Professional Documents
Culture Documents
Bu Modülde Neler Öğreneceğiz?: - Değerlendirme - Gözlem - Görüşme Becerileri - Formülasyon
Bu Modülde Neler Öğreneceğiz?: - Değerlendirme - Gözlem - Görüşme Becerileri - Formülasyon
2022
Garry L. Landreth
• Bireyin kendini tanımasına ve gerçekçi bir • Evlilik ve eş seçiminde bireylere yardımcı olmak
benlik geliştirmesine yardım etmek için, için,
• Bir kurumun özel amaçları için en uygun kişileri
• Herhangi bir konuda karar vermek için seçmek için,
gerekli temel bilgilerin toplanması amacıyla,
• Bireyin belirli konularda gelecekteki başarılarını
• Yetenek ve ilgileri doğrultusunda bireyleri yordamak, çıkarsamalarda bulunmak için,
akademik programlara ve mesleklere • İş verimini artırmak için bireylerin ve işin
yönlendirmek için, niteliklerine uygun kişileri seçmek ve
yerleştirmek için,
• Genelde ve okulda düzenlenecek eğitim
programları için uygun olacak bireyleri • Bireyin sorunlarına uygun yardım ve sağaltım
hizmetini kararlaştırmak ve tanı koymak için.
seçmek ve yerleştirmek için,
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
• İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022
Anamnez, hastanin hastaligini teshis etmek veya durumunu anlamak icin onunla
konusarak sorular sormak ve bilgi toplamaktir
Anamnez
Anamnez Anamnez
Anamnez Anamnez
Anamnez Anamnez
Anamnez Önemli
• Gizliliğe vurgu!
• Boş zamanları değerlendirme • ‘‘başka’’ yakınmalar daima araştırılır.
alışkanlıkları • Başlangıç sorusu: hem danışanın kendi
• Geleceğe yönelik beklentiler, umutlar ve kişiliğine uygun yanıt vermesine olanak
tasarımlar verecek kadar yapılanmamıştır hem de
• Danışmandan beklentiler danışmanın hastaya yardım etmeye istekli
olduğunu gösterir. sizi buraya getiren sey nedir
• Psikolojik değerlendirme sonuçlarının
açıklanması • Beklentilerin netleşmesi.
İlk görüşme sonuna gelindiğinde danışmanın aklında pek İlk görüşmenin sonlanması
çok noktanın aydınlanmış olması gerekir.
Danışanın adını ve dış görünümünü anımsayabilmeli,
yakınmalarını belirlemiş olmalı ve hastanın zihinsel
yeteneği, uyum biçimi, güdülenmesi, huyları, kişilik
örüntüsü, zorluklara dayanıklılığı ve başa çıkma becerileri, • Görüşme sonunda danışanın da soru
bedensel sağlığı ve kişiler arası ilişkileri hakkında bir
kanıya ulaşmış olmalıdır. sorabilmesine izin ver.
Toplanan verilere dayanarak yakınmalarının etiyolojisini, • Danışanın ilk görüşmeden sonra ne yapılacağı
kişiliği ne düzeyde ve nasıl etkilediğini, ego işlevselliğini
çözümleyecek varsayımlar kurabilmelidir. Bu varsayımlara konusunda bilgilendirilmiş olmasına dikkat et.
dayanarak hastanın ruhsal bozukluğunu kestirebilmeli,
iyileşme olasılığını, ortamında ona yardımcı olabilecek • İlk görüşmeden danışanın size güven duyarak,
veya iyileşmesini engelleyecek etkenleri tartacak kadar mümkünse umutla ayrılmasını sağla.
verisi bulunmalıdır.
• Görüşmenin bitmek üzere olduğunu danışana • “Bugün …………’yı ele alalım demiştik, bu
hatırlat. konuyu konuşmak istersen ………….…
• Kısa bir özet yap zamanımız kaldı. Dilersen bir sonraki seansta
devam etmek üzere kısa bir giriş yapabilirsin
• Danışanın sıkıntısına dair bir yorum yap ya da bir sonraki seansa erteleyebiliriz?”
• Gelecek seanslar için plan yap • “Seansın bitimine az zaman kaldı
• Terapiye düzenli gelmenin önemini belirt konuştuğumuz bu konu önemli gibi buradan
• Terapi ile ilgili geri bildirim al devam edelim mi yoksa seansa getirmek
istediğin, sormak ya da söylemek istediğin
• Seansı sonlandırma başka bir şey var mı?”
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
• Öğüt vermekten kaçının. • Sağlıklı bir empatide, hem duygu hem içerik
yansıtılır.
• Sorunu erken çözmekten kaçının.
• Örn. ‘‘İşte patronumu memnun etmek için
• Aşırı ve anlamsız sorulara bel bağlamayın. elimden geleni yapıyorum.’’
• Danışanı dikkatle dinleyin. • Patronunu memnun etme konusunda
• Sözel olmayan davranışlara dikkat edin. bunalmış gibisin, onu nasıl memnun edeceğini
bilmiyorsun.
• Somut olun.
• Örn. ‘‘Çok şişmanım bu nedenle kız arkadaşım
• Metaforlar kullanın. yok.’’
• Özetleyin. • Şişman hissettiğin için kız arkadaşının
olmamasından dolayı düş kırıklığı yaşıyorsun.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
31.10.2022
Saygı Somutluk
• Saygı, danışanın ayrı bir kişi olarak düşünce, • Genel konuşma yerine belirgin, kendine özgü
duygu ve eylemlerinde özgür olduğunun duygu, değer, düşünce ve sorunlar için teşvik
kabulüdür. etme.
• Örn. ‘‘Ailede hiç bana söz düşmüyor, kimse • Örn. ‘‘İnsanlar hep böyle anlayışsız olur.’’
beni dinlemiyor.’’ • Kendi yaşantından bir örnek verebilir misin?
• Ailenin sana bu şekilde davranmasının acı • Örn. ‘‘Evde elimi bir işe atsam annem
verici olduğunu tahmin edebiliyorum, sana beceriksizliğimden söz ediyor. Bu durum
değer vermelerini, seni dinlemelerini kendime olan güvenimi sarsıyor ve küçülmüş
istiyorsun. hissediyorum.’’
• Küçülmüş?
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
• Danışanın kendini yalnız hissetmemesi, iç görü • Doğru bir zamanda – gerekiyorsa- ideal benlik
kazanması için terapistin kendi yaşantısıyla, ve gerçek benlik arasındaki farka, çatışmalara,
duygusuyla ilgili paylaşımda bulunması. tutarsızlıklara ve çelişkilere vurgu.
• Örn. Sizin annenizle olan ilişkiniz nasıldı? • Örn. ‘‘Terapiye çok ihtiyacım var.’’ (Sessizlik)
• Annemi hatırladıkça içime bazen sıcaklık, • Terapiye çok ihtiyacın olduğunu söylediğin
bazen de kızgınlık dolar, çünkü benim annem halde, yine de sessiz kalmayı tercih ediyorsun.
de seninki gibi hem fedakar hem otoriterdir. • Bana öyle geliyor ki, terapiye çok ihtiyacın
olduğu halde, sessiz kalmayı tercih ediyorsun,
çünkü kaygı duyuyorsun. Aynı zamanda
konuşmak istiyorsun, bir çatışma yaşıyorsun.
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
Bu konuda sen ne dersin?
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
1. Genel Görünüm
•Yaşa göre görünümü • Terapistle ilişki kurma biçimi
•Fiziksel farklılıklar, fiziksel özürler • Kişinin sizinle olan tutumuna bakın. İş birliği
•Giyim tarzı, temizlik, kişisel bakım ve bunların içinde, özenli, dürüst, kaçamaklı, korungan,
yaşa ve cinsiyetine uygunluğu düşmanca, aşağılayıcı, baştan çıkarıcı, talepkar,
somurtkan, pasif, manipülatif, şikayetçi,
•Oturma şekli, beden duruşu savunucu, öfkeli, kuşkucu, çekingen veya
•Aktivite düzeyi: sakinlik, huzursuzluk, canlılık, itaatkâr olabilir.
aşırı uyarılmışlık • Danışanlara karşı kendi duygusal tepkilerinizi
•Yaralar ve yara izleri, morluklar,tikler, tırnak izleyin. Tepkileriniz size önemli ipuçları
kemirme vb İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© verecektir. İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
6. Psikomotor Davranış
• Danışan tarafından sergilenen tüm tepkileri,
motivasyonu, sözel ve sözsüz iletişimi, dışa vuran Ayırıcı tanı için önemli!
aktiviteyi ifade eder.
*Davranışta artma ve azalma olur.
• Artan davranış örnekleri: Hiperaktivite, Agresyon, • Adım 1: Madde Etiyolojisini Dışarıda Bırakma
Stereotipik davranış, Tik, Kompülsyon
• Azalan davranış örnekleri: Mutizm, Katatoni, • Adım 2: Genel Tıbbi Bir Durumdan
Motor gerileme Kaynaklanmadığından Emin Olma
• Adım 3: Birincil Bozukluğu Belirleme
7. İçgörü • Örneğin
Danışanın "bir sorundan muzdarip" olduğunun • Tanı: Sosyal Kaygı Bozukluğu
veya duygusal veya kişisel bir sorunu olduğunun
farkında olması durumudur. • Yan tanı: Alkol Kullanım Bozukluğu(ağır olmayan)
1. Duygusal içgörü • Adım 4: İşlevsellikte Bozulma
2. Entelektüel içgörü Değerlendirmesi
Formülasyon Formülasyon
1. Problem seçimi: Terapinin başında birçok 3. Hedef geliştirme: Uzun süreli hedefler, olumlu
problem olsa da odaklanılacak problem, belki sonuçların geniş çaplı tanımlamaları olabilir.
Örneğin bir problem (dürtü kontrol bozukluğu),
de iki ya da üç problemi danışanla ortaklaşa problem tanımını (dürtüsel olarak saçların
seçmek esastır. İyi bir tedavi planı, her zaman çekilmesinin neden olduğu önemli saç kayıpları)
açıkça ifade edilmiş problemi kapsar. ve uzun süreli hedefi (dürtüleri etkin bir şekilde
yönlendirme becerisini geliştirmek) içerir.
2. Problem tanımı: Listelenen her problem için
işevuruk ya da davranışsal tanımların 4. Hedefi yapılandırma: Hedefler kısa süreli
amaçlardır, davranışsal olarak daha ölçülebilirdir.
yapılması önemlidir. İşevuruk tanımlar tanı Bir önceki örnek temelinde hedefler şöyle
kriterleriyle ilişkili olduğunda terapiyi olabilir: ‘dürtüsel hareketlerin genel sıklığını
tanımlanabilir ve ölçülebilir sonuçlara azaltmak’ ya da ‘kendini gözlemleme becerisini
taşıyabilir. artırmak’
İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ© İZMİR PSİKOLOJİ ENSTİTÜSÜ©
Terapi planı