ZAIMEK

Zaimek to część mowy, która pozwala zastąpić rzeczownik, przymiotnik, przysłówek bądź
liczebnik. Dzięki niemu unikamy powtórzeń w zdaniu bądź możemy wskazać lub określić coś bez
dokładnego nazywania.

Nazwa zaimek pochodzi od „za imię” – zamiast podawać imię bądź nazwę danego obiektu, możemy
powiedzieć po prostu: to, tamto, ktoś, coś, ona, on. Ważne jest, aby pamiętać, że użycie zaimka jest
stosowne tylko wtedy, gdy odbiorca komunikatu wie, o co chodzi, bądź słowo, które zastępuje zaimek,
zostało użyte w wypowiedzi wcześniej.

Zadania zaimków
Zadania zaimków są następujące:

 zastępowanie powtarzających się wyrazów (rzeczowników, przymiotników, liczebników i

przysłówków),
 nazywanie obiektów, ich ilości i okoliczności wtedy, gdy nie wiadomo, jaka jest ich właściwa nazwa
(np. ileś, kiedyś, to, tamto),
 skracanie wypowiedzi,

Najważniejsza funkcja zaimków to zastępowanie wyrazów tak, by uniknąć powtórzeń. Dzięki temu
zdanie brzmi lepiej:

 Adam niedawno obejrzał dobry film. Adam obejrzał film z zaciekawieniem i pożyczył film koledze.
Koledze film się nie spodobał.
 Adam niedawno obejrzał dobry film. Obejrzał go z zaciekawieniem i pożyczył koledze. Jemu się nie
spodobał.

Podział zaimków
Zaimki zastępują tylko samodzielne części mowy – rzeczownik, przymiotnik, liczebnik i przysłówek .
Wyróżniamy następujące ich typy:

 rzeczowne – zastępujące rzeczownik (np. ja, ty, my, wy, oni, kto, co, nic, coś, ktoś),
 przymiotne – zastępujące przymiotnik (np. mój, twój, nasz, taki, który, inny, tamten, ta, ci),
 liczebne – zastępujące liczebnik (np. ile, tyle, kilka, ileś, ilekolwiek),
 przysłowne – zastępujące przysłówek (np. tak, tam, tu, wtedy, gdzieś, tamtędy, kiedyś).

Powyższy podział nie jest jedyny. Zaimki dzielimy również ze względu na to, jaką mają funkcję.
Wówczas wyróżniamy wśród nich:

 osobowe (np. ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one),
 zwrotne (np. się, siebie, sobie),
 dzierżawcze (np. mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, ich),
 wskazujące (np. ten, ta, to, tamten, tam, tu, ów, tędy, taki, ci, tamci, owi, sam),
 pytające (np. kto? co? jaki? który? gdzie? kiedy? jak? komu? czemu? kogo?),
 względne (np. kto, co, komu – bez znaku zapytania, służą do wprowadzania zdania
podrzędnego, Ten, kto to zrobił),
 nieokreślone (np. ktoś, coś, jakiś, gdzieś, kiedyś, cokolwiek),
 przeczące (np. nic, nikt, żaden, nigdy, nigdzie),
 upowszechniające (np. wszyscy, zawsze).
 Odmiana zaimków
Generalnie zaimki odmieniają się tak, jak zastępowane przez nie części mowy. W związku z
tym zaimki przysłowne są nieodmienne.

 zaimki odmienne – odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje:

rzeczowne – zastępujące rzeczownik (np. ja, mnie, ty, tobie, my, nam, wy, was, oni, one, ich, kto,

kogo, co, czego, nic, niczego, coś, czemuś, ktoś, kimś),
 przymiotne – zastępujące przymiotnik (np. mój, mojego, twój, twoich, nasz, naszej, taki, taka,
który, którego, inny, innej, tamten, tamtą, ta, tej),
 liczebne – zastępujące liczebnik (np. ile, iloma, ilu, tyle, tylu, tyloma),
 nieodmienne:
 przysłowne – zastępujące przysłówek (np. tak, tam, tu, wtedy, gdzieś, tamtędy, kiedyś).

Użycie zaimków mi, mnie, ci, tobie, jego, go itp.

Bardzo często zdarza się, że zaimki mi, mnie, ci, tobie, jego, go, mu, jemu są używane niewłaściwie.
Zasada ich stosowania jest bardzo prosta: dłuższych, akcentowanych form używamy na początku
zdania bądź wtedy, gdy chcemy podkreślić osobę, o której mówimy lub jej stanowisko:

 Podoba mi się ten film – zwykłe stwierdzenie, zaimek mi.

 Mnie się ten film podoba – podkreślenie swojego stanowiska zaimkiem mnie.
 Dam ci ten plecak – zwykłe stwierdzenie, użyto zaimka ci.
 Tobie dam ten plecak, im nie – podkreślenie, że tylko ty dostaniesz plecak, nie inni.
 Nie ma go tu – zwykłe stwierdzenie z użyciem zaimka go.
 Jego nie zaprosiliście – podkreślenie osoby formą akcentowaną jego.