LOGIC HỌC

Khoa Khoa học cơ bản

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Sinh viên tìm những ví dụ vi phạm quy luật cơ bản của tư
duy, tìm vd về ngụy biện trong chuyên ngành của các bạn.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 QUY LUẬT CƠ BẢN
CỦA TƯ DUY

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Nội dung
I. Quy luật đồng nhất

II. Quy luật không mâu thuẫn

III. Quy luật triệt tam

IV. Quy luật lý do đầy đủ

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Yêu cầu bài học
 Sinh viên nắm được rõ ràng, chuẩn xác nội dung các
quy luật cơ bản.

 Sinh viên nắm vận dụng được các quy luật cơ bản của
tư duy vào các trường hợp cụ thể trong thực tế.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ta xét 2 ví dụ sau:

1. Mọi người đều phải chết. Tôi là người. Vậy tôi phải
chết.

2. Vợ tôi là phụ nữ. Mai là phụ nữ. Vậy Mai là vợ tôi.

Cơ sở nào để xác định suy luận nào đúng?

Suy luận nào sai?

QUY LUẬT
8/21/2023 CỦA TƯ
ĐẠI HỌC LUẬT DUY
TP.HCM
 TƯ DUY
HIỆN THỰC
KHÁCH QUAN

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Quy luật của tư duy là những mối liên hệ bên
trong, bản chất, lặp đi lặp lại trong các quá trình
tư duy.
 Các quy luật này được gọi là cơ bản vì:
Thứ nhất
Chúng phản ánh những tính chất cơ bản nhất của các quá
trình tư duy

Thứ hai
Bất cứ quá trình tư duy nào cũng phải tuân theo chúng

Thứ ba,
Các quy luật khác có thể rút ra được từ chúng, nhưng
8/21/2023
không thể rút raĐẠIchúng từ các quy luật khác
HỌC LUẬT TP.HCM
 TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA
TƯ DUY HÌNH THỨC
1. TÍNH ỔN ĐỊNH

2. TÍNH KHÔNG MÂU THUẪN

3. TÍNH RÕ RÀNG, RÀNH MẠCH

4. TÍNH CÓ CƠ SỞ

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 I. QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT
 A là A.

 Một tư tưởng, khi đã định hình, phải luôn là chính nó

trong một quá trình tư duy.

 Phản ánh tính ổn định, xác định của tư duy.

 Một tư tưởng có thể thay đổi, nhưng khi đã hình
thành xong thì không được thay đổi nữa.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Cơ sở khách quan:
Tính đứng im tương đối của sự vật, hiện tượng.
Tính ổn định, xác định của tư duy

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Yêu cầu:
 Một từ chỉ được dùng trong suy luận với một nghĩa duy
nhất. Không được phép dùng một từ hoặc một biểu thức
ngôn ngữ nói chung lúc thì với nghĩa này, lúc thì với
nghĩa khác trong cùng một quá trình tư duy. Không tùy
tiện thay đổi (nội dung, quan điểm, ý nghĩa từ ngữ, nội
hàm khái niệm.)
 Đồng nhất tư tưởng giống nhau.
 Tư tưởng tái tạo phải đồng nhất với tư tưởng ban đầu.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Một từ chỉ được dùng trong suy luận với một nghĩa
duy nhất. Không được phép dùng một từ hoặc một
biểu thức ngôn ngữ nói chung lúc thì với nghĩa này,
lúc thì với nghĩa khác trong cùng một quá trình tư
duy. Không tùy tiện thay đổi (nội dung, quan điểm, ý
nghĩa từ ngữ, nội hàm khái niệm.)

 Ví dụ về vị vua Ba Tư hỏi vị quan

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Tiêu chuẩn kép (double standard)
 Áp dụng những nguyên tắc, cách thức xử lý khác nhau
cho cùng một vấn đề hoặc một tình huống.
 Ví dụ:
Chính sách hạt nhân của Israel, ký thỏa thuận bán công nghệ
hạt nhân cho Ấn Ðộ - nước chưa đặt bút ký Hiệp ước Không
phổ biến hạt nhân (NPT). Cho phép
Iran phát triển chương trình hạt nhân mà Tehran khẳng định
chỉ vì mục đích dân sự Không cho phép

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Đồng nhất tư tưởng giống nhau
 Ví dụ:
Nguyễn Du là tác giả của Truyện Kiều.
Tác giả Truyện Kiều quê ở Hà Tĩnh.
Quê của Nguyễn Du ở đâu?

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Trong lúc xét xử vụ án Nguyễn Thị Huyền Như chiếm đoạt
tài sản (2011). Khi HĐXX hỏi về việc các ngân hàng, tổ
chức tín dụng được thực hiện việc cho vay ủy thác

Huyền Như và Đại diện Ngân hàng

đại diện Ngân hàng ACB
VietinBank và NaviBank

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
  Tư tưởng tái tạo phải đồng nhất với tư tưởng ban
đầu.
 Ví dụ:
Tiêu đề bài báo: “Nóng: Kinh hoàng phát hiện cả gia
đình 3 người tử vong trong phòng trọ.”
Bình luận: Đây là vụ án mạng hay tự tử, chứ nóng gì
mà chết hết cả nhà!

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
Yêu cầu
 Những từ ngữ khác nhau nhưng có nội dung như
nhau, những tư tưởng tương đương với nhau về mặt
logic phải được đồng nhất với nhau trong quá trình
suy luận.
Ví dụ: Báo cáo giá trị hàng tồn kho của doanh nghiêp.
1. Những tài sản được giữ để bán trong SX và kinh doanh.
2. Đang trong quá trình sản xuất và kinh doanh dở dang.
3. Nguyên liệu, vật liệu, công cụ để sử dụng trong quá trình
sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ, hàng hóa
của DN đang trên đường nhập về kho.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ

 Đại diện VKS phải công bố cáo trạng như cáo trạng
đã có trong hồ sơ vụ án khi chuyển cho tòa án.

 Phạm tội với cùng vai trò, mức độ, hoàn cảnh phải bị
trừng phạt như nhau.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

  Bà già đi chợ cầu Đông

Bói xem một quẻ lấy chồng lợi không

Thầy bói xem quẻ nói rằng

Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.

 Kiến bò đĩa thịt bò

 Ruồi đậu mâm xôi đậu

 Hoa mua ai bán mà mua

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Ambiguous
Con mèo đuổi theo con chuột tới khi nó bị vấp và té

Hổ mang bò lên núi

Sáng nay tôi đã nhìn thấy một người thợ săn với cái
ống nhòm

Hai người mua ba quyển sách

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 BÀI TẬP

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
Quan tòa hỏi:

 “Tại sao anh nhặt được chiếc nhẫn không trả lại”.

 “Dạ thưa, em thấy trên này có dòng chữ Mãi mãi

thuộc về anh ạ”

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 “Với người phương Tây thì một cộng một bằng hai,
nhưng với người phương Đông lại chỉ bằng một. Ở đây,
lời giải là… đôi đũa. Chẳng ai gọi đũa là “hai chiếc”, vì
chúng luôn là “một đôi”.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

MƯỜI HAI TRỪ BỐN
Một lần, Hoàng đế hỏi Bi-rơ-ban:
o Nói đi, Bi-rơ-ban, mười hai trừ bốn bằng bao nhiêu?
o Hết sạch cả! – Bi-rơ-ban đáp.
o Sao lại hết sạch – Hoàng đế ngạc nhiên.
o Đây nhé, tâu bệ hạ: Nếu lấy mười hai tháng của cả
năm trừ bỏ đi bốn mùa thì còn gì nữa? Chẳng phải là
hết sạch hay sao!
(Báo Nhi Đồng)

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Trước Tòa bà Minh nói “Tôi đồng ý bán nhà giúp con
trả nợ” nhưng thư ký phiên tòa ghi “Tôi đồng ý bán nhà
trả nợ giúp con”.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Có diễn giả nói: “Hình như trên đời có luật bù trừ.
Người ta bị mù một mắt thì mắt kia sẽ tinh hơn. Bị điếc
một tai thì tai kia sẽ nghe rõ hơn, ....”. Nghe vậy, có
thính giả kêu lên: “Rất đúng, tôi cũng thấy rằng nếu một
người cụt chân thì y như rằng chân kia sẽ dài hơn”. Câu
nói này của anh ta làm cho cả thính phòng cười ồ lên.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 II. QUY LUẬT KHÔNG
MÂU THUẪN
 Hai phán đoán, nhận định mâu thuẫn nhau, trái
ngược nhau không thể nào cùng đúng.

 Trong hai phán đoán, nhận định như vậy có ít nhất là

một phán đoán, nhận định sai.

Quy luật này phản ánh tính chất không

mâu thuẫn của quá trình tư duy.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Xưa có một người bán mâu và thuẫn. Y khen thuẫn
(mộc) của mình chắc đến nỗi không có gì đâm thủng.
Sau đó, y cũng nói mâu (giáo) của mình cái gì cũng đâm
thủng. Có người hỏi: “Thế lấy mâu của anh đâm vào
thuẫn của anh, thì thế nào?” Y làm ngơ, không trả lời
được.'

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Yêu cầu:

 Quá trình tư duy không được chứa mâu thuẫn trực

tiếp. Cụ thể là không được cùng một lúc vừa khẳng
định vừa phủ định một điều gì đó.

Tôi tin là không có niềm tin trên đời

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Vụ án thi thể trong thùng bê tông

 Mâu thuẫn từ lời khai bị cáo.

- Bị cáo lúc khai nhận giết, lúc khai nhận không giết

- Bị cáo lúc thừa nhận đã khai (theo bút lục), lúc thừa
nhận không khai.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Yêu cầu
 Quá trình tư duy không được chứa mâu thuẫn gián
tiếp. Cụ thể là không được khẳng định (hay phủ định)
một vấn đề nào đó rồi lại phủ định (hay khẳng định)
các hệ quả của nó.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Vụ án giết bạn vì mê tín

 Mâu thuẫn từ lời khai nhân chứng

Mâu thuẫn:

1. Không phải là vụ án giết người cướp của.

2. Hành động của nhân chứng.

3. Nghi vấn về số điện thoại và người gọi đến.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Để phát hiện mâu thuẫn cần:

- Hiểu biết rộng.

- Suy luận tốt.

- Nhanh nhạy trong tư duy, liên hệ tốt.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Để sử dụng mâu thuẫn tốt:

- Không vội vàng nêu ra mâu thuẫn.

- Để đối phương tự làm bật ra mâu thuẫn của mình.

- Suy luận tốt.

- …..

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Lưu ý: Không vi phạm quy luật khi:
- Khẳng định cùng một điều trong hoàn cảnh khác
nhau.
+Trời mưa Sáng
+ Trời không mưa Chiều

- Các khẳng định xuất phát từ việc xem xét các đối
tượng từ các Mặt khác nhau.
+ Trong cái rủi có cái may

Trong cái rủi loại 1 có cái may loại 2

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 BÀI TẬP

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ:
1. Trích lời quảng cáo: “Tất cả xà phòng đều làm khô da bạn,
nhưng chỉ có xà phòng Lux làm da bạn trắng trẻo, mịn
màng”.
2. Đêm khuya, cặp vợ chồng son và đứa con thiu thiu ngủ.
3. Đứa bé này giống mẹ y đúc, chỉ có cái mũi giống bố.
4. Trong thời gian cách ly tại nhà anh ấy không được đi đâu,
nhưng được ra khỏi nhà khi có việc cần thiết”.
5. Tối hôm qua, trong lúc tôi ngủ đã thấy tên trộm đột nhập
vào nhà, cũng may tôi đã kịp tri hô lên.
6. “Giải vô địch bóng đá vừa qua vừa đạt, vừa chưa đạt”.
7. Bầu cử là quyền và nghĩa vụ của mỗi công dân.
8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
• Lời nói của Đức Phật với quỷ Mala sau đây vi phạm
quy luật không mâu thuẫn: “(…) Ta không cần danh
vọng, Mala, mi hãy thuyết những điều đó với những
kẻ hám danh vọng. (…) Thành đạt, danh tiếng, danh
dự và vinh quang chỉ là sự hư ảo, sự thắng lợi của kẻ
này là thất bại của người kia. (…) Ta trải cơ mạn xa
để chiến đấu với người đây. Ta thà chết vinh trong
trận chiến, còn hơn sống nhục trong đầu hàng.”
• (Daisaku Ikeda Quan điểm của tôi về cuộc đời Đức
Phật Thích Ca Mầu Ni, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 1996, tr.91)

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Trump tuyên bố: “Không ai tôn trọng phụ nữ hơn tôi”.

“Chúng ta cần phải đầu tư thêm tiền vào các quỹ tín thác an sinh
xã hội. Đó là một phần trong cam kết của chúng tôi nhằm tăng
thuế đối với người giàu. Đóng góp về bảng lương an sinh xã hội
của chúng ta sẽ tăng thêm, và Donald sẽ không thể tỏ ra là ông ấy
không biết làm thế nào để thoát ra khỏi việc này” – bà Hillary
Clinton trình bày.

Ngay lập tức, Donald Trump chen ngang: “Thật là một người đàn
bà hiểm độc”.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

“Fox News đưa tin, Haiden Morgan chào đời trong hoàn
cảnh ít ai ngờ đến. Trong chuyến du hành 7 ngày trên
biển bằng con tàu Royal Caribbean, mẹ em bé là Emily
Morgan được các bác sĩ thông báo bị sảy thai. 45 phút
sau, bác sĩ đính chính rằng thai nhi vẫn còn sống. Bé
Haiden sinh sớm hơn dự định 15 tuần và nặng 2 kg.”
(theo báo Vnexpress)

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Vào một tối mùa đông, John đang ở nhà một mình và
ngồi đọc sách bên lò sưởi bỗng nghe thấy tiếng đổ vỡ
trong phòng ngủ. Ông vội chạy vào và thấy bức tượng
vợ ông thích nhất đã bị vỡ toang, đồng thời có một
người từ phòng ngủ lao ra, xô John té và chạy ra khỏi
căn nhà. John cố đuổi theo. Nhưng khi lao ra ngoài căn
nhà thì kính của ông bị sương lạnh gây mờ đi, và kẻ đột
nhập kia nhờ thế mà chạy thoát.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 III. QUY LUẬT TRIỆT TAM
 Một phán đoán, nhận định hoặc đúng hoặc sai chứ
không thể có một giá trị thứ ba nào khác.

Với một phán đoán, nhận định nhất định, quy

luật triệt tam không cho biết nó đúng hay sai,
nhưng cho biết rằng nó chỉ có thể hoặc ĐÚNG,
hoặc SAI chứ không thể có giá trị nào khác

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

  Nội dung bản án:

Hoặc xác định bị cáo phạm

tội, hoặc xác định bị cáo
không phạm tội, không có
kết luận nào khác ngoài
hai kết luận trên.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ:

 Sau sự kiện Vedan Việt Nam xả nước thải chưa qua xử

lý xuống sông Thị Vải, có nhà báo hỏi đại diện phía
Cty: “Ở Đài Loan, Cty Vedan có làm như vậy
không?”

Nhà quản lý đại diện Cty trả lời: “Mỗi nước đều có hệ
thống pháp luật, quy định riêng. Cty sẽ cố gắng khắc
phục thiếu sót ở Việt Nam thời gian qua”.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ: Trong vụ án Huyền Như chiếm đoạt tài sản

HĐXX hỏi: "Các tổ chức tín dụng có được phép gửi

tiền và ủy thác tiền gửi không?”.

Vị đại diện NHNN đã lôi ra các văn bản, quy định của
ngân hàng khiến HĐXX sốt ruột yêu cầu trả lời vào
trọng tâm câu hỏi. Cuối cùng, vị này lại khẳng định:
“Tôi không trả lời!”.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 BÀI TẬP

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Tại phiên tòa xét xử vụ án tại VN Pharma.

• Khi xét xử, HĐXX chất vấn: "Với một loại thuốc mà
các bị cáo làm giả hồ sơ để nhập khẩu và lưu hành
thì có đủ điều kiện để sử dụng tại Việt Nam không?".

• Bị cáo Hùng trả lời: "Nếu hồ sơ bị cáo Cường cung

cấp không giả thì đủ điều kiện".

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ:
Chương trình tư vấn trực tuyến Định hướng ôn thi và chọn
nguyện vọng vào lớp 10 tại trường THCS Lê Quý Đôn.
Một bạn học sinh đã đặt câu hỏi về chuyện cộng điểm ưu
tiên: "Điểm cộng HSG cấp Thành phố năm nay có còn được
cộng hay không? Điều gì khiến thầy cô nghĩ rằng việc bỏ
điểm cộng HSG sẽ mang đến sự công bằng cho tất cả các
bạn đang ngồi ở đây?".
Thầy Nguyễn Minh Hoàng, Trưởng phòng Thanh tra và
Kiểm định chất lượng của Sở GD&ĐT TP.Hồ Chí Minh:
“Chúng ta sống và làm việc theo pháp luật”

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 IV. QUY LUẬT LÝ DO ĐẦY ĐỦ

Một tư tưởng chỉ có giá trị khi nó có đầy đủ các cơ sở.

Quy luật lý do đầy đủ đòi hỏi các tư tưởng phải

được đưa ra trên những cơ sở nhất định.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Quy luật lý do đầy đủ dựa trên một quy luật rất cơ bản
của tự nhiên là quy luật nhân - quả:

Mọi sự vật và hiện tượng đều có nguyên nhân của nó.

Trong cùng một điều kiện, cùng một nguyên nhân sẽ
đưa đến cùng một kết quả.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

YÊU CẦU TRONG HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP
1. Các sự kiện phải có thật, liên quan đến vấn đề và
được thu thập theo đúng quy định của pháp luật.
2. Các tư tưởng được sử dụng phải đúng, hoặc được
pháp luật quy định.
3. Các tư tưởng được sử dụng phải có quan hệ đến điều
cần chứng minh.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ:
Mô hình vũ trụ địa tâm

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ :

Thấy một bé gái có các vẩy sần từ cẳng chân đến háng,
nhiều người tin rằng đó là “người rồng, có khả năng
chữa bệnh”

(Tuổi Trẻ, 02/5/2007)

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ:
Đốt trạm 5G vì tin vi rút Corona có thể phát tán từ
trạm 5G
Người Anh đốt cột phát sóng 5G vì virus corona
Ít nhất ba cột phát sóng 5G vừa bị đốt cháy vì có người tin
rằng nó là nguồn phát tán virus corona.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Ví dụ:

Vụ án “7 năm đi tù oan vì lời nói của cháu gái 6

tuổi”

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Uống thuốc sốt rét trị Corona

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 BÀI TẬP

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

Ví dụ:

Câu chuyện vui về phân tích SWOT của người ăn mày.

Nguồn: https://kenh14.vn/doi-song/bai-hoc-marketing-
dang-kinh-ngac-tu-mot-nguoi-an-may-tren-pho-
20150320112248425.chn

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 BÀI HỌC KẾT THÚC

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 BÀI TẬP NHÓM
Vẽ sơ đồ tư duy:
A. Sinh viên đặt tên cho nhóm – nêu rõ thành viên
nhóm trong sản phẩm nộp.
B. Chủ đề:
1. QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA TƯ DUY
2. NGỤY BIỆN
Lưu ý: Chọn 5 loại Ngụy biện trong giáo trình và 3 loại
Ngụy biện ngoài giáo trình.

8/21/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM