Professional Documents
Culture Documents
Metody Aktywizujące
Metody Aktywizujące
Metody Aktywizujące
asymilacja wiedzy
samodzielnego do niej dochodzenia
W. Okoń
waloryzacyjne( impresyjne i ekspresyjne)
praktyczne
pogadanka
opowiadanie
słowne dyskusja
wykład
Cz. Kupisiewicz praca z książką
pokaz
obserwacji
pomiar rzeczy i zjawisk
1. Wykład.
Wykład może być metodą aktywizującą mimo licznych ograniczeń. W wykładzie
należy kierować się kilkoma zasadami:
Powiedz na początek o czym będziesz mówić
Czas wykładu to maksymalnie 15-50 minut
Mów w możliwie szybkim tempie, ale dynamicznie
Przy najważniejszych sprawach zmień ton głosu
Pozwalaj zadawać pytania i przerywać
Na zakończenie - trzeba pamiętać o podsumowaniu i przeznaczeniu czasu na
pytania uczniów i wyjaśnienia oraz pytania sprawdzające postawione przez
nauczyciela
Wykład jest niezbędny przekazywaniu wiedzy, oczywiście warto podeprzeć
słowa materiałem prezentacyjnym (wykresami, planszami itd.) i wzbogacić
pokazami, demonstracjami.
2. Praca z tekstem.
Praca z tekstem jest tradycyjną metodą uczenia się. Istnieje czytanie aktywne
i czytanie bierne. Czytanie bierne to po prostu przebieganie oczami po tekście.
Czytanie aktywne wymaga podjęcia pewnych aktywności i przygotowania. Aktywna
praca z tekstem polega na przejściu przez kilka etapów:
uświadomienie sobie sensu czytania określonego tekstu. (jaka jest misja
czytania)
przeszukiwanie tekstu pod kątem niezrozumiałych wyrazów czy wyrażeń
czytanie właściwe, czyli poszukiwanie w tekście odpowiednich informacji,
opracowanie słów kluczowych i notatek.
3. Pomoce wizualne.
Składają się na nie filmy, slajdy, grafika komputerowa, modele fizyczne, obrazy,
plakaty, mapy, tablice, plansze, schematy, ilustracje. Obraz jest trzykrotnie bardziej
skuteczny niż samo słowo, a słowo w połączeniu z obrazem oddziałuje
sześciokrotnie silniej niż samo słowo. (75% wiedzy nabywa się drogą wzrokową!). W
stosowaniu pomocy wizualnych trzeba pamiętać, aby były wprowadzone w
odpowiednim czasie, zaś uwaga była skierowana na określone elementy.
4. Pytania i odpowiedzi.
Pytania to niezwykle ważne narzędzie pracy nauczyciela i ucznia
Pytania są odpowiednie dla fazy początkowej lekcji - wtedy koncentrują
uwagę, weryfikują posiadany zasób wiedzy i umiejętności w punkcie
startowym
Pytania są także właściwe dla etapowej diagnozy przyrostu wiedzy,
ewentualnie koncentrują ponownie uwagę
Pytania odgrywają także ważna role w fazie podsumowującej i ewaluacji lekcji.
5. Dyskusja.
Dyskusja to sztuka wyrażania swojego zdania, argumentacji i trening szacunku
dla przekonań innych. Powinna uczyć dyscypliny formułowania myśli i dyscypliny
czasowej. Temat dyskusji musi być dobrze sformułowany, w sposób wywołujący
zaangażowanie emocjonalne i umożliwiający ścieranie się przynajmniej dwóch racji
(tylko wtedy ma to sens). Bardziej ustrukturalizowanym wariantem dyskusji jest
debata.
6. Pokaz – demonstracje.
Wszystko, co można pokazać jak działa, co może zostać uruchomione, aby
zilustrowało jakiś proces - powinno zostać pokazane. Zasady podobne jak przy
pomocach wizualnych: właściwie dobrane materiały, ich jakość i sprawność. Uwagę
uczniów - po chwili swobodnej obserwacji należy nakierować. Dzieci powinny
wiedzieć, co mają obserwować, gdzie dopatrywać się zmian. Błędem jest
niezrozumiała instrukcja, przeładowana żargonem właściwym dla danej dziedziny
wiedzy oraz opowiadanie jak coś działa bez pokazu właściwego.
7. Burza mózgów.
Zwana także fabryką pomysłów którą można wykorzystać na kilka możliwości:
Zabawa wyobraźni i pomysłowości - jako działanie rozwijające myślenie
samo w sobie lub dla rozgrzewki mentalnej przed innymi zadaniami. - przez
określony czas wymyślane są i spisywane wszystkie pomysły, nawet te
najbardziej absurdalne. Zasada podstawowa - nie wolno krytykować
pomysłów innych, każdy ma prawo podać swój pomysł
Skojarzenia rozgrzewkowe, jako narzędzie ustanawiania obszarów
wspólnych znaczeń - np. wymień 12 skojarzeń, jakie ci przychodzą do
głowy, kiedy usłyszysz słowo "muzyka"
Rozwiązywanie problemów. Wszyscy wspólnie pracują nad problemem
dotąd, aż razem uznają, że rozwiązanie jest do przyjęcia i akceptacji.
Praca ta metodą polega na przejściu przez 6 etapów:
definicja problemu
"burza mózgów" - jak to można rozwiązać?
ocena i dyskusja każdego rozwiązania
wybór rozwiązania
akceptacja i zdecydowanie się na wprowadzenie tego rozwiązania w życie
działanie zgodne z przyjętym rozwiązywaniem i sprawdzenie jakie są efekty
8. Metody kreatywne.
Kreatywne pisanie
Kreatywne działanie, akcje, projekty, instalacje
Kreatywne działanie - inaczej. Kreatywność ciała
Kreatywne mówienie
Kreatywne myślenie
9. Analiza przypadku.
11. Drama.
Odpowiedź na wiele prostych pytań może przyjąć jedną z dwu form: albo
informacji, albo bezpośredniego doświadczenia. Pierwszy typ odpowiedzi należy do
kategorii kształcenia akademickiego, drugi właściwy jest dramie, która polega na
improwizacji angażującej ruch i gest, mowę myśli i emocje. W wyniku działań
dramowych obserwuje się znaczne przyspieszenie dojrzewania dzieci - w aspekcie
emocjonalnym, intelektualnym i społecznym. Drama uczy może najważniejszej
sprawy w edukacji dorastającego człowieka: samowiedzy, rozumienia siebie i innych
na poziomie emocji i uczuć.
12. Symulacje.
Symulacje to inaczej naśladowanie rzeczywistości: odegranie zestawu ról,
zgodnie z ich realizacją w prawdziwym świecie. Jest to duża zabawa "na niby"
służąca do ćwiczenia reakcji ( na ogół najbardziej efektywnych). Ideą symulacji jest
doskonalenie życiowych konkretnych umiejętności uczenie się na błędach
popełnianych w bezpiecznej sytuacji ćwiczeniowej.
16. Wizualizacja.
Jest to metoda wykorzystująca naturalne umiejętności kreowania w myślach
obrazów rozmaitych stanów rzeczy. To trening wyobraźni i praca na wyobrażeniach
stanów przeszłych, aktualnych i przyszłych - dla ich lepszego pamięciowego
opracowania lub doskonalenia nowych interpretacji i rekonstrukcji doświadczeń.
Wizualizacja jest techniką:
Lepszego zapamiętywania, budowania systemu skojarzeń
Wprowadzania w dobry, przyjemny nastrój
Widzenia pozytywnych stanów rzeczywistych w sposób kompleksowy
Widzenia zmian i potrzeb, czyli konsekwencji wynikających z realizacji
pewnego stanu rzeczy. Jest techniką "ewaluacji wizji"
Dokonywania zmian (poprzez kreowanie mentalnej ścieżki).
W praktyce szkolnej nie należy sztywno trzymać się zasad i instrukcji jednej
metody. Metody można łączyć i przekształcać opracowując swój własny,
indywidualny warsztat pracy, który pozwoli osiągać jak najlepsze porozumienie z
uczniami
i zrealizować ustanowione cele.