Çeviri: Muhammad Baraa Karazeh

Gözden geçirme: Eren Gokce

¿Hablas español? Parlez-vous français?

你会说中文吗？

Eğer "sí", "oui" ya da "是的"

olarak cevapladıysanız ve

bu videoyu İngilizce dilinde izliyorsanız,

muhtemelen dünyadaki iki veya daha fazla

dil bilen kesimdensiniz.

Daha kolay yolculuk yapma ve

filmleri alt yazısız izlemenin yanı sıra,

iki veya daha fazla dil bilmek

beyninizin tek dil

bilen arkadaşlarınızın beyninden

daha farklı görünüp,

daha farklı çalıştığı anlamına gelir.

Peki bir dil bilmek gerçekten

ne anlama geliyor?

Dil becerisi tipik olarak iki aktif

bölümde, konuşma ve yazma,

ve iki pasif bölümde, dinleme

ve okuma, ölçülmektedir.

Dengeli bir çift dil bilen insan,

iki dilde de hemen hemen

eşit yeteneklere sahipken, dünyadaki

çift dil bilen insanların çoğu

dillerini farklı oranlarda biliyor

ve kullanıyorlar.

Durumlarına ve her bir dili nasıl

kazandıklarına bağlı olarak,

üç genel tipte sınıflandırabilirler.

Örneğin, Gabriella,

ailesi, o iki yaşındayken Peru'dan

ABD'ye göç etmiş.

Karma çift dil bilen bir insan olarak,

Gabriella iki dilsel kodu da

aynı anda geliştiriyor,

bir kavram setiyle,

etrafındaki dünyayı deneyimlerken,

hem İngilizce, hem de

İspanyolca öğreniyor.

Diğer yandan, genç erkek kardeşi,

eşgüdümsel bir çift dil bilen olabilir,

iki kavram setiyle çalışarak,

evde ve arkadaşlarıyla İspanyolca

konuşmaya devam ederken,

okulda İngilizce öğrenebilir.

Son olarak, Gabriella'nın ebeveynlerinin

ikinci dereceden çift dil bilen

olmaları muhtemel, onlar ikinci

dillerini, birinci dilin filtresinden

geçirerek öğreniyorlar.

Çift dil bilen insanların tüm

çeşitleri aksana ya da telafuza

bakılmaksızın bir dile tamamen

hâkim olabildikleri için,

fark normal bir gözlemci tarafından

kolay anlaşılamayabilir.

Ama beyin görüntüleme

teknolojisindeki son gelişmeler,

dil öğrenmenin belli yönlerinin

çift dil bilen bir beyni nasıl etkilediği

konusunda nörolinguistlere
bakış açısı sağladı.

Beynin sağ lobu duygusal ve sosyal

alanlarda daha aktifken,

sol lobunun mantıksal süreçlerde

daha baskın ve analitik olduğu

herkesçe bilinen bir gerçek;

fakat bu bir derecelendirme olayı,

kesin bir bölünme değil.

Fonksiyonların beynin farklı yarım

kürelerinde olma prensibi

yaşla beraber gelişirken,

dilin iki tip fonksiyonu da içermesi kritik

dönem hipotezini beraberinde getirdi.

Bu teoriye göre,

çocuklar daha kolay dil öğrenir,

çünkü gelişen beyinlerinin esnekliği

onların dil öğrenirken iki yarım

küreyi de kullanmalarına izin verir;

ama çoğu yetişkinde, dil

tek bir kürede yerleşmiştir,

genellikle sol yarım kürede.

Eğer bu doğruysa, çocuk yaştayken

dil öğrenmek size dilin sosyal ve duygusal

bağlamı konusunda daha bütünsel

bir kavrayış kazandırabilir.

Diğer taraftan,
son araştırmalar gösteriyor ki

yetişkinlikte ikinci dil öğrenen insanlar,

ikinci dillerini konuşarak

problemlerle yüzleştiklerinde,

kendi dillerini konuşurken olduklarından

daha az duygusal önyargı ve daha mantıklı

bir yaklaşım gösteriyorlar.

Ek dilleri ne zaman öğrendiğinizden

bağımsız olarak,

çok dil bilen birisi olmak beyninize

dikkate değer avantajlar sunar.

Bazıları gözle bile görülebilir,

beyninizin çoğu nöronunu

ve sinapsını barındıran

gri maddenin daha yoğun olması gibi ve

ikinci dil konuşurken belli bölgelerde

daha fazla aktivite olması gibi.

Çift dil bilen bir beynin hayatı

boyunca yaptığı artan egzersizler,

aynı zamanda Alzheimer ve

bunama gibi hastalıkların

başlangıçlarını da
beş yıla kadar geciktirir.
Çift dil bilmenin kavramsal
yararlarının çoğu

şu an sezgisel görünebilir;

ama daha eski uzmanları şaşırtırlardı.

1960'lardan önce, çift dil bilmek,

çocukların iki dil arasında kalarak

çok fazla enerji harcamalarına sebep olup

gelişimlerini yavaşlattığı gerekçesiyle

bir engel olarak görülürdü

ve bu görüş kusurlu bir

çalışmaya dayanır.

Daha yeni bir çalışma gösterdi ki

çapraz-dil sınavlarında bazı

çift dil bilen bazı öğrenciler için

tepki verme süresi ve hatalar artıyor;

çalışma aynı zamanda şunu da gösterdi,

bir dilden diğerine geçerken

ihtiyaç duyulan efor ve dikkat,

dorsolateral prefrontal kortekste

daha çok aktiviteye neden oluyor

ve olanak dâhilinde güçlendiriyor.

Beynin bu kısmı, yönetim fonksiyonlarında,

problem çözerken, görevler arasında

geçiş yaparken ve alakasız bilgileri

ayıklarken odaklanmamızda

büyük bir rol oynar.

Yani, çift dil bilmek bilmek

sizi daha zeki yapmasa da,

beyninizi daha sağlıklı, karmaşık

ve aktif olarak meşgul kılar.

Küçükken ikinci bir dili öğrenecek

kadar şanslı olmasanız da,

kendinize bir iyilik yapıp

"Merhaba"dan "Hola",

"Bonjour" veya "您好"ya dilsel

bir sıçrama yapmak için hiç geç değil.
Çünkü söz konusu beyinse,

azıcık egzersizle uzun

bir yol katedebilirsiniz.