Experiment 4.
9 Kristalwater in soda
Wat je nodig hebt
• brander met driepoot
en gaasje
• hittebestendige
erlenmeyer van
100 mL
• stop voor erlenmeyer
met doorvoer voor
glasbuisje en slang
• weegschaal
• statiefmateriaal
• reageerbuis
• soda
• wit kopersulfaat
Opstelling om kristalwater
te bepalen.
CO5-4H/V-E-00-14
© Noordhoff Uitgevers bv 2018
Inleiding
Kristalwater is water dat wordt gebonden aan de ionen in een ionrooster.
Zouten die kristalwater in hun ionrooster hebben noem je zouthydraten. Soda is
een zouthydraat met de formule Na2CO3·xH2O. Het aantal moleculen
kristalwater in deze formule wordt aangegeven met x. In dit experiment
verwarm je soda en onderzoek je welke stof hierbij vrijkomt.
Bepaal het massapercentage kristalwater in soda en bereken het aantal
moleculen kristalwater per Na2CO3-eenheid.
Uitvoering
1 Verwarm de erlenmeyer eerst een minuut met een blauwe vlam. Laat
afkoelen en bepaal de massa van de lege, droge erlenmeyer.
2 Klem horizontaal aan het statief een reageerbuis met daarin een schepje wit
kopersulfaat.
3 Weeg in de erlenmeyer 5 g soda nauwkeurig af.
4 Plaats de stop met slang op de erlenmeyer en steek het uiteinde van de
slang in de reageerbuis met wit kopersulfaat. De slang raakt het kopersulfaat
niet.
5 Verwarm de erlenmeyer enkele minuten met inhoud met een blauwe, iets
ruisende, vlam.
6 Stop met verwarmen als er geen damp meer zichtbaar is.
7 Laat de erlenmeyer afkoelen en bepaal de massa van de erlenmeyer met
inhoud.
Waarnemingen en conclusies
1 Noteer je waarnemingen en meetgegevens nauwkeurig.
2 Bereken de massa van het vrijgekomen water en de massa van het
overgebleven Na2CO3.
3 Bereken het massapercentage kristalwater in soda.
4 Bereken het aantal mol kristalwater en het aantal mol Na2CO3. Bereken
de waarde van x in Na2CO3·xH2O.
5 Kun je er zeker van zijn dat de damp die vrijkomt bij het verwarmen van soda
waterdamp is? Licht je antwoord op toe.
6 Verklaar het vloeibare karakter van de soda bij verwarmen. Is hier sprake van
smelten?
Chemie Overal 4 vwo Experiment 4.9