AREN

I. LÝ TÍNH
• Benzen là một chất lỏng không màu, có mùi thơm
đặc biệt, nhẹ hơn nước, rất ít tan trong nước.
• Aren là những chất lỏng hoặc rắn, dễ bay hơi hay
dễ thăng hoa, có mùi dễ chịu, rất ít tan trong
nước.
• Các chất: benzen, toluen, xilen là những dung môi
tốt của nhiều chất vô cơ cũng như hữu cơ (S, I2, P,
cao su, chất béo…)
• Các hydrocacbon hương phương đều là những
chất độc thường gây nên sự phá hủy hồng huyết
cầu.
 II. HÓA TÍNH
2.1. Pư thế thân điện tử
2.1.1. Phản ứng halogen hóa
2.1.2. Phản ứng nitro hóa (HNO3/H2SO4)
2.2.3. Phản ứng sunfon hóa (SO3/H2SO4)
2.2.4. Phản ứng ankyl hóa R-X/ Axit Lewis
2.2.5. Pư ancyl hóa/ axit Lewis(Friedel - Crafts)
• ĐỘ PƯ VÀ SỰ ĐỊNH HƯỚNG CỦA PƯ THẾ
- Nhóm thế đẩy điện tử: là những nhóm tăng hoạt
và định hướng ở vị trí ortho và para. Nếu nhóm
thế sẵn có quá to, vị trí ortho có thể bị che khuất
thì phản ứng thường xảy ra ở vị trí para.
- Nhóm thế rút điện tử: là những nhóm giảm hoạt
và định hướng ở vị trí meta.
- Đặc biệt, nhóm halogen là nhóm hạ hoạt nhưng
định hướng ở vị trí ortho và para.
Định hướng vị trí ortho, para Định hướng vị trí meta
• Nếu có 2 nhóm thế cùng hiện diện thì
- Nếu một nhóm rút và một nhóm đẩy điện tử thì
nhóm đẩy điện tử sẽ định hướng phản ứng thế.
- Nếu hai nhóm cùng đẩy điện tử nhóm nào đẩy
điện tử mạnh hơn sẽ định hướng phản ứng thế.
- Nếu hai nhóm thế ở vị trí meta đối với nhau, nhân
benzen thường KHÔNG cho pư thế ở vị trí giữa 2
nhóm đó, do chướng ngại lập thể.
 2.2. Phản ứng cộng
2.2.1. Phản ứng cộng Hydro

2.2.2. Phản ứng cộng halogen

2.2.3. Phản ứng ozon hóa
2.3. Pư trên dây nhánh của nhân hương phương
2.3.1. Pư halogen hóa
2.3.2. Pư oxy hóa (KMnO4/H+, K2Cr2O7/H+)
 III. ĐIỀU CHẾ
3.1. Từ than đá hay dầu mỏ
Khi chưng cất than đá ở nhiệt độ cao, không có
không khí ta được than cốc, khí than đá và nhựa
than đá. Nhựa than đá chủ yếu chứa các
hydrocacbon thơm: benzen, toluen, xilen…
Ngày nay một lượng lớn aren được sản xuất từ dầu
mỏ.
3.2. Phương pháp Wurtz:

3.3. Phương pháp Friedel-Crafts