Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 14

31.10.

2022

Bu modülde neler öğreneceğiz?


• Değerlendirme
• Gözlem – görüşme
becerileri
• Formülasyon
‘İlişki terapidir, davranış değişikliğine veya
terapiye hazırlık değildir.’

Garry L. Landreth

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Bireyi neden tanırız? Bireyi neden tanırız?

• Bireyin kendini tanımasına ve gerçekçi bir • Evlilik ve eş seçiminde bireylere yardımcı olmak
benlik geliştirmesine yardım etmek için, için,
• Bir kurumun özel amaçları için en uygun kişileri
• Herhangi bir konuda karar vermek için seçmek için,
gerekli temel bilgilerin toplanması amacıyla,
• Bireyin belirli konularda gelecekteki başarılarını
• Yetenek ve ilgileri doğrultusunda bireyleri yordamak, çıkarsamalarda bulunmak için,
akademik programlara ve mesleklere • İş verimini artırmak için bireylerin ve işin
yönlendirmek için, niteliklerine uygun kişileri seçmek ve
yerleştirmek için,
• Genelde ve okulda düzenlenecek eğitim
programları için uygun olacak bireyleri • Bireyin sorunlarına uygun yardım ve sağaltım
hizmetini kararlaştırmak ve tanı koymak için.
seçmek ve yerleştirmek için,
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
• İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022

İlk temas önemlidir. İlk görüşme de önemlidir.

• Bekleme odasında karşılamak • Zihindeki olası sorular


• İsimle hitap etmek • “Bana yardım edebilecek mi?”
• “Anlayabilecek mi?
• Nazik ve sempatik bir tutum • “Beni dinleyecek mi?”
• Göz kontağı kurmak • “Benimle ilgilenecek mi?”
• Olası tereddüt ve kaygıya yönelik hazırlık • “Bana saygı mı gösterecek, alay mı edecek”
• “Güvenilir mi?”

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

İlk görüşme de önemlidir. İlk görüşme de önemlidir.

• İki amaç: • İki amaç:


• Tanı koyma • Terapi
• Tanı koymak amaçlanır • Danışanı anlamaya tanı koymaktan daha fazla
• Önceden hazırlanmış sorular sorulabilir önem verilir.
• DSM-V, ICD • Danışanın, verbal (sözel) ve nonverbal (sözel
olmayan) iletişimi de gözlemlenir.
• Psikolojik değerlendirme araçları kullanılabilir;
• a) Depresyon, Anksiyete vb ölçekleri • Görüşmeyi yapan profesyonel, danışanın
kendisinde uyandırdığı duygulara, izlenime
• b) Kişilik Testleri (MMPI gibi)
önem vermelidir.
• c) Projektif Testler (TAT, CAT gibi)

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

İlk görüşmede amaçlar İlk görüşmede amaçlar

• Amaç, ayrıntılı bilgi toplamak -Psikolojik


• Danışanla işbirliği ve güven ilişkisi kurmak problemin biyo-psiko-sosyal boyutlarını
• Danışanın problemlerini anlama, anlamak
normalleştirme ve güven aşılama • Anlamlı bilgi toplamak
• Kişinin problemiyle ilgili teorik bilgi verme • Odak teorik oryantasyona bağlıdır.
• Kişinin terapiye dair beklentilerini • Yapılandırılmamış, yapılandırılmış veya
öğrenmek ve gerekirse düzeltmek yarı yapılandırılmış olabilir.
• Danışanın serbestçe konuşmasına izin
vermek önemli.

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Birkaç temel ilke Önemli!

• İnsan insana ilişki • Hangi bilgiye gereksinim duyulduğunu


• Objektiflik bilmek
• Duyguları tanımak • Bilginin nasıl alınacağını bilmek
• Ezmeden, saygıyla ve incelikle • Bilgi almak için yapılandırılmış olan bir
taslağa sahip olup, esnek bir sıra izlemek
• Sezgilere güven
• Görüşmeyi danışanı ezici bir baskı altına
almadan yürütmek.
• Gönüllülük dışı ya da iletişim zorlukları.

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

Anamnez, hastanin hastaligini teshis etmek veya durumunu anlamak icin onunla
konusarak sorular sormak ve bilgi toplamaktir

Anamnez

Danışan-Terapist ilişkisinde odak


1. Danışanın adı, soyadı, doğum tarihi ve yeri,
noktası daima danışan olmalıdır. adresi ve varsa telefonu, gönderen kişinin adı,
görüldüğü tarih
2.Gizlilik ilkesinin açıklanması herhangi baska birine
3. Danışanın geliş nedeni konusulanlarin anlatilmayacagina dair
a) Yakınmaların belirlenmesi ve
açıklanması
b) Danışanın gerçeklerine göre
yakınmalarının nedenleri
c) Yakınmaların başlamasıyla ilişkili olan
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
olaylar, kişiler, durumlar
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Anamnez Anamnez

4. Yakınmaların öyküsü (geçmişi) • Aile


5. Geçmişte ve şimdi başvurulan çareler ve • Yapısı
sonuçları • Dinamiği
• Geçmişi
6. Danışmandan beklentiler
• Hastanın ailesiyle ilişkileri
7. Psikolog / Psikiyatrist deneyimi – İlaç • Yakınmalarla ailenin ilişkisi
deneyimi

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

Anamnez Anamnez

• Eğitim ve öğrenim durumu • İş


• Gitmiş olduğu okullar • Bugünkü işi
• Başarı ve başarısızlıkları • İş yerinin yapısı ve dinamiği
• Çalışma stili • İş yerindeki kişiler arası ilişkileri
• Okuldaki kişiler arası ilişkileri • İşleri seçme ve ayrılış nedenleri
• Hasta ve ailesinin okula, eğitim ve öğrenime
karşı tutumları

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Anamnez Anamnez

• Toplumsal ilişkiler • Gelişme süreci


• Kendinden büyüklerle, küçüklerle ve • Bedensel gelişim
yaşıtlarıyla
• Toplumsal uyum ve uyumsuzluklar • Bedensel sağlık ve geçirilen
hastalıklar, kazalar, operasyonlar
• Ailenin çocuk yetiştirme yöntemleri
• Romantik ilişkileri ve cinsel yaşam ve tutumları
• Saldırganlık
• Geçmişteki ruhsal sorunlar
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022

Anamnez Önemli

• Gizliliğe vurgu!
• Boş zamanları değerlendirme • ‘‘başka’’ yakınmalar daima araştırılır.
alışkanlıkları • Başlangıç sorusu: hem danışanın kendi
• Geleceğe yönelik beklentiler, umutlar ve kişiliğine uygun yanıt vermesine olanak
tasarımlar verecek kadar yapılanmamıştır hem de
• Danışmandan beklentiler danışmanın hastaya yardım etmeye istekli
olduğunu gösterir. sizi buraya getiren sey nedir
• Psikolojik değerlendirme sonuçlarının
açıklanması • Beklentilerin netleşmesi.

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

İlk görüşme sonuna gelindiğinde danışmanın aklında pek İlk görüşmenin sonlanması
çok noktanın aydınlanmış olması gerekir.
Danışanın adını ve dış görünümünü anımsayabilmeli,
yakınmalarını belirlemiş olmalı ve hastanın zihinsel
yeteneği, uyum biçimi, güdülenmesi, huyları, kişilik
örüntüsü, zorluklara dayanıklılığı ve başa çıkma becerileri, • Görüşme sonunda danışanın da soru
bedensel sağlığı ve kişiler arası ilişkileri hakkında bir
kanıya ulaşmış olmalıdır. sorabilmesine izin ver.
Toplanan verilere dayanarak yakınmalarının etiyolojisini, • Danışanın ilk görüşmeden sonra ne yapılacağı
kişiliği ne düzeyde ve nasıl etkilediğini, ego işlevselliğini
çözümleyecek varsayımlar kurabilmelidir. Bu varsayımlara konusunda bilgilendirilmiş olmasına dikkat et.
dayanarak hastanın ruhsal bozukluğunu kestirebilmeli,
iyileşme olasılığını, ortamında ona yardımcı olabilecek • İlk görüşmeden danışanın size güven duyarak,
veya iyileşmesini engelleyecek etkenleri tartacak kadar mümkünse umutla ayrılmasını sağla.
verisi bulunmalıdır.

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

İlk görüşmenin sonlanması Zamanlama

• Görüşmenin bitmek üzere olduğunu danışana • “Bugün …………’yı ele alalım demiştik, bu
hatırlat. konuyu konuşmak istersen ………….…
• Kısa bir özet yap zamanımız kaldı. Dilersen bir sonraki seansta
devam etmek üzere kısa bir giriş yapabilirsin
• Danışanın sıkıntısına dair bir yorum yap ya da bir sonraki seansa erteleyebiliriz?”
• Gelecek seanslar için plan yap • “Seansın bitimine az zaman kaldı
• Terapiye düzenli gelmenin önemini belirt konuştuğumuz bu konu önemli gibi buradan
• Terapi ile ilgili geri bildirim al devam edelim mi yoksa seansa getirmek
istediğin, sormak ya da söylemek istediğin
• Seansı sonlandırma başka bir şey var mı?”
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Ya direnç varsa? Ya direnç varsa?

• Danışan işbirliği yapmaz ve kasıtlı olarak belirli • Neler yapılabilir?


konulara girmekten kaçar, alay edileceğinden,
anlaşılmayacağından ve reddedileceğinden korkabilir. • 1. Kabul etmek ve empatiyle bunu ifade etmek
Direncin nedenleri: • 2. Yüzleştirmek (Bunu yaparak aslında gerçekte
• Görüşme yapmayı istememek ne yapıyor?)
• Terapiste olan güvensizlik • 3. Sonuçlarıyla yüzleştirmek
• Terapiste istemediği bir izlenim oluşması korkusu • 4.Başka konuya geçmek
• Terapistin tepkisiyle ilgili belirsizlik ve reddedeceği • 5. Görüşmeyi uzatmadan bitirmek ve ikinci bir
veya alay edeceğinden korkmak
görüşme kararlaştırmak
• Konuşulmanın sıkıntısını daha da artıracağını veya
yararsız olduğunu düşünmek
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022

Danışan – Terapist İlişkisi Danışan – Terapist İlişkisi

• 1- Görüşmeye, açık-uçlu sorular sorarak • Eşinizi seviyor musunuz?


başlanmalıdır. • Eşinizle ilişkiniz nasıl?
• Örnek: “Sizi buraya getiren nedir?”, “Size nasıl • Başınız ağrıyor mu?
yardımcı olabilirim?”, “Sizi dinliyorum.”
• Bedeninizde başka bölgelerde ağrı hissediyor
• 2- Bazen öykünün akışının sürdürülmesi, musunuz?
değiştirilmesi ya da danışandan istenen bilgilerin
alınabilmesi için görüşmecinin yine açık uçlu • Boşandığınız için pişman değil misiniz?
sorularla müdahale etmesi gerekebilir. • Boşanmanız hakkında ne hissediyorsunuz?
• Örnek: “Peki, bu durumda siz ne hissettiniz?”, • Annenizin bu durumda üzüleceğini düşünmediniz
• “Bu söylediğinizi biraz daha açıklar mısınız?”, mi?
• “Bu konuda sizİZMİR
ne PSİKOLOJİ
düşünüyorsunuz?” • Sizce anneniz bu konuda ne hissetmiş olabilir?
ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Danışan – Terapist İlişkisi Empati

• Öğüt vermekten kaçının. • Sağlıklı bir empatide, hem duygu hem içerik
yansıtılır.
• Sorunu erken çözmekten kaçının.
• Örn. ‘‘İşte patronumu memnun etmek için
• Aşırı ve anlamsız sorulara bel bağlamayın. elimden geleni yapıyorum.’’
• Danışanı dikkatle dinleyin. • Patronunu memnun etme konusunda
• Sözel olmayan davranışlara dikkat edin. bunalmış gibisin, onu nasıl memnun edeceğini
bilmiyorsun.
• Somut olun.
• Örn. ‘‘Çok şişmanım bu nedenle kız arkadaşım
• Metaforlar kullanın. yok.’’
• Özetleyin. • Şişman hissettiğin için kız arkadaşının
olmamasından dolayı düş kırıklığı yaşıyorsun.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022

Saygı Somutluk

• Saygı, danışanın ayrı bir kişi olarak düşünce, • Genel konuşma yerine belirgin, kendine özgü
duygu ve eylemlerinde özgür olduğunun duygu, değer, düşünce ve sorunlar için teşvik
kabulüdür. etme.
• Örn. ‘‘Ailede hiç bana söz düşmüyor, kimse • Örn. ‘‘İnsanlar hep böyle anlayışsız olur.’’
beni dinlemiyor.’’ • Kendi yaşantından bir örnek verebilir misin?
• Ailenin sana bu şekilde davranmasının acı • Örn. ‘‘Evde elimi bir işe atsam annem
verici olduğunu tahmin edebiliyorum, sana beceriksizliğimden söz ediyor. Bu durum
değer vermelerini, seni dinlemelerini kendime olan güvenimi sarsıyor ve küçülmüş
istiyorsun. hissediyorum.’’
• Küçülmüş?
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Saydamlık Şimdi ve burada


• Saydamlığın iki yanı, birincisi yaşadığı duyguların farkında • O andaki etkileşime vurgu.
olmak, ikincisi bunları eğer uygunsa iletmektir.
• Örn. ‘‘Başlamadan önce terapist olarak senin bu konuda • Örn. (Bir şeyler söyleyecek gibi, sıkıntı içinde,
neler düşündüğünü öğrenmek istiyorum.’’ (Dindar birisi)
seansa geç gelmiş.)
• Zor bir konuya değindin, ama benim bu konuda neler
düşündüğümü öğrenmek istemene sevindim. Bu konuda • Sıkıntı içindesin, seansa geç geldin. Son
çok düşündüm ve bir sonuca varamadım, aslında önemli
olan herkes için farklı yollar olması, sen olayı nasıl zamanlarda bu gecikmeler belirginleşti. Bu
görüyorsun?
konuda şu anda neler hissediyorsun?
• Bu her zaman zor bir soru olarak kafamı kurcaladı, bir
yandan dinin çok rahatlatıcı güzel bir kurum olduğuna
inanıyorum, ancak bir yandan tutuculuğa pek
dayanamıyorum. Bu konuda insanların kendi duygularını
gözden geçirip bir sonuca ulaşması gerektiğini
düşünüyorum.

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

Kendini açma Yüzleştirme

• Danışanın kendini yalnız hissetmemesi, iç görü • Doğru bir zamanda – gerekiyorsa- ideal benlik
kazanması için terapistin kendi yaşantısıyla, ve gerçek benlik arasındaki farka, çatışmalara,
duygusuyla ilgili paylaşımda bulunması. tutarsızlıklara ve çelişkilere vurgu.
• Örn. Sizin annenizle olan ilişkiniz nasıldı? • Örn. ‘‘Terapiye çok ihtiyacım var.’’ (Sessizlik)
• Annemi hatırladıkça içime bazen sıcaklık, • Terapiye çok ihtiyacın olduğunu söylediğin
bazen de kızgınlık dolar, çünkü benim annem halde, yine de sessiz kalmayı tercih ediyorsun.
de seninki gibi hem fedakar hem otoriterdir. • Bana öyle geliyor ki, terapiye çok ihtiyacın
olduğu halde, sessiz kalmayı tercih ediyorsun,
çünkü kaygı duyuyorsun. Aynı zamanda
konuşmak istiyorsun, bir çatışma yaşıyorsun.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
Bu konuda sen ne dersin?
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Ruhsal Durum Değerlendirmesi Ruhsal Durum Değerlendirmesi


• Ruhsal durum değerlendirmesi, bireyin belirli bir
zamanda nerede olduğunun bir fotoğrafıdır.
• RDM, danışanın her zaman nasıl olduğunu
belgelemek demek değildir çünkü yarın farklı
olabilir.
• RDM notları danışana tanı koyma, tedavi haritası
oluşturma, ilerlemesini veya gerilemesini takip
etmede kullanılır.
• Danışandan alınan bilgiler tek taraflı olması
bakımından yeterli olmayabilir, başka kimlerden
ek bilgiler alınabilecekse, danışanın da rızası ile
görüşülmelidir.
• RDM notları uzun açıklamalar olmak zorunda
değildir. RDM, kısa bir değerlendirme olabilir.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022

Ruhsal Durum Değerlendirmesi Ruhsal Durum Değerlendirmesi

1. Genel Görünüm
•Yaşa göre görünümü • Terapistle ilişki kurma biçimi
•Fiziksel farklılıklar, fiziksel özürler • Kişinin sizinle olan tutumuna bakın. İş birliği
•Giyim tarzı, temizlik, kişisel bakım ve bunların içinde, özenli, dürüst, kaçamaklı, korungan,
yaşa ve cinsiyetine uygunluğu düşmanca, aşağılayıcı, baştan çıkarıcı, talepkar,
somurtkan, pasif, manipülatif, şikayetçi,
•Oturma şekli, beden duruşu savunucu, öfkeli, kuşkucu, çekingen veya
•Aktivite düzeyi: sakinlik, huzursuzluk, canlılık, itaatkâr olabilir.
aşırı uyarılmışlık • Danışanlara karşı kendi duygusal tepkilerinizi
•Yaralar ve yara izleri, morluklar,tikler, tırnak izleyin. Tepkileriniz size önemli ipuçları
kemirme vb İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© verecektir. İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

2. Konuşma • 3. Bilişsel değerlendirme


Konuşma önemlidir, çünkü birincil iletişim aracıdır.
•Konuşmanın akıcılığı, hızı, yanıt süresi, spontanlığı, • Bilinç
konuşmanın ahengi
• Dikkat-konsantrasyon
•Dil becerileri
•Göz teması, sosyal iletişimde kullandığı jest ve mimikler, • Bellek
duygu aktarımı, karşıdakinin duygusunu ve niyetini anlama
becerisi • Algılama: İllüzyon, halüsinasyon,
•Görüşmeciyle bağ kurması, işbirliğine açık ya da kapalı dereailizasyon, depersonalizasyon
olması, kurduğu ilişkinin görüşme sırasında değişip
değişmediği, iletişime direnci, yakınlık ve çekingenlik düzeyi • Zeka
•Danışanın konuşması normal bir hızda, yavaş, tereddütlü,
hızlı, baskılı, monoton, duygusal, gürültülü, fısıldayarak, • Yargılama gücü
mırıldanarak, hassas, aksanlı, kekeme, kesik olabilir.
• Gerçeği değerlendirme yetisi (Reality testing)

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

4. Düşünce • 5. Duygulanım ve Duygudurum


Normal düşüncenin özellikleri: • Duygudurum(mood): (İklim) Kişinin kendisi
•Gerçeğe uygundur, tarafından ifade edilen, bir süre boyunca içinde
•Bir amaca yöneliktir, bulunduğu, belirli bir zaman dilimindeki kapsamlı
•Birbiri ile bağlantılı ve düzenli bir akış gösterir. sabit duygusudur.
• Örnek: Çökkünlük, taşkınlık.
Düşünce Yapısı/Akışı: • *Duygudurumda artma- azalma olur.
Spontanlık, amaca uygunluk, ritim, çağrışım. • Duygulanım(affect): (Hava durumu) Kişinin
Kelime salatası, kafiyeli konuşma, perseverasyon (Aynı dıştan ve içten gelen uyaranlara verdiği tepkiler
şeye geri dönüp durma), ekolali (karşıdakini tekrar ve bunun gözlenebilen dışa vurumu.
etme), fikir uçuşmaları, mantıksız vb.
Düşünce İçeriği: • Örnek: Hoşlanma, sevinme, üzülme, bunald,
övelenme, korkma,
İntihar düşüncesi, ölüm dilekleri, cinayet düşüncesi,
takıntılar, ruminasyonlar, fobiler, paranoid düşünceler, • Tiksinme, şaşırma...
büyülü mistik düşünceler, sanrılar (hezeyanlar).
*Uygun-Uygunsuz duygulanım olur.

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

6. Psikomotor Davranış
• Danışan tarafından sergilenen tüm tepkileri,
motivasyonu, sözel ve sözsüz iletişimi, dışa vuran Ayırıcı tanı için önemli!
aktiviteyi ifade eder.
*Davranışta artma ve azalma olur.
• Artan davranış örnekleri: Hiperaktivite, Agresyon, • Adım 1: Madde Etiyolojisini Dışarıda Bırakma
Stereotipik davranış, Tik, Kompülsyon
• Azalan davranış örnekleri: Mutizm, Katatoni, • Adım 2: Genel Tıbbi Bir Durumdan
Motor gerileme Kaynaklanmadığından Emin Olma
• Adım 3: Birincil Bozukluğu Belirleme
7. İçgörü • Örneğin
Danışanın "bir sorundan muzdarip" olduğunun • Tanı: Sosyal Kaygı Bozukluğu
veya duygusal veya kişisel bir sorunu olduğunun
farkında olması durumudur. • Yan tanı: Alkol Kullanım Bozukluğu(ağır olmayan)
1. Duygusal içgörü • Adım 4: İşlevsellikte Bozulma
2. Entelektüel içgörü Değerlendirmesi

İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©


31.10.2022

Formülasyon Formülasyon

• Vaka formülasyonu her terapistin yapması


gereken zor bir iştir.
• Vaka formülasyonu, bireyin semptomlarına ve
sorunlarına nedenolan ve bunları sürdüren
psikolojik mekanizmalar hakkında
birhipotezdir.
• Vaka formülasyonu danışanı anlama ve
açıklama yoludur. Aldığımız bilgilerle, bizim
durumdan anladıklarımız arasında bir bağlane
kurar ve denge sağlar.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Formülasyon Güçlü bir formülasyon için;

• Terapistin danışanın öyküsü, klinik • Belirli tanıların, semptomların ve sorunların


görüşmedeki gözlemleri, varsa yakınlar ile varlığını belirlemek için kapsamlı bir
değerlendirme yapın. Hastanın çeşitli yaşam
görüşmeler ve sağlık kayıtlarını bir araya alanlarında ortaya koyduğu semptom ve
getirerek bir formülasyon yapması gerekir. sorunların bir listesini oluşturmak önemlidir.
• İyi bir formulasyon, görünür olan belirtiler • Aşağıdakileri içeren bir vaka formülasyonu
kadar görünür olmayan belirtileri de geliştirin:
içermelidir. • Hastayı semptomlara yatkın hale getiren faktörler
• Sorunu hızlandıran faktörler
• Belirtilere ailesel, kültürel, akademik ve sosyal • Sürdürücü faktörler
bağlamda anlamlı açıklamalar getirmelidir. • Koruyucu faktörler
• Oluşturduğunuz vaka formülasyonunu test etmek
için kanıtlar arayın.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022

Terapi planı Terapi planı

1. Problem seçimi: Terapinin başında birçok 3. Hedef geliştirme: Uzun süreli hedefler, olumlu
problem olsa da odaklanılacak problem, belki sonuçların geniş çaplı tanımlamaları olabilir.
Örneğin bir problem (dürtü kontrol bozukluğu),
de iki ya da üç problemi danışanla ortaklaşa problem tanımını (dürtüsel olarak saçların
seçmek esastır. İyi bir tedavi planı, her zaman çekilmesinin neden olduğu önemli saç kayıpları)
açıkça ifade edilmiş problemi kapsar. ve uzun süreli hedefi (dürtüleri etkin bir şekilde
yönlendirme becerisini geliştirmek) içerir.
2. Problem tanımı: Listelenen her problem için
işevuruk ya da davranışsal tanımların 4. Hedefi yapılandırma: Hedefler kısa süreli
amaçlardır, davranışsal olarak daha ölçülebilirdir.
yapılması önemlidir. İşevuruk tanımlar tanı Bir önceki örnek temelinde hedefler şöyle
kriterleriyle ilişkili olduğunda terapiyi olabilir: ‘dürtüsel hareketlerin genel sıklığını
tanımlanabilir ve ölçülebilir sonuçlara azaltmak’ ya da ‘kendini gözlemleme becerisini
taşıyabilir. artırmak’
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

Terapi planı

5. Müdahaleyi belirleme: Yapılan çalışmalar


terapi hedefi için en az bir müdahalenin
belirlenmesini önermekte. Örneğin, bir önceki
amaç ve hedefle ilişkili olarak: saç çekme
dürtüsü ortaya çıktığında ve tekrarlanan
durumlarda daha uyumlu davranışsal
alternatifleri uygularken kendini izleme
stratejilerinin kullanımı.
6. Tanıyı belirleme: Tanı önemlidir, ama
problemin tanımı ve seçiminden daha az
önem taşır. Örn: DSM’e göre trikotilimani
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©

You might also like