Thực trạng ứng dụng phần mềm quản lý trong ngành Hải quan

, từ năm 1993 đến nay việc ứng dụng tin học trong nghiệp vụ quản lý hải quan đã có
những bước tiến đáng kể. Từ việc chỉ đơn giản là ứng dụng tin học để phục vụ công
tác thống kê báo cáo, ngày nay công tác ứng dụng tin học đã có mặt tại tất cả các khâu
nghiệp vụ của ngành Hải quan, từ tiếp nhận đăng ký tờ khai đến phân luồng hàng hoá,
theo dõi quản lý nợ thuế… Thực tế, các phần mềm này đã và đang phát huy cao hiệu
quả đối với các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Công Bình- Cục trưởng Cục Công nghệ Thông tin -
Thống kê hải quan- Tổng cục Hải quan (TCHQ), trong quá trình triển khai ứng dụng
các phần mềm quản lý nghiệp vụ đã phát sinh một số vấn đề tồn tại, trong đó đáng
chú ý là hầu hết các hệ thống phần mềm không đáp ứng được sự thay đổi quá nhanh
của các quy trình nghiệp vụ. Chẳng hạn như một ứng dụng đã được đặt yêu cầu và
đang trong quá trình triển khai thì quy trình nghiệp vụ lại có sự thay đổi dẫn đến mọi
công tác gần như làm lại từ đầu. Bên cạnh đó cũng cần phải thừa nhận rằng, tồn tại
chính trong những năm qua là việc tin học hoá từng quy trình nghiệp vụ đã dẫn đến
tình trạng phát triển rời rạc, không đồng bộ, nên khó khăn trong việc tích hợp ứng
dụng. Đó là chưa kể đến các ứng dụng xử lý phân tán, việc xây dựng, triển khai, nâng
cấp mất nhiều thời gian do phải triển khai tại nhiều điểm; việc duy trì bảo dưỡng các
hệ thống gặp rất nhiều khó khăn. Với hệ thống mạng này, thông thường yêu cầu về
băng thông của mạng rất cao nhưng chủ yếu chỉ vào giờ cao điểm, các điểm khác
trong ngày hầu như không sử dụng. Điều này dẫn đến lãng phí trong đầu tư xây dựng
mạng.

Đề xuất giải pháp hoàn thiện thủ tục hải quan điện tử
1. Mạng lưới kết nối giữa các chi cục hải quan và kho bạc nhà nước cần nâng cấp và
thống nhất hơn nữa để tránh trường hợp doanh nghiệp đã nộp thuế, phạt ở kho bạc
nhưng chi cục hải quan không cập nhật được dẫn đến những lần mở tờ khai sau đó
đều bị cưỡng chế. Nếu nhân viên giao nhận không mang theo biên lai thuế thì sẽ
không phong toả được nợ thuế, dẫn đến mất thời gian cho doanh nghiệp.
2. Nhà nước cần có những chính sách thích hợp nhằm đẩy nhanh tiến trình làm mới và
nâng cấp lại các cơ sở hạ tầng giao thông tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động
giao nhận nói chung và việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử nói riêng thực hiện
nhanh chóng hơn.
3. Chứng từ thương mại và thủ tục đơn giản hoá phù hợp với các chuẩn mực quốc tế
sẽ là những tác động lớn nhằm thúc đẩy giao dịch thương mại.
4. Ngành hải quan cần tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành và đơn vị liên quan để
chuẩn hoá, mã hoá và xây dựng cơ chế cập nhật các danh mục hàng hoá sao cho có
hiệu quả nhất, trên cơ sở đó tạo động lực và sức ép với tất cả các nghiệp vụ và địa bàn
khác.
5. Hạ tầng viễn thông của các nhà cung cấp dịc vụ còn hạn chế, vẫn còn xảy ra gián
đoạn do sự cố đường truyền. Hệ thống an ninh an toàn mạng vẫn còn thiếu thiết bị
bảo vệ thông tin giữa hải quan và doanh nghiệp qua đường truyền mạng, phần mềm
thủ tục hải quan điện tử trong quá trình vận hành còn phát sinh lỗi, chậm được khắc
phục. Đề nghị tổng cục hải quan sớm cấp mới các thiết bị công nghệ thông tin đảm
bảo an toàn an ninh mạng, cơ sở dữ liệu và nâng cấp phần mềm thông quan điện tử.