Ndryshimet kryesore midis qelizave Prokariote dhe Eukariote:

PROKARIOT
EUKARIOTËT
ËT

Përfshihen
qelizat/
organizmat
njëqelizorë pa
bërthamë dhe pa Përfshihen organizmat me
membrane bërthamë, në të cilën ndodhet
bërthamore, ku materiali gjenetik, i rrethuar nga
materiali i membrana bërthamore
trashëgimisë
është i
shpërndarë në
citoplazmë

Kanë ndërtim të
thjeshtë qelizor,
Kanë ndërtim më kompleks, ku
ku organeli i
marrin pjesë shumë organele
vetëm jane
ribozomet

Përfshin vetëmg Përfshihen si gjallesa

jallesa njëqelizore, ashtu
njëqelizore edheshumëqelizore

Sheqeri që Sheqeri që ndërton muret e

përbën muret e tyre: kitina(kërpudhat) dhe celul
tyre: mureina oza (bimët)

Përfaqësohen
nga mbretëria Këtu bëjnë pjesë katër
monera (baktere mbretëritë e tjera:
t dhe algat blu/ protistët (algat), kërpudhat,
të gjelbra/ bimët dhe kafshët.
cianobakteret).

“Ndryshimet midis qelizës prokariote dhe qelizës eukariote”

(bakteret):
Gjallesat parazite: e marrin ushqimin nga gjallesat e tjera
Gjallesat saprofite: e marrin ushqimin nga gjallesat e vdekura
Shumimi kryhet:
➯ Rrugë aseksuale: me spore
➯ Rrugë seksuale: me konjugim
Transporti membranor:
Pasiv:
➯ Difuzion:Kalimi i lendes nga zona me perqendrim me te larte drejt
zones me perqendrim me te ulet permes membranes gjysempershkruese
sipas gradientit te perqendrimit
➯ Osmoza:Perhapja e molekulave te ujit nga nje zone me perqendrim te
larte ujor drejt nje zone me perqendrim te ulet permes nje membrane
gjysempershkruese pa harxhim energjie sipas gradientit
Aktiv:
➯ Transporti aktiv:Levizja e molekulave brenda ose jashte qelizes permes
membranes qelizore kundrejt gradentit duke perdorur dhe prodhuar energji

Organelet dymembranore
➯ Kloroplasti (bimët, algat)
➯ Mitokondria
➯ Bërthama
!Mitokondria :organel ne te cilin ndodh frymemarja aerobe duke liruar energjine qe do te perdoret nga qeloza
!Kloroplastet :organele qe gjenden ne qeliza bimore qe permbajne klorofil dhe ku ndodh fotosinteza
Ndertimi i qelizes prokariote te nje bakteri:

!Kujdes ➯ Organelat:
➯ REP: transporton proteinat + merr pjesë në sintezë (proteinash & yndyrnash)
➯ Lizozomet: tretin lëndë tushqyese
➯ Peroksizomet: oksidojnë + neutralizojnë helmet
➯ Mikrogypat ↔ centriolat → marrin pjesë në ndërtimin qelizor
→ gjenden te qeliza shtazore
→ në formë ylli me 9 cepa
! Tilakoidet gjenden vetëm tek cianobakteret

Ndertimi i qelizes eukariote:

Lidhjet funksionale të organeleve në qelizë:
➯Bërthama (transkriptim) + ribozome(translatim) = proteina
➯Ribozomet e REP → kalojnë proteinat në hapësirat e gypave, për modifikim dhe transportim
➯Ap. i Golxhit → transporton dhe ekskreton në formë fshikëze, ose
→ sekreton në qelizë
Lidhja midis mitokondrisë dhe kloroplastit:
Mitokondria: ➯ frymëmarrja qelizore (çliron CO2)
➯ reax. ekzotermik
➯ reax. katabolik(shpërbërje)
Kloroplasti: ➯ fotosinteza (çliron O2)
➯ reax. endotermik
➯ reax. anabolik (sintezë)
Ndryshimet mes qelizave bimore e shtazore:

Qeliza bimore: Qeliza shtazore:

Ka kloroplaste Nuk ka kloroplaste

Ka mur qelizor me
Nuk ka mur qelizor
përbërje celuloze
 Vakuolat te kafshët e
Ka vakuola me
thjeshta kanë përmasa të
përmasa të mëdha
vogla

Nuk ka centriola Ka centriola