Slide 1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ NẴNG

KHOA KINH TẾ
KINH TẾ VĨ MÔ

CHƯƠNG 5
THẤT NGHIỆP

Chương 15: Thất nghiệp

Kinh tế học vĩ mô, N Gregory Mankiw, Trường ĐHKT HCM dịch

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 2

Mục tiêu

1.Thảo luận được tình hình thất nghiệp

trên thị trường lao động
2.Đánh giá được các loại hình thất
nghiệp trên thị trường lao động
3.Giải thích được tình hình thị trường lao
động

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 3

NỘI DUNG

Khái niệm về thất nghiệp

Đo lường thất nghiệp

Nguyên nhân thất nghiệp

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 4

PHÂN LOẠI THẤT NGHIỆP

Thất nghiệp

Vấn đề ngắn hạn Vấn đề dài hạn

( Thất nghiệp chu ( Thất nghiệp tự
kỳ) nhiên)

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 5

Tỷ lệ thất nghiệp từ năm 1960 ( Hoa Kỳ)

12

10 Tỷ lệ thất nghiệp
(percentage of labor force)

6
Thất
nghiệp
Tỷ lệ thất nghiệp
4 chu kỳ
tự nhiên

0
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 6

ĐỊNH NGHĨA THẤT NGHIỆP

Là những người nằm trong độ tuổi lao động có

khả năng lao động nhưng không có việc làm
và đang tích cực tìm kiếm

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 7

Phân nhóm dân số

Ngoài độ tuổi
lao động

Ngoài lực lượng

lao động
Dân số
Độ tuổi lao Thất nghiệp
động
Lực lượng lao
động
Có việc làm

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 8

ĐỊNH NGHĨA
Độ tuổi lao động Ngoài lực lượng
15- 59 đối với nam Lực lượng lao động lao động
15-54 đối với nữ Bao gồm những người thất
nghiệp và có việc làm Sinh viên toàn thời gian,
nội trợ, nghỉ hưu

Thất nghiệp Có việc làm

Những người làm việc được trả
Sẵn sàng làm việc nhưng lương, làm việc không lương
không có việc làm trong dn gia đình, tự kinh
doanh
Đang cố gắng tìm việc
Bán thời gian và toàn thời gian

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 9

ĐO LƯỜNG THẤT NGHIỆP

TỶ LỆ THẤT NGHIỆP

Số người thất nghiệp

Tỷ lệ thất nghiệp = x100
Lực lượng lao động
U
= x 100 (%)
L

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 10

ĐO LƯỜNG THẤT NGHIỆP

TỶ LỆ THAM GIA LỰC LƯỢNG
LAO ĐỘNG

Lực lượng lao động

Tỷ lệ tham gia LLLD = x100
Dân số trưởng thành

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 11

Bài tập
Nghĩ về những tình huống sau:
1. Một người không có việc và khai báo là đang nỗ lực tìm việc nhưng
trên thực tế không phải như vậy.
2. Một người khai báo là không có việc nhưng thực tế là đang làm việc
“chui” để tránh thuế thu nhập.
3. Một người sau một thời gian tìm việc đã nản chí và từ bỏ. Nhưng
trên thực tế họ vẫn mong muốn được làm việc dù không có việc.
4. Một người vừa mất một công việc toàn thời gian tại một công ty. Vì
chưa tìm được việc tại công ty khác, nên chấp nhận làm bán thời
gian tại một cửa hiệu.
Những tình huống trên ảnh hưởng như thế nào đến tỷ lệ thất nghiệp?

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 12

Tỷ lệ thất nghiệp có thật sự đo lường khái

niệm thất nghiệp?
Không bao gồm Không phân biệt công việc
TOÀN THỜI GIAN và BÁN
LAO ĐỘNG NẢN CHÍ THỜI GIAN
Tỷ lệ thất nghiệp
có phải là một chỉ
số hoàn hảo?
Những người được khảo sát,
vì một số lý do, THIẾU
CÁC YẾU TỐ KHÁC
TRUNG THỰC trong quá
trình khai báo

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 13

Khoảng thời gian thất nghiệp

Thất nghiệp có nghiêm trọng hay không phụ

thuộc vào nó là ngắn hạn hay dài hạn

Theo số liệu: hầu hết thất nghiệp là ngắn

hạn, nhưng hầu hết thất nghiệp quan sát
được tại một thời điểm là dài hạn

Kết luận trên có ý nghĩa khi diễn giải số

liệu thất nghiệp và hoạch định chính sách

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 14

Bài tập

Trong một năm bạn gặp:

• 52 người thất nghiệp mà mỗi người trong số họ sau
đó tìm được việc trong một tuần
• 8 người thất nghiệp khác thất nghiệp trong cả năm.
Vậy bao nhiêu phần trăm những đợt thất nghiệp bạn
gặp phải là ngắn hạn? Bao nhiêu phần trăm đợt thất
nghiệp bạn quan sát được trong một tuần cho trước là
dài hạn?
Đáp án: 88.7% và 88,9%

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 15

NGUYÊN NHÂN THẤT NGHIỆP

Thất nghiệp

Vấn đề ngắn hạn Vấn đề dài hạn

( Thất nghiệp chu ( Thất nghiệp tự
kỳ) nhiên)

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 16

NGUYÊN NHÂN THẤT NGHIỆP

Thất nghiệp • Xảy ra vì người lao động tốn thời gian để tìm
kiếm công việc phù hợp với sở thích và khả năng
của mình

cọ xát • Giải thích những đợt thất nghiệp tương đối ngắn

Thất nghiệp • Xảy ra vì cung lao động nhiều hơn cầu ( thị
trường không cung cấp đủ việc làm cần thiết
• Giải thích các đợt thất nghiệp dài hơn
cơ cấu

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 17

Tìm việc
Công việc
và và người
lao động đa
đạng về đặc
tính
Người lao động
cần thời gian để
tìm công việc phù
hợp ( quá trình tìm
việc)
Dịch
chuyển khu
vực và sự
thay đổi
của nền
kinh tế

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 18

Chính sách công và tìm việc

Các chính sách làm Các chính sách có thể

giảm thất nghiệp cọ làm tăng thất nghiệp
xát, hỗ trợ quá trình cọ xát( theo một số
tìm việc nghiên cứu)

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 19

Chính sách công và tìm việc

• Các chương trình chính phủ cung cấp thông tin về việc làm giúp kết
nối việc làm còn trống và người tìm việc
• Các chương trình huấn luyện công cộng của chính phủ nhằm hỗ trợ
người lao động chuyển đổi từ ngành công nghiệp này sang ngành
cong nghiệp khác một cách dễ dàng hơn.

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 20

Chính sách công và tìm việc

Ưu điểm:
• Giảm tính không chắc chắn
về thu nhập mà người lao
động đối mặt
Bảo hiểm thất nghiệp • Tăng khả năng tìm được
( chương trình chính phủ công việc phù hợp
góp phần duy trì thu nhập
cho người lao động khi bị
thất nghiệp)
Nhược điểm:
• Làm giảm nỗ lực tìm việc và
tăng thất nghiệp

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 21

Nguyên nhân thất nghiệp

Tiền lương
Thất Luật lương tối
Cầu LĐ nghiệp Cung LĐ thiểu
Lương
thực
tế
Thất nghiệp cơ cấu Công đoàn
Lương
Cân
bằng
Luật lương hiệu
quả

Lượng LĐ

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 22

Luật lương tối thiểu

Tiền lương
Thất
Cầu LĐ nghiệp Cung LĐ
Lương
Khi mức lương tối tối
thiểu được quy thiểu

định ở trên mức

Lương
lương cân bằng Cân
cung cầu, nó sẽ bằng

gây ra thất nghiệp

Lượng LĐ

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 23

Công đoàn
• Công đoàn là tổ chức của người lao động nhằm thương lượng
với người sử dụng lao động về tiền lương, phúc lợi và điều
kiện làm việc
• Công đoàn sử dụng quyền lực tập thể để thương lượng với
doanh nghiệp và thường đòi hỏi mức lương cao hơn, phúc lợi
và điều kiện làm việc tốt hơn.
• Khi mức lương đề nghị của công đoàn cao hơn mức lương cân
bằng, công đoàn tạo ra cung cao hơn cầu lao động và gây ra
thất nghiệp.
• Công đoàn còn tạo ra xung đột giữa “nhóm bên trong” và
“nhóm bên ngoài”

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 24

Lý thuyết tiền lương hiệu quả

Doanh nghiệp muốn

giữ mức lương cao hơn
mức lương cân bằng

Chất lượng Nỗ lực của

Sức khỏe Người lao
người lao người lao
người lao động động bỏ việc động động

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________
Slide 25

Bài tập
Dữ kiện nào sau đây có thể làm giảm thất nghiệp cọ xát?
a. Chính phủ loại bỏ luật tiền lương tối thiểu
b. Chính phủ tăng ích lợi của BHTN
c. Luật mới cấm thành lập công đoàn
d. Nhiều người lao động hơn tải đơn xin việc lên trang web timviec.vn,
và nhiều doanh nghiệp hơn sử dụng trang web này để tìm người lao
động phù hợp
e. Dịch chuyển khu vực xảy ra thường xuyên hơn

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________