Ćwiczenia 5 21.03.2024r.

Rodzaj Listeria
6 gat., najważniejszy L. monocytogenes- 15 serotypów

Chorobotwórczość

• Powszechnie w przyrodzie, zanieczyszczenia produktów do spożycia

• Warunkowo chorobotwórcza ( spadek odporności)
• przeżuwacze, rzadziej inne zwierzęta, ludzie (zoonoza)
• względny patogen wewnatrzkomorkowy

Czynniki zjadliwości: internalina, listeriolizyna O, fosfolipidy

Przełamuje bariery: jelitową, krew- mózg, łożyskową

Kozy, owce

• wrażliwsze młode
• źródło- złej jakości kiszonki (pH>5,4), mleko zakażonych zwierząt
• możliwe bezobjawowe nosicielstwo- wydalanie z kałem i mlekiem
1. Postać nerwowa (pień mózgu, jądra nn czaszkowych)
2. Postać posocznicowa
3. Ronienie
4. Czasem narządowa- zapalenie gruczołu mlekowego, spojówek

Ludzie

• Zarazek oportunistyczny
• Zachorowania sporadyczne, ale dość wysoka śmiertelność
• Zoonoza- kontakt z chorym zwierzęciem, mleko i sery, przetwory mięsne, ryby, warzywa
• Sapronoza przy obniżonej kwasowości żołądka
• Łożysko
1. Listerioza okołoporodowa- wczesna i późna
2. Postać posocznicowa
3. Postać nerwowa- zapalenie opon m-r
4. Postać skórna- grudki, krosty na rękach (lekarze, hodowcy)

Leczenie długotrwałe 7-21 dni, tetracykliny, penicyliny

Tok postępowania rozpoznawczego

Materiał: kał. Mleko, krew, płyn m-r; żywność, kiszonki

Mikroskopia

• G+ pałeczka, czasem polimorficzna

• Ruchliwa, nieliczne rzęski
• Pojedynczo, na kształt litery V lub krótkie palisady

Histopatologia/ immunohistochemia: z mikroropni w pniu mózgu, bakterie wokół naczyń

krwionośnych
Izolacja

• Warunkowo beztlenowa
• Możliwy wzrost w warunkach chłodniczych (4oC)- „cold enrichment”
• Trudna hodowla z żywności (30oC do 7 dni) i tkanki nerwowej (4oC do 12 tygodni)
• Podłoża wzbogacone (agar z krwią), wybiórcze: bulion Fraser, Oxford, Listeria selective agar,
PALCAM
• Podłoża choromogenne; CHROMagar Listeria, ALOA
• Małe kolonie, jak krople rosy, podobne do włoskowca, formy S, R, I
• Agar z krwią- wąska strefa hemolizy beta

Identyfikacja biochemiczna API Listeria, wybrane testy biochem.

Test CAMP z gronkowcem złocistym +

PCR

Próba biologiczna świnka morska

Rodzaj Actinomyces – promieniowce

A. bovis- promienica przeżuwaczy, koni i mięsożernych

• Saprofit błony śluzowej jamy ustnej i gardła

• Warunkowo chorobotwórczy- zakażenia endogenne (zranienie)
• Zmiany ropne i rozrostowe, powstawanie ziarniniaków
• Zmiany dotyczą tkanek miękkich i kości

A. israeli- człowiek

• Zwykle zakażenia endogenne (ekstrakcja zębów)

• Promienica szyjno- twarzowa (tk. Łączna)- 50% przypadków
• Promienica brzuszna
• Promienica płuc

Leczenie- drenaż ropni+ penicylina

Tok postępowania rozpoznawczego

• Charakterystyczne zmiany i objawy

Materiał: ropa (ziarna siarkowe)

Ziarenka +10% KOH miażdży się między dwoma szkiełkami

Mikroskopia:

• Zmiażdżone ziarenka barwione Gramem, charakterystyczny obraz:

a) W centrum nitkowate, poskręcane filamenty G+
b) Na obwodzie ciała gruszkowate G-

Izolacja

• Warunki beztlenowe + 5-10% CO2

• Podłoża wzbogacone
 • Rosną 2-4 dni (do 14 dni)
• Kolonie szorstkie, wrastające w podłoże, przypominające okruchy chleba, biało- szare

Rodzaj Corynebacterium- maczugowce

- powszechne w przyrodzie, niektóre komensalne

Chorobotwórczość

- część wytwarza toksyny (patogeneza)

C. diphteriae- maczugowiec błonicy

• chorobotwórczy tylko dla człowieka

• chorobotwórczy wyłącznie szczep w stanie lizogenii
• dorośli błonica przyranna, błonica pochwy (rzadko)
• dzieci- błonica (dyfteryt)- 3 postaci:
a) gardła (angina błonicza)
b) krtani (krup)
c) nosa
• toksyny uszkadzają nerwy, serce, nadnercza, nerki, wątrobę

Leczenie i profilaktyka błonicy:

• antytoksyna- do 48h od wystąpienia objawów, penicyliny, leki objawowe

• profilaktyczne szczepienie (DiTePer)

Tok postępowania rozpoznawczego

- obowiązkowa rejestracja błonicy

Materiał: ludzie- wymazy z gardła; zwierzęta- ropa, narządy

Mikroskopia

• G+, proste lub lekko zagięte pałeczki lub formy maczugowate

• Układają się w litery V, Y, L- „pismo klinowe”, „chińskie litery”
• Ziarnistości metachromatyczne (materiał zapasowy- wolutyna)

Izolacja

• Względne beztlenowce, dodatek CO2, podłoża wzbogacone

• Agar z krwią- hemoliza beta
• M. błonicy- agar Tindale’a; podłoże Loefflera
• Kolonie podobne do paciorkowca

Identyfikacja biochemiczna: API CORYNE

PCR, chromatografia

Testy na toksynotwórczość (błonica)

• In vivo- świnka morska

• In vitro- precypitacja w żelu (test Eleka), IF, ELISA
 Rodzaj Mycobacterium- prątki kwasooporne
Mycobacterium tuberculosis complex

Chorobotwórczość

• Względny patogen wewnątrzkomórkowy

• Dominuje odpowiedź typu komórkowego
• Ziarniniaki, martwica serowata
• Gruźlica- choroba przewlekła i wyniszczająca
• Drogi zakażenia: oddechowa, alimentarna (mleko), pionowa
• Patogeneza: ognisko pierwotne- zespół pierwotny- ogólnienie
• Szerzenie: krew, limfa, ppok, ciągłość tkanek
• Zmiany mogą dotyczyć dowolnych narządów
• Gruzełki, zmiany serowate, perlica, wapnienie, rozpad tkanek
• Prątek bydlęcy chorobotwórczy dla człowieka, ptasi nie

Leczenie: zwierząt nie leczymy, ludzie leczenie skojarzone, długotrwałe

Tok postępowania rozpoznawczego

• Laboratoria referencyjne
• Gruźlica bydła- zwalczana z urzędu, trzeba zgłaszać
• Od IV 2009r Polska jest wolna od gruźlicy bydła

Materiał

• Wykrztusina, mleko, wycinki narządów i węzłów chłonnych

• Przygotowanie wykrztusiny- homogenizacja i zagęszczenie

Mikroskopia

• Tylko, gdy dużo prątków (100 000 komórek/ ml)

• Drobne, cienkie, proste lub lekko zagięte pałeczki
• Kwaso i alkoholooporne- barwienie metodą Ziehl- Neelsena

Barwienie Ziehl_-Neelsena!!

Zalewamy preparat fuksyną 3-5 min. W czasie kiedy jest na szkiełku, podgrzewamy 3x do
ukazania pary. Po ostudzeniu odbarwiamy mieszanina kwasu solnego i alkoholu. Preparat
dobarwiamy b błękitem metylenowym. Tylko prątki są różowe, wszystkie inne niebieskie.

Izolacja

• Warunki tlenowe, podłoża wzbogacone

• Loewenstein- Jensen, Stonebrink, ewentulanie podłoże Middlebrook
• Rosną zw. 2-6 tygodni, max do 4 miesięcy
• Posiew: wcieranie w skos, probówki korkowane, parafinowane
• Hodowla płynna- kożuszek
• Kolonie- suche, szorstkie, szarożółte, kalafiorowata powierzchnia, mocno związane z
podłożem
• Prątki ptasie- gładkie, błyszczące, wilgotne, kremowe lub żółte
 • Szybkie, zautomatyzowane metody hodowli- MB/ Bac TAFB- kolorymetryczna, BACTEC
460 TB- radiometryczna

Identyfikacja biochemiczna (do 8 tygodni) lub PCR (preferowany)

Próba biologiczna: myszy, świnki morskie, króliki

Badanie wrażliwości na tuberkulostatyki- tylko ludzie, met. Ilościowe lub półilościowe (7-15 dni)-
izoniazyd (IHN), streptomycyna (SM), ryfampicylina (RMP), etambufol (EMB)

Próba tuberkulinowa (próba alergiczna)

• Człowiek- pr. Pirqueta, Moro, Mantoux (odporność poszczepienna)

• Zwierzęta- przeglądy stad, eliminacja chorych sztuk
• Tuberkulina śródskórnie
• Po 72h odczyt

Test interferonowy

Limfocyty T (krew)+ antygeny prątka (12-18h)- test ELISA IFN- gamma

Profilaktyka- TYLKO U LUDZI

• Szczep BGC( Bacille Calmette- Guerin)- atenuowany prątek gruźlicy typu bydlęcego
• Nie jest zjadliwy, ale silnie immunogenny, szczepionka żywa!

Odporność śródzakaźna- fenomen Kocha ( niewrażliwość zakażonego organizmu na powtórne

zakażenie tym samym zarazkiem; limofcyty T znają zarazek i zatrzymują go, nie pozwalają na
powtórne zakażenie)

Barwienie metodą Neissera

1. Utrwalenie termiczne
2. Barwnik Neissera- 5 min
3. Zlać barwnik, NIE SPŁUKIWAĆ WODĄ
4. Roztwór chryzoidyny- 10-15s
5. Zlać barwnik- BEZ WODY
6. Odcisnąć w bibule
7. Olejek immersyjny, obiektyw 100x