ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ (Ν311)

Διάλεξη 2η
Εμβιομηχανική του νευρομυϊκού συστήματος –
Δομή και λειτουργία

Νικόλαος Αγγελούσης, Καθηγητής

 Σκοπός

Να παρουσιαστούν τα δομικά στοιχεία του

νευρομυϊκού συστήματος και να αναλυθούν οι
βιομηχανισμοί της λειτουργίας τους κατά την
παραγωγή δύναμης στους σκελετικούς μύες

Η γνώση αυτή είναι απαραίτητη για την κατανόηση

των νευρομηχανικών παραγόντων που επηρεάζουν
το μέγεθος της παραγόμενης δύναμης στους
σκελετικούς μύες
 Μηχανισμός ανάπτυξης δύναμης
Νευρομυϊκό σύστημα Μυοσκελετικό σύστημα
 Νευρικό σύστημα

• Κεντρικό νευρικό σύστημα

− Εγκέφαλος
− Νωτιαίος μυελός
• Περιφερικό νευρικό σύστημα
− Νεύρα & γάγγλια
− Αισθητήρια όργανα (αισθητηριακό σύστημα)

• Ρυθμίζει και συντονίζει τη λειτουργία

όλων άλλων συστημάτων,
• Ανιχνεύει μεταβολές στο εσωτερικό
και εξωτερικό περιβάλλον,
• Παράγει την αλληλεπίδραση με το
εξωτερικό περιβάλλον βασιζόμενο στη
συνείδηση, μνήμη (μάθηση), κ.λπ.
Νευρικό κύτταρο
 Τύποι νευρώνων

Δενδρίτες
Κυτταρικό σώμα
Δενδρίτες Δενδρίτες
Άξονας
Κυτταρικό σώμα
Κυτταρικό
σώμα
Άξονας
Άξονας
Τελικές
Τελικές Τελικές απολήξεις
απολήξεις απολήξεις

Κινητικός νευρώνας Διανευρώνας Αισθητικός νευρώνας

(motor neuron) (interneuron) (sensory neuron)
Νευρικό δίκτυο
 Ρυθμιστικός ρόλος διανευρώνων

Αισθητικός υποδοχέας

Διανευρώνας Φαιά ουσία

Αισθητικός
νευρώνας

Λευκή
ουσία

Κινητικός νευρώνας

Μυϊκές ίνες
 Κινητική μονάδα
 Αποτελείται από:
• Κινητικό νευρώνα που
εκφύεται από το πρόσθιο
κέρας του νωτιαίου μυελού
• Μυϊκές ίνες με τις οποίες
συνδέονται οι διακλαδώσεις
του άξονα του κινητικού
νευρώνα
• Ίδιου τύπου μυϊκές ίνες σε
κάθε κινητική μονάδα
 Κινητικό νεύρο 1

Κινητικό νεύρο 2

Κινητικό νεύρο 3
Νωτιαίος μυελός

Κινητικές
μονάδες
σε έναν μυ
Μυς

Μυϊκή ίνα
Ας ανακεφαλαιώσουμε με ένα βίντεο …
 Μυϊκό σύστημα
• Μύες
• Τένοντες

• Παραγωγή δυνάμεων για

την στάση και κίνηση των
μελών του σώματος
• Απορρόφηση επιβαρύνσεων
(προστασία των δομών του
σκελετού)
• Παραγωγή θερμότητας
 Δομή του μυός

Τένοντας

Περιτονία

Οστό
Μύς

Επιμύϊο Δεσμίδα
μυϊκών ινών
Περιμύϊο
Ενδομύϊο

Μυϊκές ίνες Άξονας

κινητικού
Σαρκείλημμα νεύρου
Μυοινίδια

Αιμοφόρο αγγείο

Νημάτια
(μυοσίνη, ακτίνη)
Σαρκοπλασματικό Πυρήνας
δίκτυο
Μοντέλο ενός σαρκομέριου
 Σαρκομέριο στο μικροσκόπιο
 Δομή ακτίνης και μυοσίνης
 Λειτουργία εγκάρσιων γεφυρών
 Μεταβολή σαρκομερίων κατά τη σύσπαση μιας μυϊκής ίνας

 Βραχύνονται οι ζώνες H και I

 Παραμένει αμετάβλητη η ζώνη Α
 Μικραίνει η απόσταση μεταξύ των Ζ γραμμών
 Μυϊκή συστολή Μυϊκή χαλάρωση
Άφιξη νευρικής ώσης
στη σύναψη

Απελευθέρωση
ακετυλοχολίνης,
δημιουργία μυϊκού
δυναμικού δράσης
Απορρόφηση
Διάδοση δυναμικού Ιόντα ιόντων
δράσης στους ασβεστίου ασβεστίου.
Τ-σωληνίσκους Χαλάρωση
Ιόντα μυϊκών ινών.
ασβεστίου Απαιτείται ATP

Τροπονίνη

Χαλάρωση αλληλεπίδρασης μυοσίνης-ακτίνης

Αλληλεπίδραση μυοσίνης-ακτίνης. Μυϊκή συστολή

Επιμήκυνση μυός,
Βράχυνση μυός, χαλάρωση
ανάπτυξη δύναμης
Ας ανακεφαλαιώσουμε με ένα βίντεο …

https://www.youtube.com/watch?v=E2RFiNhHHaA
Σύνδεση νευρικού & μυϊκού συστήματος
Κυτταρική μεμβράνη
 Δυναμικό ηρεμίας (resting potential)

• Η κυτταρική μεμβράνη είναι

εξωτερικά φορτισμένη θετικά
(υπερισχύουν τα θετικά φορτία
(Να+) και εσωτερικά φορτισμένη
αρνητικά (λιγότερα τα θετικά
φορτία (Κ+ και πρωτεΐνες )

• Η διαφορά δυναμικού μεταξύ των

δύο μερών της μεμβράνης
ονομάζεται δυναμικό ηρεμίας.

• Στα κύτταρα των περισσότερων

θηλαστικών είναι περίπου -70mV
Αντιστροφή δυναμικού ηρεμίας – μεταφορά ιόντων

Νa+

ηρεμία
Κ+ Na+

εκπόλωση

Κ+ επαναπόλωση
Αντιστροφή δυναμικού ηρεμίας – μεταφορά ιόντων
Δυναμικό ενέργειας (action potential) – ηλεκτρικός παλμός

• Δυναμικό ενέργειας: η
ηλεκτρική δραστηριότητα που
αναπτύσσεται σε ένα μυϊκό ή
νευρικό κύτταρο κατά τη
διάρκεια της ενεργοποίησης του

• Μια παροδική ηλεκτρική ώση,

κατά την παραγωγή της οποίας
το δυναμικό της μεμβράνης
ενός κυττάρου αυξάνει ταχέως
σε μια τιμή περίπου +30mV
(100mV θετικότερη σε σχέση
με το δυναμικό ηρεμίας)
 Υπερπόλωση – ανερέθιστη περίοδος
(refractory period)

• Αντλία Νατρίου/Καλίου
(Sodium/Potasium pump):
διαμεμβρανική πρωτεϊνική
αντλία που συνδυάζει την
είσοδο δύο ιόντων καλίου
με την έξοδο τριών ιόντων
νατρίου από το κύτταρο.

• Η άντληση αυτή γίνεται με

την υδρόλυση ATP σε ADP.

• Η αντλία δουλεύει κυκλικά.

Διάδοση δυναμικού ενέργειας (νευρική/μυϊκή ώση)
Ας ανακεφαλαιώσουμε με ένα βίντεο …

https://www.youtube.com/watch?v=FEHNIELPb0s