CFA1 - Case study - QUANT - Ứng dụng của hồi quy tuyến tính - 1203 (HV)

SAPP Academy Tel 0466 709 888
8th Floor, Nam A Bank building, 54 Le Thanh Nghi, Hai Ba Trung district, Ha Noi Sapp.edu.vn
2Ard Floor, Green Star Tower, No. 261 Pham Van Dong, Bac Tu Liem district, Hanoi Hotline: 0889 66 22 76 (HN)
1st Floor, No. 2A Luong Huu Khanh, District 1, Ho Chi Minh City 0889 66 22 67 (HCM)
ỨNG DỤNG CỦA HỒI QUY TUYẾN TÍNH NHẰM XÁC ĐỊNH
MỐI QUAN HỆ GIỮA CỔ PHIẾU TẬP ĐOÀN MASAN VỚI THỊ TRƯỜNG
Khi phân tích hay định giá một mã cổ phiếu, điều kiện tiên quyết là phải làm rõ được các yếu tố
ảnh hưởng tới giá trị của cổ phiếu nhằm đánh giá mối quan hệ của giá với chính yếu tố đó. Một
trong những tác động đặc trưng lên giá cổ phiếu chính là sự thay đổi của thị trường. Việc hiểu
được mối quan hệ của cổ phiếu với thị trường sẽ giúp các nhà phân tích đánh giá khách quan
lợi nhuận tiềm năng và rủi ro mà nhà đầu tư phải đối mặt trong tương lai.
Mô hình hồi quy tuyến tính cho phép người sử dụng đánh giá và phân tích sự biến thiên giữa
biến phụ thuộc với hai hay nhiều biến độc lập, từ đó dự phóng giá trị của biến phụ thuộc. Đây
là một công cụ hữu hiệu để kiểm tra mức độ biến thiên của giá cổ phiếu khi thị trường thay đổi.
Vì vậy, việc trang bị kỹ năng sử dụng hồi quy tuyến tính và ứng dụng vào tài chính là rất cần
thiết.
Trước khi đi vào tìm hiểu Case study “ỨNG DỤNG CỦA HỒI QUY TUYẾN TÍNH NHẰM XÁC ĐỊNH
MỐI QUAN HỆ GIỮA CỔ PHIẾU TẬP ĐOÀN MASAN VỚI THỊ TRƯỜNG”, hãy bắt đầu bằng việc
tìm hiểu ý nghĩa của các chỉ số trên bảng kết quả hồi quy tuyến tính.
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU Ý NGHĨA CỦA CÁC SỐ LIỆU TRÊN CÁC BẢNG KẾT QUẢ
HỒI QUY TUYẾN TÍNH VÀ KHÁI NIỆM VỀ HỆ SỐ BETA
1. Tổng quan về hồi quy tuyến tính đơn
1.1. Các kiến thức trọng tâm của hồi quy tuyến tính đơn
Hồi quy tuyến tính đơn chỉ ra một quan hệ tuyến tính giữa một biến phụ thuộc (dependent
variable) và một biến độc lập (independent variable).
1.1.1. Mô hình hồi quy tuyến tính

Một mô hình hồi quy tuyến tính đơn có dạng như sau:
Yi = b0 + b1 Xi + εi
Trong đó:
• Yi : Quan sát thứ i của biến phụ thuộc Y
• Xi : Quan sát thứ i của biến độc lập X
• b0 : Hệ số chặn (hệ số tự do)
• b1 : Hệ số góc
• εi : Phần chênh lệch giữa giá trị thực tế và giá trị ước lượng của mô hình hồi quy đối với
quan sát thứ i.
1
1.1.2. Biến độc lập và biến phụ thuộc

Biến phụ thuộc (Dependent variable) là biến số chịu ảnh hưởng của một biến số khác trong mô
hình hồi quy. Sự thay đổi của biến phụ thuộc được giải thích bởi biến độc lập.
Biến độc lập (Independent variable) là biến số tác động tới biến số khác (biến phụ thuộc) trong
mô hình hồi quy. Biến độc lập được sử dụng để giải thích cho sự thay đổi của biến phụ thuộc.
Câu hỏi: Trong case study đánh giá sự biến thiên về tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu tập đoàn
MASAN (MSN) khi tỷ suất sinh lợi của thị trường thay đổi (điểm đóng cửa VN30 là chỉ số được
chọn để đại diện cho biến thị trường), theo anh/ chị giữa 2 biến kể trên, đâu là biến độc lập và
đâu là biến phụ thuộc?
Biến độc lập Biến phụ thuộc
Tỷ suất sinh lợi của chỉ số VN30
Tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu MSN
1.2. Hồi quy tuyến tính trên excel
Có rất nhiều công cụ hỗ trợ cho việc chạy một mô hình hồi quy tuyến tính. Trong đó, Excel được
cho là công cụ hồi quy tuyến tính cơ bản và dễ tiếp cận nhất. Một kết quả hồi quy tuyến tính
trên excel sẽ bao gồm 3 bảng kết quả như sau:
2
2. Tìm hiểu về ý nghĩa của các số liệu trên các bảng kết quả hồi quy tuyến tính
2.1. Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng Regression statistics
Bảng Regression statistics là bảng thể hiện thước đo mức độ giải thích được biến phụ thuộc của
biến độc lập thông qua hệ số xác định R Square (R2 ).
R Square càng cao chứng tỏ % biến phụ thuộc giải thích được bởi biến độc lập càng cao, từ đó
mức độ phù hợp của mô hình cũng càng cao. Dưới đây là một số chỉ số quan trọng trong bảng
Regression statistics.
Câu hỏi: Nhìn vào ví dụ bảng Regression statistics của mô hình hồi quy đơn dưới đây, anh/ chị
hãy điền vào chỗ trống:
• Hệ số tương quan giữa 2 biến là …………

• R Square = ………. → ………….% của biến Y (Biến phụ thuộc) được giải thích bởi các biến X
(Biến độc lập).
• Mỗi biến có ………. quan sát.
3
2.2. Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng ANOVA
Bảng ANOVA là bảng tổng hợp kết quả hồi quy thể hiện các thông số liên quan đến Degree of
freedom, Mean of Square, Sum of Square, F-statistic, … Dưới đây là các số liệu biểu thị trên
bảng ANOVA trên Excel:
Bảng ANOVA được sử dụng để kiểm định mối quan hệ giữa biến X và biến Y (độ phù hợp của
mô hình) thông qua F-test. Kiểm định này được thực hiện để kiểm tra độ phù hợp của mô hình,
tại đó beta của các biến độc lập khác 0 thì mô hình phù hợp và ngược lại. Như vậy, ta có giả
thuyết của kiểm định trong mô hình ANOVA như sau:
H0 : β1 = β2 = … = βn = 0 - Hα : β1 = β2 = … = βn ≠ 0
Ta có kết quả của kiểm định và kết luận (với giả định α = 0.05) như sau:
Kết quả Kết luận
Sig < 0.05 Bác bỏ giả thuyết H0, nghĩa là β1 = β2 = … = βn ≠ 0, mô hình phù hợp.
Sig > 0.05 Chấp nhận giả thuyết H0, nghĩa là β1 = β2 = … = βn = 0 mô hình không phù hợp.
Câu hỏi: Dựa trên bảng ANOVA của mô hình hồi quy đơn dưới đây, theo anh/ chị giả thuyết nào
bị bác bỏ? Khi đó, mô hình hồi quy có phù hợp hay không?
4
2.3. Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng Coefficients
Bảng Coefficients được sử dụng để xác định các giá trị trên mô hình hồi quy đơn và đánh giá
mức độ phù hợp của từng biến trong mô hình. Dưới đây là các số liệu cần quan tâm đối với
bảng Coefficient trên Excel:
Câu hỏi: Dựa vào bảng Coefficients của mô hình hồi quy đơn dưới đây, anh/ chị hãy xác định
hệ số chặn và hệ số góc của mô hình.
3. Hệ số beta
3.1. Khái niệm
Beta là hệ số phản ánh rủi ro hệ thống của một tài sản. Hệ số Beta trong chứng khoán có thể
được hiểu là mức độ biến động của một chứng khoán cụ thể hoặc một danh mục đầu tư so với
thị trường chứng khoán. Mặt khác, có thể hiểu hệ số beta chứng khoán là hệ số đo lường mức
độ rủi ro hệ thống của một cổ phiếu cụ thể hay một danh mục đầu tư với mức độ rủi ro chung
của thị trường chứng khoán.
Ví dụ: Nếu hệ số beta của 1 cổ phiếu = 0.5, có nghĩa là khi thị trường tăng/ giảm 1% thì giá trị
của cổ phiếu trên thị trường sẽ tăng/ giảm 0.5%.
3.2. Ý nghĩa
Với β = 0  Mức biến động giá của cổ phiếu HOÀN TOÀN ĐỘC LẬP so với mức biến động của
thị trường.
Với β < 0  Cổ phiếu có xu hướng biến động NGƯỢC chiều với biến động thị trường.
Với β > 0  Cổ phiếu có xu hướng biến động CÙNG chiều với biến động thị trường.
5
Khi β > 0 thì sẽ có 3 trường hợp xảy ra:

• β = 1: Mức biến động của giá chứng khoán bằng mức biến động của thị trường.
• β > 1: Mức biến động của giá chứng khoán cao hơn mức biến động của thị trường.
• β < 1: Mức biến động của giá chứng khoán thấp hơn mức biến động của thị trường.
Câu hỏi: Anh/ Chị hãy nhìn hình vẽ và xác định phần còn thiếu trong các dấu … dưới đây:
Beta … 0 Beta … 0 Beta … 0
Câu hỏi: Anh/ chị hãy chọn những ý kiến thể hiện được thông tin về hệ số beta (có thể chọn
nhiều ý).
Hệ số beta thể hiện mức độ biến động của một cổ phiếu so với mức độ biến
động của thị trường.
Một cổ phiếu có chỉ số beta thấp hơn 0 thể hiện cổ phiếu có xu hướng biến
động ngược chiều với biến động của thị trường.
Cổ phiếu có hệ số beta bằng 0 sẽ biến động song song với thị trường.
Một cổ phiếu có hệ số beta càng cao cho thấy rủi ro càng lớn.
3.3. Xác định hệ số beta trong hồi quy tuyến tính đơn và ứng dụng của hệ số beta
Cách 1: Xác định beta dựa vào kết quả mô hình hồi quy
Hệ số góc (b1 ) của biến độc lập trong phương trình hồi quy tuyến tính đơn được hiểu như mức
độ thay đổi của biến phụ thuộc khi biến độc lập thay đổi 1% và cũng chính là hệ số beta cần tìm.
6
Cách 2: Sử dụng hàm SLOPE trong Excel

Trong trường hợp chỉ cần xác định hệ số Beta một cách nhanh gọn mà không cần phải chạy mô
hình, anh/ chị cũng có thể sử dụng hàm SLOPE trong Excel để thực hiện. Công thức hàm SLOPE
có dạng như sau:
= SLOPE (known_y's, known_x's)
Trong đó:
• Known_y's: Phạm vi dữ liệu của biến phụ thuộc.
• Known_x's: Phạm vi dữ liệu của biến độc lập.
Cách 3: Sử dụng công thức
Covariance between return on a stock and return on the overall market

Beta ratio (β) =
Variance of return on a market
Trong đó:
• Tử số: Hiệp phương sai giữa tỷ suất sinh lời của thị trường và tỷ suất sinh lời của cổ phiếu
• Mẫu số: Phương sai của tỷ suất sinh lời thị trường.
Câu hỏi: Anh/ chị hãy chọn ra giá trị ứng với tử số và mẫu số để hoàn thiện công thức tính Beta
sau đây.
Tử số Mẫu số
A. β 1. σMSN σVN30
B. ρ 2. Corr(RMSN ,RVN30 )
C. Cov(RMSN ,RVN30 ) 3. σ2 VN30
Công thức của Beta là:

β=
7
3.4. Ứng dụng của hệ số beta
Ứng dụng điển hình của hệ số beta là đầu vào cho Mô hình định giá tài sản vốn CAPM nhằm
giúp nhà đầu tư có thể phân tích và định giá một cổ phiếu. Mặt khác, hệ số beta còn giúp nhà
phân tích đánh giá được mức độ rủi ro của từng cổ phiếu riêng lẻ so với thị trường, từ đó xây
dựng lên một danh mục đầu tư phù hợp với rủi ro và lợi nhuận mục tiêu.
Ghi chú: Mô hình CAPM sẽ được tìm hiểu sâu hơn trong môn học Portfolio Management.
Công thức của mô hình định giá tài sản vốn CAPM có dạng như sau:
E(Rs ) = Rf + βs (E(Rm ) − Rf )
Trong đó:
• E(Rs ): Lợi nhuận kỳ vọng của cổ phiếu

• Rf : Lãi suất danh nghĩa phi rủi ro
• βs : Hệ số beta của cổ phiếu
• (ERm - Rf ): Phần bù rủi ro thị trường
Câu hỏi: Anh/ chị hãy đánh giá các nhận định sau về ứng dụng của Beta:
Đúng Sai
Hệ số beta là một tham số quan trọng trong mô hình định giá tài sản vốn
(CAPM).
 
Chỉ số Beta giúp các nhà đầu tư hiểu, liệu một cổ phiếu có đi cùng hướng với
thị trường hay không.
 
Hệ số Beta sẽ đo lường mức độ rủi ro chung của một cổ phiếu so với mức độ
rủi ro của thị trường chứng khoán.
 
Nhà đầu tư đang sở hữu cổ phiếu MSN với hệ số Beta là 0,9. Lợi nhuận phi rủi
ro là 4%, lợi nhuận danh mục thị trường là 12%. Lợi nhuận kỳ vọng sẽ được  
tính như sau: Lợi nhuận kỳ vọng của MSN: 4 + 0.9 (12 - 4) = 11.3 (%)
8
HOẠT ĐỘNG 2: CHẠY MÔ HÌNH HỒI QUY TUYẾN TÍNH TRÊN EXCEL
Từ bộ dữ liệu mà anh/ chị đã chuẩn bị từ trước, anh/ chị hãy chạy mô hình hồi quy tuyến tính
giữa 2 biến “Tỷ suất sinh lợi của chỉ số VN30 (Biến độc lập)” và “Tỷ suất sinh lời của cổ phiếu
MSN (Biến phụ thuộc)” theo các bước như sau:
Bước 1: Chọn thẻ Data → Tại mục Analysis, chọn Data Analysis.
(Lưu ý: Nếu bạn chọn thẻ Data nhưng không hiện lên mục Data Analysis, bạn hãy làm theo
hướng dẫn tại Phụ lục 1.)
Bước 2: Tại hộp thoại Data Analysis, chọn Regression và chọn OK.
9
Bước 3: Khi đó, hộp thoại Regression xuất hiện. Anh/ chị tiến hành cung cấp các dữ liệu đầu
vào đã chuẩn bị để chạy model như sau:
• Tại Input Y range, chọn dãy giá trị của biến phụ thuộc.
• Tại Input X range, chọn dãy giá trị của biến độc lập.
• Chọn Labels.
• Tại mục Output Range, chọn ô đầu tiên của bảng dữ liệu.
• Sau khi đã kiểm tra lại các mục ở trên, chọn OK chạy mô hình.
Bước 4: Sau khi nhấn OK, kết quả mô hình chạy hồi quy sẽ xuất hiện. Anh/ Chị có thể chuyển
các số liệu thành dạng “Accounting” và lấy thập phân 4 chữ số để tiện cho việc phân tích.
10
HOẠT ĐỘNG 3: PHÂN TÍCH SỐ LIỆU TỪ BẢNG REGRESSION STATISTICS VÀ BẢNG

ANOVA
1. Nhận xét bảng Regression statistics
Dựa vào bảng kết quả hồi quy của anh/ chị, hãy hoàn thành bảng số liệu dưới đây:
Multiple R
R Square
Adjusted R Square
Observation
Câu hỏi: Từ số liệu đã thu thập trong bảng trên, anh/ chị hãy cho biết sự biến thiên giá trị của
biến độc lập “Tỷ suất sinh lời của chỉ số VN30” giải thích được bao nhiêu % cho sự biến thiên
giá trị của biến phụ thuộc “Tỷ suất sinh lời của cổ phiếu MSN”?
2. Nhận xét bảng ANOVA
Dựa vào kết quả hồi quy tuyến tính của anh/ chị và kiến thức trong Hoạt động 1 - Mục 1.3, anh/
chị hãy xác định giá trị của Significance F và và so sánh với mức ý nghĩa thống kê 5%.
1. Giá trị Significance F: .............................................................................................................
> Alpha (0.05) < Alpha (0.05)
2. Significance F có giá trị
Câu hỏi: Theo anh/ chị mô hình hồi quy tuyến tính trên có phù hợp hay không?
11
HOẠT ĐỘNG 4: PHÂN TÍCH SỐ LIỆU TỪ BẢNG COEFFICIENTS VÀ DỰ BÁO
Câu hỏi 1: Bảng Coefficients cung cấp những thông tin cần thiết để về các hệ số của phương
trình hồi quy, anh/ chị tìm giá trị cho từng hệ số trong bảng sau.
b0
b1
Anh/ chị hãy hoàn thành phương trình hồi quy từ các thông số đã xác định ở trên.
RMSN = _ __ + _ ___ × RVN30 + εi
Câu hỏi 2: Từ bảng số liệu trên, anh/ chị có nhận xét gì về mối quan hệ giữa RMSN và RVN30 ?
Nếu thị trường tăng 1%: ..............................................................................................................
Nếu thị trường không thay đổi: ...................................................................................................
Nếu thị trường giảm 1%: ..............................................................................................................
Câu hỏi 3: Tình huống

Nhà đầu tư X đang muốn dự đoán tỷ suất sinh lời của cổ phiếu MSN nên vì vậy đã dự đoán các
trường hợp diễn biến thị trường sắp tới theo bảng dưới đây. Dựa vào mô hình hồi quy đã tìm
được, anh/ chị hãy giúp nhà đầu tư X dự đoán tỷ suất sinh lời của cổ phiếu MSN.
RVN30 RMSN
-5%
-2%
3%
7%
12
HOẠT ĐỘNG 5: TỔNG KẾT
Các anh/ chị cần hiểu vào đạt được các kiến thức sau:
• Tìm kiếm, tải và xử lý dữ liệu
• Xác định biến độc lập, biến phụ thuộc
• Chạy mô hình hồi quy với công cụ Data Analysis
• Phân tích kết quả mô hình hồi quy từ 3 bảng:
o Regression statistics
o ANOVA
o Coefficients
• Nhận xét và hiểu ý nghĩa của các biến trong mô hình hồi quy
• Áp dụng mô hình hồi quy đơn giản trong dự báo biến phụ thuộc
Anh/ chị cảm thấy phần kiến thức nào khó hiểu nhất
(Anh/ Chị đánh dấu X tương ứng với các cấp độ từ Dễ, Khá, Bình thường, Khó, Khó nhất theo thứ tự từ 1→5)
(Bảng khảo sát nhằm mục đích giúp anh/ chị thuận lợi trong ôn tập, SAPP sẽ không thu lại bảng khảo sát này)
Nội dung 1 2 3 4 5
Tải và định dạng dữ liệu
Xác định biến độc lập, biến phụ thuộc
Dạng của mô hình hồi quy tuyến tính
Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng Regression statistics
Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng ANOVA
Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng Coefficients
Công thức tính hệ số Beta
Ý nghĩa của hệ số Beta
Cách xác định của hệ số Beta
Ứng dụng của hệ số Beta
Chạy mô hình hồi quy tuyến tính trên excel
Nhận xét kết quả hồi quy
Dự báo biến phụ thuộc dựa trên kết quả hồi quy
13
PHỤ LỤC 1: HƯỚNG DẪN HIỂN THỊ NHÓM ANALYSIS TRONG EXCEL
Khi anh/ chị click vào thẻ Data, nếu không hiển thị nhóm “Analysis” ở góc phải màn hình, đồng
nghĩa là nhóm này của anh/ chị đang bị ẩn. Để bật hiển thị nhóm, anh/ chị làm theo các thao
tác sau:
Bước 1: Chọn thẻ File → Chọn Options
Bước 2: Chọn mục Add-ins → Tại cuối trang mục, chọn lệnh Go…
Bước 3: Sau khi chọn lệnh Go…, một bảng hộp thoại xuất hiện. Trong bảng Add-ins available,
click vào “Analysis ToolPak” và chọn OK.
Bước 4: Mục Data Analysis đã xuất hiện trong thẻ Data, anh/ chị trở lại và thao tác bước 1
trong mục chạy mô hình hồi quy.
14

CFA1 - Case study - QUANT - Ứng dụng của hồi quy tuyến tính - 1203 (HV)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CFA1 - Case study - QUANT - Ứng dụng của hồi quy tuyến tính - 1203 (HV)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SAPP Academy Tel 0466 709 888

1. Tổng quan về hồi quy tuyến tính đơn

1.1.1. Mô hình hồi quy tuyến tính

1.1.2. Biến độc lập và biến phụ thuộc

Biến độc lập Biến phụ thuộc

Tỷ suất sinh lợi của chỉ số VN30

Tỷ suất sinh lợi của cổ phiếu MSN

1.2. Hồi quy tuyến tính trên excel

• Hệ số tương quan giữa 2 biến là …………

Kết quả Kết luận

3.1. Khái niệm

Khi β > 0 thì sẽ có 3 trường hợp xảy ra:

Beta … 0 Beta … 0 Beta … 0

Cách 2: Sử dụng hàm SLOPE trong Excel

Cách 3: Sử dụng công thức

Covariance between return on a stock and return on the overall market

Công thức của Beta là:

3.4. Ứng dụng của hệ số beta

• E(Rs ): Lợi nhuận kỳ vọng của cổ phiếu

HOẠT ĐỘNG 3: PHÂN TÍCH SỐ LIỆU TỪ BẢNG REGRESSION STATISTICS VÀ BẢNG

1. Nhận xét bảng Regression statistics

2. Nhận xét bảng ANOVA

1. Giá trị Significance F: .............................................................................................................

> Alpha (0.05) < Alpha (0.05)

2. Significance F có giá trị

HOẠT ĐỘNG 4: PHÂN TÍCH SỐ LIỆU TỪ BẢNG COEFFICIENTS VÀ DỰ BÁO

RMSN = _ __ + _ ___ × RVN30 + εi

Nếu thị trường tăng 1%: ..............................................................................................................

Nếu thị trường không thay đổi: ...................................................................................................

Nếu thị trường giảm 1%: ..............................................................................................................

Câu hỏi 3: Tình huống

HOẠT ĐỘNG 5: TỔNG KẾT

Tải và định dạng dữ liệu

Xác định biến độc lập, biến phụ thuộc

Dạng của mô hình hồi quy tuyến tính

Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng ANOVA

Ý nghĩa của các số liệu trọng yếu trên bảng Coefficients

Công thức tính hệ số Beta

Ý nghĩa của hệ số Beta

Cách xác định của hệ số Beta

Ứng dụng của hệ số Beta

Chạy mô hình hồi quy tuyến tính trên excel

Nhận xét kết quả hồi quy

You might also like