Professional Documents
Culture Documents
Białaczki Dopisane
Białaczki Dopisane
‘
1. Nowotwory u ptaków
Możemy podzielić je na 2 grupy:
Nowotwory o nieznanej etiologii – sporadycznie występują u ptaków z różnych gatunków, w różnym wieku; nieistotne w
większej skali, różne czynniki-nie do końca poznane
Nowotwory o znanej etiologii - wywoływane przez wirusy z rodziny:
Retroviridae – bardzo powolna transformacja nowotworowa (wyjątek: niektóre mutanty bardzo szybko)
Herpesviridae – nie wszystkie są onkogenne, ale przykładem onkogennego może być np. alfaherpeswirus ptasi (-> MD) -
najczęstsze
Wszystkie te wirusy różnią się od siebie budową, strukturą antygenową, znaczeniem epidemiologicznym, ale wszystkie one mają
wspólną cechę, a mianowicie zdolność do wywoływania zmian rozrostowych i z tego względu powinny być brane pod uwagę w
diagnostyce różnicowej.
2. Historia odkryć (bardzo ważne odkrycia, odznaczone nagrodą Nobla, w medycynie i fizjologii):
Pierwsze doniesienia o chorobach białaczkowych w Europie (druga połowa i koniec 19 wieku):
o 1868 r. Rolaff opisał pierwszy przypadek „lymphosarcomatosis”
o 1896 r. Caparini opisał „fowl leukemia”
Pierwsze przypadki białaczek ptasich opisano w USA w 1905 r.- jeszcze nikt nie wiedział, że mają one etiologię wirusową,
przypominały ludzkie białaczki
Wirusową etiologię białaczki erytroblastycznej wykazano w 1908 r. (Ellerman i Bang, Dania), a w 1911 r. (Francis Peyton
Rous, USA) mięsaka (guza litego) u ptaków są wywoływane przez jakiś czynnik wirusowy, ale wiedział że można pobrać od
1 kury, poddac homogenizacji i filtrowaniu i po wszczepieniu przesączu wywołać takiego samego mięsaka u innej kury.
W 1947 r. Burmester i wsp. udowodnili wirusową etiologię białaczki limfatycznej
W 1966 r. F.P. Rous za badania nad onkogennymi wirusami otrzymał nagrodę Nobla z Fizjologii i Medycyny.
1 odkryte nowotwory to kurza białaczka erytroblastyczna i mięsak o etiologii wirusowej, nie zdawali sobie jednak do
końca sprawy o mechanizmach powstawania tych białaczek, dopiero niżej wymienieni zaczęli to badać
W 1975 r. nagroda nobla za RT – odwrotna transkryptaza (Howard Martin Temin, Renato Dulbecco i David Baltimore)
bardzo ważna cecha retrowirusów!!!
W 1989 r. nagroda Nobla za odkrycie onkogenu src wirusa mięsaka Rousa (Bishop and Varmus) bardzo ważny czynnik
przy patogenezie białaczek
Prace o białaczkach i wirusach je wywołujące, były bardzo ważne w rozwoju medycyny człowieka, do dzisiaj są to ,,wirusy
modelowe’’ przy których pracuję się np. podczas odkrywania nowych leków przeciwwirusowych/przeciwnowotworowych
Podgrupy A, B, C i D tworzą egzogenne wirusy, z których wirusy należące do grupy A i B mają największe znaczenie w
patologii kur (głównie typu lekkiego-nioski, głównie limfatyczna, ale czasami mięsaki), częściej A niż B
W 1987 r. rozpoznano w Wielkiej Brytanii nową podgrupę J w obrębie wirusów białaczkowych – związane z białaczką
mieloidalną – rekombinacja egzogennych wirusów podtypu A i B a genem env (kodującym otoczkę) pochodzącym z
endogennego wirusa podgrupy E. Opisane dopiero w 1991r.
Do podgrupy E należy rodzina endogennych wirusów reprezentowanych przez prowirusowe DNA zintegrowane z
genomem komórki gospodarza. Niektóre z tych genów wirusowych w ogóle nie ulegają ekspresji
W ostatnich latach, w Chinach, stwierdzono obecność rekombinantów wirusów J z wirusami endogennymi z podgrupy E,
które mogą powodować mielocytomatozę u kur nieśnych często wraz z jednoczesną hemangiomą (Podgrupa K, ALV-K)
jeśli w 1 komórce spotkają się 2 wirusy, to powstać może nowy wirus o odmiennych cechach
Teraz dominuje wirus J, szczególnie u kur mięsnych na reprodukcji, ale tez u brojlerów i powoduje mielocytomatozę
Grupa K, nowa grupa!!!
Endogenne= u innych gatunków, bażant, przepiórka
8. Wirusy ułomne=defektywne
Nie posiadają zdolności do wytwarzania otoczki wirusowej (wirus env), a więc kompletnej, w pełni zakaźnej cząstki
wirusowej np. wirusy z podgrupy E, ale nie wszystkie
Posiadają obszary delecji w swoich genach strukturalnych (liczne szczepy posiadające onkogeny), mocno zjadliwe
wirusy? Mogą posiadać onkogeny, ale nie mogą się wydostać.
Wirusy ułomne, aby mogły wydostać się z komórki potrzebują do namnażania wirusów pomocniczych, który pożyczy
czegoś do wydostania się z komórki gospodarza
9. Drogi zakażenia
Wirusy egzogenne
droga pionowa (najbardziej niebezpieczna) – od zakażonych matek przez jajo na potomstwo, między pokoleniami i
między ptakami po wylęgu
droga pozioma – od zakażonych osobników na ptaki zdrowe
z epizootycznego punktu widzenia pionowa droga jest najistotniejsza, bowiem przyczynia się ona do przekazywania
zarazka między pokoleniami, ale tylko 10% lub mniej zakażonych nabywa wirusa tą drogą matka-jajo, reszta zakaża się od
nich w pierwszych godzinach/dniach życia (droga pokarmowa lub aerogenna) piskląt dużo, blisko siebie itd.
przekazywanie wirusa u nioski ma miejsce głównie w jajowodzie, gdzie wirus intensywnie replikuje się w komórkach
tworzących białko jaja, zlokalizowanych w części głównej jajowodu (magnum) = stąd białko jaja jest b. dobrym
materiałem do diagnostyki na obecność antygenu p27
wirus znajduje się również w jajniku, ale zakażenie przez zawiązki komórek jajowych odgrywa mniej istotną rolę w
rozprzestrzenianiu się białaczek
kury są znacznie bardziej wrażliwe na zakażenie wirusami białaczek niż koguty
u zakażonych samców wirus replikuje się intensywnie w całym układzie rozrodczym poza komórkami rozrodczymi ( w
plemnikach nie ma, ale w komórkach jest), stąd wirus obecny jest w nasieniu
koguty te stają się ważnym źródłem zakażenia dla zdrowych niosek, a do infekcji dochodzi podczas krycia
zakażone pionowo zarodki nie zamierają (w 100%), nie wykazują zmian, ich rozwój i wyląg są normalne, wylęgowość jest
mniejsza, gorsza skorupa, niższy % zapłodnienia i cześć jest normalnie wykluta
u takich zakażonych transsowarialnie zarodków jest ten stan tolerancji
wytwarza się u nich stan tolerancji immunologicznej – wyklute osobniki nie wytwarzają przeciwciał seroneutralizujących
i przez całe życie pozostają siewcami, są to ptaki wiremiczne, wiremia trwa msc!!
o stałe namnażanie się wirusa ma miejsce w komórkach nabłonka przewodu pokarmowego, układu rozrodczego,
kanalików nerkowych oraz w komórkach nabłonka gruczołów ślinowych
o ptaki te wydzielają wirus ze śliną, wydzieliną przewodów nosowych oraz z kałomoczem
o wydzielanie wirusa zmniejsza się w drugim roku życia ptaka, a po ukończeniu 18 m-cy w większości wypadków
ustaje
o po osiągnięciu dojrzałości płciowej przekazują one wirus poprzez jajo na potomstwo
o ptaki zakażone bardzo wcześnie w klujniku/do 6 tyg/do 3 tyg ogólnie zakażone wcześnie pisklęta, z
niezakażonych jaj, ale miały kontakt z zakażonymi też mogą wpaść w stan tolerancji, dopiero ptaki zakażone
później reagują normalnie tj. replikacja, siewstwo, itd.
wirusy białaczkowe zachowują w środowisku kurnika zjadliwość tylko przez kilka (2-3) godzin, krótka droga do pokonania
- układ oddechowy, pisklaki blisko siebie, kurz/pył lub przewód pokarmowy
zakażenie horyzontalne jest możliwe i częste, zwłaszcza w okresie pisklęcym
ptaki wrażliwe, pozostające w kontakcie z siewcami wirusa, zakażają się drogą horyzontalną poprzez:
układ oddechowy (z wdychanym powietrzem zawierającym cząstki pyłu z wirusem),
przewód pokarmowy (kiedy ptaki pobierają zanieczyszczoną wirusem paszę, wodę lub ściółkę)
bezpośrednie wprowadzenie wirusa do układu krwionośnego: igły (szczepienia), pasożyty (dermanyssus),
kanibalizm
przenoszenie się zakażenia z ptaka na ptaka za pośrednictwem wydalin i wydzielin jest procesem powolnym (niezależnie
od tego, czy zakażenie przez u. oddechowy czy pokarmowy żywotność wirusa)
osoby z obsługi mogą mechanicznie przenosić wirusa (seksowanie), na rękawiczkach personelu np.
wirus nie ma zdolności przenoszenia się na duże odległości z prądem powietrza
Drogi zakażenia
gdy dojdzie do zakażenia poziomego rozwija się wiremia, w tym okresie ptaki wydzielają wirus do otoczenia, a nioski
przekazują go do jaj
zakażenie poziome wiremia wydalanie wirusa do jaja i środowiska
wiremia trwa 2 – 3 tygodnie i kończy się wraz z wytworzeniem odpowiedniego miana przeciwciał neutralizujących
wirus
wytworzone p/ciała przenoszą się przez jaja na potomstwo utrzymują się one u piskląt przez 3-4 tygodnie i chronią
je przez zakażeniem horyzontalnym
Wirusy endogenne
są przekazywane przez komórki rozrodcze zgodnie z mendlowskimi prawami dziedziczenia zarówno przez kury jak i
koguty (droga genetyczna), wbudowane w postaci prowirusa w komórkach gospodarza i przekazywane w genomie
np. wirus EV-21 jest w locus ev21 na chromosomie Z w genie K – powolnego pierzenia i jest przekazywany przez komórki
rozrodcze i w ten sposób się rozprzestrzenia
czasami, gdy mają cały komplet genów mogą tworzyć pełnowartościowe cząstki wirusów potomnych zdolne do
opuszczenia komórek niezwykle rzadkie!!!
w przypadku wirusów ułomnych zwykle dochodzi do syntezy pewnych białek, które można wykryć w organizmie różnymi
metodami (w krwi, surowicy – wyniki fałszywie dodatnie (p27 z wirusów endogennych); białko jaja już ok do badania)
10. Grupy immunologiczne – w zależności od stanu immunologicznego w chorym stadzie wyróżnia się 4 grupy ptaków:
(V – virus; A – antibodies; S-shedding)
Grupa Opis V A S
Grupa I wolne od zakażenia wirusem Nie występuje wiremia; nie wytwarzają - - -
białaczkowym/genetycznie specyficznych przeciwciał; nie sieją wirusa do
odporne środowiska
Grupa II ptaki z wiremią (wirus białaczki nie produkują przeciwciał, ale wydalają b. dużo + - +
we krwi)-transowarialnie/bardzo wirusa do środowiska; najważniejsze znaczenie
wcześnie w kurniku zakażone w rozprzestrzenianiu się wirusa w stadzie
(tolerancja immunologiczna)-problemy z
białaczkami, układ immuno nie walczy
Grupa nioski niewiremiczne wytwarzają p/ciała i nie są siewcami wirusa - + -
III
Grupa chore immunokompetentne Wytwarzają specyficzne p/ciała, występuje +/- + +/-
IV??? wiremia, w sposób nieregularny sieją
Rysunek 10 osteopetroza
15. Diagnostyka
Badanie histopatologiczne
Określenie typu zmian nowotworowych, jaki typ komórek mamy w zmianie
Rodzaj tkanek: żywe ptaki lub narządy zmienione nowotworowo (wątroba, śledziona, BF, grasica, szpik, nerwy
obwodowe etc.) pobrane od świeżo padłych ptaków (lub ubić słabe sztuki), utrwalone 10% zbuforowaną formaliną
Badanie cytologiczne (rzadziej, Aga ma mnie pracy, niż Gesek)
Preparaty odciskowe zmienionych nowotworowo tkanek
Barwienie May Grunwald-Giemsa
Badania wirusologiczne - Izolacja wirusa (w Puławach)- zwykle do badań naukowych, nie rutynowo
skomplikowane, drogie, pracochłonne (jeśli się wykonuje, to cele naukowe – identyfikacja i klasyfikacja izolatów
występujących w kraju)
wirus izolowany najczęściej z krwi (plazma, limfocyty) lub białka jaja, zmienione nowotworowo tkanki, zarodki
izolacji dokonuje się zwykle w hodowli fibroblastów zarodka kurzego CEF niewrażliwych na wirusy z podgrupy E = C/E
próbki do badań wirusologicznych przechowujemy w -70 st. C , suchy lód (szybka inaktywacja wirusa w temp. pokojowej)
DAS ELISA- dołek opłaszczony przeciwciałami, w tym wypadku p27, potem przeciwciała 2 rzędowe, które łączą się z innym
epitopem genu, a dopiero potem koniugat, stąd te 1 przeciwciała są do wiązania antygenu
16. Różnicowanie
Choroba Mareka - herpeswirus
Zespół limfoproliferacyjny - niezwykle rzadko, indyki
Retikuloendotelioza (powodują chłoniaka lub karłowatość)
Choroby nowotworowe o nieznanej etiologii
wszystkie choroby zakaźne przebiegające ze zmianami wytwórczymi
o koligranulomatoza
o gruźlica
17. Leczenie:
Brak leczenia przyczynowego, brak immunoprofilaktyki swoistej - trudni przeciwnicy!!!
Jedyne retrowirusy gdzie stosuje się leczenie to HIV ludzki
Ogólne zasady bioasekuracji i higieny – redukcja zakażenia ze środowiska
Selekcja linii kur genetycznie odpornych na zakażenie i/lub rozwój zmian nowotworowych lub oba
o Loci autosomalne tv-a (ALV-A), tv-b (ALV-B, D i E), tv-c (ALV-C), tv-j (ALV-J) kodujące receptory pow. na komórkach
gospodarza, które łączą się z gp85 wirusa i wpuszczają go do środka (klucz-zamek)
o Allele danego genu są zawsze 2: tv-as i tv-ar, tv-bs i tv-bR… itd. (s-podatne, r-rezystencja; tylko homozygoty
odporne- tv-ar+tv-ar!!!)
o Receptory dla ALV pełnią ważne funkcje np.
Receptory ALV-A to receptory dla lipoprotein o małej gęstości
Receptory dla B, D, E to receptory dla TNF, czynnik martwicy nowotworu
Te receptory mają swoje geny kodujące np. tv-a dla A itd.
o U kur genetycznie odpornych na zakażenie w komórkach jest mniej, bądź nie ma odpowiednich receptorów lub
mają inną konformację przestrzenną, wirus nie może do komórki wniknąć odporność na zakażenie
o U kur odpornych na zmiany nowotworowe dochodzi do regresji indukowanych guzów pod wpływem genów
układu MHC odporność na wystąpienie zmian nowotworowych, regresja guzów
18. Zapobieganie:
najlepsza metoda – poza reżimem sanitarnym uwalnianie stad od zakażonych niosek, żeby nie dostały się na
potomstwo, uwalnianie stad pra i rodzicielskich, by były wolne od zakażeń, badanie + eradykacja
najskuteczniejszym sposobem jest odchów wolnych od białaczki ptaków pochodzących od niezakażonych niosek
generalnie przerwanie pionowej drogi zakażenia – eliminacja z rozrodu osobników zakażonych
wykrywanie genu gs ALV – białko jaj, wymazy z kloaki
test ELISA + PCR = wzrost wykrywalności
z jaj niosek ujemnych – wyląg piskląt i odchów w małych grupach (25-50), okresowe badania, badanie jaj i piskląt oraz w
odchowie piskląt
nie zapominać o kogutach (wymaz z kloaki, badanie krwi)
19. Zwalczanie:
Anglia – badanie i eradykacja kur i kogutów stad mięsnych w 20 i 22 t.ż. reagowane dodatnio eliminacja, każda sztuka
musi być przebadana
+ badanie jaj i piskląt ze stada rodzicielskiego w 23, 26 i 40 t.ż. po zastosowaniu poziom zakażeń potomstwa obniżył się
z prawie 50% do ok. 0%
Badania PIW-BIP w Puławach (2009/10 r.) potwierdziły znaczne rozprzestrzenianie zakażeń wirusami białaczek (wirusy A
i B 32,5% stad seropozytywnych oraz 45% stad seropozytywnych w kierunku wirusa J) u kur w Polscenie jest to
optymistyczne, białaczka występuje w terenie, ale hodowcy nie są chętni do badań, czy ubicia stada, a mało co można z
tym zrobić dużo zależy, kiedy zakażone, czy sa przeciwciała, czy mamy stan wiremiczny, ale są to duże koszta itd. a
ludzie nie chcą wydawać kasy i wiedzieć stąd sporo białaczek i trzeba się z tym liczyć