Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số

khuyến nghị chính sách

Lê Hải Trung
Học viện Ngân hàng

Ngày nhận: 26/12/2022 Ngày nhận bản sửa: 05/01/2023 Ngày duyệt đăng: 11/01/2023

Tóm tắt: So với cách đây 5 năm, cụm từ công nghệ chuỗi khối (Blockchain) đã
trở nên quen thuộc hơn rất nhiều, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư và phát
triển ứng dụng công nghệ. Sự phát triển nhanh chóng của tiến bộ công nghệ
cũng như mức độ tiếp cận các thiết bị thông minh của dân cư giúp cho các
ứng dụng công nghệ tài chính trở nên phổ biến rộng rãi hơn. Trong đó, các nền
tảng tài chính phi tập trung được thiết kế và phát triển hứa hẹn là một sự thay
thế tiềm năng cho ứng dụng tài chính truyền thống như huy động, cho vay, sàn
giao dịch và các công cụ tài chính phải sinh với những khác biệt căn bản trong
cách vận hành hệ thống tài chính. Trên cơ sở so sánh cấu trúc tài chính tập
trung truyền thống và cấu trúc tài chính phi tập trung cũng như giới thiệu các
đặc điểm của các ứng dụng tài chính phi tập trung, cho thấy đặc điểm khác
biệt so với cấu trúc tài chính tập trung truyền thống là tính ẩn danh, phê duyệt

Decentralized Finance: Applications, Risk and Regulational Implications

Abstract: Blockchain and its applications have been increasingly familiar to market participants, investors,
and developers in the last 5 years. Technology developments and increasing usage of smart devices create a
booming environment for blockchain applications, including Decentralized Finance (DeFi) applications. DeFi
applications are designed and developed from blockchain technology and decentralized protocols, having
the potentials to replace the traditional financial system and applications such as deposits, lending, exchange
and derivatives. In this study, we provide detailed comparisions between traditional centralized finance and
decentralized finance, which highlight the anonymity, transparency, universal assess and interoperable and
composable of DeFi protocols. Moreover, we examine popular DeFi applications in lending, exchange and
derivatives, that are expectedly promote financial inclusion and improve social efficiency with the public,
security, and anonymity in financial services. Consequently, we discuass the benefits, risks and challenges
with which these DeFi applications posing to the authorities and provide some policy implications.
Keywords: Blockchain; Decentralized Finance; Crytocurrency.

Le, Hai Trung

Email: trunglh@hvnh.edu.vn
Banking Academy of Vietnam

Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng © Học viện Ngân hàng
Số 248+249- Tháng 1&2. 2023 98 ISSN 1859 - 011X
 LÊ HẢI TRUNG

ngang hàng, công khai và khả năng phát triển linh hoạt. Ngoài ra, tác giả đánh
giá những lợi ích và rủi ro của các ứng dụng tài chính này đối với người dùng
cũng như các nền tảng tài chính truyền thống. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra
một số khuyến nghị chính sách đối với các Chính phủ và cơ quan quản lý.
Từ khóa: Công nghệ chuỗi khối; Tài chính phi tập trung; Tiền mã hóa

1. Giới thiệu
Các giao dịch nguyên thủy xuất phát từ
nguyên tắc giao dịch hàng đổi hàng, với
chi phí giao dịch lớn và thiếu hiệu quả do
yêu cầu phải khớp nối cung-cầu cho từng
giao dịch. Để giải quyết vấn đề này, tiền
được tạo ra như một vật trao đổi ngang giá
sức mua sử dụng là trung gian giao dịch.
Ban đầu, các vật chất có giá trị như vàng,
bạc được sử dụng là vật trang đổi ngang
giá sức mua. Tuy nhiên, các vật chất này có
nhược điểm về tính khan hiếm khiến hạn
chế trong việc sử dụng để trao đổi cũng
như khả năng chia nhỏ theo các giao dịch.
Do đó, tiền hiện đại, chủ yếu là tiền giấy,
được hình thành, kiểm soát và bảo đảm giá
trị bởi các ngân hàng trung ương. Qua đó,
các giao dịch được ghi nhận và kiểm soát
thông qua các trung gian tài chính và giao
dịch tập trung để đảm bảo mọi thông tin
về giao dịch được ghi nhận và kiểm soát.
Ngân hàng trung ương kiểm soát cung tiền,
các giao dịch tài chính được thực hiện qua
các sàn giao dịch tập trung, các hoạt động
huy động và cho vay được thực hiện qua hệ
thống các tổ chức tín dụng…
Trong suốt nhiều thập kỷ qua, thị trường
tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc
tăng trưởng và phát triển kinh tế với chức
năng dẫn vốn tới những khu vực sử dụng
hiệu quả, luân chuyển vốn từ chủ thể thừa
vốn tới chủ thể thiếu vốn và phân phối thu
nhập thông qua không gian và thời gian
của các chủ thể trong nền kinh tế (Allen
và cộng sự, 2019). Để thực hiện các chức
năng này cần thiết có sự xuất hiện của các
trung gian tài chính như các ngân hàng, các
công ty môi giới, các sàn giao dịch… Các
tổ chức này đóng vai trò các điểm tập trung
để cung cấp dịch vụ tài chính cơ bản tới
khách hàng như lưu trữ và cấp quyền cho
các giao dịch thanh toán, mua tài sản, cung
cấp thanh khoản cho các giao dịch.
Cách cấu trúc thị trường tài chính truyền
thống với các điểm tập trung xử lý nghiệp
vụ (centralized nodes) như vậy giúp ích rất
nhiều cho các cơ quan quản lý trong việc
quản lý các giao dịch tài chính để báo cáo
thuế, phòng chống rửa tiền hoặc bảo vệ
quyền lợi của người dùng (Roth, 2015).
Tuy nhiên, cách cấu trúc này cũng mang
lại những vấn đề lớn trong việc thực hiện
các giao dịch tài chính.
Quyền kiểm soát tập trung: Với vai trò
quan trọng trong phương thức tài chính
tập trung, các trung gian tài chính được
trao quyền trong việc sử dụng dữ liệu và
lựa chọn khách hàng. Người dùng dịch vụ
có thể chuyển đổi trung gian tài chính cho
các mục đích của mình nhưng điều này là
tương đối tốn kém, đặc biệt là trong các
giao dịch quốc tế.
Hạn chế truy cập: Để thực hiện được các
giao dịch tài chính, điều kiện cần là người
dùng cần có một trung gian tài chính đại
diện. Hay nói cách khác, phải là khách
hàng của một trung gian tài chính, hoặc
“được lựa chọn” khi có nhu cầu vay vốn.
Tuy nhiên, hiện tại vẫn có khoảng 1,7 tỷ
người chưa có hoặc không có cơ hội mở các
tài khoản ngân hàng, khiến họ rất khó khăn

Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 99
 Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số khuyến nghị chính sách
trong việc thực hiện các giao dịch tài chính
theo nhu cầu như chuyển tiền hoặc vay
vốn ngân hàng (Harvey, Ramachandran và
Santoro, 2021). Ngay cả khi có tài khoản
ngân hàng thì chưa đảm bảo chắc chắn việc
người dùng được thực hiện tất cả các giao
dịch tài chính họ có nhu cầu, đặc biệt là khi
đó là các giao dịch có giá trị quá nhỏ đối
với các trung gian tài chính.
Chi phí giao dịch cao: Các trung gian tài
chính với quy mô và mối quan hệ liên kết
phức tạp có chi phí hoạt động cao. Bên
cạnh đó, phần lớn các trung gian tài chính
đều có mục tiêu hoạt động vì lợi nhuận, dẫn
đến chi phí thực hiện cho mỗi giao dịch tài
chính ở mức cao. Một ví dụ cơ bản có thể
kể tới là các giao dịch chuyển tiền quốc tế
thường được thực hiện với chi phí cao cả
về thời gian và giá trị khi mất ít nhất 2 ngày
để thực hiện với phí khoảng 5-7% (Harvey,
Ramachandran và Santoro, 2021).
Tính minh bạch thấp: Mặc dù các quy định
về công bố thông tin của cơ quan quản lý
đã được cải thiện rất nhiều, tính minh bạch
về hoạt động của các trung gian tài chính
vẫn là một dấu hỏi lớn. Bên cạnh việc các
khách hàng của ngân hàng không có nhiều
thông tin về tình hình tài chính và năng
lực hoạt động của các trung gian tài chính,
tính phức tạp trong hoạt động của các trung
gian tài chính cũng khiến việc đánh giá
hoạt động của các trung gian tài chính là rất
khó khăn đối với các khách hàng và người
dùng dịch vụ tài chính các nhân. Do đó, họ
chủ yếu phụ thuộc niềm tin vào các quy
định và bảo vệ từ cơ quan quản lý mặc dù
điều này bị ảnh hưởng tương đối nhiều bởi
các cuộc khủng hoảng tài chính khi các quy
định cho thấy tính thiếu hiệu quả trong việc
ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro trong hoạt
động của các trung gian tài chính.
Những hạn chế kể trên của cấu trúc tài chính
tập trung có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nền
kinh tế. Vị thế trung tâm của các gian tài
100 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 248+249- Tháng 1&2. 2023
chính, nếu không được quản lý phù hợp, có
thể dẫn đến rủi ro hệ thống và bất ổn nếu
các trung gian này hoạt động thiếu hiệu quả
và người dùng mất niềm tin vào hệ thống tài
chính (Makarov và Schoar, 2022). Bên cạnh
đó, chi phí giao dịch cao có thể khiến cho
các dự án kinh doanh hoặc sử dụng vốn tiềm
năng không có cơ hội được thực hiện hoặc
phải phụ thuộc vào các nguồn vốn đắt đỏ từ
hệ thống tài chính ngầm (shadow banking),
gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả sử
dụng vốn của nền kinh tế.
Cấu trúc tài chính phi tập trung
(Decentralized Finance- DeFi) là một sự
thay thế tiềm năng cho cấu trúc tài chính
truyền thống với khả năng tạo ra các ứng
dụng tài chính mở dựa trên công nghệ chuỗi
khối với chi phí giao dịch thấp và khả năng
tiếp cận tới đông đảo người dùng. Ở bài viết
này, dựa trên những so sánh về sự khác biệt
giữa cấu trúc tài chính truyền thống và cấu
trúc tài chính phi tập trung cũng như đánh
giá những ứng dụng tài chính phi tập trung,
tác giả đưa ra một số thảo luận về lợi ích
và rủi ro của các ứng dụng tài chính phi tập
trung cũng như một số hàm ý chính sách.
2. Tổng quan về công nghệ chuỗi khối
và tài chính phi tập trung
2.1. Công nghệ chuỗi khối
Blockchain là nền tảng công nghệ mà ở
đó thông tin được lưu trữ trong các khối
(Block), các Block được liên kết với
nhau bằng “mã hóa” tạo thành một chuỗi
(Chain), trong đó, mỗi khối trong hệ thống
Blockchain sẽ được liên kết với khối trước
đó, chứa thông tin về thời gian khởi tạo
khối kèm một mã thời gian và dữ liệu giao
dịch (Harvey, Ramachandran và Santoro,
2021). Bản chất mô hình hoạt động của
Blockchain là cuốn sổ cái điện tử được
phân phối trên hệ thống máy tính phi tập

trung, lưu trữ mọi thông tin về các giao dịch
và đảm bảo những thông tin đó gần như
không thể bị thay đổi. Mọi dữ liệu được lưu
trên sổ cái cần phải được xác nhận bởi hàng
loạt máy tính trong mạng lưới chung.
Phương thức ghi nhận giao dịch trong
Blockchain khác biệt so với phương thức
ghi nhận giao dịch trong hệ thống thanh
toán tập trung truyền thống ở tính phân
tán và ẩn danh. Trong hệ thống thanh toán
truyền thống, các trung gian tài chính đóng
vai trò các điểm trung tâm trong hệ thống,
kiểm soát về thông tin giao dịch của khách
hàng, lưu ký tài sản và giao dịch cũng như
đảm bảo danh tính của tất cả các bên liên
quan tham gia giao dịch. Trong khi đó,
thay vì có một chủ thể kiểm soát chuỗi giao
dịch, nhiều chủ thể (chủ thể phê duyệt-
validators) trong chuỗi khối cùng giữ các
bản sao chép của giao dịch và cùng nhau
xác thực ngang hàng. Điều này khiến việc
đảo ngược hoặc thay đổi các sao chép của
giao dịch là gần như không thể dựa trên
nền tảng ủy thác phân tán và phi tập trung.
Những đặc điểm của công nghệ chuỗi khối
truy cập 23/12/2022 tại https://www.ft.com/content/16db565a-25a1-11ea-9305-4234e74b0ef3
Hình 1. Minh họa giao dịch thanh toán trên hai cấu trúc tài chính
Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng
LÊ HẢI TRUNG
là:
Phi tập trung
Tính phân tán trong lưu trữ thông tin giúp
nâng cao khả năng bảo mật và lưu trữ về
thông tin của các giao dịch. Việc một giao
dịch được sao chép ở nhiều điểm lưu trữ
cho phép xóa bỏ rủi ro liên quan đến thông
tin giao dịch khi một điểm lưu trữ thông tin
bị lỗi hoặc bị can thiệp thì cũng không ảnh
hưởng đến thông tin giao dịch ở các điểm
lưu trữ khác.
Bất biến
Các giao dịch được lưu trữ trên không thể
bị làm giả hoặc sửa đổi. Việc thực hiện
các giao dịch thông qua giao thức ngang
hàng trên nguyên tắc đồng thuận. Để có
thể can thiệp hoặc chỉnh sửa thông tin một
giao dịch trên chuỗi khối thì cần phải được
thông qua và xác nhận bởi tất cả người
dùng trong mạng lưới. Điều này khiến các
cuộc tấn công làm thay đổi các thông tin
giao dịch gần như là không khả thi, bởi
việc chiếm quyền kiểm soát đa số các điểm
trong một mạng lưới giao dịch là gần như
bằng không khi số lượng người dùng là rất
Nguồn: Financial Times,
101
 Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số khuyến nghị chính sách
lớn và ẩn danh.
Công khai và minh bạch
Các đoạn mã điều chỉnh chuỗi cũng hoàn
toàn công khai cho phép sự truy cập rộng
rãi của người dùng, ai cũng có thể theo dõi
được đường đi của dữ liệu và giao dịch
trên chuỗi khối. Điều này giúp tránh sự can
thiệp của các trung gian, từ đó tiết kiệm
thời gian, chi phí và hạn chế khả năng bị
thao túng và kiểm soát.
2.2. Cấu trúc tài chính phi tập trung
Với khả năng ghi nhận các giao dịch và các
chuỗi dữ liệu, các dịch vụ tài chính ngân
hàng là một trong những ứng dụng căn bản
có thể được phát trên nền tảng công nghệ
chuỗi khối. Một minh họa cụ thể nhất có
thể được ví dụ thông qua dịch vụ thanh
toán (Hình 1).
Hình 1 thể hiện ví dụ minh họa giao dịch
chuyển tiền trên hệ thống tài chính truyền
thống và DeFi. Khác với cấu trúc tài chính
truyền thống với các giao dịch được thực
hiện tập trung thông qua các trung gian tài
chính và trung tâm thanh toán, giao dịch
chuyển tiền được thực hiện một cách công
khai và được xác thực đồng thời thông qua
công nghệ chuỗi khối với nhiều chủ thể xác
thực trong chuỗi ở DeFi.
Có thể thấy công nghệ chuỗi khối cho phép
ghi nhận, xác thực và thực hiện các giao
dịch tài chính thông qua mã nguồn mở
thông qua hệ thống ủy thác phân tán. Nhờ
đó, các giao dịch là hoàn toàn minh bạch,
không thể đảo nghịch và cho phép tất cả
mọi người tự do sử dụng. Điều này giúp
DeFi xóa bỏ nhu cầu về các trung gian tài
chính và quyền kiểm soát tập trung, gia
tăng mức độ tiếp cận dịch vụ tài chính.
DeFi cũng giúp giảm chi phí giao dịch so
với cấu trúc tài chính tập trung thông qua
việc giảm bớt các cầu nối và điểm chạm
trong chuỗi trung gian luân chuyển vốn.
102 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 248+249- Tháng 1&2. 2023
Hình 2 cho thấy chi phí biên của DeFi là
thấp hơn nhiều so với các trung gian tài
chính ngân hàng và phi ngân hàng ở cả các
quốc gia phát triển và đang phát triển bởi
hoạt động của hệ thống được tự động hóa
và ít chịu kiểm soát bởi cơ quan quản lý.
Không giống như các trung gian tài chính
truyền thống thì DeFi không tốn chi phí lao
động và chi phí hoạt động do hoạt động
được tự động hóa sử dụng thuật toán và các
mô hình lãi suất.
Tóm lại, DeFi có những đặc điểm khác biệt
so với cấu trúc tài chính tập trung như sau:
Truy cập rộng rãi: Cấu trúc phi tập trung
cho phép tất cả các chủ thể đều có quyền
tham gia vào các giao dịch, hoạt động trên
hệ sinh thái DeFi. Không có một cơ quan
hay một tổ chức đơn lẻ nào có quyền quản
lý và/hoặc kiểm soát tham gia của các chủ
thể, từ người dùng, nhà phát triển cho tới
người phê duyệt. Thay vào đó, các dịch vụ
tài chính phi tập trung được thực hiện dựa
trên nguyên tắc ẩn danh.
Các nguyên tắc giao dịch công khai: Các
hợp đồng và các nền tảng hỗ trợ các dịch vụ
Nguồn: IMF (2022)
Hình 2. Ước lượng chi phí biên và lợi nhuận biên dự
tính của DeFi và các cấu trúc tài chính tập trung

DeFi được thiết kế dựa trên các bộ mã hoàn
toàn công khai và được thực hiện tự động.
Các giao thức có thể tương tác và kết hợp
với nhau: Các giao thức điều chỉnh giao
dịch phi tập trung được xây dựng dựa trên
bộ mã công khai, có thể được kết hợp và
tương tác với nhau để tạo ra được các dịch
vụ mới.
Các đặc điểm trên cho thấy sự khác biệt
rõ ràng trong việc sử dụng các dịch vụ
tài chính trên DeFi và hệ thống tài chính
truyền thống. Tính ẩn danh của các giao
dịch phi tập trung khác biệt với cấu trúc tài
chính truyền thống, nơi yêu cầu xác thực
chi tiết thông tin người giao dịch hoặc cấp
chứng chỉ cho các đơn vị tham gia. Tính
công khai trong các giao dịch và hợp đồng
là trái ngược so với tính riêng biệt trong các
hợp đồng mà các trung gian tài chính cung
cấp. Tương tự như vậy, khả năng truy cập
rộng rãi trên các bộ mã và khả năng tương
tác cho phép các dịch vụ tài chính có thể
được cung cấp trên cấu trúc phi tập trung
rất linh hoạt và mở rộng không giới hạn,
thay vào phụ thuộc vào các giao thức hoặc
nguyên tắc giao dịch được kiểm soát bởi
trung gian tài chính và các cơ quan quản lý.
2.3. Hạ tầng cấu trúc tài chính phi tập trung
Như đã trình bày, DeFi được phát triển dựa
trên công nghệ chuỗi khối, với hai cấu phần
quan trọng nhất là hợp đồng thông minh và
đồng tiền mã hóa ổn định.
Hợp đồng thông minh (Smart contract)
Hợp đồng thông minh có thể được hiểu là
một dạng hợp đồng trong đó điều khoản
giao dịch giữa các bên liên quan được mã
hóa và tự động thực hiện dựa trên thuật
toán và nguyên tắc xác định từ trước và
xác thực dựa trên công nghệ chuỗi khối.
Rất nhiều các giao thức tài chính giữa các
chủ thể như thanh toán, cho vay, trao đổi có
thể được xác lập dưới dạng hợp đồng thông
Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng
LÊ HẢI TRUNG
minh với các điều khoản được thực hiện
và xác thực tự động. Sự khác biệt của hợp
đồng thông minh nằm ở việc hợp đồng được
thực hiện (Werbach, 2018). Thứ nhất, khi
các thuật toán giao dịch được kích hoạt trên
nền tảng chuỗi khối, các giao dịch không
thể bị dừng lại, đảo nghịch trừ khi có điều
khoản dừng thực hiện được xác định ngay
từ đầu khi thiết lập hợp đồng. Thứ hai, các
bên trong giao dịch không thể kiện hoặc
thay đổi kết quả của giao dịch bởi tính ẩn
danh của các bên trong hợp đồng.
Đồng tiền mã hoá ổn định (Stable coin)
Đồng tiền mã hoá ổn định là một cấu phần
quan trọng khác của cấu trúc tài chính phi
tập trung, đặc biệt đối với các ứng dụng
tài chính. Điều này xuất phát từ đặc điểm
biến động mạnh trong giá trị của các đồng
tiền mã hoá khác như Bitcoin (BTC) hoặc
Etherium (ETH). Ví dụ, nếu một nhà đầu
tư thực hiện cho vay qua DeFi sử dụng
ETH, lợi nhuận từ việc cho vay có thể bị
ảnh hưởng tiêu cực nếu đồng ETH giảm
giá mạnh. Stablecoin, được thiết kế để neo
giá trị với một đồng tiền thực, phần lớn là
giá trị USD, thông qua cơ chế dự trữ tiền
thực, tiền mã hoá hoặc thuật toán để tự đồng
điều tiết cung cầu của đồng tiền. Các đồng
tiền Stablecoin phổ biến bao gồm Tether
(USDT), USD coin (USDC) và Binance
USD (BUSD) với giá trị vốn hoá tính tới
thời điểm viết bài của tác giả lần lượt là
66,2 tỷ USD, 44,1 tỷ USD và 17,6 tỷ USD
(Coinmarketcap, 2022).
3. Các ứng dụng tài chính phi tập trung
3.1. Huy động và cho vay
Huy động và cho vay là dịch vụ tài chính
căn bản và quan trọng nhất đối với bất cứ
cấu trúc tài chính nào để đảm bảo sự luân
chuyển hiệu quả của dòng vốn, chia sẻ rủi
ro và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đồng tiền
103
 Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số khuyến nghị chính sách
Hình 3. Minh họa quy trình huy động/cho vay trên nền tảng DeFi
mã hóa ổn định giá trị và cơ chế tự thực hiện
qua hợp đồng thông minh cho phép thực
hiện các giao dịch này trên DeFi. Tương
tự như cấu trúc tài chính truyền thống, các
nền tảng DeFi cho phép người dùng gửi
tiền vào các quỹ thanh khoản (Liquidity
Pool) để hưởng lãi trên khoản tiền gửi và
vay tiền từ các quỹ thanh khoản để đáp ứng
cho nhu cầu sử dụng và trả lãi trên khoản
tiền vay. Điểm khác biệt lớn nhất so với
cấu trúc tài chính truyền thống là các quỹ
thanh khoản của các nền tảng huy động và
cho vay DeFi là hoàn toàn mở thay vì bị
kiểm soát bởi các trung gian tài chính. Cơ
chế lãi suất huy động và nguyên tắc hoàn
trả hoàn toàn được thực hiện tự động trên
các nguyên tắc được lập trình sẵn thông
qua các hợp đồng thông minh, cập nhật liên
tục qua các giao dịch gửi tiền và cho vay.
Tính ẩn danh của cấu trúc tài chính phi tập
trung khiến cho việc đánh giá tín dụng của
người đi vay là không khả thi. Thay vào
đó, các giao dịch vay tiền thông qua các
nền tảng DeFi chủ yếu được thực hiện trên
cơ sở có tài sản bảo đảm. Cụ thể, người
vay phải thực hiện thế chấp một lượng tài
104 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 248+249- Tháng 1&2. 2023
Nguồn: Tác giả tự tổng hợp
sản bảo đảm (chủ yếu là các đồng tiền mã
hóa có giá trị) để đảm bảo cho khoản vay
theo một tỷ lệ tài sản bảo đảm nhất định.
Nếu người vay không hoàn trả hoặc để tỷ
lệ tài sản bảo đảm giảm xuống dưới một
ngưỡng nhất định thì tài sản bảo đảm của
người vay sẽ tự động bị thanh lý, đồng thời
người vay sẽ phải chịu một mức phí phạt
cao. Đó là cơ chế chính để duy trì động lực
hoàn trả của người vay khi tham gia vào
các nền tảng DeFi dù duy trì ẩn danh. Hình
3 minh họa quy trình cho vay và huy động
trên nền tảng DeFi.
Bên cạnh ứng dụng vay có tài sản bảo đảm,
người dùng có thể vay không tài sản bảo
đảm thông qua ứng dụng vay tức thì (flash
loan). Vay tức thì là một khoản vay trong
đó yêu cầu người vay phải hoàn trả ngay
trong một giao dịch với thời gian vay rất
ngắn, tương tự như vay qua đêm nhưng yêu
cầu hoàn trả được thực hiện tự động bởi các
hợp đồng thông minh. Điểm khác biệt của
tức thì là nếu như người vay không thực
hiện hoàn trả đúng như trong điều khoản,
khoản vay sẽ bị đảo nghịch lại điểm xuất
phát và tiền vay sẽ lập tức bị hoàn trả lại
 LÊ HẢI TRUNG

Đơn vị tính: tỷ USD

Nguồn: DeFi Dashboard (2022), truy cập 23/12/2022 tại https://defillama.com/
Hình 4. Tổng giá trị vốn bị khóa tại các quỹ thanh khoản của các sàn cho vay DeFi tính tới
ngày 23/12/2022

quỹ thanh khoản, trong khi người vay sẽ
phải chịu phí giao dịch và phí phạt.
Các sàn cho vay phi tập trung phát triển rất
mạnh mẽ kể từ năm 2020. Các ứng dụng cho
vay phi tập trung lớn nhất là MakerDAO,
Compound và Aave. Giá trị tiền mã hóa
được khóa trong các quỹ thanh khoản dù đã
giảm rất nhiều kể từ đỉnh xác lập vào tháng
12/2021 với mức 211 tỷ USD do biến động
bất lợi của giá trị tiền mã hóa nhưng hiện
tại vẫn đang có mức rất cao, với tổng giá trị
là 45,95 tỷ USD (DeFi Dashboard, 2022).
3.2. Sàn giao dịch phi tập trung
Một ứng dụng khác của DeFi là các sàn
giao dịch phi tập trung. Phần lớn sàn giao
dịch tiền mã hóa hiện tại như Binance hay
Coinbase là các sàn giao dịch tập trung,
dựa trên cơ chế sổ khớp lệnh (Order-book
matching) để thực hiện giao dịch tương tự
như các sàn giao dịch tài sản truyền thống.
Cơ chế sổ khớp lệnh là hệ thống mà các bên
mua và bán một cặp tài sản sẽ được khớp
lệnh nếu lệnh chờ mua và chờ bán của các
bên khớp với nhau. Phương thức giao dịch
này yêu cầu người dùng phải thực hiện lưu
ký tài sản tại đơn vị quản lý sàn giao dịch
để tiến hành giao dịch. Việc thực hiện giao
dịch đối với mỗi cặp tài sản giao dịch phụ
thuộc vào thanh khoản của các loại tài sản
trong mỗi cặp trên một sàn giao dịch.
Sự khác biệt của sàn giao dịch phi tập trung
là việc thực hiện giao dịch hoàn toàn tự
động và không yêu cầu lưu ký. Điều này
nghĩa là các tài sản sẽ được lưu ký trên
các hợp đồng thông minh mà giao dịch chỉ
được thực hiện khi các điều khoản trao đổi
được đồng ý bởi các bên tham gia. Nếu các
điều kiện không được thỏa mãn, toàn bộ
giao dịch sẽ bị hủy bỏ và các bên liên quan
vẫn giữ nguyên được tài sản của mình.
Điều này có nghĩa là các bên giao dịch tự
thực hiện lưu ký tài sản của mình và có
toàn quyền rút khỏi các giao dịch trước khi
việc giao dịch được hoàn tất tự động bởi
các hợp đồng thông minh. Để khớp giao
dịch và giải quyết bài toán thanh khoản,

Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 105
 Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số khuyến nghị chính sách
thay vì sử dụng cơ chế sổ khớp lệnh, các
sàn giao dịch phi tập trung sử dụng cơ
chế tạo lập thị trường tự động (Automated
Market Maker- AMM). Theo đó, AMM là
một loại hợp đồng thông minh, nắm giữ
tài sản của cả bên mua và bên bán các cặp
tài sản trong giao dịch. Dựa trên công thức
định giá công khai và tự động, AMM tự
động cập nhật, xác định giá trị trao đổi dựa
trên tương quan khối lượng tài sản trong
các cặp ngay sau mỗi giao dịch. Một ví dụ
điển hình của sàn giao dịch phi tập trung
là ứng dụng Uniswap với tổng giá trị giao
dịch tích lũy lên tới 1,37 nghìn tỷ USD
(DeFi Dashboard, 2022).
3.3. Các giao dịch phái sinh
Một phát triển nữa trên DeFi là các giao
dịch phái sinh như các hợp đồng tương lai
và hợp đồng quyền chọn. Các giao dịch
phái sinh cho phép các chủ thể tham gia thị
trường thực hiện mua hoặc bán các tài sản
theo dự báo về biến động tương lai của tài
sản. Đối với cấu trúc tài chính tập trung,
các chủ thể khi tham gia giao dịch phái
sinh phải thực hiện ký quỹ tại các sàn giao
dịch tập trung với mức ký quỹ ban đầu và
mức ký quỹ duy trì. Nếu như biến động của
tài sản cơ sở bất lợi khiến giá trị tài khoản
kỹ quỹ thấp hơn giá trị duy trì và chủ thể
thực hiện giao dịch không bổ sung kịp thời
thì sàn giao dịch sẽ thực hiện việc tất toán
tài khoản ký quỹ.
Các nguyên tắc giao dịch phái sinh cũng
hoàn toàn tương tự trên các sàn giao dịch
phi tập trung. Sự khác biệt lớn nhất ở đây
là việc không tồn tại các sàn giao dịch tập
trung, thay vào đó, chủ thể tham gia thực
hiện việc ký quỹ thông qua việc gửi tiền
vào các quỹ thanh khoản, tương tự như đối
với các sàn cho vay. Thứ hai, việc tất toán
tài khoản hoàn toàn tự động và được thực
hiện qua các hợp đồng thông minh và gần
106 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 248+249- Tháng 1&2. 2023
như ngay lập tức. Do đó, mức ký quỹ với
các giao dịch phái sinh trên các sàn phi
tập trung thường cao hơn. Thứ ba, các hợp
đồng tương lai và quyền chọn trên các sàn
giao dịch phái sinh DeFi thường không có
thời gian đáo hạn cụ thể như các hợp đồng
phái sinh thông thường. Tổng giá trị tài sản
khóa trên các sàn giao dịch phái sinh DeFi
hiện tại khoảng 4,6 tỷ USD với hai giao
thức phổ biến nhất là GMX và dXdY(DeFi
Dashboard, 2022).
4. Rủi ro đối với cấu trúc tài chính phi
tập trung
Bên cạnh những lợi ích như sự liên kết và
sáng tạo và liên kết không giới hạn, giảm
thiểu chi phí giao dịch khi loại bỏ các trung
gian tài chính cũng như cho phép nâng cao
khả năng tiếp cận của các chủ thể trên thị
trường, giống như bất cứ các tiến bộ công
nghệ nào khác thì DeFi cũng có những rủi
ro riêng biệt.
4.1. Rủi ro đối với các hợp đồng thông
minh
Các hợp đồng thông minh cho phép thực
hiện các giao dịch một cách tự động dựa
trên các đoạn code có sẵn và công khai.
Điều này khiến cho các hợp đồng thông
minh gặp một rủi ro giống như bất cứ các
ứng dụng công nghệ nào là khả năng bị tấn
công công nghệ. Các bộ mã sử dụng cho các
hợp đồng thông minh hoàn toàn công khai,
cho phép các kẻ tấn công có thể thực hiện
các cuộc tấn công công nghệ vào các giao
thức phi tập trung dựa trên các hợp đồng
thông minh. Theo thống kê từ IMF (2022),
các cuộc tấn công trong các vụ việc có liên
quan tới DeFi tăng từ 100 triệu USD mỗi
quý năm 2020 lên tới hơn 900 triệu USD
chỉ trong 3 quý đầu năm 2021. Và trong
hầu hết các vụ việc, hơn 30% những người

gửi tiền bị mất hết số tiền của mình.
Rủi ro với các hợp đồng thông minh có thể
xuất phát từ các lỗi khi thiết kế đoạn mã cho
hợp đồng thông minh hoặc từ việc tận dụng
việc các giao thức dựa trên hợp đồng thông
minh không thể đảo ngược để thực hiện tấn
công kinh tế. Nếu như nguyên nhân đầu
tiên là hiện hữu đối với bất cứ ứng dụng
nào dựa trên công nghệ thì nguyên nhân
thứ hai có thể nguy hiểm hơn nhiều. Một ví
dụ điển hình là vụ việc tấn công vào giao
thức bZx Fulcrum vào tháng 2 năm 2020,
một giao thức cho vay phi tập trung cho
phép các khoản vay tức thời. Với phương
thức này, kẻ tấn công đã thực hiện liên tục
các khoản vay tức thời để tài trợ cho một vị
thế bán tương lai, đồng thời, dùng tiền để
thao túng giá trị của đồng tiền mã hóa cơ sở
trên một thị trường giao dịch liên kết. Sau
đó, kẻ tấn công tất toán vị thế bán tương lai, của các platform DeFi có thể bị giảm thiểu
hoàn trả khoản vay và kiếm được lợi nhuận
ròng tới 300.000 USD chỉ trong một giao
dịch ngắn hạn (Harvey, Ramachandran và
Santoro, 2021).
Nguồn: IMF (2022)
Hình 5: So sánh lợi nhuận biên (PCM) và tổn thất dự tính
(EL) của ngân hàng và các sàn DeFi
Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng
LÊ HẢI TRUNG
4.2. Rủi ro quản trị
Mặc dù DeFi có mức chi phí biên thấp do
giảm thiểu sự tham gia của các trung gian
tài chính, DeFi cũng có biên lợi nhuận rất
mỏng so với các trung gian tài chính truyền
thống. DeFi yêu cầu mức lãi suất thấp hơn
và cũng trả lãi suất cao hơn cho người vay
tiền và gửi tiền để thu hút khách hàng. Điều
này phần lớn là do các platform này không
phải nắm giữ các yêu cầu về an toàn trong
hoạt động kinh doanh, tiềm tàng rủi ro cho
hoạt động của các platform DeFi. Hình 5
cho thấy, so với cùng mức rủi ro, biên lợi
nhuận của các platform DeFi là quá thấp,
cho thấy họ đang đánh giá thấp rủi ro trong
hoạt động kinh doanh của mình.
Ngoài ra, Makarov và Schoar (2022) cũng
cho thấy rằng lợi ích từ chi phí biên thấp
bởi các chi phí ban đầu cao. Ví dụ, các hợp
đồng thông minh không cho phép việc thỏa
thuận hoặc hủy sau khi đã thiết lập, các hợp
đồng này phải ở trạng thái hoàn hảo trước
khi ký kết, hàm ý rằng các chi phí
thương lượng và đưa ra các điều khoản
chính xác là yêu cầu cao hơn nhiều so
với các hợp đồng thông thường.
Một loại rủi ro quản trị nữa tồn tại với
các giao thức mà quá trình quản trị
có sự can thiệp của yếu tố con người.
Các giao thức quản trị này cho phép
thay đổi các quy định nền tảng và
các bộ mã gốc của giao thức dựa trên
biểu quyết của những người dùng có
nắm các token có quyền biểu quyết.
Điều này khiến các giao thức này có
thể bị thay đổi theo hướng bất lợi nếu
một người dùng nào đó nắm được đủ
quyền biểu quyết để thay đổi phương
thức giao dịch. Khác với cấu trúc tài
chính truyền thống, kể cả các cuộc tấn
công mua bán sáp nhập diễn ra theo
cách tương tự thì các quy định quản lý
107
 Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số khuyến nghị chính sách
vẫn yêu cầu người tiếp quản phải tuân thủ
các nguyên tắc nhất định để bảo vệ cổ đông
thiểu số. Tính ẩn danh và phân tán của cấu
trúc tài chính phi tập trung không cho phép
điều này thực hiện.
4.3. Rủi ro thị trường và rủi ro hệ thống
Việc các giao thức tài chính phi tập trung
có tính liên kết cao và dựa trên các loại tiền
mã hóa để làm tài sản bảo đảm hoặc trao
đổi khiến các giao thức này đối mặt với rủi
ro thị trường và rủi ro hệ thống. Tiền mã
hóa lớn như Bitcoin hay Etherium, mặc dù
bắt đầu được chấp nhận nhiều hơn, nhưng
vẫn tồn tại tính rủi ro cao với tính chất đầu
cơ lớn. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến
các giao thức phi tập trung, nhất là các sàn
giao dịch cho vay DeFi khi các loại tiền mã
hóa này phần lớn được sử dụng là tài sản
bảo đảm trong các giao dịch. Đáng chú ý là
rủi ro này xuất hiện cả khi giá cả tiền mã
hóa tăng mạnh hoặc giảm mạnh.
Những rủi ro kể trên có thể được minh họa
qua sự sụp đổ của đồng TerraUSD (UST),
đồng stablecoin lớn thứ 3 thế giới trong
tháng 5/2022 (Adrian, 2022). UST là một
đồng tiền stablecoin được gán giá trị với
USD thông qua việc mua bán và trao đổi
với đồng tiền LUNA, một đồng tiền tương
đồng được sinh ra từ hệ thống chuỗi khối
Terra. Theo đó, thuật toán cho phép người
dùng đổi 1 UST cho 1 USD giá trị tương
đương đồng LUNA bất kể giá trị của đồng
UST hay LUNA tại thời điểm trao đổi là
như thế nào. Khi giá trị 1 UST lớn hơn 1
USD, thuật toán sẽ hủy 1USD tương đương
của LUNA và sản sinh 1 UST, làm cho tổng
cung UST tăng lên và giảm giá đồng UST
về 1 USD và ngược lại. Hình 6 minh họa
thuật toán neo giá UST và hệ thống chuỗi
khối TERRA.
Cả UST và LUNA đều được phát triển bởi
Terraform Lab, tổ chức phát triển chuỗi
108 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 248+249- Tháng 1&2. 2023
Nguồn: Adrian (2022)
Hình 6. Minh họa hệ thống chuỗi khối Terra
khối Terra với các ứng dụng trong thanh
toán, cho vay, chuyển tiền. Trong đó,
Anchor là một platform DeFi cho vay được
Terraform Lab phát triển trong đó người
dùng có thể gửi hoặc vay UST bằng cách
sử dụng LUNA như là tài sản bảo đảm.
Hoạt động của nền tảng này được đảm bảo
bởi LUNA FOUNDATION GUARD, một
tổ chức bảo hộ cho hệ sinh thái TERRA
bằng việc nắm giữ rất nhiều các đồng tiền
mã hoá khác.
Sự kiện sụt giá (Depegging) của UST diễn
ra vào ngày 08/05/2022, khi một lượng
lớn yêu cầu rút UST bất thường xuất hiện
từ đồng loạt sàn giao dịch và giao thức
Anchor. Lượng yêu cầu rút tiền khiến giá trị
của UST sụt giảm mạnh, thấp hơn nhiều so
với 1 USD. Thuật toán cân bằng của UST
khiến cho lượng lớn LUNA được sinh ra để
giảm cung UST, khiến giá trị đồng LUNA
sụt giảm mạnh. Điều này khiến giá trị của
các tài sản bảo đảm bằng đồng LUNA trên
sàn Anchor sụt giảm, khiến việc sụt giá của
LUNA mạnh mẽ hơn. Người dùng đồng
UST trở nên hoảng loạn và đồng loạt bán
ra UST khiến đồng tiền này rơi vào vòng
xoáy thanh khoản và giá trị sụt giảm mạnh,

Nguồn: Adrian (2022)
Hình 7: Tác động của sự kiện tới các thị trường tiền mã hoá
khác (%)
về mức 0,1-0,2 UST cho 1 USD. Hiện nay,
đồng tiền này đã bị gỡ xuống khỏi giao
dịch trên phần lớn các sàn giao dịch sàn mã
hoá, khiến tài sản của người dùng cả đồng
tiền LUNA và UST đều sụt giảm mạnh.
Sự sụt giảm này không chỉ xảy ra với UST
và LUNA mà còn lan toả ra rất nhiều các
nền tảng DeFi và giá trị của các đồng tiền mã
hoá khác. Để giữ giá của UST và đảm bảo
thanh khoản, quỹ LUNA FOUNDATION
GUARD phải bán ra rất nhiều các đồng
tiền khác nhằm tạo thanh khoản cho UST
và LUNA. Hình 7 minh hoạ sự lan toả của
khủng hoảng từ UST tới các đồng tiền khác
với BTC là Bitcoin, ETH là Etherium, XRP
là Ripple, LUNA là Terra-LUNA. Trục
tung thể hiện mức độ sụt giá của các đồng
tiền mã hoá so với mốc 100% của các đồng
tiền này tại 0h00’ ngày 8/5/2022.
Lượng lớn BTC bị đẩy ra thị trường khiến
giá BTC sụt giảm, ngay lập tức kích hoạt
sự giảm giá của các đồng tiền khác trên
thị trường bởi BTC được nắm giữ bởi rất
nhiều các quỹ bảo hộ cho các đồng tiền
khác. Ví dụ, khi LUNA gần như mất hết
toàn bộ giá trị tại ngày 12/5/2022 thì giá trị
của các đồng tiền lớn khác như BTC, ETH,
Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng
LÊ HẢI TRUNG
XRP cũng sụt giá tới 20% và chỉ còn
ở mức 80% giá trị so với thời điểm
ngày 8/5/2022. Điều này là minh
chứng rõ ràng cho rủi ro thị trường,
rủi ro thanh khoản, rủi ro tập trung
và hơn hết là tính rủi ro trong niềm
tin của các nhà đầu tư vào các dự án
của một số đồng tiền mã hoá.
4.4. Rủi ro pháp lý
Tính ẩn danh khi thực hiện giao dịch
trên các nền tảng DeFi gây rất nhiều
khó khăn cho các cơ quan quản lý
khi truy vết các giao dịch để thực
hiện các yêu cầu thuế, ngăn chặn
rủi ro rửa tiền, thao túng thị trường
cũng như bảo vệ người dùng khi thực hiện
giao dịch. Mặc dù có những cách thức để có
thể truy vết các giao dịch, nhưng thực hiện
điều này rất tốn kém và gần như không khả
thi về chi phí (Makarov và Scholar, 2021).
Điều này khiến rủi ro pháp lý luôn hiện
hữu với người dùng khi tham gia và thực
hiện các giao dịch trên các nền tảng DeFi
cũng như tiềm tàng khả năng các tổ chức
tội phạm tận dụng các ứng dụng DeFi để
rửa tiền mà không chịu sự giám sát của các
cơ quan quản lý (Wronka, 2023).
4.5. Rủi ro môi trường
Một rủi ro nữa đối với cấu trúc tài chính phi
tập trung được bàn bạc rất nhiều thời gian
gần đây là rủi ro môi trường. Như đã trình
bày ở trên, cấu trúc tài chính phi tập trung
thiết lập dựa trên công nghệ chuỗi khối.
Để đảm bảo tính bảo mật, không thể đảo
ngược và phân tán, công nghệ chuỗi khối
yêu cầu một lượng lớn tài nguyên như điện
để thực hiện các giao dịch yêu cầu cao về
năng lực máy tính. Yêu cầu này ngày càng
cao để đảm bảo tính an toàn cho chuỗi khối
và không cho phép một đơn vị hay cá nhân
109
 Tài chính phi tập trung: Ứng dụng, rủi ro và một số khuyến nghị chính sách
nào có thể can thiệp và thay đổi đồng thời
các xác thực trên chuỗi. Tuy nhiên, điều
này cũng dẫn đến các rủi ro về môi trường
và biến đổi khí hậu cho tiêu thụ điện năng
và các nguyên liệu hóa thạch. Đây cũng là
một lý do khiến cho công nghệ chuỗi khối
nói chung và các giao thức tài chính phi tập
trung chưa nhận được nhiều sự ủng hộ từ
chính phủ các nước.
5. Kết luận và hàm ý chính sách
Cấu trúc tài chính truyền thống với vai trò
tập trung của các trung gian tài chính, trung
gian giao dịch và vai trò kiểm soát của cơ
quan quản lý, chính phủ vẫn đang là cấu
trúc tài chính chủ yếu trong việc thực hiện
các giao dịch tài chính thế giới. Tuy nhiên,
với sự tiến bộ và phát triển nhanh chóng
của công nghệ tài chính mà nổi bật là công
nghệ chuỗi khối, rất nhiều các ứng dụng
tài chính đã và đang phát triển rất nhanh
chóng. Với đặc điểm khác biệt so với cấu
trúc tài chính tập trung truyền thống, tính
ẩn danh, phê duyệt ngang hàng, công khai
và khả năng phát triển linh hoạt, cấu trúc
tài chính phi tập trung đã có những sự phát
triển nhanh chóng với các ứng dụng tài
chính đa dạng từ huy động, cho vay, sàn
giao dịch và các công cụ phái sinh. Tuy
nhiên, bên cạnh những lợi ích, các nền tảng
DeFi cũng mang lại những rủi ro và thách
thức không nhỏ đối với sự bền vững của
các nền tảng này nói riêng, cũng như khả
năng lan truyền tới sự ổn định của các thị
trường và nền tảng giao dịch tài chính nói
chung. Rất nhiều các nghiên cứu đã chỉ
ra tính lan tỏa của thị trường tiền mã hóa
nói chung và các giao thức tài chính phi
tập trung nói riêng tới thị trường tài chính
truyền thống (Corbet và cộng sự, 2018;
Kurka, 2019; Jiang và cộng sự, 2022).
Điều này đặt ra yêu cầu đối với các nhà
điều hành chính sách trong việc cần phải
110 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 248+249- Tháng 1&2. 2023
chủ động có những phản ứng tức thời nhằm
ngăn chặn những sự lan toả tiêu cực tới thị
trường tài chính truyền thống.
Với tính chất ẩn danh và quy mô ngày càng
gia tăng, DeFi mang lại những thách thức
riêng có tới cho cơ quan quản lý và các cơ
quan pháp luật. Điều này khiến nhiều quốc
gia bối rối trong việc đưa ra các chính sách
quản lý tới các nền tảng DeFi. Những thách
thức này không dễ dàng để vượt qua trong
thời gian ngắn. Do vậy, các cơ quan quản
lý cần chuẩn bị sẵn các sự can thiệp khi
cần thiết và nhất là đảm bảo tính thống nhất
trong chính sách quản lý và yêu cầu pháp
lý đối với tiền mã hoá và các nền tảng DeFi
giữa các quốc gia.
Cách thứ nhất là các cơ quan quản lý có thể
tìm cách quản lý một cách gián tiếp tới hệ
sinh thái tiền mã hoá. Ví dụ, DeFi không
có tổ chức thực nhưng các cấu phần, bộ
phận khác của các nền tảng phát triển DeFi
có thể là các tổ chức thực. Do đó, quản lý
các tổ chức này cũng có thể giúp cho các
cơ quan quản lý giám sát hoạt động và sự
phát triển của các nền tảng DeFi. Ví dụ, các
nhà phát hành đồng tiền Stablecoin có thể
là đối tượng quản lý bởi các đồng tiền này
là nền tảng phát triển cốt yếu của các nền
tảng DeFi. Điều này hiện tại đang được các
cơ quan quản lý quốc tế xem xét rất nhiều
trong khoảng thời gian gần đây.
Cách thứ hai là quản lý hướng tới các chức
năng cụ thể trong các nền tảng DeFi. Tuy
nhiên, cách này yêu cầu sự phối hợp giữa
các cơ quan quản lý và các chủ thể tư nhân.
Ví dụ, các cơ quan quản lý có thể khuyến
khích các nền tảng DeFi tăng cường hoạt
động quản trị và đảm bảo an toàn trong
hoạt động với những giám sát hợp lý từ
cá cơ quản lý. Xét cho cùng, việc đảm bảo
năng lực quản trị của các nền tảng DeFi và
các nút trong hệ sinh thái tài chính phi tập
trung là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự
phát triển bền vững của các ứng dụng này,
 LÊ HẢI TRUNG

giảm thiểu rủi ro và đảm bảo người dùng

vẫn có thể có được những lợi ích từ các nền
tảng này. ■

Tài liệu tham khảo

Adrian, Tobias, (2022). Crytocurrencies and Decentralized Finance, Truy cập 23/12/2022 từ https://www.imf.org/en/
News/Articles/2022/06/24/sp083022-cryptocurrencies-and-decentralized-finance
Allen, F., Carletti, E., and Gu, X. (2019). The Roles of Banks in Financial Systems. In Berger, A. N., Molyneux, P., and
Wilson, J. O. S., editors, The Oxford Handbook of Banking, Oxford Handbooks. Oxford University Press, 3rd
edition
Coinmarketcap, (2022) truy cập 23/12/2022 tại https://coinmarketcap.com/view/stablecoin/
Corbet, S., Meegan, A., Larkin, C., Lucey, B., & Yarovaya, L. (2018). Exploring the dynamic relationships between
cryptocurrencies and other financial assets. Economics Letters, 165, 28-34.
DeFi Dashboard (2022), truy cập 23/12/2022 tại https://defillama.com/
Financial Times (2022), DeFi’ movement promises high interest but high risk, truy cập 23/12/2022 tại https://www.
ft.com/content/16db565a-25a1-11ea-9305-4234e74b0ef3
Harvey, C.R., Ramachandran, A. and Santoro, J., (2021). DeFi and the Future of Finance. John Wiley & Sons.
IMF, (2022), Global Financial Stability Report, April 2022. Quỹ tiền tệ quốc tế IMF.
Jiang, S., Li, Y., Lu, Q., Wang, S., & Wei, Y. (2022). Volatility communicator or receiver? Investigating volatility
spillover mechanisms among Bitcoin and other financial markets. Research in International Business and Finance,
59, 101543.
Kurka, J. (2019). Do cryptocurrencies and traditional asset classes influence each other?. Finance Research Letters,
31, 38-46.
Makarov, I. and Schoar, A. (2021). Blockchain Analysis of the Bitcoin Market. Working Paper 29396, National Bureau
of Economic Research
Makarov, I. and Schoar, A., (2022). Cryptocurrencies and Decentralized Finance (DeFi) (No. w30006). National Bureau
of Economic Research.
Roth, N., (2015). An architectural assessment of bitcoin: using the systems modeling language. Procedia Computer
Science, 44, pp.527-536.
Werbach, K. (2018). The Blockchain and the New Architecture of Trust. The MIT Press.
Wronka, C. (2023), Financial crime in the decentralized finance ecosystem: new challenges for compliance, Journal of
Financial Crime, Vol. 30 No. 1, pp. 97-113

Số 248+249- Tháng 1&2. 2023- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 111
Câu hỏi liên quan dành cho sinh viên:
1. Những hạn chế chủ yếu của cấu trúc tài chính truyền thống?
2. Điểm khác biệt giữa phương thức ghi nhận giao dịch trong Blockchain so với
phương thức ghi nhận giao dịch trong hệ thống thanh toán tập trung truyền thống là
gì?
3. Anh/chị chỉ ra sự khác biệt cơ bản giữa cấu trúc tài chinh tập trung và cấu trúc tài
chính phi tập trung?
4. Những lợi ích và rủi ro đối với cấu trúc tài chính phi tập trung? Giải pháp nào để
hạn chế những rủi ro đó?