ምእራፍ አንድ፡ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ (IHL) መግቢያ

1.1 የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ፅንሰ-ሀሳብ እና አላማ

ጦርነት ብዙውን ጊዜ የሚታወቀው በጥንታዊ ጥሬ ሁከት ነው። ክልሎች አለመግባባቶቻቸውን ወይም ልዩነቶቻቸውን በሰላማዊ
ውይይት መፍታት በማይችሉበት ወይም በማይፈልጉበት ጊዜ፣ መሳሪያዎቹ በድንገት እንዲናገሩ ይደረጋሉ። ጦርነት በሰዎች ላይ
ሊለካ የማይችል ስቃይ እና በእቃዎች ላይ ከፍተኛ ጉዳት ማድረሱ አይቀሬ ነው። የኑረምበርግ ፍርድ ቤት በሁለተኛው የዓለም
ጦርነት ዋና ዋና የጦር ወንጀለኞች ላይ በሰጠው ፍርድ ላይ እንዳስቀመጠው ጦርነት በፍቺ ክፋት ነው። የተባበሩት መንግስታት
ቻርተር መንግስታት ሃይል እንዲጠቀሙ የሚፈቀድላቸው ልዩ ሁኔታዎችን በግልፅ ተመልክቷል፣ እና በመርህ ደረጃ ጦርነትን
ይከለክላል አልፎ ተርፎም የየትኛውም ሀገር ግዛት በግዛት ወሰን ወይም በፖለቲካዊ ነፃነት ላይ የኃይል እርምጃ የመውሰድ ዛቻን
ይከለክላል።
ሆኖም መንግስታት ጦርነት ማካሄዳቸውን ቀጥለዋል፣ እናም ቡድኖች በመንግስት እጅ ፍትሃዊ አያያዝ የማግኘት ተስፋ ሲያጡ
አሁንም የጦር መሳሪያ ይይዛሉ። እንዲሁም ማንም ሰው የተካሄደውን ጦርነት እንደማያወግዝ ተወስኗል፣ ለምሳሌ፣ አንድ ትንሽ
መንግስት እራሱን ከነጻነት፣ “የወረራ ጦርነት” ወይም በአምባገነን አገዛዝ ላይ በሚያምፁ ሰዎች እራሱን ከጥቃት የሚከላከል።
አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በዋናነት በግጭቱ ውስጥ የማይሳተፉትን እጣ ፈንታ ይመለከታል እና በሰብአዊነት ምክንያቶች
የትጥቅ ግጭቶችን ተፅእኖ የሚገድቡ ህጎችን ያወጣል። በጦርነቱ ውስጥ የማይሳተፉትን ወይም የማይሳተፉ ሰዎችን ይከላከላል
እና የጦርነት ዘዴዎችን እና ዘዴዎችን ይገድባል.
የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ከአለም አቀፍ ህግ ውጭ ነው, እሱም በክልሎች መካከል ያለውን ግንኙነት የሚቆጣጠሩ ደንቦች
አካል ነው. ነገር ግን ልዩ የሆነው የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በትጥቅ ግጭቶች ላይ የሚተገበር መሆኑ ነው። በተባበሩት
መንግስታት ቻርተር ላይ በተገለጸው የአለም አቀፍ ህግ አስፈላጊ ነገር ግን የተለየ አካል ስለሚመራ አንድ መንግስት ሃይል
ይጠቀም እንደሆነ አይቆጣጠርም።
የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ፣ የትጥቅ ግጭት ህግ ተብሎ የሚጠራው እና ቀደም ሲል የጦርነት ህግ ተብሎ የሚታወቀው፣
የትጥቅ ግጭት ሁኔታዎችን የሚቆጣጠር ልዩ የህግ ክፍል ነው፣ በቃላት ጦርነት። የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ የጦር
መሳሪያዎችን እና የወታደራዊ ስራዎችን የማካሄድ ዘዴዎች ምርጫን ስለሚገድብ የጦርነትን ተፅእኖ ለመቀነስ ይፈልጋል. ይህ
የመተዳደሪያ ደንብ ተዋጊዎቹ የትጥቅ ግጭቶችን በሚያደርጉበት ወቅት በጥላቻ ድርጊቶች ውስጥ የማይሳተፉ ወይም
የማይሳተፉ ሰዎችን እንዲርቁ ያስገድዳል።
ጦርነት በመሰረቱ በአለም አቀፍ ህግ መሰረት ማንኛውም ሀገር እራሱን ከጥቃት የመከላከል መብት ካልሆነ በስተቀር የተከለከለ
ነው። የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ጦርነትን የሚመለከት መሆኑ አጠቃላይ የጦርነትን ክልከላ ለመጠራጠር ክፍት ያደርገዋል
ማለት አይደለም። ለዚህም በጦርነት ክልከላ እና በአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መካከል ያለውን ግንኙነት በተመለከተ ለጄኔቫ
ስምምነቶች የተጨማሪ ፕሮቶኮል I መግቢያን ማየት በቂ ነው። ይህ ሰነድ
በህዝቦች መካከል ሰላም እንዲሰፍን ያላቸውን ልባዊ ምኞታቸውን ማወጅ፣ እያንዳንዱ ሀገር የተባበሩት መንግስታት ድርጅት
ቻርተርን በመከተል በአለም አቀፍ ግንኙነቶቹ ውስጥ ካለው ስጋት ወይም የኃይል አጠቃቀም የመታቀብ ግዴታ እንዳለበት
በማስታወስ
… ሆኖም
በነሀሴ 12 ቀን 1949 በዚህ ፕሮቶኮል ወይም በጄኔቫ ስምምነቶች ውስጥ ምንም ነገር እንደሌለ በመግለጽ በትጥቅ ግጭቶች
ተጎጂዎችን ለመጠበቅ እና ማመልከቻቸውን ለማጠናከር የታቀዱ እርምጃዎችን እንደገና ለማረጋገጥ እና ለማዳበር ከተባበሩት
መንግስታት ድርጅት ቻርተር ጋር የሚቃረን የሃይል እርምጃ ወይም ሌላ ማንኛውም የሃይል እርምጃ…
ከላይ ያሉት መግለጫዎች በመግቢያው ላይ በግልጽ የሚያሳዩት የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ አንድ ሀገር የሃይል እርምጃን
ሊወስድ ይችላል ወይም ላይኖረው ይችላል በሚለው ላይ ዝም ብሎ መቆሙን ነው። እሱ ራሱ ጦርነትን አይከለክልም ፣ ይልቁንም
በተባበሩት መንግስታት ቻርተር ውስጥ በተደነገገው የዓለም አቀፉ ማህበረሰብ መንግስታት ህገ-መንግስት ላይ በኃይል
የመጠቀም መብት ጥያቄን ይመለከታል። አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በሌላ አውሮፕላን ላይ ይሰራል. ማለትም፣ በማንኛውም
ምክንያት የትጥቅ ግጭት በተነሳ ቁጥር ተፈጻሚ ይሆናል። እውነታዎች ብቻ ናቸው; የውጊያው ምክንያቶች ለአለም አቀፍ
የሰብአዊ ህግ ደንቦች ምንም ፍላጎት የላቸውም. በሌላ አገላለጽ፣ ጦርነት በተነሳ ቁጥር፣ ለዚያ ጦርነት ምንም ዓይነት ማረጋገጫ
አለ ወይም ባይኖር፣ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ ለመግባት ዝግጁ ነው።
የአለም አቀፍ አለም አቀፍ ህግ አካል የሆነው አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በህዝቦች መካከል እና/ወይም ሰላማዊ ግንኙነትን
የማረጋገጥ አላማ አለው። በጦርነት ጊዜ የሰው ልጅን በማስተዋወቅ ሰላምን ለማስጠበቅ ከፍተኛ አስተዋፅኦ ያደርጋል። ዓላማው
የሰው ልጅ ወደ ፍፁም አረመኔነት እንዳይወርድ ለመከላከል ወይም ቢያንስ ለማደናቀፍ ነው።
ከዚህ አንፃር የዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግን ማክበር ግጭቱ ካለቀ በኋላ ሰላማዊ ሰፈራ የሚገነባበትን መሰረት ለመጣል
ይረዳል። በጦርነቱ ወቅት በተዋጊዎች መካከል የመተማመን ስሜትን መጠበቅ ከተቻለ ዘላቂ ሰላም የማግኘት ዕድሉ በጣም
የተሻለ ነው። የሰው ልጅ መሰረታዊ መብቶችን እና ክብርን በማክበር ታጋዮች እምነትን ለመጠበቅ ይረዳሉ።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ምንድን ነው እና በምን ላይ ነው የሚያሳስበው?
☻ ጦርነትን ሕጋዊ ማድረግን በተመለከተ የ IHL አቋም ምንድን ነው? 1.2 የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ታሪካዊ እድገት እና
ፍልስፍና የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ጽንሰ-ሀሳብን በተመለከተ በዋነኛነት የትጥቅ ግጭቶችን ተፅእኖዎች መገደብ
እንደሚያሳስብ ተገልጿል. ከታሪክና ከፍልስፍና አንፃር ጦርነትን የመቆጣጠር ሃሳብ የፈጠረውን ክስተት ለማወቅ ጊዜያቸውንና
ጥረታቸውን የሰጡ ብዙ ምሁራን አሉ። በጣም ከሚታወቁት አንዱ ክላውስዊትዝ ነው, እሱም በአንድ ወቅት ተግባራዊ ወታደር
እና ፖለቲከኛ የነበረ እና ስራዎቹ ከዚህ በታች በአጭሩ ይብራራሉ. ጦርነትን የመቆጣጠር ሃሳብ እንደ ጦርነቱ ያረጀ ነው ተብሏል።
ክላውስዊትዝ የጦርነት ጽንሰ ሃሳብን እራሱ ሲናገር በሁለት ድምጽ ተናግሯል ይባላል፡ በአንድ በኩል ጦርነትን የመቆጣጠር
ሀሳብን ወደ 'አመክንዮአዊ ከንቱነት' ይመራዋል ብሎ ማጥላላት። በሌላ በኩል ስለ ጦርነቱ ሂደት ለቁጥጥር የተጋለጠ ያህል
በትክክል መጻፍ. በክላውዝዊትዝ -አሮን፣ ጋሊን፣ ፓሬት እና ሃዋርድ ላይ ያሉ ሁሉም ምርጥ ወቅታዊ ተንታኞች ጦርነት ምንም
እንኳን ለመቆጣጠር በጣም ከባድ ቢሆንም በመርህ ደረጃ ቁጥጥር የሚደረግበት እና በብዙ ሁኔታዎች ውስጥ ሁለቱን ድምፆች
እንደ አሻሚ እምነት ማስተጋባት ይችሉታል። መቆጣጠር ይቻላል. የጥንታዊው ሀሳብ ተአማኒነትን ጠብቆ ሊቆይ ይችላል
ምክንያቱም ሁኔታዎች መደገፋቸውን ቀጥለዋል፣ እናም ይህ እስካልሆነ ድረስ ክላውስዊትዝ የጦርነቱ ዋና ፈላስፋ ሆኖ የራሱን
የበላይነት ሊይዝ ይችላል። ነገር ግን ሁኔታዎች ሃሳቡን ቢያንስ በከፊል አስደናቂ በሚያደርገው መጠን መቀየር ቢገባቸውስ?
በጦርነት ቁጥጥር ላይ ሌላ ታዋቂ ጸሃፊ ሃዋርድ ከ1945 በኋላ ሁኔታዎች ጦርነት የፖለቲካ ቀጣይነት ሳይሆን የኪሳራ ዘመናቸው
መሆኑን በትክክል አምኗል። አሻሚነት እና ቅራኔ ለ Clausewitz ነጠላ አይደሉም። በአጠቃላይ በወታደራዊ አስፈላጊነት እና
በሰብአዊ አጠባበቅ መርሆዎች እርቅ ላይ የተመሰረተውን በአውሮፓ ላይ የተመሰረተ የጦርነት ፍልስፍናን በአጠቃላይ ምልክት
ያደርጋሉ. ታሪኩ በአንድ ሀሳብ መካከል ያለው ማለቂያ የሌለው ዲያሌክቲክ መዝገብ ሆኖ ሊነበብ ይችላል፣ እሱም በእርግጥ፣
በተቃርኖ የተሞላ፣ እና ሁኔታዎች (ባህላዊ፣ ርዕዮተ ዓለም፣ ፖለቲካዊ፣ ወይም ማንኛውም) አንዳንድ ጊዜ ለእሱ የሚመሩ ነገር ግን
አንዳንድ ጊዜ ተስፋ የሚያስቆርጡ ናቸው። . ነገር ግን፣ ሁሉም አማኝ ሰዎች ከመቼውም ጊዜ በበለጠ ተስፋ አልቆረጡም፣
በጨለማ ጊዜም ቢሆን የመዳንን ተስፋ ትተዋል። ጦርነትን የመቆጣጠር እና የመገደብ ሀሳቡ ተረፈ እና ዛሬ በዓለም ላይ ህያው
እና ደህና ነው። አልፎ ተርፎም ከአእምሮ ዉጭ ወደ ኋላ ይመለሳል እና እንደ ጦርነቱ እንኳን ያረጀ ነው ይባላል። በዚህ ምክንያት
መግደል ተለይቷል, እና አንዱ ዓይነት ግድያ ተባለ; ጦርነት ያልተረጋጋ ሕሊና ሊያመጣ ቢችልም ፍጹም ነበር. የወንድማማችነት
እና የመስማማት ፍላጎትም ነበረ ነገር ግን ከተፎካካሪነት እና ጠብ አጫሪነት ፍላጎት ጋር ይጋጭ ነበር። ሊቃውንት የአለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግን በተለያዩ ደረጃዎች በመከፋፈል ታሪካዊ እድገትን ይተርካሉ. የመጀመሪያው ደረጃ 'የቅድሚያ እቅድ ለሰላማዊ
ሥርዓት' የሚል ስም ተሰጥቶታል። ጦርነትን መጸየፍ እና እሱን ለማስወገድ፣ ለመከላከል ወይም ለመገደብ እቅድ ማውጣት
የሰው ልጅ ግራ የተጋባ እና ግራ የተጋባ ስለ ጦርነት ያለው አስተሳሰብ የእርጅና ገጽታ ነው ተብሏል። በአመዛኙ በእነዚያ
የሃይማኖታዊ እና የፖለቲካ አስተሳሰቦች ጅረቶች ውስጥ በትክክል የሚገጣጠም ገጽታ ፣ በዩቶፒየስ ፣ ሰላማዊነት እና በሰው
ፍፁምነት። በእርግጥም፣ ከዳንቴ እና ከፓዱዋ ማርሲሊየስ በዱቦይስ፣ ክሩስ፣ ሱሊ፣ ፔን፣ ሴንት ፒየር እና ሩሶ እስከ ካንት ድረስ
ሰላም የሰፈነበት ዓለም አቀፍ ሥርዓት ለመመስረት የተለየ የአውሮፓ ንዑስ ስብስብ ዕቅዶች ብዙ ጊዜ እንደነበሩ መቀበል
አለበት። በዚህ አቅጣጫ የሃያኛው ክፍለ ዘመን ጥረቶች በቀላሉ ከዩቶፒያን ምኞት የበለጠ ጠንካራ መሠረቶችን እንዳላቸው
የሚያሳዩ አንዳንድ ልዩ ዋጋ ያላቸው እንደ ልብ አንጠልጣይ ምሳሌዎች ሆነው ይቀርባሉ። ጦርነትን ስለመቆጣጠር ከእነዚያ
ቀደምት መቶ ዓመታት አስተሳሰብ እና እቅድ ውስጥ፣ ተግባራዊነቱ ፈጽሞ የማይጠራጠር እና ልዩ እና ልዩ ሀሳቡ በቀጥታ
ትርጉም በሚሰጥባቸው ሁኔታዎች ላይ የተመሰረተ አስፈላጊ እና ያልተሰበረ ጅረት አለ፡ የመገደብ እና በጦርነት ውስጥ ራስን
ማክበር. እነዚህ ሃሳቦች ቀስ በቀስ በአብዛኞቹ ስልጣኔዎች እና ማህበረሰቦች ውስጥ ብቅ አሉ። ሁለተኛው ጦርነትን
ለመቆጣጠር የሚደረገው ጥረት በ19ኛው ክፍለ ዘመን ሁለተኛ አጋማሽ እና በ20ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ያሉትን
ዓመታት የሚሸፍነው ነው። በዚህ ወቅት፣ ይህ ተስፋ ያለው የጦርነት ንባብ በጣም ሰፊ ተቀባይነት አግኝቷል። በተመሳሳይ ጊዜ፣
የዓለም አቀፉ ድርጅት እና የሕዝባዊ ዓለም አቀፍ ሕግ ዕድገት አብዛኞቹ የንጉሠ ነገሥቱ ኃያላን ነዋሪዎች ያዩት የሰው ልጅ
አጠቃላይ እድገት አካል ሆነው ይነበባሉ። እናም የጦርነት መስክ እድገት ከታመነባቸው መካከል አንዱ ሲሆን በተለያዩ የሰላም
ንቅናቄ ቅርንጫፎች ውስጥ ያሉ ሴቶች የጦር መሳሪያ ማስፈታት ፣ ትጥቅ መፍታት እና በክልሎች መካከል የሚፈጠሩ
ግጭቶችን ከሰላማዊ መንገድ በመፍታት ረገድ እድገት አሳይተዋል። በሰላማዊው ንቅናቄ ያልተነኩ እና አሁንም ከጦርነት አምልኮ
ጋር ለተጋቡ በሳይንስ እና በኢንዱስትሪ አተገባበር እድገት አሳይተዋል ይህም ጦርነቶችን የበለጠ ከባድ እና ገዳይ ያደርገዋል ነገር
ግን ቆራጥ እና አጭር ያደርጋቸዋል ብለው ያምኑ ነበር። ይህ በቀላሉ ከከፍተኛው ውድ ሰው እስከ እንደዚህ ዓይነት ጦርነት ድረስ
'አጭር እና ሹል ጦርነቶች በጣም ሰብአዊነት ናቸው' ከሚለው በቀላሉ መገንዘብ ይቻላል. በመካከላቸው ያሉ ሰዎች፣ የሰላም
ሰዎች ተግባራዊ ሊሆኑ የማይችሉ እና የጦርነቱ ሰዎች ግድየለሾች፣ እድገቶች በዓለም አቀፍ ሕግ እና 'የሕዝብ ሕሊና' ልማት ላይ
በጣም አሳማኝ በሆነ መንገድ አሳይተዋል። በጦርነት ላይ የሰብአዊ ገደቦችን እና እገዳዎችን ለመጫን እና በአንፃራዊነት የተሻለ
ነው ተብሎ በሚታሰበው መልኩ እንዲቆይ የሚያደርግ ህግ እና ስነምግባር። በዚህ ታሪካዊ ጊዜ ውስጥ አብዛኛው ጦርነትን
የሚቆጣጠር አይነት እንዲደረግ ታቅዶ ነበር፣ እና በትክክል ተከናውኗል ተብሎ ነበር፣ የእነዚያ አመታት መዝገብ ሁሉንም የኛን
ቅርንጫፎች የሚሸፍን የሃሳቦች እና ምሳሌዎች ማጠቃለያ አይነት ሆኖ እንዲያገለግል ነበር። ርእሰ ጉዳይ፣ ማለትም ሰብአዊ
መገደብ። በግልጽ ለማየት እንደሚቻለው፣ ሀሳቦቹ በአብዛኛው ከአዲስ የራቁ ነበሩ፣ ነገር ግን አሁን እንደ እኛ ጊዜ ባሉ ሁኔታዎች
ነቅተው በኋላ ለሚመጣው እንደ መወጣጫ ድንጋይ አድርገን እንመለከታቸዋለን። በአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ታሪክ ውስጥ
ቀጣዩ ጠቃሚ ክስተት ትጥቅ ማስፈታት ወይም በምሁራኑ 'የጦር ቁጥጥር' እንቅስቃሴ እንደተገለጸው ነው። ይህ በሰፊው
የተረዳው፣ በ19ኛው ክፍለ ዘመን ከነበሩት ዋና ዋና የጦርነት ጥረቶች አንዱ ነው ተብሏል። በጣም ጉልህ ከሆኑት መካከል አንድ
ዓይነት ወይም ሌላ የጦር መሳሪያ የማስፈታት ሀሳቦች በ 1816, 1859 በሩሲያ ቀርበዋል. እና 1899; በፈረንሳይ በ1863 እና
1877 ዓ.ም. ብሪታንያ በ1866፣ 1870 እና 1890 ዓ.ም. ዴንማርክ በ1893 ዓ.ም.እንዲሁም ከዚህ በፊት እንደነሱ ያለ ምንም
ነገር እንደሌለ ተነግሯል። ለሚያስደነግጡ ግን አንዳቸውም የትም አልደረሱም። እያንዳንዱ እርግጥ የራሱ የሆነ ማብራሪያ አለው
እና በጊዜው የፖለቲካ ሁኔታ እና በደጋፊዎች ስሜት ላይ የተመሰረተ ነው. ሆኖም አንድ ሰው ታሪካዊ እውነትን በእጅጉ አደጋ ላይ
ሳይጥል አንዳንድ አጠቃላይ ማብራሪያዎችን ለመስጠት ሊደፍር ይችላል። የዚህ ልዩ ጊዜ መንፈስ ለእንደዚህ ዓይነቶቹ እቅዶች
ተቀባይነት ያለው እንጂ በሕዝብ አስተያየት ብቻ አልነበረም። ከእነዚህ እቅዶች መካከል አንዳንዶቹ በከፍተኛ ደረጃ ዲፕሎማሲያዊ
ንግግር በተለመደው ሚስጥራዊነት ተንሳፈፉ; ደጋፊዎቹ በልባቸው የነበራቸው ፍላጎት ምንም ይሁን ምን የጅምላ ተወዳጅነትን
ወይም የግፊት ቡድኖችን እርካታ አያጠቃልሉም። በዘመኑ መንፈስ ውስጥ የሆነ ነገር ትጥቅ የማስፈታት ሃሳብን የሚያበረታታ
ነበር። ከተንሰራፋው ብሔርተኝነት እና ኢምፔሪያሊዝም እና የሰዎችን አእምሮ ከጎጆ እስከ ዙፋኑ ካስደሰቱት ንፁህ መጽሐፍ
ቅዱሳዊነት በተጨማሪ ለሰላም እና ለጦርነት መበሳጨት አንዳንድ ምርጫዎችም ነበሩ። ትጥቅ ማስፈታት የበለጠ አስተዋይ እና
እራስን ማገልገል ተፈጥሮ ሌሎች መስህቦች ነበሩት። ትጥቅ እና የታጠቁ ሃይሎች ዋጋ ያስከፍላሉ። ለራሳቸው የሚከፍሉ
ጦርነቶች ሁሌም ልዩ ነበሩ። በአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ለውትድርና ዝግጁነት ወጪዎች አስፈሪ እየሆኑ
መጥተዋል, እና የህዝቡ አእምሮ ክፍል እነሱን ለመቀነስ ፍላጎት ነበረው. እ.ኤ.አ. በ 1899 የነበረው የጀርመን መንግስት ይህንን
እውነታ ካደ እና ህዝቦቻቸው ለሁሉም ትጥቅ ክፍያ በመክፈል ፍጹም ደስተኛ መሆናቸውን ከማወጅ በስተቀር ፣ እያንዳንዱ
መንግስት ወታደራዊ ወጪን ጫና እንደሚሰማው አምኗል እናም ከእነሱ ነፃ መውጣትን ይፈልጋሉ ። ከትጥቅ ማስፈታት ጋር
የተያያዙትን ሁሉንም ችግሮች የሚያስታውሰው አሌክሳንደር እ.ኤ.አ. በ 1816 “ሁሉም ዓይነት የጦር ኃይሎች በአንድ ጊዜ
እንዲቀንስ” ታላቅ ሀሳብ አቅርቧል ፣ ይህም ኃይሎቹ የእነርሱን ደህንነት እና ነፃነት ለመጠበቅ ወደ ፍጥረት ያመጡት ህዝቦች '.
ይህ በጣም ጥሩ ሀሳብ ነው ቢባልም በተለይ ሩሲያ ሰላም ከተመለሰበት ጊዜ ጀምሮ ኃይላቸውን መቀነስ ባላደረጉት ሀገራት
እምቢተኝነት ተዳክሟል። ሌላው የአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን ዋነኛ ጦርነትን የመቆጣጠር ስራ ትጥቅ ከማስፈታት ውጪ፣
ጦርነትን ለመከላከል የሚረዱ መንገዶችን ለማካተት ነገሮችን ትንሽ እየዘረጋ ነው ቢባልም የግልግል ዳኝነት ነበር። አንዳንድ
የሰላማዊ ሰልፉ አካላት አንዱን፣ አንዳንዶቹን ሌላውን ይደግፉ ነበር፣ ነገር ግን ሁልጊዜ ማለት ይቻላል፣ ማለትም ትጥቅ መፍታት
እና ሽምግልና፣ እጅ ለእጅ ተያይዘው የቀደሙት ጦርነቶችን የመዋጋት አቅምን ለመቀነስ እና ግፊቶችን እና ግፊቶችን ለማስወገድ
ይጥራሉ ። እና የኋለኛው ደግሞ ዓለም አቀፍ ግጭቶችን በሰላማዊ እና ምክንያታዊ በሆነ መንገድ በኃይል እና ከቁጥጥር ውጭ
በሆነ መንገድ መፍታት። ልክ እንደ ትጥቅ መፍታት፣ የግልግል ዳኝነት ሃሳብ እስከ አሁን ድረስ ከክርስቶስ ልደት በፊት ከነበሩት
ዓመታት ጀምሮ ሊመጣ ይችላል። እንደ ትጥቅ ማስፈታት ሳይሆን፣ በብዙ ዘመናት እና የስልጣኔ ደረጃዎች ውስጥ መጠነኛ የሆኑ
ተግባራዊ ስኬቶችን በተከበረ ታሪክ ሊመካ ይችላል። እንደ ታዋቂው የታሪክ ምሁር ፍሪድ እነዚህን አስደናቂ አሃዞች በመጥቀስ ከ
1844 እስከ 1860, 25 የግልግል ስምምነቶችን ይሸፍኑ; ከ 1861 እስከ 1880,54,1881 እስከ 1900, 111. በአጠቃላይ
212 የግልግል ሽልማቶች በክፍለ-ጊዜው ውስጥ ተሰጥተዋል, እና ሁሉም "በቅን እምነት የተከናወኑ" ብለዋል. ከ1900 በኋላ፣
በሄግ እና በጄኔቫ የብልጽግና ጊዜ ውስጥ የግልግል ዳኝነት ቁጣ ይበልጥ በረታ። ነገር ግን እንደማንኛውም የዓለም አቀፍ
ግንኙነት ከባድ የታሪክ ምሁር ከኛ አንፃር፣ እነዚያ ሁሉ የስምምነት፣ የሽልማት እና የሰፈራ ቅርፀቶች በጥቂቱ ይጨምራሉ
ምክንያቱም በትናንሽ መንግስታት መካከል አለመግባባቶችን ለመፍታት ብዙ ጊዜ በ በተለይም በፓን-አሜሪካን ህብረት አባላት
መካከል እንደ ሁኔታው ​እንደ ክልላዊ ከፍተኛ የበላይነት; ወይም የእውነትን ዓይን የሚይዙት ጥቂት ጉዳዮች፣ ታላላቅ ኃይሎች
ሊሞቁ ይችሉ የነበረ ነገር ግን አንደኛው ወይም ሌላ ተዋዋይ ወገኖች ለማቀዝቀዝ የወሰኑት አለመግባባቶች። ትጥቅ ማስፈታት እና
የግልግል ዳኝነት በ1899 እና 1907 በሄግ ኮንፈረንሶች ላይ ያተኮሩ ጉዳዮች ነበሩ። እንዲሁም በሃምሳ አመታት ውስጥ ወደ
ኋላ መዞር እና በጦርነቱ መቆጣጠሪያ ታሪክ ግማሽ ላይ ጥቂት ቃላትን መናገር አስፈላጊ እና አስፈላጊም ነው። የጦርነት ህጎች
እና ልማዶች ሔግ። እነዚህ መነሻዎች እንደ ትጥቅ የማስፈታት፣ የግልግል ዳኝነት እና የመሳሰሉት ጥንታዊ እና መሰረታዊ ሀሳቦች
ነበሯቸው እና ከዘመናት በኋላ በሰው ልጅ የጦርነት ልምምዶች ውስጥ ከእነሱ የበለጠ ጠንካራ አቋም ነበራቸው። ይህ ያለ
መስዋዕትነት አልተደረገም። በታሪካዊ አጀማመሩ የጦርነት ህግ ማለት በመጀመሪያ ወደ ጦርነት ስለመሄድ ህግ ምን እንደሚል
እንዲሁም እርስዎ በነበሩበት ጊዜ ጦርነት እንዴት እንደሚካሄድ የሚናገረውን ያመለክታል። በአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ታሪክ
ውስጥ በጣም አስፈላጊ የሆኑት ሌሎች ክስተቶች በሄግ በ1899 እና 1907 የተካሄዱት ሁለቱ ኮንፈረንሶች ናቸው።ሁለቱም
ኮንፈረንሶች ፈጣን ኮንፈረንስ በመባል ይታወቃሉ ነገርግን የችግሩን መነሻ የያዙት እ.ኤ.አ. የ1899 ዓ.ም ብቻ ነበር። ይህም
የጦር መሳሪያ፣ የታጠቁ ጥንካሬዎች እና ከቁጥጥር በላይ የሚሮጥ የጦር መሳሪያ ውድድር ነበር። ትጥቅ ማስፈታት ለ 1907
በአጀንዳው ውስጥ በጣም አስቸጋሪ ቦታ ነበረው ፣ እሱም በአጭር ጊዜ የተነካበት። እ.ኤ.አ. በ 1899 የጉዳዩ ዋና ሀሳብ ነበር ፣
የተሳታፊዎችን ዲፕሎማሲያዊ ብልሃት እና የሰላም እንቅስቃሴ ታዛቢዎችን የደስታ ምንጭ ፣ ድምፃዊ ጠባቂው ለጉባኤው ቆይታ
ወደ ከተማዋ ገብቷል ፣ በደስታ ተቆጥሯል ። "የሰላም ፓርላማ" የሰለጠነው ዓለም የሚያተኩረውን ፍላጎት ሁል ጊዜ ለማስታወስ
በሚያደርጉት ያላሰለሰ ቅስቀሳ እና አድናቆት፣ የመደራደር ኃላፊነት ያለባቸው ተወካዮች በጥንቃቄ መንቀሳቀስ ነበረባቸው። ነገር
ግን ከተናገሩት ይልቅ የሚያደርጉትን ለሚመለከቱ ሰዎች የንቅናቄያቸው አቅጣጫ ጥርጣሬ ውስጥ አልነበረውም; ከቀሪዎቹ
አንጻር ሲታይ በአንፃራዊ ሁኔታ የተሻሻለ ቦታ ላይ የራሳቸውን አገራቸውን ለቀው ለመሄድ ቃል ያልገቡትን እያንዳንዱን ትጥቅ
የማስፈታት ፕሮፖዛል ውድቅ ለማድረግ ነበር። ይህም ማለት እርግጥ ነው፣ እያንዳንዱ አገር የራሱን ጥቅም ለማስታወስ
እንደሚዘገይ ሁሉ ሌሎችም የራሳቸውን ጥቅም ለማስገንዘብ ስለሚቸኩሉ፣ ትጥቅ ለማስፈታት ምንም ዓይነት ዕድገት
አልተገኘም። ‘በአሁኑ ጊዜ በዓለም ላይ ከባድ ክብደት ያለው ወታደራዊ ወጪ መገደብ ለሰው ልጅ ቁሳዊም ሆነ ሞራላዊ እድገት
የሚፈለግ ነው’ በማለት ከዚህ አከራካሪ ያልሆነ መግለጫ ያለፈ ጉባኤው ተጠናቋል። ምንም እንኳን በኮንፈረንሱ ውስጥ ትጥቅ
የማስፈታት ተግባራዊ እርምጃዎችን ለመገንዘብ የተደረገው ጥረት ስኬታማ ባይሆንም የሄግ የሰላም ኮንፈረንስ ሊሳለቁ
አይገባም ምክንያቱም ጦርነቱን የሚቆጣጠሩ ብዙ መንገዶችን በመውሰዳቸው አሁንም እየተጓዙ ናቸው ። በራሳችን ጊዜ.
በ1907 ከተቋቋሙት ከአሥራ ሦስቱ ስምምነቶች አንዳንዶቹ ለዘመናችን የጦርነት፣ የሰላም እና የገለልተኝነት ሕጋችን መሠረታዊ
ናቸው። በሌላ በኩል የመሬት ጦርነት ደንቦች የጄኔቫ ስምምነቶችን ማሻሻያ የሰብአዊ ህግ ምልክቶች ነበሩ. ነገር ግን የኮንፈረንሱ
ውድቀት ከታወጀው ትጥቅ የማስፈታት እና የጦር መሳሪያ ቁጥጥር አላማን በተመለከተ ከሞላ ጎደል ተጠናቀቀ። በአለም አቀፍ
የሰብአዊ ህግ ታሪክ ውስጥ በምስሉ ውስጥ የሚቀርበው ቀጣዩ ጠቃሚ ክስተት ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ ያለው ሁኔታ
ነው. የተባበሩት መንግስታት ከ1945 በኋላ ያለ ሁኔታ ሲሆን ይህም ትልቅ ምልክት ነው። ከሱ በፊት የነበረው የመንግሥታት
ማኅበርም ለተወሰኑ ዓመታት አሻራውን ያሳረፈ ቢሆንም አልዘለቀም። ጦርነትን በአንድም ሆነ በሌላ መንገድ የተቆጣጠረው የሊጉ
ዘቢብ ነበር፣ እና የበለጠ ብስጭት በበዛ ቁጥር ሊጋው ዝቅተኛው ወደ አሳዛኝ እና አዋራጅ መቃብሩ ወረደ። የተባበሩት
መንግስታት ጉዳይ ከዚህ የተለየ ነው። ትጥቅ ማስፈታት መጀመሪያ ላይ ከዋና ዋና አላማዎቹ አንዱ ሳይሆን የሰላም ማስከበር
አቅሙን በተመለከተ ካለው ብሩህ ተስፋ መጠን ጋር ተመጣጣኝ ይሆናል። ብዙ ብዙ ተስፋ ስላልነበረው በጦርነቱ መቆጣጠሪያ
መስመር ላይ ብዙ ስኬት አለማግኘቱ ብዙም ተስፋ የሚያስቆርጥ አልነበረም። ግን ከዚያ ውጪ፣ የተባበሩት መንግስታት በቀላሉ
እዚያ አለ እና በብዙ መልኩ ጠቃሚ ነው። ለብዙ አለም አቀፍ የንግድ ልውውጥ የአለም ማዕከላዊ ማርት እና ልውውጥ ነው።
ሊግ ፈጽሞ እንዳደረገው ስር ሰደደ። ምንም እንኳን አንድ ሰው ማለቂያ የሌለው ንግግር ለጦር መሣሪያ ቁጥጥር እና ሌሎች
ጦርነቶችን ለመቆጣጠር ብዙ ጠቃሚ ሊሆን አይችልም ብሎ ሊከራከር ይችላል, አንድ ሰው እንዲሁ አስፈላጊ የሆኑ ጉዳዮች
በጠቅላላ ከመናገር ይልቅ በጣም የተሻሉ ናቸው ብሎ ሊከራከር ይችላል. እኛ እንዳሰብነው ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ
ብዙ አዲስ ነገር ላይሆን ይችላል። ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ምንም ጥርጥር የሌለው አዲስ ነገር ግን የኒውክሌር ጦር መሳሪያ ጥያቄ
ነው። ግን ስለእነሱ የምንመራው የክርክር ውሎች አዲስነት ገደቦች አሉ። መንግስታት በኒውክሌር ጦር መሳሪያ ሊያደርጉ
የሚችሉት ምንም ጥርጥር የለውም, አዲስ; ነገር ግን ይህን ለማድረግ ወይም ላለማድረግ መወሰን ምንም አዲስ ሀሳቦችን
አያመጣም, ከሳይንሳዊ እና ቴክኒካዊ ምክንያቶች ቀዳሚነት ወደ አዲስ ከፍታ ከማደግ ጋር ካልተገናኘ በስተቀር አዲስ ችግር
አይፈጥርም. የጦርነት ህግ ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በ 1945 እና 1980 መካከል, ሁለተኛ ደረጃ 'እንደገና ማረጋገጫ እና ልማት'
አልፏል; እና 'የሲቪሎች' ጥበቃን በተመለከተ ከዚህ በፊት ከነበረው የበለጠ አሳሳቢ ነው. ያ ፣በእኛ ክፍለ ዘመን በተደረጉ
ጦርነቶች ፣የሲቪል ዜጎች ወታደራዊ ኪሳራ እንዴት እንደጨመረ ፣እና የዜጎች ስቃይ ምን ያህል አስፈሪ እንደሆነ ከግምት ውስጥ
በማስገባት ዋናው ስራው ምክንያታዊ በሆነ በቂ ነው ተብሎ ሊታሰብ ይችላል። ወደ ሲቪል አእምሮ. በቴክኒካል ቃሉ ህጋዊ
ትርጉሙ ውስጥ ‘መከላከያ’ ሲቪል ሰው ከጦርነት አስፈሪነት ሊጠብቀው እንደሚችል እንዲያስብ እና በማይኖርበት ጊዜ
እንዲናደድ ሊያበረታታ የሚችል ነው። በአጠቃላይ በአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ታሪክ ውስጥ ኃያላን ጌቶች እና ሀይማኖቶች፣
ከሁሉም አህጉራት የተውጣጡ ጠቢባን እና የጦር አበጋዞች ከጥንት ጀምሮ የጦርነትን መዘዝ በአጠቃላይ አስገዳጅ ህጎችን
ለመገደብ ሞክረዋል። ነገር ግን፣ ሄንሪ ዱናንት እና ፍራንሲስ ሊበር በ19ኛው ክፍለ ዘመን በአውሮፓ ለዓለም አቀፍ እና ለአብዛኛው
በጽሑፍ የተፃፈውን ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግን ታሪክ ካላየን ስለ ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግ ታሪክ የምናደርገው ውይይት
ያልተሟላ ያደርገዋል። ሁለቱም በአሰቃቂ የጦርነት ልምድ እና በተመሳሳይ ጊዜ ተለይተው ይታወቃሉ ፣ ግን በግልጽ እንደሚታየው
አንዳቸው የሌላውን ሕልውና ሳያውቁ ፣ ለዘመናዊው ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግ ጽንሰ-ሀሳብ እና ይዘቶች አስፈላጊ አስተዋፅኦ
አድርገዋል። የእነዚህ ሁለት አሃዞች ጠቃሚ አስተዋፅዖ በእርግጥ በጦርነት ሰለባዎች ጥበቃን መፍጠር አይደለም ፣ ይልቁንም
አሮጌውን ሀሳብ ከዘመናዊው ዓለም ጋር በተጣጣመ መልኩ በመግለጽ ይታወቃሉ ።
ዱንንት እና ሊበር ሁለቱም በ1762 በወጣው የማህበራዊ ኮንትራት ውስጥ ዣን ዣክ ሩሶ ባቀረቡት መሰረት ለሰብአዊ ህግ
መሰረታዊ ህጎች ምሰሶ በሆነው ሀሳብ ላይ የተገነቡ ናቸው። የሰብአዊነት ህግ የሚለው ነው "ጦርነት በምንም መልኩ ከሰው ጋር
ያለ ግንኙነት ነው ነገር ግን ግለሰቦች በአጋጣሚ ጠላት የሆኑበት እንደ ሰው ሳይሆን እንደ ወታደር ነው..." በማለት ረሱል (ሰ.
እነሱ ራሳቸው እስከተጣሉ ድረስ ተዋግተዋል። መሳሪያቸውን ከጣሉ በኋላ “እንደገና ሰው ይሆናሉ” እና ስለሆነም ህይወታቸውን
ማዳን አለባቸው። ረሱል (ሰ. በዚህም በተፋላሚ ሃይል አባላት፣ በተዋጊዎች እና በቀሪዎቹ የጠላት ሀገር ዜጎች፣ በሌላ በኩል
በግጭቱ ውስጥ ያልተሳተፉ ሰላማዊ ዜጎች መካከል ልዩነት እንዲኖር መሰረት ይጥላል።
የጦርነት አላማ የጠላትን ሀገር መጥፋት ሳይሆን የጠላትን ታጣቂ ሃይሎችን ማሸነፍ ስለሆነ ሃይልን መጠቀም የሚፈቀደው
በታጋዮች ላይ ብቻ ነው። እናም በግለሰብ ወታደሮች ላይ ተቃውሞ እስከሚያደርግ ድረስ ብቻ ኃይል መጠቀም ይቻላል.
ማንኛውም ወታደር እጁን የሚዘረጋ ወይም በደረሰበት ጉዳት ምክንያት ይህን ለማድረግ የሚገደድ ጠላት አይደለም እና ስለሆነም
የወታደራዊ ዘመቻ ኢላማ ሊሆን አይችልም። ለግጭቱ በግል ተጠያቂ ሊሆን ስለማይችል ቀላል ወታደርን መበቀል በማንኛውም
ሁኔታ ምንም ፋይዳ የለውም.
በ19ኛው ክፍለ ዘመን ለአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ዳግም መወለድ ምሁራዊ መሰረት እንደገነባ የሚነገርለት ሄንሪ ዱናናት 'A
Memory of Solferino' በተሰኘው መጽሃፉም ትልቅ አስተዋፅዖ አድርጓል። በዚህ ጽሑፍ ውስጥ፣ የቆሰሉ ወታደሮች በደል
ስለደረሰባቸው ወይም መከላከያ የሌላቸው ሰዎች መገደላቸው ላይ ብዙም አላሰበም። ለቆሰሉት እና ለሞቱት ምንም አይነት
እርዳታ ባለመኖሩ በጣም ደነገጠ። ስለሆነም ቀጥተኛ እርምጃ እንዲወስዱ የሚጠይቁ ሁለት ተግባራዊ እርምጃዎችን
አቅርበዋል-በመስክ ላይ ያሉ የሕክምና ባለሙያዎችን ገለልተኛነት በተመለከተ ዓለም አቀፍ ስምምነት እና በጦርነት ለቆሰሉት
ተግባራዊ እርዳታ ቋሚ ድርጅት መፍጠር. የመጀመሪያው እ.ኤ.አ. በ 1864 የመጀመሪያውን የጄኔቫ ኮንቬንሽን ተቀባይነት ያገኘ
ሲሆን ሁለተኛው ደግሞ የቀይ መስቀል መመስረትን ተመለከተ።
ይህ ጽሑፍ በ ICRC አስተያየት እና በበርካታ ጦርነቶች ልምድ ላይ በ 1906 ተሻሽሏል. የመጀመሪያው የዓለም ጦርነት ለጄኔቫ
ህግ ከባድ ፈተና ነበር, እና ለጄኔቫ ህግ ከባድ ፈተና ተጨማሪ ማሻሻያ አስከትሏል, እና በ 1929 ተጨማሪ ማሻሻያ አስከትሏል.
ሁለተኛው የዓለም ጦርነት ካበቃ ከአራት ዓመታት በኋላ, እ.ኤ.አ. ነሐሴ 12 ቀን 1949 የመጀመሪያው የጄኔቫ ኮንቬንሽን በሜዳ
ላይ የተጎዱ እና በጦር ኃይሎች ውስጥ ያሉ የታጠቁ ኃይሎች ሁኔታን ለማሻሻል ስምምነት ተደረገ ።
እ.ኤ.አ. የጄኔቫ ህግ. የተሻሻለው የኮንቬንሽኑ እትም እ.ኤ.አ. በ 1907 በሄግ የሰላም ኮንፈረንስ ላይ የፀደቀ ሲሆን በኋላም
የአሁን ወይም ሁለተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ለቁስለኛ ፣ ለታመሙ እና በባህር ላይ የተሰበረ የጦር ሃይል አባላትን መርምሯል
። ስለ ጦርነት እስረኞች አያያዝ ርዕስ ። የ1899 እና 1907 የመሬት ጦርነት ህጎች እና የጉምሩክ ስምምነቶች እስረኞችን አያያዝ
በተመለከተ አንዳንድ ድንጋጌዎችን ይዘዋል። በአንደኛው የዓለም ጦርነት ልምድ መሠረት ከሁለቱ የ 1929 የጄኔቫ ስምምነቶች
አንዱ በእውነቱ የእስረኛ-የጦርነት ሕግን ያቀፈ ነው ፣ እሱም በተራው ደግሞ ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ የተገነባ ነው።
በጦርነት እስረኞች አያያዝ (እ.ኤ.አ. ኦገስት 12 ቀን 1949) ጋር የተያያዘው (ሦስተኛው) የጄኔቫ ስምምነት እስከ ዛሬ ድረስ ጸንቶ
ይቆያል። በተጨማሪም አራተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን እና ሁለት ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች በመባል የሚታወቁት ፕሮቶኮሎች በጄኔቫ
ስምምነቶች ላይ የወቅቱ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦችን የሚያዘጋጁ መሳሪያዎች የግምገማ ጥያቄዎች
☻
ጦርነትን የመቆጣጠር ሃሳብ ላይ ምሁራን ምን ሃሳብ አላቸው?
☻ የ IHL እድገት ደረጃዎችን በአጭሩ ይግለጹ? የእያንዳንዳቸው ለ IHL እድገት ያለው ጠቀሜታ ምንድን ነው?
☻ H. Dunant ያቀረበው ሀሳብ ለ IHL ህጎች መሰረት የሆነው ምንድ ነው?
☻ ኤች. ዱንንት ስላበረከቱት አስተዋጽኦ እና 'A Memory of Solferino' በተሰኘው መጽሃፉ ላይ ማብራራት ትችላለህ? በ
IHL ታሪክ ውስጥ በጣም ታዋቂ ሰው ያደረገው ምንድን ነው?
☻ ስለ 1899 የሄግ የሰላም ኮንፈረንስ ምን ያውቃሉ?
1.3 JUS AD BELLUM (የኃይል አጠቃቀም ህጋዊነት) እና JUS IN BELLO (በጦርነት ውስጥ ሊከበሩ የሚገባቸው
የሰብአዊ ህጎች) ልዩነት በታሪክ ውስጥ፣
ግዛቶች እና/ወይም ህዝቦች መሳሪያ ባነሱ ጊዜ፣ ይህን ሲያደርጉ እንደነበር አስረግጠዋል። ለትክክለኛ ምክንያት. ብዙውን ጊዜ
ይህ መከራከሪያ ተቃዋሚዎቻቸውን ማንኛውንም ምሕረት ለመቃወም ጥቅም ላይ ይውላል። እንደውም ታሪክ እንደሚያሳየው
ታጋዮቹ ወደ መሳሪያ ሃይል የሚወስዱበት ምክኒያት ቅድስና ነው ብለው አጥብቀው በጠየቁ ቁጥር እነዚያኑ ምክንያቶች የከፋውን
ከልክ ያለፈ ሰበብ ለማስረዳት ይጠቅማሉ። የመስቀል ጦርነት እና የሀይማኖት ጦርነቶች፣ ወዮላቸው፣ በእነሱ መንቀጥቀጥ
የረዥም ጊዜ የግፍ ፈተናን ጥለዋል።

ጦርነት በሁለት ሉዓላዊ ገዥዎች መካከል አለመግባባትን ለመፍታት ፍጽምና የጎደለው መንገድ እንደሆነ ሲታወቅ ነበር የጦር
መሳሪያ ጥቃትን መገደብ የሚለውን ሀሳብ መቀበል የጀመሩት። የብሔር ብሔረሰቦች መፈጠር እና የፕሮፌሽናል ጦር ኃይሎች
መስፋፋት ግዛቶች የጦርነትን አስፈሪነት ለመገደብ እና ተጎጂዎችን ለመጠበቅ የታለመውን ደንብ ቀስ በቀስ እንዲቀበሉ
አድርጓቸዋል. ለረጅም ጊዜ እነዚህ ደንቦች በተፈጥሮ ውስጥ የተለመዱ ናቸው; በአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ
መፃፍ ጀመሩ።
የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ የወጣው የሃይል አጠቃቀም ህጋዊ የአለም አቀፍ ግንኙነት በነበረበት ወቅት፣ መንግስታት ጦርነት
እንዳይካፈሉ በተከለከሉበት፣ ጦርነት የመፍጠር መብት ሲኖራቸው፣ ትርጉሙ፣ ጁስ አድ ቤልም በነበራቸው ጊዜ ነው። በጦርነት
ውስጥ ጁስ ኢን ቤሎ የሚባሉትን አንዳንድ የባህሪ ህጎችን ወደዚያ ከተጠቀሙ የአለም አቀፍ ህግ እንዲከበር የሚደነግግ
ምንም አይነት አመክንዮአዊ ችግር አልነበረም።
ዛሬ በክልሎች መካከል የሃይል እርምጃን መጠቀም በማይቻል የአለም አቀፍ ህግ ህግ የተከለከለ ነው። ይህ የጁስ ማስታወቂያ
ቤልም ወደ jus contra bellum እንዲቀየር አድርጎታል። ከዚህ ክልከላ በስተቀር የተካተቱት በግል እና በጋራ ራስን
የመከላከል፣የፀጥታው ምክር ቤት የማስፈጸሚያ እርምጃዎች እና የህዝቦችን የራስን እድል በራስ የመወሰን ወይም የብሄራዊ
የነጻነት ጦርነትን መብት ለማስከበር ነው። አመክንዮአዊ በሆነ መልኩ፣ የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ቢያንስ አንድ ወገን፣
ስለሆነም፣ የአለም አቀፍ ህግጋትን በኃይል በመጠቀም ብቻ የሚጥስ ነው፣ ምንም እንኳን IHLን ያከብራል። የአለም አቀፍ
ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን በተመለከተ ሁሉም የአለም የማዘጋጃ ቤት ህጎች በመንግስታዊ የህግ አስከባሪ ኤጀንሲዎች ላይ
የሃይል እርምጃን ይከለክላሉ።
ምንም እንኳን የትጥቅ ግጭቶች የተከለከሉ ቢሆኑም ይከሰታሉ እናም የአለም አቀፍ ህግ ይህንን የአለም አቀፍ ህይወት እውነታ
ክስተቱን በመታገል ብቻ ሳይሆን በዚህ ኢሰብአዊ እና ህገ-ወጥ ሁኔታ ውስጥ ቢያንስ የሰው ልጅን ለማረጋገጥ የሚያስችል
ቁጥጥር ማድረግ እንዳለበት ዛሬ የታወቀ ነው. ነገር ግን፣ ለተግባራዊ፣ ለፖሊሲ እና ለሰብአዊ ጉዳዮች፣ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት
ህግ ለሁለቱም ተዋጊዎች አንድ አይነት መሆን አለበት፡ በህጋዊ መንገድ በሃይል የሚመራ እና ህገወጥ የሃይል እርምጃ
የሚወስድ። ከተግባራዊ እይታ አንጻር የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግን ማክበር በሌላ መልኩ ሊገኝ አልቻለም፣ ምክንያቱም
ቢያንስ በተፋላሚዎቹ መካከል የትኛው ታጋይ ከጁስ አድ ቤልም ጋር ተስማምቶ ሃይል እየወሰደ እንደሆነ እና አዋጁን የሚጥስ
ስለመሆኑ ሁልጊዜ አከራካሪ ነው። ልክ contra bellum. በተጨማሪም ከሰብአዊነት አንፃር ከሁለቱም ወገኖች ግጭት
ሰለባዎች ተመሳሳይ ጥበቃ ያስፈልጋቸዋል, እና "በነሱ" ፓርቲ ለተፈጸመው የጁስ አድ ቤልም ጥሰት ተጠያቂ አይደሉም.
ስለዚህ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ከማንኛውም የጁስ አድ ቤልም ክርክር ነጻ ሆኖ መከበር እና ከጁስ አድ ቤልም ሙሉ
በሙሉ መለየት አለበት። ማንኛውም ያለፈ፣ የአሁን እና የወደፊት የፍትሃዊ ጦርነት ፅንሰ-ሀሳብ የሚያመለክተው ጁስ አድ ቤልም
ብቻ ነው እናም ፍትሃዊ ጦርነትን የሚዋጉ ሰዎች ኢፍትሃዊ ጦርነትን ከሚዋጉት የበለጠ መብት ወይም ያነሱ ግዴታዎች
እንዳላቸው ማስረዳት አይችልም።
ይህ በጁስ አድ ቤልም እና በጁስ በቤሎ መካከል ያለው ፍጹም መለያየት በፕሮቶኮል 1 መግቢያ ላይ
“ከፍተኛ ውል ተዋዋይ ወገኖች በህዝቦች
መካከል ሰላም እንዲሰፍን ያላቸውን ልባዊ ምኞታቸውን እያወጁ
እያንዳንዱ ክልል በተከተለ መልኩ ግዴታ እንዳለበት በማስታወስ ከተባበሩት መንግስታት ድርጅት ቻርተር ጋር በአለም አቀፍ
ግንኙነቶቹ ውስጥ ከማንኛውም ሀገር ሉዓላዊነት ፣የግዛት አንድነት ወይም የፖለቲካ ነፃነት ወይም ከማንኛውም የተባበሩት
መንግስታት ዓላማ ጋር በሚቃረን መንገድ ላይ ከሚሰነዘረው ስጋት ወይም የኃይል አጠቃቀም መቆጠብ አስፈላጊ ነው ብሎ
በማመን
።
በዚህ ፕሮቶኮል ውስጥ ወይም በነሀሴ 12 ቀን 1949 በጄኔቫ ስምምነቶች ውስጥ ምንም አይነት የጥቃት ድርጊት ህጋዊ ወይም
ፍቃድ ሊሰጠው እንደማይችል ያላቸውን እምነት በመግለጽ በትጥቅ ግጭቶች ተጎጂዎችን ለመጠበቅ እና ማመልከቻቸውን
ለማጠናከር የታቀዱ እርምጃዎችን እንደገና ማረጋገጥ እና ማዳበር
በነሀሴ 12 ቀን 1949 የጄኔቫ ስምምነቶች እና የዚህ ፕሮቶኮል ድንጋጌዎች በማንኛውም ሁኔታ በእነዚያ መሳሪያዎች ጥበቃ
በሚደረግላቸው ሰዎች ሁሉ ላይ ሙሉ በሙሉ መተግበር እንዳለባቸው በማረጋገጥ ከተባበሩት መንግስታት ቻርተር ጋር
የማይጣጣም ሌላ የኃይል አጠቃቀም በትጥቅ ግጭት ተፈጥሮ ወይም አመጣጥ ወይም በግጭቱ ውስጥ በተካተቱት
ምክንያቶች ላይ የተመሠረተ አሉታዊ ልዩነት። (...)”
ይህ በጁስ አድ ቤልም እና ጁስ በቤሎ መካከል ያለው ፍጹም መለያየት የሚያመለክተው ዓለም አቀፋዊ የሰብአዊነት ሕግ
የሚሠራው የጦር መሣሪያ ግጭት በሚፈጠርበት ጊዜ ነው፣ ነገር ግን ግጭት በጁስ አድ ቤልም መሠረት ብቁ ሊሆን
እንደሚችል እና የትኛውም የጁስ አድ ቤልም ክርክር እንደማይቻል ያሳያል። ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ህግን ለመተርጎም ጥቅም ላይ
ይውላል. እሱ ግን፣ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦችን ለማርቀቅ፣ ጁስ አድ ቤልም ተግባራዊ እንዳይሆን እንዳያደርጉት፣
ለምሳሌ፣ ውጤታማ ራስን መከላከል እንደማይቻል ያመለክታል።
አንዳንድ ጸሃፊዎችም በጁስ አድ ቤልም እና በጁስ መካከል ያለውን ልዩነት ብቻ በማሳየት ብቻ ያልተገደቡ እና ከዚህም በላይ
በመሄድ የጁስ ማስታወቂያ ቤሎን በተመለከተ የጁስን የራስ ገዝነት የሚያረጋግጡ ጸሃፊዎችም አሉ። በፓሪስ ውል መሠረት፣
ተዋዋዮቹ መንግስታት 'ለአለም አቀፍ ውዝግቦች መፍትሄ ወደ ጦርነት መመለስ'ን እንደሚያወግዙ እና 'የአገራዊ ፖሊሲ መሳሪያ
ነው' በማለት ውድቅ አድርገዋል። ከዚህ በላይ እንደተገለፀው የተባበሩት መንግስታት ቻርተር ከጥቂቶች በስተቀር በአለም አቀፍ
ግንኙነቶች ውስጥ ማንኛውንም የማስገደድ መንገድ ይከለክላል።

ይህ ሲሆን የሚከተለው ጥያቄ የሚነሳው፡- ታጋይ ዓለም አቀፍ ስምምነቶችን እና ቃል ኪዳኖችን በመጣስ ወደ ጦር መሳሪያ
መውሰዱ ለጁስ በቤሎ ተግባራዊ እንዳይሆን እንቅፋት ይሆን? ሁለት አማራጮች ሊታዩ ይችላሉ
፡ I) ወይም የጥቃት ጦርነት እንደ ዓለም አቀፍ ወንጀሎች ከምርጥነት ጋር ተያይዟል፣ ይህ ወንጀል ሌሎችን ሁሉ የሚቆጣጠር እና
ሊስተካከል የማይችል፣ በዚህ ጊዜ የጦርነት ህጎች እና ልማዶች በሁለቱም ላይ አይተገበሩም የጦረኞቹ; ወይም
II) አጥቂው ብቻውን ጁስ በቤሎ የሰጠውን መብት የተነፈገ ሲሆን በዚህ ህግ የተደነገገው ግዴታዎች በሙሉ ሳይቀየሩ ሲቀሩ
የጥቃት ሰለባ የሆነው መንግስት ግን ጁስ በቤሎ የሰጠውን መብት ሁሉ ሳያገኝበት ይቀጥላል። ማንኛውም ግዴታዎች.
የመጀመርያው መላምት ከማንኛዉም የጁስ በቤሎ እስከ ጁስ አድ ቤልም ተገዥነት ሁሉንም አመክንዮአዊ ድምዳሜዎች
የሚያገኝ አንድ ብቻ ነዉ። ይሁን እንጂ ከቁጥጥር ውጭ የሆነ ነገር ውድቅ መደረግ አለበት, ምክንያቱም ገደብ የለሽ ብጥብጥ
ያስከትላል. ህግን ወይም ህግን መሻር የሚያስከትለው መዘዝ፣ ያ መፍትሄ የማይረባ እና አስከፊ ውጤት ያስገኛል።

ሁለተኛው መፍትሔ የጦርነት ሕጎችን እና ልማዶችን በተለየ ሁኔታ መተግበርን ያካትታል, ነገር ግን ልክ እንደ መጀመሪያው
በጠንካራ ሁኔታ ውድቅ መደረግ አለበት, ምክንያቱም በተግባር ተመሳሳይ ውጤት ያስገኛል. ጥቃትን የሚወስንበት ዘዴ
በሌለበት እና በማንኛውም ሁኔታ አጥቂውን የሚሰይምበት እና ሁሉንም ተዋጊዎችን በእኩልነት የሚያስተሳስረው እያንዳንዱ
የኋለኛው የጥቃት ሰለባ ነኝ እያለ የራሱን ጥቅም ለመካድ ይጠቅማል። በጦርነት ህጎች እና ልማዶች የተሰጡ ጥቅሞች
ተቃዋሚዎች። በተግባር፣ ስለዚህ ይህ መፍትሔ የጥቃት ጦርነቶችን መቆጣጠር የማይቻልበት መላምት ተመሳሳይ ውጤት
ያስገኛል-ያልተስተካከለ የኃይል መጨመር። ጁስ ማስታወቂያ ቤለምን በተመለከተ የጁስ ኢን ቤሎ የራስ ገዝ አስተዳደር
መጠበቅ አለበት። ይህ መደምደሚያ ቀደም ሲል በኤመር ደ ቫትል (1714-1767) በግልጽ ታይቷል
፡ ጦርነት በሁለቱም በኩል ብቻ ሊሆን አይችልም፡ አንደኛው ወገን መብት አለው፣ ሌላኛው የይገባኛል ጥያቄውን ፍትህ
ይከራከራል፤ አንዱ ጉዳት ስለደረሰበት ቅሬታ ያቀርባል, ሌላኛው ደግሞ ድርጊቱን አለመፈጸሙን ይክዳል. ሁለት ሰዎች በሀሳቡ
እውነትነት ሲከራከሩ ሁለቱ ተቃራኒ አስተያየቶች በአንድ ጊዜ እውነት ሊሆኑ አይችሉም። ይሁን እንጂ ተፎካካሪዎቹ ሁለቱም በቅን
ልቦና ውስጥ ሲሆኑ ሊከሰት ይችላል; እና አጠራጣሪ በሆነ ምክንያት, በተጨማሪም, የትኛው ወገን በቀኝ በኩል እንዳለ
እርግጠኛ አለመሆኑ ነው. ስለሆነም ብሔሮች እኩል እና ገለልተኛ በመሆናቸው እና እራሳቸውን እንደ ዳኛ አድርገው መሾም
የማይችሉ በመሆናቸው በሁለቱም ወገኖች የተካሄደውን ጦርነት ለመጠራጠር ክፍት በሆኑ ጉዳዮች ላይ ቢያንስ ቢያንስ እንደ
ህጋዊ መቆጠር አለባቸው ። ውጫዊ ተፅእኖዎች እና መንስኤው እስኪወሰን ድረስ.
ስለዚህም ቫትቴል በቤተክርስቲያኒቱ አባቶች የተዘጋጀውን የፍትሃዊነትን የጦርነት አስተምህሮ በግልፅ አይቀበለውም ነገር ግን
ወደ እይታ ያስገባው እና ነቀፋውን ይስባል።
ከጁስ አድ ቤልም ጋር በተያያዘ የጁስ ኢን ቤሎ የራስ ገዝ አስተዳደር ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ በኑረምበርግ ልዩ ፍርድ
ቤት ቻርተር የተረጋገጠ ሲሆን ይህም የጦር ወንጀሎችን ማለትም የጦርነት ህጎችን እና ልማዶችን በመጣስ የተፈጸሙ ድርጊቶችን
እና በሰላም ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች። ይህ ልዩነት በልዩ ፍርድ ቤቱ አሠራር የተረጋገጠ ነው። በእርግጥም ፍርድ ቤቱ በሰላም
ላይ በሚፈጸሙ ወንጀሎች፣ በሌላ በኩል በጦር ወንጀሎች መካከል ያለውን ልዩነት በጥንቃቄ አክብሯል። በጦርነት ወቅት
የተፈጸሙት ወንጀሎች ምንም ቢሆኑም፣ የጦር ወንጀሎችን ከሕግ እና ከባሕሎች ጋር የሚቃረኑ መሆናቸውን ገምግሟል።
የጦርነት ሕጎችና ልማዶች በዐቃቤ ሕግ ብቻ ሳይሆን በተከሳሽ መከላከያም ሊጠየቁ እንደሚችሉ በማመን፣ ፍርድ ቤቱ ጁስ አድ
ቤልም በሚመለከት የጁስ ኢን ቤሎ የራስ ገዝ አስተዳደር መሆኑን በማያሻማ ሁኔታ አረጋግጧል። በሁለተኛው የዓለም ጦርነት
ወቅት የተፈጸሙ የጦር ወንጀሎችን የመፍረድ ኃላፊነት የተሰጣቸው አብዛኞቹ ብሔራዊ ፍርድ ቤቶች ይህንን ልዩነት
አረጋግጠዋል።
እ.ኤ.አ. ነሐሴ 12 ቀን 1949 የጄኔቫ ስምምነቶች የጁስ አድ ቤልም ራስን በራስ የማስተዳደርን በእጥፍ አረጋግጠዋል።
በመጀመሪያ፣ ለአራቱ ስምምነቶች የጋራ አንቀጽ 1፣ ከፍተኛ ውል ተዋዋይ ወገኖች እነዚህን መሳሪያዎች 'በማንኛውም ሁኔታ'
ለማክበር እና ለማክበር ያዛሉ። ይህንን ድንጋጌ ሲያፀድቁ ክልሎች በስምምነቱ ውስጥ ከገቡት ግዴታ ለመላቀቅ የኃይል
አጠቃቀምን ህጋዊነት መሰረት በማድረግ ክርክሮችን መጥራት እንደሚችሉ ምንም ጥርጥር የለውም.
በሁለተኛ ደረጃ፣ ስምምነቶቹ በሰዎች ወይም በንብረት ላይ በጥገና የተጠበቁ ማናቸውንም የበቀል እርምጃዎች ይከለክላሉ።
በግልጽ ለማየት እንደሚቻለው የትኛውም ሀገር የጥቃት ሰለባ ነው የሚለውን መከራከሪያ ለጠላት ዜጎች የሰብአዊ ህግን
ተግባራዊ ለማድረግ ፈቃደኛ አለመሆኑ ይህንን ክልከላ የሚጥስ ነው። በመጨረሻም፣ ሰኔ 7 ቀን 1977 በመግባባት የፀደቀው
የፕሮቶኮል I ተጨማሪ የጄኔቫ ስምምነቶች
በጉዳዩ ላይ ሁሉንም ክርክሮች አቁሟል፡-
የዚህ ፕሮቶኮል በመሳሪያዎች ጥበቃ ለሚደረግላቸው ሰዎች ሁሉ በሁሉም ሁኔታዎች ሙሉ በሙሉ መተግበር አለበት, ይህም
እንደ የትጥቅ ግጭት ተፈጥሮ እና አመጣጥ ወይም በተዋዋይ ወገኖች ግጭት ምክንያት ወይም በምክንያትነት ላይ የተመሰረተ
ልዩነት ሳይኖር ነው.
ከጁስ አድ ቤልም ጋር በተያያዘ የጁስ በቤሎ ራስን በራስ የማስተዳደር መርህ በጦርነት ህግ ፊት የተፋላሚዎች የእኩልነት
መርህ በዚህ መንገድ በሁለቱም የስምምነት ህግ እና የመንግስት አሠራር ላይ የተመሰረተ ነው.
ይህ መርህ የጦርነት ህጎችን እና ልማዶችን በሙሉ ይቆጣጠራል። ዋናውን አፕሊኬሽኑን ያገኘው ግን ከአስራ ሰባተኛው ክፍለ
ዘመን ጀምሮ በአውሮፓ ውስጥ ቅርጽ ሲይዝ በጦርነት እስረኞች ሁኔታ ላይ ነው. ጦርነት ለማድረግ ውሳኔ የሉዓላዊ ብቻ ኃላፊነት
ነበር; በሉዓላዊው አገልግሎት ውስጥ የነበረው ወታደር በግጭቱ ውስጥ ለመሳተፍ ተጠያቂ ሊሆን አይችልም. ስለዚህ በጦርነት
ጊዜ ምርኮኝነት እንደ ውርደት ወይም ቅጣት ሳይሆን ምርኮኛው ጠላት እንዳይደርስበት ለመከላከል የሚያስችል የደህንነት
እርምጃ ተደርጎ ይወሰዳል። ሰላም ሲሰፍን የጦር እስረኞች ቁጥራቸውና ደረጃቸው ምንም ይሁን ምን ቤዛ ሳይጠየቁ ነፃ
መውጣት ነበረባቸው። ይህ በጃንዋሪ 30 ቀን 1648 የሙንስተር ስምምነት አንቀጽ LXIII የሠላሳ ዓመት ጦርነት ያቆመው
የሠላሳ ዓመት ጦርነት ያቆመው ደንብ ነበር። ‘የጦርነት እስረኞች በሙሉ ከሁለቱም ወገን ምንም አይነት ቤዛ ሳይከፍሉ፣ ያለ
ልዩነት እና ያለ ልዩነት ይፈታሉ...’

በጦርነት ህግ ፊት ለታጋዮች እኩልነት መርህ መተግበሩ በአለም አቀፍ ጉዳዮች ላይ ትልቅ ችግር የሚፈጥር ከሆነ የትጥቅ
ግጭት፣ ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ሁኔታዎች ውስጥ የበለጠ አስፈሪ መሰናክሎች በመንገዱ ላይ እንዳሉ መገመት
ይቻላል። በእርግጥም ህዝባዊ አመጽ የተጋረጠበት ግዛት ሁል ጊዜም ቢሆን የሁለትዮሽ አለመመጣጠን በመጥራት ይጀምራል፡
በአንድ በኩል መንግስት አማፂያኑን የብሄራዊ ህግ ጥሰዋል በማለት ይከሳል እና የወንጀል ህጉን ሙሉ ኃይል በእነርሱ ላይ
ለማቅረብ ይጥራል; ሙሉ በሙሉ መብቴ ነው እያለ ተቃዋሚዎቹን ወንጀለኛ ለማድረግ የተቻለውን ሁሉ ያደርጋል። በሌላ በኩል፣
ግዛቱ በአገር ውስጥ ሕግ፣ በአብዛኛዎቹ ጉዳዮች፣ በዓለም አቀፍ ሕግ፣ ከነሱ ጋር ያለውን ማንኛውንም ግንኙነት በእኩል ደረጃ
ውድቅ ለማድረስ በአማፂያኑ ሕጋዊ ሁኔታ እኩልነት ላይ ይመሰረታል።
ይህ በግልጽ የሚያመለክተው በጁስ ኢን ቤሎ የራስ ገዝ አስተዳደር እና በጦርነቱ ህግ ፊት የተፋላሚዎችን የእኩልነት መርህ
በተመለከተ አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ልዩ መሰናክሎች ሲገጥሟቸው ነው።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ለመጀመሪያ ጊዜ በወጣበት ወቅት የሃይል አጠቃቀም ህግ ምንድን ነው? ዛሬስ? የኃይል
አጠቃቀም ህጋዊ የሆነባቸውን ጉዳዮች መዘርዘር ትችላለህ?
☻ በህገ-ወጥ መንገድ ኃይል ለሚወስዱት የ IHL ምላሽ ምን ይመስላል?
☻ ጁስ አድ ቤልም እና ጁስ በቤሎ ተለያይተዋል ማለት ምን ማለት ነው? እና የ IHL ደንቦችን በመተግበር ላይ ያላቸው አንድምታ
ምንድን ነው? ከጁስ ማስታወቂያ ቤለም ጋር በተያያዘ የጁስ ራስን በራስ ማስተዳደር አለ የሚለው አሳማኝ መከራከሪያ ነው?
እንዴት?
☻ በህግ ፊት ስለ ተዋጊዎች የእኩልነት መርህ ያብራሩ። 1.4 የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ አተገባበር ወሰን የአለም አቀፍ
የሰብአዊ ህግ ተፈጻሚነት ወሰን የሚያወጣው መሰረታዊ ህግ በአለም አቀፍ የጦር ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት እንዳለው
ይናገራል. የትጥቅ ግጭት በሚፈጠርበት ጊዜ፣ በሚመለከታቸው መንግስታት መካከል ያለው አለም አቀፍ የሰላም ህግ
በአብዛኛው በአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦች ይተካል። ይሁን እንጂ የአለም አቀፍ የሰላም ህግ በተለይም በግጭት እና
በገለልተኛ ሀገሮች መካከል ባሉ ወገኖች መካከል ያለው ግንኙነት ትልቅ ጠቀሜታ ይኖረዋል. የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ
አተገባበር በትጥቅ ግጭት መኖር ላይ የተመሰረተ ከሆነ ይህ ሀረግ በትክክል የሚያመለክተውን ለማየት አስፈላጊ ይሆናል.
ባህላዊ አለምአቀፍ ህግ የተመሰረተው በሰላም እና በጦርነት ሁኔታ መካከል ባለው ጥብቅ ልዩነት ላይ ነው። ወደ ጦርነት ሁኔታ
መሸጋገሩን ለመለየት የሚያስቸግር ሁኔታ ቢኖርም አገሮች የሰላም ሁኔታ ወይም የጦርነት ሁኔታ ተደርገው ይፈረዱ ነበር እና
መካከለኛ አገሮች አልነበሩም። ሁለቱ አገሮች ሰላም እስከነበሩ ድረስ፣ የሰላም ሕግ - የዓለም አቀፍ ሕግ መደበኛ ደንቦች --
በመካከላቸው ያለው መስተዳድር ግንኙነት እና አንድ ጊዜ ወደ ጦርነት ሁኔታ ከገቡ የሰላም ሕግ መተግበር ያቆማል እና እርስ
በእርስ ግንኙነታቸው ይቋረጣል። ለጦርነት ህግ ተገዢ ይሆናሉ, ከሌሎች የክርክሩ አካል ካልሆኑ ክልሎች ጋር ግንኙነታቸው
በገለልተኝነት ህግ የሚመራ ይሆናል. ከ 1945 ጀምሮ አገሮች እራሳቸውን እንደ መደበኛ የጦርነት ሁኔታ አድርገው ስለሚቆጥሩ
ዛሬ እንደዚህ ያለ ግልጽ ምስል ሊገኝ አይችልም. ለዚህ ለውጥ ሁኔታ ምላሽ ለመስጠት፣ የግጭቱ አካል የሆኑት መንግስታት
እንዴት ያሉበትን ሁኔታ እንደሚገልጹ ሳይታወቅ፣ ዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ሲፈጠር ወዲያውኑ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ
ተፈጻሚ ይሆናል። እንደ ሰላም እና ጦርነት ባሉ ዓለም አቀፍ ህጎች ውስጥ በሰላም እና በትጥቅ ግጭት መካከል የሰላ ዲኮቶሚ
የለም። የጦርነት ሁኔታ ብዙውን ጊዜ በፓርቲዎች መካከል ያለው መደበኛ ግንኙነት ሙሉ በሙሉ እንደተቋረጠ ይገመታል ፣ ምንም
እንኳን ዛሬ በሁለቱ ሀገራት መካከል ያለው የትጥቅ ግጭት ቀደም ሲል በሰፊው ከታሰበው በተቃራኒ በመካከላቸው ያለው
የጠላትነት መንፈስ ያቆማል ማለት አይደለም ። ዛሬ የትጥቅ ግጭትም ሆነ መደበኛ የጦርነት ሁኔታ እንዲህ አይነት ውጤት
አላመጣም። ስለዚህም በመካከላቸው የትጥቅ ግጭት ስላለ በፓርቲዎቹ መካከል ያለው ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት የግድ
አይቋረጥም ወይም አይቋረጥም። ወደ ዋናው ጉዳያችን ስንመለስ፣ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ተፈጻሚነት መደበኛ የሆነ
የጦርነት ሁኔታ መኖር ላይ ወይም አንዳንድ ጊዜ 'በእውነታው ላይ ጦርነት' እየተባለ በሚጠራው ጦርነት ላይ የተመሰረተ
እንዳልሆነ አሁን በሚገባ ተረጋግጧል። . በጋራ ጥበብ የሚመራውን የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦች ተፈጻሚነት የሚያቀርቡ
የጄኔቫ ስምምነቶች። 2 አንቀጽ. እኔ፣ ስምምነቶቹ በሁሉም የታወጀ ጦርነት ወይም ሌላ የትጥቅ ግጭት በሁለት ወይም ከዚያ
በላይ በሆኑት ከፍተኛ ግንኙነት ባላቸው ወገኖች መካከል ሊፈጠር የሚችለውን የጦርነቱ ሁኔታ በአንደኛው ባይታወቅም
የሚመለከት መሆኑን አቀርባለሁ። ምንም እንኳን የመጨረሻው ሀረግ የትኛውም የትጥቅ ግጭት ውስጥ ያለ አካል በጦርነት
ውስጥ እንዳለ የማይቀበልበትን ሁኔታ በግልፅ ባይመለከትም ፣ በአጠቃላይ ስምምነቶቹ በእንደዚህ ዓይነት ጉዳይ ላይ
ተግባራዊ ለማድረግ የታቀዱ ናቸው ተብሎ ይታመናል ። የጦርነቱ ሁኔታ በአንድ ወይም በሁለቱም ባይታወቅም እንደተባለው
መነበብ አለበት። ከ 1949 ጀምሮ በአብዛኛዎቹ ግጭቶች በተግባር የተተረጎመበት መንገድ ይህ ነው ምክንያቱም ሁለቱም
ወገኖች በጦርነት ሁኔታ ውስጥ መሆናቸውን አላመኑም, ሆኖም ግን የጄኔቫ ስምምነቶችን እንደ ተፈጻሚነት ወስደዋል. በአንዳንድ
የላቲን አሜሪካ ግዛቶች በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት እንደታየው ሳት ጦርነት ባወጀች ነገር ግን በተጨባጭ ጦርነት ውስጥ
ካልገባች ስምምነቶቹ ተፈጻሚ ይሆናሉ። እ.ኤ.አ. በ1907 የሄግ ስምምነቶች እና ሌሎች በርካታ ቀደምት የሰብአዊ ህግ
ስምምነቶች ተግባራዊ የሚሆኑት በጦርነት ጊዜ ብቻ ነው ተብሏል። በተግባር ግን፣ ያካተቱት ህጎች በአለም አቀፍ የትጥቅ
ግጭት ውስጥ ተፈፃሚነት ይኖራቸዋል፣ ይህ ግጭት በተዋዋይ ወገኖች ዘንድ እንደ ጦርነት ይቆጠርም አይቆጠርም። የጄኔቫ
ስምምነቶች የትጥቅ ግጭትን አይገልፁም እና ይህ መጥፋት ሆን ተብሎ የተደረገ ነው ተብሏል ፣ ምክንያቱም ይህ ቃል በእውነታ
ላይ የተመሰረተ እና በህጋዊ ቴክኒኮች የተሞላ ስላልሆነ። በጄኔቫ ስምምነቶች ላይ ያለው የICRC አስተያየት የትጥቅ ግጭት
ምን እንደሆነ በሰፊው ይመለከታል። በሁለት ክልሎች መካከል የሚፈጠረው ልዩነት ወደ መከላከያ ሰራዊት አባላት ጣልቃ
መግባት ከሁለቱ ወገኖች አንዱ የጦርነት ሁኔታ መኖሩን ቢክድም የትጥቅ ግጭት መሆኑን ይደነግጋል። ግጭቱ ለምን ያህል ጊዜ
እንደሚቆይ ወይም ምን ያህል እርድ እንደሚካሄድ ምንም ለውጥ አያመጣም። ስለዚህም ጦርነቱ ከተናጥል ግጭቶች
የሚበልጥ ደረጃ ላይ ሲደርስ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦች ተፈጻሚ የሚሆንበት የትጥቅ ግጭት እንደሚወሰድ
በአጠቃላይ ይገለፃል። እናም በማናቸውም ሁኔታ ከግለሰቦች ይልቅ የመንግስት አካላት የሃይል እርምጃ ብቻ የጦር መሳሪያ
ግጭት ይፈጥራል። በአጠቃላይ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ አተገባበር በአሁኑ ጊዜ አልፎ አልፎ በሚከሰት የጦርነት አዋጅ
ላይ የተመሰረተ አይደለም። በተዋዋይ ወገኖች መካከል የጦርነት ሁኔታ ቢፈጠርም ባይኖርም ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ
በማንኛውም ዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ውስጥ ተፈጻሚ እንደሚሆን ከወዲሁ ተጠቅሷል። የሰብአዊነት ህግን ተግባራዊ
ለማድረግ የጦርነት ማወጅ አስፈላጊ አይደለም. እንዲያውም በአንደኛው እና በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት እንደተደረገው
የጦርነት አዋጅ በዲፕሎማሲያዊ መንገድ ከአንዱ አገር ወደ ሌላው የተላለፈባቸው አጋጣሚዎች አሉ። ነገር ግን በአብዛኛዎቹ
ሁኔታዎች ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች በጦርነት ውስጥ እንዳልሆኑ ይክዱ ነበር. ይሁን እንጂ ክልሎች እራሳቸውን በጦርነት ላይ
እንደሆኑ አድርገው የሚቆጥሩበት ሁኔታ ከመደበኛ መግለጫ ውጪ ሃሳባቸውን የገለጹባቸው አጋጣሚዎች ነበሩ። ስለዚህም
በ1948 እና 1967 በርካታ የአረብ ሀገራት ከእስራኤል ጋር ጦርነት ውስጥ እንደነበሩ ግልጽ የሆነ አቋም ያሳዩ ሲሆን በ1980-
88 በኢራን እና በኢራቅ ጦርነት እንዲሁም በፓኪስታን ተመሳሳይ መግለጫዎች በኢራን እና ኢራቅ ተሰጥተዋል። በ1965
ከህንድ ጋር በተፈጠረ ግጭት። በግጭቱ ውስጥ የተሳተፉ መንግስታት እና መንግስታት እርስበርስ እንደ ሀገር እውቅና ይኑሩ
ከአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ትክክለኛነት ጋር ምንም ግንኙነት እንደሌለው ተረጋግጧል። ምክንያቱም የአለም አቀፍ የሰብአዊ
ህግ ደንቦች ተፈጻሚነት በግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች አንዱ አንዱን እንደ ሀገር በመገንዘባቸው ላይ የተመሰረተ አይደለም.
የአረብ-እስራኤል ግጭት በመላው, ለምሳሌ, የአረብ sates እስራኤል እንደ ግዛት እውቅና አይደለም; ሆኖም በዚያ ግጭት
ውስጥ ያሉት ሁለቱም ወገኖች የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግን ተግባራዊነት ተቀብለዋል። የትጥቅ ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች
ሳትስ ናቸው ወይ የሚለው ጥያቄ ተጨባጭ ነው እየተባለ የሚነገረው እንጂ በእያንዳንዱ ፓርቲ ተጨባጭ እውቅና ፖሊሲ
የሚወሰን አይደለም ስለዚህ ተዋዋይ ወገኖችን እንደ ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦች መወሰን አስፈላጊ አይደለም.
ለማመልከት በተጨማሪም የሰብአዊነት ህግ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ መተግበሩ የአለም አቀፍ ህግ ድንጋጌን
በመጣስ የትጥቅ ግጭት መጀመሩ ላይ የተመካ አይደለም, ለምሳሌ ኃይለኛ ጦርነትን መከልከል. ከአለም አቀፍ ህግ ጋር
የሚቃረን የወታደራዊ ጥቃት ሰለባዎች በአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦችም የታሰሩ ናቸው። ስለሆነም የአለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግን በዚህ ረገድ የሚመራው ህግ በትጥቅ ግጭት ውስጥ ካሉት ወገኖች ጋር በእኩልነት ተፈፃሚ እንደሚሆን
ይደነግጋል፣ ግጭቱን የጀመረው የትኛውም ሀገር ቢሆን እና ያ ግዛት በፈጸመው ጥቃት ጥፋተኛ ነው ወይ? በሕዝብ ዓለም አቀፍ
ሕግ ደንቦች ላይ. ጉዳዩን ከተለየ አቅጣጫ ስንመለከት የተባበሩት መንግስታት የሰላም ማስከበር ስራውን እና ሌሎች ወታደራዊ
እንቅስቃሴዎችን በሃይል ሊጠቀም የሚችልባቸው አጋጣሚዎች አሉ። በዚህ ጉዳይ ላይ በሥዕሉ ላይ የሚነሳው ጉዳይ ይህ
ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ በሰላም ማስከበር ሥራዎችና በሌሎች የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ወታደራዊ ሥራዎች መከበር
አለበት ወይስ የተለየ ነው የሚለው ነው። ምንም እንኳን በመጀመሪያ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በተባበሩት መንግስታት
ሃይሎች ላይ ተፈፃሚነት ስለመሆኑ አንዳንድ ጥርጣሬዎች ነበሩ, አሁን በአጠቃላይ እንደዚህ ያሉ ኃይሎች ሰላም አስከባሪ
ሃይሎች ሆነው የተቋቋሙ ወይም የማስፈጸሚያ እርምጃዎችን ለመፈፀም በሰብአዊነት ህግ ላይ እንደሚገኙ ተቀባይነት አግኝቷል.
ስለዚህም ኢንስቲትዩት ደ ድሮይት ኢንተርናሽናል እንዳረጋገጠው የጦር ግጭት ህግ የሰብአዊነት ህጎች በተባበሩት መንግስታት
ላይ እንደመብቶች ተፈጻሚ መሆናቸውን እና በጦርነት ውስጥ በተሰማሩ የተባበሩት መንግስታት ሃይሎች በማንኛውም ሁኔታ
መከበር አለባቸው። የሁለተኛው ተቋም ውሳኔ ይህ ግዴታ በተለይ የሰብአዊነት ባህሪ የሌላቸውን የትጥቅ ህግ ህጎችን
ይጨምራል። ይህ ሁኔታ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የራሱ ሃይል ሲያቋቁም የጸጥታው ምክር ቤት ስልጣን ይዞ
የሚንቀሳቀሰውን ሃይል በብሄራዊ ቁጥጥር ስር ላለው ሃይል የሰብአዊ ህግ ደንቦች ተፈጻሚ እንደሆኑ ግልጽ ነው። በግጭቱ
ውስጥ ሌላ መንግሥት በማይኖርበት ጊዜ የትጥቅ ግጭቱ ዓለም አቀፍ ሳይሆኑ የሚቀሩባቸው አጋጣሚዎች አሉ። የትጥቅ
ግጭት ዓለም አቀፋዊ አይደለም ተብሎ የሚነገረው በነባሩ የመንግስት ባለስልጣን እና በዚህ ባለስልጣን ስር ባሉ አካላት
መካከል የሚፈጠር ግጭት ከሆነ እና በብሄራዊ ክልል ውስጥ በትጥቅ ሃይል የሚካሄድ እና የታጠቀ ግርግር ወይም ህዝባዊ
አመፅ የሚደርስ ከሆነ ጦርነት አሁን፣ ጥያቄው የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ አተገባበር ወሰንም ይህን አይነት ግጭት ያካትታል
ወይ የሚለው ነው። ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች እያንዳንዱ ተዋዋይ ወገኖች በ1949 በአራቱ የጄኔቫ ስምምነቶች፣
በ1954ቱ የባህል ንብረት ስምምነት እና በ1977 የተጨማሪ ፕሮቶኮል II ውስጥ የተካተቱትን የአለም አቀፍ ህግ መሰረታዊ
የሰብአዊ ድንጋጌዎችን ቢያንስ ተግባራዊ ማድረግ ይጠበቅበታል። የጀርመን ወታደሮች፣ ለምሳሌ፣ ልክ እንደ አጋሮቻቸው፣
በሁሉም የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ወታደራዊ እንቅስቃሴዎችን በሚያደርጉበት ጊዜ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ደንቦችን
ማክበር ይጠበቅባቸዋል። ነገር ግን፣ እንደዚህ አይነት ግጭቶች ተለይተው ይታወቃሉ፣ ማለትም ግጭቱ እንደ ውስጣዊም ሆነ
አለማቀፋዊ ባህሪያቱ ምንም ይሁን ምን።

ይህ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ አለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈጻሚነት ያለው ደንብ በ1949 የጄኔቫ ስምምነቶች
ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ በስምምነት መልክ የተካተተ ነው። ዛሬ፣ ዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች በግልጽ የሚሠሩ
ሁለት መሣሪያዎች አሉ። የጋራ ጥበብ. 3ኛው የጄኔቫ ስምምነቶች አነስተኛ መብቶችን እና ግዴታዎችን የሚመለከቱ ተከታታይ
መሠረታዊ ድንጋጌዎች እንደ እነዚህ ጦርነቶች በሰብአዊነት እንዲያዙ እና የቆሰሉት እና የታመሙ ሰዎች እንዲሰበሰቡ እና
እንዲንከባከቡ እንዲሁም ግድያን ፣ ማሰቃየትን መከልከልን ፣ ያለ ፍትሃዊ የፍርድ ሂደት ማገት ፣ ማዋረድ እና አዋራጅ አያያዝ እና
የቅጣት ውሳኔዎችን ማለፍ እና ግድያዎችን መፈጸም ። AP II በውስጥ ትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ለትግበራ በጣም ዝርዝር የሆነ
ኮድ ነው።
ICRC አንባቢ የሕጉን አተገባበር ወሰን እንዲገነዘብ የሚያስችል የሰብአዊ ህግን ፍቺ የበለጠ ሰፋ ባለ መልኩ አቅርቧል።
በባህላዊ ውል የተደነገጉ ዓለም አቀፍ ሕጎች በተለይም ዓለም አቀፍ ወይም ዓለም አቀፍ ካልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች በቀጥታ
የሚነሱ ሰብዓዊ ችግሮችን ለመፍታት የታቀዱ እና በሰብአዊነት ምክንያት በተጋጭ ተዋዋይ ወገኖች ላይ የመጠቀም መብትን
የሚገድቡ ናቸው ሲል ይገልፃል። በግጭቱ የተጎዱ ወይም ሊሆኑ የሚችሉ ሰዎችን እና ንብረቶችን የመረጡት ጦርነት ወይም
ጥበቃ።
ይህ ትርጉም, ምንም ጥርጥር የለውም, አንዳንድ ማብራሪያ ያስፈልገዋል. ስለዚህ, በአጭሩ ልንወያይበት ይገባል. የአለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግ አላማ የሰው ልጅን መጠበቅ እና በጦርነት አስከፊ ሁኔታ ውስጥ የሰውን ክብር መጠበቅ ነው። የአለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግ ድንጋጌዎች ሁል ጊዜ ሰብአዊ መስፈርቶችን በሚያሟሉ መልኩ የተበጁ ናቸው። እነሱ የሰውን ልጅ ከጭካኔ
ኃይል መዘዝ ለመጠበቅ ካለው ምኞት ጋር የተቆራኙ ናቸው። ግለሰቡን የማክበር ግዴታ ልዩ ቁም ነገር የሚይዘው የሁከት
ፈጣሪው መንግስት ከሆነ ነው። ስለዚህ በግልጽ ለማየት እንደሚቻለው፣ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ የሰብዓዊ መብቶችን
በመንግሥት ሥልጣን አላግባብ መጠቀምን የሚጠብቀው የዓለም አቀፍ ሕግ አካል ነው።
እንደማንኛውም የህግ የበላይነት የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ድንጋጌዎች የመስማማት ውጤት ማለትም እርስ በርስ የሚጋጩ
ፍላጎቶችን መመዘን ነው። የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ለጦርነት ክስተት እና ህጋዊ ወታደራዊ ግቦች አበል መስጠት አለበት።
ይህንን የወታደራዊ አስፈላጊነት መስፈርት ብለን እንጠራዋለን። በሌላ በኩል በጦርነቱ ውስጥ የማይሳተፍ ወይም የማይሳተፍ
ግለሰብ በተቻለ መጠን ጥበቃ ሊደረግለት ይገባል. የውትድርና አስፈላጊነት እና የሰብአዊ ጉዳዮች ተቃራኒ ፍላጎቶች በጦርነት
ውስጥ የኃይል አጠቃቀምን በሚገድቡ ህጎች ውስጥ ሞት ሊሆኑ ይችላሉ ፣ ግን ይህ አጠቃቀም ህጋዊ ሲሆን አይከለክሉትም።
በዚህ ጉዳይ ላይ፣ የተቻለውን ሁሉ ማድረግ የሚችለው እና እንደ ምሣሌ ማሰቃየት በማንኛውም ሁኔታ የተከለከለ፣ ያለ ምንም
ልዩነት ፍጹም ክልከላዎችን ሊያደርግ የሚችለው አለማቀፍ የሰብአዊነት ህግ ብቻ ነው።
ስለዚህ የሰብአዊነት ህግ ወታደራዊ ሃይሎችን ከግምት ውስጥ ያስገባ ከሆነ ብቻ የሚጸድቀው ወታደራዊ ሃይልን ብቻ ነው ብለን
መገመት እንችላለን። በገሃዱ ዓለም፣ ስለዚህ የሰው ልጅ ሁል ጊዜ የወታደራዊ አስፈላጊነት መስፈርቶችን ከግምት ውስጥ
ማስገባት አለበት። በዚህ ውስጥ, ሕጉ ጭካኔ የተሞላበት ኃይል መጠቀምን አይፈቅድም; በተሳካ ሁኔታ ሊተገበር በሚችል
የኃይል አጠቃቀም ላይ ተጨባጭ ገደቦችን የማውጣት ፍላጎትን ያንፀባርቃል። የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ አላማ ጦርነትን
መከልከል ወይም ጦርነትን የማይቻል የሚያደርጉ ህጎችን ማውጣት አይደለም። ይልቁንም፣ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ
ከጦርነት ጋር መቆጠር አለበት፣ ውጤቱን በፍፁም ወታደራዊ አስፈላጊነት ወሰን ውስጥ ቢቆይ ይሻላል።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ የትጥቅ ግጭትን እንዴት ይገልፁታል?
☻ በ IHL እና በትጥቅ ግጭት መካከል ያለው ግንኙነት ምንድን ነው? የታወጀ ጦርነት በሌለበት IHL የሚተገበርበት ቦታ ይኖር
ይሆን? ሃሳብዎን የሚደግፍ ህጋዊ ስልጣን አለዎት?
☻ የትጥቅ ግጭት አለማቀፋዊ ካልሆነ የIHL አተገባበር ምን ይሆናል? ለመልስዎ ተስማሚ ድንጋጌዎችን ጥቀስ።
☻ በICRC የቀረበው የIHL ፍቺ ምንድ ነው? አጭር ማብራሪያ ይስጡ. 1.5 የወቅቱ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ምንጮች
የመጀመሪያው እና ዋናው የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ምንጭ በስምምነት ውስጥ ይገኛል። ታሪክ እንደሚናገረው የአለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግ ህጎች በተለይም እስረኞችን እና የቆሰሉትን አያያዝ እና መለዋወጥን የሚመለከቱ ህጎች ከረጅም ጊዜ በፊት
በሁለትዮሽ ስምምነቶች ውስጥ ተቀምጠዋል ። የዚህ ቅርንጫፍ ስልታዊ ቅጅ እና ተራማጅ እድገት በአጠቃላይ የባለብዙ ወገን
ስምምነት የተጀመረው በ19ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ ነው፣ይህም ከሌሎች የአለም አቀፍ ህግ ቅርንጫፎች ጋር ሲነጻጸር
በአንጻራዊነት ቀደም ብሎ ነው። የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ስምምነቶች ዋነኛው ገፅታ አዳዲስ የቴክኖሎጂ ወይም ወታደራዊ
እድገቶችን ከግምት ውስጥ በማስገባት ከትላልቅ ጦርነቶች በኋላ አዲስ የስምምነት ስብስብ የሚሟሉ ወይም በበለጠ ዝርዝር
ይተካሉ ። ስለዚህ የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ስምምነቶች "ከእውነታው በስተጀርባ አንድ ጦርነት" ተብለው ተከሰዋል. ይህ
ግን ለሁሉም ህግ እውነት ነው እና ከመተግበሩ በፊት አዲስ የጦርነት ዘዴን መቆጣጠር ወይም መከልከል የተቻለው አልፎ አልፎ
ብቻ ነው። ዛሬ፣ ዓለም አቀፉ የሰብአዊነት ሕግ በጣም ከተቀየሱት የዓለም አቀፍ ሕግ ቅርንጫፎች አንዱ ብቻ ሳይሆን በአንጻራዊ
ሁኔታ ጥቂት መሣሪያዎቹ እርስ በርሳቸው በደንብ የተቀናጁ ናቸው። እስካሁን ከተፈረሙት ስምምነቶች ውስጥ እ.ኤ.አ. ነሐሴ
12 ቀን 1949 በጦርነት የተጎዱትን ለመጠበቅ የተፈረሙት አራት የጄኔቫ ስምምነቶች የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ዋና
ምንጮች ናቸው። ከእነዚህ ኮንቬንሽኖች ውስጥ የመጀመሪያው በሜዳው ውስጥ በጦር ኃይሎች ውስጥ የተጎዱ እና
የታመሙትን ሁኔታዎች ለማሻሻል ስምምነት ነው. ሁለተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን በባህር ላይ የቆሰሉ፣ የታመሙ እና የመርከብ
አደጋ የደረሰባቸው የጦር ኃይሎች አባላት ሁኔታን ለማሻሻል (የተሻለ ለማድረግ) ስምምነት ነው። ሦስተኛው ደግሞ የጦር
እስረኞች አያያዝን በተመለከተ ስምምነት ነው; በአራተኛ ደረጃ ደግሞ በጦርነት ጊዜ የሲቪል ሰው ጥበቃን በተመለከተ
ስምምነት አለ. እነዚህ አራት የጄኔቫ ስምምነቶች በጁን 8 1977 በነበሩት ሁለት ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች ተጨምረዋል ። አንደኛው
ፕሮቶኮል I ፣ እ.ኤ.አ. ነሐሴ 12 ቀን 1949 በጄኔቫ ስምምነቶች ላይ ተጨማሪ ፕሮቶኮል ነው ፣ እና የአለም አቀፍ የጦር መሳሪያ
ግጭቶች ሰለባዎች ጥበቃ; እና ፕሮቶኮል II እ.ኤ.አ. ኦገስት 12 ቀን 1949 ለጄኔቫ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል ነው ፣ እና
ከአለም አቀፍ የጦር መሳሪያ ግጭቶች ሰለባዎች ጥበቃ ጋር የተያያዘ። እነዚህ ስምምነቶች ደንቦቻቸውን በአንፃራዊነት ከጥርጣሬ
እና ከውዝግብ በዘለለ “በጥቁር እና በነጭ”፣ በተግባር ላይ የዶክትሬት ጥናት ለማድረግ መጀመሪያ ሳያስፈልጋቸው በወታደር
ተግባራዊ ለማድረግ ዝግጁ መሆናቸው ትልቅ ጥቅም አላቸው። በተጨማሪም ፣በማብራሪያው ሂደት ላይ ተጽዕኖ ሊያሳድሩባቸው
ለሚችሉ እና በተደጋጋሚ በፍቃደኝነት አቀራረባቸው በቀላሉ ለመስማማት ለሚችሉ ለአብዛኛዎቹ “አዲስ ግዛቶች” ህጎቻቸውን
ህጋዊ ያደርጋሉ። የእነዚህ ስምምነቶች ጉዳቶች፣ እንደ ሁሉም የስምምነት ህጎች፣ በቴክኒካል አጠቃላይ ውጤት ማምጣት
አለመቻላቸው ነው - ሁሉንም ግዛቶች በራስ-ሰር ለማሰር። እንደ እድል ሆኖ፣ አብዛኛዎቹ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ስምምነቶች
ዛሬ በጣም አለም አቀፍ ተቀባይነት ካላቸው ስምምነቶች መካከል ተደርገው ይወሰዳሉ እና ጥቂት ግዛቶች ብቻ የማይታሰሩ
ናቸው። ምንም እንኳን የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ የስምምነት ህጎች ምንም እንኳን አስፈላጊ ቢሆኑም ምንም እንኳን ግዴታዎች
የጁስ ኮገንስ አባል ቢሆኑም እና የእነሱ አክብሮት ለተገላቢጦሽ የማይገዛ ከሆነ - እንደ የስምምነት ህግ በመንግስት አካላት ላይ
ብቻ አስገዳጅ ናቸው ። እነዚያ ስምምነቶች እና፣ ዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶችን በተመለከተ፣ በእነዚያ ስምምነቶች ውስጥ ካሉ
ሌሎች መንግስታት ጋር ባላቸው ግንኙነት ብቻ። የስምምነት አጠቃላይ ህግ መደምደሚያን፣ ሥራ ላይ መዋልን፣ መተግበርን፣
አተገባበርን፣ አተገባበርን፣ ማሻሻያን፣ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ስምምነቶችን እና ሌላው ቀርቶ ውግዘታቸውን የሚገዛው
ቢሆንም፣ ውግዘት የሚፈጽመው የትጥቅ ግጭት ካበቃ በኋላ ብቻ ነው። የሚለው ይሳተፋል። ለዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ
ስምምነት የስምምነት ሕግ አጠቃላይ ደንቦች ዋናው ልዩነት የቀረበው በዚያው የስምምነት ሕግ ነው; አንድ ጊዜ አለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግ ለአንድ ሀገር አስገዳጅ ከሆነ፣ በሌላ ሀገር የሰጠውን ከፍተኛ ጥሰት፣ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ውስጥ
ያለውን ጠላቱን ጨምሮ፣ የዚያ ስምምነት መቋረጥ ወይም መቋረጥ አይፈቅድም። ያንን ጥሰት. ምንም እንኳን ዓለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግ በሰፊው ተቀባይነት ባላቸው የባለብዙ ወገን ስምምነቶች ውስጥ በስፋት የተቀመጠ ቅርንጫፍ ቢሆንም፣
ልማዳዊ ደንቦች በስምምነት ያልተካተቱ ጉዳዮች ተጎጂዎችን ለመጠበቅ አስፈላጊ ናቸው ፣ በስምምነቱ ውስጥ ያልተካተቱ
ወገኖች ግጭት ውስጥ ሲገቡ ፣ ከስምምነቱ ጋር የሚጻረር ጥርጣሬዎች ተደርገዋል። ደንቦች እና እንዲሁም ዓለም አቀፍ
የወንጀል ፍርድ ቤቶች ልማዳዊ ደንቦችን መተግበርን ስለሚመርጡ እና በአንዳንድ የህግ ስርዓቶች ብቻ ባህላዊ ደንቦች በአገር
ውስጥ ህግ ውስጥ በቀጥታ ተፈጻሚነት ይኖራቸዋል. ከ190 በላይ አባላት ባሉበት ዓለም አቀፉ ማህበረሰብ ውስጥ ያለውን
ጊዜ የሚፈጅ ተፈጥሮ እና ሌሎች የስምምነት ችግሮች እና የጦር ሰለባዎች በፍጥነት እየተሻሻሉ ካሉ አዳዲስ የቴክኖሎጂ እና
ሌሎች ኢሰብአዊ ክስተቶች ጥበቃ ፍላጎቶች አንፃር ፣ የልማዱ አስፈላጊነት ፣ እንደገና ይገለጻል ወይም አይገለጽም ፣ እንኳን ሊሆን
ይችላል ። ወደፊት በዚህ መስክ ውስጥ መጨመር. ይህ እንግዲህ የልማዳዊ ህግ ሌላው የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ምንጭ
ሆኖ መምጣቱን ያሳያል። ይህ ማለት ግን ልማዳዊ ደንብ ነው ወይስ አይደለም የሚለውን በተመለከተ አንድን አሠራር ለመወሰን
ምንም ችግሮች የሉም ማለት አይደለም። የባህላዊ ህግን ባህላዊ ንድፈ ሃሳብ የሚከተሉ እና ከክልሎች ባህሪ የመነጩ ናቸው
ከተባለው ደንብ ጋር የሚጣጣሙ ሰዎች በአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መስክ ላይ ልዩ ችግሮች ያጋጥሟቸዋል. በመጀመሪያ ፣
ለአብዛኛዎቹ ህጎች ይህ አካሄድ ልምምድን በጦር ኃይሎች ብቻ ይገድባል። ይህ ደግሞ ልምምዳቸው እንደ “አጠቃላይ”
ለመብቃት አስቸጋሪ እና እንዲያውም “እንደ ህግ ተቀባይነት ያለው” የተባሉትን ጥቂት ጉዳዮችን ያካትታል። ሁለተኛ፣ የጠብ
አድራጊዎችን ትክክለኛ አሠራር ለመለየት አስቸጋሪ ነው፣ በተለይም ብዙ ጊዜ ግድፈቶችን ያቀፈ ነው። ተጨማሪ ችግሮችም አሉ፡
ለምሳሌ፡ የጦርነት ፕሮፓጋንዳ እውነትን ይቀይራል እና ምስጢራዊነት የትኞቹ አላማዎች እንደታለሙ እና ጥፋታቸው ሆን ተብሎ
እንደሆነ ለማወቅ የማይቻል ያደርገዋል። በመጨረሻም፣ ክልሎች በመመሪያቸው መሰረት ባይሰሩም ለግለሰብ ወታደር ባህሪ
ተጠያቂ ናቸው፣ ነገር ግን ይህ መሰል ባህሪ የልማዳዊ ህግን የሚያካትት የመንግስት አሰራር መሆኑን አያመለክትም። ስለሆነም
በተለይ የትኛው የወታደር ድርጊት እንደ መንግስት አሠራር እንደሚቆጠር ለመወሰን በጣም ከባድ ነው። ስለሆነም ሌሎች
ምክንያቶችም ደንቡ የልማዳዊ ህግ መሆን አለመሆኑን ሲገመገም ግምት ውስጥ መግባት ይኖርበታል፡- እንደ ልምምድ ላቶ
ሴንሱ ብቁ ወይም ለግምገማ ማስረጃነት፣ የጦረኞቹ መግለጫዎች፣ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ጥሰትን በጠላት ላይ መክሰስ
እና ለራሳቸው ባህሪ ማረጋገጫዎች. የ"አጠቃላይ" አሰራርን ለመለየት የሶስተኛ ሀገራት መግለጫዎች ስለ ተዋጊዎች ባህሪ እና
በዲፕሎማሲያዊ መድረኮች የይገባኛል ጥያቄ ደንብ ላይ በተመሳሳይ መልኩ መታየት አለባቸው. የውትድርና ማኑዋሎች የበለጠ
ጠቃሚ ናቸው፣ ምክንያቱም ግዛቶች የወታደሮቻቸውን ድርጊት የሚገድቡ መመሪያዎችን የያዙ ሲሆን እነሱም በሆነ መንገድ
“ከጥቅም ውጭ የሆኑ መግለጫዎች” ናቸው። በጣም ጥቂት ግዛቶች፣ በአጠቃላይ ምዕራባውያን ግዛቶች፣ ነገር ግን
ይዘታቸውን በዘመናዊው አለም አቀፋዊ ማህበረሰብ ውስጥ ለ"አጠቃላይ" አሰራር እንደ ማስረጃ ለመቁጠር ለህዝብ የተራቀቁ
መመሪያዎች አሏቸው። በ1977 የሁለቱ ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች ዛሬ አብዛኞቹ ግን ሁሉም እንዳልሆኑ በምክንያታዊነት ይከራከራሉ
አልፎ ተርፎም አከራካሪ አይደሉም ተብሏል። የሁሉንም አሠራሮች አጠቃላይ እይታ ስንመለከት፣ ለምሳሌ የሁለቱ የ1977
ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች ደንብ ዛሬ በሁሉም ክልሎች እና ተዋጊዎች ላይ ከሚኖረው ልማዳዊ ህግ ጋር እንደሚዛመድ፣ ቀደም ሲል
የነበረውን አጠቃላይ ዓለም አቀፍ ህግን ስላስቀመጠ ወይም ቀደም ብሎ ስለተተረጎመ ሊታወቅ ይችላል። ነባሩ አሠራር ወደ
አንድ ደንብ፣ ስላዋሐደ፣ ስለተተረጎመ ወይም ነባር መርሆችን ወይም ሕጎችን ስላስቀመጠ ወይም የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ
ደንብ ማዳበርን ስለደመደመ ወይም በመጨረሻም ደንብ ወይም ልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ እንዲፈጠር ምክንያት ስለሆነ ነው።
በቀጣይ ልምምድ እና በርካታ የግዛቶች ስምምነት በስምምነቱ እንዲታሰር ማድረግ። ብጁ ግን እንደ አለም አቀፍ ህግ ምንጭ
በጣም ከባድ ጉዳቶች አሉት። ህግ ወጥ የሆነ አተገባበርን፣ ወታደራዊ መመሪያን እና በልማዱ ላይ የሚፈጸሙ ጥሰቶችን
መጨቆን በጣም ከባድ ነው ይህም በቋሚ ዝግመተ ለውጥ ውስጥ ያለ፣ ለመቅረጽ አስቸጋሪ እና ሁል ጊዜም ለክርክር
የሚዳርግ ነው። የአለም አቀፉ የሰብአዊነት ህግን መፃፍ የጀመረው ከ150 አመት በፊት ነው ምክንያቱም አለም አቀፉ
ማህበረሰብ የጠብ አድራጊዎችን ትክክለኛ አሰራር ተቀባይነት የሌለው ሆኖ ስላገኘው ነው ፣ ልማዱ ግን ሁሉም ዘመናዊ ፅንሰ-
ሀሳቦች ቢኖሩም ፣ በተጨባጭ በተጨባጭ ሁኔታ ላይ የተመሰረተ ነው ። የግምገማ ጥያቄዎች ☻ የ IHL ስምምነቶች
"ከእውነታው በስተጀርባ አንድ ጦርነት" ናቸው ተብሏል። በዚህ አገላለጽ ምን ተረዱት? ☻ የ IHL ዋና የስምምነት ምንጮች
ምንድናቸው? እያንዳንዳቸው ስለ ምን እንደሆኑ ማብራራት ይችላሉ? ☻ ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች ውስጥ ምን አለ? ከግልጽነት
አንፃር ልዩ ጥቅም አላቸው? ምንም ድክመቶች አሏቸው? ☻ ብዙ ስምምነቶች ባሉበት የ IHL ልማዳዊ ህጎች ለምን ያስፈልገናል?
☻ አንድ ደንብ የልማዳዊ ህግ ነው ወይስ አይደለም የሚለውን በመገምገም ላይ ያሉትን ጉዳዮች እና ውስብስቦቹን ያብራሩ። 1.6
የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መሰረታዊ መርሆች እንደ ግሮቲየስ ያሉ ፈላስፋዎች በ1864 የመጀመርያው የጄኔቫ ኮንቬንሽን
ከመውጣቱ እና ከመዘጋጀቱ በፊት በግጭቶች ቁጥጥር ላይ ፍላጎት ነበራቸው። በ18ኛው ክፍለ ዘመን ዣን ዣክ ሩሴሱ
በክልሎች መካከል ስላለው ጦርነት እድገት መሰረታዊ መርሆችን በመቅረጽ ትልቅ አስተዋፅዖ አድርጓል፡- ጦርነት በምንም
መልኩ የሰው እና የሰው ግንኙነት ሳይሆን በክልሎች መካከል ያለ ግንኙነት ሲሆን ግለሰቦች ጠላት ብቻ የሆኑበት። በአጋጣሚ;
እንደ ሰው ሳይሆን እንደ ዜጋ ሳይሆን እንደ ወታደሮች (...). የጦርነቱ አላማ የጠላትን መንግስት ማጥፋት ስለሆነ የኋለኛውን
ተከላካዮች መሳሪያ እስከያዙ ድረስ መግደል ህጋዊ ነው። ነገር ግን ልክ እንዳስቀመጡት እና እጃቸውን እንደሰጡ፣ ጠላቶች
ወይም የጠላት ወኪሎች መሆን ያቆማሉ፣ እና እንደገና ተራ ሰዎች ይሆናሉ፣ እናም ህይወታቸውን ማጥፋት ህጋዊ አይደለም።
እ.ኤ.አ. በ 1899 ፊዮዶር ማርተንስ በሰብአዊ ህግ ያልተካተቱ ጉዳዮችን የሚከተለውን መርህ አውጥቷል፡ (...) ሲቪሎች እና
ተዋጊዎች ከተመሰረተው ልማድ፣ ከሰብአዊነት መርሆዎች እና ከአለም አቀፍ ህግ መርሆዎች ጥበቃ እና ስልጣን በታች ይቆያሉ
ከሕዝብ ሕሊና መመሪያ. ይህ፣ የማርተንስ አንቀጽ በመባልም ይታወቃል፣ በ1977 ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 1 አንቀጽ 2 ላይ
ሲካተት የባህላዊ ህግ መደበኛ አካል ተደርጎ ይወሰድ ነበር። የፒተርስበርግ መግለጫ በግልፅም ሆነ በተዘዋዋሪ የልዩነት
መርሆዎችን ፣ወታደራዊ አስፈላጊነትን እና አላስፈላጊ ስቃይን መከላከልን መርሆዎችን እንደሚከተለው ቀርቧል ። የጠላት
ወታደራዊ ኃይሎች; ለዚህ ዓላማ ከፍተኛውን የወንዶች ብዛት ማሰናከል በቂ ነው; ይህ ነገር የአካል ጉዳተኞችን ስቃይ በከንቱ
የሚያባብስ ወይም ሞታቸውን የማይቀር በሚያደርጉ የጦር መሳሪያዎች ቅጥር ይበልጣል። በ1977 የወጣው ተጨማሪ
ፕሮቶኮሎች በእነዚህ መርሆች ላይ በተለይም የልዩነት ጉዳዮችን በተመለከተ በድጋሚ አረጋግጠዋል፡- (...) በግጭቱ ውስጥ
የተካፈሉት ወገኖች በማንኛውም ጊዜ በሲቪል ሕዝብና በተፋላሚዎች መካከል እንዲሁም በሲቪል ዕቃዎችና ወታደራዊ
ዓላማዎች መካከል ያለውን ልዩነት በመለየት መምራት አለባቸው። ተግባራቸው ከወታደራዊ ዓላማዎች ጋር ብቻ ነው. ( አንቀጽ
48፣ ፕሮቶኮል 1፣ በተጨማሪ አርት. 1፣ ፕሮቶኮል II ይመልከቱ)። እንዲሁም በሁለት የተለያዩ ፍላጎቶች መካከል ያለውን ሚዛን
ለመጠበቅ የሚሹ የተመጣጠነ መሰረታዊ መርሆችም አሉ፣ አንደኛው በወታደራዊ ፍላጎት ታሳቢ የተደረገ እና ሁለተኛው መብቶች
ወይም ክልከላዎች ፍጹም ካልሆኑ በሰብአዊነት መስፈርቶች። እነዚህን መርሆች ሲገልጹ የተለያዩ ፀሐፊዎች የተለያየ አካሄድ
ይከተላሉ፣ ለርዕሰ ጉዳዩ አጠር ያለ ማብራሪያ ለመስጠት ሲባል በሰባት መርሆች የሚከፋፍላቸውን ወደ ቀድሞው እና አሁን
ያሉትን ሕጎች በመገምገም መርጠናል ። የመጀመሪያው ህግ ሰዎች ሆርስ ደ ውጊያ እና በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ
የሌላቸው ሰዎች ህይወታቸውን እና አካላዊ እና ሞራላዊ ታማኝነታቸውን የማክበር መብት አላቸው. በማንኛውም ሁኔታ ውስጥ ያለ
ምንም ልዩነት በሰብአዊነት ሊጠበቁ እና ሊጠበቁ ይገባል. ሁለተኛው መሰረታዊ ህግ እጅ የሰጠ ጠላትን መግደል ወይም
መጉዳት የተከለከለ መሆኑን ይደነግጋል ሶስተኛው ደግሞ የቆሰሉት እና የሚሹት በግጭቱ ውስጥ በስልጣን ላይ ባለው አካል
መሰብሰብ እና እንክብካቤ ማድረግ አለባቸው ። . ጥበቃው የሕክምና ባለሙያዎችን, ተቋማትን, መጓጓዣን እና ቁሳቁሶችን
ይሸፍናል. የቀይ መስቀል አርማ (ቀይ ጨረቃ፣ ቀይ አንበሳ እና ፀሃይ) የዚህ አይነት ጥበቃ ምልክት ነውና መከበር አለበት።
አራተኛው ህግ እንዲህ ይላል፡- የተያዙ ተዋጊዎች እና ሰላማዊ ዜጎች ህይወታቸውን፣ ክብራቸውን፣ ግላዊ መብቶቻቸውን እና
እምነቶቻቸውን የማክበር መብት አላቸው። ከማንኛውም የጥቃት እና የበቀል እርምጃ ይጠበቃሉ። ከቤተሰቦቻቸው ጋር የመጻፍ እና
እፎይታ የማግኘት መብት አላቸው. እና በአምስተኛ ደረጃ ሁሉም ሰው ከመሠረታዊ የዳኝነት ዋስትናዎች ተጠቃሚ የመሆን መብት
ይኖረዋል። ማንም ሰው ባልፈጸመው ድርጊት ተጠያቂ አይሆንም። ማንም ሰው አካላዊ ወይም አእምሮአዊ ማሰቃየት፣ አካላዊ
ቅጣት ወይም ጭካኔ የተሞላበት ወይም አዋራጅ አያያዝ አይደረግበትም። ስድስተኛው ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች እና የጦር
ሠራዊታቸው አባላት ያልተገደበ የጦርነት ዘዴዎች እና ዘዴዎች ምርጫ እንደሌላቸው ይናገራል. አላስፈላጊ ኪሳራዎችን ወይም
ከመጠን በላይ ስቃይን ለማድረስ የጦር መሳሪያዎችን ወይም የጦርነት ዘዴዎችን መጠቀም የተከለከለ ነው. ሰባተኛው እና
የመጨረሻው መሰረታዊ ህግ ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች የሲቪል ህዝብ እና ንብረትን ለመታደግ በሲቪል ህዝብ እና
በተፋላሚዎች መካከል በማንኛውም ጊዜ መለየት አለባቸው. ሲቪል ህዝብም ሆነ ሲቪል ሰዎች ጥቃት ሊሰነዘርባቸው
አይገባም። ጥቃቶች በወታደራዊ ዓላማዎች ላይ ብቻ መመራት አለባቸው። የግምገማ ጥያቄዎች ☻ በዣን ዣክ ሩሴሱ
እንደተናገሩት የጦርነትን እድገት በተመለከተ ያለውን መርህ ያብራሩ። ☻ Fyodor Martens አንቀጽ ወይም በተለምዶ
'ማርተንስ ክላውስ' እየተባለ የሚጠራውን መግለጽ ትችላለህ? የዚህ መርህ ጠቀሜታ ምንድነው? ☻ በሴንት ፒተርስበርግ
መግለጫ ውስጥ የተቀረጹት መርሆች ምንድን ናቸው? ☻ በወታደራዊ ፍላጎት እና በሰብአዊነት መስፈርቶች የታዘዘውን ፍላጎት
ለማመጣጠን የሚፈልግ የተመጣጠነነት መርህ ተወያዩ። 1.7 የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ እና የአለም አቀፍ የሰብአዊ
መብቶች ህግ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግጋት እና የአለም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች ህግ እርስ በርስ የተሳሰሩ በመሆናቸው
የእያንዳንዳቸውን ጉልህ ገፅታ መለየት እንዲችሉ ያላቸውን የጋራ እና ልዩነታቸውን አጭር መግለጫ መስጠት በጣም አስፈላጊ
ነው. ስለዚህ በዚህ ውይይት ላይ ብዙ ትኩረት የሚሰጠን ነገር የሚያመሳስላቸው ብዙ ነገሮች ስላሉ እንዴት እንደሚለያዩ የሚለው
ጥያቄ ነው። የተባበሩት መንግስታት ዋና እና አስፈላጊ ግቦች አንዱ የሰብአዊ መብቶችን ማሳደግ እና በአባል ሀገራት መከበር
ነው። እ.ኤ.አ. በታህሳስ 10 ቀን 1948 የወጣው ሁለንተናዊ የሰብአዊ መብቶች መግለጫ ፣ በታህሳስ 16 ቀን 1966
የተፈረሙት ሁለቱ ዓለም አቀፍ ቃል ኪዳኖች አንዱ በሲቪል እና በፖለቲካዊ መብቶች ፣ ሌላኛው በኢኮኖሚ ፣ ማህበራዊ እና
የባህል መብቶች እና ሌሎች የሰብአዊ መብቶች ጥበቃ ጉዳዮች ላይ ስምምነቶች ውጤቶቹ ናቸው። በመንግስት ስልጣን ፊት
የግለሰቡን አቋም ለማጠናከር ከፍተኛ ጥረት እየተደረገ ነው. የክልል የሰብአዊ መብቶች ስምምነቶች ለእነዚህ መሰረታዊ
መብቶች ጥበቃ ለማድረግ የሚደረገውን ጥረት ምስል ያጠናቅቃሉ። የሰብአዊ መብት ስምምነቶች እና ተዛማጅነት ያላቸው
የባህላዊ ህግ ደንቦች ተከታታይ የግለሰብ መብቶችን ከመንግስት ጥቃት ለመጠበቅ የታቀዱ ናቸው። ለእነዚያ ሁሉ ጥበቃዎች
የተለመደው በጣም አስፈላጊው ተፈጥሮ በሁሉም ሁኔታዎች በማንኛውም ጊዜ ትክክለኛ መሆናቸው ነው። በድንገተኛ ሁኔታዎች
ውስጥ እና በጥብቅ በተገለጹ ሁኔታዎች ውስጥ ፣ የህዝብ ድንገተኛ ሁኔታዎች በመባል የሚታወቁት ፣ ልዩ ልዩ ስምምነቶች
ከአንዳንዶቹ ድንጋጌዎቻቸው ላይ ውድቅ ለማድረግ ይፈቅዳሉ። በሌላ በኩል የሰብአዊነት ህግ ስምምነቶች በተለይ ለጥቃት
የተጋለጡ የሰዎች ምድቦች የመንግስት ስልጣንን አላግባብ ከመጠቀም ይከላከላሉ. በማንኛውም ጊዜ ተፈፃሚ የሚሆኑ
አጠቃላይ ህጎችን ከያዙ የሰብአዊ መብት ስምምነቶች በተለየ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መከላከያ ህጎች እና ዘዴዎች
ተፈጻሚነት የሚኖረው በጦርነት ጊዜ ብቻ ነው። ያም ማለት የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ አተገባበር የትጥቅ ግጭት መከሰቱን
ይገምታል እና ይህም አተገባበሩን በዚህ ልዩ ሁኔታ ላይ ብቻ ያደርገዋል. ከዚህ አንፃር አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በትጥቅ
ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያለው የሰብአዊ መብት ህግ አካል ነው ማለት ይቻላል። በአንጻሩ ግን በሰብአዊ መብቶች ላይ
ወይም በተሰየሙት የሰላም ጊዜ ስምምነቶች ውስጥ በማንኛውም ሁኔታ ከየትኛውም ድንጋጌዎቹ ውስጥ ምንም ዓይነት ማዋረድ
ሊኖር አይችልም እና በሁሉም ሁኔታዎች ማለት ይቻላል ተግባራዊ ይሆናል. የአለም አቀፉ የሰብአዊነት ህግ ተጨማሪ ዝርዝር ሁኔታ
ድንጋጌዎቹ ከጠላት ጋር ያለውን ግንኙነት የሚቆጣጠሩ መሆናቸው ነው። በጠላት ሃይል በተያዘው ግዛት ውስጥ የታጠቁ የጠላት
አባላት ለምሳሌ በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት ወዘተ የተጠበቁ ናቸው የሰብአዊ መብት ስምምነቶች ግን ከሁሉም በላይ በአንድ
ሀገር ባለስልጣናት እና ዜጎች መካከል ያለውን ግንኙነት ይነካሉ. በተለያዩ ሁኔታዎች ስለሚተገበሩ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ
በሰብአዊ መብት ስምምነቶች የተረጋገጡትን ሁሉንም መሰረታዊ መብቶች እና ነጻነቶች ወስዶ በጦርነት ጊዜ ወደ መከላከያ
ሁኔታዎች አልቀየሩም. ነፃነታቸውን የተነፈጉ ሰዎችን ከማሰቃየት እና ከሌሎች ኢሰብአዊ ድርጊቶች መጠበቅ በሁለቱም የህግ
ቅርንጫፎች ውስጥ ይገኛል ምክንያቱም በእውነተኛው የቃላት ፍፁም መብት ላይ የተመሰረተ ነው. ነገር ግን የአለም አቀፍ
የሰብአዊነት ህግ ሃሳብን በነጻነት የመግለጽ ወይም የመንቀሳቀስ መብትን ለመጠበቅ ድንጋጌዎችን አያወጣም, ለምሳሌ, እነዚህ
ነጻነቶች በቤሊኮስ አውድ ውስጥ ፈጽሞ የተለየ ትርጉም ስላላቸው. በሌላ በኩል የሰብአዊነት ሕግ ስምምነቶች እንደ የጦር
መሣሪያ አጠቃቀም ደንቦች ያሉ ለሰብአዊ መብት ጽሑፎች እንግዳ የሆኑ ክፍሎችን ይይዛሉ. ሌላው ሊኖር የሚችለው ልዩነት
የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ከጥንታዊ የሰብአዊ መብት ህግ ይልቅ ግለሰቡ ወይም ማህበረሰቡ እንዲተገብሩ የሚጠይቁ
ብዙ ህጎችን ይዟል። ይህንንም በ1864ቱ የጄኔቫ ኮንቬንሽን አንቀፅ 6 አንቀፅ 1 ላይ እንደሚከተለው ይነበባል፡- “የቆሰሉ ወይም
የታመሙ ተዋጊዎች ከየትኛውም ብሄር ይሰበሰባሉ እና ይንከባከባሉ። በአሁኑ ጊዜ በሥራ ላይ ያለው የጄኔቫ ህግ ለድርጊት ብዙ
አቅጣጫዎችን ይዟል ምንም እንኳን ተጎጂው ድርጊት በማይፈፀምበት ጊዜ በፍርድ ቤት የመጠየቅ መብት አለው ሊባል
አይችልም. አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ከስደተኛ ህግ ጋር ተመሳሳይ በሆነ እስትንፋስ የሚጠቀስ ሲሆን ይህ ድንጋጌ አንድ
ሰው ስደትን በመፍራት ወደ ሌላ ሀገር ጥሎ ከሀገሩ ሲሰደድ ተፈፃሚ ይሆናል። ስደተኞች በሰላም ጊዜ እና በጦርነት ጊዜ
ይኖራሉ. የጄኔቫ ስምምነቶች በጦርነት ጊዜ የስደተኞችን ልዩ ሁኔታ የሚገዙ ነገር ግን በስደተኞች ስምምነቶች ስር የሚሰጠውን
ጥበቃ የማያዳክሙ አንዳንድ ድንጋጌዎችን ይዟል። ከዚህም በላይ፣ በጦርነት መዘዝ ለተጎዱት ሌሎች ሲቪሎች በሰብአዊነት
ሕግ መሠረት ስደተኞች ተመሳሳይ ጥበቃ የማግኘት መብት አላቸው። የግምገማ ጥያቄዎች ☻ በአለም አቀፍ የሰብአዊ መብት
ህግ እና በ IHL መካከል ግንኙነት አለ? ያብራሩ ☻ በአለም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች ህግ እና በ IHL መካከል ያለው ልዩነት
ከአተገባበር አንፃር ምን ያህል ነው? ☻ በአለም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች ህግ እና በ IHL መካከል ያለውን ግንኙነት በተመለከተ
ያለው ልዩነት ምንድን ነው? ምዕራፍ ሁለት፡ ተዋጊዎችና ሲቪሎች 2.1 ተዋጊ ማን ነው? የመንግስት የመከላከያ ሰራዊት አባላት
በጦርነት እንዲካፈሉ መፈቀዱ በራሱ የተረጋገጠ እና ተቀባይነት ያለው እና ዛሬም ከጥንት ጀምሮ እውነት ነው። እ.ኤ.አ. በ1907
የወጣው የሄግ ህግ በመሬት ላይ ጦርነትን በሚመለከት አንቀጽ 1 የጦርነት ህጎች፣መብቶች እና ግዴታዎች በሰራዊቶች ላይ ብቻ
ሳይሆን የተወሰኑ በግልጽ የተቀመጡ ቅድመ ሁኔታዎችን በሚያሟሉ ሚሊሻዎች እና በጎ ፍቃደኛ አካላት ላይም ተግባራዊ
እንደሚሆኑ የሚገልጽ አንድ እርምጃ ነው። እነዚህም የሚከተሉትን ያካትታሉ: ለበታቾቹ ኃላፊነት ባለው ሰው የታዘዙ ናቸው; በርቀት
ተለይቶ የሚታወቅ ቋሚ ልዩ ምልክት ሊኖራቸው ይገባል; ክንዶችን በግልጽ መያዝ አለባቸው; እና በመጨረሻም በጦርነት ህጎች
እና ልማዶች መሰረት ስራቸውን ማከናወን አለባቸው. በጣም የቅርብ ጊዜውን የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ሰነዶችን እና
በተለይም ተጨማሪ ፕሮቶኮል Iን ከግምት ውስጥ በማስገባት የተዋጊው ፍቺ ከህክምና እና ከሀይማኖት ሰራተኞች በስተቀር እንደ
ሁሉም የሰራዊት አባላት ቀርቧል። ይህ ፍቺ የታጠቁ ሃይሎች ምን እንደሚያካትት ሌላ ውይይት ይጋብዛል። የታጠቁ ኃይሎች ሰፋ
ያለ የሕግ ትርጉም እነዚህ ሁሉ የተደራጁ የታጠቁ ኃይሎች፣ ቡድኖች እና ክፍሎች ያቀፈ ሲሆን ይህም ለበታቾቹ ምግባር ለዚያ
አካል ኃላፊነት ያለው አካል ነው። ይህ የታጠቁ ሃይሎች ፍቺም በአንድ ግጭት ውስጥ የታጠቁ ኃይሎች ሁሉንም የተደራጁ
ታጣቂ ሃይሎች፣ ቡድኖች እና ክፍሎች እንዲሁም ሚሊሻዎች እና በጎ ፈቃደኞች በመከላከያ ሰራዊት ውስጥ የተዋሃዱ በሚሆኑ
ቀመሮች ውስጥ ተካቷል። ይህ አጻጻፍ በማንኛውም የታጠቀ ኃይል ውስጥ መሆን ያለባቸውን ሁለት አስገዳጅ ባህሪያትን
ያቀርባል. እነዚህም ለዚያ አካል የበታች አካላትን ተግባር ለመፈፀም ሃላፊነት ባለው ትእዛዝ ስር የመሆን አስፈላጊነት እና በሁለተኛ
ደረጃ በውስጣዊ የዲሲፕሊን ስርዓት ተገዢ መሆን አለባቸው ይህም በመካከላቸው ተፈጻሚነት ያለውን የአለም አቀፍ ህግ
ደንቦችን ያከብራል. የትጥቅ ግጭት. ስለዚህ በአጠቃላይ በጄኔቫ ስምምነት III ልዩ ጥበቃ ከሚደረግላቸው የሕክምና እና
የሃይማኖት ባለሙያዎች በስተቀር ከላይ እንደተገለፀው የመከላከያ ሰራዊት አባላት ብቻ ተዋጊ እንደሆኑ ተረጋግጧል። እንደ
ተዋጊዎች ደረጃ የማግኘት ባህሪው በጦርነት ውስጥ በቀጥታ የመሳተፍ መብት አላቸው. ስለዚህ የመከላከያ ሰራዊት አባልነት
ለተዋጊነት አስፈላጊ ቅድመ ሁኔታ ነው። እና 'የታጠቁ ኃይሎች' በአለም አቀፍ ህግ ትርጉም ግን የግጭቱ አካል አካል ህጋዊ
አቋም አላቸው። በጦርነት ውስጥ በቀጥታ የሚሳተፉ ሰዎች ከእነዚህ ሁለት ቅድመ ሁኔታዎች ውስጥ አንዱ ከሌላቸው፣
በጦርነት ውስጥ የሚሳተፉት እነዚህ ሁለት የተዋጊ ሁኔታዎች ቅድመ ሁኔታዎች ከሌሉባቸው፣ ተዋጊ ደረጃ ሊኖራቸው አይችልም
ስለዚህም በጠላት እጅ ከወደቁ። የጦር እስረኛ ሁለተኛ ደረጃ ማግኘት አይችሉም. ታጋዮች በቀጥታ በጦርነት ውስጥ የመሳተፍ
መብት ያለው የሰራዊት አባል ተብሎ የተተረጎመው የዚህ ሰፊ የትጥቅ ትርጉም ተፈጥሯዊ እና ህጋዊ አመክንዮአዊ ውጤት ነው
ተብሏል። ከተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 በፊት የተቋቋመው በአለም አቀፍ ህግ 'ተዋጊ' የሚለው ቃል መሰረታዊ መዋቅር ግን
አልተለወጠም፡ የመከላከያ ሰራዊት አባል የሆነን ሰው የግጭት አካል አካል መሆኑን ይገልፃል። የዓለም አቀፍ ሕግ ርዕሰ ጉዳይ
ነው. የግጭቱ አካል በብሔራዊ ህጎቹ መሰረት የመከላከያ ሰራዊቱን አይነት እና መጠን ይወስናል። በአለም አቀፍ ህግ ደረጃ
እነዚህ የጦር ሃይሎች አባላት በጦርነት ውስጥ በቀጥታ የመሳተፍ መብት አላቸው። በግጭት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎን
በተመለከተ፣ ተዋጊዎች በዚህ መብት ብቻ ልዩ መብት ተሰጥቷቸዋል፣ ይህ ባለመሆኑ ወንጀለኞችን ለህግ ተጠያቂ ያደርጋቸዋል።
ይህ ሁኔታ እና የተወሰኑ መብቶችን የመጠቀም መብት ግን በተዋጊዎቹ የመከበር ግዴታ የለበትም። በዚህ ጽሑፍ በሚቀጥሉት
ክፍሎች እንደተገለጸው ተዋጊዎቹ ራሳቸውን ከሲቪሎች የመለየት ግዴታን የሚጥል መሠረታዊ ሕግ ቀርቧል። ተዋጊዎች
እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ እንዲለዩ የሚያደርጋቸው ይህ መሰረታዊ ህግ ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 ላይ በሌላ ድንጋጌ ተጨምሯል ፣
እሱም በማያሻማ ሁኔታ ተቀርጿል። በተያዙ አካባቢዎች እና በብሔራዊ የነፃነት ጦርነቶች ውስጥ ፣የጠላትነት ባህሪ ባለቤት ሆኖ
፣ተዋጊ ፣በተለይ ሽምቅ ፣ራሱን ከሲቪል ህዝብ መለየት የማይችልበት ሁኔታ መኖራቸውን በመገንዘብ ነው። እናም ህጉ እንደ
ተዋጊነት ደረጃውን እንደሚይዝ ይደነግጋል, እንደዚህ ባሉ ሁኔታዎች ውስጥ, በእያንዳንዱ ወታደራዊ ተሳትፎ ወቅት እና
በወታደራዊ ማሰማራት ላይ እያለ ለጠላት በሚታይበት ጊዜ እጆቹን በግልጽ የሚይዝ ከሆነ. እሱ የሚሳተፍበት ጥቃት ከመጀመሩ
በፊት።

በልዩ ደንብ ወሰን ውስጥ ያሉ ተዋጊዎች የአገዛዙን አነስተኛ መስፈርቶች ካላሟሉ በጠላት በተያዙበት ጊዜ የጦር እስረኞች ሁለተኛ
ደረጃቸውን ያጣሉ ። ሆኖም ከጄኔቫ ስምምነት III እና ከተጨማሪ ፕሮቶኮል I ጋር እኩል የሆነ ጥበቃ ሊደረግላቸው ይገባል፣
ይህም በወንጀል ክስ ላይ ጥበቃን ይጨምራል። ስለሆነም በዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በተደነገገው መሰረት ተግባራቸውን
ባለመወጣታቸው ምክንያት የጦር እስረኛቸውን ያጡ ተዋጊዎች፣ በመሆኑም በእስር ላይ ባለው ሃይል ብሔራዊ የወንጀል ህግ
ተከሰው እና ቅጣት ይደርስባቸዋል። የጥበብ. 99-108 የጄኔቫ ስምምነት III መረጋገጥ አለበት።
ለምሳሌ መደበኛ የመከላከያ ሰራዊት አባል የሆነ እና በጦርነት ውስጥ በቀጥታ ሲሳተፍ የተያዘው ታጋይ ተገቢውን ዩኒፎርም
ለብሶ ካልሆነ ወይም የተደራጀ የተቃውሞ እንቅስቃሴ ከሩቅ የሚታይ ቋሚ መለያ ምልክት ካላደረገ በአጠቃላይ የልዩነት ግዴታን
መጣስ እና በተጨማሪ እንዲሁም እንደ ተጨማሪ ፕሮቶኮል I መሠረት የውሸት ለውጥ ተፈጻሚ ይሆናል።
ሌላው በዚህ ክፍል ውስጥ ሊጠቀስ የሚገባው ጉዳይ ገና ያልተያዘ ክልል ነዋሪዎችን የሚመለከት ጉዳይ ሲሆን ጠላት
ሲቃረብም ወራሪውን ጦር ለመመስረት ጊዜ ሳያገኙ በድንገት መሳሪያ አንስተው ይቃወማሉ። ራሳቸው ወደ የታጠቁ ክፍሎች.
በጅምላ ሊቪ በመባል ይታወቃሉ። እንዲህ ዓይነቱ ድንገተኛ ተቃውሞ, ስለዚህ የሚሳተፉት ሰዎች የተዋጊዎችን ዋና ደረጃ
ለማግኘት አራት መስፈርቶችን ማሟላት አለባቸው.
የመጀመሪያው መስፈርት ድንገተኛ የትጥቅ መቋቋም በአለም አቀፍ ህግ የሚፈቀደው ባልተያዘ ክልል ውስጥ ብቻ ነው። እናም
አንድ ክልል በጠላት ቁጥጥር ስር ካልሆነ ወይም ካልተያዘ ‘ያልተያዘ’ እንደሆነ ይቆጠራል። ስለዚህም በተያዘው ግዛት ውስጥ
ባሉ ህዝቦች በራስ ገዝ የተደራጁ የተቃውሞ እንቅስቃሴዎች በጅምላ በሊቪ ምድብ ውስጥ እንደማይገቡ ይከተላል።
ሁለተኛው መስፈርት በዚህ ያልተያዘ ክልል ውስጥ ያለው ህዝብ ጠላት ሲቃረብ 'በአጋጣሚ' መሳሪያ ማንሳት እንዳለበት
ይደነግጋል። ይህ እንዲሟሉ ሁለት ቅድመ ሁኔታዎችን ይጠይቃል፡ አንደኛ፡ በህዝቡ በራሱ የተጀመረ ተቃውሞ ብቻ፡ በመንግስት
አካላት አስቀድሞ የሚመራ ወይም የተደራጀ ሳይሆን ይህንን ሁኔታ ያሟላል። በሁለተኛ ደረጃ፣ ትጥቅ መቃወም የሚፈቀደው
'በወራሪ ወታደሮች' ላይ ብቻ ነው፣ ስለዚህም አስቀድሞ በተያዘው ግዛት ውስጥ አይደለም። እነዚህ ሁለት ሁኔታዎች በተፈጠሩት
የተቃውሞ እንቅስቃሴዎች የማይሟሉ ናቸው ስለዚህም በዚህ እንቅስቃሴ ውስጥ የሚሳተፉ ሰዎች በይፋ ካልተዋቀሩ ወይም ወደ
ትጥቅ እስካልገቡ ድረስ የተዋጊነት ደረጃ አይኖራቸውም።
ሦስተኛው መስፈርት ከፍቃድ መርህ ጋር ይዛመዳል. በበርካታ አጋጣሚዎች በትጥቅ ትግል ውስጥ የተሳተፉ ሲቪሎች በሄግ
ደንብ በሚጠይቀው መሰረት እራሳቸውን ለማደራጀት ጊዜ ላይኖራቸው ይችላል. በዚህ ጉዳይ ላይ የፈቃድ መርሆው እንደ ዓለም
አቀፍ ሕግ ርዕሰ ጉዳይ እውቅና የተሰጠው መንግሥት ወይም ሌላ የግጭት አካል ብቻ በዓለም አቀፍ ሕግ ማዕቀፍ ውስጥ የጦር
ኃይሎችን አጠቃቀም ላይ የመወሰን ሥልጣን አለው ይላል። በእያንዳንዱ የዳበረ ህጋዊ ስርአት፣ እራስን መርዳት የተለየ ነው።
አለም አቀፍ ህግ እንደ ህጋዊ ስርአት በመርህ ደረጃ የግል ግለሰቦች በጦር ሃይል አጠቃቀም ላይ እንዲወስኑ ይከለክላል,
ምንም እንኳን በተጨባጭ ጉዳይ ላይ ተነሳሽነታቸው ከአገር ፍቅር ወይም ከሌሎች የሥነ ምግባር ምክንያቶች የመነጨ ነው.
በዚህ ጉዳይ ላይ ደንቡ በ Art.2 HagueReg በማያሻማ ሁኔታ ቀርቧል. ጥቃትን ለመቃወም የሚፈልጉ ሰዎች የታጠቁ
ኃይሎችን፣ ሚሊሻዎችን ወይም የበጎ ፈቃደኞችን አካል በመቀላቀል የግዛታቸውን ፈቃድ ማስጠበቅ እንዳለባቸው ይደነግጋል።
እንደ እውነቱ ከሆነ እነዚህን የታጠቁ አካላትን ማጣመር የማይቻል ከሆነ እና በጅምላ ለመምሰል የተቀመጡት ቅድመ ሁኔታዎች
ከተሟሉ ብቻ በራሳቸው ውሳኔ የጦር መሳሪያ እንዲያነሱ የተፈቀደላቸው ሲቪሎች ናቸው።
አራተኛው እና የመጨረሻው መስፈርት በእንደዚህ አይነት ሰልፍ ውስጥ ያሉ ተሳታፊዎች የጦርነት ህጎችን እና ልማዶችን ማክበር
አለባቸው እናም በሁሉም ተዋጊዎች ላይ በሚሠራው መሰረታዊ ግዴታ የተያዙ ናቸው ።
ድንገተኛ የተቃውሞ ተዋጊዎች እነዚህን አራት ሁኔታዎች ካሟሉ የተዋጊዎች ቀዳሚ ደረጃ አላቸው። በግጭቱ ውስጥ በተቃራኒ
ወገን ከተያዙ, የጦር እስረኞች ሁለተኛ ደረጃ ተሰጥቷቸዋል. ነገር ግን በዘመናችን የትጥቅ ግጭቶች ሉዊው በጅምላ ጉልህ
እየሆነ መጥቷል ምክንያቱም እንደ ደንቡ የአጥቂ አካል መደበኛ የታጠቁ ሃይሎች በቀላሉ ሊቋቋሙት በማይችሉት ደረጃ የታጠቁ
መሆናቸውን ልብ ሊባል ይገባል። ወደ ድንገተኛ መቋቋም. ነገር ግን፣ ተቃውሞውን ለመቋቋም ያለው ውጤታማነት ምንም ይሁን
ምን፣ በጣም አስፈላጊው ጉዳይ በእነዚህ ድንገተኛ ምላሽ ውስጥ የሚሳተፉ ሰዎች ከላይ የተጠቀሱትን መስፈርቶች እስካሟሉ
ድረስ ተዋጊዎች መሆናቸው ነው።
የሁሉም ተዋጊዎች ግዴታን የሚመለከት ሌላው ጉዳይ በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያለው ዓለም አቀፍ ህግን የማክበር
ግዴታ ነው። ተዋጊዎች እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ የመለየት አስፈላጊ ግዴታ በተጨማሪ ተፈጻሚ የሆነውን አለም አቀፍ ህግን
የማክበር ግዴታ አለባቸው። ምንም እንኳን ሁሉም ተዋጊዎች በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያላቸውን የአለም አቀፍ ህግ
ደንቦችን የማክበር ግዴታ አለባቸው, እነዚህን ደንቦች መጣስ ተዋጊውን ተዋጊ የመሆን መብቱን አይነፍጉም. በሌላ አነጋገር
በመርህ ደረጃ በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያላቸውን የአለም አቀፍ ህግ ደንቦች መጣስ ወንጀለኞች ቀዳሚ
ተዋጊነታቸውን እንዲያጡ አያደርግም ስለዚህም በግጭቱ ውስጥ በተቃዋሚው አካል እጅ ውስጥ ከገቡ ግን አያደርጉትም.
የጦር እስረኞች የሁለተኛ ደረጃ ደረጃቸውን ያጣሉ ነገር ግን በቁጥጥር ስር ባሉ ህጋዊ ደንቦች መሰረት ተጠያቂ ይሆናሉ.
ለማጠቃለል ያህል፣ በጠላት እጅ የሚወድቁ ተዋጊዎች በሄግ ሪግ እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 በተደነገገው መሠረት የጦር
እስረኞች ይሆናሉ። ነገር ግን፣ የአለም አቀፍ ህግን ጥሰው ከሆነ፣ በእስር ላይ ባለው ስልጣን እና በአለም አቀፍ ህግ ህግ
ተከሰው ይከሰሳሉ።
☻ ተዋጊን እንዴት ይገልፁታል? የታጠቁ ኃይሎችስ?
☻ የተዋጊነት ደረጃን በማግኘት ረገድ ምን ጥቅሞች ወይም መብቶች ሊኖሩ ይችላሉ?
☻ በታጋዮች ላይ የሚጣሉ ግዴታዎች አሉ? ከእነዚህ ግዴታዎች የተለዩ ነገሮች አሉ? እነዚህን ግዴታዎች አለማክበር
የሚያስከትለውን ውጤት ያመልክቱ።
☻ ሌቪ በጅምላ በሚለው ሀረግ ምን ተረዳህ? በእንደዚህ ዓይነት ተቃውሞ መሟላት ያለባቸውን መስፈርቶች መግለጽ ይችላሉ?
እነዚህን መስፈርቶች አለማክበር የሚያስከትለው ውጤት ምንድን ነው?
2.2 ሲቪል ማን ነው?
የጦርነት ታሪክን በጨረፍታ ስናየው በጠላትነት መዘዝ የሚጎዳው ሲቪል ህዝብ ነው። ይህ በተለይ ከ20ኛው ክፍለ ዘመን
መጀመሪያ ጀምሮ እውነት የነበረ ይመስላል። ሆኖም ግን፣ የጦርነት ህግ የተመሰረተው ጠላትነት በተፋላሚ ወገኖች ታጣቂ
ሃይሎች መካከል ብቻ ነው በሚለው በጣም ቀላል ሀሳብ ላይ ነው። ስለዚህ ጦርነት ከሰላማዊ ሰዎች መንገድ መራቅ አለበት።
የ1949 የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ትልቁ ስኬት በጦርነት ጊዜ ለሲቪል ሰዎች ጥበቃ የሚደረግለትን አራተኛውን ስምምነት
ይመለከታል። በተጨማሪ ፕሮቶኮል I የተጨመረው ኮንቬንሽኑ በጠላት እጅ የሚወድቁ ሰዎች በአለም አቀፍ ህግ ጥበቃ
ይደረግላቸዋል ይላል።
በሰላማዊ ሰዎች ላይ የሚደረጉ ወታደራዊ እንቅስቃሴዎች ጦርነቱን ለማሸነፍ የሚፈቀዱ ዘዴዎች አይደሉም እና በጭራሽ
አይደሉም። ሲቪል ህዝብ በጦርነት ውስጥ መሳተፍ የለበትም, ይልቁንም በማንኛውም ሁኔታ መከበር አለበት. ይህ መስፈርት
የማርተንስ አንቀፅ በትክክል እንዳስቀመጠው ከሰው ልጅ ህግ እና ከህዝባዊ ሕሊና የሚመነጨው ነው።
በዘመናዊው ጦርነት እውነታ ግን የሲቪል ህዝቦች ለብዙ አደጋዎች ተጋልጠዋል. ለአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ አላማ፣
እያንዳንዳቸው የተለያዩ የመከላከያ ድንጋጌዎችን የሚጠሩ ሁለት አይነት አደጋዎች መለየት አለባቸው። የመጀመሪያው በወታደራዊ
እርምጃ እራሳቸው ያስከተለው አደጋ; እና ሁለተኛ፣ ተጋላጭ የሆኑ ሰዎች በጠላት ሃይል ውስጥ ሲሆኑ የሚጋለጡበት ስጋት።
ከዚህ በታች እንደተገለፀው ሲቪሎች ሁሉም የመከላከያ ሰራዊት አባላት ያልሆኑ ናቸው። በመሆኑም በጦርነት ውስጥ
እስካልተሳተፉ ድረስ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ጥበቃ የማግኘት መብት አላቸው። ይህን የሚያደርግ ማንኛውም ዜጋ
ከጥበቃው መጥፋት እና በእነሱ ላይ የኃይል እርምጃ መውሰድ አለበት ። ነገር ግን፣ እንደ ሲቪልነት ደረጃቸውን እንደያዙ እና
በተለይም ደግሞ ተዋጊ ሊሆኑ አይችሉም። ብዙውን ጊዜ፣ የብሔራዊ ህግ የብጥብጥ ድርጊቶችን በ"ህገወጥ አካላት" የሚቀጣ
ሲሆን በአንዳንድ አጋጣሚዎች የጦር መሳሪያ መያዝ ብቻ የሚያስቀጣ ወንጀል ሊሆን ይችላል።
ከዚህ በላይ የተመለከተው አራተኛው ኮንቬንሽን አንዳንድ ወታደራዊ ጠቀሜታ ያላቸውን ቦታዎች ከጠላት ጥቃት ለመከላከል
ሲቪሎችን እንደ ጋሻ መጠቀምን ይከለክላል። የዜጎችን የጋራ ቅጣት እና ሰላማዊ ህዝብን ለማስፈራራት ወይም ለማሸበር
የሚወሰዱ እርምጃዎች፣ በሰላማዊ ሰዎች ላይ የሚፈጸሙ አፈና እና የበቀል እርምጃዎችም የተከለከሉ ናቸው።
በአጠቃላይ ሲቪሉን ህዝብ ለመጠበቅ ወይም ለጉዳት የተጋለጡ እንደ ቁስለኛ እና ታማሚዎች፣ አቅመ ደካሞች እና አዛውንቶች፣
ህጻናት፣ ወዘተ የደህንነት ዞኖች በሁለቱም ወገኖች ፍቃድ ሊዘጋጁ ይችላሉ፣ በግጭቱ ወቅት ለምሳሌ እ.ኤ.አ. የ “ክፍት ከተማ”
ወይም በሰላም ጊዜ ከወታደር ነፃ የሆኑ ዞኖች። እንደነዚህ ያሉ ዞኖች ወታደራዊ ጥቃት ሊደርስባቸው አይችልም; በሌላ በኩል
ከጠላት ግስጋሴ ሊከላከሉ አይችሉም. ብቸኛ አላማቸው በውስጣቸው ያለውን የህዝብ መጠለያ አካላዊ ህልውና ማረጋገጥ
ነው።
በተጨማሪም በግጭቱ ውስጥ ያሉ ወገኖች ከአሥራ አምስት ዓመት በታች የሆኑ ወላጆቻቸውን ያጡ ወይም ከቤተሰባቸው
የተነጠሉ ሕፃናትን ልዩ እንክብካቤ እንዲያደርጉ አሳስበዋል። የጠፉ ዘመድ ፍለጋም መመቻቸት አለበት።
በጠላት ሃይል ውስጥ ያሉ የሲቪሎች ህጋዊ ሁኔታ እና ጥበቃ በአራተኛው ኮንቬንሽን ውስጥ ሙሉ በሙሉ በደንብ ቁጥጥር
ይደረግባቸዋል. ተጨማሪ ፕሮቶኮል I, ስለዚህ, የተወሰኑ ክፍተቶችን መሙላት ወይም ጥቂት አጥጋቢ ያልሆኑ ደንቦችን ማሻሻል
ብቻ ነው ያለው. ስለዚህም ለምሳሌ በግጭቱ ውስጥ ያሉ ስደተኞች እና አገር አልባ ሰዎች እንደ ተወላጅ ዜግነት ያላቸው ሰዎች
እንደ ጥበቃ ሊደረጉ እንደሚገባ ግልጽ ተደርጓል. ቤተሰቦችን ለማገናኘት ልዩ ጥረት መደረግ አለበት.
ፕሮቶኮሉ በአደገኛ ሙያዊ ተልዕኮ ላይ የተሰማሩ ጋዜጠኞችን ሁኔታም ይመለከታል። አንቀጽ 70 “አደገኛ ተልእኮ” ማለትም
በጦርነት ቲያትር ውስጥ የሚሠሩ ጋዜጠኞች በሁሉም ረገድ እንደ ሲቪል ሊቆጠሩ እንደሚገባ በግልጽ ያስቀምጣል። ስለዚህ
በሲቪሎች ምክንያት በተለምዶ ጥበቃ የማግኘት መብት አላቸው; ነገር ግን ምንም ልዩ መብቶችን መጠየቅ አይችሉም.
በሲቪሎች ላይ የተጣለባቸውን ገደቦች ማክበር አለባቸው እና በተለይም በጦርነት ውስጥ መሳተፍ የለባቸውም። ላልተለመዱ
አደጋዎች ራሳቸውን ካጋለጡ ውጤቱን መቀበል አለባቸው።
ከእነዚህ በአጠቃላይ ተፈፃሚነት ካላቸው ድንጋጌዎች በተጨማሪ፣ አራተኛው ኮንቬንሽን ሲቪሎች ከጠላት ጥበቃ የሚሹበት
አንዳንድ ዓይነተኛ ሁኔታዎችን ለምሳሌ በግጭቱ ውስጥ ካሉ የውጭ ዜጎች፣ በተያዘው ክልል ውስጥ የሚኖሩ ሰዎች ወዘተ.
በዚህ ጉዳይ ላይ አጭር ውይይት (እና ከላይ በተጠቀሱት ጉዳዮች ላይ አንባቢው የበለጠ እንዲያነብ እንመክራለን)፣ የአለም
አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦችን መሰረት በማድረግ የዚህን ልዩ ርዕስ ዋና ሃሳብ ማለትም ሲቪሎች እነማን እንደሆኑ እንይ።
የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ደንቦች ሲቪሎችን የሚገልጹት በአሉታዊ መልኩ የመከላከያ ሰራዊት አባል ያልሆኑ ሰዎች ናቸው
ወይም ደግሞ የሲቪል ህዝብ ሲቪል የሆኑትን ሁሉ ያቀፈ ነው በሚል ሌላ ትርጉም በሚጠይቅ ሰርኩላር አኳኋን ነው። ጽንሰ-
ሐሳቡ ከመጀመሪያው ግልጽ መሆን ስላለበት, ደንቡን ከተለያዩ አቅጣጫዎች በበለጠ ዝርዝር ማየት አስፈላጊ ይሆናል.
ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 50 ሲቪሎችን የሰራዊቱ አባል ያልሆኑ ሰዎች በማለት ይገልፃል። በተመሳሳይ መልኩ በተገለጹት
በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች ውስጥም ተይዟል እና በተዘገበ አሰራርም ተንጸባርቋል። ይህ አሠራር በዛን ጊዜ የተጨማሪ
ፕሮቶኮል I አባል ያልሆኑትን ሁሉንም ግዛቶች ያጠቃልላል። ለቀድሞዋ ዩጎዝላቪያ ዓለም አቀፍ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት እ.ኤ.አ.
በ2000 በብሌስኪክ ጉዳይ ላይ በሰጠው ፍርድ ሲቪሎችን “ያልሆኑ ሰዎች፣ ወይም ከአሁን በኋላ የመከላከያ ሰራዊት አባላት
አይደሉም።
በሌላ በኩል አንዳንድ የመንግስት አሰራር ሲቪሎች በጦርነት ውስጥ የማይሳተፉ ሰዎች ናቸው የሚለውን ሁኔታ ይጨምራል።
ነገር ግን ይህ ተጨማሪ መስፈርት በጦርነት ውስጥ በቀጥታ የሚሳተፍ ሲቪል ሰው ከጥቃት መከላከልን የሚያጣውን ህግ
ያጠናክራል። ነገር ግን፣ እንዲህ ዓይነቱ ሲቪል በጦርነቱ እስረኛ የመሆን መብት ያለው ተዋጊ አይሆንም፣ እና ከተያዘ በኋላ፣
በግጭቱ ውስጥ በመሳተፉ ብቻ በብሔራዊ ህግ ሊዳኝ ይችላል፣ ይህም ፍትሃዊ የፍርድ ዋስትና ተጠብቆለት።
ይህ ደንብ ግን ያለ ምንም ልዩነት አይደለም. ጉዳዩን በጅምላ የሚያስተናግደው ሌቪው ገና ያልተወረረበት ሀገር ነዋሪ ጠላት
ሲቃረብ በድንገት መሳሪያ በማንሳት ወደ ታጣቂነት ለመመስረት ጊዜ ሳያገኙ ወራሪውን ጦር ለመመከት የሚያስችለውን ጉዳይ
በጅምላ እያዝናና ይገኛል። አስገድድ. እነዚህ ሰዎች መሳሪያቸውን በግልፅ ይዘው የጦርነትን ህግና ባህል ካከበሩ እንደተዋጊ
ይቆጠራሉ። ይህ ቀደም ሲል በሊበር ኮድ እና በብራስልስ መግለጫ ውስጥ እውቅና ያለው ልማዳዊ አለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ
የረዥም ጊዜ ህግ ነው። በሄግ ደንቦች እና በሶስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ውስጥ ተቀምጧል. ምንም እንኳን የአሁኑ አተገባበር
የተገደበ ቢሆንም፣ በጣም የቅርብ ጊዜዎቹን ጨምሮ በብዙ ወታደራዊ ማኑዋሎች ውስጥ ሌቪ በጅምላ ተደግሟል።
ይህ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ያሉት የሲቪሎች ትርጉም አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ላይም ቢሆን
እንደገና መግለጽ ሳያስፈልገው አንድ ሰው በዚህ ነጥብ ላይ ጥያቄ ሊያስነሳ ይችላል። "የጦር ኃይሎች አባል ያልሆነ ማንኛውም
ሰው እንደ ሲቪል ነው" እና "ሲቪል ህዝብ ሁሉንም ሲቪል ሰዎች ያካትታል" የሚለው ፍቺ ተጨማሪ ፕሮቶኮል II ረቂቅ ውስጥ
ተካቷል.
የዚህ ትርጉም የመጀመሪያ ክፍል “ሲቪል ማለት የመከላከያ ሰራዊት አባል ወይም የተደራጀ የታጠቀ ቡድን ያልሆነ ሰው ነው”
በሚል ተሻሽሏል እና ሁለቱም ክፍሎች በዲፕሎማሲያዊ ኮንፈረንስ ኮሚቴ 3 ላይ የጋራ ስምምነት ተደርገዋል ። ተጨማሪ
ፕሮቶኮሎች. ነገር ግን፣ ይህ ትርጉም ቀለል ያለ ጽሑፍን ለመቀበል ያለመ ጥቅል አካል ሆኖ በጉባኤው የመጨረሻ ሰዓት ላይ
ተጥሏል። በውጤቱም፣ ተጨማሪ ፕሮቶኮል II የሲቪል ወይም የሲቪል ህዝብ ፍቺ የለውም ምንም እንኳን እነዚህ ቃላት በብዙ
ድንጋጌዎች ውስጥ ጥቅም ላይ ቢውሉም።
ስለሆነም በ2ኛው ተጨማሪ ፕሮቶኮል አንቀጽ 1 ላይ “የተለያዩ የታጠቁ ኃይሎች ወይም ሌሎች የተደራጁ ታጣቂ ቡድኖች...
በኃላፊነት ትዕዛዝ” የሚሉት ቃላት የጦር ኃይሎችን አስፈላጊ ሁኔታዎች በዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ውስጥ እንደሚመለከቱት
ተገንዝበዋል ብሎ መከራከር ይችላል። እና ሲቪሎች ሁሉም የዚህ አይነት ሃይሎች ወይም ቡድኖች አባል ያልሆኑ ሰዎች ናቸው።
ቀጣይነት ያለው ዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈፃሚነት ያላቸው ስምምነቶች በተመሳሳይ መልኩ ሲቪሎች እና
ሲቪል ህዝቦች የሚሉትን ቃላት ሳይገልጹ ተጠቅመዋል።
የመንግስት ታጣቂ ሃይሎች እንደ ሲቪል ባይቆጠሩም፣ የታጠቁ ተቃዋሚ ቡድኖች አባላት በቀጥታ በሚሳተፉበት ጊዜ ከጥቃት
የሚጠበቀውን ጥበቃ የማጣት ህግ ተገዢ ሲቪሎች ስለመሆኑ ወይም የእነዚህ ቡድኖች አባላት ጥቃት ሊሰነዘርባቸው ስለመሆኑ
በተግባር ግልፅ አይደለም። እንደዚህ ያለ, ከዚህ ደንብ አሠራር ገለልተኛ. ምንም እንኳን የኮሎምቢያ ወታደራዊ ማኑዋል
ሲቪሎችን “በውትድርና ግጭት በቀጥታም ሆነ በውስጥ ወይም በአለም አቀፍ ግጭት የማይሳተፉ” በማለት ቢተረጉምም፣
አብዛኞቹ ማኑዋሎች ሲቪሎችን ተዋጊዎችን እና ታጣቂ ኃይሎችን በተመለከተ አሉታዊ በሆነ መልኩ ይገልፃሉ እና የአባላትን
አቋም ዝም ይላሉ። የታጠቁ ተቃዋሚ ቡድኖች.
በሲቪሎች ጥበቃ ላይ ያለው የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ የበላይነት በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ እስካልሆኑ ድረስ እና
ለጊዜው ካልሆነ ከጥቃት እንደሚጠበቁ ይደነግጋል. ይህ ለሰላማዊ ሰዎች በቀጥታ በጦርነት ሲሳተፉ ከጥቃት የሚጠብቁትን
ጥበቃ እንደሚያጡ የሚገልጽ አይነት ማስጠንቀቂያ ይሰጣል። ስለዚህ, አንድ ሲቪል በጦርነት ውስጥ ለመሳተፍ ከወሰነ,
ከሲቪል ሰውነቱ የሚያገኘውን ሁሉንም ጥበቃዎች በማጣቱ ህመም ውስጥ ያደርገዋል. ይህ ደንብ በተጨማሪ ፕሮቶኮል 1
አንቀጽ 51 (3) ውስጥ የተካተተ ነው, እና እንደተቀበለ ምንም የተያዙ ነገሮች አልተደረጉም.
በተመሳሳይ፣ በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች ሲቪሎች በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ ሲያደርጉ ከጥቃት እንደማይጠበቁ
ይገልጻሉ። ይህ ደንብ በኦፊሴላዊ መግለጫዎች እና በተዘገበው ልምምድ የተደገፈ ነው. ይህ አሠራር የተጨማሪ ፕሮቶኮል 1
አባል ያልሆነውን ወይም በወቅቱ ያልሆነውን ያጠቃልላል። ICRC በመካከለኛው ምስራቅ ግጭት ውስጥ ያሉትን ወገኖች
በጥቅምት 1973 ይግባኝ ባቀረበበት ወቅት፣ ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 ከማፅደቁ በፊትም ቢሆን፣ በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ
ተሳትፎ እስካልሆኑ ድረስ እና ለጊዜው ካልሆነ በስተቀር፣ የሚመለከታቸው ግዛቶች የሲቪል መከላከያን ከጥቃት ለመከላከል።
(ግብፅ፣ ኢራቅ፣ እስራኤል እና ሶሪያ) ጥሩ ምላሽ ሰጡ።
ልክ እንደ ዓለም አቀፋዊ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ሲቪሎች በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ እስካልሆኑ ድረስ
በቀጥታ ከሚሰነዘር ጥቃት ነፃ እንደሚሆኑ በአጠቃላይ ተቀምጧል። በተጨማሪም, ይህ ህግ ከአለም አቀፍ ያልሆኑ የጦር
ግጭቶች ጋር በተያያዙ ሌሎች መሳሪያዎች ውስጥ ተቀምጧል. አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት
ያላቸው ወይም የተተገበሩ ብዙ ወታደራዊ መመሪያዎችም ተመሳሳይ ህግን አካትተዋል።

በአርጀንቲና በላ ታብላዳ የተከሰተውን ክስተት በተመለከተ የኢንተር አሜሪካን የሰብአዊ መብት ኮሚሽን በነጠላም ሆነ በቡድን
በቀጥታ በትግሉ የሚሳተፉ ሲቪሎች በዚህ መንገድ ህጋዊ ወታደራዊ ኢላማ ይሆናሉ ነገር ግን ለዚያ ጊዜ ብቻ ነው ብሏል።
በጦርነት ውስጥ በንቃት ይሳተፋሉ.

የሲቪል ሰው ፍቺ የሚሽከረከረው እና እንዲሁም በጠላትነት ድርጊት ውስጥ በመሳተፍ ላይ የተመሰረተ ስለሆነ የሲቪል ሰው
የሚሰጠውን ጥበቃ ወደ ማጣት በሚያመራ መንገድ ተሳትፎ ምን እንደሆነ መመርመር አስፈላጊ ይሆናል. በጠላት ላይ በሲቪል
ላይ የሚደርሰው ጥቃት ህጋዊነት የሚወሰነው በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ እና ከእሱ ጋር በተዛመደ ቀጥተኛ ተሳትፎ
ሲጀመር እና ሲጠናቀቅ ላይ ነው. በሚያሳዝን ሁኔታ, በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ ትርጉም ገና አልተገለጸም. ለእኛ የቀረን
የተወሰኑ ጉዳዮችን በግልፅ ከተመለከቱት ውስጥ ተሳትፎ ካልሆኑ እና በዚህም ሲቪል ሰው ከጥቃትም ሆነ ከመከሰስ ነፃ
የሆነባቸውን የተወሰኑ ጉዳዮችን መለየት ይቻላል።
ተግባራቸው የተቃዋሚውን ወገን ጦርነት ወይም ወታደራዊ ጥረት ለመደገፍ ወይም በተዘዋዋሪ መንገድ ብቻ በጦርነት ለመሳተፍ
የታቀዱ ሲቪሎች በእነዚህ ምክንያቶች ብቻ እንደ ተዋጊ ሊቆጠሩ አይችሉም። ምክንያቱም በተዘዋዋሪ መንገድ መሳተፍ ለምሳሌ
ለአንድ ወይም ለብዙ ታጣቂዎች እቃዎች መሸጥ፣ ለአንዱ ወገን ያለውን ሀዘኔታ መግለጽ ወይም ይበልጥ ግልጽ በሆነ መልኩ
ከአንዱ ታጣቂዎች ወረራ ለመከላከል እርምጃ አለመውሰዱ። በተቃዋሚው አካል ላይ ፈጣን ጉዳት የሚያስከትሉ የጥቃት
ድርጊቶችን አያካትትም።
በቀጥታ እና በተዘዋዋሪ ተሳትፎ መካከል ያለው ልዩነት ቀደም ሲል በኤል ሳልቫዶር የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች
ኮሚሽን ልዩ ተወካይ ተዘጋጅቷል። ነገር ግን አለም አቀፍ ህግ መንግስታት ማንም ሰው በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ በጦርነት
መሳተፍ የሚያስቀጣ ህግ እንዳይወጣ እንደማይከለክል ግልፅ ነው።

የሩዋንዳ አሠራር ዘገባው በዓለም አቀፍ እና ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎን በሚፈጥሩ
ድርጊቶች መካከል ያለውን ልዩነት እና ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ የሎጂስቲክስ ድጋፍን ቀጥተኛ ተሳትፎ
ከሚያደርጉ ድርጊቶች መካከል ልዩነት አድርጓል. የሩዋንዳ ጦር መኮንኖች በሪፖርቱ ላይ ለተጠቀሰው መጠይቅ የሰጡት ምላሽ
እንደሚያሳየው፣ በዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ወቅት የታጠቁ ኃይሎቻቸውን የሚከተሉ፣ ምግብ፣ ማጓጓዣ መሣሪያ ወይም
መልእክት ለማስተላለፍ፣ ለምሳሌ፣ የጦር መሣሪያ ያልታጠቁ ሰላማዊ ዜጎች ሲቪሎች. ዓለም አቀፍ ባልሆነ የትጥቅ ግጭት
አውድ ግን ከግጭቱ ውስጥ ከአንዱ ጋር በመተባበር ያልታጠቁ ሰላማዊ ዜጎች ሁል ጊዜ ሲቪል እንደሆኑ ይቆያሉ። እንደ ዘገባው
ከሆነ፣ ይህ ልዩነት የሚረጋገጠው በውስጥ ትጥቅ ግጭቶች ሰላማዊ ዜጎች በስልጣን ላይ ካሉት ፓርቲ ጋር እንዲተባበሩ
በመደረጉ ነው።

ነገር ግን ከላይ ከተጠቀሱት ጥቂት ያልተከራከሩ ምሳሌዎች ውጪ በተለይም የጦር መሳሪያ ወይም ሌላ ዘዴ በመጠቀም በሰው
ወይም በጠላት ሃይል ላይ የሃይል እርምጃ መውሰድ፣ ቀጥተኛ ተሳትፎን በተመለከተ ግልጽ እና ወጥ የሆነ ፍቺ ነው ብሎ
መደምደም ተገቢ ነው። በመንግስት አሠራር ውስጥ ግጭቶች አልተፈጠሩም.

ብዙ ወታደራዊ ማኑዋሎች በወታደራዊ ዓላማዎች ውስጥ የሚሰሩ ሲቪሎች ለምሳሌ የጦር መሳሪያ ፋብሪካዎች በቀጥታ
በጦርነት ውስጥ እንደማይሳተፉ ነገር ግን በወታደራዊ ዓላማው ላይ የሚደርሰውን ጥቃት ግምት ውስጥ ማስገባት አለባቸው።
በእንደዚህ ዓይነት ሰላማዊ ዜጎች ላይ የሚደርሰው ጉዳት ወይም ሞት በህጋዊ ኢላማ ላይ ለደረሰ ጥቃት እንደ አጋጣሚ
ይቆጠራሉ ይህም በመሳሪያዎች እና ዘዴዎች ምርጫ ሁሉንም ጥንቃቄዎችን በማድረግ ለምሳሌ በምሽት በማጥቃት . እንደነዚህ
ያሉት ሰዎች እንደ ኳሲ ተዋጊዎች ተደርገው ሊወሰዱ ይገባል የሚለው ፅንሰ-ሀሳብ ፣ ለማጥቃት ተጠያቂ ናቸው ፣ በዘመናዊው
የመንግስት አሠራር ውስጥ ምንም ድጋፍ አላገኘም።
አንድን ሰው በጥርጣሬ ውስጥ እንዴት እንደሚመደብ የሚለው ጉዳይ ሌላው ውስብስብ እና አስቸጋሪ ጉዳይ ነው. ዓለም አቀፍ
የትጥቅ ግጭቶችን በተመለከተ ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ይህን ጉዳይ ለመፍታት ሞክሯል, አንድ ሰው ሲቪል ነው ወይም አይደለም
በሚለው ጥርጣሬ ውስጥ, ያ ሰው እንደ ሲቪል ይቆጠራል. አንዳንድ ግዛቶች ይህንን ህግ ወደ ወታደራዊ መመሪያዎቻቸው የፃፉ
ቢሆንም ሌሎች ግን ስለ ወታደራዊ ውህደቱ ጥብቅ ትርጉም ያላቸውን አቋም የገለጹ አሉ። በተለይም ተጨማሪ ፕሮቶኮል I፣
ፈረንሣይ እና ዩናይትድ ኪንግደም ሲፀድቁ ይህ ግምት የጦር አዛዦች በትዕዛዝ ውስጥ ያሉ ወታደሮችን ደህንነት የመጠበቅ
ወይም ወታደራዊ ሁኔታቸውን የመጠበቅ ግዴታን እንደማይሽር መረዳታቸውን ገልፀው ከሌሎች ተጨማሪ ድንጋጌዎች ጋር
በተጣጣመ መልኩ ፕሮቶኮል I.
ይህንን በተመለከተ የዩኤስ የባህር ኃይል መመሪያ መጽሐፍ እንዲህ ይላል፡-
በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ በእያንዳንዱ ጉዳይ መመዘን አለበት። የሜዳው ታጋዮች አንድ የተወሰነ ሲቪል ሰው ሆን
ተብሎ ጥቃት ይደርስበታል ወይም አይደርስበትም የሚለውን የግለሰቡን ባህሪ፣ ቦታ እና አለባበስ እና ሌሎች መረጃዎችን
መሰረት በማድረግ በታማኝነት ቁርጥ ውሳኔ ማድረግ አለባቸው።
ከዚህ አገላለጽ አንጻር ጥርጣሬ በሚፈጠርበት ጊዜ ለጥቃቱ ዋስትና የሚሆኑ በቂ አመላካቾች መኖራቸውን በሚወስኑ ሁኔታዎች
እና ገደቦች ውስጥ በጥንቃቄ መገምገም አለበት ብሎ መደምደም ተገቢ ነው ። አጠራጣሪ የሚመስለውን ማንኛውንም ሰው
ወዲያውኑ ማጥቃት አይችልም።
ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን በተመለከተ፣ የጥርጣሬው ጉዳይ በመንግስት አሰራር ብዙም አልተስተዋለም፣ ምንም
እንኳን በዚህ ርዕሰ ጉዳይ ላይ ግልጽ የሆነ ደንብ የዜጎችን ህዝብ ከጥቃት ለመከላከል ስለሚያስችል የሚፈለግ ቢሆንም። ከዚህ
አንፃር፣ ከላይ እንደተገለጸው ከዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ጋር በተያያዘ ተመሳሳይ ሚዛናዊ አካሄድ፣ ዓለም አቀፍ ባልሆኑ
የትጥቅ ግጭቶችም ትክክል ይመስላል።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ ከሲቪሎች ጥበቃ ጋር በተያያዘ የማርተንስ አንቀጽ ያለውን ጠቀሜታ ያብራሩ።
☻ በሲቪል ህዝብ ላይ በሚያደርሱት አደጋ የተከለከሉ የጦርነት ድርጊቶችን መጥቀስ ይቻላል?
☻ የGC IV እና AP I ከሲቪሎች ጥበቃ ጋር በተያያዘ ያለው ጠቀሜታ ምንድነው? እያንዳንዳቸውን ተወያዩ እና እንዲሁም
ያላቸውን ግንኙነት ያመልክቱ.
☻ ለሲቪሎች የተሰጡ የተለያዩ ትርጓሜዎችን ተወያዩ።
☻ የትጥቅ ግጭት አለማቀፋዊ ነው ወይስ አለማቀፋዊ ካልሆነ በሰላማዊ ሰዎች ትርጉም ላይ ለውጥ አለ?
☻ 'በጠላትነት መሳተፍ' ምን ማለት ነው? ለሲቪሎች በሚሰጠው ጥበቃ ላይ ያለው ተጽእኖ ምንድነው?
☻ ተገቢውን ጉዳይ በመጥቀስ ቀጥተኛ እና ቀጥተኛ ያልሆነ ተሳትፎን ያብራሩ።
በጥርጣሬ ውስጥ ምደባው ምን ይሆናል?
2.3 የልዩነት መሰረት
የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ አስተዳደር ህግ በግጭቱ ውስጥ ያሉ አካላት በማንኛውም ጊዜ በሲቪሎች እና በተዋጊዎች መካከል
ያለውን ልዩነት መለየት እንዳለባቸው ይደነግጋል, ጥቃቶች በተዋጊዎች ላይ ብቻ እና ጥቃቶች በሲቪሎች ላይ መቅረብ
የለባቸውም.
በሴንት ፒተርስበርግ መግለጫ ላይ በሲቪሎች እና በተዋጊዎች መካከል የመለየት መርህ ለመጀመሪያ ጊዜ ተቀምጧል
"በጦርነት ወቅት ሊፈጽሙት የሚችሉት ብቸኛው ሕጋዊ ነገር የጠላት ወታደራዊ ኃይሎችን ማዳከም ነው" ይላል. የሄግ ህግ
በሲቪሎች እና በተዋጊዎች መካከል ልዩነት መፍጠር እንዳለበት አይገልጽም ነገር ግን "ጥቃቱ ወይም የቦምብ ጥቃት
በማንኛውም መንገድ በከተማ ፣ በመንደሮች ፣ በመኖሪያ ቤቶች እና በማይከላከሉ ህንፃዎች ላይ" የተከለከለው በዚህ ላይ
የተመሠረተ ነው ። መርህ. ይህ የልዩነት መርህ አሁን ምንም የተያዙ ቦታዎች ባልተደረገበት ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ውስጥ
ተቀድሯል።
በሰላማዊ ዜጎች ላይ የሚሰነዘረውን ጥቃት ለመምራት ክልከላው በፕሮቶኮል II፣ በተሻሻለው ፕሮቶኮል II እና በፕሮቶኮል III ላይ
ለተወሰኑ ባህላዊ የጦር መሳሪያዎች እና በኦታዋ ኮንቬንሽን ፀረ-ሰው ፈንጂዎችን የሚከለክል ነው። የፀረ-ሰው ፈንጂዎችን
የሚከለክለው የኦታዋ ኮንቬንሽን በተለይ ኮንቬንሽኑ የተመሰረተው “በሲቪሎች እና በተዋጊዎች መካከል ልዩነት መፍጠር
አለበት” በሚለው መርህ ላይ መሆኑን በግልፅ ይገልጻል። በተጨማሪም በአለም አቀፉ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት ህግ መሰረት
"በሲቪል ህዝብ ላይ ወይም በግለሰብ ሲቪሎች ላይ የሚፈጸሙ ጥቃቶችን ሆን ብሎ መምራት በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች
ውስጥ የጦር ወንጀል ነው."
የተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አባል ያልሆኑትን ወይም ያልሆኑትን ጨምሮ በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች በሲቪሎች እና በተዋጊዎች
መካከል ልዩነት መደረግ እንዳለበት እና በሰላማዊ ሰዎች ላይ ቀጥተኛ ጥቃቶችን መፈጸም የተከለከለ መሆኑን ይደነግጋል።
የስዊድን አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ መመሪያ ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ላይ የተቀመጠውን የልዩነት መርህ እንደ ልማዳዊ አለም
አቀፍ ህግ ይለያል። በተጨማሪም፣ በሲቪሎች ላይ ቀጥተኛ ጥቃቶችን መፈጸም የወንጀል ጥፋት የሚያደርገው የተጨማሪ
ፕሮቶኮል I. አካል ያልሆኑ ወይም በወቅቱ ያልተካተቱትን ክልሎች ሕግ ጨምሮ በርካታ የብሔራዊ ሕግ ምሳሌዎች አሉ።
በኑክሌር የጦር መሣሪያ ክስ ለዓለም አቀፍ የፍትህ ፍርድ ቤት ባቀረቡት አቤቱታ፣ ብዙ አገሮች የልዩነት መርህን ጠይቀዋል።
ፍርድ ቤቱ በዚሁ ጉዳይ ላይ በአማካሪ አስተያየቱ ላይ የልዩነት መርህ ከዓለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ "ካርዲናል መርሆዎች" እና
"ከማይተላለፉ የአለም አቀፍ ልማዳዊ ህግ መርሆዎች" አንዱ እንደሆነ ገልጿል.
በሌላ ጉዳይ ላይ፣ ICRC በመካከለኛው ምስራቅ ግጭት ውስጥ ላሉት ወገኖች በጥቅምት 1973 ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1
ከመጽደቁ በፊት በተፋላሚዎች እና በሰላማዊ ሰዎች መካከል ያለውን ልዩነት እንዲያከብር ይግባኝ ባቀረበ ጊዜ እንደ ግብፅ፣
ኢራቅ፣ እስራኤል እና ሶሪያ ያሉ የሚመለከታቸው ግዛቶች የሚል ምላሽ ሰጥቷል።
ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያላቸው ወይም የተተገበሩ ወታደራዊ ማኑዋሎች እንዲሁ በተዋጊዎች
እና በሲቪሎች መካከል ልዩነት መደረግ እንዳለበት ይገልፃሉ ይህም የቀድሞዎቹ ብቻ ዒላማ ሊሆኑ ይችላሉ። በየትኛውም የትጥቅ
ግጭት ውስጥ በሰላማዊ ዜጎች ላይ ቀጥተኛ ጥቃቶችን መፈጸም በበርካታ ክልሎች ህግ መሰረት ወንጀል ነው. የልዩነት መርህን
የሚቀሰቅሱ እና በሰላማዊ ሰዎች ላይ የሚሰነዘሩ ጥቃቶችን በማውገዝ አለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን የሚመለከቱ
በርካታ ይፋዊ መግለጫዎችም አሉ።
እ.ኤ.አ. በ 1938 የሊግ ኦፍ ኔሽንስ ጉባኤ "በሲቪል ህዝብ ላይ የሚደርሰው አለም አቀፍ የቦምብ ጥቃት ህገወጥ ነው" ሲል
ተናግሯል። እ.ኤ.አ. በ1965 የተካሄደው 20ኛው የቀይ መስቀል አለም አቀፍ ጉባኤ መንግስታት እና ሌሎች በትጥቅ ግጭቶች
ውስጥ እርምጃ የሚወስዱ ሌሎች ባለስልጣናት በሲቪል ህዝብ ላይ ጥቃቶችን ለመፈፀም የተከለከሉትን ክልከላዎች ማክበር
እንዳለባቸው በጥብቅ አውጇል።
በመቀጠልም በ1968 የፀደቀው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ጠቅላላ ጉባኤ በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ሰብአዊ መብቶችን
ማክበርን በሚመለከት የውሳኔ ሃሳብ በሁሉም የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተግባራዊ እንደሚሆን አወጀ። እ.ኤ.አ. በ1999
በተካሄደው 27ኛው የቀይ መስቀል እና ቀይ ጨረቃ ዓለም አቀፍ ጉባኤ የፀደቀው የ2000-2003 የድርጊት መርሃ ግብር ሁሉም
በትጥቅ ግጭት ውስጥ ያሉ አካላት “በሲቪል ህዝብ ላይ የሚፈጸሙ ጥቃቶችን የመምራት አጠቃላይ እገዳን እንዲያከብሩ
ይጠይቃል ። በጦርነቱ ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ በማይያደርጉ ሰላማዊ ሰዎች ላይ” እ.ኤ.አ. በ 2000 በትጥቅ ግጭቶች
ውስጥ የሰላማዊ ዜጎችን ጥበቃ በሚመለከት ባወጣው የውሳኔ ሃሳብ ፣ የተባበሩት መንግስታት የፀጥታው ምክር ቤት በሁሉም
የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ በሰላማዊ ሰዎች ላይ ሆን ተብሎ የሚፈጸመውን ጥቃት አጥብቆ አውግዟል።
የዓለም አቀፉ የፍትህ ፍርድ ቤት በኑክሌር የጦር መሳሪያዎች ጉዳይ ፣የቀድሞዋ ዩጎዝላቪያ ዓለም አቀፍ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት
፣በተለይ በታዲክ ጉዳይ ፣ማርቲክ ጉዳይ እና ኩፕሬስኪክ ጉዳይ እና በጉዳዩ ላይ የኢንተር አሜሪካን የሰብአዊ መብት ኮሚሽን
በአርጀንቲና በላ ታብላዳ ከተከሰቱት ክንውኖች አንፃር በሲቪሎች እና በተፋላሚዎች መካከል መድረሻ የማድረግ ግዴታ በአለም
አቀፍ እና አለምአቀፍ ባልሆነ መልኩ የተለመደ መሆኑን ተጨማሪ ማስረጃዎችን ያቀርባል።
በአጠቃላይ ተጨማሪ ፕሮቶኮል አንድ የግጭት አካል የታጠቁ ኃይሎች ሁሉንም የተደራጁ የታጠቁ ኃይሎችን ፣ ቡድኖችን እና
አሃዶችን ለዚያ አካል የበታች አካላትን ለመፈፀም ኃላፊነት የሚወስዱትን አካላት ያቀፈ ነው የሚለውን ደንብ ይደነግጋል።
በተመሳሳይ ሁኔታ፣ ብዙ ወታደራዊ ማኑዋሎች በግጭቱ ውስጥ የሚሳተፉት የታጠቁ ኃይሎች ሁሉንም የተደራጁ የታጠቁ
ቡድኖችን ያቀፈ መሆኑን ይገልጻሉ፣ ይህም ለፓርቲው የበታች አካላትን ተግባር ለመፈፀም ኃላፊነት ያለው ትእዛዝ ነው። ይህ ፍቺ
የተደገፈው በኦፊሴላዊ መግለጫዎች እና በተዘገበው የግዛቶች አሠራር ነው ተጨማሪ ፕሮቶኮል I. በመሰረቱ፣
ይህ የታጠቁ ሃይሎች ትርጉም ግጭት ውስጥ ያለውን አካል ወክለው የሚዋጉ ሰዎችን ሁሉ ያጠቃልላል። ለትእዛዙም የተገዙ።
በውጤቱም ተዋጊ ማለት ማንኛውም ሰው በኃላፊነት ትእዛዝ በግጭቱ ውስጥ ተዋጊውን ወክሎ በትጥቅ ትግል ውስጥ
የሚሳተፍ ሰው ነው።
ይህ የጦር ሃይሎች ትርጉም በሄግ ደንብ እና በሶስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ውስጥ በተካተቱት ቀደምት ፍቺዎች ላይ የተመሰረተ
ሲሆን እነዚህም ተዋጊዎች እነማን እንደሆኑ ለማወቅ በፈለጉት የጦር እስረኛነት ሁኔታ ላይ ነው። የሄግ ህግ የጦርነት
ህጎች፣መብቶች እና ግዴታዎች በሰራዊቶች ላይ ብቻ ሳይሆን አራት ቅድመ ሁኔታዎችን ለሚያሟሉ ሚሊሻዎች እና በጎ
ፈቃደኞችም ጭምር እንደሚተገበሩ ይደነግጋል። የመጀመሪያው፣ ለበታቾቹ ተጠያቂ በሆነ ሰው መታዘዝ አለባቸው። እና ሁለተኛ፣
በርቀት የሚታወቅ ቋሚ ልዩ አርማ እንዲኖራቸው፣ በሶስተኛ ደረጃ ክንዶችን በግልፅ መያዝ አለባቸው። እና በመጨረሻም
በጦርነት ህጎች እና ልማዶች መሰረት ስራቸውን ማከናወን አለባቸው.
በተጨማሪም ሚሊሻዎች ወይም በጎ ፍቃደኛ ጓዶች ሠራዊቱን በሚያዋቅሩበት ወይም በከፊል በሚመሠርቱባቸው አገሮች ውስጥ
“ሠራዊት” በሚለው ሥር እንደሚካተቱ ይገልጻል። የሄግ ህግጋት እና ሶስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ሁሉም የሰራዊት አባላት ተዋጊ
እንደሆኑ አድርገው ይቆጥሩታል እናም ሚሊሻ እና የበጎ ፈቃደኞች ቡድን፣ የተደራጁ የተቃውሞ እንቅስቃሴዎችን ጨምሮ አራት
ቅድመ ሁኔታዎችን እንዲያከብሩ ይጠይቃሉ እናም እነሱ የጦር እስረኛ የመሆን መብት አላቸው ተብሎ ይታሰባል። ሁኔታ.
በሌላ በኩል፣ ሲቪሎች፣ ከዚህ በላይ ባሉት ክፍሎች ለማሳየት እንደተሞከረው፣ የመከላከያ ሰራዊት አባል ያልሆኑ ሰዎች ናቸው።
ሲቪል ህዝብ ሲቪል የሆኑ ሰዎችን ሁሉ ያጠቃልላል። የሲቪል ሰዎች የሰራዊት አባል ያልሆኑ ሰዎች የሚለው ፍቺ ተጨማሪ
ፕሮቶኮል I ላይ ተቀምጧል፣ ምንም ያልተጠበቀ ነገርም በብዙ ወታደራዊ መመሪያዎች ውስጥም ይገኛል። የመንግስት አሰራር
ይህንን ህግ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች እና አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈጻሚነት ያለው እንደ
ልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ ደንብ ያስቀምጣል።
እ.ኤ.አ. በ 2000 በብሌስኪክ ክስ ላይ በሰጠው ፍርድ ፣የቀድሞዋ ዩጎዝላቪያ ዓለም አቀፍ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት ሲቪሎችን
“የጦር ኃይሎች አባል ያልሆኑ ወይም ያልሆኑ ሰዎች” ሲል ገልጿል። አንዳንድ ልምዶች ሲቪሎች በጦርነት ውስጥ የማይሳተፉ
ሰዎች ናቸው የሚለውን ሁኔታ ይጨምራሉ. ይህ ተጨማሪ መስፈርት በጦርነት ውስጥ በቀጥታ የሚሳተፍ ሲቪል ሰው ከጥቃት
መከላከልን የሚያጣውን ህግ ያጠናክራል። ነገር ግን፣ እንደዚህ አይነት ሲቪል በዚህ መንገድ የእስረኛ ወይም የጦርነት ደረጃ
መብት ያለው ተዋጊ አይሆንም እና ከተያዘ በኋላ፣ በፍትሃዊ የፍርድ ሂደት ዋስትናዎች ውስጥ በግጭቱ ውስጥ ለመሳተፍ
በብሔራዊ ህግ ሊዳኝ ይችላል። ይህ እርግጥ ነው፣ ከዚህ በላይ እንደተገለጸው ለሊቪ በጅምላ የተደነገገውን ልዩነት ሳይጨምር
ነው።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻በሲቪሎች እና በተዋጊዎች መካከል ያለውን ልዩነት በተመለከተ የሴንት ፒተርስበርግ መግለጫ ምን ይላል? ስለ ሄግ ደንብስ?
የኦታዋ ኮንቬንሽን የሚሰጠውን ማብራራት ትችላለህ?
☻ የተለያዩ ሀገራት ወታደራዊ ማኑዋሎች፣ አባላትም ሆኑ አባል ያልሆኑ፣ ተመሳሳይ ጉዳይን በተመለከተ ምን ይሰጣሉ?
☻ በሲቪሎች እና በተዋጊዎች መካከል ያለውን ልዩነት በተመለከተ ዋና ዋናዎቹን ዓለም አቀፍ ውሳኔዎች ተወያዩ።
☻ በሰላማዊ እና በታጋዮች መካከል ያለው ልዩነት መሰረቱ ምንድን ነው?
2.4 ተዋጊዎች እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ የመለየት ግዴታ
በአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ደንቦች ውስጥ ተዋጊዎች ጥቃት በሚፈጽሙበት ጊዜ ወይም ወታደራዊ ኦፕሬሽን ላይ ጥቃት
በሚሰነዝሩበት ጊዜ መብታቸውን በማጣት ህመም እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ መለየት አለባቸው. ወደ የጦር እስረኛ ሁኔታ. ይህ
ህግ፣ በመንግስት አሰራር የተቋቋመው፣ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያለው የልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ
ደንብ ሆኗል። በተጨማሪም ተዋጊዎች እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ መለየት እንዳለባቸው በብራስልስ መግለጫ፣ በኦክስፎርድ
ማንዋል እና በሄግ ደንብ ውስጥ እውቅና ያለው የልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ የረዥም ጊዜ ህግ ነው እሱም እርግጥ ነው
በሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት እና በሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት የተደነገገው እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል I.
በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች ተዋጊዎች እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ መለየት እንዳለባቸው ይገልፃሉ። ይህ በበርካታ ኦፊሴላዊ
መግለጫዎች እና ሌሎች ልምዶች የተደገፈ የተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አካል ያልሆኑትን ወይም በወቅቱ ያልተካተቱትን የግዛቶች
መመሪያዎችን ያካትታል።

የሄግ ህግጋት እና ሶስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን የመደበኛ ታጣቂ ሃይሎች አባላት የጦር እስረኛ የመሆን መብት እንዳላቸው
ሲገልጹ ታጣቂዎች እና በጎ ፍቃደኛ ጓዶች ግን ከእንደዚህ አይነት ደረጃ ጥቅም ለማግኘት አራት ቅድመ ሁኔታዎችን ማክበር
ይጠበቅባቸዋል። ተጨማሪ ፕሮቶኮል ከሲቪል ህዝብ የመለየት ግዴታን በሁሉም የመከላከያ ሰራዊት አባላት ላይ እጥራለሁ፣
መደበኛ ያልሆነ።
በሄግ ደንብም ሆነ በሦስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ላይ ተለይቶ ባይገለጽም፣ መደበኛ የታጠቁ ኃይሎች በወታደራዊ ዘመቻ ወቅት
ራሳቸውን ከሲቪል ሕዝብ መለየት እንዳለባቸው ግልጽ ነው። ተጨማሪ ፕሮቶኮል I “ለግጭቱ ተሳታፊ ለሆኑ መደበኛና ዩኒፎርም
በለበሱ ታጣቂዎች የተመደቡ ተዋጊዎች ዩኒፎርም መልበስን በሚመለከት በአጠቃላይ ተቀባይነት ያላቸውን የክልሎች አሠራር
እውቅና ይሰጣል” ምንም እንኳን ፕሮቶኮሉ እንደ ሄግ ደንብ እና ሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ይህንን በግልጽ ለጦርነት እስረኛ
ሁኔታ ቅድመ ሁኔታ አላስቀመጠውም።
በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች እንደሚገልጹት ራስን የመለየት ግዴታ በመደበኛው የታጠቁ ኃይሎች ላይ ችግር አይፈጥርም
ምክንያቱም የመደበኛው የመከላከያ ሰራዊት አባላት ዩኒፎርም መልበስ የተለመደ ነው ወይም “የተለመደ” ነው። መደበኛ
የመከላከያ ሰራዊት አባላት ዩኒፎርም ካልለበሱ ሰላዮች ወይም አጭበርባሪ ተብለው ሊከሰሱ ይችላሉ።
እ.ኤ.አ. በ 1974 የስዋርካ ጉዳይ የእስራኤል ወታደራዊ ፍርድ ቤት ወደ እስራኤል ግዛት ሰርገው የገቡ እና የሲቪል ልብስ
ለብሰው ጥቃት ያደረሱ የግብፅ ታጣቂ ሃይሎች አባላት የጦር እስረኛነት መብት እንዳልነበራቸው እና እንደ አጭበርባሪዎች
ሊከሰሱ እንደሚችሉ አረጋግጧል። ፍርድ ቤቱ ተከሳሾቹ እንደተናገሩት ራስን የመለየት ተግባር መደበኛ ባልሆኑ ታጣቂ ሃይሎች
ላይ ተፈፃሚ እንደሚሆን መቆጠሩ ምክንያታዊ እንዳልሆነ ገምግሟል።

የመንግስት አሰራር እንደሚያመለክተው እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ ለመለየት, ተዋጊዎች ዩኒፎርም ወይም ልዩ ምልክት
እንዲለብሱ እና እጆቻቸውን በግልፅ መያዝ አለባቸው. የጀርመን ወታደራዊ ማኑዋል ለምሳሌ፡-
በአጠቃላይ ስምምነት በተደረገው የክልሎች አሠራር መሠረት የመደበኛ የጦር ኃይሎች አባላት ዩኒፎርማቸውን ይለብሳሉ።
ዩኒፎርም የለበሱ የታጠቁ ሃይሎች አባል ያልሆኑ ተዋጊዎች ግን ከሩቅ የሚታይ ቋሚ መለያ ምልክት ለብሰው እጆቻቸውን በግልፅ
ይይዛሉ።

የዩኤስ አየር ሃይል ፓምፍሌት አንድ ዩኒፎርም ተዋጊዎችን በግልፅ የሚለይ መሆኑን ያረጋግጣል ነገር ግን "ተሟጋቾችን ከሲቪሎች
በግልፅ ለመለየት የሚረዳ ከሆነ ከተሟላ ዩኒፎርም ያነሰ በቂ ይሆናል" ይላል። እ.ኤ.አ. .

የጦር መሳሪያን በግልፅ መያዝን በተመለከተ የዩኤስ አየር ሃይል ፓምፍሌት ይህ መስፈርት "ስለ ሰው የተደበቀ መሳሪያ በመያዝ
ወይም ግለሰቦቹ ወደ ጠላት ሲቃረቡ መሳሪያቸውን ቢደብቁ" እንደማይፈፀም ገልጿል። በከሴም የክስ መዝገብ ግለሰቡ እጁን
በግልፅ ይዞ በማይታይባቸው ቦታዎችም ሆነ በጠላትነት ትጥቁ ወቅት መሳሪያ በመያዙ ብቻ መሳሪያ የመያዙ ሁኔታ አልተሟላም
ሲል ፍርድ ቤቱ ገልጿል። ተከሳሾቹ ከእስራኤላውያን ጦር ጋር በተገናኙበት ወቅት መሳሪያቸውን መጠቀማቸው ቆራጥ
አልነበረም፤ ምክንያቱም በእስራኤላውያን ወታደሮች ላይ መተኮስ እስካልጀመሩ ድረስ ምንም አይነት መሳሪያ በእጃቸው እንደሌለ
ስለሚታወቅ ነው።
ይህን ያህል ከተናገርን በኋላ ተዋጊዎቹ ከሲቪሎች እንዲለዩ የሚጠበቅባቸውን ግዴታ ስለሚደነግግበት ደንብ፣ በጅምላ
ከተሳታፊዎች ጋር በተገናኘ በተመሳሳይ ጉዳይ ላይ ማብራሪያ የሚያስፈልገው ሌላ ጉዳይም አለ። ይህ ሁኔታ ገና ያልተወረረች
አገር ነዋሪዎች ወደ ጠላት ሲቃረቡ ወራሪውን ጦር ለመመከት ጊዜ ሳያገኙ በድንገት መሳሪያ የሚያነሱበትን ሁኔታ ይመለከታል።
የዚህ አይነት ተሳታፊዎች የጦር መሳሪያን በግልፅ እስከያዙ እና የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግጋትን እስካከበሩ ድረስ የጦር
እስረኛነት መብት እንዳላቸው ተዋጊዎች ይቆጠራሉ። ይህ ቀደም ሲል በሊበር ኮድ፣ በብራስልስ መግለጫ እና በሄግ ደንቦች
ውስጥ እውቅና ያለው የልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ የረዥም ጊዜ ህግ ነው። በሶስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ላይም ተቀምጧል።
ይህ ልዩ ሁኔታ እንደ ውሱን የወቅቱ አተገባበር ተደርጎ ሊወሰድ ቢችልም፣ አሁንም በብዙ ወታደራዊ ማኑዋሎች፣ በጣም የቅርብ
ጊዜዎችንም ጨምሮ ተደጋግሟል፣ እና ስለዚህ፣ እንደ ትክክለኛ አማራጭ ይቆጠራል።
በተጨማሪም ከተቃውሞ እና የነፃነት እንቅስቃሴዎች ጋር የተያያዘ ሌላ ጉዳይ ከላይ ከተጠቀሰው በተለየ መልኩ መታከም
አለበት. ተጨማሪ ፕሮቶኮል I እንደሚለው፣ በትጥቅ ግጭት ሁኔታዎች ውስጥ “በጦርነቱ ባህሪ ምክንያት የታጠቀ ተዋጊ ራሱን
መለየት በማይችልበት ሁኔታ” ከሲቪል ህዝብ ጥቃት ሲፈጽም ወይም ለጥቃቱ ዝግጅት በሚደረግ ወታደራዊ ተግባር ላይ እያለ።
. ይህ ተዋጊ ደግሞ ጥቃት ከመፈፀሙ በፊት ወታደራዊ ማሰማራት ሲጀምር እጁን በግልፅ እስከያዘ እና ለጠላት በሚታይበት
ጊዜ እንደ ተዋጊነቱ ይቆያል። መሳተፍ ነው።

ይህ ደንብ ተጨማሪ ፕሮቶኮሎችን ለማጽደቅ በተደረገው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ላይ ብዙ ክርክር የተደረገበት ሲሆን በዚህ
ምክንያት አንቀጽ 44 በ 73 የድጋፍ ድምፅ አንድ ተቃውሞ እና 21 ድምጸ ተአቅቦ ተቀባይነት አግኝቷል። ድምጸ ተአቅቦ የሆኑት
ክልሎች በአጠቃላይ ይህ ድንጋጌ በሲቪል ህዝብ ላይ አሉታዊ ተጽእኖ ሊያሳድር ይችላል ሲሉ ስጋታቸውን ገልጸዋል። ለምሳሌ
ዩናይትድ ኪንግደም “በጦር ኃይሎችና በሲቪሎች መካከል ያለውን ልዩነት አለመለየት ሁለተኛውን አደጋ ላይ ሊጥል ይችላል።
ለተወሰኑ ድንጋጌዎች አጥጋቢ ትርጉም ካልተሰጠ በስተቀር ያ አደጋ ተቀባይነት ላይኖረው ይችላል። ከሁለቱ ተአቅቦ ከተካተቱት
ሀገራት በስተቀር ሁሉም ተጨማሪ ፕሮቶኮል Iን በዚህ ረገድ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ አጽድቀዋል
አጥጋቢ ትርጉም ላይ ለመድረስ በሚያስፈልግበት ሁኔታ ፣ ብዙ ግዛቶች የዚህን የተለየ ትርጉም ለማብራራት እና በግልፅ
ለማስቀመጥ ሞክረዋል ። ገደቦች. እነዚህ ገደቦች ሦስት እጥፍ ናቸው. በመጀመሪያ፣ ብዙ ግዛቶች ልዩነቱ የታጠቁ የተቃውሞ
እንቅስቃሴዎች በሚደራጁበት ሁኔታ ማለትም በተያዙ ግዛቶች ወይም በብሔራዊ የነፃነት ጦርነቶች ላይ ብቻ የተገደበ መሆኑን
አመልክተዋል። በሁለተኛ ደረጃ, ብዙ ግዛቶች "ማሰማራት" የሚለው ቃል ጥቃት ወደሚጀመርበት ቦታ ማንኛውንም እንቅስቃሴን
እንደሚያመለክት አመልክተዋል. በሦስተኛ ደረጃ፣ አውስትራሊያ፣ ቤልጂየም እና ኒው ዚላንድ “የሚታይ” የሚለው ቃል በቴክኒክ
መንገድ መታገዝን እና በአይን ብቻ የሚታይ አለመሆኑንም አመልክተዋል።
በተባበሩት አረብ ኤሚሬቶች የምትደገፈው ግብፅ ግን ተጨማሪ ፕሮቶኮሎችን ለማጽደቅ በተዘጋጀው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ
ላይ ወታደራዊ ማሰማራት የሚለው ቃል “ጦርነቱ ከመጀመሩ በፊት ተዋጊዎቹ የተኩስ ቦታቸውን ሲይዙ የመጨረሻው እርምጃ
ነው” ስትል ተናግራለች። ሽምቅ ተዋጊ እጁን በግልፅ መሸከም ያለበት ከጠላቱ የተፈጥሮ እይታ ውስጥ ሲገባ ብቻ ነው።
በዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ላይ ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 44ን የደገፈችው ዩናይትድ ስቴትስ፣ ልዩነቱ በግልጽ የተነደፈ መሆኑን
አስረድታለች
፡ ተዋጊዎች ወታደራዊ ሥራዎችን ለጥቃት በማዘጋጀት ላይ እያሉ፣ መለየት አለመቻላቸውን ለማረጋገጥ። በጥቃቱ ውስጥ
እራሳቸውን ከሲቪሎች እንደ አስገራሚ አካል ። ለጥቃቱ እርዳታ ሲቪል መስለው በሚታዩ ሁኔታዎች ውስጥ ያሉ ተዋጊዎች
ተዋጊነታቸውን ያጣሉ ።
እስከዚያው ግን ዩናይትድ ስቴትስ አቋሟን ቀይራ በዚህ ህግ ላይ ተቃውሞዋን አሰምታለች። እስራኤል የተጨማሪ ፕሮቶኮል 1ን
አንቀጽ 44 ተቃወመች ምክንያቱም አንቀጽ 3 “ተፋላሚው እራሱን ከሲቪል ህዝብ እንዳይለይ መፍቀድ ተብሎ ሊተረጎም ይችላል
፣ ይህም ሁለተኛውን ለከባድ አደጋዎች የሚያጋልጥ እና ከመንፈስ እና ከመሠረታዊ የሰብአዊነት መርህ ጋር የሚቃረን ነው ።
ህግ"

ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ላይ እንደተገለጸው፣ ተዋጊዎች ራሳቸውን መለየት ያቃታቸው እና በውጤቱም የጦር እስረኛነት መብት
የሌላቸው እና በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት መሠረት የበለጠ ምቹ አያያዝ ተጠቃሚ አይደሉም። ይህ ማለት ግን ህክምናቸው
የዘፈቀደ ይሆናል ማለት አይደለም። በኮንቬንሽኑ ምእራፍ 32 ላይ የተቀመጡትን መሰረታዊ ዋስትናዎች፣ ፍትሃዊ መንገድ
የማግኘት መብትን ጨምሮ፣ በትንሹም ቢሆን መብት አላቸው።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ ተዋጊዎች ራሳቸውን ከሲቪሎች መለየት ለምን አስፈለገ? ይህንን ደንብ ለማክበር ምን መለያ ባህሪያትን መጠቀም አለባቸው?
ደንቡን አለማክበር ውጤቱ ምንድ ነው?
☻ በጀርመን ወታደራዊ መመሪያ እና በዩኤስ አየር ሀይል ፓምፍሌት ይዘት ላይ ተወያዩ።
☻ተፋላሚዎች ራሳቸውን ከሲቪሎች እንዲለዩ የሚደነግገው ህግ በጅምላ በሌቭ ላሉ ሰዎች እንዴት ተፈጻሚ ይሆናል።
☻ አንድ ተዋጊ ራሱን መለየት የማይችልበት ሁኔታ ሊኖር ይችላል? የዚህ አይነት ተዋጊ እንደ ተዋጊነት ደረጃው እጣ ፈንታው ምን
ይሆን? እንዲህ ዓይነቱን መርህ ለማፅደቅ በተደረጉት ውይይቶች የከፍተኛ ኮንትራት ተዋዋይ ወገኖች ስጋት ምን ነበር?
2.5 በዘመናዊ ግጭቶች ውስጥ የልዩነት ጽንሰ-ሀሳብ
በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ውስጥ የሚሳተፉትን ወይም የተጎዱ ሰዎችን በሚመለከት ዓለም አቀፍ ህግ በተዋጊዎች እና
በሲቪሎች መካከል መሠረታዊ ልዩነት ይፈጥራል። በሁኔታዎች ላይ ትክክለኛ ለውጥ ሲኖር ዋናውን ሁኔታ ያመለክታሉ. አንድ
ተዋጊ ለምሳሌ በጠላት ኃይል ውስጥ ቢወድቅ የጦር እስረኛ ይሆናል. የመጀመሪያ ደረጃ ደረጃ ለአንድ ሰው በአለም አቀፍ ህግ
የሚሰጠውን ጥበቃ ይወስናል. አንድ ሰው እንደ ሲቪል ከተከፋፈለ ህጉ ሲቪሎችን ከወታደራዊ እንቅስቃሴዎች ከሚመጡ
አደጋዎች አጠቃላይ ጥበቃ ይሰጣል። በተጨማሪም የግለሰቡ የመጀመሪያ ደረጃ ባህሪው የሚያስከትለውን ህጋዊ ውጤት
ይወስናል, ለምሳሌ, በታጋዩ የአለም አቀፍ ህግ ጥሰት የሚያስከትለውን መዘዝ ወይም በሲቪል ሰው በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ
ተሳትፎ.
ተዋጊዎችን በተግባር እንዴት መለየት ይቻላል? በተለይም በአሁኑ ወቅት በተዋጊዎች እና በሰላማዊ ሰዎች መካከል ያለው ልዩነት
ከሽብርተኝነት ጋር የተያያዙ ፈተናዎች ገጥሟቸዋል, ሕገ-ወጥ የሚባሉት, የሽምቅ ተዋጊዎች, ወዘተ. እና ተዋጊዎች እራሳቸውን
የመለየት ግዴታ ከሚኖርበት ጉዳይ ጋር, ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ምን እንደሚል አንዳንድ ነጥቦችን ማየት እንችላለን. .
የባህላዊ ህግ የመከላከያ ሰራዊት አባላት በርቀት የሚታወቅ አርማ እንዲኖራቸው እና መሳሪያቸውን በግልፅ እንዲይዙ
ይደነግጋል። በተግባር የታጠቁት ወታደሮች ዩኒፎርም በመልበሳቸው ከሲቪል ህዝብ ይለያያሉ። በፕሮቶኮል I ላይ በግልፅ
እንደተገለጸው ይህ ህግ አሁንም በስራ ላይ ነው. ነገር ግን ዩኒፎርም የተዋጊዎች አስገዳጅ እና አስፈላጊ ባህሪ አይደለም.
ፕሮቶኮል 1 የመከላከያ ሰራዊት አባላት “የሲቪሉን ህዝብ ከጠላትነት ተፅእኖ ለመጠበቅ” ራሳቸውን ከሲቪሎች እንዲለዩ ብቻ
ይፈልጋል። የሶስተኛው አለም ሀገራትን ጥያቄ ለመመለስ እ.ኤ.አ. በ1974-1977 የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ የታጠቁ
ሃይሎች ከአካባቢያቸው የመለየት ግዴታ ያለባቸውን ጽሁፍ በአዲስ መልኩ ቀይሯል።
በዚህ አዲስ ደንብ መሰረት, መሰረታዊው ህግ ተዋጊዎች እራሳቸውን ከሲቪል ህዝብ የመለየት ግዴታ አለባቸው. የሰራዊቱ
አባላት ከዚህ ግዴታ ነፃ የሚወጡት "በጦርነት ባህሪ ምክንያት የታጠቀ ተዋጊ እራሱን መለየት በማይችልበት" ሁኔታዎች ውስጥ
ብቻ ነው ። በዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ላይ ከተካሄደው ውይይት፣ በጥያቄ ውስጥ ያሉት ልዩ ሁኔታዎች የጦርነት ወረራ እና
የብሔራዊ ነፃነት ጦርነቶች ብቻ እንደሆኑ ከጥርጣሬ በላይ መገመት ይቻላል። በእንደዚህ ዓይነት ሁኔታዎች ውስጥ ተዋጊዎች
"በቡድን ውስጥ እንዲገቡ" እና በሲቪሎች መካከል እንዲደበቁ ይፈቀድላቸዋል, እና እንደ የሽምቅ ተዋጊዎች ይገለጻሉ.
ቢሆንም፣ በዚህ አይነት ሁኔታ ውስጥም ቢሆን፣ ከጥቃቱ በፊት በሚሰማሩበት ወቅት እና በእያንዳንዱ ወታደራዊ ተሳትፎ ወቅት
ወዲያውኑ የጦር መሳሪያ መያዝ አለባቸው። በሌላ አነጋገር፣ እንደ ተዋጊነታቸው እንዲታወቁ ማድረግ አለባቸው።
ይህ በተወሰነ ደረጃ የሽምቅ ውጊያን ሕጋዊ የሚያደርግ አዲስ ጽሑፍ ክፉኛ ተወቅሷል። ለምሳሌ ተዋጊዎች በማንኛውም ጊዜ
ከሲቪል ህዝብ የሚለዩበት ግዴታን ማቃለል የሽብርተኝነት ድርጊቶችን ያበረታታል ተብሎ ተሰግቷል። ይህ ፍርሃት ቢያንስ በከፊል
በአንዳንድ አለመግባባቶች ላይ የተመሰረተ ነው ምክንያቱም አዲሱ ህግ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ውስጥ በተሳተፉ
የመንግስት የጦር ሃይሎች አባላት ላይ ብቻ ወይም በጥብቅ በተደነገጉ ሁኔታዎች ውስጥ እውቅና ያለው የብሄራዊ የነጻነት ንቅናቄ
አባላትን ብቻ ስለሚመለከት ነው። ቡድኖች ወይም የአሸባሪዎች ቡድን ወይም ግለሰብ አሸባሪዎች የየትኛውም ኦፊሴላዊ የታጠቁ
ኃይሎች ስላልሆኑ በዚህ ድንጋጌ አይሸፈኑም። በማንኛውም ሁኔታ የጦር መሳሪያዎች በጥቂት ሁኔታዎች ውስጥ እና ለተወሰነ
ጊዜ ብቻ ሊደበቅ ይችላል. እና በመጨረሻም ይህ በጣም ጠንካራው መከራከሪያ ሲሆን በልዩ ሁኔታ ውስጥ ካሉ ተዋጊዎች
መብት እና ግዴታ ጋር የተያያዘው አዲሱ ትርጉም በማንኛውም ሁኔታ እና ያለ ልዩ ሁኔታ የሽብር ተግባራትን የሚከለክለውን
የጦርነት ህግን የመጠበቅ ግዴታ አላዳናቸውም እና በጭራሽ አያድናቸውም።
የሰራዊቱ አባላት ግዴታቸውን ቢጥሱም እና በጦር ወንጀለኞች ሊከሰሱ ቢችሉም እንደ ተዋጊነታቸው ህጋዊ እውቅና አላቸው።
ከተያዙ, የተፈረደባቸው ቢሆንም የጦር እስረኞች ናቸው እና በሶስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ጥበቃ ስር ናቸው. ህጋዊ ያልሆኑ
አካላት ግን ከጥቃቱ በፊትም ሆነ ጥቃት በሚደርስበት ጊዜ በግልጽ መሳሪያ ለመያዝ የሚጠየቀውን አነስተኛ መስፈርት እንኳን
ሳይጠብቁ የታጠቁ ሃይሎች ቢሆኑም እንኳ ልዩ መብት ያጣሉ እና በእስር ላይ ባለው ስልጣን ብቻ ሊከሰሱ ይችላሉ ። በጦርነቱ
ውስጥ በመሳተፍ፣ የተሰጣቸውን የትግል ቦታ አጥተዋል። ነገር ግን አሁንም በጄኔቫ ስምምነቶች ትርጉም ውስጥ በመደበኛነት
የሚካሄድ ሙከራ እና ሰብአዊ አያያዝ የማግኘት መብት እንዳላቸው ሳይናገር ይሄዳል።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻የታጠቁ ኃይሎች ራሳቸውን የመለየት ግዴታን በተመለከተ አዲሱ ደንብ ምን ይሰጣል?
☻ ከቀደምት ህጎች የሚለየው ምንድን ነው?
ምዕራፍ ሶስት፡ የጦርነት እስረኞች ጥበቃ
3.1 የጦር እስረኛ ማን ነው?
እንደ ደንቡ የጦርነት እስረኞች በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ወቅት በተጋጣሚው አካል እጅ የሚወድቁ የግጭቱ አካላት የአንዱ
የጦር ኃይሎች አባላት ወይም ተዋጊዎች ናቸው። በምርኮ ወቅትም ቢሆን የጦር እስረኞች ህጋዊነታቸውን እንደ ጦር ሃይል
አባልነት ያቆያሉ፣ በውጭም እንደሚጠቁመው ዩኒፎርማቸውን እንዲለብሱ መፈቀዱ፣ ለራሳቸው የጦር መኮንኖች ተገዥ ሆነው
እንደሚቀጥሉ እና እራሳቸው እስረኛ ጦርነት ናቸዉ። በጦርነቱ መጨረሻ ላይ ሳይዘገይ ወደ አገራቸው መመለስ አለባቸው.
በሦስተኛው ኮንቬንሽን ውስጥ የተወሰኑ ሌሎች የሰዎች ምድቦች እንደ ጦር ኃይሎች አባላት ተመሳሳይ ደረጃ ተዘርዝረዋል.
በግጭቱ ውስጥ ካሉት የተቃውሞ እንቅስቃሴ አባላት እንጀምር። አባሎቻቸው እንደ የጦር እስረኞች እንዲያዙ ከተፈለገ
የሚከተሉትን አራት መስፈርቶች ማሟላት አለባቸው፡ ለበታቾቹ ኃላፊነት ባለው ሰው መታዘዝ አለባቸው፣ ዩኒፎርም ከሌላቸው
በሩቅ የሚታወቅ ቋሚ መለያ ምልክት ሊኖራቸው ይገባል። የራሳቸው የጦር መሳሪያ በግልፅ መያዝ አለባቸው እና የጦር ህግ እና
ልማዶችን ማክበር አለባቸው.
ከጦር ኃይሉ ወገን ሳይሆኑ ከጦር ኃይሎች ጋር አብረው እንዲሄዱ የተፈቀደላቸው አንዳንድ ሰዎች እንደ ጦር እስረኞች ሊወሰዱ
ይገባል ለምሳሌ ሲቪል የመርከብ አባላትና የአውሮፕላን ሠራተኞች፣ የጦር ዘጋቢዎች፣ ምንም እንኳን እነዚያ ጋዜጠኞች
በፕሮቶኮል 1 ሕግ መሠረት እንደ ሲቪል ሊቆጠሩ የሚገባቸው ጋዜጠኞች አይደሉም። በመጨረሻም
የጠላት ሃይሎችን ለመቃወም በድንገት መሳሪያ የሚያነሱ የህብረተሰብ ክፍሎች በጅምላ እንደ ጦር እስረኞች የመቆጠር መብት
አላቸው። በእስር የተያዙ የሕክምና አገልግሎቶች አባላት ልዩ ደረጃ ተሰጥቷቸዋል; ከራሳቸው ወገን የጦር እስረኞች እንክብካቤ
ሊደረግላቸው ይገባል ወይም ወደ ፓርቲያቸው መመለስ አለባቸው። በአጠቃላይ፣ የተያዘው ሰው ያለበትን ሁኔታ በተመለከተ
የሚጠራጠሩት ማንኛውም ጥርጣሬ ብቃት ባለው ፍርድ ቤት መሰረዝ አለበት።
የጦር እስረኞች ከተያዙበት ጊዜ አንስቶ ወደ አገራቸው እስኪመለሱ ድረስ ህጋዊነታቸውን ይይዛሉ. በምርኮ ዘመናቸው ይህንን
ሁኔታ በማንኛውም ኃላፊነት በሚወስደው ባለስልጣን መለኪያም ሆነ በራሳቸው ተግባር ሊያጡ አይችሉም። የተጠበቁ ሰዎች
በጄኔቫ ኮንቬንሽን ስር የተሰጣቸውን መብቶች በምንም አይነት ሁኔታ መተው አይችሉም።
የሄግ ህግጋት እና ሶስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን የመደበኛ ታጣቂ ሃይሎች አባላት የጦር እስረኛ የመሆን መብት እንዳላቸው
ሲገልጹ ታጣቂዎች እና በጎ ፍቃደኛ ጓዶች ግን ከእንደዚህ አይነት ደረጃ ጥቅም ለማግኘት አራት ቅድመ ሁኔታዎችን ማክበር
ይጠበቅባቸዋል። ተጨማሪ ፕሮቶኮል እራስን ከሲቪል ህዝብ የመለየት ግዴታን በሁሉም የጦር ሃይሎች አባላት ላይ እጥላለሁ፣
መደበኛም ይሁን መደበኛ ያልሆነ።
በሄግ ደንብም ሆነ በሦስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ላይ ተለይቶ ባይገለጽም፣ መደበኛ የታጠቁ ኃይሎች በወታደራዊ ዘመቻ ወቅት
ራሳቸውን ከሲቪል ሕዝብ መለየት እንዳለባቸው ግልጽ ነው። ተጨማሪ ፕሮቶኮል I “ለግጭቱ ተዋጊ ቡድን መደበኛና ዩኒፎርም
በለበሱ ታጣቂዎች የተመደቡ ተዋጊዎች ዩኒፎርም ለብሶን በሚመለከት በአጠቃላይ ተቀባይነት ያላቸውን የግዛቶች አሠራር
እውቅና ይሰጣል ፣ ምንም እንኳን ፕሮቶኮሉ እንደ ሄግ ደንብ እና ሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ፣ ይህንን በግልፅ ለጦርነት እስረኛ
ሁኔታ ቅድመ ሁኔታ አላስቀመጠም።
በጅምላ የተሳተፉት ከላይ እንደተገለፀው ገና ያልተወረረች ሀገር ኗሪዎች ወደ ጠላት እየተቃረበ ሲመጣ ወራሪውን ጦር
ለመመከት ጊዜ ሳያገኙ በድንገት መሳሪያ ያነሱ። የጦር ሃይል፣ የጦር መሳሪያ ከያዙ እና የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግጋትን
የሚያከብሩ ከሆነ የጦር እስረኛነት መብት እንዳላቸው ተዋጊዎች ይቆጠራሉ። ይህ በሊበር ኮድ፣ በብራስልስ መግለጫ እና በሄግ
ደንቦች እንዲሁም በሶስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ውስጥ እውቅና ያገኘ የልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ የረዥም ጊዜ ህግ ነው።
የጦር እስረኛ የመሆን ሁለተኛ ደረጃ ለማግኘት ብቁ ተዋጊዎች ቢሆኑም፣ ይህ መብት በማንኛውም ሁኔታ ውስጥ ላሉ ተዋጊዎች
ሁል ጊዜ አይገኝም። በሌላ አነጋገር አንድ ሰው ተዋጊ ቢሆንም እንኳ የጦር እስረኛ የመሆን መብቱን ሊነፈግ የሚችልባቸው
አጋጣሚዎች አሉ። ተጨማሪ ፕሮቶኮል አንድ ተዋጊዎች ጥቃት ሲሰነዝሩ ወይም ለጥቃት ዝግጅት በሚደረግ ወታደራዊ ኦፕሬሽን
ላይ ከሲቪል ህዝብ ራሳቸውን መለየት ካልቻሉ በጦርነት እስረኛ የመሆን መብት እንደሌላቸው እና ከዚህ ተጠቃሚ እንደማይሆኑ
ይገልጻል። በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት መሠረት የበለጠ ተስማሚ ሕክምና።
በስለላ ሥራ ላይ የተሰማሩ ተዋጊዎች የጦር እስረኛ የመሆን መብት እንደሌላቸው እና ሊዳኙ የሚችሉበት ደንብ በሊበር ኮድ፣
በብራስልስ መግለጫ እና በሄግ ደንብ እንዲሁም በተጨማሪ ውስጥ የታወቀው የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ የረዥም ጊዜ ሕግ
ነው። ፕሮቶኮል I. ይህ ተዋጊ የጦር ምርኮኛ የመሆን መብቱን ሊታጣበት የሚችልበትን ሌላ ጉዳይ ያሳያል።

ብዙ ወታደራዊ ማኑዋሎች በስለላ ላይ የተሰማሩ ተዋጊዎች የጦር እስረኛ የመሆን መብት እንደሌላቸው እና እንደ ሰላዮች
ሊቆጠሩ እንደሚችሉ ይገልፃሉ። እንዲሁም በሊበር ኮድ፣ በብራሰልስ መግለጫ እና በሄግ ደንቦች ውስጥ የስለላ ቃል በሐሰት
አስመስሎ ወይም ሆን ተብሎ በተፈጸመ ድርጊት በተቃዋሚ አካል ቁጥጥር ስር ያለ መረጃ መሰብሰብ ወይም ለመሰብሰብ
መሞከር ተብሎ የሚተረጎመው ቀደም ሲል በሊበር ኮድ፣ በብራሰልስ መግለጫ እና በሄግ ህግ የተረጋገጠ የረጅም ጊዜ ልምድ
ነው። በድብቅ መንገድ. ትርጉሙ የሲቪል ልብስ የሚለብሱ ወይም የጠላትን ዩኒፎርም የሚለብሱ ተዋጊዎችን ያጠቃልላል ነገር
ግን የራሳቸውን ዩኒፎርም ለብሰው መረጃ የሚሰበስቡ ተዋጊዎችን አያካትትም ። ይህ ፍቺ አሁን ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ውስጥ
ተቀምጧል እና በብዙ ወታደራዊ መመሪያዎች ውስጥም ተቀምጧል።
በተጨማሪም ይህ ህግ በጠላት ቁጥጥር ስር እያለ በድርጊቱ ለተያዘ ሰላይ ብቻ ነው የሚሰራው። የብራስልሱ መግለጫ እና የሄግ
ደንብ አንድ ሰላይ ወደ ጦር ሰራዊቱ የተቀላቀለ እና በኋላም የተያዘው እንደ የጦር እስረኛ ተደርጎ መወሰድ እንዳለበት እና ከዚህ
ቀደም ለፈጸሙት የስለላ ተግባራት ምንም አይነት ሃላፊነት እንደማይወስድ ይገነዘባሉ። ይህ ህግ በተጨማሪ ፕሮቶኮል I ውስጥ
ተቀምጧል እና በበርካታ ወታደራዊ መመሪያዎች ውስጥ ይታወቃል.

በስለላ ሥራ የተሰማሩ ታጋዮች በውጤቱም የጦር እስረኛ የመሆን መብታቸውን ያጣሉ፣ ነገር ግን የዘፈቀደ አያያዝ ሊደረግባቸው
አይገባም እና ፍትሃዊ ፍርድ የማግኘት መብት አላቸው። ስለዚህ በድርጊቱ የተፈፀመ ሰላይ ያለ ቀድሞ ፍርድ ሊቀጣ አይችልም።
ይህ መስፈርት በብራስልስ መግለጫ እና በሄግ ደንቦች ውስጥ አስቀድሞ እውቅና አግኝቷል። በአጠቃላይ በበርካታ ወታደራዊ
ማኑዋሎች ላይ እንደተገለጸው፣ የተያዙ ሰላዮች በምዕራፍ 32 የተገለጹትን መሰረታዊ ዋስትናዎች የማግኘት መብት አላቸው፣
ይህም ፍትሃዊ ዳኝነት የማግኘት መብትን ጨምሮ።
ይህ በካናዳ፣ በጀርመን፣ በኒውዚላንድ እና በናይጄሪያ ወታደራዊ ማኑዋሎች ላይ አጽንዖት ተሰጥቶበታል። በተጨማሪም ተጨማሪ
ፕሮቶኮል 1 ላይ ተቀምጧል, ይህም ማንኛውም ሰው የጦር እስረኛነት መብት የሌለው እና በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት መሰረት
የበለጠ ምቹ አያያዝን የማይጠቀም, አሁንም የአንቀፅ መሰረታዊ ዋስትና አለው. 75 ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ውስጥ
ይዟል።በመሆኑም የሰላዮች ማጠቃለያ ግድያ የተከለከለ ነው።
የጦርነት እስረኞች መብት የሌላቸው ሌሎች ቡድኖች ቅጥረኞች ናቸው. ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ላይ እንደተገለጸው፣ ተዋጊ ወይም
እስረኛ-የጦርነት ሁኔታ የማግኘት መብት የላቸውም። ይህ ደንብ በሌሎች ጥቂት ስምምነቶች እና በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች
ውስጥም ተካትቷል ይህም ቅጥረኞች ተዋጊ ወይም የጦር እስረኛ ደረጃ የማግኘት መብት የላቸውም።
በእስራኤል ጦር ውስጥ ለመማር የሚያገለግል መመሪያ ይህ ደንብ የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ አካል እንደሆነ ይገልጻል።
በትጥቅ ግጭት ውስጥ የአንድ ቅጥረኛ ተሳትፎ በበርካታ ክልሎች ህግ ያስቀጣል. ይህ ደንብ በኦፊሴላዊ መግለጫዎች እና
በተዘገበው ልምምድ የተደገፈ ነው. ይህ አሰራር ዩናይትድ ስቴትስ ይህንን ህግ እንደ ልማዳዊ እውቅና ባትሰጠውም የተጨማሪ
ፕሮቶኮል 1 ፓርቲ ያልሆኑትን ወይም ያልሆኑትን ያካትታል።
ቅጥረኛ የሚለው ቃል የሚያመለክተው ሌላው በዚህ ክፍል ውስጥ መነጋገር ያለበት በጣም አስፈላጊ ጉዳይ ነው። ተጨማሪ
ፕሮቶኮል 1 ቅጥረኛን እንደ ሰው ይገልፃል፡-
በልዩ ሁኔታ በአገር ውስጥ ወይም በውጪ የተመለመሉ በትጥቅ ግጭት ውስጥ;
በእውነቱ በጦርነቱ ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ ያደርጋል;
በግጭቱ ውስጥ ለመሳተፍ ያነሳሳው በዋናነት የግል ጥቅምን በመፈለግ እና በእውነቱ በግጭቱ አካል ወይም በውክልና ቃል
የተገባለት ከሆነ ቃል ከተገባው ወይም ለተመሳሳይ ደረጃ ላሉ ተዋጊዎች ከሚከፈለው በላይ ቁሳዊ ማካካሻ ነው። በዚያ ፓርቲ
የጦር ኃይሎች ውስጥ ተግባራት;
በግጭቱ ውስጥ የአንድ ወገን ዜጋ ወይም የክልል ነዋሪ በግጭቱ አካል ቁጥጥር ስር አይደለምን?
በግጭቱ ውስጥ የአንድ አካል የመከላከያ ሰራዊት አባል አይደለም; እና
በግጭቱ ውስጥ ተካፋይ ያልሆነው ክልል እንደ ጦር ሃይል አባል ሆኖ በይፋ ስራ ላይ አልተላከም።
ይህ ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ትርጉም በጣም ገዳቢ ነው ምክንያቱም አንድ የተወሰነ ሰው ቅጥረኛ ተብሎ ለመጠራት ስድስቱም
ሁኔታዎች በአንድ ላይ እንዲሟሉ ስለሚፈልግ ነው። በተጨማሪም፣ ትርጉሙ በቅጥረኛነት የተከሰሰው ሰው “በጦርነቱ ለመካፈል
ያነሳሳው ለግል ጥቅም ባለው ፍላጎት ነው” እና “ቃል ከተገባው ወይም ለተመሳሳይ ተዋጊዎች ከሚከፈለው በላይ የቁሳቁስ ካሳ
እንደሚከፈለው ማስረጃ ያስፈልገዋል። በጦር ኃይሎች ውስጥ ደረጃዎች እና ተግባራት " ለዚህ ጥናት ከተሰበሰቡት የውትድርና
ማኑዋሎች መካከል የአንድ ቅጥረኛ ፍቺን የያዙ ዘጠኙ ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 ላይ ያለውን ፍቺ ሲከተሉ አራቱ ደግሞ በቀላሉ የግል
ጥቅም መፈለግን ያመለክታሉ። የቀድሞዋ ሶቪየት ኅብረት 11 ግዛቶች ሕግ ቅጥረኞችን ያለ ተጨማሪ ብቃት ለግል ጥቅም
ያላቸውን ፍላጎት ይገልጻል።
ነገር ግን በየክልሉ የፈጠሩት አሠራርና ትርጓሜው ምንም ይሁን ምን፣ ከላይ ከተገለጹት ነጥቦች አንፃር፣ ከውይይት አንፃር ሲታይ፣
ልማዳዊ ሕግ ቅጥረኞች ተዋጊ ወይም እስረኛ የማግኘት መብት የላቸውም የሚለው ልማዳዊ ሕግ የሚሠራው በእነዚያ ሰዎች ላይ
ብቻ እንደሆነ መደምደም ይቻላል። ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 47 ላይ በቅጥረኛ ፍቺ የተቀመጡትን ሁኔታዎች ማሟላት።
በመጨረሻም በግጭቱ ውስጥ ያሉ የመከላከያ ሰራዊት አባላት የዚያ ፓርቲ ዜግነት የሌላቸው እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ
47 ላይ የቅጥረኛ ፍቺ የተሰጠውን ስድስቱን ቅድመ ሁኔታዎች ያላሟሉ ታራሚዎች መሆናቸዉ ሊታወስ ይገባል። - የጦርነት
ሁኔታ. በዚህ ረገድ ዜግነት ለእስረኛ ወይም ለጦርነት ሁኔታ ቅድመ ሁኔታ አለመሆኑን በረጅም ጊዜ አሠራር እና በሶስተኛው የጄኔቫ
ስምምነት አንቀጽ 4 ላይ ልብ ሊባል ይገባል.
ቅጥረኛ ነው ተብሎ የተከሰሰ እና የጦርነት እስረኛውን ክዶ ግን በዘፈቀደ አይስተናገድም። እንደ ደንቡ, እሱ በማንኛውም ሁኔታ,
ያለ ቀድሞ የፍርድ ሂደት ሊቀጣ አይችልም. ለምሳሌ የካናዳ፣ የጀርመን፣ የኬንያ እና የኒውዚላንድ ወታደራዊ ማኑዋሎች፣
ቅጥረኞች ፍትሃዊ ፍርድ የማግኘት መብት እንዳላቸው አጽንኦት ሰጥቷል። ይህም በምዕራፍ 32 ላይ ከተቀመጡት መሰረታዊ
ዋስትናዎች ጋር የሚጣጣም ሲሆን ይህም ፍትሃዊ ዳኝነት የማግኘት መብትን ይጨምራል። ይህ በተጨማሪ ተጨማሪ ፕሮቶኮል I
ላይ ተቀምጧል፡ ይህም ማንኛውም ሰው የጦር እስረኛነት መብት የሌለው እና በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት መሰረት የበለጠ
ምቹ ህክምና የማይጠቀም ሰው አሁንም የተሰጡትን መሰረታዊ ዋስትናዎች ያገኛል. በተጨማሪ ፕሮቶኮል አንቀጽ 75 I. በዚህ
ምክንያት የቅጥረኞች ማጠቃለያ አፈፃፀም የተከለከለ ነው።

በዚህ ህግ መሰረት ክልሎች የጦርነት እስረኛን ለቅጥረኛ ሰው ሊሰጡ ወይም ሊከለክሉት ይችላሉ, ነገር ግን ቅጥረኛው ክስ
እንዳይመሰረትበት መከላከያ አድርጎ የመጠየቅ መብት የለውም. የተባበሩት መንግስታት ዋና ፀሃፊ በ1988 እንደዘገበው ኢራን
ቅጥረኛ ናቸው ያላቸውን የሌሎች ሀገራት ዜጎችን እንደያዝኩ ተናግራለች፣ነገር ግን እነሱን ከመቅጣት ይልቅ እንደሌሎች የጦር
እስረኞች መያዝን መርጣለች። በተመሳሳይ፣ የዩኤስ አየር ሃይል አዛዥ መመሪያ መጽሃፍ ዩናይትድ ስቴትስ ቱጃሮችን እንደ
ተዋጊዎች እንደምትቆጥራቸው ሲገልጽ የጦርነት እስረኛነት መብት እንዳላቸው ይናገራል። ይህ የሚያሳየው አንድ ግዛት እንዲህ
ዓይነቱን ደረጃ ለመስጠት ነፃ መሆኑን ነው። መመሪያ መጽሃፉ ግን “የአሜሪካ መንግስት ሁልጊዜ የአሜሪካን ዜጎችን እንደ
ቅጥረኛ ለመቅጣት በሌሎች ሀገራት የሚደረገውን ማንኛውንም ሙከራ በመቃወም በፅኑ ይቃወማል” ይላል። ይህ መግለጫ
እነዚህ ተቃውሞዎች የተነሱት በውል ስምምነት በፀደቀው ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 47 ላይ የሚገኘውን የቅጥረኞች ትርጉም
ጥብቅ ሁኔታዎችን ያላሟሉ ሰዎችን በተመለከተ አሁን ያለውን ህግ አያፈርስም።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ በጦርነት ሁኔታ እስረኞች ካሉ ጥቅሙ ምንድነው?
☻ የተቃውሞ እንቅስቃሴ አባላት የጦር እስረኞች ደረጃ የሚሰጣቸውበት ሁኔታ አለ?
☻ የጦር እስረኛ ደረጃውን ሊያጣ የሚችልበት ሁኔታ ምንድን ነው? እሱ ቀድሞውኑ ደረጃውን ስለጠፋ ለእሱ ምንም ዓይነት ጥበቃ
ማሰብ አስቸጋሪ ነው እና ስለዚህ ለማንኛውም ዓይነት ሕክምና ይደረጋል. ይህ አባባል ትርጉም አለው? ለምን?
☻ ቅጥረኞችን እንዴት ይገልፃሉ? የጦር እስረኞች መብት አላቸው?
☻ "ለቱርኪዎች፣ የጦርነት እስረኛ የመጠየቅ መብት አይደለም፣ ነገር ግን የባለቤትነት መብት የመስጠት መብት
የሚመለከታቸው ክልሎች ነው።" አብራራ!
3.2 የጦር እስረኞች ጥበቃ እና አያያዝ
ሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ከጦርነት እስረኞች አያያዝ ጋር በተያያዘ በጦርነት የተወሰዱትን ሰዎች ችግር በሰፊው ይመለከታል።
ለጦርነት እስረኞች አያያዝ መሰረታዊ ድንጋጌ የያዘ ሲሆን ይህም "የጦርነት እስረኞች በማንኛውም ጊዜ በሰብአዊነት ይያዛሉ"
የሚል ነው. ይህ በሁሉም የጦር እስረኞች ላይ ተፈፃሚ የሚሆን የመርህ ድንጋጌ ነው እና አንድ መንግስት እነዚህን የጦር
እስረኞች በሚይዝበት ጊዜ ሁሉ ተግባራዊ መሆን አለበት። በተጨማሪም የጦር እስረኞች በግለሰቦች ወይም በወታደራዊ
ክፍሎች ውስጥ እንዳልሆኑ ነገር ግን በጄኔቫ ስምምነቶች ውስጥ እንደ አካል የሆነው መንግሥት ስለሆነ በተቃዋሚው
መንግሥት ቁጥጥር ውስጥ እንደሚገኙ በግልጽ ተቀምጧል. ዓለም አቀፍ ግዴታውን በመወጣት ላይ. ከሁሉም በላይ ደግሞ
የጦር እስረኛ መሆን በምንም መልኩ የቅጣት አይነት ተደርጎ መወሰድ የለበትም።
የጦር እስረኞች ከተያዙበት ጊዜ አንስቶ ወደ አገራቸው እስኪመለሱ ድረስ ህጋዊነታቸውን ይይዛሉ. በምርኮ ዘመናቸው ይህንን
ሁኔታ በማንኛውም ኃላፊነት በሚወስደው ባለስልጣን መለኪያም ሆነ በራሳቸው ተግባር ሊያጡ አይችሉም። የተጠበቁ ሰዎች
በጄኔቫ ኮንቬንሽን ስር የተሰጣቸውን መብቶች በምንም አይነት ሁኔታ መተው አይችሉም። በጦርነት ጊዜ ትልቅ መዘዝን
ሊያስከትል ከሚችለው ከአሸናፊነታቸው ምናልባትም ከማይታሰብ ምግባራቸው ይህ ጥበቃ እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው።
ሶስተኛው ኮንቬንሽን "የPOW ኮንቬንሽን" ተብሎ የሚጠራው የጦር እስረኞችን አያያዝ እጅግ በጣም ሰፊ በሆነ መልኩ እስከ
ትንሹ ዝርዝር ይደነግጋል። የአውራጃ ስብሰባውንና ልዩ ጽሑፎችን በማጥናት አጠቃላይ መግለጫ ማግኘት የሚቻል ሲሆን በዚህ
ክፍል ደግሞ በዋነኛነት በጣም መሠረታዊ በሆኑት ላይ በማተኮር አንባቢው ከ21 እስከ 108 ባሉት የጉባኤው ሐሳቦች ላይ
እንዲያልፍ በመምከር አጭር አስተያየት እንሰጣለን።
እዚህ የምናነሳው የመጀመሪያው ነጥብ እስረኞች መስጠት ስላለባቸው መረጃ ነው። በተያዙበት ጊዜ የጦር እስረኞች ስም,
ወታደራዊ ማዕረግ, የልደት ቀን እና መለያ ቁጥር ብቻ የመስጠት ግዴታ አለባቸው. በማንኛውም ሁኔታ ተጨማሪ መረጃ
እንዲሰጡ ሊገደዱ አይችሉም። በሦስተኛው ኮንቬንሽን ስር መንግስት ከያዛቸው በማናቸውም ምክንያት መረጃ ለመሰብሰብ
በማሰብ ድርጊቱን የፈጸሙ ከሆነ ማሰቃየት እና ሌሎች ከባድ አያያዝ እንደ የጦር ወንጀል ይቆጠራሉ።
እስረኞቹ ሲያዙ ወዲያውኑ የመያዣ ካርድ የሚባለውን የማጠናቀቅ መብት አላቸው፣ ከዚያም በICRC ማዕከላዊ ክትትል ኤጀንሲ
በኩል ወደ እስረኛው ሀገር ይፋዊ የመረጃ ቢሮ ይላካል። የኋለኛው ደግሞ የእስረኞችን ዘመዶች የማሳወቅ ተግባር አለበት። በዚህ
መንገድ ከቤት እና ከቤተሰብ ጋር ያሉ ግንኙነቶች በፍጥነት እንደገና ሊመሰረቱ ይችላሉ.
የጦር እስረኞች በተቻለ ፍጥነት ከአደጋው ቀጠና ወጥተው ወደ ደኅንነት ቦታ እንዲመጡ መደረግ አለበት፤ በዚህ ጊዜ የኑሮ
ሁኔታው ​“በተመሳሳይ አካባቢ የሚነጠቁትን የእስር ኃይል ኃይሎችን ያህል ምቹ” መሆን አለበት። . መርከቦችም ሆኑ የሲቪል
እስር ቤቶች፣ ለምሳሌ እነዚህን መስፈርቶች አያሟሉም። እና በተቻለ መጠን የምርኮ ሁኔታዎች የእስረኞችን ልማዶች እና ልማዶች
ግምት ውስጥ ማስገባት አለባቸው.
በጥሩ ጤንነት ላይ ያሉ የጦር እስረኞች እንዲሠሩ ሊጠየቁ ይችላሉ ነገር ግን በአደገኛ ሥራ ሊቀጠሩ የሚችሉት ፈቃደኛ ከሆኑ
ብቻ ነው እና የአውራጃ ስብሰባው ለምሳሌ ፈንጂዎችን ማስወገድ አደገኛ ሥራ እንደሆነ በግልጽ ተናግሯል። ምንም እንኳን የጦር
እስረኞች ፈንጂዎችን ለማስወገድ ተስማሚ ስልጠናዎችን መጠቀም ተገቢ ቢመስልም በተለይም ስለ ማዕድን ማውጫው ቦታ
የግል እውቀት ካላቸው፣ እስረኛው በነጻነት ስራውን ለመስራት ፈቃደኛ ከሆነ ብቻ ነው።
የጦር እስረኞች ከዘመዶቻቸው ጋር በደብዳቤ እና በካርድ የመጻፍ መብት አላቸው ይህም በ ICRC ማዕከላዊ ኤጀንሲ ነው
የሚመራው። እንዲሁም በግለሰብ እሽጎች መልክ እርዳታ ሊያገኙ ይችላሉ።
በእስር ላይ ላለው የሀገሪቱ ህግ ተገዢ ናቸው, በተለይም ለመከላከያ ሃይል የሚመለከተው ደንብ. ወንጀሎች በሚፈጠሩበት ጊዜ
በህጉ መሰረት የፍርድ ወይም የዲሲፕሊን እርምጃዎች ሊወሰዱ ይችላሉ. በቁጥጥር ስር የዋለው ሃይል ከመያዙ በፊት ለተፈፀሙ
ወንጀሎች ለምሳሌ በተያዘው ግዛት ውስጥ የተፈጸሙ የጦር ወንጀሎችን ክስ ሊመሰርት ይችላል። ነገር ግን እንደዚህ እየተከሰሱ
ያሉ እስረኞች በአግባቡ ለፍርድ የመቅረብ መብት አላቸው እና ጥፋተኛ ሆነው ቢገኙም የጦር እስረኛ ሆነው ህጋዊነታቸውን ይዘው
ይቆያሉ። ቢሆንም፣ የቅጣት ጊዜያቸውን እስኪያጠናቅቁ ድረስ ወደ አገራቸው የመመለሳቸው ጊዜ ሊዘገይ ይችላል።
በጦርነት እስረኞች ላይ የሚወሰድ ማንኛውም የበቀል እርምጃ ያለ ምንም ልዩነት የተከለከለ ነው። በጦርነት እስረኞች አያያዝ
ላይ ያለው ሦስተኛው ስምምነት የጦር እስረኞችን ወደ አገራቸው ለመመለስ በጣም አስፈላጊ የሆኑ ድንጋጌዎችን ያቀርባል እና
ይህ ርዕሰ ጉዳይ በሚከተለው በዚህ ጽሑፍ ንዑስ ርዕስ ውስጥ ተብራርቷል.
በአጠቃላይ፣ የጦር እስረኞች አያያዝ የበጋ ወቅት፣ በዚህ ክፍል ውስጥ እንደተብራራው፣ የጦር እስረኞች በጦርነት እስረኞች
ለሚቆዩበት ጊዜ ሁሉ ያለ ምንም ልዩነት ሊደረግላቸው የሚገባውን ጥበቃ አጽንዖት ይሰጣል። ስለዚህ በኮንቬንሽኑ የተደነገገው
ዝቅተኛው የጥበቃ መስፈርት፡ ከየትኛውም የዘፈቀደ አያያዝ በህግ ቁጥጥር ስር እንዲውሉ እና በእስር ስልጣኑ ላይ የሚኖራቸው
ቆይታ ከነገ ጀምሮ በሚደረገው ኮንቬንሽን እንዲመራ ማድረግ ነው። ወደ አገራቸው እስኪመለሱ ድረስ የታሰሩት።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ የጦር እስረኛ በመሆን እና እስረኛ ወንጀል በመስራት መካከል ልዩነት አለ?
☻ የጦር እስረኛ ሲያዝ በህጋዊ መንገድ መስጠት የሚጠበቅበት መረጃ ምንድን ነው? የቀረጻ ካርድ የማጠናቀቅ ዓላማ ምንድን
ነው?
☻ የጦር እስረኞች በእስር ላይ ሲሆኑ ዝቅተኛው የኑሮ ሁኔታ ምን ያህል ነው? ኮንቬንሽኑ ለጦርነት እስረኞች አስገዳጅ የጉልበት
ሥራ ይፈቅዳል?
☻ ባጭሩ ለጦርነት እስረኞች ምን መብቶች እና ጥቅሞች አሉ?
3.3 የጦር እስረኞች ተግባር
በዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ወቅት በጠላት ወገን እጅ የሚወድቁ የጦር እስረኞች የግጭት እስረኞች የአንዱ የጦር ኃይሎች
አባላት መሆናቸውን ከዚህ በላይ ባለው ውይይት ለማሳየት ተሞክሯል። የእነዚህን ሰዎች አያያዝ በተመለከተ የሶስተኛው የጄኔቫ
ስምምነት ከጦርነት እስረኞች አያያዝ ጋር በተያያዘ በጦርነት ውስጥ በምርኮ የተወሰዱትን ሰዎች ሁኔታ በሰፊው ይመለከታል።
የይዘቱ አጠቃላይ የበጋ ወቅት በጣም አስፈላጊ በሆነው የሰው ልጅን በሚመለከት በአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መርህ ላይ
ነው። የጦር እስረኞችን በተመለከተ ይህ መርህ በመሠረቱ "የጦርነት እስረኞች በማንኛውም ጊዜ በሰብአዊነት እንዲያዙ"
ይጠይቃል. ከዚህ መርሆ በመነሳት የስብሰባው ዋና አሳሳቢነት እስረኞቹ በምን አይነት ባህሪ ላይ ሳይሆን በባህሪያቸው ላይ
ያተኮረ መሆኑን ለመረዳት አስቸጋሪ አይሆንም። ይህ በመሰረቱ እነዚህ ሰዎች በጠላት ሃይል እጅ ወድቀው በምርኮ የተወሰዱት
ምንም አይነት ተግባር በሌለበት ሁኔታ ሁሉም ነገር በጠላት ሃይል ተወስኖ ነው እንጂ።
ጉዳዩ ይህ ቢሆንም፣ በጦርነት እስረኞች ሊታዘዙ የሚገቡ አንዳንድ ተግባራትን አሁንም ማሰብ ይቻላል። ከጦርነት እስረኛ ጋር
የተያያዘው የአስተዳደር መርህ የጦር እስረኛ መሆን በምንም መልኩ የቅጣት አይነት እንዳልሆነ ይደነግጋል። ጉዳዩን በጥልቀት
ሳንመረምር በምርኮ ወቅት እስረኞች የጦር ሰራዊት አባል ሆነው ህጋዊ መብታቸው እንዲጠበቅና ዩኒፎርማቸውን እንዲለብሱ
መደረጉም እንደ ደንቡ ተረጋግጧል።
እነዚህ እስረኞች፣ ከሁሉም በላይ፣ ጦርነቱ ሲያበቃ ወደ አገራቸው እስኪመለሱ ድረስ ለራሳቸው የጦር እስረኞች ሹማምንቶች
መገዛታቸውን ቀጥለዋል። በተጨማሪም የጦር እስረኞች በግለሰቦች ወይም በወታደራዊ ክፍሎች ውስጥ እንዳልሆኑ ነገር ግን
በጄኔቫ ስምምነቶች ውስጥ እንደ አካል የሆነው መንግሥት ስለሆነ በተቃዋሚው መንግሥት ቁጥጥር ውስጥ እንደሚገኙ
በግልጽ ተቀምጧል. ዓለም አቀፍ ግዴታውን በመወጣት ላይ. ጉዳዩ ይህ ሲሆን እና ከላይ የተመለከተውን ሃሳብ በማስታወስ
እስረኞቹ በማንኛውም ሁኔታ ውስጥ ሆነው ራሳቸው የጦር እስረኞች በሆኑት በአለቃቸው የሚሰጣቸውን ትእዛዝ ሁሉ የማክበር
ግዴታ አለባቸው።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ የሶስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ከጦር እስረኞች አያያዝ ጋር በተያያዘ “የጦርነት እስረኞች በማንኛውም ጊዜ ሰብአዊ አያያዝ
አለባቸው” ይላል
አብራራ የጦር ኃይሎች. ትስማማለህ? ለምን እንደሆነ አብራራ? ይህ መግለጫ ከጦርነት እስረኞች ተግባር አንፃር ምን አንድምታ
አለው?
3.4 የጦር እስረኞችን ወደ ሀገራቸው መመለስ
የጦር እስረኞችን ማሰር የፀጥታ ጥበቃ ሲሆን ይህም እጃቸውን የሰጡ ጠላቶች በአጋቾቻቸው ላይ እንደገና የጦር መሳሪያ
እንዳያነሱ ለመከላከል ብቻ ነው። ዓላማው መጨቆን ወይም ቅጣት ስላልሆነ የዚያ የደህንነት ጥንቃቄ ምክንያቶች መኖራቸውን
ካቆሙ በኋላ ማብቃት አለበት። ስለሆነም የጦር እስረኞች ጦርነቱ ካቆመ በኋላ ሳይዘገይ ተፈትተው ወደ አገራቸው ሊመለሱ
ይገባል፣ እንዲሁም በጠና የቆሰሉ እና በጠና የታመሙ እስረኞች እንደገና የጦር መሳሪያ መያዝ የማይችሉ ከህክምና አገልግሎት
አባላት ጋር አብረው እስረኞችን መንከባከብ የማይጠበቅባቸው፣ ጦርነቱ ከማብቃቱ በፊት መፈታት አለበት። ተዋጊዎቹ በዕድሜ
የገፉ ወይም የብዙ ቤተሰብ አባት የሆኑ ወይም ለረጅም ጊዜ በግዞት የቆዩ የጦር እስረኞችን ቀድመው እንዲፈቱ ስምምነቶችን
የመደምደም ነፃነት አላቸው።
እነዚህ መርሆዎች ለሲቪል እስረኞችም ይሠራሉ። ሁሉም የተጠላለፉ ጠላት ዜጎች የመያዛቸው ምክንያቶች መኖራቸውን ካቆሙ
በኋላ እና በማንኛውም ሁኔታ ጦርነቱ ካቆመ በኋላ ወዲያውኑ መፈታት አለባቸው። ከዚህ በመነሳት የጦር እስረኞች እና የሲቪል
ጣልቃ ገብ እስረኞች፣ ከአመለጡ ወይም በግዞት ከሚሞቱት በስተቀር፣ በጦርነቱ ወቅት ወይም ሲያበቃ በተለምዶ ተፈትተው
ወደ አገራቸው ይመለሳሉ።
በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ማብቂያ ላይ ጀርመን እና ጃፓን ያለ ምንም ቅድመ ሁኔታ እጃቸውን ሲሰጡ እንደነበረው አንደኛው
ወገን ከባድ ሽንፈት ሲደርስበት እና ግዛቱ በሙሉ ሲጨናነቅ ፣ አሸናፊዎቹ የሚወዱትን ዜግነታቸውን እና ዜጎቻቸውን ይዘው
እንዲመጡ ማድረግ ይችላሉ ። በአንድ ወገን ይወስኑ። በሌሎች በሁሉም ጉዳዮች፣ ወደ ሀገር መመለስ በተቃዋሚዎች በጋራ
የሚከናወን የሁለትዮሽ ሂደት ሲሆን አብዛኛውን ጊዜ በሶስተኛ ወገን እገዛ ነው።
እስረኞችን መልቀቅ እና መመለስን የሚቆጣጠረው የጄኔቫ ስምምነቶች ድንጋጌዎች አጭር ግምገማ ሁለት ሁኔታዎች ግምት
ውስጥ መግባት አለባቸው ወደሚል መደምደሚያ ይመራል-በመጀመሪያ መለቀቅ, ገለልተኛ በሆነ ሀገር ውስጥ ሆስፒታል
መግባት እና በጦርነት ጊዜ እስረኞችን መመለስ; ሁለተኛው ደግሞ በጦርነቱ መጨረሻ እስረኞችን መፍታት እና መመለስ ነው።
በገለልተኛ ሀገር ውስጥ ሆስፒታል መግባቱን እና እስረኞችን ወደ አገራቸው መመለስን በተመለከተ
በ IHL ውስጥ በጣም ታዋቂው ማልራክስ “የወታደሩ ሙሉ ተግባር የጠላትን ሥጋ በብረት ቁርጥራጭ ለመምታት የተቻለውን
ሁሉ ማድረግ ነው” ሲል ጽፏል። . በጠላት እጅ የሚወድቁ ብዙ ተዋጊዎች ለዘለቄታው የአካል ጉዳተኞች ናቸው እና ከተፈወሱ
በኋላም በጦርነት ውስጥ ምንም አይነት ተሳትፎ ማድረግ አይችሉም። እስረኛ ሆነው ለመቀጠል ምንም ምክንያት የለም። የማሰር
ስልጣኑ እነሱን ለማሰር የበለጠ አስተማማኝ አይደለም እና በጦርነቱ በተሸፈኑ የጤና አገልግሎቶች ላይ ሸክም ናቸው።
በሰብአዊነት ምክንያት እና ለታጋዮች ጥቅም, እነዚህ ያልታደሉ ሰዎች ወደ አገራቸው እና ወደ ቤተሰቦቻቸው መመለስ አለባቸው.
የጦር እስረኞችን ወደ አገራቸው መመለስ በጥንታዊው አገዛዝ ዘመን በጠላት ኃይሎች መካከል የተደረገ ስፍር ቁጥር በሌላቸው
ካርቴሎች ወይም ስምምነቶች የተመሰከረ በጣም ጥንታዊ ተግባር ነው። እ.ኤ.አ. ነሐሴ 22 ቀን 1864 የጄኔቫ ስምምነት
የሚከተለውን ይሰጣል፡-
የቆሰሉ ወይም የታመሙ ተዋጊዎች፣ የየትኛውም ብሔር አባል ሆነው ተሰብስበው እንክብካቤ ሊደረግላቸው ይገባል።
የጦር አዛዦች ሁኔታዎች ሲፈቅዱ እና የሁለቱም ወገኖች ስምምነት ተገዢ ሲሆኑ የቆሰሉትን የጠላት ጦር ወታደሮች ለጠላት ጦር
ሰፈር ወዲያውኑ አሳልፈው ሊሰጡ ይችላሉ።
ካገገሙ በኋላ ለተጨማሪ አገልግሎት ብቁ እንዳልሆኑ የተገነዘቡት ወደ ሀገራቸው ይመለሳሉ።
ሌሎቹም እንዲሁ ፍጹም ገለልተኛ እንደሆኑ ተደርገው ሊወሰዱ ይችላሉ።
ተዋጊዎቹ የቆሰሉትን የጠላት አገልጋዮች በእጃቸው መያዝ አስፈላጊ ነው ብለው ያሰቡትን የማቆየት ፍፁም መብት ሊኖራቸው
ይገባል በሚል ሰበብ የ1906ቱ የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ይህንን ግዴታ በመሰረዝ በጄኔቫ ስምምነት ቁጥር 6 ላይ
በተቀመጠው ሙሉ በሙሉ አስተዋይነት ባለው ድንጋጌ እንዲተካ ወስኗል። ጁላይ 1906 የድንጋጌው ጽሁፍ እንዲህ ይላል፡-
‘ታጋዮቹ ከበሽታው ያገገሙ የታመሙና የቆሰሉትን ወይም ለመጓጓዝ በማይፈልጉበት ሁኔታ ወደ አገራቸው ለመመለስ
የመስማማት ሥልጣን ይኖራቸዋል። እንደ እስረኞች.
ይህ ውሳኔ ምን ያህል ሞኝነት እንደሆነ ለማሳየት የአንደኛው የዓለም ጦርነት የመጀመሪያዎቹ ጥቂት ወራት በቂ ነበሩ። ብዙም
ሳይቆይ፣ ተዋጊዎቹ በመቶዎች የሚቆጠሩ፣ በኋላም በሺዎች የሚቆጠሩ የአካል ጉዳተኞች እና የአካል ጉዳተኛ ሰዎችን በምርኮ
ማቆየት ኢ-ሰብአዊ እና ትርጉም የለሽ ሆነው ተገኙ። እ.ኤ.አ. በ 1906 በተደረገው ስምምነት እነዚህ እድለኞች እንዲፈቱ
የሚያስችል ምንም ነገር ባለመኖሩ ተዋጊዎቹ በጦርነት የተጎዱ እስረኞችን ለመለዋወጥ የሁለትዮሽ ስምምነቶችን ለመደምደም
በገለልተኛ መንግስታት እርዳታ አድካሚ ድርድር ማድረግ ነበረባቸው።
በዚህ ልምድ የተቀጣው፣ በ1929 የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ በጠና የታመሙ እና ከባድ የቆሰሉ እስረኞችን በግዴታ
ወደ አገራቸው እንዲመለሱ የሚደነግገውን የጦርነት እስረኛ ስምምነት አንቀጽ 68ን አጽድቋል። ነገር ግን፣ በሁለተኛው የዓለም
ጦርነት፣ የመገናኛ መስመሮች ሙሉ በሙሉ ተስተጓጉለው ስለነበር ይህንን ህግ ተግባራዊ ማድረግ አስቸጋሪ ሆነ። ሆኖም
የመከላከያ ኃይሎች እና ICRC በጠና የታመሙ ወይም በጠና የተጎዱ የጦር እስረኞችን በስምርና ፣ ሊዝበን ፣ ጎተቦርግ እና
ባርሴሎና ወይም በስዊዘርላንድ በኩል 21,500 ብሪቲሽ ፣ ጣልያንኛ ፣ ጀርመንን ለመለዋወጥ አሥር ሥራዎችን ማደራጀት
ችለዋል ። ፣ ካናዳዊ ፣ አሜሪካዊ ፣ ፈረንሣይኛ እና ሌሎች የጦርነት አካል ጉዳተኞች እንዲሁም በሺዎች የሚቆጠሩ የህክምና
ባለሙያዎች በጦርነት ጊዜ ተፈተዋል። በተጨማሪም ጀርመን በጀርመን ወረራ ስር ያሉ በሺዎች የሚቆጠሩ የአካል ጉዳተኞች
ዜጎችን ወደ ሀገራቸው መለሰች።
እ.ኤ.አ. በሶስተኛው ኮንቬንሽን ላይ የተደነገገው፡-
በግጭቱ ውስጥ ያሉ ወገኖች ቁጥርና ማዕረግ ሳይለይ፣ በጠና የቆሰሉ እና በጠና የታመሙ የጦር እስረኞችን ተንከባክበው ወደ
አገራቸው መላክ እስኪችሉ ድረስ መላክ አለባቸው። ጉዞ...
በጦርነቱ ምክንያት ለሚፈጠሩ ወረራና ፖለቲካዊ ውዝግቦች እንዲቻል ጉባኤው ወስኗል ነገር ግን በዚያ አንቀጽ መሠረት ወደ
አገራቸው የሚመለሱ የጦር እስረኞች ከፍላጎታቸው ውጪ በጦርነት ጊዜ ወደ አገራቸው እንዳይመለሱ ጉባኤው ወስኗል። እናም፣
በቀጥታ ወደ ሀገር ቤት የሚመለሱት የሚከተሉት ናቸው፡- በመጀመሪያ፣ በማይድን የቆሰሉ እና የታመሙ ሰዎች አእምሯዊም ሆነ
አካላዊ ብቃታቸው በእጅጉ የቀነሰ ይመስላል። በሁለተኛ ደረጃ የቆሰሉ እና የታመሙ እንደ ህክምና አስተያየት በአንድ አመት ጊዜ
ውስጥ የመዳን እድል የሌላቸው፣ ህመማቸው ህክምና የሚያስፈልገው እና አ​ እምሯዊም ሆነ አካላዊ ብቃታቸው በእጅጉ የቀነሰ
የሚመስል፤ እና በመጨረሻም፣ የቆሰሉ እና የታመሙ፣ ያገገሙ፣ ነገር ግን አእምሯዊ ወይም አካላዊ ብቃታቸው በከፍተኛ ደረጃ
እና በቋሚነት የቀነሰ ይመስላል።
ነገር ግን እነዚህ አጠቃላይ መርሆዎች በጦርነት ጊዜ ታካሚዎችን ወደ አገራቸው ለመመለስ ለሚመርጡ ባለሙያዎች እንደ
አስተማማኝ መመሪያ ሆነው ለማገልገል በጣም ግልጽ ያልሆኑ ናቸው ተብሏል። ስለዚህ የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንሱ ቀደም ብሎ
ወደ ሀገር ቤት ለመመለስ ብቁ የሆኑትን ጉድለቶች እና ችግሮች በዝርዝር ጨምሯቸዋል። የዚህ ዓይነቱ ዝርዝር በጦር መሣሪያ እና
በሕክምና ሂደት ውስጥ ያሉ እድገቶችን ለማስቀጠል በየተወሰነ ጊዜ መሻሻል ስላለበት ፣ እሱ በተጠቀሰው የሞዴል ስምምነት
ውስጥ ተሰጥቷል ፣ ይህም በኮንቬንሽኑ ውስጥ ሳይሆን ለኮንቬንሽኑ መመሪያ ብቻ አይደለም ። በግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች
በመካከላቸው ልዩ የሆነ በቀጥታ ወደ ሀገር ቤት የመመለስ ስምምነት እንዲያደርጉ ስልጣን ተሰጥቷቸዋል። ይህን ካላደረጉ፣
አባሪው መከተል ያለበትን ተራ ህግ ነው እና በራስ ሰር ተፈጻሚ ይሆናል።
የታሰረው ሃይል የህክምና አገልግሎት ህሙማንን ወደ ሀገራቸው እንዲመለሱ የመምረጥ ሃላፊነት ብቻ የሚወስዱ ከሆነ እነዚህ
ሁሉ ጥንቃቄዎች ውጤታማ ላይሆኑ ይችላሉ እና ወደ ተለያየ ክርክር የሚያመሩ የተለያዩ ትርጉሞች ወደ ሀገር ቤት መመለስን
ያስቀጥላሉ። የ 1949 የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ በሁለቱም የዓለም ጦርነቶች ውስጥ በጣም ጠቃሚ የሆነውን አሠራር
ለመከተል ወሰነ. የድብልቅ ሜዲካል ኮሚሽኑ ሶስት አባላት ያሉት ሲሆን ከእነዚህ ውስጥ ሁለቱ የገለልተኛ ሀገር ዜግነት ያላቸው
እና ሶስተኛው በእስር ቤት የሚሾሙት የታመሙ እና የቆሰሉ የጦር እስረኞችን መርምሮ ወደ አገራቸው ይመለሱ ወይም
አይመለሱም የሚለውን እንዲወስኑ ይደነግጋል። , ወይም እንደአስፈላጊነቱ ከጊዜ በኋላ ለምርመራ መላክ አለባቸው. የማሰር
ኃይሉ የድብልቅ ሜዲካል ኮሚሽኑን ውሳኔዎች በሦስት ወር ጊዜ ውስጥ ማሳወቅ አለበት።
እነዚህ ጥንቃቄዎች በተቻለ መጠን በአካል ጉዳት ወይም በህመም ምክንያት በጦርነት ጊዜ ወደ ሀገር ቤት የሚመለሱበት
መስፈርት ወጥ በሆነ መልኩ መተግበሩን ለማረጋገጥ የታቀዱ እንደመሆናቸው መጠን የተቀናጀ የህክምና ኮሚሽን ገለልተኛ
አባላትን የመሾም ኃላፊነት አንድ አካል ማድረጉ ተመራጭ ነበር። በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት በተከተለው አሠራር መሠረት
የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ዓለም አቀፍ የቀይ መስቀል ኮሚቴን ሰይሞ እነዚህን ሹመቶች እንዲሰጥ እና የተሿሚዎቹን የአገልግሎት
ውል ከእስር ኃይል ጋር በመስማማት እልባት እንዲያገኝ ወስኗል።
በእነዚህ ደንቦች መሰረት ወደ ሀገራቸው የተመለሱ የጦር እስረኞች እንደገና በንቃት ወታደራዊ አገልግሎት ላይሰማሩ እንደሚችሉ
መናገር አያስፈልግም። ከሦስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ጋር ከተያያዘው የሞዴል ስምምነት በተጨማሪ እ.ኤ.አ. በ 1949
የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ በሁለቱም የዓለም ጦርነቶች የተቀበለውን አሠራር ተከትሎ ለከባድ ዘላቂ የአካል ጉዳት
የሚያደርሱ ጉዳቶችን እንደ አጠቃላይ መታወር ወይም የእጅ ወይም የእግር ማጣት ያሉ ጉዳቶችን ብቻ እንደሚያውቅ ግልጽ ነው.
በጦርነት ጊዜ በቀጥታ ወደ አገራቸው የመመለስ መብት እንደመስጠት።
ምንም እንኳን ኮንቬንሽኑ ወደ አገራቸው የተመለሱ የጦር እስረኞች በወታደራዊ አገልግሎት እንዲቀጠሩ በጥብቅ የሚከለክል
ቢሆንም፣ እስረኛው አካል ጉዳተኛ ቢሆንም አሁንም ለጠላት ጦርነት ጥረት ሊጠቅሙ የሚችሉ እስረኞችን ፈጽሞ አይፈታም ፣
ለምሳሌ ፣ ዎርክሾፕ ወይም ቢሮ ወደ ፊት ሊላክ በሚችል ብቃት ባለው ግለሰብ ምትክ። ስለዚህ ከባድ የአካል ጉዳተኞች
በጦርነት ጊዜ ወደ አገራቸው መመለስን የሚመለከቱ ከባድ ሕጎችን መቀበል አስፈላጊ ነበር። ነገር ግን ሁልጊዜም በጦር
ካምፖች ውስጥ ብዙ ቁጥር ያላቸው ቆስለዋል ምንም እንኳን ክፉኛ ቢጎዱም በጦርነት ጊዜ ወደ አገራቸው ለመመለስ ብቁ
አይደሉም። ለእነሱ ምንም ሊደረግላቸው ይችላል?
ይህ ጥያቄ የተነሣው በአንደኛው የዓለም ጦርነት ነው። የፈረንሣይ መንግሥት በተለይም አሁንም ለጀርመን ጦር ጠቃሚ ሊሆኑ
የሚችሉትን አካል ጉዳተኛ ወታደሮችን ወደ ጀርመን ለመመለስ ፈቃደኛ አልሆነም ፣ ለምሳሌ በጄኔራል ስታፍ ቢሮዎች ወይም
መጋዘኖች። በአይሲአርሲ ሃሳብ መሰረት የስዊዘርላንድ ፌዴራል ካውንስል በጦርነቱ ወቅት ወደ ሀገራቸው ለመመለስ ብቁ
ያልሆኑትን የቆሰሉትን ነገር ግን ጉዳታቸው በእስር ቤት ካምፕ ውስጥ ሊቋቋሙት የማይችሉትን ወደ ስዊዘርላንድ ሆስፒታል
እንዲገቡ አቀረበ። ለእነዚህ 'ጥቃቅን በጠና የቆሰሉ' ሰዎች በገለልተኛ ሀገር ውስጥ በጊዜው የተፈጠሩት አሳዛኝ ቃላት በቂ
ያልሆነ ቃል በጠላት እስር ቤት ካምፕ ከመማረክ ያነሰ ጨካኝ እና ወደ ማገገም ሊያመራ ይችላል ተብሎ የሚታሰበው
ያለምክንያት አልነበረም፣ ይህም ግን የማይቻል ያደርገዋል። ለውትድርና አገልግሎት እንዲቀጥሉ.
የስዊዘርላንድ ፌዴራላዊ ምክር ቤት በስዊዘርላንድ ውስጥ ከ67,000 በላይ የታመሙ እና የቆሰሉ የጦር እስር ቤቶች ወደ
ሆስፒታል መግባቱን እና ከ25,000 በላይ የሚሆኑት የጦር ሃይሎች በኖቬምበር 11 ቀን 1918 ሲፈረሙ አሁንም በስዊዘርላንድ
ውስጥ ይገኛሉ ። ዴንማርክ ፣ ኖርዌይ ፣ ስዊድን እና ኔዘርላንድስ የቆሰሉ እና የታመሙ እስረኞችን ወስዶ ሆስፒታል ህክምና
ለማድረግ ተስማምቷል።
እ.ኤ.አ. በ 1929 የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ የአካል ጉዳተኞች እስረኞችን ችግር የማቃለል እድልን ችላ አላለም ።
በጦርነት ጊዜ በቀጥታ ወደ ሀገራቸው ከመመለስ በተጨማሪ፣ በ1929 የጦር እስረኞች ስምምነት በገለልተኛ ሀገር ውስጥ
መጠለያ እንዲኖር እና ለቆሰሉ እና ለታመሙ እስረኞች ሙሉ በሙሉ ወደ አገራቸው ለመመለስ ብቁ ያልሆኑ የሆስፒታል
ህክምናዎችን ይሰጣል።
ምንም እንኳን የዓለም አቀፉ ኮሚቴ ጥረቶች እና የስዊዘርላንድ-ፌዴራል ምክር ቤት አገልግሎቶች አቅርቦቶች ቢኖሩም
በስዊዘርላንድ ውስጥ የቆሰሉ እና የታመሙ እስረኞችን ለሆስፒታል ህክምና ለመቀበል ዝግጁ መሆናቸውን ገልፀዋል ፣ የኋለኛው
አቅርቦት በጭራሽ አልተተገበረም ። ሁለተኛው የዓለም ጦርነት. በከፊል በገንዘብ ነክ ምክንያቶች፣ ተዋጊዎቹ በገለልተኛ ሀገር
ውስጥ ሆስፒታል ለመግባት ብቁ ለሆኑ የቆሰሉ እና የታመሙ እስረኞች በቀጥታ ወደ አገራቸው እንዲመለሱ ለማድረግ
ተስማምተዋል።
በ1949 የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ፣ ለቆሰሉ እና ለታመሙ እስረኞች ህይወትን ቀላል ለማድረግ ይህንን እድል ይዞ
ቆይቷል። ይህ በሶስተኛው ኮንቬንሽን ውስጥ ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች ከሚመለከታቸው የገለልተኛ ኃይሎች ትብብር ጋር
በገለልተኛ አገሮች ውስጥ ቆስለዋል እና የታመሙ የጦር እስረኞች ማገገሚያቸው የሚጠበቅበትን ሁኔታ ለማዘጋጀት ጥረት
ማድረግ አለባቸው. ቁስሉ ከደረሰበት ቀን ወይም ህመሙ ከጀመረ አንድ አመት, እና እስረኞች በአእምሯዊ ወይም በአካል
ጤንነታቸው በከፍተኛ ሁኔታ በመታሰር ላይ ናቸው.
እንደአጠቃላይ፣ አቅም ያላቸው እስረኞች ጦርነቱ ከማብቃቱ በፊት ወደ አገራቸው አይመለሱም፣ ነገር ግን በረጅም ጊዜ
ባስቆጠረ ግጭት ውስጥ፣ ያለጊዜው የመፍታት ተስፋ ሳይኖረው ለበርካታ ዓመታት በእስር ላይ የቆየው ጎጂ ውጤት ችላ ሊባል
አይችልም። ወደ ድብርት ሁኔታ ውስጥ እየገቡ ያሉት የጦር እስረኞች ቁጥር እየጨመረ መሄዱ እና አንዳንድ ጊዜ 'ባርበድ-ዋይር
ሲንድረም' ተብሎ በሚጠራው የኒውራስቴኒያ ዓይነት ጉዳት የተደናገጠው ዓለም አቀፉ ኮሚቴ ሚያዝያ 26 ቀን 1917 በይግባኝ
አቅርቧል። በተቻለ መጠን ብዙ እስረኞች በምርኮ ከቆዩት ጀምሮ ወደ አገራቸው እንዲመለሱ።
ይህ ይግባኝ እና በ ICRC እና በስዊዘርላንድ ፌዴራል ካውንስል የተደረገው ድርድር በፍራንኮ-ጀርመን ስምምነቶች ላይ እ.ኤ.አ.
ማርች 15 እና 26 ኤፕሪል 1918 ወደ ሀገራቸው የመመለሱን ድንጋጌዎች ቁጥር እና ደረጃ ምንም ይሁን ምን ፣ ዕድሜያቸው 48
እና ከዚያ በላይ የሆኑ ወታደሮች ቢያንስ ለአስራ ስምንት ወራት፣ እና ከ40 በላይ የሆናቸው ወንዶች ሶስት እና ከዚያ በላይ ልጆች
ያሏቸው እና ቢያንስ ለአስራ ስምንት ወራት በምርኮ ከቆዩ። እነዚህን ቅድመ ሁኔታዎች የሚያሟሉ መኮንኖች በስዊዘርላንድ ውስጥ
እንዲታሰሩ ነበር. በሚያሳዝን ሁኔታ፣ በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ICRC ተመሳሳይ ስምምነት ለማምጣት ያደረገው ጥረት
አልተሳካም።
እ.ኤ.አ. በ 1949 የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ግን በግጭቱ ውስጥ የተሳተፉት ወገኖች ከፈለጉ ለረጅም ጊዜ የቆዩ
የጦር እስረኞችን በገለልተኛ ሀገር ውስጥ በቀጥታ ወደ አገራቸው ለመመለስ ወይም ወደ ሀገር ቤት ለመግባት ስምምነቶችን
መደምደም እንደሚችሉ አፅድቋል ። ምርኮኝነት.
በሌላ በኩል እ.ኤ.አ. ነሐሴ 22 ቀን 1864 የጄኔቫ ኮንቬንሽን የሰራዊቱ የህክምና ባለሙያዎች ከመያዛቸው ነጻ መሆናቸውን
መርሆ አስቀምጧል። በጠላት ወረራ፣ በእነሱ እንክብካቤ ውስጥ ያሉትን የቆሰሉትን የማገልገል ስራ እንዲቀጥል መፍቀድ እና
ታካሚዎቻቸው እነሱን በማይፈልጉበት ጊዜ ወደ ራሳቸው ጦር ሰፈር እንዲደርሱ ማድረግ ነበረባቸው። በጠላት ግስጋሴ ወቅት
የህክምና ባለሙያዎች ከቆሰሉት ጋር መቆየት እና የምሕረት ጉዟቸውን ያለ ምንም እንቅፋት ሊቀጥሉ የሚችሉት ሙሉ በሙሉ
ከመታሰር ነፃ ከወጡ ብቻ እንደሆነ በአጠቃላይ ተቀባይነት ነበረው።
በሁለቱም የዓለም ጦርነቶች ግን ተዋጊዎቹ አንዳንድ የተያዙ የሕክምና ባለሙያዎች የየራሳቸው ዜግነታቸው የጦር ምርኮኞች
ሆነው እንዲቆዩ ተስማምተዋል። በአንዳንድ ሁኔታዎች የሁለትዮሽ ስምምነቶች የዶክተሮች እና የነርሶችን ቁጥር ከጠቅላላው
እስረኞች ቁጥር ጋር በማነፃፀር እንዲቆዩ አድርጓል።
እ.ኤ.አ. በ 1949 የጄኔቫ ስምምነቶች ተመሳሳይ ድንጋጌዎችን አቅርበዋል-ሐኪሞች ፣ የነርሲንግ ሰራተኞች እና ወታደራዊ
ቄስዎች በጤና ሁኔታ ፣ በመንፈሳዊ ፍላጎቶች እና በጦርነት እስረኞች ቁጥር ውስጥ በሚፈልጉበት ጊዜ ብቻ በተቃዋሚው አካል
ሊቆዩ ይችላሉ ። በአንደኛው ኮንቬንሽን አንቀጽ 28 መሠረት ማቆየታቸው አስፈላጊ ያልሆኑት እነዚህ ሁሉ ሠራተኞች
‘ለመመለሳቸው መንገድ እንደተከፈተ እና ወታደራዊ መስፈርቶች ሲፈቀዱ ወደ ግጭት ተካፋይ ይመለሳሉ።’
በተግባራዊ ሁኔታ፣ በምርኮ ውስጥ ያሉ አጋሮቻቸውን እንዲንከባከቡ የማይገደዱ የሕክምና ባለሙያዎች እና ቀሳውስት አብዛኛውን
ጊዜ እንደ ሁለቱ የዓለም ጦርነቶች በጠና ከታመሙና በጠና ከቆሰሉ የጦር እስረኞች ጋር ወደ አገራቸው ይመለሳሉ። ስለዚህ
የጄኔቫ ስምምነቶች በጦርነት ጊዜ ተዋጊዎቹ በቀጥታ ወደ አገራቸው ሊመለሱ የሚችሉትን ወይም በገለልተኛ ሀገር ውስጥ ወደ
ሆስፒታል ሊገቡ ወይም ሊታሰሩ የሚችሉትን የጦር እስረኞች ምድቦችን በሚገባ ወስኗል። ለህክምና ባለሙያዎች እና ቀሳውስት
ተመሳሳይ ነው. የጦር እስረኞችን ሁኔታ የሚወስኑት መርሆች በእውነቱ ግልጽ ናቸው, እና እ.ኤ.አ.
የጠላት ሲቪሎችን በተመለከተ እስከ አስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ድረስ ጠብ ሲነሳ በግጭቱ ውስጥ ካሉት ወገኖች
መካከል የአንዱ ዜጎች ዜጎች እንዲለቁ ተፈቀደላቸው። ንብረታቸውን እንዲያስወግዱ እና ቦርሳቸውን እንዲያሽጉ የተወሰነ ጊዜ፣
ብዙ ሳምንታት ወይም ወራት ተሰጥቷቸዋል። ይህ አሠራር በደንብ የተረጋገጠ ስለነበር የ1907 የሄግ ኮንፈረንስ በሄግ ህግጋት
ላይ ገደብ የሚጥለውን ህግ ለማስገባት ፈቃደኛ አልሆነም - ነገር ግን በተዘዋዋሪ የጠላት ሰላማዊ ዜጎችን መጨፍጨፍ ህጋዊ
በማድረግ ነው።
እነዚህም ቅዠቶች ተብለው የሚጠሩት በነሀሴ 1914 ጠፉ። ጦርነቱ ከተቀሰቀሰ በኋላ ወዲያውኑ ታጋዮቹ በሺዎች የሚቆጠሩ
የጠላት ዜጎችን መቀላቀል ጀመሩ - በወታደራዊ ዕድሜ ላይ ያሉ ወንዶችን ብቻ ሳይሆን ሴቶችን ፣ ሕፃናትን ፣ አዛውንቶችን እና
አቅመ ደካሞችን ።
ሁኔታውን ሲተርክ ፡- ከጦርነቱ የመጀመሪያዎቹ ቀናት ጀምሮ የጠላት ንፁሀን ዜጎች በገፍ እየታፈሱ የጠላትን ግዛት ለመሸሽ
ሲሞክሩ ያለ ርህራሄ ታድነዋል ። ንብረታቸውን ለመውሰድ ጊዜም ሆነ እረፍት በማጣታቸው ምክንያቱን ሳያውቁ በቁጥጥር ስር
የዋሉት ጉዳቱን ለማድረስ ትንሽ አቅም ያላቸው በመሆናቸው ብቻ ከስፍራው የቀዘቀዙት እነዚ ነበሩ ማለት አያስፈልግም።
አብዛኛዎቹ ምንም ገንዘብ የሌላቸው ነበሩ። ኮፍያ ሲወርዱ እንደ ወንጀለኛ ተደርገው ይወሰዱ ነበር፣ እና ወደ ማጎሪያ ካምፖች
ወይም በፍጥነት ወደተሻሻሉ ማዕከሎች ይወሰዳሉ መሳሪያቸው ያልተለመደ ወይም ይባስ ብሎ ብዙ ጊዜ በቂ ያልሆነ። እዚህ
ወንዶች፣ ሴቶችና ሕጻናት፣ ሕመምተኞችና አቅመ ደካሞች፣ ሁሉም ዓይነትና ሁኔታዎች ያሉ ሰዎች በአንድነት ታግሰው ነበር፣ ብዙ
ጊዜ በሚያሳዝኑ መጨናነቅ እና በጊዜ ሂደት አለመመቸት አልቀነሰም። ጥቂቶች አዘነላቸው። ጥላቻና ማስፈራሪያ ድርሻቸው
ነበር።
ዓለም አቀፋዊ ሕግ የጠላት የውጭ ዜጎችን ጣልቃ ገብነት የሚከለክል መስሎ ስለታየ፣ ምንም እንኳን ልማዳዊው ልማዳዊና
ጥብቅ ከሆኑ የሕግ መርሆች ጋር የሚቃረን መሆኑ ቢታወቅም፣ ቢያንስ ቢያንስ በሕጎች መተዳደር እንዳለበት ተሰምቷል። .
በጥቅምት 1934 በቶኪዮ በተካሄደው አሥራ አምስተኛው የቀይ መስቀል ጉባኤ የጸደቀው የጠላት ብሔር ሲቪሎች ሁኔታን እና
ጥበቃን በሚመለከት ረቂቅ ዓለም አቀፍ ኮንቬንሽን ይደነግጋል። የጠላት ሲቪል ዜጎችን ማስፈር ሊታዘዝ የሚችለው በአንድ
ዓመት ጊዜ ውስጥ አፋጣኝ ቅስቀሳ ወይም ቅስቀሳ ለማድረግ ብቁ ለሆኑ ብቻ ወይም የእስር ኃይል ጥበቃ አስፈላጊ ከሆነ ወይም
የጠላት ሰላማዊ ዜጎች ሁኔታ አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ ብቻ ነው። በእነዚህ ሶስት አርእስቶች ውስጥ ያልገቡ ሲቪሎች ከሀገር
እንዳይወጡም ሆነ ጣልቃ መግባት የለባቸውም።
የቶኪዮ ረቂቅ በዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ተቀባይነት አላገኘም። በሁለተኛው የዓለም ጦርነት፣ ቢያንስ በአውሮፓና በጃፓን፣ ጦርነት
ሲነሳ በጠላት ግዛት ውስጥ የነበሩት አብዛኞቹ ሰላማዊ ሰዎች ወደ ውስጥ ገብተዋል። ስለዚህ በ1949 በተደረገው
የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ላይ የወደቀው በሥራ ልምምድ ላይ ሕጎችን ለማፅደቅ ቢሆንም በአራተኛው ኮንቬንሽን አንቀጽ 35
አንቀጽ 1 ላይ በተወሰነ መጠን ብቻ ነው፡- ክልሉን ለቀው ለመውጣት የሚፈልጉ ሁሉ ጥበቃ የሚደረግላቸው
። (የግጭቱ ተዋዋይ ወገኖች) በግጭት መጀመሪያም ሆነ በግጭቱ ወቅት መልቀቃቸው የመንግሥትን ብሔራዊ ጥቅም
የሚጻረር ካልሆነ በቀር... ማንኛውም መንግሥት የጠላት መጻተኞችን የመከላከል መብት አለው
። መልቀቃቸውን ከሀገራዊ ጥቅሙ ጋር የሚጻረር ሆኖ ካገኘው ግዛቱን ለቆ እንዲወጣ እና ይህ ለደህንነቱ አስፈላጊ ሆኖ ከተገኘ
እንዲሰለጥናቸው ወይም በተመደበው መኖሪያ እንዲቀመጡ ያደርጋል። እነዚህ ድንጋጌዎች የራሱን የአንድ ወገን ግምገማ
ለማድረግ የመኖሪያ ሁኔታን ይተዋል. በተግባራዊ ሁኔታ፣ ጦርነቱ ሲቀሰቀስ እያንዳንዱ ታጋይ በግዛቱ የሚገኙ አብዛኞቹ ወይም
ሁሉም የጠላት ዜጎች ለጥንቃቄ ወይም በሌላ ምክንያት እንዲታሰሩ ማዘዝ እና የተወሰኑትን በኋላ በህግ በተደነገገው መሰረት
የግለሰቦችን ጉዳይ ከመረመረ በኋላ እንዲለቀቅ ይጠበቃል። አራተኛው ኮንቬንሽን.
በተመሳሳይ ሁኔታ፣ ስልጣኑ በተያዘው ግዛት ውስጥ ባሉ መኖሪያ ቦታዎች ወይም በአገር ውስጥ ጥበቃ በሚደረግላቸው ሰዎች
ውስጥ የመመደብ መብት አለው፣ እነዚህን እርምጃዎች ለደህንነት አስፈላጊ ምክንያቶች አስፈላጊ ሆኖ ካገኘው ወይም ወንጀሎችን
ከፈጸሙ። በአራተኛው ኮንቬንሽን አንቀጽ 132 ላይ በግልፅ እንደተቀመጠው የኢንተር ሰለሰኞች መፈታት ድንጋጌዎች ውሳኔውን
በማሰር ባለስልጣን በአንድ ወገን ብቻ
ይተወዋል። የእሱ internment ከአሁን በኋላ የለም.
በግጭቱ ውስጥ ያሉ ተዋዋይ ወገኖች በጦርነቱ ወቅት, ለመልቀቅ, ወደ አገራቸው ለመመለስ, ወደ መኖሪያ ቦታዎች ወይም ወደ
መኖሪያ ቦታዎች ለመመለስ ስምምነቶችን ለመደምደም ይጥራሉ, በተወሰኑ የኢንተርኔት ክፍሎች, በተለይም ህጻናት, እርጉዞች
ገለልተኛ በሆነ ሀገር ውስጥ መኖር አለባቸው. ለረጅም ጊዜ ታስረው የቆዩ ሴቶች እና እናቶች ጨቅላ ህጻናት እና ትንንሽ ልጆች፣
የቆሰሉ እና የታመሙ እና የውስጥ አዋቂ።
በዚህ አንቀፅ ሁለተኛ አንቀጽ ላይ ከተጠቀሱት የሁለትዮሽ ስምምነቶች ውጪ በአጠቃላይ ከአስቸጋሪ ድርድር በኋላ
የሚጠናቀቁት በጦርነት ጊዜ ኢንተርኔቶች መልቀቅ አለመፈታታቸው በአብዛኛው የተመካው በእስር ላይ ባለው ባለስልጣን በጎ
ፈቃድ ላይ ነው። ምንም እንኳን አግባብነት ያላቸው ድንጋጌዎች ግልጽ በሆነ መንገድ የተቀመጡ ቢሆኑም፣ የሰው ልጅ መመዘኛ
እና ከሁሉም በላይ ግልጽ ያልሆነው ሰላማዊ ሰላማዊ ዜጎች መካከል ጣልቃ በመግባት እና ማቆየት ፣ የትውልድ አገራቸውን
ማሻሻል የማይችሉትን ሰዎች ሁሉ ከእስር እንደሚፈቱ ተስፋ ማድረግ ያስፈልጋል ። ኢኮኖሚያዊ እና ወታደራዊ አቅም.
ከላይ የተገለጹት ጉዳዮች እና ጉዳዮች ወዲያውኑ ተግባራዊ የሚሆኑት በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ብቻ ነው. ዓለም
አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ፣ ወዲያውኑ ተፈፃሚ የሚሆኑት ድንጋጌዎች አንቀጽ 3 በአራቱም የ1949 ዓ.ም
ስምምነቶች የተለመዱ እና ለክልሎቹ ተዋዋይ ወገኖች፣ ለእነዚያ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል II ናቸው። አንቀጽ 3 ወይም
ፕሮቶኮሎች II ግን እስረኞች የቆሰሉም ሆኑ አካል ጉዳተኞች በጦርነት ጊዜ መፈታት እንዳለባቸው አይደነግግም። ሆኖም
ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች በዚህ ረገድ እንደፈለጉ ለመንቀሳቀስ ሙሉ በሙሉ ነፃ አይደሉም ፣ ምክንያቱም ሁለቱም የጋራ
አንቀጽ 3 እና ፕሮቶኮል II በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ የማይያደርጉ ፣ነፃነት የተነፈጉ ሰዎችን ጨምሮ በማንኛውም ሁኔታ
መታከም አለባቸው ። በሰብአዊነት. አንቀፅ 3 ደግሞ 'የቆሰሉት እና የታመሙ ሰዎች ተሰብስቦ እንክብካቤ ሊደረግላቸው ይገባል'
ይላል። ስለሆነም ከተፋላሚዎቹ አንዱ በእጁ ያሉት እስረኞች ሰብአዊ አያያዝን ማረጋገጥ ካልቻሉ እና በተለይም የቆሰሉ እና
የታመሙ እስረኞች የጤና ሁኔታቸው የሚፈልገውን እንክብካቤ እንዲያገኙ ማድረግ ካልቻሉ እነሱን መፍታት የማይቀር ነው ። ይህ
ካልሆነ ግን በውስጥ ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች በጦርነት ጊዜ እስረኞችን የመፍታት ግዴታ እንደሌለባቸው ሊደነቅ ይገባል.
ይህን ካደረጉ ሙሉ በሙሉ በእነሱ ውሳኔ ወይም በልዩ ስምምነቶች መሠረት ይሆናል.
ይህ ከንቱ ተስፋ አይደለም እስረኞችን ለማስፈታት በርካታ ስራዎች የተከናወኑት በአለም አቀፉ ኮሚቴ እርዳታ ወይም በስሩ ነው።
ለእነሱ በጣም አስደናቂው ምሳሌ የባቲስታ አገዛዝ ከመውደቁ ከጥቂት ወራት በፊት በፊደል ካስትሮ አስተያየት የኩባ እስረኞች
በአንድ ወገን መፈታት መሆኑ ጥርጥር የለውም። እ.ኤ.አ. ጁላይ 4 1958፣ በወቅቱ በሴራ ማይስትራ የአማፂያኑን ጦር አዛዥ
የነበሩት ፊደል ካስትሮ፣ ICRCን ለኩባ ቀይ መስቀል ለመስጠት እንዲተባበራቸው በአማፂያኑ የተማረኩ የመንግስት ሰራዊት
አባላትን መስጠት ያልቻሉትን ክፉኛ ቆስለዋል። ባቲስታ መንግስት በአማፅያኑ ቁጥጥር ስር ባሉ አካባቢዎች አቅርቦቶችን ለመላክ
በወሰደው እርምጃ ምክንያት የህክምና እንክብካቤ ያስፈልጋቸዋል። ICRC ከአማፂያኑ ጋር የራዲዮ ግንኙነት ያደረጉ ሁለት
ልዑካንን ልኳል ይህም እርቅ ለመጨረስ ስምምነት ላይ ደርሷል። ልዑካኑ የመንግስትን የህክምና ኮንቮይ ታጣቂዎች በሴራ
ማኢስትራ ወደ ተመረጠው የመሰብሰቢያ ቦታ ሸኙ። እ.ኤ.አ. ጁላይ 23 እና 24 ቀን 1958 በላስ ቬጋስ ደ ጂባኮአ አማፂያኑ
በአንድ ወገን ሃምሳ ሰባት በጠና የቆሰሉ እስረኞችን እና 196 ሌሎች እስረኞችን በመጥፎ ሁኔታ ለቀቁ።
ከዚያን ጊዜ ጀምሮ, በውስጣዊ ግጭቶች ውስጥ ተመሳሳይ ስራዎች ነበሩ. በአለም አቀፍም ሆነ በውስጥ ግጭቶች እንደዚህ
አይነት ቅድመ ሁኔታዎች ቢኖሩም፣ አብዛኞቹ እስረኞች ጦርነቱ ከማብቃቱ በፊት የመለቀቅ እና ወደ አገራቸው የመመለስ ተስፋ
ትንሽ ሊሆን ይችላል።
በጦርነቱ ወቅት ወደ አገራቸው የመመለስ ተግባራት ምርኮ ለመሸከም የማይችሉትን በተለይም በጠና የቆሰሉ ወይም በጠና
የታመሙ እስረኞች ወደ አገራቸው እና ወደ ቤታቸው እንዲመለሱ ያስችላቸዋል። እነሱ ግን ጥቂቶች ናቸው፣ እና አብዛኞቹ
እስረኞች ጦርነቱ እስኪያበቃ ድረስ አይለቀቁም።
ያንን ተስፋ እንኳን የማይችሉባቸው ረጅም የታሪክ ዘመናት ነበሩ። በጥንቱ ዓለም የማይገደሉ እስረኞች አብዛኛውን ጊዜ በሕይወት
ዘመናቸው ሁሉ በባርነት ይገዙ ነበር። ልዩ በሆነ ሁኔታ፣ ልክ እንደ አቴናውያን እና ላሴዳሞኒያውያን በ421 ዓ.ዓ. የኒቂያን ሰላም
እንደጨረሱ፣ በድርድር የተደረገ ሰላም የእስረኞች መለዋወጥ እንዲቻል አድርጓል። በመካከለኛው ዘመን፣ የቤዛ ባህል እስረኞች
ይህን ማድረግ ከቻሉ ነፃነታቸውን እንዲመልሱ አስችሏቸዋል። የሌሎች እስረኞች እጣ ፈንታ ሙሉ በሙሉ የተመካው በአሸናፊው
ምህረት ላይ ነው።
ብሔር-ብሔረሰቦች ሲፈጠሩ እና የባለሙያዎች ጦር ሠራዊት ሲጨምር ብቻ የጦር እስረኞችን መለዋወጥ የሰላም መመለሱ
ተፈጥሯዊ ውጤት ተደርጎ ሊወሰድ የቻለው። ይህ ደንብ በጥር 30 ቀን 1648 የሙንስተር ውል አንቀፅ LXIII ውስጥ
ተቀምጧል የሰላሳ አመት ጦርነትን ባቆመው እንደሚከተለው ነው፡- ‘ሁሉም የጦር እስረኞች ቤዛ ሳይከፍሉ እና ያለ ምንም ልዩነት
እና ቦታ ይለቀቃሉ። ...’
ከዚያ በኋላ ያ ደንብ ምንም ጥያቄ አልነበረበትም። በአስራ ስምንተኛው እና በአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን የተፈረሙት ሁሉም
የሰላም ስምምነቶች ከየትኛውም ወገን የጦር እስረኞች እንዲፈቱ ይደነግጋል ፣ቁጥር እና ደረጃ ሳይለይ እና ያለ ቤዛ።
ይህ ደንብ በጥቅምት 18 ቀን 1907 በሄግ ደንብ አንቀጽ 20 የተሻሻለ ሲሆን እሱም እንዲህ ይላል፡- 'ከሰላም ማጠቃለያ በኋላ
የጦር እስረኞችን የማስመለሱ ሂደት በተቻለ ፍጥነት ይከናወናል'።
ይሁን እንጂ ይህ በጽኑ ላይ የተመሰረተ ሕግ ውጤታማ እንዲሆን ሰላሙ ያለ ምንም መዘግየት መደምደም ነበረበት። ይህ የሆነው
በአንደኛው የዓለም ጦርነት ማብቂያ ላይ አይደለም። በጦርነቱ ስምምነቶች ውስጥ፣ አጋሮቹ የተሸነፉትን አገሮች በእጃቸው
ያሉትን እስረኞች ወዲያውኑ እና ያለ ምንም ምላሽ እንዲፈቱ ያስገድዷቸው ሲሆን፣ የጀርመን፣ የኦስትሪያ፣ የሃንጋሪ፣ የቡልጋሪያና
የቱርክ እስረኞች ወደ አገራቸው የሚመለሱት የሰላም ቅድመ ዝግጅት ሲጠናቀቅ ብቻ ነበር። በእርግጥ እንደዚህ ዓይነት ቅድመ
ሁኔታዎች አልነበሩም እና የሰላም ስምምነቶች የተጠናቀቁት የማያቋርጥ መዘግየቶች ከደረሱ በኋላ ብቻ ነው። ከዚህም በላይ
የቬርሳይ ስምምነት አንቀፅ 214 የጀርመን እስረኞች ወደ አገራቸው የሚመለሱበት ሁኔታ ስምምነቱ በሥራ ላይ እንዲውል ቅድመ
ሁኔታን ያደረገ ሲሆን ከኦስትሪያ፣ ሃንጋሪ፣ ቡልጋሪያ እና ቱርክ ጋር የተደረገው የሰላም ስምምነቶች ተመሳሳይ ድንጋጌዎችን ይዟል።
የቬርሳይ ስምምነት በጥር 10 ቀን 1920 በሥራ ላይ ከዋለ በኋላ በጦርነቱ ማብቂያ እና በቀድሞው የማዕከላዊ ኃይሎች የጦር
ኃይሎች እስረኞች አጠቃላይ ወደ ሀገር ቤት መመለስ በጀመረበት ጊዜ እስከ 425 ቀናት ድረስ አልፈዋል ።
እ.ኤ.አ. በ 1929 የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ለእነዚህ ሁኔታዎች ብዙም ምላሽ አልሰጠም። ስለዚህ የጦር እስረኛ ህግ
አንቀጽ 75 አንቀጽ 1 እንዲህ ይነበባል፡-
ተዋጊዎች የጦር ሰራዊት ስምምነትን ሲያጠናቅቁ የጦር እስረኞችን ወደ አገራቸው መመለስን በሚመለከት ድንጋጌዎች ውስጥ
እንዲካተቱ ማድረግ አለባቸው። በዚያ ኮንቬንሽን ውስጥ እንዲህ ያሉትን ድንጋጌዎች ማስገባት ካልተቻለ
፣ ተዋጊዎቹ፣ ቢሆንም፣ በጥያቄው ላይ በተቻለ ፍጥነት እርስ በርስ መነጋገር አለባቸው። ለማንኛውም እስረኞች ወደ አገራቸው
የሚመለሱት ሰላም ከተጠናቀቀ በኋላ በተቻለ ፍጥነት ይከናወናል።

በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ማብቂያ ላይ የነበረው ተጨባጭ ሁኔታ የሕግ አውጪውን ዓላማ እንደገና አከሸፈ ፣ ምክንያቱም
አጋሮቹ ጀርመን እና ጃፓን ያለ ምንም ቅድመ ሁኔታ እጃቸውን እንዲሰጡ አስገድደው ነበር ፣ ስለሆነም ምንም ዓይነት የትጥቅ
ስምምነት እና የሰላም ስምምነት የለም። እንደ ፈረንሣይ እና ሶቪየት ኅብረት ያሉ አንዳንድ ግዛቶች እስረኞቹን ለብዙ ዓመታት
በእጃቸው በማቆየት በዚህ አጋጣሚ ተጠቅመውበታል። ጦርነቱ እንደገና ያገረሸ ይሆናል ብለን የምንፈራበት ምንም ምክንያት
ስላልነበረ፣ ይህ በጦርነት ምርኮኛ ዓላማ ላይ የተደረገ ከፍተኛ መዛባት ነበር። በመጀመሪያ የደህንነት እርምጃ፣ በቀድሞ የጠላት
ወታደሮች ላይ እንደ ጦርነት ማካካሻ የተደረገ የግዳጅ የጉልበት አገልግሎት ሆነ። ጦርነቱ ካቆመ ከአራት ዓመታት በኋላ እና
የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ የሰብአዊ ህጎችን ለማሻሻል በተሰበሰበበት ወቅት በአስር ሺዎች የሚቆጠሩ የጦር እስረኞች ነፃ
ለመውጣት እየጠበቁ ነበር ።
ይህ ሁኔታ በጣም ያሳሰበው እ.ኤ.አ. ግጭቶች ። ስለዚህ በሶስተኛው ኮንቬንሽን አንቀጽ 118 አንቀጽ 1 ላይ “በጦርነቱ የታሰሩ
እስረኞች የነቃ ጦርነቱ ካቆመ በኋላ ሳይዘገይ ተፈትተው ወደ አገራቸው ይመለሳሉ” ይላል።
ይህ የቃላት አገላለጽ እንደ አዲስ እንደተፈለሰ ሳንቲም ግልጽ ሆኖ ለጥርጣሬ ቦታ አይሰጥም ተብሎ ቢታሰብም ብዙም ሳይቆይ
አተረጓጎሙ በሁለት ጉዳዮች ላይ አከራካሪ ሆኖ ነበር፡ የመጀመሪያው፡ የሐረጉ ትክክለኛ ትርጉም ምንድን ነው የሚለው ነው። 'ንቁ
ግጭቶችን ማቆም'? በ1945 እንደነበረው ሁሉ ጦርነቱ እንደገና መጀመር በማይቻልበት ሁኔታ ፣ ግን በጦር ኃይሎች ወይም
በማንኛውም ጊዜ በማንኛውም ጊዜ ሊፈርስ በሚችል የተኩስ አቁም ፣ ጦርነቱ የሚያነሳውን የጦር እስረኞች መፍታት አለበት ።
እንደገና ጦርነቱ ወይም የተኩስ አቁም ካልተያዘ? ሁለተኛው ደግሞ አንዳንድ የጦር እስረኞች ወደ አገራቸው መመለስ የማይፈልጉ
ከሆነ የእስር ኃይሉ ግዴታዎች ምንድን ናቸው? ወደ አገራቸው ለመመለስ ፈቃደኛ ያልሆኑ እስረኞችን ለመመለስ ኃይል መጠቀም
አለበት?
እዚህ ለእነዚህ ጥያቄዎች መልስ ለመስጠት ምንም ዓይነት ሙከራ አይደረግም. ስለእነሱ ብዙ አስቀድሞ ተጽፏል, እና ጥልቅ
ትንታኔ አሁን ካለው ቁሳዊ ጥናት ወሰን በላይ ይሆናል. የሦስተኛው ኮንቬንሽን አንቀጽ 118 የጦር እስረኞችን ወደ አገራቸው
መመለስ ከጦርነቱ ፍጻሜ ጋር የሚያገናኘው በመሆኑ የትኛውም የትጥቅ ስምምነት ወይም ጦርነቱ ላልተወሰነ ጊዜ የሚታገድ
መሆኑን መግለፅ በቂ ነው። የጠላት እስረኞችን ይፈቱ እና ወደ አገራቸው ይመልሱ። እንዲሁም ወደ አገራቸው መመለስ
የማይፈልጉ የጦር እስረኞች ወደ አገራቸው ለመመለስ ሁከት መጠቀም እንደሌለበትም ተነግሯል። በማንኛውም አይነት
አስገዳጅነት ወደ ሀገር ቤት በሚደረገው ጉዞ ተወካዮቹ እንዲሳተፉ ወይም እንዲሳተፉ ፈፅሞ አያውቅም።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ የጦር እስረኞች የታሰሩበት ምክንያት ምን ይመስልሃል?
☻ እ.ኤ.አ. ሐምሌ 6 ቀን 1906 የጄኔቫ ኮንቬንሽን ፋይዳው ምንድን ነው? ተዋጊዎች የቆሰሉትን የጠላት አገልጋዮች በእጃቸው
መያዝ አለባቸው ብለው የሚያምኑትን መብት በተመለከተ? እ.ኤ.አ. በ 1929 በዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ የፀደቀው የ POW
ስምምነት አንቀጽ 68ስ? ስለ 1949 ዲፕሎማሲያዊ ጉባኤስ?
☻ የጦር እስረኞችን ወደ ሀገራቸው ለመመለስ እንደ መስፈርት ሊተገበሩ የሚገባቸው መርሆዎች ምን ምን ናቸው? በ1949
የተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ የተሻለ አሰራርን በማስተዋወቅ ረገድ ምን አስተዋጽኦ አድርጓል?
☻ የጦር እስረኞችን ወደ አገራቸው ለመመለስ የገለልተኛ ኃይሎች ሚና ምን ይመስላል?
☻ የህክምና ባለሙያዎችን መያዝ እና መያዝን በተመለከተ ህጉ ምንድን ነው?
☻ በ IHL ውስጥ የጠላት ሲቪሎችን ጣልቃ መግባትን የሚመለከት ህግ አለ? ሁኔታውን ለማስተዳደር አለም አቀፍ የጦር
መሳሪያ ያልሆኑ ግጭቶችን በተመለከተ ተፈጻሚ የሚሆን ህግ አለ?
☻ የጦር እስረኞች ወደ አገራቸው የሚመለሱበትን ታሪክ ባጭሩ አብራራ።
ምዕራፍ አራት፡ የቆሰሉ፣ የታመሙ እና በመርከብ የተሰበረ የመከላከያ ሰራዊት አባላት ጥበቃ
4.1 ከጠላት ተጽእኖ መከላከል
የጄኔቫ ስምምነት ነሐሴ 22 ቀን 1864 በአንቀጽ 6 ላይ የቆሰሉ እና የታመሙ ተዋጊዎች ወደየትኛውም ሀገር ይሰበሰባሉ። እና
እንክብካቤ. ይህ የመላው ኮንቬንሽን መሰረታዊ መርህ ነው፣ እና በእርግጥም የጄኔቫ ህግ በሙሉ።
ነገር ግን የቆሰሉ ወይም የታመሙ የሰራዊት አባላት ተሰብስበው ህመማቸው የሚፈልገውን ህክምና እንዲደረግላቸው ከጠላትነት
ተጠብቀው ሊረዷቸው የሚሹም በጥይት ሊመቱ አይገባም። ታዲያ የቆሰሉ እና የታመሙ ወታደራዊ አባላት እንዴት ሊጠበቁ
ይችላሉ? ይህ ጥያቄ ወሳኝ ነው፣ ምክንያቱም የቆሰሉትን፣ ወዳጅም ሆኑ ጠላት፣ ከዚያ በኋላ ለጦርነት ብጥብጥ ከተጋለጡ
ለመታደግ ጥሩ አይሆንም።
በግልጽ ለማየት እንደሚቻለው, እዚህ ጋር የተያያዘው መርህ የቆሰሉ እና የታመሙ ወታደራዊ ሰራተኞችን እና የህክምና
ባለሙያዎችን እና መሳሪያዎችን የማይጣሱ ናቸው. ነገር ግን የማይጣሱ መሆናቸው እስከምን ድረስ ይዘልቃል፣ እና የአለም አቀፍ
ቀይ መስቀል ኮሚቴ እንዲከበር ለመርዳት ምን ማድረግ ይችላል?
በመሠረቱ, በመጀመሪያ የቆሰሉት እና የታመሙ ሰዎች የማይጣሱበትን መርህ ተግባራዊ ለማድረግ ሁለት ልዩ ሁኔታዎች አሉ,
ምክንያታዊ ሎሲ: የሆስፒታል ዞኖች እና አካባቢዎች; እና ሁለተኛ ራሽን ጊዜያዊ: እርቅ እና የመልቀቂያ.
የቆሰሉ እና የታመሙ የጦር ኃይሎች አባላት ያለመከሰስ መብት በነሐሴ 12 ቀን 1949 የመጀመሪያው የጄኔቫ ስምምነት አንቀጽ
12 ተቀምጧል፡ 'የጦር ኃይሎች አባላት…. የቆሰሉ ወይም የታመሙ በማንኛውም ሁኔታ ይከበራሉ እና ይጠበቃሉ. ጠቅላላ
ኮንቬንሽኑ በዚህ መሰረታዊ መርህ ላይ የተመሰረተው በቁስሎች ወይም በህመም የተገደዱ ወታደራዊ ሰራተኞች ጥቃት
ሊደርስባቸው እንደማይችል ነገር ግን ከየትኛውም ወገን ቢሆኑም ሊከበሩ እና ሊጠበቁ ይገባል.
ይኸው መርህ በፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 10 ተገልጿል, እሱም በሥራ ላይ ያለውን ሕግ እንደገና ይደግማል. እንዲህ ይነበባል፡-
የቆሰሉት፣ የታመሙ እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸው፣ የየትኛውም ወገን አባል የሆኑ፣ የተከበሩ እና የሚጠበቁ ናቸው።
በማንኛውም ሁኔታ በሰብአዊነት ይንከባከባሉ እና ሁኔታቸው በሚፈለገው መጠን ይቀበላሉ. በመካከላቸው ከሕክምና በስተቀር
በማናቸውም ምክንያቶች ላይ የተመሰረተ ልዩነት አይኖርም.
ዓለም አቀፍ ካልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ጋር በተያያዘ የቆሰሉ እና የታመሙ ተዋጊዎች ያለመከሰስ መብት በ1949 ዓ.ም
ስምምነቶች አንቀጽ 3 ላይ ተቀምጧል
፡ በጦርነቱ ውስጥ ንቁ ተሳትፎ የሌላቸው ሰዎች፣ ትጥቅ ያቀረቡ የታጠቁ ሃይሎች አባላትና የተቀመጡትን ጨምሮ። በህመም ፣
በቁስሎች ፣ በእስር ወይም በሌላ በማንኛውም ምክንያት የሚደረግ ውጊያ በማንኛውም ሁኔታ በሰብአዊነት መታከም አለበት ።
ይኸው አንቀፅ የቆሰሉት እና የታመሙ ሰዎች ተሰብስበው እንዲታከሙ ይደነግጋል። ይህ መርህ የተረጋገጠው በፕሮቶኮል 2
አንቀጽ 7 ሲሆን የፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 10 ጽሁፍ በቃላት ማለት ይቻላል በሚደግመው መልኩ እንደሚከተለው ነው፡- ሁሉም
የቆሰሉ
፣ የታመሙ እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸው፣ በትጥቅ ግጭት ውስጥ የተሳተፉም ይሁኑ ያልተሳተፉ መሆን አለባቸው። ይከበሩ
እና ይጠበቁ.
በማንኛውም ሁኔታ በሰብአዊነት ይስተናገዳሉ እና በተቻለ መጠን በተቻለ መጠን እና በተቻለ መጠን በትንሹ መዘግየት,
ሁኔታቸው የሚፈልገውን የሕክምና እንክብካቤ እና እንክብካቤ ያገኛሉ. በመካከላቸው ከሕክምና በስተቀር በማናቸውም
ምክንያቶች ላይ የተመሰረተ ልዩነት አይኖርም.
የቆሰሉ እና የታመሙ ወታደራዊ ሰራተኞች የማይጣሱ ናቸው የሚለው መርህ በውል ስምምነቱ ላይ የጸና ነው። ዓለም አቀፍ እና
ዓለም አቀፍ ያልሆኑ ግጭቶችን ይመለከታል።
ይህ መርህ በተዋጊዎቹ ላይ ሁለት አይነት ግዴታዎችን ይጥላል፣ እነዚህም በስምምነት እና ፕሮቶኮሎች በተደነገገው መሰረት
'መከባበር' እና 'መጠበቅ' በሚለው መመሪያ ውስጥ የተገለጹ ናቸው። የመጀመሪያው ግዴታ, አክብሮት, ከአንዳንድ ድርጊቶች
የመራቅ ግዴታ ነው; በቆሰሉት እና በታመሙ ሰዎች ላይ የሚደረጉ ጥቃቶችን ወይም ሌሎች የጥቃት ድርጊቶችን ይከለክላል።
ሁለተኛው ግዴታ, ጥበቃ, የመተግበር ግዴታ ነው. የቆሰሉ እና የታመሙ ወታደራዊ አባላትን ያለምክንያት ለአደጋ እንዳያጋልጡ
ተዋጊዎቹ በጥቃቱ እና በመከላከላቸው ሁሉንም ጥንቃቄዎች እንዲያደርጉ ይጠይቃል። ከጦርነቱ ለማስወገድ እና እነሱን
ለማስወጣት; እና ከስርቆት እና ከዝርፊያ ለመጠበቅ.
ነገር ግን የቆሰሉት እና የታመሙ ሰዎች ተገቢውን ጥበቃ ሊደረግላቸው ወይም ሊሰበሰቡ እና ሊታከሙ አይችሉም የሕክምና
ባለሙያዎች በተመሳሳይ ሁኔታ ካልተከበሩ እና የሕክምና ተቋማት ካልተጠበቁ በስተቀር. የሕክምና ባለሙያዎች እና ተከላዎች
ከጥቃት የመከላከል አቅማቸው በጦር ኃይሎች ውስጥ የቆሰሉት እና የታመሙ የማይጣሱ ናቸው የሚለው መርህ አንድ ነው።
በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ለዚህ ያለመከሰስ መብት በመጀመሪያው ስምምነት ከአንቀጽ 19 እስከ 35 ተደንግጓል።
ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች የሕክምና ባለሙያዎች እና ተከላዎች ያለመከሰስ መብት ከሁለቱም ወገኖች የቆሰሉትን
እና የታመሙትን የመሰብሰብ እና የመንከባከብ ግዴታ በምክንያታዊነት ይከተላል። አንደኛው ወገን የሌላውን ወገን የህክምና
ባለሙያዎችን ቢያጠቃ ወይም የምሕረት ተግባራቸውን እንዳይፈጽሙ ቢከለክላቸው ይህ ግዴታውን የሚጻረር መሆኑ ግልጽ ነው።
ነገር ግን፣ ያለመከሰስ መብት በአንቀጽ 3 ውስጥ በተካተቱት በትንሹ የድንጋጌዎች ስብስብ ውስጥ በግልጽ
አልተቀመጠም።ይህ መቅረት የሚያስከትላቸው አሳዛኝ ውጤቶች ብዙም ሳይቆይ ታይተዋል፣እና የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግን
በማረጋገጥ እና በማደግ ላይ ያለው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ ጉዳዩን ለማስተካከል ጥንቃቄ አድርጓል። በዚሁ መሰረት
የፕሮቶኮል 2 አንቀጽ 9፡-
የህክምና እና የሀይማኖት ሰራተኞች መከበራቸው እና ጥበቃ ሊደረግላቸው እና ለሥራቸው አፈጻጸም ያለውን ድጋፍ ሁሉ
ሊሰጣቸው እንደሚገባ ይደነግጋል። ከሰብአዊ ተልእኳቸው ጋር የማይጣጣሙ ተግባራትን እንዲፈጽሙ አይገደዱም።
ተግባራቸውን በሚፈጽሙበት ጊዜ የሕክምና ባለሙያዎች በሕክምና ምክንያት ካልሆነ በስተቀር ለማንኛውም ሰው ቅድሚያ
እንዲሰጡ አይገደዱም.
የሕክምና ባለሙያዎች ሥራቸውን በአግባቡ እንዲሠሩ ከጦርነት አደጋዎች ለመጠበቅ በቂ አይደለም; ተዋጊዎቹም ስራቸውን
ከማደናቀፍ መቆጠብ አለባቸው። የሁሉም በጣም የተለመደው እንቅፋት እና የሕክምና አገልግሎቶችን ሥራ ወደ መቆም ሊያመጣ
የሚችል ምርኮ ነው። ዶክተሮች፣ የህክምና ባለሙያዎች እና ነርሶች ወደ ካምፖች እና ምሽጎች ከጦር እስረኞች ጋር ከተጣሉ፣
በጦር ሜዳ ላይ ለቆሰሉት ምንም ማድረግ አይችሉም። ይህ በጠላት እጅ ውስጥ የሚወድቁ የሕክምና ባለሙያዎችን የመቆየት
ጥያቄ ያስነሳል.
እ.ኤ.አ. በ 1864 የተካሄደው ኮንፈረንስ ጉዳዩን በተቻለ መጠን ግልፅ በሆነ መንገድ ፈትቷል-የህክምና ባለሙያዎች እስረኛ
እንዳይሆኑ ወስኗል ። በጠላት ወረራም ቢሆን የቆሰሉትንና የታመሙትን የመንከባከብ ሥራቸውን በነፃነት መቀጠል አለባቸው፤
እና የእነሱ እንክብካቤ በማይፈለግበት ጊዜ ለራሳቸው ታጣቂ ሃይሎች ተላልፈው እንዲሰጡ ነበር።
በሁለቱ የዓለም ጦርነቶች ውስጥ ግን ተዋጊዎቹ የየራሳቸው ዜግነት ያላቸው የጦር ምርኮኞችን ለመጠበቅ የተወሰኑ ወይም
ሁሉንም የተያዙ የሕክምና ባለሙያዎችን ማቆየት አስፈላጊ ሆኖ አግኝተውታል። በአንዳንድ ሁኔታዎች ተፋላሚዎቹ ከጠቅላላው
የእስር ቤቶች ቁጥር ጋር ሲነፃፀር በዶክተሮች ፣በሕክምና ተቆጣጣሪዎች እና በነርሶች ብዛት ላይ ስምምነት ላይ ደርሰዋል ።

ይህ ዓይነቱ መፍትሔ በ1949 ዓ.ም ኮንፈረንስ ከደመቀ እና ለም ክርክር በኋላ ፀድቋል። ስለዚህም የመጀመሪያው ኮንቬንሽን
አንቀጽ 28፡-
በአንቀፅ 24 እና 26 የተገለጹት ሰዎች በተቃዋሚዎች እጅ የሚወድቁ ሰዎች የሚቆዩት በጤና ሁኔታ፣ በመንፈሳዊ ፍላጎቶች እና
በእስረኞች ቁጥር ብቻ ነው። ጦርነት ይጠይቃል።
በዚህ ሁኔታ የተያዙ ሰዎች የጦር እስረኞች እንደሆኑ አይቆጠሩም። ቢሆንም ቢያንስ እ.ኤ.አ. ነሐሴ 12 ቀን 1949 የጦር
እስረኞች አያያዝን በተመለከተ በጄኔቫ ኮንቬንሽን በተደነገገው ሁሉ በወታደራዊ ሕጎች እና በማቆያ ኃይል ደንቦች ማዕቀፍ
ውስጥ ተጠቃሚ ይሆናሉ። በተጨማሪም ብቃት ባለው አገልግሎታቸው በሙያዊ ስነ ምግባራቸው መሰረት የህክምና እና
መንፈሳዊ ተግባራቸውን የጦር እስረኞችን በመወከል በተለይም ራሳቸው የሆኑባቸውን የመከላከያ ሰራዊት አባላትን በመወከል
ይቀጥላሉ ።
አንቀጹ የጦር እስረኞችን ለመንከባከብ ለሚቆዩ የህክምና ባለሙያዎች የሚሰጠውን ፋሲሊቲም ይገልጻል። ለዚያ ዓላማ
የማይፈለጉ የሕክምና ባለሙያዎች የሚመለሱበት መንገድ እንደተከፈተ ወዲያውኑ ወደ ወገኖቻቸው ታጣቂ ኃይሎች መመለስ
አለባቸው፣ በአንቀጽ 30 አንቀጽ 1 መሠረት፡- በሕገ መንግሥቱ በተደነገገው መሠረት
ማቆየቱ የማይጠቅም ሰው ነው። አንቀፅ 28 ለተጋጩት ወገኖች የሚመለሱበት መንገድ እንደተከፈተ እና ወታደራዊ መስፈርቶች
ሲፈቀድላቸው ይመለሳሉ።

እነዚህ ድንጋጌዎች ipso jure ለአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ብቻ ተፈጻሚ ይሆናሉ። በውስጥ ግጭት ውስጥ ተዋጊዎቹ
ወታደራዊ እና ሲቪል እስረኞችን ለመንከባከብ በማይፈልጉበት ጊዜ እንኳን የሕክምና ባለሙያዎችን ነፃ የመልቀቅ ግዴታ
የለባቸውም።
ምርኮ ግን ብቸኛው ሊሆን የሚችል እንቅፋት አይደለም; የቆሰሉ እና የታመሙ የሰራዊት አባላትን መሰብሰብ እና መንከባከብ
ያለባቸው ሰዎች በህግ ተጠያቂ ከሆኑ እጣ ፈንታቸው ብቻ ይሆናል። ወታደራዊ የቆሰሉ እና የታመሙ ሰዎች ጥበቃ የግድ
የሕክምና እንክብካቤ ገለልተኛነት መርህን በማክበር ላይ የተመሰረተ ነው.
እንዲህ ዓይነቱ እንክብካቤ በመጀመሪያው ስምምነት አንቀጽ 18 አንቀጽ 3 የተጠበቀ ነው፡- 'ማንም ሰው የቆሰለውን ወይም
የታመመውን በማስታመም ሊቀጣ ወይም ሊፈረድበት አይችልም'። ይህ ደንብ በፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 16 አንቀጽ 1 ተረጋግጧል: -
'በምንም አይነት ሁኔታ ማንም ሰው ከህክምና ሥነ-ምግባር ጋር የሚጣጣሙ የሕክምና ተግባራትን በማከናወኑ ምንም ዓይነት
ጥቅም ያለው ሰው ምንም ይሁን ምን.'
እነዚህ ዝግጅቶች ሐኪሙ የታካሚውን የሕክምና ታሪክ ሚስጥራዊነት የመጠበቅ ግዴታን ይጠብቃሉ? ካላደረጉ፣ የቆሰሉ ወይም
የታመሙ ሰዎች ለጠላት ሪፖርት እንዳይደረጉ በመፍራት አስፈላጊውን የሕክምና ክትትል ሊተዉ ይችላሉ።
የ1949ቱ ኮንቬንሽኖች በዚህ ነጥብ ላይ ጸጥ አሉ። የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ማረጋገጫ እና ልማት የዲፕሎማሲያዊ
ኮንፈረንስ ጥያቄውን ለመፍታት ሞክሯል, ነገር ግን የሕክምና አገልግሎቱን ከተጣቃሹ አካል ምርመራ እና ክስ በሚከላከል
መልኩ ነበር. ስለዚህም በፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 16 አንቀጽ 3 ላይ እንዲህ ይላል፡-
ማንኛውም ሰው በሕክምና ሥራ ላይ የተሰማራ ሰው በኋለኛው ወገን ሕግ ካልተደነገገው በቀር የተቃዋሚ ፓርቲ አባል ለሆኑ ወይም
ለወገኑ እንዲሰጥ አይገደድም። የቆሰሉትን እና የታመሙትን የሚመለከት ማንኛውም መረጃ በእሱ እንክብካቤ ስር ያሉ፣ ወይም
በእሱ እንክብካቤ ስር የነበሩ፣ እንደዚህ አይነት መረጃ በእሱ አስተያየት ከሆነ ወይም በእሱ እንክብካቤ ስር የነበሩ ከሆነ፣
እንደዚህ አይነት መረጃ በእሱ አስተያየት ፣ ለ ለሚመለከታቸው ታካሚዎች ወይም ለቤተሰቦቻቸው. ተላላፊ በሽታዎችን የግዴታ
የማሳወቅ ደንቦች ግን መከበር አለባቸው።
በሌላ አነጋገር፣ ሕጉ የተጠረጠሩ ቁስሎችን የግዴታ ማሳወቅ የሚፈልግ ከሆነ፣ የሕክምና ሚስጥራዊነት ከዚህ በኋላ
አይጠበቅም ነበር።
ከላይ ያሉት ህጎች ለአለም አቀፍ ግጭት ብቻ ተፈጻሚ ይሆናሉ። ይሁን እንጂ እያንዳንዱ ወገን የሕክምና አገልግሎቱን ከስራ
ውጪ በማድረግ ሌላውን ለማዳከም መሞከር የሚያስከትለው አደጋ በእርስ በርስ ጦርነት ወይም በተደባለቁ ግጭቶች ውስጥ
የውስጥም ሆነ አለማቀፋዊ ግጭት ባህሪያትን በማጣመር ተቃራኒ ሃይሎች በቅርብ ርቀት ላይ ስለሚገኙ ነው። እና ሀብታቸው
ብዙውን ጊዜ እኩል አይደሉም. በተጨማሪም ድብቅ እንቅስቃሴ ሕጎች ሆኖ በሚታይባቸው እንደነዚህ ባሉ ሁኔታዎች ውስጥ ነው
እያንዳንዱ ወገን ድብቅ ተዋጊዎችን ከሥሩ ለማጥፋት በማሰብ የሕክምና አገልግሎቱን ሁሉንም የተጠረጠሩ ቁስሎች ሪፖርት
እንዲያደርግ ማዘዝ ይችላል።
አንቀጽ 3 ብቻ ወዲያውኑ ተግባራዊ ይሆናል. ‹የቆሰሉት እና የታመሙ ሰዎች ተሰብስበው እንክብካቤ ሊደረግላቸው ይገባል›
በማለት ይደነግጋል፣ ስለዚህም በህክምና ባለሙያዎች ላይ የሚደርሰውን ማንኛውንም ጥቃት ያለምንም ጥርጥር ይከለክላል።
በተቃራኒው የጠላት ተዋጊዎችን አስፈላጊ የሕክምና እንክብካቤ ለማሳጣት የጠላት የሕክምና አገልግሎትን ሥራ የሚያደናቅፍ
ሌሎች ዘዴዎችን አይከለክልም. በጥቅምት እና ህዳር 1957 በኒው ዴሊ የተሰበሰበው አስራ ዘጠነኛው የቀይ መስቀል ጉባኤ
ይህንን ክፍተት ለመሙላት ሞክሯል የሚከተለውን የውሳኔ ሃሳብ በማፅደቅ፡- 19ኛው የቀይ መስቀል አለም አቀፍ ጉባኤ ቀደም
ሲል በአለም አቀፉ ኮሚቴ የተደረገውን ጥረት ግምት ውስጥ በማስገባት ይህንን ክፍተት ለመሙላት ሞክሯል

። ቀይ መስቀል በሁሉም ዓይነት የትጥቅ ግጭቶች ምክንያት የሚደርሰውን ስቃይ ለመቀነስ፣

በ 1949 በነበሩት የጄኔቫ ስምምነቶች ላይ አዲስ ድንጋጌ እንዲጨመር ምኞቱን ገልጿል። በእነዚህ ሁኔታዎች ውስጥ እንዲሰጡ
የተጠየቁትን እንክብካቤ በሚሰጡበት ጊዜ አድልዎ እና ዶክተሮች በምንም መንገድ አይከለከሉም ፣
የማይጣስ የሕክምና ባለሙያ ሚስጥራዊነት መርህ ሊከበር ይችላል
፣ በሽያጭ እና በአለም አቀፍ ህጎች ከተደነገገው በስተቀር ምንም ገደቦች ሊኖሩ አይችሉም። ነፃ የመድኃኒት ዝውውር፣ እነዚህ
መድኃኒቶች ለሕክምና ዓላማዎች ብቻ እንደሚውሉ በመረዳት፣
ከአሁኑ ውሳኔ ጋር የሚቃረኑ ማናቸውንም እርምጃዎች እንዲሰርዙ ሁሉንም መንግሥታት አስቸኳይ ጥሪ ያቀርባል።
የኒው ዴሊ ኮንፈረንስ ለወደፊት የህግ እድገት መንገድን በማያሻማ ሁኔታ እየጠቆመ ነበር። ስለዚህ የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ
የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግን በማረጋገጥ እና በማዳበር ላይ እነዚህን ምክሮች ወደ አወንታዊ ህግ ማካተት በጣም ውስን
ቢሆንም ነበር.
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ የቆሰሉ እና የታመሙ ወታደራዊ ሰራተኞችን እና የህክምና ባለሙያዎችን እና መሳሪያዎችን የማይጣሱበትን መርህ እንዴት
ያብራራሉ? ተግባራዊነታቸውን ለማረጋገጥ የተነደፈ ዘዴ አለ?
☻ የቆሰሉ እና የታመሙ ተዋጊዎችን ለመጠበቅ የሚያስችል ህጋዊ መሰረት አለ?
☻ የቆሰሉት እና የታመሙ አይደፈርስም የሚለው መርህ በትግሉ ታጋዮች ላይ የሚጥላቸው ሁለቱ መሰረታዊ ግዴታዎች ምን
ምን ናቸው? እያንዳንዳቸውን ያብራሩ
☻ የቆሰሉትን እና የታመሙትን ለመጠበቅ የህክምና ባለሙያዎች እና ህንጻዎች ጥበቃ ፋይዳው ምን ያህል ነው? ለእነሱ
የሚሰጠው ጥበቃ ምንድን ነው?
☻ የሕክምና ባለሙያዎች ከቅጣት ጥበቃ ያገኛሉ እንዲሁም የታካሚውን ሚስጥራዊ መረጃ እንዲያስረክቡ ይገደዳሉ?
4.2 የዘፈቀደ ህክምና መከላከል
ሌላው በመንግስት አሰራር እንደ ልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ ደንብ የተደነገገው በአለም አቀፍ እና አለም አቀፍ ባልሆኑ የጦር
ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያለው ደንብ የቆሰሉ፣ የታመሙ እና በመርከብ የተሰበረ የሰራዊት አባላትን በዘፈቀደ የማስተናገድ
ህግ ነው። ሁኔታዎች በሚፈቅዱበት ጊዜ እና በተለይም ከተጫዋቾች በኋላ፣ እያንዳንዱ የግጭቱ አካል፣ ሳይዘገይ፣ የቆሰሉትን፣
የታመሙትን እና የተሰበረውን መርከብ ያለ አንዳች ልዩነት ለመፈለግ፣ ለመሰብሰብ እና ለማውጣት ሁሉንም እርምጃዎች
መውሰድ አለበት። በቆሰሉት፣ በታመሙ እና በመርከብ በተሰበረ የሰራዊት አባላት መካከል ያለ አድሎአዊ መርህ በማንኛውም
ሁኔታ ጥበቃ ለሁሉም እኩል መሰጠት እንዳለበት እና በእነዚህ ሁኔታዎች ውስጥ ማንም ሰው በዘፈቀደ አይስተናገድም ይላል።
በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ያለ ልዩነት የቆሰሉ እና የታመሙ ተዋጊዎችን የመሰብሰብ ግዴታ ለመጀመሪያ ጊዜ በ
1864 በጄኔቫ ስምምነት ተፈርሟል ። ይህ ርዕሰ ጉዳይ በ 1949 በጄኔቫ ስምምነቶች ውስጥ የበለጠ በዝርዝር ተብራርቷል.
ይህ ተግባር አሁን ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 10 ውስጥ ተቀምጧል, ምንም እንኳን በአጠቃላይ የቆሰሉትን, የታመሙትን እና
የመርከብ አደጋን "መጠበቅ" የሚለው ቃል ቢሆንም "ወደ መከላከያቸው መምጣት, እርዳታ እና ድጋፍ መስጠት" ማለት ነው.
ይህንን ህግ የያዘው በርካታ ወታደራዊ ማኑዋል በአጠቃላይ የቆሰሉ፣ የታመሙ እና የመርከብ የተሰበረ፣ ወታደራዊም ሆነ ሲቪል
የሚሸፍን ነው። የበርካታ ግዛቶች ህግጋቶች በተለይም የስዊድን ህግ ይህንን ህግ እንደ ልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ በግልፅ
አውቀውታል እና የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋን ጥለው ለሚሄዱ ሰዎች ቅጣትም ጭምር ነው።
ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የጦር ግጭቶች አውድ ውስጥ ይህ ደንብ በጄኔቫ ስምምነቶች አንቀጽ 3 ላይ "የቆሰሉት እና የታመሙ
ሰዎች መሰብሰብ አለባቸው" በሚለው የተለመደ አንቀጽ 3 ላይ የተመሰረተ ነው. ተጨማሪ ፕሮቶኮል II ውስጥ በበለጠ ዝርዝር
ሁኔታ ተቀይሯል። በተጨማሪም፣ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን በሚመለከቱ በሌሎች በርካታ መሳሪያዎች
ተቀምጧል።
የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና መርከብ የተሰበረውን የመፈለግ፣ የመሰብሰብ እና የማውጣት ግዴታ በአለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ባላቸው ወይም ተግባራዊ በሆኑ በርካታ ወታደራዊ መመሪያዎች ውስጥ ይገኛል። የቆሰሉትን እና
የታመሙትን መተው በበርካታ ክልሎች ህግ መሰረት ጥፋት ነው.
ከአለም አቀፍም ሆነ ከአለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ጋር በተያያዘ ምንም አይነት ይፋዊ ተቃራኒ አሰራር አልተገኘም።
ICRC ለአለም አቀፍ እና አለምአቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች አካላት ይህንን ህግ እንዲያከብሩ እና በእነዚህ ሰዎች ላይ
ከማንኛውም የዘፈቀደ አያያዝ እንዲቆጠቡ ጠይቋል።
የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የተሰበረውን የመፈለግ፣ የመሰብሰብ እና የማውጣት ግዴታ የሃብት ግዴታ ነው። እያንዳንዱ
የግጭት አካል የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን ለመፈለግ፣ ለመሰብሰብ እና ለማውጣት ሁሉንም
እርምጃዎች መውሰድ አለበት። ይህ የሰብአዊ ድርጅቶች በፍለጋ እና በመሰብሰብ ላይ እንዲረዱ መፍቀድን ይጨምራል።
ልምምድ እንደሚያሳየው ICRC በተለይ የቆሰሉትን እና የታመሙ ሰዎችን በማስወጣት ላይ ተሰማርቷል. በተግባር ግን
ግብረሰናይ ድርጅቶች መሰል ተግባራትን ለማከናወን የተወሰነ አካባቢ ከሚቆጣጠረው አካል ፈቃድ እንደሚያስፈልጋቸው ግልጽ
ነው ነገር ግን ይህ ፈቃድ በዘፈቀደ መከልከል የለበትም። የተባበሩት መንግስታት የፀጥታው ምክር ቤት፣ የተባበሩት መንግስታት
ጠቅላላ ጉባኤ እና የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ለምሳሌ በኤል ሳልቫዶር እና ሊባኖስ ግጭቶች ውስጥ
ያሉ ወገኖች ICRC የቆሰሉትን እና የታመሙትን እንዲያወጣ እንዲፈቅድ ጠይቀዋል።
በተጨማሪም፣ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና መርከብ የተሰበረውን ፍለጋ፣ መሰብሰብ እና ማፈናቀል ላይ የሲቪል ህዝብ እንዲረዳ
የመጥራት እድል በጄኔቫ ስምምነቶች እና ተጨማሪ ፕሮቶኮሎቻቸው ውስጥ የታወቀ እና በብዙ ወታደራዊ ማኑዋሎችም ቀርቧል።
የመጀመርያው የጄኔቫ ስምምነት አንቀጽ 18 “ማንም ሰው የቆሰለውን ወይም የታመመውን በማስታመም ሊቀጣ ወይም
ሊፈረድበት አይችልም” ይላል። ይህ መርህ በተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 17(1) ላይ ተቀምጧል፣ ምንም ያልተያዘለት።
የጄኔቫ ስምምነቶች እና ሌሎች የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ሃይሎች የሚያከብሩት የተባበሩት
መንግስታት ዋና ፀሃፊ ቡሌቲን የተኩስ ማቆም እና ሌሎች አካባቢያዊ ዝግጅቶች የቆሰሉት እና የታመሙበትን ሁኔታ ለመፍጠር
እንደ ተገቢ መንገዶች ይመለከታሉ ። ከጦርነቱ መውጣቱ እና በግጭቱ ውስጥ ያሉ ተዋዋይ ወገኖች እንደዚህ ያሉ ስምምነቶችን
እንዲያደርጉ, ሁኔታዎች በሚፈቀዱበት ጊዜ, የቆሰሉትን ከጦር ሜዳ ለመውሰድ, ለመለወጥ እና ለማጓጓዝ.
ይህ ህግ በቆሰሉ፣ በታመሙ እና በመርከብ የተሰበረ፣ ያለ ምንም ልዩነት ተፈጻሚ ይሆናል። ይህ ማለት የቆሰሉትን፣ የታመሙትን
እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን ከየትኛውም ወገን ሳይለይ፣ ነገር ግን በቀጥታ በጦርነት ውስጥ ቢሳተፉም ባይሆኑም ተፈጻሚ
ይሆናል። ይህ ደንብ በሲቪሎች ላይ መተግበሩ ቀደም ሲል በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት አንቀጽ 16 መሰረት ነበር, እሱም
በግጭት ውስጥ የሚገኙትን ሀገራት ህዝቦች በሙሉ; እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል አንቀጽ 10 ላይ ተደግሟል I. ዓለም አቀፍ ያልሆኑ
የጦር ግጭቶችን በተመለከተ የጄኔቫ ስምምነቶች የጋራ አንቀጽ 3 በጦርነት ውስጥ ንቁ ተሳትፎ የሌላቸውን ሁሉ ሲቪሎችንም
ጨምሮ ይሠራል። በተጨማሪም የተጨማሪ ፕሮቶኮል II አንቀጽ 8 ምንም ዓይነት ልዩነት አያመለክትም. በአብዛኛዎቹ ወታደራዊ
ማኑዋሎች ውስጥ ይህንን ደንብ በአጠቃላይ ሁኔታ የሚገልጹ ተመሳሳይ ግዴታዎች ቀርበዋል.
የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን የሰራዊት አባላትን በዘፈቀደ አያያዝ መከላከልን የሚመለከት ሲሆን
ይህም እንደ ልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ ደንብ በአለም አቀፍ እና አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈፃሚነት ያለው ሲሆን
ከህክምና እና እንክብካቤ ጋር የተያያዘ ነው። እንደሚያስፈልጋቸው. የቆሰሉት፣ የታመሙ እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸው፣
በተቻለ መጠን በተቻለ መጠን እና በተቻለ መጠን በትንሹ መዘግየት፣ በሁኔታቸው የሚፈልገውን የህክምና እንክብካቤ እና
እንክብካቤ ማግኘት አለባቸው። በመካከላቸው ከሕክምና በስተቀር በማንኛውም ምክንያት ልዩነት ሊደረግ አይችልም ።
የቆሰሉ እና የታመሙ ተዋጊዎችን ያለ ልዩነት የመንከባከብ ግዴታ ቀደም ሲል በሊበር ኮድ ውስጥ እውቅና ያገኘ እና በ 1864
በጄኔቫ ስምምነት የተረጋገጠ የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ህግ የረዥም ጊዜ ህግ ነው። ይህ ርዕሰ ጉዳይ በ1949 የጄኔቫ ስምምነቶች
በበለጠ ዝርዝር የተመለከተው ሲሆን ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 10 ላይ ተቀምጧል።
ይህን ህግ የያዙት በርካታ ወታደራዊ መመሪያዎች በአጠቃላይ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ መሰበርን የሚሸፍኑ
ናቸው። የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን የህክምና አገልግሎት መከልከል በብዙ ክልሎች ህግ
መሰረትም ጥፋት ነው።
የቆሰሉ እና የታመሙ ተዋጊዎችን ያለ ልዩነት የመንከባከብ ግዴታ በበርካታ ወታደራዊ መመሪያዎች ውስጥ ተቀምጧል ይህም
ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ይኖራቸዋል። ዓለም አቀፍ ያልሆነ የትጥቅ ግጭት ባለባቸው የብዙ
ክልሎች ህግ መሰረት ለቆሰሉት፣ ለታመሙ እና ለተሰበረ መርከብ የህክምና አገልግሎት መከልከል ጥፋት ነው። እ.ኤ.አ. በ
1985 በወታደራዊ ጁንታ ጉዳይ የአርጀንቲና ብሔራዊ ይግባኝ ሰሚ ፍርድ ቤት ይህንን ደንብ ማክበር ያስፈልጋል ። በተጨማሪም
፣ ዓለም አቀፍ ካልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች አንፃር ይህንን ደንብ የሚደግፉ ኦፊሴላዊ መግለጫዎች እና ሌሎች ልምዶች አሉ።

የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን የመንከባከብ እና የመንከባከብ ግዴታ የሀብት ግዴታ ነው። በግጭቱ
ውስጥ የተሳተፉት ወገኖች ሁሉ የተቻለውን ጥረቱን በመጠቀም የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን
ለመንከባከብ፣ የሰብአዊ ድርጅቶችን ጥበቃና እንክብካቤ እንዲያደርጉ መፍቀድን ጨምሮ።
በተጨማሪም የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን ሲቪል ህዝብ እንዲረዳ የመጥራት እድሉ በተግባር
ይታወቃል። በሲቪል ህዝብ የሚሰጠው እርዳታ እ.ኤ.አ. በ 1864 በጄኔቫ ስምምነት ፣ የመጀመሪያው የጄኔቫ ስምምነት እና
ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች I እና II እውቅና አግኝቷል። ይህ ዕድል በበርካታ ወታደራዊ መመሪያዎች ውስጥም ይታወቃል.
በሕክምና ምክንያት ካልሆነ በቀር በቆሰሉት፣ በታመሙና በተሰበረ መርከብ ላይ ምንም ዓይነት ልዩነት እንዳይኖር፣ የዘፈቀደ
ሕክምናን ለመከላከል በጣም አስፈላጊው ሕግ ብዙውን ጊዜ በዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግ ውስጥ “አሉታዊ ልዩነት” የተከለከለ
ነው ። ይህ ማለት በተለይ በመጀመሪያ አፋጣኝ ህክምና የሚሹ ሰዎችን በማከም የሚጠቅም ልዩነት ሊደረግ ይችላል፣ ይህ
ካልሆነ በመጀመሪያ ታክመው በሚታከሙት እና በኋላ በሚታከሙት መካከል አድሎአዊ አያያዝ ሳይደረግ። ይህ መርህ በብዙ
ወታደራዊ ማኑዋሎች ውስጥ ተቀምጧል። በተጨማሪም ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች I እና II ላይ እንደተገለጸው የሕክምና ሥነ-
ምግባርን የማክበር መስፈርት የተደገፈ ነው, ይህም የሕክምና ባለሙያዎች በሕክምና ምክንያት ካልሆነ በስተቀር ለማንኛውም
ሰው ቅድሚያ ሊሰጡ አይችሉም.
]]
እና በመጨረሻም፣ በዘፈቀደ የሚደረግ ሕክምናን በተመለከተ ደንቡ ምን እንደሚሰጥ እንመልከት። በአለም አቀፍ እና አለም
አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያለው የልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ ደንብ ሆኖ የተቋቋመው ይህ ህግ
እያንዳንዱ የግጭት አካል የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን እንግልትና እንግልት ለመከላከል ሁሉንም
እርምጃዎች መውሰድ እንዳለበት ይደነግጋል። የግል ንብረታቸው እንዳይዘረፍ።

ከአለም አቀፍ የጦር መሳሪያ ግጭቶች አንፃር የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የተሰበረውን መርከብ ከዘረፋ እና እንግልት
ለመጠበቅ ሁሉንም እርምጃዎች የመውሰድ ግዴታ በመጀመሪያ በ1906 በጄኔቫ ስምምነቶች እና በ1907 የሄግ ስምምነት
የተደነገገ ሲሆን አሁን በ1949 ተቀምጧል። የጄኔቫ ስምምነቶች።
በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን እንግልት እና ዝርፊያ ለመጠበቅ
ሁሉንም እርምጃዎች የመውሰድ ግዴታን ያመለክታሉ። በተለይም ብዙ ማኑዋሎች የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ
መሰበርን ይከለክላሉ፣ አንዳንዴም “ማታለል” ወይም የጦር ወንጀል እንደሆነ ይገልፃሉ።

አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና መርከቦችን ከዘረፋ እና እንግልት ለመጠበቅ
ሁሉንም እርምጃዎች የመውሰድ ግዴታ ተጨማሪ ፕሮቶኮል II ላይ ተቀምጧል። በተጨማሪም፣ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶችን በሚመለከቱ ሌሎች በርካታ መሳሪያዎች ውስጥ ይገኛል።
ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያላቸው ወይም የተተገበሩ በርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች የቆሰሉትን፣
የታመሙትን እና የመርከብ አደጋን ዝርፊያ እና እንግልት ይከለክላሉ ወይም ከዝርፊያ እና እንግልት ለመጠበቅ ሁሉንም
እርምጃዎች የመውሰድ ግዴታ አለባቸው። .
ልምምድ እንደሚያመለክተው ሲቪሎች የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የተሰበረውን መርከብ የማክበር ግዴታ አለባቸው። ከአለም
አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ጋር በተያያዘ ይህ መርህ በአንደኛው የጄኔቫ ስምምነት አንቀጽ 18 እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 17
ላይ ተቀምጧል። በበርካታ ወታደራዊ ማኑዋሎች ውስጥም ተቀምጧል። የስዊድን የIHL ማንዋል በተለይ ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1
አንቀጽ 17ን እንደ ልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ ኮድ ይገልፃል። ከተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 ኛ አንቀጽ 17 ጋር በተያያዘ የተጨማሪ
ፕሮቶኮሎች አስተያየት እንዲህ ይላል፡-
እዚህ በሲቪል ህዝብ ላይ የሚጣለው ግዴታ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን ማክበር እንጂ እነሱን
መጠበቅ አይደለም። ስለዚህ ከምንም በላይ ከድርጊት መቆጠብ ማለትም በቆሰሉት ላይ ምንም አይነት የኃይል እርምጃ
አለመፈጸም ወይም ያሉበትን ሁኔታ መጠቀም ግዴታ ነው። የቆሰለውን ሰው ለመርዳት ምንም ዓይነት አዎንታዊ ግዴታ የለም.
ምንም እንኳን በግልጽ እንዲህ ዓይነቱን ግዴታ የመወጣት እድሉ ለብሔራዊ ሕግ ክፍት ቢሆንም እና በብዙ አገሮች ሕጉ በአደጋ
ላይ ያሉ ሰዎችን የመርዳት ግዴታን ይደነግጋል ፣ ምንም እንኳን የቅጣት እቀባ ህመም የለም።
የሰላማዊ ሰዎች የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን የማክበር ግዴታ አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ውስጥም ይሠራል። በአለም አቀፉ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት ህግ መሰረት ማንኛውም ሰው በአለም አቀፍም ሆነ አለም
አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ አንድን ሰው መግደል ወይም ማቁሰል የጦር ወንጀል ነው።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ የቆሰሉትን፣ የታመሙ እና የተሰበረውን መርከብ ፍለጋ፣ መሰብሰብ እና ማስወጣትን በተመለከተ IHL ምን ይሰጣል?
☻ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ መሰበርን በተመለከተ የሚሰጠው መመሪያ በማንኛውም ቦታ ላይ ልዩነት እንዲኖር
ይፈቅዳል? ያብራሩ
☻ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የተሰበረውን መርከብ ከዘረፋ እና እንግልት ለመጠበቅ የሚያስችል የህግ መሰረት አለ ወይ?
ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችስ?
☻በሰላማዊ ሰዎች ላይ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋ የደረሰባቸውን ህክምናን በተመለከተ ምንም አይነት ግዴታ
አለ?
ምእራፍ አምስት፡ የዜጎች ጥበቃ

5.1 የዜጎችን ህዝብ ከጠላትነት ተፅእኖ መጠበቅ

ከጥያቄው ባሻገር የሲቪል ህዝብ ከጦርነት ተጽእኖ ነጻ መሆን አለበት የሚለው አጠቃላይ መርህ ከምንም በላይ በባህላዊ ህግ
ላይ የተመሰረተ ነው። የሰብአዊነትን እና የስልጣኔን መሰረታዊ መስፈርቶችን ያሟላል, እና በስምምነቶች ውስጥ ከመረጋገጡ
ከረጅም ጊዜ በፊት በሕግ አስተያየት እና በመንግስት አሠራር ተቀባይነት አግኝቷል. እድገቱ ግን በተለያዩ የኮድዲኬሽን ደረጃዎች
በቀላሉ ሊከተል ይችላል።
የዚህ ደንብ ዋና ዋና የሕግ መሠረቶች የሄግ ደንቦች ከአንቀጽ 25 እስከ 28 ያሉት ናቸው። እነሱን ለማየት ፣ በዚህ ክፍል ውስጥ
ያለው የመጀመሪያው ድንጋጌ በማንኛውም መንገድ በከተማዎች ፣ በመንደሮች ፣ በመኖሪያ ቤቶች ወይም በህንፃዎች ላይ ጥቃት
ወይም ቦምብ መጣል የተከለከለ ነው ። ሁለተኛው ማለትም አንቀጽ 26፣ የአጥቂ ሃይል አዛዥ መኮንን የቦምብ ድብደባ
ከመጀመሩ በፊት፣ ከጥቃት በስተቀር፣ ባለስልጣኖችን ለማስጠንቀቅ የሚችለውን ሁሉ ማድረግ እንዳለበት ይደነግጋል።
ስነ ጥበብ. 27 በአንፃሩ ለሀይማኖት፣ ለሥነ ጥበብ ሳይንስ ወይም ለበጎ አድራጎት ዓላማ፣ ታሪካዊ ሐውልቶች፣ ሆስፒታሎች እና
የታመሙና የቆሰሉባቸው ቦታዎች ላይ ከበባ እና በቦምብ ድብደባ ሁሉም አስፈላጊ እርምጃዎች መወሰድ አለባቸው ይላል።
የሚሰበሰቡት፣ በወቅቱ ለወታደራዊ አገልግሎት እስካልሆኑ ድረስ... በመጨረሻ፣ Art. 28 በጥቃቶች ቢወሰዱም የከተማ ወይም
የቦታ ዘረፋ የተከለከለ መሆኑን ይደነግጋል።
በእነዚህ ሁሉ ድንጋጌዎች ውስጥ በጣም አስፈላጊ የሆነ ነገር እንደ ልማዳዊ ሕግ ኮድ, ሁሉም የዓለም አቀፉ ማህበረሰብ አባላት
በጥቅምት 18 ቀን 1907 የሄግ ኮንቬንሽን (IV) አባል ይሁኑ ወይም አይሆኑም
. ሃይሎች፣ ሲቪል ህዝብ ከጥቃት የሚላቀቀው መርሆች በጥቅምት 18 ቀን 1970 በሄግ ኮንቬንሽን (IX) አንቀጽ 1 እና 2 ላይ
ተደንግጓል። አንቀጽ 1፡- ጥበቃ ባልተደረገላቸው ወደቦች፣ ከተሞች፣ መንደሮች፣ መኖሪያ ቤቶች ወይም የባህር ሃይሎች የቦምብ
ጥቃት ህንጻዎች የተከለከሉ ናቸው…
በሌላ በኩል አንቀጽ 2 እንዲህ ይላል፡- “ወታደራዊ ስራዎች፣ ወታደራዊ ወይም የባህር ሃይል ተቋማት፣ የጦር መሳሪያ ወይም
የጦር መሳሪያዎች መጋዘኖች፣ አውደ ጥናቶች ወይም ተክሎች ለጠላት መርከብ ወይም ሰራዊት ፍላጎት እና ለመርከቦቹ ፍላጎቶች
ሊያገለግሉ ይችላሉ። ወደብ ላይ የሚደረጉ ጦርነቶች ግን በዚህ ክልከላ ውስጥ አልተካተቱም የባህር ኃይል አዛዥ ከጥሪ በኋላ
ምክንያታዊ የጥበቃ ጊዜ ካለፈ በኋላ እና ሌሎች መንገዶች የማይቻል ከሆነ እና የአካባቢው ባለስልጣናት በመድፍ ሊያጠፋቸው
ይችላል። በጊዜው አላጠፋቸውም። በእንደዚህ ዓይነት ሁኔታዎች ውስጥ በቦምብ ድብደባ ምክንያት ለሚደርስ ለማንኛውም
ሊወገድ የማይችል ጉዳት ምንም ዓይነት ኃላፊነት አይወስድም…”
በሁለቱ የመከላከያ ደንቦች መካከል ያለው ልዩነት ግልጽ ነው. በመሬት ላይ በሚደረገው ጦርነት ላይ ተፈፃሚ የሆኑት ህጎች
በተከላካዩ እና ባልተከላከሉ አከባቢዎች መካከል ባለው ልዩነት ላይ የተመሰረቱ ሲሆኑ ፣ በባህር ላይ በሚደረጉ ጦርነቶች ላይ
ተፈፃሚነት ያላቸው ግን በመጀመሪያ ደረጃ ወታደራዊ ዓላማን የሚመለከቱ ናቸው ።
ይህ ልዩነት በቀላሉ ይገለጻል. በሜዳው ውስጥ ሰራዊትን የሚመራ መኮንን ያልተከላከለውን አካባቢ በመያዝ ወታደራዊ ፍላጎት
ያላቸውን ማናቸውንም ተቋማት የማውደም ወይም የመውረስ እድሉ አለው። ቦምብ ለማፈንዳት ምንም አይነት ወታደራዊ ፍላጎት
ሊያረጋግጥ የማይችል ጉዳት ያስከትላል።
የጦር መርከቦች አዛዥ በበኩሉ ምንም አይነት ወታደራዊ ሀብቶችን ለማጥፋት ወይም ለመያዝ የጠላት አካባቢን ምንም እንኳን
መከላከል ባይቻልም በተለምዶ ሊይዝ አይችልም. ስለዚህ የቦምብ ጥቃቱ ለወታደራዊ ዓላማዎች ብቻ እስካልተወሰነ ድረስ
በህጋዊ መንገድ ቦምብ ሊጥል ይችላል።
በዘመናዊ ጦርነት ውስጥ ተግባራዊ ሊሆን የማይችል የቅድሚያ መጥሪያ (ማሳወቂያ) መስፈርት ካልሆነ በስተቀር፣ እነዚህ
መርሆች በየራሳቸው አውድ ውስጥ አሁንም ቢሆን ልክ ናቸው።
በሌላ በኩል፣ ተከታታይ ግንባሮች ሲፈጠሩ ‘ያልተከለከለ አካባቢ’ የሚለው አስተሳሰብ በአብዛኛው ትርጉም የለሽ ሆነ። ከጠላት
መስመር ጀርባ ያለ ማንኛውም ከተማ ወይም መንደር አሁንም ያልተከለለ አካባቢ ሊዘጋጅ ይችላል? ከመስመሩ ጀርባ ስላለ ብቻ
በረዥም ርቀት መድፍ ወይም በአየር ቦምብ ሊወድም ይችላል?
የመጀመሪያው የዓለም ጦርነት ሲፈነዳ እነዚህ ጥያቄዎች መፍትሔ ማግኘት አልቻሉም ነበር። የሁለቱም ወገኖች አየር ሃይሎች
የምድር እና የባህር ሃይሎችን ለመደገፍ አላማዎችን ብቻ ሳይሆን ከትክክለኛው የውጊያ ቀጠና ውጪ ያሉ አላማዎችንም ቦምብ
ደበደበ። ተዋጊዎቹ እንደ በቀል በመወከል በኋለኛው አካባቢ በሚገኙ ከተሞች ላይ የፈጸሙትን የቦምብ ጥቃት ለማስረዳት
ይሞክራሉ።

በስፔን የእርስ በርስ ጦርነት እና በሲኖ-ጃፓን ግጭት ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ የሚሄደው የነፍስ ገዳይ የቦምብ ጥቃት ተከትሎ
የጦር መሳሪያ የማስፈታት ኮንፈረንስ (ጄኔቫ፣ 1932-4) አለመሳካቱ የሲቪሉን ህዝብ ለመጠበቅ ለሚደረገው ጥረት አዲስ
መነሳሳትን ፈጠረ። በሴፕቴምበር 30 ቀን 1938 በፀደቀው የውሳኔ ሃሳብ የመንግስታቱ ሊግ ኦፍ ኔሽንስ ጉባኤ በተለይ ከአየር
ጦርነት ጋር የተጣጣሙ ደንቦችን ማውጣት እንደሚያስፈልግ አሳስቧል እና የሚከተሉት ሶስት መርሆች የአዎንታዊ የአለም አቀፍ
ህግ ዋና አካል መሆናቸውን ተገንዝቦ ለሚከተለው ሁሉ መሰረት ሆኖ ማገልገል እንዳለበት አውቋል። ደንቦች:
በሲቪል ህዝቦች ላይ ሆን ተብሎ የቦምብ ጥቃት ሕገ-ወጥ ነው;
ከአየር ላይ ያነጣጠሩ አላማዎች ህጋዊ ወታደራዊ አላማዎች እና ተለይተው የሚታወቁ መሆን አለባቸው;
በህጋዊ ወታደራዊ ዓላማዎች ላይ የሚደረግ ማንኛውም ጥቃት በአካባቢው የሚኖሩ ሲቪል ህዝቦች በቸልተኝነት በቦምብ
እንዳይመቱ መደረግ አለባቸው።
እንደ አለመታደል ሆኖ የዚህ ውሳኔ ሥልጣን ተበላሽቷል ምክንያቱም ለማዘዝ ለመጥራት የታቀዱት ሦስቱ ተዋናዮች - ጀርመን ፣
ኢጣሊያ እና ጃፓን - ስላልተገኙ እና የሲቪል ህዝብን እና ህጋዊ ዓላማዎችን የሚወስኑት ሁለቱ በጣም አስፈላጊ ጥያቄዎች
ተሽረዋል ። .
በ1949 በተካሄደው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ በጥቂቱ የተወያየው የአየር ላይ የቦምብ ጥቃት አጠቃላይ ገደብ አጀንዳ
አልነበረም። ኮንፈረንሱ ግን የሲቪል የህክምና ባለሙያዎችን እና ጭነቶችን እና የሆስፒታል ዞኖችን እና አከባቢዎችን እንዲሁም
የደህንነት ዞኖችን ልዩ ጥበቃ የሚመለከቱ ደንቦችን አውጥቷል ። ሁሉም ተቃራኒ መግለጫዎች ቢኖሩም፣ ይህን ለማድረግ
የወሰነው ውሳኔ የሲቪል ህዝብ ከጦርነት ውጤቶች ነፃ መሆን አለበት የሚለውን አጠቃላይ መርህ ስልጣን ማጣትን ያሳያል።
የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንሱ የጦርነት ሰለባዎችን የሚከላከሉ ህጎችን እያንዳንዱን ዝርዝር ቢከለስም፣ የሲቪል ህዝብ ከጥቃት
የመከላከል አጠቃላይ መርህ አሁንም ተቀባይነት ያለው ስለመሆኑ ከባድ ጥርጣሬዎች ቀርተዋል። ገና፣ በኮንፈረንሱ የፀደቀውን
አራተኛውን ኮንቬንሽን ጨምሮ አብዛኛው የሰብአዊነት ህግ በዚያው መርህ ላይ የተመሰረተ ነው።
በረጅም ጊዜ ውስጥ, ይህ ተቃርኖ የጄኔቫ ህግን ስልጣን እንደሚያሳጣው አስቀድሞ መገመት ይቻል ነበር. በዚህ ተስፋ በጣም
የተደናገጠው፣ ዓለም አቀፉ የቀይ መስቀል ኮሚቴ በሁለት ግንባሮች ላይ እርምጃ ወስዷል፣ እነዚህም እርስ በርስ የተያያዙ
ቢሆንም፣ ለግልጽነት ሲባል ተለይተው ይታሰባሉ። እነሱም፡- (i) የጅምላ ጨራሽ የጦር መሣሪያዎችን መከልከል (አቶሚክ፣
ባክቴሪያሎጂካል እና ኬሚካላዊ መሣሪያዎች)። እና (ii) የሲቪል ህዝብን የመከላከል መርህ ከጠላትነት ተጽእኖ ወደነበረበት
መመለስ.
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ በጥቃቱ ወቅት ሲቪሎችን ከመጠበቅ ጋር በተያያዘ IHL ምን ህጎችን ይሰጣል?
☻ በመሬት ላይ ለሚደረገው ጦርነት እና በባህር ላይ ለሚደረገው ጦርነት ሁለቱ የመከላከያ ህጎች ምን ምን ናቸው? እነዚህ
ልዩነቶች በተለይም አዛዦች ሲቪሎችን ለመጠበቅ አስፈላጊ እርምጃዎችን እንዲወስዱ የሚጠበቅባቸውን ግዴታ በተመለከተ
ምን ፋይዳ አላቸው?
☻ የአየር ጦርነት ህጎችን ለማውጣት ስለሚደረገው ጥረት ተወያዩ። 5.2 የሲቪል ዜጎችን በዘፈቀደ አያያዝ የሲቪሎች ጥበቃ
ሁልጊዜም የ IHL እምብርት ነው, ስለዚህም በማንኛውም የትጥቅ ግጭት ውስጥ ሁልጊዜም ዓለም አቀፍ, ዓለም አቀፍ ወይም
ዓለም አቀፍ ጉዳይ ነው. ይህ በ GC IV አንቀጽ 5 እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 75 ላይ ተንጸባርቋል . በዚህ ጽሑፍ ውስጥ
ባሉት ክፍሎች እንደተገለጸው በጦርነት ውስጥ የመሳተፍ መብት ያላቸው የመከላከያ ሰራዊት አባላት ብቻ ሲሆኑ ሰላማዊ
ዜጎችም ይህን ማድረግ የተከለከለ ነው. ከዚህ መርህ ጋር የሚጻረር ማንኛውም የሰላማዊ ድርጊት በእነርሱ ጥበቃ ላይ ከባድ
መዘዝ ያስከትላል። የሚጠበቅባቸውን ነገር እንዳሟሉ በማሰብ ሊጠቀሙባቸው የሚገቡ ሰፊ ጥበቃዎች አሉ። ከእነዚህ ውስጥ
አንዱ እና ምናልባትም በጣም አስፈላጊው የዘፈቀደ ህክምና መከላከል ነው. ከላይ የተጠቀሱት የGC IV እና AP ድንጋጌዎች
በዋናነት የሚመለከተው ሲቪሎች በሰብአዊነት እንዲያዙ እና መደበኛ እና ፍትሃዊ የዳኝነት አሰራር የማግኘት መብት እንዳላቸው
ይደነግጋል። ይህ የሲቪሎችን አያያዝ በተመለከተ በማንኛውም የትጥቅ ግጭት ውስጥ መሰረታዊ ህጎችን ያወጣል። ስለዚህ
ይህ ሲቪሎች ከማንኛውም የዘፈቀደ አያያዝ ይጠበቃሉ የሚለውን መርህ ያስቀምጣል። የ AP I አንቀጽ 51 አንቀጽ 3 እና የAP II
አንቀጽ 13 አንቀጽ 3 በተመሳሳይ ሁኔታ ሲቪሎች 'በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ እስካልሆኑ ድረስ' ያለመከሰስ መብት
እንዳላቸው ይደነግጋል። በሰላማዊ ሰዎች ላይ የሚደርሰውን ያለመከሰስ መብት እስከ መታገድ ወይም መወገድን ለሚያስከትል
ለዚህ ልዩ ሁኔታ ልዩ ትኩረት መስጠት አስፈላጊ ይመስላል። በዚህ ጉዳይ ላይ የሚነሳው የመጀመሪያው ጥያቄ በግጭቶች
ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ ማድረግ ምን ማለት ነው. በጠላት ላይ የጥላቻ ተግባር በቀጥታ የሚፈጽሙ ሲቪሎች በኃይል ሊገደቡ
ይችላሉ። ሲቪል ሰው የገደለ ወይም እስረኛ የወሰደ፣ ወታደራዊ መሳሪያዎችን ያወደመ ወይም በእንቅስቃሴው አካባቢ መረጃ
የሰበሰበ ሰው የጥቃቱ ርዕሰ ጉዳይ ሊሆን ይችላል። የጦር መሣሪያ ስርዓቱን ለሚሠራ፣ እንዲህ ያለውን ተግባር የሚቆጣጠር
ወይም የሚያገለግል ሲቪል ሰውን ይመለከታል። ለጦር መሳሪያ አጠቃቀም በቀጥታ የታቀዱ ኢላማዎችን የተመለከተ መረጃ
ማስተላለፍ እንዲሁ በጦርነት ውስጥ ቀጥተኛ ተሳትፎ ተደርጎ ይቆጠራል። በተጨማሪም የወታደራዊ እንቅስቃሴዎች
ሎጂስቲክስ ለሲቪሎች ከተከለከሉ ተግባራት መካከል ይጠቀሳል። ስለዚህ ቀጥተኛ እና ግላዊ ተሳትፎ ብቻ ሳይሆን ለወታደራዊ
ዘመቻ መዘጋጀት እና የመሳተፍ ፍላጎት እንኳን የሲቪሎችን ያለመከሰስ መብት ሊታገድ ይችላል ። እነዚህ ሁሉ ተግባራት ግን
ከጠላትነት ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት እንዳላቸው ወይም በሌላ አነጋገር ለጠላት ቀጥተኛ ስጋት መሆናቸውን ማረጋገጥ አለባቸው።
ይህ በሚሆንበት ጊዜም በዘፈቀደ ይስተናገዳሉ ማለት አይደለም። በጠላትነት ጊዜ ውስጥ በሚደርሱባቸው ሁኔታዎች ሁሉ
ሲቪሎች እንዴት እንደሚያዙ ደንቦች አሉ. በጦርነት ውስጥ በቀጥታ የሚሳተፉ ቢሆንም፣ የጠላት ታጣቂ ኃይሎችን ለመዋጋት
በሁሉም ሕጋዊ የጦርነት መንገዶች ሊቃወሟቸው ይችላሉ። እነዚህ ሆርስ ደ ፍልሚያዎች ሲሆኑ፣ የሲቪል ዜጋነታቸውን ስላላጡ
በሲቪሎች ላይ በሚተገበሩ ህጎች መሠረት መታከም አለባቸው። እስረኞች ሊወሰዱ እና በወንጀል ክስ ሊቀርቡ ይችላሉ እና እንደ
ሁኔታው ከ​ ውጪ ዜጎች ጋር በተጋጭ አካል ግዛት ላይ የተመለከቱት ድንጋጌዎች ወይም የጦርነት ህግ ተፈጻሚ ይሆናሉ።
በጦርነት ውስጥ የተሳተፉ እና እስረኞች የተያዙ ሲቪሎች በተለይም የጦር እስረኞች መብት የላቸውም. ሆኖም የእስር ኃይሉ
የተፋለሙትን ሲቪሎች እንደ 'እውነተኛ' ተዋጊዎች እና በጦርነቱ ህግ መሰረት የጂሲአይኤ ድንጋጌዎችን በመተግበር እንደ የጦር
እስረኞች አድርጎ ለመያዝ ሊወስን ይችላል። ከብዙ ግጭቶች፣ በተለይም የውጭ ጣልቃገብነት የእርስ በርስ ጦርነቶች ልምድ
እንደሚያሳየው፣ መሰል እርምጃዎች ከሰብአዊነት አንፃር ብቻ ሳይሆን ከወታደራዊ እይታ አንጻርም ትክክል ሊሆኑ ይችላሉ። ከላይ
የተገለጹት ሁኔታዎች መሟላት የእስር ስልጣኑን ከዚህ ሰው ጋር በተገናኘ GC IV የማክበር ግዴታውን ለጊዜው ነፃ ያደርገዋል።
ይህ ደግሞ እነዚህ መብቶች 'ለዚህ ግለሰብ ጥቅም ላይ ከዋሉ የመንግስት ደህንነትን የሚጎዳ' እስከሆነ ድረስ ብቻ ነው በአንቀጽ
5 አንቀጽ . 1 የGC IV፣ እሱም ከውጭው ዓለም ጋር ግንኙነት የመፍጠር መብት ላይ ብቻ ማለትም በማይታወቅ እስር።
በአንጻሩ፣ የዓለም አቀፍ የሰብዓዊ ሕግ መሠረታዊ ዋስትና፣ በተለይ ለታሰሩ ሰዎች የሚሠራ በመሆኑ፣ ፈጽሞ ሊጠየቅ አይችልም።
እነዚህን መብቶች ማክበር በምንም መልኩ 'የዚህን መንግስት ደህንነት የሚጎዳ' አይደለም። ከዓለም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች
ህግ ጋር በቅርበት በኤፒ 1 አንቀጽ 75 ሁሉም ሰው ያለ ምንም ልዩነት ሊያሟላ የሚችለውን ዝቅተኛውን መመዘኛ የሚያካትት
መሰረታዊ ዋስትና አፅድቋል። ሰላዮች እና አጥፊዎች እንኳን በዚህ 'የሰብአዊ ሴፍቲኔት' ውስጥ ይወድቃሉ በዚህ ውይይት ላይ
ለማወቅ የምንሞክረው ነጥብ የዜጎችን ከለላ ሊታገዱ የሚችሉ ልዩ ሁኔታዎችን ለማሳየት እና የሚወስዱትን መንገድ ለማሳየት
እየሞከርን ነው. እንዲህ ባለ ሁኔታ ውስጥ መታከም. ነገር ግን በሰላማዊ ሰዎች የጥላቻ ተግባር ላይ ቀጥተኛም ሆነ ተዘዋዋሪ
ተሳትፎ በማይኖርበት ጊዜ በጂሲአይ IV እና AP I ላይ የተቀመጠውን ህግ የሚነካ ምንም ነገር የለም ‘የሚመለከታቸው
ሲቪሎች በሰብአዊነት ይስተናገዳሉ እና መብት ይኖራቸዋል። ወደ መደበኛ እና ፍትሃዊ የዳኝነት አሰራር' ይህ ማለት ከእነዚህ
መርሆች ተቃራኒ የሆነ ማንኛውም በሰላማዊ ዜጎች ላይ የሚደረግ የዘፈቀደ አያያዝ እነዚህን ህጎች መጣስ ይሆናል። የግምገማ
ጥያቄዎች ☻ ሲቪሎችን በዘፈቀደ አያያዝ የሚጠበቁበትን የህግ መሰረት ተወያዩበት። ☻ የዜጎች ያለመከሰስ መብት በዘፈቀደ
የሚደረግ አያያዝ ከሚደረግላቸው ጥበቃ ጋር ምን አገናኘው? ☻ በጠላትነት ድርጊቱ የተሳተፉ ሰላማዊ ዜጎች ግዴታቸውን
ባለመወጣታቸው በ IHL ስር ምንም አይነት ጥበቃ የሌላቸው ይመስላል ይህም በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ በጠላትነት
ከመሳተፍ መቆጠብ ነው። በዚህ ሃሳብ ይስማማሉ? ለምን? 5.3 የስደተኞች ጥበቃ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መርሆዎችን
ወጥነት ያለው እና ሙሉ በሙሉ ማክበር ከትጥቅ ግጭቶች የሚመጡትን አብዛኛዎቹን የህዝብ እንቅስቃሴዎች ይከላከላል
ተብሎ ይታመናል። ምክንያቱም ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 51 እና 54 ላይ በግልፅ እንደተደነገገው በዜጎች ላይ ሽብርን
ለማስፋፋት እና በሰላማዊ ዜጎች ላይ የሚደርሰውን ርሃብ ጨምሮ በሰላማዊ ዜጎች ላይ ቀጥተኛ ወይም አጸፋዊ ጥቃት
እንዳይደርስባቸው ለመከላከል መሰረታዊ ህጎች ስላሉ ተጨማሪ ፕሮቶኮል አንቀጽ 17 II፣ ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ላይ ያለው፣ በአጠቃላይ የሰላማዊ ዜጎችን የግዳጅ እንቅስቃሴ ክልክል ሲሆን የዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት IHL
ለተያዙ ግዛቶች አንዳንድ አጠቃላይ ክልከላዎችን ይፈጥራል። በመሠረቱ፣ የሕዝብ እንቅስቃሴ ሁኔታ ከትጥቅ ግጭቶች
በተጨማሪ በሌሎች ምክንያቶች ሊከሰት ይችላል፣ ስለዚህም IHL ለተፈናቀሉ እና ለስደተኞች ከለላ ይሰጣል። የተፈናቀሉ ሰዎች
እንደ ትጥቅ ግጭት ባሉ ምክንያቶች በራሳቸው ክልል ውስጥ የሚሰደዱ ሰላማዊ ሰዎች ናቸው። የጄኔቫ ኮንቬንሽን IV አርት.
23 እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል I Art. 70 IHL በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ምክንያት የተፈናቀሉትን እንደሚጠብቃቸው፣ ለምሳሌ
ለህልውና አስፈላጊ የሆኑትን እቃዎች የመቀበል መብት በመስጠት እንደሚጠብቃቸው ያመለክታሉ። በውስጥ ትጥቅ ግጭት
የተፈናቀሉ ዜጎችን በተመለከተ፣ የጋራ አንቀጽ 3 ተመሳሳይ ነገር ግን ዝርዝር ጥበቃን ይሰጣል። ስደተኞች በአንፃሩ ከሀገራቸው
የተሰደዱትን ያቀፈ ነው። IHL እነዚህን ግለሰቦች የሚጠብቃቸው በጠላትነት የተጎዱ ሲቪሎች እንደመሆናቸው መጠን ወደ
ዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ወደሚሳተፍ ሀገር ከሸሹ ወይም ያቺ ግዛት በውስጣዊ የትጥቅ ግጭት ከተከበበች ብቻ
ነው የጋራ አንቀጽ 3። የ1953 የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ስምምነት የስደተኞች ሁኔታ እና የ1967ቱ ፕሮቶኮል ስደተኛን
በጠባብ አነጋገር ስደትን እንደሸሸ ይገልጻል። በአፍሪካ ውስጥ ያሉ የስደተኞችን ችግሮች ልዩ ጉዳዮች የሚቆጣጠረው የአፍሪካ
አንድነት ድርጅት ብቻ በስደተኛ ጽንሰ-ሀሳብ ከትጥቅ ግጭቶች የሚሸሹ ሰዎችን ያጠቃልላል። ስለሆነም ሲቪሎች በነዚህ
ስምምነቶች እና በተባበሩት መንግስታት የስደተኞች ከፍተኛ ኮሚሽን ጥበቃ እና ጥቅማጥቅሞች ላይ ወደ ትጥቅ ግጭት
ወደሌለበት ክልል ሲሸሹ አይኤልኤል በዚህ ሁኔታ ውስጥ የማይተገበር በመሆኑ መታመን አለባቸው። IHL ወደ ጠላት ግዛት
የሚገቡትን ስደተኞች በብሔራቸው ላይ ተመስርተው ከማይመች አያያዝ ይጠብቃል። ጦርነቱ ከመጀመሩ በፊት እንደ ስደተኛ
የሚባሉት፣ ከገለልተኛ መንግስት የመጡትን ጨምሮ፣ ሁልጊዜ በ IHL በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት እንደተጠበቁ ሆነው
ይቆጠራሉ፣ ይህ ደግሞ በዜግነታቸው ወደተያዘው ግዛት ለተሰደዱ ሰዎች ልዩ ዋስትና ይሰጣል። . GC IV አንቀጽ 45(4)
እንደገና አለመስተካከልን በተመለከተ ሌላ ጠቃሚ ድንጋጌ ይዟል። በፖለቲካዊ ወይም በሃይማኖታዊ ምክንያቶች ስደትን
ወደሚፈሩበት ግዛት የተጠበቁ ሰዎች ሊተላለፉ እንደማይችሉ በግልፅ ይደነግጋል። የግምገማ ጥያቄዎች ☻ IHL በአለም አቀፍ
የትጥቅ ግጭት ምክንያት የተፈናቀሉትን እንዴት ይጠብቃል? የውስጥ የትጥቅ ግጭትስ? ☻ ስደተኞችን እንዴት ይገልፃሉ?
ለአንድ ሰው የስደተኛ ደረጃ ለመስጠት መሟላት ያለባቸው መስፈርቶች አሉ? ☻ የአፍሪካ አንድነት ድርጅት የስደተኞችን ችግር
በአፍሪካ ልዩ ጉዳዮችን የሚቆጣጠረው ስደተኞችን በመግለጽ ረገድ እንዴት ይለያል? 5.4 በተያዙ ግዛቶች ላይ ልዩ ሕጎች ዓለም
አቀፍ የጦርነት ሕግ የውጭ አገር ግዛትን በሚይዝበት ጊዜ ተዋጊ ኃይሎች መብቶች እና ግዴታዎች ላይ ልዩ ሕጎችን ይደነግጋል።
የጦርነት ወረራ ህግ ባለፉት ጥቂት ምዕተ ዓመታት ውስጥ ትልቅ እድገት አሳይቷል. የእነዚህ ግዛቶች ህዝብ መጀመሪያ ላይ
ምንም አይነት መብት ባይኖረውም አሁን ግን ደረጃቸው እና መብታቸው በጣም ተሻሽሏል እና ደህንነቱ በተጠበቀ ሁኔታ በአለም
አቀፍ ህግ ላይ የተመሰረተ ነው. ከጦር አድራጊ ሥራ ጋር የተዛመዱ የአለም አቀፍ ህጎች የመጀመሪያው ኮድ በሄግ ሪግስ ውስጥ
ይገኛሉ ፣ እራሳቸው በባህላዊ ዓለም አቀፍ ህጎች ላይ የተገነቡ ናቸው። የኑረምበርግ ወታደራዊ ፍርድ ቤት በፍርዱ ላይ
እንዳስቀመጠው፣ የሄግ ሪግ ይዘቶች በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት እንደ ልማዳዊ ህግ ይቆጠሩ ነበር። ይህ የተያዙ
ግዛቶችን የሚመለከቱ ድንጋጌዎችንም ያካትታል። በአውሮፓ እና በሩቅ ምስራቅ በተያዙ ግዛቶች ውስጥ ከተፈጸሙት ወንጀሎች
ብዙ ትምህርቶችን ያገኘው በጂሲ አራተኛ ሲሆን ይህም የዘመናዊው ዓለም አቀፍ ህግ ዋነኛ ክፍል ለጦርነት ወረራ ተፈጻሚ
ይሆናል። በጂ.ሲ.አይ 4 የተሰኘው የአለም አቀፍ የጦረኝነት ወረራ ህግ ማሻሻያ በሰብአዊ መብቶች ላይ በህጉ ላይ ጠንካራ
መሻሻል ታጅቧል። በተያዘው ግዛት ውስጥ ያለው ህዝብ አያያዝ በተግባር ከሰብአዊ መብቶች መመዘኛ አንጻር እየተለካ ነው።
ነገር ግን የGC IV ድንጋጌዎች እና አግባብነት ያላቸው የባህላዊ ሕግ ደንቦች እንደ ሕግ በተለየ የጦርነት ሥራን ይቆጣጠራሉ.
የጦረኛ ወረራ ህግ ምንጮች አንቀፅ 42-56 HagueReg; GC IV, በተለይም አንቀጽ 27-34 እና 47-78; እና እንዲሁም
የአለም አቀፍ እና የባህላዊ ህጎች አጠቃላይ መርሆዎች። ምንም እንኳን አንቀጽ 154 GC IV በ 1949 የወጣው አዲስ ህግ
የሄግ ሪጅንን በቀላሉ የሚያሟላ ቢሆንም አንቀፅ 27 ኤፍ. እና 47 ኤፍ. GC IV አሁን የስልጣን መብቶች እና ግዴታዎች
መግለጫ ሆኖ ይታያል። የሄግ ሬግ ግን በ HC IV ተዋዋይ ወገኖች መካከል እንደ ዓለም አቀፍ የስምምነት ህግ እና በ Para. እኔ
ከላይ በባህላዊ ሕግ መልክ።

የጦርነት ወረራ ህግ በአንድ በኩል በስልጣን ላይ ያለውን ግንኙነት ይቆጣጠራል, እና ሙሉ በሙሉ ወይም በከፊል - በተያዘው
ግዛት ወይም በተያዘው ግዛት ውስጥ የሚኖሩ ነዋሪዎች (ስደተኞች እና ሀገር አልባ ሰዎች) በሌላ በኩል. ጥበቃ በሚደረግላቸው
ሰዎች ምድብ ውስጥ ያልተካተቱት የስልጣን ዘመናቸው (ስደተኞችን ሳይጨምር)፣ በጂሲ አራተኛ ያልተገደቡ የክልል ዜጎች እና
የገለልተኛ መንግስት ወይም የትብብር መንግስት ዜጎች ጥቅማቸው ሊጠበቅ እስከቻለ ድረስ በዲፕሎማቲክ ተወካዮች በተያዘው
ስልጣን እውቅና.
በአለምአቀፍ የሰብአዊነት ህግ ላልተሸፈኑ ባዕዳን፣ በሌላ ሀገር ስልጣን ውስጥ ላሉ ባዕዳን ተፈጻሚ የሚሆን መደበኛ ህግ
የሚሰራ ነው። ግዛቱ አስፈላጊ ከሆነ ዜጎቹን ለመጠበቅ እርምጃዎችን ሊወስድ ይችላል። 'የሕዝቦች አጠቃላይ ጥበቃ ከተወሰኑ
የጦርነት ውጤቶች' በሚል ርዕስ GC IV የሁሉንም ነዋሪዎች ጥበቃ የሚመለከቱ በርካታ ድንጋጌዎችን ይዟል (አርት. 13-26)።
በተለይም በተያዘው ግዛት ውስጥ ዜግነት ላልሆኑ እና በተያዘው ግዛት ውስጥ ለሚገኙ የውጭ ዜጎችም ይሠራሉ. በመጨረሻም፣
አንቀፅ 75 ኤፒአይ ለስልጣን ገዢው በሁሉም ሁኔታዎች መከበር ያለበትን የተወሰነ ዝቅተኛ የሰብአዊ መብቶች መመዘኛዎች
ማለትም በጂሲ IV ጥበቃ ያልተካተቱትን የሰዎች ምድቦችን በተመለከተ አስገዳጅ ያደርገዋል። ስለሆነም ሁሉም ሰዎች ሰብአዊ
አያያዝ የማግኘት መብት አላቸው እና ነፃነታቸው ሊገደብ የሚችለው ከመደበኛ የዳኝነት አሰራር በኋላ በፍርድ ቤት ውሳኔ ብቻ
ነው።
የጦርነት ወረራ ህግ ተግባራዊ የሚሆነው በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ብቻ ነው። ዓለም አቀፍ ባልሆነ ግጭት፣
በአማፂያኑ የተያዙት የመንግሥት ኃይሎች ግዛት ወረራ ‘ወረራ’ ሳይሆን በመንግሥት የጠፋውን የቁጥጥር ሥርዓት መልሶ
ማቋቋም ነው። እንደነዚህ ያሉ ኃይሎች አስፈላጊ ከሆነ ዓለም አቀፍ ግዴታዎችን በተለይም የሰብአዊ መብቶችን ከግምት ውስጥ
በማስገባት በሀገር ውስጥ ህጋዊ ስርዓት የተያዙ ናቸው. በሌላ በኩል፣ አማፂዎቹ የጂሲኤስ እና የAP II የጋራ አንቀጽ 3
ድንጋጌዎችን ሁልጊዜ ማክበር አለባቸው።
ጨካኝ ወረራ የውጭ የበላይነት አይነት ነው። በሕዝብ ላይ የሚኖረው ተፅዕኖ የሚቀነሰው በጦር ኃይሎች ወረራ ላይ በተደነገገው
የዓለም አቀፍ ሕግ ድንጋጌዎች ነው። ስለሆነም ጂሲ አራተኛ የመብቶች ሰነድ ሆኖ የመሠረታዊ መብቶች ካታሎግ ያለው ሲሆን
ወዲያውኑ ሥራ ሲጀምር እና በተጎዱት ላይ ምንም ተጨማሪ እርምጃዎች ሳይወሰዱ በተያዙት ግዛቶች ላይ ተፈፃሚ ይሆናል እና
የስልጣን ስልጣንን ይገድባል።
የግምገማ ጥያቄዎች
☻ ከጠብ አጫሪነት ጋር የተያያዙ ህጎችን ታሪካዊ እድገትን በአጭሩ ይግለጹ።
☻ ከጠብ አጫሪነት ጋር በተያያዘ በማንኛውም የ IHL መሳሪያዎች ውስጥ ምንም አይነት ህጋዊ መሰረት አለ?
☻ የጠብ አጫሪነት ህግ ምን ይቆጣጠራል? በ IHL ያልተሸፈኑ የውጭ ዜጎች ምን ይሆናሉ?
☻ የአለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች የጦርነት ህግ ተፈጻሚነት ያብራሩ።
ምዕራፍ ስድስት፡ የጠላትነት ምግባር
6.0 መግቢያ
በዚህ ምእራፍ፣ በአጠቃላይ የጦር ግጭቶችን ክፋት ለመቀነስ ተዋጊዎች እንዴት ጠብ መምራት እንዳለባቸው የሚቆጣጠሩትን
የIHL ህጎች እንነጋገራለን። እነዚህ ደንቦች በአጠቃላይ የሄግ ህጎች ተብለው ይጠራሉ. በተለይም እነዚህ ደንቦች ለሲቪል ህዝብ
ከጠላትነት ተጽእኖ እንዴት እንደሚከላከሉ, ተዋጊዎች ሊወስዱ ስለሚገባቸው የጥንቃቄ እርምጃዎች, የተፈቀዱ ጥቃቶችን እና
የተከለከሉ ጥቃቶችን በመለየት, የሚፈቀዱ ዘዴዎችን እና የጦርነት ዘዴዎችን እና የተከለከሉ ዘዴዎችን እና ዘዴዎችን
እንነጋገራለን. . እንዲሁም በ IHL ውስጥ የሰብአዊ እርዳታ ቦታን እንሰራለን.
6.1 በሄግ ህጎች እና በጄኔቫ ህጎች መካከል ያለው ልዩነት
IHL በተለምዶ እንደ የጄኔቫ ህጎች እና የሄግ ህጎች በሁለት ይከፈላል። የጄኔቫ ህጎች በአጠቃላይ አራት የጄኔቫ ስምምነቶችን እና
ተጨማሪ ፕሮቶኮሎችን ያመለክታሉ። በምዕራፍ 2-5 ላይ እንደተብራራው የጄኔቫ ህጎች የሰዎች እና የንብረት ጥበቃን
ይመለከታል። የተከለከሉ ሰዎች እና ንብረቶች ምድቦች ዝርዝር ይሰጣሉ እና ከጠላት ተፅእኖዎች ጥበቃ እንዲያደርጉላቸው
በማድረግ ተዋጊዎች በሁሉም ሁኔታዎች ውስጥ የተቀመጡትን ዝቅተኛ ደረጃዎች እንዲያከብሩ እና እንዲያረጋግጡ ይጠይቃሉ።
በሌላ በኩል የሄግ ህጎች በሄግ የፀደቁትን እና በአጠቃላይ የጦርነትን አሰራር ለመቆጣጠር የተነደፉ ህጎችን በተለይም የጦርነት
ዘዴዎችን እና ዘዴዎችን ይመለከታል። ለምሳሌ፣ የጦር መሳሪያ አጠቃቀምን የሚመለከቱ ስምምነቶች የሄግ ህጎች አካል
እንደሆኑ ተደርገው ይወሰዳሉ። ነገር ግን የሄግ ህግጋት አላማቸው ተመሳሳይ መሆኑን ማለትም የትጥቅ ግጭቶችን እኩይ
ምግባሮች መቀነስ ላይ ትኩረት ሊደረግበት ይገባል። የሄግ ህጎች ይህን የሚያደርጉት የሚፈቀዱትን እና የተከለከሉ ጥቃቶችን
በመዘርጋት፣ አንዳንድ የጦር መሳሪያዎችን/የጦርነት መንገዶችን በመከልከል ወይም በመገደብ፣ አንዳንድ የጦርነት ዘዴዎችን
በመከልከል ወይም በመገደብ ነው። በተጨማሪም ሁለቱ ህጎች ተጨማሪ ፕሮቶኮል I ለጄኔቫ ስምምነቶች ተዋህደዋል።
6.2 የሲቪል ህዝብ ከጠላት ተጽእኖዎች ጥበቃ
ቀደም ሲል እንደተገለፀው የ IHL ደንቦች ለሲቪል ህዝብ ከጠላት ተጽእኖዎች ጥበቃ ይሰጣሉ. በዚህ ላይ ያለው መሠረታዊ
ህግ በጄኔቫ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል I አንቀጽ 48 ስር ተሰጥቷል።
ለሲቪል ህዝብ እና ለሲቪል እቃዎች መከባበር እና ጥበቃን ለማረጋገጥ ግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች በማንኛውም ጊዜ በሲቪል
ህዝብ እና በተፋላሚዎች መካከል እንዲሁም በሲቪል እቃዎች እና በወታደራዊ ዓላማዎች መካከል ያለውን ልዩነት በመለየት
ተግባራቸውን በወታደራዊ ላይ ብቻ ይመራሉ ይላል ። ዓላማዎች.
እንዲሁም ይቀጥላል፣
…በጦርነት ጊዜ መንግስታት ለመፈጸም የሚጥሩት ብቸኛው ህጋዊ ነገር የጠላትን ወታደራዊ ሃይል ማዳከም ነው። ስለዚህ ለዚህ
ዓላማ ከፍተኛውን የወንዶችን ቁጥር ማሰናከል በቂ ነው…
ይህ አንቀጽ በግልጽ እንደገለጸው ሲቪሎች እና ሲቪል ቁሶች በወታደራዊ ፍላጎት/ዓላማዎች የተረጋገጠ ስላልሆነ የወታደራዊ
ጥቃት ኢላማ ሊሆኑ አይችሉም። በሌላ አነጋገር ተዋጊዎቹ ወታደራዊ ዓላማዎችን ብቻ ማነጣጠር አለባቸው። ስለዚህ የሲቪል
ህዝብ/ነገር ወይም ወታደራዊ ዓላማ ምን እንደሆነ መግለጽ አስፈላጊ ይሆናል። ይህንን ጉዳይ ከመመልከታችን በፊት በፕሮቶኮል
I ስር ያለውን የጥበቃ አተገባበር ወሰን ማወቅ አስፈላጊ ነው. በፕሮቶኮሉ አንቀጽ 49 መሠረት ጥበቃው በ (1) በመከላከያ እና
በመጥፎ ግጭቶች ውስጥ የሚፈጸሙ የኃይል ድርጊቶች / የትጥቅ ግጭቶች. (2) በየትኛውም ክልል ውስጥ በጠላት
ቁጥጥር ስር ባለው የራሱ ግዛት ላይ የሚደርሰውን ጥቃት፣ (3) በመሬት፣ በአየር ወይም በባህር ላይ የሚደርስ ጥቃት በመሬት
ላይ ያለውን ሰላማዊ ህዝብ የሚጎዳ። ስለዚህ ጥበቃዎቹ በሁሉም የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ይሠራሉ.
6.3 የውትድርና ዓላማዎች የጦርነት
አፈጻጸም ህግ ቀደም ሲል ያተኮረው ያልተከላከሉ ከተማዎችን እና መንደሮችን ማጥቃት መከልከል ላይ ነው (የ1907 የሄግ ህግ
አንቀጽ 25 ይመልከቱ)። ይህ ህግ በፕሮቶኮል 1 መሰረት ወታደራዊ አላማዎችን ብቻ ማጥቃት ወደሚችል ህግ ተሸጋግሯል።
ስለዚህም የተፈቀዱ ጥቃቶችን/ድርጊቶችን እና የተከለከሉ ጥቃቶችን/ ድርጊቶችን ለመለየት እንድንችል ወታደራዊ አላማዎችን
መግለፅ ያስፈልጋል። የልዩነት መርህ በተለይ አጥቂው መለየት ካለበት ምድቦች ፍቺ ወይም ቢያንስ አንዱን ሳይገልጽ ዋጋ
የለውም። አንድን ነገር ወታደራዊ ነገር የሚያደርግ ምንም አይነት ውስጣዊ ባህሪ እንደሌለ ይነገራል; ይልቁንም አንድን ነገር
ወታደራዊ ነገር የሚያደርገው አጠቃቀሙ ወይም እምቅ አጠቃቀም ነው ስለዚህም ጥቃቱን በወታደራዊ ዓላማ ላይ ያነጣጠረ
ጥቃት ያደርገዋል። ልዩ ጥበቃ ከሚደረግላቸው በስተቀር ማንኛውም ዕቃ ወታደራዊ ዓላማ ሊሆን እንደሚችል ተገልጿል። ልዩ
ጥበቃ የሚደረግላቸው በፕሮቶኮል 1 (አንቀጽ 56) እና ኮንቬንሽን IV (አርት.19) እንደ ግድቦች፣ ዳይኮች እና ሆስፒታሎች
በተቆጣጠሩት ሰዎች ወታደራዊ እርምጃ ሊጠቀሙባቸው አይችሉም እና ስለሆነም ወታደራዊ ዓላማዎች መሆን የለባቸውም።
ነገር ግን ለወታደራዊ ዓላማዎች ጥቅም ላይ ከዋሉ, በተከለከሉ ሁኔታዎች ውስጥ እንኳን ወታደራዊ ዓላማዎች ሊሆኑ ይችላሉ.
እነዚህ ሁሉ ወታደራዊ ዓላማዎች ዝርዝር እንዳይዘጋጅ ከልክለዋል።
አብዛኛዎቹ የቀረቡት ትርጓሜዎች ረቂቅ ናቸው (አርት. 52(2) ይመልከቱ) ግን የምሳሌዎችን ዝርዝር ያቅርቡ። ፕሮቶኮል 1 ፍቺውን
እንደ ወታደራዊ ዓላማ የማይገመቱ የሲቪል ዕቃዎች ምሳሌዎችን በምሳሌነት ለማሳየት መርጧል (የፕሮቶኮል I አንቀጽ 52 (3)
ይመልከቱ)። በትርጓሜው መሠረት ወታደራዊ ዓላማ ሊሆኑ የሚችሉት ቁሳዊ ነገሮች ብቻ ናቸው. ኢ-ቁሳዊ አላማዎች ሊሳኩ እንጂ
ሊጠቁ አይችሉም። አንድ ተዋጊ ከወታደራዊ ኃይሎች ጋር የፖለቲካ ዓላማዎችን ማሳካት የሚችለው ሁለተኛውን ከቁሳዊ ወታደራዊ
ዓላማዎች ጋር በማነፃፀር ብቻ ነው የሚለው የIHL መሰረታዊ ሀሳብ ነው።
በፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 52(2) በተደነገገው ፍቺ መሠረት አንድ ዕቃ ወታደራዊ ዓላማ ለመሆን ሁለት ድምር መስፈርቶችን ማሟላት
አለበት። በመጀመሪያ፣ እቃው ለአንድ ሰከንድ ወታደራዊ እርምጃ በብቃት ማበርከት አለበት፣ መውደሙ፣ መያዙ ወይም
ገለልተኝነቱ ለሌላኛው ወገን የተወሰነ ወታደራዊ ጥቅም መስጠት አለበት። የሁለቱ መመዘኛዎች ፍጻሜ የሚወሰነው “በወቅቱ
የነበረውን ሁኔታ” ግምት ውስጥ በማስገባት ነው። ሁለቱ መመዘኛዎች ከተሟሉ ወታደራዊ ቁሳቁሶችን ለማጥቃት ወታደራዊ
አስፈላጊነት አለ.
6.4 የሲቪል ህዝብ ፍቺ
የልዩነት መርህ ሊከበር የሚችለው የተፈቀዱ አላማዎች ብቻ ሳይሆን ሊጠቁ የሚችሉ ሰዎችም ከተገለጹ ብቻ ነው. ተዋጊዎች
በተወሰነ ተመሳሳይነት እና ሲቪሎች በብዙ ልዩነታቸው ተለይተው የሚታወቁ እንደመሆናቸው ፣ አርት. 50(1) የፕሮቶኮል 1
ሲቪሎችን ከተጨማሪ ተዋጊዎች ምድብ በማግለል ይገልፃል፡- ተዋጊ ያልሆነ ማንኛውም ሰው በጦርነት አፈጻጸም ላይ በህግ
በተደነገገው ጥበቃ ተጠቃሚ የሆነ ሲቪል ነው።
6.5 የተከለከሉ ጥቃቶች
የጦርነት ዘዴዎች በ IHL ያልተገደቡ አይደሉም። በተለይም IHL የተወሰኑ ጥቃቶችን ይከለክላል። ሲቪል ህዝብ በፍፁም
ሊጠቃ ይችላል። ይህ ክልከላ የሲቪሉን ህዝብ ለማሸበር ያነጣጠሩ ጥቃቶችን ያጠቃልላል (አርት 48፣ 51(2) እና 85(3)
ፕሮቶኮል 1 እና አንቀጽ 13 የፕሮቶኮል II ይመልከቱ)። IHL በሲቪል ነገሮች ላይ የሚደርሱ ጥቃቶችንም ይከለክላል (አርትስ.
52-56 እና 85(3) ፕሮቶኮል I ይመልከቱ)። እነዚያ በህጋዊ ወታደራዊ አላማ ላይ ያነጣጠሩ ጥቃቶች እንኳን በ IHL ቁጥጥር
ይደረግባቸዋል እንደዚህ አይነት ጥቃቶች ያለ ልዩነት መሆን የለባቸውም, ስለዚህ ጥቅም ላይ የሚውሉት መሳሪያዎች
በተወሰነው ወታደራዊ አላማ ላይ መመራት መቻል አለባቸው እና ጥቅም ላይ የሚውሉት ዘዴዎች ከወታደራዊ አስፈላጊነት ጋር
ተመጣጣኝ መሆን አለባቸው (ይመልከቱ). አርት.22 የሄግ ደንብ እና አንቀጽ 51 (4) እና (5) የፕሮቶኮል I). በተጨማሪም
በጥቃቱ ወታደራዊ ዓላማዎች ብቻ ሳይሆኑ ሲቪሎች ወይም ሲቪል ቁሶች ሊነኩ የሚችሉ ከሆነ የጥንቃቄ እርምጃዎች መወሰድ
አለባቸው (የሄግ ደንብ አርት 26 እና 27፣ የጄኔቫ ኮንቬንሽን IV አንቀጽ 19 እና አንቀጽ 57 ይመልከቱ)። (2) የፕሮቶኮል I).
በሲቪሎች ወይም በሲቪል እቃዎች ላይ በቀል እንዲሁ በ IHL የተከለከለ ነው (አርት. 51(6)፣ 52 (1)፣ 53(c)፣ 54(4)፣ 55(2)
እና 56(4) የፕሮቶኮል I)። IHL ይህንን ክልከላ አላግባብ መጠቀምንም ይከለክላል። በሌላ አነጋገር ሲቪሎች እና ሲቪል ህዝብ
እና ሲቪል እቃዎች ወታደራዊ አላማን ከጥቃት ለመከላከል ጥቅም ላይ ሊውሉ አይችሉም (የኮንቬንሽን IV እና አርት. 51(7)
የፕሮቶኮል I አንቀጽ 28 ይመልከቱ)። ወታደራዊ ዓላማዎች በሲቪሎች ወይም የተጠበቁ ነገሮች በመኖራቸው ምክንያት ህጋዊ
የጥቃት እቃዎች ሆነው አያቆሙም። የሆነ ሆኖ፣ ህጋዊ ዓላማን በሚያጠቁበት ጊዜ ሲቪል ህዝብን እና ቁሳቁሶችን ለመታደግ
ጥንቃቄ መደረግ አለበት (አርት. 51(8) እና 57 የፕሮቶኮል Iን ይመልከቱ)።
እንዲሁም የተጠበቁ ነገሮችን ማለትም ወታደራዊ ጥቃት ሊሆኑ የማይችሉ ዕቃዎችን በአጭሩ ማጤን አስፈላጊ ነው. የሲቪል
ህዝብን የበለጠ ለመጠበቅ, IHL የተወሰኑ ነገሮችን ከጥቃት ይጠብቃል. IHL በሲቪል ነገር ላይ ጥቃትን ይከለክላል እነዚህም
ሁሉም በወታደራዊ ዓላማዎች ፍቺ ስር የማይወድቁ ናቸው (አርትስ. 25 & 27 የሄግ ደንቦች እና አርት. 48, 52, & 85(3)
የፕሮቶኮል I). ስለዚህ፣ ሲቪል ነገር ለወታደራዊ እርምጃ የማያዋጣው ለምሳሌ ቦታው ወይም ተግባሩ እና ጥፋቱ ምንም አይነት
ወታደራዊ ጥቅም ስለማይሰጥ ነው። በተጨማሪም IHL ለሌሎች ነገሮች ልዩ ጥበቃ ይሰጣል. እነዚህም ባህላዊ ነገሮች
(ጥበብ…) እና ለሲቪል ህዝብ ህልውና አስፈላጊ የሆኑ እንደ ውሃ (ጥበብ…) ያሉ ነገሮች ያካትታሉ። በአካባቢው ላይ ሰፊ፣
የረዥም ጊዜ እና ከፍተኛ ጉዳት የማድረስ አቅም ያላቸው የጦርነት ዘዴዎች እና ዘዴዎች የተከለከሉ ናቸው (ጥበብ….)። አደገኛ
ኃይሎችን (ለምሳሌ ግድቦች፣ ዳይኮች እና የኑክሌር ኤሌክትሪክ ኃይል ማመንጫ ጣቢያዎች) የያዙ ሥራዎች እና ተከላዎች
እንዲሁ ልዩ ጥበቃ የሚደረግላቸው ነገሮች ተደርገው ይወሰዳሉ እና ወታደራዊ ዓላማዎች ቢሆኑም ጥቃት ሊደርስባቸው
አይችሉም (ሥነ ጥበብን ይመልከቱ….)። በሲቪል ህዝብ ላይ በቂ ጉዳት በሚያደርስ ጊዜ እንደዚህ ባሉ ተከላዎች አቅራቢያ
ወታደራዊ ዓላማን ማጥቃት የተከለከለ ነው (ሥነ-ጥበብን ይመልከቱ……)። የእነዚህ ስራዎች እና ተከላዎች ልዩ ጥበቃ
የሚቆመው በተከለከሉ ሁኔታዎች ብቻ ነው (የፕሮቶኮል I አንቀጽ 56 (2) ይመልከቱ)። የሕክምና መሣሪያዎች (ለሕክምና
አገልግሎት የሚውሉ መጓጓዣን ጨምሮ) ጥቃት የተከለከለባቸው ልዩ ጥበቃ የሚደረግላቸው ነገሮች የመጨረሻ ቡድን ነው
(ሥዕል 19(1) እና 36(1) የኮንቬንሽን 1፣ አርት. 22፣24-27 እና 39 ይመልከቱ። (1) የ II ኮንቬንሽን፣ Arts.18-19 &21-22
of Convention IV, Arts. 20 & 21-31 of Protocol I እና Art.11 of Protocol II).
6.6 የጦርነት ዘዴዎች እና ዘዴዎች
በዚህ ክፍል፣ በ IHL ስር ተቀባይነት ስላላቸው የጦርነት መንገዶች እና ዘዴዎች እንነጋገራለን። በተለምዶ እነዚህ በተዋዋይ
ወገኖች የሚወሰኑ ጉዳዮች ናቸው. ሆኖም በግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች ማንኛውንም ዘዴ እና ዘዴ ለመጠቀም ነፃነት የላቸውም;
በሌላ አነጋገር፣ IHL አንዳንድ ዘዴዎችን እና ዘዴዎችን የሚከለክል በጦር ኃይሎች ላይ ገደብ ይጥላል። የ IHL ደንቦች "ተዋዋይ
ወገኖች የግጭት ዘዴዎችን ወይም የጦርነት ዘዴዎችን የመምረጥ መብት ያልተገደበ አይደለም (ተጨማሪ ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ
35) ስለዚህ ይህ ክፍል የተከለከሉ ወይም የተከለከሉ የጦር መሳሪያዎችን እና የተከለከሉ ዘዴዎችን ያብራራል. ጦርነት
፡ IHL ከልክ ያለፈ ጉዳት ወይም አላስፈላጊ ስቃይ የሚያስከትሉ የጦር መሳሪያዎችን ይከለክላል።በአለም አቀፍ ህግ ውስጥ
የተወሰኑ የጦር መሳሪያዎችን በዚህ ምክንያት መጠቀምን የሚከለክሉ ወይም የሚገድቡ በርካታ ስምምነቶች አሉ።ፀረ-ሰውን
መጠቀም፣ማምረት፣ ማከማቸት
እና ማስተላለፍ በ1997 በኦታዋ ስምምነት መሰረት የተቀበረ ፈንጂ የተከለከለ ነው። የ1980 ኮንቬንሽን ኦን አንዳንድ ባህላዊ
የጦር መሳሪያዎች (CCW) ፈንጂዎችን፣ ተቀጣጣይ መሳሪያዎችን (ነገርን የሚያቃጥል ወይም በሰዎች ላይ ጉዳት የሚያደርስ
መሳሪያ)፣ የሌዘር መሳሪያዎችን ዓይነ ስውር እና ፈንጂዎችን የሚሸፍኑ አምስት ፕሮቶኮሎችን ያጠቃልላል። ቅሪቶች (ከጦርነት
በኋላ ወደ ኋላ የቀሩ መሳሪያዎች እና ጥይቶች) ፣ የማይታወቁ ቁርጥራጮች (በኤክስሬይ የማይታዩ ቁርጥራጮችን ለመጉዳት
ውጤት ያላቸው መሳሪያዎች)። እነዚህ ስምምነቶች የፈረሙት እና ያጸደቁትን ግዛቶች የሚያያዙ ናቸው።
እ.ኤ.አ. በ 1925 የወጣው የጄኔቫ ፕሮቶኮል ባዮሎጂያዊ እና ኬሚካላዊ መሳሪያዎችን መጠቀምን ይከለክላል ። ፕሮቶኮሉ እንደ
ልማዳዊ አለምአቀፍ ህግ ነው የሚወሰደው ስለዚህም ፈርመውም አልፈረሙም በሁሉም ግዛቶች ላይ አስገዳጅነት ያለው ነው።
እ.ኤ.አ. በ 1972 እና 1993 ፣ ባዮሎጂያዊ እና ኬሚካዊ የጦር መሳሪያዎችን ማምረት ፣ ማዛወር እና ማከማቸትን የሚከለክሉ
ስምምነቶች ተቀበሉ ። እነዚህ ስምምነቶች የፈረሙት እና ያጸደቁትን ግዛቶች የሚያያዙ ናቸው።
በጥቅሉ፣ የተከለከሉት የጦርነት መንገዶች የተለያዩ አይነት ልዩ ያልሆኑ ባህሪ ያላቸው እና/ወይም አላስፈላጊ ስቃይ የሚያስከትሉ
የጦር መሳሪያዎችን ያጠቃልላል። ይህ በተለይ ያካትታል;
ሀ) በሰው አካል ውስጥ በቀላሉ የሚሰፋ ወይም የሚዘረጋ ጥይቶች;
ለ) አስፊክሲያ ወይም መርዛማ ጋዞችን ለማሰራጨት ብቸኛ ዓላማ ያላቸው ፕሮጄክቶች;
ሐ) ከ 400 ግራም በታች የሚመዝኑ ፕሮጄክቶች ፈንጂዎች ወይም ፈንጂዎች ወይም ተቀጣጣይ ነገሮች;
መ) መርዝ ወይም የተመረዙ የጦር መሳሪያዎች;
ሠ) አስፊክሲያ, መርዛማ ወይም ሌሎች ተመሳሳይ ጋዞች እና የባክቴሪያ ዘዴዎች; ባክቴሪያሎጂካል (ባዮሎጂካል) እና መርዛማ
የጦር መሳሪያዎች.,
ሰ) ለመጥፋት, ለመጉዳት ወይም ለመጉዳት ሰፊ የረጅም ጊዜ ወይም ከባድ ተጽእኖ ያላቸው የአካባቢ ማሻሻያ ዘዴዎች;
ሸ) ከመጠን ያለፈ ጉዳት ወይም ስቃይ ሊያስከትሉ የሚችሉ ልዩ ያልሆኑ ባህሪ እና የጦር መሳሪያዎች የተወሰኑ የተለመዱ
መሳሪያዎች። (እ.ኤ.አ. ሰኔ 17 ቀን 1925 አስፊክሲያቲንግ ፣ መርዛማ ወይም ሌሎች ጋዞችን እና የባክቴሪያዊ ጦርነት ዘዴዎችን
መጠቀምን የሚከለክል ፕሮቶኮል ፣ ሚያዝያ 10 ቀን 1972 ልማት ክልከላ ኮንቬንሽንን ይመልከቱ ። የባክቴሪያ ምርት እና
ክምችት (እ.ኤ.አ. ባዮሎጂካል) እና መርዛማ የጦር መሳሪያዎች እና በመጥፋታቸው ላይ፤ ወታደራዊ እና ሌሎች የአካባቢ
ማሻሻያ ቴክኒኮችን በጥላቻ መጠቀምን የሚከለክል ኮንቬንሽን፤ ኤፕሪል 10, 1981 አንዳንድ ባህላዊ የጦር መሳሪያዎችን
አጠቃቀም ላይ የሚከለክለው ወይም የሚከለክል ስምምነት ከመጠን በላይ ጉዳት ያደርሳል ወይም ያልተዛባ ተፅዕኖ እንዳለው
የሚታሰብ፣ እና ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች፡- ሊገኙ በማይችሉ ፍርስራሾች ላይ ያለው ፕሮቶኮል) የተጋጭ
ወገኖች የጦርነት ዘዴዎችን የመምረጥ መብት አሁንም ያልተገደበ አይደለም (ተጨማሪ ፕሮቶኮል አንቀጽ 35) እኔ) በ IHL
(ስምምነቶች/ስምምነቶች ወይም ልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ) የተከለከሉ የጦርነት ዘዴዎች የሚከተሉትን ያጠቃልላሉ፡-
ሀ) የጠላት ጦር አባላትን በተንኮል መግደል ወይም መጉዳት፤
ለ) ማንኛውንም ዓይነት መረጃ ለመቀበል ያለመ ማሰቃየት;
ሐ) ልዩ የሆኑ ብሔራዊ እና ዓለም አቀፍ ምልክቶችን, ምልክቶችን, ባንዲራዎችን አላግባብ መጠቀም;
መ) የእርቅ መልዕክተኛውን እና አብረዋቸው የነበሩትን ሰዎች (መለከት አጥፊ፣ ጠንቋይ፣ ከበሮ መቺ) መገደል፤
ሠ) ፐርፊዲ;
ረ) አንድን ከተማ ወይም አካባቢ እንዲዘረፍ መፍቀድ፣
ሰ) የሕክምና ተቋማትን ማጥቃት፣ ቦምብ ማውደም ወይም ማውደም፣ የሆስፒታል መርከቦች (የሕክምና ማጓጓዣዎች)፣ የሕክምና
አውሮፕላኖች ተገቢ የሆኑ ልዩ ምልክቶች ያላቸው፣ የሕክምና ባለሙያዎች;
ሸ) የመከላከያ ዘዴ ሳይኖረው የጦር መሳሪያ ያቀረቡ ወይም እጃቸውን የሰጡ ተቃዋሚዎችን መግደል ወይም ማቁሰል;
i) ሆርስ ደ ተዋጊዎችን እና ከአውሮፕላኑ በፓራሹት በጭንቀት የገቡ ሰዎችን ማጥቃት (ከፓራትሮፖች በስተቀር)።
j) በወታደራዊ አስፈላጊነት ካልሆነ በቀር የጠላትን ንብረት ማውደም ወይም መያዝ;
k) ለአካባቢው አሰሳ ሆስፒታል መርከቦች እና መርከቦች ምርምር እና ሃይማኖታዊ ተልእኮ ያላቸውን የባህር ዳርቻ አሳ ማጥመድ፣
መርከቦች ወይም መርከቦች መያዝ፡-
l) የዘር ማጥፋት እና አፓርታይድ;
መ) ጥበቃ በሌላቸው ከተሞች፣ ወደቦች፣ መንደሮች፣ መኖሪያ ቤቶች፣ ታሪካዊ ሐውልቶች፣ አብያተ ክርስቲያናት፣ ሆስፒታሎች
በወታደር አውሮፕላኖች ወይም በባህር መርከቦች ላይ የቦምብ ጥቃት እነዚህ ቦታዎች ለወታደራዊ አገልግሎት የማይውሉ ከሆነ፤
n) የአካባቢውን ህዝብ ማሸበር;
o) ጠላትን የሚያስፈራራበት፣ ወይም በዚህ መሠረት ጠብ የሚፈጽም በሕይወት የሚተርፍ እንዳይኖር ትእዛዝ መስጠት።
p) የተቃዋሚ ፓርቲ ሰዎች በአገራቸው ላይ በሚደረጉ ግጭቶች እንዲሳተፉ ማስገደድ;
ጥ) በሲቪል ህዝብ መካከል ረሃብን መጠቀም;
ር) የሰዎች ባህላዊ ወይም መንፈሳዊ ቅርስ የሆኑትን ባህላዊ ንብረቶችን ፣ ታሪካዊ ሀውልቶችን ፣ የአምልኮ ቦታዎችን ማውደም ፣
እንዲሁም ወታደራዊ ጥረትን ለመደገፍ ጥቅም ላይ ይውላሉ ። (የመጀመሪያው፣ ሁለተኛ እና ሶስተኛው የጄኔቫ ስምምነቶች አርት
3 ይመልከቱ፣ አርት. 35፣ 53፣ 75. 85 ተጨማሪ ፕሮቶኮል I)።
ማጠቃለያ
የጠብ አድራጎት በ IHL ደንቦች እንደሚመራ ተመልክተናል. የጠብ አካሄዱን በመቆጣጠር፣ ሁለቱም የሄግ ህጎች እና የጄኔቫ
ህጎች አንድ አይነት አላማን ለማሳካት የታቀዱ ናቸው፣ ማለትም፣ የትጥቅ ግጭትን (ጦርነትን) ክፋት መቀነስ። የጄኔቫ ህጎች
ወታደራዊ ጥቃቶችን በወታደራዊ ዓላማዎች (ነገር) ላይ ብቻ በመፍቀድ ሲቪሎችን ለመጠበቅ ይሞክራሉ። ይህ በራሱ የጦርነት
ምግባር ደንብ ነው። እንደዚሁም፣ IHL በሲቪል ህዝብ እና በሲቪል እቃዎች እና በወታደራዊ አላማዎች መካከል ያለውን ልዩነት
ይፈጥራል። የIHL ህጎችም የተወሰኑ ጥቃቶችን በተለይ ይከለክላሉ።
የጦርነት ዘዴዎች እና ዘዴዎች የሚቆጣጠሩት በአጠቃላይ የሄግ ህጎች ተብለው በሚታወቁት ነው። በጥቅሉ ተዋዋይ ወገኖች
ወታደራዊ አላማቸውን ሊያራምዱ የሚችሉ የጦርነት ዘዴዎችን እና ዘዴዎችን መምረጥ የራሳቸው ጉዳይ ነው። ሆኖም በግጭት
ውስጥ ያሉ ወገኖች ማንኛውንም ዘዴ እና ዘዴ ለመጠቀም ነፃነት የላቸውም; በሌላ አነጋገር፣ IHL የተወሰኑ የጦርነት መንገዶችን
እና ዘዴዎችን በመከልከል/በመገደብ በተዋጊዎች ላይ ገደብ ይጥላል። IHL ከልክ ያለፈ ጉዳት ወይም አላስፈላጊ ስቃይ
የሚያስከትሉ አንዳንድ የጦር መሳሪያዎችን ይከለክላል ወይም ይገድባል። ተዋዋይ ወገኖች የጦርነት ዘዴዎችን የመምረጥ
መብቶች እንደገና ያልተገደቡ አይደሉም። የ IHL ህጎች አላስፈላጊ ስቃይ የሚያስከትሉ እና በወታደራዊ አስፈላጊነት ያልተረጋገጡ
የጦርነት ዘዴዎችን ይከለክላሉ።
በመጨረሻም የጠብ አሠራሮችን የሚቆጣጠሩት ደንቦች ከስምምነቶች ብቻ እንደማይወጡ ግምት ውስጥ ማስገባት አስፈላጊ
ነው. ልማዳዊ የአለም አቀፍ ህግ ህጎች፣ የIHL አጠቃላይ መርሆዎች እና የማርተንስ አንቀፅ አንድ ተዋጊ በህጉ መሰረት ጠብ
እየፈፀመ መሆኑን ለመወሰን ሁሉም ጠቃሚ ሊሆኑ ይችላሉ።
የግምገማ ጥያቄዎች
በጄኔቫ ህጎች እና በሄግ ህጎች መካከል ያለው መሠረታዊ ልዩነት ምንድነው? የ IHL ስምምነቶችን እንደዚሁ መመደብ ተገቢ
ነውን?
ሲቪል ማነው? ሲቪል ዕቃ ምንድን ነው?
በወታደራዊ ዓላማዎች ምን ተረዱ?
የሚፈቀዱ ጥቃቶችን እና የተከለከሉ ጥቃቶችን እንዴት ይለያሉ? የተከለከሉ ጥቃቶች ምሳሌዎችን ስጥ።
የዋስትና ጉዳት ምንድን ነው?
የተከለከሉ የጦርነት መንገዶችን መለየት። በእያንዳንዱ ጉዳይ ላይ ስለ ጽድቅ ተወያዩ.
የተከለከሉ የጦርነት ዘዴዎችን ይለዩ? በእያንዳንዱ ጉዳይ ላይ ስለ ጽድቅ ተወያዩ.
በሰላማዊ ሰዎች ወይም በሲቪል እቃዎች ላይ ወታደራዊ ጥቃት ቢፈፀም ውጤቱ ምን ይሆናል?
ተዋጊው የተከለከሉ መንገዶችን ወይም የጦርነት ዘዴዎችን ቢጠቀም ውጤቱ ምን ሊሆን ይችላል?
ኢትዮጵያ የተከለከሉ ወይም የተከለከሉ የጦርነት መንገዶችን የሚመለከቱ ስምምነቶች (ስምምነቶች) አባል ነች? አዎ ከሆነ፣
ለይተዋቸው። አይደለም ከሆነ ሀገሪቱ ማፅደቋን ወይም አለማፅደቋን በተመለከተ ምን ትመክራለህ?
ምዕራፍ ሰባት፡ አለም አቀፍ የጦር መሳሪያ ግጭት ህግ
7.0 መግቢያ
በዚህ ምእራፍ ውስጥ፣ በአለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ሁኔታዎች ላይ ተፈፃሚነት ያላቸውን የ IHL ህጎችን እና
ግጭቶችን የሚያሳዩትን መመዘኛዎች እናያለን። አለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን የሚቆጣጠሩት የIHL የስምምነት
ደንቦች ወሰን እና ቁጥር በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ላይ ተፈፃሚነት ከተሰጠው በጣም ያነሰ ነው። የውስጥ የትጥቅ
ግጭቶች ለጄኔቫ ስምምነቶች የጋራ አንቀጽ 3፣ በ1977 የፀደቁትን ተጨማሪ ፕሮቶኮል II፣ እና በተወሰኑ ሌሎች ስምምነቶች
(ለምሳሌ በ1980 የወጣውን ክልከላዎች ወይም አንዳንድ የተለመዱ የጦር መሳሪያዎችን አጠቃቀም ላይ ገደቦችን) ተሸፍነዋል።
ከመጠን በላይ ጉዳት እንደደረሰ ወይም ያልተዛባ ተጽእኖ እና ፕሮቶኮሎች አሉት ተብሎ ሊወሰድ ይችላል, የ 1954 የሄግ የጦር
ግጭት ጊዜ የባህል ንብረት ጥበቃ ስምምነት). በመንግስት እና በአለም አቀፍ አሰራር ምክንያት በአለም አቀፍ የትጥቅ
ግጭቶች ውስጥ ተፈፃሚነት ያላቸው በርካታ ህጎችም እንደ ልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ በውስጥ ትጥቅ ግጭቶች ተፈፃሚዎች
መሆናቸው ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ግልፅ ሆኗል። የስምምነቱ ደንቦች፣ የልማዳዊ አለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ ደንቦች እና ሌሎች
የአለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች አካል ናቸው ውይይት ይደረጋል። በመጨረሻም, በእነዚህ ደንቦች የተያዙትን ወገኖች እና
የግዴታ ባህሪያቸውን እንመለከታለን.
7.1 በአለም አቀፍ እና አለምአቀፍ ያልሆኑ የጦር ግጭቶች እና ተፈጻሚነት ባላቸው ህጎች መካከል ያለው ልዩነት
በአጠቃላይ የIHL ህጎች በትጥቅ ግጭቶች ተጎጂዎችን ጥበቃ ያደርጋሉ። ሆኖም የጄኔቫ ስምምነቶች ለአለም አቀፍ የትጥቅ
ግጭቶች ዝርዝር ህጎችን ሲያቀርቡ አለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች በጣም ውሱን ህጎችን ይዘረዝራል። ስለዚህም
በተለያዩ የግጭት ዓይነቶች ውስጥ ተፈፃሚ የሚሆኑ ሁለት የተለያዩ የሕግ ሥርዓቶችን ፈጥሯል። የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት
ህግ እና አለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ህግ አለን። ለአንድ የተወሰነ ግጭት የትኛው የሕግ ሥርዓት ተፈጻሚ እንደሚሆን ለመወሰን
በመጀመሪያ ግጭቱ ዓለም አቀፍ ወይም አለማቀፋዊ አለመሆኑን ለማረጋገጥ ወሳኝ ይሆናል። ዓለም አቀፋዊ የትጥቅ ግጭቶች
የሚባል ሦስተኛው ዓይነት ግጭት አለ።
ዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች በክልሎች መካከል የሚነሱ ግጭቶች ናቸው። በክልሎች መካከል የሚደረጉ የትጥቅ ግጭቶች
ናቸው። አለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች በአጠቃላይ በአንድ ሀገር ድንበር ውስጥ በመንግስት ሃይሎች እና መንግሥታዊ
ባልሆኑ ታጣቂዎች (አማፂዎች) ወይም በራሳቸው አማፂያን መካከል የሚደረጉ የትጥቅ ግጭቶች ናቸው። በግጭቱ ውስጥ
ሌሎች መንግስታት ተሳትፎ የለም። ስለዚህም አንዳንድ ጊዜ የውስጥ የትጥቅ ግጭቶች ተብለው ይጠራሉ. ዓለም አቀፋዊ
የትጥቅ ግጭቶች ጽንሰ-ሀሳብ ግልጽ አይደለም, ነገር ግን በአንድ በኩል, የትጥቅ ግጭቶች የአለም አቀፍ እና አለማቀፋዊ
ያልሆኑ የጦር ግጭቶችን ባህሪ እንደሚጋሩ ተረድቷል. በተጨማሪም ግጭቶች በመጀመሪያ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ (ውስጣዊ)
ተፈጥሮ ግን የተለየ መልክ የያዙ ናቸው ምክንያቱም ሌሎች ግዛቶች ማንኛውንም የሚዋጉ ቡድኖችን በመደገፍ (ለምሳሌ
በባልካን አገሮች ያሉ ግጭቶች)። ጄምስ ጂ ስቱዋርት ዓለም አቀፋዊ የትጥቅ ግጭት የሚለው ቃል በሁለት ውስጣዊ አንጃዎች
መካከል ጦርነትን ያካትታል ሁለቱም በተለያዩ ግዛቶች የሚደገፉ ናቸው; ተቃዋሚ ወገኖችን በመደገፍ በትጥቅ ግጭት ውስጥ
በወታደራዊ ጣልቃ በሚገቡ ሁለት የውጭ ሀገራት መካከል ቀጥተኛ ግጭት; እና የተቋቋመውን መንግስት የሚዋጋውን አማፂ
ቡድን ለመደገፍ የውጭ ጣልቃ ገብነትን የሚያካትት ጦርነት። ለእንደዚህ አይነቱ አለም አቀፍ የትጥቅ ትግል የሚመለከተውን
ህግ መወሰን በአንጻራዊነት ከባድ ነው። ነገር ግን፣ ግጭትን ለይቶ ማወቅ የIHL ገዥ አካልን ለመወሰን አስፈላጊ ነው።
ከሰብአዊነት አንፃር ተመሳሳይ ህጎች በአለም አቀፍ እና አለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተጎጂዎችን መጠበቅ አለባቸው.
ተመሳሳይ ችግሮች ይነሳሉ እና ተጎጂዎች ተመሳሳይ ጥበቃ ያስፈልጋቸዋል. ነገር ግን፣ ሁለት የተለያዩ የ IHL ህጋዊ አገዛዞች
የተለያዩ ጥበቃዎችን እየሰጡ እና የሰብአዊ ተዋናዮች እና ተጎጂዎች ተፈፃሚነት ያላቸውን የጥበቃ ህጎች ከመጠቀማቸው በፊት
ለግጭቱ ብቁ እንዲሆኑ ያስገድዳሉ። እንዲህ ዓይነቱ መመዘኛ አንዳንድ ጊዜ በንድፈ ሐሳብ ደረጃ አስቸጋሪ እና ሁልጊዜም
በፖለቲካዊ ጨዋነት የተሞላ ነው። አንዳንድ ጊዜ፣ ለግጭት ብቁ ለመሆን በጁስ ማስታወቂያ ቤለም ጥያቄዎች ላይ ፍርድ
ይሰጣል ማለት ነው። ለምሳሌ የመገንጠል ጦርነት ውስጥ የሰብአዊነት ተዋናዩ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን ህግ
ለመጥራት መገንጠሉ (እስካሁን) የተሳካ አለመሆኑን ያሳያል ይህም ለነጻነት ለሚታገሉት ተገንጣይ ባለስልጣናት ተቀባይነት
የለውም። በሌላ በኩል የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ህግን ለመጥቀስ ተገንጣዮቹ የተለየ መንግስት መሆናቸውን ያመላክታል
ይህም ለማዕከላዊ ባለስልጣናት ተቀባይነት የለውም.
በአንድ በኩል የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ሰለባዎች ጥበቃ የግድ በአለም አቀፍ ህግ ደንቦች መረጋገጥ አለበት።
መንግስታት እንደዚህ አይነት የአለም አቀፍ የጦር መሳሪያ ህጎችን ከረጅም ጊዜ በፊት ተቀብለዋል. በጦር ሜዳ ላይ የጠላት
ወታደሮችን የሚገድሉ ወታደሮች በመሳተፍ ብቻ ሊቀጡ እንደማይችሉ ክልሎች ለረጅም ጊዜ ተቀብለዋል. በሌላ አነጋገር በጦርነት
ውስጥ "የመሳተፍ መብት" እንዳላቸው ... በሌላ በኩል የአለም አቀፍ ያልሆኑ የጦር ግጭቶች ህግ በጣም የቅርብ ጊዜ ነው.
ክልሎች እንደ የውስጥ ጉዳዮቻቸው በአገር ውስጥ ሕጎቻቸው እንደሚመሩ ለረጅም ጊዜ ሲቆጥሩ ቆይተዋል እናም የትኛውም
ሀገር ዜጎቹ በራሳቸው መንግሥት ላይ ጦርነት እንደሚከፍቱ ለመቀበል ዝግጁ አይደለም ። በሌላ አገላለጽ ማንም መንግስት
አስቀድሞ የራሱን ዜጎች በአመፁ ውስጥ በመሳተፋቸው ከመቅጣት ወደኋላ አይልም ማለት ነው። ይሁን እንጂ እንዲህ ዓይነቱ
ክህደት በዓለም አቀፍ የጦር ግጭቶች ሕግ የተደነገገው የተዋጊው ሁኔታ ዋና ነገር ነው. ሁሉንም የወቅቱ IHL የአለም አቀፍ
የትጥቅ ግጭቶች ህጎች አለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች መተግበር ከሉዓላዊ መንግስታት ከተዋቀረው የወቅቱ አለም
አቀፋዊ ማህበረሰብ ጽንሰ-ሀሳብ ጋር ተኳሃኝ አይሆንም። ስለዚህም በአሁኑ ጊዜ በግጭቱ ተፈጥሮ ላይ ተመርኩዞ የሚጠና፣
የሚተረጎም እና የሚተገበር ሁለት የተለያዩ የ IHL ቅርንጫፎች አሉን።
7.2 ዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈጻሚነት ያላቸው ሕጎች
ዛሬ፣ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ከዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች የበለጠ ብዙ ጊዜ ይከሰታሉ እና የበለጠ መከራን
ያስከትላሉ። ስለዚህ፣ ከውስጥ ውጪ ባሉ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ የIHL የመከላከያ ደንቦችን መረዳት እና መተግበር
አስፈላጊ ይሆናል። በዚህ ክፍል አለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈፃሚነት ያላቸውን ህጎች በአጭሩ እንወያያለን። በሌላ
አነጋገር ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን የሚቆጣጠሩትን ሕጎች እንነጋገራለን. እነዚህ ሕጎች፣ በአጠቃላይ፣ የጋራ አንቀጽ
3 እና ፕሮቶኮል II፣ የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ ደንቦች፣ የIHL አጠቃላይ መርሆዎች፣ እና በመጨረሻም ዓለም አቀፍ የጦር
መሣሪያ ሕጎች ከዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ጋር ተመሳሳይነት ያላቸው ናቸው።
7.3 የጋራ አንቀጽ 3 እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል II
እ.ኤ.አ. የ1949 የጄኔቫ ስምምነቶች ተዘጋጅተው ሲፀድቁ የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋን በተመለከተ፣ የጦር
እስረኞችን አያያዝ እና ሌላው ቀርቶ በትልቁ ዝርዝር ህጎች ላይ ማውጣት ተችሏል። በተያዙ ግዛቶች ውስጥ የሲቪሎች ጥበቃ.
ነገር ግን እነዚህ ዝርዝር ሕጎች ተፈፃሚ የሚሆኑት በግዛቶች መካከል በሚደረጉ ጦርነቶች፣ አንዳንዴም ዓለም አቀፍ የትጥቅ
ግጭቶች ተብለው ይጠራሉ ። 'ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን' በተመለከተ ስምምነት ላይ የተደረሰው አንድ አንቀፅ
ብቻ ነው። ይህ አንቀጽ ተመሳሳይ ድንጋጌዎችን የያዘ ሲሆን በአራቱም የጄኔቫ ስምምነቶች እንደ አንቀጽ 3 የተካተተ ሲሆን
ስለዚህም የጋራ አንቀጽ 3 ተብሎ ይጠራል።
የጋራ አንቀጽ 3 ሁሉም በግጭት ውስጥ ያሉ አካላት የሚያከብሯቸውን በርካታ ጠቃሚ ጥበቃዎችን ያስቀምጣል እና
በማንኛውም የትጥቅ ግጭት ''አለምአቀፍ ባህሪ የሌለው'' ላይ ተፈጻሚ ይሆናል። አሁን የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ አካል ተደርጎ
ይወሰዳል። በጦርነቱ ውስጥ ንቁ ተሳትፎ የሌላቸው ሰዎች በሁሉም ሁኔታዎች ውስጥ፣ የጦር ሃይል አባላት የጦር መሳሪያ
ያቀረቡ እና በፈረስ ደዌ በሽታ፣ ቁስሎች ላይ የሚሳተፉትን ጨምሮ፣ የተሰጠው ዝቅተኛ ጥበቃ እንደ ሰብአዊ እና አድሎአዊ አያያዝ
በሰፊው ተገልጿል ፣ እስራት ወይም ሌላ ምክንያት። በውስጡ በተገለፀው መሰረት/መስፈርት ላይ የተመሰረተ ማንኛውንም
አሉታዊ ልዩነት ይከለክላል። በተጨማሪም ከላይ የተዘረዘሩትን ሰዎች አንዳንድ ድርጊቶችን በመከልከል ከአንዳንድ ህክምናዎች
ጥበቃን ይሰጣል. እነዚህ የተከለከሉ ድርጊቶች; (1) በህይወት እና በሰው ላይ የሚደርስ ግፍ፣ በተለይም ሁሉንም አይነት ግድያ፣
አካል ማጉደል፣ ጭካኔ የተሞላበት አያያዝ እና ማሰቃየት። (2) ታጋቾችን መውሰድ; (3) የግል ክብርን የሚነኩ ቁጣዎች በተለይም
አዋራጅ እና አዋራጅ አያያዝ; (፬) በሠለጠኑ ሕዝቦች ዘንድ አስፈላጊ ናቸው ተብለው የሚታሰቡትን የዳኝነት ዋስትናዎች ሁሉ
በመስጠት የቅጣት ውሳኔዎች መተላለፍና አፈጻጸም ያለቀድሞ ፍርድ በመደበኛነት በተቋቋመው ፍርድ ቤት ተላልፏል። የጋራ
አንቀጽ 3 ደግሞ የቆሰሉትንና የታመሙትን መሰብሰብና መንከባከብን ይጠይቃል። ስለዚህ በግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች
እነዚህን አነስተኛ ጥበቃዎች የማክበር እና የመተግበር ግዴታ አለባቸው። በተጨማሪም በግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች በልዩ
ስምምነቶች፣ በሙሉ ወይም በከፊል ሌሎች የጄኔቫ ስምምነቶችን ተግባራዊ ለማድረግ እንዲጥሩ ይጠይቃል። በተጨማሪም፣
እንደ ICRC ያለ የማያዳላ የሰብአዊ አካል አገልግሎቱን ለተጋጭ አካላት እንዲሰጥ ይፈቅዳል።
ይሁን እንጂ የተለመደው አንቀጽ 3 ሁለት ድክመቶች አሉት. በመጀመሪያ ደረጃ, አነስተኛ ጥበቃን ብቻ ይሰጣል. ለምሳሌ
የመንቀሳቀስ ነፃነትን በሚመለከቱ ጉዳዮች ላይ ዝም ይላል፣ አስገድዶ መድፈርን በግልፅ አይከለክልም እና ከጦርነት ዘዴዎች
እና ዘዴዎች ጋር የተያያዙ ጉዳዮችን በግልፅ አይመለከትም። ሁለተኛ፣ የወል አንቀጽ 3 ‘የታጠቁ ግጭቶችን ዓለም አቀፋዊ
ያልሆኑትን’ ባይገልጽም፣ በተግባር ግን ይህ የቃላት አገላለጽ መንግሥታት በአገራቸው ውስጥ ባሉ የውስጥ ብጥብጥ ሁኔታዎች
ላይ ተፈጻሚነት እንዲኖራቸው ቦታ ትቶላቸዋል። እነዚህ እና ሌሎች ትችቶች የIHL ህጎችን ለማሻሻል ጥረት አድርገዋል። ከእነዚህ
ጥረቶች ውስጥ በጣም ጠቃሚ የሆነው በቴህራን እ.ኤ.አ. በ 1968 በሰብአዊ መብቶች ላይ በተካሄደው ዓለም አቀፍ ኮንፈረንስ
ላይ ከተላለፈው ውሳኔ ነው ። ውሳኔ XXIII በተለይ ዋና ፀሐፊውን እንዲያጠኑ እንዲጋብዝ ለጠቅላላ ጉባኤ ጠይቋል
። በሁሉም የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ የሲቪሎች፣ እስረኞች እና ተዋጊዎች የተሻለ ጥበቃ እንዲኖራቸው ለማድረግ ስምምነቶች
ወይም አሁን ያሉትን ስምምነቶች ማሻሻል….
ይህ ጥያቄ የ1949ቱ የጄኔቫ ስምምነቶች 'ሁሉንም የትጥቅ ግጭቶች ለመሸፈን በበቂ ሁኔታ ሰፊ እንዳልሆኑ' በማሰብ ነው።
በዋና ጸሃፊው የተካሄዱት ተከታታይ ጥናቶች፣ ከICRC ጋር በመመካከር፣ ከሌሎች ነገሮች በተጨማሪ፣ የውስጥ የትጥቅ
ግጭቶችን የመከላከል አድማሱን በእጅጉ ለማስፋት ጥረት እንዲደረግ ጠቁመዋል። በውጤቱም ረቂቅ ኮንቬንሽን ተዘጋጅቶ
በመጨረሻ ለጄኔቫ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል II ሆኖ ተቀበለ።
ፕሮቶኮል II ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ለተጎዱ ሰዎች ጥበቃ ብዙ ጠቃሚ ዋስትናዎችን ያስቀምጣል። በጋራ
ቅጣቶች፣ በጤና እና በአእምሮአዊ ደህንነት ላይ የሚፈጸሙ ጥቃቶችን፣ የሽብር ድርጊቶችን፣ አስገድዶ መድፈርን፣ አስገዳጅ
ዝሙት አዳሪነትን እና ጨዋነት የጎደለው ጥቃትን፣ ባርነትን እና ዘረፋን ጨምሮ በጋራ አንቀጽ 3 የሚሰጠውን ጥበቃ ያሰፋዋል።
በተጨማሪም የሕፃናት ጥበቃ፣ ከግጭት ጋር በተያያዙ ምክንያቶች ለታሰሩ ሰዎች ጥበቃና መብት እንዲሁም ከግጭት ጋር
በተያያዙ የወንጀል ጥፋቶች ተከሰው ፍትሃዊ የፍርድ ሂደት ዋስትና ይሰጣል። እንዲሁም የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ
አደጋን እንዲሁም የህክምና እና የሃይማኖት ባለሙያዎችን ጥበቃ እና እንክብካቤን የሚመለከቱ ጽሑፎች አሉ። ፕሮቶኮል II
በሲቪል ህዝብ ላይ የሚደርሰውን ጥቃት፣ ረሃብን እንደ ጦርነት ዘዴ መጠቀም እና ሰላማዊ ህዝብን በዘፈቀደ ማፈናቀልን
ይከለክላል።
በፕሮቶኮል II የሚሰጡት ጥበቃዎች በጋራ አንቀፅ 3 ላይ ትልቅ መሻሻል ናቸው።ነገር ግን በክልሎች መካከል በሚደረጉ
ጦርነቶች/ዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች/ ደንቦች ላይ ሲመዘን አሁንም መሠረታዊ ናቸው። በጣም ከባድ የሆኑት ግድፈቶች
በፕሮቶኮል I ውስጥ ከሚገኙት የጥላቻ ውጤቶች ላይ ለሲቪሎች ብዙ ልዩ ጥበቃዎችን የሚመለከቱ ናቸው። ለምሳሌ፣
ፕሮቶኮል I በሰላማዊ ሰዎች ላይ ቀጥተኛ እና አድሎ የለሽ ጥቃቶችን ይከለክላል፣ ይህም የተወሰኑ የተከለከሉ አድሎአዊ
ጥቃቶችን ምሳሌዎችን ይሰጣል። የሲቪል ህዝብ እና የሲቪል እቃዎች ጥበቃን ለማረጋገጥ ሊደረጉ ስለሚገባቸው ጥንቃቄዎች
በትጥቅ ሃይሎች ላይ በትክክል ዝርዝር ግዴታዎችን ይጥላል; እና ያልተከላከሉ አካባቢዎችን እና ከወታደራዊ ክልከላ ዞኖችን
በተመለከተ ደንቦችን ያወጣል። ፕሮቶኮል II በእነዚህ ጉዳዮች ላይ ጥቂት አጠቃላይ ደንቦችን ብቻ ይሰጣል።
ነገር ግን፣ በፕሮቶኮል II ላይ ያለው ትልቁ ችግር የሚሰጠው ጥበቃ የሚተገበረው በውስጣዊ ግጭቶች ውስጥ ብቻ የተወሰነ
የጥንካሬ እና የተፈጥሮ ገደብ በማሟላት ነው። በአንቀፅ 1(1) ስር ፕሮቶኮሉ በትጥቅ ግጭቶች ላይ ተፈጻሚ ይሆናል፡-
…በጦር ሃይሉ እና በተቃዋሚ ሃይሎች ወይም በሌሎች የተደራጁ ታጣቂ ቡድኖች መካከል በሚደረጉት የከፍተኛ ውል ተዋዋይ
ፓርቲ ግዛት ውስጥ የሚፈጸሙት በሃላፊነት የሚታዘዝ ቀጣይነት ያለው እና የተቀናጀ ወታደራዊ ስራዎችን ለማከናወን እና ይህንን
ፕሮቶኮል ተግባራዊ ለማድረግ የግዛቱ አካል ነው።
እና አንቀፅ 1(2) በተለይ ከፕሮቶኮሉ ወሰን ውጭ የሆነ፡…
የውስጣዊ ብጥብጥ እና ውጥረቶች ሁኔታዎች፣እንደ ሁከት፣የተገለሉ እና አልፎ አልፎ የሚፈጸሙ የሃይል ድርጊቶች እና ሌሎች
ተመሳሳይ ባህሪ ያላቸው ድርጊቶች የጦር መሳሪያ ግጭቶች አይደሉም።
ይህ የሁለት ጊዜ ፈተና የሁለተኛውን የፕሮቶኮል አተገባበር በከፍተኛ የእርስ በርስ ጦርነት ደረጃ ላይ ባሉ ወይም በተቃረቡ
ሁኔታዎች ላይ ብቻ የሚገድብ ይመስላል እና ጥቂት መንግስታት ፕሮቶኮሉን ተግባራዊ ለማድረግ ዝግጁ ናቸው ተብሎ
ይከራከራል ። አነስተኛ ጥንካሬ ያላቸው ሁኔታዎች. ፕሮቶኮሉም ሆነ ሌላ ስምምነቱ ገለልተኛ የሆነ የውጭ አካል ፕሮቶኮሉን
ተግባራዊ ለማድረግ መስፈርቱ መሟላቱን ወይም አለመሟላቱን እንዲወስን ስለማይፈቅድ፣ በአብዛኛው የሚመለከተው
የመንግስትን በጎ ፈቃድ ነው። ይህ በጎ ፈቃድ ብዙውን ጊዜ የጎደለው ነው - የፕሮቶኮሉን አተገባበር መቀበል ለተቃዋሚ ኃይሎች
ዓለም አቀፍ ህጋዊነትን እንደሚሰጥ እና/ወይም የመንግስት አካል በሀገሪቱ ውስጥ ውጤታማ ቁጥጥር እንደሚደረግበት
በተዘዋዋሪ መቀበል ነው።
ውጤቱ በሺዎች ለሚቆጠሩ ሰዎች ሞት የሚዳርጉትን ጨምሮ ብዙ የውስጥ ብጥብጥ ሁኔታዎች መኖራቸው - የታጠቁ
ኃይሎችን እና የታጠቁ ቡድኖችን ባህሪ ለመቆጣጠር ግልጽ የሆነ የስምምነት ህጎች በሌሉበት። መፍትሄው ምን መሰላችሁ?
በአንቀጽ 1 (1&2) ስር ያሉት ገደቦች መሟላታቸውን ወይም አለመሟላታቸውን እንዴት ማወቅ ይችላሉ?
7.4 የልማዳዊ አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ
ከስምምነቱ ደንቦች በተጨማሪ የውስጥ የትጥቅ ግጭቶች አሁንም በልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ ደንቦች ቁጥጥር
ይደረግባቸዋል። እ.ኤ.አ. እስከ 1907 ድረስ መንግስታት የጦርነት ህግን በሚመለከት ዓለም አቀፍ ስምምነቶችን
በሚያዘጋጁበት ጊዜ በስምምነት ህጎች ባልተካተቱ ሁኔታዎች ውስጥ ተዋጊዎችም ሆኑ ሲቪሎች “በህግ ጥበቃ እና በህግ
መርህ ስር ይቆዩ” የሚለውን በግልፅ ለማመልከት ተገቢ ሆኖ አግኝተውታል
። ብሔራት፣ በሰለጠኑ ሕዝቦች መካከል ከተመሠረቱት አጠቃቀሞች፣ ከሰብአዊነት ሕጎች እና ከሕዝብ ሕሊና የሚገዙ ናቸው።
ማርተንስ አንቀጽ በመባል የሚታወቀው ይህ አንቀጽ በፕሮቶኮል II መግቢያ ላይም ይገኛል፡-
“በመሆኑም በማስታወስ፣ በሥራ ላይ ባሉ ሕጎች ባልተካተቱ ጉዳዮች፣ የሰው ልጅ በሰው ልጅ መርሆዎችና በሕዝብ ትእዛዝ
ጥበቃ ሥር እንደሚቆይ አስታውስ። ሕሊና”
ልክ እንደ ተለመደው አንቀጽ 3፣ የማርተንስ አንቀጽ ጠቃሚ ጥበቃዎችን ይሰጣል። ከስምምነት ደንቦች በላይ እና ከዚያ በላይ
ያሉት የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ህጎች ደንቦች በአገራት ውስጥ በሚደረጉ ውጊያዎች ላይ ተፈጻሚነት እንደሚኖራቸው በስቴቶች
ተጨባጭ እውቅና እና ተቀባይነት ያሳያል። እስካሁን ድረስ ችግሩ በአጠቃላይ እና በማንኛውም የተለየ ጉዳይ ላይ "በሰው ልጅ
መርሆዎች እና በሕዝብ ሕሊና" የተከለከሉትን በመወሰን ላይ ነው. ይህ ማለት ለምሳሌ በአለም አቀፍ ግጭቶች ውስጥ
መጠቀም የተከለከለ የጦር መሳሪያዎች በአጠቃላይ በውስጥ ግጭቶች ውስጥ ጥቅም ላይ መዋል አይችሉም ማለት ነው?
በዘፈቀደ መፈናቀል እና ረሃብን እንደ ጦርነት ዘዴ መጠቀምን የሚከለክሉ ክልከላዎች በሁሉም ጊዜ ተፈጻሚ ይሆናሉ እንጂ
የውስጥ ግጭቶች ውስጥ የሁለተኛውን የፕሮቶኮል ከፍተኛ ገደብ አያሟሉም ማለት ነው? ወይም ደግሞ በአለም አቀፍ ግጭቶች
ውስጥ ብቻ ሳይሆኑ መድልዎ የሌላቸው ጥቃቶች በማንኛውም ጊዜ የተከለከሉ ናቸው ማለት ነው?
7.5 የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ አጠቃላይ መርሆዎች
ከባህላዊ አለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ የስምምነት ደንቦች እና ደንቦች በተጨማሪ የጦርነት አፈፃፀም አጠቃላይ መርሆዎች
በውስጥ ትጥቅ ግጭቶች ላይ ተፈጻሚነት ይኖራቸዋል. በርካታ ጉዳዮች የእነዚህን መርሆዎች ተፈጻሚነት ያሳያሉ፣ እና ከ ICJ
ህግ አንቀጽ 38 እንደምንረዳው አንዱ የአለም አቀፍ ህግ ምንጭ የዳኝነት ውሳኔ ነው። በውስጥ ትጥቅ ግጭቶች ላይ ተፈፃሚ
የሆኑት እነዚህ አጠቃላይ መርሆዎች የልዩነት መርህ፣ የወታደራዊ አስፈላጊነት መርህ፣ የተመጣጣኝነት መርህ እና የእርዳታ
(የሰብአዊ እርዳታ) መብትን ያካትታሉ።
7.6 የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ህግ አናሎጂያዊ አተገባበር
የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ህግም በተመሳሳይ መልኩ የውስጥ የትጥቅ ግጭቶችን ለመቆጣጠር ተፈጻሚ ይሆናል።
የውስጥ የትጥቅ ግጭት ህግ ከአለም አቀፍ የጦር ግጭቶች ህግ ጋር ተመሳሳይነት ያለው አስፈላጊነት አለ. በመጀመሪያ፣ ከጋራ
መርህ ወይም ከመርሆች ጥምር የተገኘ ትክክለኛ ህግ ከአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ህግ ድንጋጌ ወይም ቀላል የህግ
አመክንዮዎች ከተቀመጡት ህጎች ጋር በማነፃፀር የተገኘባቸው አጋጣሚዎች አሉ። በጣም ዝርዝር በሆኑት የውል ስምምነቶች
እና ፕሮቶኮል I ለአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች። ሁለተኛ፡- አንዳንድ የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ህግ አንዳንድ ህጎች እና
አገዛዞች አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ላይ ተፈፃሚነት ያላቸውን ድንጋጌዎች ላይ ክፍተቶችን ለመሙላት፣ ግልፅ
ድንጋጌዎቹን ተግባራዊ ለማድረግ ወይም እድል ለመስጠት እንዲችሉ ማድረግ አለባቸው። በእውነታው ላይ መተግበር. የአለም
አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ህግ የወታደራዊ አላማም ሆነ የሲቪል ህዝብ ፍቺ የለውም። ይሁን እንጂ እንዲህ ዓይነቱ ፍቺ
በሁለቱም መስኮች ተፈፃሚነት ያለው የልዩነት መርህ እና በሲቪል ህዝብ, በግለሰብ ሲቪሎች እና አንዳንድ የሲቪል እቃዎች ላይ
ለማጥቃት ግልጽ የሆኑ ክልከላዎችን ተግባራዊ ለማድረግ አስፈላጊ ነው. ስለዚህ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ህግ ውስጥ
የሚገኘው ትርጉም አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ላይ ተፈፃሚ ይሆናል።
የአለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ህግ አስደናቂ ገፅታ ምንም አይነት ተዋጊ ሁኔታን አስቀድሞ አይመለከትም, ተዋጊዎችን
አይገልጽም እና ለእነርሱ የተለየ ግዴታዎችን አይገልጽም; ድንጋጌዎቹ “ተዋጊ” የሚለውን ቃል እንኳን አይጠቀሙም። ይህ ማንም
ሰው አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ "በጠብ ውስጥ የመሳተፍ መብት" (የተዋጊነት ሁኔታ አስፈላጊ ባህሪ
የሆነው መብት) እና ከህግ እውነታ ጋር የሚጣጣም ውጤት ነው. ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች እንደ አንድ ሰው ደረጃ
ሳይሆን እንደ ተጨባጭ እንቅስቃሴው አይከላከሉም። ነገር ግን፣ ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ሲቪሎች የሚከበሩ
ከሆነ፣ በሚመለከተው የዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ ድንጋጌዎች እንደተደነገገው፣ ወታደራዊ እንቅስቃሴ የሚያደርጉ ሰዎች
የሚዋጉትን ከ ​ ማይዋጉ መካከል መለየት መቻል አለባቸው፣ ይህም የሚታገሉት ከማይዋጉት ሲለዩ ብቻ ነው። በዚህ ረገድ በአለም
አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ህግ ውስጥ የሚገኙት ዝርዝር ደንቦች በአለም አቀፍ ባልሆኑ የጦር ግጭቶች ህግ ውስጥ ያሉትን
ችግሮች ለመፍታት ተፈፃሚነት ይኖራቸዋል.
በጣም አስቸጋሪ ጉዳይ በተወሰኑ የጦር መሳሪያዎች አጠቃቀም ላይ የተከለከሉትን ወይም ገደቦችን ይመለከታል። በሁለቱ
የግጭት ምድቦች መካከል ካሉት ተዛማጅነት ያላቸው ልዩነቶች መካከል አንዳቸውም ቢሆኑ ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ውስጥ በዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ሕግ ውስጥ የተካተቱትን አንዳንድ የጦር መሣሪያዎችን ክልከላዎች ወይም
እገዳዎች ተግባራዊ ላለማድረግ ሰበብ ሊሆኑ አይችሉም። በተጨማሪም የአርማ አጠቃቀሙ ሕጎች ከአለማቀፋዊ ያልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ጋር ተመሳሳይ በሆነ መልኩ ተፈፃሚ ይሆናሉ። በአጠቃላይ ከላይ በተገለጹት ምክንያቶች የተወሰኑ የአለም አቀፍ
የትጥቅ ግጭቶች ህግ ህጎችን አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ሁኔታዎች ላይ ተግባራዊ ማድረግ አስፈላጊ ይሆናል።
ነገር ግን እንዲህ ዓይነቱ ተመሳሳይነት ገደቦች ስላሉት በጥንቃቄ መቅረብ አለበት.
7.7 በአለም አቀፍ የጦር መሳሪያ ግጭቶች ህግ የተያዙ ፓርቲዎች
ከስምምነት ህግ አንፃር ከአራቱ የጄኔቫ ስምምነቶች እና ፕሮቶኮል 2 የጋራ አንቀጽ 3 የሁለቱን ሀገራት ተዋዋይ ወገኖች በነዚህ
ስምምነቶች ላይ ያስተሳሰራል። እነዚያ የ IHL ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግጋትም ቢሆን
የሚያያዙት ክልሎችን ብቻ ነው። ይህ የግዛቶች ግዴታ የእነዚያ ግዛቶች ወኪሎች ተብለው ሊወሰዱ ለሚችሉት ሁሉ ሃላፊነትን
ያካትታል። ነገር ግን IHL መንግስታዊ ያልሆኑ አካላትን አለም አቀፍ ባልሆነ የትጥቅ ግጭት ውስጥ ማሰር አለበት። ይህ
ከመንግስት ጋር የሚዋጉትን ብ ​ ቻ ሳይሆን የታጠቁ ሃይሎችንም ይጨምራል። ይህ አስፈላጊ የሆነው ምክንያቱም ተጎጂዎች
ከአማፂ ኃይሎች እኩል ጥበቃ ሊደረግላቸው ስለሚገባ ብቻ ሳይሆን፣ IHL ከዚህ በፊት የነበሩትን ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ውስጥ ያሉትን ተዋጊዎች የእኩልነት መርሆዎችን ካላከበረ፣ በሁለቱም ወገኖች የመከበር እድሉ አነስተኛ ስለሚሆን
ጭምር ነው። የመንግስት ሃይሎች በእሱ ስር ምንም አይነት ጥበቃ ስለማይደረግላቸው ወይም በተቃዋሚ ሃይሎች አይታሰርም
ሊሉ ስለሚችሉ ነው።
በመጀመሪያ ደረጃ አንድ ሰው በስምምነት ወይም በባህላዊ መንገድ በሚፈጠርበት ጊዜ ዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች
ተፈፃሚነት ያላቸውን ህጎች ሲፈጥሩ በጋራ አንቀጽ 3 ስር የተዘረዘሩትን ድንጋጌዎች ጨምሮ እነዚህ ህጎች “በእያንዳንዱ የግጭት
አካል” መከበራቸውን ያጠቃልላል ። በእንደዚህ ዓይነት ግጭቶች ውስጥ ተሳታፊ ላልሆኑ መንግስታዊ ያልሆኑ ኃይሎች በእነዚህ
ደንቦች ውስጥ መብቶች እና ግዴታዎች እንዲኖራቸው አስፈላጊ የሆነውን ዓለም አቀፍ የሕግ ሰውነት መስጠት ። በዚህ ግንባታ
መሰረት ስቴቶች ለዓመፀኞች አለም አቀፍ ባልሆኑ የጦር ግጭቶች ህግ - የ IHL ተገዢዎች ሁኔታን ሰጥተዋል. ያለበለዚያ የሕግ
አውጭ ጥረታቸው የሚፈለገውን ውጤት አላመጣም ነበር፣ effet utile። በተመሳሳይ ጊዜ፣ IHL በአማፂዎች እና በአማፂዎች
ላይ መተግበሩ እና መተግበሩ ከአይኤችኤል ውጪ ባሉ የአለም አቀፍ ህጎች ህግ መሰረት ህጋዊ ደረጃ እንደሚሰጥ መንግስታት
በግልፅ አግልለውታል (በጄኔቫ ስምምነቶች አንቀጽ 3 (4) ይመልከቱ) .
ሁለተኛ፣ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች IHL ክልሎችን ብቻ ሳይሆን መንግሥታዊ ያልሆኑ አካላትንም በዚህ ግጭት
ውስጥ በብሔራዊ ሕግ ያስተሳሰራል። አንዴ ስቴቱ በ IHL ከተያዘ፣ እነዚህ ደንቦች ወይ የውስጥ ህጉ አካል ይሆናሉ ወይም
ህግን በመተግበር ተግባራዊ መሆን አለባቸው። ይህ የውስጥ ህግ በግዛቱ ግዛት ውስጥ ላሉት ሁሉ ተፈጻሚ ይሆናል። በዚህ
ግንባታ፣ IHL አማፂዎቹን በቀጥታ ያስገድዳቸዋል ውጤታማ መንግስት ከሆኑ ብቻ በነዚህ አለም አቀፍ ህጎች ይገደዳሉ።
የአለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ህግ የስቴት ፓርቲዎች እና መንግስታዊ ያልሆኑ ታጣቂ ቡድኖችን የሚያስተሳስር
ቢሆንም፣ ለትግበራው ህጋዊ ስልቶች በተለይም መንግሥታዊ ባልሆኑ ታጣቂ ቡድኖች ላይ ችግሮች አሉ። ጥሰቶቹ ከተከሰቱ
አማፂ ቡድኖች የ IHL ደንቦችን እንዴት እንደሚያከብሩ እና እንደሚያስከብሩ ጥያቄዎች አሉ።
ማጠቃለያ
በዚህ ምእራፍ በመሠረቱ በአለም አቀፍ እና አለምአቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች መካከል ያለውን ልዩነት እና አለም አቀፍ
ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች እና በሚመለከታቸው አካላት መካከል ያለውን ልዩነት ተመልክተናል።
የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶችን ለመቆጣጠር የIHL ህጎች በዋናነት ሲዘጋጁ አይተናል። ክልሎች ዓለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ብዙም አልተጨነቁም። ነገር ግን ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ በተለይም ከቅኝ ግዛት ነፃ አውጭ ንቅናቄዎች
የተነሱት ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ቁጥር መጨመሩ ዓለም አቀፉ ማኅበረሰብ ዓለም አቀፍ ያልሆነ የትጥቅ
ግጭቶችን እንዲቆጣጠር አድርጓል። በውጤቱም, አንዳንድ ተቃራኒ ክርክሮች ቢኖሩም, በሁለት የተለያዩ ሁኔታዎች ውስጥ
የሚተገበሩ ሁለት የተለያዩ የ IHL ህጋዊ ስርዓቶች አሉን. ስለዚህ ግጭትን መለየት ተፈጻሚ የሆነውን ህግ ለመወሰን ቅድመ
ሁኔታ እየሆነ ነው።
ቀደም ሲል እንደታየው፣ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶችን የሚቆጣጠሩት የIHL የስምምነት ደንቦች ወሰን እና ቁጥር
ለዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ተፈፃሚነት ካለው በጣም ያነሰ ነው። ብዙውን ጊዜ የሚጠቀሱት የስምምነት ሕጎች በ1977
ለፀደቁት የጄኔቫ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል II ለጄኔቫ ስምምነቶች በአንቀጽ 3 የተለመዱ ናቸው። እንዲሁም አንዳንድ
የሌሎች ስምምነቶች ድንጋጌዎች ጠቃሚ መሆናቸውን ማስታወስ አለብዎት።
በመጨረሻም፣ ዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈጻሚነት ያላቸው ሕጎች በስምምነት ሕጎች ላይ ብቻ የተገደቡ
እንዳልሆኑ ተወያይተናል። በሌላ አነጋገር፣ ዓለም አቀፍ ያልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ሕጎች የ IHL ልማዳዊ ደንቦችን፣ የIHL
አጠቃላይ መርሆዎችን፣ እና በመጨረሻም ዓለም አቀፍ የጦር መሣሪያ ሕጎችን በአናሎግ ለዓለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ
ግጭቶች ያካትታሉ።
የግምገማ ጥያቄዎች
በአለም አቀፍ፣ አለም አቀፍ እና አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች መካከል ያለው ልዩነት ምንድነው? ከቅርብ ዓመታት
ወዲህ ኢትዮጵያ አባል የነበረችበት እንዲህ ዓይነት ግጭት ተከስቶ ነበር?
አለም አቀፍ ላልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ተፈፃሚነት ያላቸውን ህጎች መለየት እና ማብራራት
ለተጨማሪ ፕሮቶኮል II መተግበሩ ምን ያህል ነው? ከጄኔቫ ስምምነቶች ጋር ከአንቀጽ 3 ጋር ሲነጻጸር እንዴት ይገመግሙታል?
ዓለም አቀፍ የጦር ግጭቶችን መቆጣጠር ያለበት የትኛው ህግ ነው?
የትጥቅ ግጭት ተጎጂዎች ተመሳሳይ ችግሮች ያጋጥሟቸዋል እና የግጭቱ ባህሪ ምንም ይሁን ምን ተመሳሳይ ጥበቃ
ሊደረግላቸው ይገባል ተብሏል። በዚህ አስተያየት ትስማማለህ? ለምን/ለምን አይሆንም?
የግጭቱ አይነት ምንም ይሁን ምን በአሁኑ ጊዜ IHL ለተጎጂዎች ተመሳሳይ ጥበቃ ይሰጣል ብለው ያስባሉ? አይደለም ከሆነ፣
ልዩነቱን የሚያመጣው ምንድን ነው?
አማፂ ቡድኖች ዓለም አቀፍ ሕጋዊ ሰውነት አላቸው? አማፂ ቡድኖች በ IHL ግዴታ አለባቸው? አዎ ከሆነ፣ መጽደቅ ምንድን ነው?
ከአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ውስጥ ካሉት ወገኖች IHL ቢጥሱ ህጋዊ ውጤቱ ምን ሊሆን ይችላል? ሌላው ወገን ደንቦቹን
ከማክበር ግዴታ ነፃ ሊሆን ይችላል?
በአለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ህጎች ውስጥ የጦርነት እስረኛ አለ? ለምን/ለምን አይሆንም?
የአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ህጎች ከአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭት ጋር መተግበሩ ተገቢ ነው ብለው ያስባሉ?
ምእራፍ ስምንት፡ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ አፈፃፀም
8.0 መግቢያ
ይህ ምዕራፍ ተማሪዎችን ከችግሮቹ ጋር የተለያዩ የIHL አተገባበር ዘዴዎችን ያስተዋውቃል። በትጥቅ ተዋጊዎች የሚወሰዱ
እርምጃዎችን እና ሌሎች ተዋናዮችን በመርዳት ወይም በመቆጣጠር ረገድ ያላቸውን ሚና እንወያያለን። እንዲሁም የ IHL
ጥሰቶች የሚያስከትለውን ውጤት እንመለከታለን.
8.1 የአለም አቀፍ ህግ አተገባበር አጠቃላይ ችግሮች
በአለም አቀፍ ህግ ተከብረው እንዲከበሩ እና ጥሰቶቹን ለመቅጣት የተነደፉት አጠቃላይ ዘዴዎች ከ IHL ጋር በተያያዘ እንኳን
ያነሰ አጥጋቢ እና ቀልጣፋ ናቸው። በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ, በተፈጥሯቸው በቂ አይደሉም እና አንዳንዶቹም ውጤታማ
አይደሉም. በሉዓላዊ መንግስታት የተዋቀረው የአለም አቀፍ ማህበረሰብ ህግን የማስፈፀም ባህላዊ መንገድ ያልተማከለ
ማህበረሰብ የተለመደ ነው እና እምቅ ወይም ትክክለኛ የጥሰቱ ሰለባ ለተጎዳው መንግስት ወሳኝ ሚና ይሰጣል። የተጎዳው ሀገር
እንደየፍላጎታቸው መጠን በሌሎች ክልሎች ሊደገፍ ይችላል፣ ይህም የእያንዳንዱ ማህበረሰብ አባል የህግ ስርአቱ እንዲከበር
አጠቃላይ ጥቅምን ማካተት አለበት። ይህ ያልተማከለ የአተገባበር መዋቅር በተለይ በሚከተሉት ምክንያቶች በትጥቅ ግጭቶች
ውስጥ ለሚተገበር IHL አግባብነት የለውም።
በመጀመሪያ፣ የ IHL ጥሰትን ተከትሎ የሚነሱ አለመግባባቶች በሰላም መፍታት፣ ቢያንስ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች
ውስጥ፣ አስገራሚ ይሆናል። በተግባር፣ IHL በሁለት ግዛቶች መካከል ይተገበራል ምክንያቱም በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ
ስለሚሳተፉ ይህም አለመግባባቶቻቸውን በሰላማዊ መንገድ መፍታት አለመቻላቸውን ያረጋግጣል።
ሁለተኛ፣ በአለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች፣ የተጎዳው መንግስት ከመንግስት ገዳዩ ጋር በጣም ወዳጃዊ ያልሆነ ግንኙነት አለው፡
የትጥቅ ግጭት። ስለሆነም፣ ዓለም አቀፍ ህግን በመደበኛነት እንዲከበሩ የሚያደርጉት በርካታ የመከላከያ እና ምላሽ ሰጪ
ተፅእኖ መንገዶች ለተጎዳው ሀገር ጎድለዋል። በባህላዊው ዓለም አቀፍ ሕግ፣ በተጎዳው መንግሥት በኩል የኃይል አጠቃቀም
የበለጠ ጽንፈኛ ምላሽ ነበር። ዛሬ ከተከለከለው የሃይል እርምጃ በስተቀር በመሰረቱ ህገወጥ ነው። በተጨማሪም፣ በ IHL
ጥሰት ለተጎዳው ግዛት፣ ለ IHL ጥሰት ምላሽ ሆኖ የኃይል አጠቃቀም ምክንያታዊ አይሆንም ምክንያቱም እንዲህ ዓይነቱ ጥሰት
ሊከሰት የሚችለው በትጥቅ ግጭት ውስጥ ብቻ ማለትም ሁለቱ ግዛቶች ባሉበት ነው። ኃይል በመጠቀም. በአለም አቀፉ
ማህበረሰብ ውስጥ ባለው ባህላዊ የህግ አስከባሪ መዋቅር በተጎዳው መንግስት እጅ የሚቀረው ብቸኛው ምላሽ የIHL እራሱን
መጣስ የሚያካትት ተጨማሪ የኃይል አጠቃቀም ነው። እንደዚህ አይነት አፀፋዊ ምላሽ ወይም የበቀል ፍርሀት ለ IHL ክብር
አስተዋፅዖ ሊያደርግ ቢችልም በሕገ-ወጥ መንገድ የተከለከሉ በመሆናቸው ወደ አስከፊ ክበብ፣ "የአረመኔነት ውድድር"
ስለሚመሩ እና ንጹሐንን፣ በትክክል IHL ሊጠብቃቸው የሚፈልጓቸውን ስለሚጎዱ ነው።
በሶስተኛ ደረጃ፣ በሁለት መንግስታት መካከል የትጥቅ ግጭት ሲገጥመው፣ ሶስተኛው ሀገራት ሁለት አይነት ምላሽ ሊኖራቸው
ይችላል። በፖለቲካ ብቻ ወይም ከአለም አቀፍ ህግ ጋር ከተያያዙ ከጁስ ማስታወቂያ ቤልም በሚመነጩ ምክንያቶች ወደ ጎን
ሊቆሙ ይችላሉ። ስለዚህ በቤሎ ውስጥ ያለውን ጁስ ከሚጥስ ነፃ ሆነው የጥቃት ሰለባውን ይረዳሉ። ሌሎች ሶስተኛ ግዛቶች
ወደ ጎን ላለመውሰድ ሊመርጡ ይችላሉ. ገለልተኞች እንደመሆናቸው መጠን IHL እንዲከበር አስተዋፅዖ ማድረግ ይችላሉ፣ነገር
ግን ለ IHL ክብር ያላቸው ተሳትፎ መሠረታዊ ምርጫቸው ወደ ጎን ላለማድረግ እንደማይጎዳ ሁልጊዜ ይጠነቀቃሉ።
ይህ ባህላዊ እና ያልተማከለ የአለም አቀፍ ህግን የመተግበር ዘዴ ዛሬ ተጨምሯል እና በተባበሩት መንግስታት ቻርተር አስቀድሞ
በተጠበቁ ይበልጥ የተማከለ የማስፈጸሚያ ዘዴዎች በከፊል የመተካት አዝማሚያ አለው። የተባበሩት መንግስታት የማስፈጸሚያ
ዘዴዎች ደካማ እና ፖለቲካዊ ተደርገው ይነቀፋሉ ነገር ግን እንደ የአለም አቀፉ ማህበረሰብ የህግ አስከባሪ ስርዓት አንድ ሰው
ከሚመኘው ጋር ይቀራረባል። ይህ ስርዓት እስከ ደካማ፣ ከህግ የበላይነት ይልቅ በእውነተኛው የሃይል አወቃቀሮች ቁጥጥር ስር
ያለ እና በተደጋጋሚ ድርብ ደረጃዎችን ከመተግበሩ በተጨማሪ ይህ ስርዓት በተፈጥሮው ለ IHL ትግበራ በጣም አግባብነት
የለውም። ከዋና ዋና አላማዎቹ አንዱ ሰላምን ማስጠበቅ ወይም ወደነበረበት መመለስ ማለትም የትጥቅ ግጭቶችን ማስቆም
ነው። ስለዚህ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ለጁስ አድ ቤልም ለጁስ በቤሎ ካለው ክብር በላይ የመስጠት ግዴታ አለበት።
በተጨማሪም የተባበሩት መንግስታት ስርዓት እጅግ በጣም ጽንፍ የማስፈጸሚያ መለኪያ ማለትም የሃይል እርምጃ እራሱ IHL
ማመልከት ያለበት የትጥቅ ግጭት ነው። በዩኤን ቻርተር የኢኮኖሚ ማዕቀብ የ IHL ክብርን የማረጋገጥ ዘዴ የሆነው ሌላው
ጠንካራ መለኪያ ኢኮኖሚያዊ ማዕቀብ የማያዳላ የሰው ልጅ ስቃይ ማስከተሉ የማይቀር በመሆኑ ችግር አለበት።
በነዚህ አጠቃላይ የማስፈጸሚያ ዘዴዎች ድክመቶች ምክንያት IHL የራሱ የሆኑ ልዩ ልዩ ዘዴዎችን ማቅረብ እና አጠቃላይ
ዘዴዎችን በትጥቅ ግጭቶች ሰለባዎች ልዩ ፍላጎቶች ማስተካከል ነበረበት። በተጨማሪም ከባህላዊው ዓለም አቀፋዊ
ማህበረሰብ አክሲሞች አንዱን ማሸነፍ እና በጥሰቱ ተጠያቂ በሆነው መንግስት ላይ ብቻ ሳይሆን በሚጥሱ ግለሰቦች ላይ
የሚወሰዱ የማስፈጸሚያ እርምጃዎችን አስቀድሞ ማየት ነበረበት። በአንፃራዊነት ይበልጥ ቀልጣፋና የተደራጁ ብሔራዊ የሕግ
ማስከበር ሥርዓቶችን ተጠቃሚ እንድትሆን ደንቦቹ እንዲታወቁና ከብሔራዊ ሕግ ጋር እንዲዋሃዱ ማድረግም ነበረበት። እንዲሁም
የተለየ ሚና ለውጭ ገለልተኛ እና ገለልተኛ አካል፣ ICRC እውቅና ሰጥቷል። IHL የጥሩ ቢሮዎችን ባህላዊ አሰራር በመከላከያ
ሃይል ስርዓትን በማካተት ይጠቀማል። በመጨረሻም፣ በIHL የተደነገጉት ግዴታዎች እያንዳንዱ የክልል ፓርቲ በሌሎች የክልል
አካላት ያለውን ክብር እንዲያረጋግጥ በማስገደድ ግዴታዎች መሆናቸውን ያብራራል። ይሁን እንጂ በ IHL የተቋቋሙት እነዚህ
ልዩ ስልቶች በአጠቃላይ ዘዴ ውስጥ እንደቀሩ መዘንጋት የለብንም. IHL በእርግጠኝነት ራሱን የቻለ ሥርዓት አይደለም።
ከተወሰኑ ስልቶች ጋር ትይዩ፣ አጠቃላዩ ስልቶች እንዳሉ ይቆያሉ እና በተገቢው ጊዜ ተግባራዊ ይሆናሉ። በሚቀጥለው ክፍል
IHL ን ተግባራዊ ለማድረግ ያሉትን ዘዴዎች እንነጋገራለን.
8.2 በሰላም ጊዜ የሚወሰዱ እርምጃዎች
የትጥቅ ግጭት ወታደራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ገፅታዎች በሰላም ጊዜ አስቀድመው ተዘጋጅተዋል. በተመሳሳይ መልኩ የሰብአዊነት
ገጽታ በተለይም የ IHL ክብር በሰላም ጊዜ መዘጋጀት አለበት. ወታደሮች በሰላም ጊዜ በትክክል ካልተማሩ ማለትም ደንቦቹን
በማሳወቅ እና በማብራራት ብቻ ሳይሆን ከመደበኛው ስልጠና ጋር በማዋሃድ እና አውቶማቲክ ሪፍሌክስ ድርጊቶችን ለመፍጠር
የIHL ህጎች በትጥቅ ግጭት ውስጥ አይከበሩም. . በተመሳሳይ ሁኔታ በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ እንኳን ለመገንዘብ መላው
ህዝብ ስለ IHL መሰረታዊ ግንዛቤ ሊኖረው ይገባል ፣ ማንም ትክክል እና ስህተት የሆነው ማን ነው ፣ መጥፎውን ጠላት እንኳን
ሳይቀር ለመከላከል የተወሰኑ ህጎች ይተገበራሉ። ከጥላቻው ጋር የትጥቅ ግጭት ከተነሳ፣ ብዙውን ጊዜ ይህንን መልእክት
ለመማር በጣም ዘግይቷል። ስለዚህ መንግስታት በጄኔቫ ስምምነቶች እና ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች (አርት. 47, 48, 127 እና 144
የውል ስምምነቶች እና አርት. 83 እና 87(2) ፕሮቶኮል I እና አርት. 19 ፕሮቶኮል II የማሰራጨት ግዴታ አለባቸው. ). ስለሆነም
ወታደሮች፣ ፖሊሶች፣ ሲቪል ሰርቫንቶች፣ ፖለቲከኞች፣ ዲፕሎማቶች፣ የህግ ባለሙያዎች፣ ጋዜጠኞች፣ እነዚህን ስራዎች ወደፊት
የሚወጡ ተማሪዎች እና የህዝብ አስተያየት የሚያመነጩት ህብረተሰቡ በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ የሁሉም እርምጃ
የሚወሰድበትን ወሰን ማወቅ አለበት። በትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ሁሉም ሰው ሊጠይቀው የሚችለውን መብት እና ስለ ትጥቅ
ግጭቶች አለም አቀፍ እና ሀገራዊ ዜናዎች እንዴት መፃፍ፣ ማንበብ እና መያዝ እንዳለባቸው ከሰብአዊነት አንፃር።
በሰላም ጊዜ የሚወሰዱት እርምጃዎች የ IHL መሳሪያዎችን ወደ ብሄራዊ ቋንቋዎች መተርጎምንም ያካትታሉ። በተጨማሪም
ዓለም አቀፍ ስምምነቶች ተፈፃሚነት እንዲኖራቸው በብሔራዊ ሕግ ወደ የአገሪቱ ሕግ እንዲቀየሩ ከተፈለገ፣ መንግሥት
የሚመለከተው መሣሪያ አካል እንደ ሆነ፣ ይህ ሕግ በሰላም ጊዜ ሊወጣ ይገባል። የሕግ ማዕቀብ መጣስም መወሰድ አለበት።
በመጨረሻም፣ IHL ን ማክበር እንዲችሉ አንዳንድ ተግባራዊ እርምጃዎች በስቴቶች መወሰድ አለባቸው። ብቃት ያላቸው
ባለሙያዎች እና የህግ አማካሪዎች በጦርነት ጊዜ እንዲሰሩ በሰላማዊ ጊዜ ማሰልጠን አለባቸው (የፕሮቶኮል I አርት 6 82
ይመልከቱ)። ተዋጊዎች እና ሌሎች የተወሰኑ ሰዎች መታወቂያ ካርዶችን ወይም መለያዎችን ለመለየት መታወቂያ ያስፈልጋቸዋል
(አርት 16፣17 (1)፣27፣40 እና 41 የኮንቬንሽን 1፣ አርት. 19፣20 እና 42 የኮንቬንሽን II፣ አርት. (4) & 17 (3) የ III
ኮንቬንሽን፣ አርት 20(3) እና 24 (3) የአራተኛው ኮንቬንሽን እና ስነ ጥበብ 18 እና 79 (3) የፕሮቶኮል I. ወታደራዊ አላማዎች
በተቻለ መጠን መለየት አለባቸው። ከተጠበቁ ነገሮች እና ሰዎች (የኮንቬንሽን 1 አንቀጽ 19(2)፣ Art.18 (5) of
Convention IV፣ እና Arts. 12 (4)፣ 56(5) & 58 (a & b) የፕሮቶኮል I 8.3
የግጭቱ ተዋዋይ ወገኖች አክብሮት
IHL በግጭት ውስጥ ያሉ ወገኖች ደንቦቹን እንዲያከብሩ ያስገድዳቸዋል በጄኔቫ ስምምነቶች እና ፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 1
የተለመደ ስር መንግስታት በማንኛውም ሁኔታ ውስጥ ያሉትን ህጎች ለማክበር ይወስዳሉ። የተስማሙበት ጉዳይ ይህ የፓክታ
ሱንት ሰርቫንዳ መርህ ነው፡ ፡ መንግስታዊ ያልሆኑ ታጣቂ ቡድኖች አለም አቀፍ ባልሆኑ የትጥቅ ግጭቶች ውስጥ ይህን ግዴታ
ያለባቸውን ምክንያቶች ቀደም ሲል ባለፈው ምዕራፍ ተመልክተናል። የ IHL ደንቦችን የማክበር ግዴታ. በሌላ አነጋገር የተከለከሉ
ድርጊቶችን ከመፈጸም መቆጠብ እና በ IHL ደንቦች የተደነገጉ ድርጊቶችን / እርምጃዎችን ማከናወን አለባቸው. ከ IHL
መስፈርቶች ጋር የሚጣጣሙ መሆናቸውን ለማረጋገጥ የወኪሎቻቸውን ባህሪ መቆጣጠር አለባቸው። የጥፋተኝነት ውንጀላዎች
ሲኖሩም ጥያቄዎችን ማካሄድ እና ተገቢውን ቅጣት ተግባራዊ ማድረግ አለባቸው። የቅሬታ አያያዝ ዘዴዎችን ማቅረብ አለባቸው።
እንዲሁም በግጭቱ ውስጥ ባሉ ወገኖች ለ IHL ክብር የሚሰሩ የጥበቃ ኃይሎችን የመሾም ግዴታ አለባቸው (የሥምምነቱ
አንቀጽ 8 ፣ 8 ፣ 8 እና 9 በቅደም ተከተል እና የፕሮቶኮል I አርት 5 ይመልከቱ)።
8.4 በአንቀፅ 1 መሰረት መከባበርን የማረጋገጥ ግዴታ
ከስምምነት እና ከፕሮቶኮል I ጋር በጋራ፣ ግዛቶች ለIHL ክብርን ለማረጋገጥ ይወስዳሉ። ዓለም አቀፉ የፍትህ ፍርድ ቤት
(አይሲጄ) በኒካራጓ v ዩኤስ የክስ ጉዳይ ይህ መርህ የልማዳዊ አለም አቀፍ ህግ አባል መሆኑን እና የአለም አቀፍ ላልሆኑ የጦር
ግጭቶች ህግም ተግባራዊ መሆኑን አውቆታል። በዚህ መርህ፣ ጥሰት በቀጥታ የተጎዳው መንግስት ብቻ ሳይሆን ይህንንም
ለማስቆም እርምጃዎችን ሊወስድ ይችላል፣ ነገር ግን ሁሉም ሌሎች ግዛቶች ብቻ ሳይሆን እርምጃ መውሰድ አለባቸው። በIHL
ስር ያሉት ግዴታዎች፣ስለዚህ፣ በእርግጠኝነት ግዴታዎች erga omnes ናቸው። ሆኖም እያንዳንዱ ክልል በዚህ መንገድ
መብት ያለው እና ግዴታ ያለበት የትኛው ግዛት በመንግስት ሃላፊነት ህግ ሊወስድ እንደሚችል አከራካሪ ነው። ነገር ግን የጋራ
አርት.1 በትጥቅ ግጭቶች ሰለባዎች በትንሹ የሰው ልጅን ማረጋገጥ የሁሉም ግዛቶች እና የሰው ልጆች የጋራ ሃላፊነት ነው
የሚለውን የሞራል እሳቤ በህጋዊ መንገድ ይደግፋል።
8.5 ኃይልን በመጠበቅ እና ICRC መመርመር
በጦርነት ጊዜ (የትጥቅ ግጭት) በተዋዋይ ወገኖች መካከል ዲፕሎማሲያዊ ወይም ሌላ ግንኙነት የለም. የእነሱን ጥሩ ቢሮ
የሚያቀርብ ሶስተኛ አካል ከሌለ የሁለትዮሽ ግንኙነቶች (ንግግሮች) ምንም ዕድል የለም. እያንዳንዱ የግጭት ተዋዋይ ወገኖች የ
IHL ደንቦችን ጥሷል ብለው ሌላውን አካል ሊከሱ ይችላሉ። ስለዚህ ከእያንዳንዱ የግጭት አካል ጋር ለመነጋገር ገለልተኛ ግዛት
(ዎች) መኖር አስፈላጊ ነው, እና በዚህም የ IHL አተገባበርን ይቆጣጠራል (እንዲያውም ያግዛቸዋል). የጥበቃ ኃይላት
ገለልተኝነቶች ናቸው (የግጭቱ አካል ያልሆኑ ግዛቶች) በግጭቱ ውስጥ በሁለቱም ወገኖች የIHL አተገባበርን ለመቆጣጠር
በግጭቱ አካላት የተመረጡ (የተሾሙ)።
እንደተለመደው IHL የዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት ህግን በባህላዊ ተቋም በመጠቀም ህጎቹን በመግለጽ እና በማዳበር ህጎቹን
ተግባራዊ ለማድረግ ተጠቅሞበታል. ስለዚህ IHL ህጎቹ "በትብብር እና በመከላከያ ሃይሎች ቁጥጥር ስር እንደሚተገበሩ
ይደነግጋል" (የጋራ ስምምነት I-III 8 ይመልከቱ፤ የኮንቬንሽን IV አርት. 9 እና የፕሮቶኮል 1 አንቀጽ 5 ይመልከቱ) ). እንደነዚህ
ያሉት የጥበቃ ኃይሎች ከገለልተኛ ክልሎች ወይም ሌሎች ግዛቶች ለግጭቱ ክፍያ ካልከፈሉ መመረጥ አለባቸው።
IHL የጥበቃ ኃይላትን መሰየም ለዓለም አቀፍ የትጥቅ ግጭቶች ተዋዋይ ወገኖች ግዴታ ያደርገዋል (የፕሮቶኮል I አንቀጽ 5 (1)
ይመልከቱ)። በተግባር ግን ዋናው ችግር የእንደዚህ አይነት ሀይሎች ስያሜ ነው። በመሠረቱ፣ ሦስቱም የሚመለከታቸው አገሮች
በስምምነቱ መስማማት አለባቸው። በስምምነቱ መሰረት፣ ምንም አይነት የጥበቃ ሃይል መሾም ካልተቻለ፣ በቁጥጥር ስር ያለ
ወይም ስልጣን የያዘው ስልጣን በመከላከያ ሀይል ምትክ ሆኖ እንዲሰራ ሶስተኛውን ሀገር በሁለትዮሽነት መጠየቅ ይችላል። ይህ
የማይሰራ ከሆነ፣ እንደ ICRC ያለ የሰብአዊ ድርጅት የጥበቃ ኃይል ምትክ ሆኖ እንዲያገለግል የሚያቀርበው አቅርቦት ተቀባይነት
ይኖረዋል። ምንም እንኳን እንደዚህ ዓይነት የቀጠሮ ሂደቶች የተብራሩ ቢሆኑም፣ ምንም እንኳን ከሁለቱም ተዋጊዎች ፈቃድ ውጭ
ምንም ዓይነት የመከላከያ ኃይል በብቃት ሊሠራ አይችልም።
የጄኔቫ ስምምነቶች እና ተጨማሪ ፕሮቶኮል I በመከላከያ ኃይሎች ተግባራት ላይ ብዙ ድንጋጌዎችን ያካትታል። እነዚህ ተግባራት
ከሚከተሉት መስኮች ጋር የተገናኙ ናቸው-የተጠበቁ ሰዎችን መጎብኘት, የእርዳታ እርምጃዎችን እና የመልቀቂያ እርምጃዎችን
መቆጣጠር, የተጠበቁ ሰዎች ማመልከቻዎችን መቀበል, በተጠበቁ ሰዎች ላይ የፍርድ ሂደቶችን መርዳት, መረጃን ማስተላለፍ,
ሰነዶች እና የእርዳታ እቃዎች, ጥሩ ቢሮዎች መስጠት. እና ሌሎችም። አብዛኛዎቹ እነዚህ ተግባራት በICRC የሚታሰቡት ለ IHL
ክብር ከፍተኛ ክትትል ስለሚደረግ ነው። በተሰጠበት ሥልጣን ምክንያት፣ ICRC የኋለኛው ሹመት ስኬታማ በማይሆንበት ጊዜ
የመከላከያ ኃይል ምትክ ሆኖ ሳይሠራ አብዛኛዎቹን የመጠበቅ ተግባራትን በራሱ ሊያሟላ ይችላል። በአጠቃላይ የጄኔቫ
ስምምነቶች እና ፕሮቶኮል I ኃይላትን በመጠበቅ እና ICRC በግጭት ውስጥ ባሉ ወገኖች IHL መተግበሩን እንደ አንድ ዘዴ
ቁጥጥር ይሰጣሉ።
8.6 የብሔራዊ ቀይ መስቀል እና ቀይ ጨረቃ ማኅበራት እና መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች
ብሔራዊ ማኅበራት ሚና የIHL ትግበራን በአገራቸው ማስተዋወቅ ይችላሉ። ለ IHL ትግበራ አስተዋፅዖ የሚያደርጉ የተለያዩ
እርምጃዎችን ሊወስዱ ይችላሉ። እነዚህም ከብሔራዊ ባለስልጣናት ጋር የ IHL ደንቦችን ማክበር አስፈላጊ ስለመሆኑ መወያየት,
የብሔራዊ ባለስልጣናት IHL ህግን መተግበር አስፈላጊ መሆኑን እንዲያውቁ ማድረግ, ህግ ማውጣት እና / ወይም ረቂቅ ላይ
አስተያየት መስጠት, አርማውን ለመጠበቅ ህጎችን ማራመድ, የአጠቃቀሙን ሁኔታ መከታተል. አርማ ፣ IHL በራሳቸው
ማሰራጨት ፣ የብሔራዊ ባለሥልጣናትን IHL የማሰራጨት ግዴታቸውን በማስታወስ ፣ ለአገሪቱ ባለሥልጣናት በስርጭት ላይ
ምክሮችን እና ቁሳቁሶችን መስጠት ፣ ለአማካሪዎች እና ለጦር ኃይሎች ባለሙያዎች ስልጠና የበኩላቸውን አስተዋጽኦ ማድረግ ፣
ለቆሰሉት እና ለታመሙ ሰዎች እንክብካቤ አስተዋጽኦ ማድረግ ። ለውትድርና የሕክምና አገልግሎት ረዳት በመሆን (የኮንቬንሽኑ
1 አንቀጽ 26 ይመልከቱ) እና ሌሎችም። በኮንቬንሽን 1 አንቀፅ 27 መሰረት የገለልተኛ ሀገራት ብሄራዊ ማህበረሰቦችም
ለግጭት አካል እርዳታ ሲሰጡ ወይም በICRC ስር ሲያገለግሉ በዚህ መስክ ሚና ይጫወታሉ።
መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶችም በ IHL ትግበራ ውስጥ ሚና ይጫወታሉ. ይህን ማድረግ የሚችሉት በትጥቅ ግጭቶች ለተጎዱ
ሰዎች ሰብአዊ እርዳታ በመስጠት፣ በመከታተል፣ በማሳወቅ እና የህዝብን አስተያየት በማሰባሰብ እና በIHL ጥብቅና በመቆም
ነው።
8.7 የተባበሩት መንግስታት ድርጅት እና አይኤችኤል
የተባበሩት መንግስታት ዋና አላማ ጦርነትን መከላከል (የኃይል አጠቃቀምን በመገደብ) እንጂ የጦርነት አካሄድን መቆጣጠር
አይደለም። ይህ ዓለም አቀፋዊ የሰብአዊነት ህግ ታንጀንቲያል (የጎን) እንዲመስል ያደርገዋል። በሕዝብ ዓለም አቀፍ ሕግ ላይ
በትምህርቱ ላይ ጥናቶች እንዳሉዎት፣ የተባበሩት መንግስታት አንዱ ዓላማ ዓለም አቀፍ ሰላምና ደህንነትን ማስጠበቅ ነው።
የፀጥታው ምክር ቤት በተለይ በአለም አቀፍ ሰላም እና ደህንነት ላይ ጥሰት ወይም ስጋት እንዳለ ሲወስን ተገቢውን እርምጃ
እንዲወስድ ስልጣን ተሰጥቶታል። የተባበሩት መንግስታት ቻርተር ዋና አላማውን ሲፈጽም ለምሳሌ የፀጥታው ምክር ቤት የኃይል
አጠቃቀምን ይፈቅዳል (በምዕራፍ VII ስር) IHL የሚተገበርባቸው ሁኔታዎች። በሌላ በኩል፣ የተባበሩት መንግስታት የ IHL
ክብርን ለማረጋገጥ በርካታ እርምጃዎችን ወስዷል። ለቀድሞዋ ዩጎዝላቪያ እና ሩዋንዳ ጊዜያዊ ፍርድ ቤቶች መቋቋሙ የተባበሩት
መንግስታት የፀጥታው ምክር ቤት የIHL ጥሰቶችን እንደ ዓለም አቀፍ ሰላም እና ደህንነት ጥሰት ወይም ጠንቅ አድርጎ
እንደሚመለከተው ያሳያል።
በቻርተሩ መሰረት የተባበሩት መንግስታት የትጥቅ ግጭት ሲገጥም ዋናው አላማው ማቆም እና ዋናውን አለመግባባት መፍታት
መሆን አለበት። ይህንን ለማድረግ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ከጎን መቆም አለበት ለምሳሌ ከአጥቂው ጋር በተያያዘ ይህም
ለ IHL ተፈጻሚነት የበኩሉን አስተዋፅኦ ለማድረግ እና ቢያንስ በንድፈ ሀሳብ ደረጃ ሰብአዊ እርዳታን ለመስጠት ያለውን አቅም
በእጅጉ የሚጎዳው ነው, ምክንያቱም የቀድሞው ከየትኛውም ነጻ በሆነ መልኩ መተግበር አለበት. የጁስ አድ ቤልም ግምት እና
የኋለኛው በተጎጂዎች ፍላጎት መሰረት እና ከግጭቱ መንስኤዎች ነፃ በሆነ መልኩ መቅረብ አለበት.
ሌላው የተባበሩት መንግስታት ሚና ሊገለጽ የሚችለው በዋናው የፍትህ አካል ማለትም በአለም አቀፍ የፍትህ ፍርድ ቤት (ICJ)
ስራ ሲሆን ይህም የአማካሪ አስተያየቱ ሲፈለግ ወይም ጉዳዩ ወደ እሱ ሲመራ IHL ሊተረጉም ይችላል። በተግባር፣ ICJ የIHL
ጉዳዮችን የሚያነሱ አንዳንድ አከራካሪ ወይም አማካሪ ጉዳዮችን (ለምሳሌ ስለ ዛቻ ወይም የኑክሌር ጦር መሳሪያ አጠቃቀም
ህጋዊነት እና በተያዘው የፍልስጤም ግዛት ውስጥ የግድግዳ ግንባታ የሚያስከትለውን ህጋዊ ውጤት በተመለከተ)
ተመልክቷል።
የዩኤን ቻርተር ስለ IHL ምንም አይጠቅስም። የተባበሩት መንግስታት ዓላማዎች እና መርሆዎች በሰብአዊ መብቶች ውስጥ
ተገልጸዋል (አርት 24 (2) ፣ 1 (3) እና 55 (ሐ) ይመልከቱ)። ስለዚህ፣ የተባበሩት መንግስታት በተለምዶ IHLን “በጦር መሣሪያ
ግጭት ውስጥ ያሉ የሰብአዊ መብቶች” (UNGA Res. 2444 (XXIII) የ19 ዲሴምበር 1968 ይመልከቱ) ሲል ይጠራዋል።
የጄኔቫ ስምምነቶች ልክ እንደ ጥበበኛ የተባበሩት መንግስታት ድርጅትን (ከጥቂት ድንጋጌዎች በስተቀር) ሊያመለክት አልቻለም።
IHL የአለም አቀፍ የሰብአዊ መብት ህግ አካል ነው ብለው ያስባሉ?
በጽንሰ ሐሳብ ደረጃ፣ የተባበሩት መንግስታት በስምምነቱ እንደተረዳው የግጭት “ፓርቲ” ወይም “ኃይል” ተደርጎ ሊወሰድ
አይችልም። በተግባር ግን፣ የሰላም ማስከበር እና የሰላም ማስከበር ስራዎች ከተባበሩት መንግስታት ፍላጎት ጋር ወይም በተቃራኒ
መልኩ በ IHL እንደ ልማዳዊ የትጥቅ ግጭቶች ለመፍታት ተመሳሳይ ባህሪ ያላቸውን ጠላትነት እና ሰብአዊ ችግሮችን ሊያካትቱ
ይችላሉ። የ IHL ለእንደዚህ አይነት ዝግጅቶች ተፈጻሚነት በተመለከተ ብዙ ጉዳዮች አሉ። IHL እንደዚህ ባሉ ሁኔታዎች ላይ
ተፈጻሚ ይሆናል እና ከሆነ፣ ምን ያህል የጠላትነት መጠን የ IHL ተፈጻሚነት ያስነሳል? የአለም አቀፍ እና የአለም አቀፍ ያልሆኑ
የትጥቅ ግጭቶች ህግ መቼ ነው የሚሰራው? የተባበሩት መንግስታት ድርጅትን ወይስ አስተዋፅዖ ያደረጉ መንግስታትን ማን ነው
ያሰረው? እንደ UNHCR፣ ዩኒሴፍ እና WHO ያሉ የሰብአዊ ድርጅቶች ሚና እና ኃላፊነት አንዳንድ ጊዜ ችግር ያለበት ነው።
8.8 የIHL ጥሰቶች አለምአቀፍ ሃላፊነት
የመንግስት እና የግለሰብ ሃላፊነትን ያስከትላል። በአለም አቀፍ ህግ ባህላዊ መዋቅር ውስጥ፣ IHL እንደሚጥሱ የሚታሰቡት
መንግስታት ብቻ ናቸው እና እነሱን ለማስቆም እና ለመጨቆን የሚወሰዱ እርምጃዎች ስለዚህ ለጥሰቶቹ ተጠያቂ በሆነው
መንግስት ላይ መቅረብ አለባቸው። እንደዚህ አይነት እርምጃዎች በአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ (IHL) እራሱ፣ በአጠቃላይ
አለም አቀፍ የመንግስት ሃላፊነት ህግ ወይም በተባበሩት መንግስታት ቻርተር ስር እንደ የተደራጀ አለም አቀፍ ማህበረሰብ 'ህገ
መንግስት' መመልከት ይቻላል።
በባህላዊ አወቃቀሩ መሠረት፣ ዓለም አቀፍ ሕግ ለክልሎች የተወሰኑ የባህሪ ሕጎችን ይደነግጋል፣ እና በሥልጣኑ ሥር ያሉ
ግለሰቦች እነዚህን ሕጎች የሚያከብሩ መሆናቸውን ለማረጋገጥ በተግባራዊ እርምጃዎች ወይም በወንጀለኛ መቅጫ ወይም
አስተዳደራዊ ሕጎች ላይ የመወሰን ውሳኔ የሁሉም መንግሥት ነው በሰው ልጅ ብቻ። ፍጡራን ደንቦችን ሊጥሱ ወይም ሊያከብሩ
ይችላሉ. ነገር ግን አንዳንድ ግለሰባዊ ባህሪን ወንጀለኛ የሚያደርግ እና መንግስታት እንደዚህ አይነት ባህሪን በወንጀል እንዲጨቁኑ
የሚያስገድድ የአለም አቀፍ ህግ ደንቦችን ያካተተ እያደገ የመጣ የአለም አቀፍ ህግ ቅርንጫፍ አለ። የአለም አቀፍ የሰብአዊነት
ህግ እንደዚህ አይነት የአለም አቀፍ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ ደንቦችን የያዘው ከመጀመሪያዎቹ የአለም አቀፍ ህግ ቅርንጫፎች
አንዱ ነው. በአለም አቀፍ ህግ የግለሰቦች ሃላፊነት የተረጋገጠው ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት ማብቂያ በኋላ በኑረምበርግ እና
በቶኪዮ ሙከራዎች ላይ ነው።
IHL ሁሉንም ጥሰቶቹን እንዲያግዱ ያስገድዳል። የጦር ወንጀሎች የሚባሉት አንዳንድ ጥሰቶች በIHL ወንጀለኛ ናቸው። የIHL
የጦር ወንጀሎች ጽንሰ-ሀሳብ የሚያጠቃልለው በተዘረዘሩት እና በስምምነት እና በፕሮቶኮል 1 ውስጥ የተገለጹትን ጥሰቶች እንደ
ከባድ መጣስ ነው (አርት. 50፣ 51፣ 130 እና 147ን ይመልከቱ የአራቱ ስምምነቶች እና ጥበቦች።11(4)
፣85&86የፕሮቶኮልI)። IHL ክልሎች እንደዚህ አይነት ከባድ ጥሰቶችን ለመቅጣት ህግ እንዲያወጡ፣ እንደዚህ አይነት
ወንጀሎችን ፈጽመዋል የተባሉ ሰዎችን ለመፈለግ እና ወደ ራሳቸው ፍርድ ቤት እንዲያቀርቡ ወይም ክስ እንዲመሰረትባቸው ወደ
ሌላ ግዛት አሳልፎ እንዲሰጥ ይጠይቃል (አርት. 49፣ 50፣ 129 ይመልከቱ)። & 146 እንደቅደም ተከተላቸው አራቱ
ስምምነቶች እና አንቀጽ 85 (1) የፕሮቶኮል I). ከግዛት እና ዜግነት በተጨማሪ እንደ የወንጀል ችሎት መሰረት፣ IHL በሁሉም
የስቴቶች ሁለንተናዊ የመብት ጥሰቶች ላይ ስልጣን ይሰጣል።
የአለማቀፋዊ ስልጣን መርህ በክላሲካል ፍቺው 'አንድ ሀገር ወንጀሉን የፈፀመበት ቦታ እና የወንጀል አድራጊው ወይም የተጎጂው
ዜግነት ምንም ይሁን ምን አንዳንድ ወንጀሎችን በሚመለከት የወንጀል ክስ እንዲያቀርብ የሚፈቅድ ወይም የሚያስገድድ የህግ
መርህ' ነው። ይህ መርህ ከወንጀሉ፣ ከወንጀለኛው ወይም ከተጠቂው ጋር የክልል ወይም የግል ግንኙነት ከሚጠይቀው ተራ
የወንጀለኛ መቅጫ ህግጋት የወረደ ነው ተብሏል። ከጀርባው ያለው ምክንያት ሰፋ ያለ ነው፡ ' የተወሰኑ ወንጀሎች ለአለም አቀፍ
ጥቅሞች በጣም ጎጂ ናቸው ከሚለው አስተሳሰብ በመነሳት ወንጀሉ እና የወንጀል አድራጊው ወይም የወንጀል ዜግነት ምንም
ይሁን ምን መንግስታት መብት አላቸው - እንዲያውም በአጥፊው ላይ ክስ እንዲመሰርቱ ይገደዳሉ። ተጎጂ'. ዩኒቨርሳል የዳኝነት
ስልጣን በየትኛውም የዓለም ክፍል በየትኛውም ሰው የተፈፀመ አለም አቀፍ ወንጀሎችን ለመዳኘት ይፈቅዳል። የፕሪንስተን
መርሆዎች በሁለንተናዊ ዳኝነት ላይ መንግስታት ሁለንተናዊ ስልጣንን ሊጠቀሙባቸው የሚችሉባቸውን ወንጀሎች ዝርዝር
ያቀርባል። መርህ 2 እንዲህ ይነበባል፡- (1) ለእነዚህ መርሆዎች ዓላማ በአለም አቀፍ ህግ የሚፈጸሙ ከባድ ወንጀሎች (i) የባህር
ላይ ወንበዴነት፣ (ii) ባርነት፣ (iii) የጦር ወንጀሎች፣ (iv)፣ በሰላም ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች፣ (v) በሰው ልጆች ላይ የሚፈጸሙ
ወንጀሎች፣ (vi) የዘር ማጥፋት እና (vii) ማሰቃየት። አንቀጽ 2 በአንቀጽ 1 የተዘረዘሩት ወንጀሎች ዓለም አቀፋዊ የዳኝነት
ሥልጣንን በዓለም አቀፍ ሕግ መሠረት በሌሎች ወንጀሎች ላይ መተግበሩን ያለምንም ችግር ነው. ባጠቃላይ፣ ዓለም አቀፉን
ማህበረሰብ የሚጎዱ ወንጀሎችን ለመክሰስ የአለም አቀፍ ህግ ስልጣን ሰጥቷቸው እና በአንዳንድ ጉዳዮች ላይ ስልጣን
ሰጥተዋል። ቢሆንም፣ የአጠቃላይ መርህ ትግበራ አስቸጋሪ ሆኖ ቆይቷል… እና…መርሁ በሁሉም ቦታ አንድ ወጥ በሆነ መልኩ
አልተተገበረም።
ከሀገር አቀፍ ክስ ሌላ ግለሰቦች በአለም አቀፍ ጊዜያዊ ፍርድ ቤቶች ቀርበዋል። ከእነዚህ ፍርድ ቤቶች መካከል የመጀመሪያው
በነሀሴ 1945 በለንደን ስምምነት የተቋቋመው በኑረምበርግ የሚገኘው አለም አቀፍ ወታደራዊ ፍርድ ቤት ነው።የለንደን
ስምምነት የፍርድ ቤቱን ስልጣን ገልጿል። ብዙ የናዚ ባለስልጣናት በዚህ ፍርድ ቤት ተከሰው ነበር። የቶኪዮ ፍርድ ቤት
ከኑረምበርግ ፍርድ ቤት ጋር ተመሳሳይ ነበር።
የቀዝቃዛው ጦርነት ካበቃ በኋላ በተባበሩት መንግስታት ቻርተር ምዕራፍ ሰባተኛ ስር ባለው ስልጣን መሰረት በፀጥታው ምክር
ቤት በርካታ ጊዜያዊ አለም አቀፍ ፍርድ ቤቶች ተቋቁመዋል። ለቀድሞዋ ዩጎዝላቪያ እና ለሩዋንዳ አለምአቀፍ የወንጀለኞች ፍርድ
ቤት (ICTY እና ICTR) አለም አቀፍ የወንጀል ፍርድ ቤት የዚህ አይነት ፍርድ ቤቶች ምሳሌዎች ናቸው። እንደዚህ ዓይነት ፍርድ
ቤቶች የሚያቋቁሙት ሕጎች በእያንዳንዱ ፍርድ ቤት ሥልጣን ውስጥ የሚወድቁ ወንጀሎችን ያስቀምጣሉ. እነዚህ በተወሰነ
ጂኦግራፊያዊ አካባቢ ወይም በተወሰነ ጊዜ ውስጥ የተፈጸሙ አንዳንድ ወንጀሎችን ለመፍታት የተቋቋሙ ጊዜያዊ ፍርድ ቤት
ናቸው። ሆኖም፣ ይህ ያለመከሰስ ሁኔታን እንደ ማቋረጫ መንገድ እንደሚሠራ መረዳት እንችላለን።
በአሁኑ ጊዜ በጦር ወንጀሎች ላይ ስልጣን ያለው አለም አቀፍ የወንጀል ፍርድ ቤት (ICC) የሚባል ቋሚ አለም አቀፍ ፍርድ ቤት
አለን። ፍርድ ቤቱ የተመሰረተው እ.ኤ.አ. ጁላይ 17 ቀን 1998 በሮም በተደረገው የዲፕሎማቲክ ኮንፈረንስ በፀደቀው የአለም
አቀፉ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት የሮም ስምምነት መሰረት ነው። ህጉ በጁላይ 1 2002 ስራ ላይ የዋለ ሲሆን ፍርድ ቤቱ አሁን ሙሉ
በሙሉ በመቀመጫው እየሰራ ነው። በሄግ. በሮም ሐውልት አንቀጽ 5 መሠረት የዓለም አቀፉ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት የዘር
ማጥፋት፣ በሰው ልጆች ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች፣ የጦር ወንጀሎች እና የጥቃት ወንጀሎች ሥልጣን አለው። ሆኖም ፍርድ ቤቱ
ማሟያ የሚሰራው ለብሔራዊ ፍርድ ቤቶች ምትክ አይደለም። ስለዚህ፣ የዳኝነት ስልጣንን ሊጠቀም የሚችለው አንድ ግዛት
በእንደዚህ ዓይነት ጥሰት የተጠረጠሩ ሰዎችን ክስ ለማቅረብ ካልቻለ ወይም ካልፈለገ ብቻ ነው።
(1) ጆሴፍ ኮኒ (የኡጋንዳው የሎርድስ ሬዚስታንስ ጦር (LRA) መሪ) እና አንዳንድ የኤልአርኤ አባላት፣ (2) የሱዳን የሰብዓዊ
ጉዳዮች ሚኒስትር አህመድ ሃሩን (3) ጨምሮ በርካታ ግለሰቦች በአይሲሲ ፊት ቀርበዋል። ቶማስ ሉባንጋ፣ የኮንጐስ አርበኞች
ህብረት፣ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ እና (4) በቅርቡ የሱዳኑ ፕሬዝዳንት ኦማር ሀሰን አህመድ አልበሽር።
ዛሬ፣ በአፈፃፀሙ ላይ አንዳንድ ተግዳሮቶች እና የፍትሃዊነት ክርክሮች ቢኖሩም፣ IHL በመጣስ የግለሰቦች አለማቀፋዊ የወንጀል
ሃላፊነት ምንም ጥርጥር የለውም። ስለዚህ በአለም አቀፍ ፍርድ ቤቶች (ፍርድ ቤቶች) ክስ መመስረት ለ IHL ትግበራ አንዱ ዘዴ
ነው.
ማጠቃለያ
በዚህ ምእራፍ ውስጥ ስለ IHL ትግበራ የተለያዩ ዘዴዎችን ተመልክተናል። የአለም አቀፍ ህግ አተገባበር አጠቃላይ ዘዴዎች
ችግር ያለባቸው መሆናቸውን አይተናል። ወደ IHL ሲመጣ እነዚህ ዘዴዎች የበለጠ ችግር ይፈጥራሉ. የአለም አቀፍ ህግ
አጠቃላይ የአተገባበር ዘዴዎችን ከ IHL ጋር የማጣጣም እድልን ባለመቀበል ለ IHL ትግበራ ልዩ ስልቶችን ተወያይተናል።
ክልሎች IHL የማክበር ብቻ ሳይሆን የ IHL ክብር የማረጋገጥ ግዴታ እንዳለባቸው ተወያይተናል። ክልሎች በትጥቅ ግጭት
ጊዜ ብቻ ሳይሆን በሰላማዊ ጊዜም ሰፊ እርምጃዎችን ይወስዳሉ። እንደ IHL በሃገር አቀፍ ህጎች ውስጥ ማካተት እና IHL
የሰራዊት አባላትን ማሰልጠንን ጨምሮ በ IHL የሚፈለጉ የተወሰኑ እርምጃዎች በሰላም ጊዜ ሊወሰዱ ይችላሉ። ክልሎች የIHL
ጥሰትን ለመግታት ማንኛውንም እርምጃ የመውሰድ ግዴታ አለባቸው፣ እና አንዳንድ ጊዜ ጥሰቶችን የፈጸሙ ግለሰቦችን የመክሰስ
ግዴታ አለባቸው። IHL የተወሰኑ የደንቦቹን መጣስ በተመለከተ ሁለንተናዊ የዳኝነት ስልጣንን ያውቃል።
IHL በብሔራዊ የሕግ ማስከበር ሥርዓት እንዲተገበር ደንቦቹን ከብሔራዊ ሕግ ጋር ማዋሃድ ይጠይቃል። የ ICRC እና የብሔራዊ
ቀይ መስቀል ወይም ቀይ ጨረቃ ማህበራት ሚና እውቅና የ IHL ደንቦችን መተግበሩን ለማረጋገጥ አስፈላጊ አካል ነው። የኃይል
ጥበቃ ስርዓቱ የ IHL ትግበራ ሌላ ዘዴ ነው። በ IHL ትግበራ ውስጥ የዩኤን ሚናዎችም ተወያይተናል።
IHL ለጥሰቶች ተጠያቂው መንግስት ላይ ብቻ ሳይሆን በሚጥሱ ግለሰቦች ላይም ሀላፊነት በመጣል የማስፈጸሚያ ዘዴን
እንደቀየሰ ተመልክተናል። ከዚህ አንፃር ወንጀለኞች በጊዜያዊ ዓለም አቀፍ ፍርድ ቤቶች እና በቅርቡ በተቋቋመው ዓለም አቀፍ
የፍትህ ፍርድ ቤት (ICC) ፊት ቀርበው ክስ እየቀረቡ ነው።
የግምገማ ጥያቄዎች
ለአለም አቀፍ ህግ ትግበራ አጠቃላይ ዘዴዎች ምንድናቸው?
የአለም አቀፍ ህግ አተገባበር አጠቃላይ ዘዴዎች ለ IHL ትግበራ ተገቢ አይደሉም ተብለው የሚታሰቡት ለምንድን ነው?
በ IHL ትግበራ ውስጥ የትኞቹ አካላት (ህጋዊ አካላት) ኃላፊነት አለባቸው? እነዚህ የአካል ክፍሎች ተግባራቸውን እንዴት
መወጣት አለባቸው?
በ IHL እና በሮም ስምምነት መሠረት የጦር ወንጀሎች ምን ማለት ነው?
በየትኞቹ ሁኔታዎች ውስጥ ሁለንተናዊ ዳኝነት ሊተገበር ይችላል? የኢትዮጵያ ፍርድ ቤቶች የአይ ኤችኤልን ከባድ ጥሰቶች
በተመለከተ ሁለንተናዊ የዳኝነት ስልጣን ሊጠቀሙ ይችላሉ?
በማሟያነት መርህ ምን ተረዳህ?
በአለም አቀፍ ፍርድ ቤት ክስ ለመመስረት ያለው ምክንያት ምንድን ነው?
እ.ኤ.አ. በ 2006 የኡጋንዳው ፕሬዝዳንት ዩዌሪ ሙሴቬኒ ለሎርድስ ሬዚስታንስ ጦር (LRA) አባላት መሳሪያ እንዲያነሱ ቅድመ
ሁኔታ ይቅርታ ሰጡ ። እንዲህ ዓይነቱ ምህረት ከዓለም አቀፍ ክስ መከላከያ ሊሆን ይችላል? መከሰስ ከጥቅም ውጭ ሊሆን
ይችላል?
በ IHL እና በሮም ስምምነት መሠረት የጦር ወንጀሎች ምን ማለት ነው?
ከዓለም አቀፍ የወንጀል ተጠያቂነት አንፃር የዲፕሎማሲያዊ ያለመከሰስ ህግን እንዴት ያዩታል?
ምእራፍ ዘጠኝ፡ አለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በኢትዮጵያ ኮቴክስት
መግቢያ
ይህ ምእራፍ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግን ሁኔታ እና አተገባበር በኢትዮጵያ ያለውን ሁኔታ እና አተገባበር ለመቃኘት ታስቦ ነው።
ምእራፉ ሁለት ክፍሎች አሉት. የመጀመሪያው ክፍል በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉትን ዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግጋት የሚመሩ ሕጋዊ
አገዛዞችን የሚዳስሰው ሕገ መንግሥትን፣ የወንጀል ሕጉን፣ ኢትዮጵያ የተቀበለቻቸው ዓለም አቀፍ ሰነዶች፣ ወታደራዊ ሕጎች፣
ወታደራዊ መመሪያዎችና የሥነ ምግባር ደንቦችን ያካተተ ነው። የመጨረሻዎቹ ሦስቱ በመሠረቱ በወታደራዊ ሕግ ትምህርት
የሚሸፈኑ እንደመሆናቸው፣ ከዚህ በታች ያሉት ውይይቶች በመጀመሪያዎቹ ሦስት ላይ ያተኩራሉ። ሁለተኛው ክፍል በኢትዮጵያ
ስለ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግ አተገባበር ይመለከታል። ይህ ክፍል የጉዳይ ጥናቶች/ልምዶችን ከማቅረብ ይልቅ ውይይትን
እና ተጨማሪ ምርምርን ለመጀመር ይሞክራል።
9.1 በኢትዮጵያ ዓለም አቀፍ የሰብአዊነት ሕግን የሚመራ ሕጋዊ አገዛዞች
ቀደም ሲል እንደተገለጸው፣ ዓለም አቀፍ የሰብዓዊነት ሕግ በትጥቅ ግጭት (ጦርነት) ውስጥ ያሉ አካላትን ባህሪ የሚቆጣጠር
የሕዝብ ዓለም አቀፍ ሕግ አካል ነው። ይህ ህግ በመሠረቱ በአገር ውስጥ የሕግ ሥርዓቶች ውስጥ መካተት እና መተግበር
አለበት። ከዚህ አንፃር የጦርነት ሕጎች በኢትዮጵያ የሕግ ሥርዓት ውስጥ ምን ያህል እንደተካተቱ መገምገም አስፈላጊ ነው። በዚህ
ክፍል ኢትዮጵያ የተቀበለቻቸውን ሕገ መንግሥት፣ የወንጀለኛ መቅጫ ሕጎችንና ዓለም አቀፍ ሰነዶችን እንመለከታለን። ምንም
እንኳን በርዕሰ ጉዳዩ ላይ ውይይት መጀመር ያለበት ከህገ መንግስቱ (የሀገሪቱ የበላይ ህግ እንደመሆኑ መጠን) ግልጽ ለማድረግ
ሲባል ኢትዮጵያ አባል የሆነችባቸው የIHL ስምምነቶች ላይ ውይይት ብንጀምር የተሻለ ነው። ምክንያቱም ሕገ መንግሥቱ ራሱ
እንዲህ ዓይነት ስምምነቶችን በመጥቀስ ነው።
ኢትዮጵያ ያፀደቀችው አለም አቀፍ መሳሪያዎች
ኢትዮጵያ በርካታ አለም አቀፍ የሰብአዊ መብት እና የአይ ኤልኤል ስምምነቶችን አፅድቃለች። አንዳንድ የአለም አቀፍ የሰብአዊ
መብት ስምምነቶች ድንጋጌዎች በትጥቅ ግጭት (ጦርነት) ተጎጂዎችን ለመጠበቅ ሊጣሩ እንደሚችሉ ግምት ውስጥ ማስገባት
አስፈላጊ ነው. ከእነዚህ ውጪ ኢትዮጵያ ጥበቃ የሚሰጡ በርካታ የIHL ስምምነቶችን አጽድቃለች። አንዳንድ ምንጮች
እንደሚገልጹት፣ እስከ ጥር 14 ቀን 2009 ዓ.ም ድረስ ኢትዮጵያ በሚከተሉት ስምምነቶች የተዋቀረች ናት፡-
ኮንቬንሽን (I) ለጦር ኃይሎች በሜዳ ላይ የቆሰሉና ታማሚዎች ሁኔታን ማሻሻል፣ ጄኔቫ፣ ነሐሴ 12 ቀን 1949
ዓ.ም. II) የቆሰሉትን ፣ የታመሙትን እና በመርከብ የተሰበረውን የጦር ሃይል አባላት ሁኔታን ለማሻሻል በባህር ፣ጄኔቫ ፣ ነሐሴ 12
ቀን 1949 እ.ኤ.አ.
ኮንቬንሽን (III) ከጦርነት እስረኞች አያያዝ ጋር በተያያዘ ጄኔቫ፣ ነሐሴ 12 ቀን 1949 ዓ.ም.
ኮንቬንሽን (III) በጦርነት ጊዜ የሲቪል ሰዎችን ጥበቃ በተመለከተ, ጄኔቫ, ነሐሴ 12 ቀን 1949;
እ.ኤ.አ. ኦገስት 12 ቀን 1949 ለጄኔቫ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል እና የአለም አቀፍ የጦር ግጭቶች ሰለባዎችን ጥበቃን
በተመለከተ ፣ ጄኔቫ ፣ ሰኔ 8 ቀን 1977;
እ.ኤ.አ. ኦገስት 12 ቀን 1949 ለጄኔቫ ስምምነቶች ተጨማሪ ፕሮቶኮል እና ዓለም አቀፍ የጦር መሳሪያ ግጭቶች ተጎጂዎችን
ጥበቃን በተመለከተ ፣ ጄኔቫ ፣ ሰኔ 8 ቀን 1977;
ኢትዮጵያ እ.ኤ.አ. በ1969 የመጀመሪያዎቹ አራት ጉባኤዎች ፓርቲ ነች። ሁለቱ ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች እ.ኤ.አ. በ1994 ጸድቀዋል።
በሚቀጥለው ንዑስ ክፍል እንደምናየው በሕገ መንግሥቱ መሠረት እነዚህ ስምምነቶች የኢትዮጵያ ሕግ ዋነኛ አካል ናቸው።
ለ) የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ሕገ መንግሥት ኢትዮጵያ የ
IHL ስምምነቶች አካል እንደመሆኗ መጠን ከ IHL ጋር የተያያዘ የመጀመሪያው ሕገ መንግሥታዊ ድንጋጌ በአንቀጽ 9 (4) ስር
የሚገኘው ነው። ይህ አንቀፅ ኢትዮጵያ ያፀደቀቻቸው አለም አቀፍ ስምምነቶች በሙሉ የሀገሪቱ ህግ ዋና አካል መሆናቸውን
ይገልጻል። በዚህ ድንጋጌ መሠረት በኢትዮጵያ የተቀበለቻቸው የIHL ስምምነቶች (አራቱ የጄኔቫ ስምምነቶች እና ሁለቱ ተጨማሪ
ፕሮቶኮሎች) የኢትዮጵያ ሕግ አካል በመሆናቸው ሊከበሩ ወይም ሊተገበሩ ይገባል።
ሌላው አስፈላጊ ሕገ መንግሥታዊ ድንጋጌ ከ IHL ጋር የሚያያዝ አንቀጽ 28 ሲሆን በሰብአዊነት ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን
የሚመለከት ነው። በሰብአዊነት ላይ ወንጀል የፈጸሙ ሰዎች የወንጀል ተጠያቂነት ገደብ በሌለው ጊዜ እንደማይታገድ
ይደነግጋል። እንዲሁም እንደዚህ አይነት ወንጀሎች በሕግ ​አውጭው ወይም በሌላ በማንኛውም የመንግስት አካል በምህረት
ወይም በይቅርታ ሊሻሻሉ እንደማይችሉ ይገልጻል። ሕገ መንግሥቱ በሰው ልጆች ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን ፍቺ አልሰጠም።
በሰብአዊነት ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች የሚገለጹት ኢትዮጵያ ባፀደቀቻቸው ዓለም አቀፍ ስምምነቶች እና በሌሎች የኢትዮጵያ
ሕጎች (ለምሳሌ በወንጀል ሕጉ) መሠረት ነው ይላል። ሆኖም፣ ዘር ማጥፋትን፣ ማጠቃለያ ግድያዎችን፣ በግዳጅ መሰወርን ወይም
ማሰቃየትን ጨምሮ በሰው ልጆች ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን ምን እንደሚመስሉ የሚያሳይ ገላጭ ዝርዝር ያቀርባል። በቀደሙት
ውይይታችን፣ እነዚህ ወንጀሎች የጄኔቫ ስምምነቶችን በየትኛዎቹ መንግስታት የመክሰስ ግዴታ እንዳለባቸው የሚጥሱ
መሆናቸውን አውቀናል። ህገ መንግስታችን ከዚህ በላይ በመጥቀስ እነዚህ ወንጀሎች ገደብ፣ ምህረት እና ምህረት ሊደረጉ
አይችሉም ብሏል። ስለዚህ በሰላም ጊዜም ሆነ በጦርነት ጊዜ በሰው ልጆች ላይ ወንጀል የሚፈጽሙ ሰዎች ነፃ ሊወጡ
አይችሉም። በማንኛውም ጊዜ ሊከሰሱ እና ሊቀጡ ይችላሉ. ይህ ያለመከሰስ ችግርን ለመዋጋት ከፍተኛ አስተዋጽኦ ያደርጋል.
በሕገ መንግሥቱ አንቀጽ 18 ላይ የተገለጸው ኢሰብአዊ ድርጊት ክልከላው በጦርነት የተጎዱ ሰዎችን ከመጠበቅ ጋር የተያያዘ
ነው። ንኡስ አንቀጽ 1 ማንኛውም ሰው (ሲቪል፣ ተዋጊ ወይም የጦር እስረኛ) ከጭካኔ፣ ኢሰብአዊ ወይም አዋራጅ አያያዝ ወይም
ቅጣት የመጠበቅ መብት አለው። ይህ ድንጋጌ በትጥቅ ግጭት ውስጥ እንኳን ተፈጻሚ ይሆናል. በርግጥ ብዙዎቹ የሰብአዊ
መብት ድንጋጌዎች በትጥቅ ግጭት ተጎጂዎችን ከለላ ለመስጠት እና የትጥቅ ግጭት ውስጥ ያሉትን አካላት ባህሪ
ለመቆጣጠር ሊጣሩ ይችላሉ. የሕገ መንግሥቱ አጠቃላይ ድንጋጌዎች በልዩ ሕጎች ተፈፃሚ ስለሚሆኑ፣ የተወሰኑ ሕጎችን ማጤን
ይኖርበታል። ከ IHL ጋር በተያያዙ ዓለም አቀፍ ስምምነቶች እና ሕገ መንግሥታዊ ድንጋጌዎች ላይ የሚሠራው የወንጀል ሕግ
አንዱ ነው።
ሐ) የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ
የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ በ2004 ዓ.ም ወጥቷል (አዋጅ ቁጥር 414/2004
ይመልከቱ) ህገ መንግስቱንም ሆነ IHLን ከግምት ውስጥ ያስገባ መሆኑ አያጠራጥርም። ኢትዮጵያ ያፀደቀቻቸው ስምምነቶች
(ኮንቬንሽኖች)። የኢትዮጵያ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ ከሌሎች ነገሮች ጋር በትጥቅ ግጭት (ጦርነት) ወቅት የተከለከሉ ባህሪያትን
ዝርዝር ያቀርባል እና ተመጣጣኝ ቅጣትን ያቀርባል. የወንጀል ህጉን በሚጥሱ ሰዎች ላይ የወንጀል ሃላፊነትን በመጫን የጦርነት
ህጎች መከበራቸውን ለማረጋገጥ ነው.
የሕጉ ልዩ ክፍል (ክፍል II) በርዕሱ II (ከአንቀጽ 269 ጀምሮ) ዓለም አቀፍ ሕግን የሚጻረሩ ወንጀሎችን ይመለከታል። ይህ የሕጉ
ክፍል የዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግን ጨምሮ ነገር ግን ያልተገደበ የአለም አቀፍ ህግ ተፈጻሚነትን እና መከበራቸውን ለማረጋገጥ
ያለመ ነው። እነዚህ ወንጀሎች በትጥቅ ግጭት (ጦርነት) ውስጥ ሊፈጸሙ ስለሚችሉ, ድንጋጌዎቹ በግጭቱ (ጦርነት) ውስጥ
ያሉ ተዋዋይ ወገኖችን ባህሪ ለመቆጣጠር ጠቃሚ ናቸው.
በዚህም መሰረት የኢትዮጵያ የወንጀል ህግ ያስቀጣል;
የዘር ማጥፋት - አንቀጽ 269;
በሲቪል ህዝብ ላይ የተፈጸሙ የጦር ወንጀሎች - አንቀጽ 270;
በቆሰሉ፣ በታመሙ ወይም በመርከብ በተሰበረ ሰዎች ወይም በሕክምና አገልግሎቶች ላይ የሚፈጸሙ የጦር ወንጀሎች - አንቀጽ
271;
በእስረኞች እና በእስር ላይ ባሉ ሰዎች ላይ የሚፈጸሙ የጦር ወንጀሎች - አንቀጽ 272;
ዘረፋ፣ ዘረፋ እና ዝርፊያ - አንቀጽ 273;
ከላይ የተዘረዘሩትን ወንጀሎች በተመለከተ ቅስቀሳ እና ዝግጅት - አንቀጽ 274;
ከጠላት ጋር ያለውን ግዴታ መወጣት - አንቀጽ 275;
ሕገ-ወጥ የትግል ዘዴዎችን መጠቀም-አንቀጽ 276;
ፍራንክ ቲሬውስ-አንቀጽ 278;
በቆሰሉ፣ በታመሙ ወይም በእስረኞች ላይ ያለአግባብ አያያዝ ወይም ግዴታን መሰረዝ- አንቀጽ 279;
ፍትህ መከልከል - አንቀጽ 280;
በአለም አቀፍ ድርጅቶች (ICRCን ጨምሮ) የጥላቻ ድርጊቶች - አንቀጽ 281;
የአለም አቀፍ የሰብአዊ ድርጅቶች አርማዎችን እና ምልክቶችን አላግባብ መጠቀም - አንቀጽ 282;
የእርቅ ባንዲራ በያዘው ላይ የጥላቻ ድርጊቶች - አንቀጽ 283፤
ወታደራዊ ወንጀሎችን እና በመከላከያ ሰራዊት እና በፖሊስ ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን የሚመለከቱ አንዳንድ የክፍል II አርእስት
ሶስት ድንጋጌዎች ከ IHL ጋር የተያያዙ ናቸው ብሎ መከራከር ይቻላል። በአጠቃላይ የወንጀል ሕጉ ልዩ ክፍል በጦርነት የተጎዱ
ሰዎችን ለመጠበቅ እንዲሁም የጦርነት ዘዴዎችን እና ዘዴዎችን ለመቆጣጠር ያለመ ነው። ይህን በማድረግ፣ ድንጋጌዎቹ በአለም
አቀፍ የሰብአዊነት ህግ የተቀመጡትን ዝቅተኛ የስነምግባር ደረጃዎች መከበራቸውን ለማረጋገጥ የታቀዱ ናቸው።
ከወንጀል ህጉ በተጨማሪ የመከላከያ ሰራዊት ማቋቋሚያ አዋጅ እና ወታደራዊ መመሪያው ጦርነትን የሚቆጣጠሩ ህጎችን
ለመረዳት አግባብነት አላቸው። ነገር ግን በኢትዮጵያ የሕግ ሥርዓት ተፈፃሚነት ያላቸውን የጦርነት ሕጎች ስፋት በግልፅ መረዳት
ተጨማሪ ጥናትን ይጠይቃል።
9.2 የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ በኢትዮጵያ አተገባበር
ቀደም ሲል እንደተገለፀው በተወሰነ ደረጃ የIHL ህጎች በኢትዮጵያ የህግ ስርዓት ውስጥ በህገ መንግስቱ ውስጥ የተካተቱ
ሲሆን የወንጀለኛ መቅጫ ህግ ጥሰታቸውንም ያስቀምጣል። ሆኖም ተግባራዊ አተገባበር ሊመረመር የሚገባው ጉዳይ ነው።
ይህንን ቁሳቁስ የማዘጋጀት እና የማስረከብ አስቸኳይ ሁኔታ ሲገጥመን፣ የጊዜ ገደቦች ከተጨባጭ ጉዳዮችን ከመሰብሰብ እና
ከማስተናገድ ይከለክላሉ። እኛ የምንመኘው ጥሩው ነገር ተማሪዎች እና አስተማሪዎች ተጨማሪ ምርምር ወስደው ክፍተቱን
እንዲሞሉ ነው።
ማጠቃለያ
ኢትዮጵያ የአይ ኤልኤል ስምምነቶች በተለይም የአራቱ የጄኔቫ ስምምነቶች እና ሁለቱ ተጨማሪ ፕሮቶኮሎች እንዲሁም የ1954ቱ
የሄግ የባህል ንብረት ጥበቃ ስምምነት አካል ነች። በኢፌዲሪ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 9 (4) መሠረት እነዚህ ስምምነቶች
የኢትዮጵያ ሕግ አካል ናቸው። ህገ መንግስቱ በሰብአዊነት ላይ ወንጀል የሚፈጽሙ ሰዎች የእስር ጊዜ ካለፈበት፣ የምህረት ጊዜ
ወይም የይቅርታ (አንድ ሊኖር ስለማይችል) ተጠቃሚ እንደማይሆኑ ይደነግጋል። በተጨማሪም በትጥቅ ግጭት ተጎጂዎችን ከለላ
ለመስጠት በሰብአዊ መብት ላይ የተደነገጉ ህገ-መንግስታዊ ድንጋጌዎች ሊጠየቁ ይችላሉ. በመጨረሻም የኢትዮጵያ የወንጀለኛ
መቅጫ ህግ አንዳንድ ባህሪያትን በመቅጣት በኢትዮጵያ የIHL ህጎች እንዲከበሩ አስተዋጽኦ ያደርጋል።
የግምገማ ጥያቄዎች
እውነት ነው ጦርነትን የሚቆጣጠሩት ህጎች ከስምምነቶች ብቻ የሚወጡ አይደሉም። ለምሳሌ የልማዳዊ አለም አቀፍ የሰብአዊ
ህግ ደንቦች አሉን። በኢትዮጵያ እንደዚህ ያሉ ህጎች ምን ደረጃ ላይ ናቸው?
የኢትዮጵያ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ የሚያስፈጽመው የትኛውን የጄኔቫ ስምምነቶችን ነው? ያብራሩ፣
ኢትዮጵያ በአጠቃላይ የሄግ ህጎች ተብለው የተፈረጁትን ስምምነቶች ያላፀደቀች ይመስላል። ኢትዮጵያ እነዚህን ስምምነቶች
(ኮንቬንሽኖች) ማፅደቅ አለባት ብለው ያስባሉ?
ኢትዮጵያ ለጄኔቫ ስምምነቶች ሶስተኛውን ተጨማሪ ፕሮቶኮል ማጽደቅ አለባት?
በኢትዮጵያ የወንጀለኛ መቅጫ ህግ የተከለከሉት የትኞቹ የጦርነት መንገዶች ናቸው?
የአለም አቀፍ ህግ በአጠቃላይ የጄኔቫ ስምምነቶችን ከባድ መጣስ በተመለከተ አለም አቀፋዊ ስልጣንን እውቅና ይሰጣል።
የኢትዮጵያ ፍርድ ቤቶች ሁለንተናዊ የዳኝነት ስልጣን ሊጠቀሙ ይችላሉ? ከሁለንተናዊ የስልጣን ትግበራ ጋር በተያያዙ ችግሮች
ተወያዩ?
የማጣቀሻ እቃዎች
መጽሃፎች, መጽሔቶች, መጣጥፎች
አንትዋን, AB ሕጉ በጦርነት ውስጥ እንዴት ይከላከላል: ጉዳዮች, ሰነዶች እና የማስተማሪያ ቁሳቁሶች በአለም አቀፍ የሰብአዊነት
ህግ ውስጥ በዘመናዊ ልምምድ, ጥራዝ I እና II, ጄኔቫ, 2006. ሃንስ-ፒተር, ጂ. የአለም አቀፍ መግቢያ
. የሰብአዊነት ህግ. እ.ኤ.አ. 1993
ፍሪትስ ፣ ኬ እና ሊዝቤት ፣ ዜድ በጦርነት ላይ ያሉ ገደቦች፡ የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ መግቢያ። መጋቢት 2001
የአለም አቀፍ የICRC ግምገማ፣ የጄኔቫ
የአፍሪካ አመት የአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ ባይሮን
፣ ሲ. የታጠቁ ግጭቶች፡ አለምአቀፍ ወይም አለማቀፍ። 2001, ኦክስፎርድ ዩኒቨርሲቲ
ጄምስ, ቲጄ ተዋጊ ያልሆኑትን ጥበቃን መጠበቅ. 2000፣ ጆርናል ኦፍ ፒስ ሪሰርች
ዋልድማር፣ AS የቆሰሉትን፣ የታመሙትን እና የመርከብ አደጋን በፕሮቶኮሎች ስር ማዳበር ከ1949 የጄኔቫ ስምምነቶች
በተጨማሪ
ሉዊስ፣ DS እና ሲልቫን፣ V. የአለም አቀፍ የሰብአዊ ህግ እና የሰብአዊ መብቶች ህግ
ፍራንሷ፣ ቢ. የሰብአዊነት ህግ እና የስደተኞች ጥበቃ. እ.ኤ.አ.
_
_
_
_ ያልተለዩ ውጤቶች አሏቸው፣ ጄኔቫ፣ 1980
የጦር መሣሪያ ግጭቶች ሲከሰት የባህል ንብረት ጥበቃ ስምምነት፣ ሄግ፣ 1954
የባክቴሪያሎጂካል (ባዮሎጂካል) መርዛማ የጦር መሣሪያ ልማት፣ ማምረት እና ማከማቸት መከልከል እና ጥፋት ላይ፣ 1972
ፕሮቶኮል በጄኔቫ 1925 በአስፊክሲያ ፣ መርዛማ ወይም ሌሎች ጋዞች ጦርነት ውስጥ መጠቀምን መከልከል እና የባክቴሪያል
ጦርነት ዘዴዎች
የኬሚካል ጦር መሳሪያዎች ልማት፣ ማምረት፣ ማከማቸት እና መጠቀምን እና መጥፋትን የሚከለክል ስምምነት፣ 1993
ፀረ-ሰው ፈንጂዎችን መጠቀም፣ ማከማቸት፣ ማምረት እና ማስተላለፍ መከልከል እና መጥፋት 1997