მასა m გრამი აწონვით

მოცულობა V მლ საზომი ჭურჭლის საშუალებით

m
𝑛= მოცემული ნივთიერების მასა რამდენ
რაოდენობა n მოლი 𝑀
მოლურ მასას იტევს
m
სიმკვრივე ρ გ/მლ 𝜌= რამდენს იწონის ნივთიერების 1 მლ
𝑉
ფარდობითი მოლეკულური
Mr
მასა პერიოდულ სისტემაში
ფარდობითი ატომური მასა Ar
მოლური მასა M გ/მოლი M = Mr ერთი მოლი ნივთიერების მასა

x ‧ Ar (A)
ω% (A) = · 100%
Mr (AxBy)
A xBy
მასური წილი (ელემენტის) ω %
ნაერთში
y ‧ Ar (B)
ω% (B) = · 100%
Mr (AxBy)

კომპონენტის მასური წილი

ω % ω% (ნივთიერება) =
m (ნივთიერება)
· 100%
(ხსნარში) m (ხსნარი)
განსხვავებული კონცენტრაციის ხსნარების შერევის შედეგად მიღებული ნარევის
რაოდენობრივი (მასური) შემადგენლობის განსაზღვრისათვის გამოსაყენებელი ფორმულა: ω1m1 + ω2m2 = ω3m3
1
 რამდენს შეადგენს ლითონის მასური წილი ვერცხლის ოქსიდში?

Ag2O ვერცხლის ოქსიდს წარმოადგენს Ag2O

ω% (Ag) = ?
2 × 𝐴𝑟 (𝐴𝑔)
𝜔%(𝐴𝑔) = · 100%
𝑀𝑟 (𝐴𝑔2 𝑂)

2 × 108
𝜔%(𝐴𝑔) = · 100% = 93%
232
პასუხი: ლითონის მასური წილი ვერცხლის ოქსიდში შეადგენს 93%

რამდენს შეადგენს ლითონის მასური წილი სპილენძ(II)-ის ქლორიდში?

. ქიმიურ რეაქციათა მოცემული სქემებიდან შეადგინეთ შესაგამისი ქიმიური რეაქციების

განტოლებები:

Fe + O2 → Fe2O3 4Fe + 3O2 = 2Fe2O3

Fe(OH)3 → Fe2O3 + H2O
CH4 + O2 → CO + H2O
CH4 + O2 → CO2 + H2O

. რა მასას შეადგენს შემდეგი ნივთიერებების 2 მოლი: NH3 და HNO3

n(NH3) = 2 მოლი n = m/M m = n·M M = Mr

n(HNO3) = 2 მოლი
m(NH3) = ? m(NH3) = n(NH3) · M(NH3) = 2 მოლი · 17 = 34 გ
m(HNO3) = ? m(HNO3) = n(HNO3) · M(HNO3) = 2 მოლი · 63 = 126 გ

პასუხი: 1) NH3-ის 2 მოლი შეადგენს 34 გ; 2) HNO3-ის 2 მოლი შეადგენს 126 გ

რა მასას შეადგენს შემდეგი ნივთიერების ნახევარი მოლი: CaSO4

2
 %

დავამზადოთ NaCl-ის 200 გ 2%-იანი ხსნარი.

ამოხსნა:
ამოც. მოცემულია: m (ნივთიერება)
ω% (NaCl) = · 100%
ω% (NaCl) = 2% m (ხსნარი)
m (ხსნარი) = 200 გ
m (ნივთიერება) = ? m (ნივთიერება)
2 = · 100%
m (გამხსნელი) = ? 200

m (ნივთიერება) = 4გ

m (გამხსნელი) = m (ხსნარი) – m (ნივთიერება)

m (გამხსნელი) = 200გ - 4გ = 196

პასუხი: 200გ ხსნარის დასამზადებლად გამოიყენება NaCl 4გ და 200 – 4 = 196გ წყალი.

დავამზადოთ KOH-ის 320 გ 15%-იანი ხსნარი.

. მოხსნილია

. მოხსნილია

3
არსებობს ლითონთა მიღების ცნობილი მეთოდი მათი ოქსიდებიდან. ამისათვის ლითონთა ოქსიდს
ამოქმედებენ აღმდგენელთან, რომელიც მას ჟანგბადს ჩამოაცილებს და ლითონი რჩება
თავისუფალი სახით. მაგალითად სპილენძის, რკინის და ქრომის მისაღებად მათი ოქსიდებიდან
გამოიყენება შემდეგი გარდაქმნები:

CuO + H2 → Cu + H2O

Fe2O3 + C → Fe + CO2

Cr2O3 + Al → Cr + Al2O3

რამდენი გრამი ტიტან (IV) ოქსიდია საჭირო 100 გრამი სუფთა ტიტანის მისაღებად მისი
წყალბადით აღდგენის დროს?

 TiO2 + H2 → Ti + H2O

 TiO2 + 2H2 = Ti + 2H2O

80 2‧2 48 2‧18
 TiO2 + 2H2 = Ti + 2H2O

80 48
 TiO2 + 2H2 = Ti + 2H2O
x გ 100 გ

 უპირველესყოვლისა ვადგენთ მოცემული რეაქციის სქემას.

 შემდეგ ვადგენთ მოცემული რეაქციის განტოლებას („ვათანაბრებთ რეაქციას“)

 რეაქციაში მორეაგირე ნივთიერებათა ფორმულების თავზე ვაწერთ მათ მოლეკულურ მასებს.

 ხოლო ფორმულის ქვემოთ - მის მასას გრამებში რომელიც მოცემულია ამოცანით. (მოცემული
ამოცანის მიხედვით, შესაბამისად x გ და 100 გ)
80‧100
ამრიგად ვხსნით რეაქციის მიხედვით შედგენილ პროპორციას სადაც 𝑥 = 𝑥 = 167 გ
48

პასუხი: 100 გრამი სუფთა ტიტანის მისაღებად საჭირო არის 167 გ ტიტან (IV) ოქსიდი.

. მოხსნილია

4
 .

NaCl-ის 20%-იანი და 5%-იანი ხსნარების შერევით მივიღოთ 210გ 10%-იანი ხსნარი.

ამოხსნა:

განსხვავებული კონცენტრაციის ხსნარების შერევა გამოისახება შემდეგი სქემით:

𝜔1 𝑚1 + 𝜔2 𝑚2 = 𝜔3 𝑚3
მოცემულობიდან ავიღოთ ერთ-ერთი ხსნარი და ავღნიშნოთ მისი მახასიათებლები ინდექსი 1-ით.
შესაბამისად მეორე ხსნარის - კი ინდექსი 2-ით. ამ ხსნარების ერთმანეთთან შერევის შედეგად მიღებული
ხსნარის მახასიათებლები ინდექსი 3-ით.

მოცემულია: ამრიგად შერეული ხსნარის მასა (m3) იკრიბება მოცემული ორი

1 = 20% ხსნარების მასებისაგან. m3 = m1 + m2. და ის როგორც
2 = 5% მოცემული გვაქვს არის 210 გრამი.
3 = 10%; m3 = 210გ შემდეგ თუ ერთ-ერთის მასას ავღნიშნავთ xგ-ით, მეორე
გამოგვივა (210-x)გ.
m1 = ?; m2 = ?

მოვიძიოთ უცნობი განტოლებაში ყველა ნაცნობი პარამეტრის ჩასმით.

20 ∙ 𝑥 + 5(210 − 𝑥) = 10 ∙ 210
x ანუ m1 = 70გ, ხოლო m2 = (210-x) = 210-70 = 140გ.

პასუხი: 210გ 10%-იანი ხსნარის მისაღებად საჭიროა 20%-იანი 70გ და 5%-იანი 140გ ხსნარების
შერევა.