This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com
YS
 ***

EX- BIBLIOTHECA ❤ CARM

• DISC CONV LUGD .

O
$42
0-738

ww
w
 i

1
1
L
 7
1

1
 23692

CRITICA

HISTORICO - CHRONOLOGICA

IN UNIVERSOS

ANNALES

ECCLESIASTICOS

Eminentiffimi & Reverendiffimi

CESARIS CARDINALIS

BARONII,

IN QUA

RERUM NARRATIO DEFENDITUR , ILLUSTRATUR, SUPPLETUR,

Ordo Temporum corrigitur , innovatur , & PERIODO GRECO - ROMANA ,

nunc primùm concinnata munitur ,

Auctore R.P. ANTONIO PAGI , Doct. Theol. , Ordinis Minorum Convent. S. Franciſci.

OPUS POSTHUMUM ;

NON SOLUM ANNALES ECCLESIASTICOS , HORUMQUE EPITOMEN

legentibus ; fed etiam omnibus Antiquitatis Studiofis neceffarium.

Accedunt Catalogi decem Veterum Summorum Pontificum hactenus inediti.

TOMUS QUARTUS ;

Ab initio Imperii OTTONIS MAGNI, ad initium Pontificatus INNOCENTII III , feu ab Anno Chriſti
CMLXII ad MCXCVIII.

Studio & curâ R.P. FRANCISCI PAGI , Auctoris Nepotis , ejufdem Ordinis Doctoris Theologi.

EDITIO NOVISSIMA accuratior , ab ipfomet Auctoris Nepote plurimis in locis emendata

cui acceffit DISSERTATIO HYPATICA , feu DE CONSULIBUS CASAREIS..

FIRITOTHE
NO

DE

E
V
A
L
3
L

C
TIL

AUTRE ALL CIT

B.PICART.IN

COLONIÆ ALLOBROGUM ,

Sumptibus FRATRUM DE TOURNES

M. DCC XXVII.
 *
1

1
:

MUDC / TOLIA
3 COFOMIE

KUATANI subyan2

UWEJ

་་་ ། ་

7
 IN

CRITICA

HISTORICO - CHRONOLOGICA

IN UNIVERSOS

ANNALES
?

EMINENTISSIMI ET REVERENDÍSSIMI

CÆSARIS CARDINALIS

BARONII.

Anno Erz ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6455. O. 19. E. D. 13. P. 30.
Hifpan. M.
Anno Hegi Mart. Indict. 5.
Iz CCCLI,
inchoato die JESU CHRISTI 962 .
9. Febr.
fer. 1.
JOANNIS XII PAPE 7.

OTTONIS IMP. I.

ROMANI JUN. Imp. 4.

1
SEC. X. Num. I ad XIII. Otto poft fo
An.Ch 962 . lemne Chrifti Natalitium an
I.
Otto M.fit no fuperiori ab eo Papiæ ce
Imperator. lebratum cum lectiffimo ex
ercitu Romam perrexit , ut
coronam Imperii à Joanne
XII Papa promiffam acci
peret. Vacabat illud à morte Berengarii Aug.
quæ anno CMXXIV contigit. Rem narrat Ba
ronius ex Continuatore Regionis & Luitprando,
& Lambertus Schafnaburgenfis his verbis per
ftringit Otto Rex perrexit Romam , eumque
Joannes Papa gratanter fufcipiens honorificèfuper
cathedram Auguftalem pofuit , & benedictione at
que confecratione fua Imperatorem fecit. Otto
primus ex Germanis fuit facris Imperii infigni
bus & infulis exornatus , qui ftatim Joanni Pa
pæ oppida Ecclefiæ ad id tempus recuperata
reftituit , ut patet ex ejus Diplomate à Baronio
Tom. IV.
recitato , cujus autographum Romæ in caftello S Æ C. X.
Sancti Angeli affervatur. In ejus fine legitur : An.Ch.962.
Anno dominica Incarnat. Nongentefimo fexagefi
mo fecundo , indictione quinta , menſe Februarii ,
decimo tertio die ejufdem menfis, anno verò Domni
Ottonis imperii invi&tiffimi Imp. vigefimo feptimo,
facta eft hæc pactio feliciter. Quare Otto ante
diem XIII menfis Februarii Romæ coronatus
fuit. Eft quidem hic annus ejus regni XXVI
ufque ad diem fecundam Julii , fed in hoc Di
plomate annus primus Imperii cum anno XXVI
Regni ejus conjungitur , cujus rei fimile exem
plum anno DCCCLIII num. XII exhibui
mus. Neque enim exiftimandum , Ottonem,
qui in aliis fuis Diplomatis annos Imperii fui.
expreffit , in ifto epocham illam prætermififfe.
Eft hæc prima profectio Romana Ottonis M.
qui ter poftea in eandem urbem rediit, ut ex di
cendis patebit.
Goldaftus
"
 2 Critica Hiftorico - Chronological
SÆ C. X. Goldaftus Tom. II Conftitut. Imperial . pag. tatis faciat promiffionem pro omnium fatufatione SÆ C. X.
An.Ch.962 . 44 Diploma illud exhibet & pag. 393. fup An.Ch.962.
II. atque futura confervatione , qualem (ſcilicet pro
Refellitur pofititium effe contendit , præfertim ob præ miffionem ) domnus & venerandus fpiritalispater
Goldaftus, termiffum in eo primum Imperii Ottonis nofter Leo fponte feciffe dignofcitur. Idem prorfus
annum , quo illud datum effe conftat. Verùm legitur in Privilegio à Sancto Henrico hujus no
vana illa ratio , aliæque quæ ab eo adducuntur, minis primo Imperatore , in gratiam Ecclefiæ
contra certiffimum illud antiquitatis monumen Romanæ emiffo,quod extat apud Baronium an
tum . Otto in illo Diplomate num . VII apud no MXIV num . VII . Decretum Eugenii II
Baronium ait : Per hoc noftra delegationis pactum anno DCCCXXV datum ad nos non perve
confirmamus donationes , quas piæ recordationis nit , fed in utroque Privilegio laudato ejus fum
domnus Pippinus Rex , & poftea domnus Carolus marium habemus.
excellentiffimus Imperator B. Petro Apoftolo pon Nomine Leonis Pontificis Romani ab utro IV.
Id antea à
tanea voluntate contulerunt , &c. Quibus verbis que Imperatore memorati Papebrocius in Co Leone IV
fuppofititia demonftratur donatio Ludovici Pii, natu Chronico-Hiftorico de alio Leone , quàm PP. ftatu
cum ejus nulla fiat mentio , ubi facienda erat, de feptimo hujus nominis intelligi non poffe tum fueras.
ut rectè ex illis verbis Goldaftus deducit. Paulò fcribit, cùm de eodem verba facit. Verùm toto
pòft Otto inquit : Salva fuper eofdem Ducatus hujus Pontificatûs tempore Imperium Occiden
( nempe Tufciæ & Spoleti ) noftra in omnibus tale vacavit , ideoque ad alium Leonem recur
dominatione, & illorum ad noftram partem & fi rendum. Goldaftus loco citato ait , vel hanc
lii noftriſubjectione. Et deinde : Ut ea in illius di unam rationem falfimoniæ convincere hanc
tione ad utendum & fruendum atque difponendum conftitutionem , ubi electionis fuæ confirma
firmiter valeant obtineri , falva in omnibus potefta tionem ab Imperatore impetrare Pontifices
te noftra. Deinde num . XI fubjungit Impera mandantur , qualem Domnus & venerandus fpiri
tor : Huic inflitutioni hoc neceffarium annecten talis pater nofter Leo fponte feciffe dignofcitur. At
dum effe perfpeximus , ut Mijji domni Apoftolici qui Leo VIII , inquit , anno tantum fequenti
feu noftri femperfint conftituti , qui annuatim no in Synodo Pontifex ordinatus fuit. Verùm Otto
bis , vel filio noftro renunciare valeant , qualiter in Diplomate hoc anno dato non loquitur de
Jinguli Duces , ac Judices populo juftitiam faciant. Leone VIII anno fequenti in Sedem Romanam
Quare ficut poft renovationem imperii Pontifi iutrufo, fed de Leone IV qui ut anno DCCCXLVII,
ces Romani fupremum dominium Urbis , Du nun . IX & feq. vidimus , decrevit ut Roma
catus Romani , & aliarum ditionum Ecclefiafti ni Pontificis electio juftè fieret , ac fecundùm
carum in Imperatorem tranftulerunt , refervato mores antiquos, fcilicet ut electus Pontifex non
fibi dominio utili ; ita & Joannes XII impe confecretur , nifi coram Mitlis Imperatoriis , ut
rium Romanum iterum renovans eodem fe fe Eugenius II jam decreto fuo ftatuerat. Legenda
modo geffit. Goldaftus ait , ex illis claufulis quæ ibidem diximus , quæ lucem ex his Otto
elucefcere Pontificem Romanum non magis ab nis verbis accipiunt, & allatam ibi explicationem
obedientia imperii & contributionibus eximi , magis confirmant. Neque enim ea hujus Impe
quam Archiepifcopum Moguntinum , aliofque, ratoris verba de alio Leone, quàm de quarto -hu
quibus territoria ab Imperatoribus donantur. jus nominis intelligi poffunt , neque Leonis IV
Verùm vir Romanæ Ecclefiæ parum æquus im decretum aliter ac à nobis factum , exponi.
perium Romanum , quale à Pontificibus Roma Porrò qualis poft Ottonem M. ftatus Italiæ V.
nis renovatum , male paffim defignavit , ipfof fuerit , quæve regiminis forma , his verbis Si- Quale à
tempore
que Germaniæ Reges à Papa nunquam corona gonius lib. VII de Reg.Italia exponit : "Quam- monisM.
‫رد‬
tos pro libitu Imperatores fecit.Supremum itaq; quam Italia à Rege, eodemque Imperatore, & regimen Ita
Urbis & ditionum à Pippino & Carolo Magno "à Romano Pontifice tenebatur, non eadem ta- lia fuerit.
Ecclefiæ Romanæ conceffarum dominium pe " men erat in utroque auctoritas. Pontifex Ro
nes Pontifices fuit donec à Proceribus Romanis ‫ رد‬mam, Ravennamque , & ditiones reliquas te
indignè habiti quieti & tranquillitati tam fuæ, " nebat auctoritate magis, quàm imperio, quòd
23
quàm Ecclefiæ confulere volentes, & eorum te civitates Pontificem , ut Reipublicæ Princi
‫در‬
meritatem fræno aliquo coercere fupremumUr pem , Regem verò , ut fummum Dominum
bis, Ducatus Romani, & Exarchatus Ravennen " intuerentur , atque ei tributa , obfequiaque ,
‫رو‬
fis dominium in Imperatores tranftulerunt, falva quæ dixi , præberent ; & Pontificis vires in
quam fibi Romani promiferant fide , aliifque facris deteftationibus verfabantur , quas Chri
quibufdam juribus fibi refervatis. Quare vanæ "ftiani Reges tum maximè exhorruerunt , Im
funt omnes ratiunculæ à Goldafto in medium
bus , quibus
, ‫ ג‬peratoris in armis & expeditioni
"
adductæ , nec ampliori confutatione indigent. ipfi etiam Pontifices cedere fæpè compulfi
III. Pergit Otto in fuo Diplomate : Salva in omni "funt. Pontifex tamen ab hoc tempore majo
Decernitur, bus poteftate noftra , & filii noftri , pofterorum " rès in dies opes habuit , eximiis ftudiis faven
ut Pontifices
Rom . coram quo noftrorum , fecundùm quod in pacto & conftitis » tis Italiæ fublevatus.
Italiæfublevatus . Utraque verò poteftas
Legatis Ca- tutione ac promiffionis firmitate Eugenii Pontifi " facra erat , & ad Chriftianam confervandam
33
fareis Rempublicam inftituta. Pontifice autem &
nentur.ordi- cis , fuccefforumque illius continetur , ideft : Ut ‫כל‬
omnis Clerus & univerfa populi Romani nobilitas Imperatore excepto, trium Antiftitum fumma
propter diverfas neceffitates , Pontificum irratio " adhuc erat auctoritas , Aquileienfis , Raven
nabiles erga populum fibi fubjectum afperitates re " natis . & Mediolanenfis. De tributis verò pau
tundendas , facramento fe obligent, quatenusfutu " lò antè fcripferat Sigonius : Tributa, quæ ille
ra Pontificum electio ( quantum uniuſcujufque in " à Francis inftituta retinuit, fuêre foderum , pa
‫در‬
tellectusfuerit ) canonicè & juftè , fiat ; ut & ille rata, & manſionaticum. Foderum fumma quæ
qui ad hoc fan&tum atque Apoftolicum regimen " dam frumenti fuit , quam advenienti in Ita
'eligitur , nemine confentiente confecratus fiat Pon "liam Regi populi folvere tenebantur, pro quo
""
tifex , priufquam talem in præfentia_Miſſorum fæpe etiam æftimata pecunia pendebatur. Pa
" ‫כל‬
moftrorum , velfilii noftri , feu univerfæ generali rata, fumptus quem iidem in vias , pontefque
"Auminum,
 in Annales C. Baronii.
3
SÆ C. X. " Aluminum , quà tranfiturus , aut quò aditu ubi & fepultus requiefcit , quem Deus multis & SÆC. X
An.Ch.962. " rus Rex erat , reficiendos impendere. Manfio magnis miraculorum fignis per annos XII longè An.Ch.952
"naticum , fumptus in tecta , & cetera , quæ latèque clarificaverat , autoritate venerabilis
‫در‬
Regio exercitui in agro hofpitanti neceffaria Friderici Colonienfium Archiepifcopi , & affenfu
‫رد‬
præbere jubebantur ; fiquidem tantùm Regi generalis Synodi à Domno Otberto Legienfi Epifco
"bus jus terræ tributum eft , ut ex omnibus , po elevatur : que elevatio innumerabili concur
22
ad ufum hominum neceffaria fu , & mirabili gaudio populorum celebrata eft IX
23 quæ ipfa ferre
folet , exceptis bobus & feminibus ad colen Kal. O&tob. Seculo V Benedict. recitatur etiam
"dam terram idoneis , quantum opus militibus Relatio hujus Elevationis , in eaque dicitur ejus
"fuerit , ad Regios ufus fuppeditatum fit. Ita partem maximam fuiffe Sigebertum Sancti Gui
Sigonius de Ottone Magno loquens. berti Vitæ Scriptorem. Porrò anno MCX dies
VI. Otto Frifingenfis , qui anno MCLVIII XXIII menfis Septembris in eadem Relatio
Jus Cafarum vitam cum morte commutavit , quæ Sigonius à
Italiam in- variisAuctoribus à fe non citatis in medium pro ne etiam memoratus in feriam fextam incidebat,
gredientium. ideoque hoc & fequentibus feculis Translatio
ducit , his verbis exprimit lib. 2. de Geftis Fri nes & Elevationes Sanctorum aliis diebus, quàm
derici I Imp. cap . 12. Mos Antiquis , ex quo im Dominicis non rarò peractæ.
perium Romanum ad Francos derivatum eft , ad Triumphi honore accepto Nicephoro Roma- VIII.
noftra ufque deductus eft tempora , ut quotiefcun nus Imperator , inquit Leo Diaconus in Roma- Phoca
Nicephors
de
que Reges Italiam ingredi deftinaverint , gnaros no Juniori , munifica ambitiofaque tribuit mu- Saracents
quoslibet de familiaribus fuis præmittant , qui fin nera, atque Afiæ ei Præfecturam credit. Is verò viéloria.
gulas civitates feu oppida peragrando , ea que ad Domeftici rursus auctus dignitate , trajectoque
fifcum Regalem fpectant , quæ ab accolis fodrum Bofphoro , atque copiis congregatis , Agareno
dicuntur , exquirant. Ex quofit , ut Principe ad rum terras peragrabat. Qui audita Nicephori
veniente , plurima civitates , oppida , caftella , irruptione ad præfidia profugerunt , exque lo
qua buic juftitia vel omnino contradicendo , vel cis munitis pro facultate velitando ac procul
integraliter non perfolvendo , reniti conantur , ad jaculando incurfiones avertere tentabant. Ille
folum ufque proftrata , proterviæ fuæ documentum verò inftar fulminis omnem circùm regionem
pofteris oftendant. Alia itidem ex antiqua con • depopulabatur , oppidaque hominum multitu
fuetudine manaffe traditur juftitia , ut Principe dine longè frequentia direpta in poteftatem redi
Italiam intrante , cuncta vacare debeant dignita gebat. Ubi autem quæ erant obvia cuncta igni
tes & magiftratus , ac ad ipfius nutum fecundum ferroque vaſtaffet , præfidiis atque arcibus ma
fcita legum , jurifque peritorum judicium, univerfa num adjicit , quorum pleraque primo flatim
tractari. Tantam ei quoque Judices terræ reco affultu cepit. Quæcunque verò muris obfepta
gnofcere dicuntur jurifdi&tionem , ut ex omnibus, nec non præfidiariorum multitudine freta erant,
que terra producerefolet , ufui neceffariis , exceptis iis machinas contra adhibebat , bellumque im
vix bubus & feminibus , ad excolendam terram placabile inferebat. Captis igitur everfifque bre
idoneis , de ceteris quantum neceſſe fuerit militi vi fatis tempore Agarenorum fupra fexaginta
profuturis , ad Regios ufus fuppeditare æquum ar præfidiis, prædâque longè maximâ reportata re
bitrentur. Baronius anno MCLIX num . XIV fumens copias ad fuas quemque fedes remifit ,
refert ex Radevico lib.2 . cap . 30. refponfum Ha cùm immenfam divitiarum vim congeffiffent.
driani IV ad poftulata Friderici I , qui durithi Ipfe verò ad Imperatorem laborum ex illo præ
ma capitula , quando actum fuit de pace inter mia accepturus commeavit. Jam verò in me
regnum & Sacerdotium , propofuit , inter quæ dio itinere conftituto Nicephoro , fama quædam
unum fuit de fodro , ad quod à Nunciis Pontifi pervafit , Romanum Imperatorem humanis ex
cis refponfum de Dominicalibus Apoftolici fo ceffiffe. Quo ille inexpectato rumore perterri
drum non effe colligendum , nifi temporefufcipienda tus iter inhibuit , inque regione fubftitit. Qua
corona. Baronius in margine dicit fodri nomi re cum Romanus Imp . die XV Martii fequentis
ne intelligi fænum & paleam ; verùm in Gloffa anni è vivis excefferit , hæ victoriæ currenti à
rio Ducangii variis exemplis oftenditur, fodrum Nicephoro reportatæ. Porrò Domeftici nomine
paffim ufurpari pro quavis exactione , atque recentiores Græci Ducem exercitûs fupremum
adeo non pro equorum duntaxat , fed & pro exprimebant , qui militares copias fub Impera
ipforum militum annonis vel etiam victu , ieu, tore duceret , communiumque rerum admini
ut tum loquebantur, procurationibus ac prandiis, ftrationem ab eo fibi commendatam teneret, ut
de quibus duabus ultimis vocibus idem Gloffa variis exemplis demonftrat Goarus in Notis ad
rium legendum. cap. 2. Codini de Officiis Conftantinop.
VII. Ad num. XVIII. Sanctus Guibertus cœnobii Floruit hoc feculo in Regno Navarræ Salvus IX.
Moritur
is conditor , poftquam prævidit Abbas Albaidenfis monafterii , qui fcripfit facris Obitus Sal
S. Guibertus Gemblacenf vi Abbatis
fundator mortem fibi imminere , ultimum vale dicens fra Virginibus Regularem libellum, & eloquio nitidum, Albaildenfis.
Monafterii tribus & amicis,& optabilem pacis & dilectionis me & rei veritate perfpicuum , inquit Auctor Ano
Gemblacen- moriam relinquens eis , maturavit viam ad ami nymus in brevi ejus Vita , fubjuncta à Miræo
fis.
cam fibi quietem Gorzienfis folitudinis , inquit Si libro Ildefonfi Toletani Epifcopi de Scriptori
gebertus Chronographus in ejus Vita Seculo V bus Ecclefiafticis pag. 102. obiit temporibus Gar
Benedictino recitata , qui paulò pòft fubdit , feani Chriftianiffimi Regis ( nempe Navarræ
eum X Kal. Junii fpiritum Deo reddidiffe , & patris Sanctii Regis Abarca cognominati ) , &
corpus ejus ad monafterium Gemblacenfe rela Theudemiri Pontificis ( feu Tudomiri Epifcopi
tum effe. Paulo pòft : Obiit autem hic San&tus Naxarenfis ) quarto Idus Februarii , erà millefima
Dei anno dominica Incarnationis nongentefimo fe ( hoc nempe anno ) fana doctrina præftantior
xagefimo fecundo , decimo Kalendas Junii. Idem cunctis , & copiofior operibus charitatis . Extat
Sigebertus in Chronico ad annum MCX Ele adhuc libellus ille , fed ineditus , cujus Labbeus
vationem corporis ejus his verbis narrat : San in Nova Bibliotheca MSS . pag. 35. mentionem,
tus Wigbertus fundator Gemmelacenfis cœnobii , facit, aitque continere capita LXXVIII, qui
&
A 2 cùm
 Critica Hiftorico - Chronologica
4
Joanne XII peracta , fubdit : Poft hæc ad patriam SÆ C. X.
SEC. X. cùm in eo MS . Sancto Salvo Abbati Alveldenfi,
quantociùs repedavit. De fecunda profectione A.Ch.963 .
An.Ch.963 . quod idem eft ac Albaildenfi , tribuatur , jure
annus in Annal. ad annum CMLXIII
meritò Nicolaus Antonius locum ei dedit in Bi Hepid
dam profectionem in Ita
bliotheca Veteri Hifpana lib . 6. cap . 14. & Ba habet : Otto Rex fecun
læus & Joann es s
Ptifæu in fuis Catalo gis hunc liam fecera t cum magno exercitu in menfe Augu
r r quia Otto M. anno
libellum malè adfcripsère Beato Elredo Rie to. Sed fallitu hic Aucto ,
i Abbat i ; cùm Vitae Salvi fuperi ori menfe Julio adhuc in Italia agebat , ut
vallenf in Anglia
liquet ex ejus Diplomate ibidem dato, & à Baro
præfatum MS . fuffragetur. Compofuit præte
nio num . XIV & feq. recitato . Quare cùm eo
rea Salvus libellum de Miffis & Hymnis facris in
anno Otto M. Natalem domini Papiæ celebra
ejus Vita memoratum , fed ille ad nos non per
venit. Laudatam Vitam recitat etiam Mabillo rit , tefte Continuatore Reginonis citato , qui
nius Sec. V. Benedict. annos Chrifti ab eodem die aufpicatur , manife
ftum eft , hunc Imperatorem poft menfem Ju
lium anni fuperioris in Germaniam rediiffe , co
demque anno in Italiam reverfum Natalem
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6456. Domini Papiæ celebrafle .
Hifpan. II.
MI. Anno 20. D. D 14. P. 19. April. Indict. 6. Fufius hæc narrat Luitprandus feu ejus Con
tinuator lib. 6. cap. 6. cujus verba recitat Baro- Leo VIIIfit
Hegira Antipapa.
CCCLII. JESU CHRISTI 963 . nius. Concilium illud feu veriùs Conciliabu
inchoato die
JOANNIS XII PAPE 8 . lum Romanum octavo Idus Novembris habitum,
30. Januar.
fer. 6. ut liquet ex ejus Epiftola Synodica apud Baro
OTTONIS IMP. 2.
nium num. XXV, data decimo Kalend. Decem
NICEPHORI PHOCE IMP. I. bris, ut in fine ejus legitur. Quoad Leonem in
Joannis XII locum Pontificem fubrogatum ,
I. Regi Papebrocius
I ad XXXI. Continuator in Conatu Chronico - Hiftorico
Conciliabu A Num.nonis hoc anno fcribit : Rex ( nempe Ot exiftimat , eum die fexta menfis Decembris or
lum Rom. dinatum fuiffe, & refert hæc verba ex Vita Joan
adversùs to ) iterum Papiæ natalem domini & Pafcha cele
loan.X11. bravit. Interim Adalbertus ( Italiæ Rex ) huc nis XII adhuc inedita , à Petro Bibliotheca
illucque difcurrens , quofcunque poterat fibi undi rio fcripta : Confecraverunt eum Romanum Pon
que attraxit , fed & Corficam ibi fe tueri nitens tificem , menfe Decembris in Lateranenfi Palatio :
intravit. Romanum etiam Pontificem multiplici qui fecit Ordinationem in eodem menfe , Presby
ter in fuum adjutorium follicitavit. Dum hæc igi ros VII , Diaconos II ; & fedit annum I menjes
tur aguntur , Imperator à Papia movens iter , Be 111. Privilegium Rodoaldo fanctæ Aquileien
rengarium ( Italiæ Regem ) in Monte San&ti Leo fisEcclefiæ Patriarchæ, datum in facratifima ade
nis obfedit, totamque ibi aflatemfedens, fæpe Mon beati Petri Apoftoli Idibus Decembris anno Pon

tem undique circumdedit , & ne aliquatenus pate
ret exitus vel introitus , prohibuit. Interim Joan
nes Papa promiffiones Imperatori factas oblivioni
tradens , ab eo deficit , & Berengarii ſeu Adalber
ti partibus fruens , Adalbertum Romam intro
mittit. Quas dolofitatis ejus fraudes Imperator
audiens , relicta circa montem obfidione Romam
verfus cum hofte ( ideft exercitu ) pergit : cujus ipfi
metuentes adventum , plurimum thefaurum Sancti
Petri rapientes , fugæfubfidia petunt . Tunc Ro
tificatus Leonis primo , imperante Ottone anno II
hanc fententiam extra omne dubium ponit. Il
lud enim die XIII menfis Decembris emiffum
ante quam nulla illius menfis Dominicalis eft
præter diem fextam. Sedit itaque Joannes ante
Leonis ordinationem annos feptem , & unum
aut alterum menfem , ut ex iis , quæ in morte
Agapiti II ejus Decefforis diximus , manife
ftum fit. Porrò exauctorationem Joannis XII
ab Ottone Imp. & Synodo Romana tentatam

ma in plura divifa , partim Imperatori faventes nullam fuiffe & illegitimam , pluribus oftendit
(multi enim à prædicto Papa injuriis fe opprimi Baronius num. XXXI & feqq.
Quoad Luithprandum Ecclefiæ Ticinenfis III.
conquerebantur ) partim Apoftolico blandientes ,
licet diverfa fentirent , Imperatorem tamen cum Diaconum & poftca EpifcopumCremonenfem , Luitprandi
Hiftoria.
bonore debito Urbem intromittunt,feque per omnia, de cujus Hiftoria Baronius num. III verba fa
datis obfidibus , illius ditioni fubjungunt. Impe cit , ille rerum fuo præfertim tempore geftarum
rator verò plurimorum Epifcoporum collecta mul narrationem inter annos CML VII & CMLX
titudine Synodum coadunavit , & confilio eorum in lucem edidit. Libro enim 4. cap . 7. Liutolfi
Ottonis M. filii mortem deplorat , & lib. 3 .
mila legatione , canonica auctoritate , profugum
Apoftolicum ad fedem Pontificalem & Apofto cap. 7. de Conflantino Porphyrogenneta tanquam
licam revocavit. Illo tamen hoc omnibus modis de Imperatore vivente loquitur. Quare cùm
Luitolfis anno CML VII vivere defierit , Con
renuente , plebs Romana Leonem Protofcrinarium,
verò die IX Novembris anni CMLIX,
virum ftrenuum & induftrium, communi confenfu ftantinus
ut anno CMLX vidimus , ea Hiftoria libris
in locum ejus elegit & ordinavit : cui Synodo inter
a pu
fuerunt omnes prope Romani & Italia Epifcopi : fex comprehenf , intermedio illo tempore
Angelfredus etiam Aquileienfis Patriarcha , qui blicata , eique caput fextum & quinque fe
tunc temporis etiam ibidem obiit. Sed & de no quentia adjecta , ut ex variis conjecturis dedu
In iis enim de geftis anno CMLX
Aratibus interfuerunt Adaldagus ( Hamburgen cit Baronius.
fis ) & Heinricus ( Trevirenfis) Archiepifcopi, Lan . & quatuor fequentibus fermo eft. Incertum ta

duvardus (Mindenfis ) & Otgerus ( Spirenfis ) men, an ipfemet Luitprandus, vel quifpiam Ano
nymus illa capita addiderit. Scripfit etiam Luit
Epifcopi. Poftea Joannes , qui & O&tavianus , vi
dens fe effe depofitum, fera pænitentia ductus, Adal prandus Legationem , quam ad Nicephorum
berto disjungitur , Alalbertus verò in Corficam re Phocam Imperatorem pro Ottonibus Auguftis
ab
vertitur. Eft hæc fecunda Ottonis M. Romana fufcepit ; fed Chronicon & Adverfaria , quæ
aliquot annis fub ejus nomine prodiere, uppo
profectio . Continuator enim Luitprandi lib . 6.
fititia effe fusè demonftrat Nicolaus Antonius
cap. 6. narrata ejufdem Imperatoris unctione à
in
 in Annales C. Baronii. S

SÆ C. X. in Bibliotheca Hifpana veteri lib. 6. cap. 16. Juboleret ) in magnam Ecclefiam venit , collatoque S Æ C. X.
An.Ch.963 . & feqq. cum Patriarcha Polyeucto fermone ( viro fcilicet An.Ch.963 .
IV. A num XLII ad XLVI. Curopalates & divina humanaque Philofophia longè exculto , ut
Obitus Ro- Cedrenus tradunt, Romanum Juniorem XV die qui à puero monaflicam vitam ac religiofam pau
mani lunio
Martii Menfis , indictione VI, annos natum viginti pertatem confectatus , majore quam pro hominis
ris Imp.
quatuor è vivis exceffiffe : imperaffe verò annos ratione fultus fiducia effet , quam non indoles pra
tres, menfes quatuor, dies quinque. Ex quo appa ftaret , quippe qui spado effet , & ad extremam fene
ret , verum effe quod anno CMLX diximus, autem devenijet , fed bonorum abdicatio , omnif
Conftantinum nempe Porphyrogennetam anno que expers criminis , fimplexque nec quidquam
CMLIX die nona menfis Novembris , ut Ce Juperflua vitæ ratio ) . Cum hoc itaque Polyeucto
drenus & Curopalates habent , vivere defiiffe , & in colloquium veniens Nicephorus : Egregias janė,
utrumque Scriptorem de duratione Imperii ait , tot tantorumque certaminum atque laborum
Romani Junioris loquentem excludere diem vices percipio , ab eo qui aulæ præeft. Is nimirum,
emortualem , tam Conftantini , quàm Romani quem nil latet , magnum oculum fore ut lateat,
filii. Subdit Cedrenus : Imperium ejus morte ad ipfe arbitratus , machinanda mibi mortis nullum
Bafilium & Conftantinum ipfius filios , & eorum finemfacit , qui Deo propitio ejufque numine , Rọ
matrem Theophanonem rediit : qua biduo ante mani imperii fines produxerim , cùm nihil hacte
mortem mariti filiam quoque peperit , cui Anna nus in Rempublicam deliquerim , fed in eam po
nomen fecerunt. Hæc poftea Ulodomiro Ruffo tius , quanta nemo bujus ætatis virorum, contule
rum Principi matrimonio conjun& ta , & hac ra rim : qui tantam denique Agarenorum regionem
tione fides Chriſtiana in Moſcoviam illata , ut igni ferroque defolaverim , tamque multa oppida,
infrà videbimus. Theophanon verò fuit obfcuro urbefque à fundamentis diruerim. Ad me fanè
genere nata ; cùm tamen venuſtate ac forma quod attinet , optabam Ordinis Senatorii virum ,
corporis per hoc tempus cunctis ejus fexûs præ placidum , modeftum effe
eſſe ac moderatum , non fic
ftaret , inquit Leo Diaconus , qui fubdit. infenfum , atque id frujira nulio fine iras agitare
V. Nicephorus maximi Imperii mutatione audi ac moliri interitum .
Nicephori ta , animo fufpenfus , inque omnem partem an His Patriarcha ex Nicephori ore auditis , ani- VII.
Phoca de xius erat , aliæque fubinde cogitationes eum ex
Saracenis mique ardore fuccenfus, in Palatium venit , unà S. Polyeucti
Epic Con
triumphus, terrebant. Rerum enim negotiorumque infida comitem adducens Nicephorum. Convocato Rantinop
lubricitas fortunæque viciffitudo ac inftabilitas, que Senatu , baud æquum, inquit , ut qui pro Ro- ftudium in
tranquillo in ftatu virum agere non finebant, mana felicitate nulla fui ratione habita , labores ac bonum pu
blicum.
quod maximè Joſephi potentiam fufpectam ha pericula fuftinuerunt , quique erga fuæ Gentis ho
bebat. Is nimirum cùm fpado effet , atque in mines ac cives fuos , viros fe probos ac moderatos
Aula Imperatoria cumprimis auctoritate polle exhibent , probro ignominiaque afficere , fed honori
ret ; quippe qui Accubitoris ( ac fi facri cubicu potius habere ac coronare. Ergo , fi mihi creditis,
li fummum Præfectum dicas ) auctus dignitate qua meliora funt confulenti , meam ftatim dicam
effet, infenfo in Nicephorum animo, eique hoftis fententiam. Operapretium exiflimo , ut nos , qui
erat. Vifum itaque mox res novas moliri : fed Romanis fimus ac divinis legibus inftituti , tenellos
cùm minores copias , quàm par effet , in prom Romani Imperatoris liberos , quandoquidem noftro
ptu erat ( cohortes enim in fuam quamque pa univerfique populi fuffragio Imperatores renunciati
triam remiferat ) tantum hactenus certamen fu funt , in honore à Majoribus accepto confervemus ,
fcipere formidabat. Operæ pretium igitur puta eundemque eis cultum , quem Majoribus ipforum
vit , ut res novas moliri tantifper differret , By tribuamus. Quia verò Barbara gentes Romanam
zantium verò invectus , ductoque triumpho , fi ditionem diripere non ceffant , eamque inceflare ,
modo Imperatores ipfius fidei exercitum re auctor vobis fum , ut virum hunc ( oftenfo Nice
gendum committerent , ( noverat enim quan phoro ) , qui folertis ingenii fit , reique militaris
diu vita fuperftes effet , alium neminem fore , apprimè gnarus ac bello fortis , quique plurimas
qui Barbarorum impetum fuftinere poffet , iif victorias , ( quod & vos ipfi agnofcitis ) retulerit,
que aciem opponere) copias refumeret,tutoque ac quem præ reliquis maximè fufpicitis , jureju
confilio aliorum causâ decertaret. Hoc igitur rando objtricta fide , nihil inconfultum adversus
confilio fecum animo conftituto ac deliberato, Majeftatem ac Senatum moliturum Imperatorem
Byzantium venit : placidiffimèque à populo Se Ducem creemus , atque ei Afia copias concreda
natuque fufceptus , prædaque quantam indu mus , qua is fide rem Romanam ulciſcatur , inhi
xerat triumpho traducto , ac in ærarium illatà beatque alienigenarum infultum ac graffationem.
Barbaricâ opulentiâ , domi privatus agebat. Nam & Romanus Imperator cùm in humanis ad
Cedrenus refert illum VI indictione menfe Aprili huc ageret , hanc ei dignitatem commiferat , ac
juffu Augusta Conftantinopolim veniffe , & du ne vir probis moribus ejus imperii munere movere
xiffe triumphum in Circo inferentem in eo Cre tur , fcriptis teftamenti tabulis caverat.
tenfia & Berrhoenfia fpolia. Ubi Patriarcha in hæc verba fententiam dixe- VIII.
VI. Sed redeo ad Leonem Diaconum , cujus nar rat , etiam Senatus calculum adjecit. Affenfus Nicephorus
Phocasfit
De limperio rationem de verbo ad verbum reddam. Jofephus eft & Jofeph Accubitor , non quidem fponte , fed Duxtous
arripiendo
cogitat. (metuebat enim Nicephori Byzantii moras , ne quod ita Senatus ipfe annuens cogeret , ac fanè Af .
quid novarum rerum adversus Imperatores moli tremendiffimis juramentis obftrico Nicephoro,
retur , cùm præfertim militares ordines impense quandiu tenella ætatis pueri ac Imperatores fuba
virum amarent , populuſque admirationi haberet, perftites effent , ne quid infaufti malique adverfus
ob erecta tropea , & fortiffimi roboris pugnando eorum imperium moliretur , ipfis quoque jureju
edita facinora ) in Palatium evocabat , fi fortè rando firmantibus , Neminem Procerum ac Magi
copiis atque milite nudum offendens , oculis priva ftratuum citra ejus fententiamſe moturos eſſe , aut
re poffet , hincque in exilium mitteret. At Prator ad majores infulas provecturos 7 fed & communi
Jofephi vaferrimo maligniſſimoque intellecto confilio, cum eis confilio Rempublicam recturos ; totius Afia
(accerrimi quippe vir ingenii erat , ut eis fraus Imperatorem Ducempromulgarunt.
Tom. IV. A 3 Jam
 1

6 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. Jam verò media fermè verna tempeftate , luci
An.Ch.963 . feroque ad Articum polum paulatim curfum fle
Nicephorus Etente , ac circa Taurum currum agitante By
Phocas antio profectus Nicephorus , ad objectam ex ad
Iofephus Ac-
cubitorint er verfo maris littore Afianam regionem commeat.
fe diffident. Cumque veniffet in Cappadociam ( Trogloditas ante
eam gentem vocabant , quòd in terra meatibus &
cavernis ac labyrinthis , velut luftris antrifque
tectafubeant) ibiquefixo tentorio , miffis in omnem
latè regionem Edictis , omnem adfe exercitum con
gregat. Interimque dum exercitum cogeret , quos
fecum habebat bellicis inftitutis exercebat , nec
quidquam omittebat eorum , quæ ad pugna belli
que artem inventafunt. Interim verò dum Pra
tor militem exercet , (fecum enim ipfeftatuerat, ut
O
mum accommodans , familiarem olim ac con- S Æ C. X.
fuetam vitæ rationem ab fe ablegavit ; Romani An.Ch.963 .
verò uxorem , venuftam admodum mulierem fi
bi conjugem copulavit. Rumor autem murmur
que erat, haud legitimas effe nuptias, propeque
abhorrere à ratione conjugium , quippe cum
Nicephorus Romani Imperatoris ac Theophano
nis liberorum ex facro lavacro fufceptor extitif
fet. Quod cùm accepiffet Polyeuctus Patriarcha,
omni conatu Imperatorem à facris cœptis arce
re conabatur ; cùm enim vir effet divina plenus
æmulatione , omnifque generis fcientia atque
virtute incomparabilis , non definebat etiam
ipfos Imperatores arguere. Imperator autem

negabat fe fufceptorem Theophanonis liberorum

adverfus Chabdam ac Tarfenfes potiflimum edu ex facro baptifmate fuiffe , fed Bardam patrem
ceret ) Jofephus Accubitor Nicephori folertem ani hoc munus obiiffe. In eum modum Patriarchæ
mum confultumque reputans præter ea que viri flexus animus valdeque delinitus, adeò ut lætus
fortitadinem infractumque pectus fecum ipfe cogi atque hilaris conjugium ejus cum Theophanone
tans , veritufque ne collecto circa eum exercitu admiferit ac difpenfarit. Hæc fummariè ex Leo
novarum aliquid rerum perperàm moliretur , intus ne Diacono Scriptore adhuc inedito .
pavore animi palpitabat , Suamque vituperabat Ad num. XLVI. Luitprandus in fua Lega XII.
confilii mentifque abfentiam ; quod cum prædam tione ad Nicephorum Imp. anno CMLXVIII Graci à Sa
racenis in
velut intra caffes inclufam teneret , baud neci de obita , eodemque anno num. LV integra à Ba- Sicilia de-
diffet , fed imprudenti confilio tantis eum copiis ar ronio recitata,de Manuele Patricio à Nicephoro viti.
mifque muniiffet : totus igitur cogitabundus atque Imp. adversùs Saracenos Siciliæ miffo habet :
animi anxius , vitam fibi infelicem , minimeque Scribit præfatus Hippolytus , Græcos non debere
vitalem ducebat. Confideranti igitur multafque Saracenos , fed Francos conterere , qua lectione
rationes verfanti , quo tandem modo tanto Prato Saraceni animati , ante triennium cum Manuele
rem imperio movere liceret , cujufdam fraudis in Patricio , Nicephori nepote , juxta Scyllam &
mentem venit , quâ illius Præfecturam haud fecus Charibdim in mari Siculo bellum parant ; cujus
acfecurim quandam cervici fua imminentem à fe immenfas copias cum proftraviffent , ipfum com
depulfum iri putabat. prebenderunt , capiteque truncum ( legendum
X. truncatum ) fufpenderunt : cujusfocium & com
Refert poftea Leo Diaconus quæ Jofephus ,
militonem (fc. Nicetam Eunuchum ) cùm cape
Nicepho rus
Phocas ac ut Nicephorum perderet , excogitarit , & quo
rent , qui neutrius erat generis , occidere funt de
clamatur modo Joannes Tzimifces Nicephori ex materna
dignati ; fed vinctum ac longa cuftodia macera
Imperator. ftirpe confobrinus huic rebellionem fuaferit , &
tum tanti vendiderunt , quanti nec ullum hujuf
ineunte menfe Julio Nicephorus ab exercitu Im
modi mortales fani capitis emerent. Quare cùm
perator acclamatus fuerit. Is itaque projecta pri
hæc triennio ante Luitprandi Legationem con
vati vefte , fago militari , Imperatorio , Regioque tigerint , manifeftum eft erraffe Curopalatem ,
paludamento infibulatus ad Regiam fe Majeftatem
Cedrenum , & Zonaram , qui ea ad primum
magis compofuit , equoque confcenfo per Auream
Nicephori Phocæ annum referunt , & bellum
portam invectus eft , omni populo Senatuque cum
iftud pertinere ad annum CMLXV , ut ibi
plaufu excipiente , ac ei acclamante. Augufti
dem magis probabitur .
menfis dies fextus decimus agebatur , in di &
t . Jexta
Hoc anno Thangwardo Presbyter Sancti Epi- XIII.
cùm hæc gererentur. Jam verò ubi celeberrimum
phanii Epifcopi Ticinenfis fepulchrum clancu- Reliquia S.
dei delubrum ingreſſus erat , atque à Sacerdotum
Tum refodit , & hujus Sancti Præfulis Reliquias Epiphanii
Hildeshei
cætu debitos honores fufceperat , à Polyeucto Pa
ad Epifcopum fuum Ottwinum , nempe Antifti- mium trans
triarchæ munus obeunte Imperiali caput cingitur
tem Hildesheimienfem , qui tunc in Ítalia erat, lata.
diademate ; cùm unumfupra quinquaginta ætatis detulit , ifque in Germaniam mifit. Translatum
annum ageret. Poftquam fummam rerum inie
eft autem corpus beati ejufdem patris à Fratre no
rat, tutoque ac fecurè Imperii gubernacula re
ftro , decima Kalendarum Decembrium die ( ſc.
gebat , Bardam patrem Cæfaris dignitate orna
anno fuperiori ) ad nos verò Dei gratia comitan
vit ; Joannem cognomento Tzimifcem Orientis
Domefticum creavit ; Leonem verò germanum te , domino noftrofancta memoria Otwino Epifcopo,
octavo Kalendarum Martiarum die perductum ,
fuum Curopalatam , Magiftrumque .
inquit Auctor Hildesheimienfis Anonymus &
X1.
Ipfe verò quam fibi indixerat , inviolabilem coætaneus in Hiftoria Translationis fancti Epi
Ejus vir-
tutes. fe caftitatem fervaturum præferebat , quippe phanii Ticino Hildesheimum , recitata à Bol
qui & uxoris conjugium vitaret , & carnium lando ad diem XXI menfis Januarii , & pri
efum repudiaret. Verùm monafticæ vitæ culto mùmàChriftophoro Brouvero promulgata. Die
res , & qui ejus animum fanctis moribus com XXII Februarii, qui hoc anno inDominicam in
ponebant , (præclarè enim hujus inftituti viros cidit, facræ Reliquiæ Hildesheimium translatæ.
colebat ) in his , quæ fibi ipfe conftituiffet, ma Quia verò Pontificum Edictis cautum , ne XIV .
nere non finebant , fed hortabantur, ut & con quis divorum pignora fublegere ea ratione au- An ea
Translatio
jugium amplecteretur, nec carnium efu ut re ne deat , quod veteribus quibufdam minori fuiffejufta?
fafta , fibi prorfus interdictum vellet. Metue religioni , plurima quæ paffim extant , demon
bant enim , ne prono in delicias ac comeffatio ftrant exempla , de jure Translationis hujus hæc
nes animo in turpes fenfim voluptates delabere habet Browerus quæ ad Annales Ecclefiafticos
tur. Monachorum igitur admonitionibus ani illuftrandos faciunt: "Si quis Translationem hanc
» ex
 in Annales
SAC. X. " ex jure facrorum æftimet æquus Judex, vel de
An.Ch.964 . " ea judicium accipiat , Reliquiarum hanc de
‫در‬
ductionem , nec lege , nec moribus factam
"illicò cenfebit ; fed eos qui manum fecere , &
"facras exuvias nativâ quafi glebâ & fundo ab
" ftraxère , interdicto Unde vi , ut leviffimè di
cam, obnoxios fuiffe , & repetundarum actio
"ne conveniri potuiffe pronunciabit. Valuere
"interim hujus & fuperioris ætatis exempla ,
"
eamque fibi licentiam immodica pietas & re
' ligio fecit , ut callidè pii furti & religiofæ
rapinæ titulis , non ftricta æquitatis lege has
"actiones rei dijudicarent , cognitores plerum
‫גל‬
que litem diffimularent, Magiftratus hic pluri
"mum conniverent. Jam quod caput , felici
" tas eventûs , & religionis ex prodigiis & mi
"raculis fecutis opinio , fas fæpe & licentiam ,
"his evectionibus non folum conftituit , fed
"furti an facrilegii probrum in gloriam vertit :
quod Franci & Germani afflicta à Barbaris vel
" tyrannis Romanæ Sedis libertate, cum in novo
"vel precario imperio, quod Pontifices dabant,
" nobilitate fua & gente majores fæpe fpiritus
23
caperent, non civilibus contenti , facris etiam
>>
potentiam admoverent & religionem licen
,‫כ‬
tiùs , quàm vel ipfis expediret , vel jus fafque
‫נג‬
permitterent , haberent. Hinc omnia prope
"Latii jura unà cum Ecclefiis & populis fibi
‫در‬
ſubdere , & qui fide vel armis apud Reges va
"lebant, non honore tantùm, fed præmiis quo
" que læti, contra fas plurimum fibi licere vole
,‫ג‬
bant,five Epifcopi effent, five Militia cingulo
" clari. Aliquid tamen hic Otwino Præfuli , &
" Tangwardoni ejus Presbytero veniæ fcriptor Baronius anno fuperiori & Marca lib. 1. de
"conciliaffe videtur , cùm poft preces & jejunia Concordia cap. XI pluribus demonftrant, ideo
¿
"de transferendo fancto Epiphanio per quietem que Joannis exauctoratio defendi non poteft.
" divinitus admonitum Sacerdotem , comme Pergit Continuator Reginonis : Tunc Romani
"morat. Ita fcitè Browerus.
non modicè metuentes Imperatoris adventum , Be Papa electio
nedictum quendam Romana Ecclefia Diaconum , & depofitio.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6457.
Hifpan. MII.
Anno Hegi 21. CBD 15. P. 3. April. Indi&. 7.
г2 CCCLIII,
inchoatodie JESU CHRISTI 964.
18. Januar.
fer. 3. BENEDICTI V PAPE I.
OTTONIS IM P. 3.
NICEPHORI PHOCA IMP. 2.
1. Num. I ad XXII . Imperator , inquit
loannes XII A Continuator Reginonis
PP. Romam > Roma natalem
à Berenga domini celebravit. Berengarius ( Italiæ Rex )
rianis intro- cum fuis in Monte fan &ti Leonis obfeffus vincitur ,
miffus.
& id ipfum caftellum Imperatoris ditioni fubditur,
& Berengarius cum Willa ( ejus uxore ) in Bava
riam mittitur. Romani iterum ab Imperatorefo
lito more deficientes , pluribus aliis caftellanis fibi
per conjurationem extrinfecus adjunctis , eum oc
cidere nitebantur : fed infidiis eorum patefactis ,
eodem die quo eum extinguere moliebantur , necem
fibi paratam anticipans , III Nonas Januarii cum
pauciffimis fuorum eos invafit , & non modicam
illorum multitudinem intra muros Urbis proftra
vit. Die verò fequenti Romam iterum venientes,
centum obfides dederunt , & fupra corpus fan&ti
Petri fub jure jurando fidelitatem Imperatori &
Papa promiferunt. Tunc Imperator plena adhuc
hebdomada apud illos manens , Spoletinum Duca
tum & Camerinum ordinaturus exivit , & ad
preces Papa Leonis obfides Romanis dimifit : qui
C. Baronii.
7
bus ipfi beneficiis ingrati , non longè illo ab Urbe & A C. X.
pofito , Joannem , qui & Octavianus Urbi intro- An.Ch.964.
mittunt , & fidem Imperatori & Papa promiſſam
annihilare non metuunt. Leo verò Papa vix cum
paucis facultatum omnium nudus evafit , & Impe
ratorem in Camerino ducatu pofitum adiit , ibique
Pafcha celebravit. Joannes autem qui & Octavia
nus , Joannem Diaconum & Azonem Scrinarium
crudeliter detruncavit , & Orgerum Spirenfem
Epifcopum comprehenfum & flagelatum , aliquan
diu licet incommodè fecum detinuit : jed poftea fa
tim tum fpe impetranda ab Imperatore venia remi
fit : qua fpes eum divina ordinationefefellit. Nam
II Idus Maii rebus humanis excelfit.
Berengarius itaque , qui in Italia à menſe De II.
Moritur
cembri anni CML regnabat , currenti Regnum loannes X11
amifit , poftquam oppidum vulgari vocabulo S. PP.
Leo , vel Mons Leonis dictum ultrà Maceratam ,
versus Ravennam , inter Concham atque Mare
chiam flumina pofitum , cujus ager vulgò ap
pellatur Monte Feltro , ut videre eft apud Clu
verium lib. 2. Ital. Antiq . pag. 622. in manus
Ottonis Imp. pervenit. Joannes verò XII Papa,
qui anno CML VI poft diem X X menfis Au
gufti Pontificatum inierat , die decima quarta
menfis Maii vitam cum morte comutavit, poft
quam fediffet annos feptem & aliquot menfes.
Marianus Scotus & Auctores Catalogorum ei
omne tempus , quod ab ejus ordinatione ad
mortem ufque fluxit , attribuunt , fed in iis nu
meri in annis , menfibus , ac diebus corrupti.
Fuit quidem Joannes XII vir flagitiofus , fed
Pontificem Romanum à nemine judicari poffe,
III.
Benedicti V
fidei & electionis domini Leonis immemores eli
gunt, & ordinatum fedi Apoftolica imponunt. Quo
audito , Imperator collecta fecus undique fidelium
fuorum multitudine , Romam adiit , & firma eam
omni parte obfidione , ne quis pateret exitus , mu
nivit. Sed prædi&tus Benedictus falfo nomine Apo
ftolicus , diutius ut Imperatori refifterent , Ro
manos animavit , ipfeque Imperatori fuifque fide
libus excommunicationem comminans , muros
Urbis afcendit , & elatiori ſe faftu , quàm Apo
ftolicum decuerat, oftendit. Ad ultimum Romani
fame & obfidione conftricti , fe erraffe , contraque
2
gilia Præcurforis , ideft IX Kalendas Julii portas
Urbis aperiunt , & Imperatore cum honorificentia
debita intromiffo , Benedictum facrilegum & per
jurum Imperatoriæ ditioni reddunt , & dominum
Leonem in Sedem Apoftolicam reftituunt. Tunc
Leo Apoftolicus coadunata multorum Epifcoporum
Synodo , eundem Benedictum Romana Sedis inva
foremjudicio omnium ab invafo gradu depofuit , &
Pontificale Pallium quod fibi impofuerat , abfcidit,
ferulamque Paftoralem manu ejus arreptam coram
omnibus in frufta confregit , & adpreces Imperato
ris, Diaconatus ei tantum gradu uti conceffit. Ce
lebrata verò beati Joannis Nativitate , & Sancto
rum Apoftolorum feftivitate , Imperator ab Urbe
Romana revertitur , & infeliciore quam fpera
verat omine in redeundo fruitur. Nam tanta
exercitum ejus peftis & mortalitas invafit, ut vix
vel fanus quis à mane ufque ad vefperam , vel-à
vespera ufque manefe victurum fperaverit. Tertia
A 4 eft
 8 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. X. eft hæc profectio Romana Ottonis M. cujus rii , regnante Lothario Rege anno DCCCCLXIX, SÆ C. X.
An.Ch.964. mentionem facit Continuator Luitprandi lib. 6. indictione XIII , quo tempore , qui annum à An.Ch.964
cap. II. Januario vel à Nativitate Chrifti aufpicabantur,
IV. Hæc Continuator Reginonis , qui hoc tem numerabant annum CMLXX.
Infœlix fta pore vivebat , in gratiam Ottonis Imp. Benedi A num. XXII ad XXXI. In Leonis octa- VI.
tus
Ecclefi
Romans . a tus hujus nominis Quintus ordinatus videtur vi Pfeudo - Synodo Romana fertur edita Confti- Conftitutio
V
die XV menfis Maii , in quam Dominica cade tutio, qua Ottoni Imperatori, ejufque Succeffori- Leoni 111
attributa.
bat ; cumque ab Ottone Imp . die vicefima ter bus concefferit in perpetuum facultatem eligen
tia menfis Junii Vigiliæ fancti Joannis Baptifta di Romanum Pontificem , & inveftituras Epi
facra depofitus fuerit , fedit menfem unum & fcopis tribuendi. Hanc Conftitutionem Golda
dies novem . Marianus quidem Scotus & Au ftus Tom. I Conftitut. Imperial. pag.29. & feqq.
&
tores Catalogorum ei menfes duos & dies ex Gratiano Dift. LXIII cap. XXIII, Theo
quinque paffim affignant , fed non video , quo dorico Niemo , & ex aliis refert , pluribufque
die ejus Pontificatum abfolvant , aut quomodo defendit. Imò Marca lib . VIII de Concordia
hoc cohærere poffit. Ejus ordinationem con cap . XII & cap . XXIX à Leone VIII datam
tra decretum ab Ottone Imp. anno CMLXII fuiffe contendit. Verùm Vir doctiffimus Baro
renovatum , quo jubetur ut nullus confecretur nii argumentis non refpondet , quorum pri
Pontifex Romanus præter quam in præfentia mum petitur à falfitate fimilis conceffionis ab
mifforum Cæfareorum , annullavit Leo VIII Hadriano I Carolo Magno factæ , & in Confti
in fua Pfeudo - Synodo Lateranenfi à Baronio tutione Leoni VIII attributa ab eodem Leone
num . XIX & feq. recitata . Verùm Romanos memorata , quafi verè eam Hadrianus I emife
in ordinatione Benedicti V non peccaffe , ex rit. Quare cùm anno DCCLXXIV hujus
iis , quæ anno CMXCIX in medium afferam, conceffionis Hadriano primo fuppofitæ falfita
liquebit. De infelici hoc tempore Ecclefiæ Ro tem oftenderimus , Baronii argumenta adversùs
manæ ftatu Gerbertus Remenfis Archiepifco Leoninam nobis non poffunt non probari. Por
patûs invafor , in Actis Remenfis Synodi , ait : rò cùm Decretum Hadriani mox laudatum cir
Vidimus Joannem , cognomento Octavianum , in ca finem feculi decimi confictum fuerit , & in
volutabro libidinum , etiam contra eum Ottonem, prætenfo Leonis VIII refcripto citetur , appa
quem Auguftum creaverat , conspiraffe : quo fuga ret, illud Leonis VIII refcriptum ante ejuſdem
to , Leo Neophytus ( dicitur Laicus à Sigeberto feculi decimi finem auditum non fuiffe.
in Chronico ) in Pontificem creatur : fed Ottone VII.
Refert ibidem Goldaftus pag. 36. aliud exem
Cafare Roma difcedente , Octavianus Romam re plar Bullæ Leonis VIII ex Theodorico Niemo, menti
Merè tia
comeft.
dit , Leonem fugat , multaque cæde Primorum in qui circa annum MCCCCX vixit , in quo
Urbe debaccatus citè moritur. Cui Benedictum continentur quæ Romanæ Ecclefiæ à variis
Diaconum , cognomento Grammaticum , Romani Principibus data dicuntur , & à Leone VIII
Subftituunt. Eum quoque Leo Neophytus cum confirmata. Verùm Diploma illud ab aliquo
Juo Cafare non multò pòft aggreditur , obfidet , imperito fchifmatico excogitatum. Ait in eo
capit , deponit , perpetuoque exilio in Germaniam Leo VIII fe donare Ottoni , quæ fibi obve
dirigit. nerunt à Juftiniano Imp. & Ariperto Rege , & ta
V. Hinc fcitè obfervavit Joannes Beslius in Hi men Juftinianus Imp. & Aripertus Longobar
Nomen Salo-
monis loco ftoria Pictavienfium Comitum & Ducum Aqui dorum Rex nihil Ecclefiæ Romanæ dedère.
nominis Pa- taniæ pag. 136. & cum eo Papebrocius in Leone Tum addit fe tradere Corfica Regnum quod ta
pa usurpa- VIII , Aquitanos in hac temporum caligine , men Ottonis tempore nondum inftitutum erat.
tum.
cùm vellent annum Pontificatus cum anno Re Dat etiam infulam Venetiarum , qui loquendi
gis Francorum conjungere , & duo vel tres Pa modus ab Antiquis non ufurpatus , nec Vene
pæ fimul viverent , loco nominis Pontificis, tiæ à Pontificibus Romanis unquam poffeffæ ;
Salomonis nomen fcripfiffe, five, ut fignificarent Ducatum Ferrariæ , cùm tamen nonnifi diu poft
Deum effe , cujus fuprema fapientia Ecclefiam hæc tempora à Pontificibus Romanis inftitutus
regat , & Apoftolicam Sedem confervet , five fuerit ; Ducatum Ifiria , Dalmatia , in quibus
ob aliam quamcunque caufam eos ad hujufmo Pontifices nihil unquam poffedere ; Capitena
di formulam ufurpandam inducentem. Hinc re tam Apuliam , fed hoc nomen ducentos poft
peritur Diploma , Datum menfe Martio , feria Ottonem annos inventum ; Calabriam, & hæc
111 Luna XXIV Lothario Rege , Salomone re hoc tempore Græcorum erat. Sic Regnum Tri
gnante, anno DCCCCLXIV. Poft hæc autem nacria ibidem defignatum nonnifi fub feculi
cum Benedictus & Bonifacius , uterque VII uni XIII finem inftitutum. Sed pudet in his im
tatem Ecclefiæ iterùm diftraxiffent , aliud fcri morari. Hoc tantùm dicam , Marcam lib. VIII
ptum in quo legitur : Datum menfe Junio , re de Concordia cap . XII , ubi Leonis VIII re
gnante Lothario Rege , anno D. N. Jefu Chrifti fcriptum genuinum putat , illud juxta leges
DCCCCLXIV , Salomone Papa. Ac denique Criticæ non examinaffe , indeque Hadriani Pa
tertium fcriptum contendentibus de Papatu pa I Decretum de Inveftituris , quo Diploma
Gregorio V & Joanne XVI, in quo habetur : Da iftud innititur, ut legitimum admififfe, licet me
tum menfe Februario , regnante Hugone Rege, anno rum fchifmaticorum commentum fit.
abIncarnatione Domini Jefu Chrifti DCCCCXCVI Ad - num XXXII & feqq. gefta in Orien- VIII.
Victoria Ni
Salomone Papa. Ubi tertium hoc Diploma fpe te à Nicephoro Imp. adversùs Saracenos Leo cephori Pho
tat ad annum CMXCVII , à Januario inci Diaconus refert , quæ ex eo in fummam con- ca Aug. de
piendum , quia Aquitani , qui primum feculo traho. Poftquam triftem hyemis faciem verna Saracenis,
X fub Duce Guillelmo III cœperunt annos tempeftas in fereniorem oram mutaverat ac ſe
Eræ Chriftianæ in publicis inftrumentis adhi renitatem , indicta adversùs Agarenos expedi
bere , à Pafchate eorundem defumpsère exor tione Byzantio Nicephorus proficifcitur ; mo
dium , ut liquet ex hoc inftrumento ab eodem ratufque in Cappadocia , juftifque collectis co
Beslio pag. 248. exhibito : Datum menfe Janua piis Tarfenfem Urbem in Cilicia fitam petit ,
tunc
 in Annales C. Baronii .
SEC. X. tunc Civium virtute numeroque ac bellicæ rei
An.Ch.90 + exercitamentis ferocientem , nimiumque fuper
bientem : cinctoque undique oppido obfidio
ni inftabat. Agareni verò in eo præfidiarii Ur
bis munitione firmiffima freti Imperatorem
fubfannabant , Urbeque effufi , factaque im
preffione , Romanorum plurimos trucidabant.
Ubi itaque Nicephorus Imp. inconceffa à fe ag
gredi cognovit , inde movens circumpofita
Tarfo præfidia caftraque hoftili acie "invadit ,
primoque ftatim affultu Adanam , & Abar
zam , aliaque fupra viginti ejufmodi præfidia
capit.
1 X. Inde Mopfueftiam aggreffus , ductoque val
Mopfueftiam lo fortiter oppugnabat , petrariis atque fagittis
capit.
quotidie velitando , hoftem fatigans , præfidia
rii ipfi quoque ftrenuè obfiftebant , ignitaque
tela & faxorum pondera in Romanos mitten-
conatu defenden
tes , fe feque ex
tes . Tandem cuniculis dejectæ turres ac mu
rus. Imperator quoniam collapfa muri rudera
aditum volentibus præbere videbat, omni con
fertim exercitui mens Mopfueftiam fubjugavit ,
ac qui refidui Barbarorum erant , fervituti man
cipavit : ipfeque fubductis manubiarum primi
tiis , Imperatorioque ærario addictis , atque
milite ab oppidi direptione revocato , quia Sol
Sagittarium prætergreffus ad Capricornum tran
fibat , rigorque increbefcebat , inde motis ca
ftris ad Romanæ fe ditionis loca recepit : hinc
que Cappadociam ingreflus , domum quem
quam reverti juffit , rursus meminifle monens,
ut ineunte vere ad fe redirent. Ipfe verò cum
refiduis ibi hyberna ducebat. Anno fequenti
de Tarfenfis oppidi expugnatione fermo erit.
Hanc Nicephori expeditionem anno imperii
ejus fecundo menje Julio , indictione feptima fufce
ptam effe , rectè refert Cedrenus , & loco
Abarze vocis apud Leonem Diaconum corru
ptæ , habet Anabarzam , ſeu Anazarbam , Cili
ciæ oppidum. Verùm perperam fcribit , Nice
phorum ad Tarfum & Mopfueftiam ducere au
fum non effe , quòd jm hyems appeteret ; hoc
enim Leo Diaconus ignorare non potuit. In
eundem errorem Zonaras ac Cedrenus labitur,
rectè tamen ait , Nicephorum Imp . fecundo im
peruifui anno Ciliciam invafiffe.
X. Reliquiæ Santa Agnetis Virginis , quæ fe
Translatio culo tertio Romæ martyrium fecit , & fancti
Reliquiarum
5. Agnets. Benigni Carnotenfis Epifcopi Martyrio etiam
coronati , quæ feculo fuperiori Normannis
Franciam devaftantibus occultata fuerant , an
no primo imperii Ottonis divinitus revelatæ
funt , & currenti à Thiadboldo Comite Ultra
jectenfi impetratæ per Baldricum Trajecteníem
ad Rhenum Epifcopum , qui Praful voti compos,
gratiarum actiones Deo cum laudibus extollens
choro clericorum conjunto , populique frequentia ,
decuit ut Sanctos , occurrit in obviam , quos hono
re condigno fufceptos infra Trajectenfem Epifcopa
lis fedis aulam pridie Kalendarum Aprilium loco
locavit in uno , fedfingulis femotim in loculis , anno
fcilicet Incarnationis domini noftri Iefu Chrifti
nongentefimo fexagefimo quarto , indictione fepti
ma, fabbatorum quinta , inquit Auctor Ano
nymus Hiftoriæ Inventionis & Translationis
SS. Agnetis & Benigni Epifc . è Gallia Ultra
jectum apud Bollandum ad diem XXI Janua
rii. Præcipua quidem fanctæ Agnetis Romance
pignora Urbs ipfa affervat , fed quædam eorum
partes ab aliis urbibus poffidentur. Seculo ela
9
pfo furentibus in Francia hæreticis hæ Reliquiæ SA C. X.
Lutetiam Parifiorum translatæ , & in Ecclefia An.Ch 965 .
fancti Euftachii , quæ primum fub ejufdem fan
tiffimæ Virginis nuncupatione conftructa cla
&
ruit, magna folemnitate collocatæ, ut apud Bol
landum ibidem videre eſt.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6458 . Anno Era
Hilp MIII.
22. A. D 16. P. 26. Mart. Indict. 8. Anno Hegi
12 CCCLIV .
JESU CHRISTI 965 . inchoato
die 7. Ja
JOANNIS XIII PAPE I. nuar. ter. 7.
OTTONIS IMP . 4. Anno Hcgi
12 CCCLV,
NICEPHORI PHOCE IMP. 3 . inchoato
die 28. De
cemb. fer.5.
1.
ANum. I ad IV. Rediit hoc anno Romá in
Germaniam Otto Imperator , poftquam Moritur Be
Benedictum V Adaldego Archiepifcopo Ham- neaiči. V.
burgenfi cuftodiendum tradidiffet. Reverfus au
tem Archiepifcopus in patriam duxit in comitatu
fuo Benedictum Papam ordinatum , fed ab Impera
tore Ottone depulfum , quem ille in Hammaburg
cuftodia mancipari præcepit : Archiepifcopus verò
magno cum bonore ufque ad obitum ejus detinuit,
inquit Adamus Bremenfis lib . 2. cap. 6. qui ad
dit: Igitur apud nos in fancta converfatione vi
vens, aliofque fan&tè vivere docens , cum jam,
Romanis pofcentibus à Cæfare reftitui debuiffet
( mortuo fc. Leone VIII ) , apud Hammaburg
in pace quievit . Cujus tranfitus 111 Nonas Juli
contigiffe defcribitur . Lambecius lib. I de Ori
ginibus Hamburgenfibus pag. 37. ait videri ho
dieque Cenotaphium ejus in medio chori Ec
clefiæ B. Virginis Mariæ , cui infcripta funt haec
verba : BENEDICTUS PAPA , QUIDE SE
DE APOSTOLICA PER VIOLENTIAM
AMOTUS , ET POST , CUM REVOCARE
TUR ,OBIIT HAMBURGI ANNO Do
MINI DCCCO QUADRAGESIMO PRI
MO, QUINTO NONAS JULII , & SE
PULTUS EST HIC. Verifimile eft , fubdit
Lambecius , ab illis , qui trecentis vel quadrin
gentis ab hinc annis Benedicti illud cenota
phium vel extruxerunt vel renovarunt, errorem
hunc in numero commiffum effe. Verùm non
tantùm illud verifimile , fed etiam certum ;
cùm epitaphium neque diem , neque annum ,
neque feculum ex vero referat. Papebrocius in
Paralipomenis ad Conatum Chronico - Hiſt. re
fert , Otthonem Sperlugum nuper Kilonii erudi
tam Diflertationem fub hoc titulo typis man
daffe : Monumentum Hamburgenfe Benedictinum,
feu de Infcriptione & tumulo Benedicti V Pontifi
cis Rom. qui in choro majoris Ecclefia B. V. Ma
riæ apud Hamburgenfes olim fuit , & hodiedum
fpectatur , in qua docet , poft Benedicti adven
tum fæpius incendio conflagraffe , & Urbem &
Ecclefiam , ut illius , fi quod fuerit, monumen
tum , debuerit funditus periiffe : & fi Ottonis
III ætate, quo ejus corpus Romam translatum,
in paupertina tunc Ecclefia fuiffent infcriptio
nes, apud Bremenfes , Hamburgenfefque , Ada
mum Bremenfem eas omninò tacitas præteri
turum non fuiffe in fuo Opere , quo ætatem
& fepulturas Epifcoporum , exaliis monumen
tis librifque donationum , tam anxiè conqui
fivit. Denique concludit Sperlingus vix ante
annum MCC Hamburgi confpici capifle Ce
notaphium illud , quod vidit defcripfitque t
Kran
"
 ΤΟ Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. X. Krantzius , multò amplius altiùfque , & literis
An.Ch.965 . longioribus multò quam nunc videantur , in
fculptum. Ita Sperlingus Vir in Critica verfa
tiffimus. Poft mortem ejus Interpontificium
menfium aliquot fuit , ut ftatim oftendam.
11. Ad num . IV. Hoc anno , ut habet Conti qui non vocat Vincentium Metropolitanum,fed
IoannesX111
fit Papa. nuator Reginonis , Leo Papa obiit. Marianus Capuam Metropolim : hæc enim prærogativa
Scotus & Auctores Catalogorum ei annum Urbis fuit , non Epifcopi.
unum & menfes tres adfcribunt , ideoque cùm
anno CMLXIII die fexta Decembris confe lida provincia Ecclefiaftica fuit , an non & Apu- Tempore
cratus fucrit , mors ejus ineunte circiter Martio lia & Calabria folidæ itidem provinciæ fuerunt ? non
accidit. Etfi verò verus Pontifex non fuerit, di Eadem enim omnium ratio eft. Quænam verò tropolis Ec
cendus eft tamen Leo ordine VIII , ut Anti
qui & fequentes ejufdem nominis Pontifices
nos dubitare non finunt. Joannes natione Ro
manus , Epifcopus Narnienfis ei fucceffit , non
die fecunda Octobris , ut fcribit citatus Lambe
cius , fed die prima ejufdem menfis , in quam
Dominica hoc anno incidit , ut ex dicendis
in morte ejus certum fiet. Hujus Pontificis ini
tium à Papebrocio in Conat. Chron. benè col
locatum .
III.
Ad num . V. refert Baronius hæc Leonis
Capua à
loanne XIII Oftienfis verba : Hujus Abbatis , Aligerni fc.
Metropolis anno XIX , Joannes Papa Roma pulfus exilio ,
fit.
capuam venit, & à memorato Principe Pandul
pho rogatus , tunc primùm in eadem civitate Ar
chiepifcopatum conflituit. At verum quidem eft,
Joannem hoc anno Roma pulfum Capuam ve
nifle , annoque fequenti eum Romam rediiffe,
ut habet Baronius ex Continuatore Reginonis ;
fed Aligernus Abbas Cafinenfis anno CMXLIX
ad hanc Præfecturam evectus , fequenti annum
tantùm XVIII ejufdem numerabat. Quare
in Leone loco anno XVIIII , legendum, anno
XVIII. Hermannus Contractus Joannis Pa
pæ Romam reditum differt ufque ad annum
CMLXIX , fed rectè fcribit , Joannem per
decem & amplius men es in Campania afflictum
fuiffe , qui ideo circa finem anni CMLXVI
Romam reverfus eft ; tuncque Capua ab eo Me
tropolica dignitate exornata . Vide quæ dicam
anno CMLXVIII num . XIV.
iv. Capuam jam inde à Conftantii Imp. tem
Erat antea
tantum Me poribus fuiffe Metropolim , Sirmondo in Ad
tropolis ci ventoria vifum eft, auctoritate Synodi Sardicen
vitis. fis & Athanafii ad Solitarios , ubi Campania ,
1
Calabria , Apulia ab Italia dividitur. Deinde
refert fubfcriptiones Conciliorum & Sardicen
fis & Arelatenfis , in quorum primo ita fubfcri
ptum eft : Lucillus ab Italia , Vincentius à Cam
pania de Capua , Januarius à Campania de Be
nevento ; Stercorius ab Apulia de Canufio. In al
tero verò : de Provincia Italia civitate Mediola
nenfi Mirocles Epifcopus ; ex provincia Campania
de civitate Capuenfium Proterius Epifcopus ; depro
vincia Apulia de civitate Arpienfium Pardus
Epifcopus. Denique adhibet verba Athanafii ex
Epiftola ad Solitarios : Vincentium quidem à
Capua ; illa verò eft Metropolis. Verùm , uti
Cantelius in Hiftoria Metropolitanarum Ur
bium part. 3. Differt. 2. aliique obfervant , ex
his tantùm fequitur , Campaniam ab Italia utro
que jure , & civili & Ecclefiaftico , fejunctam
fuiffe , non verò à Romana provincia. Fuit
enim Campania jure civili diverfa à Romana
provincia , fed non jure Ecclefiaftico ; cùm
utraque diverfis Magiftratibus , fed uni Metro
polita Romano paruerit. In laudatis verò five
Epiftolis five fubfcriptionibus , juris plerumque
civilis , non verò Ecclefiaftici , habita ratio eft ;
tumque urbes diverfis vulgò provinciis adfcri
ptæ funt ; fi aliis alius , five Præfes five Procon- s A C. X.
ful præfuit. Nec alia mens fuit Athanafii , dum An.Ch.965 .
Capuam Campania Metropolim appellat : Me
tropolis quidem fuit , non Ecclefiaftica tamen,
fed civilis ; eoque refpexiffe videtur Athanafius,
Præterea , fubdit Cantelius , fi Campania ſo- V.
Gregoris M.
erat Me
in his provinciis Metropoles , an Hydrun- clefiaftica.
tum? an Tarentum? Barium ? At eas multò poft
Sanctum Athanafium hac dignitate ornatas in
confeflo eft. Eò accedit , quod fi Capua Campa
nie erat Metropolis , an illi contributa Neapo
lis ? At fubditam Capuæ fuiffe nullum extat ve
ftigium. Si verò Neapolis Metropolis etiam
erat , fuerunt in una Campania provinciæ mul
tæ . Et tamen vel ex unius Gregorii Magni Epi
ftolis cuivis intelligere licet , Capuam præ cæ
teris nihil habuifle præcipui. Feftus Capuæ Epi
fcopus à Gregorio commendatur Petro Campa
niæ Subdiacono : moritur paulò pòft Romæ :
Gregorius Gaudentium Nolanum Capuam vifi
tatorem mittit. Bafilius Fefto fuffectus apud Si
ciliæ Præfectum hærebat diutiùs ; illum Grego
rius per Romanum defenforem ad fuam Sedem
intrà quinque dies redire jubet , eumque Ro
mam ad Synodum evocat. Quid hic eft, ex quo
elici poffit , Capuanum Epifcopum fuiffe Me
tropolitam? Annon potius inde planum fit , ut
ceteros Campaniæ Præfules , ita Capuanum
fuille Romano Metropolita contributum ? Id
certè nemo negaverit , qui Gregorii Epiftolas
vel leviter perlegerit ; longè enim alia illius eſt
cum Mediolanenfi & Ravennate Metropolita
nis agendi ratio.
A num. VI ad X. Stanislaus Lubienskius VI.
Polonia à
Epifcopus Plocenfis in Vitis & Serie Epiſcopo S. Andrea
rum Plocenfium , de initiis fidei in Poloniam in
Apoftolo fi
troductæ differit , aitque fundamenta Chriftia- dei lumen
næ religionis in Polonia , five ea Vandalia , aut accepit.
Gothia, quo titulo Regni , Principes Poloniæ ,
ufque ad Boleslaum Audacem ufi funt , appelle
tur , five univerfum Septentrionem Rheno &
Tanai magnisEuropæ fluminibus circumfufum,
fub magna Sarmatia nomine comprehenden
dum cenfueris , five denique totum hunc tra
&
tum , Scythiam Europeam , quam veteres Hi
ftorici longè latiùs , quàm omnes alias regiones
patere fcripferunt , exiftimaveris ; non primum,
ut plerique opinantur , fub Miefcone Duce , è
Piaftorum familia exordium habuiffe. Nam
Sanctus Andreas Apoftolus , Scythiam Euro
peam , cujus appellatione univerfus Septentrio
continetur , primus ex Achaia Iftro tranfmiffo
ingreffus , revelata à Chrifto veritatis lumen in
Poloniam intulit. Nec deinceps per annos ferè
à Chrifto nato DCCC deerant viri pii , qui ,
partim ex Græcia , partim ex Italia & Gallia, ac
ipfamet Anglia progreffi , foverent fementem
Evangelii in agro Sarmatico , fuaque prædica
tione Poloniam, Ruffiam Magnam, Bohemiam,
Daniam , Sueviam , Saxonian , Pomeraniam,
Vandaliam , præceptis & myfteriis Evangelicis
imbuerent , maximè pofteaquàm Gregorius M.
millis in Angliam doctrinæ Evangelica Sanctif
fimis Magiftris Anglos, veterum Saxonum ( quos
Sarmatiæ partem fuiffe nemo dubitaverit ) pro
lem , ad obfequium Romanæ fidei reduxit.
Nec
 in Annales
SEC. X. Nec à temporibus Apoftolorum defuiffe pu
An.Ch.965 . tandum eft Viros zelo Evangelico accenfos , qui
VII.
Mierius ipfa penetralia Vandalia (ita appellata eft ea pars
Polonia Rex Sarmatia , quam nobiliffimus fluvius Vandalus
fir Chriftia mediam fecat, quæ nunc Polonia dicitur) pene
TOMS.
trarint, quorum etfi labor non infructuofus fuit,
memoria tamen obfcurior , & nifi foli Deo nota
nomina. Ad præfentem ufque Chrifti annum,
nullus erat qui publico nomine religionem
Chriftianam palam profiteretur , non quòd ea
res Principum Edictis vetaretur , fed quod nul
lus effet , qui ftatum religionis ad normam Ec
clefiæ Catholicæ formaret , Regibus ipfis non
dum facramentis cœleftibus imbutis . Primus
fuit Miecislaus , qui à Chriftianis fubditis fuis
( qui jam tum frequentes etiam ex Primoribus
fidem Chriftianam colebant) , ut damnato cultu
falforum deorum , Chriftianus & ipfe fieret ,
ac uxorem Chriftianam Dambroucam Boleslai
Bohemiæ Regis five Ducis filiam duceret, per
fuafus , primus fe Chriftianum Principem effe
palam profeffus eft.
VIII. Nec hoc tempore ullum alium fuiffe Miefco
Vandalia a nem , qui in alia Vandalia quàm in Polonia re
Polonia mi
nimè diftin- gnaret , oftendi ac probari poteft , & Vandalos à
guenda. Aluvio Vandalo, qui ex montibus Carpatiis Hun
gariam à Polonis dirimentibus ortus , mediam
fecat Poloniam , dictos fuiffe manifeftum eft.
Antiquioribus quidem temporibus latiùs patuit
Vandalorum Imperium , priufquam patriis fedi
bus exuti , ad occupandum Imperium Roma
num ingenti facto agmine , præter complura Eu
ropæ regna , Africam etiam ipfam armis occu
pailent ; multa illorum præclara facta leguntur
ab Hiftoricis illorum temporum fcripta. Eof
dem non diverfos fuiffe à Lechitis feu Polono
Vandalis , ejufdem linguæ commercium lucu
lentiffimum eft argumentum ; quidquid modo
Bohemia,Moravia, Boioaria , nunc Bavaria dicta ,
Saxonia , quidquid Brandeburgica ditione , Po
merania cum adjun& tis provinciis , Lufatia , Si
lefia , quidquid denique Mofchovitico , Ruthe
nico & ampliffimo Poloniæ Regno , ac ipfis
etiam Daniæ & Sueciæ coronis continetur ,
Vandalorum fedes & patria fuit , prout id fer
mo ipfe &lingua , cujus etiam in iis regionibus,
quas Germani vel Nemetes potius , poftea oc
cuparunt , non obfcura extant veſtigia , abundè
teftantur. Quæ ut Lubienskius probet , refert
quæ Cromerus lib. 2. Hiftoriæ fuæ de fuccef
foribus & liberis Lefci tertii monarchæ Poloniæ
five Vandaliæ , memoriæ prodidit. Verùm
neque hæc neque Grotii , de qua ftatim , opi
nio Antiquos fuffragatores habet.
IX. Vandalos aut Wandalos , Grotius in Prolego
Polonia pri- menis ad Hiftoriam Gothorum editioni Proco
miva Van
dalorum fe pii præfixam non exiftimat , gentis alicujus no
des nonfuit, men extitiffe , fed fic vocatos fuiffe Germanos
quofdam ab iis , qui primi eorum vim fensère ;
cùm Germani hac voce eos defignent , qui non
fe fe certis fedibus tenent , fed nunc húc , nunc
illuc vagantur. Verùm quantum ex Antiquis in
ter fe collatis colligi poteft , Vandalorum nomen
uni &foli Germaniæ populo primitus datum, &
quidem poftquam per aliqua tempora huc illuc
excurrendo prædas egiffet. Quare Vandalorum
rapinæ & excurfiones poft annum Chrifti qua
dringentefimum ab eis factæ , nihil cum eorum
nomine commune habent, ficut nec omnesSep
tentrionales populi , qui prolixas barbas aluère,
Longobardi vocati funt , fed iftud nomenpecu
C. Baronii
Baronii.. II
liari populo datum. Si quicunque enfes à Ger- SAC. XII.
manis Sachs denominatos tulère , Sachz , feu An.Ch.965 .
Saxones dicti non funt , fed gens quædam pecu
liaris. Quare licet Vandalorum nomen vagari
fignificet , & varii Barbari huc illuc vagando vi
tam traduxerint, Vandalorum tamen voce pecu
liaris gens denominata. Adhæc hi Vandali di
verfi omninò fuère ab Slavis, feu Sclavis, Venedis,
Vinidis, aut Vindilis, qui Vandali dicti funt, quòd
eadem loca poftea occupaffent , & utrorumque
nomina magnam inter fe affinitatem haberent.
Hi enim populi lingua & moribus prorfus inter
fe difcrepabant ; nec ulli magis inter fe oppofiti
quàm Germani & Selavi. Poloni communiter
perfuafum habent , Vandalos à Vitula fluvio ,
qui univerfam Poloniam irrigat, nomen traxiffe,
& fluvium illum Vandalum olim fuiffe appel
latum. Verùm nullum hactenus ad id proban,
dum argumentum in medium attulere , & con
jecturæ nullis fundamentis innixæ , qualis illa
reputanda, ad rem tam denfis tenebris fepultam
nihil conducere poffunt.
Verum quidem eft , Vandalorum nomen Bar X.
baris omnibus , qui Europam vagando depræ Ceteri Bar
bari àSara
dati funt poft annum Chrifti quadringentefi cenis pri
mum, adfcriptum fuiffe , fed id non contigit , mùmvanda
nifi diu poftquam veri Vandali excurfiones fuas li appellati.
fecere. Vandalorum ergo nomen omnibus Bar
baris à Saracenis primùm inditum , quia cùm
Africam fibi fubdidiffent , notiores illis fuère
Vandali , qui eam incolebant , quàm Gothi &
Suevi : præterquamquod cùm Vandali præci
puam Hifpaniarum partem aliàs obtinuerint ;
inde factum , ut alias , ficut etiamnum , Hifpa
niam omnem Vandalous, & corruptione Andalos
Mauri appellarint. Neque enim ea fola provin
cia, quæ ab Hifpanis Chriftianis hodie Andalusia
dicitur , fed univerfus Hifpaniarum ambitus ab
eis Andalos nuncupatus. Denique infinitis Au
&
torum , qui octavo , nono , & decimo feculo
vixère , teftimoniis probari poffet , Mauros Hi
fpaniam inhabitantes Vandalos dictos fuiſſe ;
quod mirum videri non debet , cùm ipfimet fe
fe Andalos dicerent. Legenda quæ anno ccccvir
num . XVI hanc in rem in medium adduxi. Ex
quibus tandem omnibus fequitur, neque Vanda
liam hoc tempore communiter Poloniam dictam
effe , nec ab hac varios populos Vandalos ap
pellatos. Witichindus & Ditmarus , qui fub
finem hujus feculi floruere , & Antiqui qui res
hoc feculo geftas in literas misère , quos nunc
Polonos , ipfi Sclavos , & Poloniam Slaviam de
more vocant, non verò Vandaliam. Quare Lu
bienskii opinio non admittenda.
Lubienskius laudatus, paffimque Rerum Po XI.
lonicarum Hiftorici nullo fundamento innixi Nullus Ar
cbiepycopa
afferunt , tunc Archiepifcopatus in Polonia inſti tus ante an
tutos , & Vandaliam aliàs tantam latitudinem num M in
habuiffe. Nam , ut infrà videbimus , Polonia Polonia ere
Eless.
quidem anno millefimo , quò ad Sancti Adal
berti Reliquias venerandas Otto 111 Imp. illuc
acceffit , Epifcopos habebat , fed tunc primum
Guena , quæ fedes Regia erat, in Metropolim
erecta. Neque enim ufus ferebat, ut in regioni
bus noviter lumine fidei illuftratis ftatim Archie
pifcopatus conderetur. Anno Chrifti millefino
Sanctus Stephanus Hungariæ Rex è fuis Præfu
libus unum ad Silveftrem II Papam mifit, ut
recens converfæ Pannoniæ largam benedictionem
impertiret , Strigonienfem Ecclefiam fua au& tori
tate Metropolim conftitueret , reliquos Epifcopatus
Jue
 gica
12 Critica Hiftorico - Chronolo
SAC. X.Sua benedictione firmaret , inquit Cartuitius in
An.Ch.965 . Vita hujus fancti Regis ; & tamen Pannonia feu
Hungaria jam ab aliquot annis fidem Chriftia
nam amplexa fuerat. Imo Bohemia Moguntino
Archiepifcopo fubjecta fuit , ifque Bohemiæ
Reges coronavit , licet in ea Sedes Epifcopales
effent, ufque ad annum MCCCXLIV , quô
Clemens V Pragam Archiepifcopali cathedra
decoravit, ut eo anno num. VIII apud Sponda
num, fufiufque apud Baluzium in Vitis Paparum
Avenionenfium Tom. I in Notis ad tertiam Vi
tam Clementis V , à Bernardo Guidonis fcri
ptam , legere eft. Cùm itaque non folum nullus
antiquus Auctor referat Poloniam hoc feculo
Archiepifcopali fede infignitam fuiffe ; imo
contrarium aliqui afferant , & id tantum anno
millefimo contigiffe difertè tradant ; non video
communem illamHiftoricorumPolonorum tra .
ditionem fuftineri poffe. Quod enim Lubienf
kius in Martiali fecundo Epifcopo Plocenfi ha
bet , feriem fc. ipfam Archiepifcoporum Guef
nenfium & Cracovienfium , eorumque Catalo
gos illorum opinionem refellere , qui Poloniam
per aliquot annos Archiepifcopo caruiffe exifti
marunt , leviffimi eft momenti adverfus Auto
res coætaneos , & ad rem tanti momenti adftru
endam . Hundius in Metropoli Salitzburgenfi,
& Henricus Canifius in Antiquis Lectionibus
Archiepifcoporum Salisburgenfium varios Cata
logos, eofque antiquiffimos exhibent, in quibus
nomina Archiepifcoporum , qui ab initio feculi
feptimi ufque ad initium octavi Salisburgenfi
Metropoli præfuère , defcripta funt ; & tamen
eam Ecclefiam ante octavi feculi exordium Se
dem Metropolitanam non fuiffe certis argumen
tis me demonftraffe exiftimo . Hujufmodi itaque
Catalogi , fi alia defint , aut certa documenta
contraria habeant , fidem facere non poffunt :
neque dubito , quin Guefna , Cracoviaque , &
alia Sedes Epifcopales in Polonia hoc tempore
erectæ Archipræfuli Moguntino ufque ad an
num millefimum fubjectæ remanferint.
XII.
Ad num. X. Rotgerus Monachus in vita fan
Moritur S. i Brunonis Colonienfis Archiepifcopi à Surio
Bruno Ar
chiep.Colo- ad diem XI Octobris recitata , cap . 41. de ejus
nienfis. morte locuturus ait : Cum Imperator tricefimum
regnifui ( ab anno fcilicet CMXXXVI , non à
fequenti , ut putavit Baronius , deductum ) ger
manus ejus duodecimum Pontificatus fui ageret
annum (quem anno CMLIII inierat) nondum
nifi vix prælapfus ætatis quadragefimum , Sanctam
Pentecoftem fimul Colonia celebrantes , quâ major
mortalibus gloria conceffa non eft , fe fe invicem
inter fancta folemnium dierum officia , unà cum
diva matre , forore Regina , nepotibus , filiifque
Regibus , totaque illa Deo dileta familia , &
cunctis regni Senatoribus adfuerunt. Conftat enim
nullum aliquando locum tanta celebritate , tanto
fplendore omnis generis hominum , ætatum , ordi
num floruiffe. Hanc itaque gloriofiffimi Cæfaris
Augufti , & germani ejus , fummi & incompara
bilis viri Brunonis Archiepifcopi , fidam , Deoque
placitam in omni voluntate & opere conjunctionem,
banc confpirationem in omni utilitate & honeftate
adminiftranda & bene gerenda , hanc jucundiſſi
mam vitæ, officiorumque omniumfocietatem , mors
fava, mors horrenda , mors, inquam, fola diremit.
Remis obiit quinto Idus Octob. in reditu è Con
ventu Compendienfi , ubi Nepotes fuos , ideft
Lotharium Francorum Regem , & Hugonis
Magni filios ab invicem diffidentes ad concordiam
revocavit. Ejus corpus Coloniam relatum , fe- S AC. X.
pultum eft in monafterio Monachorum , quod in An.Ch.965 .
honore San&
torum Pantaleonis, Cofma & Damiani,
atque Quirini extra urbis muros conftruxit ; quod
monafterium Ordinis Sancti Benedicti adhuc
peritat. Hoc etiam annoContinuatorReginonis,
Auctor Chronici Hildesheimienfis aliique mor
tem ejus confignant. Porrò Rotgerus annum
XXX Ottonis Regis , non ad celebrationem
fefti Pentecoftes , quæ hoc anno die XIV Maii
celebrata, fed ad Brunonis mortis diem refert. Is
Lotharienfis regni Ducatum & Epifcopatum
fimul rexit. Nemo autem fuper hac re illum cul
pabilem dicat , inquit Chronographus Magde
burgenfis ineditus ; cùm Samuelem fanctum , &
alios plures , Sacerdotes pariter legamus & Ju
dices.
Adalberone hujus nominis primo Epifcopo XIII.
Metenfi anno fuperiori demortuo , ut legitur in Moritur
Adelbero
ejus Epitaphio à Meuriffio lib . 3. Epifc. Meten- Epifc. Mo
fium recitato , idque VI Kalendas Maii , ut ex tenfis.
Necrologio Ecclefiæ Metenfis & Chronico San
&
ti Trudonis part. 2. lib. 3. conftat , Theodoricus
feu Deodericus in locum ejus fuffectus eft præ
fenti anno , non verò fuperiori , ut perperam
ibidem habet Meuriffius . Continuator enim Re
ginonis ad annum CMLXV ait , eo anno Impe
ratore ab Italia redeunte Adalberoni Metenfi
Epifcopo Thiedericum confobrinum Imperato
ris fuccefforem inftitutum effe. In Vita ejus ver
fibus à Sigeberto Chronographo defcripta , & à
Meuriffio ibidem relata , inter alia dicitur :
A Rege clarebat fecundus ,
Vix alicui fub eo fecundus ,
Hic confobrinus Cæfaris inclity
Harebat illi militia & domi,
Regni ferens partes fecundas,
Cafaris allevianfque curas.
Regni per illum cuncta negotia,
Et jura fabant Ecclefiaftica.
Gefta hoc anno inOriente Leo Diaconus nar- XIV.
rat , ex quo hæc in fummam contraxi. Impera- Phoca
Nicephorus
Aug.
tor Nicephorus in Cappadocia hyberna ducens
Tarfum ob
animo difcruciabatur , quod Tarfum prima fta-fides.
tim aggreffione capere non potuiffet , fed ab ea
haud fecus leve telum fortiori impactum repul
fus effet , inviolabiliterque dolebat , quod Tar
fenfes , vicinis undique bello confectis , ipfi foli
reliquorum abierint, ejus fortitudinem fubfan
nantes . Moxque vere illucefcente, hyemiſque afpe
ritate tranfacta, pro eo ac juffæ erant copiæ , ad
eum confluebant . Is igitur firmiter armato exer
citu ad quater centena millia fupraque collecto,
fublatoque figno verfus Tarfum ibat. Porrò ·Tar
fenfes urbe egreffi , firma acie ex adverfo confti
pati ftabant : Imperator verò ipfe quoque robu
itam , fortemque manum fenfim è caftris edu
cens , mediufque inter cohortes ftetit : cornu
dextrum cum confertiffima equitum turma ipſe
tenuit ; in fecunda Joannes cognomento Zitmiſces
Ducis decoratus honore pugnavit : vir iræ impa
tiens , nimiæque audacia , ac fi quis alius calentis
animi , quamquam fupra modum brevi ftatura
erat , velut qui in fabulis habetur , vir bellicofus
Tydeus. Verum inerat minufculo corpori heroica
1
vis quædam , ardorque ac impetus , generofufque
fpiritus.
Nicephorus verò Imperator , quod penè inac XV.
ceffam aggreffuque prorsùs difficilem urbem Et cap .
noverat , operæ pretium duxit, eam fami trade
Te,
 1

in Annales C. Baronii.
13

SEC. X. re, caftraque communire. Quoniam igitur Tar Rurfus verò incendiarias tuto flaburratas ac fta- S Æ C. X.
An.Ch. 965. fenfes cum infuperabili famis neceffitate , tantil bilitas , onerariafque magnarmorum militumque An.Ch.965
XVII. .
que copiis depugnare haud potis erant , paci copia impletas in Siciliam mifit : ac claffi quidem Expeditio
fcuntur cum Imperatore , & urbem certis pactis Nicetam Patricia dignitate fulgentem ( virum re- Sicula Gra
dedunt. Sic nimium urbs à Nicephoro capta , ligiofum ac venerabilem , tametfi eunuchus erat , ) corum.
fpoliorumque parte in milites diftributa, affum ducem præfecit , equeftri verò militia Manuelem
tifque crucibus ex auro fabrefactis ac margaritis, confobrinum fuum , vir nimirum calentis ingenii
quas Tarfenfes variis præliis fufis , fugatifque prefractaque audacia , propeque furentis animi.
Romanis ceperant , ad urbem Regiam reverfus Superato itaque mari Adriatico , Siciliamque ap
eft. Cedrenus narrata Tarfi deditione , ait, Im pulfi cùm navibus excendiſſent , aciem inftruxe
peratorem , Octobri menſe indictione nona , Con runt. Tanta verò àprincipio felicitate , ficque re
ftantinopolim rediiffe , additque : Attulit & Deo bus fecundis ufi funt , ut ipfo clamore atque impe
donum fui exercitus decimam , venerandas cruces tu claufas urbes longè celebres Syracufam atque
captas , quando Scholarum Domefticus Stypeiotes Hymeram ceperint : præterea quoque Taurome
Tarfum obfidens imprudentiâ fuâ cum omni exer nium & Leontinos in poteftatem redegerint. Haud
citufunditus deletus : quas etiam facrofan&to tem enimverò futurum erat , ut invida fortuna in fi
plo Dei Verbi Sophia dedicavit. De clade illa Sty nem ufque plenis eis velis afpiraret , fed ut valido,
peiotæ , quæ Bafilio Macedone imperante ac favoque flatu adversè fpirans res naufragio mer
cidit , Cedrenus , Porphyrogenneta , aliique geret ; id quomodo evenerit jam oratio palam de
clarabit.
agunt.
XVI. Siculi , cùm tantæ vi infuperabilique Roma- XVIII.
Imperator , fubdit Leo Diaconus , jufto con
Ejus
durio in Bul. fcripto exercitu adversùs Mylos proceffit : ac norum audacia atque animis non poffent refi. Infelix fuit.
garos. quidem præfidia atque caftella Romanis finiti ftere , relictis urbibus atque oppidis anguftias
ma quotquot erant , excurfione unoque quafi montiumfubierunt , locifque opportunis in mani
impetu fubegit : regionem verò confiderans pulos atque cohortes coierunt. Manuel igitur ,
eamque faltuofam atque præcipitiis afperam , cùm par effet , acceptas urbes præfidio tenere,
præruptamque videns : eft enim ora plurimum omnemque agrum pafcuum ac campeftria fibi
aquofa , valdeque faltuofa , ac undique inaccef addicere , nec non fugaces à pabulatu , ac qui
fis montibus ambientibus claufa , ad Emum bus reliquis fultentari vita poffet , arcere. Sic
atque Rhodopen fita, maximifque fluviis circum enim fame exhauftis duorum alterum neceifa
quaque irrigua , cavendum effe duxit , ne Ro riò eveniffet , ut vel ipfis Romanis deditionem
manas copias incompofito ordine per lubrica facerent, vel neceffariorum penuria interirent :
parumque tuta loca educens , velut pecora My is verò fuperioribus jam victoriis ultra modum
forum gladio cædenda præberet. Ajunt enim elatus ,, per falebrofa, præruptaque loca fuga
haud rarò Romanos ibi internecione deletos ces fcrutans infequebatur. Jam verò per eas lo
effe . Itaque Byzantium regreffus eft , ac quem corum anguftias diffoluta phalange , ac per fco
Calocyrum vocant , Patricia dignitate auctum pulos ,fciffafque valles & luftra rimafque in
(hominem fanè audentis omninò ac calentis in compofitè effufa , qui priores infidias pofuerunt
genii ) ad Taurofcythas , quos vulgò Reffos no Barbari , ftrepitu inconditifque vocibus è late
minant , mifit , data quindecim centenariorum bris exciti in eos repentè irruerunt. Hi porrò
auri fumma , ejufque fidei commiffa ; quâ illi inopinato eventu ftupefacti prorsùsque exter
acceptâ Myforum fines invaderent. Ac quidem riti , in fugam declinarunt. Barbari verò ir
ille ad Tauroſcythas iter contendebat : Impera ruentes pecudum more Romanos dirè jugula
tor verò equeſtres ludos editurus in Circo con bant. Sublatus ipfe quoque Manuel : quotquot ve
fedit ; inter quæ jubet intra fe pofitæ cohorti, rò Romanorum gladii aciem effugere , vivi ab
ut in ftadium defcendentes, inque fimulatos ad Agarenis capti funt , ac fubjugum miji. Jam au
verfarios ftrictis gladiis irruentes ad bellum ex tem terreftri exercitu in poteftatem redacto ad
ercerentur. Byzantii verò militum collidentium littus feftine accurrentes , quo loco Romana claffis
impetu ac fragore conterriti , atque fpectaculi in anchoris ftabat , ejus partis plurima impetu
novitate in pavorem acti domum quifque cur compotes evaferunt. Captus eft & Patricius Ni
rebant. Cumque alii alios comprimerent , plu cetas , Afrorumque Duci miffus captivus. Ex
rimi miferabilem in modum conculcati ac fuf tanto itaque exercitu , pauco quodam exiguoque
focati funt : ea res Byzantinorum in Imperato numero fuga lapfi ad Nicephorum Imp. venerunt.
rem odii fcintilla fuit. Huic comes acceffit ejus Is porrò tantarum copiarum audita ftrage contri
germani ac Curopalate Leonis fcelus : is nimi ftatus quidem eft , animoque indoluit , tantofcili
rum virili ac militari priftina indole valere jufsâ, cet opera negotio eventuque fic inauspicato. Hæc
penuriam tritici rerumque neceffariarum immi Leo Diaconus.
tem caritatem invexerat , & Imperator ipfe tri Infelicis hujus expeditionis meminit Leo XIX.
buta nunquam hactenus exacta imponebat. Protofpata in fuo Chronico ad annum CMLXV. Hoe anne
Ajunt autem , five Aftrologorum quopiam di Introivit Manuyci Patricius in Siciliam , & ibifufcepta
vinante , five Monachorum cælibemque vitam moratus eft. Ubi Codex MS . Ducis Andriæ re
profitentium cujufdam vaticinio præmonente, è habet , Manuel. Noweirius in Hiftoria Si
in Imperatoris aurem veniffe : Vitam illi in Regia ciliæ , quem fequitur Inveges in fuo Chronico
ac Palatio explendam , parricidiali civium necato prodit , Manuelem Patricium in Siciliam excen
manu. Eo itaqueformidolofus pavidu/que effectus fionem feciffe medio menfe Shawal , anni Hegiræ
oraculo ab altera parte vergente in mare ad alte CCCLIII , ideoque die quinta menfis Novemb.
,
ram maris partem ducto cœptoque aggere ac termi fuperioris Chrifti anni , fubditque , poft aliquod
nato , murum qui & nunc cernitur extruxit , tempus ventum effe ad prælium decretorium, in
fublimemfanè atque validum, eoque Regiam ac Pa quo Chriftiani , poftquam diu & fortiter pu
latii ades , ut augurabatur, communiens, ab omni gnaffent , victi , eorum Præfectus occifus , pau
tutas injuria fecit. cique fugâ faluti fuæ confulere potuère. Do
Tom. IV. B mefticus
 14 Critica Hiftorico - Chronologica

SA C. X. mefticus Imperatoris Conftantinop. qui cum Pergit idem Continuator : Udo Comes conjura- SEC. X.
An.Ch.965 . aliis copiis urbem Mafiffem obfidione cinge tionem cum Adelberto Berengarii filio habens , & An.Ch.966
11. .
bat , ab eadem deftitit , & non multò pòft R in Italiam ad excæcandum Waldonem Cuma- Otto M.Lon
metha munitiffimum oppidum à Chriftianis num Epifcopum ire difponens , Imperatoriæ maje- gobardorum
ftatis reus effe convincitur , & facramento , ne audaciam
poffeffum ; in Mufulmannorum poteftatem ve
aliquatenus ullas partes regni præfumat ingredi , reprimit.
nit. Siciliæ tunc præerat Ahmedestan illuc à
Muazzo Lidinilla Africæ Calipha miffus. Tan regno expellitur ... Imperator in Italiam iterum
dem pax Domefticum inter & Mufulmannos an ire difponens , Affumptionem beata Maria Virgi
no Hegira CCCLVI , ( Chrifti fc. CMLXVII ) nis Wormatia celebravit , ibique habito cum
compofita , & duobus confequentibus annis omnibus Regni Majoribus confilio , inde per Alfa
Tauromenium & Rametha , urbes à Mufulman tiam & Curiam Alpes tranfcendens , Italiam in
nis Chriftianis ereptæ Muazzi Caliphæ juffu travit , & Sigovulfum Placentinum Epifcopum ;
everfæ ac incenfæ , annoque Hegira CCCLXV, quofdamque ex Comitibus Italicis propter Adal
Chrifti fc. CMLXXVI , Rametha à Saracenis bertum priori anno à fe deficientes , in Tranfalpi
reædificata , quo anno Chriftianos inter & eof nas partes Francia vel Saxoniæ cuftodiendos di
dem Saracenos bellum in Sicilia renovatum . rexit .... Eodem anno Berengarius quondam Ita
Abulcafem Siciliæ Amera tribus præliis Chri liæ Rex exul moritur , & in Badenberg Regio
ftianos fuperavit , & in quinto ipfemet occifus morefepelitur: cujus vidua Willa antequam ſepe
anno Hegira CCCLXXII , Chrifti fcilicet liretur , fibi velumfan&timoniale affumfit. Nulla
CMLXXXII. Denique Confentia vulgò poft hæc mentio occurrit Adelberti , qui cum
Cofenza , Calabria urbs , Ptolemæo, Straboni, Berengario patre per aliquot annos in Italia
aliifque memorata , hoc anno à Saracenis captà regnavit . Sic Otto his feveritatis exemplis Lon
flammifque tradita. Ughellus quidem Tom . X gobardorum audaciam coercuit , & poftea Ro
Italiæ Sacræ fcribit, id factum anno CMLXXV, mam profectus eft , ibique Natale Domini ccle
fed is error typographis attribuendus videtur. bravit , ut habet Continuator Reginonis , qui
Hieronymus enim Marafiniotus , Francifcanus annum fequentem ab eo die incipit.
Calaber in Chronicis & Antiquitatibus Cala Frodoardus antequam Chronicon fuum ab III.
Lotharius
briæ , in quibus de civitatibus & caftris ejuf folvat , ait : Anno CMLXVI Lotharius Rex
Francorum
dem provinciæ diligenter differit , dicit id eo ( nempe Francorum ) uxorem accepit , Emmam Rex Em
tempore contigiffe , quo Otto in Germania erat, filiam Regis quondam Italici , Lotharii fcilicet , mam ducit.
& Joannes XIII Papa Capuæ exul agebat , ideo qui ante Berengarium II , de cujus morte mox
que hoc Chrifti anno , egimus , in Italia regnavit. Ex hoc matrimonio
natus Ludovicus dictus Iners , qui ultimus Re
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6459 , gum Francorum Secundæ Familiæ fuit , ut in
Hifpan. frà videbimus.
MIV. 23. G. D 17. P. 15. April. Indict. 9 .
Anno Hegi In fine Chronici Frodoardi antiqua manu IV.
ræ CCCLVI, JESU CHRISTI 966. fcriptum legitur, hoc anno Frodo ardum Remen- Moritur
inchoato die Frodoardus.
JOANNIS XIII PAPE 2 . fis Ecclefiæ Presbyterum , honore Sanctitatis
17.Decemb.
fer. 2. OTTONIS IMP , $ . venerandum , quinto Klendas Aprilis terrenæ
peregrinationis reliquiffe exilia. In Necrologio
NICEPHORI PHOCE IMP. 4.
Ecclefiæ Remenfis eadem die mentio eft Fro
I.
D num, I & feq. Ottonem Imp, hoc anno doardi , fed fine tituli gradûſve adjectione teſte
Quarta Aiterum Romam profectum eile teftantur
iterum Romam profectum effe teftantur Sirmondo.
Sirmondo . Compofuit Remenjem Hiftoriam
profectio
Roman G. Continuator Reginonis , Lambertus Schafna quatuor libris , ex vetuftis illius Eccefiæ Archi
tony M. burgenfis & Chronographus . Hildesheimienfis . vis , Conciliorum Actis, Geftis Martyrum , alio
Eft hæc quarta ejufdem Imperatoris profectio rumque Sanctorum Epiftolis Pontificum , aliif
Romana , non verò tertia ejus profectio Italica, que Monumentis erutam. Scripfit etiam verfi
ut perperam tradit idem Chronographus Hil bus libros XV de Triumphis Italicis Martyrum
densheimenfis. Otto enim anno CMLI Adel & Confefforum : item libros tres de Triumpho
haidem Papiæ fibi matrimonio copulavit , in Chrifti & rebus Sanctorum Palaftina : libros
prima fcilicet profectione fua Italica, cujus refpe duos de Triumphis Chrifti & rebus Antiochia ge
tu hæc quarta fuit. Anno CMLI Otto Magnus fis , & ut ipfemet teftatur lib . 3. Hift. cap. 6.
Romam non venit , ut ibidem diximus. De Miracula fuo tempore facta in Ecclefia B. Ma
quarta profectione Romana hæc Continuator riæ ab Hincmaro ædificata. Sed libri ifti non
laudatus Imperator Coloniæ natalem Domini dum editi, præter ultimam partem libri XII de
celebravit , cunctaque ibi Regni Lotharienfis ne Triumphis Martyrum & Confefforum à Gregorio
gotia prout fibi videbatur , difpofuit. Erkanber. II ufque ad Leonem VII à Mabillonio Sec. III
tus Virtzburgenfis Cœnobii Abbas obiit , & Im Benedict . part. II publicatam ex Codice MS .
perator electione Monachorum Adelbertum Rugis qui extabat Parifiis in Bibliotheca Patrum Car
ordinatum Epifcopum eidem monafterio præfecit. melitarum Difcalceatorum , poftea in Arver
Mabillonius Sec. V Benedi & t . in San&o Adal niam translato in Bibliothecam Cœnobii ejuf
berto Archiepifcopo Magdeburgenfi primo , dem Ordinis.
ex Chronico Magdeburgenfi MS . rectè obfer Turketulus è Cancellario Angliæ Monachus V.
yat, in ifto Continuatore pro Virtzburgenfi , le & Abbas Crulandenfis creatus multos literatos Edgari An
gendum effe Vicemburgenfis Canobii. Infigne eft traxit , quorum decem fecum schema monachicum &orum Re
gispietas.
iftud in Diœcefi Spirenfi monafterium , cujus fufceperunt ; ceteri rigorem religionis abhorren
originem ad Dagobertum Regem plerique re tes , adhuc in feculari babitu permanebant : at
ferunt. Adalbertum autem non in infulam Ru nihilominus fecum in monaſterio habitabant , quia
giam , fed in Ruffiam Albam , hodie Mofco præfentia ejus nullo modo carere poterant , inquit
viam appellatam , millum fuiffe jam fuo loco Ingulphus in Hiftoria Crulandenfi , qui addit ,
demonftravimus. obtinuiffe eum ab Edgaro Angliæ Rege Favo
anno
 in Annales C. Baronii.
SEC. X. anno regni fui , Dunftano Archiepifcopo Can
An.Ch.966. tuarienfi fibi familiariffimo , & Osketulo co
gnato fuo intercedentibus , Chartam Regiam
Regiam
de confirmatione Croylandenfis monafterii ,
quam recitat , & Diploma aliud ab Edgaro Re
ge adversùs violatores præfatæ Chartæ, datum
anno Dominica Incarnationis nongentefimo fexa
gefimo fexto. Tandem Turketulus anno Domini
ca Incarnationis CMLXXV , qui erat Edgari
Regis decimus fextus & ultimus , die undecima
menfis Julii fpiritum Deo reddidit , inquit idem
Ingulphus.
VI. San&ti Dunftani Archiepifcopi Cantuarien
Concordia fis , aliorumque Epifcoporum , qui pro mona
de uniformi
ritu fervan- chis & monafteriis excubabant , muneris erat ;
do in mona- ita fundare monafteria omnia , legibufque mu
fteriis An- nire , ut unanimes onines & unius moris , in
glia.
domo habitare & Deo fervire poffent. Is igi
tur è variis , quæ domi forifque didicerat reli
giofæ vitæ exercitiis , Regulam compofuit ; ad
quam omnium Regularium loca componeret,
& utrumque fexum Benedictinæ fect perfe
&
tionem profitentem , cogeret ; non obitante
locorum, perfonarumque differentia. Quoniam
verò omnium provinciarum intererat , Mona
chorum mores & vitam contemplari ; voluit
etiam omnium Epifcoporum fuffragio probari,
quod ipfe pro monafticæ converfationis fan
&
titate digefferat. Wintoniam
Wintoniam itaque
itaque prælati
conveniunt, Edgaro Rege jubente , ut indicat
rei gefta procemium , quod Alfordus hoc an
no ex Seldeno , qui illud ex vetuftiffimo exem
plari fcripfit, repræfentat. Quòd verò in Proœ
mio Dunftanus fcribat de Edgaro : Regali fun
Etus officio , veluti Paftorum Paftor, folicitus, à ra
bidis perfidorum retibus , uti byantibus Luporum
faucibus , oves quas Domini largiente gratiajudio
fus collegerat , muniendo eripuit , Cafaubonus in
Epiftola dedicatoria contra Baronium adversùs
Ecclefiafticos argumentum fumit , quia ibidem
Edgarus à viro Ecclefiaftico dicitur Paftor Pajto
rum. Verùm, ut rectè ibidem Alfordus non dicit
Dunftanus , Edgarum effe Paftorum Paftorem ,
fed tantùm Paftorum veluti Paftorem , quod lon
gè aliud eft , cùm fi Paftori fimilis , fimpliciter
paftor dici non debuit. Sic Eufebius in Vita
Conftantini lib.4. cap.22. Ad hunc igitur modum
ille Deo fuo, quafi Sacerdos quidam, facrafaciebat,
& iterùm lib. I cap.37 . Conftantinus Ecclefiæ Dei
eximiam & peculiarem curam adhibens : cùm cum qui
dam inter fe in diverfis locis diffenfione difcorda
rent , tanquam communis Epifcopus à Deo confti
tutus , Miniftrorum Dei coegit Concilium. Con
ftantinum itaque Edgarus imitatus Concilium
illud coegit , & fanctionem publicavit , quá re
gularis concordia Monachorum & San& timo
nialium in Anglia viventium ftabilitur , quæ le
genda Tom. IX Concil. pag. 667. & feqq.
Anno Erz ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6460.
Hifpan.
MV. 24. FD 18. P. 31. Mart. Indi &. 10.
Anno Hegi
12 CCCLVII, JESU CHRISTI 967.
inchoato die
JOANNIS XIII PAPE 3.
6.Decemb.
fer. 6. OTTONIS IMP. 6.
NICEPHORI PHOCE IMP. 5.
I. D num. I. Concilium Ravennenfe hoc
Concilium juxta Continuatorem
Pervennenfe.
Reginonis , qui ait : Otto Imperator Roma ua
Tom. IV.
IS
talem Domini celebravit : & excepto Præfecto S Æ C. X.
Urbis , qui aufugerat , tredecim ex Majoribus An.Ch.967.
Romanorum , qui auctores expulfionis Domini
Joannis Papa fuerant , fufpendio interire juffit
(vides Ottonem , ficuti ante eum Carolum M.
& alios fupremo jure in Romanos à Joanne
XII donatum fuiffe ) . Inde progrediens per Spo
letum , Ravennam adiit : ibique Pafcha celebrans
cum Domino Joanne Papa ; plurimos ex Italia &
Romania Epifcopos coadunavit , & habita Synodo
multa ad utilitatem S. Ecclefia adinvenit. Et
Apoftolico Joanni Urbem & terram Ravenna
tium , aliaque complura , multis retrò temporibus
Romanis Pontificibus erepta ( quæ fcilicet Beren
garii occupaverant , ut recte Rubeus in Hift.
Ravenn. lib.5 . pag.261 . ) reddidit (feu data anno
CMLXII confirmavit) , eumque inde Romam
cum magna lætitia remifit. Ex his verbis etiam
liquet , quod jam fuprà infinuavimus , Reges
fc. Italiæ nullum jus, neque in Urbem, neque in
Ducatum Romanum , neque in Exarchatum.
Ravennenfem habuiffe , ideoque quæ ipfi ufur
paverant, Ecclefiæ Romanæ reftituta, & dona
tiones à Pippino & Carolo M. factas ab Ottone
confirmatas fuiffe.
Tom. IX Concil. pag. 675. refertur ex Chro II.
nico Magdeburgenfi MS. Archiepifcopatus Inftitutio
Archiep.
Magdeburgenfis inftitutio in hoc Concilio per- Magdebur
acta : Sereniffimus Imperator Auguftus Otto , in- genfis.
quit Chronographus , qui eandem S. Synodum
ob communem imperii fui falutem congregaverat ,
plurimas Sclavorum nationes ultra flumen Albia
in confinio Saxoniæ multo ſe labore & maximis fæ
pe periculis ad Chriftum convertiffe coram omnibus
retulit : rogans , ut quod ipfe jummo ftudio Deo
mancipaverat , paftoris negligentia ad vomitum re
dire non fineret. Hujus dignam relationem , &
tantam fidei confeffionem Sancta Synodus benigna
aure fufcipiens , Deoque in his omnibus gratias
agens , tot Sclavorum populos ad Deum noviter
converfos nonnifi per Epifcopos in convenientibus
locis in unaquaque eorum provincia , fecundum
populi quantitatem , in rationabilem terræ divifio
nem conftituendos , ad hoc animari atque erudiri
poffe cenfuit. Paulò pòft : El civitas in Parochia
Halberstadenfis Epifcopii , Magdeburg dicta , in
confinio Saxonum & Sclavorum in ripa fluminis
Albie: in qua ifdem fereniffimii Cæſar populi mul
titudinem adunavit , Ecclefias conftruxit , pluri
morumque Martyrum , beati fcilicet Mauricii ,
& Innocentii , aliorumque innumerabilia corpora
fan &torum illuc transferens , Canonicofque imbi
Deo famulantes conftituens , ad eorundem victum
& Ecclefiæ utilitatem , caftra , villas , prædia , de
cimafque cum univerfis adjacentiis affluenter ex
proprio conceffit. Placuit igitur omnibus apud præ
dictam civitatem Magdeburg Archiepifcopalem
fieri cathedram , eo quod hæc in confinio Sclavo
rum , ut prædiximus , loco videretur opportunior,
& in ejus propagatione voluntas Imperatoris effet
amplior , &c.
Præterea in Concilio Ravennenfi Heroldus 111.
Salisburgenfis Archiepifcopus depofitus & ex- Heroldus
communicatus ; Fridericus verò ejus loco Ar- Archiepifco
patu Saltz
chiepifcopus creatus , ut docet Epiftola Joannis burgenf de
Papa XIII Patribus Ravennenfibus data , in pofitus ex
cujus fine legitur. Actum Ravenna VII 11 Kal, communi
catur.
Maii , per manum Stephani Scrinarii S. Roma
næ Ecclefia , in menfe Aprili , & indictione X, in
præfentia omnium San&torum Epiſcoporum . Anno
CMLIV , ut ibidem num. I oftendimus , He
B 2, roldus

16 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. X. roldus ob rebellionem excæcatus fuerat , & ta
An.Ch.967 .
men non defiftebat , contra canonicam & Apo
flolicam auctoritatem nefaria præfumptione poft
Juorum oculorum amiffionem facrum celebrare
myfterium , & quod ridiculum eft , Pallium gefta
re folemniter. Hoc namque , inquit Pontifex in
laudata Epiftola , non ad modicam hærefeos ve
faniam attinet , & nobis , omniumquefratrum or
thodoxorum prudentiæ debet videri execrabile :
præfertim cum ipfe pro fua culpa & perfidia te
meritate exoculatus fit , eo quod Ecclefias Dei ex
poliaverit , thefaurum Paganis erogaverit , feque
eisjunxerit , in Chriftianorum necem & deprada
tionem , contra dominum Imperatorem fuum fe
niorem rebellis & infidelis extiterit : & proinde
à decefforibus noftris fancta memoria Pontificibus
omne facerdotale officium fæpe ei fit interdi&tum:
atque electione & poftulatione omnium pene nobi
lium , Bauvariorum fcilicet Clericorum & Lai
corum , S. Romana mater Ecclefia , fuæ auctorita
tis Privilegio Fridericum virum venerabilem &
cunstis laudabilem loco ejufdem Heroldi fieri effe
que Archiepifcopum omninò decreverit . Qua
propter idem Pontifex Decefforum fuoruni au
&
toritatem fequens , & Patrum Ravennenfium
affenfione roboratus , ipfius Heroldi hæreticam
& temerariam pravitatem damnat , eique com
municantes excommunicat, ac jam dicto Fride
rico dignitatem Saltzburgenfis Archiepifcopa
tus confirmat. Porrò ex ea Epiftola die XXV
menfis Aprilis data Ravennenfis Concilii epo
cha conftituenda. Extat ea Tom. IX Concil.
pag. 674. Præterquam quod eandem Regino ci
tatus accuratè notat.
I V. Verum duo Concilia Ravennenfia diftin
Duo Conci
La
lia Raven guenda , quorum alterum hoc anno , alterum
nenfia di infequenti indictum . De priori tantum loqui
ftinguenda. tur Baronius , & ex eo Collectores Concilio
rum , in eoque inftitutio Archiepifcopatus Mag
deburgenfis rata habita. In fecundo anno
CMLXVIII celebrato ad finem perductum,
quod hoc anno circa Magdeburgenfis Archiepi Porrò ex indictione XII Kalendis Septembris
fcopatus inftitutionem inchoatum fuerat. Utri in Italia anno CMLXVIII incoepta apparet
ufque Concilii diferta mentio in inftrumento fecundum Concilium Ravennenfe poft illum
de inftitutione hujus Archiepifcopatûs , relato diem celebratum .
à Labbeo Tom. IX Concil . & à Meibomio in
ait , Ottonem Imp. Adelbertum , qui dudum Adelbertus
fine fuarum ad Witichindum Notarum pag.
108. fed inftrumento à Labbeo recitato à quo Treviris de cœnobio Sancti Maximini Monachus lum Raven
piam interpolatore malè additus eft annus In
carnationis CMLXVII , qui rectius abeft ab
exemplari , quo ufus eft Meibomius ; certum
enim illud anno tantùm fequenti exaratum fuif
fe , ut ex ejus lectione manifeftè liquet. In
In eo
'de prima Synodo dicitur : Habita eft Synodus
Ravenna in fuburbio , in Ecclefia beati Confeffo
ris Epifcopi Severi , refidentibus domno Joanne
Summo univerfali Pontifice , & pluribus Italiæ ,
Germaniæ , & Gallia Prafulibus , & deflatu Ec
clefiæ tractantibus , adftante etiam innumerabili
Clero & populo. Otto Auguftus fanctam Syno
dum confuluit , rogans . ut quod ipfe fummo
ftudio Deo mancipaverat , Paftoris negligentia
ad vomitum redire non fineret. Synodus judi
cavit,tot Sclavorum populos ad Deum noviter
converfos ab Archiepifcopo regi & erudiri opor
terė. Placuit igitur omnibus , apud prædictam ci
vitatem Magdeburg Archiepifcopalem fieri cathe
dram , eò quòd hæc in confinio Sclavorum , toco
videretur opportunior , & in ejus propagatione vo
luntas Imperatoris effet amplior. Adhæc Impera
tor precibus & Dei voluntate commotus , Janeta
1
congregationis decreto paruit , & hoc Privilegio SAC. X.
An.Ch.967
Apoflolica Sedis corroborari dignum duxit : quod
& actum eft , & à Summo Pontifice , ommibufque
Præfulibus Italiæ , Galliæ & Germaniæ , qui ade
rant , propriis manibus corroboratum. Ceterùm
quia Præful Halberstadenfis Synodo huic non affuit,
caufæ claufulam in ejus adventum differre placuit,
ut civitatem ipfe à debito fubje&
tionis abfolveret ,
& tunc demum Privilegium & fubfcriptio illibata
fieret. Hæc de priori Synodo Ravennenfi hoc
anno congregata , quæ etiam à Chronographo
Magdeburgenfi laudato pag. 272. iifdem ferè
verbis narrantur .
De fecunda Synodo Ravennenfi in præfato V.
inftrumento poft recitata ex eo verba ftatim fub- Quid actum
fit in 11
jicitur : Eo ergo revoluto anno (nempe CMLXVII ) Concilio Ra
& altero dimidio tranfacto , cùm Hattonem Ar- vennenfi.
chiepifcopum Mogunciacenfem & Hildiwaldum
Epifcopum Halberstadenfem Ravennam convenire
contingeret , fan&tiffimus Imperator , fi bona vo
luntate commutationem parochia Halberstadenfis
Ecclefiæ ad Magdeburgenfem fieri vel coram Ar
chiepifcopo Ravennate & Epifcopis comprovinciali
bus eos omni dilectioni convenit. Tunc venerabi
is Hildewardus Epifcopus in præfentia omnium &
prædicti Præfulis Hattonis hoc fe pro Deo nullo
modo negare & contradicere poffe. Deinde nar
ratur concambium inter Ecclefiam Magdebur
genfem & Halberstadenfem in Synodo factum,
idque anno fequenti , poft annum nempe & di
midium à priori Synodo , quæ ideo poft Pafcha
habita fuerat. Idem legitur in citato Chronico
Magdeburgenfi , in quo etiam dicitur : Huic
etiam concambio confirmando Petrus Ravenna
Archiepifcopus , & plurimi Epifcoporum Italia &
Germania fubfcripfere , anno Dominica Incarnat.
CMLXVIII, indictione duodecima , imperii
autem ipfius domini Ottonis VII , regni verò
XXXIV , fed loco , regni XXXIV , legen
dum , regni XXXIII ; certum enim Ottonem
annos Regni ab anno CMXXXVI deduxiffe .
Paulò pòft Chronographus Magdeburgenfis VI.
poft Conci
abſtractus
dum Rugis& (Epifcopus confecratus
ideft Ruffis ) fuerataddeflinatus
prædican-, lium
nenfe Roma
11 Pal
accipit.
Romam pro Pallio & Privilegio ab Apoftolica fe
de fufcipiendo cum literis fuæ auctoritatis direxif
fe. Sedit eo tempore in clavigeri cœleftis Petri
cathedra , gratia & nomine Joannes Papa nomi
nis illius XIII , in ordine verò Rom. Pontif.
CXXXVI. Hic igitur benigniffimè illum fufci
piens pro pio ftudio gloriofiffimi Imperatoris , quod
in amplificatione divini cultus habebat gaudens ,
ideoque juftis ejus petitionibus annuens , illum Apo
ftolica auctoritate Archiepifcopum fore , ejufque
fucceffores decrevit. Cui & Pallium ad Millarum
folemnia celebranda dedit , & ipfe nimia dilectio
ne commonitus XV Kalend. Novemb. id eft , in
fefto ſancti Lucæ Evangelifta ordinavit ( ideſt Pal
lium conceffit ) & Privilegio Apoftolica auctori
tatis fanxit , ac confirmavit , eum in ordine Eccle
fiaflico Primatum habere omnium Ecclefiarum ,
Archiepifcoporum , qui in Germania funt ordina
ti , in Gallia quoque Colonienfi , Trevirenfi Ar
chiepifcopis , per omnia honore fimilem eße , &c.
Praterea fatuit eum effe Metropolitanum totius
ubra
 in Annales C. Baronii. 17

SEC. X. ultra Salam & Albiam Slavorum gentis tunc ad navit , & Adaldagum primum Ecclefiæ Præpofitum S E C. X.
An.Ch.967 . Deum converfæ vel convertendæ , & ut fecundum Magdeburgenfem inftituit. Dudo quoque Havel- An.Ch.967.
defiderium Imperatoris in his civitatibus , in qui bergenfis , & Dudellinus Brandenburg Epifcopi
bus olim barbari ritus maxima viguit fuperftitio , prius quidem Moguntino Archiepifcopo fubjecti ,
ideft Cizi , (feu Zitiæ , vulgò Zeitz , in Mifnia fed tunc agente Imperatore à debita fui obedien
provincia fitæ , quæ fedes poftea Neoburgum, tia abfoluti , Magdeburgenfi Ecclefia & ejus Ar
vulgò Naumburg , in eadem provincia politum chiepifcopo , cum præfatis confratribus fidem &
translata ) Mifni , (feu Mifnæ, vulgò Meilen, in fubjectionem promifere.
Mifnia regione fitæ ) Merseburg, (quæ Urbs eft Adalbertum anno CMLXVIII Magde- IX.
ejufdem provinciæ ) Brandenburg, Havelberg, burgenfi Archiepifcopatui Præpofitum fuif- Ab eo anno
ejus introni
Pornam , ( legendum, Poznam, quæ Urbs Polo fe indicat non tantum Chronographus Mag- atio non
niæ Inferioris Pofnania nunc appellata , vulgò deburgenfis à Meibomio editus ; fed etiam poteftreme
Pofnam ) in bonorem Domini Epifcopia fundaren alter Chronographus Magdeburgenfis inedi- vers.
tur , quorum Paftores fecundùm canonicam aucto tus difertis verbis prodit. Hæc ejus verba :
ritatem Magdeburgenfi Epifcopo fidem & fubjectio Quem ( nempe Adalbertum ) & Romam pro
nem debendo fociarentur. Pallio à domno Papa fufcipiendo direxit ( fc.
VII. Quibus tamen ex verbis malè quis collige Otto ) . Domnus autem Papa Joannes illius nomi
Epifcopatus ret , omnes illos Epifcopatus poft annum nis XIII , & priùs Narnienfis Epifcopus , juftis
Brandebur
CMLXVIII fundatos fuiffe. Idem enim petitionibus annuens , nihilque tarditatis impen
genfis &
Ponanienfis Chronographus pag. 271. de conditu urbis Mag dens Privilegio Apoflolice auctoritatis eum di
ante hoc
deburgenfis , , quem ad initium regni Ottonis gnum Archiepifcopum decernens , pro amore bea
tempusfun- M. refert , verba faciens , ait : Non longo poft ti Mauricii , & Innocentii , &ſanctorum qui in
tempore ipfe ( fc. Otto ) in terra Slavorum Bran Magadaburg requiefcunt , & prædicti Imperato
deburg beato Petro Apoftolorum Principi , & Ha ris , Pallium ad Miffarum folemnia celebranda
velberg Dei Genitrici Epifcopatus duos conftruxit, dedit anno Dominica Incarnat. C M L XVIII,
& Moguntia Metropolis fuffraganeos effe conftituit. indictione XII (à menfe Septemb. inchoata) Xỳ
Adhæc Ditmarus lib . 3. pag. 32. tradit , Bran Kal. Novembris , hoc eft in feſtivitate fancti Luca
deburgenfem Epifcopatum X X X annos ante Mag Evangelista , anno Pontificatus ipfius domni Joan
deburgenfem conftitutum. Quare cùm Magde nis univerfalis Papa quarto. Tunc Imperator mi
burgum hoc anno fede Archiepifcopali exor fit eum ad fedem fuam cum magno honore , præci
natum fuerit , Brandeburgum Epifcopali fede piens univerfis Saxoniæ Principibus , ut proximum
donatuni circa annum CMXXXVII. Deni Natale Domini cum eo effent . Adhæc cum eo
que idem Ditmarus lib . 2. pag. 20. loquens de dem Chrifti anno Archiepifcopatûs Adalberti
Epifcopis hoc anno confecratis, de quibus mox : initium Chronographus Hildensheimenfis con
Additus eft , inquit , his confratribus Brandebur nectit. Denique Paulus Langius in Chron. Ci
genfis Ecclefiae Paftor Ditmarus ante hos unitus , tizenfi ipfo initio Operis & iterum infrà affe
& Jordan Epifcopus Pofnanienfis , de quo anno rit , Hugonem primum Citizenfem Epifcopum
CMLXV fermonem habuimus. confecratum fuiffe anno Incarnat. Dominicæ
VIII. Sed redeo ad Chronographum Magdebur CMLXVIII , & poftea femel & iterùm
Adelbertus genfem , qui pergit : His & aliis , que Privile Ditmarum laudat , ex quo ideo id accepit. Dit
anno
CMLXVIII gia adhuc inibi confecrata , ( legendum , confer marus quidem lib. 2. pag. 20. fcribit Adalber
inthroniz vata ) teftantur , Synodali decreto ( in fecunda tum anno Dominicæ Incarnat. C M L X X , XV
tus. Synodo Ravennenfi anno fequenti indica ) or Kal. Novemb. ad Archiepifcopatus apicem pro
dinatis , interminatione Dei & Apoftolici no motum effe , fed error eft in numeris. Ditma
minis confirmatis præfatus Archiepifcopus cum rus quippe hoc ignorare non potuit , qui acta
Legatis Romana Ecclefiæ , Widone fcilicet Epi publica viderat ; ex quibus quæ ipfe , & uter
fcopo Bibliothecario ( Epifcopo Cardinali Sylva que Chronographus Magdeburgenfis habent de
Candidæ , cujus mentionem facit Luitprandus Archiepifcopatus Magdeburgenfis initiis, defcri
lib. VI cap. VI , de quo etiam Ciampinius in pta funt. Errat etiam Adamus Bremenſis , cu
Catalogo Bibliothecariorum Sedis Apoftolicæ jus verba recitat Baronius anno CMLXXI
pag. 21. & feq.) & Benedicto Cardinali ( Archi num. XI , qui arbitratus eft , Adalbertum anno
diacono Ecclefiæ Romanæ, qui fubfcripfit Pri Ottonis XXXV Archiepifcopum Magdebur
vilegio à Joanne XIII Ecclefiæ Beneventane genfem renunciatum ; quem Ottonis annum
conceffo , de quo Ughellus in Epifc . Beneven Baronius ab anno CMXXXVII deducens
tanis Tom. VIII ) qui illum cum Hildewardo ex eo infert , Adalbertum anno CMLXXI
Halberstadenfi Epifcopo fedi fua inthronizarent , dictum Archiepifcopum ; Adamus enim cor
dimiffus ad Imperatorem remeavit lætus , quem ruptum Ditmari Chronicon hac in re fecutus
Imperator nihilominus gaudens , utpote beati de eft , ut & paffim alii , quia ufque ad noftra
fiderii fui compos , cum literis commendatitiis tempora utrumque Chronicon Magdeburgenfe
Magdeburgum deftinavit. Illuc ergo ex præcepto latuit.
Imperatoris Epifcopi , Marchiones & reliqui Sa Ad num. II. Continuator Reginonis Con- X.
xonia Principes convenientes , ipfum honorificè cilii Ravennenfis mentione facta , fubdit : Inte- Otto Rex
Germania
fufceperunt, & vocum acclamatione manuumque rim Papa Joannes & Imperator Regi Ottoni Romam
elevatione electum cum præfatis Apoftolica Sedis ( ejufdem Imperatoris filio ) literas invitatorias petit.
Legatis celebri ritu inthronizaverunt. Adfuit miferunt , & ut cum ipfis ad natalem domini Ro
omnis fexus & atas gaudentium , fuit prorfus ge ma celebrandum feftinaret , jufferunt. Tunc Rex
nerale tripudium , ubi ad confirmationem fui idem pro difponendis regni negotiis ante fuum in Ita
Archiepifcopus in præfentia eorundem , Nativi liam iter Wormatiam venit , ibique in primo fuo \
tatem Domini fecum celebrantium Bofonem Mo Placito , Deo propitio , plurima future prudentia
nachum Merſeburgenfi , Burchardum Miſnenfi, fimul & clementiæ indicia præmonftravit .... Do
Hugonem Cizenfi Ecclefiis primos Epifcopos ordi mino Imperatore in Italia commorante, Legati Ni
Tom. IV. B 3 cepbori
 18 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. X. cephori Græcorum Imperatoris Ravenna ad eum ( Sancio fc. ) Gallæcia à Normannis invadebatur, Ș Æ C. X.
An.Ch.967 . venerunt , honorifica fecum munera ferentes , & & Portugallia à Mauris devaftabatur. Rudefin. An.Ch.967
pacem ab eo vel amicitiam pofcentes. Quibus ho dus , exercitu congregato , confidens in mifericor
norabiliterfufceptis decenterque remiffis , dominus dia divina magis , quàm in illo , repetenfque verfi
Imperator nuncium fuum eidem Græcorum İmpe " culum Pfalmi ( 19. v.8 . ) . Hi in curribus, & hi
ratori , pro conjungenda in matrimonium fuo filio " in equis , nos autem in nomine Domini no
Regi Ottoni privigna ipfius Nicephori , filia " ftri invocabimus , Normannis & Mauris ob
fcilicet Romani Imperatoris ( fc. Junioris , viavit ; Nortmannos favente Deo ex Gallæcia ex
mariti Theophanonis , quam poft illius mor pulit ; Mauros fic repreffit , ut intra terminosfuos
tem Nicephorus duxerat ) Conftantinopolim contineri coegerit. Victor ab Compoftellæ civibus
dirigit qui iterum eodem anno ante Natas communi gratulatione receptus eft. Poft pauca
lem domini ad Imperatorem revertitur. Eodem Sancius Rex moritur. Quid poftea contigerit
anno , intrante Septembri menfe , Otto Rex anno CMLXX narrabimus. Sancio fucceffit
( Ottonis Imp. filius ) Romam iturus , decenti Ramirus III ejus filius annos tantùm quin
fe comitatu egreffus , memoriam fan&ti Michaelis que natus.
in Augufta civitate celebravit. Quibus verbis In MS. Chronico Magdeburgenfi habetur : XIII.
Auctor ifte Anonymus , qui ficuti Regino , an Anno Dominica Incarnat. DCCCCLXVII, Boleslaus
PiusBoleslao
num à Nativitate Domini aufpicatur , Conti Idus Julii , Dux Bohemiæ , cui agnomen Savus savo patri
nuationem fuam abfolvit , ideque de Ottone Bolizlaus , male mercatum fraterno fanguine , fci- in Ducatum
Bohemia
in confortium Imperii à patre adfcito verba non licet beati Martyris Wenezlai ( feu Wenceslai )
facit. Bohemiæ ducatum cum vita amifit. Cui filius ejus fuccedit.
XI. Eum enim in Natalitiis Chrifti à Joanne æquivocus fuus in principatu fucceffit, multum dif
Coronatur XIII coronatum effe Imperatorem ipfemet fimilis patri moribus bonis , & converfatione fpiri
Imperator.
OttoSenior afferit apud Baronium anno fequen tuali. Erat enim vir Chriftianiffimus , fide catho
ti num . III. Currenti verò , ut teftatur Chro licus , pater orphanorum , defenfor viduarum , &
nographus Hildensheimenfis , tranfmifit Impe clericorum , & peregrinorum , præcipuufque Eccle
rator Legatos fuos ad Willihelmum Archiepifco fiarum fundator. Nam , ut in Privilegio Ecclefia
pum , & ad alios Principes ejus , ut Ottonem fi Sancti Gregorii in Praga legitur X X Ecclefias ere
lium fuum , æquivocumque ejus cum omni Regali xit , & eas omni Ecclefiaflica utilitate ampliavit.
dignitate proveherent ad Italiam. Illicque ipfe Idem narrant Eneas Sylvius in Hift . Bohem.
Otto fenior fufcepit eum , & fecum deduxit Ro cap . 15. & feq. Dubravius in Hift . Boiem . lib.5 .
mam , commendavitque illum Apoftolico Joanni & initio feq. & Cofmas Pragenfis Decanus in
pofteriori, ut ab eo Auguftalem benedictionem re Chron. Bohem . totidem ferè verbis ac Chro
epiffet , ut Imperator Auguflus foret appellatus à nographus Magdeburgenfis , qui pergit fcri
cunctis , qui eum agnoviffent veluti pater ejus. Ot bens.
tonem II hoc anno Imperatorem dictum fcri Hujus fuitforor , nomine Mlada , virgo facra, XIV.
bunt etiam Lambertus Schafnaburgenfis , & Si literis erudita ; quæ cùm orationis gratia Romam Inflitutio
Epifcopatus
gebertus in Chronicis. Sigebertus enim qui veniffet , & à Papa Joanne XIII hujus nominis Pragenfis.
hanc coronationem cum anno fequenti copu benignè fufcipitur , ibique aliquandiu degens , mo
lat , annos Chrifti à die Nativitatis ejus exordi nafticis difciplinis imbuitur. De hinc Papa confi
tur , ut non femel fuprà obfervavimus. Baro liv Cardinalium , imò volens novæ Ecclefiæfubve
nius eam in annum fuperiorem confert , inni nire , confecrat eam Abbatiffam , mutato nomine
xus fubfcriptione cujufdam diplomatis , in quo MARIAM , dans ei fancti Benedicti Regulam &
menfe Septemb. annus XI Ottonis M. cum an Abbatialem virgam. Quæ Pragam rediens , & à
no V Imperii Ottonis & indictione prima jun fratre ſuſcepta , ei obtulit literas Apoftolici. Reci
gitur. Verùm fallitur Cardinalis eruditiffimus ; tantur ex Sec. V Benedict. pag. 833. ex eodem
cum annus V Ottonis II à præfenti anno dedu Chronographo , datæque funt , Bolezlao Catho
&
tus , adhuc in curfu fuerit anno CMLXXII, licefidei alumno. Annuimus & collaudamus , in
quo indictio prima menfe Septembri cœpit. quit Pontifex, atque incanonizamus , ut ad Ec
XII Ad num. HI. Sancius Craffus Galicia feu clefiamfancti Viti , & Sancti Venezlai martyrum
Moritur
Sancius Le Legionenfis Rex , qui anno CML V Regnum fiat fedes Epifcopalis : ad Ecclefiam verò fancti
gionis Rex. inierat , illudque annos duodecim tenuit , hoc Georgii martyris fub Regula fancti Benedicti , &
anno mortuus eft, quo Saracenis Hifpaniæ præ obedientia filiæ noftræ MARIE fororis tuæ , confti
erat Alhacan , at non verò Abraham , ut erro tuatur Congregatio Monialium. Verumtamen non
re librariorum apud Baronium legitur. Mentio fecundùm ritum , aut fectam Bulgarice gentis ,
mortis Sancii Regis in Vita Sancti Rudefindi vel Ruzie aut Sclavonicæ linguæ : fed magisfequens
Epifcopi Dumienfis à Stephano Cellæ-novæ fe conftituta & decreta Apoftolica, unum potiorem ,
culo XII monacho fcripta , & Seculo V Bene ad placitum Ecclefiæ totius , eligas in hoc opus cle
dict. ac in Actis SS. Bollandianis ad diem pri ricum , Latinis apprimè literis eruditum.
mam menfis Martii recitata. In ea num . IV le XV.
Statim , ut juffumfuerat , inquit Chronogra
gitur : Ecclefia Apoftolica Compostellana per Sif phus Magdeburgenfis , confilio Ducis & Abba. Dietmarus
tiffe Ecclefia fancti Viti decernitur futuro Epifcopo ; primusEpifc.
nandum Rudefindi confanguineum regebatur. Hic Pragenfis.
Sifnandus ludis , exceffibus & vanitatibus atten & Ecclefia fancti Georgii Martyris ad præfens da
dens , officii fui curam parvipendebat : immòfla tur Abbatiſſa , ſorori Ducis , Mariæ. Igitur qui
gitiofus populo , Clero & Proceribus & Regi Sancio dam de Saxonia , vir eloquens ac literatus , ordi
infenfus erat. Rex poft admonitionem Sifnandum ne Presbyter , ac profeffione Monachus nomine
incarceravit , & annuente Clero & populo Rude DIETMARUS , olim causâ orationis venerat
findumfubftituit, ut confanguinei fui defectus fup Pragam : qui Duci cognitus , & amicitiam ejus
pleret. Ille novum Epifcopatum accipere nolebat : adeptus , præfertim quia Slavonicam linguam per
fed Rex cum Magnatibus contendit , quoufque fectè fciebat. Hunc per Legatos evocat. Tunc 4
confenfit & accepit. Hoc tempore , abfente Rege Clerum , & Primates terræ , ac populum con
HOCANE,
 in Annales C. Baronii.
SAC. X. vocans , precibus & monitis efficit , ut eum fibi in
An.Ch.968 . Epifcopum eligant. Qua re , poftera die peracta ,
ad Imperatorem Ottonem eum direxit , orans per
literas, ut in Epifcopum Boemiis ordinaretur. Quod
Imperator confilio Principum & Præſulum conju
lens Chriftiane novitati fierijuffit. Qui à Mogun
tino Archiepifcopo ( Willelmo nempe ejufdem
Imperatoris filio ) confecratus , in civitate Praga,
modulante Clero & Duce , populoque concinente
fufceptus , Ecclefias àfidelibus in multis locis con
fructas confecravit , & multos Gentiles baptiza
vit. Porrò Bohemos feculo præterito à Sancto
Methodio fidem Chriftianam accepiffe ibidem
oftendimus.
2 Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6461 .
Hifpan.
MVI. 25. ED. D 19. P. 19. April. Indi&. 11 .
Anno He
giræ JESU CHRISTI 968.
CCCLVIII ,
inchoato JOANNIS XIII PAPE 4.
die 25. No
OTTONIS IMP. 7.
vemb. fer.4.
NICEPHORI PHOCA IMP. 6.
I.
Gefta ab Ot A I ad literas die XVIII Menfis Ja
Germaniæ
tone M.
nuarii datas mifit , quibus fignificavit æftate hu
jus anni cum Ottone filio , per Fraxinetum ad
deftruendos Sarracenos fe fe iter arrepturum , fi
Græci in conditiones pacis confenferint , alias
Saracenos Apuliam & Calabriam daturos. Ad
dit , Ottonem filium in Nativitate domini à Jo
anne XIII coronatum Imperatorem. Recitat
eas literas Baronius ex Witichindo lib . 3. in fi
ne. Ipfemet tamen Witichindus ibidem pag.
35.dicit, Ottonem M. poftea judicaffe ab expedi
tione Fraxineti abftinere. Quoad Calabriam &
Apuliam , utraque hoc anno ab Ottone M. re
cepta , juris tandem Occidentalis imperii facta.
Hac de re queritur Nicephorus Imp. ut videre
eft in Legatione Luitprandi anno fequenti obi
ta , & ibidem à Baronio num. IX & feqq. reci
tata , ubi num. XXXVII de Principibus Ca
puano &Beneventano fermo eft. Principes au
tem Capuani , qui per multos annos à Beneven
tanis diverfi fuere, hoc tempore iidem erant, ni
fi quod Pandulphus Beneventanæ & Capuana
urbium Princeps Landulphum filium in focie
tatem Principatus adfciverat , uti anno fequen
ti videbimus .
II.
Loquitur de hac profectione Ottonis M. in
In Apulia Apuliam Joannes Berardus in Chron. Cafau
manet Otto
fque ad an- rienfi , aitque : Gloriofiffimus Imperator Otto cum
num fequen- de urbe Roma , ubi eodem tempore , ideft , anno
tem.
Dom Incarnat. nongentefimo fexagefimo octavo fi
lium fuum Ottonem in Imperatorem Auguftum
excellentiffime coronaverat , in Apuliam & Cala
briam , ut eam ſub ſuo fubjugaret imperio teten
diffet , domnus Adam Abbas , &c . in eifdem Apu
liæ finibus apud Bivinum fecundò impetravit Pri
vilegium de libertate monaferii , &c. datum Ka
lendas Majas , anno Dom. Incarnat. DCCCCLXIX,
imperii verò domni Ottonis Augusti octavo. Actum
in Apulia in Juburbio Bivino in Dei nomine felici
ter , Amen. Otto itaque hoc anno, & fequentis
initio in Apulia fuit.
III. Ad num. V. Narrat Baronius ex Curopalate,
Terramo
tus. menfe Majo , XI indictione , flaviffe ventos , qui
fruges corrupère , ita ut deinde ufque ad XII in
19
dictionem , ingentifame laboratum fit , fcilicet in SA C. X.
Oriente. Cedrenus verò ait , indictione X I die An.Ch.968 .
fecunda menfis Septemb. terræ motum horren
dum fuiffe , menfe Maio ejufdem anni ventos il
los fpiraffe , fubditque Cedrenus : Itaque anno
proximè infecuto penuria extitit graviffima , ideo
que poft Kalendas Septembris hujus anni, à quo
die Græci annum aufpicantur. Denique Luith
prandus , ut videre eft apud Baronium num.
XLIV , afferit , menfe Julio hujus anni ma
gnam famem Cpoli fuiffe. Gefta hoc anno fu
fiùs Leo Diaconus narrat : Cum jam oftas au
tumno appetente excederet , ingens adeò terræ mo
tusfuit , ut ædes & Urbes everterentur , contigit
que , ut Claudiopolis Galatiæ ditiffimum oppidum,
opimoque folo ex importabili motu ac quaffatione
diruta , excifaque , in civium tumulum fubitò
verteretur , multique advenarum momento tem
poris ,cùm ibi reperti effent , interimerentur ;
quæ præfenti anno contigiffe fubfequentia ver
ba demonftrant.
Præterea hoc anno media circiter æftate , jam IV.
Sole Cancrum ineunte imber Byzantii , locifque Imber folite
finitimis erupit , qualis nunquam fuperioribus tem- copiofior.
poribus extitit. Vergente namque die (erat hac
parafceve , fexta fcilicet feri ) ceptum milum
inhoram nonam vix hora
rum fpatio tantus ille imber duravit , eratque
videre per Urbis vias & compita ac angiportus
fluvios itagnantes , ac quidquid anima prædi
tum raptarent extinguentes. Contigit verò , ut
& rursus imber turbidus favillaque mixtus ac
cinere plueret , velut in fornacis fuligine , ifque
adeo his qui tangebant , caloris aliquid atque
teporem injiciebat.
Nicephorus Imp. affumptis Romanis copiis V.
ac cohortibus , Antiochiam Syriæ versus iter TegulaChri
direxit : ibique caftris pofitis , cùm Urbs ne- fi effigie im
preffaCpolim
ceffario commeatu abundè inftructa , haud fta- defertur.
tim pacifci fuftineret , ipfeque eam obfidionali
bus inachinis diruere nollet, brevi tempore eam
obfidere voluit : indeque profectus mediterra
neam regionem , quam & Palaeftinam vocant,
populabatur ac inceffebat. Veniens itaque Edef
Jam , ibi exercitum reficiebat : audierat enim
in Tegula Salvatoris expreffam formam hac in
urbe ac munitione affervari. Tunc verò Ni
cephorus Imp. eruto oppido venerabilem eam
Tegulam inde abftulit , auroque ac lapillis
capfam inde fabricatus , eaque obtecta reveren
ter ejufmodi Tegula in Sanctæ Dei Genitricis
Templo , quod eft in Palatio , munus obtulit.
Poftquam verò Mempze oppidum ceperat , ex
obliquo Libano monte fuperato Tripoli admo
vit : quam munitam præque reliquis urbibus
præcipuè expugnatu difficilem videns , quod
& claffe adverforum ventorum flatu detinente
deftitueretur , Arca oppidum obfidendum du
xit , penes quod repofita erat immenfa divitia
rum vis. Eam per novem totos dies expugnavit,
atque alia complura præfidia , caftraque , ipfo
clamore atque impetu cepit. Hæc de tentata
Antiochia , de Tegula Chrifti , & de Tripoli
Curopalates cum anno tertio Imperii Nicephori
perperam conjungit , ut Solis defectio , quam
mox Leo Diaconus narrat , manifeftiffimum
facit.
Pergit enim Leo Diaconus : Interim verò , VI.
dum bac Imperator in Syria ageret , Solis defectio MagnaSolis
defectio.
contigit circa Solftitium hybernum , qualis nun
quam priùs extiterat , unâ illa duntaxat exceptâ ,
B 4 qua
 20 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. que in dominica venit Paffione , defectionis genus in continentem exceffum maturante , intelli- SAC. X.
An.Ch.968. An.Ch.968
iftiufmodi accidit. Vigefima fecunda menfis De gentes Myfi quod in eos ille moliretur , trigin
cembris agebatur, diei verò hora tertia cælo prorsùs ta millium virorum conftipata cohorte , fe illis
Jereno tenebræ terræ offufa , ftellæque omnes ejuf objecerunt. Verùm Tauri validiffimo impetu
dem magnitudinis , quæ à nobis cerni poffint , ratibus excedentes , fcutaque obtendentes , ac
collucebant. Erat videre Solis orbem fine fplen ftrictis gladiis , hinc inde Myforum ftragem da
dore ac lucis expertem , quemdam verò obfcu bant. Porrò Myfi ne primum quidem impetum
rum tenuemque fulgorem in modum vittæ te fuftinentes in fugam verfi fufique Dorystili mu
nuis extremis partibus circum orbem collu nito ejus gentis oppido præ ignavia degeneri
ftrantem . Paulatim verò Sol Lunam præteriens que propofito fe fe incluferunt. Tunc autem
(apparebat enim illa Soli fuppofita , illius inter ferunt & Petrum Myforum Ducem , virum re
cipiens lucem ) priftinos radios immittebat , ac ligiofum ac venerabilem , inopinato fugæ even
rurfus lucis fulgoribus terram adimplebat. No tu , nimio dolore percitum in fonticum mor
vo igitur ac infolito fpectaculo territi homines, bum incidiffe ; paucofque dies fuperftitem hu
Deum , ut par eft , fupplicibus votis propitium manis exceffiffe. Verùm hæc in Myfia poftea
fibi depofcebant. Addit Leo Diaconus , fe tunc gefta funt. Romanorum verò Imperator Tauro
Byzantii liberalibus difciplinis operam dedif rum molitionem confiliaque non nefciens, cum
fe. Hanc verò eclypfim, cujus etiam meminère alioquin in omnem vitam curis follicitus , ani
Curopalates , Cedrenus & Luitprandus in fua ad mique pervigilis fuiffet , haud è re fua exiſtima
Nicephorum Legatione , hoc Chrifti anno con vit, ut adversus utramque gentem bellum fufci
tigiffe , horâ diei III , die XXII Decemb. ex peret. Commodum ergo vifum eft , fi ex illis
calculo mathematico demonftrat Calvifius in unam fibi gentem conciliaret : fic enim facilè
Opere Chron. brevique alterius compotem fore . Ita Leo
VII. Imperator , ait idem Leo , cùm hoftium ca Diaconus.
Antiochia à Qui ab Autoribus Byzantinis σφενδόσθλα- X.
Gracis cir ftella ac præfidia nullo labore cepiffet , Antio
Sfendofthla
cumfepta. chiam cum omnibus copiis properat , eamque Cos , ab Auctoribus qui de rebus Polonicis aut bus à Mofcis
ftatim muro cinxit , & in eo equitum turmam Mofcoviticis fcripsère , Swatoslavus appellatur : Svvatos
peditumque agmen atque cohortem reliquit , ut Swatoslawm autem filium ad baptifmum nequa- lavus dis
quotidianis incurfionibus atque graffationibus quam perducere potuit , inquit Helberſtainus aus.
Antiochiam affligerent , ac vel invitam Roma Comes in Commentariis Rerum Mofcovitica
nis fœderari , manufque dare cogerent : nole rum pag. 3. loquens de Helena Regina Ruffo
bat enim illam deftruere atque igni tradere. rum , 1 qui hodie Mofcovitæ vocantur , qui ad
Poftea inde profectus in Urbem Regiam reverfus dit eum poft Helena matris obitum in Ruffia
eft , magnificèque à civibus fufceptus ibi moras regnaffe , & ex concubina Wolodimerum fufce
trahebat. piffe , quo regnante Ruffia feu Mofcovia Chri
VIII. Imperator Syriam ejufque maritima popu tiana effecta , ut fuo loco oftendemus. Porrò
NicetasDux latus Byzantium reverfus eft. Inde apud Car Swatoslaws , ab aliis Stoslaus ab aliis Sphendo
Gracorum
eis ab Afris thaginenfes de pace belloque actum , impiiffi flaus vocatur propter rationem à nobis anno
redditur. mi Mahomedis gladio dono miffo , quem ex DCCCXC num . II affignatam.
quodam ex captis in Palæftina oppidis tulerat , A num.VI ad XCI . Otto Magnus Luitprandum XI.
Cremonenfem Epifcopum Conftantinop . ad Legatio
patricium Nicetam fibi reddi pofcebat , hunc Luitprandi
nempe qui in Sicilia captus fuerat. Tyrannus Nicephorum Auguftum mifit nuptiarum causâ ad Nicepho
Carthaginenfium terrefactus Nicetam & quot inter ipfius Ottonis filium & Theophaniam Ro- rum Pho
quot Romanorum ex diverfis locis tenebat in mani Junioris & Theophanonis filiam, non ve- cam Imp.
carcere , dono mifit Imperatori ; eum enim rò inter Annam Theophaniæ fororem natu mi
gentes omnes etiam atque etiam formidabant, norem , & eundem Ottonem Juniorem , ut cre
& amicum habere ambiebant. didit Baronius , qui tamen rectè oftendit hanc
IX. Legationem ad præfentem annum pertinere ,
Interim dum in Syria ac Byzantii hæc age
Calocyri & confirmatur ex Luitprando num. XLIV
rebellio. rentur , qui Regio nutu ad Taurofcythas Calo
cyri , Patricius miffus fuerat , cùm in Syria ver apud Baronium, qui fcribit eo anno diem XX
fans Taurorum amicitia junctus effet , ac mune Julii in fecundam feriam incidiffe , quod præ
ribus eum corrupiffet , auctor fuit , ut grandi fenti contigit. Mirum autem videri non de
confcripto exercitu Myfos invaderet : iifque ex bet , quod Luitprandus Nicephorum tantis do
pugnatis regionem fibi obnoxiam faceret , in tibus præditum plurimis vitiis laboraffe fcribat ;
que fedium propriarum ufum ad habitandum cùm Zonaras , Cedrenus & Curopalates eum
retineret. Opem quoque adversùs Romanos fer avaritiæ , crudelitatis , & aliorum morum per
ret, ut Imperium ipfi confequi, rerumque fum verforum infimulent.
ma potiri liceret. Id fi præftaret , magna ac Ex hac Legatione conftat , Simeonem Protofe- XII.
Simeon Me.
quæ nec verbis exprimi poffint , ex ærario Re- cretarium , vulgò Metaphraftem appellatum hoc taphraftes
gio , reque privata in eum munera exportatu- tempore adhuc in vivis fuiffe , fed nondum ad Protofecre
rum. His Sphendofthlaus ( hoc enim illi à Tau- dignitatem Logothetæ perveniffe. Luitprandus tarius.
ris nomen) animi impetum cohibere non po- enim apud Baronium num . XXIX ait : Leo Cu
terat ; fed divitiarum fpe fufpenfus arrectufque, ropalates Imperatoris frater , & Proto à Secretis
terræ Myforum poffeffionem fomnians , ac cùm Simeon pone me fequuntur , hac latrantes , &c.
alioqui vir ferventis animi effet , Taurorum pu- Is enim Simeon alius non eft à Metaphrafte ,
bem omnem ad eam expeditionem adegit. Se- quem infrà videbimus , anno CMLXXV Lo
xaginta igitur millium fortium virorum collecto gothetam fuiffe . Allatius & Bollandus , qui , ut
exercitu , exceptis calonibus ac impedimentis, anno CMII num. V vidimus, eum circa annum
unà cum Calocyri Patricio , quem & germa- CMLX demortuum credidère , ad hunc locum
num amicitiæ legibus admiferat , adversùs My- animum non adverterant. Liquet fecundò ,
fos movet. Jamque eo Iftrum adnavigante , & Hydruntum , oppidum Regni Neapolitani ho
dierni
 in Annales C. Baronii . 21

SAC. X. dierni permunitum , à Polyeucto Patriarcha Con Joannes Papa hujus nominis XII anno 3 E C. X.
EX CMLXII rogatus ab Ottone Magno à fe Im- An Ch.968.
An.Ch.968 . ftantinopolitano hoc tempore Sede Archiepi XV.
ま

-948
peratore coronato , ut Archiepifcopalem fedem Fundatio
fcopali exornatum fuiffe . Id enim difertè afferit
Magdeburgi conftitueret , juifit, ut Magdebur- Archiepisco
Luitprandus apud Baronium num . LXXXIV .
genje Monafterium in regno Saxonum juxta Al- patus Mag
Tertiò intelligimus , Imperatores Conftantino deburgenfis.
bim constructum , quod prælibatus Chriſtianſimus
politanos nomen Imperatoris Occidentalibus
Imperator ob novam Chriftianitatem conftruxit ,
Imperatoribus nunquam tribuere voluiffe , quod
quia vicinius id locorum gentibus eft , in Archiepi
jam oftendimus anno DCCCXXIV , quibus ad
fcopalem transferatur fedem , quæ perfubditos Suf
di poteft quod in Geftis Ludovici VII Franco
fraganeos totum Dei gregem regere & gubernare
rum Regis cap . 8. dicitur dum fermo fit de iis,
valeat , ut ipfemet Joannes in literis fuis fcribit,
quæ anno MCXLVI in bello facro contigère .
in quarum fine legitur : Scriptum per manum Leo
Ait enim Auctor Anonymus illius Hiftoriæ : In
nis Scrinarii S. Sedis Apoftolica in menfe Februar.
vident Alemannis ( nempè Græci ) , nec vellent
indict. V. Data II Id. Febr per manum Georgii
quod poteftas eorum & dominium crefceret . Dedi
Secundiferii Sancta Sedis Apoftolica, anno Deo pro
gnantur valde , eò quòd Imperator Alemannia Im
pitio Pontificatus Domni Joannis Summi Pontificis
peratorem fe nominat Romanorum. Volunt enim
& univerfalis Papa VII , imperii Domni piijjimi
dicere , quod fuus Imperator folus de jure debet to
Augufti Ottonis à Deo coronati magni Imperatoris
tius mundi monarchiam obtinere. Idem habent
anno I , in menfe & indictione prædictis , ut vi
Helmoldus lib.2 . cap . 15. & Willelmus Tyrius.
dere eft Sec. V Benedict. pag. 575. Verùm lo
Nec dubitandum , quin inde Græcæ & Latinæ
co , anno Pontificatus VI , legendum , anno
Ecclefiæ deploranda divifio vires acceperit .
Pontificatus VI , uti fuprà demonftravimus , quia
XIII. Intelligimus denique Ottonem , ceterofque Im
Joannes XII anno CMLVI in finem vergente
Roma & Occidentis Romæ & Ravennæ domi
Ravenn a peratores Pontificatum fufcepit. Hæ tamen literæ effectu
Imperatori- nos fuiffe , ac coram eorum Legatis Romanos
tunc caruère , rurfumque anno præcedenti in
busfubalita . Pontifices de more ordinatos . Luitprandus
Concilio Ravennenfi primo Urbs Magdebur
enim , ut videre eft apud Baronium num . XXVI
genfis Metropolis declarata à Joanne XIII , ut
& feqq . ait, cum filiam Nicephori Imp . Ottonis
ibidem vidimus , ficuti & Adalbertum hoc an
Imp . filio conjugem poftularet, Græcorum Pro no poft fecundum Concilium Ravennenfe di
ceres , ut utramque civitatem Græcis redderet,
&tum effe Archiep. Magdeburgenfem .
popofciffe : Si datis quod decet , accipietis quod li Hoc anno Sancta Mathildis mater Ottonis
bet; Rivennam fcilicet & Romam , cum his omni
Magni & Guillelmus Archiep . Moguntinus ejuf
bus continuatis , quæ ab hisfunt ufque ad nos. Si
dem Imperatoris filius vita functi funt , ut an
verò amicitiam abfque parentela defideratis , Romam
no CMLXXIII oftendemus.
liberam effe dominus tuus permittat , &c. Res mi
fatis erat Græcis Romam relinqui liberam , &
ra,
à cujufcunque laici Principis dominio indepen
ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6462. Anno Eræ
dentem ; Otto verò quamvis eam tributis & fer
Hifpan.
vitute immunem vellet , jus tamen in eandem 26. C. DI. P. 11. April. Indict. 12. MVII.
cedere recufabat . Cùm verò Luitprandus dixit Anno Hegi
OttonemEcclefiam ditiorem ac liberiorem red JESU CHRISTI 969 .. ræ CCCLIX ,
inchoato
didiffe , è Proceribus unus refpondit , idem fa JOANNIS XIII PAPE 5 . die 14. No
&urum fuum Imperatorem , cum Urbi domina vemb. fer.1 .
OTTONIS IMP. 8.
retur , & coram ejus Legatis Pontifices Romani
ordinarentur : Sed hoc , ait Rafilius Parakimome JOANNIS TZIMISCE IMP. I.

nos, faciet, cùm ad nutum fuum Roma, & Romana

Num . I ad XII. Leo Diaconus , poſt I.
Ecclefia ordinabitur . Hæc cana & prijca con
A quam retulit quæ anno fuperiori de Ca- Legatio Ni
fuetudo , de qua loquitur Anaftafius in Leone
locyri rebellione narravimus , ftatim fubdit : cephori Imp.
IV , quæ quidem Leonis Papæ IV tempore no adBulgaros
Hinc adeò Nicephorus quod nulla fpes erat Tau
va erat , cùm fub Ludovico Pio cæpillet , fed
ros (fic Ruffos appellat) miffa legatione conci
vetus refpectu Græcorum , qui à Juftiniani Ma
liatum iri : noverat enim Patricium Calocyrum ,
gni tempore illo jure potiti fuerant, & quod rur
qui à recta via femel declinaffet , ipfiufque domi
sus fibi afferere volebant . Is itaque mos à ple
natum jugumque excuffiffet , ac magna auctori
rifque recentibus Scriptoribus negatus certis
tatis apud Sphendofthlabum ( Rufforum Regem )
Antiquorum teftimoniis innititur .
ellet , non facilè illius ceffurum voluntati , pacem
XIV. Ad num . XCI & feq. Non invenio Joannem
que initurum , ad Myjos potius , qui eodem Chri
JoannesXIII Papam XIII hoc tempore Capuam veniffe ; imò
tiano cultu tenerentur , maluit Legationem mit
Capuam non Continuator Reginonis , ut videre eft apud Ba
venit. ronium anno CMLXV num. IV ait eum eo an tere. Ac fane ad eos Legatos mittit , Nicepho
rum cognomento Heroticam & Philotheum Eu
no Urbe expulfum in Campania cuftodiæ
mancipatum effe . Et idem Continuator anno chaitarum Epifcopum , eofque meminiffe rogabat ,
quod Chriftiani effent , ( Myfi enim fidem Chri
CMLXVI apud Baronium num . I narrat ,
ftianam dubio procul profitentur ) expofcebatque
eo anno eundem Pontificem à cuftodia , qua
Regii fanguinis puellas virgines , quas Romani İm
tenebatur , liberatum effe. Joannem tamen Pa
peratoris liberis uxores locaret , ut ex cunéta affini
pam hoc anno Capuæ fuiffe elicit Baronius
tate inviolabilis , firmaque Romanos inter Myſof
ex his Leonis Oftienfis verbis : Hujus Abbatis ,
que confederatio , amicitiaque confifteret. Myfi
Aligerni videlicet , anno XIX , Joannes Papa
Roma pulfus exilio Capuam venit . ... & tunc verò placidiffimè legatione fufcepta puellas ex femi
primum in eadem civitate Archiepifcopatum con ne Regio plauftris impofitas (fic enim comparatum
Myforum fœminis , ut plauftris vehantur ) Nice
ftituit. Verùm anno CMLXV num . III. lo
phoro Imperatori miferunt , orantes cum lachrymis
cum illum emendavimus , & Capuam anno
CMLXVI Metropolim effectam diximus . acfupplicantes , ut quàm citiùs ulcifceretur , co
rumque

22 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. X. rumque cervicibus imminentem Taurorum ( ideft
An.Ch.969. Rufforum ) fecurim averteret : ac fi modò tuen
dos fufciperet , tropea adversùs Tauros conftitu
turum , quippe qui etiam adverfus omnes quibus
Romana figna intuliffet , iis fplendidè conftitutis
clareret.
II. Sanè Myfi quidem fupplices extendebant
Mors Nice
manus , obfecrantes Imperatorem , ut ipforum
phoro Phoca
Imp. pra hoftes ulcifceretur , dumque is in adornanda
dicta.
effet expeditione , rumor increbuit , allatufque
nuncius eft captam urbem Antiochiæ. Capta
ea aftu ac ftratagemate & direpta. Contigit ve
rò tunc fan&torum fpirituum fynaxim occurrere ;
in qua & Monachum dicunt , ex iis qui vitam fo
litariam agunt , & Græca voce Eremitas vocant ,
cim brevem Epiftolam Imperatori dediffet , confe
fiim fefubduxiffe : Nicephorum verò eam evolviffe,
ejufque fenfum omnem fibi collegiffe illius autem
vim ejufmodi fuiffe. Mihi etfi vermis fum , ò Im
perator , Dei providentiâ atque numine detectum
eft ac indicatum ex humanis te ereptum iri , tertio
poft Septembrem menfe. Multa igitur Imperator
in regni indagine , nullo modo Monachum potuit
offendere. Exinde in meftitia triftifque animi age
bat , nec ex illo tempore in animum induxit , ut
in leto quiefceret , fed humi firata ſibi pelle , pan
noque ex lana conftipato cocco tincto , in eis dor
miebat ; Michaelis Monachi ejus avunculi cogno
mento Maleini , brevi pallio Monachi ritu ab hu
meris furfum , operiendo corpufculum , in quibus
illi dormire moris erat , cùm aliqua Dominicarum
folemnitatum adveniffet , ac intemerata Chrifti
myfteria fumere conftituiffet.
III. Poft aliquot dies arreptâ Auguita opportu
Deciditur. nitate eum feorfum aggreditur : Joannem Magi
ftrum cognomento Tzimifcem expofcendi nul
lum faciebat finem : petens , ut juberet eum ad
fe venire , & cum nobili aliqua puella conju
gium inire is verò cùm in urbem Auguftam
veniret : mox regreffus eft , poftea verò ite
rum atque iterum redeundi nullum faciebat fi
nem. Quodque calentis vir ingenii erat , ma
chinam invenit , ut per occultos quofdam mea
tus ab Augufta paratos fubiret. Inde viros for
tes ad eam mittebat , quos illa fufcipiens in te feptima dilucefcente , ipfa menfis Decembris un. tutes.
nebricofo cubiculo penes fe fervabat. Menfis decima , tertia decima indictione anni fexcies mil
tunc Decembris dies decima agebatur. Ajunt ve
rò ad vefperam circa tempus , quo divinæ celebran
tur laudes , Palatinum quemdam clericum libel
lum tradidiffe imperatori , in quo hæc confcripta
erant. Notum tibi fit , Imperator , hac tibi note
dirum parari ac præfto effe interitum , quodque hac
vera fint, jubeto fcrutari Gynaconitidem , ubi de
prehendes armatos viros , qui eam fint patraturi
cadem. Imperator facri cubiculi Præfectum
juffit diligentiùs viros indagare: is autem dira fua
ftoliditate cubiculum , quod ficariorum agmen
confederat , imperfcrutatum reliquit. Conju
rati verò Joannis fervi ab Augufto fufcepti , gla
diifque inftructi , ex cubiculo exilientes , illius
fuftinebant adventum. Poftquam Joannes adve
nit , tum expergefacto Imperatori , ac capite
nixo cubito , ictum enfe Leo Valens dictus forti
'ter impingit , & Joannes Imperatorem ad fe nimirum benignè ac hilariter humanitatis officia
trahi juffit , cui exprobravit , quod ei militare , præftabat : ac nifi Bafilius Accubitor infatiabilem
abrogaffet imperium , & illius arrepta barba
immaniter vellebat. Tum pectus calce pulfat,
intantoque gladio medium cranium tranfverbe
rat , jubens ut & alii virum cædant .
IV. Hujufcemodi Nicephorus nactus est vitæ exi
Virtutes Ni- tum , cum vitæ omne tempus annos feptem fupra
1
quinquaginta vixiffet , fexque duntaxat at men- SÆ C. X.
jes quatuor ( à die nona menfis Augufti anni An.Ch.969 .
cephori Pho
CMLXIII deductus ) imperii habenas mode ca.
ratus effet ; vir fortitudine ac corporis robore fue
ætatis cunctos penè mortales fuperans , militari
fcientia folertiffimus , agendique vi acerrimus , ".
atque ad omne laborum genus rigidus , voluptatum
fenfu durus , omnique earum fuperior illecebra :
civili adminiftratione magnanimus ac magnificus :
juftiffimè judicans , certaque rectitudine jura de
cernens , nec ulli eorum , qui in iis verfati funt,
fecundus. Orationi , precumque inftantia & in vi
giliis feu ftationibus inflexus erat ac adamantinus,
divinis canticis atque laudibus mentem indiftra
Etam fervans , nec in ea , que vana funt , pror
sus evagari finens. Ad me , quod attinet , dico,
nifi rebus fic fecundo curfu fluentibus per invidiam
indignata fortuna virum hunc citius humanis ex
truxiffet , dubio procul imperium Romanum , ma
ximam , & qualem nufquam antea gloriam confe
cutum effet.
Joannes verò , fic Deo exofo , improboque pa V.
trato facinore , ad magnificas Palatii ades ve- loannesZit
mifces fit
niens rubros calceos pedibus aptavit , & in Impe- Imperator.
ratorio throno confedit , & Nicephori caput affer
ri juffit , ejufque fatellitibus per rimam oftendi. -A
Venienfque unus quis Arzypotheodorus nomine ,
caput trunco tumultuantibus oflendit. Quo fic
inaudito , incredibilique spectaculo Joannem impe
ratorem Romanorum proclamarunt. Porrò Nice 7
phori cadaver , quod tota fub dio in nive jacue
rat , ( erat menfis Decembris dies undecima fab
bato ) Joannes alto jam vefpere efferri juſſit , tu
muloque mandari. Hoc verò anno Sabbatum in
diem XI menfis Decembris incidit. "
Haud enim verò dormitavit divina juftitia VI.
al
fuper fceleftiffimorum capitum illorum cruenta Cur Zitmi
cade , fed cunctos poftmodum pœnis ulta eft, fees diffus. Pop-s41
bonifque publicatis , alius aliter vitam malè fi
nierunt. Joannes porrò dictus Tzimifces eft lin T
guà Armeniaca cognomento , quod grace Muza
citem fonat ; inde nimirum adeptus ut fic cogno
minaretur , quod perbrevis ftaturæ erat.
Jam verò quarta noctis vigilia ineunte , die VII.
Ejus vir
L..
14
lefimi quadringentefimi feptuagefimi octavi , lecto Phwwys
rum virorum cuneus per urbis compita , vicofque
"
circumcurfans , adjunctis Romani haud ita pridem "
Imperatoris liberis Joannem Imperatorem procla
mabat. Cùm verò Joannes tum fibi ipfe , tum
rebus fatis profpexiffet , ac quidquid fufpectum 7.
videbatur , è civitate procul amolitus effet , in 13
Regia morabatur , annum tum ætatis agens quin
tum fupra quadragefimum , cùm rerumfummam
capellivit. Staturá admodum brevis erat , gy
gantea tamen illi vis inerat , manuumque agili
tas ac robur infuperabile. Heroicus enim illi
concretus erat animus, omnis expers timoris ac
imperculfus , eximiamque prodens audaciam in **
brevi adeò corpore . Donis magnificus ac fupra
omnes munificus erat. Quifquis enim ab eo petiif 24.
fet , pe fua nunquam fruftratus abibat , cunctis
D
1
illam proclivem vim cives demerendi inhibuiſſet
ipfos quoque thefauros Regios erogatione in egenos KN
quantocyus exhaufiffet. Hoc Joanni vitium hære
bat , quod nimirum potibus vinoque ac comeflatio
nibus quandoque plus æquo indulgebat , corporif
que voluptatibus avide inhiabat. Verùm fic qui ROO
dem
 in Annales
SAC. X. dem feptem dierum fpatio compofita illi Respublica
An.Ch.969 . eft , affertumque ac roboratum imperium , qua ne
mo ratione unquam putaverit. Cùm enim in maxi
mis rerum mutationibus magna plerumque coitio
& turbatio ſuſcitetur , tunc nefcio qua fortuna ac
providentia ordinis quædam honeftas altumquefi
lentium populum tenebat.
VIII. Tum fubdit Leo : Sublato itaque Nicephoro
Coronatur
à S. Polyeu Imp. cùm præterea nemo alius fatellitum vel inge
to Epifc. nam pugnum accepiffet , ad divinum magnumque
Conftanti Dei Sapientiæ delubrum venit , ut à Patriarcha
nop.
ex more diademate caput cingeretur. " Ita enim
moribus receptum , ut qui Romanum imperium
A adeat , in Templi ambonem afcendat , & ab eo
qui pro tempore facris præeft , fummumque agit
Antiflitem , bene ipfi apprecato diadema capiti
impofitum accipiat. Porrò Polyeuctus id temporis
Sedem Patriarchalem tenebat , vir fanè divinus
&fpiritufervens , etfi ætate effætus erat. Is Im
peratori denunciat , non ei licere in Templum in
gredi , nifi ante Auguftam Aulâ expulerit , ac
eum qui Nicephorum Imp. parricidio fuftuliffet ,
quifnam ille fit , oftenderit. Ad hoc etiam Tomum
Synodo redderet , quem præter fas Nicephorus no
vallet ; is namque five eo animo , ut divina à non
nullis Sacerdotibus convulfa ( ut fibi videbatur )
corrigeret ; five etiam quòd Sacerdotes ( quod ne
fas ) fibifubjicere vellet , Epifcopos ex tempore To
mum edere coegerat , ne quid rerum Ecclefiaftica
rum , nifi ejus nutu , fibi permitterent. Hac qui
dem Polyeuctus Imperatori ut faceret injunxit ;
alioquin non licere in Bafilicam ad facram adem
intrare. At ille, eâ acceptâ fententià , tum Augu
Aam Aula amovit , & in infulam , quam Proten
vocant , relegavit , tum Nicephori Tomum Syno
do reddidit ; tum denique Leonem Valentem often
dit , fante affirmans illum unum Nicephoro ma
nus intuliffe , & eum , nec alium quemquam ejus
necis auctorem.
IX.
In hunc igitur modum Joannes in divinum Tem
Ejus libera
litas & pie plum admiffus , & à Polyeucto corona infignitus in
tas. Palatium revertitur , fauftis eum vocibus profe
quente omni , tum militari tum populi , civium
que multitudine. Inde exiguum aliquid inducia
rum ac remiffionis nactus , quam olim poffederat
Subftantiam, duplici portione divifit. Nempe mul
ta illi & copiofa erat fubftantia , partim à majo
ribus relicta ( quippe cùm clariffima ortus profa
pia effet , & paterna ftirpe nobilis , fi quis ufquam
Orientalium , materna verò , Nicephori Imp. con
fobrinus ) partim Imperatorum munificentiâ aucta,
effufa in ipfum largitate ab eis contributa , ob tan
ta illius bello tropea ac facinora. Hujus itaque par
tem alteram in finitimos ac vicinos agricolas di
ftribuendam dimifit , alteram nofocomio leprofo
rum ad alterum littus ex adverfo Byzantiifito affi
gnavit ; alias tum novas ædes vetuftis adjiciens,
eorum qui facro morbo laborarent , tum ipforum
numerum multis partibus adaugens. Atque ad
eos afcendens , venienfque aurum erogabat , ulce
rofaque membra atque morbo confecta , quoad li
cebat , fovere non recufabat . Idque adeo cùm ma
ximè delicatus ; cultufque mundioris ftudiofus
effet tanta nimirum miferatione ducebatur , fic
que laboranti natura condolebat , flocci pendens
ipfam majeftatis amplitudinem , & quem purpura
faftum parit , fi quandoque ullo modo iftis incom
modaret. Ita Leo Diaconus.
X.
Quoad conjugium Theophanonis feu Theopha
Conjugium nia Romani Junioris Imp . filiæ ab Ottone M.
Theophanis
pro Ottone filio expetitum,licet Otto M. à Pho
C. Baronii , 23
ca repulfam paffus effet , hanc tandem impe- SA C. X.
travit à Joanne Tzimifce Imperatore , miflique An.Ch.969.
cum filio
ex Occidente Legati , ut dicitur in Chronico Ottonis M.
Flaviniacenfi pag. 166. qui novam fponfam de
ducerent , Coloniæ fcilicet Archiepifcopus , ac
Epifcopi duo , quorum alter fuit Theodoricus
Metenfis , Ducefque complures ac Comites.
Baronius num. IV de hoc matrimonio verba
facit ex Witichindo lib. 2. & quam anno
CMLXVIII num. VI Annam , rectè hic
Theophaniam appellat. Subdit Baronius has nu
ptias ante annum fequentem contingere non
potuiffe ; quod verum eft, cùm Chronographus
Hildensheimenfis ad annum CMLXXII
fcribat : Ottoni Imperatori Juniori venit Impera
trix Romam de Conftantinopoli XVIII Kal.
Maii Otab. Pafche. Ditmarus lib. 2. de Tzimifce
Imp . ait : qui mox magnificis muneribus , comita
tuque egregio , non virginem defideratam , fed
neptem fuam Theophaniam vocatam , Imperatori
noftro trans mare mittens , fuos abfolvit , amici
tiamque optatam Cæfaris Augufti promeruit. Ve
rùm videtur Ditmarus ignoraffe affinitatis gra
dum , qui Theophanonem inter & Tzimifcem
erat , & Theodoram Theophanonis amitam
uxorem duxiffe Tzimifcem Imperatorem , ut in
quit Ducangius in Familiis Auguftis Byzantinis
Familia XIX .
Joannes Papa XIII Concilium Romæ hoc XI.
Beneven
anno feptimo Kalendas Junias celebravit , præ- medes
fente Ottone Magno, Ottone Secundo hujus fi- Archiepifco
lio , nec non religiofis quamplurimis totius or- palis.
dinis viris , & hortatu Ottonis M. cum confen
fu multorum Præfulum , Beneventanam Cathe
dram in Metropolim erexit , intervenientibus
Pandulpho Beneventana & Capuanae urbium
Principe , feu Spoleti & Camerini ducatus Mar
chione & Duce , fimulque Landulpho excellentiffi
mo Principe filio ejus , ejufque Ditioni fubjecit
Epifcopos Santa Agathe , Abellini , Quintodeci
mi, Ariani, Afculi , Bibini , Vurturariæ , Lari
ni , Thelefiæ , Alife. In fine legitur : Scriptum
per manum Stephani Scrinarii S. R. E. in menfe
t . XII ,
Maii , indi & & poft fubfcriptiones Epi
fcoporum : Datum VII Kal. Junii per manum
Guidonis Epifcopi Sanctæ Sylvæcandidæ Ecclefiæ ,
& Biblioth. Sancta Sedis Apoftolica , anno Ponti
fic, Domini noftri Joannis XIII Papæ quarto,
Imperatoris Ottonis majoris VII , & minoris II.
Indict. Supradicta duodecima , anno dominicæ In
carnationis DCCCCLXIX. Legitur hæc Epi
ftola à Joanne XIII Landolpho Beneventa
' nenfi Archiepifcopo data , Tom. IX Concil .
pag. 1238. Poftea Metropolis Beneventana mo
do plures, modò pauciores Suffraganeos habuit,
Ex hac porrò Epiftola liquet , Beneventum &
Capuam hoc tempore eidem Principi paruifle.
XII.
Anno Hegiræ CCCLVIII , tefte Elmaci
no lib. 3. Hift. Sarac. cap . 4. Muazzus Lidinilla Egyptus in
Caliphe
Calipha Africæ mifit cum exercitu , qui Aegy- Africani
ptum occuparet ; quod cùm factum effet, domi- poteftatem
nium Calipharum Abafidarum in Ægypto ceffa venit.
vit. Tunc Alcabira feu Cairus , urbs Egypti
præcipua & ampliffima ad Nilum fluvium pofi
ta , ædificata , ut in ea milites habitarent , &
arx Imperialis in ea conftructa. Quam urbem
anno Hegira CCCLVIII conditam teſta
tur etiam Guillelmus Tyrius. Plurimùm crevit
civitas illa , cùm Sultanos feu Reges habuit
proprios , fed poftquam feculo XVI in pote
ftatem Turcarum venit , fenfim defecit , licet
etiamnum
 24 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. X. etiamnum ampliffima fit. Muazzus Lidinilla
An.Ch.970. Egypti Calipha dominio Africa Jofephum
Bolquinum è Familia Ziridum minorem Afri
cam obtinentium inveftivit , ficque Reges ifti
potentiffimi evasére .
Concilium Anglicanum , de quo anno fe
quenti num VII huc retrahendum .
.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6463 .
Hifpan.
MVIII. O27. BD 2. P. 27. Mart. Indict. 13 .
Anno Hegi
ræ CCCLX ,
JESU CHRISTI 970 .
inchoato
die 3. No JOANNIS XIII РАРÆ б.
vemb . fer.s.
OTTONIS IM P. 9.
JOANNIS TZIMISCE IMP. 2 .
I. D num. I & feq. Leo Diaconus res hoc
Theodorus A
anno in Oriente geftas his verbis narrat :
Eremita fit
Epifc. An- Jam magna Antiocha ad Orontem fita Nicepho
tiochia. ri Imp. armis capta , ac Antiftite deftituta ; qui
enim priùs ejus urbis compos extiterat , Agarenus,
Patriarcham Chriftophorum virum Apoftolicum ,
divinumquefuftulerat , adato in ejus pectus fpicu
lo , eo fcilicet crimine , quòd Chriftiana fulgeret
pietate ( qua de re Baronius anno fuperiori num.
XII ) . Hujus frequentiam civium maximè rem
frugis Joannes Imp. exiftimans , diligenter cura
bat , follicitioreque agebat opera , ut ejus fedis di
gnum Præfulem inveniret. Sic igitur animo aftuan
ti remque fatagenti , venit in mentem Colonienfis
Theodori , viri à teneris unguibus eremiticam at
que à negotiis remotam vitam confecrati , multif
que Afceticis fudoribus edomiti corporis. Cilicinam
enim vellem , qua indutus erat , ac qua contegebat
ferrum quod geftabat , ut affligeret corpufculum ,
non ante depofuit , quàm tota difflueret, & in nihi
lum cederet. Ajunt iftiufmodi Monachum tum pri
mùm Nicephoro , tum rursus Joanni divino oracu
lo vaticinatum effe , ad imperii infulas fore affu
mendos. Hunc itaque cùm in Urbe tunc verfare
tur Joannes , adducit Polyeucto , Polyeuctus verò
cum Epifcoporum in Urbe præfentium Synodo , ba
bito de illo examine , ubifeculari quidem eruditio
ne baud admodum excultum , divina verò & Chri
fliana magnificentiffimè inftructum comperiffet ,
Patriarcham confecrat Antiochenum.
11. Porrò Polyeuctus cùm dies haud plures à Theo
Obitus S.
dori ordinatione fuperfles fuiffet , ex humanis mi
Epifc.Con- grat , relictis Ecclefia monumentis , virtutum fci
ftantinop. licet fimulachris , divinæque & humanæfapientia,
Scientiæque notitiâ , quâ ad fummum excultusfuit.
Polyeucto autem annos tredecim Patriarchatus gu
bernacula moderato atque ad beatam vitam trans
lato , diligentem adhibuit Joannes operam , ut in
Sacerdotali throno virum virtutibus atque moribus
præftantem collocaret. Poftridie igitur convocatis
in Palatium Epifcopis & Senatu , dixit : Ego cu
jus vita à longo tempore indubitatum periculum
feci bunc in Ecclefiafticam fedem proveho , ne la
teat in angulo vitam tolerans , vir omnis generis
virtutum excellentiis clarus, cui &prænofcendifu
tura Deus donum conceffit : multa enim mihi ejus
generis divino edidit oraculo , que temporibusfuis
evenerunt. Dixerat Imperator , & Bafilium Mo
nachum in medium produxit , qui à teneris ungui
bus arreptâ vitâ monaftica crebros agones religio
fæ palæftræ ludorum in Olympi montis arduis cli
vis oftenderat. Hunc videlicet in Patriarchales
ædes juffit afcendere , poftridieque ( eâ fcilicet do SÆ C. Y.
minicâ , qua Sancti Patres orthodoxam fidem de An.Ch.975 .
cultu venerabilium imaginum fanxerunt ) Bafilius
fummi Sacerdotii unctionem accipit , ac œcumeni
cus Patriarcha acclamatur. Cedrenus teftatur ,
Polyeuctum poft Tzimifcæ defignationem,tan
tùm triginta quinque dies vixiffe , Curopalates
verò triginta folùm dies habet ; fed cùm Zona
ras Cedreno fuffragetur , mors ejus contigit
circa diem X VI menfis Januarii. Illius nomen
Menais adfcriptum ad diem V menfisFebruarii.
Porrò feftum Orthodoxia incidit hoc anno in
diem XIII Februarii, quæ Quadragefimæ Do
minica prima fuit, quo die illud celebrabatur .
Pergit Leo Diaconus : Joanne verò Imp. mul- III.
Tzemifces
tis curis anceps pendebat animus , cuinam prius
momentum daret in trivio conflitutus , ne ab offi- Imp
ad .Legatos
cio aberraret. Tum enim annona penuria , alta- mittit.
que jam triennium fames , Romanum depaſceba
tur imperium , ingruenfque Roſſica motio, nihil ipſa
faufti perandum ingerebat , ac nec Carthaginen
fium Arabumque adversùs Antiochiam Syriæ in
curfio , quæ Romanæ ditioni nuper accefferat.
Enim vero fames quidem infuperabile malum , fru
mentationem ex omnibus ubique emporiis promptâ
diligentiâ diffolvit , gravis adeo mali graffante vi
inhibita. Agarenorum verò motus repreffus , ob
jecta illis Orientalium copiarum acie , Nicolao
Patricio exercitus duce. Fuerat is imperatoris
pado , multaque exercitatione magnam rei bellica
peritiam nactus erat. Cum Sphendofthlabo autem
Roffici exercitus duce gentifque Principe ineunda
pacis fadera miffis ad eum Facialibus putavit.
Miis itaque ad eum Legatis denunciat , ut pačła
cum Nicephoro Imp. mercede recepta , ea ratione
quod Myfos invaferat , ad fuas fedes ac Cimme
rium Bosphorum fe recipiant ; Romanis verò
Myfiam utpote ad ipfos attinentem , ac quæ olim
Macedoniaportio exiftat , relinquant.
Splendofthlabus autem victoriis adversùs My- IV.
fos ( fic Leo Diaconus Bulgaros vocat ) elatus Bellum
versùs ad
eos
barbaricà infaniâ ac dementiâ refpondit , Lega- decretum.
tis fe brevi Byzantium forti vallo cincturum.
Imperator nihil cunctandum effe exiftimavit ,
indeque Magiftrum Bardam , cognomento Scle
rum ( nos Durum dicamus ) defunctæ Mariæ
hujufce Imperatoris conjugis fratrem , nec non
Petrum Patricium, à Nicephoro Imp. Stratope
darcham creatum circum fe effe præcepit, hifce
duobus præcepit imperator , ut affumtis copiis,
ad loca Myfis vicina , iifque contermina tranfi
rent, atque ibi hyberna ducerent. His ab Impe
ratore in mandato acceptis in Europam veniunt.
Taurofcythæ verò ( hodie Moſcovitæ appellati )
fuorum partes fegregantes, eique fociam adjun
gentes Unnorum , Myforumque manum in eos
immiferunt. Adverfariorum copiæ longè ma
jores erant , ac triginta millia virorum excede
bant ; cùm Barda Magiftri acies non plures de
cem millibus haberet. Conferto prælio utrim
que cadebant , qui animofiores atque impetu
incitatiores erant. Tandem Scythæ in fugam
verfi funt, quorum Romani ad profundam ufque
vefperam eos infecuti multamftragem fecerunt.
Ajunt , in eo prælio Scythas fupra viginti millia
periiffe . Joannes verò Imp. Afiaticas copias in
Europam per Hellefpontum trajicere fatagebat,
ut in Thracia & Macedonia hyberna agerent , &
vernam tempeftatem expectarent.
Dum hæc fic Joanni Imp . in Rofos expedi V.
Bardas ty
rentur, Bardas Dux Leonis Curopalatæ filius, ac· rannus 278
Nicephori
1
 in Annales C. Baronii . 25
z

SEC. X. Nicephori Imp . ex fratre nepos ad res novandas rum , & quæftio tantùm erat de iis , qui conju- SÆ C. X.
An.C. 9-0 Amafeù , ubi relegatus fuerat , fuga evafit , gari non poterant , quique eum gradum afcen- An.Ch.970 .
exilium mif
jus. Theodoro Barda ac Nicephoro Patricio fratribus derant , cui continentiæ votum annexum erat.
eam in rem illi adjutoribus . Eò res procellit, ut Supereft adhuc fragmentum Orationis ab Ead
Bardas Dux repudiatis nigri coloris calceis , ru garo Rege habit ad Epifcopos & ad cœnobio
bros ftatim induit , palamque Romanorum Impe rum Prætectos , quod in Bibliotheca Patrum re
rator à militibus falutatus eft. Leo quoque Cu citatur. In ea Edgarus fic Epifcopos alloquitur :
ropalates rebellionem conflabat , Barda pater in dicam, dicam, quod boni lugent, mali rident : dicam
Lesbo infula, ipfe quidem fub cuftodia habitus . dolens (fi tamen dici poteft) quomodo difluant in
Sed detecta conjuratione Leo Curopalata ac ac Ni
Ni comefationibus , & ebrietatibus , in cubiculis , &
cephorus ejus filius juffu Imperatoris oculis or impudicitiis , ut jam domus Clericorum , putentur
bati funt. Bardas verò , cùm ad tyrannidem proftibula meretricum , conciliabulum hiftrionum.
animum femel advertiflet , mordicus hærebat Ibi alea , ibi faltus , & cantus ; ibi ufque ad me
propofito , & Afiam populatus , eorum incen dium noctis fpatium protracte in clamore & borro
dit domos , qui ipfius partes non fequerentur. re , vigilia . Sic, fic patrimonia Regum, eleemofine
Imperator cùm fcripta ad eum Epiftola , Bardas pauperum , imò ( quod magis eft ) iuius preciofi
Phocas refpondiffet fibi potius rerum fummam Sanguinis pretium , profligatur ? Ad hoc ergo ex
ac imperium deberi, qui avo Cæfare gloriaretur, hauferunt Patres noftri thefauros fuos ? Ad hoc
quem inquit , in ftrato humi jacens , pecudis in fifcusRegius detractis reditibus multis , detumuit?
morem jugulaſti , Imperator , inquam, Bardam Ad hoc Ecclefiis Chrifti agros , & poffeffiones , Re- ·
cognomento Scelerum , cujus fororem antea galis munificentia contulit , ut delitus clericorum
Mariam nomine thori confortem habuerat, Ma meretrices ornentur ? &c.
& c. Decretum itaque in
giftri dignitate fulgentem in Afiam adversùs hoc Concilio , ut antiqui Canones de continen
rebelles mifit. Tandem Phocas poftquam in ex tia Clericorum , qui temporum injuria con
tremas redactus fuit anguftias , cum uxore & temnebantur , fervarentur.
liberis fe Scelero dedidit , quos Imperator in Quod verò narrat Baronius num. VI & feq. IX.
Pænitentia
Chio infula exilio relegandos juffit. de pœnitentia Edgaro Regi ob incontinentiamfeptennalis
VI. Interim dum paratur bellum adverfus Ruffos, impofita , feriùs non contigit , quàm anno Edgari Re
Tzimifces
Imp. Theo Theodoram Conftantini Porphyrogenniti Impe CMLXIV , ut ex Hovedeno & Annaliita gis Anglia.
doram uxo ratoris filiam uxorem duxit Imperator , haud Mailrofenfi citatis colligere eft. De ea pœniten
rem ducit. quidem eximia pulchritudine aut corporis for tia Malmesburienfis lib . 2. de Reg. cap . 8. ait :
ma gratiifque præditam, fed quæ callitate omnif Virginis Deo dicatæ audiens pulchritudinem , vio
que generis virtutibus cunctis procul dubio lenter eam à monafterio abftraxit , abɲraîtæ pu
ejus fexus præftaret. Menfis Novembris tempus dorem , & non femel thoro fuo collocavit. Quod
erat altero Joannis imperii anno , cùm nuptiale age cùm aures beati Dunjtani offendiffet ; vehementer
retur convivium. Tunc Imperator propinationi ab eo increpatus , feptennem pænitentiam nonfafli
bus , ludifque equeftribus ac muneribus acci divit , dignatus Rex affligi jejunio , fimulque dia
piendo populum , hyemem Byzantii agebat, ac demate carere feptennio. Sed ne quis putaret hanc
vernum tempus expectabat. Idem ac Leo Dia virginem Deo facram fuifle , fed tantum Deo à
conus de Theodora matrimonio Cedrenus ha parentibus dicatam,fubjungit Malmesburienfis :
bet , qui cùm annos Imperatorum à menfe Sep De Egelfleda cognomento Candida , filia Ordmeri
tembri aufpicetur , illud ad præfentem annum Ducis potentiffimi Edwardum genuit, & Janctam
pertinere arbitror. Editham de Wlfrida , quam certum eft non tunc
VII. Ad num. III & feqq. Concilium Anglica Sanctimonialem fuiffe , fed timore Regis puellam
Concilium
Anglicanum
num anno fuperiori celebratum. Hovedenus laicam fe velavije , moxque eandem arrepto velo
im
annofupe- en part. I Annal. pag. 426. fcribit : Anno lecto Imperialifuba&tam. Unde offenjum beatum
riori coa DCCCCLXIX Rex Anglorum pacificus Ead Dunftanum quod illam concupiffet , quæ vel um
dum.
garus fan&to Dunftano Dorobernenfis , & beato bratice Sanctimonialis fuillet , vigorem Pontifica
Ofwaldo Wigornienfis & S. Ethelwaldo Winto lem in eum egiffe. Sed hac de re legendus Alfor
nienfis Ecclefiæ Epifcopis præcepit , ut expulfis cle dus in Annal . Ecclefiæ Anglicanæ, ubi plura ha
ricis in majoribus monafteriis per Merciam con bet adversus Heterodoxos Osbernum fcripto
fructis , Monachos collocarent. Unde S. Ofwaldus rem Vitæ fancti Dunſtani , cujus verba refert
fui voti compos effectus , Clericos Wigornienfis Ec Baronius , in pravum fenfum interpretantes.
clefia Monachalem habitum fufcipere renuentes de Hovedenus laudatus hoc anno habet : Anno X.
Translatio
monafterio expulit ; confentientes verò huic ipfe DCCCCLXX Sancti ac venerabilis Antiflitis S.Svvithuni
Antiftes monachizavit , eifque Wlfinum magna Swithuni Reliquia (peractis à fepultura ejus cen- Epifc. Win
religionis virum loco Decani præfecit. Idem nar tum & decem annis ) indictione XIV Idus Julii tonienfis.
rant ad illum Chrifti annum Weſtmonaſterien ferià VI fublatæ funt , & de monumento à S.
fis , & Annaliſta Mailrofenfis . Et Auctor Ano Ethelwaldo venerabili Præfule ( nempe Ecclefiæ
nymus Vitæ Sancti Ofwaldi Epifcopi Wigor Wintonienfis) & ab Elftano Glafionienfis , Ethel
nienfis , & poftea Archiepifcopi Eboracenfis , garo novi monafterii Abbatibus , & in Bafilica
cujus verba recitat Baronius num. III & feqq. Apoftolorum Petri & Paulifunt recondita. Idem
teftatur , Decreti in Concilio Generali pro Cleri habent Wigornienfis , Florilegus , & Annaliſta
reformatione conditi executionem tribus præ Mailrofenfis , ad hunc Chrifti annum. Patrata
fatis Præfulibus commiffam fuiffe. tunc plurima miracula , ut videre eft apud Mal
VIII. mesburienfem lib. 2. de Pontif. pag . 244. Ad
Spelmannus hoc quidem Concilium accuratè
Contra in
continen cum anno fuperiori illigat , fed malè illud his illa refpicit Auctor Vitæ Sancti Ethelwoldi
tiam Cleri verbis infcripfit : Concilium generale à S. Duuta Epifcopi Wintonienfis à Worítano Monacho,
corum , non no Archiepifcopo Cantuaria adversùs Clericos con ejus difcipulo fcriptae , qui num . XXVI ait :
contra eo- jugatos celebratum. Nec enim Auctores , quos Cujus prædicationem maxime juvit fanctus An
Tum nuptias. ipfe citat , aliquid habent de conjugio Clerico tifles Swithunus › & eodem tempore cœleftiba
Tom. IV. с figuis
 26 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. X. fignis declaratus , & infra Templi Regiam glorio batur Onneca Terafia Endregotto ; primunt eft SA C. X.
An.Ch.970. fiffimè translatus , ac decentiffimè collocatus. Ideo nomen , fecundum cognomen , tertium patro. An.Ch.971.
que gemina fimul in domo Dei fulsére luminaria nimicum . Terafia appellatur in Chartis omnibus
candelabris aureis fuperpofita ; quia quod Adelwol in favorem Monafterii Sancti Æmiliani datis uf
dusfalubri verborum exhortatione prædicavit , hoc que ad eram DCCCCLXXXV exque ad
Suvitunus gloriofa miraculorum exhibitione ad lau huc in archiviis ejuſdem monafterii exiftunt. In
dem nominis Chrifti mirificè decoravit. Sicque fa quibufdam aliis modò Onneca , modò Endre
&
tum , confentiente Rege , ut partim Dunfani con gotto vocata. Ea ultimo nomine patronimico
Filio & actione , partim Adelvoldifedula cooperatio nuncupata , quia pater ejus in duabus Chartis
ne, monafteria ubique in gente Anglorum , quædam erà MIX datis Endregotto vocatur : Ego En
Monachis , quædam Sanctimonialibus conftitueren dregotto Galindonis , inquit , & prolem ejus ( id
tur fub Abbatibus & Abbatiffis regulariter viven eft è filia nepos ) Sancio Garfeanis Rex & uxor
tibus. Circumivitque famulus Chrifti Adelvoldus ejus Urraca Ferdinandi. Rectè autem Moretus
fingula monafteria , mores inftituens , obedientes ut monet , Ferdinandi nomine intelligendum non
in bono proficerent , verbis admonendo, & fultos ut effe Ferdinandum Comitem Caftellæ . Sufpica
à malo difcederent , verberibus acriter corrigendo. tur vir Eruditus pag. 431. nomen Fortunii loco
De Sancto Swithuno feu Suvithuno Winto Ferdinandi fubftituendum ; fed exemplaria ei
nienfi Epifcopo fuo loco verba fecimus . adverfantur. Fatendum tamen Librarios hoc
XI. Redacto in ordinem Sifnando Compoftellano nomen corrupiffe ; cùm feculo decimo non
S. Rudefin Epifcopo, quòd officii fui curam parvipenderet, Ferdinandi , fed Fredelandi nomen ufurparetur .
nachusMo & Sancio Regi Legionenfi infenfus effet , fuffe
dusfit Garfia itaque II fucceffit Sanctius hujus nominis
poftea Ab tus eft Rudefindus Epifcopus Dumienfis , ut
& II Abarca cognominatus , Sanctii primi ne
bas. incarcerati Sifnandi munia obiret ficuti fuprà pos , cujus uxor Urraca , ut anno CMXCVI
ex Stephano Cellæ-novæ monacho illius Vitæ videbimus.
Auctore diximus . Verùm , ut inquit idem Ste
phanus , poft pauca Sancius Rex moritur ( anno
nempe CMLXVII ) ; quo cognito , Sifnandus
ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6464. Anno Bræ
vincula confringens è carcere fugit , &ipfa note Hifpan.
Nativitatis Domini nojiri Jefu Chrifti Rudefin 28. AD 3. P. 16. April . Indict. 14. MIX Anno
dum cum canonicis paujantem aggreffus eft. Gla Hegira
JESU CHRISTI 971 . CCCLXI ,
dium ftri&tum manu portabat , quo mortem mina inchoato die
batur, nifi Epifcopatum relinqueret , & civitatem JOANNIS XIII PAPE 7. 24. Octob.
defereret. Rudefindus ponderofis verbis temerita fer. 3.
OTTONIS IMP. 10.
tem arguit , prophetans mortem violentam Sif
nando citò eventuram ; quæ ita contigit , ficut ei JOANNIS TZIMISCE IMP. 3 .
fuerat à Rudefindo prædicta. Quod hoc anno
contigiffe eodem anno teftaturSampirus his ver Num. I ad IV . Duo hoc anno Concilia I.
bis : Normanni Rege ( ideft Duce ) Gunderodo A
celebrata , alterum Londinii , alterumque Concilium
Londinenfe
Gallaciam ingreffi , ftrages multas fecerunt , & in Roma. De priori agunt Spelmannus pag. 488. Concilio
gyro fancti Jacobi Apoftoli Epifcopum loci ipfius Alfordus hoc anno & Labbeus Tom . IX Con- Romano
gladio peremerunt , nomine Sifnandum . Subdit cil. pag . 702. & feqq . In eo Edgarus Angliæ Rex confirma
tum .
Stephanus Ruderindum latum confugiffe ad confirmavit celeberrima Privilegia Monafterio
monafterium Sancti Joannis de Cabero , quod Glaftonienfi conceflà , refervata fibi & hæredi
ædificaverat , & poftea mundo renunciaffe , ac bus poteftate baculum conferendi Abbati , qui
condidiffe monafterium Villare prope Limiam , in à Monachis eligetur , & fusè narrat Malmesbu
quod non multò poft ingreffus eft, illudque Cel rienfis lib. 2. de Reg. cap . 8. qui addit : Inclyto
lam novam appellavit. Mortuo Abbate , quem domno Joanni Papæ , qui Octaviano in regiminis
ibi conftituerat fanctus Epifcopus Rudefindus, à bonore fuccefferat , direxit idem chirographum Re
Monachis Abbas eligitur, Epifcopales vices non gia liberalitatis , orans ut & ipfe hæc roboraret
amittens. Ad cujus mirabile exemplum Epifco fcripta Apoftolica auctoritatis : qui benignè dire
pi , Abbates , nobiles & ignobiles Cellam - no &tam fufcipiens legationem , concordi affenfu Roma
vam veniebant , omniafuafeque dedentes, inquit ni Concilii fancita ab iis firmavit. Recitat Baro
Stephanus citatus . nius num . II ex eodem Malmesburienfi Epifto
XII. Hoc anno mortuus eft Garfia Rex Navarræ lam Joannis Papæ XIII , qua peracta Londini
Sanītius 11, hujus nominis II, era nempe MVIII , ut Mo in Anglia confirmat ad petitionem Edgari Re
Abarca di
cius , fucce- retus in fuis Inveftigationibus Regni Navarræ gis , & Dunftani Cantuariæ Archipræfulis.
dit Garfie pag. 418. demonftrat. Primò , Tomo Concilio Spelmannus & Auctores citati Chartam ab II.
11 in Re- rum Aveldæ , cujus autographum in Efcuriali Edgaro Rege datam ex Antiquitatibus MSS. Edgarus
gnum Glaftonienfis Monafterii referunt , quâ Privile- AngliaRex
varra.Na- confervatur , à Vigila Monacho erá MXIV favet Mo
defcripto , anno fcilicet Chrifti CMLXXVI. gia à fuis Prædecefforibus eidem monafterio nafteriis.
Secundò, Tomo Sancti Emiliani , qui ejufdem conceffa confirmat , Dunftano, inquit, Dorober
ferè eft antiquitatis ; & denique donatione qua nenfi atque Ofwaldo Eboracenfi Archiepifcopo ad
dam à Sanctio II Garfiæ fucceffore Abbati San hortantibus , confentiente etiam & annuente Bri
&i Andreæ facta Idus Novemb. anno tertio Re thelmo Fontanenfi Epifcopo , ceterifque Epifcopis,
gni Sanctii erâ MX , in qua ait : Gratia Dei San Abbatibus & Primatibus. In fine legitur : Acta
cius Rex & Ranimirus Rex feu cum clara Urraca eft hæc Privilegii pagina , & confirmata apud
Regina . Idem Moretus lib. 2. Inveſtigat. ad Londoniam communi confilio omnium Primatum
versus Zuritam , aliofque Scriptores Hifpanos meorum anno ab Incarnat. Domini noftri J. C.
invictis argumentis probat , feculo decimo in DCCCCLXXI , indict. XIV. Poſt fubfcriptiones
Regno Navarræ regnaffe Garfias duos , & San legitur : Hanc Privilegii paginam Rex Edgarus ,
&ios duos . Uxor Garfia Sanctionis primi voca X11 anno regni fui , facro fcripto apud Londo
niam
 in Annales C. Baronii.
SEC. X. niam confilio optimatum fuorum , confirmavit. Eo
An.Ch.971 . demque anno Joannes Papa XIII hanc ipfam pa
ginam Roma in generali Synodo autorifavit. Inter
fubfcriptiones leguntur nomina Eilfgine Regis
matris , Dunstani Dorobernenfis Archiepifcopi,
& Ofwaldi Eboracenfis Ecclefiæ Primatis , ac
poftea nomina aliquot Epifcoporum & quorun
dam Regni Primatum.
III. Wigornienfis , Hovedenus , Ingulphus, Sy
S. Osvval
dnsfit Ar meon Dunelmenfis , & alii ingreffum Ofwaldi
chiep. Ebo Epifcopi Wigornienfis in Eboracenfem Sedem
racenfis. cum fequenti anno copulant. Verùm ex Char
ta laudata quæ fincera & genuina eft , & meo
judicio in dubium vocari non poteft , liquet
eos hac in re deceptos effe . Præterea in anti
quo & accurato Catalogo Præfulum Eboracen
fium à Labbeo Tom. I Biblioth. publicato le
gitur : Ofwaldus fufcepit Ecclefiæ regimen anno
Incarnat. DCCCCLXXI Sequenti autem an
no Romam veniens à Papa Benedicto Pallium ac
cepit. His adde Thomam Stubs in Actis Ar
chiepifcoporum Eboracenfium in eadem ac
Auctorem præfati Catalogi verfari ſententia , &
Catalogum illum legi in Epiftola edita fub no
mine Symeonis Dunelmenfis ad Hugonem De
canum Eboracenfem , de Archiepifcopis Eboraci.
Non audiendus itaque Warthonus part. II
Angliæ Sacræ pag. 203. qui Ofwaldi Archiepi
fcopatum cum anno CMLXXII connectit.
Rex confilio Dunfani , inquit Malmesburienfis
lib. 3. de Pont. pag. 270. vacuatum Epifcopo Ebo
racum , viro implevit ; qui barbariem gentis (nem
pe Northumbria ) moderari , pro antiquo con
vietu , probè noffet. Nec tamen Wigornienfi fe
di renunciare permiffus eft ; ne Monachorum re
cens habitatio , altoris fui deftitueretur fomento.
Optimates fubmiffi viro effe , certatim poffeffiones
ad monafteria , que non extabant , fundanda : ad
ea que deciderant fublevanda offerre. Præterea
literis excellentes viros in Angliam evocatos , mu
nificenter curare ; ne illo bono fraudaret patriam,
fine quo cetera bona penè videntur inania. Quorum fime contectalis fuæ , & Rodolfi Regis ( nempe
unus fuit Abbo , Floriacenfis monachus , qui mul Burgundiæ Transjuranæ ) qui ad eum fanétum
tam fcientiæfrugem Anglia invexit. Quàm fol tranfmifit Innocentium , omniumque delictorum
licitè Ofwaldus Eboracenfem Provinciam rexe fuorum remedium , conftruens monafterium in ho
rit , quàm cautè , prudenterque ovibus pro
fpexerit , declarat Auctor Anonymus , qui ejus
Vitam fcripfit.
IV. Quoad San& tum Abbonem Martyrem, is, non à
Floret
bo S. Ab- Monachis fuis occifus , ut credidit idem Anony
Abbas
Floriacenfis. mus,fed à monafterii fervis,ut feculo fequenti vi
debimus . Ejus meminit Baronius anno fuperiori
num.V. Reliquit is varia Opufcula partim edita,
partim nondum vulgata. Compofuit enim Epi
tomen de Vitis Romanorum Pontificum XCI ,
Vitam Sancti Eadmundi Anglorum Regis &
Martyris , Epitomen Canonum , à Mabillonio
Tom. II Analect . in lucem editam, ac quafdam
Epiftolas & Opufcula. Scripfit etiam Apologe
ticum contra obtrectatores, cùm Præfules, tum
Monachos , ad Hugonem & ejus filium Robertum
Francorum Reges , in quo non alia de caufa
ab æmulis fe impeti fignificat , quàm quòd Mo
nachorum falutem & Reipublicæ fuæ augmen
tum quærat. Etfi verò Roberto Regi fummopere
acceptus effet Abbo , eum tamen ob illicitam
cum Berta copulam increpare non dubitavit ,
tefte Helgaldo Monacho in libro de Vita Ro
berti , & ea libertas , quæ piiffimi Principis ani
mum ad iracundiam provocavit , Monachorum
ejus temporis oforibus Abbonem traducendi,
Tom. IV.
27
vexandique occafionem præbuit. Vide quæ di- SÆ C. X.
cam anno M III num . IV. An.Ch.971 .
A num. IV ad XI. Cùm foedus inter Otto- V.
nem M. & Joannem Tzimijcem Græcorum Im- Pax inter
peratorem hoc anno firmatum fit , ut oftendit utrumque
imperi um
Baronius num . IV , apparet , Theophaniam hoc firmatur.
tantùm anno ab eodem Tzimifce uxorem da
tam effe Ottoni II Ottonis Magni filio ; rectè
fcripfiffe Chronographum Hildensheimenfen ,
cujus verba anno fuperiori retulimus , eam fe
quenti tantùm anno Romæ receptam effe ; Si
goniumque lib. VII de Reg. Ital. accuratè tra
didiffe Arnulphum Archiepifcopum Mediola
nenfem currenti anno Conftantinopolim alle
gatum effe , ut Theophaniam neptem Tzimifcis
ab eodem Imperatore iterùm in matrimonium
poftularet, eamque à Joanne Papa XIII Romæ
coronatam atque Auguftæ titulo decoratam an
no CMLXXII.
A num. XI ad XIV. Otto Magnus devictis VI .
Slavis , Saxoniæ ad Albim populis , ut Religio- Otto M.
nem Chriftianam illis perfuaderet , cogitavit Magdebar
gum, in co
de erigendo præfidio , fimulque Benedictino- monafterium
rum monafterio , quod fidei Chriftianæ femina- condit.
rium effet & azylum. Itaque anno nongente
fimo tricefimo feptimo, Editha piiffimæ conju
gis fuæ instinctu, ut ex Chronico Magdeburgenfi
MS . Sec . V Benedict. pag. 573. refertur , Mag
daburgenfem ædificare cœpit civitatem , ad quam
Reliquias Chrifti Martyris Innocentii cum magno
adduxit honore. Nam urbem hanc ob æternæ re
munerationis gratiam , patriæque communem falu
tem , adquifivit , & conftruxit. Juvit eum ad
hoc beate memoria Edith quibus potuit : quæ in
numera virtute prædita , ut fignis poft obitum cla
ruit , inducias vitæ iftius fibi conceffas , Deo , bo
minibufque accepte perduxit. Decrevitque idem
Rex dem anno IX Kal. O&tobris , hoc eft in
proximo die poft feftum faneli Mauricii , congre
gationem Monachorum fieri in eadem urbe ob
tiſ
amorem Dei , & patris fuæque animæ , &fan&
nore fancti Petri Apoftolorum Principis , & ſancti
Mauricii atque Innocentii : tradens ad eundem
locum prædia multa in diverfis locis , & ipfum lo 1
cum Romano fubjiciens mundiburdio , fratribus
concedens liberam electionem Abbatis. Hæc fu
fiùs memorantur in ipfius Ottonis literis apud
Meibomium poft Witichindi Annales , in Pri
vilegio fecundo Magdeburgenfis Ecclefiæ , ab
eodem Imperatore dato XI Kalend. (deeft men
fis ) anno Dominica Incarnat. DCCCCXXXVII
indi&t . XI ( ideoque poft Kalendas Septemb.
quo die ea Indictio cœpta ) , anno verò Ottonis
piiffimi Regis II. A&tum in civitate Magdeburg.
In tertio Privilegio ejufdem Ottonis traduntur
ab eodem multa prædia ad nutrimen Monacho
rum. In fine legitur : Dat. IX Kalend. Maži 1
anno dominica Incarnat. DCCCCXL ( legen
dum , DCCCCXLI ) Indictione XIV , anno
Ottonis V. Actum in Magdeburg. Denique Chro
nographus Magdeburgenfis editus idem ha
bet ac MS. ut videre eft Tom. II Collect.
Meibomii.
Baronius num. XIII , qui Chronicon illud VII.
MS. & duo laudata Diplomata non viderat , Annales
fundationem hujus Monafterii in præfentem Ecclefiaftici
emendantur.
annum confert. Præterea ibidem tres Adelber
C 2 tos
 28 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. tos diftinguit , quorum unus Magdeburgenfis Regem cum uxore & duobus infantibus captum SÆ C. X.
An.Ch.971 . Archiepifcopus fuerit , alter Epifcopus Pragen- effe dicunt , cùm fic genæ rutila lanugine flore. An.Ch.971 .
fis , tertiufque Rugorum ordinatus Epifcopus . fcerent , oblatumque Imperatori effe. Quo ille
Verùm, ut fuprà indicavimus , Sanctus Adelber- fufcepto , Virum coluit , Bulgarorum Regem
tus primus Magdeburgenfis Archiepifcopus , appellans , in eam rem venire dicens , ut My
Ruffiæ prius Præful ordinatus fuerat , ideoque fos ulcifceretur qui dira à Scythis perpelli
unus Adelbertus in duos non dividendus. Hunc effent.
autem anno CMLXVIII , non verò curren Tunc & in Regiam Aulam facta irruptio , in XI.
ti , Archiepifcopum Magdeburgenfem renun quam Rufforum fortiffimi contrufi erant . Hi for- Petit à Ruf
ciatum fuiffè , eo anno demonftravimus. titer reftiterunt , & per portulam defilientes forum Rege,
ut è Bulga
VIII. Ad num. XV & feqq. Hyberno fquallore in multam ftragem Romanorum fecère. Tandem via difcedat.
Expeditio capta à Romanis Prafthlaba eft intra duos
vernam mutato ferenitatem , inquit Leo Dia
Tzimifcis
Imp.adver- conus in Vita Tzimifcis Imp. fumto ftatim Im dies. Joannes verò Imp. exercitu liberaliùs ac
sus Roffos. perator Crucis vexillo adversùs Taurofcythas cepto atque refecto , divinam Salvatoris Refur
( ita hic Auctor Ruffos , hodie Mofcovitas vo rectionem celebravit : & ex Taurofcythis non
cat ) iter contendit. Poftea devotionibus pro nullos feponens ad Sphendofthlabum direxit , qui
pitiato numine claffem ad Iftrum mittit , amnis ei injungerent , ut aut arma poneret , & à My
meatum fervaturos , ne qua Scythis (ideft, Ruf forum Ditione abfcederet : fin id nollet omni
fis ) ad patriam ac Cimmerium Bofphorum bus viribus invadentes Romanos exciperet. Im
enavigandi facultas effet, fi quando illos in fu perator paucos dies in urbe moratus , præfidio
gam verti contingeret. Ipfe verò Byzantio pro que relicto , quod ipfi tutandæ fufficeret, exque
fectus Adrianopolim cum omni exercitu venit. fuo nomine Joannopoli nuncupata , cum omni
Ad eam cùm perveniffet , didiciffetque ab ex bus copiis Doroftylum movet : quam urbem
ploratoribus , difficiles , anguftafque femitas ac inclyta memoriæ Conftantinus Imp. à funda
calles ( clyfuras vocant , quo velut claudantur) mentis erexit , & in eam pulchritudinem ac ma
à Scythis non cuftodiri , confultiffimè fe factu gnitudinem , quâ nunc vifitur , provexit , tunc
rum arbitratus eft , fi ftatim occafionem arripe nimirum quando Crucis figno tellis radianti
ret , ac quanta liceret celeritate , angufta via bus in cœlo confpecto Scythas in ipfum irruen
rum tranfiret , priufquam Taurofcytha ad ardua tes profligavit.
tuenda loca invalefcerent. In itinere autem cepit Imperator Pliscubam, XII.
IX. Cum Imperator iter aggreffus eft præeuntem Diniam , compluraque alia oppida. Shendofth- Ruffi ab Im
peratorepra
Aggreditur, habens Immortalium ( quos vocant egregiè ar labus intellecta quam ad Prajiblabam fui cladem io victi.
Regiam Bul
garorum. mis protectam cohortem ) , pone fequebantur acceperant, Taurofcytharum omni exercitu col
fortiffimorum armatorum peditum decem mil lecto ad feptuaginta hominum millia in Roma
lia fupra quingentos , equitum verò tredecim nos aciem inftruxit. Utroque exercitu in Doro
millia : reliquus exercitus cum impedimentis & ftoli agro (Dextram vocare fueverunt) conſtitu
calonibus obfidionales ac reliquas omnis gene to , caftrifque è regione pofitis , magnâ confertâ
ris machinas convehens , lento greffu retrò fe pugna , in qua æquo marte primis congreffibus
quebantur, cum Bafilio Præfide , cui Imperator utrimque certatum eft , idque ad profundam
omnem horum curam commiferat. Ubi præter vefperam, alternante victoria, at cùm jam ſtella
omnem opinionem lubrica , præruptaque loca Veneris in occafum vergeret, Scythæ non fufti
tranfivit , Prafthlabam urbem , quæ Myforum nentes Romanorum impetum in fugam decli
Regia eft, invafit, crebrò tubas jubens bellicum , narunt , intraque muros contrufi funt , multis
infonare, cymbala ululare, ac tympana ftrepere. fuorum eo prælio defideratis. Jam verò die elu
Taurofcythas verò , ubi militari ordine , peritia cefcente Imperator firmo vallo caftra commu
'que fe invadentes Romanos confpexère, anxie nivit. Scythæ verò è turribus profpectantes, te
tas timorque cepit, firma tamen conftipata acie, la, faxaque, machinafque petrarias in Romanos
in campo,agrique planitie ante oppidum Roma laxarunt. Tunc verò ipfæ quoque Romanorum
nis obviam procefferunt , beftiarum more fre incendiariæ triremes , cum navigiis annonariis
mentes. Romani conferta cum illis manu, ftre per Iftrum adrepentes apparuère. Hinc Scythæ
urbis
nuè pugnabant , belloque digna facinora ede lembos fuos , lintrefque colligentes pro
bant , ancipiti neutramque in partem nutante moenibus fubduxère, qua parte Ifter præterfluens
victoria. Porrò Scythæ , qui ferè pedites effent, alterum Doroftoli latus alluit. Poftridie valida
( nec enim equites dimicare folent , quòd neque utrimque conferta pugna,in qua Sphancelus , cui
equeftri difciplina exerceantur ) Romanorum tertiæ à Sphendofthlabo honoris partes Tauro
jacula non fultinuerunt , fed in fugam verfi in fcythæ tribuerant , occifus eft , cujus interitu
tra murorum ambitum fe fe concluferunt : quos turbati Taurofcythæ fenfim fe fe in urbem rece
pone infecuti Romani, dirè trucidarunt. Ajunt perunt. Imperator verò receptui canere jubens,
enim eo prælio defiderata fupra quingentos Romanos ad caftra revocavit.
octo Scytharum millia. Romanos interim ob Sic fufpenfa rerum expectatione , ac cùm ad- XIII.
Rebellio ad
orta nox ab ulteriore pugna inhibuit. huc fubfifteret bellum, Leo Curopalata Nicepho - em
X. Poftridie Imperator firma acie conftipata pha ri Imperatoris frater , Methymna , quæ Lesbi in- peratorem
Eam capit lange muros aggreditur , quafi affultu urbis po fula eft , cum Nicephoro filio , ubi fub cufto- repreſſa.
cum Rege
ejufquefiliis. titurus. Dies erat , quam magnam quintam fe dia tenebatur , corruptis auro cuftodibus ad
riam vocant , quà Dominus ad Crucem ponte rebellionem animum advertit. Cui enim in
properans , falutaria difcipulis documenta dedit. junctum erat , ut eum excæcaret , palpebras
Roffi quoque è propugnaculis ordinati Roma quidem ejus adducit , pupillas verò illæfas
nos invadentes arcebant, in quos defuper jacula, integrafque reliquit. Tunc itaque Curopala
plenifque manibus faxa jaciebant. Tandem fca ta lintrem confcendens > ad littus ex ad
lis ad muros admotis urbs capta , immenfa Scy verfo Byzantii occultè appulit , fuumque ami
tharum ftrage. Tunc etiam Boren Myforum cis adventum nunciavit. Hi verò fpem fe
cêre

;
 in Annales C. Baronii.
ECL
SAC. X. cère fe Palatii claves fublaturos , per quas in
An.Ch.971 . ædes Regias facilè admitterentur. Quod cuncta
ex voto illis cedere videbantur , Curopalatam
Byzantium vocant , qui intempefta nocte in
Urbem receptus eft. Sed cùm in cujufdam fer
vorum fuorum ædibus effet, quidam fequentium
XL furtim domo excedens , acceffit ad Imperato
Ra rii textrini curatorem, adventum ei Curopalatæ
vm Regi nuncians. Is verò ad Leonem Patricium ac na
Badea
valem Drungarium venit, cui tunc Byzantii cura
ACAR
ab Imperatore concredita erat ; cunctaque nar
rat. Leo Patricius urbana ac domeftica cohorte
affumpta domum, in qua Curopalata divertiffet,
confertim irrumpit : Curopalata per quemdam
angulum cum Nicephoro filio dilabitur , & ad
magnum delubrum confugit ; fed inde avulfum
Drungarii homines eum in infulam Calonymum
nomine deportant. Rurfumque Imperatoris
mandato ex Myfia delato amborum effodiuntur
oculi , ac fubftantia publicatur. Interim Rui
conferta acie Romanorum machinas incendere
tentabant : non enim ftridentes illarum ictus ,
ejaculationefque ferebant. Ita Leo Diaconus,
& poft eum Curopalates ac Zonaras. Durolo
lon, feu Duroftolus urbs eft Mæfiæ Inferioris ad
Iftrum fluvium nunc Durofto appellata , hanc
que Zonaras Driftram vocari teftatur. Porrò
expeditionem iftam Baronius omifit , & de ea
hic fermonem habet, quæ ad annumCMLXXIII
XIL
12% pertinet , ut ibidem videbimus . Quare quæ de
storepri illa narrat ad eum Chrifti annum revocanda.
Via Quoad Prefthlabam , & Pliscobam , Cedrenus in
Bafilio Porphyrogenneta pag . 704. ait hæc op
pida trans Emum montem pofita effe , & Praft
labam in majorem & minorem dividit.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6465.
Hifpan.
MX. Anno 1. GFD4. P. 7. April. Indict. 15.
Hegira JESU CHRISTI 972 .
CCCLXII
inchoato die BENEDICTI VI PAPE I. · peratoribus in Franciam , apparet eos Romæ non
12. Octob. 1
fer. 7. OTTONIS IMP. II.
JOANNIS TZIMISCE IMP. 4.
I.
Benedictus AD XIII pofiti
num. 1 & feq. In, fineà epitaphii
Baronio Joanni
recitati
VI
V1 fuccedit
loanni legitur :Idus
X111. VIII Sedit annos feptem
Septembris depofitionis ejus
, ab: Incarnatione dies
domini
anno DCCCCLXXII. Quare cùm die prima
menfis Octobris anni CMLXV Sedem Roma
nam adeptus fit , fedit annos fex , menfes unde
cim , dies quinque, ut paffim in Catalogis habe
tur. Platina ait, Sedem vacaffe dies XIII, fed
ex mera conjectura , quæ fuftineri non poteft ;
alioquin ejus fucceffor in die Dominica confe
cratus non fuiffet. Præterea Pontificatum diu
tius ceffaffe oftendit Privilegium Benedicti VI ,
IL Eldrado Abbati Vizeliacenfi conceffum,&Tom.
Lisat III Spicilegii Dacheriani pag. 465. relatum, fcri
I
ptum per manum Stephani Nolani Epifc. & Scri
t . II. datum
narii S. R. E. in menfe Novembri indi&
IV Kal. Decemb. per manum Joannis Epifcopi
( adde Bibliothecarii ) Santa Sedis Apoftolica,
anno I Pontificatus Domni Benedi&ti Sanctiffimi VI
Papa , imperante domno Ottone à Deo coronato
magno Imperatore , anno VI, indict . II. anno fc.
Chrifti fequenti. Quod fidie XXVIII menfis
Novemb. anni DCCCCLXXIII primum
Pontificatus annum adhuc numerabat,hoc anno
Tom. IV.
29
poft eum diem confecratus fuerat PontifexRom. SA C. X.
ideoque menfibus amplius duobus Sedes vaca- An.Ch.972 .
vit. Ex quo etiam refellitur Papebrocius , qui
Benedicti VI confecrationem cum die XXII
menfis Septembris connectit. Baronius, & ante
eum Onuphrius in Chronico Ecclefiaftico , or
dinem Pontificum corrumpit. Poft Joannem
enim XIII collocat Donum , Benedictum V I &
Bonifacium VII Antipapam , contra auctorita
tem Sigeberti in Chronico , & antiquiorum Ca
talogorum , qui poft Joannem XIII exhibent
Benedictum VI. Hermannus quidem Con
tractus , & quidam alii Donum prætermittunt,
fed nullo fundamento. Quare ad reftituendam
Chronotaxim Pontificiam locandus ' Benedictus
VI poit Joannem XIII , & poft Interpontifi
cium menfium circiter trium à Veteribus non
memoratorum.
A num. III ad IX. Chronographus Hildenf II.
heimenfis ad hunc Chrifti annum fcribit : Otto Synodus In
Junior cum Seniore venit de Italia , Lambertus gelheimenfis.
Schafnaburgenfis addit , in Franciam , ideſt in
Franciam Orientalem. Hermannus verò Con
tractus juxta editionem Canifianam : Synodus
apud Ingelenheim ab Epifcopis coueta eft , ibique
B. Epifcopus Udalricus & Adalbero fororis ejus
filius , tranfgreffionis canonum accuſati , causâ fuâ
dicta & excufatâ , abfoluti revertuntur. Erat
Adalbero filius Liutgarda fororis fancti Udalrici
Epifcopi Auguftenfis in Vindelicia , cui Otto
Magnus Epifcopalis honorem cathedræ poft vi
tam Udalrici donare promifit , fed cùm uterque
Imperator , pater fcilicet & filius in Franciam
reverfi effent , celebrata eft Synodus Ingelhei
menfis ubi cùm Antiftitem vidiffent Adalbero
nem baculum Epifcopalem publicè portare irati
funt contra eum , uti refert Baronius ex Vita
fancti Udalrici à Gerardo Presbytero ejus fami
liari fcripta , & Sec. V Benedict. recitata. Porrò
cùm in ea Synodus dicatur in autumnali tempore
peracta , & præterea , revertentibus de Italia Im
fuiffe , quando Benedictus VI electus eft , &
coram Legatis ab iifdem miffis ordinatus , ideo
que Interpontificium longius fuiffe , quàm die
rum XIII ; cùm monendi fuerint de morte
Joannis XIII , & Romæ Legati corum ex
Ad num. IX. Baronius poft Synodum Ingel III.
heimenfem mortem Sancti Udalrici, quam anno Obitus S.
fequenti contigiffe infinuat , uno tenore recitat. Valric
Epifc.Augu
Gerardus citatus num. LXXV eam his verbis fienfis.
narrat: Clericis Letaniam devote canentibus ani
mam Deo commendans , anno Incarnationis do
mini noftri Jefu Chrifti CMLXXIII , ætatis
LXXXIII , ordinationis autem L , quarto die
Julii 1111 Non. ejufdem menfis , die Veneris felici
obitu quafifomno fuavi feporatus , ergaftulo corpo
ris exemptus , migravit ad requiem . Anno au
tem fequenti dies quartus Julii in feriam fextam
incidit. Mabillonius ad illum locum fcribit ,
in Necrologio Sancti Galli II Non. Junii no
tari obitum Sancti Udalrici Epifcopi Auguftani,
ficuti & in variis Kalendariis atque Necrolo
giis ac in lib. 3. Ditmari. Verùm is dies anno
fequenti non concurrit cum feria fexta , & cer
tum eft Sanctos aliis fæpe diebus , quam quibus
mortui funt , Necrologiis & Martyrologiis in
fcriptos fuiffe. De ejus Canonizatione fuo lo
co agemus.
Hoc anno vel fequentis initio Saraceni , qui IV.
Fraxine- Saraceniè
C 3
 c o Chronologica
30 Critica Hiftori -
SEC. X. Fraxinetum inhabitabant , & Italiæ partem ac
An.Ch.972 . Provinciam jam ab anno circiter DCCCXC
Fraxineto
ejecti. laniabant , circumaƐti ab exercitu Willelmi Are
latenfis Ducis , omnes in brevi perierunt , ut ne
unus quidem rediret in Patriam. Ipfo igitur in
tempore mortuus eft prædi&tus Otto Imp. inquit
Glaber Rodulphus Monachus Cluniacenfis lib.
1.pag.6. Quare cùm Otto Magnus initio menfis
Maii infequentis anni è vivis excefferit , Fraxi
netum hoc tempore à Willielmo Comite Pro
vinciæ beneficiario Conradi Burgundiæ Tranf
juranæ ac regni Arelatenfis Regis, expugnatum.
Hujus Chriftianorum victoriæ mentio eft in Vi
ta Sancti Maioli Abbatis quarti Cluniacenfis , à
Sancto Odilone ejus in eandem Abbatiam fuc
ceffore edita : Inter cetera mala , inquit Odilo,
que popalus nefandiffimus geffit , beatiffimum pa
trem Maiolum, à liminibus Apoftolorum redeun
tem , fraude & infidiis cepit , rebus omnibus exfpo
liatum alligavit , fame & fiti afflixit. Ille verò
divinitus abfolutus , ac poftremum monafterii fui
pecuniis redemtus , de manibus illorum domino
protegente evafit illæfus ; & ejus injufta captio , ex
pulfionis illorum & perpetuæperditionisfuit occafio.
Sicut verò poft Paffionem Chrifti Judai funt à fuis
exfulati , ita poft captionem fervi illius & fidelif
fimi ejus famuli Maioli , Saraceni àfinibus Chri
ftianorumfunt expulfi, & ficut per Titum & Vefpa
fianum Romanorum Principes dominus de Judais
vindictam exercuit , ita per Willelmum illuftriffi
mum virum & Chriftianiffimum Principem meri
tis B. Maioli , jugum Saracenorum ab humeris
Chriftianorum depofuit , & multa terrarum fpatia,
ab eis injuftè poffeffa , ab eorum tyrannica domina
tione potenti virtute eripuit.
V. In alia Vita à Syro Monacho Auctore coæta
Magnaftra
ges eor um neo fcripta num. VI Saracenorum clades ita nar
facta. ratur : à Chriftianis itinere eorum explorato , iter
fecuri per Alpes dum more tenerent folito ; ſuperſe
cum impetu venientium auribus à longè excepe
runt fonitum , à clamoribus venientium & clan
gore tubarum confonat omne nemus , ftrepitu col
lefque refultant. Extemplo Barbaris gelidus per
dura cucurrit offa tremor , qui divina perculfi for
midine , nullum fenferunt auxilium præter fuga
prafidium. Certamen tunc magnum erat Chriftia
nis cam Barbaris fugientibus , & ideo refiftendi
mente divinitus abfente fecedentibus , poft princi
pia certabant nuda prætendere terga. Fugam ta
men dumfacerent , multi capti , perplures verò
funt neci mandati. Hi verò qui effugerunt ad tem
pus dilatam mortem , cujufdam promontoriifuper
cilium tutaminis fibi elegerunt præfidium , fed de
centiùs occumberent , fi hoftium inter tela ruerent.
Illud itaque promontorium ita vaftis rupibus cir
cumcirca videtur fubductum , ut præter unam
partem lateris devexi , undique facultatem dene
get commeandi. Hanc denique partem Chriftianis
obfidentibus , cùm nullus adeffet eis fugiendi aditus,
nulloque noftrates munere àfui obfidione quiviffent
avertere , humilem locum explorant , quo ad ima
fe faltibus deponant.
VI.
Subdit Syrus Monachus , adveniente nocte
S. Bobo
versu ad-
s eos Saracenos ab eminenti rupis vertice in imum
pugnavit. profundum fe fe præcipitaffe , dieque lucefcente
Chriftianos , quofdam eorum , qui demerfioni
ſe ſubtraxerunt , in remotiori quodam montis
latere offendentes , comprehendiffe. Qui falu
tari fe ablui depofcentes lavacro , ( hos enim vir
Dei de Chrifto verbis edocuit falutaribus ) corpori
matris uniti Ecclefiæ , quantâ inter Barbaros gra
tià fervum fuum Omnipotens illuftravit , folitis Æ C. X.
erant referre. In Vita Sancti Bobonis feu Bobi An.C. 972 .
aut Bovi, qui Viqueria , quod oppidum eft Der
tonam inter & Papiam fitum , vulgò Voghera ,
die fecunda Maii colitur , dicitur hunc fanctum
in Provincia nobilibus parentibus natum , virz
tutem cum armis conjunxiffe , & monitum fuif
fe ab eo , qui infula introitum cuftodiebat , ira
to quòd ejus uxorem Rex adamaret , ut mul
tos congregaret , quibus ipfe Fraxinetum trade
re poffet. Quare Bobo cùm non modica mul
titudine equitum & peditum ad introitum infu
la venit , in Saracenos irruit , & Regem , qui
cum Chriftianis vivere quàm cum Paganis mori
maluit , baptizavit cum non paucis Saracenis.
Verùm ea Vita ex Mombritio , aliifque in Actis
SS. Bollandianis recitata feriùs literis mandata
fuit , indeque quæ in ea leguntur , quæque à
nullo alio Auctore traduntur , non funt fidei in
dubiæ. Videtur Anonymus loco Promontorii
fcripfiffe infulam , & in aliquo antiquo monu
mento reperiffe Sanctum Bobonem huic expedi
tioni interfuiffe , ac cetera incertis rumoribus
accepiffe. Villelmum enim Provinciæ Comitem
hujus expeditionis Ducem fuiffe , præter ea
quæ in medium adduximus , alia monumenta
demonftrant.
VII.
Ratisbona S. Wolfangus Epifcopus factus eft , in
quit Hermannus Contractus juxta editionem S.Wolfangus
fit Epifc.
Canifii, ad annum CMLXXII. Hujus Sancti Ratispona.
Præfulis Vitam à Scriptore Anonymo ejus fami
liari elucubratam exhibet Mabillonius Sec. V
Benedict. & in Obfervat. præviis num. IV ejus
Epifcopatûs initium in annum fequentem dif
fert , fretus Brevibus Annalibus Einfidlenfibus,
à fe Tom. IV Analect. publicatis , in quibus
legitur : Anno DCCCCLXXII Wolfangus
Monachus ad Hungaros miffus eft , qui fecundo
anno Radafponenfis Epifcopus ordinatus eft. Ve
rum ex dicendis in morte fancti hujus Antiftitis
liquebit, hunc Annaliſtam, qui Opufculumfuum
ufque ad annum M XXV perduxit , hac in re
hallucinatum effe. Wolfangus Suevus fuit, qui à
parentibus cœnobio Augienfi traditus doctiffi
mus evafit, habitumque monafticum induit ; fed
majora charifmata æmulans , per Alemanniam
devenit exul in Noricum : ad cujus orientalem
plagam cum humili comitatu pergens , prædicandi
gratia Pannoniæ petit confinia. Ubi cùm veterum
frutices errorum extirparet , & fteriles fqualen
tium cordium agros Evangelico ligone profcindere,
femenque fidei infeminare fruftrà laboraret , à
Piligrino Patavienfe Pontifice ab incæpto revoca
tus eft opere ; dolebat enim idem Pontifex tantum
colonum in fulcis fterilibus expendere laborem.
Cumque ab eo revocaretur , omnique humanitatis
ftudio fufciperetur , apud illum rogatus commora
batur aliquot dies , inquit idem Anonymus cap.
13. qui cap. infequenti de ejus ad Ratifponenfis
Ecclefiæ Præfulatum evectione verba facit. Li
teras & Chriftianos mores variis in locis refti
tuit , nempe apud Trevirenfes & in Ecclefia fua
Ratifponenfi , ubi Canonicos ad communem
vivendi normam , Monachos & Sanctimoniales
ad feverius inftitutum revocavit.
Sancta Aelgyfa , five Elgiva , quæ anno fupe VIII.
riori fubfcripfit Privilegio ab Edgaro Anglorum Obitus S.
Elgiva Regi
Rege filio fuo Monachis Glaftonienfibus con- na Anglia.
ceffo , ut ibidem diximus , non diu fuperftes
fuit , annus tamen mortis ejus incertus . Sufce
pit ex Edmundo Angliæ Rege Edwium & Edga
tum,
2
 Г

in Annales
I ex Ditmaro lib.2 . fcribente : Wilhelmus de matre S Æ C. X.
SEC. X. rum , qui uterque in Anglia regnavit . Edwinus,
12
An.Ch.975 inquit Osbertus in Vita San&i Dunftani , ma
trem , totius regni Anglici auctricem & nobilita
tricem , Ecclefiarum confolatricem , & fuftenta
tricem opprefforum & inopum ; Edgivam dico Re
ginam , in immenfum afflixit , quod nempe , ut
fuo loco diximus , moribus depravatis imbutus
effet. Infcripta eft aliquibus Martyrologiis , ut
videre eft in Actis SS . Bollandianis ad diem
XVIII menſis Maii. Plurimum illam laudat
Malmesburienfis lib. 2. de Pontif. pag. 251.
C. Baronii. 31
An Ch.973 .
quamvis captiva nobili avonica genitus.
In Vita Sancta Mathildis Henrici Aucupis II
Regis Germaniæ uxoris , & Ottonis M. matris Morur S.
juffu Sancti Henrici Imp. fcripta , & ad diem Mathildis
Regina.
XIV menfis Martii in Actis SS . Bollandianis
publicata , cap . 6. legitur , Willelmum Archie
pifcopum Moguntinum Mathildem ægrotan
tem vifitaffe : Venit Vielmus , inquit Anonymus,
Moguntina Sedis Archiepifcopus , & quamvis Deo
jubente prior mortem effetjubiturus , tamen aggre
ditur Sanctam Dei verba confolationis minipratu
rus ; obiturus vifitavit obituram , & Juæ mortis

Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMAN nescius , con/olabitur modicum poft fe victuram.
6466.
Hifpan. Subdit hic Auctor , eam Willelmo peccata fua
MXI.Anno 2. E. D 5. P. 23. Mart. Indict . I, confeffam effe , ab eo peruntam facro oleo , &
Hegira recreatani facrofan&
CCCLXIII , JESU CHRIST1973. to Corporis & Sanguinis
inchoato die BENEDICTI VI PAPE 2. Chriſti myfterio, ac paulò pòſt dixiffe : Ubi Junt
2. Octob. pallia quæ noftræ fe, ulturæ jujjimus abfcondenda ,
fer. s. OTTONIS II IMP. 1. & 7. illa nobis præfententur , ut noj.ro nepoti in pignus

LET
JOANNIS TZIMISCE IMP. 5. amoris donentur: nam ipfe prior nobis his mdiget,
ut putamus , qui iter difficilimum eft incepruus.
1. D num. I & II. Willelmum Archiepifco Tum narrata Willelmi morte de Mathilde fub
Moritur
Guillelmus pum Moguntinenfem anno nongentefimo jungit : Poft hæc duodecim dies mortalu vua pri
Archiep. fexagefimo octavo e vivis abiiffe , non tantùm tum duxit. Ac denique fcribit , famulam Chriſti
Moguntinus Chronographus Hildensheimienfis & Lamber fanétofabbato à feculo receififle, & cum pace ob
tus Schafnaburgenfis teftantur , fed etiam fequi dormiviffe in Domino II Idus Martii , die ici
tur ex morte Sanctæ Mathildis, quæ paucos poft licet XIV ejufdem menfis, qui anno CMLXVII
J
dies accidit , ut mox oftendam. Wilhelmus San in Sabbatum incidit. Mathildis & Henricus
&us Praful Moguntiæ , cui cura ab Imperatore Auceps ejus conjux Majorum fuorum pietatem
Domino Jaimet & parente commillafuit , Parthe in conftruendis variis monafteriis continuarunt,
nopolin ( hoc nomine Magdeburgum appellaba de quibus legendus Mabillonius Sec. V. Bene
tur ) diponendi , ceteraque regni necejfari regen dict . in Elogio Sancte Mathildis Reginæ, qui &
di, cùm agrotanti Reg næ finem Mechtildis ( poft ex Chronographo Magdeburgenfi MS. mortem
dies XII à morte Wilhelmi vita functæ ) expe ejus etiam conjungit cum anno CMLXVIII,
&aret , in Reducuerothe , VI Non. Marti mori quod extra controverfiam elle debet .
tur , inquit Ditmarus lib. 2. Quantus vir fuerit Ad num. III. Ottonem M. Nonis Maii , III.
Willelmus, infinuat Rotgerus Monachus in Vita quarta ferta ante Pente vem vitam cum morte Moriner
Sancti Brunonis Archiep . Colonienfis : Archie commutalle , docent non tantùm Witichin- Otto M.
pifcopum Trevirenjem Henr cum , magni meriti , dus & Ditmarus à Baronio citati ; fed etiam
&fumma probitatis virum : Wikelmum quoque Chronographus Hildensheimienfis , Lamber
præclara & gravilima excellentia Archimandri tus Schatnaburgenfis , aliique . Fuit Orte poſt
tam , nepotem fuum Friderici Moguntim Ati itis Carolum Magnum Imperatorum Occidenta
fuccefforem , mbos egregios , ambos in lege domini lium maximus , atque ut ejus fceptro , ita
perfecte infructos , Imperatori alterum confangui cognomine digniflimus , Hungarorum ac Scla
nitate , alterum probitate , utrumquefamiliaritate vorum terror , & magnus fidei Chriftianæ de
conjunctiffimos , ipfe quoque S. Bruno imprimis fenfor ac propagator. Nati funt Regi ( nempè
fumma veneratione colebat. Hos igitur tales , tam Ottoni Imp. ) filii ex fereniffima Regina (fc.
ilujires ; tam certè fapientes , & religiofos , in Adelhaida ) primogenitus Henricus, fecundus Bru
omnibus bonis artibus eruditos viros ad confilium, no ( in pueritia demortui ) tertius Otto ( Impe
ne forte ipfe per fe , ut funt humana , à tramite rator hujus nominis . II ) paterni nominis ma
veritatis ufpiam exorbitaret , frequenter adhibuit : jejiate defignatus , quem jam poft patrem Domi
bos cum ipfofimul , non folum in lectione, confilio & num ac Imperatorem , univerfus per it orbis. Fi
difputatione , fed etiam in acre vidimas, providen liam quoque fan&a matris ejus ( Mathildis nem
tes bona , non tantum coram Deo , fed eti m coram pe ) vocabulo infignitam , inquit Witichindus
bominibus. Plurimis etiam laudibus Willelmum initio libri 3. Mathildis feu Mathilda Abbatiffa
exornat Witichindus lib. 3. cujus verba recitat Quidilinburgenfis fuit , ut anno CMXCVII
Baronius num. L. Sed Typographi errore hujus oftendemus.
Hiftorici verba, quæ à Baronii verbis parentheſi Ad num. IV & feq. Quod fcripfit Petrus Da IV.
feparanda erant, commifcentur. Ad hæc enim miani ad Defiderium Abbatem , Willelmum Ob inceflum
excommuni
Witichindi verba , cujus mater licet peregrina , fc. Epifcopum Moguntinum Ottonem patrem catus false
ait Baronius , nimirum Anglicana Edmundi Regis excommunicaffe , quòd Adelbaidem , quæ fibi afferitur.
Anglorumfilia nomine Edgitha , nobili tamen ge commater extiterat , conjugem accepiffet, nul
nere erat procreata. Cum tamen Witichindus lo prorfus argumento , rationeve nititur , ut
tantùm habeat , cujus mater licet peregrin , nobili rectè oftendit Baronius ; & quæ hoc ac fuperio
tamen genere erat procreata. Neque enim Wil ribus annis de eodem Willelmo in medium
lelmus Edgithæ prioris uxoris Ottonis M. filius adduximus illud planè convellunt. Decepère
fuit, ut putarunt Baronius, Alfordus an. CMXIII tiffimum rumores à viris otio
itaque virum fan&
num . III. Serarius in Hift . Moguntiæ, aliique, fis aut malignis ejus tempore diffipati.
fed filius fuit naturalis Ottonis , ut obfervat Ad num . VII. Ottonis Secundi Ottonis M. fi V.
Henricus Meibomius in Notis ad illum locum acfuccefforis duæ funt epochæ , altera à die AnniImperis
Natali Ottonis II
C 4
 T
32 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. X. Natali Chrifti anni CMLXVII , quo in con Scythæ ita Ruffos appellat ) Sphendofthlabi s Æ C. X.
Anh
ab anno973 fortium Imperii adicitus elt , altera a die fepti qui Rufforum Rex erat ) fermonibus excitati inter
An.Ch.973 .
CML VII ma Maii præfentis anni , quo patri fuccedit , periculum fe pro fua adituros falute , fortique Rufos.
deducit. deducta. Juxta priorem annus feptimus Impe pectore adversus Romanam aciem pugnaturos
rii ejus die Natali Chrifti currentis anni in conlensere. Poj.ridie igitur fexta fcilicet hebdo
choatus , ut ex ejus Diplomatis eruitur. Sed made , die mens , que julii vigefima quarta ( le
Baronius , qui Ottonem II anno CMLXVIII gendum , vigefima quinta , qui dies hoc anno
coronatum putabat , annum V I Imperii poft in teriam fextam incidit. Neque enim quæ
patris mortem eum inchoaffe credidit , quod hic narrantur alio quàm currenti anno contin
ex dictis ftare non poteft. gere potuere , ut ex dicendis duobus fequen
VI.
Sanctus Joannes Abbas Gorzienfis Monafte tibus annis conftabit ) fub ipfo Solis ortu atque
Moritur
S. leannes rii in territorio Metenfi à Chrodegango piilli ardoribus egreffi ex urbe Taurofcythe ( ideft Ruf
Gorzienfis mo illius urbis Antiftite fundati , ufque ad præ fi ) tentandam fibi pugnæ aleam ftatuerunt ,
Abbas. fentem Chrifti annum vitam propagavit. Ejus commiffoque prælio forti impetu Scythæ in
Vita à Labbeo Tom. I Biblioth. primum publi Romanos impreffionem fecerunt. Romanus
cata , & poftea in Acta SS . Bollandiana ad diem quidam Anamas vocatus totis equo laxatis ha
XXVII Febe. ac in Seculum V Benedic . infer benis ad Sphendofthlabum venit , atque ad hu
ta , & Notis illuftrata. Ea juffu Deoderici eo meri juncturam gladio ferit , eumque pro
nomine primi Epifcopi Metenfis fcripta , ideo num dejicit , non tamen interimit. Ipfe verò
que ante annum CMLXXXIV , quo is vivere dento Scytharum agmine circumfufus necatur.
defiit. Ejus Auctor fuit Joannes Abbas Meten Cujus nece aucti fiducia Roffi Romanos pepu
fis Sancti Joannis difcipulus , qui eam imper lere. Imperator videns inclinare aciem in ad
fectam reliquit. Cùm tamen Sanctus Abbas verfarios irrumpit , ejufque exemplo Romani.
ad annum CMLXXIII vitam & regimen pro Confeftimque exorta procella pluviæ guttis
duxerit , ut ex ejus Vita num. III perfpicuum commixta hoftium faciem verberabat , pulvif
eft , annoque CMXXXIII Gorziam cum fociis que excitatus illorum oculos lædebat.
accefferit , ut in eadem num. XLIII legitur, IX.
Ajunt vero etiam virum quemdam equo albo
Mabillonius in Obfervat. præviis ad eandem invectum apparuiffe , qui R manis ductor effet , & Ruffi à Gra
cis devich.
Vitam fcite inde colligit , eum ufque ad præ ad irruendum in Scythas hortaretur , qui poflea
fentem annum , qui quadragefimus vitæ ejus inventus non eft , licet magna quærendo diligen
monafticæ erat , vixitle. De hoc Sancto femel tia habita effet. Inde indubia pervafit exiflimatio
& iterum fupra verba fecimus. magnum Martyrem Theodorum fuiffe , quem
VII.
Rex Auglorum , inquit Wigornienfis ad hunc Imperator in præliis fibi adjutorem jolebat den
Edgaru An- Chrifti annum , vacificus Edgarus, atati fuæ anno pofcere Ajunt etiam ejufmodi aliquid accidiffe
glia Rex co
ronatur. trigefimo, indictione prima , quinto Idus Maii , die ad vefperam pridie quàm pugna committeretur.
Pentecoftes à beatis Præfulibus Dunfiano & Ofwal. Byzantii virgo Deo dicata videre fibi in vifione
do, & à ceteris totius Anglia Anrijutibus, in civita videbatur Deiparam viris flammeis eam pipanti
te Acamonni ( hodie Bathonia appellata ) bene bus , qua & diceret , Vucate mihi Theodorum
dicitur: & cum maximo benore & gloria confecra Martyrem. Moxque adductum effe virum arma
tur, & in Regem ungitur. Nam, ut ait Malmes tum , cui dictum fit a Deipara , Joannes tuus ,
burienfis lib. 2. de Reg. cap . 8. luud conftat quod domne Theodore, apud Doryfolum Scythis pugnans
à decimo jexto atatis juæ anno , quo Rex confiitu infeja bojium acie gravius premitur : jed vade
tus ej , ufque ad trigefimum , fine Regio infigni cito , ut illi opem feras ; nifi enim quamprimùm
regnaverit . Natus autem erat Edgarus anno veneris , res iui in grave periculum vertetur.
CMXLIII. Coronatus Rex publica negotia Cui ille rurfus , Paratus , inquit , Jum , ut Dei
ftudiofius tractare ; terra marique hoftem exclu ac Domini matri obfequar : quo dictoflatim ivif
dere , ubique provinciarum quieti confulere , fe , & in eum modum equum ex virginis oculis
laboravit ; ut qui facram Remp. præclarè auxe evolale . Romani verò præeuntem divinum Vi
rat , etiam alteram illuftraret. Quid illi , hoc rum fecuti hoftibus congrediuntur, qui in fugam
anno , in maritima expeditione contigerit : & declinaverunt , atque ad muros ufque alii fuper
quomodo vicinos Principes , qui antiquis Bri alios mentes , dire ceciderunt. Ajunt , in hoc
tannis præerant , in fui obfequium traxerit , re prælio ad quindecim millia quingentos Scythas
ferunt his verbis Wigornienfis & Hovedenus, fuiffe defideratos , capta fcuta viginti millia,
poftquam de Regia ejus unctione locuti funt : enfes plurimos , Romanorum verò occifos tre
Interjecto derude tempore , Edgarus cum ingenti centos quinquaginta, multos effe vulneratos .
clofje Septentrionali Britanniâ circumnavigatâ ad Sphendothlabus miffis mane ad Joannem Imp. X.
Legionum civitatem appulit. Cui Subreguli ejus Legatis pacifcendi fidem expofcit , ea nimirum Pax Gracos
inter
octo , Kynatus fcilicet Rex Scotorum , Malcolmus conditione , ut Taurolyta Romanis tunc oppi Ruffos com
Rex Cumbrorum , Maccus plurimarum Rex infu dum traderent , captivos dimitterent , atque ftitut .
larum , & alii quinque Dufnalus , Sifertus , Hu Mylia recedentes patriam , larefque fuos repe
wallus , Jacobus , Incbillus , ut mandarat , oc terent. Romani verò liberam eis enavigandi
currerunt , & quod fibi fideles , & terra & mari facultatem facerent , nec abeuntes cum ignia
Cooperatores elle vellent , juraverunt. Plura de riis navibus invaderent. Adhæc etiam Inipe
Edgaro , ejufque virtutibus Alfordus hoc anno. rator commeatum annonamque fubminiftra
Hæc omnia iifdem fere verbis habet Simeon ret, ac dum ii Byzantium mercaturæ causa pro
Dunelmenfis , fed apud eum loco , indictione V ficifcerentur , ficut antea confueverant, licen
Idus Mari , die Pentecojtes , legendum, indictio tia daretur. Imperator , quia pace exercitus in
ne prima , Idus Maii , die Pentecoftes. columis foret , bello contrà interitu periret ,
VIII.
Continuatum hoc anno in Oriente Græcos fœdus percuffit , & fingulis tritici me dimnos
Continuatio inter & Ruffos , Mofcovitas hodie appellatos ,
belli Gracus bellum , de quo Leo Diaconus hæc fcribit. duos menfus eft. Qui frumentum acceperunt,
numeratos dicunt ad viginti duo millia , qui ex
fexaginta
 in Annales C. Baronii.
SEC . X. fexaginta exercitus Roffi millibus interitum
An.Ch.973 . evasére ; triginta enim & octo millia Romana
acies confoderat.
XI. Joannes verò Imp. totos quatuor menfes expu
Imp. Con gnato Roſforum exercitu , Myfiaque receptâ ac Do
Izmifcen
ftantinopoli rytolo ex nomine Theodori magiftri militiæ atque
triumphat. martyris Theodoropolis novo titulo nuncupato :
jufto item relicto præfidio , cum maximis tropæis
Byzantium venit , ubi cives pro manibus effufos
offendit , coronis fceptrifque ex auro lapilliſque pre
tiofis ipfum accepturos. Ducebant & currum au
ro compactum , quem equi albi trahebant. In eum
ut afcenderet rogabant, ac confuetum ducere trium
phum. Ipfe verò coronas quidem acfceptra fufce
pit , majoraque his munera rependit ; ut autem in
quam > Aeditionem Canilanaus
- annum fcribit : Roma Benedictus Papa crimi- occio Boni
matris imagine Deum hominem verbum finu am
plexante , quam ex Myfia attulerat , in currûs
fella collocata , eique fubtractis purpureis Myforum
paludamentis atque coronis ac ftemmatibus ipfe fin
gulari equo invectus pone fequebatur , caput dia
demate cin&us , ac coronas fceptraque geftans in
manibus. Hac triumphi ſpecie per mediam civita
tem , purpureis veftibus undique ornatam , inftar
que thalami lauri ramis auroque textis peplis con
te&um , ad magnum Dei Sapientiæ delubrum pro
ceffit: gratiarumque actionis exfolutis precibus ac
Myforum præ magnifica corona velut manubiarum
primitiis Deo dicata , atque appenfa , in Regias fe fe
ades recepit : adductumque Borem Myforum Re
gem Regii cultus infignia ei ademit ; thiaram fci
licet purpura prætextam auro ac margaritis inter
ftin&tam , veftemque purpuream ac rubros cal
ceos : ipfum verò Magiftrorum dignitate ornavit.
Tantis porrò Joannes Imp. brevi admodum tempo
re præter omnem opinionem peractis tropæis , at
que Myfia Romane ditionis effecta , Byzantii hy
berna ducebat , inquit Leo Diaconus , qui hoc
tempore vivebat , & ex quo Cedrenus , Cu
ropalates , & alii , qua de hac expeditione ha
bent , defumsère,
XII,
Erat Borife feu Bores filius Petri Bulgariæ
Regnum
Bulgaricum Regis, cujus fuo loco mentionem fecimus ; fed
poftea in- Petrus ante hoc tempus mortuus erat , duofque
ftauratum. filios reliquerat. Curopalates pag. 694. tradit,
Romanum Borife fratrem à Jofepho Cubicula
rio virilibus poftea privatum. Verùm mortuo
Tzimifce Imp. Bulgari à Græcis defecère evo
cato Borife , qui Conftantinopoli clam cum fra
tre digreffus à quodam Bulgaro interfectus est ;
Romanus verò frater incolumis evafit , & ali
quanto poft in Urbem rediit. Deficiente igi
tur Petri Regis ftirpe , rerum fummam qua
tuor ejus fratribus detulère Bulgari , ut vide
re eft apud Ducangium in Conftantinopoli
Chriſtiana in Familiis Dalmaticis cap . VI , &
Samuelus unus ex illis , Bafilio Porphyrogenito
imperante , durante rebellione Duri , Thra
ciam , Macedoniam , aliafque Imperii provin
fias incurfionibus vexavit , ut prodit Cedrenus
pag. 694, qui jam pag. 683. narrato Tzimifce
triumpho , de quo mox egimus , ait Sphendojth
labum Rufforum Regem , dum patriam hoc
Chrifti anno repeteret ,
& per Patcinazitas
tranfiret , infidiis peremptum effe. Poft Sphen
doftlaum invenio in Ruffia regnaffe Wolodo
mirum , quem Cedrenus pag. 699. fcribit, con
jugem fuiffe Anna Bafilii Porphyrogeniti foro
ris , de qua infrà fermo erit occafione fidei Chri
ftianæ in Ruffia diffeminatæ , eumque Balime
rum appellat.
33
Sanctus Udalricus Auguftenfis Epifcopus hoc SAC. X
anno mortuus eft , ut fuperiori vidimus. An.Ch.974.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6467. Anno Bræ
Hifpan.
3. D. D 6. P. 12. April. Indict. 2 . MXII.
Anno He
JESU CHRISTI 974. giræ
CCCLXIV ,
DONI II PAPE I. inchoato
die 21. Sep
OTTONIS IM P. 2. & 8.
temb. fer. 2.
JOANNIS TZIMISCE IMP. 6.
I.
,Contractusjuxta Benedicto vz
facius VII
natus à Romanis , & Crefcentio Theodora filio in Donus 11
caftello Sancti Angeli cuftodie mancipatus , ibi- fuccedunt.
queftrangulatus eft ; & eajuventute ( legendum,
eo vivente ) Bonifacius Ferrutii filius Papa ordi
natus , & poft unum menfem expulfum , Conftan
tinopolim poftea petiit , & Benedictus VII Sutria
prius Epifcopus Papa CXXXVIII ordinatus, fe
dit annis novem . Marianus Scotus, qui rectè Do
ni Papæ hujus nominis II initium hoc anno
confignat , Benedicto V I annum unum & men
fes fex uti Martinus Polonus & Catalogi , per
peram attribuit. Cùm enim tam ipfe , quàm
iidem Catalogi annum etiam unum & menfes
fex Dono II adfcribant , & certum fit , Bene
dictum VII menfe Aprili fequentis Chrifti anni
jam Ecclefiam Romanam rexiffe , nec Bene
dictus VI , nec Donus II tamdiu federe po
tuère. Hinc Onuphrius in Chron . Ecclefiaft, &
Baronius , Benedicto VI annum tantùm unum,
& menfes tres, & Dono II , rejecto anno , folùm
menfes tres adfcribunt. At Benedicti VII ini
tium hanc Chronotaxim planè evertit. Bene
dictus itaque VI currenti anno menfe incerto
crudeliter necatus , & hoc pariter anno , ut ha 10
bet Sigebertus in Chronico , Bonifacius , qui
antè Franco appellabatur Sedem Romanam
invafit , eamque per menfem unum tenuit , uti
rectè Hermannus Contractus habet. Verùm
eo expulfo , non Benedictus VII , ut ipfe habet,
fed Donus II Sedem Romanam obtinuit , uti
fcribunt Marianus Scotus , Sigebertus , & Au
&
tores veterum Catalogorum. Ipfemet Herman
nus manifeftè errorem fuum prodit , cùm Be
nedicto VII annos IX affignat , & mortem ejus
in annum CMLXXXIV, quo revera ea con
tigit , confert ; à currenti enim anno ad
CMLXXXIV anni decem integri intercurrunt,
non verò novem .
Ottone II Germanicis & Francicis bellis , II.
inquit Sigonius lib. VII de Reg. Ital. quæ alie- OttonisIl
au&toritas
niffimo tempore exarferunt , implicito , ac Rome vi
Regiorum armorum terrore procul amoto, Ita- lefcit.
lici integræ parandæ libertatis avidi palam
grandiores atque alacriores fibi fpiritus afci
verunt. Nam & varias in populis feditiones
excire , & multiplices in Provinciis tumultus
conflare , & paffim Confulatus in Civitatibus in
ftituere, & privatas turres in Urbibus ædifica
re cœperunt. Imprimis autem Romæ apertè de
antiqua recuperanda libertate tumultuatum.
Hunc tumultum Cincius civis Romanus exci
vit. Hic quod tenere, Joanne XIII fedente, Ot
tonis Senis metu nequiverat , id fe evicturum,
Benedicto Ecclefiam, Ottone adolefcente Regnum
obtinente
 Critica Hiftorico - Chronologica
34
SEC. X obtinente ratus , negotium ingens majore ani
An.Ch.974 mo quam confilio iniit : ac currenti anno Be
nedictum VI jura Imperii atque Ecclefiæ reti
nentem nactus arripuit , atque in vincula tra
ditum miferè mori coegit. Renovata inde
veteri in Pontificiis Comitiis ambitione , Ro
mani , neglecto Leonis IV Papæ decreto , quod
Otto M obfervari jufferat , Pontifices , quos
libido tulit , rursus fine Imperatoris auctori
tate crearunt.
III. Verna jam adulta tempeftate , inquit Leo
Expeditio Diaconus , Joannes Tzemifces Imp. Byzantio
Tzimifeis
Imp. adver- profectus adversùs Agarenos fuperiorem Sy
riam incolentes cum exercitu occurrit , ac Me-
sus Sara
cenos.
mifit. Cum omni exercitu Syriam incurfavit,
nullo ei hoftium obnitente , cunctis nimirum
ejus irruptionis fama attonitis , intraque præfi
dia , latebrafque fe fe abdentibus. Porrò Eme
ta ( urbs eft munita atque illustris ) capta , & ad
deditionem conta redemptionifque pretiis ex
portatis quanta nec numerari poffint , inde
profectus Myctarfim properabat. Ejt vero ea urbs
clara atque confpicua , opibujque & pecore reli
quis ejus provinciae urbibus atque oppidis longè
præftans. Hac quoque deditionem faciente, plu
rimifque ac pulcherrimis donis auri argenti
que , ac veltium auro intextarum eoque inter
ftin tarum ab oppidanis acceptis Nifibim ve
nit ; quam incolis vacuam invenit , quod hi qui
incolebant , Romanæ metu expeditionis fo
lum verterant , atque ad interiora fe fuga re
ceperant. Incurfans ergo circumvicinam re
gionen , atque Romanis data fide obnoxiam
faciens , animo incitabatur , ut & Ecbatana
pergeret , Agarenorumque Regiam everteret ,
que infinitam argenti auri que vin , omnique
generis divitias in te continebat , hanc quoque
alfaltu le capturum iperans.
IV. Ajunt enim Urbium , quæ ufquam funt , ac
Felix ac
toto Orbe exiftunt , feliciffimam effe , auro
faufta.
que ditiffimam . Cautam verò effe , quòd ex
multis locis in eam opes confluant , nec ul
lam hactenus experta fit , hoitium graffationem
ac injuriam tuum vero inhibuit iurus impetum,
cùm aquæ defectus , tum neceffarii commeatus
penuria. Quam enim Carmanitem Eremum vo
cant , per ea panditur loca , aperum arduamque
iter obtendens , ac neque aquarum featurigines
habens , nec fænum berbamque producens , Jed
fqualida , borreufque ac inaquofa exiftens. Idcir
co convafatis , quæ ab Agarenis oblata acceperat
muneribus , trecentarum argenti aurique Myria
dum Jumma , Byzantium rediit , ac aurum qui
dem atque argentum , fericafque vejtes ac aro
mata quæcunque ab Agarenis duno fujulerat , per
forum triumpho egit , spectantibus civibus , eorum
que copiam admi antibus , atque ipfum magnijice
fufcipientibus, fauftifque acclamationibus ac votrs
talibus clarum tropais in Regim deducentibus.
Quam expeditionem ad præfentem annum per
tinere , oftendunt & depofitio Bafilii e Patriar
chatu Conftantinopolitano , quam Baronius
malè in annum fequentem differt alteraquè
expeditio verno tempore fequenti ab Imperato
re fufcepta, quæ ab anno CMLXXV remo
veri non poteit .
V. Mutius Lilla Saracenorum Babylonienfium
Calipha Calipha dignitatem depofuit , tranftulitque in
Babylonis
abdicat. Taium Lillam filium , idque decimo tertio Dul
kada , anni CCCLXIII , Hegira nempe , ideo
que die quinta menfis noftri Augufti currentis SA C. X.
Christi anni. An.Ch.975 .
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6468. Anno Eræ
- Hifpan.
4. C. D 7. P. 4. April . Indict . 3 . MXIII.
Anno He
JESU CHRISTI 975 . giræ
CCCLXV ,
BENEDICTI VII PAPE I. inchoato
die 10. Sep
OTTONIS II IMP. 3. & 9.
temb. fer. 6.
JOANNIS TZIMISCE IMP . 7.
I.
Antipapa , non hoc anno , fedpræceden- S. Maiolus
recufat Pon
ti à Tufculanis Comitibus Sacerdotio pulfus eft, tificatum
& Conftantinopolim confugit , neque Romam Romanum.
rediit ante annum CMLXXXIV , ut ibi often
demus . Nec denique annum unum ac men
fem Romanam Sedem tenuit , ut habet Baro
nius anno præcedenti num. 1. Factio enim
Tufculanorum Comitum eum equo animo fer
re non valens , cùm ad refiftendum par non effet,
poft menfem Bafilica Vaticana pretiofis rebus
omnibus fpoliata profugit . Quod cùm accepiffet
Otto II factione Comitum Tufculanorum ful
tus , mortuo Dono II , de alio Pontifice in ejus
locum fubftituendo cogitavit , præfertim cùm
à Romanis de electionis libertate ipfis confer
vanda interpellaretur. Syrus Monachus in Vi
ta Sancti Maioli Abbatis Cluniacenfis lib . 3 .
cap. 8. ait , Ottonem II voluiffe hunc Sanctum
Abbatem ad Pontificatum evehere . Narrata
enim Saracenorum è Fraxineto expulfione fcri
bit : Non longo pofi tempore Romana fede proprio
viduata Paftore ( nempe Dono hujus nominis.
II ) idem Deifamulus Ottonis fecundi juncta cum
matre prece , Italiam repetere à partibus eft coa
Etus Gallia, A matre tunc & filio honore fufce
ptus digniffimo , ac culmen Apoftolica dignitatis
precibus impelli cæpit continuatis . Sed cui magis
abjectio , quam expeteretur exaltatio ; nullatenus
ad Je promovere potuit fublimitatis ambitio , &c.
Imperatoris & Janctæ matris iterum precibus al
ternis ad ipfum flgitatur fuccefibus : cum nobi
libus qui aderant Antipites infipeb nts Imperia
lis quò fieret petitio , fupplicabant . At ille divi
na illaftratus gratia folerti je ftuduit excufare
prudentia , &c. Erant hoc tempore Otto &
Adelhais ejus mater in Germania , neque ille
ante annum CMLXXX poft patris mortem in
Italiam fe contulit.
Hæc itaque Syri Monachi verba benignè in 11.
terpretanda . Infinuat enim Maiolum , dum in Verba ejus
Vita expli
Gallia effet , follicitatum fuiffe ab Ottone II & cantur.
ejus matre , ut Italiam repeteret , fed ipfum
utrumque in Germania exiftentem adiifle , &
folerti fe prudentia excufaffe , fe feque à culmi
ne Apoftolico fummopere averfum oftendiffe .
Quando igitur Syrus ait , Italiam repetere à par
tibus eft coactus Gallia , non fignificat eum
reapfe in Italiam profectum ; fed tantum etiam
atque etiam excitatum , ut iter illud aggredere
tur. Mabillonius Sec. V Benedict. in Elogio
Hiftorico Sancti Maioli num . XL V , exiftimat,
Syrum in citato loco memoriá lapfum, pro Ger
mania pofuiffe Italiam. Verùm textus non eft
"
folicitandus , cùm antea Syrus de profectione
Italica Maioli verba fecerit , non verò de aliqua
Germanica, & ibidem ejufdem verbi in ea, quam
moxprotulimus fignificatione utatur. Ait enim:
Ab
h
 in Annales C. Baronii .
SEC. X. Ab utraque cùm COGERETUR, poteftate (Ottone
An.Ch.975 . fc . II & ejus matre ) excogitandi dilationem fu
duit poftulare, Sicut itaque Maiolus ad Pontifi
catum fufcipiendum coactus non fuit , fed tan
tùm precibus impulfus ; fic neque Italiam repe
tere , fed tantùm enixè inftigatus. Verum
Maiolus , & à profectione Italica , & à Pontifi
catu ineundis fe fe excufavit.
III. Cùm confilium illud non fucceffiffet , Otto
Benedictus
II Milfos fuos , coram quibus novi Pontificis
VII fit Pon
fex Rom ordinatio peragenda erat , Romam direxit , eif
que mandavit, ut Comitum Tufculanorum par
tibus faverent , indeque Benedictus hujus nomi
nis VII , qui jam Epifcopus Sutrinus erat , in
thronizatus eft Pontifex Romanus ; & quidem
ante diem vicefimum quintum menfis Martii
currentis Chriſti anni , ut ex Diplomatis fub
fcriptione recitata anno CMXLVI num. III
evidenter patet. Secundò Seculo V Benedicti
no pag. 560. memoratur Diploma à Benedicto
Papa VII emiffum quo conceditur monafterii
Sancti Walarici Abbati ut ſub juriſdictione Ec
clefiæ Romanæ jugiter permaneat. Datum illud
anno VII Pontificatus indict. IX, Kalendis Apri
lis , anno fc. Chrifti CMLXXXI , quod dici
non poteft nifi currenti ante diem primum Apri
lis Pontifex Romanus confecratus fuiffet. Ad
hæc Boucheus in Hiftoria Provinciæ lib.9 . pag.
44. recitat Benedicti hujus nominis VII Re
fcriptum , quo infulam Lirinenfem cum Arluco
Monafterio concedit Maiolo Abbati Clunia
cenfi , in cujus fine legitur : Scripta per manum
Stephani Notarii Regionarii Archifcrinii S. R E.
in menfe Maio , indict . VI. Bene valete. Datum X
Kal. Maii per manum Joannis Epifcopi Salerni
tana Ecclefia , anno IV Pontificatus domini no
Atri Benedicti San&tiffimi PP. VII , imperante
domino noftro Ottone , à Deo coronato magno &
pacifico Imperatore , anno XI , in menfe Mai ,
indict. VI , anno fcilicet Chriſti CMLXXVIII.
Si enim Benedictus VII eo Chriſti anno , die
XXII menfis Aprilis jam annum Pontificatus
IV inierat, profectò hoc anno ante eundem diem
ad illum evectus fuerat. Ex quo liquet pri
mò , Rubeum in Hift. Ravenn . lib. 5. valde de
ceptum, cum exiftimavit, Benedictum VI ufque
ad annum CMLXXXIV Ecclefiam Romanam
rexiffe , unumque Benedictum in duos à lecto
ribus , fcilicet VI & VII , divifum fuiffe , quòd
in tabulis Ecclefiæ Ravennenfis plures tabulæ
charactere Longobardico fcriptæ dicantur data
anno Benedicti Pontificis Max. quinto , Ottonis
Imp. decimo , indist. V , menfe Maio , qui cha
racteres annum CMLXXVII certò indicant.
Hujufmodi enim exemplaria charactere Lon
gobardico fcripta non funt ante annum millefi
mum , & Exfcriptores in numeris erraffe certif
fimum ; cùm variæ Benedicti VII Chartæ fuper
fint , in quibus is difertè dicitur Benedictus VII.
Unam mox memoravimus , alteramque anno
CMLXXXIII in medium adducemus. Quare
in laudatis exemplis loco , anno III , Librarii
perperam fcripfere anno V , & Chartas à Bene
dicto VII datas , Benedicto VI magno errore
attribuerunt.
IV.
Liquet fecundò, Papebrocium inParalipomenis
Pontificatus ad Conatum Chronico-Hift.perperam fcripfiffe,
Benedicto VI Benedictum VII die XXV April. ,vel II Maii præ
Dono 11 fentis Chrifti anni verofimiliter inthronizatum
perperam fuifle; Benedictum verò VI die XXII Septemb.an
affignatus.
ni CMLXXII ordinatum , ac Donum initio menfis
35
April. anni CMLX XIV renunciatum Pontificem, SÆ C. X.
An.Ch.975.
ac utrumque fediffe anuum I menfes VI , ut paſ
fim Catalogi habent ; nam inter omnes nunc
convenire debet , fciri non poffe , quibus die
bus ac menfibus tam ifti duo , quàm plerique,
qui hoc feculo Romanæ Ecclefiæ præfuère
Pontifices , ordinati aut renunciati fuerint , an
tiquis monumentis deficientibus , & Auctores
Catalogorum ac alios Scriptores , qui Benedicto
VI & Dono II annum unum & menfes fex ad
fcripsère, manifeftè erraffe ; cùm conftet, Joan
nem XIII Benedicti VI decefforem die fexta
Septemb. anni CMLXXII vivere defiiffe, &
Benedictum VII die vigefima quinta menfis
Martii hujus Chrifti anni jam Ecclefiam Ro
manam gubernaffe. Licet enim à die VI
Septemb. anni CMLXXII ad diem XXV
menfis Martii currentis anni fluxerint anni duo,
menfes fex , & dies XIX , certum Bonifacium
VII Antipapam poft Benedicti VI mortem
Sedem Romanamper menfem occupaffe , quod
& Papebrocius fatetur ; & poft Doni II obitum
fuiffe Interpontificium duorum circiter men
fium , quod idem vir doctiffimus etiam afferit,
quia nempe petendi fuêre Legati ab Ottone
II , qui electioni faciendæ præfentes turbas ,
quæ futuræ timebantur , impedirent. Quæ
cùm ita fint , Benedictus VI , & Donus II tam
diu in Pontificatu vivere non potuere. Quod
fufiùs explicandum fuit , quia hæc Chronolo
giæ Pontificia pars hactenus valdè depravata
extitit.
Benedictus VII , ubi Apoftolicam Sedem V.
adeptus eft , Synodum celebravit , in qua Boni- Bonifacius
VII Antipa
facium VII Antipapam excommunicationis fen pa à Bene
tentia perculit, uti difcimus ex Epiftola Adal- dicto VIL
beronis Remenfis Archiepifcopi & Stephani excommuni
Romani Diaconi ad Theobaldum Epifcopum catur.
Ambianenfem, q
em,quæ extat Tom. IX Concil . pag.
721. in qua Stephanus & Adalbero in Concilio
Remenfi congregati VIII Kal . O &ob. eundem
Theobaldum excommunicant , quod aliàs ab
Hugone Pfeudo - Archiepifcopo Remenfi ordi
natus fuiffet , & præfenti Synodo intereffe recu
faffet : Et quoniam, inquiunt, judicio domini Bene
dicti VII Papa in SYNODO , qua BONIFACIUS
damnatus eft, incurabilis repertus es , nec ejusfilius
Stephanus Sanctæ Romanæ Ecclefia diaconus me
deri tibi prævalet : velut morbidum & morbofum
bircum feparamus te à grege dominico , &c. Ex
hac excommunicatione Bonifacio VII inflicta
Hermannus Contractus , Marianus Scotus , &
Sigebertus in Chronicis anfam fumfifle viden
eundem Antipapam immediatè ante Be
nedictum VII collocandi ; cùm tamen certum
effe debeat , Bonifacium VII Benedicti VI tem
pore tyrannidem arripuiffe , rurfumque anno
CMLXXXV ad vomitum rediiffe ; cujus ta
men ultimæ invafionis tres laudati Chrono
graphi non meminere : adeò Hiſtoria & Chro
notaxis Pontificia per hæc tempora perturbatæ .
Porrò hujus Synodi adversus Bonifacium VII
meminit etiam Gerbertus Remenfis Archie
pifcopatûs invafor , in Actis Remenfis Synodi,
à fe vel fuo juffu fcriptis : Succedit Roma , in
quit , in Pontificatum horrendum monftrum
(nempe Benedicto Papa VI ) Malefacius ( ita
Bonifacium VII appellat) , cunctos mortales ne
quitiafuperans , & jam prioris Pontificis fanguine
cruentus. Sed etiam bicfugatus , & in magna Sy
nodo damnatus eft. Denique ejufdem Synodi
mentio

a Hiftorico Chronolog
36 Critic -
SEC. X. mentio in Epitaphio Benedicti VII à Baronio
An.Ch.975 .
anno CMLXXXIV num . I recitato , ubi eum
Franconem vocat.
VI.
A num . II ad VIII. Memorat Baronius ex
Alhaca Ca-
lipha Cor Diplomate Veremundi Regis Legionenfis mar
dubenfis tyrium quorundam Chriftianorum fub impio
Chriftianos Saracenorum Rege Cordubenfi , vinculis &
vexat &
moritur.
inedia per biennium maceratorum , tandemque
occiforum. Erat is Rex Cordubenfis Albaca,
qui anno regni decimo fexto , Hegiræ verò
trecentefimo fexagefimo fexto mortuus eft , uti
habet Rodericus in Hiftoria Arabum cap. 30.
& feq. cui fen filius in regnum fucceffit. Eo
Caliphatum gerente datus eft ei , quod adhuc
puer effet , coadjutor, vir Almanzor , appellatus,
qui toto Præfecturæ fuo tempore , que mul
torum annorum fuit , Chriftianos graviter
afflixit.
VII. A num VIII ad X Joannes Tzemifces Imp.
Victoria
Tzemifca vere rursus illucefcente , inquit Leo Diaconus ,
Imp. de loquens de ultima expeditione ab eodem Im
Saracents peratore fufcepta , urbe Regia profectus , per
Syria. Palaeftinam iter habebat. Ibi pofitus caftrum
aggreditur , Syrorum lingua Mempetze nuncu
patum , quo & belli vi , omnique machinarum
genere in poteftatem redacto , Salvatoris Chri
fi fandalia illic reperit , inventaque quafi co
lefte quoddam donum fuftulit ; venerandi quo
que Præcurforis ac Præconis crines : ac illa qui
dem rurfus , in celeberrimo Dei Genitricis
Templo , quod in Palatio extructum eft , tan
quam uberrimum quemdam thefaurum depo
fuit : Hos verò in Salvatoris æde facra , quam à
fundamentis ipfe extruxerat. Inde profectus ,
Apameam adortus eft. Eft autem illa munitiffi
mum oppidum , ac quod ægrè expugnari pof
fit ; verum hæc quoque intra non multos dies
capta atque everfa , Damafcum cum exercitu ,
fignifque infenfis petit. Porrò oppidani magni
pretii muneribus in manus acceptis , ante Em
porium Imperatori in occurfum venerunt , ejus
tum iram amolientes , tum & donis ipfum pla
cabilem reddentes.
Vill. Is certis illis imperatis tributis , & in fidem
Alia ejuf receptis , inde per Libanum iter aggreffus pro
dem de tif
dema Sara perabat , ipfumque præruptum , altumque ju
venis victo- gum affecutus , Bo 20 munitiffimam urbem af
ria.
fultu cepit ; inde profectus in Phoenicen de
fcendit , ac tum Balaneas caftrum munitum in
poteftatem redigit, tum Berytum expugnat : ubi
etiam cùm Salvatoris imaginem, qua cruci con
fixus erat , reperiffet , inde fublatam ad facram
Salvatoris ædem , quam à fundamentis extru
xerat, mittit. Poftea Tripolim aggreditur : quam
cùm primo impetu , fubitaque irruptione ex
pugnare non poffet ( quippe forti murorum
ambitu cinctam , qua parte continentem fpe
&
tat, ac quæ in prærupto colle ac tumulo fe latè
exporrigat , alteraque parte mari alluatur , na
vale protendens , finumque placidum ac tutum
T à ventis ) inde movens maritima oppida ac vil
lulas , iter faciendo fubigebat.
IX. Per hoc utique tempus ineunte Augufto , Co
Cometes
metes ftella apparuit , divinum certè quidpiam
ferè trium
menfium. ac novum , refque hujufmodi , quæ omnem huma
nam rationem excedat , portendens. Neque enim
hujufmodi aliquid per has vifum erat atates , nec
unquam priùs per tot dies lucere Cometem ullum
contigerat. Nempe ab Oriente paulò ad Aquilo
nem vergens , oriebatur , ac quàm maxime celjo
axe provectus , radios longè fplendidos ac micantes
ica
vibrabat : res terroris , horrorifque pleniffima SEC. X.
quifquis hoc tueretur. Ab ineunte itaque Augufto An.Ch.975 .
exortus , totos dies octoginta , à media nocte ad
ftatam ufque diem , cunctis confpicuo jubare luce
bat. Confpecloque Imperatorfic inaudito porten
to , eos qui in aftrorum fcientia verfati effent , ro
gabat , obfervato fydere ut edicerent , quidnam
etiam fupendum illiufmodi obtentum vellet. Hi
porrò non quod ars conjectandum præberet , fed
quod gratum Imperatori foret , Cometem porten
dere falsò exponebant , nempe victoriam de hofti
bus , longofque Imperatori annos , illius quafi indi
catione , felici eventu augurabantur. Erant au
tem pravi vates Symeones Logotheta atque Magi
fer ; necnon Stephanus Nicomedienfis Praful ,
viri ea atate inter Sapientes eruditione clari.
Haud enim verò Cometes ille indicabat , quæ illi
interpretabantur in gratiam Imp. fed graves de
fectiones , gentiumque graffationes & domefticos
tumultus : urbiumque ac oppidorum defolationes ;
nec non fames & peftes , borrendofque terra mo
tus ; prope denique Romani imperii univerfale
exitium ; que nos ipfi ex rerum eventu vi
dimus.
Meminit hujus Cometa Cedrenus pag. 683. X.
aitque vifum Augufto menfe , indictione tertia , Symeon Me
hoc fcilicet anno , & addit , ufque ad octavum taphrafte
ufque ad
menfem indictionis quarta. Qua in re ex Leone bunc annum
Diacono emendandus . Hujus Cometæ memi- pervenit.
nère etiam Malmesburienfis, Hovedenus, & qui
dam alii Hiftorici Latini. Quantum peccatum fit
fuperiori ac præfenti feculo à plerifque , qui de
ætate , qua Symeon Metaphrajte floruit , fcripse
re , anno CMII infinuavimus , eumque circa
annum DCCCLXXXI in lucem prodiiffe fta
tuimus, quòd anno CMIV Legatio ei concre
dita fit , cùm annos circiter viginti quatuor na
tus effet , & præfenti Chrifti anno adhuc vi
xerit. Quare cum tria illa Chronologia capita
locus Leonis Diaconi mox à nobis memoratus
certò evincat , nulla amplius difficultas effe po
teft de tempore , quo Symeon floruit , quôve
in vivis effe defiit. Conftat enim eum hoc an
no nonagenario majorem fuiffe : cumque ante
legationem Cretenfem nihil in lucem emiferit ,
manifeftum eft omnia Opera , quæ literarum
monumentis mandavit , ante hujus feculi finema
ab eo confecta. Horum omnium notitiam uni
Leoni Diacono hactenus inedito debemus , fi
cuti & quifnam Michael Pfellus ejus laudator
extiterit , an fcilicet qui fuperiori , vel qui fe
quenti feculo floruit , cum de iis nonnifi incer
ta ferè cognitio & divinatio antea effe poffet.
Symeonem varia Opera pofteritati reliquiffe ,
difertè infinuat Michael Pfellus in ejus Enco
mio apud Allatium in Diatriba de Symeonum
Scriptis , cùm Pfellus loquens de Vitis Sancto
rum ab eo fummâ curâ & ftudio elaboratis di
cat : Etiamfi nihil aliud Viro illi fuiffet elabora
tum , & non alia omnia , quæ nobis ſingulaſuffi
ciunt ad laudem conciliandam , opus tamen tale
incepiffe , & id tam pulchre effectum reddidiffe ,
viro cuivis ad laudem fufficiat. " Allatius ibidem
pag. 130. & feqq. egregiè difcurrit de ejus Ope
ribus , tam editis , quàm adhuc manufcriptis ,
oftenditque eum compofuiffe Orationes in fe
ftivitates Chrifti , Deiparæ & aliorum Sancto
rum , Orationes de moribus , Epiftolas, pluref
que preces quarum nonnullæ inter Rituales
Græcorum libros reponuntur, ac varia Carmina
Jambica & Politica. Colitur Symeon Metaphra
fle
 in Annales C. Baronii.
37
SAC. X. fe à Græcis die XXVIII menfis Novembris , loco , quinto , legendum , quarto ; eft enim hic s E C. X.
An.Ch.975 cujus Officium à Pfello Juniori compofitum , annus mundi fecundùm Conftantinopolita- An.Ch.975.
ejufdemque Auctoris Encomium in Metaphra nos ) fepultus in Salvatoris ad Chalcem Templo ,
ftem idem Allatius in linguam Latinam vertit. quod is magnificè à fundamentis extruxerat.
De Michaële Pfello Symeonis laudatore feculo Talem vitæfinem nactus eft Joannes Imp. vir feili
fequenti fermo erit. cet brevi corporis ftatura , fed qui heroicam forti
XI. Redeo ad Leonem Diaconum , qui Joannis
Venenum tudinem ac robur circumferret . Bello planèfire
Tzemica Tzimifcis Imp. mortem his verbis narrat : nuus & infuperabilis , atque in periculis magni ,
Imp. propi- Joannes Imp. e Syria profectus , inde Byzantium fortifque animi. Vixit omnes vitæfuæ annos quin
MAINT. petebat. Videns verò in itinere pofitus Longia quaginta unum : rexit verò imperii gubernacula
dem , Drixemque opimas planè atque feraces re annos fex , dies triginta .
giones , multis fudoribus atque cædibus à Roma Quibus verbis Leo Diaconus vir Afiaticus , ut XIV.
no pridem exercitu receptas , jurifque priftini Ro ipfemet afferit , Hiftoriam fuam ab obitu Con- Ope Hiftoria
manorum ac ditionis factas , tunc verò à Bafilio MS. Leonis
ftantini Porphyrogennita Imp.ad mortem ufque Diaconi va
Prafecto ac Accubitore poffeffas , indignè meritò fe Tzimifcæ Imp. perductamabfolvit , quam to- ri errores
rebat, atque viro infatiabilem habendi cupiditatem, tam fummariè in hanc Criticam inferuimus , correcti.
avarumque animum improperabat. Is verò quid ejufque ope varios errores correximus. Is enim
palam reponeret , habebat nihil , cùm Imperatoris Auctor coævus fuit , aliique Hiftorici Byzanti
indignationem timeret. Clam verò illius verba ni , quitardiùs fcripsêre , non rarò peccarunt ;
Jubfannabat , jamque fibi durum effectum horum quod vel ex laudatis verbis perfpicuum fit.
amoliri cogitabat. Veniens itaque Imperator ad Hactenus Tzemifce Imp. obitum cum menfe
Atroa vallem ad Olympi radices fitam , ad Ro Decembri currentis anni Recentiores omnes
mani Patricii ac Sebaftophori dignitate fulgentis auctore Cedreno copularunt , cùm tamen Tze
ades divertit. Ibi ferunt padonem quemdam
mifces ufque ad diem decimam menfis Januarii
Imperatoria aulæ , ejufque miniftrorum , five ipfe à infequentis anni vitam protraxerit. Ait Cedre
fe , infenfo in eum erat animo , five ab aliquo eo nus Bafilium & Conftantinum Romani Junioris
rum , qui bonis invident , rerumque mutatione vel filios , menfe Decembri Imperium iniviile , quod
maximè avent , follicitatum , atque munerum pol & ex Curopalate Baronius habet ; fed ex mox
licitationibus illectum ( quod planè famâ vulga dictis liquet, id nonnifi anno fequenti contigiffe .
tius veriufque habetur ) temperato veneno inter Quot verò annosBafilius Porphyrogennitus cogno
pocula propinaffe Imperatori. Imperatorem verò minatus , & Conftantinus frater tunc nati fuerint,
nihil ejufmodi cogitantem velut falubrem potum liquet ex dictis anno CMLX num . VIII.
venenum ebibile. Pofiridie itaque membrorum Ad num. X. Bafilium Patriarchatu Conftanti
XV.
torpor , totiufque corporis defectio invafit. Medica nopolitano anno fuperiori dejectum , oftendunt Bafilius Pa
omnis fagacitas ac folertia repentina vi morbi Zonaras , qui ait eum poft quadrienniumfuæ defi- triarchatu
gnationis loco motum effe , & Leo Diaconus, Conftanti
vana comprobata & inefficax , cùm ejus fympto
nop. dejici
matis ratio per illius regulas baud certò dignofci qui ea de re agit cùm de iis , quæ anno fuperio- tur.
potuiffet. ri gefta funt , loquitur : Tunc & Patriarcha Ba
XII.
Porrò Imperator, quò priùs pollebat , gyganteum filius , inquit Leo Diaconus , Epifcoporum invi
Tzimifces
robur repente collapfum fentiens , Byzantium ve dia apud Imp. calumniam pajus , quafi in aliquem
Imp. Byzan
tium petit. nire properabat. Ut item urna, quae in Salvato procerum moliretur transferre imperium , nec Ec
ris Templo ab eo extru &to illius corpufculo paraba clefiam regeret ex præfcripto facrorum canonum ›
tur, quàm citiùs perficeretur , omnem diligentiam ad Imp, tribunal vocatur. Quoniam verò renuebat,
adhibebat. Contento itaque itinere ad urbem Au ac ecumenicam Synodum cogendam afferebat , in
guftam venit , amanterque à civibus acceptus , fed eaque diluenda effe crimina ajebat. Hoc enim
qui jam fractis viribus effet ac languefcens , al etiam velle divina Patrum conflituta cogendam
tumque pectore ac difficilem balitum trahens univerfalem Synodum cum Patriarcha deponendus
perfpiraret. Jam verò in Palatium devectus , le fit , in monafterium ad Scamandrum fitum , ac
to decumbebat , venenį vi fatifcens , longèque quod ipfe extruxerat , Imperatoris juffu relegatur.
attritis viribus. Vir fcilicet nullo pene cibo utens ac carnis expers ,
XIII.
Intelligens verò fore > ut ex tali labe haud qui à tenerisjam unguibus religiofæ palaftræ labo
Moritur.
emergeret , ( veneni namque vis dirè intus vifce ribus ultra humanum modum exercitatus effet , vir
ra depafcebatur ) apertis rei private thefauris uno amicu æftate hyemeque utens , nec ante exuens
large ex eis pauperibus erogabat , maximè le quàm difflueret , nulliufque jam opera fatus effet.
profis , & qui corpora facro morbo exefa circum Alius ei nullus cibus aut potus , quem guftaret ,
ferrent , in quos fupra reliquos pauperes huma præterquam aquam, nucefque ac poma. Ajunt præ
niore affectu ducebatur. Vocatoque Nicolao Adri terea nec in lecto quidem cubaviffe , fed bumi per
nopolitano Epifcopo , viro divino ac venerabili , omne tempus , quo religiosâ palæftrâ certavit. Hoc
fuas per vitam ignorantias ei detegebat , lachryma unum viro vitio datumferunt , quod longè plurimi
rum rives oculis diducens , barumque lavacro haberet , ut hominum inftituta , morefque ac actus
turpia fua , fordefque delictorum abftergens. Nec cognofceret , atque iis rimaudis , curiofiùfque fcru
non fanctam Deiparam propense adjutricem in tandis , quam pro officii ratione majorem operam
die judicii inclamans , tunc nimirum cùm mor poneret.
talium a&tus coram ejus filio , Deoque jufta truti Bafilio itaque exilio damnato , Patriarchaliagu XVI.
na inviolabilique judicio appendentur. Tali ni bernacula Antonius regenda fufcipit ; vir in Stu- Antonius
mirum fincera mente ac corde contrito Impera dii monafterio à juventute afceticam profeffus dif- Studites in
ejus locum
tor, exhomologefiperacta , ex humanis migrat , ciplinam , vitamque ducens Apoftolicam præterjubrogatur.
ad vitæ future requiem tranfit Januarii menfis enim neceffaria indumenta , ac quibus caro tegatur,
die decima , indictione quarta , anno fexcies mil ferebat nihil ; tametfi à viris Principibus , ipfif
lefimo quadringentefimo octuagefimo quinto ( fed que Imperatoribus plurimùm coleretur. Neque
Tom. IV. D verò
 3 Criti Hifto Chro
1 ca rico - nolo
gica
7 erò id folum ; fed & quos fumptus habebat , ex ea SEC. X.
An.Ch.976 .
975 dignitate qua fulgebat , ( priùs enim Syncelli di Anno Eræ
gnitate ornatusfuerat ) omnes in pauperes eroga ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6469. Hifpan.
bat: divinâque & humanâfcientià , fi quis alius, MXIV.
O5 . BA. D 8. P. 23. April. Indict. 4. Anno He
pollebat. Vultu totaque corporis compofitione , mi
JESU CHRISTI 976. giræ
rabilem quamdam gratiam in profundiſſima ca CCCLXVI ,
nicie lucentem exhibebat. Nec enim ullus eorum, BENEDICTI VII PAPE 2. inchoato die
qui deliciis diffluunt , altumque vanorum taberna 30. Aug.
OTTONIS II IMP. 4. & 10. fer. 4.
culorum fapiunt , ad eum divertebat , qui nonfta
tim caftigatior abiret. Nec contra funeftiffimis BASIL. & CONST. IMP P. I.
malis ærumnofam quifquam trahens vitam , qui
non æquo animo difcederet. D num. I. Diaconus , poftquam I.
XVII. Aqua XI &leder. Anno nongentefimo fep- Aba fecit de Comece no fuperiori in Barda Scleri
defectio re
Moritur
garus AnEd- tuagefimo quinto , Anglici orbis Bafileus , flos & Oriente & Occidente vifo, ait, illum graves de preffa.
glia Rex. decus antecefforum Regum , pacificus Rex Edga fectiones variaque mala portendiffe , fubditque :
rus: non minus memorabilis Anglis , quàm Romu Pofteaquam Joannes Imp. humanis migraverat ,
lus Romanis , Cyrus Perfis , Alexander Mace Magister Bardas cognomento Sclerus imperii
donibus , Arfaxes Parthis , Carolus Magnus fimul pecuniarumque amore laborans , nec non
Francis , Arthurus Britannis : poftquam cuncta ingenti turbà , plebeque facili errore feductá ac
Regaliter confummavit , anno ætatis fuæ trigefimo dementatà , gravem adversùs Imperatores mo
fecundo , regni autem illius in Mercia & Nor litur defectionem , annofque quatuor Afiam infe
thimbria decimo nono , ex quo vero per totam An ftavit , agros fuccendens , urbefque evertens ,
gliam regnavit , decimo fexto , indictione tertia , nec non Romanos conferta acie , apertoque
detavo Idus Julii , feriâ quintâ , ex hac vita tranfi marte fundens & fugans , dirèque interimens ,
vit: filiumquefuum Eadwardum, & regni & mo partim quidem Petro Patricio ac Stratopedar
rum reliquit hæredem , inquit Hovedenus pag. cha legionibus Præfecto , quando ad campum
426. Poft mortem Edgari res & fpes Anglorum Lyparam (eft hæc confinium Armeniorum pro
retròfublapfæ funt , inquit Malmesburienfis lib. vincia ) pugna conferta eft : quando & ipfe Pe
2. de Reg. cap . 8. quia fcilicet duplex factio trus jaculo vulneratus ac equo excuffus , in ipfo
utramque Rempublicam vexavit , & æquè pro conflictu efflavit animam , plurimis ftipantium
corona, ac pro Ecclefia certatum , uti narrat Ba ejus fatellitum pari nece fublatis : partim verò
ronius. Sufceperat Edgarus Edoardum ex Ethel Barda Magiftro Phoca Imperatore Duce. Is ni
fleda priori uxore , & Ethelredum ex Elfrida mirum ab Imperatoribus Domeftici Scholarum
fecunda uxore , indeque quidam poft Edgari auctus dignitate , cum adverfa Sclero ad Panea
mortem filium ejus primogenitum , quidam liam oppofita acie (lata hæc planities & cam
verò fratrem ejus Regem volebant , & illis no pus haud procul Amorio ) obit ordines , inter
verca Edoardi favebat. Præterea Optimates plu que medias acies fufte capiti illifo , ejufque gra
rimi , Abbates cum Monachis de Monafteriis , vi ictu , equo dejectus , ac humi proftratus eft ;
in quibus Rex Edgarus eos collocarat, expule captufque effet ab hoftibus , turpique ac inglo
runt : & Clericos , ut priùs , loco eorum , cum ria morte fublatus , nifi per ignorantiam inter
uxoribus induxerunt. Sed Edgaro mortuo longè gregarios , ac quafi unus ex illis neglectus fuif
acriùs , quàm antea fecunda quæftio ventilata fet : cui nox fuperveniens parandæ caufa falutis
eft , & auctior clericorum fpes monafteria repe fuit. Porrò Sclerus victoriis hujufcemodi ela
tendi ; cùm Reginam à fe ftare , & ex Optima tus , animoque tumens , importabilis quidem,
tibus aliquos dudum perfenfiffent. Hinc bis nec ulla fubigi poffe virtute videbatur. Inde
terve Synodus coacta eft , ut paffim Auctores Nycæa atque Abydo ac Athalia bello potitus,
Anglici notarunt. Archipræfules Dunftanus & Alianas copias ac legiones fibi ipfe addixerat ,
Owaldus cum Coëpifcopis , Abbatibus , Ducibuf marifque jam dominator effectus , gravi merca
que quamplurimis in unum convenerunt , & tores damno afficiebat , ipfamque adeo urbem
Eadwardum , ut pater fuus præceperat , elege Auguftam , non finens annonarias ad eam , mo
runt , electum confecraverunt , & in Regem un re folito , adnavigare ; donec incendiariæ naves
xerunt , inquit Hovedenus citatus , qui narrat occultè Imperatorum folertiâ Byzantio miſſæ
etiam Optimates aliquos , congregato exercitu, funt. Harum Bardas Magifter Parfacutinus ,
Monafteria Orientalium Anglorum defendiffe, & ductor derepente Abydo appulfus tyranni claf
à Monachis fortiter ftetiffe. Plura de his Al fem fuccendit , militumque agmen confodit ,
fordus hoc anno. ac præfidium recepit : rurfufque Phocas ingenti
XVIII. Muazzus Lidinilla , qui primus fuit Cali
fibi adjuncto exercitu Sclerum aggreditur , præ
Obitus pri
Obsp
mi Calipha pha Egypti , poftquam regnaffet annos tres & lioque fufum Ecbatanâ ad Agarenos fugam ini
Ægypti. viginti , anno Hegira CCCLXV obiit , ei re cogit.
que fucceffit Azizus Billa filius , ut videre eft Præterea Bardas Magifter Phocas adversùs II.
apud Elmacinum lib. 3. Hift . Sarac. cap . 4. Imperatores cervicem erexit , Afiaticafque fibi lio
Phoca rebel
repref fa
Muazzus verò ante captam Ægyptum in Africa copias addixit. Portus omnes & ad mare fita op
regnarat. pida , una Abydo exceptà , cepit , fubductifque
XIX. Hoc tempore floruiffe videtur Suidas arte compluribus triremibus atque ratibus , Helle
Floret Sui Grammaticus ; voce enim 'Adap diverfas anno fponti fauces tenebat , non finens onerarias na
das.
rum fummas colligens computationem fuam ves in Regiam urbem appellere. Ad hæc mili
terminat in obitu Joannis Zemifcis Imp. hoc tum gravem manum , Melifeno Magiftro Duce,
anno morte fublati. Condidit Lexicon proli ad Abydi continentem , quæ & claffem tutare
xum , in quo non pauca habet ad Hiftoriam tur , & urbem expugnaret , locavit. Rurfufque
Ecclefiafticam fpectantia, & varia Veterum frag validum pro ipfo Byzantio ad Chryfopolis tumu
menta , fæpe Auctoris nomine non memorato. lum, vallum fixit , ingentibus eam in rem eque
ftribus
 *
in Annales C. Baronii.
SEC. X. ftribus ac pedeftribus fubmiffis copiis. Exerci
An.Ch.976 . tui præfecti duces , ejus tum germanus Nice
phorus Patricius , tum Calocyrus item Patricius,
cognomento Delphinus . Hos itidem Imperator
Balilius , quantis par erat copiis , fuperato Bof
phoro , confertâ pugnâ fudit , vivofque com
prehenfos , Nicephorum quidem ac Phocæ ger
manum vinctum in carcerem compegit. Calo
cyrum verò Delphinum ibidem ad Chryfopolis
tumuluin , quo loco fixum tentorium erat , in
crucem egit. Hæc fummariè ex Leone Diaco
no , quæ Cometem anno fuperiori vifum proten
diffe exiftimat.
III. Hæc bella civilia pluribus verbis Cedrenus &
Imperium Zonaras referunt , & Sclerum Magiftrum Bardam
Orientis per Sclerum vel Bardam Durum , Phocam verò Pho
quadrien
nium bellis cam Bardam appellant , & Cedrenus de utroque
civilibas
perduelli addit : ditionem Imperatoris infeftando
Afflictum.
ufque ad indictionem VIII perfeverarunt, quæ Ka
lendis Septemb. anni Chriſti CMLXXIX aufpi
cata eft. Tum ait : Ceterùm Antonius Patriar
cha , cùm Sacerdotio renunciaffet Duro rebellionem
movente , tum temporis mortuus eft : creatufque
Patriarcha Nicolaus Chryfobergius , cùm per annos
quatuor & dimidio Ecclefia Paftore caruiffet . Zo
naras verò : Antonius porro Patriarcha , cùm Sa-
cerdotio renunciaffet , quod per fex annos tenuerat,
acpaulò poft obiiffet ,
& Ecclefia annis 1111 cum
dimidio vacaffet , Nicolaus Chryfoberges eft defi.
gnatus. Quare Antonius Studita , qui ipfo initio
anni CMLXXIV Patriarcha Conftantinop.
conftitutus fuerat , anno nongentefimo feptua
gefimo nono ineunte abdicavit , & paulò poft
medium annum nongentefimum octogefimum
tertium Nicolaus Chryfoberges Patriarcha Con
ftantinop. ordinatus eft . Anni enim fex Antonio
attributi non potuere non effe incompleti, fi ve
ra fint quæ Cedrenus & Zonaras de duratione
Pontificatus Nicolai literis prodiderunt. Ex qui
bus liquet , perperam Baronium fcripfiffe An
tonium Studitam præfenti anno abdicaffe , &
quoad vixit , ei fuccefforem non datum.
IV. Hoc itaque anno Tzemifce Imp. die decima
In eoomnis
auctoritas menfis Januarii morte fublato , ei Bafilius &
Penes Baft. Conftantinus Romani Junioris filii fuccefsère, &,
lium Prafi ut habet Zonaras , omnis penes Bafilium Præfi
dem.
dem erat auctoritas : idque Bafilius ( nempe Im
perator) nondumfibi ipfifidens tolerabat , &c. ut
& ipfe cum tempus poftularet , in militaribus cata
lagis , & civili aquitate tuenda rationem eandem
Sequeretur. Erat enim alacri & excitato ingenio,
non diffolutus & ignavie mancipatus ut frater.
Narrat poftea Zonaras Magiſtri Bardæ Scleri &
Phoca Barda defectiones , de quibus mox lo
cuti fumus.
V. Michael Pfellus , vir ob rerum humanarum
Michael
beati Petri Urfeoli Ducis Venetiarum & Dalma- Vrfeo
Pfellas Hi & divinarum fcientiam fequenti feculo infignis,
ftoriam By Imperatorum Byzantinorum Hiftoriam poft tiarum , ac Monachi Sancti Michaelis de Coxa- Dene
zantinam Leonem Diaconum ufque ad inaugurationem no in Catalania , quæ fcripta fuit ab Anonymo tiarum fit
continuat. Conftantini Ducæ continuavit. Ejus Hiftoria incertæ ætatis , ac faltem feculo integro poft Monaci.sss.
M. S. à Combefifio in linguam Latinam verfa Urfeoli mortem. In ea nonnulla funt, ut obfer
extat in Bibliotheca Regia. Ex ea ad majo vat Vir doctiffimus , quæ à Petri Damiani fenfu
rem Annalium Ecclefiafticorum illuftrationem difcrepant , multa etiam prætermiffa , quæ ab
varia decerpfi. Ait Pfellus Tom. I. cap. 1. Joan illo commemorantur : ut Petri Urfeoli famæ
nis Tzemifcis exceffu rerum fumma in Bafilium confulturum fe putaverit Auctor ifte Anony
& Conftantinum Romani filios planè devoluta eft.
Erant verò ambo jam ephebis majores , diverfifi
mis moribus. Nam Bafilius quidem qui & ætatefe
nior erat , pervigilis erat animi , ac cogitabun
dus , curifquefolicitus : Conftantinus verò certis
remiffus , laxiorque videbatur ; quique vitam
Tom. IV.
39
fegnitie duceret , at vita luxuriofe operam daret. SC. X
An.Ch.97'7
Et ipfis quidem haud quaquam vifum eft , ut ambo
fimul Imperatores effent ; fed quoniam Bafilius ma
jor natu erat , omni ad fe poteftate translata , no
mine tenus fratrem imperii collegam allegit. Nam
neque aliter imperii gubernatio è re fatis cellura
erat , nifi illi qui major erat , acfolertia præftaret,
Reipublica adminiftratio pleno jure attributa effet.
Spretos à Bafilio Imp. viros Eruditos Pfeilus
cap. XVI affirmat : quamobrem , inquit , etiam
mirari fubit , quod cùm Imperator fic humaniores
literas , omnemque in eas diligentiam flocci pende
ret , haud exiguus per illius tempora Philofophorum
ac Oratorum extiterit proventus.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6470. Anno Era
Hifpan.
6. G. 9. P. 8. April. Indict. 5 . MX V.
Anno He.
JESU CHRISTI 977.
giræ
BENEDICTI VII PAPE 3. CCCLXVII ,
inchoato dic
ÖTTONIS II IMP. 5. & II. 19. Aug.
fer. 1.
BASIL. & CONST. IMPP. 2.
I.
A Num. III ad X. Floreb at hoc tempore
Sanctus Romualdus , qui poftea eremiticæ Romual
dus vita
vitæ in Italia reftitutor & propagator ac ordinis eremitica
Camaldulenfis fundator fuit. Ejus Vita à Petro tyrocinium
Damiani S. R. Ecclefiæ Cardinali ſanctitate vitæ ponit.
confpicuo cum tria jam ferè luftra tranfacta ef
fent à morte Sancti Romualdi , fcripta , ut ipfe
met in Prologo teftatur. Tum rursus ab Hiero
nymo Eremita Camaldulenfi , Hieronymo Pra
genfi appellato , Apoftolicis laboribus in fide
Barbaris prædicanda clariffimo , annoque mille
fimo quadringentefimo quadragefimo demor
tuo, etiam elucubrata. Utramque refert Bollan
dus ad diem VII Februarii. Romualdus Raven
næ ex illuftriffima progenie natus , quòd pater
inimicum occidiffet , tanti reatûs pœnitentiam,
quia ipfe interfuiffet , accepit, & monachum in
duit in monafterio Sancti Apollinaris. In eo
triennium ferè tranfegit ; fed cùm cerneret, non
nullos remiffiùs vivere , & perfectionis amor
in ejus animo magis ac magis in dies crefceret,
venit in Venetiarum partes ad Marinum Eremi
tam magnæ fanctitatis ac fimplicitatis virum.
Eodem verò tempore Petrus cognomine Urfeolus ,
Dalmatici Ducatus gubernabat habenas. Qui vi
delicet ad hujus faftigium dignitatis afcendere id
circo meruerat , quia decefforis fui , Vitalis fcilicet
Candidiani peremptoribus fautor extiterat. Hæc
omnia Petrus Damiani , cujus reliqua verba re
citat Baronius.
Mabillonius Sec. V Benedi&. refert Vitam II.
B. Petrus
lus
mus , fi prava quædam ejus opera diffimularet :
qua tamen in re rerum Veneticarum Scriptores
nonnullos fectatores habuit. Illud autem impri
mis movet , quòd Petri Urfeoli decefforem Vi
talem Candidianum vocet Petrus Damiani præ
ter receptam aliorum omnium fententiam , qui
D 2 communi
 Critica Hiftorico - Chronologica
40
dum ob vitæ innocentiam , res præclarè geftas, SAC. X.
SEC. X. communi ore , non Vitalem , fed Petrum Can
ac miraculorum frequentiam Sanctorum Cata . An.Ch.978 .
An.Ch.977. didianum eum appellant : Vitalem verò Petri
Candidiani filium, Urfeolo fubftituunt. Quain logo adfcripfit Cæleftinus Papa III , anno Chri
fti MCXCV . In Bulla Canonizationis memi
re , ficut & in quibufdam aliis , Anonymus à
Petro Damiano diffentit , Anonymus enim affe nit Pontifex libri de rebus à Rudefindo geftis :
rit Urfeolum fugam meditantem ambobus filiis, quem afferit fe legiffe , cùm in inferioribus con

Joanni ac Petro, Venetiarum & Dalmatia Prin
cipatum afferuiffe , quod ftare minimè poteft.
Petro & Joanne Gradenico Monachis in San&ti
Michaelis cœnobio factis , Marinus & Romual
dus non longè à monafterio degentes , ad fingula
rem vitam , cui adfueti fuerant , revertuntur ,
ftitutus negotiis , Sedis Apoftolica in Hifpania
rum regnis Legati titulo frueretur , tunc Cardi
nalis Hiacynthus nomine , miffus ab Alexandro
III Pontifice , anno Chrifti MCLXXI ,
ad fopiendas quafdam controverfias . Rudefin
dum celebrant Martyrologia , non folùm Bene

inquit Petrus Damiani. Pofitum illud monafte dictina , quia is Regulam Sancti Benedicti pro
feffus eft ; fed etiam Hifpanica. De hoc Sancto
rium Sancti Michaelis , vulgò de Coxano , feu
Antiftite plura apud Henfchenium & Mabillo
Cuxano , & Coxanenfe appellatum , in Catalau
nia juxta fluvium Tethim , vulgò Le Ter. Sed, nium laudatos .
ut hîc tantùm de Petro Urfeolo verba faciam,
eductus à cella noviciorum , monachizatur , &
cucullato capite incedens , videbatur omnibus effe ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6471. Anno Eræ
juftitiæ fpeculum. Fit mortuus vivens inter vivos, Hifpan.
7. F. 10. P. 31. Mart. Indict . 6. MXVI.
fitque mortuus ad exemplum vivificator , fitque la Anno He
nigeris cilinicifta , inquit idem Anonymus , qui JESU CHRISTI 978. giræ
fusè de ejus virtutibus differit , aitque mor CCCLXVIII,
BENEDICTI VII PAPE 4. inchoato
tuum IV Idus Januarii , jam redditofructu XIX die 8. Aug.
(annorum ) , anno nempe incerto , fed circiter OTTONIS II IMP. 6. & 12. fer. s.
anno CMXCVII. Petrus Urfeolus miracu
BASIL. & CONST. IMPP. 3 .
lis illuftris prædicatur à quibufdam , & à non
nullis Sanctus vel Beatus dicitur .
num . I. Anno CMLVII Bruno I.
nus nti novæ
Moritur S. Monac Ad num.
hus-A & feqSanti
X Vite . StephaRudefiCellæEpifo p ;AColonia Archiepifcopus & Lotharingite Diffidium
in Otto
Dux , bonis Ragena rii Comiti s , ut narrat Sige- nem 11 &
Rudelindus Dumienfis , de quo fuprà mentionem fecimus,
Epifc . Du bertus in Chronico , publicatis , Raginarium & Lotharium
mienfis. num. XI ait : Quadragefimo fecundo anno ab ini
Lambertum ejus filios ad Lotharium Regem fugere Regem Fran
tio , quo cœnobium cæpit ædificare , feptuagefimo cia occafione
compul iffet, & poft aliquot annos Otto Magnus Lotharingia.
autem poft ejus fan&tam in monte Corduba pro
vivendi finem feciffet , Raginarius & Lambertus
miffionem , ex quibus decem in Epifcopatu , vigin.
paulat im refumtis viribus , à Francia redierunt,
ti verò in Abbatia exegit , die Kalendarum Mar
cum Garnero (Valentinianenfi) & Rainardo (Re
tii , quintà videlicet feria ( ideoque hoc Chrifti
menfi ) , bello apud Peronam confligentes , ( eof
anno , quo feria quinta in diem primum Martii
dem ) peremerunt , caflello Buxuda ( quod anno
cadebat ) exiftente Completorii hora , adftantibus
CMLXXIV ab Ottone II dirutum fuit)
omnibus de ejus abfentia valde plorantibus , fed
Juper Hagna fluvium munito , Lotharingiam in
de ipfius felici gloria lætantibus , Rege Ramiro ,
feftar unt , Hadewidem Hugonis Capeti Franco
Sancii Regisfilio imperante , cum San&torum agmi
rum Ducis , ac exinde Regis filiam , & Gerber
ne immarceJibili trabea , & indeficienti corona à
gam Carolo Lotharii Regis Francorum fratre
remuneratore omnium bonorum feliciter in gloria
natam duxerunt, annoque CMLXXVI , teſte
eft coronatus. Refertur ejus Vita ab Henfchenio
Continuatore Flodoardi in ipfoQuadragefima (ſc.
ad diem primum Martii , & à Mabillonio Sec.
tempo re ) majoris hebdomadæ feriâ quartâ , XIII
V Benedict . & ille legendum monet ex Hifpani
Kalendas Maii , indictione IV, circa mediam diem,
co , Septuagefimo anno poft ejus nativitatem. Præ
adversùs Godefridum & Arnulfum ( Comites ) ,
terea pro decem in Epifcopatu , reftituit triginta
ad Montem caftrum irruerunt. Novorum turbi
duo. Sedes Dumienfis prope Bracaram fita erat,
num metu anno CMLXMVII , tefte eodem
ubi Sanctus Martinus quondam Epifcopus fuit;
Sigeberto , Ducatus Lotharingia Carolo fratri
fed valtato Dumienfi loco aliò confugère fuc
Lotharii Regis , multis infuper beneficiis conducto
ceffores ejus , & Rudefindus in Cellam- novam
ab Ottone fecundo , ut ipfe ab infolentiis defifteret,
ab fe conditam fe recepit ; ubi monafticis addi
&fratrisfui motibus obfifteret , datus eft ; ipfique
&us difciplinis poit Franquillæ mortem Abbatis
Raginariifilii , Raginarius & Lambertus in terra
munus Epifcopali conjunxit. Ejus genere nihil
patrum fuorum relocati funt. Quod etiam Nan
illuftrius, patrem enim habuit à Regia ftirpe pro
gius ex Baldri co lib . 1. cap. 108. tradit.
genitum , & matrem Ilduaram, vulgò Aldaram, II.
Veritus Lotharius Rex , ne quid Francica
non minus pietate , quàm natalium fplendore Refpublica detrimenti ex fratris cum Ottone Bellum inter
illuftrem . Ottonem 11
conjuratione caperet , Ludovicum filium duo- Lotha
IV. Baronius Ambrofium Moralem fecutus, Ordo
decennem , Regem falutari juffit , quod vel ex rium Regem.
InterSanctos nium Monachum Rudefindi Vitæ Auctorem ap
relatus. Gerberti Epiftolis , & Chartis annum Ludovici
pellat , & quidam viri docti librum de Vita ejus
primum , cum Lotharii patris XXIV , Chriſti
confcriptum Ordonio , alterum de Miraculis
CMLXXVIII , indictione VI componenti
Stephano Monacho , qui feculo XII vixit, attri
bus , evincitur ; ac exinde injuriæ obviam ire
buunt. Verùm Henfchenius laudatus unum eun
paratus , Lotharingiam armatus invafit , Aquif
demque Auctorem Vitam , & miraculorum fal
granum per triduum diripuit ( Hermanno Con
tem priorem partem fcripfiffe exiftimat , idque
tracto , Lamberto , Sigeberto , Nangio , Hepi
Mabillonius ex Prologo oftendit , ubi Auctor
danno, & Chronographo Hildensheimenfi tefti
quædam ait, fe tum ex fcriptis aliorum, tum ex
bus) , Ottonem confobrinum & fororium fugâ
alieno relatu accepta in literas retuliffe . Rudefin
fibi
 in Annales C. Baronii. 4I
SEC. X. fibi confulere coëgit.. Is autem ad vindiłam pro Simeonis de Ethelredo Eduardi fratris fucceffore SEC. X.
91 An.Ch.978.
perans , poft receffum Lotharii , cum copiofo exer loquentis : Indictione VI , die dominica , XVIII An.Ch.978.
citu per Lotharingiam Francicam ingreffus , & Kalendas Maii , poft Pafchalem feftivitatem à
Remenfem , Laudunenfem , Sueffionenfemque, pro Sanctis Archipræfulibus Dunftano & Ofwaldo , &
vincias omnia devastando pertranfiens , ufque Pa decem Epifcopis in Kyngeftune ad regni faftigium
rifius venit , & fuburbium civitatis incendit , in eft confecratus , ideoque hoc Chrifti anno , in
Francia à Kal. O&obris ufque ad Kal. Decembris quem notæ illæ temporariæ competunt. Sub
fines ejus diverfa clade vaftavit , inquit idem Nan dit Annaliſta Mailrofenfis , XXXVIII an
gius. At Lotharius congregato ingenti exercitu nis in multis calamitatibus regnavit , pro fratris
Juper boftes irruens , eos fugere compulit , ( in Axo fui nece. Quare cùm Ethelredus anno MXVI
næ tranfitu) maximo detrimento affecit, eofdem perierit , regni ejus initium à præfenti anno re
que tribus diebus & tribus noctibus perfequens af petendum , non verò à fequenti , in quem Al
que ad flumen quod fluit inter Ardennam ( nempe fordus Malmesburienfem errantem fecutus, San
Mofam ) , interfectâ ex iis maximâ multitudine &i Eduardi martyrium differt. Martyrii ejus dies,
cum triumpho reverfus eft in Franciam : Otto au nempe XV Kal. Aprilis , in variis Martyrologiis
tem Imperator cum his , qui evaferant , confusé à Bollando ad eum diem in ejus Vita laudatis
repatrians , non oppofuit ultra redire in Franciam, legitur , ficuti in Chronico Saxonico nuper
ait idem Nangius. Tunc autem contigit illud Oxoniæ edito , ac in Chron. Bromptoni pag.
miraculum , quod Baronius in hac expeditione 874. Sanctus Eduardus vulgò Martyr cogno
in gratiam Ottonis factum fuiffe à Sancto Wol minatus , inter Angliæ Reges hujus nominis fe
fango Epifcopo Ratifponenfi , ex Auctore ejus cundus numeratur.
Vitæ narrat. Narrat autem Malmesburienfis citatus no- VI.
III. Anno tandem CMLXXX Ottonem Imp. & vercam Eduardi ei infidias ftruxiffe , & dum laf- Eifuccedit
TIE
Lotharingia Lotharium Regem fuper Carum fluvium conve Ethelredus
0 fus venatione reverteretur , eam poft libata bafia frater.
Ottoni II in
beneficium nientes , datis invicem facramentis pacificatos , poculum porrectum avide haurientem per fatel
data. Lotharingiamque à Lothario abjuratam refert Si litem ficá transfodiffe , ac fine honore fepeliri
gebertus. Nangius verò ex Hugone Floriacenfi, juffiffe. Sed adfuit divina ferenitatis affenfus, fub
non fuper Carum , fed Remis pacificatum , non dit Malmesburienfis , qui innocenter cafum mi
abjuraffe , fed in beneficium Lotharingia Ducatum raculorumfublimaret gloria. Paulò pòft : Credi
Ottoni dediffe Lotharium , id contra Principum tumque & celebriter vulgatum , quod propter ejus
regni voluntatem factum , magis eorum corda con in Edwardum infolentiam , multo poft tempore tota
triftaville fcribit. patria fervitutem infremuiffet barbaricam , quod
B IV. Porrò ab hoc Chrifti anno Franci à Carolo fcilicet a Danis , ut infrà videbimus , devaſtata
Francorum Lotharingiæ Duce , ejufque pofteris valdè alie fuerit. Porrò fanctus Eduardus Martyr appella
odiainCa
rolum Lo nati funt, eòque magis, quò pervicaci per annos tur, etiamfi pro Chriftianæ religionis fide non
tharingia decem contumacia eos fatigavit ; indeque Ludo obierit , ficut & Sanctus Eduardus Rex , ejus
Ducem ar- vico Francorum Rege , hujus nominis V , de
dent. ex fratre Ethelredo nepos, Confeffor dicitur, licet
mortuo , univerfos à fe alienos fenfit , & illatæ coram fidei hoftibus fidem Chrifti profeffus non
injuriæ feveros judices expertus eft. Nam Franci fit , quòd ufus ita tunc ferret. Idem Malmesbu
Primates eo relicto , ad Hugonem , qui Ducatum rienfis lib. 2. de Geft.Reg.cap . 10. fcribit : Ethel
Franciaftrenuè tunc gubernabat , magni illius Hu redus filius Edgari & Elfreda regnum adeptus ,
gonisfilium , cujus ante mentio facta eft , fe confe obfedit potius quàm rexit annis XXXVII. Ejus
rentes , eum Noviomo civitate folio fublimant Re
vita curfus fævus in principio , mifer in medio ,
gio , inquit Chronographus fancti Benigni . Hoc turpis in exitu afferitur. Ita parricidio , cui conni
ipfo anno , quo Otto II Franciam invafit, Ger ventiam adhibuerat , immanis , ita fuga & molli
bertus Diederici Metenfium Epifcopi nomine tie infamis , ita morte miferabilis fuit.
Epiftolam ordine XXXI adversùs Carolum Ingulphus juxta noviffimam Hiftoriæ ejus VII.
fcripfit , in qua ait : Cruenta manu & ad omne editionem Oxoniæ factam pag. 84. quàm mife- Miferftatus
Anglia per
fcelus femper promptiſſima , cum latronum grege randus ftatus Angliæ fuerit fub fancti Eduardi annos am
&furum manipulo , dum fratri tuo nobili Franco proximis fuccefforibus his verbis exponit : Rex plius LX.
rum Regi (Lothario nempe ) Laudunum civita Ethelredus , filius Edgari Regis poft S. Eduardum
temfuam, inquamfuam , nunquam utique tuam, Regem , & tandem Dei Martyrem , germanum
dolo malo furriperes , eumque regno fraudares , & fuum , miferrimè regnavit annis XXXVIII.
Imperatoriamfororem regnique fui confortem infa Tempore cujus Danorum exercitus totam Angliam
nrares , tuifque mendaciis commaculares ? Paulò plurimùm tribulabant , & Ecclefias ac cænobia in
poft : Abhinc nifi refipifcas Spiritus fan&ti gladio, immenfum opprimebant . Perdurabatque tanta tri
qui mihi commiffus eft , cum tibi computribilibus bulatio per plures annos fequentes , fcilicet per tem
membris refcindam , atque igni tradam inextin pora quatuor Regum , ideft, ipfius Ethelredi, Knuti,
guibili. Plura alia hanc in rem Blondellus in Haroldi , & Hardeknuti , qui mortuus anno
Pleniori Affertione Genealogiæ Francicæ pag. MXLII Sanctum Eduardum Confefforem ha
265. &feqq. quæ ad majorem fequentibus annis buit fuccefforem.
dicendorum evidentiam narranda nobis fuère.
Ad num . IV. Cùm locus fepulturæ Sanctæ VIII.
V. Translatio
S.Eduardus Ad num. II & feq. Sanctum Eduardum An Gudilæ Virginis, quæ anno circiter DCCXII
S. Gudila.
gliæ Regem juffu novercæ fuæ hoc anno à fuis in Belgio vixit & mortua eft , crebris miraculis
occiditur injuftè peremptum , non folùm uterque Chro eniteret , Reliquiæ ejus Morzelam , Brabantiæ
nographus Saxonicus tradit ; fed etiam Simeon vicum , ut tradit Miræus , & Morzelâ vaſtatâ
Dunelmenfis, Hovedenus , Wigornienfis, An Bruxellam translatæ funt , uti docet Hubertus,
naliſta Mailroſenfis , & Thomas Rudbornus in qui ejus Vitam poft annum MXLVII fcripfit,
Hiftoria Majori Wintoniæ , characteribus , ex à Bollando ad diem VIII Januarii recitatam.
Actis publicis , ut videtur , defumtis iifdem ferè In ea cap. X dicitur, Carolum filium Lotharii Re
verbis confirmant. Sufficiet hic referre verba gis Francorum , cùm Auctor dicere debuiffet ,
Tom. IV. D 3 Lotharii
 42 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. Ldtharii fratrem , Bruxellam veniffe , & corpus delitate , leni jugo Domini colla ſubmittant. A quà S Æ C. X.
An.Ch.979 fanctæ Gudilæ in Ecclefiam fanti Gaugetici , ergo prafata Ungrorum gente multis precibus ipfe An.Ch.979 .
quæ Bruxellæ etiamnum extat, intuliffe . In alia invitabar venire , aut milos meos in opus Evan
Vita hujus Sanctæ ab Auctore anonymo elucu gelii illuc dirigere , ad hos dum tranfmitterem fa
brata , & à Surio ad eandem diem relata , quam tis idoneos viros ex Monachis , canonicifque Pres
folam viderat Baronius , legitur , Carolum vo byteros , atque de fingulis Ecclefiafticis Gradibus
luiffe Ecclefiæ Morzelenfi ablata reftitui , fed id Clericos , & vita & omni converfatione illorum fic
confequi non potuiffe , impeditum ab iis , qui ordinata , quemadmodum in Geftis Anglorum di
Hermenfrido favebant . Cùm tamen Hermenfri dici , tantum divinâ gratiâ fuis inftitutionibus fru
dus , ejufque complices retinuiffent , quas inva &
tum ftatim miniftravit , ut ex iifdem nobilioribus
ferant terras , & corpus fan&
tæ Gudila Carolo Ungris utriufque fexûs Catholica fide imbutos , at
dediffent , is illud in Ecclefiam fancti Gaugerici que facro lavacro ablutos , circiter quinque millia
Bruxellas deferri juffit. Quo anno hæc Trans lucrarentur.
latio peracta fuerit , incompertum . Chrifliani autem , quorum major pars populi IV.
'
eft , qui ex omni parte mundi illuc tractifunt capti- Hungari ad
vi , quibus nunquam foboles fuas licuit nifi fur. fidem Chri
ftianam fus
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6472. tive Domino confecrare , modo certatim nullo ob- scipiendam
Hifpan.
fiante timore offerunt eas baptizare , & gratu diſpoſiti.
MXVII.
8. E. D 11. P. 20. April. Indict. 7.. lantur omnes tanquam de peregrinatione fua in
Anno He
giræ JESU CHRISTI 979. patriam reducti , quod Chriftiano modo Oratoria
CCCLXIX ,
audent conftruere , & licentiâ perceptâ linguam
inchoato die BENEDICTI VII PAPE 5 .
ligatam in laudem Salvatoris præfumunt folvere.
29. Julii OTTONIS II IMP. 7. & 13.
fer. 3. Ipfi enim Barbari , mirà Omnipotentis Dei opes
BASIL. & CONST. IMPP. 4 rante Clementia, quorum licet adhuc Gentilitate
fint quidam detenti , nullum tamen ex illorumfub
I.
D num. I & feq. Sanctus Eduardus Angliæ ditis vetant baptizari , nec Sacerdotibus invident
S. Eduardus ARes mefarie occifus eft anno fuperiori ,
Anglia Rex quocumque libet proficifci , fed ita concordes funt
anno fupe ut ibidem vidimus. Baronius , qui ejus Marty Pagani cum Chriftianis , tantamque adinvicem
riorioccifus. rium in annum præcedentem contulit, ait Ethel habent familiaritatem , ut illic Ifaia videatur im
redum fratrem ejus puerum decennem Kalendis "pleri Prophetia : Lupus & agnus pafcentur fi
Maii die dominica à Sanctis Archiepifcopis Dun " mul , leo & bos comedent paleas. Factum eft
ftano Cantuarienfi , & Ofwaldo Eboracenfi co ergo , ut penè cuncta Ungrorum natio fit prona ad
ronatum fuiffe. Verùm Kalendæ Maii hoc an percipiendam fidem fanétam. Sed & alia Scla
no in feriam quintam inciderunt. Symeon vorum provincie ad credendum promptæ ; &
Dunelmenfis Eduardi martyrium cum fuperiori eft ibi mellis quidem multa , operarii autem
Chrifti anno etiam alligat , fed Ethelredum eo pauci.
dem anno XVIII Kal . Maii coronatum tradit, Unde quoque vifum eft jam neceffarium effe, V.
quod meliùs procedit ; cùm is dies anno fupe quatenus Sanctitas Vejira illic aliquos jubeat ordi- PetitPiligri.
riori dominicalis fuerit. Eundem diem Vi nus ut mit
nari Epifcopos , quia & quondam Romanorum tantur
pra
gornienfis exhibet , ideoque numerus XVIII Gepidarumque tempore proprios feptem Antiflites dicatores.
ante Kalend. Maii apud Weftmonafterienfem eadem orientalis Pannonia habuit & Mafia , mea
à Baronio citatum à Librario omiflus . Janeta Laureacenfi , cui ego indignus miniftro , Ec
II. Ante & poft mortem Edgari Regis magna clefia fubjectos , quorum etiam quatuor , ufque
Concilium inter Proceres Anglorum contentio fuit de eji dum Ungri regnum Bavvaricum invaferunt (quod
de caufaCle
ciendis Monachis ex Ecclefiis in quas in annò CM contigit ) ficut præfenti cognitum eft
ricorum &
Monacho troducti fuerant , & de reducendis in eafdem atati , in Moravia manferunt. Quod nimiùm,gra
rum Anglia. Presbyteris fecularibus , quos Clericos vocant. ve ac valde onerofum eft mihi , ut tot Pontificii
In Synodo Calnenfi ( erat Calne vicus Regius ) Parochias folus prædicando circumeam , quibus
1 Dunftanus à Monachis fortiter ftetit , aliique in neceffitate & adjutorii inopiù cogor nunquam
ejus fententiam concefsère , ut narrat Baronius meamfubtrahere præfentiam. Ecce , dominorum
ex Weftmonafterienfi , & refert etiam Malmes amantiffime , hujufmodi Ecclefiafticis mancipatus
burienfis lib. 2. de Reg. cap. 9. qui tamen hoc officiis detineor, & , ni feciffem moram fæpe dicta
Concilium , ficut & Hovedenus, vivente adhuc gentis converfioni , ire & profterni ad Vestre San
Edgaro Rege congregatum credidit. Etitatis veftigia non diftuliffem. Petit poftea Pil
III. Ecclefiam Laureacenfem regebat hoc tempo grinus , ut fibi Pallium , quod fui Prædeceffo
Piligrinus re Pilgrinus & Piligrinus , electus anno Chrifti res accipere foliti erant , dirigere dignetur ,
Archiep. CMLXXI . Is Pallium à Benedicto Papa pe
Laureacenfis & confirmari fibi commiffam populi guberna
Hungaro tiit , literis à Lambecio lib.2 . Biblioth. Cæfareæ tionem .
rum conver- pag. 641. & feqq. recitatis , fe feque excufavit Benedictus VII his literis acceptis alias de VI.
fioni
bit. incum- a perfonali acceffu ad SS . Petri & Pauli limina, dit , infcriptas Hrotberto S. Moguntinæ Ecclefiæ, Litera Bene
Dioterico S. Trevirenfis Ecclefiæ , atque dicti VII an
quia , inquit , à neophyta Ungrorum gente huc Adal
Epifcopos
ire prohibeor , apud quam fœdere pacto , fub occa berto S. Magdaburgenfis Ecclefia , parique modo Germanis.
fione pacis fiduciam fumfimus operam exercere Gereoni S. Colonienfis Ecclefiæ , atque Friderico
prædicationis. Cujus enim terror gentis ex longo S. Juvavenfis Ecclefiæ , fed && Adaldago S. Bre
tempore etiam aliarum provinciarum prædicatori menfis Ecclefia Archiepifcopis , pariterque domino
bus mea diœcefis hactenus aditum claufit ad quis noftro Ottoni gloriofiffimo Imperatori Augufto ,
nihilominus præfentis opportunitas temporis ire me atque nepoti fuo Heinrico præcellentiffimo Duci
vocavit. Quibus Deus Omnipotens , qui folita Bawariorum , ceterifque omnibus Epifcopis & Ab
fua pietate femper difperfa congregat , aperire di batibus , Ducibus atque Comitibus Galliæ atque
gnatus eft januam cordis fui diu claufam , ut dis Germanie . In iis afferit Pontifex Piligrinum
fciffo velamine duritiæfuæ , depofitaqueferina cru duos ad fe mififfe Præsbyteros , & Laureacen
Gis
 in Annales C. Baronii .
SAC. X. fis Ecclefiæ Privilegia , in quibus continebatur,
An.Ch.979. quod atate Pontificatus B. Symmachi ( anno
DXIV demortui ) hujus almæ fedis Apoftolici
Præfulis , præfata San&
ta Lauriacenfis haberetur
Ecclefia Metropolis : & inquantum tam exinde ,
quàm etiam de Pafionibus beatorum Martyrum ,
qui illic plures in tempore perfecutionis pro fide rint. Imò eæ anno CMLXXVII fcriptæ ;
Chrifli variis funt tormentis multati , colligere cùm ibidem referat Lambecius epitomen Di
poffumus , ex omnibus Ecclefiarum diœcefibus Pan- plomatis ab Ottone II emiffi , quo is Metropo
nonia , hac antiquitate & Archiepifcopii dignitate litanam Ecclefiæ Lauriacenfis dignitatem con
elle primitiva creditur ; quæ jam multis retroactis
temporibus ex vicinorum frequenti populatione
Barbarorum deferta & in folitudinem redacta, nul-
lum Chriftiana profeffionis habitatorem meminit ,
ufque dum invictiffimus Auguftus & pater patriæ,
genitor quippe pii (fc. Ottonis II ) Imperatoris
noftri (quem adhuc fupereffe & diú dominari mun-
dus exoptat ) , bellico tropheo eorum vires retudit,
anno nempe CMLV.
VII. Nunc autem , quam ob rem vocibus exultan
Dilatatio fi tibus in · laudem Omnipotentis Dei erumpimus ,
dei Chriftia
nainHun non folùm fancta Dei Lauriacenfis Ecclefia , ho
garia. ftium ceſſante terrore cum accolis fuis pace
tranquillitate potitur ; verum etiam ipfi dudum
inimici , illum , quem perfecuti funt more gentili,
jam jam Chriftum baptizati profitentur , & Sa
cerdotes modò haberi defiderant , ac , prout fcire
rudes potuêre , venerantur , & Ecclefias quafdam
in jua terra, quas patres incendio delerunt , po
fteri reftaurare videntur. Hac ergo fuadente ra
tione , quod prænominati Santa Lauriacenfis Ec
clefia Archiepifcopi poftulatio antiquâ Apoftolica
auctoritate commendatur , & præterea quod , cum
juftum effet , pariterque utile etiam vifum eft , ut
ad fructificandas Deo gentes ex novitiis cultoribus
fidei Ungrorum atque Maravorum , five etiam
aliis multis Sclavorum fua Parochia finitimis , il
lic ordinatis Epifcopis fecundùm quod antiquitus
difpofiti erant , eis hunc conftitueremus Archie
"
pifcopum. Quoniam autem Saltzburgenfis Eccle
Jia Metropolis abufa eft fubjectione fancta Lauria
cenfis Ecclefiæ Pontificii ( pro Pontificatu ) oblite
rata & attenuata fua dignitate ex devaftatione gentem , poftquam anno CMLV ab Ottone
Barbarorum , quam propterea perceptis Apoftolicis M. acie victa fuit , valdè imminutam ac debili
Privilegiis nequaquam patimur privari , cùm & tatam fuiffe , ideoque & innatam ferociam fen
priorafint Saltzburgenfibus , & ideo auctoritativa, fim depofuiffe.
quæ conditio teftimonii etiam apudfecularia judicia
viget & prævalet.
VIII. Paucis interpofitis ait Benedictus VII : Sicut
Divifio Sa modernis temporibus fanta memoria Agapitus
luburgenfis Papa ( hujus nominis II , cujus literas fuo loco
cenfisMetro retulimus ) terminos earundem Parochiarum ab
poleon con invicem diftinxit ; fic & ipfi diffinimus , ita quoque
firmatur.
ut fan&ta Saltzburgenfis Ecclefia fuperioris Pan
noria Epifcopos habeat Suffraganeos , quibus uf
que buc fui Pontifices præeffe videbantur cum tan
ta talique Diæcefi , quali hactenus in inferiori ufi
funt Pannonia. Sancta autem Lauriacenfis Eccle
fia in inferioris Pannonia atque Mafia regiones ,
quarum provincia funt Avaria atque Maravia ,
in quibus feptem Epifcoporum Parochie antiquis
temporibus continebantur , Juique Antiftites Ar
chiepifcopalem deinceps poteftatem cum tanta ta
lique diecefi , quali hactenus in ſuperiori ufifunt
Pannonia.
IX.
Utraque Epiftola Tom. IX. Concil . pag.719 .
Metropolis
Laureacenfis recitatur, fed ex editione parum correcta. Lam
duravit becius , qui eas refert , ait in correctis exem
ufque ad plaribus legi Lauriacum , & Lauriacenfem
annum
смӑсіі. Ecclefiam , non verò Laureacum aut Laurea
cenfem Ecclefiam , obfervatque has literas in
43
ter annum CMLXXV , quo Benedictus VII SÆ C. X.
creatus Pontifex , & CMLXXVII exeuntem, An.Ch.979.
fcriptas eile ; cùm Robertus Moguntinus Archiep .
& Diotericus , feu Theodericus Archiep . Trevi
renfis anno CMLXXVII , tefte Trithemio
in Chronico Hirfaugienfi , vivendi finem fece
firmavit literis , in quibus dicitur : Datum III
nonas Octob. anno domini DCCCCLXXVII, indict.
VI anno regni Dn. Ottonis Imperatoris Augufti
XVII. Acum in civitate Ratisbona , quod ef
fectus fuit commendationis Benedicti VII , cui
detulit Otto II . Has autem Piligrini & Bene
dicti VII literas huc ufque diftulimus , quòd me
moriæ lapfu illas tunc prætermiferimus. Porrò
Piligrinus ultimus fuit Lauriacenfium Archiepi
fcoporum , qui enim ei anno CMXCII fe
cundum antiquum MS . Bibliothecæ Cæfareæ,
non verò CMXCI fecundùm Hundium in
Metropoli Salisburgenfi , fucceffit , non jam
amplius Lauriacenfis fuit Archiepifcopus , fed fo
lumEpifcopus Paffavienfis , & tam ipfe , quàm
omnes ejus fucceffores deinceps caruerunt Ar
chiepifcopali Pallio, inquit idem Lambecius. Geifa
porrò , qui hoc tempore apud Hungaros regna
bat , mite ingenium fortitus erat , cujus filium
Stephanum ac poftea in regno fuccefforem bapti
zavit Sanctus Adalbertus Pragenfis Epifcopus, de
quo fecundus Auctor Vitæ hujus Antiftitis lo
quens afferit , illum , poftquam in Epifcopatum
Pragenfem reftitutus fuit , quod anno CMXCIV
contigit , Hungaros à religione Chriftiana alie
nos non inveniffe : Non tacendum , inquit ,
quodjuxta pofitis Ungaris nunc nuncios fuos mifit,
nuncfe ipfum obtulit : quibus etiam ab errore Juo
parum mutatis umbram Chriftianitatis impreffit.
Sed de plena Hungarorum converfione , quo
rum barbaries nunc manfuefcere incipiebat , fuo
loco fermo erit. Juvabit etiam obfervare hanc
ANNO PERIODI GRECO-ROMAN Æ 6473 . Anno Era
Hifpan.
MXVIII.
© 9. DC . D.12 P. 11. April. Indict. 8.
Anno He
JESU CHRISTI980. giræ
CCCLXX ,
BENEDICTI VII PAPE 6. inchoato
'die 5.Julii
OTTONIS II IMP. 8. & 14. fer. 7.
BASIL. & CONST . IMPP . 5 .
I.
A Num . I ad V. San& t us. Adalbertus Epifco
-
pus Pragenfis & Martyr , cujus Epifco S. Adalber
tus post
patûs initium in præfentem annum confert Ba- triennium
ronius , eam tantùm dignitatem adeptus eft an- Epifc. Pra
no CMLXXXIII. Hujus fancti Antiftitis à genfisdicters.
Leone Oftienfi Bohemorum & Prufforum Apo
ftoli appellati Vitam primùm fcripfit Anonymus
Coenobii Romanii Sanctorum Bonifacii atque
Alexii Monachus , imperante Ottone III , ut
ipfemet teftatur num. XVI. Hunc Anonymum
proximè fecutus eft alter Monachus , qui aliam
ejufdem Sancti Vitam regnante Sancto Henrico,
poftmodum Imperatore , elucubravit, ut ipfe
D 4 met

44 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. X. met indicat num.I. Utramque viderat Baronius,
An.Ch.980.
& utramque refert Henfchenius ad diem XXIII
Aprilis ; priorem verò Mabillonius Sec. V Bene
dict . pag. 846. Sed antequam de ejus Epifcopa
tu verba faciamus , aliqua nobis neceffariò præ
mittenda funt.
II.
Ottonem II hoc anno Romam profectum
Profectio
Romana effe rectè fcripfit Baronius , docetque Chrono
Ottonis 11. graphus Hildensheimenfis , qui ad hunc annum
fcribit : Lotharius Rex (nempe Francorum ) cum
magnis muneribus ad Imperatorem veniens , fe fe
cumfiliofuo ( nempe Ludovico V cum patre re
gnante ) fubjecit voluntati Imperatoris : & eodem
anno firmata pace Imperator Italiam penetravit.
De hac pace loquitur Sigebertus in Chroni
co hoc anno , referens Ottonem Imp. & Lotha quafi longævum & minus validum regno privare ,
rium Regem Super Carum fluvium convenientes ,
datis invicem facramentis pacificatos , Lotharin
giamque à Lothario abjuratam. Nangius verò ex
Hugone Floriacenfi, nonfuper Carum , fed Rhe
mis pacificatum , non abjuraffe , fed in beneficium Ji converfus , tanta fe erga Dominum devotione
Lotharingia ducatum Ottoni dediffe Lotharium ,
id contra Principum regni voluntatem factum ,
magis eorum corda contriftaville fcribit : verùm
cùm Otto ufque ad mortem in Italia manferit,
& per eam mortem Adalbertus Pragenfis Epi
fcopus dictus fuerit , non fequitur Adalbertum
ante annum CMLXXXIII ad infulas pro
motum fuiffe.
III. Natus eft hic Sanctus in Bohemia maxima
Floret S.
Adalbertus tunc ex parte infidelitatis errore præventâ , fed in
poftea Epifc. illis finibus , ubi Chriftiana religio florebat , &
Pragenfis. quidem ex nobiliffimis ac piiffimis parentibus .
In facri Baptifmatis lavacro datum eft illi no
men Vuoytiech, ut narrat antiquior ejus Vitæ Au
&or. In Codice , quo ufus Baronius , num . I
dicitur Wentius , fed errore , ut videtur , Libra
rii , pro difcendis liberalibus ftudiis miffus eft
à patre ad Adalbertum Archiepifcopum Magde
burgenfem , qui ei in confirmatione facrofancti
chrifinatis Adalberti nomen dedit. Poftea in
patriam rediit , ubi mortuo Epifcopo in ejus lo
cum Adalbertus nofter fubftitutus eft , quo tem
pore Boleslaus Pius , Sævi filius , Bohemiæ Dux
Principatum gerebat. Rediens interea de Sarace
nico bello , adiit Veronam Imperatorius apex ,
fcilicet Ottofecundus , &c. Ad hunc ergo Sclavo
nica manus perrexit , ferens legationem de parte
Ducis obtulit electum Epifcopum , &c. Confe
cratus ille fefto amicorum domini Jefu Petri &
Pauli , multo comitatu equitat in dulcem patriam.
Otto verò II anno CMLXXXIII Verona
Placitum habuit , ut difertè notat Chronogra
phus Hildensheimenfis. Quare eo Chriſti an
no in fefto Apoftoloru m Petri & Pauli Adalber
tus confecratus eft Epifcopus Pragenfis . Baro
nius num. IV tradit , eum triennio apudfuos in
Epifcopalifunctione manfiffe. Sed ex infrà dicen
dis conftabit , eum Epifcopatum non reliquif
fe ante annum CMLXXXIX , & anno fo
lùm CMLXXXIII eam dignitatem confe
cutum effe.
IV. Ad num. X & feqq. Haraldus anno circiter
Haraldus
Dania Rex CMXXXI in Dania regnare cœpit , annoque
occiditur. CMXLVIII cum filio Suenone fidem Chriftia-
nam fufcepit , quæ latiùs tunc per Daniam pro-
pagari cœpit , uti anno CMXLIX num . I &
feq. narravimus. Verùm poft aliquot annos
Sueno ejurata , quam fuis fciebat effe exofam ,
Chriſtiana religione , arma adversùs patrem ca-
peffit , eâque profligatâ illum fugere compulit,
O
1
qui hoc anno fagittà vulneratus moritur , uti s AC. X.
oftendit ejus epitaphium à Baronio num. X reci- An.Ch.980 .
tatum , & ibidem Adamus lib . 2. cap . 18. pergit
perfecutionem exponere, quæ Danorum Eccle
fias læfit, & poft multa Suenonem Daniæ Regem
à Deo caftigatum , regno privatum , & in An
gliam pulfum , indeque repulfum tradit. Quæ
omnia , aliaque uno tenore Baronius recitat , &
nos ad majorem claritatem in fuos annos diftri
buemus.
Fufiùs Haroldi mortem & cladem narrat Hel V.
moldus lib. I. Chron . Slavorum cap . 15. aitque : Eo mortuo
Apud Danos Sueinotto , filius Chriftianiffimi Regis gravus per
Haroldi , diabalico fpiritu inflammatus , multas Chriftianos
adversùs patrem molitus eft infidias , cupiens eum Dania exci
tata.
& opus divinæ plantationis de finibus Danorum pe
nitus exterminare. Haroldus autem primùm qui
dem gentilis , deinde magni patris Ummi ( Archie
pifcopi Hamburgenfis ) doctrina ad fidem Chri
exercuit , ut non furrexerit fimilis ei inter omnes
Reges Danorum , qui tantam Aquilonis latitudi
nem , ad fidem divina cognitionis traxerit , ut
omnem terram Ecclefiis & Sacerdotibus fecerit effe
infignem. Hujus viri induftria , in divinis quidem
rebus fuit eximia , nihilominus tamen in mundana
Japientia , in his videlicet , quæ ad regni guberna
tionem pertinere videntur , adeo claruit , ut leges
& jura ftatuerit , quæ pro auctoritate viri , non
Jolum Dani ; fed & Saxones adhuc hodie fervare
contendunt. Concitantibus ergo his , qui Deofer
vire & pacem Regis detrectabant , Dani unanimi
confpiratione Chriſtianitatem abdicant , &ftatuen
tes impium Suein in regnum , patri ejus Haroldo
bellum indicunt. Paulò pòft : Ventum eft ergo ad
bellum , in quo conflictu victa eft pars Haroldi , ce
cideruntque vulnerati multi. Ipfe verò Haroldus
graviter fauciatus fugit ex acie , afcenfaque navi
elapfus eft ad civitatem opinatiſſimam Slavorum ,
nomine Winneptam. Ubi præter fpem , quia bar
bari erant , humanè receptus , poft aliquos dies ex
eodem vulnere deficiens , in Chrifti confeffione mi
gravit , adfcribendus non folùm inter Deo dignos
Reges ; fed etiam inter gloriofos martyres . Regna
vit autem annis quinquaginta. Quo defuncto Suein.
regno potitus , infua crudelitate favire cæpit , gra
vijimam in Chriftianos perfecutionem exercens.
Confurrexeruntque omnes iniqui infinibus Aquilo
nis , gaudentes vel tunc patere locum malitiæ fuæ,
bellis fcilicet & perturbationibus , cœperuntquefini
tima regna vexare terrâ marique.
Auctores Anglici , uti notat Alfordus hoc VI.
anno num . IV Suenonis mentionem primum fa- filius
Sueno in
ejus
ciunt anno CMXCIV , indeque fequentis fe- Angliam
culi initio , quando Angliam femel iterumque irrumpit.
ingreffus , ea tandem potitus eft , eundem no
minant. Omnes tamen incurfum aliquem Dano
rum ad Ethelredi Regis exordia referunt. Sue
nonem verò cum illis fuiffe , docet Adamus apud
Baronium num. XIV , cùm ait poft annos qua
tuordecim, anno fcilicet CMX CIV , è Scotia
folviffe , ut repulfam , quam hoc anno tulit, ul
cifceretur. De Suenonis itaque adventu in An
gliam intelligendi funt Wigornienfis , Florile
gus, Hovedenus & alii , qui ajunt : Anno nongen
tefimo o&
togefimo Suthamtonia , à Danicis piratis
devaftatur , & ejus cives omnes ferè vel occifi , vel
captivi abducti funt : nec multo poft Tenedland in
fulam idem devaſtavit exercitus. Quo etiam anno
civitatis Legionum provincia , à Norwegenfibus
Piratis
 in Annales C. Baronii .
A SEC. X. Piratis devaftatur. Tanetum igitur infula in
An.Ch.980. Cantio , & urbs Legionum hoc anno à Danis
devaftatæ, & uti ex Adamo Bremenfi citato col
ligitur , à Suenone expeditionis hujus Principe,
qui regno expulfus , fedem quærebat . Sed quia
Chriftianorum juratus hoftis , ab Anglis rejectus
eft. Nam, ut habet Adamus Bremenfis, Hericus
potentiffimus Rex Sueonum Daniam invafit, &
Suenonem à regno depulit.
VII. Otto II quorumdam adulatione deceptus re
lurgium in- celfit corde à matre Adelhaida,uti narrat Sanctus
Odilo in ejus Vita in Bibliotheca Cluniacenfi
11 Ottone
ter S.
Adelaidem relata. Illa filium diligens , auctores difcordiaferre
ejusmatrem, non valens , fecundùm Apoftoli præceptum , dans
ad modicum iræ locum , paternum decrevit expe
tere regnum . Ubi à fratre Rege fcilicet Chounra
do, & nobiliffima Mathilde , ejus conjuge benignè
& honorabiliter eftfufcepta. Triftabatur de abfen
tia ejus germania , lætabatur in adventu ejus tota
Burgundia, exultabat Lugdunus Philofophiæ quon
dam matrix & nutrix , urbs inclyta , nec non
Vienna nobilis fedes Regia ( nempe Regum Bur
gundiæ poftmodum verò Cæfar Otto ductuspani
tentia , direxit legationem Regi avunculo , &
faneta recordationis patri Maiolo , fub celerrima
feflinatione obnixiùs deprecans , ut gratiam ma
tris , quam fuis exigentibus culpis perdiderat , co
rum interventibus promereri poffet , orans iterùm
eos obfecrans , ut quantocyus poffent , unà cum
Augu matre Papiam eis ftuderent occurrere.
Tantorum enim virorum ufa confilio , apud Papiam
tempore ftatuto occurrit materfilio , quo cùm mu
tuo fe cernerent , flendo & lachrymando toto cor
pore folo proftrati , humiliter fe falutare cœperunt.
Affuit infilio bumilis pænitudo , erat in matre li
beralis remiffio , permanfit in utrifque de cetero
perpetuæ pacis indivifa connexio.
VIII.
AS. Maiolo Idem narrat Syrus Monachus in Vita Sancti
aufertur. Maioli Abbatis Cluniacenfis lib.3 . qui ait : Impe
rator matrem zelabatur , quia apud fe faljo cri
mine deferebatur ; in eamque tunc quafi Reipu.
blica dilapidatricem , & fui ab ea expulfatricem ,
per falfos delatores tali fimulubatur jurgio , ut
eam verfa vice propellere minaretur regno , &c.
Chronographus Magdeburgenfis ad annum
CMLXXVIII fcribit : Adelheidis Impera
trix cum filia Athelheide Abbatiffa in Italiam
profeta eft propter quafdam difcordias inter fe
filium factas. At non in Italiam , ut rectè Ma
billonius Tom. V Benedict . pag. 580. fed in Pro
vinciam , ubi Conradus cognomento Pacificus
ejus frater regnabat , feceffit Adelhaida ; cum
que reconciliatio facta fit Papiæ , ad hunc Chri
fti annum , quo Otto II in Italiam abiit , ea
revocanda eft. Et quidem anno infequenti
Pafcha Romæ Otto celebravit præfente matre ,
ex eodem Chronographo .
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6474.
Hifpan .
MXIX 10. B. D 13. P. 27. Mart. Indi&. 9 .
Anno He
giræ JESU CHRISTI 981 .
CCCLXXI .
inchoato die BENEDICTI VII PAPE 7.
6.Jul, fer. 4. OTTONIS II IMP. 9. & 15.
BASIL. & CONST. IMPP. 6.
I.
Nicolaus num. I. Antonius Studita Patriarcha Con-
Chry/ober ftantinop . ineunte anno nongentefimo fep
gesfit Patri- tuagefimo nono abdicavit ; & paulò poft me
dium anni nongentefimi octogefimi tertii Nico
45
laus Chryfoberges Patriarcha Conftantinopolita- SA C. X.
nus conftitutus eft , uti anno CMLXXVI An.Ch.981 .
archa Con
num. III oftendimus. Neque Chryfobergis ini
ftantinop.
tium cum præfenti anno illigari poteft , etiam
in Baronii anno CMXCV mortem ejus rectè
narrantis fententia ; cùm ipfemet fateatur, eum
fedem tenuiffe annos XII & menfes VIII.
Quantis virtutibus Antonius exornatus fuerit ,
anno CMLXXV infinuavimus.
Eruptio verò Samuelis Bulgarorum Regis bel II.
licofiffimi ad annum præcedentem retrahenda. Bellum Bid
garicum.
Cedrenus enim pag. 695. ait : Samuelus homo
bellicofus , ac quietis impatiens , nactus licentiam,
Romanis exercitibus bello adverfus Durum occu
patis , totum Occidentem incurfionibus vexavit &
cetera à Baronio ex Curopalate hic recitata.
Quare cùm bellum illud civile initio imperii
Bafilii ortum quadriennale tantum fuerit, ut fuo
loco vidimus , fub finem anni CMLXXIX ,
aut faltem infequenti extinctum eft. Ad hunc
annum referendum quod ibidem de Bafilii Im
peratoris in Bulgariam expeditione narrat Ce
drenus. Bafilius Imperator , inquit , ut primùm
Duri negotio fe expediit , ulcifci Šamueli maleficia
cupiens , collectis Romanis exercitibus " in Bulga
riam ipfe ducere ftatuit. Verùm hæc expeditio
infelix fuit ; cùm Imperator ægrè per fauces
Philippopolim pervenerit , deceptus à Stepha
no Scholarum Occidentalium Domestico, quem
obftatura humilitatem Contoftephanum appellabant,
Leoni Meliffeno , quo Imperator utebatur, ini
miciffimo.
Otto II hoc anno Natalem Domini Roma ce- III.
lebravit , inquit Lambertus Schafnaburgenfis . Initium belli
inter Ott o
Chronographus verò Hildensheimenfis notat , nem 11
eum Pafcha in eadem urbe celebraffe. Denique Gracos gefti.
Hermannus Contractus juxta editionem Cani
fianam , Otto Imperator, inquit, peragratâ Italiâ,
Campaniam Calabrofque fines cum exercitu ingre
ditur. Sigebertus verò : Otto Imp. Apuliam &
Calabriam Italia provincias ad jus regni Græcorum
appendentes transferre ad imperium Romanum
conatur , maximè propter affinitatem , quam per
uxorem fuam Theophaniam cum Imperatore Gra
corum habebat.
Anno nongentefimo o &togefimo primo fancti Pe IV.
Anglia ite
troci confefforis martyrium in Cornubia devafta- rùm à Danis
tur à pyratis ; qui anno præterito Suthantoniam Vexata.
vaftaverunt. Qui deinde in Domnania , & in ipſa
Cornubia circa ripas maris frequenter prædas
agebant , inquit Hovedenus , quod & alii Hifto
rici Anglici habent. Quare Dani iterùm Angliæ
maritima invasère , verumque eft quod fcribit
Huntindonienfis pag . 357.poftquam Sancti Edu
ardi Regis Martyrium narravit. Inde dominus
iterùm ad iram promotus , & plus folito irritatus ,
genti peffima malum inextricabile conferre cogi
tus Petrocus monachus fecu
tavit. Floruit San&
lo fexto , quo Romam & Hierofolymam viſita
vit , & in Indiam ac Orientalem Oceanum pe
netravit, qui poftquam fanctiffimè vixiffet, mor
tuus eft in Cornubienfi monafterio circa annum
DLXIV, ut videre eft apud Ufferium in Indice
Chronologico Hiftoriæ Britanniæ , & apud
Alfordum in fuis Annalibus . Teftantur autem
Hiftorici Anglici Epifcopalem fedem erectam
fuiffe in oppido , ubi fepultus fuerat . Incenfa
autem hoc anno Ecclefia cathedrali fancti Petro
ci Epifcopatus aliò translatus fuit, hodieque, ut
teftatur Cambdenus in Cornuvallia , Exonia illo
potitur.
Hoc

46 Critica Hiftorico -Chronologi
SEC. X. Hoc anno Sanctus Adelbertus primus Magde
...Ch.982 . burgenfis Archiepifcopus mortuus eft , ut anno
CMLXXXIII oftendam .
Anno Era ANNO PERIODIGRECO - ROMANE 6475
Hifpan.
MXX. ○ 11. A. D 14. P. 16. April. Indi&. 10.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 982 .
CCCLXXII ,
inchoato die BENEDICTI VII PAPE 8 .
26. Junii
fer. 2. OTTONIS II IM P. 1o. & 16.
BASIL. & CONST. IMPP. 7.
I.
Annal. pag. 427. Danos
Anglia à HovedengisParkIndismalo p²8defacile, his
Danis ve
xatà. verbis narrat : Anno nongentefimo octogefimo fe
cundo ad provincias Dorotenfium ( legendum ,
Dorcetenfium , ut ex Wigornienfi & Florilego
rectè emendat Alfordus ) tres naves Pyratarum
applicuerunt , & Portland devaftaverunt. Civitas
Lundonia igne cremata eft. Idem habent Anna
lifta Mailrofenfis , & quidam alii Hiftorici
Anglici.
11. Hoc anno corpus San&ti Eduardi Martyris ,
Translatio
S. Eduardi quod in loco non longè ab eo in quo necatus
Martyris, fuit , jacuerat , crebrefcentibus miraculis , aliò
cum pompa translatum eft , uti narrat Malmef
burienfis lib. 2. de Geft. Pont. pag. 251. Jacuit
ergo ibi triennio invidentibus inimicis mortuo ce
fpitem Ecclefiafticum , cui vivo inviderant decus
Regium. Sed affuit divina potentia , qui infontem
fignorum levaret gloriâ. Ibi oftenfa de cœlo lumina,
ibi claudusgreffum compofuit , ibi mutus organum
refumfit , ibi prorsus omnis invaletudo fanitati lo
cum fecit. Cùm enim Sanctus Eduardus anno
CMLXXVIII occifus fuerit, triennium illud
anno fuperiori abfolutum fuit. Subdit poftea
Malmesburienfis , Elfrid im Reginam Sancti in
terfectricem , pœnitentiæ causa duo monafteria
condidiffe , & jam lib. 2. de Geft. Reg. pag. 61 .
hæc de eadem Regina dixerat : quoniam animus
indiſciplinatus ipfe pbi tormentum eft , patiturque
fuos eliam hic mens anxia manes , Elfrida de illo
Regali fupercilio inclinata dirè pœnituit , adeo ut
multis annis apud Walewellam (ubi monafterium
fundarat ) carnem in del ciis nutritam , cilicio
convolveret , noctibus folo frata fme cervicalifom
num hauriret , cruces præterea quafcumque poffet
corpori comminifcens ; fpeciofa mulier & pulchre
viro Jobria ; fed quod tantum nefas commifit pana
pœnâ
digna. Sancti Eduardi corpus in Septonienfi
monafterio repofitum , annoque MI à Septento
nienfi Ecclefia ad Glaftonienfem translatum.
Hoc anno magnum prælium inter Ottonem
II & Græcos in Calabria habitum , ut legere eft
anno infequenti.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6476.
Hifpan.
MXXI 12. G. D 15. P. 8. April. Indict. 1 I.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 983.
CCCLXXIII, BENEDICTI VII PAPE 9.
inchoato
die 15.Junii OTTONIS III REG. 1.
fer. 6.
BASIL. & CONST. IMPP. 8.
I. A Num. I ad XVII. Baronius num .Iait,
Pralium in Leonem Oftienfem lib.2 duplicem
lib.2.. cap.9 . duplicem
1
ca
Ottonis II in Campaniam & Calabriam adven- SEC. X.
An. Ch.983.
tum ponere , pacificum alterum , alterum cum ter Ottonem
exercitu. De primo adventu his verbis : Capuam Gracos.
venit , inde Tarentum , ac Metapontum adiit ,
deinde Calabriam. De fecundo : Inde propere ad
fuos rediens anno Domini CMLX X X I I I magno
conflato exercitu iterum in Calabriam dimicatu
rus cum Sarracenis advenit. Verùm Leonem
Oftienfem prælium illud malè in præfentem
annum diftuliffe & Ottonem II anno
CMLXXXI cum exercitu veniffe in Cala
briam, annoque CMLXXXII cum hoftibus
dimicaffe , certum effe debet. De priori ejus in
Calabriam adventu anno CMLXXXI egi
mus. Anno verò CMLXXXII Ottonem II
Saracenis infeliciter pugnaffe , teftantur
Hermanus Contractus jurus editionemcani
fianam, Lambertus Schafnaburgenfis , Sigeber
tus in Chronicis , & cum illis Chronographus
Hildensheimenfis , nec ullus ex Antiquis Leoni
Oftienfi fuffragatur.
II.
Rem geftam his verbis narrat Hermannus : Ottoni It
Græci cum magnis copiis , conductis etiam pretio infauftiffi
Saracenis , calabriam contra Ottonem Imperato- mumfuit.
rem Defendere aggreffi , magnis utrimque viribus
conferta (legendum, confertâ pugná) primò vi
&i , & deinde novâ manu fuccurrentibus Agare
nis exercitum noftrum privant vel capiunt.
Ipfe
que Imperator in mari natando fugiens , ab hofti
bus captus , cùm non agnofceretur ab eis , ad quod
dam caprum maritimum pro pretio , ut rogabat ,
adductus, à fuis redemptus eft. In eo conflictu noflris
infauiffimo, inter alios innumeros Heinricus etiam
Augustenfis interfeptus disparuit , eique Etich in
Epifcopatu fucceffit. Mortis hujus Heinrici San
t
&i Udalrici in Epifcopatum Auguftenfem Suc
cefforis mentio eft in hujus Sancti Vita à Ge
rardo Presbytero ejus familiari fcripta , cujus
verba Baronius num. XIII recitat , animum
tamen non advertens ad errorem , vel Gerardi,
vel Librarii. Ait enim Gerardus : Anno Incar
nat. Domini noftri J. C. CM LXXX 111 Impe
rator cum exercitu Calabriam provinciam adiit ,
&c. loco anno Incarnat. Domini noftri J. C.
CMLXXXII. Mabillonio ètiam Sec. V Be
nedict. pag. 460. fucum fecit locus ifte notanti
ex eo corrigendum effe Hermannum Contra
tum. Præterea Baronius ibidem ait , Sigeber
&
tum anno fequenti confignare mortem Theo
dori Metenfium Epifcopi , cùm tamen Sigeber
tus prælium iftud cum fuperiori Chrifti anno
conjunxerit , annoque CMLXXXIV Theo
derici , feu Dioderici Epifc. Metenfis obitum
narrarit.
III.
Nullus meliùs Hepidanno Sancti Galli Mo
Accurata
nacho hanc expeditionem expofuit , qui tamen ejus narris
in anno , ut paffim in aliis hoc tempore pec- tio.
cavit. Ait is : CMLXXXVIII ( fcribere
debuit CMLXXXII ) Otto Imperator non
contentusfinibus patris fui, dum effet Romæ, egref
fus eft occupare Campaniam , Lucaniam , Cala
briam , Apuliam & omnes ulteriores partes Ita
lia , ufque ad mare Siculum & portum Trafpidem.
Qua caufa Imperator Conftantinopolitanus , fub
'cujus boc erat omnis terra imperio , primò per
nuncios nequicquam eum tentat revocare ab in
cœpto. Dein Saracenos ex Sicilia , & aliis in
fulis maris , & finibus Africa vel Ægypti , ad
versùs eum conduxit in prælium , cum quibus ille
infeliciter dimicavit. Nam ad prandendum eos
venire aftimans , dum paucos in littore maris
quafe
 in Annales C. Baronii.
SEC. X. quafi latrunculos confpixit , parva manu aggreffus
An.Ch.983 . eji cos opprimere , & circumfufus infinita multitu
dine , qua fe noctu in montibus occuluit , omnibus
in exercitu fuo fugatis , vel occifis , vel captis ,
iple navigio vix ad caftellum quoddam fuorum eva
fit. Ex captivis autem muitos poftea reverfos vi
dimus tam Clericos quam Laicos , quorum unus
erat Vercellenfis Epifcopus carcere diu maceratus
apud Alexandriam.
IV. Tum narrans quæ pertinent ad annum
Otto 11 fefe CMLXXXIII ait : DCCCCLXXXIX.
ad novam
parat expe Hoc anno Imperator cogitans fe vindicare in eos ,
ditionem. qui in Sicilia habitant , Saracenos , voluit arte
Darii quondam Regis Perfarum , ponte navibus
juncto , quemadmodum ille Græciam, ita & ifte Si
ciliam intrare. Sed immatura morte præventus
eft , & Romæ fepultus . Huc referendum quod
prior Auctor Anonymus Vitæ San&i Adalberti
Epifcopi Pragenfis cap . 2. in eandem rem tra
dit : Rediens de Saracenico bello , adiit Veronam
Imperatorius apex, fcilicet Otto II , cuifuit manus
in prælio fortis. Idem tunc victor, & victus , pro
recolligendo milite buc venerat , volens ultum ire
damna victoria ; fed nefciens , quia mors eum pro
xima pulfat. Ubi obiter notabis , certum effe
Adalbertum anno CMLXXXIII renuncia
tum effe Epifcopum Pragenfem ; cum electio
nem Adalberti Otto II confirmarit , quando
Veronæ effet. Sed hac de re poftea. Porrò anno
fuperiori magnum illud prælium , ut prodit.
Lambertus Schafnaburgenfis Idus Julii commif
fum , de quo Hiftorici Byzantini mentionem
non fecère, fortè quod Græci Saracenorum au
xilio ufi fint. Sed fufpicor librarium in menfe
Julio exprimendo ternarium numerum omififle.
Ditmarus enim lib. 3. pag . 33. illud cum III
Idus Julii connectit.
V. Anno autem CMLXXXIII Hermannus
Meritur
Contractus habet : Otto Imp . Romæ infirmatus
Otto II.
VI Idus Decemb. moritur , ibique honorifice in
porticu Sancti Petri tumulatur. Idem fcribit Ma
rianus Scotus , fed Ditmarus habet VII Idus De
cemb. Chronographus Hildensheimenfis poft
VIII Idus Decemb. Ita ut Otto nocte inter VI
& VII Idns Decembris obierit , dieque VIII
Idus ejufdem menfis fepulchro mandatus fuerit.
Sic enim explicandos Auctores , qui in alicu
jus Principis aut viri illuftris morte narranda
uno tantùm die inter fe diffentiunt , fæpius
infinuavi.
VI. Ottonem II demortuum VIIIdus Decemb.
Otto 111 ei etiam habet Chronographus Magdeburgenfis
fuccedit.
editus. Eum excepit filius Otto III in Regno
Germaniæ non verò in Imperio, quod nonnifi
poft aliquot annos adeptus eft , quando fcili
cet à Gregorio V Papa coronatus fuit. Eum
autem die natali Chriſti Regem acclamatum ,
teftatur Chronographus Hildensheimenfis.
DCCCCLXXXIV filiolus Imperatoris , inquit
Chronographus , tertius videlicet Otto per unctio
nem Joannis Ravennatis Archiepifcopi in die nata
lis Domini unetus eft in Regem. Sed poftea com
perta nece Imperatoris Heinricus quondam Dux
(nempe Bojoaria) de exilio regreſſus, cumfibi fa
ventibus Agrippinam civitatem intravit , ac Re
gem retinuit : regnumque ejus invadendo , pluri
mos fibi de Saxonibus affociavit , qui eum in pro
ximo Pafcha ( die XXIII Martii anno fequen
ti celebrato) Quidelingaburg ad Regem elegerunt.
Unde quidam de Optimatibus huic electioni non
confentientes , fed Regis vicem magis dolentes ,
47
econtra haud modicum defceptaverunt , & Regem SAC. X.
in regnum fuum reftituerunt , & Heinricum Du . An.Ch.983 .
cem Bajouvariorum denuò effecerunt. Ubi Chro
nographus Hildensheimenfis annum CMLXXXIV
à die Natali Chrifti currentis anni exorditur.
Hoc enim anno Ottonem III Regem Germa
niæ dictum , ejus Diplomata evincunt . Adhæc
Ditmarus lib. 3. narrata Ottonis III electione ,
de Ottone II ejus patre ait : VII Idus Decemb.
ex hac luce fubtratus eft : in die proximi Natalis
Domini filius ab Joanne Archiepifcopo Ravenna
te, & à Willegifo Mogunciacenfe in Regem Aquif
grani confecratus eft, & completo officio , mox Le
gatus trifi ( paternæ fcilicet mortis ) nuncio tan
ta perturbans gaudia advenit . Ubi Ditmarus , fi
cuti Chronographus Hildesheimenfis citatus &
Lambertus Schafnaburgenfis annum Chrifti
CMLXXXIV ab illo die Natalis Chriſti
exordiuntur , ut Hildesheimenfis & Lambertus
difertè afferunt, & de Ditmaro demonftrabimus
anno CMXCI. Vidimus alibi Sigebertum ,
Hermannum Contractum & Marianum Scotum
in Chron . Principium anni à Nativitate Chriſti
etiam repetere, & paffim Recentiorum, qui hoc
non animadverterunt , errores confutavimus
Otto itaque initia regni turbulenta nactus eſt , ut
anno fequenti magis videbitur , tuncque quar
tum ætatis annum agebat , ut prodit Hepidannus
in Annal. ad ann . CMLXXXVIII.
Ad num . XVII. Sanctus Adalbertus Magde- VII.
burgenfis Archiepifcopus primus , non hoc an- Obitus S.
Adalberti
no , ut perperam tradidit Adamus Bremenfis , Archiep.
quemBaronius fecutus eft, fed anno CMLXXXI Magdeburgi.
ad Deum migravit. Chronographus enim Mag
deburgenfis MS. in Biblioth . Regia affervatus
hæc fcribit : Anno Dominica Incarnat. CMLXXXI
Athelbertus Magdeburgenfis primus Archiepifco
pus , Imperatore Rome commorante , XIII jus
ordinationis anno ( non XII , ut habet Adamus
à Baronio citatus ) fuos docendo & confirmando , &
Gieri Prafulis ( nempe Merfeburgenfis ab anno
CMLXX , quó confecratus eft àa Sancto Adal
berto, ut eo anno idem Chronographus habet) ,
quia tunc cum Cæfare fuit , diæcefim perlujirans ,
XIII Kal. Julii in Mejjeburb miflam celebravit,
& c. Is vero tapeto fuperpofitus, completifque omni
bus , quæ à Clericis dicenda erant , fideliter migra
vit ad Chriftum XII Kal. Julii, &c. quanta folli
citudine idem Archiepifcopus fibi commiffis invi
gilaverit gregibus , lector attende. Sæpenumero ad
ovile Sancti Joannis Baptifta ( monafterium erat
Monachorum in fuburbio urbis pofitum) San
que Mauricii noctis filentio venit , duobus tan
tum comitantibus , qualiterque confratres ad ma
tutinas convenirent , vel qui in Dormitorio remane
rent , ex improvifo profpexit : &fi bene fiat , Deo
gratias egit : fin autem culpabiles , digna caftiga
tione redarguit. Nomen tamen inclyti hujus
Præfulis à Baronio Sancti appellati Faftis SS . non
infcriptum. Pergit Chronographus :
Sed Clerus & populus tanti Patris funere tur- VIII.
batus , Ochtricum confratrem , & tunc Imperatori in
Giftlerus ei
Archie.
fideliterfervientem , communiter elegerunt in Do- pifcopatum
minum & Archipræfulem : quamvis hoc nullo mo- fuccedit.
do poffefieri , dum adhuc viveret , beneque vale
ret , multis ex eorum numero publicè prædiceret,
fcilicet Adalbertus. Aliquibus interpofitis fub
dit Chronographus : Univerfus autem Clerus &
populus , ut fuprà memoravi , completa electione
miferunt Ekkihardum , qui dicebatur Rufus , cum
confilio aliorum fratrum & militum , qui banc
Imperatori

48 Critica Hiſtorico - Chronologi
SAC. X. Imperatori nunciarent , & de promiffis admone
An.Ch.983 . rent , qui cùm Italiæ partes , ubi tunc Imperator
erat ( anno nempe CMLXXXI ) itinere at
tingerent , Gifleri Merfeburgenfis Epifcopi fuffra
gium , qui apud Imperatorem tuncplurimum vale
bat , implorantes , legationis fuæ fecretum ei ape
riunt. Promiffa eft his ab eo fidelis interceffio ,
completurque proxima fibi in omnibus benivolen
tia. Namque ut audita Cæfaris auribus inftilla
vit , pedibus fupplex advolvitur , promiffa & diu
exfpectata longi laboris præmia poftulans , Deo
hoc confentiente protinus impetrat. Egreffus au
tem interrogatur à nunciis & maximè ab Ochtri ferre aliquid cuilibet ex clero gratiæ tantummodo
co , qui je fidei ejus firmiter commendaverat , fi causâ voluerit , hoc accipi , nullo modo prohibe
quid in fibi creditis proficeret : refpondit quòd vix mus : quia ejus oblatio nullam culpa maculam in
Juis neceffitatibus in hoc fubveniret.
IX.
Corruptis pecunia cunctis Optimatibus , maxi Quod ex Divo Gregorio lib. 4. Epift. 44. de
Venit ad
Concilium mèque Romanis judicibus , quibus omnia venalia fumtum.
Romanum . funt, qualiter ad Archiepifcopatum aliqua ratione non anno CMLXXXIII , ut in citato To
veniret , primùm fecretò revolvit : deindeque pa mo Confil. habetur , fed anno CMLXXXI
lam domni Papa Benedicti VII , qui fic vocaba procul dubio congregatum, ad quem ideò in alia
tur ex numero præcedentium æquivocorum , ob
nixè petit auxilium : quod cum totius concilio Se
natus , fi poffet impendi , paratum fe fore & bic
promifit. Pofitum eft Rome Concilium Generale :
fapientiffimi conveniunt , impleturque illa Jeremia
Prophetia. Quomodo obfcuratum eft aurum , &c.
Nam cùm judices ab Apoftolico interrogarentur ,
fi liceret Giflerum promoveri ad Archiepifcopa
tum , qui certam non haberet tunc fedem , fed ab
Epifcopo Hildiwardo injuftè , ut femper queftus fit,
ablata caruiffet hactenus quam poffederat : tunc
auctoritate Canonica jure meritoque hoc percipere
verbis affirmabant & exemplis Davidica tranfgre
dientes monita , Rectè judicate filii hominum :
& illud
" Corruptus judex nefcit difcernere verum .
Piget atque pudet hoc verbis exponere , quod hi ad
præfentem futurumque pudorem noluerunt amitte
re. Merfeburch, quæ ufque buc libera dominaba
tur , Epifcopali fede destructa Halberstadenfi Ec
clefiæ fubditur , & Gifilerus ejus non Paftor , fed
mercenarius , ad majora femper tendens , defide
rata 1111 Idus Aprilis percepit. Ditmarus , qui
in lib. 3. eadem iifdem verbis commemorat ,
habet Septembris. Paulò pòft Chronographus
fubdit : Giflerus autem acceptâ ab Imperatore li
centiâ Magadaburb II Kal. Decembris Theodo
rico Metenfis Ecclefiæ Epifcopo comitante venit.
Ochtricus Monachus erat ac Scholafticus Mag
deburgenfis . Chronographus verò Magdebur
genfis à Meibomio publicatus afferit , Gifilerium
hoc anno , fufcepto à Benedicto Papa Pallio , Ar
chiepifcopatum Magdeburgenfem ab Ottone
Imp. 111 Idus Septembris , ut mos exegit , acce
piffe , & I Kalend. Decemb. folemni ritu Magde
burgi à Clero ac populo fufceptum fuiffe .
X.
Verùm falfum de Gifilero rumorem fuiffe , in
In eo lecti finuant
Canones ad finuant non tantùm quæ de eo Baronius ex Ada
versies St mo Bremenfi hoc anno habet ; fed etiam Epifto
moniacos la Benedicti VII in laudato Concilio Romano
conditi.
data, & Tom. IX Concil. pag. 1244. ex Baluzio
recitata . Ea enim adversùs ordinationes Simo
niacas, præfente Ottone II, qui eidem interfuit,
emiffa , demonftratque tantum abeffe, ut Syno
dus Romana , ad quam Gifilerus venit , Simo
niacis faverit , ut in ea lecta fuerint Capitula de
facris Canonibus adversùs Simoniacos edita
Notum effe volumus omnibus , inquit Benedictus
VII , catholicis & orthodoxis Archiepifcopis ,
&c. qualiter Synodum aggregatum eft in Ecclefia
ca
B. Petri Apoftolorum Principis , ante facratiflimum SÆ C. X.
ejus corpus , unà cum Domno Ottone fereniffimo An.Ch.983 .
Imperatore Augufto , ſpiritualifilio noftro , &c. &
ibidem perlecta funt capitula de facris Canonibus,
qualiter liceret Epifcopo de facris ordinibus aliquod
fumere præmium , &c . paulò pòft : Unde nos ,
chariffimi fratres & dilectiſſimi filii , follicitè vi
gilare oportet , qui Paftoralem curam in noftris
ovibus exercendam fufcepimus , ne eas lupinis den
tibus lacerandas tradamus , &c. Is autem qui
ordinatus fuerit , fi non ex placito , neque exactus
aut petitus , poft acceptas chartas & Pallium , of
gerit , quæ ex accipientis ambitu non proceffit.
Porrò Concilium iftud Romanum ,
Conciliorum editione omninò referendum erit
cum iis, quæ de eodem memorantur in Chroni
co Magdeburgenfi à Meibomio Tom. II Col
lect . publicato , in quo eadem prorfus de morte
Adalberti & de fucceffione Otrici narrantur.
Sed quia annus emortualis Adalberti , quo XI.
Synodus illa Romana habita , in controverfiam Mors Adal
berti
vertitur , validè hic confirmandus , eò magis Concilium
quò Ditmarus Merleburgenfis Epifcopus Ar- Rom. anno
chiepifcopi Magdeburgenfis Suffraganeus , qui CMLXXXI
hoc tempore vivebat , exordium Archiepifcopa- contigére.
tûs Adalberti cum die XVIII menfis O &ob.
anni CMLXX , ejufque mortem cum die XX
Junii , & cum tertio decimo ejus ordinationis an
no alligare videatur lib. 3. cap. 30. Ex eo enim
fequeretur , Adalbertum die XX Junii anni
CMLXXXIII Spiritum Deo reddidiffe . Ve
rum licet error ille antiquus, non dubito tamen,
quin in librarios refundi debeat , qui ubi Dit
marus fcripferat, Adalbertum ordinatum , ideft,
Pallio donatum anno CM LXVIII , fcripsère
anno CMLXX. Hoc noftræ conjecturæ fun
damentum ; quia Ditmarus Adalberti morte, iif
que quæ eodem anno contigère, narratis, refert
expeditionem Ottonis II adversùs Græcos Ca
labriam obtinentes , & prælium initio menfis
Julii anni CMLXXXII ab eo infeliciter
commiffum ; quare fupponit Adalbertum , non
die XX menfis Junii anni CMLXXXIII , fed
die XX Junii anni CMLXXXI vitá functum ,
ideoque ano CMLXVIII , non verò anno
CMLXX ordinatum , feu Pallio fuiffe donatum .
Verbum enim ordinari , & vox , ordinatio non
femper fignificant facram ordinationem , ſed
fæpe electionem , renunciationem , deftinatio
nem , aut quid fimile , ut feculo VII de Sancti
Wilfridi Epifcopi Eboracenfis ordinatione verba
faciens variis exemplis demonftravi ; quòd ani
madvertiffem, ex hujus vocis, quæ non exponi
tur in Gloffario Ducangii , perverfa explicatio
ne , varios errores exortos effe.
Adalbertus itaque anno CMLXXXI vi XII.
vendi finem fecit, uti præter utrumque Chrono- Hoc magis
graphum Magdeburgenfem difertè habet Lam- probatur.
bertus Schafnaburgenfis in Chron. Licet memo
riæ lapfu Baronius num . VIII afferat , Lam
bertum Adalberti obitum confignare anno
CMLXXXII. Idem tradit Langius in Chron.
Citizenfi. Nec contrarius eft Ditmarus , fed lo
cus , in quo dicitur Adalbertus ordinatus anno
CMLXX
 in Annales
SEC . X. CMLXX , depravatus , ut ex iis quæ mox dixi
An.Ch.983.
manifeftè deducitur. Corruptus eft & locus
Chronici Magdeburgenfis à Meibomio publi
cati, in quo pag. 274. legitur : Adalbertus pri
mus Magdeburgenfis Ecclefia Archiepifcopus præ fuper verba adjecit : Nolo dignitatem in mundo,
ceffit (ideft,præfuit) annis tredecim, menfes octo. Epifcopatu me indignum judico : Paftorali curæ non
Loco enim, annis tredecim , legendum , annis fufficio. Monachus fum,mortuus fum , mortuos fepeli
duodecim ; cùm ipfemet poftea pag. 277. tefte re non poffum. Adhæc Praful respondit : Scias frater,
tur, eum demortuum XIII Pontificatus fui an fcias , quod modo non facis cum bono , facies poftea,
no , XII Kalend. Julii , & tumulatum Dominice fed cum malo tuo. Poft hæc Praful, ut propofuerat,
Incarnat anno CMLXXXI. De ejus illuftri Romam iter arripit , & gentem fuis præceptis ino
bus virtutibus plura habet idemChronographus,
ficuti & Mabillonius Sec. V Benedict.
XIII. A num . XVIII ad XXV. Alter Adalbertus
S. Adalber
mortuo hoc anno Dithmaro vel Diethmaro pri
tus fit Epifc.
Pragenfis. mo Pragenfi Epifcopo , in ejus locum fubroga
tus eft, uti anno CMLXXX num. I diximus,
& mox indicavimus. Poft annos feptem , ubi
vidit fubditos obdurato corde in Deum grandia
quæque & nova fcelera adimplere , cogitat melius
elle relinquere , quàm in caco & fponte pereunte
populo operam deperdere ; quod maximè de tri
bus caufis effe dicunt , cujus rei ordinem, ipfo nar
rante compererunt. Prima Prima & velut principalis
caufa , propter plures uxores unius piri ; fecunda
propter deteftanda conjugia clericorum ; tertia
propter captivus & mancipia Chriftianorum , quos
mercator Judæus infelici auro emerat , emptojque
tot Epifcopus redimere non potuit, inquit primus
Auctor Vitæ ejus, eidem coævus .
XIV. Relicto itaque Epifcopatu Romam venit. Erat
Deferit E ipfis diebus Roma Imperatrix Augufta Theopha
pifcopatum. nia, mater ejus, qui modò regnat, tertius, & Deo
· juvante maximus Otto, fubdit idem Anonymus.
• Quare cùm Theophania anno CMXC Romæ
fuerit , ut infrà oftendemus , Chronographus
Magdeburgenfis adhuc ineditus rectè fcripfit :
Anno CMXC Sanctus Adalbertus Romæ adfan
Eum Alexium, infcio Abbate quis effet, factus eft
Monachus. Nam videns quod grex fibi commillus
femper in præcipitium iret , nec eum ad rectam
viam convertere quiret , timens ne & ipfe cum
pereunte plebe periret, non aufus eftcum eis amplius
ftare , nec paffus eft fuàm ulterius incaffum prædi
cationis operam perdere. Sed cum jam Romam
iter arripere vellet , fortè ipfo tempore Zirabquaz
(qui monachus erat ) filius Boleslai, qui fanctum
Vuenezlaum (feu Wenceslaum ) fratremfuum
interemerat , atque ad placandum hunc, de quo
loquimur , Abbati Sancti Emmerammi martyris
Ratispona imbuendum voverat & contradiderat ,
veniebat cum fui Abbatis licentia de Ratipo
qui
na poft multos annos vifere patriam , & cognatos,
fratrem fuum Bohemiæ Ducem. Cum quo vir
Dei Praful Adelbertus fecretum petiit , & multa
conqueftus eft de infidelitate & nequitia populi, de
incesta copula & inlicito difcidio inconftantis
conjugii , de inobedientia & negligentia cleri , de
arrogantia & intolerabili potentia Comitum. Ad
ultimum intentionem fui cordis aperit, quòd vellet
Romam Apoftolicum confultum ire , & ad gen
tem apoftatricem nunquam redire. Inter hac &
adbac addidit: Et bene eft, inquit , quod tu fra
ter nofceris effe Ducis. Te plebs ifta mavult domi
nari, & tibi magis obedire, quàm mihi. Tu confi
lio & auxilio fratris fuperbos comprimere , negli
gentes arguere , infideles increpare , inobedientes
corripere poteris. Tua dignitas & fcientia ; tui
habitus fan&timonia multum concordant ad hæc re
gimina Quod ut fiat , ego tibi cum Dei volun
. tate & mea poteftate concedo , & ut liceat me vi.
Tom. IV.
C. Baronii. 49
vente ut fis Epifcopus , apud Apoftolicum votis & Æ C. X.
An.Ch.984.
omnibus intercedam. Et quem manu forte tene
bat, Epifcopalem baculum ponit ei in finum . Quem
ille quafi furibundus in terram projecit, & hæc in
bedientem reliquit. Idem de Stratiquate, ut eum
vocant, habent Eneas Sylvius in Hift. Bohem.
cap. 16. & Dubravius lib. 6. XV.
Poft relictum Epifcopatum Adalbertus cùm Fit Mona
Caffini aliquandiu vixiffet, Romæ confedit ad chusBenedi
monafterium Sancti Bonifacii & Sancti Alexii , chinus.
ibique faltem integro quinquennio Monachumi
profeffus eft,ut afferit Auctor pofterioris ejus Vi
tæ in Actis SS.Bollandianis ad diem XXIII Apri
lis num. XIV: Quinquennio pleno miles in mo
naflerio erat , ab anno fcilicet Chrifti CMXC
ad annum CMXCIV , quo in Epifcopatum
fuum rediit. Ex quo etiam liquet , verum effe
quod mox affirmavimus , Adalbertum fcilicet
anno tantum CMXC Epifcopatum deferuiffe,
& Monachum induiffe . Mabillonius Sec . V Be
nedict. pag. 847. Adalbertum in Bonifaciano
Coenobio, ubi Latinis permixti erant Græci ri
tus , monachi Benedictina Regulæ nomen de
diffe , colligit ex pofteriori Auctore ejus Vite,
ubi num . XIII dicitur : Melius conveniunt tibi
cum quibus agas , Monachi Latini. Redeas Ro
mam , &c. Fecit ut homo Dei ( nempe San&us
Nilus Junior magni nominis Hegumenus ) : ad
fan&tum Bonifacium monachalem veftem accepit ,
Sub Abbate ( nempe Leone ) , Regula Duce, mili
tavit ; pedem junxit obedientia imperio , & cetera
à Baronio num . XXII recitata. Porrò in illo
SS. Bonifacii & Alexii monafterio Romano
Sergius Metropolita Damafcenus Sedem habui
ex conceflione Benedicti VII, in eoque mona
chos collegit , ut legitur in ipfius Epitaphio
apud Baronium anno CMLXXVII num . I ; fed,
quod mirere , non Græcos homo Græcus, fed
Latinos ibidem inftituit Monachos , aut certè
quicumque illi fuerint , Regulæ Benedictina
fervantes , ut eruitur ex eodem Epitaphio. Non
mirum proinde, inquit Mabillonius, fi Adalber
tus Latinus idem ibidem inftitutum fectatus eft.
Et hoc quidem antequam ad Epifcopatum redire
cogeretur.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6477. Anno Erx
Hifpan.
13. FE. 16. P. 23. Mart. Indi&. 12 . MXXII.
AnnoHegi
JESU CHRISTI 984. ræ
CCCLXXIV
JOANNIS XIV PAPE 1 . inchoato
die 4. Junii
OTTONIS III Regis 2 . fer. 4.
BASIL. & CONST. Impp. 9..
I.
Num. I ad VI. Benedicti VII Epi
Be
Ataphium à Baronio ex lapide corrofo re- nedict
Meriterf
. VII
præfentatum , annum ejus emortualem , Sedif PP.
que durationem his verbis defignat : D. X. M.
jul. (ideft die X menfis Julii ) in Apoft. Sede
refidens VIIII an. abiit ad Chriftum indict. XII
ideoque hoc Chrifti anno indictione XII infi
E gnito.
 gi
50 Critica Hiftorico - Chronolo
SÆC
SEC Xgnito. Novem etiam annos ei adfcribunt Ca
talogi , nifi quod Catalogus VIII & Maria
nus addunt menfes fex , Catalogus verò VII
menfes V. Neque dubium effe poteft, quin præ
ter annos IX menfes vel V vel VI Ecclefiam
Romanam rexerit ; cùm ex dictis conftet , die
XXV Martii anni CMLXXV_eum jam Pon
tificem fuiffe , & die decima Julii hujus anni
vivendi finem fecerit. Addit Marianus , ceffaf
fe fedem dies XX , octavus verò Catalogus
dies quinque. Verùm cùm neuter numerus
ad Dominicam ducat, dies mendosè defcriptos
effe oportet. Illud certum,breve fuiffe Interpon
tificium ; cùm vacante hoc tempore Imperio
expectandi non fuerint Legati , qui novi Ponti
ficis confecrationi aflifterent , quia Imperium
vacabat. Benedicto VII fucceflit Petrus Epif
copus Papienfis Ottonis II Archicancellarius,
ut oftendit Baronius, qui in Pontificatu voca
tus eft Joannes hujus nominis XIV.
II. Add num. VI . Mortuo anno fuperiori Ottone
Tumultus II, licet Otto III ejus filius Rex Germaniæ die
adversisIII Natali Chrifti coronatus fuerit, orta tamen inter
Ottonem
excitati. Primates de Rege fubftituendo diffenfio , aliis
filio ipfius Ottonis imperium deberi certantibus ,
aliis odio Imperatricis ( fc. Theophanie ) à filio
ejus imperium transferre volentibus ad Henri
cum Ducem ( nempè Bavaria ) filium Henrici,
quifuit frater primi Ottonis. Hic Henricus ipfum
Ostonem puerum faltiosè raptum in cuftodiam te
net , Jed Principes puerum de manu Henrici
extorquentes , in regno fublimant , inquit Sige
bertus in Chron. cui adftipulantur Chronogra
phus Hildensheimenfis, cujus verba anno fupe
riori num . VI exhibuimus , & fufius Ditm
rus lib. 4. qui addit , Mifecum Poloniæ Prit
cipem , & Bolislaum Bohemiæ Ducem, & com
plures alios Henrico faville , fed hunc futuri
timore belli coactum fuifle puerum reddere ma
tri ejus III Kal. Jații.
III. Subdit Sigebertus : Lotharius Rex Franco
Franciftant rum adUrbem
à partibus borans invadendam Lotharingiam
Virdunum rursumipfius
& Godefridum la
Ottonis 111.
urbis Comitem capit. Tum anno CMLXXXV.
Lotharius Rex videns Ottonem Imperatorem vir
tute militum fuorum proficere , urbem Virdunum
& Godefridum Comitem reddit. Verùm hæc à
Sigeberto contra veritatem fcripta, & poft eum
à Ñangio , ut demonftrat Blondellus in Plenio
ri Affertione Genealogia Francicæ pag. 266.
Lotharius enim Henrici molitionibus obfiften
di, Ottonis III pueri patrocinium fufcipiendi ,
fummamque ejus poteftatem afferendi animo
Virdunum & Godefridum Comitem cepit. Sic
enim Epiftola XXII ad Imixam data Gerber
tus : Reges Francorum filio ( Theophania Otto
ni III ) faveri dicite , nihilque eos aliud conari ,
nifi tyrannidem Henrici , Regem fe facere vo
lentis , fub nomine advocationis velle deftruere.
Epiftola XXXII Caroli Ducis Lotharingiæ
nomine ad Diedericum Metenfium Epifcopum
fcripta : Non folus , nec in angulofidem integer
rimam filio noflri Cafaris aftruo, ut tu nocturno
mero eructas ; adfunt mecum Gallia Principes ,
Reges Francorum ( velis nolis) præclariffimi (nem
pe Lotharius cum Ludovici filio jam in confor
tium regni adfcito ) : Lotharienfes fide denoti,
his eft cura filius Cæfaris, bi nec regnum quæ
runt eripere, ut tu, nec conregnantem inftituere.
Idem eruitur ex Epiftolis XXXV & LVIII
ejufdem Gerberti. Quae ex mox dicendis magis
confirmabuntur.
ca
Extorto de manu Henrici Ottone puero, & Ger- SEC. X.
manici Regni pace anno fequenti firmata,Virdu- An.Ch.984
IV.
num fponte reddidit Lotharius , tractatumque Ottoni II
concordiæ, ut inquit Nangius, cum Ottone II Virdunum
jam pactum , cum filio ftabilivit , & Virdunen- reftituitur.
fem civitatem reftituit,tefte Gerberto Epift.C ad
Ecbertum Trevirorum Archiep.datâ ; ſed Go
defridum Virduni Comitem nec reddidit , nec
liberavit unquam , quidquid dicat Sigebertus ;
cùm Epiftola LXXII anno CMLXXXVI
fexto Non. Martias , quô animam efflavit Lo
tharius , ad Stephanum Romanæ Ecclefiæ Dia
conum data hæc Gerbertus habeat : Exequiis do
mini Lotharii Regis occupati , multa tibi quæren
ti pauca refcripfimus : Lotharienfes dudum capti
omnes elapfifunt,præter Comitem Godefridum , de
quo meliorasperantur. Tum Epiftolà CX Adal
beronis Archiep. nomine ad Theophaniam
Imp . fcripta , Maii die XVII Godefridum li
bertati reltitutum fuiffe docet.
Poft pacem fancitam univerfa Lotharingici V.
Regni poffeffio penes Ottonem III illibata man- Lotharin
giam Otto
fit ; nec Hugoni Capeto , pofterifque Regibus III acquirit.
de ea litem armis dirimere vacavit. Imperato
res verò [ nequando ad Francos Occidentales
Lotharingorum animus inclinaret ] Ecclefiarum
Præfulibus Regalia fua per Diœcefes tranfcripfe
runt , unde factum, ut in hanc ufque diem im
perii Principes abufivè dicantur , qui regni il
lius [cujus præcipua membra funt & fuerunt j
Principes propriè dici debuerant. Non tamen
exiftimandum , Ottonem III Lotharingiam tunc
abdicaffe ; is enim ac fucceffores tot fibi jura
Privilegiaque in urbes Ecclefiafticis datas reti
nuère , ut eadem ferè quá antea auctoritate in
iis potiti fuerint. Porrò poft Lotharingorum
rebellionem , fub Sancto Brunone Ottonis M.
fratre ac Colonienfi Archiepifcopo, eodem pro
curante , & Archiducalem titulum retinente ,
creati duo Duces, qui Lotharienfe Regnum æqua
li poteftate regerent fc. Mofellanicum & infe
rioris Lotharingiae Ducem , priorifque fedes
Meta, pofterioris verò Aquifgranum. Cùm enim
Lotharingia univerfa ab anno DC C C LXXX VIII,
quo Burgundiæ Transjuranæ Regnum inftitu
tuni , eique Regni Lotharienfis portio adjun
ta , decem Dioecefes complexa effet, quinque
&
à Sancto Brunone fuperiori Lotharingiæ , quæ
Mofellanica, à Mofella interfecante dicta eft, Tre
virenfis nimirum, Argentinenfis, Metenfis, Vir
dunenfis , Tullenfis , affignatæ funt ; reliquas
Colonienfem , Ultrajectinam , Leodienfem,
Cameracenfem ; Tornacenfem trans Scaldis
Orientalem ripam fitam , inferiori ejufdem Du
ci affignari placuit. Sed procedente tempo
re accifis Ducum rebus , translataque ma
xima ex parte in Epifcopos Comitum in urbi
bus conftitutorum poteltate, Mofellanici Du
catûs ne nomen quidem manfit , ut obfervat
Blondellus laudatus pag. 270. Quando Ducatus
Lotharingiæ hodiernus conftitutus fuerit , ibi
dem legendum.
Ad num. VII & feq. Mabillonius Sec. V. VI.
Benedict .Vitam Sancti Ethelwoldi Epifcopi Moritur
EthelvvolS.
Wintonienfis à Woritano Monacho , ejus dus Epi
difcipulo , ut videtur , fcriptam publicavit , in wintonien
qua cap . 41. mors ejus his verbis narratur : Sa- lis .
crati olei liquore perunitus , Dominici Corporis
& Sanguinis perceptione exitum fuum munivit.
Sicque valefaciens , & dans pacem filiis fuis in
ter verba orationis fpiritum calo reddidit in Ka
lendis
 in Annales C. Baronii . ST
SEC. X.
Į Dominica Incarnat. Domini noftri gratia & potentia antiqua vir- An.Ch.984 .
SEC. Xlendis Augufti , anno
▲n.Ch.984 CMLXXXIV, Epifcopatûs autemſui XXII, re tute , quod eft dictu mirabile , Principum illa operâ pax
in Germania
gni moderamina gubernante Aedelredo Rege An difcordia [ de qua hoc anno locuti fumus ], quam conciliata.
glorum. Teftati verò nobisfunt , qui ibi præfentes putabant non fine magnis periculis , nec fine fan
aderant , examine corpus fan&ti viri fubita im guinis multa effufione unquam evadendam , fic
mutatione fuille renovatum , lacteo candore per fedata , fic ad nihil redata eft , ut res jam in
fufum , rofeoque rubore venuftum , &c. Ecclefia armis conftituta ad unitatem electi Principis &
Anglicana Ethelwoldo , Ofwaldo , & Dun ad diuturnitatem veræ pacis , quæ quandiu vixit
ftano Epifcopis pietate , ceterifque virtutibus Princeps idem duravit , perfectiffima rediit , dum
illuftribus debet Ecclefiafticæ ac Monafticæ rei votis fidelium Adelbero in hunc dignitatis Ponti
reftitutionem , cooperante imprimis Eadgaro ficalis gradum felix afcendit . Acta funt hæcfe
Rege , tefte Malmesburienfi lib. 2. de Reg. licibus auspiciis Wormatiae quondam Wangio di
cap . 8. qui de Ethelwoldo fubdit : Tot & tan Eta, quò exercitus Galliarum, Germaniæque pars
ta monajieria fecit , quot vix modo credibile vi ad favendum puero principi , pars ut refifteret ,
deatur , ut talia fecerit Epifcopus urbis unius , concefferat. Sed Adelberone baculi Paftoralis do
qualia vix poffet Rex Anglia totius. Fallor, & præ nato honore , Regi quem Deus elegerat [ nempè
cipitifententia pecco , fi non palamfit quod dico. Ottoni III ] , ut erat videre, qui paulò ante re
VII. Ad num. IX. Eadgitha feu Edithe Eadgari ftiterant , magis hujus beati meritis poft plus pro
ObitusS.
Editha San- Anglorum Regis filiæ & Sanctimonialis Wilto nos ad ferviendum fe fe impingere feftinabant ,
timonialis. nienfis Vitam auctore , ut videtur Gotfelino & fideles fore abhinc impofterum devovebant.
Monacho Cantuarienfi , in lucem edidit Surius Quid amplius ? Pacatis rebus Regiis , & tran
ad diem XVI Septemb. fed cùm ftylum non quillatis cunctis Regis novi negotiis , Beatrix ,
nihil immutaffet, Mabillonius Sec. V Bene quæ hujus pacis propagatrix Deo annuente exti
dict. prout ab Auctore fcripta fuerat , eamdem terat , & cujus induftriâ eam fubita militum &
vulgavit. Eadgitha Monacharum habitum apud Principum in Regem confederatio facta fuerat ,
Wiltoniam è manibus Sancti Ethelwoldi Epif cum fua feliciffima prole felix , & ipfa , & cum
copi accepit , & inter multa , Sanctorum ho nobili illo Metenfium exercitu ad urbemfilio da
minum exempla , cognatorum præfertim & tam ire properat.
propinquorum fuorum vehementius accenfa eſt Paucis interpofitis : Interim benedi&io Sacer X.

virginea integritatis palma fantiffime amicæ fuæ dotalis ufque in Chrifti Domini Natalem differ- B. Adalbero
fitEpifc.Me
Editha , que Eadgari Regis & patris ejus germa tur : & quia Dominicus dies ad hoc facramen- tenfis.
tum peragendum à Patribus eft inftitutus , V
na foror erat , & in alio monafterio clarebat.
Abbatiffæ dignitatem recufavit, & anno XXIII Kalend. Januar. quo Natalis Innocentum celebris
ætatisfuæ , XVI Kalend. Octobris , migravit ad veneratur , Dominicalis [ hoc enim anno in il
Chriftum circa annum Domini nongentefimum lum diem Dominica incidit ] Refurrectione Do
octogefimum quartum : fepelivitque eam beatus mini facratus ac fanctus dies affuit , & ecce
Dunfianus in Ecclefia Sancti Dionyfii , quam ip Antiftites vicinarum civitatum Trevirim , quæ
fa extruxerat. Hæc Gotfelinus. Eodem ævo eft Metropolis antiqua , confluentes , qui domnus
tres aliæ Editha Regiæ Virgines in Anglia vi Ecbertus venerabilis Archiep. præerat , paribus
xiffe dicuntur præter Editham Ottonis M. votis , parique affenfu Domnum Adelberonem in
uxorem , ut ibidem obfervat Mabillonius. Una fedem Metenfis urbis præfulem confecrant atque
Ethelwlfi Regis filia, Alfredi Regis foror, quæ benedicunt. Ex quibus multa nobis innotefcunt,
Sanctæ Motwennæ Abbatiffæ tradita eft : alte primò, cùmjuxta Necrologium Metenfe à Meu
ra Editha, Eduardi Senioris filia, Aethelſtani fo riffio laudatum Deodericus feptima die menfis
ror : tertia Edmundi Regis filia Eadgari foror ; Septembris obierit , mortem ejus ab hoc anno
omnes fanctæ , & Sanctimoniales , de quibus removeri non poffe. II, Deodericum piiffimum
ibidem Mabillonius. Antiftitem fuiffe ; cùm tefte eodem Meuriffio
VIII. Theodoricus Metenfium Epifcopus obiit , & annis ab ejus morte trecentis corpus ejus ve
Moritur ftibus Pontificalibus indutum , ac terra coo
fecundùm prophetiam viri Dei vix aliquis Prin
Deodericus
Epije.Me- cipum, qui in bello Calabrico evafit , diu fuper pertum detectum fuerit , eademque indumen
tenfis. vixit. Epifcopatum Metenfem fufcepit Adelbero , ta integra inventa , cujus cafula adhuc Metis af
vir Sanctus & nobilis, filius Friderici Ducis , in fervata , eamque fingulis annis Presbyter , qui
quit Sigebertus in Chron. ad hunc Chrifti an ejus anniverfarium die VII Septemb. celebrat,
num . San-Marthani quidem & Meuriffius in induere folet. III , fequenti feculo , quo ea Vi
Epifcopis Metenfibus Theodorici feu Diede ta fcripta , Epifcopos diebus Dominicalibus
rici obitum in annum præcedentem retrahunt; confecrari folitos fuiffe. IV, Ducatum Mofella
verùm Au&
tor Anonymus & coævus, qui fe ab nicum , cui certum eft , præfuiffe Fridericum
eodem beato Adalberone Abbatem benedictum patrem Adalberonis , Galliam Medianam ap
afferit , in Vita ejufdem Præfulis Tom . I Bi pellatum fuiffe . V, tumultus in Germania Ot
1
blioth. Labbeanæ recitata , oftendit eos hal tonis II mortis occafione exortos fedatos non
lucinatos,& annum Deoderici emortualem à Si fuiffe ante diem XVI menfis Octobris , quo
geberto rectè confignatum fuiffe. Adelbero , in Adelbero Epifcopus Metenfis dictus. Denique
quit , patre Friderico Galliæ Medianæ Duce & verum effe quod fuprà diximus , Lotharium
Beatrice , quæ magni Hugonis filia fuit , proge Francorum Regem Ottonis III jura defendiffe,
& Sigebertum ac Willelmum Nangium cita
nitus eft , & mortuo Ottone II , defuncto etiam
memorandæ vitæ viro Decderico Pontifice , protos malè contrarium fcripfiffe ; cùm Beatrix
curante matre Beatrice , & favente Adelheide Hugonis Capeti poft triennium Galliarum Re
Augufta Meti Praful elevatur & conftituitur gis futuri foror pacis conciliatrix fuerit , &
die XVII Kal. Novemb. anno Dominica Incar Gallicus exercitus in armis pro Ottone III
nat. CMLXXXIV, indictione XII. extiterit.
IX. E 2 ANNO
Mira verò Dei , fubjungit Anonymus , &
Beatricis Tom. IV.

7

52 Critica Hiſtorico - Chronologica
SÆ C. X.
An Ch.985 .
Anno Era ANNO PERIODIGRECO - ROMANE 6478 .
Hifpan .
MXXIII. 14. D. D 17. P. 12. April. Indict. 13 .
AnnoHegi
12 JESU CHRISTI 985 .
CCCLXXV
inchoato JOANNIS XV PAPE I.
die 24,Maii
fer. 1 . OTTONIS III REG. 3 .
BASIL. ET CONST. IMPP. 10.
I. •
Mortuo A Scotus , ad
Herma Contra juxta edi
Ioanne XIV tionem Canifianam , nnus
Martin ctusus
us Polon , paffim
Bonifacius
VII Sedem Catalogi menfes octo attribuunt,ufque adfinem
invadit. . circiter menfis Febr.currentis anni Ecclefiæ Ro
manæ præfuit. Baronius enim anno fuperiori
num.VMonumentum exhibet fcriptum tempo
re Joannis XIV menfis Febr.die XXII Indi&
t.XII,
ubi rectè monet, legendum effe Indict. X111,
quæ menfe Februario hujus anni obtinuit. Her.
mannus laudatus ad annum CMLXXXIV
ait , fedit menfibus VIII , eumque Bonifacius
Verrucii filius , prius ( anno nempe CMLXXIV)
relegato Benedicto , malè ordinatus , de Conftan
tinopoli quò fugerat reverfus ( hoc fcilicet anno
exeunte Februario ) comprehendit , & in caftel
lum S. Angeli relegatum , fame, &, ut perhibent,
veneno enecuit , ejufquefedem CXL Papa inva
fit. Factum id fuiffe exeunte Februario , vel
ineunte Martio , non tantùm laudatum Monu
mentum ; fed etiam Chartæ , quarum mentio
nem facit Rubeus lib. 5. Hift. Ravenn.pag . 269 .
demonftrant. Ait enim Rubeus in Archivio
Ecclefiæ Ravennenfis reperiri multas tabulas
datas anno nongentefimo octuogefimo quinto à par
tu Virginis , qui annus ibi primus Bonifacii Pon
tificis Max. Indict. XIII fcribitur , Idibus Mar
tii. Quare non admittenda Papebrocii conje
&uræ in Conatu Chronico- Hift. & in Paralipo
menis ad idem Opus , exiftimantis Joannem
XIV menfe Novembri fuperioris Chrifti anni ,
vel hujus initio in caftro Sancti Angeli inclu
fum fuiffe , & Bonifacium VII die XXIX Martii
facrilege ordinatum .
II. In MS.Codice à Baronio num.III citato legitur,
Ioannesfi Joannem XV Bonifacio VII fucceffiffe, & Her
lus Roberti
mannus Contractus , qui eidem Bonifacio men
Bonifacio
V11 fucce- fes XI perperam attribuit , eumdem illi fuccef
dit. forem affignat. Verùm Joannem filium Roberti
ante Joannem decimum quintum Romanum
Pontificatum geffiffe , nos dubitare non finunt
Marianus Scotus, Gotfridus Viterbienfis, & va
rii antiqui Catalogi , qui inter Benedictum VII
& Joannem XV duos alios Pontifices nomine
Joannis appellatos exhibent, & Joanni Roberti
filio , ficuti & Marianus Scotus menfes quatuor
affignant. Adhæc in Chronico Malleacenfi , feu
Sancti Maxentii ad annum ufque MCXXXIV
perducto , & à Labbeo Tom. II Biblioth. ex
Codice MS. defcripto, poftquam actum de iis,
quæ anno CMLXXXIII contigère , fubdit
Chronographus : Sequenti anno tres Apoftolici
apud Romam mortui funt. Et deinde agit de il
lis , quæ ad annum CMLXXXV pertinent.
Quare tanquam rem notatu dignam mortem
trium Pontificum Rom. quæ eodem anno acci
derit, in medium adducit. Fallitur quidem in
anno ; cùm certum fit , fuperiori Chrifti anno
alium Pontificem non obiiffe, quàm Benedi
&um VII. Sed Joannem XIV , Bonifacium
VII , & Joannem filium Roberti hoc anno de
1
mortuos ambigi non debet ; cùm certum fit, sÆ C. x.
S
Joannem XV hoc anno Pontificatum iniiffe, An.Ch.985 .
& quidem,ut mox videbimus, ante finem menfis
Decembris .
Sed antequam ad Joannis XV Pontificatum III.
veniam , obfervandum Epitaphium Joannis Duratio Se
Bonifa
dis VII
XIV , quod Baronius ait extare in Bafilica San- ci .
ti Petri, & in cujus fine legitur : Subjectis pla
&
cidus , pauperibufque pius. Defunctus eft Joannes
Papa menfe Augufti die XX, pofitum fuiffe vel
faltem è terra effoffum , poftquam Romanus
fi enim
tempore exitiffet , illud ab eo prætermiffum
non effet. Quod fi illud Monumentum genui
num fit , Joannes XIV per menfes quinque &
amplius , fquallore carceris affectus peremptus
eft à Bonifacio, ut verbis utar Gerberti Sedis Re
menfis invaforis in fua Synodo Remenfi ; aut, ut
loquitur Hermannus à Bonifacio fame , aut ut
perhibent veneno necatus eft. Præterea Bonifacius
VII, non menfes quatuor, ut habet Codex MS . à
Baronio citatus , fed menfes fex inchoatos
fedit , idque , ut in eodem Codice legitur, non
poft mortem Joannis, fed eo in carcere detento;
quo pacto Gotfridus Viterbienfis, Joannes Stel
la, & quidam alii menfes fex ei rectè tribuerunt,
magno verò errore Hermannus Contractus
menfes XI ; adeò Hiftoria Pontificia hujus tem
poris confuſa .
Quoad Joannem Roberti filium , ab Her
IV.
manno Contracto , Joanne Stella , Baronio , leannesfi
aliifque quibufdam prætermiffum , ita appella- lius Roberti
non dicen
tus eft ab Onuphrio in Chronico Ecclefiaft. & dus Ioannes
ab aliis , qui poft eum fcripsère , & in variis XV.
Catalogis vocatur Joannes XV . Verùm cùm ex
pluribus Chartis alterius Joannis , qui ei fuccef
fit , conftet hunc ſe ſe in iis Joannem XV ap
pellaffe , apparet, Joannem Roberti filium non
folum verum Pontificem non fuiffe , fed etiam
Joannem XV, ne turbetur Chronologia , non
appellandum , quod rectè vidit Papebrocius
in Conatu Chronico-Hiftorico, cui tamen in eo
affentiri non poffum , quòd fcribit , ideo non
appellatum Joannem XV, quòd Electus tan
tum , fed non ordinatus fuerit. Incredibile
enim eum per menfes quatuor Sedem Roma
nam occupaffe , fe feque nunquam confecran
dum curaffe. Auctores itaque , aut qui nomen
ejus prætermisère , aut qui illud fine numerali
nota extulere ad id moti videntur, quòd Ioannes
ejus fucceffor Joannis XV nomen fibi fumferit.
Hunc verò menfe Decembri hujus Chrifti an
V.
ni, quod jam indicavimus, Pontificatum adep- Ioannes XV
tum effe demonftrat ejus Epiftola de confirma hoc anno
tione bonorum & poffeffionum monafterii Pontifica
tu in .
Cuxanenfis in Catalaunia fiti , quam ex Char m iit
tulario ejufdem Monafterii eruit Baluzius in
Appendice Marcæ Hifpanicæ pag.934. quæ his
verbis definit : Scriptum per manum Stephani
Notarii Regionarii & Scrinarii fancta Sedis
Apoftolica in menfe Decembrio , Indictione XIV,
à Kalendis Septemb . inchoata. Infuper Rubeus
in Hift. Ravenn. lib. 5. pag. 269. Joannem Ar
chiepifcopum Ravennenfem anno fecundo Pon
tificatus Joannis quinti decimi , menfe Decembri
Indi&t.XV, quædam prædia jure emphyteutico
locaffe afferit , anno fcilicet Chrifti CMLXXXVI.
quod fi menfe Decembri illius Chrifti anni , fe
cundum Pontificatûs annum Joannes XV exor
fus fuerat , anno currenti eodem menfe jam
eum fufceperat. Ex quibus patet, Papebrocium
laudatum perperam fcripfiffe Bonifacium VII
Sedem
 in Annales C. Baronii.
53
SEC. X.
SAC. X. Sedem Romanam menfes XI occupaffe,& Joan
An.Ch.986 .
An.Ch.985 nem XV die XXV Aprilis anni CMLXXXVI
Pontificem coronatum effe. Neutrum enim ex ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6479. Anno Era
dictis fubfiftere poteft , & præter laudatas Hifpan.
15. C. 18. P. 4.April. Indict. 14. MXX IV.
Joannis chartas infrà alias referemus, ex quibus
AnnoHegi
liquebit, Joannem XV faltem menfe Februario JESU CHRISTI 986. ræ
fequentis Chrifti anni Ecclefiam Romanam ad CCCLXXVI,
JOANNIS XV PAPE 2. inchoato
miniftraffe. Sed eum menfe Decembri hujus an
die 13. Maij
ni jam Pontificatum confecutum, in dubium OTTONIS III REG. 4. fer. 5.
revocari non poteft . BASIL. ET CONST. IMPP. II.
VI.
Ad num. V & feq. Ronimirus Legionenfis
nimiri Ra- Rex hujus nominis III hoc anno ante men
Obitus III D num. I & feq. Anno CMLX X X V I I.
• A obiit Lotharius fenex plenus dierum
Legionis Re- fem Maium Legione vivendi finem fecit juxta , in- Obitus Lo
gis. accuratum Ambrofii Moralis Calculum lib. 16. quit Continuator Aimoini lib.5.cap.45 . Verum Frans.
tharu Regis
pag. 263. non verò anno CMLXXXII , ut cùm ex Chronico Flodoardi Viri docti colle
habet Mariana lib. 2. cap . 8. Annus enim Eræ gerint , Lotharium Francorum Regem anno
MXX , qui cum eo Chrifti anno concurrit , CMXLI in lucem prodiiffe , adeoque anno
infertus fuit in Chronicon Sampiri ; cùm in cor ætatis fuæ XLV extinctum , neceffe eft exiſti
recto exemplari , de quo mox , ab Emendatore mare , inquit Baluzius nuper citatus , illum fe
rejiciatur. Eo regnante , Normanni Rege Gun nem & plenum dierum ab iſto Auctore dictum,
deredo Gallaciam ingreffi , ftrages multas fecerunt, non propter multos ætatis annos ; fed propter
& in gyro Sancti Jacobi Apoftoli Epifcopum loci diuturnum Imperium. Regnavit enim annos
ipfius gladio peremerunt , nomine Sifnandum , duos fupra triginta. Obiit autem Lotharius VI
inquit laudatus Sampirus , loquens de Sifnan Nonas Martii , ut habetur in Epiftola LXXII
do Epifcopo Compoftellano , de quo verba fe Gerberti ad Adelhaidem Imperatricem nomine
cimus de Sancto Rudefindo Epifcopo Dumien Emmæ data, & àBaronio recitata.Erat Emma ſeu
fi loquentes. Veremundus hujus nominis II fi Hemma Lotharii Regis uxor, filia, non Ottonis
lius Ordonii III poft Ranimirum Gallæciæ Re Senioris, ut perperam habet Baronius, fed Lotha
gno præfuit. Porrò Sampirus Afturicenfis Epif rii Italiæ Regis & Adelhaidis, ut prodit S. Odilo
copus Chronicon fuum in morte Ranimiri III in Vita S. Adelhaidis Imperatricis, quæ primùm
abfolvit, quod Pelagius Epifcopus Ovetenfis uf Lothario Italiæ Regi & poftea Ottoni Seniori
que ad mortem Adephonfi VI , annumque nupfit.Moriens Lotharius Ludovicum filium jam
MCIX continuavit ; quibus ex Chronogra fecum conregnantem, quem ex Emma conjuge
phis ferè coætaneis Rerum Hifpanicarum narra fufceperat, Hugoni Capeto commendavit. Reli
tio petenda ; fed quia eorum Opera variis in quit & filium naturalem nomine Arnulphum , po
terpolationibus corrupta fuere, ufi fumus exem ftea Archiepifcopum Remenſem de quo infrà.
plari , quod doctiffimus Anonymus cum variis Mortuo Lothario Emma Regina à Carolo II.
Ludovicus
MSS . contulit , è Bibliotheca Mazarina in Re Lotharingiæ Duce , & ab aliis quibufdam apud Rex ejusfi
giam translato. Ludovicum Regem filium rea fit adulterii lius Em
VII.
Anno fuperiori , ut docet Zurita lib . I. cùm cum Afcelino , feu Adalberone Epifcopo Lau- mam ma
Barcinoà
Saracenis Borrellus Barcinonenfis Comes Saracenos Hif dunenfi , cujus ipfa etiam vivente Lothario in- tremmalé
habet.
capta. paniæ infultantes coercere conaretur , coacto fimulata fuerat. Unde illa omninò fe à filio ma
exercitu in Vallenfi regione , in patenti Ma lè haberi fcribit ad Adelhaidem matrem operâ
tabovio campo prælio decertavit, magnaque ac Gerberti , qui in Epiftola XCVII ait : Aggra
cepta clade fufus eft. Cùm verò Barcinonem Co vatus eft dolor meus , ò mi domina , ô dulce Ma
mes ex prælio fe fe reciperet , eamdem Saraceni tris nomen , dum conjugem perdidi : pes in filio
obfidione cinxère. Tum hoc anno Almanfor , fuit , is hoftis factus eft. A me recefferunt dulcif
cui fummam rerum Ifem Hifpaniarum Calipha fimi quondam mei amici ad ignominiam meam ac
commiferat , eandem Urbem obfedit Kalendis totius generis mei. Nefandiſſima in Laudunenſem
Julii, feriâ IV, India . XIII , eamque die fex confinxerunt Epifcopum perfequuntur eum , pro
ta Julii cepit ac depopulatus eft , ut habent re prioque contendunt fpoliare honore , ut inuratur
rum Hifpanicarum Scriptores , qui his notis mihi ignominia fempiterna , &c . Epiftolà verò
chronicis præfentem annum certò defignant. CXIX ad Theophaniam Ottonis III matrem :
Tuni omnes Ecclefiarum, privatorumque Char 1 Nunc quafi fine genere , fine dignitate , omnibus 1
tæ , aut confumptæ à Barbaris , aut in Hif afficior contumeliis , ancilla captiva crudeliffimo
paniam afportatæ , quæ res immensùm eam rum hoftiumfacta. Et quomodo ille impius Caro
urbem afflixit. Porrò civitatem paulò pòft Bor lus ( Lotharingiæ Dux & Ludovici Regis pa
rellus Comes recuperavit . Dubium autem non truus ) vocem meam audiret, qui veftram audire
eft , inquit Baluzius lib . 4. Marcæ Hifp . ad contempfit ? Erat Adalbero natione Lotharingus,
hunc Chrifti annum, quin tum Comes im Lotharii favore creatus Epifcopus Laudunenfis
ploraverit auxilium Francorum, quibus à Caro anno CMLXXVII , valdè adhuc juvenis ,
li Magni temporibus civitas illa parebat. Inde vir doctus, eloquentiæ & arti Poeticæ deditus.
Almanfor , ad Legionem Urbem tranfiit , quam Sed de eo, ejufque Carmine ad Robertum Fran 1
poft ferè annuam obfidionem expugnavit. Urbs corum Regem , nuper ab Hadriano Valefio ète
direpta , everfaque mænia , eodemque belli im nebris eruto , infrà fermo erit . Porrò Ludovi
petu quædam alia oppida , quà incenfa , quà cus Francorum Rex hujus nominis V , vulgò
vi capta atque direpta , ut narrat Mariana lib. dicitur , qui nihilfecit , ſeu Ludovicus Iners, de
8. de Reb. Hifp. Legendus Diagus in Hift. Co cujus morte anno fequenti .
mit. Barcinon . lib. 2. cap. 22. & feqq. Ad num . III . Inter Viros illuftres, qui hoc fe III.
culo in Italia floruère , jure merito connume- Moritur
Aligernus
Tom. IV. randus Aligernus Cafinenfis Abbas , qui poft Abbas Cafi
E 3 Monafterii nenfis.
 54 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. X. monafterii fui devaftationem à Saracenis fa
An.Ch.986 . Auct or Anonymus ejufdem ferè ætatis , & Au- SAC. X
&am ejus bona vindicavit , ædefque refarcivit. &
tor fragmenti Hiftoriæ Aquitanicæ Tom. II An.Ch.987.
Pluribus de eo agit Leo Oftienfis , ex quo Ba Duchefnii aiunt , eum patri uno tantùm fupervi
ronius aliqua in Annales tranftulit. Aligerno xiffe anno. Auctor verò Vitæ Garnerii Præpofiti
monafterio Cafinenfi præfidente San& tus Nilus Sancti Stephani Divionenfis circa annum ML ,
Junior eximiæ fanctitatis Hegumenus s ,, quam mortuum biennioferè tranfacto , à morte patris ,
quam Græcanicis addicus ritibus, Cafinum ve quod unum & idem eft , licet in loquendi mo
nit : ubi perhumaniter acceptus & vicino Val do alter Hiftoricus ab altero differat. Eum verò
lis-lucii donatus monafterio , ibi quindecim annis IX regnaffe , tradit Aimoini Continua
exegit annos , ut teftantur ejus Acta à contu tor lib. 5. cap. 45. ex quo fcilicet cum Lothario
bernali ejus difcipulo Græcè fcripta, quæ Joan patreRegnum regere cœpit. Ejus coronationem
nes Matthæus Caryophilus Archiepifcopus aliqui conjiciunt in annum CMLXXVIII,
Iconienfis Latinitate donavit , & Baronius aliqui cum Chronographo Floriacenfi apud Du
magna ex parte in Annales inferuit. Depofitus chefnium Tom. III in annum infequentem dif
eft autem prædictus Abbas nono Kal. Decemb. in ferunt ; quòd chartæ ejus & Lotharii patris annis
quit Leo Oftienfis, idqué currenti anno, ut pro notatæ de utroque Chrifti anno explicari pof
bat Camillus Peregrinius . Aligerno fucceffit fint. Mabillonius lib . 2. de Re Diplom . pag.201 .
Manfo Abbas longe diffimilis animi , ut infrà obfervat , in multis Necrologiis , puta in San
videbimus. germanenfi , in Autifiodorenfi Sancti Stephani,
IV.
Origobel Ad num. IV. Indictione XV anno mundi 6494. & in Remigiano , obitum ejus reponi XI Kal.
li civilis (legendum, 6495. eft enim annus mundi Eræ Junii ; in Pfalterio verò Hemmæ Reginæ aureis
Imperio Conftantinop . Kalendis Septemb. hujus Chrifti literis confignari XII Kal. Junii , additque ,
Orientis.
anni inchoatus ) menfe Octobri , terra vehemen- hanc ultimam auctoritatem præferendam effe.
ter concuffa , multæ domus atque templa corrue. Verùm juxtaRegulam noftram innumeris exem
runt , inquit Cedrenus , qui multò pòft fubdit, plis confirmatam , dicendum Ludovicum V
Imperii Proceres Imperatori fuccenfuiffe , Pho- die XXI Maij denatum , dieque infequenti,
cam Bardam , & quofdam cum ipfo , quod Bul- feu XI Kal. Junii exequias ejus peractas. ,, Eo
garicam inftituens expeditionem ipfos previffet,,, mortuo , fubjungit Mabillonius , Fulchram
nulloque numero habuiffet , alios ob alias contu- ,, nus Lutevenfis Epifcopus teftamentum fuum
melias . De feditione inde fecuta anno fequen- ,, condidit fub hac Chronica nota : Factum
ti verba faciemus , ut initium converfionis. " Breve eleemofynarum iftud & completum prid.
Rufforum ad fidem Chriftianam melius inno- "" Nonas Februarii , Chrifto imperante , ac Regem
tefcat. ,, fperante.Quod fi eo tempore necdum Rexerat
V. Hovedenus part. I Annal. pag. 427. de " Hugo , dicendum eft , Ludovicum anno
Angli cen Ethelredo Angliæ Rege hoc anno fcribit : Anno
fum folvunt "" CMLXXXVI deceffiffe , Hugonem verò ei
Danis. CMLXXXVI Rex Anglorum Egelredus prop " fuffectum menfe Julio anni infequentis. Hæc
ter quafdam diffenfiones Civitatem Hrofi (ideft, "" ille. At fubfcriptio illa oftendit tantùm Hu
Roffi, hodie Rochefter ) obfedit, & vifa capien gonem in ea urbe nondum Regem anni infe
di illam difficultate iratus difceffit , & terrasfan quentis initio agnitum , & verum effe quod in
&i Andree Apoftoli devaftavit. Verum avari Chronico Ademari , narrata Hugonis Capeti
Principis cupiditas juftiffimè expiata fuit. Flo inauguratione , legitur : Sanè Dux Aquitano
rilegus enim ait : Anno gratiæ C M L XXX VI rum Willelmus reprobans nequitiam Francorum,
Rex Anglorum Aethelredus , qui prohibente B. Ugoni fubditus effe noluit, undefactum eft, ut Ugo
Danftano centum libras ab Epifcopo Roffenfi ex exercitu Francorum admoto, urbem Pictavis obfi
torferat , pro pace breviffima ( cum Danis ineun dione fatigaret , &c. Nec denique Ludovici V
da ) penfionem fedecim millium librarum perfolve obitus à præfenti anno removeri poteft , quin
re compulfus eft. Primus is cenfus Danis datus, mors Lotharii patris ab anno CMLXXXVI
qui poftea in immenfum crevit , ut infrà removeatur, & in antecedentem rejiciatur con
dicetur. tra Antiquorum & Chartarum fidem. Ipfemet
VI. Lupus Protofpata in Chronico fcribit : Anno
Calabria à CMLXXXVI comprehenderunt Sarraceni fan Mabillonius Sec. V. Benedict . in Elogio Sancti
Saracenis Majoli Abbatis Cluniacenfis num . XXIX men
valata. &tam Chiriachi civitatem , & diffipaverunt Cala tionem facit cujusdam inftrumenti, quo Cano
briam totam. Porphyrogennetus verò lib . 2. de nicus quidam Anicienfis ædes fuas donat Majo
Them. cap . 10. de Calabria verba faciens ait : lo & Cluniacenfibus , anno quo Ludovicus Rex
In qua Regium eft , & oppidulum Sancta Cyriaca, in adoleſcentia vitam finivit. Datum Vferia, III
& Janeta Severina , & Croto. Quare de Sanctæ Id. Augufti , ideoque hoc Chrifti anno , quo
Cyriacæ oppidulo Protofpata loquitur. feria V in diem undecimum menfis Augufti ca
dit. Annus emortualis Ludovici V validè confir
Anno Era ANNO PERIODIGE ECO-ROMANE 6480. mandus fuit , quia is poftremus Rex eft Franco
Hifpan.
MXXV. 16. B. D 19. P. 24. April. Indict. 15 rum ftirpis Carlovingicæ , quæ per annos tan
Anno Hegi tum CCXXXV propagata eft.
ræ JESU CHRISTI 987. II
.
Cùm enim Ludovicus improlis obierit , re
CCCLXXVII,
inchoato JOANNIS XV PAPE 3. gnique Primates à Carolo Lotharingiæ Duce Hugo Cape
tus fit Rex
die 3. Maij OTTONIS III REG. 5. ejus patruo , præfertim quòd Teutonicas partes Francorum.
fer.3.
fecutus effet , averfum gererent animum , Hu
BASIL. & CONST. IMPP. 12.
J. go Capetus , qui tunc Ducatum Franciæ guber
MoriturLu Num. I ad IV. Ludovicum V Francorum nabat , poft decem dies à morte Ludovici Re
dovicus V. A Regem hoc anno demortuum effe , Si gis in Regnum evectus eft: Eodem anno, inquit
Rex Frane gebertus in Chronico , aliique Antiqui apud vetus Charta Floriacenfis, quo Ludovicus adolef
Blondellum in Pleniori Affert. Geneal. Franc. cens obiit , & un&tus eft Hugo Remis V Nonas
pag. 283. produnt. Ibidem Vita Sancti Genulfi Julii , qui dies in Dominicam hoc anno incide
bat,
 in Annales C. Baronii.
SS

SEC. X. bat , poftquam Noviomo fublimatus fuiffet Re poli difcederet : nocte navibus adornatis Roffos im- SEC. X.
An.Ch.987 .
An.Ch.987 . gio folio , ut ibidem legitur. Gerbertus in Epi ponit , ( nam ab iisfuppetias impetraverat , quòd
ftola CVII ex perfona Regis Hugonis , Sigui fororem fuam Annam Bladimero eorum Principi
no Archiepifcopo Senonenfi data, fcribit : Honeflè matrimonio conjunxiffet ) , cumque his non fentien
acbenigno affectu vos monemus , uti ante Kalen te , hoftefreto trajecto , eos adortus nullo negotio
das Novembris , eam fidem , quam ceteri nobis opprimit : Delphinam in palo fuffigit eo ipfo loco ,
firmaverunt , confirmetis , ob pacem & concor ubi tabernaculum is defixerat : fratrem Phoca
diam Sancta Domini Ecclefiæ , totiufque populi Nicephorum cæcum in cuftodiam dat , & reliquis
Chriftiani; nefifortè ( quod non optamus ) perfua captivis fuo arbitratu punitis Conftantinopolim re
fione quorumdam pravorum diligenter vobis exe dit. BardasPhoca incerto mortis genere interiit.
quenda minus audiatis , fententiam Domini Pa Phoca Aprili menfe mortuo , indictione fecunda,
pa & Comprovincialium Epifcoporum duriorem anno ab origine rerum 6497. bujufque rebellione
perferatis. compreffa : Durus libertatem confecutus ſe ipſum
111.
Divino oraculo prænunciatum fuiffe Hugoni recollegit , & priftinum conatum perfequi cepit.
Regnum ei
pranuncia Capeto Regnum Francicum teftantur duo Scrip Subjungit Cedrenus Durum cum Imperatore in
$117. tores Anonymi, qui feculo fequenti vixère. Pri gratiam rediiffe, poftquam Curopalatæ dignita
or in Hiſtoria Relationis Sancti Walarici Abba tem ab eo accepit.
tis Leucanoenfis primi in pago Picardie Wima Fusè hoc bellum civile narravit Elmacinus VI.
cenfi , qui ait , anno nongentefimo octogefimo pri lib.3.Hift. Sarac. cap.6. ex cujus collatione cum Rusi anno
mo Incarnationis filii Dei corpus Sancti Wala Cedreno & Sigifmundo Herbeſteino in Rerum fequenti pri
mum Chri
rici , quod occafione bellorum delatum fuerat Mofcovit. Commentariis pag. 33. annus , quo fliani facti.
ad monafterium Sancti Bertini , ab Hugone Ruffi feu Mofcovitæ hodierni , fidem Chriftia
Capeto Francorum duce revectum effe ad pro nam fufcepère , eruemus. Bardas Phocas rebel
prium monafterium , poftquam ad id facien lionemfuam prodidit , feque Imperatorem nuncu
dum à Walarico apparente admonitus fuiffet pavit in Giumada pofteriori , anno CCCLXXVII
Hugo : Accelera petitionem noftram , inquit ( Hegiræ fc. tertio die menfis Maij currentis
Walaricus , per noftras enim orationes Rex effi anni inchoato ) : & poffedit omnes eas regiones
cieris Gallia , & poftea haredes tui , ufque ad quæfunt ad littus maris. Cumque negotia ejus fe
Jeptimam generationem , poffidebunt gubernacula liciter fuccederent , timere fibi vehementer ab eo
totius regni. Secundus eft Poeta Anonymus apud cæpit Imperator Bafilius , quem & pecuniajam de
quem hæc verba funt Walarici ad Hugonem ficiebat. Unde coactus fuit mittere ad Regem Ruf
Ducem. forum, qui inimici ejus erant , auxilium ab eo im
Et nihil intrices , nos noftras denique fedes plorans. Is autem id ei promifit , petita ab eo affi
Cum fufceperimus per noftros fcito precatus nitate : duxitque Rex Rufforum fororem Bafilii
Sufcipies regnum , Rex dictus Francigenarum, Imperatoris Romanorum , poftquam hic ab eo obti
Hæredefque tui , fimul unus , bis quoque terni. nuit , ut religionem Chriftianam amplecteretur.
Idem fufiùs refert Baronius ex Guillelmo Nan Mifitque ad eum Bafilius Epifcopos , qui religione
gio ibidem errore typographi Mangio appella Chriftiana imbuerent tum ipfum , tum omnem po
to , fed is feriùs quàm duo ifti vixit. De San pulum ejus. Atque ante illud tempus nulla eis fue
&o Walarico feculo feptimo egimus , & hu rat religio, nec profelli erant quidquam . Sunt au
jus Relationis Hiftoria legenda in Actis SS . Bol tem populus magnus ; & ab eo tempore ad hoc
landianis ad diem primam Aprilis , vel Sec. V ufque omnesfunt Chriftiani. Hinc contendit Ruf
Benedict. pag. 556. & feqq. forum Rex cum omnibus copiis fuis ad Imperato
IV. Baronius num . II eorum opinioni adhæret, rem Bafilium : cumque eum jam conveniffet confi
Originem , qui Hugonem Capetum fuiffe de genere Caroli tuerunt occurrere Barda Phocæ, & terra marique
Magni literis mandarunt ; fed hæc opinio , quo ad eum contenderunt : & in fugam eum verterunt:
CaroliMar. modocumque explicetur, invictis argumentis potituſque eft Bafilius toto fuo regno , & vicit
tellifratre. confutata fuit à Blondello in genealogia Franci Phocam , eumque occidit tertio Muharrami , an
ca Pleniori Aſſertione , & à quibufdam aliis vi no CCCLXXIX , & portatumfuit caput ejus
ris Eruditiffimis , qui oftendunt , eum ex linea Conftantinopolim , atque ibidem affixum. Rebel
collaterali ejufdem Gentis , & ex Childebrando laverat autem annum unum, & menfes feptem.
Caroli Martelli fratre originem ducere. Childe Paucis interpofitis : Sclerus imperio fuo re
brandum enim Caroli Martelli fratrem fuiffe ac nunciavit, initio menfis Regiebi anni CCCLXXIX,
Nibelungi Comitis patrem , hunc verò Theo &c. Et compofitumfuit totum negotium , idque co
deberti Comitis patrem extitiffe, certis rationi modo ut Sclerus effet Cyropalates. Ita Elmacinus,
bus conftat. Sed Francici Genealogiftæ inter fe qui licet in aliquibus à Cedreno difcrepet ,
non conveniunt de Theodeberti Comitis filio , egregiè tamen confirmat quod Herbeſteinus
nec de Roberti cognomento Fortis Francorum Ferdinandi Archiducis Auftriæ ad Principem
Regis patre , & tam Dubouchetus & Sperno Mofcovitarum Legatus , loco citato ex Annali
nius Dux quàm alii chartas referunt , aut falfas, bus gentis tradit , Wolodomirum fcilicet Ruffo
aut corruptas , aut faltem malè lectas , aut non rum Regem myfteriis vivifici lavacri, anno 6496.
benè applicatas. (Kalendis Septemb. hujus Chrifti anni incœpto )
V.
Ad num. IV & feqq. Hoc anno Bardas Pho initiatum. Cumque foedus inter utramque gen
Bafilius
Imp. Ruffo cas perduellis Imperator à perduellibus renun tem & Wolodomiri conjugium cum Anma Bafi
rum auxilio ciatus eft die Augufti XV, indictione XV inquit lii & Conftantini Imperatorum forore ante fe
adversis re- Cedrenus , qui pag. 696. & feqq. fusè de hac
bellesutitur. quentis anni initium fortiri effectum non potue
rebellione agit , refertque Phocam partem exer rint , apparet , Rufforum converfionem ad eum
citûs Calocyro Delphine Patricio tradidiffe ac Chrifti annum pertinere. Porrò cùm annus
ad Chryfopolin , quae ab altera freti parte con Hegira CCCLXXIX die decima menfis
tra Conftantinopolim fita eft, mififfe. Imperator Aprilis anni Chrifti CMLXXXIX exordia
multis fruftra bortatus Delphinam , ut à Chryfo tur , & Bardas Phocas occifus fuerit tertio Mu
E 4 barrami,
 1
56 Critica Hiftorico- Chronologica
§ Æ C. X. barrami , anni Hegira CCCLXXIX, die
An.Ch.987. nempe duodecima Aprilis noftri anni Chrifti
CMLXXXIX , ac denique bellum feu re
bellio annum unum & menfes feptem durarit,
apparet , Bardam Phocam currenti anno , tam
juxta Elmacinum , quàm juxta Cedrenum re
bellaffe.
VII. Wolodimerus , ut jam pag. 5. afferuerat Her
Wolodomi
beſteinus , cùm fine impedimento totius Ruffia
rusRuſſo
rum Rex effet Monarcha factus , venerant ad eum ex di
BafiliiImp. verfis locis Oratores , hortantes , ut fe eorum fecta
Jororem
uxorem AC adjungeret. Varias autem cùm videret fectas ,
cipit. mifit & ipfe Oratores fuos , qui perquirerent con
ditiones & ritus fingularum fectarum . Tandem
cum aliis omnibus fidem Chriftianam Græco ritu
pratuliffet , elegiffetque , millis Oratoribus Con
ftantinopolim ad Bafilium & Conftantinum Reges,
Annam fororem , uxorem fibi fi darent , fefidem
Chrifti , cum omnibus fubditis fuis fufcepturum ,
& reftiturum illis Corfun , & alia omnia , quæin
Gracia poffideret , pollicetur. Re impetrata confti
tuitur tempus, eligiturque locus Corfun : quò cùm
veniffent Reges , baptizatus eft Wolodimerus ,
commutatoque nomine Wolodimeri , Bafilii illi no
men imponitur. Nuptiis celebratis , Corfun una
cum aliis , ficuti promiferat , reftituit. Hac acta
funt anno mundi 6469. (legendum, 6496. juxta
laudatum ejusdem Auctoris locum ) à quo tempo
re Ruffia infide Chrijli permanfit. Anna moritur
XXIII anno poft nuptias : Wolodimerus verò an
no poft obitum uxoris quarto deceffit. Is civitatem
4
intra Wolham & Occam fluvios fitam condidit ,
quam à fuo nomine Wolodimeriam nominavit ,
eamque Ruffia Metropolim conftituit. Inter San
Etos tanquam Apoftolus , folemni die videlicet XV
Julii quotannis veneratur.
VIII. Baronius in Monumento de Ruthenis ad com
duobus
Cumà Mof munionem Sedis Apoftolica receptis , ad calcem
filiis
cis ut San Tomi VII Annal. fubjuncto num . VIII ait,
Elus colitur. Matthiam Michovium , aliofque qui tradunt,
Ruthenos , feu Ruffos Chriftianam religionem
amplexos effe anno domini CMXC vel CMLXXX,
fub Bafilio atque Conftantino Impp . erraffe , &
Ruffos fub Seniore Bafilio Macedone dicto facro
baptifmate tinctos . Verùm ut fuo loco oftendi
mus , Ruffi qui Imperante Bafilio Macedone
idolaabjecère, paulò pòft ad vomitum rediere ,
uti fuo loco monftravi , ubi & infinuavi Rufo
Tum nomen variis Septentrionis populis attribu
tum fuiffe . Papebrocius Tomo ISS . menfis
Maij præfixit Ephemerides Græcorum & Mof
corum , in quibus ad diem XV menfis Julii
legitur nomen Bladimeri , aliàs Wlodomiri , &
ad diem XXIV ejufdem menfis habetur : Bo
ryus Glebus , Principes martyres . Sunt verò hi
filii Wlodomiri, Chriftianis nominibus Roma
filis & David appellati , à Jaroslao fratre poft
nus
victum fratricidam Svatopolcum , contumulati
Wiffogradi. Eorum Princeps Ruthenicà linguâ
Czar vocatus , quod nomen Regem fignificat ,
Wlodomiria primùm fedem habuit, & poftea Kio
via, donec ea urbs feculo XIII à Tartaris pe
nitus everfa fuit , & à duobus tantùm feculis
fedes Principis Mofcuam translata, à quo tem
pore Moscovitarum nomen celebre fuit. Me
tropolita autem Ruffiæ feu Mofcovia fedem
cum Principe mutavit.
IX. Antonius Poffevinus in primo fuo de Rebus
Ruft fidem Mofcoviticis ad religionem fpectantibus Com
Chrifti à
Gracis tunc mentario , cum pluribus aliis exiftimavit , Ruf
fos à Schifmaticis , & quidem Hereticis , fidem
Chriftianam accepiffe , & Rutheni in Lithuania SEC. X.
An.C. 987.
Catholici verentur eorum fan&torum memoriam Catholicis
facere , quos Græcorum Kalendariis infcriptos accepére.
non inveniunt, ne fortè in aliquos non Sanctos,
fed Schifmaticos impingant. Sed rectè Papebro
cius in Præfatione ad præfatas Ephemerides
num . XI opinionem illam refellit, oftenditque
hunc Ruthenorum metum ex opinione pro ma
jori faltem parte erronea procedere. Græci enim,
à quibus Rufi fidem Chrifti accepêre , tunc verè
Catholici erant , & ex libris de Rebus Mofco
viticis fcriptis apparet , extra fchiſmatis , hære
feofque fufpicionem haberi poffe , quos gens
illa primis quatuor à fua converfione feculis ha
buit Sanctos ; non folùm quia eorum fanctitas
divinis miraculis fuiffe probata , creditur ; fed
etiam probatur multitudine & antiquitate Tem
plorum , fub alicujus nomine erectorum. San
tus Alexius Metropolita Rufforum , qui circa
annum MCCCXXX floruit , Kiovia fedit
contra quem cùm miffus fuiffet in Ruffiam à
Patriarcha Conftantinopolitano ſchifmatico
Dionyfius Græcus , is intra non multos captus
conjectufque in carcerem , fchifma quod inve
xerat , plenè ftabilire non potuit. Idem deinde
facere conatus Phociey , homo fimiliter Græcus,
à Synodo Novogradenfi depofitus eft anno
MCCCCXV , & in ejus locum fuffectus
Gregorius Bulgarus, qui ficuti ejus fucceffor Ifi
dorus Concilio Florentino , interfuit Conftan
tienfi. Quamvis autem contra hunc Schifmati
ci nova coacta Synodo prævaluerint , Albertus
tamen Cojalowicz in Mifcellaneis Hiftoriæ Li
thuaniæ afferit , Ifidori fucceffores fuiffe Catho
licos ufque ad annum MDXX, quo excifum
penè fchifma refufcitavit Jonas Mofcus , tantum
que non ftabilivit ; uti probat Epiftola cujufdam
Joannis Metropolita , ad Romanæ Sedis Epif
copum apud Herbeſteinum . Et licèt Metropo
te Mofcorum ufque ad medium feculum
XVI à Patriarcha Conftantinopolitano confir
mati fuerint , non inde tamen fequitur, eos fi
dem femper cum Græcis mutaffe, ut fufiùs ibi
dem Papebrocius.
ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6481. Anno Eræ
Hifpan.
17. AG. D 1. P. 8. April. Indict. 1 . M XXVI.
Anno Hcgi
JESU CHRISTI 988.
ræ
CCCLXXVIII,
JOANNIS XV PAPE 4.
inchoato
OTTONIS III REG. 6. die 21. 4
pril.fer. 7.
BASIL. & CONST. IMPP. 13.
D num. I. & II. Adaldagus Hamburgen
As Epifcopus hoc anno vitam cum morte obitus I. 4
A
commutavit , cui fucceffit Libentius , natione daldagi Ar
Italus , qui ipfum ex Italia redeuntem comita- chiep.
tus erat, ficuti fcribit Adamus Bremenfis lib. 2. Hambur
genfis.
cap . 19. & feq. Adaldagi , uti habet Lambecius
lib. 1. Rerum Hamburgenfium pag . 31. & ſe
quentibus temporibus nimia Imperatorum libe
ralitate Archiepifcopi Hamburgenfes urbes &
arces , atque adeo integros Comitatus & regio
nes pleni Dominii jure poffidere cœperunt .Quæ
res ita demum potentes illos reddidit , ut non
nunquam maximos etiam Principes armis lacef
fere aufi fuerint. Ad quod Archiepifcopalis po
tentiæ incrementum digitum intendit Adamus
lib.
 in Annales C. Baronii. 57

SAC. X. lib. 2. cap. 1. dum Adaldagi vitam his verbis in Ottonis Diplomatis, in quibus Otto III fe tan- SAC. X.
An.Ch.988. An.C. 988 .
choat : Ite eft , qui nobis Rempublicam reftituit. tùm Regem dicit.
III.
Et aliquantò pòft , Adaldagus primò ut ingreffus Ad num . III Santum Dunftanum Cantua Moritur S.
eft Epifcopatum , Bremam longè prius tempore po rienfem Archiepifcopum hoc anno ad Deum Dunſtanus
teftate ac judiciaria manu oppreffam , præcepto migraffe , difertis verbis afferit Osbernus Can- Archiep.
Cantuarie,
Regis abfolvi, & inftar reliquarum urbium immu tuarienfis Monachus in ejus Vita num.XLI Sec.
1
nitate, fimulque libertatefecit donari : ideft jurif V Benedict. recitata , qui addit : dies ergo Af
dictio civilis oppidi Brema , quam antea Legati cenfione Chrifti feftivus diem clarificationis beati
&Comites vice Imperatoris obtinuerant, Adal Dunflani præceffit tertius. Hoc autem anno Fe
dago Archiepifcopo ab Ottone M. conceffa ftum illud in diem XVII menſis Maij incidit,
fuit, unà cum omni proventu moneta, telonei, & in legibus Ecclefiafticis Canuti Regis anno
banni , aliarumque fifci Imperatorii rerum & MXXXII editis , Dunftani feſtum XIV Kal.
jurium , ut liquet ex ipfis tabulis donationis, Junii celebrari Sapientes præcepiffe dicitur. Ac
quæ extant in Syntagmate Rerum German. curatè itaque Simeon Dunelmenfis ad hunc
Chrifti annum fcripfit : B. Dunstanus Archiep.
Septentrion. Sic idem Imperator , ut patet ex
Witichindo lib. 1. & Auctore Chron . Belgici indict . prima XIV Kal. Junii fabbato ex hac vi
Magni , Brunoni fratri fuo Colonienfi Archiepi ta tranfivit Ante biennium prædixerat Vir San
fcopo Coloniam , Willelmo filio Moguntino Ar & tus mala fuper Ethelredum Regem ventura,
chiepifcopo Moguntiam, Epifcopo Spirenfi Spi quòd iram Dei provocaret in exigenda pecunia
ram , Mindenfi Mindam cum mero & mixto ab Ecclefia Sancti Andreæ Apoftoli. Jam vero
imperio & omnibus fifci Imperatorii juribus poft obitum fan&ti viri , inquit Ingulphus in fua
conceffit. Primum oftendit Diploma Ottonis Hiftoria, dicte prophetia in dies adimpleri,& ma
III , quo illam donationem confirmavit, & fe la innumera totam terram tribulare. Scilicet Da
cundum continetur in Diplomate Ottonis M. nicipyrate primo nofira littora in omni terræ late.
donationis hujus mentionem faciente . Extat il re crebris affultibus infeftare ; poftmodum magna
lud in Chronico Mindenfi . Atque ideo Adamus claffe advecti , exercitus eorum invicti , urbes &
ait , Bremam inftar reliquarum urbium , fcilicet caftella licenter expugnare ; eodem etiam tempore
Epifcopalium & Archiepifcopalium , libertate do fames valida indigenas maximè vexare & vasta
natam fuiffe. re ; morbus deinde , qui dyfenteria dicitur , tam
II. Libertas autem tunc vocabatur, Epifcoporum in jumenta , quam homines defavire ; peftilentia
Jurisdictio fubjectum effe imperio : nempe quia Comites & cum his multa millia tam divitum , quam paupe
rvilis An- Legati urbibus & provinciis abImperatore præ rum percutere ; ac omnes hoftes in capite fuper
tiftibus con- fecti , nimis plerumque avarè & infolenter po
ceffa limites Anglos femper vincere , & in omni certamine fem
Juoshabe- pulum tractare confueverant. Qua de re in anti per pravalere.
bat, Interim inter antiquos Britannos , licet ad IV.
quis monumentis paffim multæ extant querelæ .
Quamvis autem Breme , aliarumve aliquot ur fummas miferias adactos Ecclefiaftica difciplina Synodus
Landaven
bium jurisdictio civilis Epifcopis & Archiepi vigebat. Cùm enim inter eosRex quidam Guen- fis.
fcopis cefferit , non tamen fas erat , civilibus tia cum fratre inimicitias fovens eum occidiffet,
ipfos præfidere judiciis , fed ad hæc nomine Britannorum Ecclefia hoc facinus deteftata, il
fuo exercenda , Advocitos habebant , homi lum à fidelium communione tandiu feparavit,
nes profanos, vel , ut vulgô aiunt , Laicos : qui donec reus de facto pœnitens , crimen expiaret,
quidem etfi ad Imp. Friderici II tempora ut plu Factum id in Synodo , cui Landavenfis Epifco
rimùm ab Imperatoribus ipfis conftituti fuerint, pus præfuit , & in qua res gefta pleniùs narra
nonnullis tamen Epifcopis & Archiepifcopis tur. Spelmannus pag. 502. hanc Synodum Lan
fpeciali quodam permiffu libera eos eligendi davenfem cum hoc anno illigavit , eaque nunc
poteftas conceffa eft , & in his Adaldago , utlegitur Tom. IX Concil.
V.
conftat ex fupradictis fragmentis Diplomatum Hugo Capetus , qui anno fuperiori Franco- Robertus in
Ottonis M. Hamburgum non itidem ac Brema rum Rex renunciatus fuit , currenti Robertum confortium
in Archiepifcopi poteftatem venit, fed fub Im filium in Regni focietatem adfcivit. Labbeus Regni Fran
peratorum eorumve , qui Saxoniam deinceps Tom. I Biblioth. pag. 272. mentionem facit tus. ci affum
adminiftrarunt , remanfit imperio , ut videre chartæ, quæ dicitur data die XV 111 Kal. April.
eft apud Adanium lib. 2. cap. 4. & feq. Golda ann. MIV regni Rotberti XV II , fed loco XVIII
ftus Tom. III Conftitut. Imper. pag. 311.refert Kal. April. legendum , XVII Kal. April. tot
Diploma Ottonis III Adaldago Archiep . Bre enim dies ante Kalendas , menfis Aprilis non
menfis Ecclefiæ conceffum, quo quidquid pro habet. Quare ea inauguratio hoc anno ante
prietatis in regno Danorum ad Ecclefias Slevi diem XVI menfis Martii acta. Imò in Frag
cenfem , Ripenfem , Arufenfem & Ottoneswin mento Hift. Francicæ à Roberto ad mortem Phi
genfem pertinebit, ab omni cenfu juris fui abfol lippi 1 Regis apud Duchefnium Tom. II pag.
vit. Datum illud Wildeshufen XV Kal, April. 631. de Hugone Capeto dicitur : Is Robertum
auno Dom, Incarnat. CM LXXXVIII indi&. filium fuum fibi confortem legit regni , & benedici
I anno autem regni noftri V. Qua fubfcriptione fecit Remis Kal. Janu. Idem habetur in Charta
perfpicuum fit , Ottonem III in die Natali Lemovicenfi , fed ea à me non vifa. Cùm verô
Chriſti anni CMLXXXIII non verò infe Robertus dicatur à Glabro , Auctore æquali , in
quentis Chrifti anni, Germaniæ Regem corona lib. 2. cap. 1. Rex tunc juvenis prudens , atque
tum fuiffe. Goldaftus quidem loco citato duas eruditus , dulcifque eloquio acpietate infignis, cum
alias ejufdem Regis Chartas eodem anno datas patrem anno CMXCVIII amifit , in ado
profert , in quibus licet Otto fe fe Regem difer lefcentia nunc verfabatur, Interim cùm hoc an
tè appellet , non verò Imperatorem , Goldaftus no Adalbero Remenfis Archiep, mortuus fuiffet,
tamen in titulo , quem eis præfigit , Ottonem fuffectus ei ab Hugone & Roberto Regibus
III mirabilem Imperatorem Auguftum vocat, re Arnulfus Lotharii Regis filius fpurius , quem
clamantibus , quæ ipfemet producit ejufdem Adalbero Laudunenfis Epifcopus cum illis re
conciliaverat.
 58 Critica Hiftorico- Chronologica
SAC. X. conciliaverat. Verùm Arnulfus , facramenti Re
An.C. 989. gi dici immemor, fexto poft ordinationem men
Je (Remos ejus juffu prodente Adalgero Præsby
tero ) Laudunum fe perducendum permifit : i
bidemque Remenfis urbis prædatores , qui nihil
nifi eo confcio & probante aggreffi fuerant , ex
communicavit ; & Synodus Silvanectenfis ana
thema illud confirmavit. De ea Synodo anno
CMXC verba faciemus , quia Baronius eam
in illum Chriſti annum diftulit. Sexto verò
menſe poſt ſuam ordinationem Arnulphum in
crimen illud lapfum effe , anno CMXCI
num. I oftendam.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6482.
Hifpan.
MXXVII. 18. F. 2. P. 31. Mart. Indict. 2.
AnnoHegi
ræ JESU CHRISTI 989.
CCCLXXIX ,
inchoato JOANNIS XV PAPE 5.
die 10.A
OTTONIS III REG. 7.
pril. fer. 4.
BASIL. & CONST. IMPP. 14.
I.
S. Adalber- quennium Sancti Adalberti
A Num. I ad VIII num. Antiftite
Santo
. Baronius ,qui quin hocAd
IX. In Chronico
tus Pa.
pa Pragam Pragenfis Epifcopi ab anno CMLXXXIII
anno
aufpicatus eft , licet illud anno CMXC in
CMXCIV choetur , uti fuprà monftravimus , ideoque &in
redit.
annum CMXCIV definat , refert hoc anno
quæ anno CMXCIV narranda fuerant . An
no itaque nongentefimo nonagefimo quarto
contigère quæ primus Auctor Vitæ hujus Sancti
cap.25.his verbis memorat : Archiepifcopus Ma
guntinus ( qui eo Chrifti anno Willigifus erat )
beati Prajulis gregem fine Paftore ire confpi
ciens , mifit Legatos cum literis , per quos domi
num Apoftolicum de Sancti viri reditu interpellat.
Facta eft Rome Synodus ( anno CMXCIV , ut
habet Chronographus Magdeburgenfis ) pro
hac caufa, & oritur utrimque litigium grande , ex
una parte eorum , qui monachum perdere timue
runt; ex alia eorum , qui Paftorem fuum cum au
&oritatequafierunt. Cumque invicem diupugnan ftremum verò cujusdam Græci , aliorumque adu
tibusfententiis utraquepars diu decertarent ; tan lantium confilio fruens , minabatur ei quafi manu
dem dubiam nunciorum Primas ( qui in alia Vita defignando dicens: Si integrum annum fupervi
appellatur Radla ac frater Ducis Boleslai ) vix
promeruit victoriam. Hic ipfe Primas frater erat
Ducis ( nempe Bohemiæ ) , cujus terræ, qui exi
gebatur Epifcopus , præfuit. Tum Apoftolicus
( nempe Joannes XV) non tam voluntate, quàm
jure Dei permotus , talia refpondit : Reddimus,
quod juftè quærunt; quamvis de bono patre jam
degenera fent filii, & dabimus eum hac lege : Si
audierint eum , teneant cum Dei benedictione , fa
ciantque fub ipfo fructu centuplum . Si autem à
confueta iniquitate fua recedere nolunt , hic nofter
abfque periculo fui capitis malorum confortia de
clinet. Subdit poftea Anonymus , Adalbertum
Pragam veniffe , & omnem ætatem ac fexum
ei obviamproceffiffe. Sed cùm Pragenfes in car
nalem partem relaberentur , Adalbertus, dulcis
Roma mania revifit , & novi monaflerii mutat
Paftoraliafræna. Eft hic fecundus reditus Adal
berti in Urbem Romanam , quem Baronius jux
ta fua principia in annum CMXC confert, cùm
tamen ad annum CMXCV pertineat , ut ibi
dem videbimus. Porrò quæ hîc narrat Baronius
de baptifmo Sancti Stephani poftea Hungariæ
Regis , & quæ fuperfunt de geftis San&i Adal
berti , ad fuos annos remittimus , confufionis SEC. X.
vitandæ causâ. An.Ch.989
Ad num. VIII Hermannus Contractus jux- II.
Floret S. Ge
ta editionemCanifianam ad annum CMLXXIX behardus
fcribit : Conftantia Gamenolfus Epifcopus obiit : Epifc. Con
eique Gebebhardus nobilis & venerabilis Præful fuc- ftantienfis.
cedens, XVI annis Ecclefiam rexit : qui Bafilicam
Sancti Gregorii in ripa Rheni , Abbatiamque fuis
ex prædiis conftruxit. Jam dicitur Petri-domus.
In Sancti Gebehardi Vita , in Chronico Con
ftantienfi à Joanne Piftorio recuſa , inter alia de
eo dicitur: Decimo anno Ecclefiam in honore
Janeli Gregorii dedicavit , eamque multiplicibus
magnificis Sanctorum Reliquiis cumulavit.
Monafterium illud Petershufenfe , vulgò Peters
haufen , dicitur poffidere Caput Sancti Gregorii
BU905
Papæ à Joanne Papa XV Sancto Gebehardo
MAIL
l'e´d
conceffum. Verùm Clarius in Chronico Sancti
HA
NEM
MIN
Petri Vivi refert , Caput illud uno ante feculo
M
⠀
Anfegifum Archiepifcopum Senonenfem à Joan
ne VIII accepiffe. Obiit Sanctus Gebehardus ,
inquit Chronographus Conftantienfis, VI Kal.
Septembris anno CMXCVI; Jepultus in Bafilica
Janeti Gregorii à fe conftructa ; quod & Herman
nus Contractus laudatus etiam habet. Plura de
in Seculo V.Benedict.
Hildensheimenfi
III.
hoc anno legitur : Theophanu (ita etiam Theo- Theophanis
Imperatrix
phania appellabatur ( Imperatrix , mater Regis Roma
m ve
( nempe Ottonis III ) Romam perrexit , ibique nit.
ATERERRAR
Natalem Domini celebravit , & omnem regionem
Regi fubdidit. Tum anno CMXCI : Theopha
nu Imperatrix obiit , quod & Lambertus Schaf
naburgenfis & Hermannus Contractus ex edi
tione Canifiana habent. Diem notavit Ditma
rus , nempe XVII Kalend. Julii , qui dies erat
decimus quintus menfis Junii. Ejus erga paupe
res liberalitatem laudibus effert fecundus Âu 1
ZABER
tor Vitæ San&
& ti Adalberti Epifcopi Pragenfis.
De ea Sanctus Odilo Abbas Cluniacenfis in Vi
ILIVE
ta Sanctæ Adelhaida Imperatricis fcribit : Li
WE
DA
cet illa Imperatrix Graca fibi , & aliis fuiffet fa
tis utilis & optima , focrui tamen Augufta ( nem
pe Adelhaida ) fuit ex parte contraria. Ad po
xero , non dominabitur Adelhaida in toto mundo,
quod non poffit circumdari palmo uno. Quam fen
tentiam inconfultè prolatam , divina cenfura fe
cit effe veracem. Ante quatuor hebdomadas Gra
ca Imperatrix ab hac luce difceſſit , Auguſta Adal
haida fuperftes , felixque remanfit . Porrò error
irrepfit in numeros apud Ditmarum , in quo
legitur : An. Dom. Incarnat. DCCCCLXXXIX
(legendum , DCCCCLXXXX , ut often
dunt verba fequentia ) Sol defecit X Kal. No
vemb. V diei hora. Hanc enim Eclypfim die XXI
menfis Octob. anni CMXC contigiffe demon
ftrat Calvifius in Opere Chronol. & Chronolo
gus Abbatiæ Quilindburgenfis in Saxonia , qui
Ditmarum exfcripfit , legit , anno CMX C, ad
ditque verba hæc , quæ in eodem Ditmaro ha
bentur : Infequenti anno ( ideft, anno CMXCI )
in Numagen Theophano Imperatrix infirmatur ,
atque ab hac vita XII Kal. Julii difcedit, &c.
ANNO
 in Annales
SEC. X.
AaCh.990 .
N batiam abdicarat , & deinde apud Sanctum Bo
904 Anno Ere ANNO PERIODIGRECO- ROMANE 6483 .
Hilpan.
MXXVIII. 19. E. 3. P. 20. April . Indi&. 3 .
Anno Hegi
12 JESU CHRISTI 990.
CCCLXXX ,
inchoato JOANNIS XV PAPE 6.
die ; 1.Mar
tii fer.4. OTTONIS III REG. 8.
BASIL. ET CONST. IMPP. 15.
I. Num. I ad IV. Inclyta erat per hæc tem
Operáloan A pora virtus Leonis Epifcopi , qui Egberti
nis XV pax
inter Regem Archiepifcopi Trevirenfis Vicarius , Apoftoli
cae Sedis Apocrifarius creatus eft. Quippe Joan
DucemNor- nes Papa , obortà , inter Angliæ Regem Ethel
manniafa- redum , & Richardum Normannorum Ducem
Яa.
controverfia, Leonem in Infulam Britanniæ Le
gatum de pace mifit , ejufque folertia optatæ
pacis fructum retulit. Refert Malmesburienfis
lib. 2. de Reg. cap . 10. Epiftolæ Joannis exem
plar, cui Leonis infcripta memoria ; quem ipfe
met Malmesburienfis Epifcopum Trevirentem
perperam nuncupat ; ipie enim Pontifex profi
tetur, accerfitum à fe Apocrifarium fuum Leo
nem , vice Epifcopum Sancta Trevirenfis Eccle
fia , eumque cum exhortatoriis ex Urbe ma
gnis viarum intervallis miffum ad oram mari
2
S tinam , in die Nativitatis Domini perveniffe
ante confpectum Regis præfati , confilioque cum
Rege habito de pace , Legatos ex Anglia da
tos , trajeciffe in Galliam , & perveniffe Ro
tomagum ufque ad Richardum Marchionem ,
ita Normanniæ Ducem Pontifex appellat, ac
denique Rotomagi Ethelredum inter & Ri
chardum pacem fanxiffe , Kalendis Martii an
no ab Incarnat. Domini C MX CI indict. IV.
II. Ad num . IV San&
tus Adalbertus , relicto
8. Adalber- Epifcopatu Pragenfi , hoc anno Romam ve
Epifc.
Prants fornit ,
Pragenfis fit ibique Monachum induit in Monafte
Monachus. rio SS. Bonifacii & Alexii , ubi quinquennio
manfit , nempe ufque ad annum CMXCIV, ut
anno fuperiori oftendimus. Verùm Baronius,
qui quinquennium hoc ab anno CMLXXXIII
aufpicatur, & illud anno fuperiori abfolvit, hoc
anno fcribit : Monafterium , ubi quinquennio
manjerat , iterum adiit : ibique totidem annos
explevit , licet fecundus Auctor Vitæ Sancti
Adalberti , qui folus de quinquennio Mona
chatûs San& ti hujus Antiftitis verba facit, uni
ci quinquennii mentionem faciat , ideoque
oftendat, Adalbertum nonnifi præfenti anno
ad Monafterium SS. Bonifacii & Alexii venif
fe , & Monachum induiffe. Quæ narrat ita
que hoc anno Baronius gefta fuiffe Romæ ab
Adalberto jam Monacho , ad hunc annum
reapse pertinent. Præterea ad hunc etiam annum
revocanda quæ ipfe exiftimavit contigiffe prio
ri quinquennio ; cùm illud fictitium fit , & hu
jus Sancti Antiftitis Actis adverfetur , ex qui
bus conftat , eum ufque ad præfentem annum
Ecclefiam Pragenfem rexiffe , & primùm Ro
mam veniffe.
III. Ad num V & feq. Florebant hoc tempo
Leo Exab- re Romæ in Monafterio Sanctorum Bonifacii
bas Nonan- & Alexii ,
tulanus cum & Alexii , in quo Sanctus Adalbertus Mo
Leone Ab- nachus factus eft , Lee Abbas ejufdem Mona
bare Bonifa. ſterii , qui anno CMXCV tanquam Legatus
ciano non
Joannis Papæ XV præfuit Conciliis Mofomen
confunden- fi & Remenfi adversùs Gerbertum celebratis,
dus.
C. Baronii . 59
& alter Leo , qui poft peregrinationem Hie- S E C. x.
rofolymitanam Nonantulani Monafterii Ab. An.Ch.990 .
nifacium intra Romana mania perfeverans , ex
omni quod fibi vitæ hujus refiduum fuit, nihil
aliud, quàm aternæ vitæ fibi flipendia procura
vit, inquit Petrus Damiani in Epiftola ad Ni
colaum Papam II cap . XI , cujus locum inte
grum recitat Baronius, qui tamen, ut rectè ob
fervavit Mabillonius Sec.. V. Benedict. in Elo
o Leonis Abbatis Nonantulani , utrumque
gi
Leonem in unum confundit ; quæ enim Pe
trus Damiani narrat , nonnifi de Leone Exabba
te intelligi poffunt , cùm Leonem ob abdicatum
munus Abbatis & initam privatæ vitæ ratio
nem laudibus efferat , quod de Leone Abbate
Monafterii Bonifaciani, & poftea Summi Pon
tificis Legato Petrus Damiani non dixiffet.
Præterea Auctor Anonymus pofterioris Vitæ
Sancti Adalberti Epifcopi Pragenfis eos enu
merans, qui in Monafterio Bonifaciano Leonis
Abbatis congreffum expetebant , ait : Hoc
Gregorius Abbas, hoc erat Pater Nilus, boc Joan
nes bonus infirmus , &c. hoc fimplex Leo , Pfal
morum amicus & femper prædicare paratus Hunc
verò ultimum Leonem pro loci Abbate malè
etiam ufurpat Baronius , ut advertit Mabillo
nius , quia ifte Anonymus non ipfum , fed con
venientes ad Abbatem enumerat , & inter eos
nonnifi Gregorio Abbatis nomen tribuit ; quod
etiam Leoni ultimo loco memorato non negaf
fet , fi tum quoque hac dignitate præditus
fuiffet. Eft itaque fimplex ille Leo Pfalmorum
amicus Leo Exabbas Nonantulanus , non verò
Leo Abbas Monafterii Bonifaciani , qui longè
alia , quam fimplicitatis & Pfalmorum amoris
opinione inclaruit.
Ad num. VII & feqq. Cùm Arnulfus Lo- IV.
tharii quondam Francorum Regis filius fpurius Arnulphus
& Caroli Lotharingi nepos evectus fuiffet ad Ar- fuum Lotha
rii Regis
chiepifcopatum Remenfem anno CMLXXXVIII , deficit ab
ita volente & annitente Hugone Rege , ut eum Hugone Re
fibi demereretur , & à Carolo averteret , poft- ge.
quam menfes fex Archiepifcopatum illum rexit ,
Carolus civitate Remenfi & pluribus oppidis
potitus eft , ipfeque Arnulfus cum Carolo anno
fuperiori arma fociavit. Quare hoc Chrifti an
no Hugo Rex & Remenfis Diœcefeos Suffra
ganei ad Joannem Papam contra Arnulfum
Legatos misère , eumque infidelitatis & infi
gnis proditionis reum fecere,poftulantes, ut fibi
liceret ei Archiepifcopatum abrogare : Non
tantum quia Carolo urbem tradiderat contra fi
dei facramentum ; fed etiam quòd contra jus
gentium & captivitatis , in qua ipfe videri vo
lebat detineri, fub fignis Caroli milites collegif
fet , & vocatus ab Epifcopis venire contem
pfiffet , ut patet ex literis ipfius Hugonis Re
gis & Epifcoporum ad Joannem XV , quas
Baronius anno CMXCI , à num. II ad V , lo
co fcilicet non fuo , recitat ; ad annum enim
fuperiorem exeuntem revocandæ : Gerbertus
quippe in Oratione quam habuit in Conci
lio Mofomenfi anno CMXCV ait : Certè nihil
actum vel agendum fuit , quod Apoflolica Sedi
relatum non fuerit : ejufdem per decem & octo
menfes expectata fententia, nempe ufque ad diem
XVII Junii anni CMXCI quo Arnulfus in
Concilio Remenfi depofitus eft , à quo die fi
per decem & octo menfes retrocedas , perve
nies ad medium circiter Decembrem anni
CMLXXXIX
 60 Critica Hiftorico - Chronologica

SÆ C. X. CMLXXXIX quo ideo literæ Hugonis Regis catus eft pater , fed poft annos circiter XX , SEC. X.
cum infelicium partium Guillelmum Ducem An.Ch.991 .
An.Ch.990. & Epifcoporum datæ funt.
V. Epifcopi jam anno CMLXXXVIII , ut ibi tædere , cœpiffet , Heribertufque Trecenfium
Synodus Sil- dem retulimus , Synodum Sylvaneti habue Comes maternus avus , qui Arnulfi Archiepif
vanectenfis.
rant , Adalgerum Presbyterum proditorem ci copi Remenfis patrocinium palam fufceperat,
taverant , atque in eum , & alios proditionis vivere defiiffet , expulfos fateri neceffe eft , in
reos anathema dixerant, fimulque in pervafores quit Blondellus in Pleniori Affertione Genea
Remenfis & Laudunenfis Diœcefis. Ad eam logiæ Francicæ pag. 37. Cùm enim ex SanctiPe
quoque videtur citatus fuiffe Arnalfus : fed, tri Uzarchienfis in Lemovicibus ad Guillelmi
feu quia fe fe captivum fingebat , feu quia Hugonis Regis rebellis ditionem pertinentibus.
judicium Epifcoporum reformidabat , Conven Chartulario , Ludovicum & Carolum anno
tui non adfuit. Synodum quidem Silvanecen MVIII , quo jam Otto Dux eorum frater natu
fem Baronius hoc anno recitat , fed ex ante major decefferat , Regium nomen affectaffe
eam conftet , utrumque ad illa ufque tempora fub
cedentibus & confequentibus apparet ,
ad annum nongentefimum octogefimum octa Guillelmi aufpiciis de Regno cum Roberto Re
vum ut ibidem infinuavimus , retrahendam ge contendiffe oportet. Hac enim nota Charta
elfe. confignata reperitur : A&tum anno Incarnationis
vi. Hoc verò anno Arnulphus poft menfes XVIII, Domini MVIII, regnante Roberto , & Ludovico
Carolus Lo. ut anno fequenti num. I videbitur, Hugoni Re & Carloino. Duravit illa ftirps Carolina ufque
tharingus gi reconciliatus , imò Regiæ menfæ particeps fa ad annum MCCXLVIII in pofteris Ludo
in potefta- &us , fidem fefellit , & Guidonem Sueffionum vici , qui Ottonis ex alia matre frater fuit , &
tem Hugonis
Regis venit. Epifcopum , qui eum medio inter Sueffiones & Thuringie Landgraviorum parens .
Laudunum intervallo apud Cavinionem conve
nerat ludificatus , eumdem Hugonem Regem
& provinciæ Remenfis Epifcopos ad caufam Anno Eræ
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6484.
Romam Julio menfe per Legatos perferendam Hifpan.
MXXIX.
compulit quod tamen contra facientibus He 20. D. 4. P. 5. April. Indict. 4.
Anno Hegi
riberti Comitis ac patris Agnetis Caroli Du ræ
ESU CHRISTI 991 .
cis uxoris Legatis , fruftra fuit. Præterea , ut CCCLXXXI,
inchoato
habet Nangius hoc anno in Continuatione Flo JOANNIS XV PAPE 7. die 20.Mar
doardi , Hugo Rex Francorum collecto exercitu tii fer. 6.
OTTONIS III REG. 9 .
valde copiofo , Laudunum urbem , ubi manebat
BASIL. ET CONST. IMPP. 16.
Carolus Dux Lotharingia cum uxore fua filia
Herberti Comitis Trecarum , obfidere decrevit.
Sed cernens quod civitas vi afſultuum inexpu• Num . I ad XII. Non hoc anno , fed 1.
Amente Decembri anni nongentefimi octo- Litere Hu
gnabilis effet , confilium habuit cum Anfelino
(Adalberone etiam appellato ) traditore vetulo gefimi noni Hugo Francorum Rex & Epifco- EonisRegis
Epifcopo
Laudunenfium Epifcopo , qui erat Confiliarius Capi Diœcefeos Remenfis ad Joannem XV Sum- rum adver
roli principalis. Is enim Anfelinus Epifcopus nomum Pontificem adversùs Arnulfum Regis Lo- sùs Arnul
e quadam cunctis quiefcentibus , Hugoni Re tharii filium fpuriumac Remenfem Archiepifco- fum Archiep.
anno Jupe
pum literas dedère , ut ibidem diximus.NuncBa- rioridata.
giportas aperuit : & tunc captus & vinctus Ca
rolus cum uxore fua pofitus fuit à Rege Hugo ronii fundamentum evertendum . Ait Cardinalis
" tiffimus : Hæc omnia hujus anni exor
ne Aurelianis in carcere , ubi & tandem mor " Do&
tuus eft. Ademarus in Chron . ait , hebdomada " dio facta effe , Gerbertus qui interfuit , do
" cet , dum decem & o& to menfes tradit in
ante Pafcha Carolum ab Afcelino Epifc. pro
ditum , fed annum non determinat . Verùm ùm "terceffiffe ab eo tempore ufque ad Synodum
Carolus anno tantùm fequenti captus , & urbs " Remenfem habitam anno fequenti menfe
Laudunenfis expugnata ab Hugone Rege , ut " Junii . Ita Baronius . Verùm Gerbertus in fra
infrà videbimus . Quare Nangius hæc uno te gmento Epiftola ad Wilderodum Argentinen
nore narravit , vel fortè hallucinatus eft . Sed femEpifcopum , quæ continet apologiam ejuf
redeo ad Ademarum . dem Synodi Remenfis , quam Epiftolam ipfe
VII. Ademarus Monachus Sancti Eparchii Engo met Baronius anno CMXCII num. XXXIX
Moritur in lifmenfis , Auctor coctaneus , in fuo Chroni & feq. recitat , non refert menfes illos XVIII
carcere , & ad Synodum Remenfem , fed ad Arnulfi cum
liberos relin co Tom. II Biblioth. Labbei relato , qui ma
quit. gnam fidem hac in re meretur , fubdit : Caro Hugone Rege reconciliationem . Hac Gerberti
lus in carcere ufque ad mortem retentus eft Au verba : Conjuratorum manum contrafuum Regem,
relianis , ubigenuit filios Carolum & Ludovicum ejufque exercitum in aciem fub fignis Caroli
& expulfi funt filii ejus à Francis , profectique ( Lotharingiæ Ducis ) produxit. Interea Le
ad Imp. Romanorum habitaverunt cum eo. Sane gatis & literis Synodicis Romanus Pontifex , ut
Ecclefiæ turbatæ fubveniat , ammonetur. Sed
Dux Aquitanorum Willelmus reprobans nequi
tiam Francorum Ugoni fubditus effe noluit : unde neque Legatis neque literis confulentibus confulit.
factum eft ut Ugo , exercitu Francorum admoto , Itaque gravium Epifcoporum facto confultu Lega
urbem Pictavis obfidione fatigaret , &c . pacem tis literis Synodicis ac miti ammonitione Ar
poftmodum Willelmus cum Ugone & Rotberto fi nulfus conventus , DECEM ET OCTO CONTINUIS
lio ejusfecit, & Rex Ugo cogitans erga fe Dei gra MENSIBUS , ut à cæpto furore defifteret , feque à
tiam, quafi vicem rependens , defenfor clementif fcelere proditionis & rebellionis , quo impeteba
fimus Ecclefiæ Dei extitit. Nam ob hanc cau tur, regulariter pargaret , noluit . Sed cùm à fe
fam creditur progenies Caroli reprobata , quia fautores maximos nequitia fuæ difcedere fenfit ,
jamdiu negligens Dei gratiam , & Ecclefiarum territus Regem adiit , novifque facramentis ac
potius neglectrix , quam auctrix videbatur. Fi novis rerum conditionibus REGIE MENSE PAR
lios tamen Caroli Ducis , non fimul ac abdi TICEPS FACTUS EST ; atque ita irà Regis fedata
omni
 in Annales C. Baronii.
SEC. X. omni crimine fe exutam credidit. Quare menfes
An.Ch.991 . illi XVIII ad ea quæ anno anteriori gefta fue
rant , non verò adea quæ poft eam Epiftolam
ad Epifcopum Argentinenfem datam contigere,
omninò pertinent. Arnulphus itaque anno
CMLXXXVIII Archiepifcopus Remenfis crea
tus eft. Necdum à fua ordinatione fextus menfis
elapfus erat , & ecce quafi tempeftas urbem ab eo
proditam hoftis invafit , Sanctuarium Dei polluit ,
polia diripuit , Clerum & populum captivavit.
Poft hæc verò Arnulphus fuos prædones fub ana
themate pofuit , atque ut idem facerent , Gallia
rum Epifcopis imperavit , uti fcripferat antea
Gerbertus in eadem ad Epifcopum Argen
tinenfem Epiſtola , refpiciens ad Synodum Sil
vanectenfem. Quare Arnulphi proditio , & Sil
vanectenfis Synodi celebratio ann.CMLXXXVIII ,
fexto nempe menſe ab ordinatione Arnulphi ,
acciderant ; ac menfes præfati XVIII ab eodem
Chrifti anno inchoati , annique CMXC prio
ribus menfibus abfoluti fuère.
II. Præterea Baronius num. I in margine citat
Arnulfus Gerbertum de Concilio Remenfi loquentem ,
iterum ad
versus Hu & querelam Romani Pontificis commemoran
gonem Re- tem: Sed neque , inquit Gerbertus , Primati
gem rebellis. Romano injuriam illatam , cum per octodecim
menfes literis & Legatis commonitus refpondere
noluerit. Non enim ejusfilentium aut diffimulatio,
vel nova conftitutio jam conftitutis præjudicat legi
bus. At hi menfes XVIII referuntur quidem
ad Synodum Remenfem , quæ Arnulfum ab Ar
chiepifcopatu Remenfi depofuit,fed ea non an
no CMXCII , ut arbitratus eft Baronius , fed
anno CMXCI congregata. Quare cùm die
XVII menfis Junii illius anni habita fuerit , hi
menfes XVIII eo die abfoluti , & circa medium
menfis Decembris anni nongentefimi octoge
fimi noni incœpti , ideoque & eo tempore Ar
nulphus cum Hugone Rege reconciliatus , vel
faltem fub initium anni CMXC ; an enim Ger
bertus menfes illos integros vel incompletos
numeret , divinare non poffumus. Intra hos ul
timos menfes XVIII contigère , quæ ipfemet
Gerbertus in Epiftola ad Wilderodum poft lau
data fuperiori numero verba ftatim fubjungit :
Atque ita irû Regis fedatà omni crimine fe exu
tum credidit. Indeque mox rediens fidem facra
mentorum rupit ( nempè circa initium anni
CMXC) conditionibus non fervatis. At ii quo
rum intererat , totiens fe decipi , totiens bonis fuis
privari non ferentes , Lauduni arcem occupant
(anno nempe CMXCI ) Arnulphus inter hoftes
Regis invenitur , Synodo ( Remis eodem anno
coacta ) repræfentatur , pro tot tantifque flagitiis
rationem reddere depofcitur , &c. Utraque ita
que Arnulfi rebellio per menfes XVIII dura
vit , & in univerfum annos tres , ab anno
CMLXXXVIII fexto Archiepifcopatûs ejus
menfe inchoandos.
IIL Ad num. XII. & feq. Miefco feu Mificho vel
Moritur Michovio vel Miezulaus feu Miezislaus primus
Miefco Dux
primus Po Polonorum Dux , qui Chriſtianam religionem
lonia Chri in eam gentem intulit , anno tantùm fequenti
ftianus. è vivis exceffit , ut difertè docet Chronogra
phus Hildensheimenfis ad annum CMXCII ,
ubi ait : Miface obiit , fucceffitque ei filius illius
Bolislavo , feu Boleslaus cognomento Chrobry,
Baronius ex Ditmaro lib. 4. pag. 46. Mificonis
Ducis mortem in præfentem annum confert.
At Ditmarus contrarium afferit , ait enim : Anno
Dominica Incarnat. DCCCCXCII , regni autem
Tom. IV.
61
tertii Ottonis octavo , hic præfatus Dux jam fe- SÆ C. X.
nex & febricitans ab exilio boc ad patriam tran- An.Ch.991 .
fit. Ubi loco , regni autem tertii Ottonis octa
vo , legendum , regni autem tertii Ottonis nono,
cùm is die Natali Chrifti anni CMLXXXIII
Ottoni II patri fuccefferit . Sequendus itaque
Ditmarus non in anno Regis Ottonis , fed
in anno Incarnationis. Sufcepit paternum Prin
cipatum Boleslaus primus , quem Ditmarus cru
delitatis infimulat , Chromerus verò laudat .
Hic Princeps, inquit Chromerus lib . 3. de Bo IV.
leslao loquens , Polonorum nomen Regia di- Miefco Dux
pietate inf
"gnitate externorum Principum neceffitudini- gnis.
"bus & clariffimis rebus geftis vehementer il
"luftravit : militarem difciplinam auxit , Regni
"fines longè latèque propagavit : religionem
" ftabilivit , & auguftiorem reddidit : denique
"feros ac aggreftes homines ad civiliorem ali
quanto vitæ cultum redegit. Sed quoad Mi
fichonem , de eo dicitur in libro de Miraculis
Sancti Udalrici Auguftenfis Epifcopi , Vitæ ejus
à Gerardo Presbytero Sancti Antiftitis fami
liari fcriptæ, fubjun&
to, cap. 22. quod cùmfagit
tâ toxicatâ in brachio vulneratus fuiffet , vo
tum voviffe , ut brachium argenteum cum ma
nu ad Sanctum Udalricum mitteret , & conti
nuò per merita Sancti Epifcopi de mortis pe
riculo illum liberatum fuiffe. Mifichonem hic
Auctor , qui hoc feculo vixit , Vvandalorum Du
cem appellat , & Cofinographus Hildenshei- .
menfis Sclavorum Ducem. Hi loquendi modi
obfervandi , ut hujus temporis Auctores melius
intelligantur. Mificho itaque Princeps fuit pie
tate infignis.
Danis littora Angliæ infeftantibus , eodemque V.
tempore , ut Anglorum vires diftraherent , va- Anglia Da
nis
rias urbes oppugnantibus & barbara crudelitate is redditur.
deprædantibus , Ethelredus Rex , uti narrat Ho
vedenus part. I Annal. pag. 428. malo reme
dium quæfiturus Senatum vocat ; ubi pauci
erant, qui vim viribus opponere cenferent, plu
res verò quibus nota Regis ignavia , & inter
hos Princeps ponitur Siricus Cantuarienfis Ar
chiep. ducebant Danorum animos pecunia, non
ferro placandos ; horum confilio , inquit Ho
vedenus , Danis tributum , quod erat decem li
brarum ( legendum , decem millium librarum,
ut Huntindonienfis pag. 357. & novus Chro
nographus Saxo habent ) primitus datum eft : ut
à crebris rapinis , incendiis , & hominum occi
fionibus , quas circa maris ripas frequenter age
bant , defifterent ; pacemque firmam cum eis te
nerent. Nunc ergo primùm in fingula civium
capita decretus cenfus , de quo in Eduardi
Confefforis legibus , apud Hovedenum pag.
603.legitur : Danegildi ( ita cenfus ifte vocaba
tur ) redditio , propter pyratas primitus ftatuta
eft. Patriam enim infeftantes , vaftationi ejus pro
poffe , infiftebant. Ad eorum infolentiam repri
mendam ftatutum eft Danegeldum annuatim red
di: fcilicet duodecim denarios de unaquaque hi
da ( quæ erat certa terræ portio ) totius patria,
ad conducendos eos , qui Pyratarum irruptioni
refiftendo obviarent. Duravit hæc fervitus ad de
cimum Eduardi Regis annum , feu ad annum
MLI , & aliquando hoc fervitutis genus au
&
tum fuit , ut hoc anno apud Alfordum videre
eft. Quoad Ecclefiam , ita lex cavebat : De Da
negeldo omnis Ecclefia libera eft , & quieta , &
omnis terra , quæ in proprio dominio Ecclefiæ erat ;
ubicumque jacebat ; nihil prorsùs in tali redem
F ptions
 62 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. X. ptione perfolvens : quia magis in Ecclefia confide
An.Ch.992 . bant orationibus , quam in armorum defenfioni
bus, ufque ad tempora Guillielmi Junioris , qui
Rufus vocabatur. Hæc in legibus Eduardi Regis
num . XI.
VI. Taius Lilla Calipha Babylonienfis depofitus
Deponitur fuit anno Hegira CCCLXXXI , die XIX
Calipha Ba
Schabani , qui refpondet diei trigefimo menfis
gadenfis.
noftri Octobris. Ei eadem die fuccedit Cadi
rus Billa Calipha XLVI Bagadenfis , quæ fusè
Elmacinus lib. 3. narrat.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6485 .
Hifpan. 21. CB. D 5. P. 27. Mart. Indic. 5 .
MXXX.
Anno He
JESU CHRISTI 992 .
giræ
CCCLXXXII JOANNIS XV PAPE 8.
inchoato die
9. Martii OTTONIS III REG . 10 .
fer. 4.
BASIL. ET CONST. IMPP. 17.
I. Num. II ad XIII. Diem congregatæ
Epocha A qua Arnulfus Ar
Synodi Re
menfis. chiep. Remenfis depofitus , & Gerbertus in ejus
locum fubftitutus , rectè notat Baronius num. XII
ex ipfomet Gerberto, nempe XV Kalend. Julii , feu
diem XVII menfis Junii , non item annum .
Eam enim anno fuperiori habitam fuiffe , docet
accurata editio Actorum, quæ Duchefnius Tom.
IV pag. 101. recitat , & quorum initium eft :
Anno ab Incarnat. D. N. J. C. DCCCCXCI
indictione IV anno V Regni domni Hugonis Au
gufti , & Excellentiffimi Regis Roberti congregata
eft Synodus in Remenfi territorio , ubi Hugo pro
Rege Auguftus dicitur ; ut etiam in quibufdam
Diplomatis Lotharius Rex ejus deceffor Augu
Jus & Anglia Reges Bafilei appellantur . Ex hac
epocha, quæ certa eft,liquet Arnulfi Archiep.Re
menfis Hiftoriam , quæ non parvis tenebris ob
ducta, rectè à nobis in fuos annos digeftam fuiffe.
II. Legati Hugonis Regis , qui Romam ad Joan
Arnulfo nem X V milli fuerant , ut in dejectione Arnul
depofito
Gerbertus fi, & in novi Archiepifcopi ordinatione , ei &
fit Archiep. Epifcopis Galliarum fuffragaretur , re infectà ,
Remenfis. Roma redière , tum quia moræ impatientes ;
tum quia Romæ caufam audiri ac finiri nole
bant. Verofimile enim eft , Regem eis in man
datis dediffe , ut traditis Pontifici literis , fta
tim reverterentur , nec audientiam pleniorem
fpectarent. Sic enim reverentia Sedi Apoftoli
cæ debitæ Rex & Epifcopi non videbantur de
fuiffe , & Romæ Arnulfi caufa , quam in Regno
judicari malebant , non judicabatur. Reverfis
itaque anno CMXCI Legatis , Synodum Re
menfem Rex convocavit , ad eamque captivus
ductus eft Arnulfus , quià Laudunum eodem
anno majori hebdomada ab Afcelino , Adalbe
rone etiam appellato , Epifcopo Laudunenfi
traditum eft Hugoni Regi , & Arnulfus , qui ibi
cum Carolo Lotharingiæ Duce agebat captus ,
ut ex dictis liquet. Bidui fpatio , duabus Seffio
nibus Concilium peractum. Priori confeffu in
utramque partem caufa Arnulfi difcuffa , & po
fteriori , cui Hugo & Robertus Galliarum Reges
interfuére , extortus eft ab Arnulfo libellus abdi
'cationis , juxta exemplar abdicationis Ebbonis
quondam fub Ludovico Pio Archiepifcopi Re
menfis, de ejus conjuratione inLudovicumPium
fuo loco egimus. Poft latam in Arnulfum fenten
tiam , fuccefforem illi fubftitui Gerbertum Hugo
poftulavit, quòd ejus operâ multis in rebus utili
ter ufus fuiffet , ipfeque Roberti filii Præceptor
extitiffet. Gerbertus itaque in Archiepifcopum
Remenfem inauguratus eft reclamante Seguino $ A C. X.
Senonenfi Archiepifcopo , quem aliqui in ejus An.Ch.992 .
depofitionem confenfiffe perperam fcripsère ;
cum Seguinum eidem reftitiffe , optimè Baro
nius probarit.
A num. XII ad LXII . Arnulfi depofitionem III.
abfque auctoritate Sedis Apoftolicæ decretam , Gerberti
illegitimè
nullam fuiffe pluribus probat Baronius , ideo- ordinati
que actum non agam. Ad fupplendos verò An- dotes.
nales hic tantùm quomodo fe eo in munere
gefferit Gerbertus tempore , quo in illo fuit ,
narrabo. Imprimis bonorum Eccleſiaſticorum
pervafores , collecta Suffraganeorum Synodo,
fulminibus Ecclefiafticis terruit , & ad fatisfa
ciendum Ecclefiæ compulit.Recitatur Synodus
illa Tom. IX Concil. pag. 740. Fulconem quo
que Ambianenfem Epifcopum admonuit , in
crepavitque , quod bona Ecclefiaftica pervade
ret , monuitque errata corrigere , fibique fatis
facere : ut borum exceffuum recognitio , multo
rum peccatorum poffit effe abolitio , ut inquit in
Epiftola ad eum data , & ibidem recitata. Ne
que à docendo faltem privatim deftitit , ut pa
tet ex Epiftola ejus XLI ad Hervæum Bellova
cenfem Epifcopum data. Quos verò præfens
docere non poterat , literis fuis docere fatage
bat , imprimis autem Ottonem III Imperato
rem difcipulum olim fuum, à quo nonnunquam
de certis Quæftionibus confulebatur. Extat
ipfius Epiftola fub hoc titulo : Gerberto Philofo
phorum peritiffimo atque tribus Philofophiæ parti
bus laureato. De Gerberto plura infrà.
IV.
Ad num . LXII. Ex tribus Antiftitibus , qui Moritur
hoc feculo tanquam Sydera per Angliam mi- Ofvvaldus
cuère , Dunftano fcilicet , Ethelwoldo , & Archiep.
Ofwaldo , duobus prioribus fuperftes fuit Of Eborac.
waldus , qui, ut inquit Malmesburienfis lib.3 . de
Pont. folus eos exhibuiffe videtur , auctoritate
illum , efficaciâ iftum, ambos fan&timoniâ. Ejus Vi
ta ab Auctore Anonymo, qui incerta ætate vixit
fcripta, & à Bollando ad diem XXIX Februarii,
à Mabillonio verò Sec. V nativo ftylo repræfen
tata ; Surius enim, dum eam expolire voluit, ali
quibus in locis corrupit. Wartonus in parte II
AngliæSacræ aliam Sancti OwaldiVitam ab Ead
mero Monacho Cantuarienfi elucubratam pag.
191. & feqq. publicavit . Wigornienfis & paffim
Scriptores Anglici mortem ejus in præfentem
annum conferunt,& in priori ejusVita difertè di
citur ; Obiit S. Ofwaldus anno gratiæ nongentefimo
nonagefimo fecundo, & Epifcopatus fui trigefimo, pri
die Kal. Martii. Ex verbis illis Baronius infert,
Ofwaldum anno CMLXII Epifcopum Wigor
nienfem nuncupatum fuiffe : Bollandus verò
binarium numerum à Librario omiffum , quòd
ab anno CMLX ad currentem anni XXXII
intercurrant , & Hiftorici Anglici Ofwaldum
anno CMLX creatum Epifcopum referant.
Denique Mabillonius Dunftanum , cui Ofwal
dus in Epifcopatum illum fucceffit , arbitratur
anno tantum CML XII ad Archiepifcopatum
Cantuarienfem evectum effe , tuncque Epifco
patum Wigornienfem dimififfe , & ideo locum
purum effe. Verùm hanc ultimam fententiam
loco fuo confutavimus & ex dictis anno
CMLX liquet, Dunftanum exeunte Septembri
Romæ à Joanne Papa XII Pallium fufcepiffe
paucis exinde menfibus interjectis , poftquam Ro
ma rediit , ad Edgarum Regem profectum ef
fe , & ab eo obtinuiffe , ut Ofwaldus ad Sedem
Wigornienfem promoveretur , quod poft annu
CMLXI contingere non potuit . Quo pacto re
&è
 in Annales C. Baronii.
SEC. X. &è Scriptor ejus Vitæ tradit , eum annos tri
An.Ch.992 . ginta Sedem illam gubernaffe , neglectis fci
licet menfibus , quod paffim etiam ab aliis Scri
ptoribus præftitum. Baronius ejus Archiepi
fcopatus Eboracenfis non meminit , quô cùm
exornatus fuerit anno CMLXXI , ut eo
anno oftendimus , manifeftum eft , per annos
XXI Owaldum Archiepifcopatum illum admi
niftraffe.
V. Florebat hoc tempore in Galliis Beatus
Floret B.
Adalbero Metenfis Epifcopus , qui omnia mo
Adalbero
Metenfis nafteria olim à fuis decefforibus conftructa , &
Episcopus. poflea , vel everfa , vel derelicta reædificavit ,
monachos qui ea habitarent collegit, & maxima
bonain eadem contulit . Meuriffius in lib . 3. de
Epifcopis Metenfibus refert Chartam Ottonis
III, qua ad petitionem Adelhaidis Auguftæ
aviæ fuæ Monafterio Sancti Symphoriani ex
tra muros civitatis fito bona eidem, tam à fuis
decefforibus quàm ab Adalberone Epifcopo
conceffa confirmat. Data illa Octavo Kalendas
Februarii anno dominice Incarnat , CMXCII ,
Indict. V. Anno autem tertii Ottonis regnantis
nono. Auctor Anonymus & coævus, qui ejus Vi
tam fcripfit , de hoc Monafterio ait : Primordia
ac primitia actuum ipfius ad divinos ufus , & ad
exercendos animos , in his quæ pietatis funt , fan
Ei Symphoriani locus extitit , &c. Poftquam verò
locum hunc Deo ftabilitum reddiderat , & Mona
chorum copia pulcherrimâ , quos undecumque
collegerat , honefliffimum fecerat , id deliberans ,
utfemper fuus non folum fpiritus , fed & anima
& corpus Deo & Chrifto ejus ferviens nulla fui
pars vel ad momentum quidem à divino pieta
tis opere otiofa confifteret , &c. Romanum iter ag st "rum Conventu , ad preces Litulfi Epifcopi
greditur , limina Apoftolorum adit , & fuos fub
ditorumque exceffus fletibus , quibus fupra mor
tales abundabat, deplorans deponit. Papa Joan
nes fan&
ta Sedi præfidebat , & vices beati Petri
digniffimè adminiflrabat , qui domnum Adelbero
nem tanto honore fufcepit , tantaque reverentia
habuit , ut hominem hujufmodi generis & nobili
tatis decebat , & quod magis eft, tantefanelita
tis & pietatis viro competere novit , ac San&io
rum Reliquiis boneftiffimè muneravit. Subdit ,
Adalberonem Xenodochium tunc pauperri
mum ædificiis pulcherrimis exornaffe , pluri
mis divitiis ditaffe , ac conftituiffe ibidem an
cillas Dei ad laudes perpetuò Creatori omnium
celebrandas. De monafterio Spinalenfi ab eo
dem conftructo pro Sanctimonialibus , altero
que pro Clericis > anno DCXLII verba
fecimus.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6486.
Hifpan.
MXXI. 22. A. D 6. P. 16. April. Indic. 6.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 993 .
CCCLXXXIII
inchoato die JOANNIS XV PAPE 9 .
26. Febr.
OTTONIS III REG. II .
fer. 1.
BASIL. & CONST. IMPP. 18.
I. Num. I ad X. Joannes XV San&um Udal
S. Vdalricus A
À loanne XV ricum Epifcopum Auguftenfem hoc an
canoniza no canonizavit , ut patet ex ejus Diplomate à
tur. Baronio recitato , in cujus fine habetur : Data
tertio Kalend. Februarias ( legendum , tertio No- .
nas Februar. ) per manum joannis Epifcopt fan
da Nepefina Ecclefiæ , & Bibliothecarii Santa
Tom. IV.
63
Sedis Apoftolicæ anno Pontificatus domini noftri S EC. X.
Joannis San&tiffimi XV Papa octavo , menfe di- An.Ch.993 ,
&to , & indictione fexta , quæ hoc anno ufque ad
Kalend . Septemb. Romæ in curfu fuit. Ratio
cur III Nonas legendum fit , . ex ipfomet Re
fcripto Apoftolico deducitur , in quo habetur
pridie Kalendas Februarias Pontificem Synodum
Romæ congregaffe , ut libellus de Vita & Mi
raculis Udalrici recitaretur . Si enim Synodus
menfis Januarii die ultima congregata fuit , die
antecedenti canonizatio fieri non potuit. Ex
hac fubfcriptione intelligimus primò , hunc
Pontificem femetipfum Joannem ordine XV
appellaffe , ideoque Joannem Roberti filium, qui
eum præceffit , pro vero Pontifice non agno
viffe . Secundò, eum anno CMLXXXV ante
finem menfis Januarii Pontificatum adeptum
effe , & annum illum Pontificatûs octavum ab
anno antecedenti , juxta ea , quæ ibidem in me
dium adduximus , proficifci .
Exiftimavit Baronius jam tempore Leonis Pa II.
pa III folemnes Sanctorum Canonizationes in Forma Ca
ufu fuiffe , quam opinionem vulgarem noftra nonizati
nis. o
tandem ætate Viri Eruditi fuftinere non poffe
oftenderunt , ut fuo loco vidimus . Primum ita
que exemplum , de quo controverſia eflè non
poffit , hoc anno tantum nobis occurrit ; cum
que Mabillonius in Præfatione Sec. V Bene
dict. num. XCIX & feqq. quæftionem hanc
enodaverit , quæ de ea in medium adduxit , hîc
referam : " Primum , inquit , indubitatæ fidei
"monumentum de folemni per Romanum
"Pontificem canonizatione invenimus Diplo
"ma Joannis XV , qui in frequenti Epifcopo
<<
Auguftani , Udalricum ejufdem Ecclefiæ Epi
" fcopum in Sanctorum album retulit anno
" DCCCCXCV ( legendum , XCIII , ifque er
"ror Typographo attribuendus , cùm ipfemet
" Mabillonius Bullam integram Joannis XV in
" eo Seculo exhibuerit ) . Joannis literas damus
" integras in fine Vita Sancti Udalrici : fed
"fragmentum huc adducere juvat ad proban
"dam canonizationis formam : Cùm Conventus
effet factus in Palatio Lateranenfi pridie Kalendas
Februarias , refidente Joanne Sanctiffimo Papa
cum Epifcopis & Presbyteris , adftantibus Diaconi
bus & cuncto clero , furgens Reverentiffimus Liu
tolfus Augufle Epifcopus inquit. Domine fan&tiſſi
me Praful, fi vobis placet , & omnibus Epifcopis
& Presbyteris hic refidentibus , libellus , quem præ
manibus habeo , coram vobis legatur de Vita &
Miraculis Venerabilis Udalrici , San& te Auguftana
Ecclefiæ dudum Epifcopi , & quid libitum fuerit
vobis , decernatur. Iis perlectis fanxit Pontifex,
quatenus memoria Udalrici jam præfati venera
bilis Epifcopi , divino cultui dicata exiftat , & in.
laudibus Dei diutiffimè perfolvendis femper va
leat proficere. " Id verò à Liutolfo ea ratione fa
"&um exiftimamus, ut S. Udalrici cultus, quem
' ipfe in fola Auguftenfi Ecclefia inftituere po- .
" terat , latiùs propagaretur auctoritate Roma
"ni Pontificis : quod alii poftea in religionem
66
verterunt.
"In Gallia quidem Richardus Corbeiæ Ab- III.
"bas , millis ad Joannem XX Legatis , ut fcribit tiones
Canoniza
" Gerardus > Adalhardi Abbatis elevationem infi
gniores ante
"fieri impetravit anno MXX ; quod etiam de Alexandrum
" Pafchafio Radberto conceffum eft anno 1 facta.
" MLXXIII : in Alamannia vero NortpertusAb
, Gallum, adminiculante Henrico
"bas ad Sanctum
F 2 " Img.

64 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. X. " Imp. & conjuge ejus Agnete , hoc obtinuit apud
An.Ch.993 . Dominum Apoftolicum, Clementem fecundum , re
citata Vita Beata Wiborada ejufque miraculis , de
tandiu neglecta ve ab ipfo Papa redargutus , qua
tenus ipfam , præeunte Theoderico Conftantienfi
Epifcopo canonizaret , &pro fancta haberi praci
peret , & anniverſarium ipfius diei folemnizan
dum inftitueret , ut fcribit Burchardus Mona
chus in cap. VI. " Sub hæc Leo IX anno
"MLIII Gerardum Tulli Leucorum Epifco
"pum ,Sanctis adnumerari præcepit, annuente ac
"laudante Synodo Lateranenfi , decernens ut ex
"hoc Sanctus haberetur , colereturque IX Kal.
"Maias tam Tulli Leucorum , quàm ubique
"terrarum , ficut ceteri Sancti. Literas Pontifi
❝cias habes ad calcem hujus libri. Wolfgangum
"item Ratifponenfem Antiftitem eodem ho
"nore decoravit idem Pontifex , cujus item
"permiflu elevatum eft corpus Sancti Bertini ;
"tametfi inter Sanctos jam honorati , ut in Se
" culo III Benedictino legitur.
IV. " Succeffit canonizatio Petri Anagnienfis
Alia Cano- Epifcopi per Pafchalem II , qui compertis
atque miraculis per Brunonem
nizationes. « ejus piè factis atque
"( Signienfem Epifcopum , ejufdem Natalem
"tertio nonas Augufti Sanctorum catalogo
" congruè celebrem recoli mandavit anno
"MCV ( Baronius ad illum annum ) . Poft
“ quindecim annos Udalricus Constantienfis Epi
"fcopus Vitam cum miraculis Sancti Conradi
"ejufdem Sedis Epifcopi literis mandavit, præ
"mifsà Epiftola ad Calliftum II , in qua dicit
"fe pro ejufdem Conradi gloria , ut moris eft Ec
"clefiarum , canonizanda , Sedem Apoſtolicam
"crebris interpellaffe literis , idque tandem re
"fponfi accepiffe : Vitam ejus in Concilio genera
"li recitandam & comprobandam : tefies injuper
"fignorum , quæ per eum fiebant feu facta funt,
" adhibendos : quod ipfe hoc libro præftiterit.
" Ubi obfervandum quod dicit , de more jam
"recepto confulendi Sedem Apoftolicam fuper
" Sanctorum canonizatione ; & de examine
(c quod hac de re in Conciliis Generalibus fieri
"deberet:quod totidem verbis repetit Eugenius
" III infrà. Poftea Innocentius II anno MCXXXIV
"Hugonem Gratianopolitanum cognità vitâ
ejus , auditis qua per eum fiebant miraculis ,
"(
Archiepifcoporum , Epifcoporum & Cardinalium,
atque aliorum communicato confilio , ipfum inter
Sanctos & Electos honorari præcepit , & diem
affumtionis ejus folemniter celebrari ( Bollandus
Tom . I April. pag. 37.) . Idem Pontifex audità
vità laudabili Beati Sturmii Abbatis Fuldenfis ,
cognitis etiam ex parte miraculis ejus , atteftatio
ne Epifcoporum , qui de partibus Teutonicis adve-
nerant , in plenaria Synodo apud Lateranum con
gregata , communicato confilio Patriarcharum ,
Archiepifcoporum , Epifcoporum , atque Abbatum,
eundem beatum virum inter Sanctos & Electos
honorari præcepit , & diem depofitionis ejus cum
gaudio folemniter celebrari ( Sec . III Benedic.
part. II pag. 285. ) de Henrico I Imperatore ex
tant apud Gretzerum ( de divis Bamberg. pag.
"63. ) Eugenii III Literæ , qui Canonicorum
"Bambergenfium petitionibus (tametfi hujuf
modi petitio , nifi in GENERALIBUS CONCILIIS
admitti non foleret ) auctoritate tamen S. R. E. ac
quiefcens , Archiepifcoporum & Epifcoporum , qui
præfentes aderant , communicato confilio , Henrici
memoriam inter Sanctos de cetero fieri , & anni
verfarium ipfius diem folemniter celebrari confti
"
tuit anno MCLII. "Hæ funt infigniores Cano- SÆ C. X.
"nizationes à Romanis Pontificibus factæ ante An.Ch.993 .
" Alexandrum III , qui earum poteftatem fibi,
"fuifque fuccefforibus refervavit primus , &
"poft eum Innocentius III : quo ex tempore
"ab Epifcopis nulla celebrata legitur.
"Per illud autem intervallum temporis , V.
"nempe à feculo X, quo Pontifices Romani Antiquus
"fuam in Sanctis canonizandis auctoritatem mos a Me
tropolitanis
" interpofuêre, ad Alexandrum III , nihilo mi- retentus uf
que ad Ale
" nus Metropolitani antiquum morem quodam xandrum
" modo retinuerunt , tum annuendo fimul cum 111.
,,
Papa Sanctorum elevationi & canonizationi,
"tum etiam fola fua auctoritate utrumque pro
"fua Ecclefia præftando. Unde invento corpo
"re Sancti Bertini ( Sec. III Benedict . part. I
‫رد‬
pag. 154.) cùm Bovo Abbas Sithienfis, conful
"to proprio Epifcopo , de hac inventione &
"de fcribendo fuper ea libello certiorem fecif
" fet Widonem Remenfem Antiftitem , is man
" davit , ut cùm hæc defcripta effent , fibi re
" ferrentur ; iifque relatis præcepit , ut Sancti
" Bertini corpus levaretur, uti Leo IX annuerat
>>
(ibidem pag. 163. ) . Itlem contigiffe puto er
‫در‬
ga -Sanctum Angilbertum , cujus Vita & mira
" cula ab Anſchero Abbate ad Radulfum Re
‫در‬
” morum Antiſtitem directa funt ( Sec. IV Be
" nedict . Part. I pag. 123. & 130. ) quid actum
"fit in elevatione corporis Sancti Guiberti fun
" datoris Gemblacenfis , docet relatio à nobis
"edita fuo loco ( Sec. V Benedict. pag. 311. )
" nempe anno MXCIX Sigebertus Mona
" chus , obtenta Abbatis fui facultate , rem ad
" Otbertum Leodicenfem Epifcopum refert.
" Deinde ab Henrico Archidiacono caufa defer
" tur Frederico Colonienfium Archiepifcopo , qui
" in Synodo Generali negotio difcuffo , tandem
" poftulatis annuit : ubi Synodi Generalis nomine
,‫ל‬
intelligitur Conventus præcipuorum Eccle
"fiæ Colonienfis Sacerdotum, aut ejus fuffraga
" neorum. Infignes verò præ ceteris funt literæ
‫رد‬
Hugonis Archiepifcopi Rotomagenfis de ele
" vatione San&ti Gualterii Abbatis Pontifarenfis
" anno MCLIII datæ, in quibus Archiepifco
‫در‬
pus commemorat , invitantibus , imò & cogen
» tibus miraculis , miffa fuper hoc legatione & af
,‫ג‬
fenfu magnifici Remorum Archiepifcopi Samfo
nis , & aliquorum Gallia Pontificum , Theo
» baldo Parifienfi ejufque æquivoco Silvane
&
tenfi præfentibus , Sancti Gualterii Reliquias
à fe levatas & translatas fuiffe , conceffis in
fuper indulgentiis in eorum gratiam , qui
‫دو‬
iplius beati Gualterii beneficia implorarent.
» Appofitè ad hunc locum Gerardus Epifco
pus Cameracenfis in Synodo Attrebatenfi ad
‫در‬
» annum MXXV , cap . II ubi relato Sancti
"Martini facto in falfum martyrem hæc fub
" dit : In talibus igitur locis , fi quid buic fimile
" evenerit , de quo majorum memoria nihil cer
" tum ferat , interdicant fanctificationes , ne ritu
"(fic legendus hic locus mendofus in editis )
» Gentilium fana idolorum antiquitus conftructa
‫دد‬
pro facris venerentur ; neve fepultis temere di
" vina folvantur , nifi per provincialem Epifco
"pum vitafepulti examinetur , fifecundum Evan
>>
gelium fuit.
‫כל‬ VI.
Itaque à Seculo X inquifitio de piorum
"
meritis & miraculis facta eft tum per Roma- Alexander
111 Cane
""
nos Pontifices , tum per Epifcopos & Archie- nizationes
‫در‬
pifcopos & vifis fcriptis datum Diploma Sanctorum
‫ ככ‬Pontificium ad eorum fan& titatem folemni Sedi Apofto
, ‫ ג‬modo
"
 in Annales C. Baronii. 65

SAC. X. " modo declarandam. Jam verò Alexander III
An.Ch 993. id tanquam unam ex majoribus caufis ad Ro
lica refer
vavit. "manum Pontificem pertinere edixit . Is pios
"complures vita functos hoc honoris titulo af
"fecit, Eduardum Angliæ Regem anno MCLXI,
"itemque Theobaldum Eremitam Vicentinum,
" Thomam Cantuarienfem Archiepifcopum an
" no MCLXXII , & poft biennium Ber
"nardum Abbatem Clarævallenfem, qui primus
" Ciftercienfium folemni hoc more in Sancto
Lo
" rum album relatus eft.
VII. "Ab eo tempore certi ritus ad eam cele
Ina adhi. "britatem adhibiti funt : quorum fpecimen in
biti certi
ritus. "canonizatione Bernwardi Epifcopi Hildens
" heimenfis legere licet (Brouverus Sydera Ger
" man. pag. 57. &feqq . ) . Alia formula recen
"tior extat apud Spelmannum in Tomo II
"Angliæ Conciliorum ( pag. 713. & apud Ja
"cob de Graffiis Decif.aur . part. 2. 1.2 . cap . 13. ) .
"Varias varii poftea tradiderunt Auctores , Ja
" cobus Caftellanus , Angelus Rocca , & alii ,
‫در‬
quos omnes uno volumine majori Carolus
" Felix de Matta fuo modo complexus eft anno
"MDCLXXVIII . Graviffimè Gregorius
"IX in Bulla pro canonizatione fancti Anto
"nii de Padua : Adhoc ut fanctus habeatur apud
» homines in Ecclefia militante , duo funt neceffa
" ria , virtus morum , & veritas fignorum , meri
"ta videlicet & miracula , ut hac &illa fibi in
" vicem conteftentur : cùm nec merita fine mira
"culis , nec miracula fine meritis plene fufficiant
" ad perhibendum inter homines teftimonium fan
"Elitatis. Hæc Mabillonius. Legenda etiam
Differtatio XX Papebrocii in Conatu Chroni
co-Hiftorico de folemnium Canonizationum ini
tiis atque progreffibus.
VIII. Adnum. X &feq. Glaber. lib. 2. cap. 7. re
cendis in morte S. Odilonis manifeftum fiet. SAC. X.
Rectè autem notat Vir eruditiffimus , ideo An.Ch.993 .
Cluniacenfes Abbates fibi fuccefforem eligere
folitos fuiffe , ut hoc pacto extraneis intruden
di Abbatis via præcluderetur. Præcipui Majoli
difcipuli fuere Odilo ejus fucceffor , & Willelmus
Abbas Divionenfis , qui multa monafteria ad
meliorem frugem revocavit. Priores Vitæ ejus
Scriptores Syrus & Aldebaldus , qui conjunctis
ftudiis eam condidere , eique coævi fuère ; tum
Sanctus Odilo ; & poftremus omnium Nalgodus
Cluniacenfis Monachus , ut videre eft apud Ma
billonium laudatum . De his etiam & San&ti
Majoli Vita legenda Acta SS . Bollandiana ad
diem XI menfis Maii.
Hermannus Contractus ex editione Canifia- IX. ཟླ
na ad annum CMXCIV , ait : Conrado Re- Moritur
Conradus
ge Burgundiæ mortuo , & apud Sanctum Mauri Rex Bur
cium fepulto , Rodolfus filius licet ignavus , Re- gundia.
gium ibi nomen per annos circiter XXX VI II
occupavit : fub quo , ceffante jure , violentia & ra
pine in illo regno , ut non facile propelli poffint ,
adolevére , ibique , ut hodie apparet , cum fuis
complicibus regnum obtinuère , fcilicet illarum
rapinarum auctores. Verùm Conradum Bur
gundiæ Transjuranæ Regem hoc anno obiiffe,
& Rodulfum III ejus filium eodem anno illi
fucceffiffe , demonftrat Charta à Chiffletio in
Probationibus Hiftoriæ Trenorcienfis pag.297.
relata. Ea enim hac fubfcriptione munita : Ego
Rotbaldus monachus fcripfi , datavi die fabbati ,
VIII Kalendas Decembris , anno 11 regnante
Rodulfo Rege. Quare hoc anno Conradus Ro
dulfi pater obierat ; cùm Charta illa anno fe
quenti , quo Sabbatum incidit in diem XXIV
menfis Novembris data fit , ut optimè Chiffle
tius explicat. Guichenonus in Bibliotheca Se

Moritur S. fert, feptimo de millefimo anno Vefuvium mon bufiana cap. 3. refert donationem factam mona
Majolus Ab fterio Agaunenfi à Rodolfo Burgundiæ Rege,
basCluniaci. tem evomuiffe igne permixtam fulphureo , gran
dium faxorum multitudinem , & contigiffe in fcriptam anno Incarnat. Domini DCCCCXCIII ,
terea penè univerfas Italie & Gallia civitates regni verò domini Regis I prid. Kal. April. Quare
ignium incendiis devaftari , ipfamque urbem Ro Rodulfus III jam menfe Aprili currentis anni
mam ex parte maxima igne cremari. Per idem patri fuccefferat.
Dani , qui fuperioribus annis maritima An X.
tempus obiiffe in Italia & in Galliis præcipuos
Pontifices & Duces , inter quos numerat Joan glia loca tantùm depradati fuerant, & feftini dif. Dani An
gliam depra
nem Papam & San&tum Majolum Cluniacenfem cefferant ; nunc Northumbriam ingreffi Angliæ me
a :
mediterrane ferro & flamma vaſtarunt contra
Abbatem. Verùm cùm Joannes XV Papa an
no tantùm CMXCVI vivere defierit , præter quos , inquit Hovedenus ad hunc Chrifti annum,
id quod habet de Vefuvio Glaber , cetera circa Provinciales quamplures conglobati , properanter
hæc tempora contigère. Majolum verò anno afcenderunt : fed cùm pralium effent commiſuri ,
tantùm fequenti fpiritum Deo reddidiffe , cer duces exercitus Frana videlicet , Fitegiftus , &
tis temporum notis demonſtrat Sanctus Odilo Godwinus ; quia ex paterno genere Dani fuerunt,
in ejus Vita : Plenus dierum & fanctitatis ex fuis infidiantes auctores fuga primitùs extiterunt.
bac vita obiit V Idus Maii , illucefcente feria Hæc certiffima , ait Alfordus ad hunc Chrifti
fexta , poft celebrationem ipfius facratiffima folem annum , captivitatis Anglicæ & Danicæ domi
nitatis , quâ Chriftus Jefus dominus nofter , fub nationis caufa ; nimia Anglici fanguinis cum
acto mortis principe , ad dextram Patris afcendit , Danico mixtio : unde mixtos mores , dubiam
ideoque anno CMXCIV , , quo feria fexta que in publicam rem , fidem nafci neceffum
poft Afcenfionem Domini in diem XI Maii fuit. Danorum incurfu territi fideles de Sancto
incidit , qui fancto Majolo facer eft. Hunc rum Reliquiis ubique folliciti fuère , liquetque
diem & annum Nalgodus Monachus , qui etiam ex Ingulpho pag. 890. corpus Sancti Neoti aliò
Sancti Majoli Vitam fcripfit, difertè exprimit , tunc fuiffe translatum.
eique annos XLI adfcribit ab anno fuæ ordi
nationis. Majolus cum fenectute jam granda
vus obitum fuum præfentifceret , Odilonem fibi
fubftituendum curavit. Electionis inftrumen
tum editum Tom. VI Spicilegii , eaque anno
nongentefimo nonagefimo fecundo aut tertio
F 3 ANNO
peracta , non verò anno CMXCI , ut perpe
ram Mabillonius Sec. V Benedi& t. in Elogio
Hiftorico Sancti Majoli num. LI , quod ex di
Tom. IV.
 66 Critica Hiftorico - Chronologica

SÆ C. X. volens , quemdam in regulari difciplina ftrenuum , S EÆ C. X.

An.C. 994. nomine Romualdum advocavit , & Abbatem in An.Ch.994 .
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6487 Sancti Emmerammi cœnobio ordinavit , inquit
Hifpan.
M XXXII. 23. G. D7. P. 1. April. Indic. 7. Auctor Vitæ ejus , apud quem plura de ejus
Anno He laboribus ac virtutibus.
JESU CHRISTI 994.
giræ Mortuus eft hoc anno Sanctus Gerardus Epi III.
CCCLXXXIV
inchoato die JOANNIS XV PAPE 10. fcopus Tullenfis ad Mofellam , die nono Kalendas Moritur S.
Gerardus
15. Febr. Maias , paulò ante fanctum Maiolum Abbatem Epifc. Tul
fer. 5 . OTTONIS III REG. 12.
Cluniacenfem , poftquam annos triginta & lenfis.
BASIL. & CONST. IMPP. 19. unum , hebdomadas tres & dies tres , Ecclefiam
illam gloriosè rexiffet , ut tradit Vindricus Ab
I.
D num. I & II. Cùm Epifcopos qui an bas monafterii fancti Apri , qui medio feculo
Legatus ad
Ioannem XV no CMXCI in Arnulfi Archiep . Remen fequenti vixit , in ejus Vita ab Henfcherio ad
miffus infa. fis causà judices federant , Joannes Papa XV diem XXIII Aprilis primùm edita . Ecclefia
vorem Ger- à facris abftinendos juffiffet , Remenfis Ecclefiæ Tullenfis Paftore orbata Sanctus Bruno Colo
berti.
Archidiaconus Hugonis Regis & Epifcoporum nienfis Archiepifcopus , qui in tota Germania ,
nomine miffus eft , qui fcripta Apologetica pro fibique finitimis partibus Imperiales agebat vices ,
Synodo & Hugonis Regis Pontificem ad collo utpote magni Ottonis Augufti germanus frater ,
quium Gratianopoli habendum invitantis Epi eum invitum ad Epifcopatum Tullenfem affum
ftolam fecum detulit. Regis Epiftolam line tem fit , ideoque dum annus Incarnat, dominicæ non
poris charactere datam recitat Baronius, & Pon gentefimus fexagefimus tertius curreret , præfula
tifex anno fequenti Legatum in Gallias mifit, ut ri Sedi inthronizatus eft. Summum ei fuit fu
ibi videbimus. Inter Epiftolas Gerberti à Du dium in fanctarum reparatione Ecclefiarum &
chefnio ex exemplari Sirmondi editas , tri facrarum Reliquiarum indagatione . Præcipuè
gefima octava ad Joannem Papam data , cu pauperum curam geffit, eifque femper large fub
jus tenor eft : Santiffimo veftro Apoflolatui po venit ; cumque duo ex potentioribus in plebe
tuiffe Jubripi me cujufpiam pervafionis reum videri, multa perpetrare cœpiffent gravia ac petlima ,
dolore vehementi afficior , & totis vifceribus in rapinas fcilicet , injuftitiafque in pauperes exer
gemifco. Eo quippe animo in Ecclefia Dei hacte cendo , poftquam eos diutiffime patienti fufti
nus verfatusfum, ut multis profuerim , neminem nuit animo , tandem more legali terribilis ana
laferim. Non ergo Arnulfi peccata prodidi , fed thematis coarctavit vinculo . Hi armata manu
publicèpeccantem reliqui ; non fpe ut mei æmuli di eum invasère , fed non modo à beato Præfule de
cunt , capefcendi ejus honoris , teftis eft Deus , & nuò excommunicantur , imò à cunctis Gallicanis
qui me noverunt , fed ne communicarem peccatis Pontificibus , ab ipfo quoque domno Apoftolico de
alienis. forte Ecclefie eliminantur , inquit Auctor Vitæ
II. San&tus Wolfgangus , vulgò Wolfangus ap ejus. Leo IX anno ML eum in numerum San
Moritur S. pellatus , Epifcopus Ratifponenfis die tricefima
&
torum retulit , ut ibidem dicemus.
Wolfgangus IV.
Epifc. Ratif prima menfis Octobris currentis Chrifti anni in Eft hic annus decimus quartus à primo Sveonis
ponenfis. pace quievit. Diem notavit Auctor Anonymus, Danorum Principis in Angliam adventu , ab Sveno Dania
Rex vestata
qui ei familiaris fuit , ejufque Vitam Sec. V Be anno CMLXXX deductus , quô is Scotiam Anglia redis
nedict.recitatam elucubravit. Annum verò Lam relinquens , quò fecefferat , ut eo Chrifti anno in Daniam.
bertus Schafnaburgenfis , & Auctor brevium docuimus, in Angliam rediit , poftquam in Sco
Annalium Einfidlenfium à Mabillonio Tom. tia annos quatuordecim exul manfiflet . Intel
IV Analec. publicatus . Baronius in Notis ad lecto enim Ericum , qui Daniam occuparat ,
Martyrologium Romanum ad diem XXXI obiiffe , in eam regreffus eft , ultá tamen antea
Octob. ufque in annum CMXCIX ejus mor hoc anno injuria , quam anno CMLXXX ab
tem perperam diftulit.Fuit in ordine Pontificum Anglis fe accepiffe credebat : Anno gratia, inquit
Ratisponenfium duodecimus , ut in eadem Vi Florilegus , nongentefimo nonagefimo quarto Swa
ta cap. 39. legitur , ideoque Hundius malè eum nus Rex Danorum , & Aulafus Rex Norwegen
tertium decimum facit. Ex eo verò quod hic fium , in die Nativitatis Beata Maria cum cogoni
Auctor coætaneus teftetur , Wolfgangum Ratif bus (navigii genus funt) nonaginta quatuor , Lon
ponenfis Ecclefiæ Epifcopum ordine duodeci donias advebuntur : quam mox acriter invadentes,
mum fuifle , perfpicuum fit , incertum Poetam, eamfubjugare difponunt. Sed a civibus cum magno,
qui verfus compofuit de Ordine Comprovincia fuorum detrimento repulfi , ad Eaft- Sexiæ , Cantia
lium Pontificum , Archiepifcopo Saltzburgenfi Suthfexia , Suthamtoniæ provincias , furoremfuum
fubditorum, à Mabillonio Toni. 4. Analect . pag. convertentes, eas fpoliaverunt, & cafis populis gravi
525. editos rectè Witerpum nominaffe primum ter contriverunt. Cùm inermes provincias Aula
Epifcopum Ratifponenfem , & in fucceffione fus feu Anlafus , vel Analafus & Sveno miferè ve
Epifcoporum enarranda accuratiffimum fuiffe. xarent , Ethelredus Angliæ Rex civium faluti
Sanctus Otmarus Wolfango per vifum apparens confulturus , pacem iterùm à Danis emere coa
ei Epifcopatum pra dixit , ut in ejus Vita cap . tus eft, & inter pacis fœdera Aulafus Chriftianam
&
12. legitur , aitque Otmarus : Cujus in admini fidem fufcepit ? Tunc Rex, inquit Hovedenus ad
ftratione , fi fidelem te exhibueris , expletis viginti hunc Chriſti annum, Procerumfuorum confilio, ad
duobus annis , vitam tranfitoriam eris exiturus , eos , Legatos mifit , promittens tributum &fiipen
& æternam ingreffurus. Quare ejus Epifcopatus dium , ea conditione illisfe daturum , ut à crudeli
initium cum anno CMLXXII exactè à no tate omninò defifterent. Qui petitioni Regis ac
bis copulatum. Per multa tempora confuetudo quiefcentes , adfuas reverfifunt naves : & fic ad
fuitin Ratifponenfi Ecclefia , ut qui Antiftites , ii Suthamtum totus congregatus exercitus , ibidem
dem effent & Abbates. Quo pacto monafterii hyemarunt. Quibus de tota Weft- Saxoniaftipen
bona diftrahebantur , nec monachis neceffaria dium dabatur : de tota verò Anglia tributum ,
providebantur. Quæ Sanctus Præful emendare quod erat fexdecim librarum ( melius Annaliſta
Mailrofenfis
 in Annales C. Baronii . 67

SÆ C. X. Mailrofenfis XVI M librarum ) dependebatur. Remenfis munera obit , & Cleri ac populi mu- s AC. X.
An.Ch.994. Interea juju Regis Egelredi , Wintonienfis Epifco tantur animi, iis Gibuino, qui Archiepifcopatum An Ch.995 .
pus Elfegus , nobilifque Dux Etheiwaldus , Regem Remenfem ambiebat , aliis Arnulfo faventibus ,fcribit ad
Adelhardem
Alafum adierunt: obfidibufque datis ; illum ad Re multas injurias patitur , Sedem relinquit. Ea de Aug. is ad
giam villam Andea-faran , ubi Rex manebat , cum re ab Adelaide Imperatrice vehementer incre- Epifcopos
Gallia,
bonore deduxerunt. Quem Rex honorifice fufcepit, pitus eft , quia hujus mens erat , ut quandiu res 1
& confirmari ab Epifcopo fecit , fibique in filium integra effet , Sedem teneret , aut derelictam re
adoptavit , & Regio munere donavit. Ille verò , je peteret. At Gerbertus, quam illud difficile efle ,
non amplius ad Angliam , cum exercitu venturum, demonftrat Epiftola ad eam & ad Suffraganeos
Regi Egelredo promifit. Et poft hæc ad naves re datâ , infcriptaque Adelbaidi Reginæ femper Au
diit. Eftate quoque imminente ad patriam de guftæ & omnibus fuis confratribus & Coepifcopis
vectus fua promiffa bene cuftodivit. Remorum diœcefeos. Recitat eam Baronius num.
V.
Interim Sveno præ da onuftus & provinciarum XII , exiftimatque fcriptam , poftquam Leo
Relicta ido
lolatria fit fpoliis in patriam reverfus mortuo Erico, Daniæ Apoftolicae Sedis Legatus Remenfem fedem Ar
Chriftianus. Regnum hoc anno , qui exilii ejus decimus nulfo adjudicavit. Verùm eam ante Gerberti
quartus numerat , accepit : poft mortem diu opta deftitutionem , & verofimiliter anno fuperiori
tam Herici , inquit Adamus lib. 2. cap. 28. Sven datam , ejus lectio manifeftè declarat . Ait enim
ab exilio regreffus , obtinuit regnum patrum fuo Gerbertus : Quid ergo , fi Arnulfus abfolvendus
rum : anno depulfionisfuæ & peregrinationis decimo eft, vel fi Gibuinus , vel alius quilibet infede mea
quarto : & accepit uxorem Herici relictam , ma inthronizandus eft , reditum meum fine capitis mei
trem Olaph five Olavi ( qui erat Rex Sveonum periculo intelligere non eft ? Paulò pòft : Peto ergo
Chriftianiffimus ) qua peperit ei Chnut ( eft is ò ò domina mea Augufta , item à fratribus meis
Canutus , qui poftea Rex Angliæ fuit ) . Sed ni Coepifcopis , qui pro caufa Traditoris Arnulfi five
hilprofuit ei affinitas connubii , cui Deus iratus eft. juftè five injuftè fub anathemate pofiti funt , ut me
Oliph Rex Sveonum Chriſtianiſſimus erat , filiam judicium Ecclefie expectantem patienter ferant ,
que Slavorum Efred accepit uxorem. Hic qui poft &c. quæ judicia dum expecto , exilium quod à
obitum patris Herici regnum fuper Suecos accepit ; multisfelix putatur , nonfine multo dolore tolero.
cum exercitu fuperveniens ; infelicem Sven regno Arbitratur Coffartius Tom.IX Concil. pag.747.
expulit , & ipfe obtinuit Daniam. Cognovit autem eam Epiftolam , cùm jam jam Remenfis Syno
Sven , quod Dominus ipfe eft Deus : & reverfus in dus cogenda effet , eo fcilicet tempore, quo ab
femetipfum peccata fua præ oculis habuit : pœni ftinere à divinis Officiis juffus eft in Mofomenfi
tenfque orauit ad dominum , qui exaudivit eum, Concilio Gerbertus, fcriptam fuiffe . Verum hic
& dedit illi gratiam in conspectu inimicorum : & in ea Epiftola difertè afferit fe ob vilitatem &
reftituit cum Olaph in regnum fuum : feceruntque contemptum, graviffimafque injurias fæpe tibi à
pactum firmiſſimum , ut Chriftianitatem in regno pluribus illatas Sedem dereliquiffe, & tam Adel
Juo plantatam retinerent , & in exteras effunde haidem, quàm Epifcopos , fe ut rediret provo
rent nationes. Quæ Baronius anno CMLXXX care , minis etiani fuperadditis . Denique Hugo
num. XV recitat , & Sveoni omnia profperè Flaviniacenfis in Chronico , poftquam retulit ,
poftea fucceffiffe oftendit. Gerbertum dejecto Arnulfo creatum fuiffe Ar
VI. Sanctus Adalbertus Pragenfis Epifcopus re chiep. Remenfem, fubdit : Verum aliquanto tem
Synodus licâ Româ hoc anno iterùm Pragam rediit , uti pore exacto , ubi fenfit quod Arnulfus Sedem Epi
Romana. anno CMLXXXIX Baronii ordinem fe
fcopii fibi præripere , & populum ad fe reducere
quentes oftendimus. Quare quæ ibidem de hoc nitebatur , nocte fugiens ad Ottonem ivit. Quare
reditu & de Synodo Romæ celebrata diximus, Coffartii conjectura non admittenda.
huc revocanda. Tom. IX Concil. pag. 732. Miffus à Joanne XV in Gallias Legatus Leo, II.
idem Concilium Romanum malè cum anno monafterii San&torum Alexii & Bonifacii Ab- Synodus
Mofomenfis.
CMLXXXIX etiam copulatur , qui error in altera bas , IV Nonas Junii Mofomi , Urbs eft ad Mo
Conciliorum editione emendandus erit. fam in Campania fita , vulgò Moufon , Conci
VII.
Lupus Protofpata in Chronico habet : Anno lium habuit , in quo lectis Joannis XV literis,
Matera à
Saracenis CMXCIV obfeffa eft Matera à Sarracenis tri Gerbertus auditus caufam fuam magno animo
bus menfibus , & quarto capta ab eis. Matera profecutus eft, fed is à facris abftinere juffus uf
capta.
Sancto Polyeucto Patriarchatum Conftantinop. que ad Synodum Remenfem , ut videre eft in
adminiftrante facta fuerat Epifcopalis , tandem Actis ejufdem Concilii Tom . IX Concil. reci
que Acheruntiæ Sedi Archiepifcopali unita fuit. tati. Gerbertus in fua Oratione inter alia dixit :
Utraque autem deficit in dies , priorque nunc in Certè nihil actum vel agendumfuit , quod Apofto
provincia Hidruntina continetur , pofterior in lica fedi relatum non fuerit : ejufdem per decem
Bafilicata. & octo menfes expectatâfententiâ. Cùm tamen, ut
ait Baronius anno CMXCII num . XXIX ,
ipfemet Gerbertus alibi fateatur , non amplius
quam triduo refponfionem Legatos Regis , &
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6488.
Hifpan. Epifcoporum expectare voluiffe , & in caufa tam
MXXXIII. O 24. F. D 8. P. 2. April. Indict. 8 . ardua perbrevis videri debuiffet menfium trium
Anno He expectatio. Interim ex illis Gerberti verbis evi
giræ JESU CHRISTI 995.
CCCLXXXV denter apparet, literas Hugonis Regis & Epifco
inchoatodie JOANNIS XV PAPE II. porum ad Joannem XV adversus Arnulfum
5. Febr. fcriptas , & à Baronio anno CMXCI num . II
fer. 3. OTTONIS III REG. 13 .
& feqq. relatas pertinere ad menfem Decem
BASIL. & CONST. IMP P. 20. brem anni nongentefimi octogefimi noni ; cùm
Arnulfus die decima feptima menfis Junii anni
I. Num. I ad XIII. Dum Gerbertus in CMXCI dignitate motus fuerit , & à fine De
Gerbertus A fpem metumque pofitus Archiepifcopi cembris anni CMLXXXIX ad medium men
F 4 fem
 68 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. X. fem Junium anni CMXCI , menfes octodecim &

tum afferit. Quare Sifinnius ante annum fe- SEC. x.
An.Ch.995 . intercurrant. Quare ex literæ anno fuo à nobis quentem Chryfobergio non fucceffit , & Cedre- An.C. 995 .
fuprà certò redditæ . nus ex ipfomet Cedreno corrigendus , vel po
III.
Epifcopi in Synodo Mofomenfi congregati, tius Curopalates , ex quo fua Cedrenus depro
Synodus mere folet.
Kalendis Juliis Remis habendam Synodum de
Remenfis. VI.
nunciant , ut in Actis ejufdem Concilii legitur. Cedrenus Chryfobergii morte narrata , ait ,
Bulgari à
Collecto igitur Concilio , inquit Continuator Ai Bafilium Imp . Samuelis Bulgarorum Regis ex Bafilio Imp.
moini cap. 46. iterum in urbe Remenfi , exjuffione curfiones coercendas effe cenfuiffe, ac Nicepho- coerciti.
Apoftolici , revocatus eft Arnulfus de cuftodia , & rum Uranum mififfe , qui Samuelem jam Thef
cum magno bonore receptus in propria fede , ubi falica Tempe & Peneum amnem tranfgreffum ,
Aimoinus uno tenore refert quæ ad diverfos an per Ifthmum Corinthiacum in Peloponnefum
nos pertinent ; quod Baronio errandi caufa fuit. graffantem , ad Sperchium fluvium incautum
Inde enim deduxit , Arnulfum currenti anno in oppreffit , profligato omni ejus exercitu.
Sedem Remenfem reftitutum fuiffe ; cùm tamen Hermannus Contractus ex editione Canifia- VII.
S. Henricus
nonnifi annis poft Leonis legationem ac Syno na hoc anno fcribit : Heinricus Dux Bajoaria poftea Imp.
dum Remenfem tribus , jam demortuo Hugone obiit , & filius ejus ex Gifela Conradi Regis Bur- fit Dux Ba
Rege , Roberto ejus filio folo regnante , & Gre gundiæ filia , itidem Heinricus , Imperator poftea joaria.
gorio V Ecclefiam Romanam regente Arnulfus futurus , Ducatum interim obtinuit : hujus foror
è cuftodia liberatus & abfolutus fuerit , uti anno Gifela Stephano Regi Ungariorum , cùm fe adfi
CMLXXXXVIII videbimus. dem Chrifti converteret , quafi verè juxta no
IV. A num . XIII ad XVII. Aligerno Abbate men fuum fidei obefes , in conjugium data , eleemo
Moritur
Manfo Ab Cafinenfi demortuo , in ejus locum fubrogatus fynis , ceterifque bonis operibus inibi intenta con
bas Cafi. eft Manſo , quem Nili Junioris encomiaftes non Jenuit. Chronographus Hildensheimenfis ait,
nenfis. parùm carpit , ut ex eo refert Baronius. Quæ cum magno omnium dolore Heinricum obiiffe
tamen Nilus profert , inquit Mabillonius Sec. V V Kalend. Septemb. Henricus III ejus filius ,
Benedict. in Elogio Aligerni Abbatis , nonnullis poftea Romanorum Imperator , cognomento
acriori calamo perſtricta videbuntur , imò de San&us ob vitæ innocentiam , & res bello & pa
teriorem in partem detorta , quatenus Manfonis ce præclarè geftas , eas virtutes tenero adhuc
orbationem afficiunt , quæ ex invidorum ejus animo imbibit , quæ ejus nomen immortalitati
non proprio fcelere patrata eft , ut in Chronico confecrarunt, ut infrà videbimus. Porrò Henri
Leonis Oftienfis lib. 2. cap. 16. videre eft , ubi cus hoc anno mortuus nepos erat Ottonis Ma
facinus iftud defcribit. Cum autem cap. 12. tra gni ex fratre.
dat Leo Manfonem annis undecim fedifle , & San& tus Adalbertus , qui anno fuperiori Pra VIII.
Aligernus ejus deceffor die XXIII menfis No gam redierat , in morbido grege figna falutis nulla S.
tusAdalber
iterùm
vembris anni CMLXXXVI obierit , mani effe profpexit. Hinc pro fpectandis fequentibus abdicat
feftum eft Manfonem , qui , ut fcribit Leo cap. malis oculos claudere volens , dulcis Roma mania Epifcopatum
19. depofitus eft VIII Idus Martii , perveniffe revifit, inquit prior Auctor Anonymus , qui ejus Pragenfem.
faltem ad annum nongentefimum nonagefi Vitam fcripfit, cap. 4. Addit fecundus Anony
mum feptimum , etiamfi anni illi undecim in mus, qui ejus etiam Vitam edidit, poft difceffum
completi fuerint. ejus quatuor fratres ejus nefariè occifos fuiffe ;
V.
Ad num. XVII & feq. Cedrenus pag. 702. quæ cædes cùm currenti anno patrata fuerit , ut
ObitusNico
lai Chryfo Chryjobergii Patriarchæ Conftantinop. mortem fidem facit Chronographus Magdeburgenfis
bergii P4 & Sifinnii ejus fuccefforis initium his verbis Sec. V Benedict. pag . 870. apparet , Sanctum
triarcha
narrat : Nicolao Chryfobergio poft adminiftratum Adalbertum currenti etiam anno iterùm Ro
Conftanti
nop. per annos duodecim cum menfibus VIII Patriar mam rediiffe. Hæc Chronographi Magdebur
chatum vitafuncto , ſubſtituitur Siſinnius magifter, genſis verba : Anno CMXCV poft difceffum
vir infignis & medica artis peritiffimus , anno Beati Adalberti à Bohemia , quia Dux Bohemia
mundifupra fexies millefimum DIII , indictione non erat fuæ poteftati , Ducis comites verfi in Dei
octava. Is diffidium propter quartas nuptias dudum odium , patrum iniquorum peſſimifilii , valde ini
ortum fuftulit , concordia facta. Incipit is annus quum facinus operabantur. Nam quodam die fe
mundi fecundùm Conftantinopolitanos Kalen tivo irrumpunt urbem Lubic , in qua fratres fan
dis Septemb. fuperioris Chrifti anni , quo pacto Eti Adalberti & milites urbis univerfi , velut oves
Chryfobergius hoc anno ante Kalendas Septem innocentes , adfiftebant facris Miffarum folemniis.
bres mortuus fuerit. At is poft medium annum Et veluti lupi immanes mafculum & feminam
nongentefimum octogefimum tertium fedem ufque ad unum interficientes , quatuorfratribus
iniit , ut anno CMLXXXI oftendi , & poft fancti Adalberti ante ipfum Altare decollatis , ur
Bafilii depofitionem,quam LeoDiaconusAuctor bem incendunt , plateas fanguine perfundunt , &
coævus anno CMLXXIV factam fuiffe tefta prada onerati hilares recedunt. Interfecti funt
tur. Cedrenus , Zonaras , & Auctor Seriei Epi autem quinque fratres fancti Adalberti , quorum
fcoporum Byzantii, qui lib. 4. Juris Græco-Ro nominafunt hæc : Sobebor , Spitimur, Dobraizlau,
mani legitur , inter fe conveniunt de annis & Poreikaslau, Dubravius lib.6. quintum nominat
menfibus , quibus quilibet Patriarcha poft Bafi Gzaslaum. In pofteriori Vita San&i Adalberti
lium fedit. Quare non dubito , quin Cedrenus cap . 5. dicitur , Sanctos viros in Vigilia pretiofi
in anno emortuali Chryfobergii memorando er Martyris Wenceslai peremptos , ideoque die vi
raverit , & Chryfobergius ufque ad annum fe cefima feptima menfis Septembris , in quam Vi
quentem in vivis fuerit ; cùm iidem Auctores gilia illa cadit. Henfchenius in Notis ad illum
unanimi confenfu ei annos XII & menfes VIII locum ait : MS. Pragenfe addit , feriâ VI ; Su
adfcribant. Præterea ipfemet Cedrenus annos rius , fexta die ; neutrum rectè , quia fcilicet exi
tres Sifinnio , annos verò X X Sergio ejus fuccef ftimat hæc anno CMXCVI contigiffe . Ve
fori attribuit , huncque indictione fecunda , menfe rùm cùm hoc martyrium ad præfentem annum
Julio , anno fcilicet Chrifti MXIX vitá fun pertineat, apparet utrumque Interpolatorem fe
riam
 in Annales C. Baronii.
69
SAC. X. riam illam & diem ex aliquo probo monumento Italia pofitus , rumore incitatus , præmiffis quibuf- SÆ C. X.
An.Ch.995 . accepille ; cum hoc anno littera Dominicali F dam Principibus , publico confenfu & electione fecit An.Ch.996.
notato , dies XXVII Septemb. & feria fexta con in Apoftolicam fedem ordinarifuum nepotem Domi
currant .Pergit Chronographus Magdeburgenfis. num Brunonem Ottonisfilium , qui Marcham Ve-
IX.
His ita peractis , Dux ( nempe Bohemiæ) Bo ronenfem fervabat , impofito nomine Gregorii , à
Eis predi- riclaus inito confilio cum Clericis , Moguntinum quo & ipfe proximo folemni Pentecoftes Imperator
Elio adim.
pletur. Archiepifcopum his follicitat verbis : aut noftrum & Patricius confecratur. Habitoque cum Roma
Paftorem Adalbertum ad nos revoces , quod ma nis Placito , quemdam Crefcentium , quia priorem
gis volumus ; aut alium nobis ordina. Tunc Ar Papam injuriisfæpe laceravit , exilio ftatuit depor
chiepifcopus follicitus , ne populus nuper Chrifto ad tari. Sed ad preces novi Apoftolici Imperator
quifitus , in antiquum relaberetur ritum , mandat omnino remifit : fed non multò poft Imperatore Ur
Apoftolico , ut aut Pragenfi Ecclefia fuum An be excedente , idem Crefcentius dominum Apofto
tijlitem remitteret , aut alium ordinari fineret. licum nudum omnium Romana urbe expulit. Im
Et quia in Canobio Sancti Alexii vir San&tus ma perator in Francia hyemavit , in Francia nempe
nebat (pofitum illud Monafterium Romæ & Orientali . Hæc diftinctius explicanda .
cædes fratrumAdalberti patrata die XXVII Sep Marianus Scotus , Martinus Polonus & Au II.
temb. in Vigilia Sancti Venceslai Poloniæ Du tores Catalogorum unanimi ferè confenfu do. Dies ejus
&
cis , ideoque jam ante menfem Septembrem cent , Joannem XV Papam undecimum Sedis emortualis
incompertus.
Adalbertus Romam pervenerat ) , bunc Domnus annum inchoaffe , fed cum dies ejus emortualis
Papa & fuus Abbas fic alloquuntur. Frater aman incompertus fit , quot menfes ac dies fupra an
tijime , per caritatem Dei te deprecamur, ut ovium nos decem Pontificatum gefferit , divinare potis
tuarum regimen dignanter recipias. Si te audierint, non eft. Baronius quidem refert ex Manlio Epi
Deo gratias : fi non fugientes te fugias , ne cum taphium , in quo dicitur Joannem feptima Maii
pereuntibus pereas , & ad exteras nationes pradi die demortuum . Sed fidelior atque antiquior
candi licentiam habeas. Exhilaratus Praful de Manlio , inquit Papebrocius in Conatu Chroni
data fibi docendi exteras gentes licentia , non fine co-Hift . teftis Romanus Canonicus in illius Orato
magna fratrum mæftitia difceffit ; & cum viro "rii (nempe S. Mariæ, quod extat in Ecclefia S.
fumma difcretionis , nomine Nothario ( Præfule ) " Petri) defcriptione nos docet, in Oratorio ifto
adiens Archiepifcopum in palatio , rogat experiri "fepultum jacere non Joannem Pontificem , fed
fi juus eum grex recipere vedet. Quo facto quid "Joannem Cardinalem Presbyterum Tit. S.Ana
ille grex refponderit , aut quam ob caufam eum "ftafiæ : qui integro poft hunc Pontificem fecu
non receperit , vel ad quas gentes inde tranfierit , "lo floruit. Hoc, ut cetera tacerem, probaret fty
quanta frugalitatis omnibus diebus Epifcopii fui « lus Epitaphii rithmicus, hoc feculo necdum ad
fuerit , quanta morum honeftate nituerit , fcire " talia ufurpari cœptus , paulò ante pòft fecutis
poterit , qui ejus Vitam legerit. Tunc Ztrahquaz temporibus fere ordinarius. Idem inibi ex
frater Ducis , de quo fuprà meminimus ( Boleslai "preffa probaret Burgundia patria , quæ Joanni
nempe cognomento Sævi , qui Sanctum Wen "Pontifici Roma fuit. Sed Manlius pro Bur
ceslaum occidit ) , videns hunc quafi regulariter "gundia legit bene gaudia , abfque ullo fenfu :
repudiari , tumido faftu exarfit in Epifcopatum : " quod , ut Baronium decepit , ita nos docet,
quem populus nequam ftatim in Epifcopalem levat "Manlio ifti , in iis ubi à Canonico Romano
cathedram, mente tumidum, vefte compofitum, ocu " differt , nihil aut parùm credere , utpote con
lis vagum, verbis vanum, moribus hypocritam, to "jecturis fuis nimiùm indulgenti cum Anti
tius erroris mandritam, atque in operibus malis ini quitatis injuria. Ita fcitè Papebrocius. Cùm
quorum archigerontam. Ventum erat ad Mogunti tamen ftylus rithmicus jam medio feculo nono
num Archiepifcopum : ubi peractis omnibus quæ in ufu effet , ut liquet ex libro 2. de Miraculis
agenda erant , dum choro metodiam modulante Ar Sancti Germani, ab Aimoino Monacho Pratenfi
chipraful infulatus procumbit ante Altare , & poft anno DCCCLXIII , aut paulò pòft compofito,
hunc inter duos fuffraganeos Ztrahquaz profterni & Sec. III Benedi&. part. II ad annum DCCLIV
tur in medio , atroci arripitur dæmonio , & quod illi recitato , ubi Verfus rithmicos in laudem hujus
vir fanctus clam prædixerat , palamfit coram Clero Sancti Epifcopi Parifienfis tunc editos , exhibet, of
& omni populo. Idem habent Eneas Sylvius in valdè fufpicor , id Epitaphii genus longè ante
Hift.Bohemiæ cap. 16. qui Ztrahquaz Stratiqua hæc tempora ufurpatum fuifle. Sed Joannem
tem , & Dubravius lib . 6. qui eum Stratiquatum XV die feptima Maii demortuum , qui error
appellat , & quintum S. Adalberti fratrem occi vulgaris hactenus fuit, poft hæc dici non poteft.
Poft Joannis XV mortem Sedem diebus VI III.
fum nomine fuo appellat.
ceffaffe tradit Marianus Scotus : at diuturnius Ioanni XV
fucceditGre
Interpontificium fuiffe indicat prior Auctor
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6489 . Anonymus Vitæ San& ti Adalberti Pragenfis
Hifpan. Epifcopi , qui hoc tempore vivebat : Hoc ipfo
MXXXIV. 25. ED. D9 . P. 12. April. Indic. 9 . tempore , inquit num. 30. iter agit Romam Rex
Anno He
JESU CHRISTI 996. Francorum (ita Germaniæ Reges fæpe vocati)
giræ
CCCLXXXVI Otto tertius , &c. Summus ipfis diebus Pontifex
inchoato die GREGORII V PAPE I.
acerrima febre correptus , corpus terræ , animam
24.Januar. OTTONIS III REG. 14. IMP. I. cælo, utraque in fua dimifit exordia. Rex autem
fer. 7.
BASIL. & CONST. IMP. 21 . Otto Alpium nives multo milite tranſmeans , jux
ta facram urbem Ravennam Regalia caftra me
1. Hil tatus eft. Ibi in ejus occurfum veniunt Epiftola
loannes XV Adensheimenfis , feu potiùs alter Anony
PP.moritur. cum nunciis , quas mittunt Romani Proceres , &
mus , qui à præcedenti anno ad MCXXXVII Senatorius ordo ; primo illius adventum , velut
Opus ejus continuavit , hoc anno fcribit : In toto tempore paternæ mortis non vifum , totis
dict. IX Joannes Papa obiit. Unde Imperator in vifceribus defiderare , ac debita fidelitate pollici
tantar

1
 70 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. tantur expectare. Deinde in morte domni Apofto refponfo redierunt , quod peccatis nofiris exigenti- SAC. X.
An.Ch.996 . lici , tam fibi quàm illis non minimam invetam effe bus provenire , non eft dubium , ut Romana Eccle- An.Ch.996
partem incommodorum , annunciant , & quem pro fia , quæ mater & caput Ecclefiarum omnium eft,
eo ponerent , Regalem exquirunt fententiam . Erat per tyrannidem oppreffa debilitetur. De Crefcen
tum in capella Regis quidam Clericus Bruno , tii cæde infrà.
A num . XIII ad XXVII. Narrat hîc Ba- VI.
fecularibus literis egregie eruditus , & ipfe Regio
Sanguine genusferens , magna indolis ; fed ( quod ronius fchifma inter Gregorium V & Joannem ex Schifma in
ter Grego
minus bonum ) multum fervidajuventutis. Hunc Placentino Epifcopo Antipapam electum, quod rum V &
quia Regi placuit , à majoribus electum , Magunti & hoc anno compreffum credidit. Sed cùm il- Ioannem.
nus Archipraful Willigifus & fuus collega Adel lud tantum anno fequenti exortum fit, annoque
baldus Epifcopus adduxerunt Romam. ProindeProinde à CMXCVIII extin& tum , hanc Hiftoriam in
Romanis honorifice acceptum , ad hoc ordinati Epi fuos annos diftribuemus . Refert præterea quæ
fcopi Apoftolico honore promulgarunt. Superveniens occafione monafterii Bellicocenfis Joannis Pa
etiam Rex Romano more egregiè accipitur. Dein pæ tempore , contigère , quia fc. Joannem illum
de magno gaudio omnium Imperatorium attigit Joannem Pfeudo-Pontificem interpretatur. Ve
apicem. Latantur cum Primoribus minores civita rum cùm Glaber, quem laudat, de Joanne Papa
tis , cum afflicto paupere , exultant agmina vidua hujus nominis XVIII verba faciat , quæ hic à
rum , quia novus Imperator dat jura populis , dat num . XX ad nuur. XXVII habentur , ad an
jura novus Papa. num MIX remittenda duximus, eò magis, quò
IV. J
Ex quibus patet primò, Brunonem, qui in Pon Sergius IV Joannis XVIII fucceffor, quod hic
• 1
Poft
XXVIIIdiem tificatu Gregorius V dictus eft , Romæ Pontifi cœpit , abfolverit.
A num. XXVII ad XXXVI. Ottonem VII.
menfis Apri cem ordinatum , antequam illuc Otto Imp. per Otto 111
lis. veniret. Secundò , cùm Otto III die XXXI III folemni Pentecoftes die à Gregorio V coro Imperator
menfis Maii Imperator acclamatus fuerit , Gre natum fuiffe Imperatorem , jam num . I ex Chro- didus.
gorium V ineunte circiter menfe Maio Pontifi nographo Hildensheimenfi poft Baronii mor
cem renunciatum.Certè eum poft diem XXVIII tem publicato diximus. Papebrocius quidem in
menfis Aprilis ordinatum , demonftrat Diploma, Paralypomenis ad Conatum Chronico-Hiftori
quo ipfemet Privilegium Abbatiæ Sancti Am cum , dum de Gregorio V verba facit , ait , in
brofii anno Chrifti CMXCVIII confirmavit, Chronologo Saxone MS. legi Ottonem III
quod Tom. IX Concil. pag.755 . refertur. Hæc X11 Kalend. Junu , in ipfa Afcenfionis Chrißi fe
ejus fubfcriptio : Datum IV Kal. Maias per ma flivitate à Gregorio V Imperatorem confecra
nus Joannis Epifcopi S. Albanenfis Ecclefiæ & Bi tum . Sed major fides hac in re Chronographo
bliothecarii S. Apoflolica fedis , anno , Deo propitio, Hildensheimenfi adhibenda ; præfertim cum
Pontificatus domni Gregorii fummi Pontificis & Chronographus Magdeburgenfis referat , Otto
univerfalis quinti Papæ , in facratiffimafede Brati nem Romæ fuiffe , quando Gregorius V dictus
Petri Apoftoli fecundo : imperante domno Ottone eft Pontifex , & Chronographus Hildensheimen
tertio, à Deo coronato, magno , & pacifico Impera fis , qui eum abfentem fuiffe tradit , Auctorem
tore, anno II, in menfe & Indict.fupràfcripta XI. Anonymum Vitæ Sancti Adalberti conteſtem
Scriptum per manus Petri Notarii & Scrinarii S. habeat. Dubium hoc ex Diplomatis ab Otto
R. E. in menfe Aprili , & Indictione undecima. Si ne inter diem XXI menfis Maii & XXXI
enim eo Chrifti anno die XXVIII menfis Apri ejufdem menfis datis certò folvi poteft ; fed
lis , adhuc annum II Pontificatus fui numera nulla hactenus eo temporis intervallo data mihi
vit, hoc anno poft eundem diem exorfus eft pri occurrerunt. Hic obiter obfervandum , duo
mum . Gregorium autemV, non ab Ottone Ma extare Chronica Magdeburgenfia , alterum à
gno , fed à Lindgarda ejus filia Conrado Lotha Meibomio Tom. II fuæ Collectionis editum ,
ringie & Wormatiæ Duci nupta , recta linea alterumque cujus Mabillonius Sec. V Benedict.
originem ducere , anno MXXIV, cùm de Con & Papebrocius citatus aliqua fragmenta refe
rado Salico Imp . Gregorii V ex fratre nepote fer runt. Iftud nondum typis editum & à Germa
mo erit, demonftrabimus, & nodum iftum diffi nis neglectum , quòd ejus Auctor Anonymus in
cilem , uti fpero folvemus . non paucis erraverit. Unum ejus exemplar in
V. Baronius interitum Crefcentii & Gerberti Bibliotheca Regia reperitur . Porrò laudata
pro
Crefcentius
à motionem ad Archiepifcopatum Ravennenfem verba Scriptoris Anonymi Vitæ San& ti Adalber
jam
annis Roma hic recitat ; fed cùm ille anno tantùm CMXCVIII ti manifefte oftendunt , Ottonem III , ficuti &
tyrannus. niorti traditus fit, & Gerbertus eodem anno fede Deceffores , fupremum Dominium in Urbe
Ravennenfi decoratus , ad majorem claritatem exercuiffe , quod ufque ad noftra tempora ob
hæc ad fuos annos remittimus. Sigonius lib.VII fcurum fuit. Denique Otto III nondum hoc
Hift. de Reg. Ital. exiftimavit , Crefcentem No anno adversùs Crefcentium bellum movit, ideo
mentanum anno CMXCIII ingenti favore que obfidio Tiburtina civitatis ab eodem Impe
populi Confulatum adeptum , Urbem turbare ratore facta , & à Baronio hic recitata , ad fecun
cœpiffe , & de Imperii titulo fibi afcifcendo co dam vel tertiam profectionem Romanam Otto
gitaffe. Verùm exeunte anno CMLXXXIX aut nis III referenda.
fequentis initio , quô Legati Hugonis Regis & Ad num. XXXVI & feqq. Narrat Baro- VIIL
Galliarum Epifcoporum adversùs Arnulfum ad nius ex fecundo Scriptore Vita Sancti Adalber- Synodus
Romana.
Joannem XV milli Romam pervenerunt , jam ti PragenfisEpifcopi,SynodumRomæ coactam,
Crefcentius tyrannidem exercebat , uti dixerunt qua huic Sancto injunctum , ut ad Epifcopatum
Epifcopi in Synodo Remenfi anno CMXCI fuum rediret , fed cùm vix adduci poffet , ut lo
adversus Gerbertum congregata : Regii ac noftri cum peteret , ubi animarum fructum non facie
Legati Romam profecti , & Epiftolas Pontifici por bat , obtinuit à Gregorio V , ut ad exteras & in
rexerunt, & abeo indignèfufceptifunt . Sed (ut cre cultas gentes fe fe conferret. Igitur cum puero
dimus ) quia Crefcentio nulla munufcula obtule. Imperatore Alpium nubila tranans , causâ oratio
runt, per triduum à Palatio feclufi , nullo accepto mis Turoniam pedefter petit , inquit idem Ano
nymus,

in Annales C. Baronii .
SÆ C. X. nymus , qui fubdit , eum inde Parifios & Flo
An.Ch.996 . riacum veniffe , indeque ad Aulam Imperatoris
rediifle , ubi vifione in fomnis facta , fe marty
rem futurum intellexit. Poftea Polonis , Bo
hemis & Hungaris fidem annunciavit , & intra
breviffimum tempus multa peregit. In Hunga
ria Geifam Hungarorum Regem quartum , à
tempore fc. quo in Panoniam ingreffi funt ,
baptizavit , & poftea ejus filium , cui Stephani
nomen impofuit , quique poft eum in Hungaria
regnavit , & religionem Chriftianam mirificè
propagavit , ut refert Baronius anno CMLXXXIX
num . V & feqq. ex Cartuitio Epifcopo , qui hu
jus Sancti Stephani Hungarorum Regis Vitam
fcripfit , & Colomano octavo Hungarorum Regi
dicavit. Quare quæ ibi habet Baronius, ad præ
fentem annum pertinent.
IX. Referenda & ad Concilium Romanum hoc
Querela ad anno habitum Epiftola
eam Herlui Gregorii V Herluino Ca
ni Epifc.Ca , meracenfi Antiftiti & ejus fuccefforibus data , in
meras. qua narrat Pontifex fe Herluinum Epifcopum
confecraffe. Quoniam verò, inquit, ficut omnibus
pene notum eft , interveniente hac re , quæ inter
Arnulfum Remenfis Ecclefia Archipræfulem ,
Gerbertum invaforem ejus excrevit , idem prædi
&tus Herluinus Præful , illorum odiis , Remis ca
nonico more confecrari nequivit : ejus confecratio
ad Apoftolicam fedem ufque ad nos haud injuftè per
venit. Subjungit Gregorius V, fe fancire , ut
nullus prænominatæ Ecclefiæ loca invadere feu de
pradare præfumat , neve amplius obeunte Epifcopo
vel ceteris Sacerdotibus eorum bona diripere ac
devaſtare audeat. Scriptumper manus Petri Re
gionis Notarii & Scriptoris fanele Romanæ Eccle
fia in menfe Maio , & indict. nona. Anno I Ponti
ficatus domni Gregorii Summi Pontificis , & uni
verfalis Ecclefia Papa , imperii verò domni Ottonis
tertii Imperatoris anno undecimo. Legitur Epi
ftola illa Tom. IX Concil . pag. 1245. Verùm
fubfcriptio illa mendosè defcripta. Cùm enim
Otto III die XXXI menfis Maii currentis anni
Imperator dictus fuerit , eodem die Synodus
Romana congregari non potuit . Eam verò in
Synodo datam, ac præfente Imperatore, docet
Baldrici Epifcopi Noviomenfis Chronicon lib.I.
cap. 3. quod fi Otto III die Afcenfionis Augu
ftus renunciatus fit , quod non exiftimo , in ea
fubfcriptione non folùm ejus Imperii annus ma
lè affignatus ; fed etiam annusRegni omiffus fuit.
Eæ tamen literæ, dum Arnulfus in urbe Aurelia
nenfi adhuc detinebatur , ideoque ante annum
CMXCVIII , fcriptæ .
X. Baronius, Conciliorum Collectores, & multi
Inea non
Viri doctiffimi Electoralis Collegii , feu Septem
inftituti Ele
lores Vll. Virorum , penes quos folos effet Imperatoris
eligendi poteftas,inftitutionem ad Gregorium V
& ad hanc Synodum Romanam retulère.Verùm
veterum Scriptorum , qui de Rebus Germaniæ
hoc & duobus fequentibus feculis fcripsère ,
filentium demonftrat , audiendos non effe , qui
feculo XIII & fequentibus illud nullo antiquo
monumento fulti literis mandarunt. Citatur
quidem hanc in rem Sanctus Thomas lib. 3. de
Regimine Principum , fed ei perperam Opus
illud attribuitur. Auguftinus Triumphus Ordi
nis Sancti Auguftini , qui adhuc junior anno
MCCLXXIV Lugdunenfi Concilio inter
fuit , Ptolemæus Lucenfis ei coævus , à Platina
in Gregorio V & à Joanne Villani anno
MCCCXLVIII lib. 4. Hift. cap . 3. laudatus,
& Lupoldus Epifcopus Bambergenfis , qui ini
-
71
tio feculi XIV floruit , hanc inftitutionem ad SÆ C. X.
Gregorium V referunt ; ideoque hæc fabula eo- An.Ch.996 .
dem quo Joanna Papiffa tempore exorta , nec
ea antiquior.
Certum tamen effe debet , jus eligendi Im- XI.
Electorum
peratores à Romanis Pontificibus Imperii infti- jus à Ponti
tutoribus , ut de Carolo Magno loquentes vidi
mus, emanaffe. Diferte illud fcribit Innocentius emanat.
III in Epiftola ad Bertholdum Zaringiæ ducem
poft Ottonis IV Imperatoris electionem initio,
feculi XIII peractam. Ibi enim cap . Venerabi
lem , de Electione , Innocentius ait : Illis Princi
pibus jus & poteftatem eligendi Regem , in Impera
torem poftmodum promovendum recognofcimus , ut
debemus , ad quos dejure & antiqua confuetudine
nofcitur pertinere ; præfertim cùm ad eos jus &
poteftas hujufmodi ab Apoftolica fede pervenerit ,
que Romanum Imperium in perfona Magnifici
Caroli à Græcis tranftulit in Germanos. Sed &
Principes recognofcere debent , & utique recogno
fcunt , (ficut iidem in noftra recognovere præfen
tia ) quod jus & auctoritas examinandi perfonam
electam in Regem , & promovendam ad imperium,
ad nos fpectat , qui eum inungimus & coronamus.
Eft enim regulariter & generaliter obſervatum ,
ut ad eum examinatio perfonæ pertineat , ad quem
impofitio manus fpectat. Nunquid enimfi Princi
pes non folum in difcordia ; fed etiam in concordia,
facrilegum quemcunque , vel excommunicatum >
tyrannum , fatuum , vel hæreticum eligerent , aut
Paganum nos inungere , confecrare , ac coronare
hominem hujufmodi deberemus ? Abfit omnino.
Germaniæ itaque Reges electi jus habent , ut
Imperatores appellentur , utque primum inter
Principes Chriftianos locum obtineant idque a
Romanis Pontificibus , qui fe ad eos Imperato
res confirmandos & coronandos obftrinxere ,
modo nullus occurreret in electione defectus ,
quod examinandum ad eofdem Pontifices fpe
tat , ut ait Innocentius III.
&
Porrò Germaniæ Regnum fucceffivum fuit, XII.
fed non abfolutè hæreditarium; populi enimRe- Germania
Regnum
gem eligendi quem mallent ex Regia familia jus fucceffivum
habebant, & de more defuncti Regis filium natu fimul &he
majorem ceteris anteponebant. In hac electione reditarium.
Principes , Primates feu Primores omnia pote
rant, & populorum confenfum fecum trahebant.
Id difertè docent Scriptores Germanici, cùm de
Henrico Aucupe & tribus Ottonibus loquuntur ;
ut fuis locis infinuavimus
infinuavimus.. Quare in Germania
Regnum quidem hæreditarium erat in eadem fa
milia, fed Procerum populiq; confenfus neceffa
rius quod in fingulis ferè Germaniæ Regibus in
dicavimus ; præfertim in electione Conradi Salici
egregiè à Wippone Auctore coævo defcripta.
Duravit hæc confuetudo ufque ad Gregorium
VII Papam, quo Ecclefiam Romanam regente in
Regni Comitiis decretum , ut Regis Germaniæ
electio intra Regiam familiam non reftringere
tur , fed quilibet in Regem eligi poffet, ideoque
tunc, anno fc. millefimo feptuagefimo feptimo,
quo Rodulphus Germaniæ Rex creatus, fucceffio
in Regnum antiquata fuit , ut ibi videbimus.
Sed, ut ad inſtitutionem Septem Electorum XIII.
veniamus , Fredericus II in publicis Comitiis Septem Ele
anno MCCX electus fuit , ut ad eum Chrifti tores impe
rante Fride
annum his verbis docet Abbas Urfpergenfis : rico 11 infli
Tunc Principes Alemannia , Rex videlicet Bobe- tuti.
mia , Dux Auftria , Dux Bavaria , & Landgra
vius Thuringia , & alii quàm plures convenientes
Fridericum Regem Sicilia elegerunt in Imperato
rem
 72 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. X. rem coronandum. Principes tamen illi & Officia
An.Ch.996 . les valdè diverfi erant ab Electoribus & Officia
libus hodiernis , ut videre eft apud Leibnitzium
in Præfatione Codicis Diplomatici , ubi fusè de
Electorum origine agit , afferitque ante Frederi
cum II nullum exhiberi poffe antiquum ac fin
cerum monumentum , in quo de certo Electo
rum numero fermo fit , de quo etiam nec in De
cretali Innocentii III Venerabilem aliquod ver
bum habetur. " Quæ omnia confideranti,fubdit
"Vir eruditiffimus , apparet fub Friderico II
formam aliquam accepiffe Electorale munus ;
"fortè ftudio ipfius Imperatoris , filiorum ele
"Яtionem femel atque iterùm procurantis ; fa
"ciliùs utique per pauciores. Sed tamen jam
"ante lineainenta aliqua imperfecta fuiffe ducta
"crediderim; alioquin novitati manifeftæ utique
"Pontifices & Principes reclamaffent. Hoc
"partim Friderici artibus tribuerim , cùm Hen
"ricum VI filium Cæfarem fecit , aut Henrici
"ipfius , cùm filium infantem fucceflorem defi
<<' gnari obtinuit. Obfervat ibidem Leibnitzius
primam verorum Electorum difertam mentio
nem legi in Brevi Alexandri IV Gerardo Mogun
tino directo , ut prohibeat electionem Conradi
junioris . In eo quidem Septem Electorum nu
merus non notatur , fed expreffis verbis legitur
in literis Urbani IV Richardo electo Regi Romano
rum , datis apud urbem veterem 11 Kal. Septemb.
fine ulla alia Chronologica nota. Refertur hoc
f
refcriptum in Prodromo noviCodicis Diploma
tici Se&
t . IV , & in eo hæc verba habentur :
Proponere curaverunt quafdam confuetudines circa
electionem novi Regis Romanorum in Imperatorem
poftea promovendi , apud Principes vocem in bujuf
modi electione habentes , qui funtfeptem numero,
projurefervari : & fuiffe hactenus obfervata à tem
pore cujus memoria non exiftit,
XIV. Quæ verba de numero Septem Electorum non
intelligenda,
Sed non fine eo fed de Ele &oribus
ille generatim,
difficultate cùm
m adhuc pa
contradi- tempore numerus
Elione. • electiones , aut approbatie aut reprobaffe .
teretur , ut liquet ex Alberto Stadenfi & Erkone
de Repkavio in Speculo Saxonico , qui uterque
Scriptor circa annum MCCLX floruit. Eo in
refcripto nihil inter Alphonfum & Richardum
de Regno contendentes dirimit, fed judicium in
aliud tempus differens , refert proceffum verba
łem eorum , quæ utrimque hactenus acta effent,
& fect. VIII Electores difertè dicuntur Archie
piſcopus Treverenfis , Archiep. Colonienfis , Bo
bemia Rex, Comes Palatinus , Saxoniæ Dux , &
Marchio Brandeburgicus , narraturque Archie
pifcopum Colonienfem procuratorio nomine
agere pro Archiepifcopo Moguntino , ad quem
pertinet electionis diem præfigere , & ejus de
fectu ad Comitem Palatinum. Egregium hoc
monumentum oftendit electioni Alphonfi & Ri
chardi Septem Principes Electores interfuiffe ;
fed Matthæi Paris Auctoris coævi teftimonium
demonſtrat numerum Septem Electorum rem
tunc novam fuiffe, & fine contradictione non ad
miffam. Hæc ejus verba ad annum MCCLVIII :
Hifunt maximi Principes in Alamannia ad quo
rum nutum pendet clectio ipfius regni quod est quafi
arrba imperii Romanorum. Archiepifcopus Colo
nienfis , Archiepifcopus Moguntinus , Archiepifco
pus Trevirenfis , Rex Bohemia , Comes Palatinus
de Rheno , Dux Auftria , Dux Suevia , Dux Po
lonia , Marchifius Brendeberg (hæc prima men
tio Marchionis Brandeburgenfis in electione
Regis Germanici futuri Imperatoris ) Dux de
Meran , Dux Brabantiæ , qui & Lovanii , Land- SÆ C. X.
gravius Thuringia, Marchio Mifnia. Quare anno An.Ch.996.
MCCLVIII Septem Electorum poffeffio non
dum plenè ftabilita erat ; cùm alii Principes ad
huc electionis jure potirentur.
Certè aliorum Principum ad hanc electionem XV.
jus invictè probatur auctoritate Arnoldi Lube- Numerus ille
cenfis in Chronico ad annum MCCVIII , ubi feptenarius
circa me
de Ottonis electione loquens ait : Indicta eft dium fecu
Curia in Halberstad , ubi convenerat maxima pars lum X111
Prælatorum & Principum Saxonia & Thuringia, pravaluit.
nec defuit Herbipolenfis Chonradus. Omnes igitur
Principes , qui convenerant unanimi confenfu Otto
nem Romanum Principem & femper Auguftum
elegerunt. Archiepifcopo , qui primam vocem ba
bere videbatur , inchoante , profequente verò
Bernhardo Duce cum Marchione Minenfi , &
Landgravio
Landgravio Thuringia , ad quos electio Regis per
tinere videbatur. Arnoldus autem anno MCCIX
Chronico fuo finem impofuit. Ex quibus omni
bus liquet primò , inftitutionem Septemviro
rum, feu Septem Imperii Electorum GregorioV
Papæ malè adfcriptam fuiffe. Secundò , medio
circiter feculo decimo tertio , & non antea , il.
lum Electorum numerum , poft varia quæ præ.
cefferant bella & diffidia , in electione Regis
Germaniæ prævaluiffe , deceptumque Blondel
lum in Pleniori Affert. Genealogia Francicæ
pag. 246. qui ait, vix à trecentis annis, qui nunc
inter Germanos obtinet ordo, invaluifle . Tertiò
parvum hunc Electorum numerum potentio
rum ufurpationi attribuendum videri ; cùm an
tea omnes Proceres jus in electione Germano
rum Regis habuerint , eoque ufque ad medium
circiter feculum XIII potiti fuerint , nec eos ei
renunciaffe Antiqui prodant. Denique certum
effe , tam ante quam poft Septenarium illum
Electorum numerum in ufum vocatum ,Pontifi
ces Romanos , à quibus renovatum Imperium
Occidentale , jus fuum illafum confervaffe , &
Baronius num. LV ait conftare jus eligendi XVI.
Imperatorem , per Gregorium V ad Germania In Concilio
Principes transfufum effe ; haud tamen adeo li- Lugdunenfi
nulla,V 11
quere , peripfum fuiffe Electores ipfos numero Electrum
feptenario vel fenario definitos , fed certam mentio.
fidem de tempore, quo Septem Electores creati,
haberi ex Actis Concilii Lugdunenfis Innocen
tio IV fedente celebrati , quod num. LXIII &
feqq. probat ex Matthæo Parifienfi , in cujus
Hiftoria ait legi A&
ta Concilii Lugdunenfis Oe
cumenici , in quibus diferta mentio Septem Im
perii Electorum. Verum Matthæi Parifienfis di
greffionem pro Concilii Actis Cardinalis doctif
fimus laudat ; certumque eum communem il
lam de antiquitate Septem Imperii Electorum
fententiam improbaturum fuiffe , fi quæ poft
ejus mortem adversùs eandem fcripta vidiffet.
Richardus hujus nominis primus Normanno XVIL
Moritur
rum Dux obiit apud Fifcannum nongentefimo nona- RichardusI
gefimo fexto anno ab Incarnatione Domini , inquit Normannia
Gemmeticenfis Monachus lib.4 . Hift .Normann. Dux.
cap.ult. qui antea cap. 17. fcripferat : Paganorum
plurimos ad fidem Chrifti facris monitis convertit,
alios in Paganismo permanere diſponentes ad Hi
panias tranfmifit , ubi plurima bella perpetrantes,
decem & octo diruerunt urbes. Tum cap. 19. Apud
Fifcannum ( locus ad mare , ubi eft monafterium
& oppidum ) miræ magnitudinis & pulchritudinis
in honore Deifice Trinitatis Templum conftruxit,
mirificifque ornatibus multimèdè adornavit : Ab
batias
 in Annales
11
SEC. X. batias quoque quafdam reftauravit. Ei fucceffit
An.Ch.996 . Richardus filius hujus nominis II , de quo idem
Hiftoricus initio libri fequentis : Intra fui Du.
catus limites plurimis bonorum operum incremen
tis Normannicam penè patriam unam Chrifti in
fignivit Ecclefiam. Hic in armis admodum ftre
nuus , ubique armatas militum legiones nobiliter
.‫ ܝ‬.
rexit ; de inimicis victoriam femper capere affue
tus. Et quamvisfeculari a&tui foret deditus , totus
!!
tamen fuit fide catholicus , & erga Dei cultores
benivolus ac devotus. Sub cujus moderamine plu
rima Monachorum adolevêre ovilia , qui velut apes
ex multis fan&torum actuum caniftris erumpentes,
lucidiffima in cæleftes thefauros intulerunt mella.
Hæc mutatio dexteræ Excelfi , ut Normanni ,
qui adeo in monachos fævierant , & tot mona
fteria everterant, nunc eorum patrocinium fufci
piant , novaque cænobia ædificent.
XVIII. Hoc anno jam mortuus erat Sanctius II Abar
Obitus
Sanctii 11 ca dictus , Navarræ Rex , illuftribus victoriis de
Abarca dicti Saracenis reportatis, & arcibus adversus eos ædi
RegisNa ficatis celebris, ut videre eft apud Garibaium lib .
Varra.
22. cap. 15. & feqq. ubi oftendit , eum anno
CMXCII adhuc in vivis fuiffe , & currenti
Garfiam Sanctionis , hujus nominis III jam re
gnaffe. Doctiffimus hic Hiftoricus Navarreorum
Regum feriem antea valdè perturbatam accura
tè digeffit ; fed in eo valde peccavit , quòd San
cio Garfeani hujus nominis primo Abarca no
men attribuerit ; cùm illud nepoti ejus ex filio
tantùm pertineat , ut Moretus oftendit in Inve
ftigationibus Regni Navarræ, præfertim ex do
natione pagi Alaftruci monafterio Sancti Joan
nis Pennatenfis facta : proinde ego Sancius Rex co
gnomento Abarca & Urraca Regina , arâ MXXV,
Chrifti fcilicet CMLXXXVII. In alia dona
tione Era MXXX VII Kalend . April . facta :
Ego Sancius Rex Abarca gratia Dei Aragonenfium
Rex five Pampilonenfium cum conjuge mea Urraca
Regina. Garibaius laudatus cap. 18. recitat inte
gram donationem à Garzia hujus nominis III
factam Ferrucio Abbati fancti Emiliani , fcri
ptan era millefima tricefimâ quartâ , regnante
me Rege Garfea , fub imperio Dei in Pampilona ,
unà cum conjuge mea Eximina Regina , & regnan
tibus matre mea Urraca Regina & fratre meo
Gundiſalvo in Aragone. Quæ Charta præfenti
anno data.
XIX.
Initiam Re Garfias III jam mortuus erat anno millefimo
gniSanctii primo , quo Sancius ejus filius hujus nominis III
Ill Navar. regnabat , ut demonftrat Charta è libro cenfuali
ra Regis. monafterii Sancti Æmiliani deſcripta , in qua
legitur : Ego Sancius Rex fimul cum matre mea
Eximina Regina , & uxore mea Domna Regina ,
&c. Factafcriptura fub era M. XXXIX , fextâ
feriâ , quarto nonas Julias. Charta hæc , aliaque
eodem anno data , anno nempe Chrifti MI , à
Moreto in fuis Inveſtigationibus recitata. Porrò
Garfia III Abarcæ filius Tremulus appellatus
fuit , & ejus filius ac fucceffor San&tius hujus
nominis III Major dictus , ob res ab eo præcla
re geſtas , ut Garibaius , & alii habent.
XX.
Anno trecentefimo octuagefimo fexto ( nempe
MorsCali Hegira ) obiit Azizus Billa dominus Egypti ,
pha Egypti.
inquit Elmacinus lib. 3. Hift. Sarac. cap. 6. qui
addit , eum imperaffe annos XXI & aliquot
menfes ; ac eo præmortuo imperium Egypti
ceffiffe filio ejus Hakemo Biamvilla.
Tom. IV.
C. Baronii.
73
SÆ C. X.
An.Ch.997 .
ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6490 . Anno Era
Hifpan.
26. C. 10. P. 28. Mart. Indict. 10. M XXXV.
Anno He
JESU CHRISTI 997.
giræ
GREGORII V PAPE 2 . CCCLXXXVII
inchoato die
OTTONIS III REG. 15. IMP. 2. 13. Januar.
fer. 4
BASIL. & CONST. IMPP. 22.
D num. I & feq. Prior Auctor Anonymus I.
Vitæ Sancti Adalberti Epifcopi Pragenfis s Adalber
narrat hujus Sancti profectionem in Pruffiam , tus Epifc.
ejufque martyrium , his verbis : Tandem alter- Pragenfis
Martyrio
nanti potiorfententia fucceffit animo , ut quia hæc coronatur.
regio proxima , & notafuerat Duci prædicto ( Bo
leslao nempe Bohemorum Duci ) Prufia deos &
idola iret debellaturus. Dux verò cognita volun
tate ejus dat ei navem, & ipfam pro pace itineris
ter deno milite armat. Ipfe verò primo adiit urbem
Gidanic ( fcilicet Gedanum , aliis Dantifcum ,
vulgò Dantzich ) quam Ducis latijjima regna di
rimentem maris confinia tangunt. Ibi divina mi
fericordia adventum ejus profperante , baptiza
bantur hominum multe caterva. Narrat poftea
Anonymus , poftera die , dum ipfe cum Bene
dicto Presbytero & Gaudentio fratre fuo verfa
retur , Paganos veniffe , eumque dirè fuftibus
exceptum percuffiffe. Paffus eft autemfan&tus &
gloriofiffimus martyr Chrifti Adalbertus nono Ka
lendas Maii , imperante rerum domino Ottone
tertio , pio & clariffimo Cæfare feriâ fextâ , ideo
que hoc Chrifti anno , quô feria VI incidit in
diem XXIII menfis Aprilis . Baronius San&i
Adalberti martyrium ex altera ejus Vita recitat,
in qua cap . 6. dicitur , eum à Boleslao Poloniæ
Duce adjutum fuiffe. Tum : Et in parte regni
civitas magna Gnezdem , ubi nunc facro corpori
requiefcere placuit , &c. Miffam celebrat. Inde
navigat in Pruffiam, & morti traditur. Henſche
nius in Notis ad pofteriorem Vitam San&i
Adalberti , ait , ejus Auctorem utrumque locum
confudiffe , & quæ prior dixit Guefna ipfum Ge
dani , peracta effe afferere. At pofterior fupplet
quæ prior omifit , aitque eum Guefnam veniffe,
& multos baptizaffe , poftea navem confcendif
fe , & in Pruffiam ( qua in regione Gedanum
fitum, ) ubi cùm martyrium compleffet, corpus
ejus Boleslao Polonorum Duci venditum fuit.
Hæc pofterior Auctor , qui duas circumftantias
à priori omiffas refert, rectèque notat, fuo tem
pore facrum Adalberti corpus Guefnæ requie
viffe . Colitur Sanctus Adalbertus tam à Polonis
quàm à Bohemis , & utrique facrum ejus corpus
fe fe habere gloriantur. Henfchenius ad diem
XXIII Aprilis , quo fanctus Martyr colitur ,
exhibet differtationem Bohuslai Balbini è Socie
tate Jefu, de Relatione corporis Sancti Adalberti
Pragam , quam factam fuiffe pluribus probare
conatur. Poloni è contra fe facras exuvias poffi
dere contendunt , eique fuperftru&tum infigne
mausoleum oftentant.
Ad num. III & feq . Refert Baronius ex Pe- II.
S Bonifacius
'
tro Damiani in Vita Sancti Romualdi Abbatis RuffisEvan
cap.8.San& um Bonifacium Rufforum Apoftolum gelium an.
fuiffe unum ex præcipuis Sancti Romualdi difci- nunciat.
pulis , qui cùm Romæ ab Apoftolica fede confe
crationem Archiepifcopatus accepiffet , poft beati
Adalberti Martyrium Ruffis Evangelium prædi
cavit. Quibus ex verbis deducit Baronius , pro
G vinciam
 74 Critica Hiftorico- Chronologica

SAC. X. vinciam illam Bonifacii prædicatione rurfus vi præfentem pertinere , & nos hic de illa acturos. SA C. X.
Lambertus itaque Schafnaburgenfis in Chroni- An.Ch.997 .
An:Ch.997 rere atque florefcere cœpiffe , quia vix aliqua dem Roma
Chriftianitatis memoria ibi refidua erat. Exiti co de ea habet : CMXCVII Joannes Pia- nam inva
mavit enim Ruliam Bafilio Macedone impe centinus Epifcopus fedem Apoftolicam invafit confi- dit.
rante factam fuiffe Chriftianam , & jamdiu ibi lio Crefcentii , licet , ut ibidem num . I ex Chro
dem fidem extinctam. Verum jam oftendimus, nographo Hildensheimenfi oftendimus , tyran
Rufforum gentem in multos populos divifam nus ifte Gregorio V plurimùm deberet. Fufius
fuifle , & Ruffiam Albam , feu Mofcoviam , ut rem narrat idem Chronographus Hildenshei
nunc vocamus , anno tantùm CMLXXXVIII, menfis : CMXCVII Papa Ticini adunato plu
regnante Wolodomiro , fidem Chriftianam fufce rium Epifcoporum Concilio , præfatum Crefcen
pille. Bonifacius itaque non ad Ruffos , qui tium anathemate perculit. Interea Joannes Pla
Wolodomiro parebant , fed ad aliam gentem centinus Epifcopus Conftantinopoli remeans , Ro
Scytharum five Rufforum prædicationis causâ mam intromiffus , Apoftolicam fedem factione
profectus eft , ut jam fufpicatus eft Bollandus in Crefcentii invaferat. Unde ab univerfis Epifcopis
Notis ad cap . 8. Vitæ San&ti Romualdi Abbatis, Italia , Germania , Francia & Gallia excommu
à Petro Damiani fcriptæ , quam ad diem VII nicatur. Imperator quoque ut Romanorum fenti
Februarii recitat. Quam conjecturam fequentia nam purgaret , Italiam perrexit , fumma rerum
certam reddunt. domina Mathilde amitæfuæ Quidilinburgenfi Ab
III.
Ad num. VI & feq . Auctor Vita Sancti Ste batiffa delegata : in qua ultra fexum mira pru
Moritur
Geifapri- phani Hungarorum Regis , poftquam narravit dentia enituit.
mus Rex San&tum Adalbertum Pragenfem Epifcopum , Chronographus verò Magdeburgenfis ine VI.
Chriftianus tam Geifam patrem , quàm Stephanum filium Vir fuit
ditus de ifto Pfeudo-Pontifice fcribit : Hoc etiam ruptis cor
mori
Hungaria. baptizaffe , de Geifa fcribit : Deinde jam gran anno Crefcentius quidam , diabolica fraude dece- bus imbu
devus , anno à Chrifto nato nowingentefimo nona ptus , Romam , abjente Papa Gregorio , invafit ; sus.
gefimo feptimo vita hujus ærumnas cum cæleftibus Joannemque quemdam Calabritanum (quem dom
gaudiis commutavit. Ademarus tamen Auctor
nus Imperator Otto III , pro Graci Imperatoris
coævus in fuo Chronico aliter rem narrat , ait filia , fibi matrimonio acquirenda , cum Bernwar
que : Sanctus Brunus convertit ad fidem Ungriam do Epifcopo , Conftantinopolim miferat , & inde
provinciam , & aliam quæ vocatur Rulia ; Re revertentem cum Græcorum Legatis , fe indigno
gem Ungria baptizavit , qui vocabatur Geitz , & fufcepit honore ) eumque non tam Papam Apojło
mutato nomine in baptifmo Stephanum vocavit : licum , quàm Apoftatam conflituens , Legatos
quem Otto Imperator in Natali protomartyris Imperatoris fub ejus cuftodia Roma retinuit. Hic
Stephani à baptifmate excepit , & regnum ei li ergo Joannes , natione Græcus , conditione fervus,
berrime babere permifit , dans ei licentiam ferre aflu callidiffimus , Imperatorem Auguftum Otto
lanceam fanctam ubique , ficut ipfi Imperatori mos nem 11 fub paupere adiens habitu , ob interven
eft , & Reliquias ex clavis domini & de lancea tum fuæ dilecte contectalis Theophanu Augusta ,
Sanchi Mauricii ei conceffit in propria lancea. Rex Regia primùm eft alitus ftipe : dein percurrente
quoquefupradictusfiliumſuum baptizarejuffit , & tempore , vulpina , qua nimiùm callebat verſu
fan&tus Bruno impofuit ipfi nomen , ficut fibi , Ste tia , præfatum eotenus circumvenit Auguftum , ut
phanum. Poflea verò ipfi filio ejus Stephano Otto pro loco ac tempore , fatis clementi ab eo gratiâ
Imperator fororem Henrici poftea Imperatoris in donatus , penè inter primos nfque ad defun&tionem
conjugio dedit. Quare quod Auctor Vitæ fancti fuam , carus haberetur. Poft dormitionem verò
Stephani Adalberto , Ademarus Brunoni attri- 11 Ottonis , regnante jam 111 Ottone filio fuo ,
buit , & ex illis alteruter decipitur. quem ab ipfo matris utero divina fequebatur miſe
IV. Sed quod fubdit idem Ademarus , confir ratio , præfatus Joannes ingenitâ fibi circa eos cal
S. Bruno
mat quod mox diximus de Ruffis à San& to Bo luit fecurius aftutiâ , quod Regis infantiâ & Pri
Ruffis Pruf
fia vicinis nifacio ad fidem Chriſti converfis : At verò fau matum ejus permittebatur incuriâ. Adhæc defun
Evangelium & tus Brunus cùm ad Pincenatos ( ideft , Pruffos ) to Placentine urbis Epifcopo , vir bonæ indolis ei
annunciat. properaviffet , & Chriftum prædicare cæpiffet illis , fubeligitur : quo indecenter ejecto , præfatus Joan
paffus eft ab eis , ficut paffus fuerat fanctus Adal nes , non pajtor , fed mercenarius , eamdem non
bertus , &c. Corpus ejus Rufforum gens magno pre regendam , fed devaftandam fufcepit Ecclefiam :
tio redemit, & in Ruffia monafterium ejus nomi quam cùm aliquot annis teneret , avaritia diabo
ni conftruxerunt. Idem narrat Ditmarus lib. 6. lica inebriatus veneno , tantumfe extulit fupra fe,
Chronici : duodecimo anno fuæ inclyta converfio ut etiam Roma ipfam B. Petri Apoftoli Sedem ,
nis ad Pruciam pergens , fteriles ejus agros femi uti pradictum eft , Antichrifti membrum verè effe
ne divino facundare ftudebat. Sed fpinis pullu Etus , fornicando potius pollueret , quàm veneran
lantibus horrida non poterant facilè mollire. Cum do infederet.
itaque in prædiéta REGIONIS CONFINIO & RU Non leguntur ifta in Chronico Magdebur- VII.
SCIE ; primò ab incolis probiberetur , &plus evan genfi à Meibomio Tom. II Collectionis Hift. tonus
Legario Or
111
gelizans capitur , & decollatur. Quare Rafia Germaniæ nuper publicatæ . Quæ tamen ex Conftantino
illa ad quam tam Sanctus Brunus , quàm Sanctus optimo aliquo Scriptore defumta , cùm Chro- polim pro
Bonifacius , de quo mox actum eft , perrexe nographus Hildensheimenfis nonnifi in anno petenda
uxore.
runt , non erat Ruffia Alba , fed provincia quæ ab eo differat. Ad annum enim CMXCV ait :
dam Prufliæ & Poloniæ vicina , verumque eft Joannes Placentinus & Bernuvardus Wirciburgen
quod ibi diximus , Bonifacium in loco à Pruffia fis Epifcopi Conftantinopolim ex latere Regis , ut
non diffito Evangelium diffeminaffe. Sed tam fponfam illi inde peterent , directi funt. Legati
de Brunone , quàm de Bonifacio rursus infrà fer etiam Apoftolica Sedis cum unanimitate Roma
mo'erit.
norum atque Longobardorum Regem ( nempe
V. Anno fuperiori , quò Baronius num. XIV & Ottonem III ) Romam invitant. Paulò pòft :
YoannesPla⋅ feqq. narrat Sedis Romanæ invafionem à Joan
"centinus 'Se ne Placentino Epifcopo factam , diximus ad Bernardus quoque Wirciburgenfis Epifcopus
morbo gravi affectus inter maris pericula obiit.
Quare
 in Annales C. Baronii.
SAC. X. Quare laudatus Chronographus Magdeburgen-
An.Ch.997- fis ineditus multa quæ diverfis annis contigère
uno tenore refert.
VIII.
Arnulphus Hiftoricus Mediolanenfis lib . I.
Altera
tio lega meminit alterius legationis ob idem matrimo
ob eam
dem caufam nium Ottonis 111 cum filia Imperatoris Orien
obira, talis , ab Arnulpho hujus nominis II Archiepi
fcopo Mediolanenfi paulò ante mortem Ottonis
III obitæ ; ait enim : Decenter abfolutus rever
fionem accelerat. Interea imperator primojuven.
tutis flore defungitur Otto : in quo omnium eft Ot
tonum confumpta propago. Hæc ultima verba ,
ut obiter dicam , notatu digna , quia ex eis fe
quitur , Conradum Salicum , ideoque & Grego
rium V Summum Pontificem , non fuiffe expro
pagine Ottonum , perperamque viros doctiffi
mos autumaffe , utrumque rectâ lineâ procede
re à Luidolfo Ottonis M. filio. Quæ obfervatio
eò majoris momenti , quò Arnulphus Hiftori
cus eodem Conrado Salico & duobus Henricis
imperantibus floruit. Sed ftemma Gregorii V
Papæ , & Conradi Salici invictis argumentis fe
culo fequenti à nobis probandum.
IX. Notandum etiam Arnulphi Mediolanenfis
Que tempo Hiftoriam nunquam in lucem emiffam effe , ut
re vixerit
Arnulphus teftatur Puricellus in Monum. Bafilicæ Ambro
Hiftoricus, fianæ , qui pag . 303. de eo habet : Hiftoria Me
diolanenfis ab anno Chrifti nongentefimo vigefimo
tertio Scriptor Arnulphus alter Archiepifcopi hu
jus ( nempe Mediolanenfis ) Arnulphi primi con
fanguineus , &c. manuſcripta etiamnum extat ,
nunquam typis adhuc impreffa illius Hiftoria , tri
bus comprehenfa capitibus tam prolixis , ut libro
rum potius appellatio ipfis debeatur. Sunt qui
Arnulphum Hiftoricum cum Arnulpho Archie
pifcopo confudere , fed ipfos ipfemet Hifto
ricus his verbis refellit : Eodem tempore ( quo
captivus in Suevia Berengarius obierat ) obeunte
Walperto ( ideoque anno Chrifti CMLXVI ,
non verò CMLXIX , ut Papebrocius in Exe
gefi de Epifcopis Mediolanenfibus perperam
credidit ) cathedram fufcepit Arnulphus , verè
declinans à malo & faciens bonum. Cujus æqui
vocus exifto geftorum fcriptor ego præfentium ,
fratris verò illius pronepos verus. Afferit Arnul
phus fe ufque ad annum millefimum duodeci
mum referre quæ à teftibus oculatis ac fide di
gnis accepit , & poftea quæ propriis oculis
ipfemet obfervavit. Sed redeo ad legationem,
quâ Arnulphus II Archiep . Mediolanenfis fun
&us eft , quum diverfam effe à priori , often
dit initium Archiepifcopatûs ejufdem Arnul
phi , quod juxta Papebrocium citatum , incidit
in annum nongentefimun nonagefimum fepti
mum ; & tamen prior legatio ad annum non
gentefimum nonagefimum quintum pertinet.
Expetebat etiam uxorem filiam Conftantini
Imp . ( Bafilius enim Porphyrogenneta frater
nullam habuit ) Hugo Francorum Rex pro filio
Roberto jam à ſe in confortium regni affumto,
ut patet ex Epiftola CXI Gerberti , Hugonis
Regis nomine fcripta. Sed cùm Conftantino
Imp. tres filiæ fuerint , Eudocia , Zoe & Theodo
ra , ut in morte ejuſdem Imperatoris videbimus,
incertum de qua ex illis Chronographus Hil
densheimenfis , Chronographus MS. Magde
burgenfis , Gerbertus & Arnulphus intelligendi
fint. Ducangius in Familiis Auguftis Byzanti
nis , qui nec Arnulphum , nec Chronographi
Magdeburgenfis exemplar. MS. viderat , de Ro
Tom. IV.
1
75
berti matrimonio tantùm loquitur, eumque Eu- $ A C. X.
dociam uxorem poftulaffe arbitratus eft , fed le- An.Ch.9 97
vi conjectura innixus , ut apud eum legere eft.
Sed revertamur ad fchifina , cujus Joannes
Placentinus Epifcopus nefarius auctor extitit .
Captum fchifina menfe circiter Majo ; cùm X.
Antipapa menfes decem fedem Romanam oc- Schifma
cuparit , & menfe Martio fequentis Christi anni circamen
ex ea depulfus fuerit , ut ibidem monftrabimus . captum.
Baronius loco mox laudato , ubi eum Philaga
thum appellat cum Auctore Vitæ fancti Nili
Hegumeni , ex eodem oftendit , eum tam Ot
tonem III quàm Gregorium V ex fonte bap
tifmatis fufcepiffe , Nilumque nihil prætermifif
fe ne malè ifte Antipapa haberetur , cùm jam
tempore Quadragefimæ depofitus effet, & Gre
gorius V in Sedem reftitutus. Porrò in hac fe
cunda profectione Romana Ottonis III , cujus
meminit citatus Chronographus , contigit quod
anno fuperiori num. XXVII & feqq. narrat
Baronius ex Petro Damiani , quod nempe San
tus Romualdus ab Imperatore obtinuerit , ne
&
Tiburtini , qui à Crefcentii tyranni partibus fte
terant , penitus delerentur. Quare ea ad præ
fentem annum revocanda. Concilii Ticinenfis
alibi mentio non habetur , quàm in eodeín
Chronographo. Ex eo autem intelligimus, Gre
gorium V in Longobardiam feceffiffe , dum Ro
ma in tyranni poteftate erat. Prædictus Antipa
pa ad Epifcopatum Ecclefiæ Placentinæ promo
tus fuerat , & à Joanne XV hæc Ecclefia in
ejus favorem Metropolitana declarata. Verùm
Tom. IX Concil . pag. 752. recitatur Epiftola
Gregorii V ad Joannem Ravennatenfem ' Ar
chiepifcopum , qua ei Placentinam Ecclefiam
reftituit , aitque : Placentinam Ecclefiam injuſtė
tibi à meo anteceffore ablatam , & contra cano
nes fub nomine Archiepifcopatus locatam , tibi ,
tuifque fuccefforibus refutantes in perpetuum Ubi
refutandi verbo Gregorius V fignificat fe Eccle
fiam ei ablatam dimittere & in ejus jus trans
ferre , ut pluribus exemplis oftendit Ducan
gius in voce refuto. In fine Epiftolæ legitur :
Scriptum manu Petri Scrinarii , Notarii & Regio
narii S. R. E. in menfe Julio , indictione fupradi
&ta X. dat. Nonis Jul. &c. anno fcilicet currenti,
quo ideo Gerbertus nenfe Julio nondum Ra
vennenfis Archiepifcopus erat.
Porrò de Mathilda amita Imperatoris in XI.
MS. Chronographo Magdeburgenfi ad annum thildaAbba Floret Ma
CMLXVI legitur : Antequam Rex ( nempe tiffa Quidi
Otto M. ) iret in Italiam Machtild unica filia linburgenfis.
ejus , decus Sanctimonialium , communi conſenſu
cleri & populi religiofiffima Congregationis Sancti
Servatii in Abbatiffam ele& ta eft , ac præfenti
bus patre Ottone Imperatore , matre Impera
trice Athelheida , aviaque fua Machtilde Regina
( Henrici Aucupis vidua ) necnon Ottone fratre
fuo , cunctifque Optimatibus regionis illius bene
dicta eft. Ditmarus lib . 4. Mathildam Abbatiſ
fam filiam Adelhaidis fuiffe etiam afferit. Quare
deceptus fuit Baronius in Notis ad Martyrolo
gium Rom. ad diem XIV Martii , ubi eam fi
liam fuiffe Henrici Aucupis , & anno CMXXX
floruiffe cum Trithemio afferit. Ditmaro enim
fuffragatur Chronographus Magdeburgenfis à
Meibomio editus , qui eam fororem Ottonis II
fuiffe teftatur. Vixit ufque ad annum nongente
fimum nonagefimum nonum & ad VIII Idus
Februarii juxta Ditmarum , non verò ufque ad
G 2 annum .
 '
76 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. X. annum millefimum feptimum , ut fcribit Ma-
An.Ch.997 . billonius Sec. V. Ad eum diem Bollandus eam
inter Sanctos prætermiffos memorat.
XII. Concilium Sandionyfianum , in quo de de
Concilium cimis Ecclefiæ reftituendis actum , hoc vel fu
San Diony
fiznum . periori anno habitum . Certè non ferius , cùm
Sanctus Abbo apud Hugonem & Robertum
Galliarum Reges Apologetico fe fe purgare
coactus fuerit , & Hugo menfe O &obri præ
fentis anni , uti anno fequenti videbitur , è vi
vis excefferit. Refert illud Aimoinus in Vita
Sancti Abbonis Floriacenfis Abbatis cap.IX, ubi
ait : In illis fanè diebus , in monafterio S. Diony
fii baud procul
eft ,quampluriu à Parifiis Concilium
m Epifcoporum. aggregatum
Qui cùm de fidei
puritate , de corrigendis tam fuis , quàmfubdito
rum pravis moribus fermocinari debuiffent , juxta
vulgare proverbium cun&tum fuum fermonem ad
decimas verterunt Ecclefiarum. Quas laicis , ac
Deo fervientibus monachis auferre moliti , refi
fente eis in hac re hoc venerabili Dei cultore Ab- ,
bone, promifcuam in fe vulgi concitavere manum .
Ortaquefubito feditione , tantus in Epifcopos timor
irruit , ut publica flatione relička , paffim quif
quam diffugeret inter quos Seguinus Senonum Ar
chiepifcopus , Primatum Galliæ in ea Synodo fibi
ufurpans , primatum quoquefugæ arripuit. Et in
terfugiendum fecuri inter fcapulas ilus , lutoque
àpopularibus oblitus , ægrè evafit. Uniquoque Epi
fcoporum timor fugienti tam veloces addidit alas ,
ut affluentiffimo prandii apparatu , quem fibi ex
truxerat , relicto , vicina urbis Parifiorum mania
fugitabundus expeteret. Totam ergo tanta calum
niam injuriæ , tam à præfato Arnulpho ( Aure
lianenfi Epifcopo de quo idem Aimoinus cap .
VIII jam locutus fuerat ) quam à reliquis
Pontificibusfubfemet devolvi perpendens , hic Deo
devotus Abbo , in ecdem Apologetico non folum
ab hoc , verùm & à quibufdam aliis , hoc modo fe
purgat objectis.
XIII. " Nec me veftro , ait Regibus ( nempe Hu
Accufatus
Abbo quòd 55 goni & Roberto ) aliorumque fapientum exa
in eo tumul mini fubduco , qui contra Canones fenfiffe
‫در‬
tus excita fufpicor. In Epifcopos manum Monacho
vit. ,‫ג‬
rum moviffe accufor , veftram benevolentiam
""
proprio Epifcopo tuliffe blafphemor , quibuf
" dam excommunicatis participaffe criminor.
" Sed eſto , cui fententiæ Canonum contradi
‫رد‬
xi , qui in illo Concilio vix apertum li
"brum videre potui ? Aut Concilium illud
,‫ג‬
fuit , ubi conciliati venerunt " & difcon
" ciliati recefferunt ? Cùm ibi difcordes re
" conciliari debuerint , aut canonica diftrictio
‫כל‬
ne mulctari. Quid in me fingulariter com
" miferunt Epifcopi , ut eis faltem cogitatione
"obeffe voluerim ? præfertim cùm non inimi
22
cum , fed fide & opere amiciffimum , gravio
"ra pericula pertuliffe contigerit. Ecce coram
" Deo in Chrifto non mentior , quia audita in
‫در‬
fequentium conclamatione , ultra quam dici
‫כל‬
poffit indolui , recordatus priftinæ amicitiæ
"& beneficiorum tanti viri , cujus nix vene
"randum caput oftendit, excepta Primatis præ
‫כג‬
rogativa , & Sacerdotali infula. Qua fugge
"ftione vos decepi , ut veftram benevolentiam
‫כל‬
optimis auferretis , malè meritis conferretis ?
‫כג‬
num ego Deus fum , qui mutat mentes , mu
" tat corda, mutat regna & tempora ? Verè fa
" teor me magicam ignorare , nec aliquid ma
" larum artium didicifle. Recitat hoc Conci
lium Baroni us in Appen dice ad Tomum XI , ad
annum MIII num. III quod in locum fuum SEC. X.
An.Ch.998.
reftituendum duxi.
ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6491. Anno Eræ
Hifpan.
O 27. B. D 11. P. 17. April. Indict. 11. MXXXVI.
Anno He
JESU CHRISTI 998.
giræ
GREGORII V PAPE 3. CCCLXXXVIII
inchoato die
OTTONIS III REG. 16. IMP. 3. 3. Januar.
fer. 2.
BASIL. & CONST . IMPP. 23. Anno He
giræ
CCCLXXXIX
A Num. I ad IV. Hugonem Galliarum Re- inchoato die
gem è tertia tirpe primum , hoc anno 23 Decemb.
obiiffe Odorannus in Chronico , & quidam alii fer. 6.
I.
habent ; anno verò nongentefimo nonagefimo Moritur
fexto Sigebertus in Chronico , huicque opinio- HugoGallia
ni adhæret Mabillonius lib. 2. de Re Diplom. Rex.
cap.26. num.25.Verùm ejus mortem ad annum
nongentefimum nonagefimum feptimum per
tinere , variæ Roberti Regis filii ac fuccefforis
Chartæ demonftrant . Baluzius lib.4. Marcæ Hi
ſpan. ad annum CMXCVII , ubi difficulta
tem iftam examinavit , obfervat , Acta electio
nis Borrelli Epifcopi Rotenſis ſcripta effe VIII
Kal. Decembr, anno Chrifti M XVII erâ MLV ,
indictione X V , anno XXI regnante Rege Rober
to. Quare cùm Hugonis Regis mors ad IX Kal.
Novembris , feu ad diem XXIV menfis Octo
bris pertineat , annus ille XXI . Roberti Regis
cum anno MXVII conjunctus , ab alio anno
proficifci non poteft , quàm ab anno CMXCVII .
Adhæc Charta inftitutionis vitæ canonicæ in
Ecclefia Gerundenfi data dicitur anno Incarna
tionis Dominica XVIIII poft millefimum , XII
die Kalendarum Decembrium , anno XXIII re
gni Roberti Regis ; quod etiam rem evincit , ut
numeranti patet. Mabillonius laudatus affert lo
cum Aimoini de Miraculis S. Benedicti lib. I
cap . 9. qui annum Incarnationis domini millefi
mum tertium conjungit cum anno Rotberti Regis,
quo cum patre regnare cæpit , fexto decimo , mo
narchiæfeptimo ; ex quo infert , Roberti Regni
cum patre exordium ab anno CMLXXXVIII ,
Monarchiæ ab anno CMXCVI repeten
dum effe. At annus ille feptimus Monar
chiæ Roberti Regis deductus à die XXIV
menfis O&obris anni Chrifti CMXCVII ,
inchoatur anno MIII , non verò in eo abfol
vitur , ut ex laudatis chartis liquet. Porrò Hu
gonem Regen die XXIV menfis Octob . vi
tam cum morte commutaffe , difertè fcribit
Odo Monachus Foffatenfis in Vita Burchardi
Comitis anno incarnati Verbi MLVIII.
Loquens enim de donatione ab Hugone Rege
monafterio Foffatenfi facta anno incarnati Ver
bi CMLXXXVIII fub die XII Kalend. Ju
liarum , inquit : Ob hoc etiam dies obitus ipfius
Regis IX Kal. Novembris ufque hodie in ipfo mo
nafterio folemniter celebratur. Ea Vita extat
Tom. IV Ducheſnii.
Adelhais Hugonis Capeti uxor & Roberti II.
Regis mater , conjugi & filio in religionis offi- Adelaidis
ejus uxoris
ciis fuffragabatur , & feorfum aliquando fuo no- pietas
mine monafteria extruebat , aut novis reditibus genus.
& ædificiis amplificabat , ut ex Chartis , quæ
fuperfunt, innotefcit. Cujus ea filia fuerit , ha
&enus fruftrà quæfitum ; cùm Helgaldus in Vi
ta Roberti Regis tantùm dicat , genus ejus in
clytum ex Italia ortum effe, nec patrem ma
tremve
 in Annales C. Baronii.
77
SAC . X. tremve ejus nominet. Hæc ejus verba : Ejus filium ipfius de facro fufceperat lavacro , ut di- SEC. X.
An.Ch.998.
(fc. Adelhaidis) inclyta progenies , ficut ipfe (fc. citur in veteri MS. Floriacenfi à Duchefnio An.Ch.998 .
Robertus fuis fanctis & humillimis afferebat Tom. IVpag.85 . publicato. Gallicani Præfules
verbis , ab Aufonia partibus defcenderat. Hadria hujufinodi affinitatis & cognationis rationem
nus Valefius in Notis ad Carmen Adalberonis non habentes , illas nuptias probarant : imò
pag.261 . ait, difficile effe fcire unde ea originem Erchembaldus Turonenfis Archiepifcopus, alii
duxerit , & San-Marthani , quibus in hac Hifto que plures Epifcopi conjugium illud præfentia
riæ Gallicæ parte explicanda , nullus accuratior fua cohoneftarunt. Verùm Gregorius V nuptias
fuit,Tom. I Hiftoriæ Genealogia Francicæ lib . illas inceftas reputavit , currentique anno cele
12. cap. 1. ultimæ editionis, eam quidem origine brato Romæ Concilio condemnavit . Extat il
Italam fuiffe concludunt , fed de cetero nihil lud Concilium Tom. IX Concil. o&o Canoni
definiunt. Blondellus tàm in Diatribe de For bus conftans , in cujus tertio legitur illud ce
mula Regnante Chrifto , Sect. 2. § 7. quàm in Ple lebratum effe præfidente D. Ottone 111 Augufto
niori Affert. Geneal . Franc. putavit , eam filiam Cæfare & D. Gregorio V Papa . Canon primus :
fuiffe Guillelmi II Aquitaniæ Ducis ac fororem Ut Rex Robertus confanguineam fuam Bertam ,
Guillelmi III Caputjupe cognominati Aquita quam contra leges in uxorem duxit , derelinquat,
niæ etiam Ducis, quòd Auctor Anonymus apud & feptem annorum pœnitentiam agat , fecundùm
Duchefnium Tom. III pag . 344. fcribat : Cum præfixos Ecclefiafticos gradus " judicatum eft.
fua venerabili conjuge Adelhaide nomine , filia Quodfi non fecerit , anathemafit. Idemque de ea
Pictavorum Comitis, &c. Verùni Anonymus ifte dem Berta fieri præceptum eft. Canon II. Erchem
annis centum junior, quàm Helgaldus , ideoque baldum Turonenfem Archiepifcopum talis conjugii
minoris auctoritatis ; nec patrem aut fratrem confecratorem , cum omnibus Epifcopis , qui con
hujus Reginæ nominat. Guillelmus verò tertius fentientes interfuerunt bis inceftis nuptiis Regis ,
Aquitaniæ Dux hoftis Hugonis Capeti fuit , & & Berta confanguinea fuæ , à facrofaneta commu
folus ex Proceribus , qui ejus coronationi repu nione fufpendimus , donec ad hanc fanctam fedem
gnarit , uti jam diximus ; quod tamen vix credi Apoftolicam veniantfatisfacturi. Baronius , cu
poteft de Adelbaidis fratre , Hugonis Capeti fo jus tempore hoc Romanum Concilium non
rorio, & Roberti avunculo, qui ideo, non con dum lucem viderat , refert fragmentum Epifto
tra Hugonem Capetum arma fumere , fed pro la Leonis Papæ IX ad Henricum Regem Ro
eo pugnare debebat. Quare non dubito , quin berti filium , in quo Pontifex de Epifcopis Gal
Helgaldo ftandum fit ; Anonymus ille rejicien licanis fcribit , poft ad fedem Apoftolicam venien
dus ; & Blondelli fententia parùm facienda, do tes cum fatisfactione , fufceptâ pænitentiâ , redie
nec major hac in re lux affulgeat. runt ad propria.
III. V.
Defuncto itaque anno fuperiori Hugone Robertus poftea Conftantiam uxorem duxit,
DotesRober
i fil Rege Robertus filius , qui jam cum eo regnave ut legitur in laudato fragmento Coenobii Flo- Robertus
Rex Con
fuccefforis. rat , cœpit habenas Regni tractare folus , Prin riacenfis : Hic in fuum afcivit conjugiumi filiam ftantiam
ceps natus tunc annos XXVIII , eloquentia Willelmi Tolofani Comitis , nomine Conftantiam , uxorem
& dicendi ubertate copiofus , fubditis dilectif cognomento Candidam , frenuamfané puellam , & ducit.
fimus , ornamentum Clericorum , nutritor Mona fuo nomine dignam . In alio fragmento veteris
chorum , pater pauperum , affiduus verbi Dei cul Chronici , ibidem à Duchefnio pag. 96. rela
tor , inquit Ademarus in fuo Chronico. Hadria to ; de Roberto Rege dicitur : Duxit uxorem
nus Valefius anno MDCLXIII Parifiis vul Conftantiam filiam Willelmi Comitis Arelatenfis,
gavit Adalberonis Epifcopi Laudunenfis ad Rotber natam de Blanca forore Gaufridi Comitis Ande
tum Regem Franc. Carmen , & notis illuftravit , gavenfis. Demum Glaber Auctor coævus lib . 3.
in quo Adalbero ait : cap. 2. inquit : Accepit fupradictus Rex illius co
gnatam nomine & animo Conftantiam , incly
Mundus adhuc puero dominum metatur , & omnis
tam Reginam , filiam videlicet Willelmi prioris
Congaudet , plaudit manibus , lætatur , & optat
Aquitaniæ Ducis. Quare cùm Scriptores ifti, non
In Regemfibi , mox concordi voce coronat.
tantùm verbis , fed reapfe inter fe difcrepent,
Præftolatur in hoc , veniant ut tempora pacis. lis inde inter Eruditos exorta , an Conftantia
Lubrica tunc adolefcentis tranfivit & atas :
Regina Willelmi Comitis Tolofani , vel Wil
Flore juventutis tua jam refplendet imago.
lelmi Comitis Provinciæ feu Arelatenfis filia
Forma fuper cunctos nobis ſpeciofa videtur.
extiterits quæ cùm adhuc fub judice pendeat,
Quo in Carmine cùm Adalbero Laudunenfis nobis hic dirimenda. Eam Willelmo hujus
Epifcopus , Azelinus etiam appellatus, Hugonis nominis primo Comite Provinciæ prognatam,
nullam ufquam mentionem faciat , apparet il ex folo Glabro , qui patrem ejus Willelmum
lud poft Hugonis Regis mortem compofitum priorem appellat , quod de Ducibus feu Comi
fuiffe . Natus tunc erat Robertus annos XXVII tibus Tolofanis per hæc tempora florentibus
aut XXVIII , ut mox diximus , & adolefcen nullo pacto intelligi poteft , certò conftaret , fi
tiam emenfus erat , fed Antiqui pueri nomine Willelmum illum I Aquitaniæ Ducem non ap
etiam qui ætatem illam fupergreffi erant, appel pellaffet , quod tamen negotium faceffere non
labant; quod non femel infinuavi , quia Viros debere ftatim oftendo .
doctiffimos iis , fimilibufve loquendi modis in Willelmus igitur I Provinciæ Comes , geftis VI.
errorem inductos fuiffe fubinde deprehendo . adversùs Saracenos Fraxinetum occupantes ce- Confiantia
filia Guillel
In eo Carmine totus eft Adalbero in carpendis leberrimus , Adelaidem cognontento Blancam mil Provin
moribus fui temporis. fibi copulavit , annoque CMXCII cum conju- cia Comitis,
IV.
Odone Campaniæ Comite anno circiter ge fua Adalaix , & filio fuo nomine Willelmo bo
Gregurius CMXCVI demortuo Robertus Rex Bertam na quædam reftituit Monafterio Sancti Cæfarii
ejus cum
Berta nup hujus viduam , Conradi Burgundiæ Regis ac Arelatenfis , ut demonftrat Charta à Bouchæo
tias repro- Mathildis filiam uxorem duxit. Illa autem com lib. IX Hift. Provinciæ cap. V recitata. Eodem
bat.
mater ejufdem fuerat Regis. Idem namque Rex anno Willelmus I in gravem infirmitatem in
Tom. IV. G 3 cidit,
 78 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. cidit , & fumto habitu Monachali è S. Maioli cum Willelmo IV Comite Tolofano confudit ; SA C. x.
An.Ch.998 . Abbatis Cluniacenfis manibus , ut horum tem cum eos diverfis ditionibus dominatos certif. An.Ch.998 .
porum mos erat , vitam cum morte commuta fimum fit. Graviori errore Adelaidem Blancam
vit. Eum enim illo Chrifti anno demortuum Willelmi II matrem,hujus uxorem facit; utram
eruo ex Adebaldo , & Syro Auctoribus coæta que enim opinationem varice Chartæ in Hifto
neis in Vita Sancti hujus Abbatis , quæ extat ria Provinciæ recitatæ planè evertunt.
apud Bollandum ad diem XI menfis Maii ; ubi Sed non folùm chartæ ; verum etiam ipfemet VIII.
Auctores ifti lib.3.poftquam de morbo, qui Wil Glaber , cui innituntur , contrarium habent ; Provincia
lelmum Comitem fuftulit , fermonem habuere, cùm enim Conftantiam Reginam filiam fuille Aquitania
aliquando
afferunt, Maiolum biennio poftea vixiffe . Maio Willelmi prioris Aquitania Ducis affirmet , qua vocata,
lus autem die XI menfis Maii anno CMXCIV ratione Catellus Willelmum III , & Beslius
ad Deum migravit , ideoque Willelmi primi Willelmum II Provinciæ Comitem & IV To
mors in annum CMXCII incidit. Ei fucceffit lofanum , in locum Willelmi prioris feu primi
Willelmus II in citata Charta memoratus , & de fubrogare potuère ? Glaber itaque Aquitania
eo ac Adelaide matre in alia Charta , cujus Bou nomine eo loco Provinciam intelligit , ipfemet
chæus ibidem mentionem facit , legitur : Ego enim Beslius nos docet , eam ab urbe Aquen
Adalax Comitia, & filius meus Willelmus ( Co fi ejus Metropoli , tam à Glabro , quàm à Leo
mes Provinciæ hujus nominis II ) & filia mea ne Oftienfi lib. 1. cap. 64. & à quibufdam aliis
Conftantia donamus , &c. Fa&ta eft ifta donatio Antiquis Aquitaniam nuncupatam effe . Ibi
in menfe Augufto , regnante Rodolpho Rege , &c. Hugonem Seculo X Italiæ Regem Leo afferit,
Conftantia itaque filia fuit Willelmi I & Ade fuifle antea Aquitanie Ducem , quem Provin
laidis , ac foror Willelmi II , qui patrem in cia Comitem extitiffe ex Luitprando jam dixi
Principatu excepit. Et ne quis cavilletur in no mus. Malmesburienfis verò lib. 2. de Reg. cap.
mine Adelaidis , vel Conftantia ejus filiæ , anno 5. fidem facit Edgivam filiam Eduardi filii Al
MXVIII referam verba Benedicti VIII Papæ fredi Anglorum Regis matrimonio conjunctam
ad Epifcopos Aquitanie , Burgundiæ & Provin fuiffe Ludovico Aquitanorum Principi , fc. Ludo
cia fcribentis & fuæ benedictionis munus mit vico Orbo Provinciæ Regi. Sic Beslius rectè
tentis , omni reverentia & veneratione dignijima notavit , Bofonem Provinciæ Comitem , &
domne Adeleidi Comitia cognomento Blanche, poftea Regem Arelatenfem, à quibufdam Veteri
nuruique ejus donna Gerberga Comitiffe , quam bus Ducem Aquitaniæ dictum . Glaber laudatus
Gerbergam Willelmi II Comitis Provinciæ cap. ult. Aquitaniam fe in eo fenfu fumere , fa
conjugem fuiffe Acta publica docent. Conftan tis his verbis infinuat : Olim circa millefimum
tia ergo , non Willelmi Comitis Tolofani , fed incarnati Verbi annum , cùm Rex Robertus acce
Willelmi Comitis Arelatenfis , feu Provincia fi piffet fibi Reginam Conftantiam à partibus Aqui
lia fuit. Hinc Ivo Carnotenfis , qui fequenti fe tania in conjugium , cœperunt confluere gratiâ
culo vixit , in Epift. CCXI meminit cujufdam ejufdem Regina in Franciam atque Burgundiam,
genealogiæ occafione graduum confanguinita ab Arvernia & Aquitania homines omni levi
tis , fedente Urbano II factæ , in qua dicitur : tate vaniffimi , moribus & vefte diftorti , &c.
Blanca Arelatenfis Comitiffa. Conftantia Regina Paulò pòft addit , San&um Willelmum Abba
(ideft Blanca filia) . Adera Flandrenfis Comitija, tem Divionenfem , acerrimè increpaffe Regem
Conftantiæ nempe filia & Balduini V Flan pariter ac Reginam , cur talia in fuo regno per
dria Comitis uxor , uti apud San - Marthanos mitterent fieri . Ubi Aquitania nomine Glaber
in Geneal. Franc. videre eft . Sed loco , Adera, Provinciam defignat. Hermengarde enim Ro
legendum , Adela . Id confirmat Albericus in berti II Arverniæ Comitis conjux filia erat
Chron. ad annum MXIII de Roberto Rege fcri Willelmi primi Comitis Provinciæ , fororque
bens : Hujus uxor Regina Conftantia [ficut ha Conftantiæ Reginæ , & utriufque fororis ob
betur in Epiftolis Ivonis filia fuit Blanche Co tentu , tam Provinciales , quàm Arverni in Au
mitille Arelatenfis, qua Blancha fuit foror Gau lam Gallicam veniebant , eafque in eam pravos
fridi Grifagonelli patris Fulconis Comitis Ande mores inducere conftans fama ferebat.
Denique cùm nemo melior Glabri interpres IX.
gavorum.
VII. Neque quis dicat cum Catello lib. I Comit. quàm ipfemet Glaber , ifque lib.3. cap.2 . Wil- Id invicta
ratione de
Non verò Tolofæ cap . XVII , Conflantiam Reginam filiam lelmum III Provinciæ Comitem & Willelmi monftratur.
cujuspiam
alterius extitiffe Willielmi III Tolofani Comitis , qui primi ex Willelmo II patre nepotem, ac utriuf
Guillelmi. Aquitania Dux appellatus reperitur ; quam fen que fuccefforem , Arelatenfem Comitem appel
tentiam San-Marthani laudati lib . XII cap . II let , & Willelmus III aliis ditionibus non præ
probabilem cenfent , in eamque Glabrum cita fuerit , quàm quibus antea Willelmus I & Wil
tum trahunt. Beslius verò in Hift. Comit. Pi lelmus II , luce meridiana clarius eft , Glabrum
&avienfium cap. XVI autumat , Conftantiam pa Aquitaniæ nomine , quo Willelmum
Ducis Aquitania
trem habuiffe Willelmum IV Comitem Tolofa primum indigitat , aliud non intelligere , quàm
num , &fimul Comitem Arelatenfem hujus no Comitem Provinciæ, feu Arelatenfem . Glaber
minis II , huncque uxorem duxiffe Blancam An texens , genealogiam Willelmi cognomento Otto
degavenfem. At Willelmus III Tolofanus Comes, nis Burgundiæ Ducis & Comitis, affirmat, eum
non Blanca Conftantiæ matri , fed Emma Pro habuiffe in matrimonio fororem Brunonis Epi
vincia Occidentalis feu Comitatûs Forcalque fcopi Lingonenfis , quam aliunde conftat , Er
rii Comitiffe nupfit , eâque fine liberis denior mentrudem appellatam effe ; ex qua, inquit Gla
tuâ Comitatus Provincia Occidentalis ad eum ber , fufcepit filios & filias , de quibus prius natam
pertinuit , qui inde Comes vel Marchio Pro Landricus ( Comes Nivernenfis & ftirps Prin
vinciæ aliquando dicitur , fed nunquam Comes cipum , qui diu Comitatum illum rexère ) , re
Arelatenfis , ut malè fcripfit Bouchæus loco ci liquas uterque Willelmus , fcilicet Pictavienfis &
'tato pag. 839. Magno etiam errore Beslius Wil Arelatenfis , duxêre axores. Ex quibus certò
lelmum Comitem Provincia hujus nominis II intelligimus 1 °. apud Glabrum , Comitem feu
Ducem
 in Annales C. Baronii.
79
SEC. X. Ducem Aquitaniæ , idem effe ac Comitem Are dere fed fubfequi , & Bertam poft divortium fe $ Æ C. X.
An.Ch.998 . latenfem feu Provinciæ. Secundò , hunc Hifto fe femper Reginam appellaffe , quo tamen eam An.Ch.998 .
ricum peculiaria quandoque nomina provin titulo Regem in Actis publicis cohoneftaffe
ciis attribuere , uti lib. 4. cap. 8. ubi Lotharii prorsùs incredibile , licet id Beslius in Hift. Co
Regnum , feu, ut nunc loquimur, Lotharingiam, mit. Pictavienfium pag. 297. perfuafum habue
primam Rhatiam appellat , nomine à Rheno fl. rit , non advertens errorem cubare in Epita
deducto , quo eam ab aliquo alio vetere Hifto phio Hugonis Regis Roberti filii , quem anno
rico denotatam non memini me legiffe. De MXXVIII emendabimus.
mum intelligimus, Anonymum fupra laudatum, A num. IV ad VIII. Aimoinus Floriacenfis XI.
qui dicit , Conftantiam filiam fuiffe Willelmi Monachus in Vita Sancti Abbonis Floriacenfis Primapre
fectio Roma
Comitis Tolofani , manifeftè hallucinatum effe, Abbatis & Martyris , cujus magna pars extat nas. S. Abbo
indeque errandi anfam fumfiffe , quod aliqui apud Duchefnium Tom. IV , duas Abbonis pro- nis Abbasis
fectiones Romanas memorat, quarum prior an- Floriac.
Comites Tolofani , Willelmi nomine infigniti,
fuerint etiam Comites Provincia Occidentalis, no CMXCV poft Synodum Remenfem cele
feu Comitatûs Forcalquerii. Sed undecumque bratam ab eo fufcepta : Eximius Abbas Abbo,
error ille procefferit , Conftantiam Reginam inquit Aimoinus , condigno apparatu Romam pro
Willelmum primum Provinciæ Comitem pa ficifcitur , Privilegia Ecclefiæ fibi commiffa corrobo
trem habuiffe , & matrem Adelaidem cogno raturus , imò renovaturus. Sane non quilem vo
mento Blancam , extra controverfiam impofte luit aut qualem debuit Sedis Apoftolica Pontifi
rum effe debet. cem nomine Joannem ( XV ſc. ) invenit ; nempe
X.
Robertus Ceterùm Robertum Regem ante annum mil turpis lucri cupidum , atque in omnibus fuis acti
lefimum primum Bertam non dimififfe , de bus venalem reperit. Quem execratus perluftra
poft annum
M. nupfit monftrat Labbeus in Mifcellaneis Curiofis , ubi tis orationis gratiâ San&torum locis , ad fua rediit.
Conftantia, ex antiquo Cartulario Monafterii Foffatenfis Meminit hujus profectionis ipfemet Abbo in
prope Parifios fiti Chartam refert , in qua dici Epiftola à fe ad Leonem Sancti Bonifacii Abba
tur : Suggerentibus dulciffima genitrice noftra tem , quem Remis Sedis Apostolicæ Legatum,
Adelaide , atque conjuge noftra Berta. Acta pu viderat, fcripta. In ea Leonis eloquentiam fum
blice Parifiaca urbe ann. Inc. Verbi millefimo. mè extollit , aitque eum fibi fuam operam ob
Præterea Odo Monachus Foffatenfis in Vita tuliffe , ut Privilegiorum Floriacenfi monafterio
Burchardi Comitis ab eo anno M LVIII fcri concefforum confirmationem à Joanne XV im
pta , ut ex eadem elicitur , & à Duchefnio petraret : Caritas , inquit Abbo , quæ eft vincu
Tom. IV pag. 115. recitata , de Roberto Rege lum profectionis , dum nos ambos Remis pofitos
fcribit : Ipfe quoquefuæ matris Adelaidis , uxo conglutinaret labiis private collocutionis , tot ora
rifque Berta fuggeftionibus , &c. Franco tunc torios rivos , tantos San& tæ Scripturæ favos bono
Cancellarius , poftea verò Epifcopus Parifii factus zelo fulminea lingua veftra eructavit coram &
imaginem Regis impofuit. Factum eft autem hoc in fecreto , ut exclamans compellar dicere : " Diffufa
pradicta urbe anno Incarnationis Chrifti millefimo, " eft gratia in labiis tuis. Propterea benedixit
indictione decima tertia , anno verò inclyti Regis " te Deus in æternum . Dum ergo ad talia ruti
Roberti duodecimo feliciter. Tertiò , extat alia lantium verborum fulgura flupui , coactus fum
Charta in gratiam Monafterii Burgulienfis in deinceps ubique confiteri vos tonitruum effe Spi
Diœcefi Andegavenfi pofiti, & ab Emma Theo ritus fancti , qui juper Apoftolos in igneis linguis
baldi Comitis Carnotenfis filia in fundo dotis
defcendit. Qui etiam vos ardentem rompheam
fuæ anno CMXC conditi ut habet Chrono ad fecandos improbos de templo Juo feptem do
graphus Malleacenfis , quæ Bertam menfe Se nis gratiarum decenter elimavit. Inter hæc tan

ptembri anni millefimi primi nondum à Ro dem erectis animi luminibus Solares veftræ eloquen
berto Rege repudiatam fuiffe oftendit . In fine tie radios aquilinis oculis confpicere volui ; & ficut
enim ejus legitur : S. Berta Regina. S. Tetbaldi ait Ecclefiaftes , frater fratrem adjuvans , quafi
Comitis. S. Ottonis Comitis. S. Agnetis fororis civitas munita & fortis baculum robufti adjutorii
eorum. Data menfe Septembri Blefo caftro anno & columnam infeparabilis amicitiæ , vos in æter
Inc. Dom. millefimo primo , five anno decimo num , fi placet habere decrevi.
( IV ) regnante Roberto Rege. Fatetur Labbeus Paulò pòft fubdit : adjecit infuper veftra in XII.
numerum IV deletum effe . Sed ex anno In comparabilis bonitas , quod fi nos urgeret fuper Hujus profe
Elionisipfe
carnationis evincitur Robertum Regem cum re domeftica aliqua voluntas corroborare noftra met memi
Berta divortium non feciffe ante finem menfis Privilegia per Romane auctoritatis ftylum Apo- nit in Epi
Septembris anni millefimi primi. Denique Gla ftolicum , vos in omnibus & per omnia noftri fore ftola ad Leo
ber lib. 3. cap. ult. annum quidem non deter fideliffimum collaboratorem. Hac autem omnia nem Abb. S.
Bonifacii.
minat , fed afferit illud contigiffe , circa mille perficere voti erant , quando magnifica Principis
fimum Incarnati Verbi annum , cùm Rex Rober Apoftolorum membra fupplex adii ; fed Romanam
tus accepiffet fibi Reginam Conftantiam à parti Ecclefiam digno viduatam paſtore , heu prob dolor
bus Aquitaniæ in conjugium. Et paulò pòft vitia offendi. Veftrâ autem abfentiâ profiteor ita affe
tunc in Gallias hujus matrimonii occafione in tus fum , ficut folet affici fetus gallina conque
ducta Verfibus exprimens canit : rens raucis vocibus abftra&tum effe unicum matri
Anno poft dominum terris de Virgine natum fuæ præfidium. Romà itaque aberat Leo Abbas
Milleno, gravibus homines erroribus acti, &c. Sancti Bonifacii , quando illuc Abbo pervenit.
Quare hoc Roberti cum Conftantia conju Edidit eam Epiſtolam Baluzius Tom . I Miſcell.
gium anno MI pera&tum ( Poeta enim perfe & in Præfatione refert fe eam reperiffe in vete
&
tum numerum adhibet ) , omnefque filii ex ri Codice MS. Bibliothecæ Regiæ , ad L. Ab
eo prognati poft eum Chrifti annum in lu batem Fuldenfem infcriptam , cum qua infcri
cem prodière. Sufpicor tamen laudatam Char ptione eandem ipfemet etiam publicavit. Ve
tam annô MI fcriptam , cui Berta Regina fub rùm ex ejus lectione manifeftè apparet , Epifto
fcripfit , matrimonium Conftantiæ non præce lam ad Abbatem monafterii S. Bonifacii Romæ
G 4 pofiti,
 80 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. pofiti , non verò ad Abbatem monafterii Sancti dit , Abbonem in ea Epiftola indicare fe vacan- SAC. X.
An.Ch.998 . Bonifacii in Germania fiti , cui hoc tempore te per Joannis XV mortem Sede Romam per- An.Ch.998.

nullus Leo præerat , miffam fuiffe. Sed Librarii veniffe , & hujus profectionis præcipuam cau
infcriptiones literarum non rarò augent , mi fam videri Arnulfi reftitutionem , ideoque Ba
nuunt vel corrumpunt. Porrò Baluzius rectè luzii explicationem non effe admittendam. Nam
laudata Abbonis verba explicat , aitque Abbo duas profectiones Romanas Abbonis in unam
nem non ita intelligendum effe ac fi Sedem confundit , neque animadvertit ipfummet Ai
Apoftolicam Pontifice vacantem reperiffet, cum moinum diferte afferere Abbonem à Joanne
certum fit , Joannem XV fediffe tum in cathe XV petiiffe confirmationem Privilegiorum mo
dra beati Petri. Itaque fcripfit Abbo fe Roma nafterii Floriacenfis, & Abbonem in fua ad Leo
nam Ecclefiam digno viduatam Pontifice offen nem Abbatem Epiftola indicare Gregorium V
diffe , quia non putabat Joannem dignum effe nuper Pontificem Romanum renunciatum fe fe
tanta Sede. Quam viri doctiffimi interpretatio accepiffe : Nuper audivi , inquit , nuncium quod
nem certam effe oftendit Aimoinus citatus. Ba me latificavit fuper aurum & topazium , erectum
ronius , qui hanc Epiftolam non vidit , anno effe Apoflolicum decus per quemdam Imperialis fan
CMXCII num . XXIV citata Aimoini ver guinis virum ( ut erat Gregorius V ) totum vir
ba refert , aitque Abbonem ignoraffe Crefcen tutibus & fapientia compofitum. Quare hæc Ab
tium tunc Urbis tyrannum ex omnibus Ponti bonis Epiftola ante fecundam ejus profectionem
ficiis actibus pecuniam corrafiffe , idque feciffe data ad Leonem Abbatem , ideoque ea nihil
nomen Joannis Pontificis , apud omnes ad Ur commune habet cum reftitutione Arnulfi &
bem accedentes peregrinos , iftiufmodi infamiâ cum fecunda profectione Abbonis .
laborare. Ad num. VIII & feq. Victoria à Veremun XV.
XIII.
Secunda Secunda profectio Romana Abbonis recte do Legionis Rege , Garfia Navarra Rege hujus Victoria
Veremunds
profectio hoc anno à Baronio confignata ; ex verbis enim nominis III Tremulo appellato , & Garfia Fer Regis Hifp
Romana Aimoini , quæ refert , innotefcit Hugonem Gal nandi Comite Caftella , de Almanzore Prore- ejufque
AbbonisAr liarum Regem tunc mortuum fuiffe, & Rober ge Ifeni Hifpaniarum Calipha , anno incerto mors.
nulfi causâ
tum filium folum regnaffe ; Hugonis verò mors Rodericus lib.
reportata. Rodericus lib. 5. de Reb. Hifp. cap.
fufcepta.
die XXIV Octob. fuperioris Chrifti anni 16. eam his verbis refert : Rex Veremundus coa
contigit. Hujus pofterioris profectionis cau &us hoftibus legationem mifit Garfia Fernandi Co
Tam nos edocet ipfemet Aimoinus , quia , in miti Caftellano , & Garfia Tremulofo Regi Na
quit , Arnulfus Remorum Archiepifcopus abfque varrorum , ut obliti injuriarum ad agenda pralia
jufta fua audientia fede fua privatus , cujtodiæ fidei fæderati infimul convenirent. Quod audien
que fuerat mancipatus. Ob hoc Gregorius , qui tes Rex Garfias mifit exercitum , Comes Garfias
Joanni in Apoftolica fuccefferat , fede , non folum Fernandi perſonaliter cumſua multitudine , & Rex
claritate generis , verum etiam probitate clarus Veremundus , licet Podagricus , geftatus humeris
mentis , toti Regno Francoritm anathema fe in bajulorum , collecta potentia regni fui omnes in
vecturum comminatus eft. Paulò poft Aimoinus fimul convenerunt , & in loco quodam , qui Ara
Tcribit : Regreffus itaque honorabilis Abbo ad Re bice Calacanazor , Latinè autem dicitur Vultu
gem ( nempe Robertum ) à quo miflus fuerat : rum altitudo , Almanzor venienti cum fuis Ara
cuncta pro quibus ierat , perfecta nunciat : Arnul bibus, ut Caftellam invaderet , occurrerunt , cum
fum Remenfem cuflodia exemptum Pontificatui que fe fe mutuis cædibus invafiffent , maxima pars
reftituit : Pallium ili à domno Papa direJum cecidit de exercitu Agareno , tamen noctis tene
reddidit (nempe Arnulfo ) . Pofthac, per inter bris intercepti , neuter neutri ceffit campum , &
nuncios ipfi venerabili Apoftolico domno Grego tanta ftrage comperta fuorum bellum in craftino
rio amicabiles plenafque reverentia dirigit lite timuit reftaurare. Unde de notefugiens cùm ve
ras , in quibus innotefcit , fe cunda , uti jufferat, niffet ad vallem Borgecorexi , dolore vexatus ani
perfecille. Recitat eas Abbonis ad Gregorium mam exhalavit , & ad Medinam , quæ Cælum dici
Papam literas Baronius ex Aimòino , cumque tur , eft delatus. Cumque dies craflina illuxiflet,
anno CMXCV num. XII Hugonem Regem exercitus Chriflianus putavit Arabes ad pralium
Arnulfum dè carcere eductuin in Ecclefiam Re reverfuros , fed cùm tentoria vacua hominibus
menfem reftituifle jam fcripferit , vel credidit confpexiffent , ipfa tentoria , &suppelle&ilem , &
Arnulfum in carcerem à Roberto Rege poft pa fpolia varia ocuparunt. Comes autem Garfias
tris mortem rursus conjectum fuifle , vel hoc Fernandi viriliter infecutus eos , qui cædem evafe
anno non meminit eorum , quæ ibidem fcripfe rant , ferè ufque ad internecionem delevit. Alman
rat. Parte altera Coffartius Tom.IX.Concil.pag . zor autem , qui femper invictus fuerat , tanto
751. cùm folùm legiffet quæ Baronius de Arnul dolore profternitur , ut à die prælii neque cibum ,
fo è carcere ab HugoneRege educto fcribit,hunc neque potum fumferit , donec diem conclufit ex
errorem ex eo refellit , quòd Aimoinus & Abbo, tremum. Veremundus anno fequenti obiit Era
quorum verba recitat, teftenturArnulfum nonnifi MXXXVII , ut refert Baronius ex ejus Epi
triennio poft Concilium Remenfe è carcere folu taphio , relicto filio quinquenni , Adelphonfo hu
tum effe. Verùm hocultimum non folùm non jus nominis V appellato. Et tamen idem Ro
negavit Baronius , fed etiam ex Aimoino & Ab dericus in Hift. Arabum cap . 31. ait , Almanzo,
bone probavit, ideoque fi Baronius memoriâ la rem mortuum effe anno Arabum CCCXCIII,
pfus non fit, in eo tantùm peccavit, quòd Arnul anno Chrifti MII inchoato . Quare numeros
XIV. fum bis è carcere eductum fuiffe exiftimarit. in Hiftoria Arabum corruptos effe oportet.
in Epiftola
ad Leonem Papebrocius in Paralipomenis ad Conatum Ad num. XI. Baronius memoriæ lapfu recitat XVI.
Abbatem Chronico-Hiftoricum , ubi de Joanne XV Papa hic Sanctæ Adelhaidis Imperatricis mortem, quain Mors Adel
prioris tan fermonem habet, fcitè advertit Epiftolam Abbo poftea fusè narrat anno millefimo ,de qua ideo ibi baide Imp.
tim prafenis à Baluzio publicatam datam non effe ad Leo agemus , licet ea anno CMXCIX contigerit. w
Eti nis men
tionem fa nem Abbatem Fuldenfem , fed ad Leonem Ab Ad num. XII. Otto III Imp. anno fupe- XVII.
cit. batem Sancti Bonifacii. Verùm perperam tra riori fecunda vice Romam venit , nec ante Orto 111
nitium quam
 in Annales
SEC. X initium anni millefimi inde digreffus eft. Kran
An.Chap
uxor 98. tzius lib . 4. Hift. Sax. cap . 26. & Gothefridus
em du
XIl. Viterbienfis narrant de Maria Imperatrice Ara
goniæ Principis filia, quòd cùm per urbem Mu
tinenfem Imperator tranfiret , eaque à Comite
quondam formâ pulcherrimo repulfam paffa ef
fet , eundem de pertentata pudicitia apud Im
peratorem accufavit , hicque Comitem morti
damnavit. Quem cùm capite truncatum audif
fet ejus uxor , Ottonem pro tribunali fedentem
convenit , virique projecto in medium capite
ipfum Imp. apud eundem ipfum jura redden
tem accufavit , & probationem per ferri can
dentis contrectationem obtulit; quòd cùm pror
sus illæ fa contrectaffet , vindictam in ipfummet
Imperatorem ab eodem exegit. Faffus ille cul
pam , tandem ea conditione tranfactum eft , ut
Augufta flammis combureretur. Quo facto vi
tam fuam redemit Imperator , qui infuper vi
duam tribus Comitis caftris donavit. Quæ Hi
ftoria fi vera , alliganda effet cum anno CMXCVI,
quo Otto primum in Italiam venit. At is anno
CMXCV uxorem quærebat. Quare matrimo
nium ejus cum Maria Aragonia eò magis com
mentitium , quò omnibus Antiquis ignotum .
XVIII.
Chronographus Magdeburgenfis MS. poft
Finis Schif
matis. quam anno fuperiori de invafione Sedis Apo
ftolicæ per Joannem Placentinum facta fermo
nem habuit , fubdit : Anno Domini CMXCVIII
Imperator , tantis præfumptionibus compertis , fe
Cui ve
cundam profectionem paravit in Italiam.
nerabilis Papa Gregorius Papia obviam factus ,
dum ei peffima Ioannis & Crefcentii narraffet ge
fta , ille diu divino commotus zelo Romam quanto
ciùs perrexit cum Apoftolico. Quod audientes præ
fati miniftri Sathanæ Joannes quidem fugam iniit,
Crefcentius verò præfidio , quod veterem Romam
& Leoninum attingit caftellum fe cum fuis inclu
fit. Tunc quidam, non tantum Imperatoris , quan
tum Chrifti amici , infequentes Joannem compre
benderunt eum : fed timentes , ne , fi eum ad
Augaflum deftinarent , impunitus abiret , linguam
einares amputarunt , oculofque pariter erue
runt. Hoc itaque muletato divinitus , domnus
Papa Gregorius fedem Apoftolicam honorificè re
cepit , eamque ufque ad obitum ſuum liberè infe
dit. Imperator igitur Romam adveniens fan&tif
fimam illic Chrifti Refurrectionem celebravit , fta
timque poft Albas fcalis & machinis arcem , quam
Crefcentius infederat , hactenus omnibus inexpu
gnabilem , fortiter expugnat : illumque captum de
collari , è fummo præcipitatum in patibulo pedi
bus juffit fupendi. Verùm in hoc fallitur hic
Au&tor , quod Imperatorem hoc anno fecun
dam in Italiam profectionem fufcepiffe tradat ;
cùm ab anno fuperiori , quo in Urbem fe con
tulit , illinc nonnifi poft triennium difcefferit ,
& ter tantùm Romæ fuerit.
XIX. Finem verò fchifmatis à Joanne Pfeudo - Pa
JoannesAn-
tipapa de pa excitati his verbis narrat Chronographus
ponitur & Hildensheimenfis ad hunc Chrifti annum :
Crefcentius Prædictus invafor Joannes ab Imperatore cæca
decollatur.
tus , truncatus , deponitur , & Crefcentius de
collatus cum XII fuis ante Urbem fufpenditur.
Idem habet Lambertus Schafnaburgenfis in
Chron. ad hunc Chrifti annum. Quod cùmin
Quadragefima die fecunda Martii hoc anno
inchoata acciderit , ut tradit Auctor Vita Sancti
Nili Hegumeni , cujus verba recitat Baronius
anno 996 , ubi à num . XIII ad XVI de
hoc fchifmate verba facit , apparet ejus initium
menfe circiter Maio fuperioris Chrifti anni re
C. Baronii. 81
&è à nobis collocatum fuiffe ; cùm in Catalogis S Æ C. X.
huic Joanni menfes decem attribuantur. In Ca- An.Ch.998 .
talogis in quibus hic Joannes cum numero ex
primitur , Joannes XVII vocatur , Joanne fci
licet Roberti filio in cenfum relato , & Joanne
XVI appellato . Verùm cumJoannes Gregorii
V Decellor fe ipfum Joannem XV in fuis re
fcriptis nominarit , eumque ita vocandum effè
fuo loco dixerimus , Joannes ifte , licet Antipa
pa , Joannes XVI appellandus , quod duo
fubfequentes Pontifices ejufdem nominis ejus
aliqualem rationem habuerint , alterque Joan
nem XVII , & alter Joannem XVIII in fuis
refcriptis fe nuncuparit. Papebrocius in Cona
tu Chronico - Hiftorico id optima ratione ab
utroque factum rectè exiftimat. Licet enim , in
quit , non fuerit , unquam verus Pontifex hic
Joannes XVI , tamen extabant fub eo nominis
numero fparfæ toto Orbe , pro occafionum di
verfitate , Epiftolæ ac Bullæ : quæ ne cum veri
deinde Pontificis actis confunderentur , fi hic
quoque diceretur XVI , neceffe habuit Silve
ftri II Succeffor permittere,ut vocareturJoannes
XVII . Quod nos etiam faciemus,ne fi cumBaro
nio & recentioribus paffim velimus , expun&o
hocPfeudo-Papa,fequentiumPontificum nume
rum imminuere , publicis ac privatis eorundem
ac fequentium temporum actis adverfemur .
Ad num. XIV. Otto III tam in fecunda fua XX.
profectione Romana , quàm in tertia fæpiùs S. Heriber
tus annofe
Beneventum venit , ut ex Leone Oftienfi lib . 2. quenti crea
cap . 22. & feqq. aliifque colligitur. In ea urbe tus Archiep.
fuit fequenti Chrifti anno , quo Sanctus Heri- Colonie.
bertus ejus Cancellarius electus & confecratus
eft Archiepifcopus Colonienfis , ut anno MI
demonftrabimus , & ut ait Rupertus Abbas Tui-
tienfis in hujus Sancti Antiftitis Vita à Bollando
ad diem X VI Martii recitata cap . 2. Beneventi
Pontificalis ei honor datus eft VII Idus Junii ( le
gendum VII IdusJulii,ut rectè Bollandus monet). :
Et exinde Romam profectus , Pallium ab Apoftolica
fedis Præfule ( Silveftro nempe II , non verò
Gregorio V , ut Baronius interpretatur ) accepit.
Gerbertus , qui in aula Ottonis III verfaba XXI.
tur , Archiepifcopus Ravennenfis ejus favore Gerbertus
fit Archiep.
hoc anno renunciatus eft , uti ex his ejus Epita- Ravennen
phii verbis elicitur , ubi poftquam de ejus ad fis.
Remenfem & poftea ad Ravennenfem Archie
pifcopatum mentio facta fuit , dicitur :
Poft annum Romam mutato nomine fumfit
Ut toto Paftor fieret Orbe novus.
Anno autem fequenti idem Gerbertus Pontifex
Romanus creatus.Erravit itaque Rubeus in Hiſt.
Ravenn.lib.5 . qui hanc promotionem ad annum
fuperiorem retrahit. Non bene etiam Baronius
anno CMXCVI num.III eandem recitat. Tom.IX
Concil. pag.752 . recitatur Epiftola Gregorii Pa
pæ V ad eum data, qua mittit Pallium, & Raven
nenfem Ecclefiam non modò multis Privilegiis }
ornat , fed etiam variis donationibus auget. In
ejus fine legitur : Scrip. per manus Petri Notarii &
Scrinarii S. R. E. in menfe April. Indi&. X I. Bene
valete. Dat. IV Kal. Maii per manum Joannis Epi
fcopi S. Albanenf. Ecclefiæ & Bibliothecarii S. Apo
ftolicæfedis, anno Pontificatus domni Gregoriifum
mi Pontificis , & univerfalis Papa , in facratiffima
fede B. Petri Apoftoli anno II : imperante domno
Ottone III à Deo coronato , magno , & pacifico Im
peratore, anno II , in menfe & indi . fuprafcripta,
hoc fcilicet Chrifti anno. Qua ex fubfcriptio
ne etiam patet , Gregorium V anno CMXCVI
poft diem XXVIII menfis Aprilis primum
Pontif
 82 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. X. Pontificatûs annum exorfum effe. Non dubium medio ait : Coarctet nos licet libelli prolixitas pro- S Æ C. X.
perare ad finem , follicitudo tamen fraterni retar- An.Ch.999 .
An.Ch.998. autem , quin Pontifex paucis diebus à Gerberti
ad Ecclefiam Ravennenfem promotione refcri dat amoris. Ita nihil omifit Gerbertus , ut mune
ptum illud emiferit. re fibi impofito præclarè fungeretur.
XXII. Eodem ferè tempore Gerbertus Concilium
Celebrat
Concilium habuit Epifcoporum omnium , qui Ravennati
Ravenna. Ecclefiæ fubjiciuntur , in quo tres canones ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6492. Anno Era
conditi ad diſciplinam Ecclefiafticam fpectan Hifpan.
tes. Refertur illud Concilium Tom. IX Con 28. A. 12. P. 9. April. Indi&. 12. MXXXVII.
Anno He
cil. pag. 769. fed ibidem , uti & apud Rubeum JESU CHRISTI 999. giræ
citatum , cum anno CMXCVII malè con СССХС ,
SILVESTRI II PAPE I. inchoato die
jungitur , ut ex ipfius Concilii Præfatione li
12. Decemb.
quet : Perpetuo regnante Domino noftro Jefu OTTONIS III REG. 17. IMP. 4. fer. 3.
Chrifto. Tempore pii Cæfaris Ottonis III in an
BASIL. & CONST. IMPP. 24.
nofecundo Imperii ejus , undecima indictione , &c.
ideoque hoc Chrifti anno , quo Otto III ufque
1.
ad XXXI menfis Maii fecundum Imperii an
A Num IX. Cùm
. I adVanno
Gregorium CMXCVex dictis conftet
I poft diem, Silvefter 11
num numerabat , & Indictio XI in curfu erat. fuccedit
XXVIII menfis Aprilis Pontificatum iniiffe, Gregorio V.
Verum eft infrà poft canones legi : promulgata
& ex ejus Epitaphio eum XII Kal. Martii de
funt hac anno CMXCVII Incarnat . Dominica,
die Kalend. Maiarum Indic. XI. At annus celfifle , tam in Catalogis , quàm in eodem Epi

Chrifti manifeftiffimè ibidem corruptus , legen taphio menfes , quibus fupra annos duos fedit,
dumque , anno C MXCVIII , ut ipfamet in male computari neceffe eft. Hæc Epitaphi
dictio XI cum Kalendis Maii conjuncta often verba :
dit. Præterquamquod anno fuperiori eo die Ad binos annos & menfes circiter octo,
Joannes Gerberti deceffor adhuc in vivis erat , Terfenos Februo , connumerante dies.
ut ibidem vidimus. Denique anno fuperiori Ibi tamen adverbium, circiter , paulò amplius
Otto III Kalendis Maii non fecundum , fed pri quàm menfes octo fupra annos II fediffe fignifi
mum Imperii annum numerabat. cat. Adverbium enim illud , & fimilia modo
XXIII. Eodem Tomo IX Concil . pag. 774. refertur exceffum , modo defectum denotant , ut innu
Publicat
Conftitutio Decretalis facræ legis D. Ottonis III meris exemplis oftendi poteft. In Catalogis men
conftitutio-
nem Ottonis piiffimi Imperatoris , quam Holftenius in Col fes illi & dies mendose defcripti , ut ibidem vi
111. lectione Romana ex Chronico Farfenfi MS. dere eft. Gerbertus Silvefter II in Pontificatu ap
eruit. In ea Otto utilitati Ecclefiarum & Imperii pellatus die fecunda menfis Aprilis , in quam
confulens decernit , ut Ecclefiaftici , qui fe fcri Dominica Palmarum incidebat , inthronizatus
pto obligarunt ad aliquid folvendum , adftrin fuit , ut ex dicendis in morte ejus liquebit . Quæ
gere non poffint eum , qui ei in regimine fuc de ejus magia à variis Scriptoribus tradita , fi
ceiferit. In fine legitur : A&tum XII Kalend. &
titia & ridicula effe demonftrat vel folùm ejus
Octob. indictione XII , anno tertio domini Gre Epitaphium à Sergio IV Succeffore conditum,
gorii V Papa Pontificatus , promulgata per manus indeque fabula nata , quòd mathematicas difci
Gerberti fanta Ravennatis Ecclefia Archiepifcopi plinas cum liberalibus artibus ita calluerit, ut eas
in ea Synodo , in qua Mediolanenfi Epifcopo , Ar penè mortuas in Gallia refufcitarit. Gerbertus
nulfo nomine, Papatum ablatum eft , in Bafilica Monachus primum Aureliacenfis in Aquitania ,
Sancti Petri , qua vocatur ad cælum aureum. Im tum Bobienfis Abbas in Italia fuit. De eo in bre
peritus Chronographus, ut varia in ejus Chroni vi Chronico Aureliacenfis Abbatiæ à Mabillonio
co Tom. III Duchefniano ex parte publicato Tom. II Anale& t . publicato , in Raymundo
contenta perfpicuum faciunt, fubfcriptioni po Caturcenfi ejufdem monafterii Abbate dicitur :
ftrema verba de fuo addidit , & Arnulfum Ar Qui curat erudiendum Gerlentium , ( ita ibi Ger
chiepifcopum Mediolanenfem , loco Joannis bertus appellatur ) adolefcentem obfcuro loco na
Archiepifcopi Placentini pofuit . Videatur Pape tum : fed quia ingenio erat vafer , præclarus in
brocius in Paralipomenis ad Conatum Chroni literis evafit. Hic impetratâ licentiâ propter avi
co - Hiftoricum , ubi eam conjecturam magis ditatem fapientia multa circumibat regna , & ad
applicat. notitiam Imperatoris pervenit : qui eum Remis fta
XXIV. Graffabatur per hæc
hæc tempora fimoniæ labes, tuit Epifcopum , deinde Ravenna , poftea infum
Scribit Li ut videre eft apud Aimoinum in Vita Sancti Ab mum Pontificem
Pontificem evexit.
evexit. Gerbertus in Epiſtola
bellum ad
versus Si bonis cap. 10. ubi refert Epiftolam ejufdem Ab XVI Raimundum magiftrum fuum appellat ,
moniacos. bonis ad Bernardum Abbatem Bellilocenfem , quem Mabillonius ibidem Raimundum Abba
apud Glabrum lib.2.cap.6. aliofque horum tem tem fuiffe probat.
porum Auctores. Quare Gerbertus , ubi Archie Ademarus verò Monachus , qui hoc tempore II.
pifcopatum Ravennenfem iniit, libellum hac de vivebat , de eo in Chronico habet : Girbertus Varia fortu
na Gerbe rti
re ad fuos Suffraganeos mifit , in quo teftatur natione Aquitanus ex infimo genere procreatus , in Pontifica
quanto dolore afficiatur , quod malum hoc in Monachus à pueritia fancti Geraldi Aureliacenfi tu Silveſtri
valuiffet. Libellum illum è tenebris eduxit Ma cœnobio , causâ Sophiæ primò Franciam , dein Cor. 11 dicti.
billonius Tom . II Analect. pag. 216. & feqq . dubam luflrans , cognitus à Rege Ugone Remis Ar
cui hic eft titulus : Sermo Girberti Philofophi, chiepifcopatu donatus eft , & iterum cognitus ab
Papa urbis Roma, qui cognominatus eft Silvejier, Imperatore Ottone , Archiepifcopus Ravenna fa
de informatione Epifcoporum . Neque dubium effe & tus eft. Idem legitur in Chronico Malleacenfi.
poteft, quin proprius Gerberti factus fit ; cum is In aula Gallica Hugonis nondum Regis Rober
Philofophus appellaretur , ut eum etiam appellat tum filium erudiit , deinde Remos ad Adalbe
Otto III ex dictis anno CMXCII num. III. ronem Archiep. Remenfem fe contulit , quo
De hoc libello ipfemet Gerbertus in ejus circiter cum arctam neceffitudinem contraxit. Italiam
quoque
 in Annales C. Baronii.
” ! SEC. X. quoque luftravit , ubi ab Ottone II Abbatia
An.Ch.999 . fancti Columbani feu Bobenfi donatus eft. Huic
Imperatori adeo charus fuit , ut illi filium fuum
Ottonem III literis imbuendum tradiderit fi
mul cum Roberto Hugonis Capeti filio ; indeq;
Epift. CLX de utroque difcipulo fuo loquens,
fcribit ad Robertum , fibi fæpe Ottonem illius
LET
videndi defiderium inculcare: dies noctefque , in
1
P
quit , mecum fermones confert , ubi & quando vos
R familiariter videre poffit coavum fibi & ftudiis con
fimilem feniorem meum Regem Robertum , alloqui
(C
& complexari. Ingravefcente Italorum contra
Ottonem III odio Abbatiam Bobienfem defe
rere coactus fuit , & in ejus aulam venire. De ea
perfecutione loquitur in Epiftola V , & in Epi
ftola XI ad Cæfarem teftatur , eum ab Italis vo
cari Afinum , fe vero Equum admijarium , uxo
rem & filios habentem , quòd partem familiæ
fuæ de Francia recollegiffet. Denique in Epifto
la XII ad Hugonem fuum data , inimicorum
rabiem magis depingit. Ordericus ad annum
annum
CMLXXXVII aliquos ex ejus difcipulis in
divinis & fecularibus libris claros memorat , fed
perperam inter eos Remigium Præfulem Auti
fiodorenfem reponit, loco Joannis ejufdem fedis
Antiftitis , qui , ut habet Auctor Anonymus Hi
ftoriæ Epifcoporum Autifiodorenfium part. I à
Labbeo Tom. I Biblioth . publicatæ , Gerberti
difcipulus fuit , & literis apprimè imbutus.
III Goldaftus Tom. I Conftitut . Imperial. pag.
Silveftrum 40. Ottonis III Conftitutionem exhibet nullâ
11 ab Ottone
111 Papam nota chronicâ infignitam , & quam ipfe cum
creatum , anno CMXCVIII copulavit . In ea Ottonem
commenti
his verbis alloquentem inducit : Sicut pro amore
funt Schif S. Petri dominum Silvestrum magiftrum noftrum
matici.
Papam elegimus , & Deo volente ipfum fereniffi 1
mum ordinavimus & creavimus , ita pro amore
ipfius D Silveftri Papa S. Petro de publico noftro
dona conferimus. Putidum hoc commentum tot
fere mendacia quot verba complectitur. Antea
enim in ea Conſtitutione legitur , Ottonem III
nullum dominium Ecclefiæ Romanæ dediffe,ac
Pontifices Romanos ipfa quoque Altaria fpoliaf
fe, & quafi culpam fuam in imperium noftrum re
torquentes , ad aliena , ideft noftra & noftri impe
rii maxime migraviffe . Quo nihil abfurdiùs ,
præfertim tempore Ottonis III , dici potuit.
Dein fubjungit , Pontifices finxiffe donatio
nem Magni Conftantini . Tum: Hæcfunt etiam
commenta , quibus dicunt , quemdam Carolum
S. Petro noftra publica tribuiffe. Sed ad hæc re
fpondemus , ipfum Carolum nihil dare jure potuif
Je , utpotejam à Carolo meliorefugatum , jam im
perio privatum , jam deftitutum & annullatum.
Loquitur impoftor de Carolo Calvo Imp. affe
ritque ejus donationem Conftantinianâ non mi
nus falfam. Et cùm ait , fed ad hæc refpondemus ,
indicat , quòd licet hæc verè facta fuiffet , ejus
nullam rationem habendam , quòd Carolus
Calvus tunc expulfus & imperio privatus fuiffet
à Carolo ipfo meliori ; cùmtamen non Carolus
Craffis Calvi fucceffor , fed Carolomannus Bava
riæ Rex Carolum Calvum expulerit , & impe
rio privarit. Vidit errorem impoftoris Golda
ftus, & in margine ait , Carolus integrè appella
batur Carolomannus. Sed ubi invenit Caroli
nomen Carolomanni diniinutivum effe ? Ad
hæc quis unquam prætenfam illam Caroli Calvi
donationem vidit , qui, ut fuo loco oftendimus,
jura imperii in Italia femper tutatus eft , & ne
83
minimum quidem læfit. Paulò pòft : de publico S E C. X.
nofiro dona conferimus , &c. Octo ig tur Comita- An.Ch.999.
tus , pro amore magijri domini Silvestri Papæ ,
Sancto Petro offerimus Ubi qui Diploma illud fa
bricavit , manifefte fupponit , hactenus Impera
tores , faltem quoad fupremum dominium , ni
hil Pontificibus dediffe , & donationes tam
Pippini quàm Caroli Magni & Ottonis I , quas
fallarius aliquot tantum Comitatuum fuiffe di
cit, mera commenta effe. Et tamen ipfemet
Goldaftus paulò antea pag. 36. prætenfum Leo
nis VIII Papæ decretum exhibet , quô non
folùm donationes à Carolo M. & à Pippino ; fed
etiam donationes à Juftiniano Imp . & Ariperto
Longobardorum Rege factas confirmat. Falfus
ille Otto Ecclefiæ Romanæ Civitates octo à fe
Comitatus appellatas, largitur, & ab ea donatio
ne excludit Ducatum Romanum , Ducatum Spo
leti,ac urbem Ravennenfem,totumque Exarcha
tum, quia fcilicet Schifinatici Imperatori Teuto
nico potiora membra ftatus Ecclefiaftici attri
buere volebant, & aliqua tantùm oppida Roma
nis Pontificibus relinquere , alterentes antiquos
Imperatores nullum unquam jus Pontificibus
adicripfiffe in magna illa dominia. Quæ & fini
lia referre , refellere eft , cum nihil falfius in me
dium adduci poflit. Tam verum itaque, Otronem
III in aliqua fua Conftitutione fe fe Silveprum
II Papam feciffe affirmaffe, quàm vera funt, quæ
in eadem Conftitutione ab Ottone III prolata,
& conftituta fuiffe dicuntur. Porrò figmentum
illud poft feculum XI excogitatum, eo fc. tem
pore , quo & quædam alia.
IV.
Ad num . XII & feq. Concilium Romanum
in caufa Gifeleri Magdeburgenfis Archiepifcopi, mana
SynodusRo
anno
cujus meminit Ditmarus his verbis : Synodusfuperioriba
Roma tunc , in qua accufatus Giflerus Archiep. bita.
Magdeburgenfis , quòd duas parochias teneret ,
anno fuperiori celebratum , cùm jam Gerber
tus , qui eidem fubfcripfit Ravennenfis Archie
pifcopus effet. Publicatum illud poft Baronii
mortem , legiturque Tom. IX Concil. Hæc
verba quarti Canonis : Si Gifilarius S. Magde
burgenfis Ecclefiæ Epifcopus potuerit canonicè come
probare , quod per ambitionem de minori Jede
Marzeburgenfi ad majorem Magdeburgenfem non
migraverit : ut non deponatur , judicatum eft. Sed
fi populi & cleri invitatione migravit , in eadem
permaneat Metropoli. Quodfi abfque eorum invi
tatione & electione migravit , non tamen per am
bitionem & avaritiam factum effe conftiterit , ad
priorem redeat fedem. At fi ambitionem , & ava
ritiam negare non potuerit : Definitum eft , amit
tat utramque. Docet autem Ditmarus hanc rem
repofitam fuiffe ad Concilium provinciale Germa
nie , ut fcilicet examinaret , an Gifilarius per
ambitionem ad MagdeburgenfemEcclefiam mi
graffet. Iftud Concilium Germanicum feculo fe
quenti habitum , ut ibi dicetur. Tom. IX Con
cil.præfatum Concilium Romanum in duo per
peràm dividitur, primumque dicitur fub Grego
rio V, alterumque fub Silveftro II coa& tum ;
quod in altera Conciliorum editione emendan
dum erit. De hoc Concilio Romano , Ottone
III & Gregorio V præfentibus celebrato , anno
fuperiori egimus , ideoque hæc ad annum illum
retrahenda.
Otto III nonnifi anno Chrifti millefimo de V.
votionis causâ in Poloniam profectus eft, corpus Otto 111
corpus S.
Sandi Adalberti Epifcopi Pragenfis & Martyris Adalberti
veneraturas.
 84 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. X. veneraturus . Rem Baronius ex Ditmaro lib.4. &
An.Ch.999 . ex eodem Chronographus Magdeburgenfis ad
in Polonia
Veneratur. annum Chrifti millefimum iifdem penè verbis
recitat. In Chronico verò Lamberti Schafnabur
marus , quàm Chronographus Magdeburgen- SÆ C. X.
fis clarè innuunt , quando aliquorum nomina An.Ch.999 .
defignant.
Scriptores tamen Poloni volunt , Guefnam VII.

genfis ad annum M habetur : Gaudentius frater anno CMLXV Metropolim declaratam fuiffe, Anteanna
Adelberti martyris Praga Archiepifcopus conflitui & Adalbertum eidem Ecclefiæ ante hunc an- Metropolis
. ab Ottone nempe III , quando oratio num præfediffe. Scribit enim Joannes Longinus in Polonia
nis gratiâ ad Sanctum Adalbertum profectus eft. in Hiftoria Polonica : Anno Domini CMXCVL erecta.
Verum loco Praga , legendum , Guefna. Quil Robertum Archiepifcopum Guefnenfem obiiffe , ei
piam enim fciolus fciens Pragenfes non minus que Adalbertum Pragenfem Epifcopum fucceffiffe.
quàm Guefnenfes fe corpus Sancti Adalberti ha Longinum paffim fequuntur Hiftorici Poloni
bere gloriari , locum illum depravavit , quem cum Stephano Damalevicio in Serie Archiepi
admodum & quifpiam alius ejufdem farinæ fcoporum Guefnenfium ante annos quadraginta
chronicon Hildensheimenfe ad annum Chrifti Varfovia in lucem edita. Verùm Archiepifcopa
M, ubi illa Ottonis III profectio etiam narra tis Guefnenfis Sancti Adalberti antiquiora Acta
tur, corrupit. Ejufdem Chronographi verba an filent , ut inquit Henfchenius in Commentario
no fequenti in medium afferemus. Neque enim prævio adVitam Sancti Adalberti ad diem XXIII
Lambertus , qui feculo fequenti è vivis exceffit, Aprilis ; quod proculdubio non omififfent, cùm
aut Chronographus Hildensheimenfis , qui ante uterque Auctor præfatorum Actorum profectio
annum MCC Opus fuum abfolvit , fimiles nu nis Polonicæ Sancti Adalberti difertam mentio
gas fcribere potuere ; cùm certum fit , Pragam nem faciat , & pofterior tradat , Adalbertum
anno tantùm MCCCXLIV Archiepifcopa Guefna Miffam celebraffe , & baptizaffe popu
li Sede cohoneftatam fuiffe. Præterquamquod lum grandem nimis. Sed non folùm uterque
Polonos inter & Bohemos convenit , Sancti Scriptor Vitæ S. Adalberti rem hanc loco , ubi
Adalberti corpus ufque ad annum M Guefna memoranda erat , filentio prætermittit ; verùm
quieviffe , & fola inter eos lis eft , an eo anno etiam Ditmarus Hiftoricus pietate & do & trina
facrum illud corpus Pragam translatum fit, quod clarus, qui paucos poft hunc annos mortuus eſt,
contendunt Bohemi , & Poloni negant. quique ideo narrat quæ ipfemet videre potuit,
VI.
Anno itaque fequenti Otto III profectionem expreffis verbis contrarium afferit, idemque po
Guefnam
illam fufcepit : Bolizlaus , inquiunt Ditmarus & ftea alii fcripsère , ut jam loco citato diximus.
Metropolim
declarat. Chronographus Magdeburgentis , dux Polonia Verum eft, eum in urbium nominibus defignan
ad Diedefi pagum venienti Imperatori parato in dis parùm accuratum effe ; fed vitium illud
loco , qui Ilna dicitur , fuo hofpitio multum hilaris omnibus ferè , qui de rebus externis fcribunt ,
occurrit. Qualiter autem ab co honoraretur , & commune.
perfua ufque ad Gnefin ( ideft Guefnam ) dedu Baronius rectè vidit , quæ narrat Ditmarus VIII.
ceretur, dictu incredibile eft. Videns autem à lon auctoritate Apoftolica facta effe ; id enim Chro- tius
S. Gauden
primus
ge civitatem defideratam , nudis pedibus fupplici nographus Hildensheimenfis citatus , qui poft Archiep.
ter advenit , & ab Epifcopo civitatis Ungero vene Baronii mortem lucem vidit, difertè tradit. Sub- Guefnenfis.
rabiliterfufceptus , Ecclefiam introducitur , & ad dit Baronius vehementer fe dubitare , an ea à
Chrifti gratiam fibi impetrandam Martyris inter Romano Pontifice probata fuerint ; cùm Gre
ceffio profufis lachrymis invitatur. Nec mora, fe gorius VII anno M LXXv ad Boleslaum Polono
cit ibi Archiepifcopatum , ut pro legitimè , fine rum Ducem fcribens dicat, Epifcopos terræ ejus
confenfu tamen præfati Præjulis & fui Metropoli non habere certum Metropolitana jedis locum , &
tani ( nempe Moguntini ) , cujus disecefi omnis huc atque illuc pro fua ordinatione vagari ,
hæc regio fubjecta eft, committens eumdem prædi ideoque apparere ufque ad Gregorii VII tem
&
li martyris fratri Kadimo ( rectiùs dixiffet Dit pora nondum inftitutam fuiffe Sedem Archiepi
marus , Radzino , quo nomine Poloni & Bohe fcopalem in Polonia. Verùm ex Gregorii VII
mi , qui eadem lingua utuntur , Gaudentium verbis illud tantùm fequitur , quo tempore ipfe
fignificant ) eique fubjiciens Reinbernum S. Chol literas illas dedit , Sedem Metropolitanam va
bergienfis Ecclefiæ Epifcopum , Popponem Crachen caffe propter graviffima quæ præcefferant bella,
fem (ideft Cracovienfem), Joannem Wiotislanen aut alias rationes nobis ignotas , non verò ante
fem ( Uladislavienfem intelligit ) , Ungero Pof illum Chrifti annum nullum in Poloniæ Regno
nanienfi excepto. Anno itaque CMLXV , ut Metropolitam inftitutum. Sedem enim Guefnen
ibidem diximus , Epifcopatus in Polonia infti fem in profectione Polonica Ottonis III Me
tuti , & Moguntino Archipræfuli fubje&
ti , anno tropolim effectam , & Sanctum Gaudentium Ar
vero M iidem Epifcopatus fubditi fuere novæ chipræfulem renunciatum , non video cum fun
fedi Metropolitano , nempe Guefnenfi in gra damento negari poffe.
tiam San&i Gaudentii Adalberti fratris , ab Ot Ad num. XV & feq. Ditmarus lib. 3. refert, IX.
tone III erectæ . Chronographus Hildenshei Raconem electum Bremenfem Epifcopum , Ot- Offa ct VBenedi
PP.
menfis , ad annum M de Ottone III fcribit : tonis III juffu , Benedicti Papa V offa Hambur Hamburgo
Epifcopia V II difpofuit , & Gaudentium fratrem go Romam reduxiffe. In quam verò Ecclefiam Romam
B. Adalberti in principali urbe Sclavorum Praga facra pignora delata fuerint , hactenus incom- transferun
tur.
( legendum , Guefna ) ordinari fecit Archiepi pertum. Adamus Bremenfis lib . 3. cap . 6. poft
Scopum , licentia Romani Pontificis , causâ peti quam dixit , Benedictum V per tumultum ele
tionis Bolizlavonis Boemiorum ( legendum , Po t
&um fuiffe , manifeftè infinuat ejus electionem
lonorum ) Ducis , ob amorem potius & honorem fuiffe legitimam ; fubdit enim : Cùm jam , Rɔ
fui venerandi fratris digni Pontificis & Martyris, manis pofcentibus , à Cæfare reftitui deberet ,
fed Chronographus verbo difpofuit , intelligit apud Hamburg in pace quievit. Cumque Joan
tantùm , in meliorem ordinem reduxit. Septem nem XII ejus decefforem contra facros Cano
enim Epifcopatus illos jam ab anno CMLXV nes depofitum, & Leonem VIII Antipapam in
inftitutos , ex dictis ibidem liquet , & tam Dit ejus locum fubrogatum conftet, electionis Bene
dicti

in Annales C. Baronii.
SA C. X. dicti validitas in dubium non revocanda. Nec
An.Ch.999 . refert quod coram Legatis Cæfareis , ut Otto
nis M. conftitutio ferebat , confecratus non fue
rit ; Romani enim mortuo Joanne XII , ante
quam ad novi Pontificis electionem procede
rent , de electione à fe facienda Ottonem M.
monuere : Romanorum nuncii , inquit Chro
nographus Farfenfis Tom. III apud Duchef
nium , ad eum in civitate Reatina venerunt ,
mortemque Joannis intimantes Benedictum ei
diaconum petierunt ; fed minimè obtinere value
runt. Revertentes autem Legati , eumdem elege
runt Benedictumfine confenfu Imperatoris. Unde
Imperator magis in iram exarfit , & civitatem
undique gyravit , & in tantam penuriam adduxit,
ut modius furfuris venderetur triginta denariis.
Coanguftati verò Romani innocentem Benedictum
Imperatori tradiderunt , & dominum Leonem Pa
pam coati receperunt , fpondentes ei & domino Im
peratori , fuper corpus B. Apoftoli Petri. Dimifit
autem eis quant & qualia mala perpeffus eft ab
ilis. Fundamentum conftitutionis ab Ottone
M. datæ fuit libertas electionis in creatione no
vi Pontificis. Quare cùm ipfemet Imperator
libertatem illam tolleret , & Antipapam palàm
foveret , Benedictum V eligere , eumque confe
crare , eo etiam diffentiente , potuere Romani,
ut rectè Ditmarus , qui hoc tempore vivebat ,
fenfit, & ipfemet Otto M. innuit, quando mor
tuo Leone VIII , ut Benedictus V reftitueretur,
confenfit , quod tamen ejus mors impedivit ;
Otto verò III etiam infinuat , cùm ejus corpus
Romam Hamburgo transferri juffit.
X. Ad num . XX. Cedrenus de Sifinnio Patriar
Obitus Si
cha Conftantinop . loquens ait : Cùm tres tan
finnii Pa
triarcha tum annos Ecclefiæ præfuiffet , vitam cum morte
Conftanti commutavit. Ei fuffectus eft Sergius Manuelici
mof monafterii Praful , genus à Photio Patriarcha du
cens. Tum pag. 717. Sergius , cum per annos
XX Ecclefiam Dei moderatus effet , indictione fe
cunda , menfe Julio , anno mundi 6527. ( eræ
nempe Conftantinopolitana ) ad Dominum emi
gravit , ideoque anno Chrifti millefimo decimo
nono , annoque Chrifti currenti Sifinnio fuccef
ferat , feditque annos viginti completos , vel
ferè completos. Quomodo itaque Cedrenus
fcribere potuit , Nicolaum Chryfobergium Si
finnii decefforem anno Chrifti CMXCV ante
menfem Septembrem vivere defiiffe ? Quare
eum ea in re hallucinatum fuiffe non dubitan
dum ; alioquin Sifinnius non annos tres , fed
quatuor Ecclefiam Conftantinopolitanam rexif
fet. Ad hunc Cedreni errorem nec Baronius, nec
•
ullus alius , quem viderim , animum advertit.
XI. Silveftri II nomine Tom. IX Concil. refertur
Arnulfus à Epiftola ex Codice MS.Remigii Remenfis eruta,
Gregorio V
in Archie in qua legitur : Silvester Epifcopus fervus fervo
pifcopatum rum Dei dilecto in Chrifto filio Arnulfo S. Remen
Remenfem fis Ecclefiæ Archiepifcopo. Apoftolici culminis eft
reftitutus.
non folum peccantibus confulere , verum etiam
lapfos erigere , propriis privatos gradibus re
parate dignitatis infignibus informare : ut & Petro
folvendi liberafit poteftas , & Romanæ gloriæ ubi
que fulgeat dignitas. Quapropter tibi Arnulfo Re
menfi Archiepifcopo quibufdam exceffibus Pontifi
cali honore privato fubvenire dignum duximus , ut
A
quia tua abdicatio Romano affenfu caruit , Romana
pietatis munere credaris pulle reparari. Poftea ptum ) peracto , ut ad exemplum faltem veterumfimusmulles
Arnulfum reftituit in omnia Remenfis Archie Romanorum feculares ludi , qui in centefimo quo- folemnibus
pifcopatus jura. At cùm Arnulfus à Gregorio
Vin priftinum ftatum reftitutus fuerit, uti jam
Tom. IV.
-
85
oftendimus
oftendimus ,, non dubium quin librariorum SA C. X.
ofcitantiâ , quod non rarò fit , Epiſtola illa à An.Ch.999.
Gregorio V data Silveftro ejus fucceffori adfcri
pta fuerit. Coffartius in notula ad eam Epifto
lam , iftam conjecturam , aliamque profert. Ve
rùm cùm hæc certa fit , opus non eft ad alias
recurrere .
In eodem Tom. IX Concil. recitatur alia XII.
Epiftola Silveftri II ad Azolinum Laudunenfem Varia fortu
Epifcopum, in qua Pontifex ait , fibi oblatam effe na Adalbe
ronis Epifc.
Epiftolam Roberti Regis & Epifcoporum Gal- Laudunen
liæ , quá eum accufat , quod ad Synodum Com- fis.
pendio habitam tandem venerit. Verùm fubdit
Pontifex ; legibus te non poffe objectis reſpondere
manifeftafti , dominum Regem tuum offendiſſe
te , non negafii , indulgentiam tantummodo poflu
lans per univerfam Synodum , Regis gratiam inno
vatis perjuriis obtinuifti , datis obfidibus , Archi
diacono fcilicet tuo , & altero milite. Turres Lau
duni te redditurum promififti. Magiftrum tuum
Remenjen Archiepifcopum , pro accipiendis turri
bus fub Jude fpecie tecum ducens , capere voluifti ,
&c. Quare eum Romam ad Synodum proxima
Pafchali hebdomada celebrandam venire præci
pit. Azelinus feu Afcelinus , dictus etiam Adal
bero, Ecclefiae Laudunenfis Epifcopus , dum ad
huc juvenis effet , renunciatus fuit ; & ut erat
homo pecuniofus Ecclefiæ fuæ multa bona lar
gitus eft : fed liberalitatem ejus , doctrinam, ce
terafque dotes fuas infigni perfidia fædavit. Ca
rolum enim Lotharingum Ducem , cujus Confi
liarius erat , & in cujus verba juraverat , Hu
goni Francorum Regi portis Lauduni nocte pa
tefactis tradidit , & ea ratione eum Regni com
potem fecit. Tum anno CMXCI Synodo Re
menfi interfuit , in qua Arnulfum Remenſem
Archiepifcopum , quem antea ipfe folus recon
ciliaverat , cum Confacerdotibus fuis damnavit.
Denique in laudata Silveftri Epiftola publicis
criminibus infimulatus Romam ad dicendam
caufam evocatur. Sed has omnes veluti tem
peftates feliciter elufit , ac gratiam Roberti Regis
recuperavit , ut Carmen ejus ad Rotbertum Re
gem Franc. ab Hadriano Valefio aliquot ante
mortem fuam annis è veteri MS . erutum fidem
facit . Ex eo enim apparet , eum Roberto Regi
amicum atque etiam familiarem, ac doctum pro
illorum temporum captu. Quoad Arnulfum Re
menfem Archiep . Albericus & Auctor Chronici
Cameracenfis lib. 3. cap.22 . eum anno MXXIII
è vivis abiiffe teftantur. Jacet in Choro Sancti
Remigii, ubi in fuo Epitaphio laudatur à pietate,
ab eleemofynis , & ab aliis magnis dotibus.
ANNO PERIODI GRECO - ROMAN 6493. Anno Erz
Hifpan .
MXXXVIIL
1. GF. D13. P. 31. Mart. Indi&. 13.
Anno He
gira
JESU CHRISTI 1000.
CCCXCI,
SILVESTRI II PAPE 2. inchoato die
1. Decemb.
OTTONIS III REG. 18. IMP. 5. 1 fer. 1.
BASIL. & CONST. IMPP. 25.
D num. I. Mirum filentium de millefimo J.
Chrifti anno, nullafolemnitate ( quodfitfcri- Annus Ec
clefia mille
quo Urbis anno exhibebantur , tum folemniter le frequcasa
guntur peracli. Nam millefimus Urbis annusfub tus.
H Philippis
 86 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. X. Philippis Imperatoribus multiplici pompa eft celebra protinus divina virtute confractum eft , quifupera SÆC. X.
An, C. 1000. vivens annis XL femper debilis permanfit. Cors An.C.1006.
tus. Millefimus autem chriftianæ falutis annus
toto filentio dilabitur , fub Pontificio Silveftri 11 pus verò Caroli conditum in dexto membro Bafi
& Imperio Ottonis III. Jubilæus autem annus lica ipfius retrò altare Sancti Joannis Baptiftæ &
necdum venerat in mentem Pontificibus , ut eo in crypta aurea fuper illud mirifica eft fabricata >
ftituto ( quo præfens quingentefimus poft mille per multifque fignis & miraculis clarefcere cœpit. Non
agitur) celebraretur. Bonifacius V 111 anno tre tamen folemnitas de ipfo agitur , nifi communi
centefimo poft millefimum primus illum inftituit , more anniverſarium defunctorum. Solium ejus au
inquit Krantzius lib. 4. Hift. Saxon . cap. 26. ubi reum Imp Otto direxit Botifclano ( ideft Boleslao,
& tempus , quo Hiftoriam illam elucubravit , Poloniæ Duci . ) Pro Reliquiis S. Adalberti Mar
defignat. tyris. Rex autem Botifclavus , accepto dono mifit
II.
Otto oratio Ad num . V. Huc revocandum quod anno fu Imperatori brachium de corpore ejufdem San&ti , &
nis gratia periori Baronius num. XII & feq. de profe Imperator gaudens illud excepit , & in bonore San
tione Ottonis III in Poloniam habet , & nos
in Poloniam & Eti Adalberti Martyris Bafilicam Aquifgrani con
pergit. ibidem explicavimus. Hoc enim anno Ottonem fruxit mirificam , & Ancillarum Dei congregatio
III in Poloniam perrexiffe , docet Chronogra nem ibi difpofuit ; aliud quoque monafterium Roma
phus Hildensheimenfis his verbis : Imp. Otto conftruxit in honore ipfius Martyris. Carolum M.
causâ orationis ad S. Adalbertum Epifcopum & divum habitum fuiffe , templa illi dicata , &
Martyrem Quadragefimæ tempore Sclaviam ( ideft Officii & Ecclefiaftici impenfam celebritatem,
Poloniam ) intravit. Ibique coadunata Synodo oftendit Bollandus ad diem XXVIII Januarii
Epifcopia VII difpofuit , & Gaudentiumfratrem B. in Vita Sancti Caroli Magni ab Eginhardo fcri
Adalberti in principali urbe Sclavorum Praga ( le pta , & addit , antea fortaffis , & faltempoft ca
gendum, Guefna, ut anno præfato demonftravi nonizationem à Guidone Cremenfi Antipapa,
mus)ordinarifecit Archiepifcopum,licentia Romani Pafchale III dicto, factam. Verùm hic Ademari
Pontificis,causâ petitionis Bolyzlavonis Bohemiorum locus à Bollando non citatus dubium folvit ,
Ducis (legendum ,Polonorum Ducis) ob amorem indicatque nonnifi poft illam canonizationem
potius & honorem fui venerandı fratris digni Pon divinos honores Carolo M. delatos , conniven
tificis & Martyris. Inde reveniens Palmarum fo tibus nempe Summis Pontificibus . Adhæc ex
lemnitatem Parthenopoli feftivè peregit. Pafchalia iifdem verbis fequi videtur Ademarum Chroni
"4
verò tempora votive Quiduling nburg celebravit. con fuum fcripfifle ante annum MXL. Verùm
Pentecofles autem celebritatem digna devotione numeri corrupti , & loco , annis XL, reponen
Aquisgraniferiavit. Quo tunc ammirationis causâ dum , annis X1, uti ex dicendis de fine Chro
Magni Imperatoris Karoli offa contra divine reli nici Ademari colligitur. Porrò hanc inventio
gionis Ecclefiaftica effodere præcepit. Quo tunc in
Quo tunc in nem offium Caroli M. cum hoc Chriſti anno
obditofepultura mirificas rerum varietates invenit. Lambertus in Chron. rectè alligat , & Ditmarus
Sed de hoc , ut poftea , claruit , ultionem aterni lib. 4. ad eundem annum memorat.
vindicis incurrit. Nam pradictus ei Imperator Ad num.XI.Vitam S. Adelhaidis Ottonis I Im IV.
poft tanta commiffionis facinus camparuit , & ei peratoris conjugis repertam in monafterio S. Moritur S.
Adelbaida
prædixit obitumfuum celerius affuturum . MI In Magni ad pedem pontis Ratifponenfis primùm Imperatrix.
dict. XIV Imperator Natalem Chrifti Roma cele. edidit Canifius , quam Baronius rectè judicavit,
bravit. Romæ itaque die natali Chrifti , quo eam aliam non effe , quàm quæ à San&o Odi
Chronographus annum exorditur , Otto fuit. lone Cluniacenfi Abbate fcripta dicitur. Poftea
Anno verò fuperiori per Decembrem Ravennæ rurfus edita fuit in Bibliotheca Cluniacenfi inter
erat , ubi Leoni Antiftiti Ravennatis veteres Ec Odilonis Opufcula ex MSS . Codd. eruta . In
clefiæ poffeffiones confirmavit , ac novas ad ea Vita Odilo fcribit : Anno inflante ab Incarna
didit , ut habent Sigonius lib. VII de Regn. tione domini millefimo , defiderans videre diem
Ital. & Rubeus in Hift . Ravenn. lib. V. Quare unum nefcientem occafum in atriis domini Juper
nonnifi currentis anni initio Româ in Germa millia dicebat , fæpe cum Apoftolo , Cupio diffolvi
niam rediit , & poft aliquot menfes tertiam pro & effe cum Chrifto. Praftolans etiam in præfen
fectionem fuam Romanam, quæ ultima fuit, fuf tiarum cum fpirituali lætitia , ejufdem Domini
cepit. Porrò Othonem tunc VII Epifcopia non noftri Jefu Chriſti feftum , cum fextum decimum
difpofuiffe , fuperiori anno monftravimus. diem folveret December felix , & ipfa feliciter de
III.
Gefta Aquifgrani ab Ottone III his verbis pofito carnis onere , evolavit ad purum puriſſimi
Corpus Cas
roli M. ab narrat Ademarus Monachus in Chronico : Otto atheris fulgorem. Quare non dubium , quin fan
Ottone in Imp. per fomnium monitus eft , ut levaret corpus &tiffima Imperatrix die XVI menfis Decembris,
corruptum Caroli M. Imp. qui Aquis humatus fuerat , fed fuperioris Chriſti anni animam Deo reddiderit,
reperitur. vetuftate obliterante ignorabatur locus certus , ubi uti Lambertus Schafnaburgenfis , Chronogra
quiefcebat , & peracto triduano jejunio , inventus phus Hildensheimenfis , & aliqui alii Veteres
eft eo loco , quem per vifum cognoverat Imp. fe etiam tradiderunt. Baronius anno CMXCVIII
dens in aurea cathedra , intra arcuatam fpelun num. XI recitat mortem aviæ Ottonis III Im
cam infra Bafilicam B. Mariæ , coronatus corona peratoris ex Ditmaro , cujus verba recitat ; fed
ex auro & gemmis , tenens fceptrum & enfem ex avia illa alia non eft, quàm Adelhais , cujus mor
auro puriffimo , & ipfius corpus incorruptum in tem , non cum eo Chriſti anno , fed cum anno
ventum eft , quod levatum populis demonftratum CMXCIX Hiftoricus ille alligat ; cùm affe
eft. Quidam verò Canonicorum ejufdem loci rat , Mathildem Quindlinburgenfem Abbatif
Adalbertus , cùm enormi & procero corpore effet, fam V111 Id. Februarii è vivis exceffiffe , &
coronam Caroli quafi pro menfura capiti fuo cir Adelhaidem in eodem anno X V 1 Kal. Januarii. 1
cumponens , inventus eft frictiori vertice , corona Papa quoque Gregorius 11 Nonas Februarii. Cer 1
amplitudine fua vincente circulum capitis : crus tum autem Gregorium V anno CMXCIX na
proprium verò ad cruris menfuram Regis dime turæ debitum folviffe, in cujus tamen emortuali
tiens, inventus eft brevior , & ipfum ejus erus die Ditmarus hallucinatur , ut ex dictis fuo loco
conftat
 in Annales C. Baronii. 87

SEC. XI. conftat. Fuit Adelhais Rodulphi hujus nominis que ejus Succeffor confirmari curavit : Anno An.C.1000.
SEC. XI.
An.C.1000.
II Burgundiæ & Italiæ Regis , ac Berta Reginæ millefimo , ut legitur in Chronico Sancti Petri
filia , & , uti docet Charta fundationis mona Vivi Senonenfis , acclamante Clero & populo ele
fterii Paterniaci in pago Bernenfi pofiti , ac ab &
tus eft in Epifcopatu domnus Leothericus ipfius
eaden Regina conditi, à Guichenono in Biblio Ecclefia Archidiaconus , cui refiftebant plurimi
theca Sebufiana pag. Í recitata , fratres habuit Clericorum cupientes Epifcopium. Qua de re Ro
Conradum Burgundiæ Regem , Burchardum mam adiit Gerbertum Papam , qui & Silvefter
Epifcopum Laufanenfem , deinde Lugdunen dictus eft , cujufque difcipulus in Remenfium urbe
fein Archiepifcopum , & Rodulphum Burgundiæ fueratjuvenis. Quem ille gratanter recepit , cum
Transjuranæ Ducem , cujus alibi mentio non benedictione Apoftolica remittit , & totius Gallia
occurrit. Jam fuis locis oftendimus , eam pri Primatum dedit. Unde rediens Senones cum pa
mùm Lothario Italiæ Regi , & poftea Ottoni ce fufceptus eft à Clero & populo honorifice. Vo
primo Germanorum tunc Regi , ac dein Impe lentibus autem eum inthronizare prohibuit Frot
ratori nupfiffe , ac matrem extitiffe Ottonis II mundus Comes natus ex mala progenie : babebat
Imp. & Mathilda Abbatiffa Quidilinburgen enim filium clericum nomine Brunonem , quem vo
fis , pietate & fapientia confpicua. Adelhais lebat Epifcopum facere. Quare domnus Leotheri
Mater Regnorum vulgò appellata fuit ; quòd cus iterum Papam adiit , qui mittens literas fuas
diffidentes Regum animos mira fuavitate & pe ad Suffraganeos Ecclefia Senonenfis juffit , ut con
ritia conciliaret ; indeque Epiftola Gerberti gregati in unum Apoftolica auctoritate eum ordina
CXXVIII Adelhaidi Matri Regnorum infcri rent ; qui juſſa complentes ordinaverunt eum apud
pta eft , & in ea legitur : certè clariffimam domi Sancta Fara monafterium. Hugo tamen Floria
nam & matrem regnorum vos hactenus fuiffe cenfis apud Duchefnium Tom. IV Seguini mor
manifeftum eft. Huc refer quæ Baronius anno tem cum XIII Kal. Novemb. hujus Chriſti anni
CMXCVIII num. XI. De hujus Impera illigat ; & quæ narrat Chronographus Sancti Pe
tricis morte habet. tri Vivi , ad annum fequentem rejicit. Ad Leo
V.
A num . XIV ad XIX . Wippo in Vita Con thericum variæ extant Fulberti Carnotenfis Epi
Regis nomen
Boleslao Po radi Salici Imperatoris ad annum primum regni fcopi Epiftolæ. Primatum Galliæ poftea Gre
Lonia Duci ejus ait : Eodem anno Borislaus Sclavigena , Dux gorius VII ad Archiepifcopum Lugdunenfem
ab Ottone tranftulit , ut fuo loco dicetur.
Bolanorum (ideft , Polonorum ) infignia Regalia
111 non da Anno ab Incarnatione Domini , inquit Si- VII.
SHIM. & Regium nomen in injuriam Regis Chuonradi
Dani
fibi aptavit , cujus temeritatem cita mors exina meon Dunelmenfis in Hift. de Geft . Reg. Angl . Dam
gliam An
ve
nivit. Filius autem ejus Mifico fimiliter rebellis, millefimo Danorum Claffis , hoc anno Norman- xant.
fratrem fuum Ottonem , quoniam Regis ( nempe niam petit , & fequenti anno ad Angliam rever
Conradi nondum coronati Imperatoris ) parti fa pejora prioribus egit. Rex Ethelredus ( hoc
bus favebat in Rubhiam provinciam pepulit , ideft, fcilicet anno , ut etiam alii Hiftorici tradunt )
•
in Ruffiam. Quare licet Baronius Wipponis terram Cumbrorum fere totam depopulatus eft.
Hiftoriam non legerit, rectè tamen cenfuit, Bo Hic fue claffi mandavit , ut circumnavigata fep
leslaum ab Ottone III Imperatore Regio no tentrionali Britannia , in loco conftituto fibi occur
mine donatum non fuiffe . Stanislaus Lubiens reret. Sed vi ventorum præpedita , non potuit.
kius in ferie Epifcoporum Plocenfium , dum Infulam tamen , que Monege ( ideft , Mona Hi
de Martiali fecundo Epifcopo Plocenfi verba berniam inter & Angliam fita ) dicitur , deva
facit , opinionem Baronii refellit ex vetufto Epi ftavit. Fufiùs hæc narrat Huntindonienfis in
taphio Boleslai Chobrii cognominati , in quo fine lib. 5. fubditque : Daci verò femper bellis
legitur: exercitati belli fortuna potiti funt.
Tum librum VI his verbis exorditur : Anno 6 VIII.
Tu poffedifti velut athleta Chrifti millefimo ab Incarnatione domini , Richardi Con- Vt Britones
Regnum Slavorum , Gothorum feu Polonorum, ab Anglis,
fulis Nortmannorum ( id eft , Ducis ; vox enim ita à Danis
Cafar præcellens , à te ducalia pellens. hæc hoc tempore in eo fenfu ufurpata ) filiam & Norman
Plurima dona fibi quæ placuêre tibi
Rex prædictus ( nempe Anglorum ) Edelred in nisfubati,
Huic detulifti , quia divitias habuifti. conjugem affumere præcogitavit ad tuitionem re
Verùm Epitaphium illud longè poft Boleslai gni fui. Illeenim fortiffimus erat , & omni regno
mortem pofitum fuiffe , laudatum Wipponis Francorum formidabilis. Ipfe autem ſe ſuoſque
teftimonium demonftrat. Hic enim Auctor valde debilitatos videbat , futuramque cladem
non mediocriter borrebat. Hoc autem Dei nutu
coætaneus , ac rerum Conrado Salico imperan
te geftarum fpectator. Ejus Hiftoria extat in factum effe conftat , ut veniret contra improbos
Collectione Piſtoriana. Ceterùm pleraque Epi malum. Genti enim Anglorum , quam fceleribus
taphia, quæ putantur antiqua, pluribus feculis à fuis exigentibus difterminare propofuerat , ficut &
morte eorum, in quorum gratiam condita, fuif ipfi Brittones peccatis accufantibus humiliaverant ,
fe compofita, & fepulchris infculpta , tanquam dominus Omnipotens duplicem contritionem propo
principium Chronologicum haberi in pofterum fuit , & quafi militares infidias adhibuit. Scili
debet. Cùm illud fubinde variis exemplis con cet ut hinc Dacorum perfecutione fæviente , illinc
firmetur. Certè præfatum Boleslai Epitaphium Nortmannorum conjunctione accrefcente , fi ab
Longini , Michovii & Cromeri ætate ignotum Dacorum manifeftafulminatione evaderent , Nort
fuit. mannorum improvifam cum fortitudine cautelam
VI. Anno fuperiori Sevinus feu Seguinus Ar non evaderent. Quod in fequentibus apparuit , cùm
Moritur
chiepifcopus Senonenfis è vivis exceffit , ut ex bac conjuntione Regis Anglorum & filia Du
Seguinus
Archiep. Odorannus in Chronico prodit. Is Primatum , cis Normannorum Angliam juftè fecundùm jus
Senonenfis, Galliæ , qui jam à tempore Anfegifi Archiep. gentium Nortmanni & calumniatifunt , & adepti
Senonenfis , in cujus gratiam primum inftitutus funt. Prædixit etiam eis quidam Vir Dei , quod
fuerat , aut Archiepifcoporum incuriâ , aut de ex fcelerum fuorum immanitate non folùm quia
fuetudine abrogatus videbatur , reftituit, hunc femper cadi & proditioni ftudebant ; verumetiam
Tom. IV. H 2
quia
 88 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. quia femper ebrietati & negligentia domus domini
An.C.1001 . dediti erant , eis infperatum à Francia adventu
rum dominium: quod & eorum excellentiam in
æternum deprimeret , & honoremfine termino re
flitutionis eventilaret. Prædixit etiam , quod non
ea gens folum , verum & Scotorum , quos viliffi
mos habebant , eis ad emeritam confufionem domi
naretur. Prædixit nihilominus varium adeo fecu
lum creandum ; ut varietas, quæ in mentibus homi
num latebat , & in actibus patebat, multimoda va➡
riatione veftium & indumentorum defignaretur.
Hæc Huntindonienfis , qui feculo duodecimo
floruit. De occupatione Angliæ à Danis & Nort
mannis fequentibus annis agemus. Notare hîc
fufficiat , Emmæ à Danis & Nortmannis oriun
dæ cum Ethelredo Rege conjugium , quod cum
utrifque commercium intulit , eum tandem co
rona, Imperioque exuiffe .
ERRERERRRRRRRRRR
Hic inci
pitCritica
inTomun ANNO PERIODIGRECO -ROMANE 6494
XI Anna
2. E. 14. P. 13. April . Indi&. 14.
lium C.
Baronii. JESU CHRISTI 1001 .
Anno Eræ SILVESTRI II PAPE 3.
Hifpan.
MX XXIX. OTTONIS III REG . 19. & 6.
Anno He
gira BASIL. & CONST . IMPP . 26.
сссхси ,
inchoato dié
20 Novemb. Num . XVI ad XIX. Quia Sanctus He
fer. 5. ribertus Ottonis III Cancellarius aliquo
1.
S. Heriber tempore Romæ hoc anno fubftitit cum eodem
Imperatore , à quo anno nongentefimo nona
tus an.
CMXCIX gefimo nono Archiepifcopus Colonienfis dictus
Colonienfis fuerat , hic nobis de illo agendum . Bollan
Archiep.
creatus. dus ad diem XVI menfis Martii profert pri
mævám ejus Vitam à Lamberto Monacho Tui
tienfi poft Heriberti mortem viginti circiter an
nis fcriptam , quæ cùm Baronii tempore non
extaret , fed tantùm altera Vita à Ruperto Tui
tienfi Abbate initio feculi duodecimi elucu
brata , non potuit Cardinalis doctiffimus pri
mum ordinationis ejus annum à tenebris erue
re. Anno enim MXXI num. I ubi de ejus
morte agit , eum cum anno Chrifti nongentefi
mo nonagefimo octavo copulat , quòd Ruper
tus cap. I. fcribat: Anno ab Incarnat. D. N. J.C.
CMXCIX, Romanorum regente imperium Ot
tone tertio , Coloniæ Agrippinæ Pontifex datus
eft S. Heribertus , vixitque in eademfede lauda
biliter annos viginti tres , menfes duos , dies ferme
viginti duos. Obiit enim die XVI menfis Mar
tii. Baronius ex duratione Sedis à Ruperto
memorata annum Chrifti corrigit , putatque le
gendum , anno CMXCVIII.
11. At non in anno Incarnationis , fed in an-
Refellitur nis Sedis error cubat , & loco annorum viginti
opinio con trium , ſubſtituendi anni viginti & unus , non
traria.
verò XXII , ut habet Bollandus. Ipfemet Ba-
ronius anno CMXCIX num . XVII & feqq.
Ottonis III Diploma recitat , quô is fe erga phia Protofpathario, quia capta majore & mino
Vercellenfem Ecclefiam munificentiffimum re Presthlaba atque Plifcoba victores Cpolim re
præbuit , donans ei ipfam Vercellenfem civita dière. Hoc verò anno ipfemet per Theffalo
tem cum Comitatu nec non Comitatum San- nicenfem agrum copias in Bulgariam traduxit ,
tæ Agathæ: quæ donatio hanc fubfcriptionem
& captifque Berrhea , Serviis & Vodena , Theffa
habet : Heribertus Cancellarius vice Petri Colonicam rediit. Anno deinde MII , indict. XV
mani & Archicancellarius recognovi . Dat. Non.
Maii anno Dominica Incarnat. CMXCIX, in-
dict . XII , anno tertii Ottonis XVI , Imperii III
( legendum , III , ut rectè Baronius ibidem ) .
ActumRomafeliciter. Amen. Quare Sanctus Heri- SEC. XI.
bertus menfe Majo anni CMXCIX nondum An.C.1001.
Archiepifcopus Colonienfis erat ; cumque Lam
bertus in ejus Vita tradat, eum Epifcopum à Co
lonienfibus defignatum, Ravenna, ubi ad difcor
des reconciliandos ab Imperatore miffus fuerat,
Romam advolaffe , ut Epifcopatum detrectaret,
& cùm non poffet , manfiffe paulò plus duobus
menfibus apud Cæfarem, fubdatque : Accepto dein
à Silveftro II Papa Pallio explevit brevi prolixum
viæ fpatium , & in Vigilia natalis Chrifti Colonia
in cathedra fua fublimatur , & inungitur à Suf
fraganeis chrifmate principalis olei , manifeftum
eft , ejus ordinationem fpectare ad annum
CMXCIX , & accuratè Rupertum fcripfiffe,
eum vixiffe in ea fede annos XXI , ut locum ejus
correximus , menfes 11 , dies ferme ( ideft circi
ter ) viginti duos , ac vitâ functum anno MXXI,
qua de re fuo loco rursus agetur.
III.
Leo Oftienfis lib. 2. cap. 24. poftquam de
geftis anno fuperiori ab Imperatore locutus eft, Otto 111
fubjungit : Sequenti tempore Beneventum rursus relinquere
advenit : eamque diebus multis undique obfidens, cogitur.
cùm nihil ea obfidione proficeret , Romam iterùm
rediit. Verùm Romani novam adversùs eum
conjurationem fecerunt , atque armis arreptis
aliquot ex militibus ejus occifis , ipfum in Præ
torio obfiderunt : Lambertus in Vita Sancti He
riberti Archiep. Colonienfis cap . 2. hanc obfi
dionem his verbis indicat , loquens de tertia ,
ultimaque Romana profectione hujus Impera
toris : Noviffimè Auguftus Italiam non rediturus
ingreditur ( anno nempe CMXCIX ) & un
dique valida collecta manu iterùm infurgentes in
fe irrumpere & conterere nititur. Virum Dei ad
eumdem comitatum fecum invitat , quod , ut di
&tum eft , de falute fua in eum cunctis uberiùs con
fidat: utfi quando armis deficeret , confultu hujus
& prece proficeret. Inter viandum uterque de com
muni anime commodo adinvicem pertractat , quid
memorabile fecundum Deum poft fe pofteris relin
quat ; placet ambobus , ut quilibet amborum ſo
pes reverteretur , quocumque cafu alter detine
retur , de rebus hæreditariis ædificaretur decens
Canobium , titulatum Dei Genitrici , Matri &
Virgini Virginum. Protinus ad id operis eidem Ar
chiprafuli contradit Cæfaroptima majorum fuo
rum prædia , legibus rem charta & attramento
roborans fub affignatis teftibus. Deinde Roma
proximaus , & divifo exercitu adverfantes fter
nens & populans , non multò pòft in Patyrna
caftro ( quod alii vocant Paternum ) per mu
lierem veneno perit , anni fcilicet fequentis
initio.
Curopalates & Cedrenus varias victorias à IV.
Victoria de
Bafilio Imp. de Bulgaris reportatas narrat , ex Bulgaris à
quibus illuftre Bulgaroctoni cognomen adeptus Bafilio Imp.
eft , ut prodit Nicetas in Ifaacio lib. I num. V I. reportata.
Anno fuperiori indict . XIII notato ingentem
exercitum in Samuelem Bulgariæ Regem mifit,
Ducibus Theodorocano Patricio & Nicephoro Xi
Vidynum oppidum per octo menfes oppugna
tione tracta , vi capit : cumque ad urbem Scopias
accederet , Samuelem trans Axium , feu Barda
rium fluvium incautiùs agentem circumventum
in
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI . in fugam conjicit , Scopias Romano Petri Bul
An.C.1002 .
garorum Regis filio ac Borife fratre urbem Im
peratori tradente , à quo Patricii & Præpofiti
dignitate , & Abydenfis oppidi Præfectura do
natur. Nullus exinde annus effluxi
t, quin ali
quid in Bulgaros Bafilius tentaret , ut fusè Hifto
rici Byzantini narrant.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6495
Hifpan.
MXL.
O 3. D. D15. P. 5. April. Indic. 15.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1002 .
CCCXCII ,
inchoato die SILVESTRI II PAPE 4.
J Novemb.
fer. 3. HENRICI II REGIS I.
BASIL. & CONST. IMPP . 27.
I. D num. I & feq. Chronographus Hil
Moritur Ot A densheimenfis , qui annum Chrifti &in
2 no 111 Ottonis , regni XVIII anno imperii VI.
30 111 Imp.
dictionem à die Natali Chrifti exorditur , mor
tem Ottonis III his verbis narrat : MII ind.
XV Imperator Otto natalem Tudertina cum dom
no Apoftolico celebravit . Inde Romam tendens ,
Salernum (legendum, Paternum) oppidum adiit ;
fedfebre & Italico morbo graviter correptus cum
generali omnium contriftatione X Kal Februarii ,
prob dolor ! ex hac vita morte immatura difceffit :
cui Henricus dux Noricorum , vir in omni Eccle
fiaftica perfectione præcipuus , Willigifo Mogun
ciacenfi Archiepifcopo , & Bernwardo Epifcopo
( nempe Hildesheimenfi ) ordinante fucceffit.
Idem ferè habet Hermannus Contractus ex edi
tione Canifiana. Sed Ditmarus loco , X Kalend.
Februarii , habet , IX Kalend. Februarii , & ali
qui, V Kalend. Februarii ; fed hos ultimos erraf
fe non dubito . Alii enim vel ad diem mortis,
vel ad diem depofitionis feu fepulturæ refpi
ciunt, ideoque inter fe minimè difcrepant. Idem
Ditmarus lib. 5. pag. 52. teftatur , Ottone III fi
ne liberis demortuo , Sanctum Henricum ei jux
ta veterem confuetudinem & jure hæreditario
& jure electionis fucceffiffe , Regnique Prima
tes in Comitiis dixiffe : Henricum Chrifti adju
torio & jure hæreditario regnaturum. Quoad
annum emortualem hujus Imperatoris , is apud
Antiquos certus & indubitatus. Adhemarus in
Chronico , qui hoc tempore vixit , ait Ottonem
III bauftu veneni in partibus Beneventi periif
fe ; indeque liquet , Patyrnam , feu Paternum
fitum fuiffe circa Fucinum lacum apud Marfos
in ulteriore Aprutio , tunc in partibus Ducatûs
Beneventi pofito . Porrò ex laudatis Chronici
Hildensheimenfis verbis apparet , verum effe
quod fcribit Sigebertus , Iniperatorem ab Urbe
difceffiffe unà cum Silveftro Romano Pontifice,
non quòd eum fibi fenfiffet infeftum , ut Sige
bertum Baronius interpretatur , fed quòd eidem
plurimum confideret.
II. Fuit Otto III bellica virtute Ottoni Magno
Ejus vir avo inferior , religione verò ac eruditione ,
tutes.
& Ottone II patre & avo multò fuperior.
Appellatus eft vulgò Mirabilia mundi , quia
rebus præclarè geftis omnes in admirationem
rapiebat. Obiit improlis , & , ut ex dictis
liquet , valdè juvenis. Cernens exercitus , in
quit Glaber lib . I. cap. 4. quem fecum duxerat,
fe fuo domino deftitutum , coegerunt ſe pariter in
unum agmen , ne ab iis , quos in Italia preſſerant,
trucidarentur , impofito ante fe in equo defuncti
Tom. IV.
89
Imperatoris corpore ; ficque in patriam tuti per- SEC. XI.
venientes , in monafterio Beata femper Virginis An.C.1002.
Maria , Aquisgrani decenter fepelierunt.
Ad num . III & feq. Hugo Hetruriæ Mar
III.
chio nominatiffimus , qui femper Ottoni III Laudatur
fidelis fuit , donationem magnificam Abbatia Hugot
à Willa matre Florentiæ conditæ fecit, in eaque ria Marchio.
fepeliri voluit. Grati erga conditorem fuum
Benedictini monachi cineres ejus marmoreo in
figni Monumento cohoneftarunt , appofitis in
fignibus & encomio , infcriptoque titulo . In
Martyrologio MS. Canonicorum Lucenfium,
& in Annal. Einfidlenfibus à Mabillonio Tom.
IV Analect. pag. 479. publicatis Hugo dicitur
mortuus anno MI , quod videtur confirmare
Diploma Ottonis III hujus anni initio datum,
quo bona attributa eidem Abbatiæ pro falute
animarum Hugonis ac Wille ejus matris confir
mat. Nam in fine ejus legitur : Datum VI Idus
januar. anno dominica Incarn. MII ind. XV , an
Actum in Paterno. Non multò poft ejus mor
tem erectum eft illi fepulchrum porphyrogeti
cum , eique Epitaphium affixum , ut narrat
Ughellus in Italia Sacra Tom. III .
Baronius exiftimavit , Hugonem Tufciæ Du- IV.
cem fratrem fuiffe Bonifacii; hunc ei in Duca Ejus genea
datur.eluci
tum fucceffiffe , & utrumque, non Ubertum , uti logia
communiter creditur , fed Albertum patrem ha
buiffe ; at certa Antiquitatis documenta hæc tria
refellunt , quod , ut evidenter pateat , & Du
cum Hetruriæ feries in bono lumine colloce
tur , obfervandum , Ubertum five Hubertum ,
vel Obertum , ut à Luitprando appellatur , fi
lium Hugonis Italiæ Regis ex Wandelmoda con
cubina , uxorem duxiffe Villam , filiam Bonifa
cii Majoris cognominati , Spoletinorum & Ca
merinorum Marchionis , ac ab eifdem genitos
Hugonem Tufciæ Marchionem anno fuperiori
demortuum ,&Villam cum Thedaldo feu Theobal
do conjugio poftea conjunctam. Cùm verò Hu
go fine liberis obierit , fucceffit ei , non Bonifa
cius , ut putavit Baronius , fed idem Thedaldus,
Villæ fororis Hugonis maritus . Id præter alios,
ipfemet Theobaldus docet in Conftitutione
LXXIII Tomo II Bullarii Cafinenfis recita
ta , quæ continet dotationem monafterii fan&i
Benedicti de Padolyrone à fe nuper ædificati ,
& fcripta eft anno IV regni Henrici , menfe Ju
nii , indictione quinta , anno fcilicet Chrifti
MVII. In ea ait Thedaldus : Ego in Dei no
mine Teudaldus Marchio ; filius quondam Adel
berti , itemque Marchio , meminitque in ea Vui
liæ feu Villæ quondam conjugis fuæ. Hinc
etiam habemus , Thedaldum avum Mathilda
Comitiffæ in Hiftoria Ecclefiaftica paffim lau
datæ , & nunquam fatis laudandæ , filium ex
titiffe Adelberti Tufciæ Marchionis , qui in
Conftitutione LXI ibidem relata , dataque à
Guillelmo Epifcopo Mantuæ & ab ipfo Adel
berto Comite , fexto die menfis Novembris indi
&tione decima , anno nempe CMLXXXI , fe
mel & iterùm teftatur fe Adelbertum & Atto
nem Comitem appellari , & fuum quondam pa
trem fuiffe Sigifredum . Sigonius lib. VIII de
Reg. Ital. & cum eo Fiorentinius in Comment.
de Rebus ad Mathildem Comitijam spectantibus ,
lib. I. & 3. tradunt, Thedaldum anno M VII
demortuum ; fed Bonifacium filium , Mathildis
Comitiffe patrem , ei in Tufciæ Ducatum fuc
ceffiffe , malè affirmat Sigonius ; longè enim fe
H 3 rius
 90 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XI. riùs Bonifacium Hetruriæ præfuiffe , rectè ibi
An.C.1002 . dem vidit Fiorentinius , ubi fcribit , nullum fi
bi occurriffe Diploma ante annum MXXXIV
fcriptum , in quo Bonifacius Marchio appelle
tur. In eodem tamen Bullario Conftitutio
LXXXIII continet donationem Richilda
Comitiffe & ipfius Bonifacii , factam anno
MXXV , IV Kalendas Maii indit. VIII ,
in eaque Richilda , quæ prima ejus uxor fuit ,
Le Comitiam , & Bonifacius fe Marchionem
nuncupat.
V. Mortuo Theobaldo Tufciam aliquo tempore
Proximi ejus rexit alius Bonifacius , qui fe in Diplomate à
fucceffores
in Ducatu Baronio memorato , annoque MIX exarato,
Tufcia. Marchionem & filium Alberti Comitis vocat.
Quod non folùm ipfimet Baronio ; fed etiam
Beslio in Tractatu de Vera Origine Hugonis Italia
Regis , caufa errandi fuit ; ex eo enim deduxit
Baronius Hugonis Tufciæ Ducis patrem , non
Hubertum , fed Albertum dictum ; Beslius verò
illud fuppofititium effe ; quòd certò , inquit con
ftet , Bonifacium , non Alberti , fed Thedaldi fi
lium fuiffe. Verùm Albertus ifte diverfus ab Hu
berto , & Bonifacius Alberti filius alius à Boni
facio Mathildis Comitiffe patre , & Thedaldi
ejus avi filio ; neutrumque in dubium revocari
poteft ; cùm certiffimis documentis innitatur.
1 Porrò Thedaldum Marchionem avum fuiffe Ma
thildis , ipfamet prodit in Conftit. LXXVIII
- Tom. II Bull . Cafinenfis , data anno MCIV.
VI. A num. V ad IX. Nefcio à quo Baronius
Dies corona- num. VIII acceperit , San&tum Henricum Ba
rici
tionsSenjoariæ Ducem hoc anno in locum Ottonis III
nia Regis. electum Germaniæ Regem , III Idus Junii co
ronatum fuiffe; Ditmarus enim lib. 5.refert, eum
die V111 Idus Junii in Regem electum effe ,
& Adelboldus Epifcopus Ultrajectenfis , fcri
ptor coævus in Vita Sancti hujus Imperatoris, à
Gretzero in Sanctis Bambergenfibus publicata,
diem ejus inaugurationis his verbis difertè no
tavit : S. Henricus VIII Idus Junii ( is dies ad
ejus electionem referendus , & coronatio facta
VII Idus Junii , in quem Dominica cadebat )
in Regem Moguntie eligitur , acclamatur , bene
dicitur & coronatur Celebratis diebus ordinatio
nisfuæ , & quibufcumque venientibus in militia
fufceptis ; Rex Rhenum iterùm tranfiit cum maxi
ma multitudine per Orientalem Franciam in Ale
manniom, ut Herimannus ( qui Alemanniæ Dux
erat , & Henrico fe fe fubdere nolebat ) ut cete
ri , Regiæ majeftati fubderet , &c. ab Aleman
nia in Franciam terram unicè fibi dilectam recef
fit , & non multis diebus in Francia moratus , in
Thuringiam ivit. Inde procedens in Saxoniam per
venit , &c. His ftrenuè peractis Regi à Saxonia in
regnum Lotharienfe properanti , Gruone occurrit
uxor fua , domina Cunicunda nomine , jam ex
tans , fed re citò Regina futura. Inde enim Pa
derbronam veniens in fefto Sancti Laurentii ( die
fcilicet X Augufti ) acclamatur , benedicitur &
coronatur , & fit Kunigunda Kuninga , quod La
tine interpretari poteft Regia , Regina. Auctor
Anonymus Vitæ San& tæ Cunigundis apud Bol
landum ad diem III Martii de ea fcribit : Ea
dem beata & Deo dilecta Chunegundis terreno
Imperatori corporaliter , non carnaliter conjuncta
cælefti Regi fuam virginitatem confecravit , quam nienfis lib. 6. Emma Normannorum gemma ve glia uno die
ufque in finem , cafti conjugis confenfu , Deo tefle, nit in Angliam , & diadema , nomenque Regina nejariè tru
VII. confervavit.
Ardoinus fit Poft Ottonis III mortem Ardoinus Dodo elatus , & perfidiam prolatus , omnes Dacos , qui
Rex Italia . nis filius Eporadienfis Marchio exiftimans Re cum pace erant in Anglia , clandeftina proditio
giæ dignitatis atque Imperatoriæ titulum denuò SAC. XI.
ad Italos antiquo hæreditatis jure recidere , İta- An.C.1002 .
liæ Principibus auctor fuit , ut vetus decus re
cuperarent. Itaque Conventu fuper ea re Papiæ,
antiquo Longobardorum more indicto , fre
quenti concilio Rex Italiæ creatur. Superfunt
varia Diplomata ab eodem Ardoino fequentibus
annis data. Unum recitat Guichenonus in Bi
blioth. Sebus . cap . 10. quo continetur donatio
ab Ardoino Italiæ Rege Ecclefiae Sancti Syri
Papienfis facta , pro anima patris fui Doddo
nis , in cujus fine legitur : Datum anno domi
nica Incarnat. M X1 , Kal. Aprilis , indict. IX.
Actum Bobii in Epifcopali Palatio feliciter. Ar
doinum verò hoc anno ante diem XX menfis
Februarii dictum effe Italiæ Regem , oftendit
ejus Conftitutio in Bullario Cafinenfi recitata ,
quâ omnia jura monafterii fancti Salvatoris Pa
pienfis confirmat , data X Kalendas Martii , an
no dominica Incarnat. M11 , anno domini Ar
duini Regis regni 1. Actum in Papienfi Palatio
feliciter , Amen. De bellis inter eum & Hen
ricum Germaniæ Regem geftis , legendus Sigo
nius lib. VIII de Reg . Ital .
A num. IX ad XVI. Ecclefia Hungarica VIII.
fub Santo Stephano Rege & Gjela , quæ Sancti ReligioChrisin
Henrici Germaniæ Regis foror erat , non verò Hungaria
filia , uti perperam ex Cartuitio in Vita fancti floret.
Stephani Baronius habet , maximè florebat.
Quod tamen idem Baronius num . XV de Ginla
Tranfilvaniæ Principe habet, ad annum fequen
tem pertinet. Chronographus enim Hildenshei
mentis ad eum Chrifti annum ait : Stephanus Rex
Hungariæ fuper avunculum Juum Regem Julum
cum exercitu venit : quem cùm comprehendiffet
cum uxore & filiis duobus , regnum ejus vi ad
Chriftianitatem compulit.
Ad num. XVI. Primum Normannorum in IX.
Italiam adventum , qui in annum millefimum Annus ad
decimum fextum convenit , ut ibidem videbi- ventus Nor
mannerum
mus, recentes Scriptores cum Baronio huic paf- in Italiam.
fim anno alligant , ficque Hiftoriam à Veteri
bus non paucis fabulofis narrationibus obfcura
tam magis implicant. Quare fatius erit quod
de Normannis in Annalibus refertur , ad eum
Chrifti annum differre , ut faciliùs è tenebris ve
ritas educi poffit.
Hoc anno Aldulphus Eboracenfis Archie- X.
pifcopus , Sancti Ofwaldi fui Decefforis corpus Translatio
è terra levavit : Ipfe , inquit Thomas Stubius, S.Ofvvaldi
Archiep
duodecimo Epifcopatus fui anno , congregatis Coe- Eboracenfis.
pifcopis , Abbatibus , multifque religiofis viris
Sancti Ofwaldi Archiepifcopi ojja anno Regis Adel
redi XXV , indict. XV , VII Kal. Maii ( le
gendum , XVII Kal. Maii ) feriâ IV è tumulo
levavit , & in fcrinio quod paraverat , honorificė
collocavit. Idem habet Vigornienfis , & ante
utrumque Simeon Dunelmenfis in lib. de Geftis
Reg. Angl. Sed cum Ofwaldus anno CMXCII
fpiritum Deo reddiderit , nonnifi magno er
rore fcribunt , id factum effe anno duodecimo
Aldulfi ejus Succefforis. Ex his intelligimus,
per hæc tempora Sanctarum Reliquiarum
Translationes diebus Dominicis femper pera
&
tas non fuiffe.
Millefimo fecundo anno , inquit Huntindo- XI.
Dani in An
fufcepit. Quo proventu Rex Adelred in fuperbian cidati.
ne
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI . ne fecit maƐłari una eademque die , fcilicet in fe
An.C.ico .fiivitate fan&ti Bricii ( quæ in diem XIII men
fis Novembris incidit ) ; de quo fcelere in pueritia
noftra quosdam vetuftiffimos loqui audivimus : quod
in unamquamque urbem Rex præfatus occultas
miferit Epiftolas, fecundùm quas Angli Dacos omnes
eadem die eadem hora , vel gladiis truncave
runt impræmeditatos , vel igne fimul cremave
runt fubitò comprehenfos. Baronius Weſtmona
fterienfem fecutus anno MXII num . XIII de
hac carnificina agit ; fed Weſtmonaſterienfis
in Chronologia parum accuratus , & Huntindo-
nienfis fequentis feculi initio floruit , eique alii
fuffragantur.
XII. Impio illo facto , quô divina fimul & huma
Ea Carnif na jura temerata funt, Ethelredus Ignavi cogno
na magis mentum fortitus eft. In ea carnificina nec obfi
explicata.
dibus parcitum , nec alteri ſexui , qui recèns in
Infulain firmanda pacis causa venerat . Ita periit
Gunildis Swani Regis foror , & morte fua Dinis
Angliæ Regnum afferuit : nam atroci homicidio
excitus frater , juftiffimâ irâ in vindictam furre
xit , filioque Canuto propterea Infulæ Princi
patum reliquit : Erat Gunildis , inquit Florile
gus , Palingo Comiti , nobiliviro , lege conjugali
copulata ; que prioribus annis cum viro Angliam
ingrella , fidem Chrijli & facramentum baptifma
tis jufcepit. Hæc virago prudentiffima , pacis inter
Anglos & Danos mediatrix exiflens , fe fe obfidem ,
cum viro , & unico filio , quem habebat , Regi
Ethelredo ad pacis fecuritatem dedit. Hac à Rege
cum effet Eadrico duci nequiffimo ad cuftodiendum
commiffa ; poft dies paucos, in ejus præfentia , virum
fuum cum filiofuo, quatuor fecit lanceis proditor ille
Eadricusjugulari : qui & illam noviffimè decapita
ripræcepit. Mulier verò mortem forti animo per
ferens, nec moritura expalluit ; nec mortua confum
pto fanguine vultus fui ferenitatem amifit. Verum
tamen moriens fiducialiter pronunciavit : quod fui
fanguinis effufio , magno toti Angliæ fieret detri
mento.Eadem ferè habet Malmesburienfis . Præ
dictioni refpondit eventus ; nam Dani & Dano
rum Rex Swanus , Gunildis frater , multorum
morte , regnique excidio hoc facinus caftiga
runt. Et qui hactenus furtim , & privato folum
impetu infulam infeftarunt , prædonum tantùm
modo &pyratarum more : nunc juftiffimo Da
norum imperio confcriptus miles , miffufque in
vindictam, acriùs pugnavit ; & pugnantibus ad
fuit , qui innocentes tueri folet , Deus . Fufiùs
hanc carnificinam Alfordus hoc anno narrat.
1 XIII. Lupus Protofpata in Chronico ſcribit : An
Barianfra- no M11 obfidet Saphi Caytus , ( ideft , Dux Ara
fira
tra aob
cenis Sara- bum) , Barum (feu Barium munitum Apuliæ
Jeffum. oppidum ) fecundo Maij ufque ad fan&tum Lu
cam menfe Octobris : tunc liberata eft per Petrum
Ducem Venetiarum . Quod à Chronologo Bari
apud Peregrinium confirmatur . Dux porrò ille
alius non eft , quàm Petrus Urfeolus anno MVI
poft multa inclyta facinora patrata demortuus.
Hujus tamen , nec Juftinianus , nec alii Hifto
rici Veneti , quod meminerin , mentionem
fecère.
91
SAC. XI.
An.C.1003 .
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6496. Anno Bra
Hifpan .
4. C. D 16. P. 28. Mart . Indic . 1 . MXLI.
Anno He
JESU CHRISTI 1003 . giræ
CCCXCIV ,
JOANNIS XVIII PAPE 1. inchoato die
30. Octob.
HENRICI II REG. 2. fer. 7.
BASIL. ET CONST . IMPP 28 .
I.
A Num. I ad IX. in Epitaphio Silveftri II
Papæ à Baronio num. 1. recitato , dicitur Moritur
Sedis ejus luftrale spatium fuiffe , & in fine : Obiit Silvester 11
PP.
anno dominica Incarnationis MILL, indict M.
Maij. D. XII , ab anno enim CMXCIX ad
currentem anni quinque utrimque incompleti
intercurrunt. Quare cum juxta Catalogos annos
quatuor , menfem unum , & dies novem Silve
fter Ecclefiam Romanam rexerit, ordinatus fue
rat die fecunda menfis Aprilis fupradicti Chriſti
anni ; die undecima menfis Maij mortuus eft ,
poftridieque fepultus. Calumniam huic Pon
tifici à Bennone Schifmatico impactam , quòd
fcilicet magus & necromanticus fuerit , epita
phium illud , quod adhuc in Vaticana Bafilica
legitur , everteret , quando filentium antiquo
rum Hiftoricorum deeffet. Joannes Diaconus
Junior in fuo libello de Ecclefia Lateranenfi ait
retrò fub abfida effe fepulturas aliquot Apoftoli
corum quos
corum quos nominat , additque : In eadem quo
que porticu jacet Gerbertus Remorum Archiepifco
pus , qui Papa effectus Silvejter eft appellatus : cujus
fæpe fepulchrum , etiam in ferenijjimo aëre , cum
nonfit in humido loco , aquarum guttas ( quodfatis
eft hominibus admirandum ) vifibiliter emanat.
Baronius num . VI ait , à fe vifam Sancti II.
Adalberti Pragenfis Epifcopi & Martyris Vitam Non eft Au
Silvestri Papa nomine fcriptam , cujus eft exor- va S.
orprime
dium : Eft locus , &c. Eandem Vitam ex Biblio- Adalberti.
theca Cafinenfi erutam Romæ poftea Bzovius
publicavit , & Silveftro fecundo , ut ait , fuo
Auctori vindicavit. Ad hæc Henricus Canifius
Tom VI Antiq. Lect. & Freherus ad calcem
Chronici Bohemorum eandem Vitam , quæ
prior eft inter Adalberti Vitas , ediderunt, hanc
que Freherus Cofmæ Pragenfis Ecclefiæ Deca
no attribuit . Verùm has opinationes Henfche
nius ad diem XXIII menfis Aprilis , quô San
tus Adalbertus colitur , & Mabillonius Sec. V
&
Benedict. vanas effe oftendunt , eamque Mo
nachi Anonymi fœtum effe docent. Hujufmodi
fuppofitionum innumera exempla habemus.
Ad num . IX & feq. In Catalogo Pontificum III.
Rom. ordine VIII dicitur , poft Silveftri II Silvestro 11
mortem ceffaffe Sedem dies triginta tres , qui loannes
accuratè defcripti videntur ; cum dies XIII XVII , &
menfis Junii in Dominicam incidat , quo ideo huic lean
die Joannes , qui dicebatur Sicco , natione Ro- nes XVIII.
manus , ordinatus fuit. Joanni XVII paflim
Scriptores & Catalogi menfes quinque adfcri
bunt , & in fex Catalogis adduntur dies viginti
quinque. Quare obiit die feptima menfis De
cembris , & Joannes hujus nominis XVIII ,
natione Romanus , qui dicebatur Fafanus , or
dinatus eft die vigefima fexta ejufdem menfis ,
in quam Dominica & Feftum San & ti Stephani
Protomartyris incidunt ; cùm tam in laudato
Catalogo VIII , quàm in magno Chronico
Belgico pag. 95. legatur , poft mortem Joannis
H 4 XVII

92 Critica Hiftoric
SAC. XI . XVII ceffaffe fedem dies novendecim. Gerar
An.C.1003 . dus du Bois in lib . X Hift . Ecclefiæ Parifienfis
cap. 3. refert donationem à Raynaldo Parifio
rum Epifcopo Canonicis Ecclefiæ Parifienfis
factam , quam Joannes XVIII refcripto fuo
confirmavit , quod in hæc verba definit : Da
tum IV Non. Decemb. per manus Petri Abbatis
& Cancellarii facri Lateranenfis Palatii anno III
Pontificatus domini Joannis octavi - decimi , &
univerfalis Papa in facratiffima fide beati Petri
Apoftoli , indictione V " anno fcilicet Chrifti
MVI. Quare cùm die fecunda menfis Decem
bris illius anni tertium Pontificatus annum
adhuc numerarit , perfpicuum eft , eum hoc
anno poft eumdem diem Pontificem Roma
num confecratum fuiffe. Qua etiam ex fubfcri
ptione conftat , hunc Pontificem fe ipfum deci
mum octavum appellaffe , ideoque & deceffo
rem fuum Joannem XVII dictum fuiffe. Pon
tifices autem Romanos eodem modo ab Hifto
ricis appellandos , quo ipfimet fe fe in fuis re
fcriptis vocarunt, jam fuprà infinuavimus ; per
peramque Platina , & Baronius , ordinem illum
immutarunt ; cùm fine perturbatione Hiftoriæ
& Lectorum incommodo id fieri non potuerit.
Certè fi quis Martinum Papam , qui fe quintum
appellavit , tertium nominaret , audiendus non
effet ; & tamen non eft major ratio de Martino,
quàm de duobus mox memoratis , nec inde mi
nor perplexitas oritur. Papebrocius refert fub
fcriptionem cujusdam Privilegii àJoanne XVIII
concetfi , ex qua etiam liquet , cum Joannem
XVIII , non verò Joannem XIX , ut eum ap
pellavit Baronius , femetipfum nuncupaffe ,
quod ante eum Onuphrius docuerat , eumque
Joannem XVIII rectè appellarat. Porrò Joan
nes Diaconus Junior in libello de Ecclefia La
teranenfi teftatur Joannem XVII in ea Eccle
fia fepultum effe cum hoc Epitaphio :
Cernitur hic tumulus , qui Præjul dicitur effe,
finguine velit aliquis extinguere. Advolantes igi
Summi Joannis , fic quoque dictus erat. tur, quafi multitudo locuftarum , quidam Exa
The Joannes XVII Papa , inquit idem Joannes ceaftriam venerunt : & urbem totam funditus de
Diaconus. Bruxerunt : & omniaspolia fecum , cineribus tan
IV. Ad num . XIII & feqq . Baronius à Sigeber tum relictis , deportaverunt. His addit Hovede
Martyrium to in Chronico deceptus mortem Sancti Abbonis
S. Abbonis Floriacenfis Abbatis cum præfenti anno copula
Abb. Floria
cenfis. vit ; verum Aimoinus Floriacenfis Monachus
hujus Sancti Vitam elucubravit , annoque MV
libros Miraculorum Sancti Benedicti Abbatis.
In lib. 3. cujus fragmentum recitat Duchefnius
Tom. IV ait Aimoinus : Oylboldo Abbate in
Christo quiefcente , Abbo Deo & hominibus vir
amabilis , à fratribus , Hugone annuente Rege
electus , in gradum fucceffit monaftici regiminis.
Qui præcedente bunc , quo hæc fcribimus anno
( nempe MV) , qui fuit ab Incarnatione domini
MIV in Vafconia partibus , à perfidis illius na
tionis hominibus , nobis præfentibus , innocenter
occifus , martyrii fanguine laureatus ad regna
eft æterna à Chrifto vocatus . Adhæc in Fragmen
to Hiftoriæ Francicæ à LudovicoPio Imp.ufque
ad Robertum Francorum Regem apud Duchef
nium Tom . III pag. 345. de Sancto Abbone
habetur : Qui demum Incarnat. Dominica anno
MIV à perfidis Wafconibus in quadam præfati
monafterii ( nempe Floriacenfis ) Cella marty
rizatus occubuit. Et nunc ufque ad ejus facrum tu
mulum divinâgratiâ magna fiunt miracula. Balu
zius lib. I Mifcell. pag. 411. refert Epiftolam
Encyclicam Monachorum Floriacenfium de
cæde Abbonis Abbatis, in qua ajunt: Wafconum
o nolo gica
- Chro
gladiis felix promeruit feliciter beatorum Mar- SÆC. XI.
tyrum fociusfieri . Paulò pòft : Obiit Idibus No. An.C.1003 .
vemb. die natalis Sancti Brici , qui fuit Archiep .
Turonenfis. Denique illo etiam anno Abbonis
martyrium collocatur in Chron. Floriacenfi
apud Baluziumlib. 2. Mifcell . Varia Abbo
fcripfit Opufcula , ex quibus pauca ad nos per
venère , ut videre eft apud Natalem Alexan
drum Sec. IX & X part. I. Mabillonius Tom . II
Analect . pag. 248. è tenebris eruit Canones ejus
ad Hugonem & Robertum ejus filium Franco
rum Reges , qui funt numero LII , & ad refti
tuendas veterum Canonum lectiones & lacunas
non parùm conducunt , & quo in ftatu Francica
Refpublica eo tempore effet , oftendunt. In ca
Collectione nullas Abbo ex fuppofititiis Roma
norum Pontificum Epiftolis adducit, licet per id
tempus ejufmodi fubdititiæ literæ cæca religio
ne admitterentur , indeque eum præclara erudi
tione exornatum fuiffe nobis innotefcit. Vide
dicta anno CMLXXI num. IV.
Svenus Danorum Rex cùm accepiffet crude V.
litatem ab Eldredo Anglorum Rege in Danos Anglia à
Danis deva
exercitam , Danos, exterofque ad vindictam vo- ftatur.
cavit , & termino ftatuto adveniente ad naves
immenfus illico cucurrit exercitus. Ipfe Rex pacis
gratia Rotomagum ad Richardum Normanno
rum Ducem hujus nominis II venit , & pacem
continuam inter je firmaverunt. Ea videlicet lege,
ut per fuccedentia Danorum Regum , Normanno
rumque Ducum ac eorum hæredum tempora , fir
ma perpetualiter inter eos maneret , inquit Gem
meticenfis lib . 5. cap.7. qui fubdit, Svenum con
tinuòAnglorumRegnum ultricibus flammis tra
didiffe , & tam Eboracenfes , quàm Cantuarios
& Lundonienfes, cum viderent fe à nullo juvari,
ejus poteftati ſe ſubdidiffe . Huntindonienfis ve
rò lib. 6. pag. 360. millefimo tertio anno , inquit,
ira Daci exarferunt dignâ , ficut ignis : quem
nus : Anno millefimo tertio Rex Danorum Swein,
per incuriam & proditionem Normannici Comitis
Hugonis , quem Regina Emma Domnoniæ præfecit,
civitatem Exeftram infregit , fpoliavit , murum
ab orientali ufque ad occidentalem portam defiru
xit : & cum ingenti præda naves repetiit. Narrat
pofteaSvanum feu SveonemWiltonienfem pro
vinciam ingreffum , Aelfrici Ducis , qui An
glis tunc præerat , proditione , devaftafie & in
cendiffe , & fimili modo Serbiriam præcipuum
oppidum confumpfiffe , ac poftea fuas naves
repetiiffe.
In Germania Henricus Rex validas copias VI.
Hermanno Sueviæ Duci , qui ad Germanicum Germania
bello civili
Regnum afpirabat, objecit. Is tamen Argentinam turbata.
Wicerino Epiſcopo infeftus , proditione cepit .
Urbs fædè direpta, beatæ Virginis ædes expila
ta & incenfa , infcio licet aut invito Hermanno .
Eamdem prædandi licentiam Henrici exercitus
fibi depofcebat , quod facinus Rex averfatus ,
copias in Franconiam abduxit, tandemque Her
mannus viribus fuis diffifus Regi fe fe fubmifit.
Quæ fufiùs à Germanicis Scriptoribus narran
tur. Hic tantum afferam Chronographi Hildenf
heimenfis verba ad hunc Chrifti annum : Heri
mannus Alemannorum dux Regis electioni ali
quandiu refiftens , Regiæ fe poteftati fubdidit , &
interventu
 1

in Annales C. Baronii . 93

SEC. XI. interventu Regina & Principum in fuo honore per
An.C.1004. manfit. Heinricus Berhtbaldi Comitis filius , &
Bruno frater Regis , & ambo Bolizlavones ( ideft,
Boleslai ) Poliniacus videlicet ac Boemicus , à Re
ge infideliter majeftatis rei deficiunt. Sed Henri
cus ad Regem veniens , refugiens in Givekan
fteim cuftodia mancipatur. Bruno tamen anno fe
quenti Gisle matris operâ Regi reconciliatus eft,
ut habet idem Chronographus .
---CEL
Scriptifque tractandam fufcepit , eamque etiam SAC. XI.
An.C.1004
tractatam , & validis munitam rationibus pu
myfterium
blicavit , ut patet ex Epiftola I ad Adeodatum, defendit.
quâ tria ad falutem neceffaria effe docet , nempe
myfterium Trinitatis, Baptifmi rationem & cau
fam, veritatem denique Corporis & Sanguinis
Chrifti in Euchariftia : In his tribus , inquit ,
multi nimis carnaliter intuentes , dum plus carna
lem fenfum , quàm fidei arcana myfteria contem
plantur , in abruptum perniciofi erroris præcipi 1
tium devoluti , nec rerum veritatem , nec facra

Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6497. mentorum virtutem percipiunt , & ideo ab unita
Hifpan. te Ecclefiæ divifi , dumfieri nolunt difcipuli verita
MXLII. 5. BA. D 17. P. 17. April. Indict. 2 . tis , magiftri fiunt erroris. Pratermia itaque
Anno He
JESU CHRISTI 1004 . luce veritatis , tenebrofas proponunt calumnias , &
giræ
CCCXCV , facras Scripturas verbis facrilegis nituntur adulte
inchoato die JOANNIS XVIII PAPE 2.
rare , autfurtivis erafionibus recidere. Defcendit
18. Octob. HENRICI II REG. 3 .
fer. 4. poftea ad quæftionem de myfterio Euchariftia
BASIL. ET CONST . IMPP. 29. propofitam, eamque pluribus ac doctè folvit.
Ad num. VIII &feqq. Mortuus eft hoc anno IV.
Joannes Canaparius , infignis Monachus mona- Moritur
J. Num. III ad VIII Refert Baronius ex loannes
Leuthericus A Francia Regis, politi ,
7. Canaparius
21 Senonenfis
Archiep. ob Leuthericum Senonenfem Archiepifcopum , qui cum laude mentio in priori Vita Sancti Adal- Monachus.
6
motam de olim Gerberti poftea Summi Pontificis difcipu berti Epifcopi Pragenfis & Martyris . Baronius
Euchariftia lus fuerat , de veritate Corporis & Sanguinis num . XI ejus Epitaphium recitat , in quo dici
queftionem Domini in Euchariftia dubitantem à Roberto Re tur: obiit menfe Oct. die X II indi&
t . III, quæ à
increpatur. ge acriter increpitum fuiffe , hincque increbre
Kalendis Septembris hoc anno Romæ obtine
icere cœpiffe rumorem illius blafphemiæ, quam bat ; Romæ autem ac in Italia Indictiones à
poftea Berengarius Turonenfis apertè profeffus Septembri inchoatas fuiffe , innumeris exem
eft. Ex verbis tamen Helgaldi clarè evinci non plis liquet.
poteft , Leuthericum de veritate Corporis Chri Henricus Germaniæ Rex Ardoino Italiæ Regi, V.
iti dubitaffe , fed hoc tantùm , quòd dignos pu antequam eo in regno fe fe confirmare poflet , Henricus
tarit , accipere corpus Chrifti , non verò indi occurrendum exiftimavit. Chronographus Hil- Germania
Rex corona
gnos . Ut ut fit, hinc hærefeos de Euchariftiae densheimenfis ad hunc Chrifti annum hæc re- tur Rex
myfterio fumi poteft exordium. Nam poftquam fert de Henrico Palidi non longè à Merfeburgo italia .
Leuthericus , inquit Bulæus Sec . III Hift. Uni commorante : Illò ad eum Epifcopus Veronenfis, ac
verfitatis Parifienfis , qui ab omnibus Vir do alii quidam Primores Italici regni venerunt cum
&tiffimus habebatur , quæftionem illam movere Regiis muneribus. Hermannus verò Contractus
cœpit, licet eo increpito & tacere juffo , non de ex editione Canifiana : Heinricus Rex per Vero
ftitere tamen curiofi novitatis eamdem in Scho nam Italiam cis Padum petens , omnes fibi par
lis agitare. Tumque Fulbertus Gerberti quoque tium illarum civitatesſubjecit. Papiam ipfa , qua
difcipulus , qui Scholas Carnotenfes regebat , à coronatus eft die , irrumpens , gladio & igneperdo
difcipulis rogatus , ut quid fentiret , quidve muit. Inde acceptis obfidibus in Saxoniam re
fentiendum foret , explanaret , eamdem in fcri verfus , poft paucos dies in Sclavos arma convertit.
ptis tradidit , & veram, orthodoxamque fenten Bobemanifque ad priftinamfervitutem , tributum
tiam propugnavit. Admonuit autem Leotheri que redactis Bolizlaum etiam Ducem Sclavorum
cum, ut cautè circumfpiceret quid rei moliretur ; Bolanorum ( ideft , Polonorum ) cum tota gente
Proreta navis Regia , inquit , cautus & circum fua fubjugavit ; & in Saxoniam victor rediit.
fpectus efto. Terreni fpiritus infolenter affibilant. Erravit itaque Sigonius lib . VIII de Reg. Ital.
Fluctus hujus feculi intumefcunt : promontoria ubi non folùm hanc Henrici Regis expeditio
mundana poteftatis pericula minantur , & mortes nem cum anno fuperiori connectit ; fed etiam
more pyratarum infidiantur hypocritæ. fcribit , exercitum Henrici in fugam conje&um
II. Fulbertus ex Magiftro Scholarum Ecclefiæ effe , huncque Arduinum atque Italiam in præ
Floret Ful Carnotenfis Cancellarius creatus , & non multò fens omittere coactum. Henrici tamen expedi
bertuspofica
Epifc.Car poft præfentem annum ejufdem urbis Antiftes tionem Italicam in annum fequentem differt
notenfis. renunciatus , omnium fui temporis Doctorum Ditmarus lib . VI , & pluribus narrat , eique
doctiffimus habebatur , & ab omnibus propter ftandum exiftimo .
ingentia merita fufpiciebatur. Familiariflimus & Refert ibidem Sigonius per hoc tempus tres VI.
amiciffimus fuit Sancto Abboni Floriacenfi Abba populos parùm adhuc in Italia aut rebus geftis, Initium
ti præfenti anno martyrii gloria coronato , ut aut Principum beneficiis ad memoriam homi- trium Re
rumpublica
fuperiori diximus,ibique dicta ad præfentem an num celebratos , præclaris rebus gerendis uni rum in
num retrahenda. Extat enim Epiftola Fulberti verfos Italiæ oculos in fe convertiffe,nempe Ge- Italia,
ordine XXI ad Abbonem , quæ his verbis in nuenfes , Pifanos & Florentinos. Genuenfes & Pi
choatur : Pleno virtutis & gratiæ circumfufo cha fani ad inferum mare locati , exemplo Veneto
rijjimo patri Abboni Fulbertus fuus. Quanam terra rum , qui fuperum incolebant, rem tractare na
falutatione digner , ô facer Abba ! omagne Philo valem , non mercaturæ folùm , ut antea ; fed
Sophe , quod rependam muneris ſancta amicitia , etiam rei militaris causâ cœperunt. Occafionem
quam promiferunt figna gemmate facundia , vix dedèrè Saraceni , qui pyraticam exercendo navi
aftimarefufficio. gationem Italiæ prope omnem ademerant. Flo
III. Poftquam quæftio de Corpore Chrifti in Eu rentini verò cum fe terreftribus quærendis opi
Euchariftia chariftia mota fuit , eam fibi Fulbertus in Schola, bus dedidiffent , deinde cum vicinis bella ferere
nunquam
 94 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. nunquam deftitêre. Harum tanien Rerumpu- nibus illibata confervari jubetur , Judais , Paga- SEC. XI.
An.C.1004. blicarum initium tenebris plenum . nifque infeliciores in ipfis fui exordiis abrumpere An.C.1005 .
VII. Huntindonienfis lib. 6. ad hunc Chrifti an non formidant. Epifcopis hinc inde fedentibus ,
Dani An- x
gliam vexa num fcribit : Svain Rex Dacorum fortiffimus , diuque filentibus , pars de quo diceretur nefciens,
re non defi cui Deus regnum Anglia deftinaverat , cum navi pars perfonam , de qua dicebatur , multum vel
munt.
bus multis venit ad Norwic , & eam prædatus eft , amans vel timens , quid dictis Regalibus refpon
& combuſſit. Quod Usketel (legendumWisketel) deret , prorsùs ignorabat. Mens enim male fibi
Dux illius provincia videns , fecit pacem cum exer confcia , dum ea quæ non vult , audire computatur,
citu , improvifum ejus adventum fuftinere nonſaf fit ftupida , vox refugit , verba dilabuntur Japien
ficiens. Infra pacem verò exercitus poft tres hebdo ti coram pofitus honeftiùs ei videre filere , quàm lo
madas furtim perrexit ad Tedford ( feu , ut alii qui. Rex quem fallere nemo poterat , quia erat
habent , Theodfordam ) & eam prædatam com homo literis apprimè imbutus , eloquentiâ facun
bullit. Quod comperiens Dux Ulfketel mane ex diffimus , ad regendum Dei timore vivacijfimè
improviſo cum parva manu revertenti ad pupes oc adftrictus , motum cordis patientiæ frænis reftrin
currit exercitui , quibus graviter & diu refiftere, gens , facra Scripturæ exemplis eos aggredi bone
fed non fuffecit perfiftere. Idem habent Hovede tius effe judicans. Ecce , inquit , ecce vos eftis
nus & Vigornienfis ; qui ultimus addit, emicuiffe loca quidem fan&torum Sacerdotum tenentes , & in
in hac pugna Anglorum Ducis virtutem , & pe meliori cathedra , quàm fediffet , Moyfesfedentes,
nes Danos cum multo eorum fanguine vico utpote vices domini poffidentes , qui & boni canes,
riam ftetiffe. Malmesburienfis verò lib . 2. de & fancti arietes pro vitæ merito dici debueratis,
Reg. cap. 10. ait : Ita ut quamvis nomen victoria, contraria vice , inverfoque ordine canes muti non
ad hoftes conceffiffet , multò plus afflicti qui vice valentes latrare , eftis effècti , ipfique cæcitate mul
rant, quàm qui victifuerant , æftimarentur. Nec tati , dumfubditis ducatum præbere cogimini , &
Sane piguit Barbaros veritatem confiteri ; cùm ductor & fequens ambo in foveam præcipitamini.
multoties illam victoriam deplorarent. Ecce , inquit , Conradus Dux Auftrafiorum con
fanguinitate nobis , & quicumque in tota patria
nobilioresfunt, cunctis affinitate conjunctus , uxo
rem duxit fic fibi propinquam , fic proximam , ut
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6498.
Hifpan. ficut timemus , non modo ipfi ; verumetiam omni
MXLIII. 6. G. D 18. P. 1. April . Indi&. 3 . patria offenfa Dei citiffimè , & , ut dicitur , pro
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1005 . foris adeffe videatur. Parumque minus crimen
CCCXCVI malis tacentibus judicatur , quàm ei , qui idem
inchoato die JOANNIS XVIII PAPE 3. fcelus audacter , &fine peccati æftimatione perpe
8. Octob.
fer. I. trare cernitur.
HENRICI II REG. 4.
Domnus Adelbero Metenfium venerabilis Pra- III.
BASIL. & CONST . IMPP. 30.
ful, fanguinitate & affinitate Regi adfidenti , & Inparticu
Lari propter
cunctis , qui ex magni Henrici ( Aucupis dicti , nuptiasCon
I. D num. IV. Ditmarus lib. VI mentionem Germaniæ Regis ) linea defcenderant , apprime radi Au
SynodusTre A
facit magnæ Synodi in Germania Tremo conjunctus , buicfacra Synodo interfedebat ; &, utfirafiorum
monienfis. nia, quæ Urbs eft Weftphalia , hoc anno in die Ducis
erat cunctis Confacerdotibus nobilior , excelfior- Mathilda,
Non. Julii celebratæ , cujus Acta defiderantur, que , fic nobiliori celfiorique fella inter fuos promi
indeque quilibet de Decretis in ea habitis fuo nebat. Hic Regis objurgationem ultrà ferre non
modo difcurrit. Verùm Tom. I Bibliotheca valens, & tacere ampliùs inhoneftum judicans : In
Labbeanæ recitatur Vita B. Adalberonus Metenfis terim , inquit, atatis fanè titulis & fcientiæ præro
Epifcopi àMonacho Anonymo , eique coævo gativa locum quidem loquendi cum fratribus no
fcripta, qui hæc de illa Synodo narrat, quæ quia ftris dantes , & honorum canis , fenectutique divino
Tom. IX Concil. non memorantur , hic refe præcepto exhibentes , quò dicitur , coram cano ca
renda duxi : Domnus Henricus Rex , inquit Ano pite confurgas , quia majeftatis veftræ potentiam ,
nymus , qui tertio Ottoni divo Imperatori , ad domine mi Rex , ad dedecus noftri Ordinis objur
regnandum quidem , necdum autem ad imperan gationi & invectioni plus plufque videmus verba
dum in tota Germania , quæ citra Rhenum eft , & augere, tacere ultrà verè fatemur ; & qua recta
in Lotharii regno , quod cis Rhenum eft , fucceffe Junt non dicere , non folumftultitia ; fed quod max
rat , colloquium Synodumque confcivit. Ubi omnes jus eft magna verecundia deputamus. Dominus Otto
pene regnifuifummos Sacerdotes coadunans , & ex Dux, pater iftius venerabilis Conradi Ducis, nobis
diverfis diverfa difputans , inter difputandum ipfos confedentis , natus ex filia magni Ottonis eft , cujus
ejufdem Sacerdotes acerrimè congreditur , Cur vi foror Girbergia deditfiliamfuam Conrado Burgun
delicet in fuis Diœcefibus & Diecefanis , ea quæ dionum Regi. Ex Conradi autem filia nata eft do
Synodali ac per hoc fpirituali falce fecanda erant, mina Mathildis , hujus Conradi affidentis uxor.
non refecarent , ac gladio Spiritus fan&ti putrida , Hoc ergo genealogiæ ordine , quiafratres , fororque
& malè fana à membris fidelium abfcinderefuper in fupputationem non admittuntur , confanguinitas
federent. Mirantibus omnibus quid fibi verba Re horum non plus quàm fecundo loco elongari prava.
gis , tam diftri&tiffima vellent , quòve tenderent , let. Conradus itaque Dux Auftrafiorum , cujus
Rex admiratione eos abfolvere curavit , quidve occafione hæc Synodus congregata filius fuit
prætenderet , palam fecit. Ottonis , hic verò Conradi Lotharingiæ Ducis, "
il.
Inter multa , inquit , quæ in regno noftro , fuif qui Lindgardam filiam Ottonis M. ex Editha
Celebrata
que Parochiis corrigenda funt , parentes ficfibi pro priori conjuge fibi matrimonio junxerat. Witi
in nuptias
ob gradu xime conjugio copulantur , ut Deum non timentes, chindus enim in fine lib. 2. de Edithæ Reginæ
prohibito & Deum non reverentes , etiam tertii loci confan morte loquens , ait : Reliquitfilium nomine La
pactas. guinitatem , quod nefas dictu eft , ad copulam dolfum , filiam quoque Liudgardam nomine , que
adjciffere non refugiant , & lineam , quæ ad fepti nupferat Chuonrado Duci,nempe Lotharingiæ ,de
mam ufque generationemfacris canonum inflitutio quo fuo loco egimus. Gerberga verò Ottonis M.
foror
 in Annales C. Baronii .
95
SEC. XI. foror Ludovico Tranfmarino Francorum Regi erat omnium fui temporis mitiffimus atque pacifi- SÆC. XI .
An.C.1005 nupfit ; quo ex matrimonio prognata Mathildis, cus , non multa militari manu , fed Clericorum An.C.1005 .
conjugio copulata cum Conrado Burgundiæ in hac Synodo
& honeftiffimorum Laicorum dulciffimo comitatu, luxit.
Transjuranæ Rege. Conradus ex Mathilde filias ufus eft , & propter id in redeundo , verens , ne
quatuorfufcepit , fcilicet Gifelam, Gerbergam, fortè in via hoftis infidias pateretur , ab itinere
Bertam , & Mathildem , & ex Gerberga feu Gil parum quid declinare dignum duxit , & cedere
berga Herimanni Ducis Alemanniæ uxore, pro magis ad horam , quàm vefania furentis Princi
genita Mathildis Conradi Auftrafiorum feu Ca pis locum cædis , aut alicujus alterius malignitatis
rentanorum Ducis uxor , de cujus matrimonio dare voluit. Dei autem Omnipotentis & Chrifti
hic agitur. Hermannus Contractus in auctiori ejus ineffabilis pietas , & æterna clementia aliter
Chronico , ubi Conradum Carentanorum Du quàm domnus Pontifex crediderat , rei eventum
cem , feu Auftrafiorum femper appellat , ad an miferando difpofuit , & disponendo præordinavit,
num MXII mortem ejus recitat , aitque fratrem dum fpiritum furoris & malignitatis , dum vim la
fuiffe Gregorii V Papæ, & patrem alterius Con trantis & turbulenti vertigine in eum pavorem in
radi , qui cum Conrado Salico ejus patruele pro eumque timorem commutavit , ut eo impetu eaque
Germaniæ Rege propofitus eft. Porrò ex lau virtute , qua Dei fervum ante perfequi moliebatur,
datis Adalberonis verbis in hac Synodo prolatis nunc fugere ac retrò ire , viribus , quibus poterat,
detegitur error Blondelli in Pleniori Alfertione aggrederetur , ac magis capi timeret , quàm cor
Genealogia Francica pag. 35. & feq. ac aliorum pore elaboraret. Duabus igitur diebus fugæ fidem
qui Ottonem Francorum Ducem filium faciunt committens , donec in tuto fe effe credidit , femper
Ludolfi primogeniti Ottonis Magni ; cùm tamen fe à domno Pontifice , & fratre ejus Duce Theode
non ex Ludolfo , fed ex Liudgarda ejus forore rico infequi exiftimabat memoratus Conradus ;
natus fuerit , ut magis infrà videbitur. Hæc noftri verò nihil aliud quàm patriam repetere , &
enim difficultas nondum hactenus foluta fuit , ad id fumma feftinatione conabantur : & quia &
& utraque opinio fuos habet fectatores . tempus pofcebat , præter pacem , & ea quæ pacis
IV. Pergit Anonymus : Hac beato viro retexente, funt videlicet metere , charis domefticis utilia ad
Plures Epi tanta ira , tantaquefimultates in ipfa Synodo exur miniftrare. Ita Auctor ille Anonymus , quod
fcopi illicitis
Conradi gere cœpère , ut nifi effet ea nobilitas , qua cælo, nullus ante eum nos docuerat. Geftorum in hac
nuprin fa terra , marique ultrâque inclytus effulgebat Conra Tremonienfi Synodo narratio in proximam Con
vent.
dus Dux , de quo res agebatur , & quicumquefue ciliorum editionem inferenda erit. Antequam
partis erant , neque Deum , neque majeftatem Re Vita beati Adalberonis Metenfis Epifcopi è te
giam reverentes , neque Sacerdotibus , quorum nebris erueretur , hujus Synodi caufa igno
maxima & boneftiffima multitudo præfens aderat, ta erat.
aliquid honoris exhibentes arma furoremque Adalbero , cujus eximiæ virtutes in ejus Vita VI.
corripuiſſent , & ad infaniam exfatiandum quid fuse referuntur , fub hujus anni finem ad fupe- Moritur B.
Adalbero
quid mali manus roburque inferre poffet , non omi ros evolavit. Scribit enim laudatus Anonymus : Epifc. Me
fififfet. Aderat huic magis feditioni , quàm Synodo Sufcepit Epifcopale officium anno ab Incarnatione tenfis.
dominus Theodericus , frater quidem hujus domni domini noftri Jefu Chrifti CMLXXXIV ,
noftri Adelberonis Pontificis , dux eorum , qui cis XVII Kalendas Novembris. Ordinatus eft eo
citraque Mofam , Mofellamque refident , & hæc dem anno V Kalend. Januar. Tranfiit ex hac luce
que agebantur , quæque jujiè diſponebantur , fua ad beatam vitam & verum lucem anno domi
auctoritatefirmabat , atque corroborabat , nuptiaf nice Incarnat. millefimo quinto , indictione tertia
que inlicitas cum reliquis Ducibus , Comitibufque, ( à Natali nempe Chrifti deducta ) , regnante
& quod majus eft, Sacerdotibus Deo, & rectitudini Heinrico Rege , anno regnifui VI. Verùm loco
ac Regia juftitiæ faventibus damnans , & bu VI , legendum IV, ut manifeftum eft. In prin
manas iras non formidans , æquitatis lance , quæ cipio ejufdem Vitæ dicitur , Adalberonem decef
Dei erant , liberrimè decernebat. Aderant etiam fille XIX Kalendas Januarii. Meuriffius in Hi
in bac venerabili Synodo primi & præcipui Sacer ftoria Epifcoporum Metenfium , cùm laudatam
dotes , Willigifus Moguntinus Præful , Heriber Vitani non vidiffet , initium & finem Epifcopa
tus Colonienfis itidem Praful , Wormacenfis , &c. tûs Adalberonis detegere non potuit , aitque
Argentenfis , Walterus Spirenfis , Notgerus Leo mortem ejus in Necrologio Ecclefiæ Cathedra
dienfis, Hezel Wiziburgenfis , Haimo Verdunenfis, lis infcribi ad diem XIV menfis Decemb. in
Bertaldus Leucenfis , aliique quamplures , non fo Codicibus verò MSS. ad diem XV ejufdem
lum ex Lotharii regno ; verum ex omni Germania, menfis. Sed ex his diebus alter ad mortem , al
quorum pars favore , pars timore nobilis perfonæ ter ad fepulturam referendus , juxta regulam à
hinc inde agitati , hinc inde deffluentes pauci ad nobis toties inculcatam. Quid poft Adalbero
modum , at ipfi interfuos præcipui Deo dilectiffimi nis hujus nominis II mortem contigerit , fum
Adelberoni , & dictis ejus juftiffimis teftimonium mariè refert Sigebertus ad annum MIX : Hen
veritatis exhibentes egerunt , ut inter verum fal ricus Imperator Metis urbem obfidet propter Deo
Jumque diffidii & difcordia non modica difceptatio dericum fratrem uxoris fuæ ( nempe Sanctæ Cu
fieret , quam etiam ipfe Rex omninò fedare non po nigunda ) contra fe rebellantem , qui Epifcopa
tuit. Verum nifi effet domni & Pontificis noftri tum ipfius urbis ufurpaverat. Dux enim Moſel
Adelberonis incomparabilis nobilitas , furor cacus lanorum Deodericus poft fratrem fuum Adelbe
& infania mifera arma etiam , telaque corripuif ronem , dato Metenfium Epifcopatu filio fuo ad
fet, & ad homicidium ufque ira commotione per huc puero ( de confenfu nempe ejufdem Henri
zingere contigiffet. ci Regis , à Sigeberto Imperatoris nominati )
V. Hac igitur fimulatione , his odiis infeftiffimis tutorem eifubftituit ipfum Deodericum , qui puero
Adalberonis difceffum eft , & unufquifque ad propria redire fe urbe exclufo , & Epifcopatu ufurpato , ipfum etiam
Epifc. Me
tenfis ma finabat. Sed domnus Pontifex,dum ex patria pro Deodericum Ducem ( nempe Mofellanorum )
gnanimitas pria recedens , ad Regale colloquium perrexerat , bello capit. Urbe ergo per obfidionem deſolata , tan
nibilborum metuens , nihil horum æftimans , quia dem pax convenit. Puero illo demortuo Dee
dericus
 96 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. dericus hujus nominis II pacificè Ecclefiam pliciter loquendo , dixiffet , Comburi deberet ho- SAC. XI.
An.C.1006. Metenfem rexit , inter celebres hujus Ecclefia moille; ac non longè pòft audiiffet , apoftatam An.C.1006.
Præfules connumeratus . illum à populo combuftum . Ob hoc igitur ve
niens Romam cùm appropinquaret porta Civitatis,
exutus proprio indumento , pinifque circumdatus
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6499 . in utroque latere verberari acriter , ac duci verbe
Hifpan. . rando fe fecit , publicè fpectante populo in Ecclefia
MXLIV. 07. F. 19. P. 21. April. Indi&. 4.
B. Petri Apoftoli , facta ibi confeffione lachry
Anno He
JESU CHRISTI 1006. mabili , & poft hæc femel & iterùm ob ean
giræ
CCCXCVII , JOANNIS XVIII PAPE 4. dem caufam Romam profectus eft , cœpitque
inchoato die Dei gratia fe in eo per figna ac miracula ulterius
27.Septemb. HENRICI II REG. 5 . declarare.
fer. 6.
BASIL. ET CONST. IMPP. 31 . Dani iterùm in Angliam ad eam deprædan III.
dam reverfi funt : Anno fexto ( poft millefimum , Anglia à
Danis afflis
erga
BambI. Num. I ad IV. Henricus Germaniæ Rex inquit Huntindonienfis pag. 360. ) cùm Svain "Eta.
A Bambergam Franconiæ oppidum à puero ( Danorum Rex ) vir audacijjimus cum magna
fit civitas
Epifcopalis. dilexerat , & uxori in dotem allignarat. Cùm claffe rediiffet ad Sanwic ; quem femper comita
1
itaque in fobole acquirenda nulla fpes remaneret bantur tres focia , pradatio , combuftio , occifio ,
ei, ut ipfemet in Synodo Francofurdienfi dixit, frenduit omnis Anglia , & commota eft , velut
Epifcopatum in eadem civitate inftituit , lite arundinetum Zephiro vibrante , collifum . Quo
rafque obtinuit à Joanne Papa Tom. IX Concil. cumque autem pergebant ; quæ parata erant , his
recitatas , in quarum fine legitur : Scriptumper lariter comedentes , cùm difcederent , in retri
manus Petri Notarii & Scrinarii S. R. E. in men butionem procurationis reddebant hofpiti cædem ,
Je Junio Indist. V, ideft , anno Chrifti M VII. hospitio flammam. Auxit miferiarum cumulum
Quod Privilegium magnus Epifcoporum nu inteftina difcordia : cùm quafi non fufficeret
merus in Synodo Franconofurt habita unanimi Danus ad fundendam fanguinem , Anglus in
ter laudarunt , & fuis fubfcriptionibus corro Anglorum jugulum arma convertit : Dux per
borarunt , ut in fine laudati refcripti Apoftolici fidus Edricus , inquit Florilegus ad hunc Chri
legere eft. Quare Concilium illud non hoc fti annum , Ducem nobilem Etheljianum , apud
anno , ut Baronius putavit , fed fequenti con Salosbesberiam , ad magnum , quod præparave
gregatum , & quidem die prima Novembris , rat , convivium invitavit : ad quod cùm invita
quo Joannis Papæ literæ ab omnibus fubfcri tus veniffet , quarta convivii die ipfum in ſylvam
ptæ. In tabulario enim Ecclefiæ Bambergenfis, venatum duxit : ubi , cunctis circa venationem •
ut Tom. IX Concil . pag . 784. videre eft , legi occupatis , quidam carnifex , nomine Codwinus ,
V
tur : Anno dominica Incarnat. MV 11 Indict . quem Eadricus antea donariis corruperat : ex in
Kal. Novembris , regnante piiljimo ac fereniffi fidiis fubitò profiliens , Ducem Æthelftanum ne
mo Henrico fecundo , anno Regni fui V1 , pro fariè nimis peremit. In cujus rei ultionem ,
Statu & augmentofanctæ matris Ecclefiæ , in loco duo filii ejus , juffu Regis Ethelredi excæcati
Franconofurt dicto , magna Synodus habita eft , & funt.
celebrata. Quare tam Hermannus Contractus
ex editione Canifiana , quàm Chronographus
Wirziburgenfis à Baluzio Tom. I Mifcell. edi
ANNO PERIODIGRECO-ROMANE6500. Anno Era
tus hanc inftitutionem cum anno fequenti accu Hifpan.
ratè illigarunt. Præfata autem indictio V vel à OS. E.D1 . P. 6. April . Indict. 5. MXLV.
Anno He
Natali Chrifti , vel à Kalendis Januarii inchoata. JESU CHRISTI 1007.
San&tus Fulcrannus Lodovenfis in Gallia giræ
11. CCCXCVII
JOANNIS XVIII PAPE 5.
inchoato die
Moritur S. Narbonenfi prima Epifcopus migravit ad Do
Fulcrannus HENRICI II REG. 6. 16 Septemb.
Epifc. Lodo- minum anno generationis Chrifti MV1 , Idus
fer. 3.
venfis. Febr. IV feria , VIII ferè diei horâ tranſactâ , BASIL. & CONST. IMPP. 32.
latantibus celis pro fuo concive , terris ploranti
amiffo Paflore. Manfit autem in Epifco num. II I.
bus proausLX &diebus IX, inquit Bernar- Arecenter Hiftorici uadunt hoc anno Fulbertus for
,mmuniter
patu annis LXII
dus Guido Epifcopus Lodovenfis , qui paulò confecratus fuit Epifcopus Carnotenfis , & qui- Epifc. Car
notenfis.
pòft initium feculi XIV eam Ecclefiam rexit, dem à Leotherico Senonenfi Archiep. ut ipfe
in ejus Vita à Bollando ad diem XIII Februarii met Epift. XXIII indicat : Multum amoris at
fecitata. Quare Sanctus Fulcranus die quarta que fidelitatis tibi , Pater , me debere cenfeo , per
menfis Februarii anni CMXLIV , in quam cujus manum à Deo benedictionem & facram
Dominica incidebat , ordinatus fuerat Epifco unctionem accepi : unde animus meus ita pendet
i
pus, & nonnif librar iorum errore cap.I ejufd em ex tuo , ut quidquid te jufta ratione aut contri
Vitæ legitur , eum Narbo næ ab Imeric o Archi flat , aut hilarat , idem me , fi refcifcam , fimili
præfule confecratum fuiffe pridie Non. Febr. modo afficiat. Factus Epifcopus à docendo non
anno generationis Chrifti CMXLIX. Legen deftitit , fcholamque habuit difcipulorum , un
dum enim , CMXLIV. Librarii fæpe V in dequaque confluentium frequentia pernobilem:
X mutant. Quia verò bonarum mentium eft, ibi quamobrem Adelmannus in Epift. ad Berenga
culpam timere vel agnofcere , ubi culpa non eft , rium eam vocat Academiam. Hujufce Viri
inquit Guido cap. 4. remordebat Fulcrannum complures , infignefque , tum Clerici , tum
multum confcientia fua , quòd cùm fimpliciter Monachi difcipuli fuiffe perhibentur : impri
quidam fabularentur coram eo de quodam Præ mis Olbertus in Lobienfi cœnobio educatus
fule , quod apoftata à cultu Chriftianitatis & deinde Trecis , Parifiis & poftremò Carnuti
fidei , ac nequiter Judaizando grande in populo literis imbutus , poftea Burchardi Epifcopi
fcandalum fufcitaffet, non infinuando., fed fim Wormatienfis magifter. His adde Auge!rai
, ነ
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI. num Picardum , Centulenfis Monafterii mona
An.C.1007 chum , de quo in Chronico Centulenfi lib. 4.
cap. 1. dicitur : quia in difcendo multum glifcebat
recepta à patre nomine Ingebardo non minima re
verentia digno licentia longè fepofitâ fcrutatus eft
Scholarum Magifteria , more fcilicet prudentifi
ma apis , quæ circuit diverforum florum arbusta ,
ut mellis dulcore fua repleat receptacula. Deni
que multorum experientia probatum & liberali
bus ftudiis ornatiffimum Civitatis Carnotena ve
nerabilem Epifcopum ac multo honore vocitandum exigentes inferias. Quis poffit enumerare , quoties
FULBERTUM præceptorem adeptus eft atque exercitum congregaverit ? quoties naves fabricari
didafcalum. Hic ei monitor , hic tam morum jufferit ? quoties Duces undecumque vocaverit, &
quam literarum fuit inftitutor. Gaudebat vene nibil borum unquam procefferit ?
rabilis Praful de tanti difcipuli folatio , relevaba
tur tam idonei auditoris indujiria atque ingenio.
Tandem igitur Grammatica , Muſica atque Dia
lectica optimè inflru&tum Centulum remittit tyro
nem amiciffimum , jam tunc Sacerdotio ornatum ,
quem velut grandem thefaurum recipit pia con
gregatio Centulenfium . Eundem Fulbertum fub
extrema Epifcopatûs fui tempora audivère
Adelmannus Clericus Leodienfis , & Berenga
rius Turonenfis , multique alii percelebres :
adeò ut quandiu Fulbertus vixit , nulla in Fran
cia Schola celebrior fuiffe videatur , quàm Car-
notenfis , ut inquit
Parifienfis Sec. II.
II. Hoc anno Harigerus Laubienfis Abbas , poft
Moritur
quam Monafterium illud pie prudenterque per
Hangers
Abbas Lau annos feptemdecim rexiffet , e vivis exceffit :
bienfis. Obiit Fulcuinus Abbas , inquit Continuator
Chronici Laubienfis , anno dominica Incarnat.
CMXC. Poft hunc Herigerus fubflitutus eft , cu
jus virtutum dotes defcribere fuperfluum puto ;
cùm apud exteros etiam , & vita & fcientia cla
rus extiterit. Scripfit gefta Pontificum Leodien
fium , &c. Congeffit etiam contra Radbertum mul
ta Catholicorum Patrum fcripta de Corpore &
Sanguine domini. Obiit in fenectute bona an
no Incarnat. Dominica MVI !, pridie Ka
lendas Novembris. Harigeri Leodienfium Epi
fcoporum Historia in Sancto Remaclo finita,
ab Anfelmo Canonico Leodienfi , illo annis
quinquaginta juniori , continuata fuit . Liber
verò de Corpore & Sanguine domini , primùm à
Ludovico Cellotio ad calcem Hiftoriæ Gottef
calci fub Anonymi nomine publicatus , tan
demque à Mabillonio in Præfatione ad partem
II Sec. IV . Benedict . § . 2. Herigero genuino
ejus parenti certis argumentis reftitutus , qui
& do &
tè explicat , qua in re verfaretur contro
verfia Pafchafium inter & Harigerum exorta , ac
utrumque in reali Chrifti Corporis in Sacramen
to præfentia inter fe conveniffe , & contentio
nem illam in vocum pugna fitam fuiffe docet.
De libris ab Harigero feu Herigero editis le
gendus etiam Oudinus in Supplem . de Script.
Ecclefiaft.
III. Anno millefimo feptimo , inquit Hovedenus
Anglim Da
noru tri part. 2. Annal. pag. 430. Rex Anglorum Egel
buta rii redus Primatum fuorum confilio nuncios ad Da
fiunt. nos legans , iis mandavit , quòd ſumptus & tribu
ད
tum co tenore illis dare vellet , ut à rapinis defifle
rent , pacem cum eo firmam tenerent ; cujus
poftulationi confenferunt , & ex eo tempore de tota
Anglia fumptus illis dabatur , & tributum , quod
erat 36000. Librarum , illis perfolvebatur. Quo
etiam anno Rex Egelredus Edricum quendam
( de quo anno fuperiori locuti fumus ) cogno
mento Streone Merciorum conftituit Ducem , qui
Tom. IV.
97
licet Regis filiam Edgitam in conjugium habuiffet, SÆC. XI.
tamen multimodâ verfutiâ perfidus , & patrie An.C.1008 .
proditor , & publicus hoftis , ut in fequentibus appa
rebit , frequenter expertus , dignum quandoque
fub Rege Cnuto fraudium fuarum finem fortitus eft.
His addit Malmesburienfis lib . 2. de Geft. Reg.
Angl . cap . 10. Rex interea ftrenuus & pulchrè ad
dormiendum factus , tanta negotia poftponens ofci
tabatur , & Exagitabant illum umbra fraterna
( nempe Sancti Eduardi ab eo trucidati ) diras
ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6501. Anno Eræ
Hifpan.
9. DC . D 2. P. 28. Mart. Indic. 6. MXLVI.
Anno He
JESU CHRISTI 1008.
giræ
CCCXCIX ,
JOANNIS XVIII PAPE 6.
inchoato die
HENRICI II REG. 7. 5. Septemb
fer. I.
BASIL. ET CONST. IMPP. 33 .
Ditmaro Epifcopo Merfeburgenfi poft de. S. Brun
I.o
•
Rufforum
cennium demortuo , Martyrium Sancti Bruno- Apoftolus.
nis Archiepifcopi , & XVIII Sociorum in Pruf
fia. Ait Ditmarus, Brunonem confcholarem fuum
ab Ottone III , poftquam liberaliter educatus
fuit optimè exceptum effe , fed non multò pòft
folitariam vitam quæfiviffe. Regnante verò fe
cundo Heinrico à Tagmone Archiepifcopo Mag
deburgenfi confecratus fuit Epifcopus. Dein
ad lucrum animarum , laborem grandis &
diverfæ viæ fubiit. Duodecimo anno converfio
nis fuæ ad Pruffiam perrexit. Cum itaque in
pradicta regionis ( nempe Pruffia ) confinio &
Rufciæ, primo ab incolis prohiberetur , & plus evan
gelizans capitur , & XV I Kalend. Martii decolla
tur , cum decem & o&to fuis fociis. Quorum cor
pora infepulta jacuerunt , quoadufque Bolizlavus
ipfa mercatus eft. Hæc fummariè ex Ditmaro
excerpta. Hic autem Pruffos & Ruffos vicinos
effe dicit , quod confirmat Helmnoldus in Chro
nico Sclavorum lib . 1. qui Pruzorum nomine
etiam Livoniam ac Samogitiam complectitur, &
cis mare Scyticum , primos ab Oriente Ruzos
locat , dein Polonos , qui à Septentrione Pruzos
habeant , ab auftro Boiemos. Prulli circa an
num MCLXX , quo Helmoldus Chronicon
fuum abfolvit , necdum lumen fidei cognoverant,
inquit Helmoldus cap . 1. legendus Bollandus
ad diem XIV menfis Februarii , ubi de Sancto
Brunone & Sociis differit.
Bollando in mentem non venit legere quæ II.
Ademarus , qui hoc tempore floruit, in Chro- In Pruffia
nico de Sancto Brunone fcripfit , quæ Martyrio
ideo coronat ur.
refectis non neceffariis hîc referam. Erant , in
quit , Ottoni 111 duo reverentiffimi Epifcopi ,
fanctus videlicet Adelbertus , & fan&tus Brunus
Epifcopus de civitate Osburg ( ideſt , Auguſtæ )
quæ eft in provincia Bojoaria , confanguineus ejuf
dem Imperatoris. Adalbertus parvus ftaturâ,
Sanctus Brunus procero corpore erant. Ille abiit in
Pollianam provinciam , & prædicare cœpit Evan
gelium. Quod exemplum ejus fecutus Brunus
7 Epifcop
us petiit Imperatorem , ut pro eo juberet
confecrari in fede fua Epifcopum , quem elegerat ,
nomine Odolricum . Quo facto & ipfe humiliter
abiic

a Hiftorico Chronolog
98 Critic -
SEC. XI abiit in Provinciam Ungriam ( ideft Hungariam),
An.C.1008.
que dicitur Alba - Ungria , ad differentiam alte
rius Ungria nigra , pro eo quod populus eft colore
fufco velut Ethyopes. Sanctus Brunus convertit
adfidem Ungriam provinciam, & aliam , qua vo
catur Ruffia: Regem Ungria baptizavit ( ut fuo
loco diximus ) . At Sanctus Brunus cùm ad Pin
cenatos ( ideft , Pruffos ) properaviſſet , & Chri
fum prædicare cepiffet illis , paffus eft ab eis , fi
cut paffus fuerat S. Adalbertus. Nam Pincena
ti diabolico furore fævientes , vifcera omnia ven
tris per exiguum foramen lateris ei extraxerunt,
& fortiffimum Dei martyrem perfecerunt. Corpus
ejus Rufforum gens (non verò gener , ut Tom. II
Biblioth. Labbeanæ pag. 168. mendosè legitur)
magno pretio redemit , & in Ruffia Monafte
rium ejus nomini conftruxerunt , magnifque mira
culis corufcare cœpit. Poft paucos dies quidam
Græcus Epifcopus in Ruffiam venit , & medietatem
ipfius provincia , quæ adhuc idolis dedita erat ,
convertit , & morem Græcum in barba crefcen
da , & ceteris exemplis eos fufcipere fecit. Ubi
Ademarus de partibus Ruffiæ , quæ Pruffis vi
cinæ erant intelligendus videtur , & in hoc dif
fert à Ditmaro , quod hic facras Reliquias à Bo
leslao , ille verò à Ruffis emptas tradat.
III.
A num. VI ad IX. Petrus Damiani in Vita
S.
inBonifacius Sancti Romualdi cap.8 . juxta editionem Bollan
Martyrium di , ad diem VII Februarii , quo Sanctus Abbas
facit. colitur , recitat Martyrium Sancti Bonifacii.
unius ex Sancti Romualdi difcipulis , Ruffo
rum Apoftoli , aitque Bonifacium habuifle
equum egregium , quem fibi Bufclavi Sclavonici
Regis filius dederat , factus ab eo Monachus ; ubi
Bufclavi nomine Boleslaum cognomento Chabri
fecundum Poloniæ Regem feu potiùs Ducem
Chriftianum fine dubio intelligit. Hæfit ad
hæc verba Bollandus , quòd Scriptores Polo
ni Boleslao alium filium tribuere non videan
tur , quàm Miefconem feu Mijeconem hujus no
minis II , qui poft patrem regnavit. Verùm mi
rum videri non debet , quod Scriptores Poloni
non meminerint alterius filii Boleslai Regis ;
cùm is longè à Polonia in monafterio Cafinen
fi vitam traduxerit. Præterquamquod omnes
Rerum Polonicarum Hiftorici recentes funt ,
eofque antiqua plerumque latuerunt, ut mox ite
rùm patebit. Loquitur ibi Petrus Damiani de
iis, quæ contigère , cùm Sanctus Romualdus ad
montem Cafinum venit unà cum Sancto Boni
facio Imperatoris confanguineo , ut inquit Leo
Oftienfis lib. 2. cap . 18. Subdit Petrus Damiani
San& tum Bonifacium ad Regem Rufforum mif.
fum , eam gentem cum Rege convertiffe ; fed
cùm frater Regis nollet credere , ab ipfo Re
ge peremptus eft. Alter verò Regis frater , qui
cum eo non habitabat , Sanctum Bonifacium
nefariè peremit. Hæc ille. Regnabat autem hoc
tempore in Ruffia Ulodomirus , qui ab annis vi
ginti fidem Chriftianam amplexus erat. Sed
cum Ruffia latiffimè pateret , variifque Princi
pibus fubderetur , de quo eorum Petrus Da
miani intelligendus fit , incompertum .
IV. Ad num . X. Boleslaus hujus nominis primus,
Reinbernus fecundus Dux aut Rex Chriftianus Poloniæ ,
Epifc. Col.
bergenfisin multis virtutibus claruit , omnemque operam
Ruffiam adhibuit,ut fuperftitiones ritufque idololatriæ,fi
miffus. qui adhuc ufquam extarent , penitus extirparet ;
Volodomirus verò primus RexChriftianusRuffiæ,
cujus filius Boleslai filiam uxorem accepit à
Ruffis uti Sanctis colitur , ficuti fuo loco di
ica
ximus. Verùm ob perpetua bella , quæ Ger- SÆC. XI.
manos inter & Ruffos ac Polonos exorta , con- An.C.1008 .
fectaque , horum populi mutuò fæpiùs abalie
nati fuère. Quare non mirum , fi Ditmarus
Merfepurgenfis in Germania Epifcopus , Volo
domirum & Boleslaum invidiam vocet ; cum id
noftris temporibus ab Hiftoricis non rarò fieri
conftet; præterquam quod videtur Ditmarus de
iis , quæ extra Germaniam gefta , non bene
edoctus fuiffe. Notabile tamen , quod narrat de
Reinberno Colbergæ in Pomerania ulteriori Epi
fcopo , qui Boleslai filiam in Ruffiam comitatus
eft. Pomerania enim ulterior ultrà Oderam Fl.
pofita , & Marchiæ Brandeburgicae pars Polonis
diu paruère , ibique anno CMLXV fundatus
Epifcopatus Colbergenfis , qui anno millefimo
Guefnenfi Archiep. fubjectus fuit , ut fuis locis
oftendi , cujus Reinbernus primus Antiftes fuit ,
quem fucceffores habuiffe incompertum ; quia
Pomerani fuperftitionum fuarum tenaciffimi ad
versus Poloniæ Duces fæpè rebellarunt.
Reinbernus hujus Legationis occafione ufus V.
eft ad idololatras, qui in Ruffia fupererant , con- Reliquias
idololatria
vertendos , ut refert Ditmarus in fine lib. 6. ubi extirpare
de Volodomiro Ruffiæ Rege ait : Hustres habens conatur.
filios, uni eorum Bolizlavi Ducis, noftrique perfecu
toris, filiam in matrimonium duxit, cum qua miljus
eſt à Polonis Reinbernus, Præfulfalfa Cholbergrenfis
(fed loco, Saifa , legendum, Sacra, ut ipfemet Dit
marus pag . 43. habet, qui ideo ex ipfomet corri
gendus) . Quantum autem in curafibi commiffa la
boraverit idem, non mea fufficit fcientiæ, nec etiam
facundia. Fana idolorum deftruens incendit.
Scribit poftea Ulodomirum , tam filium quàm
ejus conjugem , ac Reinbernum cuftodia tra
didiffe , huncque è carcere ad libertatem peren
nis gloriæ tranfiiffe. Seculo fequenti Sanctus
Otto Epifcopus Bambergenfis , & Pomerano
rum Apoftolus , Adelbertum in Pomerania con
ftituit Epifcopum , ut teftatur Auctor Anony
mus Synchronus in ejus Vita , hicque Sedem
Epifcopalem pofuit Julini feu Volani in infula
Pomerania Ulterioris Julino dicta. Ex ea urbe
Epifcopatus anno MCLXXV Caminum transla
tus fuit à Cafimiro Pomeraniæ Duce , quod
poftea Clemens III confirmavit , ut fcribit Da
vid Chytraus in Supplemento Krantzii. Situm
autem Caminum in Pomerania Ulteriori è regio
ne infulæ Vollinæ. Tandem tam Epifcopatus
Caminenfis , quàm Collegium Canonicorum
pace Monafterienfi anno MDCXLVIII fup
preffa funt. Quæ hic indicare præftat , quia
Scriptores Poloni in Ecclefiarum fuarum origi
nibus ita cæcutiunt , ut Michovius lib.2. cap.I.
de Mieskone , qui feculo præterito facro ba
ptifmo initiatus eft , & de Epiſcopatibus , tunc,
ut ipfe exiftimat , fundatis verba faciens , tra
dat : Camienenfis primus Julinus ; licet tam Ju
linum , quàm Caminum urbium nomina fint ,
non verò alicujus Præfulis , eæque nonnifi fe
culo Ecclefiæ duodecimo Sede Epifcopali exor
natæ fuerint , idque diverfo tempore , una fci
licet poft alteram .
Burchardus dictus eft hoc anno Epifcopus VI.
Vormatienfis , ut habet Sigebertus de Viris lilu Floret Bur
chardus
ftribus cap.142 . Vir cum Epifcopali onere non Epife Vor
indignus , ut legitur in Libello de Geitis Ab- matienfis.
batum Gemblacenfium , tum pro juvenili ætatis
fervore literarum ftudiis opportunè intentus.
Mandavit Baldrico Juniori Leodienfium Epi
fcopo , cujus contubernalis & amicus in Palatio
Ottonis
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI . Ottonis III fuerat , ut fibi virum aliquem literali
fcientia præditum dirigeret , cujus ope & doctri
na ipfe in Scripturarum Divinarum eruditio
ne proficere valeret. Miffus verò à Balderico
Olbertus Monachus Laubienfis , Parifienfis , &
poftea Carnotenfis Schola alumnus , quo ad
jutore Burchardus veteres Ecclefiæ Canones
in unum volumen viginti libris diftin&
tum di
gellit. Quantum autem vir tante auctoritatis
( nempe Burchardus , ut in eodem libello fub
jungitur ) ex Olberti doctrina profecerit , ex acti
bus ejus æftimandum erit , de quo fatis conftabit ,
quòd illa atate in Scripturarum eruditione unicè
claruerit ; quod vel in hoc fatis probare poterit ,
quod opus S. Ecclefiæ nimis utile elaboravit , &
dum Olberto distante & magiftrante magnum
illud Canonum volumen centonizavit , & quafi
collectis floribus omniformis generis de Prato
Scripturarum coronam pretiofiorem auro & topa
zio in edito Ecclefia collocavit . Magnam fuæ Col
lectionis partem eum ex Reginone accepiffe
oftendit Baluzius in Præfatione ad Reginonis
librum de Difciplina Ecclefiafiica , ipfumque An
tonius Auguftinus reprehendit , quod non exfon
tibus ipfis baufitfingula , fed ex rivulis & ftagnis
aliorum. Hinc , aliqui Difciplina Juris Cano
nici primordia deducunt , quam feculo XII
Gratianus in Scholas invexit , redactis in Epito
men Canonibus , quos Burchardus & Ivo Car
notenfis collegerant.
VII. Mortuus eft hoc anno Notgerus Epifcopus
Moritur
Leodienfis, ut anno DCCCLXXXII num.
Notgerus
Epifc. Leo XVIII jam oftendimus , non verò præcedenti
dienfis. ut fcribit Egidius in Epifc. Leodienfibus , qui
diem tamen ejus emortualem , fcilicet quartum
Idus Aprilis rectè notavit. Chapeavillus enim
Tom. I. de Epifcopis Leodienfibus cap . 58. re
fert id confonare libro Ecclefiæ Leodienfis , ex
quo leguntur commemorationes fratrum &
omnium fidelium defun& torum ad Primam. Pa
latium Epifcopale inftauravit , & Canonicorum
Collegium in Ecclefia Sancti Joannis Evangeli
ftæ inftituit. Vide quæ de eo & ejus Scriptis
loco citato dixi.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6502 .
Hifpan.
MXLVII. 10. B. D 3. P. 17. April. Indi&. 7.
Anno He
JESU CHRISTI 1009.
giræ
CCCC , SERGII IV PAPE I.
inchoato die
25. Aug. HENRICI II REG. 8.
fer. s.
BASIL. ET CONST. IMPP. 34.
& locus ifte abfolutus in æternum & in feculum
I. Num. I ad IV . Hoc anno Joannes XVIII feculi.
Sergius IV A
PP. Jucce Papa die & menfe incertis è vita migravit,
Turonenfem Archiepifcopum commovit , qui Non Ioannis
dit loanni cui fucceffit Sergius hujus nominis IV, qui ad
XVIII
Sedem Apoftolicam poft diem decimum fepti ftatim Romam accedens , fummiffis precibus Pfeudo
mum menfis Junii evectus fuit, ut liquet ex ejus à Sergio IV , qui nuper Joanni X VIII fucceffe- Pontificis ,
Diplomate ab Ughello Tom. VII Italiæ pag. rat , contendit , ut Monafterii confecrationem fed
528. recitato, quod his verbis abfolvitur : Scri fibi juxta Canones & Juftiniani legem permit- mandate
ptum per manus Joannis Scrinarii S. R. E. in
menfe Junio Indictione X…… .. Datum XV Kalen
das Julii per manum Gregorii Epifcopi & Bi
bliothecariifancta Sedis Apoftolica , anno , domi
no propitio , Pontificatus domini Sergii quarti
Pape in facratiffima B. Petri Apoftoli tertio , in
dictione decima , anno nempe Chrifti MXII
quo Baronius num. III hanc fubfcriptionem
etiam refert. Quod fi eo Chriſti anno die XVII
Tom. IV.
99
menfis Junii , annus tertius Pontificatûs Sergii SAC. XI .
adhuc in curfu erat , poft eundem diem curren- An.C.1009 .
ti Pontificatum fufceperat , & Joannes XVIII
adhuc in vivis erat. Is Pontifex creatus fuerat
anno MIII , die XXVI menfis Decembris,
ideoque fedit annos quinque integros , ut in va
riis Catalogis legitur , & menfes faltem fex in
Catalogis vel omiffos vel malè expreffos. Ser
gius IV ante Pontificatum vocabatur Os porci,
ut videre eft in laudatis Catalogis , vel Bucca
porci , ut ait Ditmarus lib. VI. Quare poſte
riores Hiftorici , qui hoc nomen Sergio III
adfcripsère , hallucinati funt. Hæc verba Dit
mari : Huic ( nempe Joanni ) fuccedebant Ser
gius , qui vocabatur Bucca porci , atque Benedi
&tus , ambo præclari & confolidatores noftri. Dit
marus autem hoc ipfo tempore vivebat.
Baronius anno CMXCVI à num. XX ad II.
XXVII agit de Legatione Petri Cardinalis in Confecratio
Monafterii
Franciam à Joanne Papa miffi , ut Ecclefiam Bellilocenfis.
Monafterii Bellilocenfis in Diœcefi Turonenfi
fiti confecraret , quia Joannem illum Papam
de Joanne Placentino Pfeudo - Pontifice inter
pretatus eft. Verùm Marca lib. 4. de Concordia
cap. 8. num. 2. & San - Marthani in Abbatibus
Bellilocenfibus pag. 149. demonftrant , id con
tigile Joannis Papa hujus nominis XVIII tem
poribus , & tam ipfum , quàm Sergium IV ejus
fuccefforem hujus Monafterii exemptionem
conftituiffe . Qua de re cùm eo anno nos hîc
acturos polliciti fuerimus , nunc fides noftra
liberanda. Fulco Nerra Comes Andegavenfis
Hierofolymis reverfus ultra Augerem fluvium
Belloloco prope caftrum Lochiarum San&tithi
mæ Trinitati Monafterium conftruxit , cujus
confecrationis ritum cum Hugo Turonenfis
Archiepifcopus , in cujus confecrationis ritum
Turonenfis Archiepifcopus , in cujus Diœcefi A
Monafterium illud pofitum , celebrare recu
faffet ; quia Fulconis votum Deo gratum effe
non poffe conteftabatur , nifi prædia & man
cipia Ecclefiæ Turonicæ furrepta priùs refti
tueret, Joannes XVIII ipfum locum fub tui
tione & defenfione SS. Apoftolorum Petri & Pauli,
Succefforumque noftrorum , inquit , bujus Sancta
Sedis Pontificum , humiliter deprecando & com
mendando pofuit , ut nullius dominatio Regis &
Principis , feu Archiepifcopi , Epifcopi , aut cu
jufcumque dignitatis perfonæ , præfatum Mona
fterium inquietare , vel difturbare , feu minuere
audeat , &c. Quod fi aliquis rebellis contra
banc noftram auctoritatem > fcilicet Archiepi
fcopus vel Epifcopus quicumque ipfum locum ex
communicare voluerit , ipfe fit excommunicatus ,
Privilegii illius infoliti refcriptum Hugonem III.
Placentini
XVI Ioannis
II
teret. Verùm repulfus fuit Hugo , hac exceptio- facta.
ne , quòd Fulconi liberum fuerit in fundo ſuo,
propriaque hæreditate Monafterium conftruen
ti , ipfum ejufque confecrationem Romanæ Ec
clefiæ conferre , quia cujus eft hæreditas , ipfius
& confecratio. Hugo itaque acceptâ è manibus
Gregorii Silvæ Candidæ Epifcopi virgulâ , jus
omne quod fibi competebat , in Romanam Ec
clefiam tranftulit. Sergius verò IV in Gallias Pe
I 2 trum
 100 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. trum Vipernenfis Ecclefiæ Epifcopum direxit,
An.C.1009 Monafterium illud vice fua confecraturum , uti
narrat Marca ex ejufdem Sergii refcripto. Rem
refert Baronius loco laudato ex Glabro lib. 2.
cap. 4. fed hic malè afferit , Pontificem aliquid
tentaffe contra Canones , & Turonenfi Archie
pifcopo repugnante , factam effe Bellilocenfis Ec
clefiæ confecrationem.
IV. Ad num . IV & feqq. facrum Hierofolymo
Sepulchrum rum Templum anno tantùm fequenti everfum
Hierofolymi juxta Ademarum in Chronico , qui hoc tem
tanum à
Saracenis
pore vivebat , qui tamen , uti & Glaber , cu
everjum. jus verba Baronius refert , in eo peccat , quòd
id juffu Caliphæ Babylonienfis factum fuiffe
affirmet ; cùm tamen Syriæ & Egypto non Ca
lipha Babylonienfis , fed Calipha Egypti , qui
hoc tempore erat Hakemus , præfideret. Curo
palates , cujus verba Baronius num. X recitat,
rectè quidem hanc cladem Egypti Principi ad
fcribit , fed illum malè Azizium appellat. Hic
enim Hakemi pater fuit , jamque ab anno Chri
fti CMXCVI fato functus fuerat , ut fuo loco
ofter.dimus. Sed Hiftorici de iis , quæ in lon
ginquis regionibus gefta , verba facientes , non
rarò veris falfa mifcent. Hæc porrò Ademari
verba : Ipfo anno Sepulchrum Domini Hierofoly
mis confractum eft à Judæis & Saracenis , III
Kalendas Octobris MX ab Incarnatione ejus.
Nam Judai Occidentales & Saraceni Hifpania
miferunt Epiftolas in Orientem , accufantes Chri
ftianos , & mandantes exercitus Francorum fuper
Saracenos Orientales commotos effe. Tunc Nabu
chodonofor Babylonia , quem vocant Admiratum,
concitatus fuafu Paganorum in iram , afflictio
nem non parvam in Chriftianos exercuit , dedit
que legem , ut quicumque de fua poteftate nodent
fieri Saraceni , aut confifcarentur , aut interfice
rentur. Undefactum eft , ut innumerabiles Chri
fiianorum converterentur ad legem Saracenam : &
nemo pro Chrifto morte dignus fuit præter l'a
triarcham Hierofolymorum , qui variis fuppli
cris occifus eft , & duos adolefcentes germanos in
Egypto, qui decollatifunt , & multis claruerunt
miraculis.
V. Nam Ecclefia Sancti Gregorii ( Glaber rectiùs
Alia crude habet Georgii ) quæ hactenus à nullo Saraceno
litates à Sa- rum potuit violari , tunc deftru &ta eft cum aliis
racenis in
Chriftianos multis Ecclefiis Sanctorum , & peccatis noftris pro
exercita. merentibus , Bafilica Sepulchri domini ufque ad
folum diruta. Lapidem verò monumenti cum nul
latenus poffent comminuere , ignem copiofumfuper
adjiciunt , fed quafi adamas immobilis manfit , &
folidus. Bethlemeticam Ecclefiam , ubi Chriftus
natus eft , cùm niterentur deftruere , fubitò appa
ruit eis luxfulgurans , & omnis multitudo Paga
norum corruens expiravit confeftim , & fic Eccle
fia Dei Genitricis intacta remanfit. Ad monafte
rium quoque Montis Sinai , ubi quingenti & eo
ampliùs Monachi fub imperio Abbatis manebant ,
habentes ibidem proprium Epifcopum , venerunt
Saracenorum X millia armatorum , ut monachos
perimentes , habitacula eorum cum Ecclefiis dirue
rent. Propinquantes autem , à IV ferè millibus
confpiciunt totum montem ardentem &fumantem,
flammafque in cælum ferri , & cuncta ibi pofita
cum hominibus manere inlæfa. Quod cùm renun
ciaffent Regi Babylonio , pœnitentiâ ductus tam
ipfe , quàm populus Saracenus , valde doluerunt de
bis, que contrà Chriftianos egiffent : & data præ
ceptione juffit , reædificare Bafilicam Sepulchri glo
riofi ; tamen redincepta Bafilica , nonfuit ampliùs
fimilis priori pulchritudine vel magnitudine , quam SÆC. XI.
An.C.1009 .
Helena mater Conftantini Regali fumptu perfecerat.
Moxque è veftigio fuper omnem terram Saraceno
rumfames incanduit per tres annos , & innumera
bilis eorum multitudo fame necata eft , ita ut pla
tea & deferta cadaveribus omninò replerentur , &
fierent homines cibus & fepultura feris & avibus.
Secuta eft eos gladii vaftitas : nam gentes Arabia
fuper terram eorum diffufæ funt , & qui remanfe
rant , fame & gladiis interierunt.
VI.
Captus eft ab eis Rex Babylonia , quife contra
Ab Hiftori
dominum erexerat in fuperbiam , & vivus , ventre cis Saracenis
diffecto , vifceribufque extractis , impiam animam etiam nar
ad barathrum projecit. Venter ejus lapidibus op- rata.
pletus , confutus eft , & cadaver , ligato plumbo ad
collum , in mare demerfum eft . Eo anno Radulfus
Petragorica Epifcopus , Hierofolymis rediens , re
tulit quæ viderat ibi , infanda , & obiit Petrago
rica. His fidem adftruit Elmacinus lib. 3. Hiit.
Sarac. cap . 6. qui poftquam anno Chrifti MXX
cadem Hakemi Biamrilla Caliphæ Ægypti, fo
roris ejus juffu peractam narravit, de ejus infania
& crudelitate loquitur , aitque : Afflixit quoque
Chriftianos & Judæos , & Templa eorum diruit ,
eofque vexavit. Unde multi ex iis Islamifmum
( ideft , religionem Saracenicam ) funt amplexi.
Sed mutatâ deinde fententia , dedit eis , qui ad
Islamifmum defecerant , eidem renunciare : &per
mifit eis restaurare Templa fua. Quod verò ait
Glaber apud Baronium num . IX matrem Ami
rati Babylonis fuiffe mulierem chriftianiffimam ,
nomine Mariam , eamque reædificaffe Chrifti
Templum, confirmatur ex Elmacino lib.3 . cap.
5. pag.247. ubi inquit : Azizus Billa ( qui pater
erat Hakemi hoc tempore in Egypto regnantis)
dominus Egypti uxorem duxerat chriftianam
Melchiticam , ex qua & filiamfufceperat. Erant
autem ei mulieri duofratres , quorum alterum no
mine Jeremiam conflituit Patriarcham Hierofoly
mitanum ; alterum autem Arfenium nomine , Pa
triarcham Melchitarum Alcabire , & Mitfræ ,
ideft , Alexandrinum . Is porrò Jeremias alius
non eft ab Oreste , ut difertè afferit Tyrius lib. I.
cap.4. ifque in Florario Sanctorum MS. ad diem
XV Maii dicitur Martyr. Hiftorici itaque La
tini , qui de hac perfecutione verba habuere , in
eo , ut videtur , peccarunt , quòd eam Caliphæ
Babylonico attribuerint , quia feculo elapfo
Egyptus ei fubdita fuerat , neque adverterant
Egyptios proprium fibi Regem eodem feculo
præfeciffe. Tyriustamen laudatus hunc erro
rem vitavit , fed hanc perfecutionem in annum
MXI perperam diftulit. Ademarus enim hoc
tempore vivebat.
Lupus Protofpata in Chronico de Saracenis VII.
habet : Anno MIX menfe Augufti apprehenderunt Cofentia à
Saracenis
Saraceni civitatem Cofentiam ( Calabria metro
capta.
polim ) rupto federe nomine Cayti. Ughellus
Tom. IX Italiæ Sacræ afferit , Saracenos Co
fentiam incendiffe anno CMLXX V fed unde
id hauferit non indicat , & Lupus laudatus di
fertè afferit , eo anno Saracenos Butuntum ſeu
Bitontum Apuliæ oppidum fub fuam poteſta
tem redegiffe , quod & Sumontus Toni. I pag.
439.affirmat. Porrò ex Ughelli lectione apparet,
Calabriæ Ecclefias Tarentum ufque fub præce
dentis feculi finem & currentis initio , Paftori
bus viduatas fuiffe ; nullius enim nomen in pu
blicis Monumentis extat.
Hoc anno Dani turmatim & varia claffe in VIII.
Angliæ provincias irrupère ; cumque Cantuari- Synodus
Einshamen
enfem fi s.
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI. enfem urbem oppugnaffent , cives pactis trium
An.C.1010 librarum millibus , exoraverunt hoftem ut dif
cederet. Inde ad Vectam infulam flexère , & po
ftea ad Southfaxoniam. Tunc Ethelredus Rex,
veluti excitus è veterno , aut avertere à civium
cervicibus communem hoftem , aut cum laude
mori decrevit, fed proditus ab Edrico Duce , qui
ejus filiam in conjugio habebat , ejus induftria
fruftra fuit , ut fufiùs narrat Alfordus ad hunc
Chrifti annum ex Vigornienfi. In his rerum an
guftiis cenfuit Elphegus Cantuarienfis Antiftes
generalem Ordinum Conventum indicendum ,
ubi prius Ecclefiafticorum mores ad fanctè vi
vendi normam , & facram Canonum obfervan
tiam traherentur ; ac præterea de navibus fabri
candis, tuendoque cive decerneretur. Id à Rege
facilè obtinuit , vocatufque Senatus in villam
Regiam Einshamum appellatam, & in Oxonienfi
provincia pofitam. Lecti in ea Synodo canones
ac decreta Elphego Cantuarienfi & Wiſtano
Eboracenfi Archiepifcopis auctoribus edita ,
quæ , ut notatMalmesburienfis lib.2.de Reg. pag.
75. Canutus Rex in fuas leges poftea tranfcripfit.
Quare Ethelredi Regis ftatuta ab Elphego &
Wlitano in hoc Concilio decreta , pofteriorum
legum prototypon fuerunt. Licet enim commu
niter fub S. Eduardi Regis & Confefforis nomine
jurarentur , originem tamen ab hac Synodo tra
hebant , ut ibidem infinuat Malmesburienfis.
Conventus itaque Einshamenfis Politicus fuit &
Ecclefiafticus , referturque Tom . IX Concil.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6503.
Hifpan.
MXLVIIL 11. A. D4. P. 9. April. Indi&. 8.
Anno¡ He
giræ JESU CHRISTI 1010.
CCCCI,
inchoato die SERGII IV PAPE 2.
14. Aug.
fer. 2. HENRICI II REG. 9.
BASIL. & CONST. IMPP. 35
I. D num. III. Hoc anno Ermengaudus Co
Pugna ad
Cordubam Urgellenfis profecturus
Chriftianos ros ad Cordubam teftamentum condidit Kal.
inter & Sa-, Augufti , ad pias caufas, quo magnam bonorum
racenos.
fuorum partem Ecclefias inter & monafteria
Marcæ Hifpanicæ diftribuit. Tum etiam varia
dona fecit Ecclefiæ Anicienfi in Aquitania pri
ma,cœnobio Conchenfi in Diœcefi Ruthenenfi,
& cœnobio Sancti Egidii in Septimania , ut
videre eft in Appendice Baluzii ad Marcam Hi
fpanicam A&.162 . Ex quo lib.4. Marca Hifpa
nicæ rectè deducit , pugnam Cordubenfem , ut
vulgò vocatur , ante menfem Auguftum pugna
tam non fuiffe. Quod confirmat epitaphium
Ottonis Epifcopi Gerundenfis in ea pugna cæfi,
cujus mors ibi refertur ad diem primam Septem
bris currentis anni . Hoc itaque anno Ermengau
dus Urgellenfis Comes , fuetus pugnare cum Sa
racenis , quos diverfis præliis fatigarat , Cordu
bam , ubi Regia eorum erat profectus cum Rai
mundo Comite Barcinonenfi fratre fuo , Arnulfo
Epifcopo Aufonenfi , Aethio Barcinonenfi , &
Ottone Gerundenfi , ac pluribus aliis Potentibus
viris , profectus , inquam , Cordubam menfe
Augufto , ad eam ita infeliciter pugnavit Kalen
dis Septembris , ut & ipfe & Epifcopi mox no
minati in ea pugna ceciderint. Epifcopis iftis
dedecori vertit Mariana lib.8 . cap. 1o. quòd pro
Barbaris , quales erant Saraceni , bellum gere
Tom . IV.
IOI
rent adversùs Chriftianos. At bellum iftud fa- SAC. XI.
crum , uti vulgò putant , non erat tantùm ea de An.C.1010 .
caufa fufceptum , inquit Baluzius citatus , ut
Almabadium Saracenum juvarent adversùs Zu
lumam imperium Hifpaniæ affectantem , qui
copiis auxiliaribus Sanctii Caftellæ Comitis at
tollebatur ; fed etiam ut Ecclefiam eo quo pote
rant modo defenderent. Supereft adhuc in mo
nafterio Sancti Cucuphatis epitaphium Ottonis
Epifcopi Gerundenfis in hoc prælio cæfi, in quo
à juftitia, fapientia, aliifque virtutibus plurimùm
laudatur. Hæc ultima Epitaphii carmina :
Nam in bello Cordubenfi cum pluribus aliis
Morte ruit datus enfi , cæli dignus gaudiis.
Cujus offa funtfepulta in hoc parvo tumulo,
Spiritufque laude multa fummo vivit feculo.
Erant anni mille decem poft Chrifti præfepia ,
Quando dedit ifti lucem prima lux Septembria.
Hoc circiter tempore Richardus natione Fran II.
cus in Schola Remenfi enutritus , & in cœnobio Floret Ri
chardus
Vitonienfi apud Virdunum , celebrem ſcholam AbbasS.
inftituit , ut docet Hugo Abbas Flaviniacenfis Vitoni.
in Chronico Virdunenfi. Paulò poft monafti
cum habitum apud Sanctum Vitonum tum Ab
bate Fingenio fumfit , & poft Fingenium magnæ
titatis virum anno MIV , ut legitur in
fan&
Chronico Hildensheimenfi demortuum , ad Ab
batiæ regimen affumtus eft. Ab eo tempore tam
longè latèque fama ejus propagata eft , ut ex
omni Neuftria , Auftrafia , Francia & Burgundia
ad eum concurfus fieret , atque ad ejus ſcholas
omnis doctrinæ & virtutis frugibus refertas.
Uno verbo hujufce viri fama tantopere inclaruit,
ut à multis Magnatibus & Proceribus Ecclefiaſti
cis advocatus fit ad regenda & reformanda cœ
nobia , quæ à priftina virtute & Regula deflexe
rant. Baldricus Epifcopus Leodienfis cœnobium
Lobienfe , Rogerius Catalaunenfis monafterium
Sancti Petri; Robertus Francorum Rex Abbatiam
Corbienfem ; Balduinus Comes Flandrenfis
quamplures Abbatias ei regendas & reforman
das commifit , Sancti Petri Gandenfis , Sancti
Amandi , Sancti Bertini , Sancti Richarii , Sancti
bium Sancti Vedafti ; alii filios fuos ei offerebant
erudiendos , ut videretur jam monafterium ejus
monafteriis Nitria vel Ægypti conferendum pro
numerofitate fidelium illò confluentium , qui velut
apes ad alvearia undique advolabant , diverfis
virtatum fpeciebus onufti mentes , ut illæ mellis &
cera indifcretas cruribus & pedibus fubvehunt
qualitates, inquit idem Hugo Flaviniacenfis. De
Richardo rursus infrà.
Hic annus Ecclefiæ Anglicanæ luctuofiffimus III.
fuit , cùm tot Regum opes,tot annis congefta, glicana An
Ecclefia à
Danorum libidini fervierint ; & facrarum Virgi- Danis ad
num ædes, ubi animæ faluti, corporifque puri- fummas an
tati confulebant , perierint. Dani , ut narrat Al- guftiasre
dacta.
fordus ex Huntindonienfi, Vigornienfi, aliifque
Hiftoricis Anglicis , cùm terrorem Anglis &
provinciis plurimis incuffiffent , diftraxêre vires,
& exercitum divisère. Hi altius flumen Tamefim
ingreffi ad Stanam, oppidum in Trinobantibus,
anchoras jaciunt ; inde in vicinos agros profecti,
per auftrales Saxones , ditiffimam ad naves præ
dam advexerunt. Illi in Eaſtangliam navigantes,
Suffolcienfem provinciam , & Ipfwicum , urbem
nobilem graviter premunt. Convenère eò , è
vicinis regionibus provincialium aliqui Ulfke
tello Duce, parati Daños excipere. Quamobrem
tertio Nonas Maii, cùm uterque exercitus egre
I 3 gie
 102 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. giè concurriffet , fortiffimè utrimque pugnatum
An.C.1011 eft : donec Turketillo quodam , è Danis oriundo
(cum Anglis tamen in Danos pugnabat ) fugam
arripiente , Eftangli terga verterunt. Majorem
paulò laudem iceni meruerunt ; qui venerunt è
Cantabrigienfi agro : nam diu viriliter prælian
tes , inimicum impetum fortiffimè fuftinuerunt.
Sed & ipfi laudem, multis in prælio defideratis,
cedere compulfi , victoriam hofti permiferunt :
In eo prælio , inquit Vigornienfis ad hunc Chrifti
annum , gener Regis Athelstanus , nobilis mini
fier Ofwius cum filio ; Wulfricus , Leofwini filius,
Eadwinus Alfrici germanus , & multi alii nobiles
miniftri , populufque innumerabilis corruerunt.
Dani verò loco funeris dominati , Eaftangliam ob
tinuerunt. Et equites effecti , tribus menfibus per
totam provinciam difcurrere , pradas agere , villas
cremare , homines & animalia non ceſſabant tru
cidare. In paludibus etiam idem , per omnia , fe
cerunt. Exin Theotfordam & Grantebriege deva
ftantes , cremarunt. In illis paludibus nobiliffi
mæ Ecclefiæ ftructæ erant , & Regum pietate
aucta monafteria , quæ quamvis ante plures an
nos à Danis everfa , & folo paffim æquata fuif
fent , fequentes tamen Principes , Alfredus ,
Ethelftanus , Edoardus , & præcipuè Edgarus,
rursùs nobiliffimè erexerant , atque ditarant.
Quæ verò fuerint in illa palude monafteria ,
quæ hoc anno injuriam paffà , Danorum impe
tum tulère , Huntindonienfis lib . 5. pag. 356.
enumerat.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6504
Hifpan.
MXLIX. O 12. G. D 5. P. 25. Mart. Indi &. 9 .
Anno He
giræ JESU CHRISTI ÌÌÌ .
CCCCII,
inchoato die SERGII IV PAPE 3.
4. Aug.
HENRICI II REG. 10.
fer. 7.
BASIL. ET CONST. IMPP. 36.
i.
Ecclefia A dedicationem
I ad lib . VI
Ecclefiæ Bambergenfis ab
Bambergen
fis die natali Henrico Imp. ante aliquot annos Sede Epifco
Imperatoris pali decorate his verbis narrat : Peracta in civi
dedicatur. tate Bavenbergenfi Ecclefia Majore , cum natali
cius Regis dies effet , & XXXV jam inciperet an
nus , 11 Non. Maii , omnis Primatus ad dedica
tionem iftius aulæ ibidem congregatur , & fponfa
hæc Chrifti per manus Joannis , Patriarcha de
Aquileia , & aliorum plufquam XXX Epifcopo
rum dedicatur. His ego peccator interfui. Ubi
Ditmarum de rebus hoc anno geftis verba facere
indicant Marianus Scotus in Chron . & Chrono
graphus Wirziburgenfis , qui hanc dedicatio
nem cum præfenti anno alligant , quibus major
hac in re fides, quàm Lamberto Schafnaburgenfi,
Annaliftæ Einfidlenfi & Chronographo Hil
densheimenfi , qui eam in fequentem differunt.
Dies quidem fecundus Nonas Maii hoc anno in
Dominicam incidit, quibus diebus dedicationes
hoc tempore plerumque facta ; verùm ex hoc
charactere nihil certi erui poteft ; cùm dies ille
eligi potuerit , quòd cum die natali Imperatoris
concurreret. Ait enim Ditmarus dedicationis il
lius diem natalitium Regis fuiffe. Cumque fub
dat , eum tunc ingreflum effe annum ætatis
XXXV , fi ea dedicatio hoc anno facta, natus
erat Henricus Imperator anno nongentefimo
feptuagefimo feptimo , deceptufque eft Aventi
nus , qui lib. V pag. 309. fcribit , eum anno SAC. XI .
An.C.1011.
CMLXXII in lucem prodiiffe , quod ante
eum Siffridus in fua Epitome jam literis manda
rat , cùm dicat , eum mortuum effe anno æta
tis LII.
II.
His tamen obftare videtur quod fcribit Wip
H&c Dedica
po in Vita Conradi Salici Imp . qui pag. 423. Hea
relata Sancti Henrici Imp . morte fubdit : Cujus ab altera
corpus de Saxonia ad fepeliendum ducitur ad lo- anno MXIX
cum , qui dicitur Padenberg , ubi ipfe bono zelo ac facta.
ftudio fundavit Epifcopatum omni Ecclefiaftico ap
paratu infignem. Ad cujus dedicationem dominum
Apoftolicum nomine Benedictum ( hujus nominis
VIII ) afcivit , cujus auctoritate ad tutandum lo
cum Privilegia publicâ ftipulatione confirmavit.
Benedictus enim anno MXII poft menfem Ma
ium Pontifex Romanus renunciatus fuit , ut eo
anno videbimus. Verùm Wippo , non de de
dicatione Majoris Ecclefiæ Bambergenfis à Jo
anne Archiep. Aquileienfi facta , fed de confe
cratione Ecclefiæ Sancti Stephani , quam Hen
rici Imp. efflagitatu Benedictus VIII anno
MXIX Bamberga peregit , fermonem habet.
Subobfcurius tamen Wippo loquitur , cùm
Sanctus Henricus non in Bafilica Sancti Stephani
à fe extructa , & à Benedicto VIII confecrata,
fed in Bafilica Sancti Petri à fe pariter ædificata,
& à Joanne Archiep . Aquileienfi dedicata fe
pultus fuerit , ut ex Vita Sanctæ Cunegundæ,
Hermanno Contracto , aliifque liquet.
Ad num. IV & feq. Danorum in Angliam III.
irruptiones anno MIII inchoatas , & fequen- tuariam
Dani Can
ob
tibus continuatas , Baronius à præfenti tantum fident
exorditur , narratque ex Hovedeno ad hunc devaftant .
Chriſti annum , obfidionem urbis Cantuarien
fis , ejufque devaſtationem , quæ inter Nativi
tatem Santa Maria & Sancti Michaelis feftivi
tatem contigit : quo tempore Sanctus Elphegus
Archiepifcopus Cantuarienfis à Danis captus eft,
annoque fequenti ab iifdem interfectus. Viderat
Baronius apud Surium ad diem XIX menfis
Aprilis , quo fanctus Præful colitur , ejus Vitæ
Palionis monachi nomine
Cantuarienfis fub Osberni
editum.Ecclefia
Verùm
poft Baronii mortem Bollandus ad diem XIX
Aprilis ex Codice MS. Vitam Sancti Elphegi ,
ex qua fynopfis illa collecta, publicavit. Scripta
ea ab Osberno Monacho jubente Lanfranco an
no MLXX Archiepifcopo Cantuarienfi crea
to. Præfatur autem Osbernus ſe tradere , quæ de
gloriofo Chrifti Martyre Elphego ipfe agnovit , &
accepit ab his qui viderunt , aut à videntibus ba
buerunt. Elphegus itaque fplendidis natalibus
exortus religionis monafticæ habitum induit, &
cum habitu vitam compofuit. Culpabat non mo
dicum , inquit Osbernus , quifecularem habitum
mutarent , vitam non mutarent. Poft Sancti
EthelwoldiVintonienfisEpifcopi mortem, agen
te fancto Dunftano Cantuarienfi Archiepifcopo
in illius locum fubrogatus eft , annoque incar
nate divinitatis millefimo fexto , indictione quarta,
de Sede Vintonienfi ad Cantuarienfem transla
tus,paucis diebus evolutis Romam profectus eft,
Joanne XVIII Ecclefiam Romanam regente !
Perveniens Romam , inquit Osbernus , Romano
Pontifici præfentiam exhibuit , colloquia quafivit.
Qui dum omnem loquendi opportunitatem tribuif
fet , tanto inter loquendumſibi fœderati ſunt amo
re , ut eum idem Apoftolicus propriâ Apoftolatus
fui folâ circumdaret , & ad memoriam cœleftis
clavigeri coram omni Romano Senatu honoraret.
Reverfus
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI . Reverfus eft in Angliam quo tempore Danus per
An.C.1011 eam fpargitur , & quidquid obftaret , tùm cade,
tum incendio comminuit . In tanto rerum difcri
mine Elphagus id quod factu difficillimum erat ,
bojies adire folebat , verbum eis vitæ prædicare ,
captivos dato pretio redimere , & eos quos fames
opprimebat alere. Tandem hoc anno Cantuaria
ab eifdem obfeffa , & vicefimo obfidionis die
=
occupata.
IV. Capta urbe fuper omnia in minorem ætatem
S. Elphegus crudelitas defævit , parvuli à matrum uberibus
Cantuaria
Archiep. à avelluntur , aut lanceis excipiuntur , aut fuper
Danis cap. acto plauftro minutatim conteruntur. Innu
tus malè meris manibus , fortiffimus athleta capitur ,
habitus.
dum petit , ut innocenti ætati parcatur , & in
fe ira defæviat , qui eos multo milite fpoliarit.
Igitur ex omni numero , inquit Osbernus , qui ad
octo millia bominum prætendebatur , quatuorfor
lummodo monafticæ profeffionis , octingentos autem
inferioris ordinis viros remanfiffe accepimus , quos
primum beneficii gratiâ pro decimis computatos ,
deinde Dani verberibus acriter exaratos , aut pe
cuniaria redemptione dignosjudicaverunt , autfer
vilibus mancipandos operibus fecum obduxerunt.
Quibus ea folum re Danos exiftimo peperciffe , ut
nullis temporibus deeffent , qui cruentam illorum
victoriam prædicare poffent. Paucis interpofitis :
ducitur hoftia Chrijli ( nempe Elphegus ) de
urbe ad claffem , de claffe ad carcerem , de carce
re ad iniquitatis judicem. Carcerem pronuncio ,
quem horror tenebrarum cæcavit , quem angu
ftia parietum ar&tavit , quem ranarum importuni
tas fadavit. Ibi virum menfes feptem duodeno
militum feptum fervavère , rati illum Ecclefia pa
trimonia fpoliaturum , ac pro fui liberatione eis
daturum.
IV. Ad num. VI. Interea cæpit ira Omnipotentis
Miraculum Dei in homicidam populum (ideft , Danos) adeo
ab eo anno defavire , ut parvo temporis intervallo , duobus
fequenti pa
tratum. eorum millibus per diros internorum cruciatus
proftratis , cetera quoque multitudo , fimili morbo
percufa , fimile experiretur exitium. Commoniti
Dani à fideli populo , ut reosreos fe in Chriftum
Chriftum
agnofcant, & Pontifici fatisfaciant, tandem Con
cilium convocant. Erat autem folemnis ille con
ciliationis dies , in quo fan&tiffimum
quo fan& Corporis &
tiffimum Corporis &
Sanguinis fui myfterium Salvator difcipulis com
mendavit , nempe dies decima Aprilis ; cùm an
no fequenti , quo hæc contigere , & ad quem
revocanda funt , in diem XIII Aprilis Pafcha
inciderit. Elphegus explicata Chrifti manfuetu
dine erga Judam proditorem aliofque , qui eum
comprehenderant, oblitus incendia civitatis , &
quæ in fe acta fuiffent , juffit afferri panem , eo
que benedicto ac inter omnes diftributo , omnes
de exitiali liberavit clade. Qui liberati & ab ho
mine confortati , nihilominus perftiterunt , in quo
capto confliterunt , inquit Osbernus ; fed hæc
anno mox dixi , peracta.
VI. Vitam Sancti Macarii Archiepifcopi Antio
S. Macarius cheni , de cujus morte anno fequenti cum Baro
Archiep.
Antiochenus nio agemus, fcripfit Monachus Anonymus Gan
Gandavi denfis juffu Eremboldi Abbatis Gandenfis , qui
floret. Otwino XVI Kalend. Julii anno CMXCVIII
demortuo fucceffit. Eam eruit è vetufto MS.
Henfchenius ad diem X Aprilis , quo & alte
ram ejufdem Sancti Vitam juffu Sigeri Abbatis
Gandenfis poft Elevationem corporis ejus àMo
nacho Gandenfi elucubratam etiam exhibet.
Eremboldo autem anno MXIX fucceffitOttho
boldus ut docet Chronicon MS. ejufdem Co
103
nobii. Exiftimat Henfchenius Macarium è Hie- SAC. XI.
rofolymitana urbe, ubi malè à Saracenis habitus An.C.1012 .
fuerat , hoc anno Gandavum veniffe . Verùm
cùm fepulchrum Hierofolymitanum Domini
Noftri J. C. anno MX , tertio Kalendas O&ob.
everfum fuerit , & fan&
tus hic peregrinus , uti in
fecunda ejus Vita dicitur , Hierofolymis in Ba
variam venerit , ibique anno integro manferit ,
poftea Moguntiam , Coloniam , Machliniam ,
Cameracum , Tornacum , tandemque Ganda
vum perrexerit , ubi poft aliquam moram die
decima menfis Aprilis anni fequentis è vivis ex
ceffit , manifeftum eft, Macarium annos aliquot
ante Templi Hierofolymitani everfionem Ġan
davum adventaffe . Præterea in pofteriori Vita
dicitur , famam fancti viri perveniffe ufque ad
fan&tum Patriarcham Joannem , dum ille' per Pa
læftinam peregrinaretur , & loca facra inviferet,
fubditurque : à fancto Patriarcha honorificè de
tentus , aliquandiu ibi eft demoratus. Delecta
bat enim enim dormitorium Salvatoris & locus
Calvaria. Addit idem Anonymus Macarium,
cùm difputaret cum Saracenis , carceri inclu
fum fuiffe , ac poftea è Palæftina difceffiffe . Ex
quo intelligimus primò , fanctum Antiftitem
Hierofolymis fuiffe ante Sepulchri Hierofoly
mitani everfionem , & ante mortem Jeremiæ
Patriarchæ Hierofolymitani tunc occifi , ut fu
prà diximus. Secundò, Joannem iftum omiffum
à Papebrocio in Hift. Chronol. Patriarcharum
Hierofol. fediffe ante Jeremiam , non verò poft
eum , ut putavit Henfchenius in Notis ad po
fteriorem Vitam Sancti Macarii. In priori Vita,
ubi pauciffima de eo habentur , legitur , Maca
rium fuiffe Antiochiæ Archiepifcopum , quæ urbs
Armeniaflos eft , inquit Anonymus. Quare cùm
vicinæ provinciæ fubinde fub Armenia com
prehenfæ fuerint , & ibi Antiochia Pifidiæ Me
tropolis extiterit, non videtur dubitandum ,quin
in ea Macarius federit. Nam fi Patriarcha An
tiochenus extitiffet , neque Eremboldum Abba
tem Gandenfem , qui eum viderat , neque Mo
nachum, qui priorem Vitam ejus fcripfit, quem
que Eremboldus de iis , quæ ad fanctum Præfu
lem fpectabant , edocuerat , id latuiffet , vel ab
eodem tacitum effet.
ANNO PERIODIGRECO - ROMANE6505. Anno Bra Bræ
Hifpan.
13. EF. D 6. P. 13. April. India. 10. ML.
JESU CHRI Anno He
STI 1012.
giræ
BENEDICTI VIII PAPÆ I. CCCCIII,
inchoato die
HENRICI II. REGIS II.
23.Julii
fer. 4.
BASIL. & CONST. IMPP. 37
I.
A Num . I ad VII. Sergius IV die decima
feptima menfis Junii adhuc in vivis erat , Benedictus
ut fubfcriptio à Baronio num. III recitata de- 111 PP.
fuccedit
monftrat. Datum XV Kalendas Julii per manum Sergio IV.
Gregorii Epifcopi & Bibliothecarii S. Sedis Apofto
lica , anno , domino propitio , Pontificatus domini
Sergii quarti Papæ , in facratiffima fede B. Petri
Apoftoli tertio , indictione decima. Die verò vi
gefima tertia menfis Novembris Benedictus VIII
natione Tufculanus , antea dictus Joannes Epi
fcopns Portuenfis jam Ecclefiam Romanam ad
miniftrabat, ut liquet ex altera Charta à Baronio,
anno MXIX num. VI recitata , & his verbis
inchoata : In nomine domini D. S. N. Jefu Chrifti,
I 4 $& @p
 104 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XI. anno , Deo propitio Pontificatûs domini Benedicti cap . 32. fequenti fcilicet Chrifti anno Ducibus SÆC. XI.
An.C.1012.
fummi Pontificis & univerfalis octavi Papa in fa Mijtwoio & Mizudrac Tranfalbinam invasère An.C.1012 .
cratiffima Sede B. Petri Apoftoli octavo , imperan Saxoniam , atque totam per omne crudelitatis tate
Chriftiani
Eccle
te domino piiffimo perpetuo Augufto Henrico à Deo genus penitus devaftarunt. Tota urbs Ham fias deva
coronato magno Imperatore anno fexto , indictione burgenfis cum Ecclefia beatæ Mariæ , folo ftant.
tertia , menfis Novemb. die XXIII. Hanc confir adæquata eft : cives partim occifi , alii in fer
mat fubfcriptio hoc anno à Baronio num. V in vitutem abducti funt omni morte graviorem.
hæc verba relata datum VI Kalend. Januariiper Narrat hæc pluribus Baronius num. VIII ex
manus Benedicti Epiſcopi Portuenfis & Bibliotheca Helmoldo lib. 1. cap. 16. Nam quæ apud Ada
rii S. Apoftolica fedis , anno , Deo propitio , Pontifi mum Hiftoriæ Ecclefiæ Hamburgenfis libri fe
catus domini Benedicti fan&tiffimi octavi Papæ , an cundi capite tricefimo, tricefimo primo, fecun
no octavo , imperante domino piiffimo Imperatore do &tertio leguntur , adeo turbata & corrupta
Augufto Henrico anno fexto , indictione tertia , funt , ut nihil inde fani atque veri colligi poffit,
menfe Decembris die XXVI , legendum , die nifi inftar decimi fexti capitis libri primi Chro
XXVII , qui idem eft cum VI Kalend. Januar. nicorum Helmoldi reformentur. Ceterùm Ada
Quare cùm anno MXIX die XXIII Novem mus à Baronio num . X citatus habet : Hac fa
bris jam annum Pontificatus VIII inchoarit , &ta funt ultimo tempore fenioris Libentii Archie
currenti annum primum eodem die jam exor pifcopi , Jub Duce Bernhardo , filio Hermanni , &
fus erat. Baronius ex prima & tertia fubfcriptio Baronius in margine ex Helmoldo loco Her
ne infert Benedicti VIII initium anno fequenti manni , Adamum Bennonem ponere debuiffe
potius , quam præfenti collocandum effe. Sed docet.
eum calculos malè pofuiffe ipfæ fubfcriptiones Ad num. XI & feq . Osbernus Monachus in IV.
demonftrant. Decepit Cardinalem doctiffimum Vita fancti Elphegi Archiep . Cantuariæ cap . V I S. Elphegas
Archiep.
Sergii IV Epitaphium ab eo recitatum , in quo refert , Danos facrofanéta dominicæ requiei fab- Cartuaria à
dicitur : quifedit annos II , & menfes V111 bato , duodecimo nempe menfis Aprilis , cum Danisocci
dies XIII , ind. X anno Dominica Incarnatio Pafcha , de qua die ibi fermo eft , hoc anno in fus.
nis millefimo decimo 111. Verùm hæc verba diem XIII Aprilis inciderit , Principes legio
oftendunt Baronii tempore claufulam illam ex num quatuor ad Elphegum mififfe , qui primò
parte jam fuiffe erafam , & refidua tantùm varia quidem pro impenfo beneficio ( de quo anno fu
rum litterarum veftigia. Quam ob caufam dies periori ) gratias exhibeant : deinde hujus condi
& menfis tunc non apparebant. Præterea, quia tionis alloquium proponant : ut fi vita ac liberta
indictio X cum anno Chrifti MXIII copulari te vellet potiri , fexaginta argenti talenti perſol
non poteft, manifeftum eft , in duratione Sedis vat , fingulis talentis quinquaginta librarum pon
Sergi IV dimetienda , & Benedicti VIII Pon dere appenfis. Præter hac fpondeatje fuafurum Re
tificatûs initio confignando illius Epitaphii gi , ut quoniam impoffibile fit abfque grandi pecu
nullam rationem habendam effe ; cùm ex dua nia Anglis Danos conciliari, ducenta fuperioris pon
bus fubfcriptionibus mox relatis conftet , Be deris talenta folvantur , ficquefœdus inter utrof
nedicti V III initium in annum fequentem dif que populos firmum conftituatur. Quo ille accepto
ferri non poffe. In Catalogis Sergio IV tri nuncio talefertur refponfum dediffe. Legatio , in
buuntur anni tres, & in quibufdam anni II men quit legitima non eft, cum id petitur , quod petenti
fes IX & dies XII. Sed cum dies & menfis jure denegari poteft. Jure autem denegari poteft,
emortuales ejus ignorentur, potis non eft men quod ratione haberi non poteft. Ratione verò haberi
fes & dies, quibus fupra annos duos fedit , divi non poteft , quod aut ignis devoravit, aut prado afpor
nare, fruftraque id hactenus tentatum. Sergium tavit. Quodfi ad explendam animi veſtri dominatri
tamen ante nienfem Auguftum obiiffe , & Bene cem cupiditatem , ca vos ratione ducimini, ut exi
dictum VIII ftatim ei fucceffiffe , ex dicendis Aimetis me aut Ecclefiafticas poffeffiones expoliatu
in hujus morte perfpicuum fiet. rum , aut contrapatriæ decus Regifuafurum , fal
II. Anum. VII ad XI. Lambecius in Origi limini : propterea quod Chriftiani hominis non fit,
Vandali à nibus Hamburgenfibus pag. 41. de Libentio Ar
chriftianorum carnes paganis dentibus conteren
Du
Saxo
ce n i fe
vexat chiepifcopo Hamburgenfi , qui Adaldago fuc das dare. Tandem Elphegus à Principibus Da
fe in liberta- cefferat, verba faciens, cladem per hæc tempo nis morti adjudicatur , & fatellites diaboli alii
tem afferunt. ra Saxoniæ Ecclefiis illatam accuratè explicat. • atque alii eum lapidibus obruunt , anno Patriar
Anno vicefimo fecundo Libentii, ut habet Ada chatûs ejus feptimo , nativitatis quinquagefimo
mus lib. 2. cap. 32. anno fcilicet Chrifti MX, nono , Jefu Chrifti MXII , indict. X, advefpera
Benno Dux Saxoniæ vitam cum morte commu cente fabbato Pafchalis hebdomade , & inchoante
tavit ; vir, ut ait Helmoldus lib. 1. cap. 16. om dominica die octavarum Pafcha , XIII Kalendas
ni probitate confpicuus & ftrenuus Ecclefiarum Maii , inquit Osbernus. Celebris aliàs fuit me
defenfator. In ejus locum Bernhardus Dux filius moria hujus Sancti Præfulis , miraculis clariffi
fucceffit; avarus æque atque ferox & fuperbus. mi , cujus corpus adhuc anno M CV repertum
Simul enim ac rerum potitus eft , Vandalos Sa eft incorruptum. Legendus Bollandus ad diem
xonum tributarios , quos pater atque avus ejus, XIX menfis Aprilis.
quia recenter Chriſtiana religione imbuti erant, Ad num. XIII. Refert Baronius ex Weftmo- V.
leniter tractarant, iniquis pecuniarum exactio nafterienfi Danos in Anglia una die furtivo im- Indigna An
nibus, aliifque moleftiis adeò gravavit, ut abje glorum cum
petu omnes occifos fuiffe . Verùm jam anno MII Danis
pax.
ta demum Chriftiana religione , armis fe fe in
& monuimus , Weftmonafterienfem fummopere
libertatem afferuerint : hac præfertim opportu in anno illius carnificinæ confignando erraffe
nitate freti, quòd Dux Bernhardus bello in San & quæ poftea fingulis ferè annis de rebus in
&tum Henricum Germaniæ Regem fufcepto in Anglia geftis in medium adduximus , errorem
tentus effet. illum refellunt. Hoc itaque anno non Dani oc
III. Itaque ultimo Libentii Archiepifcopi Ham cifi , fed dum Elphegus in vinculis detinetur ,
Abjecta burgenfis anno, ut habet idem Adamus lib. 2. Ethelredus Angliæ Rex & Proceres ejus pecu
nias
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. nias colligunt , & blandè Danos muneribus one
An.C.1012 rant : Anno MXII, inquit Hovedenus ad hunc
Chrifti annum , perfidus Dux Edricus Streona, &
omnes Anglia Primates ante Pafcha Lundonia con
gregatifunt , & ibi tandiu morati funt , quoufque
tributum Danis promiffum , quod erat quadragin
ta octo millia librarum, perfolveretur. Non po
tuit tributi penfio fanctum Elphegum à morte
liberare , quia tarde , ut cetera omnia , & im
portuné collecta. Itum tunc iterùm in fœdera :
Tunc , inquit Huntindonius , Rex Rex nimis
nimis jerò
pacem fecit cum Dacorum exercitu , dans ei 8000
(legendum , 48000) librarum. Nunquam enim
tempore opportuno paxfiebat , donec nimia contri
tione terra langueret . Subdiderunt autem je Regi
quadraginta quinque pupes Dacorum , promitten
tes quod Angliam tuerentur ; Rex verò inveniret
eis victum & veftitum. Ita Ethelredus Rex fan
&iffimi Præfulis mortem vindicavit. Sed Swa
nus , qui in Angliam rediit , ad imperium Infulæ
anno fequenti revertetur.
VI. Ad num . XIV . Beatus Libentius Archiepi
Moritur
benti Li- fcopus Bremenfis anno Domini MXIIIudictio
us Bre
menfis feu ne XI obiit , & fepultus eft in medio chori , ante
Hamburgen- gradus fanctuarii pridie Nonas Januarii , inquit
fis Archiep. Adamus Bremenfis lib.2 . cap. 29. quare qua de
eo Baronius ex Ditmaro lib. 6. refert , pertinent tandem cum duobus latronibus fufpenfus. In
ad annum fequentem . Sedit annos XXV, fuit morte & poft mortem miraculis claruit : eum
que vir liberaliffimus . Dum adhuc pax efet in autem hoc anno martyrium paffum effe often
Sclavonia Tranfalbianos populos frequenter dit ibidem Lambecius ex duobus Chronicis
viſitabat. Quando Svein à Regno Suevia de MSS . Nomen ejus infcriptum eft Martyrologio
pulfus cum Danis & Suecis inferiorem Saxo Romano ad diem XIII Octobris.
niam vaftavit , omnes Saxoniæ civitates grandi
metu perculfæ funt : Tunc & Brema muro mu
niri cœpit firmijimo . Sed & Libentius Archiepi
fcopas thefaurum Ecclefiæ , omniaque Ecclefiaftica
Tan
fecit ad Buccenfem deportari Prapofituram.
tus itaque timor in finibus hujus parochiæ omnibus
erat. Nam & ipfe Pontifex pyratas , qui Epijco
patum vaftabant , anathemate damnavit. Hæc
omnia Adamus. Bollandus ad diem I V Janua
rii refert nomen Libentii in aliquibus Calendariis
legi , eique nomen Beati attribuit.
VII. Ad num . XV. In priori Vita San&i Macarii
Marari S. Antiocheni Archiepifcopi juffu Eremboldi Ab
Moritur
Archiep. batis Gandenfis fcripta , mors ejus his verbis
Antiochia confignatur : Anno Dominice Incarnat. millefi
mo duodecimo , concurrentibus duobus ( hic enim
eft biffextilis duplici littera dominicali notatus )
quarto Idus Aprilis obiit bic fanctus. Et poltea
narrantur ejus miracula intra biennium poft obi
tum patrata. Sigerius , cujus juffu pofterior Vi
ta elucubrata , factus Abbas Gandenfis anno
MLXVI , regiminis fui anno fecundo , elapfis
ab obitu Sancti Macarii annis quinque & quin
quaginta , cùm præclaris miraculorum infignibus
B. Macarii clareret fepulchralis locus , ut in ea
fecunda Vita dicitur , corpus ejus elevari juffit,
VII Idus Maii , anno M L XVII , & poftea eam
fecundam Vitam fcribi. Quare non mirum , fi
poft tot annos is Auctor Anonymus contra fi
dem prioris Anonymi fcripferit , Macarium in
civitate Antiochiæ Syrorum Metropoli natum
& baptizatum fuiffe, & Macarii poft Deum crea
torem Armeniam extitiffe procreatricem. Ar
menia enim longè à Syria pofita , & tamen hic
Auctor Antiochiam Pifidiæ cum Antiochia Sy
riæ perperam confundit . Vide dicta anno fu
periori. Macarius Gandavi in magna venera
tione habetur, & feculo elapfo , cùm , Caroli V
Imperatoris juffu , ad urbis cuftodiam monafte
IOS
rium fancti Bavonis everfum fuiffet , ejus Re- SEC. XI.
liquiæ in Parochialem Sancti Joannis Baptiftae An.C.1012 .
Bafilicam Gandenfem , nunc Cathedralem, trans
latæ funt.
Ad num. XVI & feqq. Concilium Legionenfe, VIII.
erà ML , præfentibus Alphonfo V Rege Legio- Concilium
Legionenfe.
nis & Geloira ejus uxore, celebratum edidit Em.
Card. d'Aguirre in Concil . Hifpaniæ cum variis
Decretis in eo conditis, quæ ex Codicibus MSS .
eruit. Quare in ejus Conciliorum Collectione
legenda .
Lambecius Tom. II Bibl . Cæfareæ pag.611 . IX.
& feqq. refert Hiftoriam Martyrii & Miraculo- S. Coleman
ni Marty
rum S. Colomanni natione Scoti , qui in oppi- rium.
dulo Auftriæ Stockerau , olim fiuris vocato ,
& in vicinia Norici Ripenfis & Pannoniæ pofi
to paffus eft compofitam ab Erchinfrido tertio
Monafterii Melicenfis Abbate , qui eodemtem
pore vixit in Auftria inferiori. Imperante ita
que S. Henrico Colomannus cupiit cum aliis
quibus eadem mens erat, Jerufalem petere . Ve
nit ob id in Orientalem Norica regionem , ubi
contra eum orta cft falfa fufpicio tanquam veni
ret miffus causâ explorationis ac prodende patria.
Licet itineris fui caufam veraciter Judici expo
neret , horrendis tamen cafus eft verberibus, &
ANNO PERIODIGRECO -ROMANE 6506. Anno Era
Hifpan.
14. D. D 7. P. 5. April. Indict . 11. MLI.
Anno He
JESU CHRISTI 1013 .
giræ
BENEDICTI VIII PAPE 2. CCCCIV ,
inchea o die
HENRICI II REGIS 12. 13. Julii
fer. 2.
BASIL. & CONST. IMPP. 38.
AD num . VII &feq . Baronius non animad I.
vertens , Sedem Bremenfem & Hambur . Libentio Ar
chiep. Bre
genfem unitas fuiffe , & Archiepifcopos modò ch e
menfijucce
Bremenfes , modò Hamburgenfes ab Hiftoricis dit Vnvva
appellari , anno fuperiori de morte Libentii Ar- nus.
chiepifcopi Bremenfis , currenti verò de mor
te Libentii Archiepifcopi Hamburgenfis verba
facit. Libentius itaque Bremenfis & Hambur
genfis Archiep . hoc anno ad Deum migravit , ut
fuperiori monftravimus , eique , ut docet Ada
mus lib. 2. cap . 33. fuffectus eft Unwanus Cano
nicus Paderbornenfis , qui toto pectore ad hanc
curam incubuit , ut Bernhardus Saxoniæ Dux
Henrico Germaniæ Regi reconciliaretur . Quod
cùm factum fuiffet , fimul & Vandali ad prifti
nam obedientiam retracti funt , & Tranfalbinæ
Saxoniæ pax reftituta. Hinc Chronographus
Hildensheimenfis ad annum MXIX , fcribit :
Imperator ( Henricus nempe , qui anno ſequenti
Imperator coronatus eft ) cum exercitu contra
Bernhardum Ducem ad caftellum Scalcaburg per
rexit , ibique Deo gratias omnia in pace conftituit.
Qua etiam de re Krantzius lib. 4. Saxoniæ cap.
30. ait : Hujus impetum viri (fc. Bernhardi) Un
wanus taliter fua animi magnitudine fregit , ut
præ pudore fapientiæ & libertatis Epifcopi , dux, cui
ante adverfatus eft , deinceps cogeretur bonevolus
effe ad omnia . Ergo audito Unwani Pontificis con
filio,
 106 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XI. filio , rebellis tandem eftflexus Princeps. Scaldin
An.C.1013 . borgSupplex Henrico Cafari dedit manus , Unwa
1 no interveniente : Vandalis tributo fuba &tis , pacem
reddidit Tranfalbinis & Ecclefia Hamburgenfi.
II. Deinde ad reftaurationem Hamburgi Dux at
Vnvvanus
Hambur que Archiepifcopus animum appulère , & fu
gum repa. pra ruinas antiquæ urbis nova èе ligno extruxe
rat. runt ædificia , & Ecclefiam & Clauftrum . Di
fperfos etiam recollegerunt cives , & novos in
fuper in urbem receperunt incolas. Quare bre
vi, in eum ftatum urbs reftituta eft , ut ipfe Dux
cum Archiepifcopo frequenter ibi commorari,
& Daniæ Regem Vandalorumque Principes eo
ad colloquium invitare dedignatus non fuerit.
Tum primum quoque Archiepifcopus Colle
gium duodecim Canonicorum ibi inftituit ,
ut Adamus lib. 2. cap. 52. & Helmoldus lib. 1 .
cap. 17. fidem faciunt. Nunc Bremenfis Ecclefia
à Lutheranis occupata, licet Urbi Calviniftæ do
minentur.
III. Anno fuperiori Danorum exercitus in varia
Svvanus
Danorum diftractus ; pars Ethelredo Regi fervivit , pars
Rex An major in patriam, præda , fpoliifque onufta ,
gliam in receffit. Nunc verò Swanus , visâ Regis inertia,
vadit.
decrevit omnino non quiefcere , donec ejecto,
aut proftrato Rege coronam ipfe induiffet. Cum
itaque hoc anno è Dania folviffet , & Angliam
ingreffus effet , provincias ferè omnes , fui no
minis terrore implevit primo : deinde fibi fecit
⚫ obfequentes : ac demum quà minis , quà fup
pliciis hominum , quà multis victoriis auctus ,
Rex appellatus eft. Senfit primum impetum
Septentrio : ubi populus , fervitutis impatiens ,
ideo ad nova imperia promptus , quia omne
imperium fugiebat. Swanus obtenta Northum
bria , Merciorum etiam provinciam aggref
fus , Lincolnienfem agrum in fuam poteftatem
redegit : His impletis , inquit Hovedenus ad
hunc Christi annum , & claffe cum obfidibus
Cnuto filio fuo commendata : fibi lelos auxi
liarios , de deditis fumens ; adversùs Auftrales
Mercios expeditionem movit : & pertranfita Wat
lingfreete , fuis Edictum pofuit ; videlicet , ut
agros devaftarent , villas cremarent , Ecclefias
poliarent ; quidquid mafculini fexûs in manus ve
niret , fine respectu mijericordiæ jugularent : fæ
minas ad fuam libidinem explendam refervarent :
& omnia, quæ poffent , mala peragerent. Quibus
ita facientibus , & rabie ferina debacchantibus ;
venit Oxen fordam , & illam citiùs , quàm priùs
putavit , obtinuit : obfidibufque acceptis , feftina
to Wintoniam properavit. Quò cum veniffet , cru
delitatis ejus magnitudine , cives Wintonienfes
perterriti , pacem cum eo , fine mora , fecerunt : &
obfides , quos vel quot expetiit , dederunt. Qui
bus acceptis versus Lundoniam movit exercitum ;
de quo multi , in Tamefifluvio fubmerfi , interie
runt: Quia nunquam pontem , neque vadum
quarere voluerunt.
IV.
Cumque Lundoniam veniſſet, multis modis illam,
Rex Anglia vel dolo capere , vel vi expugnare conatus eft. Sed
appellatur.
Rex Anglorum Egelredus , cum civibus & juva
1 mine Danici Comitis Turkilli fæpe memoratis qui
Jecum tunc temporis intas erat , muros urbis viri
liter defendit , & illum abegit. Qui repulfus pri
mò Walingfordam , deinde Batham ; omnia quæ
que more folito rapiendo & demoliendo adiit : ibi
que exercitumfuum recreando conftituit. Tunc ve
nit ad eum Athelmarus Domnania Comes , &
cum eo occidentales miniftri : & pace cum illo fa
Ga , obfides illi dederunt. Quibus omuibus ad vel.
le peractis , ad fuam claffem reverfus , ab omni SEC. XI.
An.C.1013.
populo Anglorum Rex appellabatur , & habebatur ;
licet tyrannice faceret. Cives etiam Lundonienfes
obfides ili miferunt , & pacem cum eo fecerunt :
metuebant enim furorem illius , intantum fuper
fe inardefceffere ; ut omnibus fuis rebus ablatis ,
vel oculos illorum erui , vel manus , vel pedes de
truncari juberet.
His addit Weftmonafterienfis : Inter hæc V.
omnia Rex Anglorum Ethelredus jacebat in urbe Ethelredus
Rex in Gal
Londoniarum inertia torpens , timidus & fufpicio liam fugit.
fus ; nulli je committere aufus. De morte fratris
fui Eadwaldi ( ideft , fancti Eduardi Martyris )
confcientiam habens cauteriatam ; ne citius divi
nam fentiat ultionem. Exercitum congregare , vel
contra hoftes ducere non audebat : metuens ne no
biles regni , quos injuftè exhæredaverat ; in cam
po eum relinquentes , hoftibus traderent ad dam
nandum.
nandum. Hac mifera conditio mifero Regi fuit.
Tandem Rex tot perturbationibus confoffus receffit
clanculùm à civitate Londoniarum & priùs ad
Suthamptoniam , ac poftea ad vectam infulam ena
vigavit. Et inde Reginam fuam Emmam in Nor
manniam ad Eucem Richardum fratrem fuum ,
cum filiis fuis Aelfredo & Edoardo , & eorum ma
giflris Aelfhuno Duvelmenfi & Abbate Midesha
menfi Aelflio dirigens , cum honore & reverentia
ab ipfo ducefunt recepti. Eadricus quoque Regis
Ethelredi confanguineus , cum militibus fexies vi
ginti , cum Regina , ut cuftos ejus transfretavit :
ubi cum ipfa duobus annis refidens , ei magnifice
miniftravit. Sicque illis menfe Augupi mare
tranfeuntibus ; Ethelredus cum claffe fua in in
fula Vecta remanfit ufque ad Natalem domini ; fi
bona de eis nuncia audiverit , Reginam & filiosfe
cuturus. unde mox ut à partibus tranfmarinis
audivit , Richardum Ducem , fororem & filias
ejus cum magna hilaritate ſuſcepiffe ; Rex Ethel
redus menfe Januario in Normanniam tranfiens,
miferias fuas fedulitate , & confolatione ducis ma
gnifici fublevavit. Tunc didicit Ethelredus nun
quam benè firmari coronam fraterno fanguine
ac nullo jure acquifitam , & quia Abel juſtum
occiderat , voluiffe Deum jufta fententiâ , ut
profugus effet fuper terram , ut fuliùs narrat
Alfordus hoc anno.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6507. Anno Era
Hifpan.
15. C. D 8. P. 25. April. Indic. 12. MLII.
Anno He •
JESU CHRISTI 1014.
giræ
BENEDICTI VIII PAPE . 3 ССССУ ,
inchoato die
HENRICI II REG. 13. IMP. 1 . 2. Julii
fer . 6.
BASIL. & CONST. IMPP. 39.
Num. I ad VI. Chronographus Hildenf I.
A heimenfis , qui annum à Natali Chrifti S. Henricus
Imperator
exorditur , de Coronatione Sancti Henrici hoc coronatur.
anno habet : Natalem domini Rex Papiæ celebra
vit (quò fe fe anno fuperiori contulerat ) . Inde
comitatu Regali Romam pergens , Imperialis coro
næ diadema a fancti Petri Vicario Benedicto fexto
Kal. Martias ( legendum, decimo fexto Kal. Mar
tias qui hoc anno in Dominicam incidit ;
cùm Ditmarus , cujus verba recitat Baro
nius , afferat eum die dominica coronatum ) cum
generali electione fufcepit. Ejufque contectalis dom·
na Cunigunda idem Deo annuente promeruit. Sic
Imperator Dei gratiâ factus Papiam rediit. Ibi
fan&tum
 in Annales C. Baronii. 107
SEC. XI. fan&tum Pafcha feriavit. Inde namque regrediens tum Romanum , & Exarchatum Ravennenfem. SÆC. XI.
An.C.1014 Pentecoften Babenberg ( ideft Bambergae ) festivo Nullus enim fibi perfuaferit , Ottonem M. & An.C.1014 .
peregit. Hæc itaque Imperii Henrici Epocha à Henricum majorem auctoritatem in Ditiones
decima quarta menfis Februarii proficifcitur, & Ecclefiafticas exercuiffe , quàm Carolum M.
in fronte fingulorum annorum impofterum no aliofque ex ejus familia Imperatores. Ait autem
tabitur. Ardoinus , qui jam ab anno MII in Henricus fe confirmare cenfum ex Ducatu tam
Italia regnaverat , poft Henrici Imp. ex Italia Tufciæ, quàm Spoletani provenientem , eofcili
difceffum ejectus, anno fequenti, novum bellum cet modo , ut annis fingulis prædictus cenfus ad
molitus eft, tandemque Mediolanum ipfum ho partem Ecclefia fancti Petri perfolvatur , falva
ftilibus incurfionibus preffit. Verùm cùm Ar fuper eofdem ducatus noftra in omnibus domina
nulphus Mediolanenfis Archiepifcopus exerci tione , & illorum ad noftram partem ſubjectione.
tum promoviffet , Ardoinus regno fe abdicavit, Et paulò pòft de aliis provinciis , urbibus & Pa
atque ultrò in monafterium Fructeria, fitum in trimoniis ad partem Ecclefiæ beati Petri Apofto
agro Taurinatium fefe abdidit , uti refert Sigo li , atque Pontificum in facratiffima fede illius re
nius lib. VIII Hift de Reg. Ital. fidentium , verba faciens , ait , nos inquantum
II. Anum . VI ad X. Henricus Imp. decefforum poffumus defenfores effe teneamur , adhuc ad eam
Privilegium fuorum exemplo Diplomate fuo, à Baronio re illi ditionem ad utendum atque difponendumfirmi
in favorem
Ecclefia citato, patrimonia Romanæ Ecclefiae confirma ter valeant obtinere , falva in omnibus poteftate no
Rom.dat. vit. Baronius ait , fe diploma cum quatuor fira , pofterorumque noftrorum. Porro Decretum
exemplaribus contuliffe , quòd varia menda in Henrici Imp. de Confecratione Pontificis Ro
illud irrepferint , fed reliquit nomen Ludovici mani coram Legatis Cæfareis facienda , locum
Pii , quia fcilicet non exiftimabat , donationem habuiffe indicat Petrus Damiani , qui Alexan
Ecclefiæ Romanæ factam, quæ ejus nomine cir dro II Papa fedente ait in lib. 1. Epift . X X ele
cumfertur , fuppofititiam effe ac fpuriam. Hæc & tionem Pontificiam per Epifcoporum Cardina
Henrici Imp. verba : Exarchatum Ravennatem liumfieri debere principalejudicium , ita ut fecun
cum integritate , cum urbibus civitatibus , oppi do loco jure præbeat Clerus affenfum ; tertio popu
dis & caftellis , quæ piæ recordationis dominus Pip laris favor attollat applaufum : ficque Suspenden
pinus, & dominus Carolus, & dominus Ludovicus, dam efle , caufam , ufque dum Regia celfitudinis
& Otto & itidem Otto filius ejus , prædeceffores vi confulatur au &toritas , nifi periculumfortaffis immi
delicet noftri B. Petro Apoftolo & prædecefforibus ve neat , quod rem quantociùs accelerare compellat.
Aris jamdudum per donationis paginam contulerunt. Sed hic mos tandem hoc feculo per Romano
Verùm ex iis , quæ in medium attuli , conftat rum Pontificum cum Imperatoribus diffidia
donationem Ludovicianan figmentum effe. penitùs exolevit , ut fuo loco infinuabimus.
Quamobrem in Diplomate ab Ottone M. anno A num . XIV ad XVII. Ait Baronius San IV.
CMLXII dato , & ibidem à Baronio recitato nulla tum Henricum Popponem Abbatem Stabulen- Henricus
&
ejus prorsùs mentio, quæ tamen facienda fuiffet, fem , & Odilonem Abbatem Cluniacenfem Imp. Viros
Sanctos co
fi Ludovicus , uti Pippinus & Carolus , aliquam fummopere coluiffe . Erat enim verè Catholicus, luit.
donationem Ecclefiæ Romanæ feciffet. Adhæc inquit Hugo Abbas Flaviniacenfis in Chronico
fequentia ejufdem Diplomatis verba Ludovici Virdunenfi, & religionis amator præcipuus . Adha
nomen addititium effe demonftrant : Per hoc rebat moralibus fuorum confiliis , quorum purita
noftra delegationis pactum confirmamus donatio te & nitoreflorebat Lotharingia , illuminabatur Sa
nes , quaspiæ recordationis Pippinus Rex , & poftea xonia , dirigebatur Suevia & Alemannia. Quam
Domnus Carolus excellentiffimus Imperator , ac obrem fub ejus imperio falus fuit mundo & glo
deinceps Ottones piiffimi , beato Petro Chrifti Apo ria. Inter quos habebat gratiffimos Odilonem Clu
folo fpontanea voluntate contulerunt ; ubi Ludo niacenfis Ecclefia Patrem piifimum , Willelmum
vici nomen tacetur, quia in præcedentibus mox Divionenfis Ecclefiæ Rectorem ftrenuum , religione
memoratis tacitum etiamfuerat. Denique Hen præftantiffimum , qui etfi non erant de regno ejus,
ricus expreffis verbis confirmat Conftitutiones tamen in amicitiis ei jungebantur , & eorum ora
Eugenii II & Leonis IV Pontificum Rom. quibus tionibus regni negotia in pace tractabantur. Nec
præcipitur, ut Pontifex qui electus fuerit , non deerat familiaritati ejus Pandulphus Agaunenfis 1
confecretur, nifi in præfentia Mifforum fuorum, (fc. Abbas ) , vir vitâ , moribus , religione , fan
cujus tamen contrarium in donatione Ludovici &itate celeberrimus ; cùm eum faceret commen
Pii difertè dicitur. Quare eodem Diplomate 1
dabilem Regi & Optimatibus fama virtutis ejus.
Henricus eandem donationem confirmaret & re At verò de regno ejus ferè quotquot erant Pontifi
fcinderet, fi donationem illam ratam haberet. ces, & primi Ecclefiarum , tot ei erant incita
III. Leonis autem nomine Imperatorem intellige
Decernit, ut menta virtutum ; cùm ipfe eisdem muniretur , &
re Leonem Papam hujus nominis IV, jam often
RomaniPon- dimus anno CMLXII Privilegium Ottonis ipfi vice versa ejus auctoritate ab illicitis reprime
tificis ordi rentur, & ad perfecliora provocarentur. Inter quos
natio coram M. explicantes. Neuter confirmat Decretum an hunc Patrem noftrum ( nempe Ricardum Virdu
LegatisCa no DCCCXCVIII in Concilio Romano coram nenfem Abbatem ) habebat cariffimum , inter
fareisfiat.
Lamberto Imperatore factum , quo jubetur , ut præcipuos egregium , pietate prædicabilem , reli
Pontifex Romanus coram LegatisCæfareis con gione commendabilem ; quem tanta Deus donave
fecretur , juxta id quod antea à Romanis Pon rat omnium gratiâ , ut àplerifque pro inolita fibi
tificibus ftatutum fuerat , quia tam Otto , quàm benignitate , vitaque & fermonis acceptione , &
Henricus non habuère Lambertum pro Impera non affectata elegantia fed impensâ grutià , boc
tore , fed Arnulphum Germaniæ Regem, quem vocaretur agnomiue , videlicet Richardus Gra
ipfe Imperio dejecerat. Ex hoc etiam Diplomate tia Dei , ficut & fan&tus Odilo ab ingenita pieta
apparet, verum effe quod feculi noni initio affe te Pius , & Willelmus à rigore ferventioris pro
ruimus , nempe Carolum Magnum , ejufque fuc pofiti Supra regula dictus eft. De Sancto Poppo
ceffores obtinuiffe à Leone Papa hujus nominis ne Stabulenfi Abbate infrà fermo erir. San-Mar
III fupremum dominium in Urbem , Duca thani in Catalogo Abbatum Agaunenfium Pan 1
dulfi
 108 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI. dulfi nomen folummodo exhibent , nec quid citatus , Ethelredum contra Canutum exercitum SAC. XI .
An.C.1014. quam aliud de eo habent. collegiffe , huncque dolum meditantem dolo An.C.1014.
V. Ad num. XVIII Huntindonius pag. 461 . præventum terga vertiffe & poftquam obfides ,
Moritur
Sveno An Swani anno fuperiori Angliæ Regis appellati quos habebat , magnæ nobilitatis & elegantiæ
glia invafor. cafum paucis perftringit : Anno , inquit , deci pueros , naribus & auribus truncaffet , patriam
mo quarto ( poft millefimum ) Swain jam Rex petiifle.
Bafilius Imperator ( nempe Orientis) quot an VII.
Anglorum, in exordio regni fui ſubita morte periit.
Exercitus autem ejus elegit Cnut filium fuum in nis in Bulgariam expeditionem faciebat , & obvia muelus Sa
MoriturBul
Regem. Quomodo fe fe breviffimo , quo in An quæque populabatur ac vaftabat , inquit Cedre garia Rex.
glia regnavit tempore , gefferit Swanus , his nus pag.707. qui narrat poftea expeditionem ab
verbis narrat Malmesburienfis lib. 2. de Reg. eo hoc anno , indictione duodecima fufceptam ,
pag. 70. invafam Angliam cædibus & rapinis ur cujus percepto nuncio Samuelus Bulgaria Rex
gebat : provincialiumfubftantiæ prius abrafe , mox aditus Bulgariæ omnes munivit , atque interce
profcriptiones facte. Hafitabatur totis urbibus , pit , quos cùm expugnare defperaret Bafilius ,
quidfieret : fi pararetur rebellio ; affertorem non Nicephorus Xiphias Philippopolis tunc Præfe
tus , eo confentiente , cum exercitus parte per
haberent fi elegeretur ſubjectio , placido Rectore ' &
carerent. Ita privata & publica opes , ad naves quendam montem , fub XXIX Julii , de fu
cum obfidibus deportabantur : quod non effet domi periori loco fubitò Bulgaros à tergo adoritur,
nus ille legitimus , fed tyrannus atrociffimus. Sed ex quibus multi occifi , multò plures capti.
non diu propitia divinitas in tanta miferia fivit Ipfe Samuel filii operâ ægrè evafit. Captivis
fluctuare Angliam. Siquidem pervafor continuò Bulgaris , qui fuiffe ad XV milliaferuntur , ocu
ad Purificationem Santa Maria , ambiguum qua los Imperator eruit , fingulifque centuriis unocu-'
morte , vitam effudit. Dicitur quod terram fan lum præficit , atque his ductoribus eos ad Samue
&i Edmundi Regis & Martyris depopulanti , idem lum mittit. Quos Samuelus ifto numero atque or- .
Martyr per vifum apparuerit , leviterque de dine venire videns , animi ad calamitatem eam
miferia fuorum conventum , infolentiufque re fortiter ferendam non habuit fatis , fed biduò pòft
pondentem , in capite perculerit. Quo dolore obiit , inquit Cedrenus . Ei fucceffit filius Ga
brielus , qui & Romanus dicebatur , de quo anno
tactum , in proximo , ut præditum eft , obiiffe.
Idem narrat Joannes Salisberienfis , Carnoten fequenti.
fis Epifcopus, qui fequenti feculo floruit, in Po
lycratico lib. 8. ubi caput vigefimum primum
ta infcribit : Omnium Tyrannorum finem eje ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6508. Anno Exa
Hifpan .
miferiam, & quod in eos Deus vindictam exercet, MLIII.
16. B. D9. P. 10. April. Indict. 13 .
fi manus ceffet humana. Ceterùm Swanum Chri Anno He
ftianum fuiffe , docet Encomiaftes Emma An JESU CHRISTI 1015 . giræ
CCCCVI ,
glorum Reginæ lib. 1. Præfciens diffolutionemjui BENEDICTI VIII PAPE 4 . inchoato die
corporis imminere , filiumfuum Cnutonem , quem 21.Junii
HENRICI II REG . 14. IMP . 2 . fer . 3 .
fecum habuit , advocat ; fefe viam univerfa carnis
ingrediendum indicat. Cui dum multa , de Regni BASIL. & CONST. IMPP. 40.
gubernaculo , multaque hortaretur de Chriftiam
I.'
Latis Jindio
fceptrum , Deogratias,
commifit Regale. illivirorum
Hujus digulim.
facto maxi QUia
QE in Annalibus Ecclefiafticis facta tan
tum quædam peculiaria hoc anno narran- Canutus
mè Dani , quibus legitimè præeffe debuit , favent ; tur , iis , quæ ad Hiftoriam generalem faciunt in DaniaRex
Angliam
eumque patre adhuc vivente Regem fuper fe confti prætermiffis , ii nobis hic fupplendi. Conten- irrumpit.
tui gaudent. Hic autem Encomiaftes patri & debant in Anglia de Regno Ethelredus & Canu-¸
filio æqualis fuit. tus , priorque ab Edrico, apud quem fumma re
VI. Swano mortuo , ait Vigornienfis , filium ejus rum erat , proditus , belli mole non potuit non
Ethelredus Canutum fibi Regem conftituit claffica manus Da obrui. Sequenti anno , inquit Malmesburienfis
in regnum norum. At majores natu totius Angliæ , ad Re lib. 2. de Reg. pag. 71. narrans quæ præfenti
Anglia refti
tutus. gem Anglorum Ethelredum pari confenfu nuncios gefta funt , apud Oxenford magnum Concilium
feftinanter miferunt , dicentes : fe nullum plus eft congregatum Danorum & Anglorum ; ubi
amare , vel amaturos effe , quàm fuum naturalem Rex (fc. Ethelredus ) nobiliffimos Danorum Si
dominum , fi ipfe vel rectiùs gubernare , vel mi geferdum & Morcardum interfici juffit , delationi
tiùs eos tractare vellet , quàm priùs tractarat. proditoris Edrici perfidiæ apud fe infimulatos.
Quibus auditis Eadwardum filium fuum , cum Le Is illos favorabilibus affentationibus deceptos , in
gatis fuis ad eos dirigens , majores , minorefque triclinium pellexit , largiterque potatos fatellitibus
gentisfuæ amicabiliter falutavit : promittens fe illis ad hoc præparatis animâ exuit. Caufa cadis fere
mitem, devotumque dominumfuturum, in omnibus batur , quod in bona eorum inhiaverat. Paucis
eorum voluntati confenfurum ; confiliis acquietu interpofitis : Eadem eftate Cnuto compofitis rebus
rum ; & quidquid fibi velfuis ab illis probrose & in Danemarchia , fœderatâ cum finitimis Regibus
dedecorose dictum , vel contrariè factum fuerat , amicitiâ venit Angliam , eo animo ut aut morien
placido animo condonaturum ; fi omnes unanimiter dum fibi proponeret. Itaque à Sandwicho Cantiam,
& fine perfidia illum recipere vellent in regnum. inde in Weft- Saxoniam progrediens , omnia incen
Ad hæc cuncti benignè refponderunt. Deinde ami diis , cædibufque fædabat , Rege ( fcilicet Ethel
citia plenaria , ex utraque parte , & verbis & redo) apud Cosham morbo decumbente. Tentavit
pactis confirmatur. Adhæc Principes fe non am quidem Edmundus ( Ethelredi filius ) occurrere,
plius Danicum Regem admiffuros in Angliam , fed ab Edrico præpeditus , copias interim tuto lo
co continuit. At Edricus non ultra diffimulan T
unanimiter poponderunt. His geftis , ab Auglis in
Normanniam mittitur Rex feftinatò Quadra dum ratus , quin artes fuas aperta fronte nudaret,
gefimali tempore reducitur , & ab omnibus hono ad Cnutonem cum XL navibus defecit :
rabiliter excipitur. His addit Malmesburienfis quoque Weft - Saxonia datis obfidibus & armis
idem
 in Annales C. Baronii. 109

SEC. XI. idemfecit. Mercii verò numero & fpe congrega Chronici Hugonis Monachi Floriacenfis apud SAC. XI .
An.C.1015. ti , fe adrefiftendum offerebant ; veniret modò Rex, Duchefnium Tom. IV pag. 143. ubi de Rainar- An.C.1015.
& quò progrediendum effet , præciperet ; duceret do Comite ait : Talem perfecutionem Chriftianis
Jecum Proceres Londonia , paratos effe fanguinem intulerat , qualis non fuerat audita à tempore Pa
fuum patria impedere. Ille folitus falutemfuam ganorum. Denique Glaber lib. 3. cap. 4. hujus
muris committere , non in hoftem excurrere , Lon Rainardi impietates fusè narrat.
donia , degebat propter proditores , ut ajebat , nuf Res hæc plurimis , flagitia Rainardi Comitis IV.
quam procedens. ignorantibus , vifa eft admodum tyrannica & Fulberti
II. Rex interea ( nempe Canutus Daniæ Rex ) crudelis , multofque Franciæ Proceres adver- Epifc. Car
notenfis fua
Edmundus applicare , nullo tem sús Robertum Galliæ Regem commovit, & præ- fu punita.
filius Anglia partibus fuis urbes & vicos
Regus je ei pore feriari , noctibus confultare , diebus pugnare. fertim adversus Epifcopos , qui confilium hu
frufira op Edmundus diu deliberato confilio in tanta rerum jufmodi Regi & Leoterico Archiepifcopo fug
ponii. angustia optimum factu arbitrátus , fi urbes , que gefferant , in quibus etiam fuit Fulbertus Epifco
defecerant , pugnando reciperet , in eumdem Jen pus Carnotenfis , ut patet ex ejus Epiftola ordi
Jum Uthredum quendam Transhumbranum Co ne X ad Gualerannum & Gualterium Comites
mitem adduxit. Ceteras enim quæ adhuc dubio data : Sciatis Fratres , inquit Fulbertus , quia
favore pendebant , confirmandas putabant, fi de Rex Robertus benefacit , cùm Chriftianos adjuvat,
rebellantibus graves pænas fumerent. Sed Cnuto & hæreticos damnat. Et ad hoc debent eum adju
non minori præditus aftutia , fimili eos ingenio cir vare, & confortare mecum omnes fuifideles : quia
cumvenit. Nam commendatis Weft - Saxonibus hoc minifterium ejus eft , per quod falvus effe debet.
& Merciorum parte , quam fubiecerat ducibusfuis, Sciatis iterum quod Archiepifcopus Senonenfis ( ſci
ipfe in Nothanymbros profectus , depopulatione licet Leotericus ) requifivit à me confilium , quid
locorum Uthredum ad fua defenſanda redire coegit. deberet facere de Raginardo hæretico , qui perfe
Itaque licet fe dediffet , barbarica levitate juffus quebatur Ecclefiam Dei. Et ego ei dedi tale con
eftjugulari. Comitatus ejus datus eft Iricio , quem filium , quale ad fuum ordinem pertinebat. Et
poftea aquales partes fibi vendicantem , Cnuto ab ecce ego mitto vobis utrumque fcriptum & complan
Anglia expulit. Ita fubjectis omnibus Edmundum &tumfuum , & confilium meum , quod dedi ei fe
per femetra fugitantem non prius perfequi defti cundùm ordinem fuum. Si quis autem falfarius
tit , quam Londoniam ad patrem perveniffe co dicat , quod ego alterum ei confilium deinceps vel
gnofceret. Tunc ufque poft Pafcha quievit , ut cum fcripferim , vel dixerim , vel mandaverim , rogo
omnibus copiis urbem adoriretur. Sed præve ut me ficut patrem veftrum fpiritualem defendatis,
nit conatum ejus mors Ethelredi , de qua anno quia fiducialiter hoc facere poteftis.
fequenti. Hoc circiter anno mortua eft Santa Adbe- V.
III. Ex Anglia in Franciam tranfeamus. In leidis Vilicenfis monafterii in Germania inferio- Moritur S.
Impietas Adelheidis
Rainardi Chronico Sancti Petri Vivi Senonenfis legitur : re Abbatiffa. Vitam ejus à Berta Sanctimoniali Abbatiffa
ComitisSe Anno MXII obiit Frotmundus Comes ( nempe fcriptam ftylo paffim immutato ediderat Surius Vilicenfis.
nonenfis. Senonenfis ) bona memoria. Anno MXV facta ad diem V Februarii , fed primævam ad eun
eft traditio Senonica urbis. Paulò pòft : Mortuo dem diem Bollandus publicavit. Eft Vilica ,
Frotmundo Senonum Comite , & fepulto in capitu vulgò Villich , locus in Diœcefi Colonienfi è re
lo fancti Eraclii , fucceffit e Rainardus filius ejus gione Bonnæ urbis fitus , ubi funt hodie duo
nequiſſimus , qui perfecutionem intulit Ecclefiis Collegia , unum Canonicorum , alterum no
Chrifti, & Leoterico Archiepifcopo (fc. Senonen bilium Virginum Canonicarum , à parentibus
fi ) , intantum ut etiam ( quod dicere & audire fan&ta Adelheidis ampliter dotata , ut ibidem
horribile eft ) quando ille divinum Officium cele habet Bollandus. Hæc clariffima Virgo illuftri
brans , vultumque dans populo falutabat , ille vul bus parentibus nata jugum religionis fubiit fe
tum avertens in pofterioribus fuis ei pacem offe cundùm regularem inftitutionem Sancti Hiero
rebat: nonnunquam in faciem ejus puebat , bo nymi , fratreque in militia occifo , parentes bo
mines ejus interficiebat , eumque modis omnibus na ejus Deo confecrarunt , Vilicenje Cœnobium
injuriabat. Ob propter confilio Romani Pontificis, conftruxêre , & deinceps continenter vixère .
& Abbatis Eccefia Cluniacenfis ( nempe Sancti Mortua matre fufcepit Adelheidis Sancti Bene
Odilonis) nec non Suffraganeorum Epifcoporum, & dicti Regulam , cùm antea per annum in vicu
optimorum Procerum , præcipuèque Rainaldi Pa & veftitu vires fuas exploraffet, tandemque mor
rifienfis Epifcopi , anno ab Incarnatione Chrifti tuo patre Sanctus Heribertus Colonienfis Archi
MXVI (legendum , MXV, ut ex mox dictis præful voluit , ut præeffet Capitolino Monaſte
intelligitur ) , X Kalendas Maii civitatem Regi rio in Urbe Colonienfi pofito , ( quod Beate
Roberto reddidit. Ipfe verò Comes fugiens nudus Maria Virginis in Capitolio appellatur , & ubi
evafit. Frater autem ejus Frotmundus & quidam etiamnum funt Canonicæ ) : Venerandus Anti
milites urbis turrim defenderunt multis diebus. ftes , inquit Berta in ejus Vita , de Sancto Heri
Quos tandem Rex cepit , & victus pietate vivos abi berto verba faciens , tanto amore eft illi colliga
re finit. Frotmundum autem Aurelianis in car tus , ut ejus confiliis pareret , in quacumque divi
cere trufit , ubi obiit. Idem legitur in alio vete narum rerum ordinatione ; eamque fumma exco
ri Chronico Sancti Petri Vivi adhuc inedito , leret veneratione. Erat enim inter eos tam mira
cujus hæc verba refert Mathoudus in Catalogo charitas , Deoque grata familiaritas , ut in omni
Archiep . Senonenfium : Anno domini MXV bus operibus bonis unius viderentur eſſe moris. In
Leuthericus Archiep. tradidit Senonum Urbem Vita & poft mortem miraculis claruit. Sunt Vi
Roberto Regi , confilio domini Papa Benedicti VIII, licenfes Canonicæ plerumque XII præter Ab
qui adhuc vivebat , &c. Nam Rainardus quoti batiffam , omnes genere illuftres. Cùm verò
die ladebat Archiepifcopum , &c. fed ad Regem Sanctus Heribertus anno MXXI decefferit,
adiit ( nempe Leothericus ) & fibi temporale funufque San& tæ Virginis curarit , ac Vilicam
fuum fuppofuit , ut ipfo Rege pace gauderet Eccle revehi corpus ejus fas effe decreverit , ejus mor
fia Senonenfis. Legendum etiam fragmentum tem circa hunc annum accidiffe oportet,
K Hoc
 IIO Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. Hoc etiam circiter anno mortuus eft Sanctus pag. 434. nono Kal. SÆC. XI.
decima quarta indictione ,
An.C.1016 .
An.C.1015
VI. . Albuinus, five Albinus , Sabionenfis Ecclefiæ vi Maii , feria fecunda ( ideoque hoc anno , quo theiredoAn
Sedes Epifco cefimus octavus Epifcopus , poftquam fedem feria fecunda in diem XXIII Aprilis incidit ) giorum pars
palus Sabio- Epifcopalem Sabiona Brixinam inTirolum trans Lundonia defunctus eft poft magnos labores , & Canutum
náBrixinam tuliffet , omnefque optimi Paftoris partes ex multas Vitæ fuæ tribulationes , quas pro fuifratris eligit.
transfertur. pleviffet, ut ex Faftis Brixinenfibus oftendit Bol Eaduardi necefuper eum effe venturas Beatus Dun
landus ad diem V menfis Februarii. ftanus ei prædixerat. Corpus verò illius in Ecclefia
VII. Samueli Bulgariæ Regi anno fuperiori vitâ fancti Pauli Apoftoli honorifice fepultum eft. Poft
Moritur Ga
briel Bulga functo fucceffit filius Gabrielus , qui & Romanus mortem cujus , Epifcopi , Abbates , Duces & qui
ria Rex. dicebatur, patre robuftior ille , fed prudentia lon que nobiliores Angliæ in unum congregati , pari
gè inferior , natus captivâ quâdam Lariffa , iniit confenfu in Dominum & Regemfibi Canutum ele
decima quinta Septembris , indictione decima ter gère , & ad eum in Suthamtoniam venientes ,
tia , inquit Cedrenus . Statim ac rerum fum omnemque progeniem Regis Egelredi coram illo ab.
mam capellivit Gabriel , Theffalonicam aggref negando repudiantes , pacem cum eo compofuêre ,
fus , à Theophylacto Botoniata ejufdem urbis & fidelitatem eijuravêre. Quibus & illejuravit,
Præfecto fufus eft. Cùm verò poftea Theo quod & fecundùm Deum , & fecundùm feculum
phylactus à Gabriele prorsùs deletus , cæfuf fidelis effe vellet eis Dominus.
que fuiffet , hac clade nunciata Bafilius Imp. At cives Lundonienfes , & pars nobilium , II.
Conftantinopolim reverfus eft. Sub initium qui eo tempore confiftebant Lundonia , Clitonem Pars altera
Eadmun
veris in Bulgariam rursùs Bafilius copias eduxit, Eadmundum unanimi confenfu in Regem leva dum Regem.
& Ducum fuorum operâ Theffalonicam fuæ po vêre , qui folii Regalis fublimatus culmine , intre
teftati fubdidit. Nec multo pòft ei nunciatur, pidas Weftfaxoniam adiit , & ab omni populo ,
Gabrielem à Joanne , qui & Vladislaus diceba magna fufceptus gratulatione , fuæ ditioni Jubegit
tur , Aaronis filio , quem ipfe neci aliquando tam titiffimè ; quibus auditis multi Anglorum
fubtraxerat , cùm venatum exiiffet , interfe populi magna cum feftinatione illi fe dederunt vo
&um fuiffe die XXIV O & obris currentis an luntariè. Canutus autem interim cum fua tota
ni , poftquam regnaffet annum unum , men claffe circa Rogationes Lundoniam devehitur , quò
fem unum , & dies novem , ut refert Cedrenus cùm veniffet , in australi parte Tamefis magnam
laudatus . Is Joannes ultimus fuit Regum Bul fcrobem foderunt , & naves fuas in Occiden
gariæ ; neque enim Bafilius Imp. deftitit à bello, talem plagam pontis traxerunt , deinde urbem
quin totam Bulgariam Gracorum imperio fub altà , lataque foßâ , & obfidione cingentes , in
diderit.
greffum , & egreſſum cunctis intercluferunt ; ac
VIII. ·. Herbefteinus in Rerum Mofcovitarum Com eam frequenter expugnare moliti funt : fed à civi
Moritur S.
Wolodomi mentariis pag . 5. poftquam retulit Wolodimerum bus illis viriliter refiftentibus procul à manibus re
rus Ruffia primum Regem Chriftianum Ruffia baptiza pelluntur : quapropter obfidione ad tempus di
Rex. tum fuiffe , & Annam fororem Bafilii & Con miffa , exercitufque parte ad naves cuflodiendas
ftantini Imperatorum Orientalium fibi copu relicta , in Weftfaxoniam abierunt properè , &
laffe anno mundi 6496. Eræ nempe Cpolitanæ, Regi Eadmundo ferreo lateri spatium congre
Kalendis Septemb. anni Chrifti CMLXXXVII gandi exercitum non dedere : quibus tamen ille
inchoato , fubdit : Anna moritur XXIII an cum exercitu , quem in tantillo fpatio congregarat,
no poft nuptias : Wolodomirus verò anno poft obi Dei fretus auxilio audacter in Dorfetania occur
tum uxoris quarto deceffit . Cedrenus pag. 719 . rit , & in loco , qui Peomum vocatur , juxta Sil
ubi nullum annum memorat , ait mortuam An lingham cum eis congreffus , vicit , & eos in fu
nam fuiffe in Roffia , defuncto jam ante Bladimero gam vertit.
marito. Verùm Ditmarus lib. 7. difertè affirmat, Narrat poftea Hovedenus varia prælia hoc III.
Wolodomirum Kioviæ obiiffe , &juxta conjugem anno Canutum inter & Eadmundum habita , Reges duo
Regnum in
fuam fepultum effe. Is civitatem , quam Wo tandemque fubdit : Cùm Rex Eadmundus fer- terfe par
lodimeriam à fuo nomine vocavit , condidit , reum latus (ita vocabatur ) adhuc cum Canuto tiuntur.
eamque Ruffiæ Metropolim conftituit. Inter congredi vellet , dum nequiffimus & dolo plenus
Santos tanquam Apoftolus folemni die , videlicet Edricus , & quidam alii id nullo modo finebant
XV Junii quotannis veneratur. Reliquit plures fieri , fed illi confilium dabant , ut pace facta cum
filios , qui poft mortem ejus inter fe de Regno Canuto regnum divideretur , quorum fuggeftio
decertarunt. Swatopolchus unus ex eis fratres nibus , licet invitus , ad poftremum cum confen
fuos Boris & Cleph per ficarios interfecit , hique tiret , recurrentibus ad invicem nunciis , & ob
in Rufforum Kalendariis inter Sanctos connu fidibus utrimque datis , ambo Reges ad locum ,
merantur ad diem XXIV menfis Julii , uti qui Deorhirft nominatur , in unum convenerunt :
monftravimus anno CMLXXXVII. Eadmundus cum fuis in occidentali plaga Sabri
no , Canutus vero in Orientali cum fuis confedit.
Dein uterque Rex in infulam , quæ Dlanege ap

Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6509. pellatur , & eft in ipfius fluminis medio fita , tra
Hilpan. bariis advehitur ; ubi pace , amicitia , fraternita
MLIV. 17. AG. D 10. P. 1. April. Indi&. 14. te , & pacto , & facramentis confirmata , regnum
Anno He
dividitur. Dein armis & veftibus mutatis , tri
gire JESU CHRISTI 1016.
CCCCVII , butoque , quod claffice manui penderetur , ftatu
inchoato die BENEDICTI VIII PAPE 5. to , ab invicem difcefferunt ; Dani tamen cum
10. Junii
fer . 1. HENRICI II REG. 15. IMP. 3. præda , quam diripuerant , ad fuas naves redie
runt , cum quibus pacem , dato pretio , cives
BASIL. & CONST. IMPP. 41 . Lundonienfes fecerunt , & eos fecum hyemare per
miferunt.
I. D num. II & feq. Rex Anglorum Egel Poft hæc Rex Eadmundus , Ferreum Latas , IV.
MortuoE
redus, inquit Hovedenus part. I Annal. circa feftivitatem fandi Andrea Apoftoli , XVEadmundo
mortuo Ca
Indictione
 in Annales C. Baronii.
III
SAC. XI. Indictione ( à Septembri deducta) deceffit Lundo
filia promovebat ) , poftquam à Melo arma ac- SEC. XI.
An.C.1016 . nia. Malmesburienfis lib.2 . de Reg. pag.72 . ait:
mitusfolus cepere in Apuliam hoc anno profecti funt , an- An.C.1016.
regnat. Fama Edricum infamat , quod favore alterius , noque millefimo decimo feptimo , ut fuo loco
mortem ei per miniftros porrexerit. Tum pag. 73 . oftendemus , idque menfe Maio , ut Guillelmus
de Edmundi filiis fcribit : Filii ejus Edwius , & Apulienfis citatus , aliique afferunt , primùm
Edwardus mifi ad Regem Suevorum , ut perime cum Græcis præliati funt. Quare cùm Norman
rentur : fed miferatione ejus confervati , Hunno ni fe promptè fubfidio venturos Melo promi
rum Regem petierunt. Ubi dum benignè aliquo ferint , fuos Mox ad illam expeditionem follici
tempore habiti funt : major diem obiit : minor Re tarint ; & periculum effet in mora , manife
gina fororem Agatham in matrimonium accepit. ftum eft , eorum ad Garganum montem adven
Fuit Agatha Henrici Secundi Imperatoris filia, tum anno currenti contigiffe , eò magis , quò
quæ Edoardo peperit Edgarum filium cogno Benedictus Papa VIII , cujus initium in an
mento Etheling, quem poftea Edoardus, cogno num MXII convenit tunc Romanæ Ecclefiæ
mento Confeffor , hæredem Regni fcripfit. præfuerit, Glabro lib.3 . cap.1 . Orderico lib. 3 .
V.
Lupus Protofpata ad hunc Chrifti annum pag.472 . Gemmeticenfi lib.7.cap.30. Fragmen
Salernumà habet : Civitas Salernum obfeffa eft à Saracenis
Saracenis to Hiftoriæ Aquitanicæ Tom. IV Duchefnii , &
fruftra ob- per mare , & per terram , & nihil profecerunt. Leone Oftienfi lib. 2. cap . 38. teilibus , ac Hen
jeffum Quod confirmat Anonymus Barenfis apud Pe ricus primus Imperium adminiftrari , ut afferit
t
regrinium : Anno MXVI Ind. XIV obfederunt idem Glaber. Henricus enim anno tantùm
Saraceni Salerno per mare & terra. Leo Oftien MXIV Imperator coronatus fuit , ideoque Nor
fis lib.2 . cap.38 . dicit, Salernum à Saracenis ob mannorum in Apuliam adventus à recenti
feffum , quando primùm Normanni in Italiam bus Chronologis ante annum M XIV hactenus
venere. Quare eft hic primus annus adventûs malè collocatus. Verum quidem eft plerofque
Normannorum in Italiam ; fed quia Leonis lo
ex citatis Auctoribus Normannorum in Italiam
cus corruptus , vel ipfemet memoriâ forsàn adventum referre ad Pontificatum Benedicti IX
lapfus eft , horum adventus , qui ad præfentem 9 & ad Imper
ium Henrici II , fed illi nominum
annum pertinet , à Baronio , quem alii fecuti fimili
tudine decepti funt , refellendique ex
funt ad annum MII retractus fuit.
Willelmo Apulienfi , & ex iis quæ jam narra
VI.
Adventus Tot tantaque, quæ magnam cum Hiftoria Ec vimus , obfervandumque Leonem Oftienfem fi
Normanno clefiaftica connexionem habent in Italia à Nor bimet contradicere, ut ftatim videbimus. Hanc
rumin Apu- mannis hoc & fequenti feculo gefta , ut ea fuis
kam. adventûs Normannorum in Apuliam Epocham
locis explicare neceffe fit. Annus eorum in eam poftq
uam in præfentem annum contuliffem le
adventûs male hactenus, ut mox dixi, cum anno gi eidem affixa fuiffe
m in Chronico Cafaurien
MII copulatus fuit, prochronifmo nempè anno fis , five Pifcarienfis Monaft
erii à Joanne Be
rum quatuordecim. Neque enim dubito , quin rardo ejufdem Monafterii Monacho fumma
tim
hoc tantùm anno ad illas oras accefferint . Id ordine Chronologi
co collecto ex Chartis ejuf
colligo ex Poemate Guillelmi Apulienfis de Re
dem Monafterii. Magnam ejus partem exhibet
bus in Italia à Normannis geftis , cum aliis Dache
rius Tom. V Spicilegii , ubi ad annum
Hiftoricis, qui hoc feculo vixère collato. Is lib. MXV
I ait : Anno ab Incarnatione Domini mille
I. afferit , fe Urbani II Papæ juffu Opus fuum in
fimo fexto decimo , Normanni Melo Duce cœperunt
lucem emififfe , & ipfo libri primi initio cau
expugnare Apuliam. Hæc itaque difficultas ne
fam , cur Normanni expeditionem illam fufce gotiu ampliù faceffe
m s re non debet.
perint , his Verfibus aperit : Vulgaris erroris fons Leo Oftienfis laudatus, VIII.
Horum nonnulli Gargani culmina montis qui fcribit : Hujus anno VII ( nempe Atenulphi Vulgarisfen
Confcendère: tibi Michael Archangele voti Ĉafinenfis Abbatis ) cœperunt Normanni , Melo tentia fun
damentum
Debita folventes. Ibi quemdam confpicientes Duce , incurfare Apuliam. Paulò pòft : Ante an- evertitur.
More virum Græco veftitum nomine Melum : nos fermèfexdecim , Normanni XL numero , pe
Exulis ignotam veftem capitique ligato regrin o habitu , quippe à Hierofolymis orationis
Infolitos Mithra mirantur adeffe rotatus : causâ perrex erant redeuntes , Salernum applicue
Hunc dum confpiciunt , quis , & unde fit ipfe , re runt , &c. quam cùm à Saracenis obfeffam repe
riffent , &c. mirabili victoria , Deo largiente potiti
quirunt
legendum , Se Longobardum natu , * cinemquefuiffe funt. Addit Leo Vaimarium Salerni Principem
* civemque Ingenuum Bari , patriis reſpondit , at effe tunc Legat os in Normanniam direxiffe , & à
Roberto Normanniæ Duce feu Comite auxi
Finibus extorrem græca feritate coa &tum.
Exilio cujus , dum Galli compaterentur, lium poftulaffe. Athenulphus autem juxta eun
dem Leonem anno MXI Monafterio Cafinenfi
Quàm facilem reditum , fi vos velletis , haberem,
præfectus eft ; & annus ejus feptimus cum anno
Nos aliquot veftra de gente juvantibus , inquit !
Chrifti MXVIII concurrit. Quod fi annos XVI
Teftabatur enim citò Græcos effe fugandos
Auxiliis horum , facili comitante labore. ante annum MXVIII Normanni in Apuliam
Illi donandum patriæ munimine gentis venêre , id anno MII accidit. Ita Baronius ,
aliique cum eo. Verùm locus ille corruptus , &
Hunc celeri fpondent , ubi fortè redire licebit.
loco , ante annos fermè fexdecim , legendum ,
Adfines igitur poftquam rediêre paternos,
Ceperunt animos mox follicitare fuorum ante menfes fermè fexdecim. Quæ emendatio

Italiam fecum peterent : narratur & illis
Appula fertilitas , ignaviaque infita genti.
VII. Normanni in patriam reduces fuos ftatim ad
Copulandus
cum anno eam expeditionem animarunt , & turmatim
MXVI. Romam fine armis properantes ( Benedictus enim
hujus nominis VIII Meli Viri civitatis Barenfis
primarii, magnæque apud fuos auctoritatis con
Tom. IV.
ex ipfomet Leone evidens eft ; difertè enim ipfe
affirmat, Benedictum VIII , de quo folo loqui
poteft, tunc Ecclefiæ Romanæ præfuiffe , quod
& alii habent ; poftea enim cap . 40. afferit San
tum Henricum tunc Imperatorem fuiffe. Com
&
munis itaque hæc opinio ampliùs fuftineri non
poteft , & illi fexdecim anni in totidem menfes
neceffariò mutandi , ut Guillelmus Apulienfis,
K 2
qui

!
 112 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. qui ex profeffo de hac Normannorum expedi raceni devicerunt Sardiniam , & eodem anno Pifa. SÆC. XI.
An.C.1016. tione fcripfit , manifeftè indicat ; cùm enim an ni , & Genuenfes eam recuperaverunt , & quum An.C.1016.
no MXVII , quò Atenulphus Abbas feptimum Pifanis & Genuenfibus adjudicata effet , Genuenfes
regiminis fui annum inchoavit , Normanni voluerunt Pifanos expellere ; fed ipfi anno eodem à
menfe Maio cum Græcis pugnarint , intra men Pifanis fuperantur , & de tota Sardinia expellun
fes fexdecim ex Apulia in Normanniam , & ex tur. Paulò aliter rem narrat Sigonius in lib . 8.
Normannia in Apuliam facilè redire potuêre , de Regn. Italiæ lib. 8. fed Chronographo Piſa
nec longiori ad utramque profectionem tem no major fides habenda.
pore indiguère. Anno Hegira CCCCV , exeunte menfe Ra XI.
IX. Bella civilia
Guillelmo Ceterum tam Leo Oftienfis , quàm Glaber, giab , anno nempe Chrifti currentis menfe Ja interSarace
Gemmeticenfis , & Ordericus de hac Hiftoria nuario , cùm Hali adversus Giafarem fratrem , nos Sicilia.
Apulienfi in
bujus rei fatis edocti non fuêre. Normanni enim in Apu Siciliæ Ameram rebellaffet , bella civilia inter
narratione lia primùm vifi , non ex urbe Hierofolymita Mufulmannos in ea provincia renovata , ut tra
ftandum.
na , fed ex Monte Gargano venère , nec adver dit Noweirius Arabs in Hift. Siciliæ , quæ fi
sùsSaracenos arma fumsère; cùmPoëta laudatus nem non accepère , nifi cum ultimo Muful
rem tam infignem non præteriiffet. Verum qui mannorum excidio . Pluribus ea Noweirius
dem eft, hoc anno Salernum irrito conatu à Sara defcribit . Normannorum adventus in eam Ita
cenis obfeffum fuiffe , fed fabulofum, Norman liæ partem , quam hodie Regnum Neapolita
nos tam parvo numero in Saracenos obfidentes num vocamus , cumulum miferiarum Muful
irruiffe , indeque congreffus ifte Saracenorum & mannis attulit.
Normannorum ab Orderico longè aliter refer
tur. Haec fabula inde nata , quòd Normanni hoc
anno, quô Saraceni Salernum obfidione cinxère, ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6510. Anno Era
in Apuliam venerint ; nam inde rumor fparfus, Hifpan.
Normannorum operâ Salernum obfidione Sara 18. F. DII . P. 21. April . Indict. 15 . MLV.
cenorum liberatum . Errat etiam Leo Oftienfis Anno He
JESU CHRISTI 1017.
giræ
in eo quod tradit , Robertum tunc Ducem Nor BENEDICTI VIII PAPÆ 6. CCCCVIII ,
mannia fuiffe . Is enim tantùm anno MXXVII inchoato die
HENRICI II REG . 16. IMP . 4. 30. Maii
Normannorum Dux creatus , ut fuo loco vide fer. s.
bimus . Glaber citatus hanc Normannorum Hi BASIL. ET CONST. IMPP. 42 .
ftoriam alio modo , quàm alii refert , fed cùm is
I.
in Galliis vixerit , ftandum eft Guillelmo Apu A hærefi
Num. I ad VI. Glaber lib . 3. cap . 8. Ter.
De Novahare
lienfi , rem oculatis teftibus difcere po fis Mani
tuit, & tam Lupum Protofpatam, quàm Anony tio de vicefimo infra jam dictum millefimum an- chorum ad
mum Barenfem in Chron . confentientes habet, no reperta eft apud prafatam Aurelianenfem ur- annum
ut videbitur anno MXVIII, ubi referemus, quæ bem cruda nimium atque infolens barefis , quæ MXX11
anno MXVII Normanni in Apulia egerint. fcilicet diutiùs occultè germinata , in perditionis referenda.
X. Saraceni in Hetruria , & in Sardinia devicti. fegetem malè pullulans , plures in fuæ cæcitatis
Saraceni ex Ditmarus enim lib . 7. fcribit : In Longobardia præcipitavit laqueum. Baronius in margine loco,
FermaSaraceni navigio venientes Lunam civitatem , infrà, legit , fuprà , fed hæc emendatio diffi
fugati. fugato Paftore, invadunt , & cum potentia , ac cultatem non tollit. Legendum itaque , tertio
Securitate fines illius regionis inhabitant , & uxo & vicefimo ; hærefis enim illa anno MXXII
ribus incolarum abutuntur. Quod cùm Domno detecta , & Glaber annum unum ampliùs dicit,
Apoftolico nomine Benedicto fama deferret , omnes ficuti capite præcedenti de everfione fepulchri
S. Matris Ecclefiæ tam Rectores , quàm Defenfo Hierofolymitani verba faciens , anno uno pec
res congregans , rogat , ac præcipit , ut inimicos cat , dicens id factum , anno nono poft præfatum
Chrifti talia præfumentes , viriliter fecum irrum millefimum , cùm dicere debuiffet , anno decimo
perent , & adjuvante Domino occiderent. Infuper poft præfatum millefimum , uti fuo loco monftra
ineffabilem navium multitudinem tacitè præmifit, vimus. Porrò certum & indubitatum , hæc ad
quæ
que eis redeundi poffibilitatem interciperet. Hoc annura MXXII pertinere. In brevi enim
Rex Sarracenus animadvertens primò indignatus , Chronico Antifiodorenfi à Labbeo Tom . I Bi
& tandem paucis comitatus navicula imminens blioth. edito , ad annum MXXII habetur :
periculum evafit. Sui verò omnes conveniunt , & Aurelianis igne cremantur clerici diabolica fug
adverfantes prius irruunt hofies , eofque mox fu geftione à fide catholica exorbitantes effecti , ac
gientes , miferabile dictu , tres dies & noctes pro fi denuò Manichai hæretici. Secundò , in frag
Hernunt. Refpexit tandem Deus gemitu piorum mento Hiftoriæ Aquitanicæ ad eundem annum
placatus, & odientes fefugavit , & in tantum de legitur : Apud Tolofam inventi Manichai , & ipfi
vicit , ut nec uno de his relicto interfectorum , & destructi . Tertiò , adhuc fupereft Privilegium
eorumdem poliorum multitudinem victores nume à Roberto Francorum Rege Alberto Miciacenfi
rare nequirent , tum Regina eorum capta ob au Abbati conceffum , in quo dicitur , fententiam
daciam jure plectitur. Aureum capitale ejus orna in hæreticos illos prolatam fuiffe anno MXXII,
mentum , invicem gemmatum , Papa præ ceteris tunc Præfule Aurelianenfi Odolrico : Aurelia
vendicavit , poftque Imperatori fuam transmifit nis publicè ann. MXXII , regni Roberti Regis
partem , que mille libris computabatur. Quæ Dit XXVIII , Indict. V. Quando Stephanus Hare
marus narrat , dum de rebus hoc anno geftis fiarches & complices ejus damnati & arfifunt Au
fermonem habet. Luna autem hodie Luca ap relianis . Sed loco , regni Roberti Regis XXVIII,
pellata , civitas libera , à qua aliquot loca pen legendum , regni Roberti Regis XXV, à morte
dent. Huc referendum quod dicitur in Chroni fcilicet Hugonis patris , quæ anno CMXCVII
co Pifano : An. Domini MXVI Sardiniam Pi accidit , deducti.
II. Gal
Ademarus in Chronico , qui hoc tempore Parias
fani & Genuenfes devicerunt. An. Dom. MXVII
Rex ( nempè Sarracenorum ) Mugiettus & Sa floruit , apud Labbeum Tom . II Biblioth . pag. iarum urbes
176. infecit.
 in Annales C. Baronii.
113
SEC. XI. 176. de hac hærefi fcribit : Panco poft tempore Rex ( nempè Robertus ) Archiepifcopum juffit SAEC. XI.
An.C.1017. An.C.1017.
per Aquitaniam exortifunt Manichai , feducentes congregari in ea urbe Synodum. Erant autem ipfi
plebem , negantes Baptifmum San&tum & Crucis hæretici ex melioribus ipfius civitatis Clerici. Com
virtutem , & quidquid fane doctrinæ eft , abfi muni verò confenfu & voluntate omnium convicti
nentes à cibis quafi monachi , & caftitatem fimu omnes perpellifunt ignis incendium. Denique Hel
lantes , fed inter fe ipfos luxuriam omnem exercen galdus Auctor fynchronus de hac hærefi habet :
tes , quippe ut nuncii Antichrifli multos àfide ex Eodem tempore decem ex Canonicis S. Crucis Au
orbitarefecerunt. Tum pag. 180. poftquam de relianenfis probati funt effe Manichai . Quos Rex
Concilio Lemovicenfi primo locutus eft , ait : Robertus , cùm nollent ad Catholicam converti fi
Eo tempore X ex Canonicis Sanctæ Crucis Aurelia dem igne cremarijuffit. Simili modo apud Tolofam
ni , qui videbantur aliis religiofiores , probatifunt inventi funt Manichæi , & ipfi cremati funt. Et
effe manichæi. Quos Rex Rotbertus , cùm nollent per diverfas Occidentis partes Manichæi exorti per
aliquatenus ad fidem reverti , primò à gradu Sa latibula fe fe occultare cœperunt , decipientes quof
cerdotii deponi , deinde ab Ecclefia eliminari , & cumque poterant. Aurelianenfis Epifcopus tunc
demum igne cremari juffit. Nam ipfi decepti à erat Odolricus , ut mox ex Ademaro vidimus.
quodam ruftico , qui fe dicebat facere virtutes , & San-Marthani in Epifcopis Aurelianenfibus mo
pulverem ex mortuis pueris fecum deferebat , de dò fcripsère hæc gefta effe fub Theodorico , mo
quo fi quem poffet communicare , mox Manichæum dò fub Odolrico ejus fucceffore quia Theodori
faciebat , adorabant diabolum , qui primò eis in cus ftatim poft celebratum Concilium Epifco
Ethyopis , deinde Angeli lucis figuratione appare patum abdicavit , ut anno fequenri videbimus,
bat , & eis multum quotidie argentum deferebat, & in Epifc . Bellovac. ajunt Rogerum Epifc. Bel
cujus verbis obedientes , penitus Chriflum latenter lovacenfem , cui Guarinus fucceffit , obiiffe an
3
refpuerunt , & abominationes & crimina , que no MXXIV. Verùm Guarinus feu Vuarinus
dici etiam flagitium eft , in occulto exercebant , & interfuit Concilio Aurelianenfi , in quo memo
in aperto Chriftianos veros je fallebant. Nihilo rati hæretici damnati , ut ex laudato Spicilegii
minus apud Tolofam inventi funt Manichæi , & Dacheriani Codice certò innotefcit.
ipfi deftructi , & per diverfas Occidentis partes nun Edmundo Angliæ Rege anno fuperiori incer- IV.
Canutusin
cii Antichrifti exorti per latibula je fe occultare cu to cafu extincto in fefto Sancti Andrea , inquit
univerfa
rabant , & quofcumque poterant viros , & mulie Malmesburienfis lib. 2. de Reg. pag. 72. Canu- Anglia Rex
res fubvertebant. Quidam etiam Sanctæ Crucis tus Senatum in Londinenfem urbem vocavit , agnitus.,
Aurelianenfis Canonicus Cantor , nomine Theoda omnes Epifcopos , & Duces , nec non & Princi
tus , mortuus erat ante triennium in illa hærefi , pes , cunctofque Optimates Anglia , ait Wigor
ut perhibebant viri religiofi bæretici ipfi , cujus nienfis ad annum MXVL In eo Conventu
corpus , poftquam probatum eft , ejectum eft de ca Proceres pacis , quàm juris amantiores Canuto
meterio jubente Epifcopo ( nempe Aurelianenfi ) famulati funt , ifque pleno Comitiorum fuffra
Odolrico , & projectum in invium . Qui autem gio totius Infulæ Rex declaratus eft. Anno Incar
flammisjudicatifuntfupradicli X cum Lijoio, quem nationis dominica , inquit Malmesburienfis cita
Rex ( fcilicet Robertus ) valde dilexerat propter tus , millefimo decimofeptimo Cnuto regnare cæpit :
fanctitatem , quam eum habere credebat , quafi & viginti annis regnavit. Injuftè quidem regnum
fecuri , nibil ignem timebant , &flammis fe inlæ ingreffus , fed magna civilitate & fortitudine ,
vitam componens. Primis diebus regnum in qua
fos exire promittebant , etiam ridentes in medio
ignis ligati funt, & fine mora penitus in cinerem tuor partitus , fibi Weft - Saxones , Edrico Mer
redacti funt , ut nec de offibus refiduum invenire cios , Turkillo Orientales Anglos , Irico Northa
tur eorum. Loquitur & Ademarus de Concilio nymbros. Ac primò interfectores Edmundi , qui ul
Carrofenfi adversùs eofdem Manichæos cele trò fpe ingentis præmii rem detulerant , apud fe
brato , de quo fuo loco agemus. interim celatos , magna frequentia populi produ
III. Hujus hærefeos occafione celebratum Aure xit in medium ; palamque genus infidiarum profef
Synodus Au- lianis Concilium Tom. IX Concil. cum præfen fos , fupplicio affecit. Verùm non diu manfit Te
relianenfis ti Chriſti anno perperam illigafum ; cùm ex di
annoMXX11 trarchiæ forma , illa faltem quam Edricus, Tur
celebrata. &tis ad annum MXXII revocandum fit. Reci killus atque Iricus fibi formaverant : qui abfolu
tatur ibidem ex Tom. II Spicilegii Dacheria ti regiminis, non à Canuto pendentis potentiam
ni plenior hujus hærefeos & Concilii narratio , præfumentes , citò in ordinem redacti funt.
in qua hæreticus, qui à Glabro , cujus verba re V.
Menfe Julio Rex Canutus derelictam Regis Egel
Emmam Re
citat Baronius , Heribertus vocatur , dicitur redi Reginam Emmam in conjugium accepit , inquit
ginam uxe
Stephanus , uti in laudata Charta Miciacenfi. Hovedenus ad hunc Chrifti annum. Audiendus rem ducit,
Præterea de Arefalto , qui in urbe Aurelianenfi de hoc conjugio Anonymus Encomiaſtes Em
hærefim illam detexit, habetur , eum à Roberto mæ Anglorum Reginæ , Auctor coævus , qui
Francorum Rege Aurelianum miffum fuiffe : extat in Scriptoribus antiquis Hiftoriæ Nor
Cumque jubente Rege , inquit Anonymus , iter mannorum : Per regna , &per urbes diſcurritur,
ageret , Carnotis devenit , Fulbertum venerabi inquit , & Regalis fponfa perquiritur , fed longè
lem Antiftitem fuper hac re confulturus , qui for latèque quafita , vix tandem digna reperitur. In
tè tunc aberat : nam Romam gratiâ orationis abie venta eft verò hæc Imperialis fponfa in confinita
rat. Tunc caufam fui itineris cuidam fapienti te Gallia , & præcipuè in Normandenfi regione ,
clerico Ebrardo nomine › Carnotenfis Ecclefia ftirpe & opibus ditiffima , &c. Mittuntur proci
Sacriferinio , innotuit , &c . quibus ex verbis in ad dominam , mittuntur dona Regalia , mittantur
telligimus , Fulbertum Carnotenfem Epifcopum etiam verba precatoria. Sed abnegat illa fe un
anno MXXII orationis causa Romam profe quam Cnutonis fponfam fieri , nifi illi jusjurando
um effe. Huic Concilio Aurelianenfi præfuit affirmaret , quod nunquam alterius conjugis filiam
Leothericus Senonenfis Archiepifcopus, ut habe poft fe regnare faceret , nifi ejus fi fortè illi Deus
tur in Chronico Sancti Petri Vivi : Sub ipfo tem ex eo filium dediffet. Dicebatur enim ab alia qua
pore exorta eft magna hærefis , nova & inaudi dam Rex filios habuiffe , quod jusjurando facto
sa in urbe Aurelianenfi. Quapropter accerfiens Rexpromifit. Non multòpòft, Salvatoris annuen
Tom. IV. K 3
 114 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. tegratia , filium peperit nobiliffima Regina. Cu
An.C.1017
jus cùm uterque parens intima , atque ita dicam,
fingulari gauderet dilectione , alios verò liberales
filios educandos direxerunt Nortmannie , iftum hic
retinentes, fibi utpote futurum hæredem regni. Ita
que dilectiffimum pignus , uti mos eft Catholicis ,
facro abluunt fonte baptifmatis.
VI. Antea dixerat Encomiaftes : Ergo miferatione
Ejus vir divina monarchiam regni Cnuto vir ftrenuus
tutes.
fufcepit , & nobiliter Duces & Comites fuos difpo
fuit , & fine tenas deinceps regnum Anglorum pa
cificè tenuit. Erat autem adbuc primæva ætate
florens , fed tamen indicibili prudentia pollens.
Unde contigit, ut eos , quos antea Aedmundo fine
dolofideliter militare audierat , diligeret ; & eos,
quos fubdolos fcierat , atque tempore belli in utra
que parte fraudulenta tergiverfatione pendentes
odio haberet : adeo ut multos Principum quadam
die occidere pro hujufmodi dolo juberet. Inter quos
Edricus , qui à bello fugerat , cum præmia pro hoc
ipfo à Rege poftularet , acfi hoc pro ejus victoria
feciffet : Rex fubtriftis , qui dominum , inquit ,
tuum decepifti fraude , mihi ne poteris fidelis effe ;
rependam tibi condigna præmia , fed ea ne deinceps
tibi placeat fallacia. Et Erico Duce fuo vocato ,
Huic , ait , quod debemus , perfolvito ; videlicet,
ne nos decipiat , occidito. Ille verò nil moratus,
bipennem extulit , eique iu valido caput amputa
vit; ut hoc exemplo difcant milites Regibus fuis
elle fideles , non infideles.
VII. Paulò pòft de ejus virtutibus habet : Amicus
Ecclefis & familiaris factus eft viris Ecclefiafticis , adeo ut
Monafteriis Epifcopis videretur Coepifcopus pro exhibitione to
favit.
tius religionis , monachis quoque non fecularis , fed
coenobialis pro continentia humillima devotionis.
Defenfabat fedulo pupillos & viduas , fuftentabat
orphanos & advenas : leges oppreffit iniquas , ca
rumque fequaces : juflitiam & æquitatem extulit,
& coluit , Ecclefias extruxit & honoravit : Sacer.
dotes & Clerum dignitatibus ampliavit : pacem
& unanimitatem omnibus fuis indixit , ut de eo
illud Maronicum dici poffet , nifi extra Catholicam
fidem hoc fuiffet.
Nocte pluit tota , redeunt fpectacula mane.
Divifum imperium cum Jove Cæfar habet.
Deo omnibus modis placitaftuduit , ideoque quid
quid boni agendum effe didicerat , non negligen
tia, fed operationi committebat. Quæ enim Eccle
fia adhuc ejus non lætatur bonis ? Sed ut fileam ,
que in fuo regno pofitis egerit , hujus animam quo
tidie benedicit Italia , bonis perfrui depofcit Gal
lia , & magis omnibus hanc in Calo cum Chrifto
gaudere orat Flandria. Has enim provincias tranf
iens Romam tranfiit , & ut multis liquet , tanta
hoc in itinere mifericordiarum opera exhibuit s
ut fi quis hæc defcribere omnia voluerit , licet
innumerabilia ex his fecerit volumina , tandem
deficiens fatebitur , fe vix etiam cucurriffe per
minima.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6511 .
Hifpan.
MLVI. 19. E. D 12. P. 6. April. Indic. 1 .
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1018.
ССССІХ , BENEDICTI VIII PAPE 7.
inchoato die
19. Maii . HENRICI II REG . 17. IMP . 5 .
fer. 2.
BASIL. & CONST. IMPP. 43.
I.
AD num. III & feq . Normannorum ad
Prima expe
yentum in Apuliam Baronius cum hoc
Chrifti anno illigavit , quod Leo Oftienfis lib . SEC. Xt ,
2. cap. 38. dicat id contigiffe anno feptimo Ate- An.C.1018
ditio Nor .
nulphi , anno MXI Cafiffenfis Abbatis renun mannorum
ciati. Verùm cùm anno fuperiori annus ille VII in Apuliam.
Atenulphi inchoatus fuerit, hæc Normannorum
expeditio ad illum Chrifti annum retrahenda.
Lupus enim Protofpata ad annum MXVII fcri
bit : Defcendit Turnichi ( feu Troniki ) Catapa
nus ( ideft, Capitaneus ; eo enim nomine, qui in
Apuliam Præfecti ab ImperatoribusGræcis mit
tebantur , vocati ) menje Maii , &fecit prælium
cum Melo & Nortmannis Leo Patianus excubitus
( ideft, Excubitor) . Iterùm menſe Julii XXII die
prælium fecit prædi&us Turnichius Catapanus , &
vicit Melum & Nortmannos , & mortuus eft Pa- -
tianus ibi. Tum : Anno MXVIII, indictione
prima , defcendit Bafilius Catapanus , qui & Bu
gianus. Anno M XIX fecit præliumfupradictus
Bugianus menfe Octobris cum Francis , & vicit ,
& Melus fugit cum aliquibus Francis ad Enri
cum Imp. In MS . Ducis Andriæ additur , factum
eft ad civitatem Cannenfem. Quæ confirmat Ano
nymus Barenfis: MXVII indict XV defcendit An
droniky ( quem Lupus Turnichi vocat ) Cat. &
fecit prælium cum Mel. & vicit Mel. MXVIII
indi &t. I defcendit Bafilius Catp. ( ideſt , Catapa
nus ) . MX I X indi&t . il fecit prælium Bagiano
Catp . cum Francis in Canno , & vicit. Mel fugit,
& ibit ad Enrico Imp. Prima itaque Norman
norum militaris expeditio in Italiam cum anno
millefimo decimo feptimo copulanda.
Glaber Auctor coævus lib. 3. cap. 1. paulò II.
Varia
aliter rem narrat , & annos non exprimit , fed cum eorum
Grac is
Leo Oftienfis lib. 2. cap . 38. & multò magis pralia.
Guillelmus Apulienfis in Poemate de Rebus in
Italia à Normannis geftis , fcripto Urbano II
Ecclefiam Romanam adminiftrante, lib . 1. Lupo
Protofpatæ & Anonymo Barenfi fuffragatur ,
quibus fides denegari non poteft ; cum in Apu
lia hoc feculo vixerint. Poftquam igitur Poeta
narravit , quæ anno MXVI in medium adduxi
mus , reditumque Normannorum ex Apulia in
Normanniam , ait :
Ad fines igitur poftquam rediere paternos
Ceperunt animos mox folicitare fuorum
Italiam fecum peterent : narratur & illis
Appula fertilitas , ignaviaque infita genti.
Solà quibus peragi poffit vià ferre monentur,
Ductor ibi prudens promittitur inveniendus.
Paulò pòft:
Poftquam gens Romam Normannica tranfit
inermis,
Feffa labore via Campanis fubftitit oris .
Fama volat Latio Nortmannos applicuiffe,
Melus ut Italiam Gallos cognovit adiffe,
Ocyus acceffit , dedit arma carentibus armis :
Armatosfecum comites properare coëgit.
Paucis interpofitis :
Turnicii tandem rumor pervenit ad aures
Qui Catapan fuerat Græcorum miffus ab Urbe
Cui Conftantinus nomen dedit editor Urbis,
Et Confiantinus , pariterque Bafilius illi
Tunc dominabantur. Gallos veniffeferoces
Conductu Meli , qui factus utrique rebellis
Appula Normannos loca depopulanda monebat.
His ita Turnicio fama referente relatis,
Agmina Græcorum propere direxit in hofles.
Tum ait,menfe Maio Turcinium per Legatum III.
fuum pari fortuna cum Normannis pugnaffe , clarantur.
Magis de
fed poftea eum victum receffiffe , Legatumque
ejus
 1

in Annales C. Baronii.
IIS

SAC. XI. ejus occifum. Dein Bagianum anno fequenti bant ? Inter hæc feftiva , Reliquia corporis princi- SÆ C. XI.
An.C.1018 cum Catapani dignitate miffum , & circiter pis fummi , qui pater eft Aquitanorum , & pri- An .C.1018 .
Octobris Kalendas pugnatum effe Cannis , ac Me mus Galliarum fpermologus , videlicet B. Apoftoli
the
lum , cùm non poffet obfiftere , veniffe ad Hen Martialis , fimul cum Reliquiis fancti Stephani
ricum Imperatorem, & auxilium ab eo adversus Lemovica fedis , illuc deferebantur. Protracis,
Græcos petiiffe. Guillelmus porrò, ficuti & Hi itaque fanéti Martialis in vectorio ex auro &gem
ftorici Angli in Actis publicis , Normannos Gal mis pignoribus foris Bafilicam propriam , mox
los femper vocant. Nunc de aliorum Norman omnis Aquitania , quæ jamdiu nimis pluviarum
norum in Hifpaniam expeditione abAdemaro in inundationibus laboraverat , adventu patris fui la
Chronico memorata loquendum , & hujus Au tatur , ferenitate reddita. Cum eifdem equidem
toris hoc tempore viventis verba referenda. pignoribus Abbas Josfredus atque Epifcopus ( Le
Huc enim eam revocandam effe , inventio Ca movicenfis fcilicet ) Giraldus cum Principibus
pitis Sancti Joannis Baptiſtæ , quam poftea nar numerofis , & omni populo innumerabili diverte
rat , demonftrat. runt , eundo in Bafilicam Salvatoris S. Carrofi,
IV. Item Normanni , duce Rotgerio ad occidendos exieruntque eis obviam Monachi cum omni plebe
Alia Nor
mannorum Paganos Hifpaniam profecti , innumeros Sarace foris milliario uno, & cum apparatu honorifico diem
expeditio norum deleverunt , & & civitates & & caftella ab eis feftum agentes , antiphonias denique excelfa voce
adversis abftulerunt multa. Et primofuo adventu Rotgerius, intonantes , deduxerunt eos ufque ad Altare Sal
Saracenos.
Saracenis captis , unumquemque eorum per dies vatoris , & miâ celebratâ , fimili modo perfecuti
fingulos, videntibus ceteris , quafi porcum perfrufta funt eos ; cumque in Bafilicam S. Præcurforis in
dividens > in caldariis coctum eis apponebat pro trarent , celebravit ante caput fan&ti Joannis Mif
epulis , & in alia domo fimulabat fe comedere cum fam Epifcopus Giraldus de Nativitate ejufdem
fuis reliqua membra. Perculfit omnibus hoc modo, fancti Baptita , cùm effet menfis October. At Ca
noviffimum de cuftodia quafi negligens permittebat nonici Sancti Stepham cum Monachis alternatim
fugere , qui hæc monftra Saracenis nunciaret , ita tropos ac laudes cecinerunt fetivo more , &poft
fabulam Thyeftis veram adimplens. Qua de caufa Miffam Pontifex cum capite fancti Joannis bene
timore exanimati vicini Saraceni , pacem cum dixit populum. Sicque de miraculis S. Martialis,
Rege fuo Miufeto à Comitifa Barcilonenfi Ermen quæper viam contigerant , valde lætantes , V die
fedepetunt , & annuum tributum perfolvere fpon ante feftivitatem omnium San& orum reverfi funt.
dent. Erat enim hac vidua , & Rotgerio fupradi to Baronius anno MXXV num. IV hanc in
filiam fuam in conjugio fociaverat. Tumque pace ventionem refert , fed hæc à præfenti anno re
inita, cum ulteriori Hifpania Rotgerius decertare moveri non poteft , ut liquet ex iis quæ ante &
cæpit , & die quadam unà cum Petro Epifcopo poft eam Ademarus, qui tunc in Aquitania vixit,
Tolofa & XLfolummodo Chriftianis Saracenorum habet. Ceterum Romani & Conftantinopoli
quingentos electos in infidiis latentes offendit , cum tani hoc tempore afferebant fe D. Joannis Ba
quibus confligens fratrem fuum Manzerem amifit, ptifta caput poffidere , quem nodum , qui po
tertiòque acies adverfarias irrumpens , plus cen terit , folvet.
tum hoftium extinxit , & cumfuis propria reviſit,
Bafilius Imp. iterùm impreffione in Bulgariam VI.
nec aufifunt Ismaëlitæ perfequifugientem. Hujus facta , longè latèque prædas egit , & Achrida Urbe Moriturulti
Ioannes
Normannorum expeditionis hoc anno fufceptæ Regia Bulgarorum expugnata , aliifque caftellis mus Bulga
non meminit Baronius , quia ejus tempore per Duces fuos captis , Conflantinopolim regredi- ria Rex.
Ademari Chronicon lucem non viderat. Balu tur. Sed rursus bello illato Barbaris illis , & ca
zius lib. 4. Marcæ Hifpanica fufpicatur , no fellis occupatis , Bulgaros complures partim inter
men Rotgerii pro nomine Ricardi per errorem fecit, partim cepit . Quorum Princeps Joannes Bla
ibi pofitum fuiffe , quia nullus hac tempeftate difthlabus ( ideft, Uladislavus ) dum Dyrrachium
Rogerius Normannos regebat. Verùm non obfidet , cadit , cùm genti biennium & quinque
dicit Ademarus Rogerium Normannos rexifle ; menfes præfuiffet, inquit Zonaras. Cedrenus pag.
cùm antea difertè fcripferit , Ricardum Comi 712. annos etiam duos, & menfes quinque Joan
tem tunc Normannos gubernaife. Fuit itaque ni Bulgaria Regi tribuit ; qui cum antea affe
Rotgerius vir quidam nobilis hujus expeditionis ruerit, eum fucceffiffe Gabrielio die XXIV men
caput & Dux. fis Octobris anni Chrifti MXV occifo , apparet
V. Poft hæc narrat ftatim Ademarus in Bafilica Joannis mortem hoc anno contigiffe menfe cir
Inventioca-
pitis S. Ioan Angeriacenfi inventum effe caput , quodfanctum citer Martio. Ducangius in Conftantinopoli
nis Baptifta caput dicunt effe proprium fanéti Joannis Baptifta, Chriftiana , dum loquitur de familiis Dalmaticis,
in urbe An- fubditque ; dum inventum oftenderetur caput Sclavonicis & Turcicis , cap. VI num . XXV,
geriaca.
Sancti Joannis , omnis Gallia , Italia & Hifpania Joannis mortem cum anno fuperiori perperàm
adfamam commota , ibi accurrere certatimfeftina illigat , quòd non advertiffet , Curopalatem &
bat. Rex quoque Francorum Rotbertus , Regina, Cedrenum gefta anno fuperiori in Bulgaria à
Rex Navarra Sancius ( cognomento Major , hu Bafilio non memoraffe , & narrato ejus Conftan
jus nominis III ) omnefque Dignitates eorum tinopolim adventu , quem ajunt contigiffe die
confluxerunt. Ubi omnes offerebant munera pre nona menfis Januarii indictione XV , anno fcili
tiofa diverforum generum. Nam fupradi&tus Rex cet fuperiori, ftatim referre Joannis mortem , qui
Francorum oblata gabata feu concha ex auro purif tamen integro poftea anno fuperftes fuit.
fimo penfante libras XXX, pretiofis veftibus bo Pergit Zonaras : Quo Imperator intellecto VIL

lofericis & auro textis ad ornatum Ecclefiæ , à ( nempe obitu Joannis Regis ) ftatim egreditur, Vnive rfa
Bulgaria
Willelmo Duce ( nempe Aquitaniæ ) fufceptus cui ad Adrianopolim quidam illuftres Bulgari fe Bafilio Imp.
condigné , per Pictavis reverfus eft Franciam . Quid dedunt , tradito Pernico , & aliis triginta quinque deditur.
dicam , quod ultra omnem felicitatem & gloriam caftellis . Sed & alii multi ex his Barbaris ad eum
7 videbatur , concurfus pfallentium cum Reliquiis confluxerunt . Maria quoque Joannis Bladifthlabi
Sanctorum ex Monachis & Canonicis , qui unde uxor , Davide Bulgaria Archiepifcopo cum literis
cumque ad memoriam fanti Præcurforis feflina ad illum miffo miſſo , fe illi Bulgariam ceffuram pollicita ,
K 4 fi ea
 116 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XI. fi ea que vellet impetraſſet , paulò pòft ipfa cum tri
An.C.1018 . bus filiis &fexfiliabus advenit. Sunt & tres ejus
aliifilii , Prufianus cum duobus fratribus , qui in
montes profugerant præfidiis occupatos , coacti ad
Imperatorisfidem fe conferre : è quibus Prufianum
magiftrum , ceteros Patricios fecit. De Bafilii
triumpho anno fequenti agemus.
VIII. Hoc anno , vel aliquo ex tribus confequen
Robertus
Rex Franc. tibus Robertus Francorum Rex orationis causa
Romam Romam profectus eft , ut difcimus ex Epiftola
petit. Benedicti Papæ VIII , Epifcopis per Burgun
diam , Aquitaniam , & Provinciam conftitutis ,
Burchardofcilicet Archiepifcopo Lugdunenfi , aliif
que decem & o& to , quâ Archiepifcopis , quâ
Epifcopis , quorum Sedes & nominain eadem
defignantur. Ait Pontifex fe fe in præfentia Deo
devoti Domini Roberti Regis Francorum , Princi
pumque ejus , & Optimatum , qui cum eo vene
runt ad limina Apoftolorum , & reclamatoria Le
gatione Odilonis Cluniacenfis Abbatis perce
piffe , terras & poffeffiones ejufdem Monafterii
ita à quibufdam diripi , ut Monachi folitam cu
ram fupervenientium hofpitum & pauperum
non poffint exercere. Quare eos invafores
anathemate percellit , & nominatim quofdam
ex illis , mandatque præfatis Epifcopis , ut illos
fimiliter excommunicent , & Presbyteris fibi
commiffis excommunicare præcipiant. Præte
rea omnibus Principibus præfatarumProvincia
rum munus benedictionis & abfolutionis mittit,
eo fine ut prædicti loci adjutores & defenfores
femper exiftant. Hoc munus in particulari mittit
feniori quam reverendo Domno Willelmo Comiti,
Domnoque Rainaldo Comitifilio ejus , & omni re
verentia & veneratione digniſſima Domna Ade
leidi Comitiffe cognomento Blanche , nuruique ejus
Gerberge Comitiffe . Aliorum Magnatum no
mina legi poffunt in eadem Epiftola data Kal.
Septemb. & Tom. IV Duchefnii recitata.
IX. Erat Willelmus cognominatus Otto , Co
Literas obti
net à Bene mes Comitatûs Burgundiæ ultra Ararim Fl .
difto vill pofitæ , & ut prodit Glaber lib. 3. cap. 2. pri
in favorem Vignus Henrici Burgundiæ Ducis Hugonis Ca
Monafterii peti fratris , qui cùm liberos non haberet eum
Claniaci. loco filii adoptavit , ejufque mater , quam idem
Henricus uxorem duxit, Gerberga appellata, ut
videre eft in Chronico S. Benigni pag. 448. &
feq.ubi etiam dicitur, Rainaldum filium ei fuccef
fiffe . Ex illo originem duxêre Comites , qui diu
Comitatui Burgundiæ dominati funt. Adelais
verò Blancha cognominata vidua erat Guillelmi
Provinciæ Comitis hujus nominis primi , &
Gerberga vidua Guillelmi II Guillelmi Primi
filii , utraque tutrix ac dominatrix Guillelmi
Tertii in tenera ætate conftituti.
X. Hanc autem Epiftolam , cujus operâ varii
ante pra- Catalogi Epifcoporum Galliæ accuratiùs digeri
fentem an
num non poffunt , hoc vel aliquo ex tribus fequentibus
date. annis fcriptam effe , eruo ex Chartulario mona
fterii Montifmajoris apud Arelatem fiti , ex quo
Boucheus in Hift. Provinciæ lib. 9. pag. 53. alii
que hæc verba fcripsère : Anno ab Incarnat.
Domini MXVII (legendum, MXVI ) fuit in
choata Bafilica Montifmajoris in honore Sanda
Maria matris Domini , feu omnium San&torum
indict. XIV , III Kal. Jun. fer. IV ( qui funt cer
tiffimi characteres anni MXVI ) regnante Rober
to Rege in tertio anno fundationis hujus Ecclefiæ ,
obiit Willelmus ( hujus nominis II , Gerberge
maritus ) inclytus Comes , Adelaidis filius , &
honorificè fepultus eft in fundamento hujus Eccle
fia. Quare Willelmus II hoc anno vivere de- SÆ C. XI
fiit , & Adelais ac Gerberga Comitatum Pro- An.C.1018 .
vinciæ adminiftrare cœpère. Idem enim Bou
cheus pag. 54. refert quandam donationem mo
nafterio Sancti Victoris factam , in qua Adelais
dicitur mater Willelmi quondam Provincia Comi
tis , nempe Guillelmi II, & Gereberga ejufdem
Principis olim uxor. Facta Donatio hæc anno
Incarnat. Dom. MXVIII indi&
t . 1 , cui præter
Adelaidem & Gerbergam Willelmusfilius Wiliel
mi Comitis fubfcribit , Willelmus nempe III
minorennis . Boucheus, qui animum non adver
terat ad errorem numeri à nobis emendati, Wil
lelmi II mortem ufque ad annum MXX differt,
fed contra tenoremChartæ ex eodem mox à no
bis relatæ . Cùm itaque citata Benedicti VIII Epi
ftola eo tempore , quo Adelais & Gerberga Pro
vinciam regebant , data fit , ea ante præfentem
annum in Gallias non miffa , nec citiùs Robertus
Rex profectionem Romanam fufcepit.
Tardiùs verò quàm anno MXXI eum Ro XI.
mam profectum non effe , demonftrat Odoran- Neque poft
annum
nus, Auctor hujus temporis in Chron. Tom. II MXXI.
Duchefnii , qui refert , quòd dum quodam tem
pore Rotbertus Rex Romam peteret , Bertam Re
ginam dudum repudiatam eum profecutam effe,
ut faventibus quibufdam Aulicis , Decreto Apo
ftolico , toro Regio reftitueretur. Unde Conftan
ftia Regina magno morore afficiebatur. Nocte
quadam apparuit ei per vifum Vir quidam in Sa
cerdotali habitu , qui eam certam fecit de libe
ratione ab imminenti triftitia , dicitque fe effe
Savinianum Epifcopum , fed cùm Conftantia
tum Savinianum Martyrem pri
ignoraret , San&
mum Epifcopum Senonenfem fuiffe , follicitè
perquifivit , Si illis in regionibus haberetur Epi
fcopus , qui Savinianus diceretur. Quibus ignoran
tiamfuam profitentibus unus ex eis , qui in Mona
fterio S. Petri ( apud Senonas ) fuerat nutritus,
redeunte Rege , Aurelianorum futurus Epifcopus
nomine Theodericus refpondit pro omnibus , nem
pe eum , qui eidem apparuit , effe Sanctum Sa
vinianum Martyrem. Conftat autem ex Cata
logo Epifcoporum Aurelianenfium Odolricum
Sancti Theodorici in Epifcopatum Aurelianen
fem fuccefforem anno MXXII Epifcopatum
geffiffe. Ad hæc anno fuperiori oftendimus, Ro
bertum Regem anno MXXII Aurelianis fuiffe,
ibique celebratum effe Concilium adversùs
Manichæos recens in ea urbe detectos , de quo
Chronographus Sancti Petri Vivi, poftquam ver
ba fecit , fubdit : Poft hæc Theodericus Epifcopus
Aurelianenfis relinquens Epifcopatum venit Seno
nas in Ecclefia B. Petri , &c. Ex quibus omni
bus manifeftum fit , Robertum Regem anno
MXXI Româ jam reducem fuiffe , ideoque &
Epiftolam Benedicti VIII feriùs non datam ,
cum Sauffaius in Annal. Ecclef. Aurelianenfis
afferat , Theodoricum anno MXXI indi&. IV
quafdam Ecclefias Aurelianenfi Ecclefiæ dediffes
qui tamen nondum Epifcopus erat , quando Re
bertus Rex Româ rediit. Colitur Sanctus Theo
doricus Aurelianenfis Epifcopus die XXVII
menfis Januarii , quo in ejus Vita , à Bollando
eo die recitata , obiffe dicitur. Beslius in
Hift. Comit. Pict. pag. 55. in medium adducit
verba cujufdam Chronographi Anonymi , qui
fcripfit , Robertum Regen anno M XXV I pri
die vigilia Apoftoli Pauli Romæ fuiffe , ipfeque
exiftimat , eundem Regem hujus feculi initio
alteram profectionem Romanam inftituiffe ,
eumque
ī
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI. eumque tunc Bertam juxta Odorannum citatum
6
An.C.1018 . fecutam effe. Verùm geminata illa profectio
Romana fictitia , annoque MXXVI Benedi
&us VIII jam à biennio è vivis abierat.
XII. Mabillonius Tom. III Analect . pag. 534. re
De hac Ro fert Rythmum Satyricum , ex MS. Codice Bel
bertiprofe
Atione Odo vacenfi erutum , cujus titulus : De Temporibus
Tannus, Rotberti Regis , in quo Poeta præcipuè invehitur
Poeta Ano in Landricum Bodonis Comitis Nivernenfis fi
s
nymu lo
quantur. lium , Roberto Regi gratiffimum , quem prodit,
Bertam à Roberto Rege antea feparatam, in Re
gium torum , quod antea ignorabamus , redu
xiffe, hancque ei ob malas artes Pruvinum Seno
num caftrum promififfe , fed eum illud nun
quam obtinuifle . Mabillonius in Notis ad illam
Satyram ait , diverfum videri fuiffe iftud factum,
ab eo quod ex Odoranno mox retulimus ; cùm
tempus , inquit , & aliæ circumftantiæ non conve
niant. Verùm omnia , quæ Poeta habet , ad
hanc Romanam Roberti Regis profectionem
IL optimè quadrant , ut eam magis examinanti
patebit ; loquitur enim Poeta de Hugone jam
Rege à Roberto patre renunciato , quod anno
MXVII contigit ; cumque afferat , Robertum
illicitas nuptias renovalle , oportet Regem in
ifto itinere Romano Bertam cognoviffe, fed cùm
Romæ à Benedicto VIII ejus petitio rejecta
fuiffet , poft reditum Conftantiam in gratiam re
cepiffe. Mathoudus in Catalogo Archiep . Se
"nonenf. de Leotherico fcribit : Tranftulit an
"( no MXXIX corpus S. Saviniani in Bafilica
" Vivi ; Rege præfente , & Conftantiâ Reginà
"cum Primoribus Regni , in capfam auro gem
"mifque protectam ( ut hactenus vifitur) , quæ
❝votivum erat ejufdem Reginæ Donarium in
"Regis gratiam Saviniani beneficio reftitutæ ;
"ut præter Odorannum , qui cudendi nobilif
"fimi illius reclinatorii curam egit , referunt
"omnes Chronographi MSS . & editi, qui de re
"bus Senonicis differuere. Ita ille. Denique an
no CMXCVIII num . IX infinuavimus , à Lan
drico Comites Nivernenfes originem ducere ,
hicque non prætermittendum quod Anonymus
Scriptor apud Labbeum Tom. I Biblioth. in
Origine & Hiftoria brevi Nivernenfium Comitum,
ait : Ife Landricus primus hujus generis Comes Ni quit Zonaras , & caftellis aliis everfis , aliis mu Bafilius Imp.
vernisfactus , cæpit ufquequaque dilatare terminosnitis , juftifque præfidiis impofitis , Athenas ad triumphat.
fuos ; babuitque filium nomme Renaldum , qui exolvenda Deiparæ vota eft profectus ( nempe Ba
conjun&tus matrimonio forori Regis Roberti , filii filius Imp. ) , ac dedicatis in æde ejus multis pre
Hugonis Capitonis , Comitatum Antifiodori con tiofis donariis in principem Urbem reverfus trium
junxit Comitatui Nivernis.
Anno Era ANNO PERIODIGRECO-ROMANE6512 .
Hifpan.
MLVII. 20. D. D 13. P. 29. Mart. Indic. 2 .
Anno He •
JESU CHRISTI 1019.
giræ
ссссх , BENEDICTI VIII PAPE 8.
inchoato die
9. Maii HENRICI II REG. 18. IMP. 6.
fer. 7.
BASIL. & CONST . IMPP . 44.
I.
Benedictus A Num . I ad ad
heimenfis IV.hunc
Chronographus Hildens
Chritti annum , de
maniamGer- Henrico Imp. fcribit : Eo anno in Pafcha Papam
VIIIin
venit. de Roma Bavenberg ( ideft , Bambergæ ) hofpitio
fufcepit. Pafcha autem hoc anno die XXIX
menfis Martii celebratum . Benedi&tum VIII
hoc anno in Germaniam profectum effe , teftan
tur etiam Lambertus Schafnaburgenfis & Ma
rianus Scotus in Chronicis. Quare aliqui Viri
117
docti hanc Benedicti Papæ profectionem Ger- sÆC. XI .
manicam Hermanni Contracti in auctiori Chro- An.C.1019 .
nico auctoritate innixi , in annum fequentem
malè differunt. Is enim qui afferit fe fuiffe eo
anno puerum octennem , per hæc tempora non
raro in Chronologiam peccat. Perperam itaque
Hermannus , quod in priori Chronici fui editio
ne rectè fcripferat , in pofteriori retractavit. Ait
etiam ibidem Hermannus , Benedictum Papam
Bambergæ Ecclefiam Sancti Stephani dedicaffe .
Fallitur autem Glaber à Baronio citatus , qui
huic Dedicationi addit erectionem Bamberga in
Sedem Epifcopalem . Jam enim anno MV II
Joannes Papa hujus nominis XVIII Bamber
gamin Sedem Epifcopalem fublimarat, ut fuprà
demonftravimus. Denique Vippo Presbyter,
Scriptor corvus in Vita Conradi Salici Imp . de
morte S.Henrici ejus Decefforis, & de Epifcopa
tu Bambergenfi ab eo fundato loquens, ait : Ad
cujus dedicationem domnum Apoftolicum nomine
Benedictum afcivit , cujus authoritate ad tutan
dum locum Privilegia publica ftipulatione con
firmavit.
Ad num . IV. Caufam adventûs Benedi &i II.
VIII in Germaniam aperit Leo Oftienfis lib. 2. Caufa hujus
cap . 28. ubi poftquam de infelici pugna adver- profections.
sus Græcos anno fuperiori à Normannis habita,
cui Melus interfuit, verba fecit, ait : Melus, ut je
militum auxilio deftitutum vidit , Normannos re
liquos cum Guaimario (qui Salerni Princeps erat)
partim Pandulfo ( Capua Principi ) commendans,
ipfe ad Imperatorem proficifcitur ; ut ad expellen
dos hinc Græcos , vel ipfum venire, fi poffet , indu
ceret ; vel faltem auxilia militum mitteret. Quare
rectè cenfet Baronius , Benedi&tum VIII ean
dem ob caufam Henricum Imp. adiiffe &
figni
ficaffe eum totam Italiam amiffurum , nifi Melo,
qui omnem operam adhibebat , ut patriam à
Græcorum tyrannide eriperet , petita auxilia
præberet. Quod in caufa fuit , ut Melo bisjam
ad eum bac de caufa profecto , ac peregrè mortuo,
inquit idem Leo cap . 40. ipfemet Imperator po
ftea in Italiam adversus Græcos fe fe contulerit,
ut fuo loco dicetur.
Ad num . IX. Universâ Bulgariâ fuba&tâ , in III.
de Bulgaris
phum duxit , rectâ tiarâ ornatus , quam vulgus
Tuphum vocat, à typho nimirum & fuperbia, quam
in animis geftantium excitat : &fic ufque ad Dei
verbi Sapientiam pervenit , ibi quoque vota exolu
turus. Quò cùm veniffet Patriarcha ( fc . Sergius)
multùm eum obteftatus , ut Allelengyum aboleret,
nihil impetravit ; quamvis pollicitus fuiffet , fed id
Bulgaris fubactis facturum. Idem habet Cedre
nus pag. 717. qui addit , eum triumphaſſe , præ
euntibus Maria ( Bulgariæ Regina ) Samueli fi
liabus , & reliquis Bulgaris. Actum hoc indictione
fecunda, anno ab origine mundi 6527. juxta Eram
Conftantinopolitanam , ideoque hoc Chriftian
no . Elmacinus lib.2 . Hift. Saracen. cap.6. Potitus
regno corum , arcium Præfectos confiituit Romanos ,
idque anno X LIV imperii Bafilii Imp . qui annus
erat MCCCXXX Alexandri ( Kalendis O &ob.
fuperioris Chrifti anni inchoatus ) : rediitque
Imperator Conftantinopolim , & commixifunt Ro
mani cum Bulgaris , ac matrimoniisjuncti , &cef
farunt , quæ inter eos fuerant , inimicitia. Exin
de,
 118 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI . de , ut docet Nicephorus Gregoras lib . 1. Bul ris fuit , ut eum defenderet , coacta Byzantii Sy- SAC. XI.
An.C.1019. gari in Mafiam inferiorem ultra Danubium nodo , Photii calumnias in Ecclefiam Roma- An.C.1010.
renovare
translati fuêre , eorumque , quas citra fluvium nam renovavit . Niceta Nicænus diffidium com- fchifma.
habitabant provinciæ , Patzinaticis conceffe à . memorat , fed caufam illius fe nefcire , ingenue
Conftantino Monomacho Imp. poftquam illas fatetur : Et fub Sergio , qui fub Bulgaroctono ( ita
infuam poteftatem redegiffet. Bulgaria verò, illa Bafilius Porphyrogenitus , ut fuo loco docui
fcilicet quæ citra Danubium jacet , à Ducibus mus , appellabatur ) Patriarchatum tenuit , di
cœpit adminiftrari ufque ad Ifaacium Angelum citur rursus fchifma exortum fuiffe : fed quam ob
Imperatorem , fub quo Bulgari rebellarunt , &
caufam , ipfe ignoro : videtur tamen propter Sedes
Regem ex propria gente fibi præfecère . fuiffe. Hinc eum plerique exiftimant , Pontifi
IV. Quoad Tuphum, feu Tufam , Byzantini Scri cum Romanorum nomen è Diptychis primum
Tributum
Allelengium ptores av appellarunt apicem, qui galeæ im omnium deleviffe , quòd illi de Spiritus Sancti
dictum abe minet , ut non tantum Zonaras in Bafilio Por proceffione non benè fentirent , ut videre eft
Lere recufat , phyrogenneto prodit ; fed etiam Leo Gramma apud Allatium lib. 2. de Confenfione utriufque
ticus in Theophilo Imp. cùm de Juftiniani ftatua Ecclefiæ cap.8 . qui addit, cum Sergio ejus cona
in Auguftaco verba facit. Legendus Ducangius tus extinctos, cum reliqui non obfecundarentur.
Differt. XXIV ad Joinvillam pag. 292. Allelen. Eufthatius quippe Sergii fucceffor, Bafilius Imp.
gyum verò tributum erat indictum ditioribus & alii Græci Legatos & munera Romam mififle
prædiorum poffefforibus , pro his qui facultati leguntur. Porrò hic Eufthatius diverfus eft ab
bus erant defecti , quod ipfemet Bafilius Imp. Eufthatio Homeri interprete , qui centum ferè
anno MII Græcis præfcripferat , ut afferit Ce & quinquaginta poft annos vixit , fub Manuele,
drenus pag. 706. Eadem indictione ( nempe de
Alexio , & Ifaacio Comnenis , ut ibidem Alla
cima quinta) legem tulit , ut penfionem quam pau tius demonſtrat.
peres perditi debebant , divites perfolverent : id
vocabatur Allelenggum. Et Patriarcha Sergio
multifque aliis Pontificibus & Monachis depre
ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6513. Anno Eræ
cantibus , ut abfurdum hoc onus fubditis demeret, Hifpan.
non obtemperavit , fcilicet Bafilius Imp. Illud 21. CB. D 14. P. 17. April . Indict. 3 . MLVIII.
abolere ftatuerat Conftantinus ejus frater , fed Anno He
JESU CHRISTI 1020. giræ
morte præventus exequi non potuit, duravitque CCCCXI ,
ufque ad Romanum Argyrum , qui inito imperio BENEDICTI VIII PAPE 9. inchoato die
illud fuftulit , ut Curopalates , & Zonaras me 27. April.
HENRICI II REG. 19. IMP. 7. fer. 4.
moriæ mandarunt .
V. Sergius , inquit Cedrénus , cùm per annos XX BASIL. ET CONST. IMPP . 45 .
MoriturSer- Ecclefiam Dei moderatus effet , indictione fecunda,
gius Patri
archa
flan rino p. fta
Con- ntiJulio,
menfe tana mundi
nopolianno 27.m(eræ
65inu
) ad dom emigra vit. Suf
nempe Confe- A Num . I ad VII . Quo anno fimultas inter I.
Sanctos Henricum Imp . & Heribertum Co- & Heribertus
Colonia Ar
&tus eft ei Enſibatius , Palatina adis Presbyterorum lonienfem Archiepifcopum exorta , fublata fue chiep.Henri
princeps. Baronius putavit Cedrenum & Curo rit ; rectè notafle videtur Sigebertus in Chroni- co Imp. re
palatem , qui unum & idem fcribunt , longio co , in quo annum à Nativitate Domini inchoans conciliatur.
rem Sedem Sergio Patriarchæ attribuiffe , quod ad annum M XXI ait : Henricus Imperator Co
Petrus Antiochenus Patriarcha in Epiftola ad lonia Natale domini celebrans ( anno nempeMXX
Michaelem Cerularium Patriarcham Conflan juxta vulgarem noftrum computum ) Heriber
tinop. anno M LIV data, & eo anno à Baronio tum Archiepifcopum olim à fe injuriose tractatum
num. XXVIII & feqq . recitata ſcribat , quod humilifatisfactione placat, cui reconciliatus Archie
tempore beatæ memoria Patriarchæ ( nempe Con piſcopus prædixit ſe propediem moriturum , & non
ftantinop . ) domini Joannis , Romanus Papa , multò poft mortuus ( anno nempe MXXI ) magnis
·
Joannes etiam ipfe nuncupatus ( hujus nominis capit clarere virtutibus. Porrò tam Lambertus
XVIII , ) in facris diptychis habebatur . Et cum Monachus , quàm Rupertus Abbas , uterque in
Cpolim XLV ab hinc annis veniffem , inveni hujus Sancti Præfulis Vita infinuant, eum paulò
tempore B. memoria Patriarchæ domini Sergii (hoc pòft è vita migraffe. Caufa fimultatis erat, quòd
anno demortui ) prædičłum Papam in facra mija Heribertus primo electionis fuæ tempore imperii
unà cum aliis fan&tiffimis Patriarchis relatum. infignia ei cum dilatione concefferit , & quod in
Si enim ab anno MLIV per annos XLV re alterum diadema transferre tentaverit. Manfit
trocedas , pervenies ad annum Chrifti MIX , inter fervos Dei fimulatæ pacis longa difcordia , ait
quo Joannes XVIII adhuc fedebat , quove Lambertus cap . 4. qui addit , pacem Coloniæ
Joannes Patriarcha Conftantinop . Conſtantino fancitam fuiffe. Paulò pòft : Mirum quod fancti
poli Joannem Papam in Diptychis memorabat. ab alterutro aliquoties diffentiunt , ficut in Actis .
Quibus ex verbis deducit Baronius , anno MIX Apoftolorum Paulus & Barnabas , & Sanctorum in
non Sergium , fed Joannem Ecclefiæ Conftanti Scripturis quam plures faciunt. De perverfis &
nopolitanæ præfuiffe , ideoque illum annos vi juftis nihil mirabile , fi uni non inferantur concor
ginti federe non potuiffe. Verùm ex illis Petri dia : quoniam nulla conventio Chrifti ad Belial ,
Antiocheni verbis tantùm fequitur , Sergium Pa nec focietas luci ad tenebras , nec pars fideli cum
triarcham Conftantinop . binominem fuiffe , & infideli.
infideli. Verùm hæc funt incomprehenfibilia Dei
Joannem etiam appellatum. Sergium enim annos judicia & inveftigabiles via ejus , & occulta confi
viginti Ecclefiam Conftantinopolitanam admi lia. Rupertus verò cap. 7. fcribit : Imperator
niftraffe , non tantùm Curopalates & Cedrenus, exercitu commoto , Comitem quemdam Ottonem ,
fed etiam Zonaras , & Auctor Catalogi Epifco feculi dignitate præpollentem , in caftro quod dici
porum Byzantinorum lib. 4. Juris Græco-Ro tur Hermanfein, fito fupra Rheni littus, obfederat.
vì. mani relati , fidem faciunt. Is namque Otto Epifcopatum Moguntinum multe
Conatus eft Porrò Sergius, qui ejufdem cum Photio gene infeftatione fæpiùs pervagans , ferro & igne popu.
labatur,
 in Annales C. Baronii .
119

SEC. XI. labatur , odio magno contra ejufdem civitatis Pra animofitate Regia conftruxit , Abbatem & Mona- SEC. XL.
An.C.1020.
19.C.1020. julem vehementer inflammatus : fuerat namque ab chos conftituit , prædia multa & magna contulit.
illo propter illicitum connubium judicio generalis Perftat hodieque donorum ejus amplitudo integra ,
Concilii anathematizatus. Cùm ergo querimonia quod locus ille infrà fe afpiciat omnia pene Anglo
ejufdem Prafulis (nempe Erckenboldi) excitatus rum cœnobia. Corpus beati Alphegi ( legendum,
Imperator , pradicto in caftro illum obfediffet , ve Elphehi Archiep . Cantuarienfis ) apud Sanctum
nerabili huic viro ( nempe Sancto Heriberto ) Paulum Londonia tumulatum , ipfe fuis manibus
demandavit , quatenus & ipfe cum fuis ad hoc ne inde levavit, & ad propria remiffum , dignis affen
gotium adveniret. Tum narrat , quomodo pax tationibus veneratus eft. Ita omnia , quæ ipfe &
Imperatorem inter & Heribertum Coloniæ anteceffores fui deliquerant , corrigere fatagens ,
compofita fuerit , ut legere eft apud Baronium . prioris injuftitia nævum apud Deum fortaffis , apud
II. Hoc circiter anno celebratum Concilium homines certè abfterfit. Wintonia maxima muni
Sacra Reli Airiacenfe in pago Autiffiodorenfi , de quo ficentiafuæ
magnificentiam oftendit , ubi tanta in
quis ad Sy
nodosdeferri Tom. IX Concil. pag . 842. hæc ex Chronico tulit , ut moles metallorum terreat advenarum ,
folita. Sancti Petri Vivi referuntur , ex quibus intelli splendor gemmarum reverberet intuentium oculos ;
gimus morem , qui hoc feculo invaluit , defe Emma fuggeftu , qua in talibus thefauros dilapida
rendi Sanctorum Reliquias ad Concilia : In bat , fanctitate prodiga , dum ille in exteris terris
tempore illofactus eft magnus Conventus in Autif dura meditaretur prælia.
fiodorenfi pago , in Airiaca villa , à Leotherico Nam nefcia virtus ejus ftare loco , nec contenta IV.
Bellum mo
Archiepifcopo (fc. Senonenfi ) : ubi defingulis locis Danamarchia , quam avito , & Anglico , quam vet adver
delata funt fanctorum Martyrum , Confefforum , bellico jure obtinebat , martem in Suevos tranftu- sus Nor
Virginum pretiofa pignora in fuis fcriniis. Inter lit. Sunt illi Danis contermini ; pertinacioribus vuegos.
quæ de coenobio B. Petri Vivi dum deferretur , vel ftudiis iram Cnutonis emeriti , fed primò exceptus
referretur beatus martyr Sanetianus , imminenti infidiis , multos exfuis amifit , poftremò reparatis
bus noctium tenebris , fuper duo capita fcrinii emi viribus refiftentes in fugam vertit. Reges gentis
cuerunt duo præclariffima fydera , omnes totius Ulf& Eiglaf ( feu Eilgalf ) ad deditiones pacis ad
noctis tenebras fui fplendore fuperantia , oculis duxit , promptiffimis ea pugna Anglis , hortante
quidem deducentium vifibilia , fed tactu inpalpa Godwino Comite, ut priftinæ gloria memores, robur
bilia. Ibi verò præfentes fuerunt Robertus Rex , & fuum oculis novi domini affererent ; illud fuiſſefor
Gauslinus Bituricenfis Archiepifcopus , cum aliis tune quod ab eo quondam victi fuiſſent , iftud vir
Epifcopis , & Abbatibus , & populo innumerabili. tutis quod illos premerent , qui eum viciffent. Incu
Morem hunc tunc primùm cœpiffe docetMona buêre igitur viribus Angli , & victoriam conſum
chus Anonymus Dervenfis in lib. 2. de diverfis mantes Comitatum Duci , fibi laudem paraverunt.
cafibus Dervenfis cænobii , & Miraculis Sancti Rediens inde domum totum regnum Noricorum
Bercharii juffu Brunonis Abbatis Dervenfis , qui (ideft Norvegia ) fubegit effugato Rege Olabo , qui
tempore Leonis IX Papæ floruit, fcripto & Sec. pofteriori anno , ut animos provincialiumfuorum
II Benedict. recitato . In eo num. XXVII legi tentaret , cum parva manu in regnum regreffus ,
tur : Gloriofus Rex Robertus apud villam Aireyas infidos fibi fenfit cum fuis cafus , anno nempe
nomine nofcitur Concilium habuiffe , ubi cùm in MXXVIII , ut infrà videbimus. Reliqua verò
numera plebis multitudines , diverfi utriufque fe hoc anno vel fuperioribus contigiffe , infinuant
xus & ætatis concurrerent, ad cumulandam quoque Weftmonafterienfis & Hovedenus. Godwini
populi proficifcentis devotionem , plurima Sancto hoc anno Comitatu donati filiam Sanctus Edo
rum corpora àfidelibus viris advehi cœperunt. In ardus cognomento Confeffor uxorem accepit ,
Hiftoria Epifcoporum Autiffiodorenfium Tom. & cum ea in caftitate vixit. Ab hoc tempore
I Biblioth . Labbei pag. 449. de hoc Concilio di Angliæ , Daniæ , & Norwegiæ titulum Canu
citur , in quo Rex Robertus cum Epifcopis ac Ab tus fumfit.
batibus adfuit , fimul & innumerabilia fanctorum Hakemus Biamrilla Egypti Calipha anno He V.
pignera totius penè provincia. Denique Glaber gira CCCCXI , agente forore , cui mina- Obitus Cali
lib. 4. cap.5 . de hoc more habet : Tuncergo pri tus fuerat , occifus eft, cui fucceflit Alis Abul- pha Ægypti
mitus cæpère in Aquitania partibus , ab Epifcopis hafenus ejus filius, ut refert Elmacinus lib.2.Hift.
& Abbatibus , ceterifque viris facræ religioni Sarac. cap . 6.
Melus , qui Græcorum Apuliam, Calabriam- VI.
devotis ; ex univerfa plebe coadunari Conciliorum
conventus. Ad quos etiam multa delata funt cor que à paucis annis incolentium infolentiam fer- qui Meli
MorsNor
pora Sanctorum , atque innumerabiles fanctarum re non valens Normannos adversùs eos vocave- mannos in
apophoreta Reliquiarum. Hæc de Conciliis circa rat , iis prælio victis Henrici Imperatoris auxi- Apuliam
annum MXXXI celebratis Glaber. lium imploravit , quod & obtinuerat , fed dum vocavit.
III. Canutus Angliæ Regnum magna laude hoc è Germania in Apuliam revertitur , in itinere
Pia opera
Canuti An tempore rexit. Monafteria , inquit Malmesbu hoc anno moritur , Lupo Protofpata & Ano
glia Regis. rienfis lib.2 . de Reg. cap. 11. per Angliamfuis & nymo Barenfi teftibus. Audiendus Guillelmus
patris (fc. Svani feu Sveonis ) excurfionibus par Apulienſis lib . 1 .
timfædata , partim eruta reparavit : loca omnia, Et puduit victum patria tellure morari,
in quibus pugnaverat , & præcipuè Afchendune
Samnites adiitfuperatus , ibique moratur.
Ecclefiis infignivit , miniftros inftituit , qui per Poft Alemanorum petiit fuffragia Regis
fuccidua feculorum volumina Deo fupplicarent pro Henrici , folito placidus qui more precantem .
animabus ibi occiforum. Ad confecrationem illius
Sufcipit , auxilii promittens dona propinqui.
Bafilica & ipfe adfuit , & Optimates Anglorum
At Melus regredi præventus morte nequivit,
Danorum donaria porrexerunt. Nunc , utfer
Henricus fepelit Rex hunc , ut Regius eft mos :
tur , modica eft Ecclefia Presbytero parochiano Funeris exequias comitatus ad ufquefepulchrum.
delegata (feculo fcilicet XII , quo Malmesbu
rienfis floruit ) , fupra corpus beatiſſimi Edmundi,
quem antiquiores Dani interfecerant , Bafilicam
ANNO
 120 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. fima indolis Willelmo Comite & Arnaldo Petrago SEC. XI.
An.C.1021. ricenfi Epifcopo Lemovicam deductus inthroniza. An.C.1021 .

Anno Era ANNO PERIODI GRECO- ROMANE6514 tus eft in fede S. Martialis. Archiepifcopus verò
Hifpan. Bituricenfis Gauzlenus , ad cujus diœcefim Lemo
MLIX. 22. A. D 15. P. 2. April. Indi&. 4.
Anno He vica pertinet , & quia fine fua auctoritate confe
giræ JESU CHRISTI 1021 . cratus eft Epifcopus , facta Synodo in Francia , co
CCCCXII, ram Rege Rotberto , ubi VII Archiepifcopi adfue
inchoato die BENEDICTI VIII PAPE IO. runt , die Pentecojies cum fuffraganeis Epifcopis ,
7. April. totum Lemovicinum excommunicavit , præter lo
fer. 2. HENRICI II REG. 20. IMP. 8.
cum San&ti Martialis , & quæ propriè ad eum per
BASIL . ET CONST . IMPP. 46.
tinebant , ipfumque probibuit ab officio fuo Epifco

1. AD num. 1 & feq. Lambertus Monachus in Pal i tamen fatisfaciens , nudis pedibus , cum
centum
Moritur S. Vita Sancti Heriberti Archiep. Colonien dicalciatis pedibus , Bituricam fedem adiit , ubi
Heribertus
Archiep. fis mortem ejus cap. 5. his verbis narrat : Migra Archiepifcopus cum Clero eis proceffit obviam , &
Colonienfis. vit ad dominum XVII Kal . Aprilis : ordinationis honorifice eos deducens , quod ligaverat abfolvit.
fuæ anno vicefimo tertio ; ab Incarnatione verò Cum verò Ademarus fubjungat, eo tempore de
domini anno millefimo vicefimo primo . Eundem cem ex Canonicis civitatis Aurelianenfis ob hæ
annum fignant Hermannus Contractus in utra refim Manichæorum flammis addictos effe, quod
que fui Chronici editione , Marianus Scotus & anno fequenti accidiffe jam docuimus , apparet
Sigebertus. Ordinatus fuerat die Natali Chrifti iftud Concilium hoc vel fequenti anno , incerto
anni nongentefimi nonagefimi noni , non verò loco celebratum effe. Deeft illud in ultima edi
nonagefimi octavi , ut habet Baronius , ideoque tione Conciliorum , quod ideo in fequentibus
Lambertus Monachus annos Julianos , ut fæpe addendum erit. Porrò Gauzlenum fpurium Hu
alii , non verò annos Sedis integros enumerat ; gonis Capeti filium fuiffe , antea fcripferat idem
fedit enim annos XXI , menfes II , & dies fermè Adėmarus .
viginti duos , ut inquit Rupertus , qui priorem Subactâ Bulgaria , Imperatori ſe dedidit etiam III.
Vitam interpolavit, licet Librariorum errore, in Croatia in
contermina Chrobatorum ( feu Croatorum ) gens,
ea dicatur , eam fediffe annos XXIII , ultra Græcorum
& ejus Principes , fratres duo , quibus Imperator poteftatem
menfes & dies. Errarunt itaque LambertusSchaf honores ac opes amplas tribuit. Solus adhuc impe- redacta.
naburgenfis in Chronico , & Chronographus rium detrectabat Sermo , Sirmii dominus , Ne
Hildensheimenfis , qui eam mortem cum fupe ongi frater , inquit Cedrenus in Bafilio Por
riori Chrifti anno conjungunt . Baronius hanc phyrogenito , qui addit , Sermonem Sirmii do
opinionem ex hoc refellit , quòd Rupertus cita minum dolo à Conftantino Diogene interfe
tus fcribat, Heribertum febre Novelii correptum & tum , & hunc recèns captæ Ditioni præfectum,
Eliam Abbatem Tuitienfis Monafterii à fe con fuiffe. Hoc modo Croatia inter Banos divifa.
Atructi accerfiiffe , eique dixiffe ; Regem immor Orientale Imperium agnovit, quemadmodum &
talem modis , quibus jam dixi , tude tibi efficere
pars maritima , ut Anonymus Barenfis & Lu
propitium : de ifto autem homine communis necef pus Protofpata ad annum MXXIV tradunt.
fitas finem factura eft , ut & ipfe viam univerfa Porrò quos nos Gubernatores & Præfectos ,
carnis ingrediatur. Noveris enim quia poft obi Croata & Dalmatæ Banos vocarunt. 1
tum meum , trium non peraget annorum curricu IV.
Ingens terræ motus in Boaria ( feu Baioaria )
lum Vixit tamen Sanctus Henricus poft Heri partibus IV Id. Maii , hora X diei fer. VI poft Terra motus.
berti obitum annis tribus & menfibus fere qua Afcenfionem domini contigit
, inquit Cofmogra
tuor , ideoque Heriberti mors in annum MXX
phus Hildensheimenfis. ·
non incidit. Verùm verba illa , quæ præfatam
opinionem evertunt , communi non favent , ut
numeranti patet. Lambertus Monachus nihil ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6515. ▸
Anno Bræ
fimile habet , exiftimoque Rupertum hac in re Hifpan .
deceptum effe. Porrò Heribertum ex pacto cum 23. G. D 16. P. 25. Mart. Indict . 5 . MLX .
Anno He
Ottone III monafterium Tuitienfe Epifcopatus JESU CHRISTI 1022.
giræ
fui initio ædificaffe , docent Lambertus Mona "
BENEDICTI VIII PAPE II. CCCCXIII ,
inchoato die
chus & Rupertus Abbas. Eft Tuitium pagus ad
HENRICI II REG. 21. IM P. 9. 6. April.
Rhenum ex adverfo Coloniæ Agrippinæ . Vide fer. 6.
quæ anno MI num. I & feq. de Epifcopatus He BASIL. & CONST . IMPP . 47.
riberti initio dixi.
II. Ia Chronico Ademari legitur Girardo Epi
In Num. I ad IX. Narrat Baronius ex Leone I.
Alienfilib . 2. cap . 40. & feqq . Henricum Expeditio
Concilium fcopo Lemovicenfi vit à fun cto Wil lelmum
Gallicanum Italica Hen
incerto loco Aqu ita niæ Du ce m eleg iffe Jor dan um magna Imp . anno MXXII in Apuliam veniffe ad tu rici Imp.
habitam. nobilitatis & fimplicitatis virum . Tum fubjun tandos Imperii fines adversus Græcos , & cepiffe
gitur : Quadragefima fuperveniente Dux Romam Troiam Græcorum civitatem , quam eodem anno
adiens , filio fuo , prudentiffimo adoleſcenti , Wil ii conftruere cæperant . Quia verò propria bona
lelmo imperavit , ut revertens ordinatum reperi Meli jam demortui recuperare non potuit , ejus
ret Epifcopum , quod ille adimplere curavit , & nepotibus Comitatûs honorem conceffit, & ali
fabbato media Quadragefime Angeriaco ante ca quot Normannos ad defenfionem regionis reli
put Sancti Joannis ( quod anno MXVIII inven quit . His adde ex Hepidanno in Brevibus Annal :
tum fuiffe diximus ) diaconus & Presbyter ordi Heinricus Imp. in gravi manu Apuliam ingreffus, A
natus eft , & craftinâ Dominicâ conf ecratus eft ab à Beneventanis gratulantibus honorificè ac magni
Islone Epifcopo Sanctonenfi & Coadjutore Archie fice fufcipitur. Troiam, Capuam, Salernam, Ñea C
A
pifcopi Burdigalenfis , & Roone atque Arnaldo ; polim , urbes imperii fui ad Græcos deficientes ad
necnon & imberto Epifcopis. Poft verò à clarif deditionem coegit : quarum Troia viribus fortiffi
mis,
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI. mis , omnique bellico apparatu munitiffima , lon
An.C.1022 . gior mora nodufque victoria extitit. Tamen licet
afflicta aflixerit , & infui defenfionem multosfau
ciaverit , plurimos interfecerit , tertio menfe poft
quam obfeffa eft , & Imperatori manus dedit , fui
que incolumitatem & gratiam victoris dato fidei
Jacramento promeruit , rebufque compofitis rever
titur , Capuanum Principem in cuftodia fecum ab
ducens. Sed circa egreffum Italia peftilentia exer
citum ejus affecit , & ex maxima parte abfumpfit,
ut Romani imperii corpus tot membrorum fuorum
deftitutionem fine miferia & dolore memorare non
poffit. Eodem anno aftas horrenda , tonitruis
corufcationibus plus folito mortales exterrentibus :
& impetus turbinis ab occidente intonans ædificia
concuffit , & arbores radicitus excuffit. Hepidan
nus quidem hæc cum anno MXXIII copu
lat , fed in ejus Opere aliquando numeri corru
pti & aliquando ipfe parùm in notatione anno
rum accuratus. Denique Lupus Protofpata ad
annum MXXII habet : Venit Henricus Imp. Be
neventum menſe Martii , & obfedit Troiam in
Capitanata.
II.
Hujus Henrici Imp. expeditionis Guillelmus
Normanni
No deftituti Apulienfis mentionem nullam facit ; fed narrata
Rannul Meli primi Normannorum Ducis morte , quæ
phum Du anno fuperiori contigit , ait Normannos , cùm
cem eligunt. nullum auxilium fperarent , Rannulfum fibi illius oratorium conftrui , itemque nobis de Sancto
præfeciffe : Bonefacio aut de ficris artubus ceterorum San&to
rum nobis eadem recompenfari.
Egregium quemdam mox elegêre fuorum hujus fanctiffimi Patriarchæ aliàs è Monafterio
Nomine Rannulfum , qui Princeps agminis effet, Cafinenfi ad Floriacenfe in Galliam translatum
Cujus mandatis fas contradicere non fit. fuiffe , Benedictini Galliæ folidè probarunt , &
Subdit Guillelmus eos fe fe Capuano Principi
conjunxiffe , & nunc hoc vel illo Principe con
tempto, plus tribuenti femper adhæfiffe ; ac poft
annos aliquot eos urbem Averfam condidiffe ,
quæ Neapolim inter & Capuam pofita eft. Ait
denique decurfo multo tempore Hardoinum
Longobardum Ducem Averfam veniffe , & plu
ribus fecum adductis Apuliæ omni timorem
incuffiffe. Qui Hardoini adventus in annum
MXLI competit , ut eo anno videbimus.
III. Ex dictis hactenus de Normannis , annis fci
Priores Nor- licet MXVI , MXVIII , & currenti liquet,
mannerum Leonem Oftienfem lib.2 . cap.38 . Gemmeticen
expeditiones
fabulis in fem lib. 7. cap. 30. Ordericum lib. 3. pag. 472 .
termixt&. & Ademarum in Chron. ad annum MXVIII
pag. 178. de tempore, quo Normanni primùmin
Italiam venère ; & de rebus ab illis tunc geftis
malè edoctos fuiffe . Ajunt v. g. plerique ex illis
Normannos quofdam è civitate Hierofolymitana
revertentes adversùs Saracenos pugnaffe , eam
que ob rem Salernitanos rogaffe Normannos, ut
cùm ad patriam perveniffent , aliquos ex fuis ad
fe mitterent. Verùm Normanni illi non ex urbe
Hierofolymitana , fed è monte Gargano , ubi
orationis causâ perrexerant, venére, nihilque ad
versùs Saracenos tunc Salernum obfidentes egè
re. Secundò , Gemmeticenfis & Ordericus lau
dati ajunt , Normannos primùm in Apuliam ve
niffe , quando Robertus Normanniæ Dux erat ;
cùm tamen Robertus anno tantùm MXXVII
Richardo III in Comitatum Normanniæ fuc
cefferit . Tertiò , Ademarus loco citato fcribit,
Normannos in Italiam venientes Rodulpho Duce
Romam profectos , & inde connivente Papa Be
nedicto Apuliam aggreffos effe , nulla Meli men
tione facta ; cùm tamen Melus Normannis ,
poftquam Roma tranfière , arma fubminiftrarit,
& ut ait Guillelmus Apulienfis lib. 1. pag. 2
Tom . IV .
121
Emptis Normannos Campanis partibus armis, SÆC. XI.
Invadenda furens loca duxit ad Appula Melus. An.C.1022.
Hunc habuere Ducem fibi gens Normannica primum
Partibus Italia , Galles tremit Appulus omnis.
Nonnifi itaque poft Meli obitum Rannulfus ,
Normannorum Dux fuit. Denique Glaber lib.
3. cap . I. relatis præliis à Normannis cum Græ
cis habitis , & expeditione Henrici Imp. adver
sus Græcos hoc anno fufcepta , Troadis expu
gnatione , & Beneventanæ regionis deditione,
traditNormannos in fuam patriam reverfos effe,
quo tamen nihil falfius. Mitto alias Hiftorico
rum, qui incertis rumoribus decepti fuère, com
mentitias narrationes.
A num. IX ad XV. Corpus San &
ti Benedicti IV.
exiftere in monafterio Floriacenfi , hujus feculi Vifitat mo
initio inter omnes conveniffe infinuat fanctus nafterium
Cafinenfe
Abbo Floriacenfis in Epiftola ad Leonem Abba- Henricus
tem SS . Alexii & Bonifacii data , & à Baluzio Imp.
Tom. I Mifcell . è Codice MS . eruta. Ait enim
San&tus Abbo : pretiofarum Reliquiarum San&ti
Patris Benedicti infignia poftulaftis vobis dirigi
( Romam fcilicet , ubi fitum erat Monafterium
SS . Alexii & Bonifacii ) eo quòd mdubitatum pe
nitus effet , fan&iffimam ipfius corporis præfentiam
à nobis retinere , ideoque velle enixiùs in honore
Corpus autem
conficta effe quæ Baronius ex Leone Oftienfi
narrat , de fanitate reddita Sancto Henrico in
monte Cafino , poftquam Sanctus Benedictus ei
apparuit , fuumque corpus in Monte Caſino re
quiefcere docuit. Leoni itaque Oftienfi Epifco
po & Monacho Cafinenfi hac in re fides non
adhibenda.
Ad num . XVIII. Aribo Moguntinus Ar V.
chiepifcopus cum quinque Coepifcopis Syno- Synodus Sa
dum Salegunftadii ad Monum celebravit anno legunfta
dienfis.
dominicæ Incarnat. M X X II indi&t. V , II Idus
Augufti , anno autem domini Henrici fecundi re
gnantis XXI, imperii verò VI , ut legitur in
Præfatione ejufdem Synodi Tom. IX Čoncil.
pag. 844. fed loco , imperii verò VI , legendum,
imperii verò IX. Hæ notæ temporaria in exem
plari , quo ufus eft Baronius , etiam corruptæ .
Inter varia Decreta in ea condita quintum eſt ,
ut unufquifque Presbyter in die non amplius quàm
tres miffas celebrare præfumat. Quare in Diœcefi
Moguntina Presbyteris , qui plures Parochias
regebant , plurium Miffarum celebratio aliàs
permiffa fuit. In Capitulo XVII legitur : Et
illud fub anathemate præceptum eft , ut nullus
Presbyterorum cuiquam pænitenti carrinam divi
dere præfumat , fi infirmitas non intervenerit.
Erat Carrina vel Carena dierum quadraginta
continuorum jejunium in pane & aqua , ut ex
ponit Burchardus , qui huic Concilio interfuit
lib. 19. cap. 5. De hac voce plura Ducangius in
fuo Gloffario .
Ad num . XIX. Wolfherrus difcipulus San- VI.
&i Godehardi Epifcopi Hildensheimenfis in Moritur S.
ejus Vita in Actis SS. Bollandianis ad diem IV Bernuvar
dus Epifc.
Maij recitata cap . 3. fcribit : Anno poft incarna- Hildenshei
ti Verbi myfterium MXXII , regni verò domini menfis.
Henrici XXI , imperii autem IX, felicis memo
ria Bernwardus, venerabilis noftræ Ecclefia (nem
L
pe
 122 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. pe Hildensheimenfis ) Antiftes , ex hac vita ad Guido enim libellum fuum de Mufica , quem SAC. XI.
perpetuam migravit : cujus certè obitus totam re Micrologum nominavit , Theodaldo Epifcopo An.C.1022 .
gionem maximè contriftavit. Erat enim , ut fe fuo dicavit , cujus ad eum Epiftolam dedicato
finando omnem vitæ ejus hiftoriam transcurram , riam recitat Baronius , refertque verba , quæ
in cuncto divinæfervitutis ftudio juftè fervidus , & in fine Micrologi habentur : Explicit Microlo
in tota mundane utilitatis fagacitate fapienter pro gus Guidonis , fuæ ætatis anno X X XIV , Joanne
vidus ; contra rebelles & induratos jure feverus , XX Romanam gubernante Ecclefiam. Quæ ver
erga obedientes & modeftos ritè manfuetus ; in ba Baronium in ea , in qua verfabatur ſententia,
eleemofynis & miferatione compatiens & largus ; Joannem nempe qui Benedicto VIII fucceffit,
vigiliis , jejuniis , & orationibus convenienter in appellatum fuiffe hujus nominis XX , confir
tentus , &c. Scripfit ejus Vitam Tangmarus Sa marunt. Verum cùm ex ipfifmet ejufdem Joan
xo , Decanus Hildensheimenfis , ejus difcipu nis refcriptis conftet , eum fe fe Joannem XIX
lus , à Browero editam , & ad exemplaria MSS. appellaffe , apparet , claufulam illam uno aut
emendatam . In ea afferit , eum die XX menfis altero feculo poft Micrologi editionem eidem
Novembris , feu XII Kalend. Decemb . cœlefti Epiftolæ fuiffe fubjunctam. Neque enim tem
pace quieviffe , & fediffe annos XXX. Cùm pore ejufdem Joannis aut proximè fequentibus
veniffet ad Aulam Ottonis III , qui feptennis annis ignorari potuit , eum Joannem XX di
adhuc puer erat , ut ei inferviret , à Theophania tum non fuiffe.
Augufta , quæ rebus præerat , benignè fufce Extat alius Micrologus , five Liber de Eccle- IX.

ptus eft , atque in brevi fummæ familiaritatis
locum apud illam obtinuit , adeo ut puerum
Imperatorem fidei illius , literis imbuendum ,
moribufque inftituendum, confenfu cunctorum
Procerum , commendarit . Imperatrice demor
tua , Otto totum fe regendum in ftationem fidif
fimi Magiftri contulit , mortuoque Epifcopo
Hildensheimenfi anno noningentefimo nonagefi
mo tertio , indictione fexta , à Willegifo Archie
pifcopo Moguntino Epifcopus Hildensheimen
fis ordinatus fuit.
VII. Henricus Imp . audita morte Sancti Bern
S. Godthar
dus Abbas wardi , Sanctum Godehardum Abbatem mo
Altahenfis nafterii Altahenfis in Bajoaria pofiti , non longè
ei fuccedit. à Danubio , fecreto foliloquio convenit , eique fua
voluntatis arcanum de Epifcopatu ejusdem fedis
aperuit. Cuiftatim ille in faciem reftitit , inquit
Wolfherrus mox laudatus in ejus Vita . Tan
dem cùm fe fe divinæ prædeftinationi & Impe
ratoris confilio devoviffet, in proxima Domini
ca Adventûs domini ab Aribone Metropolita
Moguntiacenfi Epifcopus confecratus fuit. An
te Epifcopatum non folùm cœnobio Altahenfi
præfuit ; fed etiam commendata funt ei tria alia
Monafteria , Ersfeldenfe, Tegerenfe, & Chrem
fenfe , in quibus monachicam vitam , quæ non
parùm collapfa fuerat , reftituit. Sed non cum
minori pietatis & prudentiæ laude Epifcopi mu
nere perfunctus eft. Porrò duplex monafterium
Altabenfe in Bajoaria erat , fuperiùs fc. & infe
rius ; Godehardus verò inferiori præfuit.
VIII. Ad num. XX & feqq . Micrologi voce Scripto
Floret Gui- res media & infimæ ætatis intellexère librum
do Aretimus
Auctor Mi in epitomes fpeciem editum , indeque in Vita
trologi de Sancti Theofredi Abbatis cap . 10. dicitur : de
methodo
cantandi.
nique quodam tempore familiari femotus obfequio,
Micrologum cudens de lapfu mundi , fenario deter
minat eumfermone rythtmico. Benedicto VIII
Eeclefiam Romanam regente Guido Aretinus
Monachus Benedictinus in Italia excogitavit
novam cantandi methodum , quam folmifica
tionem vocant , feu Gammam cum notis , UT ,
RE, MI , FA , SOL, LA : cujus arte pueri & puel
læ in manu fua cantandi peritiam faciliùs difcere
cœpère , quam voce magiftri , aut ullius inftru
menti , inquit Trithemius. Guido autem opus
fuum muficum Micrologum infcripfit. Hinc
Domnyfo Presbyter in Carmine de Geftis Co
mitiffe Mathildis , agens de Thebaldo Aretino
Epifcopo , canit :
Micrologum librum Guido peritus
Murous Monachficcitan Eremita vendus. A tinus Moguntia Concilium generalechuld. Synodes Mio
fiafticis Obfervationibus , feu de Divinis Officiis Auctor Mi
crologi de
infcriptus , capitibus LXII conftans , cujus Divinis Offi
cùm Auctor ignoretur,libri fui nomine Microlo- ciisfub bu
gus appellatur.Auctorem verò illumAnonymum jus feculifi
Gregorii VII tempore floruiffe ex cap. XIV nem vixit.
certum & indubitatum redditur. Quare Baro
nius , Bona Cardinalis lib . 2. Rerum Liturg .
cap. 20. art. 4. aliique accuratè fcripsere , Ano
nymum illum fub feculi undecimi finem vixiffe.
Erravit vero Poffevinus in Biblioth. qui Guido
nem Aretinum hujus fecundi Micrologi Aucto
rem facit. Magis hallucinatus eft Oudinus in
Supplem. Script. Ecclefiaft. in voce Micrologus,
ubi ait , Auctorem fecundi Micrologi , non fub
hujus feculi finem , fed anno circiter M CLXXX
vixiffe ; quòd Auctor Anonymus Vitæ Caroli
Magni, quæ extat MS . in variis Bibliothecis , in
fuo Prologo dicat : Egregia ipfius B. Caroli gefta,
& triumphalem bellorum ejus Hiftoriam aliis re
linquimus , qui in Catalogo virorum fortium , &
in Chronicis ejufdem multifariam reperitur , & nos
officiofa fedulitate aliàs Micrologum confcripfimus ,
ut videre eft apud Bollandum ad diem XXVIII
Januarii , quo S. Carolus Magnus colitur , ubi
Prologum illum & Titulum capitulorum ejuf
dem Operis adhuc inediti exhibet , & ex eodem
Prologo oftendit , eam Vitam ab Auctore Ano
nymo tempore Frederici Enobardi Imperatoris
poft annum MCLX V compofitam fuiffe. Ex
quibus infert Oudinus Auctorem Micrologi, qui
de Officiis Divinis fcripfit , poft illum Chrifti an
num floruiffe. Verum , uti jam diximus , vox
hæc Micrologus quemcunque librum in Epito
mes fpeciem editum denotat , ideoque Micro
logus poft annum MCLXV de Rebus geftis
Caroli M. fcriptus , nihil commune habet cum
Micrologo de Divinis Officiis , & cum Microlo
go à Guidone Aretino publicato . Porrò Micro
logus de Divinis Officiis extat in Biblioth . Pa
trum edit. Lugdunenfis .
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6516. Anno Era
Hifpan.
24. F. D 17. P. 14. April. Indict. 6. MLXI.
Anno He
JESU CHRISTI 1023 . giræ
BENEDICTI VIII PAPE 12. CCCCXIV ,
inchoato die
HENRICI II REG. 22. IMP. IO. 26. Marri
fer. 3.
BASIL. & CONST. IMPP. 48.
navit , gantina.
 in Annales C. Baronii.
123
{
SEC. XI. navit , inquit Wolfherrus in Vita Sancti Go SEC. XL
An.C. 1023. dehardi Epifc. Hildensheimenfis cap. 4. de re An.C.1024.
bus hoc anno geftis verba faciens ; in quo Epifco ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6517. Anno Era
porum confilio , plura que deviaverant , correxit. Hifpan.
25. ED. D 18. P. 5. April. Indi&. 7. MLXII.
Præcipuè tamen Ottonem Comitem de Hamerstein Anno He
Irmgardam von verò , ut Baronius habet , & JESU CHRISTI 1024.
giræ
Tom. IX Concil . etiam perperam legitur , Co JOANNIS XIX PAPE I CCCCXV,
mitem ab Haniftein & Limingardam ) illicitè inchoato die
CONRADI II REG. I. 15. Martii
commanentes, feparare difpofuit ; quod tamen pe fer. I.
nitus perficere non potuit ; quia ille partim fe Re BASIL. ET CONST. IMPP. 49.
gali timore ( qui ab eo anno MXX expugnatus
fuerat , ut eo anno oftendimus , ) partim Epifco Num. Iad V. Benedictus nomi- I.
ANVILL hoc anno naturæ debitum folvit , loannes XIX
pali commonitione utcumque correxit. Porrò cùm
ex dictis loco citato conftet , hunc Ottonem Hermanno Contra&o in fufiori Chron . Mariano fucc edit
nedic Be
to Vi #
judicio generalis Concilii ob illicitas nuptias ana Scoto & Sigeberto teftibus. Auctores Catalogo- PP.
thematizatum fuiffe ab Archiepifcopo Mogun rum plerique , & Auctores Fafciculi temporum
tino , apparet illius Concilii Acta ad nos non ac Chronici Magni Belgici annos undecim ,
perveniffe . menfes undecim , & dies XXI ei affignant ,
IL Hoc circiter anno magna Lemovicis Clericos qui ideo anno MXII menfe circiter Junio
Synodus Pi- inter civitatis , & Monachos San&i Martialis Pontificatum inierat. Joannes enim hujus nomi
Clavienfis.
rixa exorta , cujus hæc caufa fuit. In Litaniis mis XIX frater , qui ei fucceffit , poft diem
& publicis fupplicationibus Martialis nomen fextum menfis Junii , & ante menfem O &o
ex antiquo ritu inter Confeffores habeba brem Pontificatum geffit . Primum liquet ex Ru
tur , cumque Hugo inter Apoftolos eum an beo in Hift .Ravenn.lib.5 . ubi mentio fit Chartæ
numerare & Apoftoli nomen illi dare cœpif àJoanne Papa datæ octavo Id. Jun. quæ Pontifica
fet , quòd primus Evangelii Præco in illis par tus Joannis VI , imperii Conradi IV , indict. XIII
P
tibus fuerit, Jordanus Epifcopus Lemovicenfis, fcribitur. Quare cùm anno MXXX die fexto
& Clerici Lemovicenfes antiquum morem de menfis Junii fextum Pontificatus annum adhuc
fendere inftituerunt. Willelmus Aquitanorum numerarit , currenti poft illuni diem Pontifex
Dux hujus nominis IV Vir literatus & literato dictus eft. Quoad fecundum , Ughellus Tom.
rum ftudiofus , ad dirimendam litem Synodum V Italiæ Sacræ pag. 48. refert Privilegium Pa
Pidavi congregavit , ut liquet ex his Odolrici triarchæ Aquileienfi conceffum , fcriptum per
Sancti Martialis Abbatis verbis , in Concilio manus Joannis Cardinalis & Cancellarii vice Pe
Lemovicenfi , de quo fuo loco , prolatis . Illud tri diaconi , menfe Septembri , indictione decima.
quoque mibi commemorandum eft , quod ante hos Datum per manus Bofonis Epifcopi & Bibliothe
Septem annos Rex Anglorum ( Canutus fcilicet ) carii S. R. E. in menfe & indictione fuprafcripta ,
Duci Aquitanie ( præfato fcilicet Willelmo ) infacratiffima fede B. Petri Apoftoli anno quarto ,
Regalia munera mifit , fimulque Codicem literis Deo propitio , Pontificatus domini Joannis fummi
aureis fcriptum , in quo nomina Sanctorum diftin Pontificis & univerfalis noni decimi Papæ. Übilo
&ta cum imaginibus continebantur : quod volumen co indictionis decimæ reponenda indicio un
jam in CONCILIO PICTAVIENSI dum bac ea decima. Ughellus enim Tom. I pag. 108. recitat
dem de re Quæftio effet , illud Dux Guillelmus lite aliud Privilegium Silvæ Candida Epifcopo da
ris edoctus in teftimonium antiquitatis Pontificibus tum , fcriptum per manum Georgii Notarii Re
oftendit: erat enim ibi Martialis in aliorum Apo gionarii atque Scriptoris S. R. E. in menfe De
ftolorum Catalogo pofitus , qui peritiffimus Prin cembri indictione X. poft fubfcriptionem verò
ceps dicebut Archiepifcopo Burdegalenfi , & aliis , Præfulum viginti in eo nominatorum : Datum
qui ibidem aderant Epifcopis , conjicere , inquiens, XVI Kal. Januarii per manus Benedicti Epifcopi
poffumus quàm egregia auctoritatis fit B. Aquitano Portuenfis , & vice Peregrini Colonienfis Archie
rum Patronus, de quo Gregorius in illa fui laboris pifcopi Bibliothecarii fanctæ Apoftolicæ fedis anno
gente hanc legem tradidit obfervandam : nimirum Pontificatûs domini noftri Joannis , Summi Ponti 1
imperitorum eft dubitare de quo S. Papa Gregorius ficis & univerfalis XIX Papæ in facratiffima fede
non dubitavit. Videtis ecce ò Epifcopi in boc Codi B. Petri Apoftoli tertio , menfe Decembri , in
ce, qui apud Anglos fcriptus eft , prætermiffum effe dic . X, anno fcilicet Chrifti M X X VI. Cùm
Timotheum, & Cleopham, & Silam & alios , quo itaque eo Chrifti anno die XVII menfis De
Tum nomina in Evangeliis & Actibus Apoftolicis , cemb. tertium Sedis annum attigiffet , in præce
five in Epiftolis Pauli leguntur , quos Apoftolos di denti fubfcriptione loco indictionis X reponen
citis præter duodecim effe : non tamen prætermif da indictio XI ; alioquin anno MXXVI , men
fum effe illum noftrum Patronum , qui primus Gal fe Septembri annum IV Pontificatûs , & men
!
liarum fuit Epifcopus , cujus nomen in Evangeliis fe Decembri ejufdem anni annum III numera.
reticetur. Verùm in illa Synodo nihil certi defi ret. Doctiffimus Cardinalis Norifius in Differt.
niri potuit , aliaque anno fequenti Parifiis co de Synodo Quinta cap . 10. indictione illa X men
genda fuit , ut ibi narrabimus. dosè defcripta deceptus exiftimat , Baronium &
Onuphrium Pontificatum Joannis XIX malè
in hunc annum diftuliffe , huncque anno fupe
riori pridie Kalend. Martias , ( qui dies ab Onu
phrio notatus,) Pontificem creatum effe . Verùm
ex dictis certò confequens eft , Joannem XIX
hoc anno poft diem fextum Junii Benedicto fuc
ceffiffe , huncque anno MXII poft eundem
diem , imò & poft diem XVII ejufdem men
[Tod Tom. IV. fis , quo Sergius IV adhuc in vivis erat , Pon
L 2 tificatum 1
4
"
...
de
 124 Critica Hiftorico - Chronologica
SAXI. tificatum iniiffe , ideoque fediffe annos XI ,
An.C.1024 menfes XI & dies XXI. Rubeus pag . 278. Char
tam profert , in qua annus IV Joannis Papæ
conjungitur cum anno III Conradi Imp. die
XI Aprilis & indic. XII , fed loco anni IV,
fubftituendus quintus .
II. Hermannus Contractus in auctiori Chroni
Laici virtu
tibus necef co , Platina , aliique ajunt , Joannem ex laico
fuspret
fariispraditi factum effe Pontificem , additque Platina , ejus
eligi pote- vitam mirificè laudari. Sed quia nullum exem
sant.
plum præcefferat electi alicujus Pontificis Ro
mani nullis facris initiati > non dubitandum ,
quin id multis tunc mirum vifum fuerit , ficuti
anno fuperiori , quando in Galliis , Arnulpho
Remenfi Archiepifcopo demortuo , Ebulus feu
Ebulo adhuc laicus in eam Sedem eve &us eft.
Verùm quod Fulbertus Epifcopus Carnotenfis
? tunc ad Guidonem Epifcopum Silvanectenfem
fcripfit, Joanni Papæ XIX etiam applicandum :
Amor juftitia, inquit Fulbertus Epiit. XXXVIII
vel juxta Duchefnium XVII , qui tuam , Pa
ter , animam imbuit ab nativitate , fecit eam of
fenfam , & ab exceffibus cautam. Cujus rei fidem
cùm ex aliorum dictis , tum ex literis tuis eviden
ter accepi. Sed ab ordinatione Ebali Remenfis Ar
chiepifcopi non valde tibi metuendum puto effe , fi
eft, ut dicitur, ab infantia Chriftianus , fanofenfu,
facris literis eruditus , fobrius , caftus , amator
pacis , & dilectionis , nullo crimine , nulla infamiæ
nota turbatus ; tandemque à clero & populo fue
civitatis electus. Magni etenim viri , ut optimè no
fti , Ambrofius Mediolanenfis , & Germanus Au
tiffiodorenfis aliique nonnulli , quia tales in laico
habitu extiterunt , fubitò nobis San& ti Prafules
exierunt. Domnus verè Papa , cujus animadver
fionem te revereri fignificafti , non eft quod tibi
merito debeat fuccenfere , fi te graviter collapfe
fancta Remenfi Ecclefiæ aliquam fpem refurrectio
mis audieritprovidiffe. Quod fi tamen verum eft
quod fcribit Baronius ex Glabro lib. 4. cap . I.,
& confirmat Chronographus Virdunenfis, Joan
nem nempe largitione pecuniæ ex laicali ordine
neophytum ordinatum , hæc ei favere non pof
funt. Porro Joannem iftum XIX dictum fuif
fe , laudatæ fubfcriptiones extra omnem dubi
tationem ponunt .
III. A num . V ad VIII. Hugo Flaviniacenfis
Patriarcha Abbas in Chronico Virdunenfi de Joanne Papa
CP.
ne &loan XIX hæc habet : A quo cùm requififfet Conftan
PP.petiit,
ut Vniver- tinopolitanus Antifles , ut fua Ecclefia , ficut & pediretur. Refert poftea fummorum nomina
falis dici Romana univerfalis diceretur , & donis eum , Ro quædam, five Pontificum five fecularium Prin
poffet.
manofque, qui Curiæ præerant innumerisflecteret ; cipum , qui tunc in regnis vigebant , quorum con
ita ut clanculo tentarent concedere quod rogaba filiis confuevit Francia (nempe Teutonica) Reges
tur, omnis ob hoc vehementiffimè commota eft Ita eligere. Paulò pòft : Italiam tranfeo , cujus Prin
lia. Sed Galliarum Epifcopi & Abbates , his obvia cipes in brevi convenire ad Regiam electionem
re conati funt , quidam in perſona fua , quidam
verò litteris miffis Sedem Apoftolicam vifitantes ,
& tantum opprobrium & dedecus auctoritatibus ad
medium prolatis , quibus contradicere fas non ef
fet , à Romana Ecclefia propulfantes. Nec de
fuit in his Patris Richardi ( Abbatis Virdunen
fis ) authentica præfentia , imò omnino fategit, ut
Conftantinopolitanea præfumptio confutata quiefce
ret , filium fe Romanæ Ecclefiæ , dum matris
honori providebat , ofiendens. Inter alios quoque
Willelmus Abbas eximius ( monafterii nempe
Divionenfis fancti Benigni ) Epiftolam Papæ
mifit corpore brevem , fed materia ingentem ,
fermone locupletem , quam hic inferere non piguit.
Eam refert Baronius num. VI ex Glabro dolet
que quòd ea mendofa , & verbis truncata fit.
Quare locum mendosè defcriptum hic referam SAC. XL
emendatum : Quoniam licet poteftas Romani im- An.C.1c24.
perii , quæ olim in Orbe terrarum Monarchas vi
guit , nunc per diverfa terrarum loca innumeris
regatar fceptris , ligandi folvendique in cælo & in
terra poteftas incumbit magifterio Petri. Atque
idcirco ifta diximus , ut animadvertatis non ali
ter Græcos , quam xenodoxia hoc quod audivi
mus apud vos requirere , impetraville . De cete
roquoque optamus &c. Quibus ex verbis liquet,
ex falfo rumore , qui percrebuerat , Joannem
Græcis jam conceffiffe , quod ab eo petierant,
fcribendi argumentum Guillelmum Abbatem
Sancti Benigni fumfiffe.
A num . VIII ad XII. San&um Henri IV.
cum Imp. hoc anno animam Deo reddidiffe , MoriturS.
idque III Idus Julii , afferunt Wippo in Vita Imp.
Conradi Salici , Hermannus Contractus in
Auctiori Chronico, Chronographus Hildenshei
menfis , aliique. Addit hic Chronographus :
XXII annis , hebdomadis V , & unum diem re
gnavit. Quare anno MII , VII Idus Junii ,
non verò III Idus Junii , ut habet Baronius,
die fcilicet VII menfis Junii in quem Domini
ca cadebat , coronatus fuit , & anni illi XXII
die fexta Junii currentis anni finiuntur , poſt
quem fuperfunt hebdomadæ quinque & dies
unus , nempe dies XII Junii , ficque Chrono
graphus diem emortualem ejus excludit. Ejus
Vitam fcripfit Adelboldus Auctor coævus , Mo
nachus Laubienfis & Epifcopus Ultrajectinus ,
anno MXXVII demortuus , "de quo Voffius in
Hift. Latinis lib. 2. cap. 42. & Gretferus in San
&is Bambergenfibus. Eo mortuo Sancta Chu
negundis ejus uxor , fundatrix Monafterii Con
fugienfis , ad Sanctimoniales Confugia Epiſto
lam fcripfit à Baronio recitatam , qua eis ani
mam San&i Henrici conjugis cum quo in cafti
tate vixit , commendavit. Dithmarus lib. 7.
Confugiam appellat Kapungun vulgò Kaffungen,
haud procul Caffellis Hafficis pofitum.
Ad num . XII & feqq . Cùm Imperator fine V.
Ejusfuccef
filiis obiiffet , inquit Wippo Presbyter , quili à Proce
bet potentiffimus jecularium Principum vi magis, ribus Ger
quàm ingenio nitebatur : aut fieri primus , aut mania , non
verò à VII
quacumque pactione à primo fecundus ; ex qua re Electoribus
difcordia pene totum regnum invafit : adeo ut in creatus.
plerifque locis , cades , incendia , rapinæfierent , fi
non is impetus illuftrium virorum fufflamine im
nequiverunt , qui poftmodum in Urbe Conftan
tienfi cum Archiep. Mediolanenfi, & reliquis Prin
cipibus occurrentes Regi , fui effecti funt , & eifi
delitatem libenti animo juraverunt. Tacet hic
Wippo Italos voluiffe Robertum Francorum
Regem , aut Wuillelmum IV Aquitaniæ Du
cem fibi præficere , & à Germanis deficere ,
quod anno fequenti narrabimus. Paulò poft
fubjungit Wippo : Suprà memorati Epiſcopi &
Duces , ceterique Potentes haud aliter periculum
minitans meliùs aut citiùs evadere nati , Jumma
ope & induſtria , memorabili utebantur , ne reſpu
blica diutius fine regente nutaret, &c. Tandem
condicta eft dies, notatusque locus, fit publicus Con
ventus , qualem me vidiffe antea non memini , &c.
Inter Moguntia confinia & Wormatia locus eft,
amplitudine
 in Annales
SEC. XI. amplitudine planitiei caufa , multitudinis ma
An.C.1014 ximè receptabilis , &c. Ibi dum convenif
fent cuncti Primates , & , ut ita dicam , vi
res & vifcera regni , cis & circa Rhenum caftra
locabant. Qui dum Galliam à Germania dirimat,
ex parte Germania Saxones cum fibi adjacentibus
Sclavis : Franci Orientales , Norici , Alemanni
convenere. De Gallia verò Franci qui fupra Rhe
num habitant , Ribuarii , Lutharingi coadunati
funt.
VI.
Paulò pòft : Cùm diu certaretur , qui regna
Conradus
Salicus Rex re deberet , &c. inter multos electi pauci funt , &
Germania de paucis admodum duo fequeftrati funt , c.
eligitur. Erant duo Chunones (feu Conradi ) quorum unus
quod majoris ætatis effet , major Chuno vocabatur :
1 alter autemjunior Chuno dicebatur, ambo in Fran
cia Teutonica nobiliffimi ex duobus fratribus na
ti: quorum alter Hetzel ( ideft , Heinricus ) &
alter Chuno dictus eft . Ipfos verò ab Ottone Duce
Francorum (feu Franconia) natos accepimus, cum
duobus aliis Brunone & Willelmo ; ex quibus Bru
no Apoftolica Sedis Romanæ Ecclefiæ Papa effe
Bus , mutato nomine Gregorius appellatus eft :
Willelmus factus Argentinenfis Ecclefiæ Epifcopus
miro modo cam fublimavit , &c. In his duobus ,
ideft , in majori Chunone & juniore diu pendebat
reliqua nobilitas , &c. Archiepifcopus Mogunti
nenfis , cujus fententia ante alios accipienda fuit ,
&c. elegit majorem Chunonem fuum in dominum
& Regem , &c. Hancfententiam ceteri Archiepi
fcopi & reliquifacrorum ordinum viri indubitan
terfequebantur , &c.. Tunc finguli de fingulis re
gnis eadem verba electionis fæpiffimè repetebant ,
&c. Et ut nulla mora confecrationis illius fieret ,
poftulabant , &c. Peracta electione Regem fequi
Moguntiam , ubi facratiffimam unctionem acci
peret , cum claritate maxima omnes properabant.
Addit Wippo confecrationem Regis factam in
die Nativitatis Santa Maria , cui fuffragatur
Chronographus Hildensheimenfis , qui dicit
eam peractam VI Id. Septembris. Hæc fufius ex
Scriptore qui electioni præfens fuit narranda du
xi , ut inititutio Septem Electorum Imperii à
Gregorio V facta ab omnibus tandem exploda nunquam Francorum.
tur ; cùm vel fola Conradi Salici electio annis Hæc præcipua Guillilmanni , qui hanc diffi
circiter viginti fex poft Gregorii V mortem facultatem examinavit , fundamenta.
ca eam commentitiam effe demonftret. Vir eruditiflimus Bernonem Augienfem Abba- damentum
V11. Conradum Salicum originem ducere à Lui
Conradus
Salicus non dolfo Ottonis magni filio , à quo prognatus fit
àfiliofed à Otto Dux , ( quo nomine appellatus Conradi
fila Ottonis Salici avus ) , docuit Guillilmannus in peculia
M.
duxioriginem
t. ri Tractatu de Origine & Stemmate Conrndi Sa
lici , Friburgi in Brifgovia anno MDCIX ty
pis edito , huncque poftea Blondellus in Ple
niori Affertione Genealogiæ Francicæ Tom. II
pag. 35. pallumque Hiltorici Germanici fecuti
funt. Verum Conradum Salicum , non à Luidol
fo, fed à Lutgarda ejus forore Conrado Lotha
ringiæ , Franconiæ , ac Wormatiæ Duci nupta
defcendere , anno MV jam certo argumento
demonftravimus , & eam litem etiam dirimit
Auctor Anonymus Conrado Salico contempo
raneus , cujus breve Chronicon Regum Fran
corum Lambecius Tom. II Biblioth . Cæfareæ
pag. 393. & feq. publicavit. Sed nec hunc Scri
ptorem , nec Auctorem Vitæ Adalberonis Epi
fcopi Metenfis , cujus verba loco laudato retu
limus, Guillilmannus habere potuit , quia non
dum tunc lucem viderant. Et licet Aventinus
in Hift.Bojorum lib.5.pag. 313. genus hujus Im
Tom. IV
C. Baronii. 125
peratoris fcitè notaffet , quia tamen more Scri- SAC. XI.
ptorum fui feculi unde illud acceperit , non me- An.C.1024.
moravit , folaque avorum ejus ac proavorum
nomina expreilit , hactenus , hæc controverfia
Viros doctos in diverfas opiniones divifit. Hæc
Anonymi Lambeciani verba : Conradus Dux
( fcilicet Lotharingia ) qui fuit ex progeme Con
radi prædicti ( Conradi nempe Germaniæ Re
gis , hujus nominis primi ) accepit filiam primi
Ottonis Imp: ( videlicet Luidgardam ) , ex quo
fuit Otto Dux ( fcilicet Francorum aut Franco
niæ ) . Otto Dux filios habuit duos ; unus nomine
Cono , ( feu Conradus Dux Auftrafiorum , de
cujus matrimonio cum Mathilde filia Gerber
gee Conradi Burgundiæ Regis filiæ , anno MV
egimus ) , & alter Hezil ( ideft, Henricus ) . Ex
ifto Hezil natus fuit Cono , QUI MODÒ REX
EST. Quare hic Au & or quæ vidit , fcripfit, flo
ruitque tempore Conradi Salici , cujus genea
logiam texuit. Conradum Salicum ex filia Ot
tonis M. progenitum etiam affirmat Auctor
Anonymus Genealogiæ S. Arnulphi.
Conradus itaque Salicus nepos fuit Ottonis VIIL
Ducis Francorum , ut difertè prodit Wippo ci- Sicuti etiam
Gregorius
tatus , fed hic Otto , non Luidolfi, ut credidit Papa.
Guillilmannus,fed Conradi Lotharingiæ Ducis &
Luitgarda Ottonis M. natæ filius erat. Cumque
Otto Franconiæ Dux Conradi Salici avus, ex Ju
ditha uxore filios quatuor fufceperit , nempe
Conradum Auftraliorum feu Carinthia Ducem,
de quo anno MV , Henricum Conradi Salici
patrem , Brunonem , qui fub nomine Gregorii
V Pontificatum Romanum geffit , & Willelmum
anno MXXIX Argentinenfem Epifcopum
creatum , ut mox ex Wippone vidimus , ma
nifeftum eft , deceptos viros Eruditos, qui Gre
gorium V Papam linea maſculinâ Ottone M.
prognatum fuiffe in literas misére. Nam genus
Ottonis Magni cum Ottone tertio confumptum
est , ut ex Auctore coævo anno CMXCVII
oftendimus. His adde Ottonem Luidolphi fi
lium fuiffe tantum Bojoaria & Alemannia ut
anno CMLVII monftravimus , Ducem , fed
1X.
Obfervat Evertitur
primumfun
tem Conradi Salici coætaneum , in Præfatione contraria
ad Henricum hujus nominis Imperatorem II , fententia.
& Conradi Salici filium , fcribere : De patris
veftri Chunradi profapia non adeo eft dicendum ;
cum pateat cunctis quatenus ex generofo Ottonis
Augufti germine genus ducitis. Verùm non de
paterna , fed de materna linea loquitur Berno s
cùm in eadem Præfatione afferat , Henricum
II Imperatorem Salici filium directo fancti Ar
nulphi Metenfis & Caroli magni ftipitis fangui
ne ortum effe: De quorum numero, inquit, indu
bitanter exiftitis , qui ex avitis progenitoribus tam
nobilem , quàm religiofam genealogia lineam duci
tis. Nam Anfgifusfilius fan&
ti Arnolfi , &c. Ex
quo ( fcilicet Carolo Magno ) Stemma pervenis
ad quemdam Ludovicum Regem nobilem Franco
rum , qui pater extitit Lotharii Regis & Karoli
Ducis (nempe Lotharingia ) . Cujus Hludovici
filiam Chunradus Rex Burgundionum duxit uxo
rem , de qua genuit veftram aviam , matrem vi
delicet Gifile dive memoria matris veftra . Vides
Bernonem à Carolo Magno Gifele Henrici
Germaniæ Regis hujus nominis III matris ,
L 3 parique
 126 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI. parique methodo Conradi Salici ejufdem Henri fes contendère Martialem vocandum effe Pri- SAEC. XL.
An.C.1024. ci patris originem ab Ottone Magno deducere, mum Confefforem , non Apoftolum ; Parifienfes An.C.ro24. 6.
utrobique fcilicet ex linea materna. verò eum etiam Apoftoli nomine præter ceteros
X. Refert etiam Guillilmannus Chartam Otto
Evertitur XII poffe appellari : tandemque à Roberto
fecundum nis Ducis , quâ monafterium Grevenbufa in Rege pro Parifienfibus conclufum , & fententia
fundamen diœcefi Spirenfi anno Inc. Dom. DCCCCLXXVII Synodi Romam ad Joannem XIX Papam tranf
tum. indict. VI Imp. Ottone II inftituit , fuadente , miffa , ut eam ipfe fua auctoritate confirmaret .
inquit , Juditha conthorali mea , cum adfenfu Conftant hæc ex Concilio Lemovicenfi II anno
trium filiorum meorum Heinrici , Brunonis , Chu MXXXI habito , & Tom . IX. Concil. pag.
nonis. Quibus ex verbis Guillilmannus infert, 870. & feqq . recitato . In eo enim Odolricus , ut
Ottonem nepotem ex filio Ottonis Magni pa legere eft pag. 872. ait : Audiant me Pontifices
trem extitiffe Henrici, qui genuit Conradum Sa & Seniores , qui coram adftant , quod Martialis
licum , Brunonis feu Gregorii V Papæ , & Chu femper ab antiquitate in pluribus doctiffimorum
nonis feu Conradi Carinthiæ & Auftrafiorum Patrum locis pronunciatus fit Apoftolis , mihi ne
Ducis . Ita ille pag. 12. fui Operis. At Vir erudi ceffe non eft teftificari , ne fortè adulatorius judicer
tiffimus hanc Chartam Ottoni Luidolphi filio & teftis pro ejus Ecclefiæ regimine , & c. Extitit poft
Alemanniæ Duci malè adfcribit ; data enim ea eum (nempe poſt Abbonem , de quo locutus
ab Ottone Francorum feu Franconiæ Duce. fuerat ) ipfius monafterii pater ( nempe Hugo )
Liebnitzius quippe in erudita ſua Præfatione ad tum grandavitate , tum genere , cùm eloquentia
Codicem Diplomaticum RerumGermanicarum & difciplinis liberalibus clarus , ac demum levatus
rectè vidit , fuperiorem & inferiorem Palatina Biturica Sedi Archiepifcopus Gauzlenus . Quod
tum , ubi Spira pofita , membra fuiffe Ducatûs teftimonium Sancto Dei perhibuerit ille , multi ex
Franconiæ , & Palatinos Duces ufque ad Fri noftris noverunt. Adhuc enim vivente Rege Rot
dericum Imp. hujus nominis primum , nec Offi berto , cùm anteceffor meus Hugo
in Palatio ei
ciales nec feudatarios immediatos Imperato APUD PARISIOS adfifteret , tum multitudine N
rum & Imperii Romani extitiffe , fed Ducum nobilium & doctorum Altercatio inter Francos &
& Ducatûs Franconiæ . Quare Otto filius Con Lemovicenfes de re hujufmodi coram Rege
fieri cœ
radi & Lindgarde , ad quem Palatinatus , urbef pit , & ego ibi tunc præfens interfui.
que Wormatiæ & Spiræ pertinebant , Duxerat
Dicebant ifti ( nempe Lemovicenfes ) non XIII.
Franconiæ , non verò Alemanniæ , à qua tan
rectè facitis , quod Martialem cum Apoftolis pro In ea agita
tum utraque Alfatia pendebat , cujufque Argen tum an S.
nunciatis. Nos rectè agimus , quia cum inter Con- Martialis
tina , que Strasburg dicitur , caput fuit, ut pro
feffores recitamus. Vos ultimum Apoftolorum di- dici deberet
dit Ditmarus lib. 5. Hinc Conradus Junior Ot
tonis Francorum Ducis ex filio nepos à Wip citis : nos Pri mum Confefforum in Litaniis dici- Apoſtolus.
mus. Quorum litigium Archiepifcopus fupradictus
pone in Vita Conradi Salici modò Dux Fran
Gauslenus compefcuit. &c. Et pluribus interpo
conia, modo Dux Wormatienfis dicitur , & Con
fitis : Nos Franci morem, quem Patres noftri , qui
radus pater Ottonis Francorum Ducis ab Otto
• primi monafterium fancti Benedicti fuo Magifterio
ne Frifingenfi , aliifque Dux Wormatienfis ap
innormarunt , plena nobis ratione fubnixum tradi
pellatur. Conradum verò Salicum, Henricum Ger
derunt , de hac re ratum confervamus . Quifquis
maniæ Regem hujus nominis III ejus filium,
nos hac in re imitari voluerit , ratam veritatis li
Henricum IV nepotem , & Henricum V Impe
neam tenebit. Quo perorato Archiepifcopus ( nem
ratores Wormatia fepultos fuiffe , eorumque
fepulchra fe ibi vidiffe , difertè teftatur Abbas Pe Gauzlenus ) tacuit , & Rex cum omni dignita
te clericorum & Principum qui fibi adſiſtebant ,
Urfpergenfis in Chron . ad annum MCXXV.
XI.3 Hermannus Contractus in Chron. narrata dicta Archiepifcopi collaudavit .
Coronatio
Conradi Salici unctione fubdit : Nec multò pòft Hujus Synodi Parifienfis meminit Ade- XIV.
Gifela Salici
uxoris. uxor ejus Gifela à Piligrino Archiepifcopo Colonia marus in Catalogo feu Commemoratione Ab- Definitum T
eum Apofto
Regina nihilominus benedicta 11 Kalend. Octob. batum Lemovicenfium Bafilice fancti Martialis lum appel
fed legendum , V Kalend. Octob. qui dies hoc Apoftoli , & fub Hugone Abbate XIII habi- landum effe,
anno in Dominicam incidit , quibus diebus , tam effe his verbis commemorat. XIII Abbas
hujufmodi folemnia fieri folita. Baronius num. Hugo præfuit annis fex. Hic in Francia colla
XIV caufam cur Giſela unctio retardata fuerit, tionem fecit cum Rege Roberto & Archiepifcopo
refert ex Glabro , initio lib. 4. Vippo verò de Bituricenfi Gauzleno & cum multis Epifcopis &
Gifela fcribit : Hæc quorundam hominum invi SAPIENTIBUS VIRIS FRANCIE de
diú , quæ fæpe ab inferioribus fumigat ad fuperio Apoftolatu Sandli Martialis ; cur alii in Apoftolo
res , per aliquot dies à confecratione fua impedie rum, alii in Confefforum numero eum tenere vi
batur. Ceterùm fi illud odiumjuftè , an injuftè debantur. Qui in numero Confefforum eum tene
pertulerit , adhuc in quæftione moratur : tamen vi bant , ideo hoc agebant , quia non putabant aliquos
rilis probitas in fæmina vicit , & ex confenfu & effe Apoftolos præter duodecim. Alii verò boc
petitione Principum confecrata , neceffaria comes agebant , quia nomen ejus in IV Evangeliftis non
Regem fequebatur. reperiebant. Qui verò faniori confilio intellecta fa
XII. Cùm anno fuperiori in Concilio Pictavien piebant , affirmabant eum effe Apoftolum unum
Synodus Pa- fi quæftio agitata fuiffet , an Sanctus Martialis præcipuum poft XII , quia cum X 11 converfatus
rifienfis,
Apoftoli vel Confefforis nomine vocandus ef eft, & eandem gratiam Apoftolatus quam
, & il
fet , nihilque decidi potuiffet , hoc anno Pari le à domino accipere meruit. In quo Concilio ab
fiis aliud celebratum , ubi frequentior Docto omnibus definitum eft , non eum numerari niſi in
rum numerus adfuit. Robertus Francorum Rex, catalogo Apoftolorum , ficut Joannes Evangelifta ,
Gauzlenus Bituricenfis Archiepifcopus , & mul qui in pace migravit , debere. Nam plurima
ti Præfules , Hugo Abbas fancti Martialis , Odol teftimonia reperta funt antiquitus eum in li
ricus ejus fucceffor , aliique cum magiftris Pa taniis & in aliis fcriptis Apoftolum fateri per
rifienfibus eidempræfentes fuere. Lemovicen Galliam & Britanniam, Italiam , & Hifpaniam ,
&allas
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI. & illos effe Hebionitas hæreticos , qui non credunt
An.C.1025. præter XII Apoftolos. Nam gefta ejus canonica
femper ab Ecclefia recepta fatis declarant privile
gium Apoftolatus ejus ; & quia fine dubitatione
unus de LXXII Apoftolis , quos dominus mifit
velut Agnos inter lupos : quos LXXII non folum
Græci , verum etiam Lucas Evangelifta & Pau
lus Apoftolus in Epift. ad Corinthios I vocat Apofto
los. Nam & apud Græcos fapientiores Martialis
Apoftolus notiffimus eft. De hac controverfia
rurfus anno fequenti fermo fiet.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO- ROMANE6518
Hifpan.
MLXIII. 26. C. 19. P. 18. April. Indic. 8.
Anno He
JESU CHRISTI 1025.
gir
CCCCXVI, JOANNIS XIX PAPE 2.
inchoato die
4. Martii CONRADI II REG. 2.
fer. S
CONSTANTINI IMP. 50.
I. D num. II & feq. Wippo in Vita Conra
Italici Con
A Salici ait : Cinno RegniJui Chuon
rado Regi
fefefubmit radus Rex diem fanctum Pentecoftes in Conftantia
sunt. civitate celebravit : ibi Archiepifcopus Mediolanen
fis Heribertus cum ceteris Optimatibus Regni Ita
lici occurrebat , & effectus eft fuus , fidemque fibi
fecit , perfacramentorum & obfidum pignus , ut
quando veniret cum exercitu ad fubjiciendum Ita
5 liam (res enim Italicæ nutabant , multique Re
gem creare volebant) ipfe eum reciperet , & cum
omnibus fuis ad Dominum & Regem publice lau
daret, ftatimque coronaret. Similiter reliqui Lon
gobardifecerant , propter Ticimenfes , qui & alio
nomine Papienfes vocantur , quorum Legati ade
rant cum muneribus & amicis , molientes , ut Re
gem pro offenfione civium placarent , quamquam
id adipifci à Rege juxta votum fuum nullo modo
valerent. Narrat poftea qua in re Regem Tici
nenfes offenderint , quòd nempe cognito Hen
rici Imp. obitu , ftatim totum Palatium ab Ot
tone III valdè adornatum ufque ad imum fun
damenti lapidem eruerint , ne quifquam Re
gum ulteriùs infra civitatem illam Palatium ha
bere decerneret.
II.
Scribit etiam Wippo Conradum Regem ,
Simmiain cùmad Bafileam civitatem perveniffet , & Epi
Germania
ratur. fcopum demortuum effe reperiffet , alium con
grallatur
ftituiffe : ibi Simoniaca hærefis , inquit , fubitò
apparuit , & citò evanuit. Nam dum Rex && Re
gina quodam Clerico , nobili viro , nomine Udalri
co, qui ibi tunc Epifcopus effectus eft , immenfam
pecuniam pro Epifcopatu reciperent , poftea Rex
in pœnitentia motus , voto fe obligavit , pro ali
quo Epifcopatu vel Abbatia nullam pecuniam
amplius accipere , in quo voto penè benè perman
fit , fed filius ejus tertius Henricus , qui poftea
Rex & Auguftus effectus eft , optimè & fine omni
fcrupulo patrium votum expiavit , quia in omni
vita fua pro omnibus dignitatibus Ecclefiafticis
unius oboli pretium non dicitur accepiffe . Hanc
in rem fcribit Glaber lib. 5. cap . 5. quod cùm
Henricus ad fimoniam extirpandam magnam
Synodum in Germania congregaffet , cernentes
Epifcopi gravi je ſe invectione irretitos , mifericor
dia operam implorabant. At ipfe Princeps miferi
cordiâ motas , tale confolationis protulit verbum :
Ite , inquiens, & quod illicitè accepiftis , bene
difponere fatagite ; ac pro anima patris mei , qui
hac noxa reus vobifcum tenetur , attentiùs inter
cedere mementote : quatenus ei indulgentiam hujus
facinoris à Deopoffitis acquirere.
127
Porrò Willelmus IV Aquitaniæ Dux poten- SEC. XI.
tiffimus , non hoc , fed fuperiori anno à Lan- An.C.1025.
III.
gobardis , ut Rex eorum eflet , in Italiam voca- Itali Rober
tus. Rem accuratè tractavit Beslius tam in Hift . tum aut
Comitum Pictavienfium & Aquitaniæ Ducum Hugonem
ejus filium
cap. 20. quàm in Tractatu de Vera Origine Regem pe
Hugonis Italia Regis , eidem Operi fubjuncto. tunt.
Wippo enim , qui Conradi Salici gloriam
tantum præ oculis habebat , hæc diffimulavit,
& Italiæ Hiftorici , vel ea ignorarunt , vel nimis
nationi fuæ ftuduerunt. Mortuo itaque Sancto
Henrico Imp. in Germania Comitiis creando Re
gi, & in Italia in eundem finem inftitutis , Ger
ani Conradum Salicum Regem falutavère ; Itali
verò Robertum Francorum Regem , & , fi nol
let , Hugonem ejus filium , in confortium Regni
à patre allectum , Magnumque jam cognomi
natum , miffis ad eos Legatis , Regem renun
ciarunt. Verùm Robertus Rex prudentiffimus
Italorum petitioni acquiefcere noluit : Hujuf
modi enim fama , inquit Glaber loquens de Hu
gone Rege lib. 3. cap. 9. ubique provinciarum
peroptabatur ,
licis , ut fibi imperaret , in Imperium fublimari.
Nam & ex cognomento proavi , Magnus Hugo
dicebatur à cunctis. In Chron. Floriacenfi ad
annum MLX perducto & à Baluzio lib . 2. Miſ
cel. recitato ad hunc annum legitur : Hugo Rex
moritur ; & Duchefnius Tom. IV pag . 79 , refert
Epitaphium Hugonis Magni Roberti Regis filii,
Quodfecit Girardus Aurelianenfis, in quo dicitur,
Celtiberi lachrymant , te Regem Roma petebat.
Tum in eodem Opere, ubi refert Epiftolas Hifto
ricas Fulberti Epifc. Carnotenfis , peculiari fibi
ordine digeftas, exhibet Epiftolam LV, à Fulco
ne Andgavorum Comite ad Robertum Regem
datam ,
datam , in qua Fulco ait : Guillelmus Pictavorum
Comes berus meus locutus eft mihi nuper , dicens >
quod poftquam Itali dicefferunt à vobis , diffifi, quòd
vas Regem haberent , petieruntfilium fuum ad Re
gem. Quibus ille invitus, coa &ufque refpondit, tan
dem acquiefcere fe voluntati eorum , &c.
De Hugonis Regis morte fusè agemus anno
MXXVIII.
Guilielmus IV modò Dux Aquitaniæ , modò IV.
Pictavorum Comes appellatus, àCarolo M. ori- Fruftra
ginem ducebat , & ficuti Robertus , cujus mater etiam ten
Adelais ex Italia oriunda fuit , onus tandem de- lelmum
tant Guil
Iv
trectavit , ut difcimus ex Epiftolis Fulberti XV, Aquitania
LVII, LVIII, LIX & LX. Baronius num. II re- Ducem.
fert tantùm Epiftolam XV, quæ juxta eum ordi
ne eft XC , fed in codicem mendofum inciderat.
Ita enim juxta correcta exemplaria legenda: Dux
nofter Guillelmus vobis ( non verò, nobis, ut habet
Baronius ) amiciffimus profe& turus eft in Italiam
die Jovis proximè venturo , fcifcitari ( non verò
ſciſcitatum ) de caufa filiifui , fi cum honore & in
columitate fua fieri queat. Itali enim elegerunt eum
fibi ad Regem ( non verò , ut Itali eum eligantfi
bi in Regem ) facientes ei ( non verò , faciant ei )
facramentum , & Italia regnum concedendi ,
(non concedant , ut habet Baronius ) , & Roma
num Imperium acquirendi ( non autem acqui
rant ) per rectam fidem quantum poffunt ( non
quantum poffint ) . Hac de caufa præceffurus eft
prudens pater filium ( non , proceffurus eft pru
dens pater cum filio ) quem fuprà dixi , cum ipfis
deliberaturus. Denique Epiftola LVIII à Guil
lelmo Aquitaniæ Duce fcripta ad Maginfredum
clariffimum Italia Marchionem , habet : Quod
cæptum eft de filio meo , non videtur mihi ratum
fore, nec utile , nec honeftum. Gens enim veftra
L 4 infida
 128 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. infida eft , infidia graves contra nos orientur,
An.C.ics . Poftea Maginfredum rogat , ut operam det ,
qualiter abfque utriufque dedecore ab incepto
defiftatur. Idem ferè habet Ademarus in Chro
nico de Guillelmo IV Aquitaniæ Duce verba
faciens. Conradus itaque Salicus Regni Italici
pacificam poffeffionem iniit.
V. Detecti hoc tempore in Langobardia hæreti
Novi
tici inhate-
Lan ci , de quibus Glaber lib. 4. cap . 2. & feq. qui
gobardia colebant idola more Paganorum , ac cum Judais
detecti. inepta facrificia litare nitebantur. Addit de illis
Glaber , innumerabilem exercitum in nigerri
mis veftibus , faciebufque teterrimis veniffe ad
domum cujufdam ægroti , quorum princeps
promifit ei fanitatem & longam vitam , fubdit
que : Et ut certiffimè credas quod fpondeo , nove
ris meo auxilio , meaque induftria , Chuonradum
hoc tempore Imperatorem eſſe creatum. Tu quippe
bene nofti , quod nullus Imperatorum ita veloci
ter omnem Germaniam atque Italiam , ficuti ifte,
Juæ fubjugavit ditioni. Oftendit poftea Glaber
peccatis hominum exigentibus , Domino per
mittente , à nequam fpiritibus aliquando fieri
miracula , ex quibus aliqua narrat. Verba au
tem citata , quæ immundus fpiritus protulit ,
famæ Conradi magni nominis Imperatoris , ni
hil nocent, ut omnibus notum , indicantque
hanc hærefim anno MXXVII , quo ille Romæ
Imperator coronatus fuit , primùm innotuiffe .
VI. Ad num . IV. Baronius ex Auctore Anonymo
Inventio
refert inventionem capitis Sancti Ioannis Baptifte,
Capitis S.
Ioannis Angeriaci in Aquitania factam ; verum eam con
Baptifta. tigiffe an. MXVIII ex Ademaro , qui in Aquitania
vivebat , oftendimus. Nec refert quod Anony
mus laudatus dicat , id accidiffe anno, quo Wil
lelmusAquitaniæ Dux hujus nominis IV Romam
profectus eft , & hoc anno Willelmus Romam
perrexerit ; cùm Anonymus de alia Willelmi
profectione Romana omninò interpretandus fit.
VII. Ad num . V. In Siciliam , inquit Cedrenus ,
MoriturBa- molitus expeditionem Bafilius , Oreftam quendam
filius Imp. de fidiffimis fuis eunuchis præmittit cum magnis
copiis ipfe fato interceptus , fubfequi non valuit.
Nam menfe Decembri, indictione nona, anno 6534.
( Eræ nempe Conftantinopolitanæ , Kalendis
Septemb. hujus Chrifti anni inchoato ) fubitò
correptus morbo deceffit. Paucis ante mortem
ejus diebus obiit Euftathius Patriarcha , in cujus
locum Imperator fubftituit Alexium Monachum,
Studiani Collegii Magiftrum , qui ad ipfum in
vifendi causa venerat , afferens fecum
fecum caput
Ioannis Baptifta ( quod tamen in Aquitania
per hæc tempora dicitur inventum ) . Eum er
go cùm per loannem Protonotarium , cujus operâ
in adminiftrandis publicis negotiis utebatur , in
folio Patriarche collocaffet , vefpere expiravit.
Michael Pfellus Tom . I cap . XX de ejus Regni
duratione fcribit : Videtur hic Imperator fupra
reliquos omnes Imperatores longiffimi ævi fuille.
Ab ortu enim nativitatis ad annum vigefimum
imperium cum patre , & Nicephoro Phoca , & qui
ei fucceffit , Joanne Tzimifce , cùm fubditus effet :
tum verò duos fupra quinquaginta annos impe
riumfolus tenuit. Secundum itaquefupra feptua
gefimum agens imperii annum ex humanis mi
gravit. Sed cùm certum fit , Bafilium anno
CMLXXVI Imperium iniiffe, cum Conftan
tino fratre imperavit tantum annos quinquagin
ta, & Pfellus, qui Tom . III ait , Bafilium Impe
ratorem mortuum effe fe adhuc infante , in eo
calculo erravit. Baronius anno DCCCLXXXVI
num. VII narrat ex fragmento Hiftoriæ Aqui
tanicæ Bafilium Imp. victis Bulgaris habitum SEC. XI.
Monafticum ex voto induiffe. Verùm Auctor An.C.1025.
ille Anonymus hoc de Bafilio Porphyrogenne
to , non verò de Bafilio Macedone afferit , & ei
hac in re non videtur fides adhibenda ; cùm
Hiftorici Byzantini nihil fimile referant. Præ
terea Baronius ibidem num. XIV ait, Menolo
gium Bafilii nomine infcriptum Bafilio Mace
done imperante elucubratum effe ; fed eodem
loco oftendimus , illud ad Bafilii Porphyrogen
neti tempora revocandum .
Mortuo Bafilio Conftantinus ejus frater folus VIII.
Imperium adminiftravit : Hic feptuagefimum Conftantini
Imp.pravi
agens ætatis annum , inquit Pfellus , rerumſum mores.
mam adipifcitur : vir molliffime indolis , animique
in omnes diffluentis delicias ac libidines : Regios
tandem thefauros immenſa pecuniarum vi plenos
nactus , iis ut abuteretur , & animi levitate &
voluptatibus ipfe ſe ſe addicit. Addit Pfellus eum
animo pavidum fuiffe , fubditos omnis generis
tormentis mancipaffe , iræ impatientem, & cæ
cationis poenam temere quibufvis irrogaffe.
Quia malum quoque ad quofdam extendit , qui
Clero accenfi erant ; necfummo Sacerdotio peper
cit. Semel enim irâ præceps , eaque abreptus ,
haud facile revocari poterat , agreque audiebat
quidquid admoneretur. Subjungit Pfellus, eum
tamen non fuiffe ficut fratrem Bafilium , tenaci
ira , fed citò mutari confuetum , graviufque eo
rum , quæ feciffet , illum poenituiffe : erga eos,
qui circa ipfum erant , iis verò , qui procul
erant , largitatis hujus minorem vim exhibuiffe;
litteras haud multas didiciffe , fed parùm ali
quid ac quantùm attinet ad adolefcentes , Græ
canicis difciplinis inftitutum effe. Denique Re
gias quafdam Epiftolas ac Diplomata dictaffe ,
nullamque tantam manu velocitatem, quæ illi
dictanti par effet , fuiffe.
Ad num . VI. Chromerus lib . 3. aliique Hifto IX.
rici Poloni Boleslai hujus nominis primi,cogno- Mizico Rex
Polonia 11
mento Chobry mortem hoc anno confignant , Boleslao pa
cui fucceffit Miezislaus , feu Mizico filius , de trifuccedit.
quibus Wippo hoc anno habet : Bolislaus Scla
vigena , Dux Bolanorum infignia Regalia & Re
gium nomen in injuriam Regis Chuonradi fibi
aptavit , cujus temeritatem cita mors exinanivit.
Filius autem ejus Mizico fimiliter rebellis fratrem
fuum Ottonem , quoniam Regis ( Conradi fc. Sali
ci ) partibus favebat , in Rubbiam ( ideſt Ruf
fiam ) provinciam pepulit. Qualiter verò ejufdem
Miziconis protervitatem , & cujufdem Udal
rici Ducis Bohemia perfidiam Rex Chuonra
dus poflea compefceret , in loco fuo dicam , anno
nempe MXXXII. Mizico Beatam Richezam
Erenfridi feu Ezonis Comitis Palatini filiam
uxorem duxit , inquit Monachus Anonymus in
ejus Elogio Hittorico in Actis SS . Bollandia
nis , ad diem XXI menfis Maii recitato . Ait
præterea idem Anonymus : Richeza Reginafacto
inter fe Regem fuum conjugem divortio , per
odium & infligationem cujufdamfuæ pellicis , cùm
ei jam peperiffet Chatimerum (fc. Cafimirum ,
vulgò dictum Monachum ) cujus generofa pofte
ritas divitiis & potefiate nobiliter infignis perma
net ufque hodie , vejle mutata , paucis fe fugam
clanculo agentem adjuvantibus , utpote faftus ejus
intolerabiles fimul & barbaros Slavorum pertaſa
ritus , venit ad Imperatorem Conradum in Saxo
niam: à quo venerabiliter & ipfafufcepta eft; &
ipfe nihilominus gloriofis ipfius xeniis magnificè
honorificatus eft. Accepit namque ab ipfa dua
rum , ipfius Regifque fui conjugis Coronarum infi
guia.
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI.gnia. Qua de caufa Richezæ nomen , vel à Po
An.C.1025 . Ionis Scriptoribus prætermittitur , vel fœdè
profcinditur, uti à Chromero laudato, qui etiam
negat, Boleslao fratrem fuiffe Ottonem , aut bel
lum aliquod Conradum Salicum adversùs Mi
ziconem geffiffe. Verùm hæc in tanta Hiftoriæ
luce nunc dici non poffunt. Porrò Mifico eft
hujus nominis II , & tertius Poloniæ Rex feu
Dux Chriftianus .
X.
Ademarus præter Chronicon fcripfit Com
S. Martia- memorationem Abbatum Lemovicenfium Bafili
lem Apofto
lum dici ca S. Martialis Apoftoli , Tom. II Biblioth. Lab
Epifcopus bei recitatam . In eo Libello loquens de Hugo
Lemovicen- ne Abbate XIII , & de Synodo Parifienfi , de
fisnon pa
titur. qua anno fuperiori ; ait : Hic à Francia rediens
moxficut comperit veritatem in Concilio ( nempe
Parifienfi ) Martialem fcripfit in Litaniis inter
Apoftolos , non confidens difputationi propriæ , fed
antiquis teflimoniis , & exinde ex toto , non ex
parte Martialis acclamatus eft Apoftolus ab omni
bus Catholicis , & confufifunt Hebionita. Hujus
fexto anno obiit Rogerius frater Adalberti Deca
ni , vir clariffimus , & meus Magifter , & pa
truus , fexto Kalendas Maii ; poft eum XXXII
die mortuus eft idem Abbas Ugo fexto Kalendas
Junii : quorum animas tibi commendo , domine
Jefu. Quibus verbis Opellam fuam abfolvit
Ademarus. Reverfus itaque Hugo Sancti Mar
tialis Abbas Lemovicum, primus omnium inter
Apoftolos Martialem fcribit ; fed Jordanus Le
movicenfis Epifcopus eum increpat , & novi
tatis arguit , dicens fervandum effe morem an
tiquum , juxta quem Confefforibus , non verò
Apoftolis annumerabatur. Et ne civitas turba commendavit : & fupradictis hoftibus fuis infidias
retur , fcripfit ad Joannem XIX eam in rem, per filium, & ceteros fideles fuos diligenter oppo
dicens contra id quod anno fuperiori ex Ol nens, ipfe cum exercitu copiofo Italiam petere cœ
dorico Abbate Sancti Martialis & Ademaro in pit , &c. Rex ingreffus Italiam per Veronam in
medium attulimus, Robertum Regem & omnes ter Mediolanum & Papiam Vercellas venit , ibi
Archiepifcopos & Epifcopos improbare , quod
Martialis loco in Letaniis confueto fervari, mo
veatur.
Quid Papa refponderit , & quomodo
Martialem Apoftolum appellandum eile decre
verit , infrà videbimus. Hæc autem , quæ in
Concilio II Lemovicenfi referuntur , tardiùs
contingere non potuère ; cùm Hugo Abbas San
&i Martialis hoc anno vivere defierit.
XI. Anno M XXV Indictione V111 Gerardus
Synodus Ca- Cameracenfis atque Atrebatenfis Epifc. Syno
meracenfis. dum coëgit. Fidem Catholicam de Euchariftia
fancivit adversus hæreticos nonnullos , qui ab
Italia finibus eò loci advenerant , & quamdam
novam hærefeos fectam introducentes Apoftolica
San&
tionis difciplinam pervertere tentabant ; & donec omnia , quæ præcepit , omni dilatione poſt
quamdam juftitiam præferentes , hac fola purifi
cari bomines afferebant : nullumque in Sancta
Ecclefia aliud effe Sacramentum , per quod ad fa
lutem pervenire potuiffent. Hi itaque Domini
ci Corporis & Sanguinis Sacramentum rejicie
bant , & coram Epifcopo adduci , referunt fe
effe auditores Gandulfi cujuſdam ab Italia partibus
viri, & ab eo Evangelicis mandatis & Apoftoli
sis informatos : nullamque præter hanc Scriptu
ram ſe recipere , fed hanc verbo & opere tenere.
Tum accuratiùs interrogati , Sacri Baptifmatis
myfterium negant , fimulque Euchariftiæ , Po
nitentiæ & Matrimonii Sacramenta. Pro er
roribus fingulis fingula Capitula condit Gerar
dus , primum quidem de Baptifmo , fecundum
de Corpore & Sanguine Domini , & ipfius Sa
cramenti naturam clarè explicat , idque ante
plures annos , quàm Berengarius hærefim fuam
129
de Eucharißia Sacramento publicaret. Synodus SÆC. XI.
hæc Cameracenfis nuper lucem vidit Tom. XIII An.C.1926,
Spicilegii Dacheriani.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6519. Anno Erz
Hifpan.
27. B. DI . P. 10. April. Indict. 9. MLXIV.
Anno He
JESU CHRISTI 1026. giræ
CCCCXVII ,
JOANNIS XIX PAPE 3. inchoato die
CONRADI II REG. 3. 21. Febr.
fer. 2.
CONSTANTINI IMP. 5I .
num. I & Hermannus Contractus I.
AD auctiori Chronico hoc anno habet : Conrans
Rex Italiam
Rex Conradus fedatis ex parte rebellibus , circa petit.
tempus Quadragefima cum exercitu Italiam adiit,
Pafcha Vircellis acto totam , præter Luccam ur
bem Tufcia , Italiam in cis Romanis partibus fibi
#
fubjugavit. Hepidannus refert etiam folam
Luccam Conrado Regi reftitiffe . Burchardus
Wormacienfis Epifcopus , qui Conradi Regis
inftitutor fuerat , eum difcedentem fecutus eft
Triburiam ufque , & paulò pòft è vivis excef
fit , ut colligit Baronius ex ejus Vita. De ea
Collectione Canonum, collaborante Olberto ma
giftro ejus , fuprà locnti fumus.
Fufiùs hæc narrat Wippo , aitque : Anno in II. jo
carnat. Chrifti MXXVI Chunradus Rex confilio Omnem Ita
liam cis Ro
& petitione Principum Regni filium fuum Heinri mamfubigit.
cum puerum Regem poft fe defignavit , illumque
Brunoni Auguftenfis Ecclefiæ Epifcopo in tutelam
que San&tum Pafcha celebravit , &c. Rex verò
jam totam penè Italiam planam fuæ ditioni ſubju.
1
gavit : Papienfem urbem , quoniam valde populo
fa fuit , fubitò capere non potuit : ipfos Papienfes
in gratiam recipere noluit , quia Palatium quod
deftruxerant , in loco , ubi prius fuerat , readifi
care adhuc renuebant , &c . Ea tempeftate grande
malum factum eft in Italia , propter contentiones
Papienfium : multæ eorum Ecclefiæ in circuitu cum
ipfis caftellis incenfæfunt : &populus qui illuc con
fugerat , igne & gladio periit : agri vaftati funt :
vinea truncabantur : exitum & introitum Rex
prohibebat : navigium abftulit : mercimonia ve
tuit , & ita per biennium omnes Ticinenfes afflixit,
pofita compleverant.
Narrat poftea feditionem Ravenna factam , III.
In Aleman
quod Ravennates exercitum Regis de civitate niam redit.
expellere conati funt ; quæ tanta fuit , ut Rex
Conradus , dum effet in cubiculo , hanc fedi
tionem intelligens , arma corripuerit ; fed , u
vidit Ravennates bello victos ad Ecclefias confuge
re , & undique latibula quærere , mifertus eorum,
quoniam ex utraque parte fui erant , exercitum de
perfecutione civium revocavit , & ita in Palatium
fe recepit. Subjungit Wippo Conradum ob
maximos calores æftatis feceffiffe in montana
loca , hincque difceffiffe tempore autumnali ,
ba
additque : Italiam planam iterum peragrans ,
bitis confiliis & Regalibus colloquiis in opportunis
locis , atque rebelles in vincula mittens , Regnum
pacificavit : & fic pertranfiens ufque ad confinium
Italie & Burgundia pervenit.
Willelmus
 Silbab
Simni
PURNS
mall
Wag
e'.E'
130 Critica Hiftorico - Chronologica
SÉC. XI. Willelmus Gemmeticenfis lib . V Hift. Nor
An.C.1026. mann. cap . XVII Richardi II Normannorum
IV.
Moritur Ri- Ducis mortem his verbis narrat :
Richardus
chardus 11 Dux , quamvis præcellentiffimorum a&tuum præ
Normannia
Dux. rogativis longe lateque claruerat perfpicuus , ta
men Chrifti cultor extitit affiduus , adeo ut Mo
nachorum atque Clericorum jure vocetur pater
piiffimus , & pauperum fuftentator indefeffus.
His & hujufmodi probitatum vigens titulis , cœ
pit vehementer aggravari agritudine corporis ,
&c. noviffimè autem adfcitum Richardum filium
fuum confultu fapientum præfecit fuo ducatui , &
Robertum fratrem ejus Comitatui Oximenfi , ut
inde illi perfolveret debitum obfequii. Denique
omnibus , quæ ad Dei cultum pertinere videban
tur , ftrenuè difpofitis , millefimo vicefimo fexto
anno ab Incarnatione Domini hominem exivit.
Poftea librum fextum incipiens ait , fe impo
fterum narraturum, quæ partim intuitu, partim
que veracium relatione comperit. Robertus,
contempto Richardi Ducis hujus nominis III
dominio , adversùs eum rebellavit , tandem
que à perfidia refipuit , & in priftinam concor
diam rediit ; fed Richardus , ut plurimi retule
runt , veneno mortem obiit. Hoc millefimo vice
fimo octavo ab Incarnatione Domini anno conti
git , inquit Willelmus . Verùm in anno emor
tuali Richardi III deceptus eft ; nam non tan
tum in Chronicis Virdunenfi , in priori Sancti
Michaelis in periculo maris , & in Rotoma
genfi ad annum MXXVI Richardus III eo
dem anno ( ideft , ut exiftimo Ducatûs ) mor
tuus dicitur , fed etiam in Chronico Fontanel
---------
lenfi Tomo III Spicilegii relato , & ab Au
tore hoc tempore vivente elucubrato , qui ait :
Nam neque annum in Principatu immatura præ
ventus morte peregit. Vivebat enim adhuc an
1 no fequenti initio menfis Junii , quo juxta eun
dem Chronographum Gerardus Abbas Sancti
Wandregifili corpus Sancti Wlframni Ar
chiep. Senonenfis in Bafilicam San&i Wandre
gifili magna pompå detulit : Facta eft autem ,
inquit idem Chronographus , bac Translatio,
anno dominica Incarnat , millefimo vigefimo fepti
mo , Cal. Junii , Henrico Rege Francorum regnum
præter matris fuæ voluntatem invafum tenente;
Principatum verò Normanniæ tertio Richardo le
gali modeftia difponente. Qui locus , ut obiter
notabo , egregius eft ad confirmandum quod
1 anno M XXVIII dicemus , Henricum nem
pe die decima quarta menfis Maii anni MXXVII,
reluctante Conftantia matre , à Roberto patre
in Regni confortium affumtum effe. Porrò tam
Chronographus Fontanelienfis , quàm alii te
ftantur Kichardum III & Robertum Norman
niæ Duces magnis & infignibus virtutibus
præditos fuifle , aitque Chronographus Vir
dunenfis de Richardo Gratia Dei cognomi
nato verba faciens : Hunc ter beatum Richardum
inter primos habuit (fc. Robertus Dux ) confi.
lioque ejus regni Normannia tractabantur ne
gotia. Denique obfervo hanc Translationem
factam fuiffe feria quintà , quæ anno fequenti
cum die prima Junii concurrit , indeque ap
parere Sanctorum Translationes , Ecclefiarum
W Dedicationes , & Epifcoporum Ordinationes
hoc tempore fæpe aliis diebus , quàm Domi
B
nicis peractas fuiffe , quod numero fequenti
confirmabitur.
V.
Bruno qui Pontifex Romanus creatus , di
Bruno poftea aus Leo hujus nominis IX , anno MXXV
vice fui Pontificis Herimanni ( qui erat Epifco- s E C. XI.
pus Tullenfis ) in expeditione Conradi Imperato- An.C.1026.
IX
ris fuper Longobardiam , & maximè fuper Medio- Leo 1x fit
Epifcopus
lanum tunc rebellem eft profectus , Levitico officio Tullenfis.
infignitus. Namque illo fuo Antiftite annis , mor
bifque prægravato , ipfe auxiliares militum copias
Imperatori venientes à Tullo , ducendas fufcepit ,
tam ejufdem Epifcopi quàm Augufti placito : falvo
tamen per omnia proprii gradus facramento. In
illius itaque fecularis militia difpofitione , fic re
pente fagax apparuit ac providus , quafi bujufmodi
negotiis tantum fuiffet hactenus exercitatus , inquit
Wibertus lib. 1. Vitæ San&i Leonis Papæ IX,
qui paulò poft fubdit , inftante anno millefimo
fexto , Herimanno demortuo , Brunonem con
cordi Cleri voto Epifcopum Tullenfem ele
&
tum , tandem die dominica Afcenfionis tertio de
cimo ( legendum , quarto decimo ) Kalendas
Junii à fuo confobrino Theodorico Metenfi
Præfule Pontificaliter inthronizatum effe , & po
ftea quinto Idus Septembris ejus ordinationem per
actam . Dixi autem loco XIII Kalend. Jun. le
gendum effe , XIV Kalend. Jun . quia hoc anno
Afcenfio Domini in eum diem incidit. Nec exi
ftimandum diem V Idus Septemb. feu diem IX
menfis Septembris mendose ibi defcriptum effe,
quod in feriam fextam incidat ; hoc enim & ſu
periori feculo Epifcoporum Ordinationes aliis
quandoque diebus , quàm Dominicis facæ ,
uti mox infinuavi.
6520. Anno Exse
ANNO PERIODI GRECO-ROMAN
Hifpan.
28. A. D 2. P. 26. Mart. Indic. 10. MLXV.
Anno He
JESU CHRISTI 1027. giræ
GCCCXVIII,
JOANNIS XIX PAPE 4. inchoatodie
11. Febr.
fer. 7
CONRADI II REG. 4. IMP. I.
CONSTANTINI IMP. 52.
Dnum . I. in Vita Conradi Salici, 1.
in qua annum & Nativitate Chrifti exordi- Conrad
Rex Roman
tur, gefta ab eo hoc anno accuratè narrat : In venit.
choante anno Nativitatis Chrifti MXXVII Rex
Chuonradus in Iporegia civitate ( ideft Eporedia,
vulgò Jurea ) Natalem Domini celebravit : illuc
Rudolfi Regis Burgundia Legati venerant , pro
mittentes illum Romam venturum ad electionem
& confecrationem Imperatoriam Regis Chuonradi :
quod Rex gratanter accepit , & remiffis Legatis
cum muneribus , ipfe Padum tranfiens , ad Ro
mam tendere cœpit. Veniens autem ad Lucam ci
vitatem , invenit eam fibi adverfam cum Regin
hero Marchione ibi Rex paululum moratus
poft paucos dies civitatem & Marchionem in de
ditionem acceperat , omnemque Tuſciam fibi bre
viter fubjugavit ; ficque triumphando Romanam
vifitat arcem .
Igitur Rex Chuonradus Romam ingreſſus eodem IL
anno , ut fuprà , ideft , à Nativitate Salvatoris Coronatur
Imperator.
MXXVII , indictione decima , à Papa Joanne
& univerfis Romanis Regio honore mirificè re
ceptus eft : & in die Sancto Pafcha , qui eo anno
VII Kal. Apriles terminabatur , à Romanis
ad Imperatorem electus ( vides Imperatores à "
Romanis electos fuiffe ) , Imperialem benedictio
nem à Papafufcepit . Cæfar & Auguftus Roma
no nomine dictus. Quin etiam Regina Gifela Im
peratricis confecrationem & nomen ibidem acce
piz.
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI. pit. His ita peractis in duorum Regum præfentia
An.C.1027. Rudolphi Regis Burgundiæ & Cnutonis Regis An
glorum , divino officio finito , Imperator duorum
Regum medius ad cubiculum fuum honorifice ductus
ejt. Baronius Henrico Conradi Imp. primoge
nito tunc nuptui traditam filiam Canuti afferit ;
fed anno MXXXV eum hac in re deceptum
effe oftendemus. Paucis interpofitis : Imperator
in Apuliam proceffit , & Beneventanum & Ca
puam ac reliquas Civitates illius regionis feu vi ,
five voluntaria deditione fibi fubjugavit , & Nort
mannis , qui de patriafua , nefcio qua neceffitate
compulfi , in Apuliam confluxerant , ibi habitare
licentiam dedit, & ad defendendos terminos re
gni adversus Græcorum verfutias , eos Principibus
Juis coadunavit. Cunctis rebus ritè & profperè fibi
Ledentibus , Imperator reverfus , præteriens Ro
mam , iterum Italiam pertranfiit.
III. Vides Wipponem Presbyterum , in Aula
Gefta
in ab eo Conradi viventem , hunc femper Regem vocal
Aleman
nia. fe , donec à Pontifice Romano coronatus fuit,
& poftea eum femper Imperatorem appellandum
oftendere , qui contendunt Germaniæ Reges
ftatim ab electione dictos fuiffe Imperatores ,
nomen fuum Viris doctis deridendum dare ;
cùm rem certiffimam non folum in dubium vo
care ; fed etiam negare audeant. Pace per totam
Italiam confirmata , Imperator Chuonradus profpe
ro reditu in Alemanniam venit : & in Augusta
Vindelica colloquium familiare cum fuis fidelibus
tenens , de proditoribus patriæ tractare cœpit. Eo
enim in Italia morante multæ factiones erupe
rant. Imperator pertranfiens Alemanniam , cun
Etos , quifibi rebelles fuerant , in deditionem rece
pit, & munitiones eorum dejecit : & perveniens
ufque ad Bafileam , Rodulphum Regem Burgundia
alloquitur : qui illic fibi occurrebat , extra urbem
juxta vicum , qui Mittenha dicitur : & habito
familiari colloquio , Imperator Regem fecum du
xit in urbem. Confirmata inter eos pace , Gife
la Imperatrice hæc omnia meditante , regnoque
Burgundiæ Imperatori tradito , eodem pacto quem
admodum prius anteceffori fuo Henrico Impe
ratori datum fuerat ; Rex iterum donis amplia
tus cum fuis reverfus eft in Burgundiam : Im
perator verò defcendens per Rhenum in Franciam
venit , ibique Dux Chuono ( ideft Conradus ,
Conradi & Mathildis filius ) patruelis ejus , priùs
rebellis , fe reddidit : quem Imperator in liberis
cuftodiis aliquantulum caftigavit , deftructifque
munitionibus fuis , quas optimas habuit , in gra
tiam illum recepit , totumque in honorem fuum fi
bi reftituit. Paulò poft Adelbero Dux Hiftriano
rum five ( ideft , & , ut paffim alibi hæc parti
cula fignificat ) Carintanorum , reus majeftatis ,
victus ab Imperatore , cum filiis fuis exulatus eft ;
& ducatum ejus ifte Chuono ab Imperatorefufcepit :
quem ducatum pater ejufdem Chuononis dudum ba
buille perhibetur. Ita Dux Chuno fidus & bene
militans Imperatori & filio fuo Henrico Regi , quo
ufque vixerat permanfit.
IV. Eodem tempore Werinberius Argentina civi
Vernberi tatis Epifcopus , ab Imperatore Legatus Conftanti
Epifc. Ar nopolim mittitur. causâ orationis Hie
Qui dum causa
Legatio ad rofolymam pergerefefingeret , ut putavimus , judi
Gr&corum cio Domini, quemfallere nemo valebit , mirabili
Imperato terprohibitus eft. Nam dum magnum comitatum
rem.
hominum , majorem quoque mutorum animalium,
equorum , boum , ovium , porcorum , multafque
delicias feculares ultra modum fecum educeret ,
perveniens in Ungariam , à Rege Stephano con
IZI
tradicta eft fibi via , quod eo tempore nulli Ora- SÆ C. XI.
torum accidit. Inde reverfus per Bajoariam cum An.C.1027.
omni comitatu fuo pergens Italiam intravit : &
multum circa fines Verona moratus , tandem cum
maximo labore per Venetiam mare Adriaticum
ingreffus , navigio calamitofo Conftantinopolim per
venit. Cumque ab Imperatore Græcorum (Con
ftantino fc. ) honorificè fufceptus effet ; Jecumque
fatis familiariter converfaretur , defiderare cœpit ,
ut Imperatoris auxilio Hierofolymam adiret : quo
defiderio , femper aliqua re intercedente , nunquam
potiri valuit. Sequenti verò tempore obiit , &fe
pultus eft in eadem urbe , & Epifcopatum ejus Will
helmus Argentinenfis Canonicus fufcepit. Lega
tionis tamen caufam poftea Imperator Græcorum ,
aureis literis Imperatori Chunorado refcripfit.
Wernherum autem Argentinenfem Epifcopum
anno M XXIX mortuum effe , eique Wilhel
mum fubrogatum , teftatur etiam Wolfherus
Scriptor hujus temporis in Vita Sancti Gode
hardi Epifcopi Hildensheimenfis cap. 4. Idem
habet Chronographus Hildensheimentis ad an
num MXXIX. Porrò is Wilicimus frater erat
Gregorii Papæ V , ut ex dictis conftat .
A num. II ad VIII. Ex recitatis Wipponis V.
Canutus
verbis apparet, Malmesburienfem, Wigornien
Anglia Rex
fem, Huntindonienfem , aliofque Rerum Bri orationis
tannicarum Scriptores profectionem Romanam causâ Ro
Canuti Angliæ & Daniæ Regis perperam aliis mam pro
fectus.
annis, quàm præfenti collocaile . Canutum præ
cedentium Angliæ Regum exempla , & fides
certa, penesApoftolorumPrincipes fummam effe
poteftatem ligandi atque folvendi , movere , ut
hanc peregrinationem inftitueret , fic ut ipfemet
in fuis ad Epifcopos Angliæ literis à Baronio re
latis indicat . Encomialtes Emmæ Anglorum
Reginæ & Canuti conjugis , quid in una Sancti
Audomari urbe à Canuto factum , & à fe pro
priis oculis vifum , his verbis narrat : Ingrejjus
monafteria , & fufceptus cum magna honorificen
tia , humiliter incedebat , & mira cum reveren
tia in terram defixus lumina , & ubertim fundens
lachrimarum , ut ita dicam , flumina , tota in
tentione San&torum expetiit fuffragia. At ubi ad
boc perventum eft , ut oblationibus Regiis facra
vellet cumulare altaria : obe ! quotiens primum
pavimento lachrymofa infixit ofcula ? Quotiens
illud pectus venerabile propria puniebant verbera ?
Qualia dabat fufpiria ? Quotiens precabatur , ut
fibi non indignaretur fuperna clementia ? Tan
dem à fuis ei imminenti fua porrigebatur oblatio
non mediocris , nec que alio clauderetur in mar
fupio , fed ingens allata eft palleali extento in gre
mio , quam ipfe Rex fuis manibus altari impofuit,
largitor bilaris monitu Apoftolico. Altaria au
tem cur dico ? cùm vidiffe me meminerim eum
omnes angulos monafteriorum circuiffe , nullum.
que altare , licet exiguum præteriſſe , cui non mu
nera daret , & dulcia ofcula infigeret ? Deinde
adfunt pauperes , numerantur etiam ipfi protinus
mirificentiora
fingulatim omnes. Hac & alia bis
à domino Cnutone gefta vidi ego vefter vernula ,
fan&te Audomare , Janete Bertine , cum fierent ve
ftris in cœnobiis. Pro quibus bonis tantum Regem
impetrate vivere in cæleftibus habitaculis ; ut ve
ftri famuli Canonici & Monachi fint orantes ora
tionibus quotidianis.
Ad num . XIII. Petrus Damiani in Vita San- VI.
&i Romualdi Abbatis & Ordinis Camaldulen- Obitus S.
Romualds
fis fundatoris , cap. 20. narrata ejus morte ait : Abbatis.
Vixit vir beatiffimus centum viginti annis, ex qui
bus
 132 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. bus viginti expendit in feculo , tres duxit in Mo xit , quibus ex propriis fubfidia vitus fufficienter SEC. XI .
adminiftravit , &c. An.C.1027.
An.C.1017 . nafterio , nonaginta feptem in eremitico tranfegit
propofito. Non probatur Baronio illud de CXX Venit ergo Antiochiam , ubi cùm eum itineris IX.
annorum ætate, putatque Vitam illam interpo neceffitas aliquot diebus remorariegiflet , vir Antiochia
cum S Sy
latam effe , aut perperam defcriptam. Bollan Dei Symeon, qui nunc Trevirenfem Ecclefiam cor- meone Syra
dus ad diem VII Februarii in Commentario pore & virtutibus adornat , in amuntiis ei jun- cujano ami
prævio ad Vitam illam , exiftimat etiam nu &us eft , & fratribus qui erant cum eo adoptans citiam con
trahit.
meros in ea vitiatos , eofque corrigere conatur. fibi illum in patrem (ex quibus patet, Brouverum
Petrus Damiani nec annum mortis , nec diem lib. XI Annal. Trevirenfium perperam fcripfiffe
expreffit. In Martyrologio Romano natalis Ro Sanctum Symeonem Monachum Siracufanum
mualdi infcribitur ad diem XIX menfis Junii . fub annum MXVIII Treviros , ubi ultimos
Tandem Clemens VIII , ut ab omnibus die VII vitæ annos egit, veniffe ) . In quo beati Symeonis
Februarii , qui dies eft fecundæ ejus Translatio fato hoc intueri libet , quia idem vir Dei non ejus
nis , Natalis illius celebraretur , decrevit. Je crederet magifterio , non committeret patroci
VII. Ád num . XIV. Alphonfus V Rex Legionen nio , nifi divina pietas , quæ eum à feculi acti
Obitus Al fis in Hifpania hoc anno adversus Saracenos bus alienum reddiderat , cordi ejus revelaffet ,
phonfi V Re
gis Legio pugnans occifus eft , ut oftendit Baronius ex dignum illum effe , qui fubditis præelle & prodeffe
nenfis. ejus Epitaphio, in quo legitur : Obiit Era MLXV. pollet. Nitebatur autem idem beatus Symeon à
Nonis Maii , currenti. fcilicet anno . Eum ex fratribus monaperii Montis Syon pro eleemofyna ,
cepit Veremundus filius , hujus nominis III. quo de terra Richardi Comitis Normannia mona
In Alphonfi morte Ademarus Monachus San jierio eidem debebatur , & quamquam noſcet , Spi
&i Eparchii Chronicon fuum abfolvit , licet re ritufibi revelante, multa fe adverſa paurum , ta
ferat Epitaphium Willelmi Comitis Engolifmæ, men pater Richardus difcretionis oculis hinc inde
in quo legitur : Obiit in pace VIII Idus April. munitus confilium dedit , ut cæptis infifteret , obe
vigilia Ofanna MXXVIII anno ab Incarna dientiam impleret , ufquequo rem probaret eventus.
tione , quod & in Hift. Pontif. & Comit. En Fleutem itaque & trijiem eum à fe dimifit , utrım
golifmenfium etiam habetur. Hæc porrò ulti que pedibus , mambus , & genibus exofculatis ,
ma verba Chronici Ademari : Tunc Rex Na quia erat in eis gratia Spiritus Sandi , & c. Pro
varræ Santius ( cognomento Major ) adhibitis batus igitur Domini fervus viam carpens , terram
fecum Wafconibus , fuper Saracenos exercitum Saracenorum ingreflus eft , &c. Jam verò ubi ad
duxit , & devaftatâ Hifpania cum multis polus urbem (fc. Antiochiam ) veniffet , ante murum
&magno triumpho remeavit. Ipfo denique anno urbis pfallebatfalvatori juo , & Mijjarumfolemnia
Rex Gallicianus Adefonfus Saracenos populatus ibidem celebrabat , Paganis defuper faxa jacien
eft magna infestatione , & quadam Hifpaniæ civi tibus , ut capiti ejus iliderent , &c. Monacho
tate per obfidionem pene fe fe tradente ei , dum rum vero & Clericorum comitantium illum nullus
ipfe armis depofitis , furentes extrinfecus Chriftia ei coeffe vel cohabitare poterat : fed quantumjačłus
nos à certamine fedaret Paganorum , ab adver et lapidis ad longèftantes canebant , & canenti re
fariis , quibus parcere deliberaverat , ictu Jagit fpondebant , ipje folus intendebat his quæ cœperat ,
ta foris muros vulneratus interiit , & fic exer donec Mija perexpletâ egrederetur , vel potius ex
citus ejus , non fine magno dolore greffum fuum traheretur , &c.
vertit , lugens Principem fuum fortiffimum. Im Conftantinopolim veniens , cum quanto honore X.
mediate antea narrarat ordinationem Gottefridi exceptus ab Imperatore fit , dignifque muneribus Hierofolymis
a Patriarcha
II Burdigalenfis Archiepifcopi , quem San-Mar & obfequiis bonoratus , dicere Juperfedemus , quia honorifice
"
thani in Archiep. Burdigal . currenti anno Ar ad alia properamus. Optata itaque via dimiffus fufcipitur.
chiepifcopatum Burdigalenfem rexiffe demon cum gratia , per multimoda pericula apprehendit
ftrant. Quare egregium illud Opus , ad res Hierofolyma loca defiderata , &c. Occurrit au

Aquitanicas illuftrandas præfertim utile , an tem ei venienti Patriarcha Hierofolymitanus ( vel

no fequenti publicatum , licet hoc anno paucif Arfenius , qui anno MXVI , vel Jordanus , qui
fima referat, quæ fequenti gefta funt. Hallu an . MXXXIII Hierofolymis fedebat , ut vi
cinati funt itaque Viri doctiffimi , qui autu dere eft apud Papebrocium in Hift. Chronolog.
marunt Chronicon illud perductum effe ufque Patriarch. Hierofolym. ) : audierat enimfamam
ad annum MXXX. Extat illud Tom. II Bi ejus omnium ore celebratam , & confalutati mu
blioth. Labbei , ficuti & laudata Hiftoria Epifc. tuo , dato pacis ofculo lætati funt in domino , &c.
& Comit. Engolifmentium . Introductus igitur in San& tam Syon Millarum Jo
VIII. Richardus Virdunenfis Abbas Gratia Dei lemnia celebravit , adftante Pontifice & Clero , &
Peregrinatio vulgò appellatus , hoc anno peregrinationem fic lecum Sepulchri Domini cordis affectu revifens,
Hierofolymi
tanaRichar Hierofolymitanam fufcepit , quam fuse narrat omnemque locumfanctum pia devotione perluftrans,
di Abbatis Chronographus Virdunenfis, nofque ex eo fum cùm fe defiderio fatisfeciffe crederet ; iterum
Virdunenfis. mariè referemus. Expenfas via Richardus Comes æftuantem devote follicitudine fatiabat animum ,
Nortmannorum ( hujus nominis III ) omnes &c. Quid multa ? Venit dies Sancti Sabbati , quò
ei attribuit. Erat enim in eleemofynis largus , expectabatur ignis à Domino , & Gentiles armati
charitate diffufus , honeftate præclarus. Superfunt Chriftianis intrè inclufis , & beneplacitam volun
adhuc in Britannica infula & Normannia nobi tatem Domini de igne fufcipiendo præftolantibus ,
viderunt hunc Pa totam obferaverant Ecclefiam ut fi ignis non ad
les & probati viri , qui viderunt
trem noflrum Gratia- Dei , & noverant quantum veniret , omnes gladio perimerentur , cùm ecce ,
ab eodem Comite diligebatur affectu . A quibus bora circiter non omnibus orantibus , in una lam
nos etiam ifta cudivimus , qui & referre foliti pade ignis accenfus eft à Domino, nullius mortalium
funt , quia fic fibi individua dilectione adhærebant, Suffragante amminiculo 2 & Gentiles omnes flu
ut putares unam animam duobus ineffe corporibus. por apprehendit & pavor , Chriftianos verò gau
Optabili ergo peregrinatione fufcepta , vir domi dium & exultatio : ut ab omnibus tota certatim
nus Richardus feptingentos peregrinos fecum du caneretur Ecclefia, Magnus Dominus nofter , &
magna
 in Annales C. Baronii. 133

SAC. XI. magna virtus ejus , & fapientiæ ejus non eft nu
An.C.1027. merus . Ilicò vir beatus facris indutus veftibus ,
miẞa inchoata , Kyrie Eleifon , folemne elata in
excelfum voce , pronunciavit , &c.
XI. Sed jam quid moramur redeuntem ? Reddamus
hoc anno , vel feriùs fub fequentis exordium SEC. XI.
convocatum fuit. Guillelmus IV inter Aquitaniæ An.C.1018.
Duces celeberrimus fuit , ejus filiam Agnetem
Henricus Imperator hujus nominis II uxorem
accepit , de cujus virtutibus fuo loco fermo

Cum S. Sy patrem filiis , ut gratulentur in invicem , & pro erit ; ipfeque è vita migravit die ultima menfis
meone Syra
abfentia tædio, quodperpeſſifunt, ipfifibi fint confo Januarii anni MX X X juxta Chronographum
cufano in
Galliam latio. Non autem prætermittamus Antiochiam San Malleacenfem. De eo legendus Beslius in Hift.
redit. Eti Symeonis præfentia claram. Ibi enim invenit pa Comit, Pictav. & Ducum Aquitaniæ cap. 22.
ter amantiffimum filium , ibi recepitfilius patrem
chariffimum , ibi focii focium , fraterfratrem , co
mites agnoverunt comitem. Neque enim potuit , ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6521. Anno He
multis obftantibus perficere quod decreverat , præ giræ
1. GF. D 3. P. 14. April. Indi&. 11. MLXVI.
cipuè cùm noffet divina revelatione in itinere illo Anno He
plurafe paffurum adverfa. Delectatus igitur uter JESU CHRISTI 1028 . giræ
que comparis præfentia , delegerunt fimul Virdu JOANNIS XIX PAPE 5 . CCCCXIX ,
inchoato die
num redire , ut quodfupererat temporis , fimul ex
CONRADI II REG. 5. IMP. 2. 30. Januar.
plerent in exercitio fpiritualis Philofophia. Ve fer. 4.
ROMANI ARGYRI IMP. I.
nientes autem ad civitatem Bellegradam , quæ eft
in confinio Bulgarorum & Hungarorum à civita
lib . 3. cap. 9. de I.
tis infeliciſſimo Principe prohibitus eft cum eis
Roberti Francorum Regis filiis fernronem Hugo Ro
tranfire , & ita lugens & dolens divifus eft à patre, berti Regis
& fratribus lugentibus & dolentibus. Domnus inftituit , eofque tres fuiffe docet, nempe Hugo- filius Rex
Symeon per multa pericula ivit Rotomagum pro nem natu majorem , Henricum , & Robertum. unɛtus anno
implenda obedientia , pater Richardus Gratia- Dei De Hugone ait : Erat idem puer fermè decen- MXVIL
longo & vario itineris labore redditus eft finibus nis. Qui minime illorum ( nempe Primatum re
Gallia Belgica, &c. Reliquias ergo Hierofoly gni ) acquiefcens dictis , matre (fcilicet Conftan
mitanas , feu undecumque quæfitas , quibus onu tia) præcipuè inftigante , Regio in Compendio adfci
Aus advenerat , in Sanctuario Pater Richardus de tis regni Primoribus , coronam , ut decreverat , ex
pofuit. In Chronico Ademari mentio eft hu more à Pontificibus fecit puero imponi . Quod
jus peregrinationis Hierofolymitanæ , dicitur. Helgaldus in Vita Roberti Regis pag. 69. die
queWillelmum Engolifmenfem Comitem cum Pentecoftes factum fuiffe afferit. Annus tam in
Richardo Abbate Virdunenfi & magna cater brevi Chronico Autifiodorenfi , quàm in Chro
va nobilium cœpiffe iter agere menfis Octobris nicis Vezeliacenfi & Floriacenfi notatur, nempe
primo die , reverfùmque tertiâ hebdomada menfis millefimus decimus feptimus ; imò & difertè
exprimitur in Charta Roberti Patris pro reſtitu
Junii ad propria. Sed cum Labbeus in margine
notet , hæc non legi in MS. Codice Hadriani tione monafterii Latiniacenfis ad Matronam ,
Valefii , non dubito , quin à pofteriori manu id cujus hæc eft fubfcriptio : Aum Senonis civi
in Chronicon illud malè & contra veritatem in tate , anno dominica Incarnationis millefimo deci
fertum fuerit. De Sancto Symeone Syracufano mo octavo , regnante fereniffimo Rege Roberto
infrà fermo erit. XXXII , Kal. Martii. Signum Roberti Regis.
XII Cùm in Galliis Manichæorum hærefis revi Signum Hugonis Regis. Signum Henrici. Signum
Concilium vifcere videretur , & bella inter privatos gefta Roberti. Signum Letrici Archiepifcopi , fcilicet Se
Carrofenfe. magnorum malorum caufa effent , Willelmus nonenfis , communiùs Leotherici appellati.
Aquitaniæ Dux , hujus nominis IV Concilium Quare dubium effe non debet , quin Hugo die
apud Carrofum , monafterium in marchia pagi Pentecoftes anni MXVII Rex unctus fuerit.
Pictonici fitum , hoc anno congregavit. In Mabillonius lib. VI. de Re Diplom. pag. 581 .
Chronici enim Ademari fine, antequam narretur Diploma illud recitat , aitque legendum , anno
electio Gotefridi II in Archiepifcopum Burdiga millefimo vigefimo octavo , & Hugonem anno
lenfem , quam ad hunc annum pertinere con MXXVII Regem benedictum . Verùm non
ftat , legitur : His diebus Concilium aggregavit in iis verbis , fed in iftis , regnantefereniffimo Re
Epifcoporum & Abbatum Dux Willelmus apud San ge Roberto XXXII , mendum cubat , legendum
&um Carrofum , propter extinguendas hærefes , que , regnante fereniffimo Rege Roberto XXXI.
que vulgò à Manichæis diffeminabantur. Ibi ad Annum enim Chrifti MXVIII habuit etiam
fuerant omnes Aquitania Principes , quibusprace exemplar , quô ufi funt San-Marthani in Epifco
pit pacem firmare , & Ecclefiam Dei Catholicam pis Senonenfibus , eumque retinendum effe jam
venerari. Coffartius Tom. IX Concil . pag. 860 . ante me aliqui Viri docti monuêre .
Concilium Carrofenfe cum anno MXXVIII Porrò Hugo non hoc anno , ut arbitratur Ba 11.

copulat, additque , libentiùs ad annum MXXXI
rejicerem ; quo tempore multis Galliarum locis
haberi cœpta de firmanda pace Concilia. Verùm
præterquamquod Ademarus anno M XXVIII
Chronicon fuum abfolvit , & magna eorum
ronius , fed anno millefimo vigefimo quinto Ante trien
nium demor
vitam cum morte conmutavit, idque, ut notat tuns.
Glaber loco laudato , die decimafeptima menfis
Septembris. Annum Hugonis emortualem jam
anno MXXV num. III probavimus , quare

pars, quæ in fine habentur, ad hunc annum per videnda quæ ibi de Hugone Rege diximus.
tinent , ut mox infinuavimus , Chronographus Subjungit Glaber : quàm bumilis ac dulcis elo
Malleacenfis ad annum MXXVIII à Pafchate quio patri ac matri ſervis obedientior , paaperum
inchoatum , ait : Sequenti anno poft multa lauda largus dator , Monachorum & Clericorum confo
bilia facta ipfe Dux Guillelmus Monachus factus lator , nec non apud patrem cunctorum rogantum
apud Malliacum plenus dierum in fenectute bona fideliffimus interventor , quàm affluenter in cun
obiit in pace pridie Kalendas Februarii. Quare & tis optimis melior, quis valet exequi relator? Hu
Concilium Carrofenfe à Guillelmo IV indictum, jufmodi enim fama ubique provinciarum perci
Tom. IV. M tus
 134 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XI. tus peroptabatur à multis , præcipuè ab Italicis ,
An.C.1028 . ut fibi imperaret , in imperium fublimari , poft
mortem nempe Sancti Henrici Imperatoris.
Quo etiam tempore , ut refert Ademarus in
Chronico , è Longobardia venerunt, multi
nobiliores Pictavam urbem ad Willelmum Du
cem Aquitanorum , & eum fuper fe Regem con
Aituere cupiebant ; fed vir prudens laudem &
honorem eorum pro nihilo duxit. Loquitur de
Willelmo hujus nominis IV magni nominis
Principe.
III. Non hinc difcedam , quin Glabri citati tex
Anno atatis
tum corruptum emendem. Robertum poſt an
XVIII.
num millefimum Conftantiam uxorem duxiffe,
fuo loco monftravimus, & tamen Glaber recitat
verfus Jambicos quos ait , fe in funere Hugonis
Regis ceciniffe , in quibus legitur :
Annis florebat mundo juvenilibus,
Ter denis minus excreverat duobus,
Regnorum lumen Hugo , Regum maximus.
Cùm enim certò conftet , Hugonem poft annum
Min lucem prodiifle , anno millefimo vicefimo
quinto , qui ei fatalis fuit , non potuit natus
effe annos XXVIII. Quare loco , ter denis
minus excreverat duobus , nempe annis , legen
dum , bis denis minus excreverat duobus. Hæc
emendatio ex ipfomet Glabro eruitur , qui an
tea de Hugone fcripferat : erat idem puer fer
mè decennis , anno nempe MXVII , quando
Rex coronatus fuit. Jam dixerat Glaber , Pri
mates Regni , quos Robertus Rex confuluerat,
tale ei dediffe refponfum : Sine puerum , Rex , fi
placet , crefcendo procedere in viriles annos , ne
veluti de te gefum eft , regni pondus infirme com
mittas atati. Quæ omnia de Hugone dici non
potuiffent , fi anno ætatis XVIII vel XIX ,
quod ex textu corrupto Glabri fequitur , Rex
inauguratus effet. Cùm contrà de puero fermè
decenni , qui crefcit in viriles annos , hæc rectè
afferi poffunt. Infrà videbimus , Epitaphium
Berengarii hærefiarchæ verfibus compofitum
eodem ferè modo depravatum fuiffe. Licet
enim certum fit , eum die Epiphaniæ morte
fublatum , idque afferat Malmesburienfis , in
ejus tamen Epitaphio ab eodem relato habe
tur : Jam quinta dies abftulit illa nefas , nempe
mors , & in quibufdam editionibus habetur ,
Janiprimadies , &c. utrobique loco , Janifexta
dies. Obfervavimus in hac Critica alia exem
pla, quibus manifeftum fit, fciolos verba nume
ros in Verfibus exprimentia immutaffe. Deni
que ipfemet Glaber loco citato,tam profa, quàm
verfibus ait , Robertum Conftantiam uxorem ac
cepiffe circa annum millefimum , uti anno
CMXCVIII num. X oftendimus , ideoque
fcribere non potuit , Hugonem Regem per annos
XXVIII in vivis fuiffe , recteque in brevi
Chron . in Henrico Rege Galliæ definente apud
Duchefnium Tom . III pag. 357. de Hugone
habetur : pube tenus erat , quando mortuus eft.
IV. Poft Hugonis Regis mortem Robertus Hen
Difcordia ricum filium fecundo genitum ad regimen totius
interRegem
Reginam regni fibi affociavit , provehens Remis civitate.
de novi Re- Quam rem agrè tulit Regina , volens Rotbertum
gis electione. conftituere Regem , inquit Auctor fragmenti à
Roberto ad mortem Philippi I Regis , apud Du
chefnium Tom. IV. Non pauci Epifcopi , ut
odium Conftantia Reginæ , quæ Robertum alte
rum filium præferendum volebat , declinarent,
novi Regis electioni, quandiu pater viveret, non
affentiebantur , exiftimantes Reginam temporis An.C
SÆ C. XI.
.102 8.
progreffu ab ea fententia difceffuram , & jufto
Regis confilio confenfuram . Ex Præfulibus illis
unus fuit Fulbertus Epifcopus Carnotenfis, ut li
quet ex Epiftola Odelrici Epifcopi Aurelianenfis.
Sancti Theodorici fuccefforis, ut anno MXVIII
vidimus. Hic ad Fulbertum fcribit , fe Reginæ
odium incurriffe , & à plurimis Epifcopis clan
culùm rodi , quòd faveret Regi in confilio ab eo
fufcepto de conflituendo Rege majori filio. Scripfit
etiam Fulbertus ad Guidonem Silvanecti Epifco
pum , aitque fe ob corporis valetudinem bene
dictioni Henrici intereffe non poffe . Recitat
utramque Epiftolam Baronius ; fed cùm Henri->
cus anno fuperiori coronatus fuerit , evidens eft,
doctiffimum Cardinalem unius anni metachro
nifmo peccare. Verùm audiendus hac de re Gla
ber loco citato .
V.
Poft cujus ( nempe Hugonis ) obitum , cœpit
Henricus
iterum idem Rex (fc. Robertus ) tractare , quis
Hugonis fra
potiffimum ex refiduis filius pro fe regnare deberet, ter anno fu
&c. coadunatis denique Rex metropoli Remis re periori Rex
gni Primatibus , ftabilivit regni corona Henricum , dictus.
quem delegerat , quod anno fuperiori , non verò
præfenti , uti fcribit Baronius , peractum effe
fcitè demonftrat Mabillonius lib. II de Re Di
"plom. cap. XXVI num. XXVII , cujus ver
"ba refero , Henricum ab anno MXXVII à
' patre in confortium Regni adoptatum fuiffe
" colligimus cum ex aliis , tum ex Charta Dro
"gonis Comitis , à me edita in fine feculi III ,
" data anno ab Incarnatione domini M XXX, in
" dict. ( XIII ) regnante Rege Franc. Rotberto ,
"anno regni fui XLII , & filii ejus concorditer
r
cum eo regnantis anno jam quarto Henrici. Id
((
autem validè confirmatur , tum ex variis Ful
"berti Carnotenfis Epiftolis ( Epift. IV , XV,
" LIX , CV , CXXVIII ) in quibus Hen
"ricum jam Regem laudat Fulbertus mortuus
" IV Idus Aprilis die Coenæ Domini , anno
" MXXVIII fecundum veterem calculum,
"anno MXXIX fecundùm novum : tum ma
" ximè ex literis Affeffionis feu Coronationis
"Philippi Primi ejufdem Henrici filii à Chef
" nio (Tom. IV pag.161 . ) Chiffletio ( Tournu
(c
pag. 317.) & Marloto (Metrop . Rem. Tom.II
ໄດ້
pag. 117. ) relatis , datis anno Incarnationis
" MLVIIII , indict. XII , regnante Henrico
"Rege XXXII eadem die completo , X Kal. Ju
"nii , Epifcopatus autem domini Gervafii anno
" IV, indie fancto Pentecoften. Nam fi ab anno
" MLIX per annos XXXII calculum refle
"t&as ; annum MXXVII initi ab Henrico re
"gni primum habebis. At verba illa , eadem die
"completo , referenda funt, non ad X Kal. Junii,
"fed ad Feftum Pentecoftes. Nam hac die coro
"natus dicitur Henricus : non eodem die men
"fis , quo coronatus eft filius ejus Philippus :
" quandoquidem feftum Pentecoftes an.MXXVII
"novem diebus citiùs , ideft , pridie Idus Maii,
"incidebat.In Diplomatibus porrò tam Henrici,
2
quàm Philippi examinandis accuratè expen
"denda eft hæc duplex utriufq; epocha , nempe
"ab inito Regno, feu cum patre, feu poft mor
"tem patris ; nam pro hac duplici epocha variat
calculus in Diplomatibus. Ita vir doctiffimus,
qui horum poftea in lib. VI non meminit , cùm
fcripfit qua mox num . I ex illo retulimus, nem
pe in Diplomate Roberti Regis , cui fcripsere
filii ejus , Hugo Rex, & Henricus nondum Rex,
loco anno millefimo decimo Stavo , legendum effe
millefimo
 in Annales C. Baronii .
135
C SAC. XI. millefimo vicefimo octavo , ita ut Hugo eo Chrifti fentiret , refpondit , id ita ftatui in quodam co- SEC. XI.
An.C.1028.
An.C.1028 . anno adhuc in vivis fuerit , & Henricus non dice , quem à Natali patria inter ceteros deve
dum regnarit. Subfcriptio itaque Chartæ pro xerat , ideft , quem à Romano fcrinio , ut in fine
monafterio Latiniacenfi editæ pura eft , certumn Epiftolæ fcribit , prolatum acceperat.
que Regni Hugonis initium . Præterea Fulbertus Ad num. VII. Vigornienfis & Weſtmona- VIII.

non anno infequenti , ut idem Mabillonius cen fterienfis de Olavo Norvegiæ Rege habent : Mrs.Ola
Danorum
fet, fed præfenti demortuus, ut ftatim oftendo . Anno gratia millefimo vigefimo feptimo , cùm Re- Regis.
VI. A nuin. III ad VII. In Chronico Dolenfi gi Cnutoni fuiffet nunciatum , quod Norwegenfes
MoriturFul ad annum MXXVIII legitur : Defectum Lu Regem fuum Olavum propter fui fimplicitatem,
bertus Epifc.. fcha,
Carnotenfis na paffa eft nocte , que lucefcit in Parafceve Pa nimis vilipenderent , magnam auri & argenti pecu
quodfuitfecundo Idus Aprilis. Die verò præ
niam , magnatibus illius regionis tranfmifit ; rogans
cedente Cena dominica depofitio domini Fulberti omnes propenfiùs , ut abjecto Olavo , ipfum fufcipe
Carnotenfis Epifcopi. Ubi depofitionis nomine rent in Regem. Qui cùm dona , quæ eis tranfmi
dies fepulturæ intelligendus , ita ut fanctus An ferat , avidis manibus fufcepiffent , nunciaverunt
tiftes III Idus April . feu die X I ejufdem menfis ei , ut omni ambiguitate remota , veniret ad eos ,
terræ mandatus fuerit , & IV Idus Aprilis , feu quia ad illum fufcipiendum omnes inveniret paratos.
die decima ejufdem menfis animam Deo red Quòd Norvegia aliàs Angliæ annexa fuiffet ,
diderit , quod poftremum eruo ex Chronico frequentia bella Anglos inter & Norvegos orta :
Vindocinenfi , in quo ad annum M XXVIII Inter Cnuth , inquit Adamus lib . 2. cap . 40.
habetur : Domnus Fulbertus Epifcopus Carnotenfis Olaph , Regem Nothmannorum ( ideft Norvegio
Ecclefia , mirabilis modernorum temporum Doctor, rum ) continuum fuit bellum , nec ceffavit omni
1 obiit in Domino , quarto Idus Aprilis , ideft , die bus diebus vitæ eorum ; Danis pro imperio certan
decima ejufdem menfis . Chronographus verò tibus ; Northmannis verò repugnantibus , pro li
Malleacenfis hanc mortem perperam cum anno bertate , & cetera à Baronio recitata. Tandem
DCCCCXXIII conjungit , fed rectè notat, Canutus hoc anno Norvegiam occupavit :
eum obiiffe tertio Idus Aprilis , fumto fcilicet Cnut Rex , ait Huntindonienfis pag. 364. anno
obitûs die pro die fepulturæ, ut paflim ab Hito duodecimo ivit ab Anglia , cum quinquaginta pup
ricis fit. Denique in ejus Epitaphio mox reci pibus , in Norwegiam ; & bello fugavit Olaf Re
tando Fulbertus mortuus traditur anno MXXVIII gem Norwegenfium ; regnumque illud recepit in
quarto Idus Aprilis. Quare cùm juxta regulam fuamfubditionem. Cùm verò inde rediffet in An
à nobis innumeris exemplis comprobatam , gliam , Rex Olafrediens in Norwegiam”, à patria
quando Auctores illuftrium Virorum mortes illiusgente occifus eft. Remanfitque Cnut regnum
narrantes uno tantum die inter fe differunt , alii illud , dum vixit.
de die mortis , alii de die fepulturæ intelligen Olavi tamen mors , quam uno tenore recitat IX.
di fint , non video in dubium ampliùs revoca Huntindonienfis , nonnifi poft biennium conti- ni Poft
umbien
con
ri poffe , quin Fulbertus hoc anno die decima git : Anno M XXIX , inquit Dunelmenfis in tigit.
menfis Aprilis obierit ; fequentique , in quem Hift. de Geft. Reg. Angl . Canutus Rex Anglorum ,
Cana Domini incidebat , ejus exequiæ pera Danorum & Norroganorum ad Angliam rediit.
&a fuerint. In Chronico quidem Virdunenfi Tum : Anno M X X X San& tu Olavus, quem Ca
Fulberti mors confignatur anno MXXVII , in nutus Rex expulerat , Rex & Martyr , Haroldi Re
dictione VII , fed tam in anno , quàm in in gis Norreganorum filius in Norrega injuftè peri
dictione , inter fe incompoffibilibus , vel Chro mitur à Norreganis. Genus mortis ejus variè
nographus hallucinatur , vel librarius tam an narratur, ut habet Adamus apud Baronium num.
num , quàm indictionem mendosè defcripfit : IX. Colitur die XXIX menfis Julii : Habuit
nifi fortè ille annum accepit ab Auctore , qui etiam Olaph Rex , inquit Adamus lib. 2. cap. 40.
annum à Pafchate exordiebatur. Denique fal Epifcopos & Presbyteros multos ab Anglia , quo
litur Chronographus Andegavenfis , qui hanc rum monitu & doctrinâ cor fuum Deo præparavit,
mortem cum anno MXXIX illigat. Eo enim fubjectumque populum ad regendum commifit. Ex
anno Pafcha incidit in diem fextum menfis quibus clari doctrinâ & virtutibus erant Sigfrid,
Aprilis , ideoque & dies Cœnæ Dominicæ in Grimkild , Rodulf, & Bernard. Hijuffu Regis ad
diem tertium ejufdem menfis. Suediam & Gotthiam , & ad ceteras infulas , quæ
VII. Hoc Fulberti Epitaphium, ejus quidem fepul trans Northmanniam ( ideft Norvegiam ) funt,
Epitaphium chro non infculptum, fed antiquum,& relatum à accedentes , Barbaris verbum Dei & regnum Jefu
ejufdem
Eulberti. San-Marthanis in Epifc. Carnotenfibus , ex ve Chrifti evangelizabant. Mifit ergo Rex nuncios
teri Codice MS : Anno ab Incarnatione domini ad Archiepifcopum noftrum ( nempe Unwanum
MXXVIII , IV Idus Aprilis obiit dilectus Deo Bremenfem Archiep. ) cum muneribus , petens
bominibus Pater nofter veneranda memoria fuppliciter , ut Epifcopos ejus benignè fufciperet ,
Fulbertus , fua tempeftatis Pontificum decus , lux fuofque ad eum tranfmitteret , qui rudem Nord
præclara mundo à Deo data , pauperumfuftentator, mannorum populum in Chriftianitate confortarent.
defolatorum confolator, prædonum & latronum re Quare cùm Unwanus enno MXIII Archiepifco
franator, vir eloquentiſſimus & fapientiſſimus tam pus Bremenfis dictus fuerit , annoque MXXIX,
divinis quàm in liberalium artium libris , qui ad VI Kalend . Februarii , ut habet Adamus , mor
reftaurationem fancti Templi fue diæcefis , quod tuus fit , Præcones illi Evangelici intra illud
ipfe poft incendium à fundamento readificare cæpe temporis intervallum à Sancto Olavo in Nor
rat , bonam partem auri fui , & argenti reliquit, vegiam miffi. Unwano fucceffit Libentius hujus
& difciplina ac fapientia radiis illum locum nominis II.
illuminavit , & Clericis fuis multa bona fecit. Ad num . VIII & feqq. Eodem tempore, X.

Porrò Fulbertum , Romanum , aut certè Italum quo Olaus in Norvegia , Olaus alter in Suecia S. Sigfridus
Danis
fuiffe , Mabillonius Tom . II Analect. pag. 555 . regnabat , ut videre eft ex iis , quæ Baronius re- Suecis fidem
colligit ex ejus Epiftola II ad Einardum , in qua fert ex Adamo lib . 2. cap . 41. Sanctus Sigfridus, Chriftianam
Fulbertus confultus , quid de quodam ritu de quo mox locuti fumus , eo regnante in Sue- pradicavit.
Tom. IV. M 2 ciam

ic a or ico
136 Crit Hift
SEC. XI. ciam venit , cujus profectionis illuftre teftimo
An.C.1028 . nium habetur lib. 8. Revelationum San&tæ Bir
gittæ cap. 46. ubi Deipara Virgo loquiturfponfa
(fc. Sanctæ Birgittæ ) dicens : S. Sigfridus Ar
chiepifcopus exivit de Anglia , & fecit volunta
tem Dei in regno Suecia. Sic ille Sacerdos , pro
quo tu oras , conflituat Ecclefiam , &c. Joannes
Magnus lib. 17. Hiftoriæ Gotthorum & Sueo
num cap. 18. Sigfridum Archiepifcopum Ebo
racenfem & ad Suecos primum , non Norve
gos evocatum fcribit. At cùm accuratam Ar
chiepifcoporum Eboracenfium feriem Hifto
rici Anglici exhibeant , nulla Sigfridi mentio
ne facta , Henfchenius ad diem XV Februa
rii , quo Sanctus Sigfridus Epifcopus colitur, exi
ftimat Archiepifcopi titulum in Revelationibus
Sanctæ Birgittæ Sigfrido ob eminentiam Lega
tionis ad Reges Norvegiæ & Suediæ videri at
tributum. Sed non dubito , quin Sigfridus ad
gentes illas Legatus Evangelicus deftinatus con
fecratus fuerit Archiepifcopus nulli fedi affi
xus ; cum ejufdem rei tot exempla extent.
Tempus , quo apud Norvegos & Suecos vixit
Sanctus Sigfridus , fic ex Adamo Bremenfi an.
MLXVII Bremæ Canonico creato verofimi
ter ftatuit Henfchenius. In Norvegiam venit,
cùm ibi regnaret Sanctus Olaus , ideoque poft
annum millefimum decimum quintum . Miffus
eft in Sueciam à Sancto Olao , ideoque ante
præfentem annum , quo is è Regno pulfus eft.
Demum fuperfuit ad tempora circiter Adal
berti anno MXLIII Archiepifcopi Bremenfis
renunciati. De laborum ejus fociis , Sanctis
Enfchyle & Davide , aliifque legendus idem
Henfchenius.
XI. Nona Novembris die , indictione XII , fubito
Moritur
morbo correptus Conftantinus de inftituendo im
Conftanti
musimp. perii fucceffore cogitavit , adductoque in Pala
tium Romano Argyro datur optio , ut vel ocu
los fibi erui patiatur : vel dimiffa fua legitima
uxore, filiam Imperatoris ducat , ac Cæfar defi
gnetur. Hæfitante eo uxor ultrò comam po
fuit , ac feculo renunciavit . Data ei Zoe , una
ex tribus Conftantini filiabus , triduoque poft
hic finem vivendi fecit. Hæc fummariè ex
Cedreno .
XIL Erat , inquit Michael Pfellus adhuc ineditus de
Romanus
Romano Argyro loquens , vir etiam Gracanicis
Argyrus ei
fuccedit. educatus literis , eaque præditus eruditione , quanta
ex Italorum libris pendet atque doctrinis . Eratque
Imperator tum linguâ vebemens , tum eloquio ve
nuftior : ftaturâ heros , vultuque ac fpecie verè im
perio digna. Longeplura ſe ſcire exiftimabat , quàm
fciret : cumque imperium fuum prifcis illis Antoni
no , Marcoque Philofopho atque Augufto fimile vel
let reddere, duobus his dabat operam , literarum
fcilicet ftudiis , armorumque curæ. At verò neu
trius partis prorsùs rudis erat : literas tantum calle
bat , quantum procul à profando & ſuperficie tem
perat , &c. paucos ea ætas eruditos tulit , eofque
hactenus difciplinis inflitutos , ut Ariftotelis veftibu
lafalutaffent , ac Platonica folum fymbola memo
riter recitarent: corum verò quæ editiora effent ,
fcirent nihil , nec quantum viri in dialectica , aut
ea arte quæ vim demonftrandi habet , operam na
vaffent. Quamobrem cùm exactumjudicium deeffet,
horum calculi crebrò falfi erant. Frequenter noftris
ex oraculis diviniſque Scripuris quæftiones propone
bantur ; pleraque tamen dubia infoluta manebant,
& c. Afferit Pfellus fe vidiffe. Romanum , & cum
illo femel fermonem habuiffe.
ica
on olog
- Chr
Anno Dom. MXXVIII indictione XI , in- SEC. XI.
quit Wippo in Vita Conradi Salici , Imperator An.C.1028.
XIII.
Chuonradus filiumfuum Henricum magni ingenii Henricus
& bona indolis puerum, ætate XI annorum , Prin- fit Rex
cipibus regni cum tota multitudine populi id pro- Germania,
bantibus , à Peligrino Archiepifcopo Colonienfi in
Regalem apicem apud Aquifgrani Palatium fubli
marifecerat. Tunc in principali dominica Pafcha
confecratus & coronatus Pafchalem lætitiam tripli
cavit. Nam dum infuperioribus annis duas coro
nas , ideft , patris , & matris fuæ mundus coro
naretur , nunc tertia addita. Spes pacis crevit,
quam Rex cum Cæfare fecit : præfertim cùm is
coronatus effet , cujus ætas vita diuturna fatis di
gna fuerat. Deinde diverfa regna peragrantes,
Cæfar per fe , Rex fub tutore & actore Auguſtenſi
Epifcopo Brunone cunctos rebelles domabant , &
fædera pacis ubiquefeliciter firmabant.
Moguntinus Archiepifcopus Aribo, inquit Chro- XIV.
nographus Hildensheimenfis ad hunc Chrifti Synodus
Geizleten
annum , in Geizlete Synodum generalem cum fuis fis.
Suffraganeis Epifcopis habuit. In qua inter cetera
Ecclefiaftica quidam homo ingenuus de homicidio
Sigefridi Comitis incufatus , candenti ſe ferro ex
purgavit. Qui ex decreto Synodali poft duas no
tes probatus illæfus apparuit. Meminit hujus
Concilii Wolfherrus in Vita Sancti Godehardi
Epifcopi Hildensheimenfis cap. 4.
ANNO PERIODIGRECO- ROMANE6522. Anno Eræ
Hifpan.
2. E. D4. P. 6. April. India. 12. MLXVIL
Anno He
JESU CHRISTI 1029.
giræ
JOANNIS XIX PAPE 6. CCCCXX ,
inchoato die
CONRADI II REG. 6. IMP. 3. 19. Januar.
fer. I.
ROMANI ARGYRI IMP. 2.
Num. I ad VI. Recitat Baronius Dedica I.
Aonem Ecclefiæ Aurelianenfis in memo- Translatio
S. Savinia
riam Sancti Aniani ejufdem civitatis quondam ni Archiep.
Epifcopi àRoberto Francorum Rege ædificatæ , Senonenfis.
quam fuse narrat Helgaldus in hujus Regis Vita.
Ejus loco hic referam Translationem corporis
Sancti Saviniani Senonenfis Archiepifcopi pri
mi , factam in Bafilica Vivi , Rege Roberto &
Conftantia Regina præfentibus cum Primoribus
Regni , in capfam auro gemmifque protectam
(ut hactenus vifitur) . Promiferat Regina , ut re
fert Odorannus Monachus in fuo Chronico , fi
in gratiam Regis redire poffet , fe fe exornatu
ram corpus Sancti Saviniani gemmis & auro ,
quod diu inclufum plumbo ab antiquis abfcon
ditum fuerat fub arvo. Et Regifuggèrens fua vo
ta , Deo auxiliante ad ea implenda paratum illum
invenit per omnia. Qui accerfiens Odorannum
ejufdem loci Monachum , qui ad hoc opus perfi
ciendum videbatur idoneus , commifit unà cum
Regina ejus fidei tantæ pietatis opus , inquit idem
Odorannus . Translatis à Leotherico Archiepi
fcopo Senonenfi facris offibus , ipfe Rex in pu
blica fupplicatione facra lipfana bajulavit cum
Regia domo : quod fingulare pietatis obfequium
quotannis recolentes myftæ Metropolitani , ea
pariter fuis humeris fubvehunt æmulo devotio
nis affectu per gyrum urbis in feſto Sancti Mar
ci Clero præfente , Magiftratibus & populo , ut
teftatur Mathoudus in Catalogo Archiepifco
porum Senonenfium , dum de Leotherico fermo
nem habet , qui hanc Translationem in Chroni
cis
 in Annales C. Baronii .
137
SEC. XI. cis MSS. Ecclefte Senonenfis hoc anno confi Concilio dixerit , & Sanctus Symeon anno tan- 3 ÆC. XI.
EGE

túm MXXVIII in Franciam venerit. An.C.1029.

An.C.1019 . gnari affirmat.
II. Ad num. VI & feqq. Lemovicis duo Conci Poppo Archiepifcopus Trevirenfis , fubdit IV.
Concilium 1 lia habita , in quibus Sancti Martialis illius ci Evervinus , gratia orationis Hierofolymam ve- Profectioro
ejus Hie
Lemovicen vitatis Epifcopi primi Apoftolatus confirmatus nit , buncquefamulum Dei eundo & redeundo fe- folymitana
fe.
eft. Primum rectè hoc anno à Baronio confi cum conviatorem habuit. Poft fuum reditum cum Poppone
gnatum ; fed fecundum perperam ab eo in an Poppo Symeoni facultatem conceffit in fua Archiep
Trevirenfi.
num MXXXIV dilatum ; cùm, ut infrà vi Diœcefi commorandi , & in quadam turri apud
furi fumus , certò conftet , illud ad annum Treviros , in feftivitate Sancti Andrea illum in
MXXXI pertinere . Prioris Synodi Acta non clufit , ubi reclufus ufque ad mortem vixit , ad
extant, fed ex parte recitantur in fecunda feffio annum nempe MXXXIV , quo obiit , ut infrà
ne pofterioris. Ejus etiam mentio in priori fef videbimus. Ex quibus perfpicuum fit, quæ fcri
fione ejufdem fecundi Concilii pag. 887. & bit Hugo Flaviniacenfis Abbas in fecunda par
feqq. ubi dicitur , Patres tranftuliffe tunc cor te Chronici Virdunenfis num. XXVI , poft
pus Sancti Martialis , ejufque Ecclefiam confe hæc verba ; quid apud Richardum Normania
craffe. Facta funt hæc, inquiunt Epifcopi, Domi Principem egerit ( ſc. Symeon ) ficut in armario
nica Refurrectionis die , in ipfa folemnitate inven Rotomagenfi continetur , licet libellus Vitæ ejus hoc
tionis corporis B. Stephani atque hujus fancti Tem fileat , paucis explicemus , hæc , inquam , literis
pli confecrationis , quod idem patronus primum in mandata fuiffe à quopiam Monacho monafterii
omni Gallia Deo dedicavit, dirutis , quæ in hoc lo SanctæTrinitatis de Monte prope Rotomagum,
co pridem gentilitas coluerat , fimulachris. Inven parum de rebus ad hunc Sanctum pertinenti
tio Sancti Stephani , quæ die tertia menfis Au bus edocto. Ibi enim dicitur , Richardum III
gufti celebratur , hoc anno incidit in Domini Normanniæ Principem Symeonem commen
cam , quæ fæpe ab Antiquis dominica Refurre daffe Viro nobiliffimo Gozelino nomine , eique
&ionis dies appellatur. In hac Synodo Jordanus plurimas largitum effe divitias , quas Symeon
Epifcopus Lemovicenfis , ut ibidem videre eft, ad fervos Dei montem Sina habitantes miferit,
dixit , ante hos annos de eadem re factam effe ac poftquam ibidem per biennium manfiffet ,
inquifitionem ; & cùm altercatio hæc ad aures Virdunum ad Richardum Abbatem veniffe.
Joannis Summi Pontificis perveniffet, eum Epi Quæ tamen pugnant cum iis , quæ de Symeone
ftolâ fuâ redarguiffe omnes , qui contradicunt Evervinus itineris ejus focius narrat ; cùm is af
Martialem effe Apoftolum , ubi loquitur Jorda firmet , Symeonem , cùm Rotomagum venit ,
nus de Conciliis Pictavienfi & Parifienfi , de comperiffe Richardum Ducem jam vivis excel
quibus fuo loco egimus , fignificatque , iis ha fiffe , & doluiffe , quòd locus Sinaï fruftratus
bitis Joannem Papam XIX eam Epiftolam fcri effet eleemofynis ab eo Principe illuc mitti fo
pfiffe , de qua infrà fermo erit. litis. Præterea verum quidem eft , Gozelinum
# III Baronius num. XIV refert teftimonium San Sancti Viri hortatu ædificaffe Monafterium San
Fleret S.
&i Symeonis Syracufani , & alterius viri Græci &æ Trinitatis in vicino monte Rotomagenfis
SymeonSyra
cufanus. nomine Cofma , qui dicuntur afferuiffe Martia urbis fed Monafterium illud à Gozelino Vice
lem apud Græcos haberi unum ex LXXII comite & Emmelina ejus uxore fundatum , Ro
Difcipulis. Sed teftimonium iftud non in priori, berto Richardi III fucceffore Normanniam
fed in pofteriori SynodoLemovicenfi prolatum, regente , ut patet ex Diplomate hujus Principis
ut in Tom. IX Concil . pag.878 . legere eft : An fundationem illam confirmantis , à Pomeraio
in Hiftoria Abbatiæ San& tæ Trinitatis pag. 72.
te hos plures annos quidam ex fratribus de mon
te Sinai in banc partem venerunt occiduam , Dei recitato . Celeberrimum fuit monafterium illud,
difponente nutu , moribus graves , doctrina ca appellatum monafterium Sandle Catharine in
tholicæ fidei profluentes , vità per omnia bonefti, monte , donec exeunte feculo XV prorfus folo
utriufque linguæ periti , &c. inquit in Synodo æquatum fuit. Mirum eft , Hugonem Flavi
quidam clericus Egolifmenfis . Poftulat hic lo niacenfem , qui fatetur fe Symeonis Vitam le
cus , ut quid egerit Sanctus Symeon Syracufa gille , non animadvertiffe , quæ præfato nume
nus , poftquam anno MXXVIII Antiochia ro narrat , fibi in plerifque adverfari.
in Belgium venit , ut fuprà narravimus , expo Wippo in Vita Conradi Salici , poftquam V.
namus. Evervinus feu Ebervinus Monachus, na gefta ab eo anno fuperiori retulit , ait : Anno Moritur
Bruno Epifc.
tione Germanus , & poftea Abbas Monafterii fequenti Imperator in Bajoaria Ratispona Pafcha
Auguftenfis.
Theologienfis feu Doleienfis in Archiepifcopa celebravit. Ibi Bruno Epifcopus Auguftenfis de
tu Trevirenfi fiti , qui in comitatu fuit Sancti functus eft , cujus corpus Imperatrix profecuta ,
Symeonis, quando Antiochiâ in Belgium venit, cum filio Henrico Rege ad Auguftam fedem fuam
ejus Vitam fcripfit , à Surio ad diem primum honorificè fepeliri fecerunt : nobilis enim valde fuit
menfis Junii recitatam. Ait itaque Evervinus ipfe Epifcopus Bruno. Nam dum effet frater Hen
Symeonem veniffe Rotomagum , ibique Richar rici Imperatoris , filius erat matertera Giſela Im
dum Comitem Normanniæ , hujus fcilicet no peratricis , foror verò ejufdem Epifcopi nupta Ste
minis III , mortuum comperiffe , ideoque ei phano Regi Ungarorum , caufa fuit Chriftianitatis,
in mentem veniffe , ut fuumpatrem chariffimum, primùm in gente Pannonica. Epifcopatum verò
Richardum fcilicet Abbatem , nofque fuos comites Auguftenfem Eberhardus fufcepit. Idem ad hunc
inviferet: quod & fecit. Per longum autem tem annum Hermannus Contractus in Auctiori
pus moratus eft nobifcum , inquit Evervinus , qui Chronico , & Chronographus Hildensheimen
per longum tempus nonnifi aliquot menfes in fis habent. Diftinguendus hic Brunus feu Bruno
telligere potuit , ficuti & Clericus Egolifmenfis ab altero ejufdem nominis Epifcopo etiam Au
in Concilio Lemovicenfi II per hæc verba , an guftenfi , qui cùm in Pruffia Chriftum annun
te hos plures annos , nonnifi tres aut quatuor ciare cepiffet , ab Infidelibus occifus eft , ut ſuo
annos defignavit ; cùmhæc anno MXXXI in loco diximus.
Tom. IV. M 3 ANNO
 138 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI.
An.C.1030 . Agarenos facilè fe victurum opinatus , & re be- SÆ C. XI.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6523 . ne gefta magnum & memorabile nomen confe- An.C.io3o.
cuturum .
Hifpan .
MLXVIII. O3 . D. D 5. P. 29. Mart. Indi&. 13 . IV.
Progreffus igitur in Syriam vallum communit.
Anno He Sed Arabes , homines audaces atque expediti in Gracis in
giræ JESU CHRISTI 1030. fauftafuit.
CCCCXXI, celeribus equis , & nudi , utraque valli parte col
inchoato die JOANNIS XIX PAPÆ 7. locatis infidiis : fi qui pabulatum aut aquatum
9. Januar.
fer. 6. CONRADI II REG . 7. IMP . 4. exibant , eos impeta facto cædebant aut capiebant,
Anno He qua re fiebat , ut & milites & equi præ fiti defice
gira ROMANI ARGYRI IMP. 3 . rent . Deinde incurfionibus illis magis affuefacti,
CCCCXXII ,
inchoato die & Romanos ignaviæ damnantes , fubitò ex monti
Num. Í ad V. Conradum Imp. hoc anno
29. Decemb. Acumexercitu in Hungariam intraffe , pro bus decurrere , & clamore Barbarico fublato , spe
fer. 3. ciest multitudinis ingerentes , quòd non denŝata
I. dunt Lambertus Schafnaburgenfis , Hermannus acie , fed laxata excurrerent , citraque ordine
m
Bellum Con- Contractus in utraque editione fui Chronici , ac vallum invaderent : omnem exercitum territum
radi Imp. Chronographus Hilden sheimenfis. Hæc verba in fugam verterunt , atque ipfe Imperator captus
adversùs S. Hermanni in fufiori Chronico : Conradus Imp. effet , à turbata cuftodia incuftoditus , relictus , nifi
Stephanum
Hungaria jamdudum inimicitiis cum Stephano Ungariorum quidam eum in equum fublatum adfugam cohorta
Regem. Rege conflatis Pannoniam petiit , & quantum flu tus effet, metu penè exanimatum. Romani igitur
minibus & paludibus non obftantibus poterat , Ra nullo ordine temere que fugieb ant : Barbari verò
bam devaftavit. Paulò pòft : Pax cum Stephano inexpectatâ fugâ ftupefacti , fugientes
non funt per
Rege Ungariorum redintegratur. Fufius ad hunc fecuti , fed vallum ingreffi , paucis illuftribus captis,
Chriſti annum rem narrat Wippo in Vita Con direptoque Imperatorio tabernaculo , variarum
radi Salici : Multa diffenfiones inter gentem Pan
nonicam & Bajoarios , culpâ tamen Bajoariorum opum & Regia magnificentia plenum , ceterifque
impedimentis in equos fuos impofitis , recefferunt.
facta funt : ita ut Stephanus Rex Ungarorum mul- Imperator verò ftudio militum fuorum Antiochiam
tas incurfiones & prædas in Regno Noricorum , perductus , atque inde propere Byzantium regreffus
ideft , Bajoariorum faceret : unde commotus Im- eft. Quæ hoc anno contigiffe , & Romanos
perator Chuonradus cum grandi exercitu fuper decima die Augufti , indictione decima tertia iter
Ungaros venit.
Antiochiam versus ingreffos , teftantur Curopa
II. Rex autem Stephanus minimè fufficiens adversùs lates & Cedrenus.
HenriciGer- Imperatorem, orationibus & jejuniis univerfo regno
Hoc anno cum Petrus Epifcopus Gerunden V.
mania Regis fuo indictis , præfidium domini tantummodoflagita fis acceffiffet ad Sedem Apoftolicam , & Joanni Pallium
operá fopi
tum. bat. Imperator tam munitum regnumfluviis & fil XIX Papæ dixiffet , liberaturum fe triginta EpifcopoGe
vis intrare non valens , multis tamen prædationi rundenfi
captivos , fi vel duodecim in anno vicibus fibi Ioanne PP.
bus , incendiis circa terminos regni injuriam fuam concederet ufum Pallii , Joannes vir redimendo- conceffum.
ulcifcens , reverfus eft : volens tempore opportuniori rum Chriftianorum à Saracenis in Hifpania
cæpta fua peragere. Sed filiusfuus Rex Henricus captorum cupidi flagran
ne s , ejus petitioni con
adhucpuerulus, Eigenberto Frifingenfi Epifcopo cre defcen
dit , eique poteftatem geftandi Pallii die
ditus , legatione Stephani Regis pacem rogantis ac bus duodecim illi affignatis conceffit. Docuit
cepta , unico confilio Principum regni , patre ne hoc nos Baluzius lib. 4. Marcæ Hifpanicæ , qui
fciente , gratiam conciliationis annuit juftè & poftea
in Appendice ejufdem Pontificis Epifto
fapienter agens , qui Regem injufte injuriatum , fam ad Petrum Epifcopum Gerundenfem datam
ultro petentem gratiam recepit in amicitiam.
de Privilegio Pallii , recitat , in cujus fine le
III. Ad num. V. Romanus Argyrus Imp. in expe gitur : Scriptum per manum Sergi Scrinar San
ii
Expeditio ditione hoc anno adversus Saracenos fufceptata Romana Ecclefiæ menfe Aprili , indictione ter
Romani Imp infelix fuit : Nam cùm Nicephoras , inquit Zo- tia decima , ideoque hoc Chrifti anno . Quod
adversùs
Saracenos. naras , & Joannes ( fcilicet Tzemifces ) Impe- quidem Privilegium perfonale fuit ; ait enim
ratores , multas urbes Phenicia & Syria Romano Pontifex : Zelo Dei , qui eos proprio fanguine re
rum imperio fubjeciffent ; Bafilius , quifecutus eft, demit , accenfi , petitioni tua condescendimus ,
Bulgaricis expeditionibus occupatus , eas firmandi Palliumque geftandum duodecim in anno vicibus
otium non habuit : necque tamen quoad is vixit , tibi folummodo conceffimus.
illa aufæ fueruntjugum fervitutis apertè excutere,
Ceterùm Conflantino rerum potito , & diffolutè im
perium adminiflrante ; Agareni tempus id exe
quendi , que animis agitarant , commodum effe ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6524. Anno Eræ
Hifpan.
rati : cafis præfidiis , urbes occupant. Chalepi verò 4. C. D 6. P. 11. April. Indi&
t. 14. MLXIX.
Princeps continentibus excurfionibus & populatio JESU CHRISTI 1031 . Anno He
nibus ipfam Antiochiam , aliafquefinitimas Syria gira
JOANNIS XIX PAPE 8 . CCCCXXIII ,
gentes Romanæ ditionis vexabat : à quo Dux An inchoatodie
tiochenus , Conftantino adhuc fuperftite , turpiter CONRADI II REG . 8. IMP . 5 . 19.Decemb.
victus , plerifque fuorum amiffis , vix effugerat: fer. 1.
ROMANI ARGYRI . IMP. 4.
cui Romanus fucceffore dato , ipfe quoque ad bel
lum ivit. Cùm autem in itinere Chalepita Legati
num . I. Anno millefimo vigefimo fepti- I.
AD Robertus Francorum Rex Henricum Henricus &
cum muneribus multis ei occurriffent , veniam
petentes , ac fervitutis renovationem & penfio Robertus ad
filium in confortium Regni adfcivit, quòd Hugo versus Ro
nem non folutorum tributorum , quæ impofterum filius natu majo anno antece
r denti obiiffet . Con- bertum pa
etiam citra'tergiverfationem , daturus effet , polli ftantia quidem Regina Roberto minori filio tremFranco
centes : quamvis multis illuftribus Ducibus ab ul rum
favebat , & magnam Procerum & Epifcoporum megem
teriore progreffu tanquam inutili deterrentibus , part
em ad fua ftudia adduxerat. Verùm vicit vent,
pacemque fuadentibus : tamen cæptis non delitit, tunc affect patris & ratio Regni ; quippe præ
us
terito
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. terito aut expulfo Henrico majore filio pericu
An.C.1031 . lum erat , ne magna inde exorirentur incom
moda. Quia verò Fulbertus Carnotenfis Epi
fcopus Regis animum in recta fententia retine
bat , infenfiffimam fenfit Conftantiam Regi
nam , ut ex multis Sancti hujus Præfulis literis
intelligimus. Hic tantùm Epiftolam XXIX,
quia breviffimam refero : Venerabili patri &
Coepifcopo fuo G. Fulbertus. Ad benedictionem
Henrici Regia prolis voto quidem rapior , fed ad
verfa me corporis valetudo retardat. Tentarem
tamen utcumque moderatis equitationibus eò per
venire , fi non abfterreret fævitia matris ejus ; cui
fatis creditur, cùm mala promittit : fidem facien
tibus multis & memorabilibus geftis ejus. Qua
difficultate prohibitus rogo veftram caritatem , die
lectiffime , ut vice mea fuadeatis domno Archie
pifcopo Remenfi , ceterifque Primoribus , ne qua
occafione differant benedictionem juvenis fupra
dicti. Spero enim illum Deo & bonis omnibus pla
citurum. Valete. Quæ Epiftola anno MXXVII,
quo Henricus coronatus data. Verùm poft eam
coronationem grave bellum domefticum firma
to inter fe fœdere adversùs patrem Henricum
Robertum fratres excitarunt, ut narrat Baronius
ex Glabro lib. 3. cap . 9. qui ait , illud hoc anno
confopitum ; nam Glaber fubdit, fratres paulif
per quieviffe , quia anno fequenti , menfe Julio ,
Robertus Rex diem claufit extremum. Verùm
cùm ea mors menfe Julio currentis anni accide
rit , ut infrà demonftrabo , finis hujus belli ci
vilis ad annum præcedentem retrahendum.
II. Ad num. II. Vitam San& ti Dominici Abbatis
Moritur S.
Dominicus juxta Soram, antiquum Italiæ oppidum ad Liris
Abbasjuxta fluvii ripam pofitum , fcripfit Albericus Diaco
Soram. nus , ut teftis eft Leo Oftienfis lib. 3. cap . 33. Is
Albericus cooptatus fuit in Collegium Cardina
lium ab Alexandro II & eam Vitam ex MS, Bi
bliothecæ Cafinenfis publicavit Bollandus ad
diem XXII Januarii , quo Sanctus Dominicus
Abbas colitur. Honorius III Papa monafterium
Soræ vicinum , cum alio à Soranis poft Domi
nici mortem conftructo , in loco Cajamari dicto
feptem millibus paffuum Sora diftante , de quo
fusè Baronius anno fuperiori num. XI & feqq .
Ciftercienfibus Monachis tradidit , qui utrum
que etiamnum tenent. Quæ caufa eft , inquit
Bollandus , cur habitu Ciftercienfium pingatur
Dominicus , quem conftat diu ante Ciftercien
fium reformationem vixiffe Cafinenfibus Bene
dicinorum inftitutis. Varia alia Coenobia in
Italia à fancto Dominico conftructa , ut tam ex
Alberico Cardinali , quàm ex Ludovico Jaco
billio , utroque in hujus San &
ti Vita memorat
idem Bollandus. Obiit autem vir fan&tus XI
Kalendas Februarii , anno ab Incarnat. Domini
MXXXI, bumatumque eft cadaver ejus in mo
nafterio , quod nunc ejufdem cognominatur voca
bulo , fito in Campania in vicinia Sorane civitatis,
inquit Albericus. De Sancto Dominico fusè Ba
ronius anno fuperiori.
III.
Ad num . III. Amer Chalepi Præfecti filius,
Fœdus Cale
ut refert Cedrenus pap. 729. indictione decima
picum &
Theodore quinta , menfe Septembri ad Imperatorem Roma
Monachatus. num multis cum donis venit fædus priftinum re
novari petens , & antiquum tributum fe perfolutu
rum promittens. Ad eam rem miffus Theophy
lactus , qui cum Calepenfibus focietatem com
pofuit. Ceterùm Zoe Augufta poft Exaltationem
Crucis, fororem fuam Theodoram rafam in Mo
nacharum ordinem redegit , caufata aliterfinem
139
infidiis & offenfis non poffe imponi. Hæc Cedrenus, SAC. XI .
An.C.1031 .
qui antea fcripferat , Conftantino Imp. filias tres
fuiffe , Eudociam natu maximam Monachatum
effe amplexam , minimam Theodoram à conju
gio Romani Imp. abhorruiffe , five ob propinqui
tatem , ut ferebatur , generis , five quod uxorem
ejus fciret adhuc vivere , & mediam Zoem appel
latam Romanum Argyrum ante patris mortem
maritum accepiffe. Acto poftea in ordinem Mi
chaele Calaphata , ut infrà videbimus , eadem
Theodora, cognomento Porphyrogenita, à plebe
revocata eft , & Augufta unà cum forore Zoe ap
pellata ; qua dignitate per tres menfes eft ufà,
donec rerum poteftas ad Conſtantinum Mono
machum Zoes conjugem devenit ; quo tamen
imperante Augufta titulum fervavit. Extincto
denique Monomacho , tota rurfum ad eam Im
perii recidit auctoritas , ideoque variantis in ſe
fortunæ fortem experta eft Theodora.
Quod narrat hic Baronius ex Cedreno & Cu- IV.
ropalate , Romanum nempe Argyrum cœpiffe in- Templum
Hierojoly
ftaurationem Templi Hierofolymitani , quod morum in
Azius Egyptius everterat , oftendit Templum ftaurari
Hierofolymitanum, non àCalipha Babylonienfi, cœptum.
ut anno MIX oftendimus , fed à Calipha Ægy
pti folo æquatum effe ; Cedrenum tamen perita
re in errore , qui Calipham illum Azium appel
lat ; licet ut ibidem vidimus , non ipfe , fed ejus
filius Hakemus Bimrilla in Chriftianos fævierit.
Michael Romani Argyri fucceffor Opus illud
abfolvit,
Anno quadringentefimo vicefimo fecundo ( nem V.
Obitus Ca
pe Hegira , feu Arabico ) obiit Cadirus Billa diri Billa
Chalipha Bagdadenfis , menfe Dulbiggia. Impera- Calipa
vit autem annos X LI, & aliquot menfes : quan
tum temporis nulli Chaliphæ ante eum contigit, in
quit Elmacinus lib. 3. Hift. Sarac. cap . 6, qui ait
poftea Caiimum Biamrillam filium in locum
ejus fubrogatum effe.
VI.
Anno nativitatis dominica MXXXI , indictione Olitus S.
XIV , à nativitate quoque ipfius patris ac Dei Willelmi
cultoris L X X, & ab adventu illius ad Gallias de Abbatis Di
Italia X LI , regnante Conrado Imperatore , in vionenfis.
Francia nihilominus Roberto Rege , die dominica
Circumcifionis venerabili , atque ejufdem Nativi
tatis octavo , VI feria , mane dum aurora fuper
venientis diei pelleret tenebras , è mundo tranfivit
Sanctus Willielmus Abbas Sancti Benigni in
urbe Divionenfi , inquit Rodulphus Glaber in
hujus Sancti Vita , cujus in fua Hiftoria lib . 4 .
cap. 4. meminit , à Bollando ad diem primuni
Januarii recitata. Italia oriundus erat Wilhel
mus , nobili profapia editus , quem D. Maiolus
Româ veniens fecum adduxit Cluniacum , ætate
juvenili florentem , qui non folùm jam Mona
chus erat , fed patrem etiam ad vitam monafti
cam induxerat. Eum præfecit primùm Maiolus
cœnobio Sancti Saturnini , & poftea monaſterio
Sancti Benigni Martyris , quod juxta Divionenſe
caftrum antiquitus veneratur , ubi divinum cul
tum, qui in eodem loco omninò defecerat , re
ftituit , & petente Richardo Normanniæ Duce
hujus nominis II , cœnobium Fiſcannenſe con
ftru &
tum à Richardo Primo reformavit. Rogatu
fratrum fuorum fructuarienfe cœnobium in rure
paterno à Pado fluvio paucis milliaribus diftans
conftruxit , illudque præfente Arduino Italiæ
Rege facrari juffit in honorem B. Mariæ , S. Be
nigni , & omnium Sanctorum . Erant tam mo
nafteria , quàm cœnobia atque cellulæ monachorum
circiter quadraginta , quæ illius patrocinio tutė
M 4 cunctorum
 140 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. cunctorum bonorum affluebant copiis ; Fratres verò
An.C.1031. in ipfis degentes procul dubio plus mille ducenti.
VII. Omni ftudio fatagebat è diverfis partibus ter
Congrega rarum colligere viros fervituti Chrifti idoneos.
tionem Clu
niacenfem Contigit illum aliquando cum viro per omnia defi
plurimam derabili , domno fcilicet Odilone , adhuc illo in Ca
propagavit. nonicali habitu degente , de vera animarum falute
1 habuifle colloquium , cœpitque illi attentiùs fua exemplo commiffum fibi divinitus populum à pote
dere , ut negotiis feculi abjectis fe totum Chrifto ftate diaboli liberat , non incongrue Apoftolus dici
daret , ficque illum ad religionem adduxit. Ipfe
met Odilo in libello de Actis Sancti Maioli de
fancto Willelmo ait : & ut pace fpiritualium ar
tificum in eadem fabrica ( nempe cœlefti ) labo
rantium dicam , unus præcipuè refulfit , qui nuper
rebus humanis exceffit , & qui plus nobis omnibus
laboravit , domnus videlicet Abba Willelmus , de
cujus clariffimis actibus & vita laudabili & mira
bili converfatione parvitas noftra non fufficit quod
fentit ad plenum referre. Baronius anno MXXXIII
num . XV hujus fancti Abbatis mortem narrat,
quia ejus tempore Vita laudata nondum è tene
bris emerferat.
Hoc anno obiit Robertus Francorum Rex , ut
anno MXXXIII demonftrabimus. Præterea
Concilia Bituricenfe & Lemovicenfe II celebrata,
ut anno MXXXIV videbimus.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6525.
Hifpan.
MLXX. 5. BA. D 7. P. 2. April. Indict . 15 .
Anno He
JESU CHRISTI 1032 .
giræ
CCCCXXIV ,
inchoato die JOANNIS XIX PAPÆ 9.
7. Decemb. CONRADI II REG . 9. IMP . 6.
fer. 5.
ROMANI ARGYRI IMP. 5.
I. Num . I ad IV. Poft Concilium Parifienfe
Iubet loan
anno congregatum ,
nes Papa, ut
3. Mal
S. Martialis Papa XIX fcripfit ad Jordanum Lemovicenfem
Apoftolus di- Epifcopum , ceterofque Galliarum Epifcopos
catur .
Epiftolam , quam Baronius num . I deperditam
effe exiftimabat. Nunc ea extat Tom. IX Con
cil. in qua de Sancti Martialis Apoftolatu Ponti
fex fcribit : Huic (nenipe Martiali ) modo qui
dam veftrorum , ut audivimus , detrahere praju
munt , quafi nihil fit ei commune cum Apoftolis ,
fed cum Confefforibus ; hi verò non loqui , fed infa
nire videntur: quia gravati fajcibus peccatorum,
in cælis judicare contendunt . Petrum denique no
ftrum , qui claves regni celorum commiffa funt ,
Confefforem dicimus , quia Chriftum confeflus eft,
dicens : Tu es Chriftus filius Dei vivi ; & Apofto
lum dicimus , quia ab ipfo domino ad prædicatio.
nem eft miffus : martyrem nominamus , quia præ.
dicando Chriftum , martyrio vitam finivit ; Prin.
·cipem Apoftolorum credimus , quia Apoftolos confti
tuit , ficut & Marcus baptifmate filius , & Mat
thiasforte electus , Lucas difcipulus Apoftoli Pauli,
Barnabas , & quamplures. An forte nolunt
bos recipi inter Apoftolos , eò quòd ab Apoftolis fint
electi & mifi: qui Martialem , eò quòd nonfit de
duodeno numero , Apoftolica dignitate nolunt cla
rum videri? Non putant alios Apoftolos , nifi il
los duodecim: & ubi eft quod dicit Apoftolus Pau
lus Philippenfibus ( cap. 2. )? " Neceffarium
" autem exiftimavi , Epaphroditum fratrem, coo
- Metropolyta
'peratorem, & commilitonem meum, veftrum
"autem Apoftolum , & miniftrum neceffitatis
22'meæ , mittere ad vos. Silam quoque Judam
ab Apoftolis Apojiolos nominatos invenimus . An
glorum enim Ecclefia ufque hactenus beatiffimum SEC. XI .
Gregorium , quem nos Confefforem dicimus , pro- An.C.1032 . -
prium ſuum Apoftolum nominat . Romani Ponti
fices , quia vice Apofloli funguntur , Apoftolici no
minantur. Cùm igitur Apoftoli nomen nonfit nu
meri , fed fuffragii ; quicumque revelante Deo ad
prædicandum mittitur , & fua pia exhortatione &
poteft , quia Apoftolus miffus dicitur. Subjungit
Pontifex , ut celebritas tanti Apoftoli in toto ter
rarum Orbe excelfius recolatur , ædificaffe fe &
dedicaffe in ejus honorem pulcherrimum altare
in Bafilica Sancti Petri , ubi quotidie ipfius Sančti
memoria devotiJimè veneratur.
Supponebant Patres utriufque Concilii Le II.
movicenfis Martialem unum effe è LXXII difci- S. Martialis
pulis , & Joannes XIX difertè afferit , eum pri-feculoprime
in Gallias
mo Ecclefiæ feculo vixiffe ; quæ antiqua Gallo- venit.
rum traditio fuit. Launoius tamen contendit,
eam traditionem ante annum nongentefimum
non prodiiffe , & ufque ad illud tempus veterem
invaluiffe , quà Martialis imperante Decio in
Gallias veniffe afferebatur ex Gregorio Turo
nenfi , anno fcilicet Chrifti CCL.
opinio , à qua ipfemet Gregorius aliquando dif
cedit , hoc & præcedentibus feculis paucos fe
&tatores habuit, & pauciores habuiffet , nifi ex
eunte fèculo octavo quidam Dionyfium Areopa
gitam cum Dionyfio Parifienfi perperam con
fudiffent.
Ad num. IV. Garibayus lib. 4. cap. 24. refert III.
ex antiquis Scripturis in Ecclefia Pampilonenfi SedesEpife.
afferva Sedem
tis,fe
Leiren ejus
monaf Epifc opaletam, quae jamdi Pamplona
u reddita.
in teriu m transla fuerat , erâ
MLXVI, feu anno Chrifti M XXVIII ( non
verò currenti , ut habet Baronius ex Mariana )
redditam fuiffe Ecclefiæ Pampilonenfi . Ante
cujus Metropolita Sedes Pampilonenfis pende
bat , civibus nudata fuerat , & poſt eandem
Aufcenfis Archiepifcopus Metropolitani munere
in univerfo Navarræ Regno functus eft. Verùm
cùm Joannes XXII Seculo XIV Sedem Cæfar
auguftanam in Metropolim evexit , eidem Pam
pilonenfem Ecclefiam fubdidit , cui etiamnum
paret. Sanctius Major Navarræ Rex die XXIX
menfis Septemb. anni Chrifti MXXIII folemne
Pampilona Concilium celebravit , in quo ma
gna diligentia adhibita , ut antiqui hujus Epifco
patûs limites detegerentur , ifque Pampilonem
transferretur. Cumque poftea Petri Aragonen
fium & Navarræ Regis liberalitate & Petri à
Roda Epifcopi , piis laboribus ac beneficentia
Ecclefia illa valdè dilatata fuiffet , Urbanus II ,
dum anno MXCVI in Galliis verfaretur , Bullá
in monafterio Sancti Pontii Tomerienfis appel
lati , die X XIV menfis Junii , indictione IV, Pon
tificatus ejus anno IX data , Petrum à Roda Epi
fcopum Pampilonenfem , ejufque Ecclefiam in
fuam protectionem fufcepit , & quæ Sanctii
Majoris tempore gefta fuerant , auctoritate Apo
ftolica confirmavit, uti exArchivisEcclefiæ Pam
pilonenfis Garibayus lib. 23. cap. 3. oftendit.
Is tamen lib. 4. laudato perperam fcripfit , IV.
huic Concilio Pampilonenfi Poncium prætenfum Archiepifco
Metropolitanum Ovetenfem præfuille; ut enim piAufcienfes
prodit Joannes Brizius Martinezius in Hiftoria Navarra
monafterii Sancti Joannis Pennatenfis lib.2 . cap.
22. Aymericus & Auftindus per hæc tempora
Epifcoporum Aragoniæ & Navarræ Metropo
litæ
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI. litæ agniti funt , & in Actis Conciliorum feu
An.C.1032. Conventuum in Leirenfi monafterio & Pampi
lonæ congregatorum Marecius Epifcopus Ara
goniæ primo loco , & Poncius Ovetenfis ultimo
nominatur. Quod fcitè obfervavit Brizius ; ne
que enim aut Navarrei , aut Aragonenfes , aut
Catalani Epifcopi Ovetenfem Archiep. pro Me
tropolita unquam habuêre. Diagus lib . 2. Hift.
Comitum Barcin. cap. 33. & feq. refert electio
nem Guadalli Domnucii in Epifcopum Barcino
nenfem , ad eam Sedem anno MXXIX eveci,
miraturque in hujus electionis Decreto à fe reci
tato legi eam factam effe , affentiente domno
Ottone venerabili prima fedis Aufcia Archiepi
fcopo , cùm anno MXXXVIII Guifredus Ar
chiep. Narbonenfis Ecclefiam Gerundenfem de
dicarit , cujus Confecrationis Acta refert Balu
zius in Appendice ad Marcam Hifpanicam pag.
1066. in qua Guifredus ait , eam Ecclefiam effe
fuæ Diœcefis. Sed inde tantùm inferri poteft Ca
talauniæ Epifcopos modò Metropolita Narbo
nenfi , modò Metropolitæ Aufcienfi paruiffe.
Coffartius Tom. IX Concil . pag. IIII refert
Concilium Jaccetanum in Regno Aragonia ha
bitum anno MLXIII , non verò anno MLX , ut
perperam ibidem habetur, cui præfuit Auftindus
Archiep. Auxitanus . Epifcopos verò Aragonia
Metropolitam Narbonenfem aliquando coluiffe
nullum occurrit exemplum. Apud San-Martha
nos in Archiep. Aufcienfibus Bernardus Archiep.
Aufcienfis circa annum CML Epifcopos in Hi
fpania inftituiffe dicitur , & apud Sandovalium
legitur, Sandio Aragoniæ Rege hujus nominis I,
qui Navarra etiam præerat , regnante , Petrum
Roda ad Epifcopatum Pampilonenfem promo
tum Regulam Sancti Auguftini in fuam Eccle
fiam Cathedralem introduxiffe , affentiente Ar
chiepifcopo Aufcienfi , idque contigiffe poft an
num MLXXXIII. Quare confuetudo , ut
Saracenis in Hifpania dominantibus Epifcopi
Navarræ & Aragoniæ Aufcienfi Metropolitæ
fubderentur , non folùm nunquam interrupta
fuit ; fed etiam cum utroque Regno incœpiffe
videtur. Sandovalius in Epifcoporum Pampilo
nenfium Catalogo refert Acta Conciliorum feu
Conventuum ad hanc translationem faciendam
Pampiloniæ & in Monafterio Leirenfi coacto ris enim ejus apud San&um Joannem Pinnaten
fem affervatis , conftat , eum anno antecedenti
rum , quæ apud ipfum legi poffunt.
V.
San&tius Major hujus nominis III celeberri adhuc in vivis fuiffe , annoque millefimo qua
Sanclius mus fuit inter Navarræ Reges, multafque victo
MajorSo dragefimo Ranimirum in Regnum Soprarbæ &
prarberias de Saracenis reportavit. In variis Diploma Ripacurciæ jam ei fucceffiffe. Quare tunc illud
Ripacurcia tis dicitur eum regnare in Caftella , in Aftoria , in
Rexprimus Alava , in Pampilona , in Aragone , in Suprarbe,
fuit.
in cuncta Gaſcunia ( ideft , Gaſconia) , in Leione
(ideft Legione ) , in Afturias. Hi varii tituli
Oihenartum in Notitia utriufque Vafconiæ , &
Moretum in Hiftoria Navarræ irretitos tenuêre,
quia non animadverterant , Sanctium Majorem
ditionum à fe non poffeffarum titulos fumfiffe,
quod probatu facile effet , fi inftitutum noftrum
id pateretur. Uterque tamen latè doctèque de
monftravit , Santium Majorem primum fuiffe,
qui Soprarba & Ripacurcia Regis nomen fumfe
rit , & Aragonenfium qui Suprarbarum Reges à
feculo octavo deducunt , finguntque Reges, qui
nunquam fuêre , fabulas refutavit. Dominicus
à Ripa Benedictinus eruditiffimus , natione Ara
gonenfis, in volumine Cæfarauguftæ ab aliquot
annis in fol. edito complura congeffit ad defen
fionem antiquitatis Regum fuorum , fusèque
Moretum refellit. Verùm hic in Differtatione
141
priori fuorum Annalium Navarræ Tomo anne- SEC. XI.
xa Reges omnes , qui in Ripacurfia & Suprarbe An.C.1032 .
ante Sanctium Majorem regnaffe perhibentur ,
commentitios effe , ita folide monftravit , ut lis
hæc dirempta cenferi debeat.
Baronius Sanctii Majoris mortem cum anno VI.
MXXXV rectè copulavit , licet Epitaphium Ejus obitus.
ejufdem Principis , cui innititur , recens fit. Vi
vebat adhuc era M L X X I Ioctavo Kal. O& tobris,
anno fcilicet Chrifti MXXXIV ; ut patet ex
Charta à Moreto lib.3 . cap.3 . recitata, fed illum
menfe Martio eræ MLXXIII jam vita fun
&um effe , docet Charta & Chartulario Sancti
t
Emiliani pag. 74. defcripta , in qua habetur ,
Garfiam Sanctii Majoris filium anno MXXXV
die II Kal. Aprilis jam regnaffe. Denique in
libro , quem Tumbum nigrum San& ti Jacobi vo
cant& in Annalibus Complutenfibus à Moreto
laudatis, Sanctii Majoris mors cum era MLXXIII,
cum anno fcilicet Chrifti M X X XV conjuncta
legitur. Uxorem duxerat Majorem Muniam Do
nam Sanctii Caftellæ Comitis filiam , Reginam
pietate inclytam , quæ erâ MCIV, anno fcilicet
Chrifti MLXVI teftamentum condidit , anno
que infequenti è feculo migravit. Aliqui Scri
ptores Hifpani aliam ei uxorem attribuunt , ex
qua Ramirum fufceperit. Ad hunc ex concubina
ortum effe , invicte probat Oihenartus loco lau
dato pag. 309. & feqq.
Sanctius Major morti proximus Ditiones inter VII.
filios fuos divifit. Garfias Sanclius major natu Tria Regna
inftituit.
patri in Regnum Navarræ fucceffit , cognomi
natus Nagerenfis , & quartus hujus nominis inter
Navarræ Reges. In trium aliorum filiorum gra
tiam totidem Regna erexit. Majorem partemCa
ftellæ Fernando feu ferdinando , Magno appella
to , dedit , qui ideo primus Caftellæ Rex dictus
eft. Antiquum Comitatum Aragoniæ Regni jure
ac prærogativa auxit , illudque Ramiro filio fuo
notho conceffit ; in gratiam verò Gonfalis feu
Gundifalvi Soprarbem & Ripacurciam Regio
titulo decoravit, ipfeque jam Soprarbæ & Ripa
curciæ fe Regem dixerat. Porrò Gundifalvus, ut
paffim Hiftorici Hifpani tradunt , à quodam
fervo fuo per proditionem occifus fuit , idque
anno Chrifti millefimo tricefimo nono ; ex lite
cum Regno Aragoniæ unitum fuit. De morte
trium aliorum San&tii Majoris filiorum fuis locis
agemus.
Rudulphus hujus nominis III Burgundiæ VIII.
Transjuranæ Rex hoc anno vitam cum morte MoriturRu
dolphus 111
commutavit , indeque Regnum illud per plures ultimusBur
annos bellis dilaceratum : Rudolphus Ignavus, in- gundia Rex.
quit Hermannus Contractus in fufiori Chroni
co , Burgundiæ Regulus obiit , & diadema ejus
regnique infignia Conrado Imp. per Seligerum al
lata junt , Imperatoreque ipfis diebus contra Mifi
conem Sclavorum , qui Boloni ( ideſt Poloni ) vo
cantur, Regem , exercitum ductante, Odo fororis !
ejufdem Rudolphi filius , Princeps Gallica Campa
nie, regnum Burgundiæ invafit , captis Nuenbug
& Murtena caftris , fua in eis præfidia pofuit. Ru
dolphus III nullos liberos reliquit , fed inter
alias filias Conradus ejus pater genuit Bertam
Odonis primi Campaniæ Comitis conjugem
quo ex matrimonio natus Odo II , qui Rudul
pho
 142 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. pho III demortuo Regnum ad fe pertinere con domum redierunt. Sarraceni à Ragufinis & Nice- SEC. XI.
An.C.1032 . tendebat. Alias forores tres habuit Rudolphus pboro Patricio Nauplii Præfecto , Caranteni filio An.C.1032.
III , Giſelam fcilicet San &i Henrici Imperatoris malè funt multati , prælio victi : & majorem na
1
matrem ; Gerbergam nuptam Hermanno Sueviæ vium partem cùm amififfent , domum redeuntes
Duci , & matrem Giſela Conradi Salici uxoris ; naufragio in Siculo mari perierunt. Hoc ipfo anno
& Mathildem.
famesfimul ac peftis Cappadociam , Armeniam , &
IX. Wippo utrumque bellum ab Hermanno Honoriadam ita afflixerunt , ut incolæ patriis re
Otto Cam- Contracto memoratum,hoc anno fufiùs narrat ; litis , alias fibi quærerent fedes. Quibus Impera
pania Dux
Burgundiam quod cùm ad majorem eorum , quæ fequenti tor à Mefanactis in Urbem rediens cùm occurreret,
invadit. bus annis in medium afferemus intelligentiam, neque ignoraret migrationis caufam , coegit eos
neceffarium fit , illud ex eodem Wippone refe domum redire , pecuniâ , & aliis ad vitam necef
ram : Anno dom. MXXXII Rudolphus Rex Bur fariis rebus eos confolatus. Sed & Michaelus An
gundiæ , avunculus Gifele Imperatricis obiit in cyra tunc Epifcopus officium fecit , nihil eorum
pace , cujus regnum Comes Odo Francigena , filius omittens , quæ ad remedium faciendumfamis , pe
fororisfuæ invafit , & quadam caftra munitiſſima, ftilentiæque malis pertinerent. Die Augufti XIII ,
five civitates , feu dolojeu bello ceperat ( loco , ce qui fuit dominicus ( ideoque hoc Chriſti anno )
pit , fecundùm horum temporum loquendi mo horâprimâ noctis, anno mundi 65 40. (juxta com
dum ) : nec fe Regem aufus eftfacere , nec tamen putum Conftantinopolitanum ) magnusfuit ter
regnum voluit dimittere. Referebat quidam illum ræ motus : & Imperator Urbem ingreffus , nomine
dixiffe fæpe , quod nunquam Rexfieri , fed tamen fua prioris uxoris Helena recens mortua magnam
femper magifter effe Regis vellet. Eo modo magnam elargitus eft pecuniam .
partem Burgundiæ diftraxit , licet regnum Bur
gundia Cunrado imperatori & filio ejus Henrico
Regi , à Rudolpho Rege , poftquam ipfe fuperftes ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6526. Anno Eræ
non effet , perjusjurandum jam dudum confirma Hifpan .
6. G. D 8. P. 22. April . Indic. 1. MLXXI.
tum effet.
Anno He
X. Sed dum Odo Comes hæc in Burgundia faceret, JESU CHRISTI 1033 .
Conradus giræ
Cunradus Imp. in Sclavonia cum armis fuerat. BENEDICTI IX PAPE I. CCCCXXV ,
Imp. Mifico inchoato die
nem Polonia Quid ibi ageret , vel qualiter poftea Odonem repu CONRADI II REG. 1O. IMP. 7. 26.Novemb
Regem do liffet de Burgundia , confequenter dicam ( nempe fer. 2.
mat ROMANI ARGYRI IMP. 6.
anno fequenti ) . Supradictus Bolislaus Dux Bola
norum mortuus (anno nempe MXXV) , reliquit
I.
duos filios, Mificonem & Ottonem. Mifico dum AD num. I. Glaber lib . 4. cap.8 . narratSaxo-
vicinas , Pa Chriftiani
fratrem Ottonem perfequeretur , expulerat ganos Leuticos Saxonia à
eum in Ruffiam. Dum ibi aliquantum tempus mife num Provincias crudeliter devaſtaffe , & Conra- Paganis
rabiliter viveret , cæpit rogare gratiam Imp. Cun dum Imp. in eos irruentem eofdem compefcuiffe affli.
radi , ut ipfo imperante & juvante reftitueretur ac contrivifle. Sed cùm Glaber indicet hoc bel
patriæfuæ. Quod dum Imperatorfacere vellet, de lum anno fequenti inchoatum effe , & Wippo
crevit , ut ipfe cum copiis ex una parte , ex altera & Hermannus Contractus in fufiori Chronico
frater Otto Mificonem aggrederentur. Hunc impe uterque hujus temporis Scriptor hanc cladem in
tam Mifico ferre non valens , fugit in Bohemiam annum MXXXIV conferant , eifque alii
ad Udalricum Ducem , cui tunc temporis Impera fuffragentur , de ea ibidem agemus.
tor iratusfuerat. Sed ille , utfic placaret Impera Dicit fecundò ibidem Glaber, Conradum Imp. II.
torem, voluitfibi reddere Mificonem : quod pactum de illa victoria confidentiam accipientem , Ro- Conradus
fceleratum renuit Cæfar , dicens , fe nolle inimi mam progreffum effe , & univerfas rebelliones Imp, Bur
gundia Rex
cam emere ab inimico. Otto reftitutus patria, & protriviffe. Sed quia Conradus Imp. ante annum coronatur.
Dux factus à Cæfare , dum poft aliquod tempus MXXXVI ad compefcendos rebelles fe fe in
minus cautè ageret , à quodam familiari fuo clam Italiam non contulit, ut eo anno monftrabimus,
interfectus eft. Tunc Mifico omnibus modis que illis ad fuos annos remiffis , quæ Conradus hoc
rebat gratiam Imperatricis Gifela & reliquorum anno geffit , hic referemus : Anno domini
Principum , ut mereretur redire ad gratiam Im MXXXIII , inquit Wippo , Imperator Con
peratoris. Cafar mifericordiû motus dedit fibi ve radus cum filio fuo Rege Henrico Natalem domini 3
niam , & divifa provincia Bolanorum in tres par in Argentina civitate celebravit. Inde collecto
tes , Mificonem fecit Tetrarcham : reliquas duas exercitu per Solodorum Burgundiam intravit , &
duobus aliis commendavit : fic imminuta poteftate veniens ad Paterniacum monafterium in Purifica
minor facta eft temeritas. Defuncto Mificone Ca tione Santa Maria , à majoribus & minoribus
fimirus filius ejus ( vulgò Monachus cognomi regni , ad regendam Burgundiam electus eft: &
natus ) fideliter ſerviebat buc ufque Imperatoribus in ipfa die pro Rege coronatus eft : deinde quædam
noftris. Quæ uno tenore Wippo recitat , quia caftella , que Odo ( Campaniæ Dux ) invaferat,
Mifico Polonorum Rex nonnifi poft biennium obfedit , fed propter nimiam afperitatem hyemis ,
è vivis exceffit , ut fuo loco dicetur. quæ tuncfuerat , valde impediebatur. Paulò pòſt :
XI. Julii menfis & XVIII die , inquit Cedrenus, Imperator reverfus ad Turcicum caftrum pervenit:
Gefta in
Oriente. que fuit feptimana fexta ( ideoque hoc Chrifti ibi plures Burgundionum, Regina Burgundiæ , jam
anno ) horû noctis fecundâ , ftella trajecit à meridie vidua ( nempe Ermengarde ) & Comes Huper
verfus Septentrionem , quæ terram totam fulgore tus , & alii , qui propter infidias Odonis in Bur
illuftraret. Pauloque poft trifles nuncii de rebus Ro gundia ad Imperatorem venire nequiverunt , per
manis allati funt , Arabes in Mefopotamiam ufque Italiam pergentes , occurrebant fibi : & effecti fui, 4.
ad Melitenam graffari , Patzinacas ftro tranf fide promiffa per facramentum fibi & filiofuo Hen
miffo Myfiam infeftare , Sarracenos graffationi rico Regi , mirificè donati redierunt. Ejufdem anni
bus & incendiis ora Illyrici vexanda ufque ad æftate Imperator , cum exercitu fuo fuper Odonem
Corcyram perrexiffe . Ac reliqui fanè hofles illafi Comitem (voces Comitis & Ducis promifcuè ab
hujus
 . in Annales C. Baronii.
143
SAC. XI. hujus temporis Hiftoricis ufurpantur, ) in Gallias NE IX. BENEDICTI PAPE DECIMO , REGISQUE SÆC. XI
An.C.1033 . Francorum venit , dicens , fi Odo in Burgundia res TERTII HENRICI CONRADI REGIS FILII IV. XV. An.C.1033 .
alienas injuftè quæreret , de fuo proprio , juvante KAL. DECEMBRIS, FERIA QUARTA . Quare cùm
deo , aliquid perdere deberet. Tunc in regno Hen die decima feptima menfis Novembris anni
rici Regis Francorum , in prædiis tamen & benefi Chrifti M XLII Benedictus IX Pontificatûs an
ciis Odonis tantas devaftationes & incendia fecit num X numerarit, currenti ante diem illum Pon
Imperator, ut ipfe Odo neceffitate compulfus , bu. tifex Romanus confecratus fuerat. An verò co
militer veniens , quæreret veniam , promittens ram Legatis Cæfareis Benedictus hoc anno con
Burgundiam dimittere , & fecundùm juffionem il fecratus fuerit , nullus Antiquorum memoriæ
lius fibifatisfacere. Sic Imperator cum fuo honore, prodidit.
• VI.
Odonis damno reverfus eft. Idem paucioribus Quam deplorandus ftatus Ecclefia in Italia
verbis Marianus Scotus & Chronographus Hil hoc tempore fuerit , docet Victor III Papa , Simonia in
Italia graf
.
densheimenfis habent , & fufius Hepidannus. qui hoc tempore vivebat, in lib . 3. Dialogorum : fatur.
Quare Imperator hoc anno , neque in Saxonia Dum negligentia Sacerdotum , inquit , Italia à
bellum geffit , neque in Italiam profectus eft. recto Religionis tramite paulatim devians labe
III. Ad num . II. Refert Baronius ex Glabro lib. factaretur , in tantum mala confuetudo adolevit ,
Eclypfis So 4. cap. 9. fignum terribile , quod in Sole appa ut facræ legis auctoritate pofipofita , divina huma
Larus vario
rum malo ruit : Anno eodem , die dominica , Paffionis mille naque omnia mifcerentur : adeo ut populus eletro
rum pra- fimo , die 111 Kalendarum Juliarum , VI feriâ, nem , & Sacerdotes confecrationem , donumque
nuncia.
Luna XXVIII facta est eclypfis feu deliquium fancti Spiritus , quod gratis accipere , & dare di
Solis ab bora ejufdem diei fexta ufque in octavam, vina auctoritate hatutum fuerat , data acceptaque
nimium terribilis , &c. Quoniam illud intuentes per manus pecunia duct, avariti venderent : ita
intelligebant portendere quiddam fore fuperventu vix aliquanti invenirentur , qui non bujus Simo
ra cladis humano generi trifle. Nam eadem die, niaca peis contagione fedati , mundi coram Deo
Natale videlicet Apoftolorum , in Ecclefia B. Petri præcepta Dominic obfervantes exifierent. Itaque
quidam de Principibus Romanorum confpirantes cum vulgus Clericorum per viam effranatæ licen
in Papam Romanum , cupientes illum interimere. tie nemine prohibente grideretur , cæperunt ipfi
Sed minimè valentes , à Sede tamen propria expu Presbyteri , ac Diacones ( qui tradita fibi Sacra
lerunt. Sed, utpræmifimus, tam pro hac re, quàm menta Dominica mundo corde , cafoque corpore
pro aliis infolenter patratis , Imperator illuc profi tractare debebant ) laicorum more uxores ducere ,
cifcens proprie fedi reftituit. Hujus Eclypfis me fufceptofque filios hæredes teflamento relinquere.
minere Marianus Scotus , Chronographus Hil Nonnulli etiam Epifcoporum verecundia omni con
densheimenfis , aliique , & Calvifius inOpere temptâ , cum uxoribus domo fimul in una habitare.
Chronologico eam currenti anno vifam , ex re Et hæc peffima & execranda confuetudo intra Ur
gulis Aftronomicis demonftrat. Verùm Conra bem maxime pullulabat , unde olim Religionis nor
dum hoc annoin Italiam profectum effe , & Ro ma ab ipfo Apoftolo Petro , ejufque fuccefforibus
manum Pontificem , Joannem nempe XIX , in ubique diffufa procefferat.
Sedem reftituiffe , non dicit Glaber, licet ei hoc Igitur dum per aliquot annos nonnulli folo no VII.
Baronius , Papebrocius in Conatu Chronico mine Pontificum Cathedram obtinerent, Benedictus Benedictus
IX Simonia
Hift. aliique paffim affingant > ut anno quidam nomine , non tamen opere , cujufdam Al cus & pra
MXXXVIII oftendemus . berici Confulis filius ( Magi potius Simonis , quàm vv moribus
IV. A num. III ad IX. Joannem XIX hoc anno Simonis Petri veftigia fectatus ) non parva à patre imbutus. 1
Moritur
Ioannes XIX extremum diem claufiffe , Hermannus Contra in populum profligatâ pecuniâ , fummumfibi Sacer
PP. &us in utraque editione fui Chronici & Sigeber dotium vendicavit : cujus quidem poft adeptum
tus tradidere , idque indicat Sedis ejus duratio ; Sacerdotium vita quàm turpis, qvàm fæda , quàm
in plerifque enim Catalogis anni novem & dies que execranda extiterit , horrefco referre , eo potius
novem ei tribuuntur, nifi quod in quibufdam li qualiter omnipotens Deus in faciem Ecclefiæ fit
.brariorum errore loco , dierum IX, habentur, dignatus refpicere, exordia enarrare. Quæ poftea
menjes IX. Quare cùm anno MXXIV Ponti narrat Victor III , annis , quibus Roma Bene
ficatum fufceperit ante menfem Octobrem, cur dictus expulfus fuit , verbatim referemus. Baro
renti anno, vivere defiit. Roma, inquit Herman nius num . IV refellit Heterodoxos , qui inde
nus Contractus in auctiori Chronico , defuncto fumunt occafionem in Ecclefiam Romanam in
Joanne Benedictus 11X ( hunc ordine VIII po furgendi & fagittas venenatas in eain immitten
nit , quia Benedi &um V ab Ottone M. depofi di. Tum. num. VII oftendit, Benedictum IX in
tum non numerat ) , qui & Theophylactus Papa toto Chriftiano orbe habitum fuiffe Pontificem
CXLIX ordinatus, licet indignis tanto ordini mori Romanum, ipfumque munera Pontificalia exer
bus & factis , fedit annis plus XII. Glaber verò cuiffe ; quod confirmari poteft ex canonizatione
lib. 4. cap. 5. Univerfalis Papa Romanus , nepos fancti Simeonis Syracufani , cujus mox memini
fc. duorum , Benedicti atque Joannis , qui ei præ mus , & ex Concilio Romano , quod Tom . IX
cefferant, puer fermè decennis , intercedente the Concil.pag. 1250. recitatur. Actum in eo de mo
faurorum pecuniâ electus extitit à Romanis. nafterio fancti Petri foris murum civitatis Peru
V. Benedictum IX die nona Decembris ordina finæ fito , aliifque duobus, quæ Andreas Epifco
Benedictus
1X ante tum fuiffe , arbitratur Papebrocius in Conatu pus Perufinus in Benedictum IX , qui primum
diem XVII Chronico - Hift. fed ex monumentis Ecclefiæ monafterium confecraverat , tranftulit. Poftea
Novemb. Trevirenfis Brouverus lib. XI Annal. Trevir. enim idem Epifcopus , fejactando , atque injuriam
Papa
natus.ordi- refert confecrationemEcclefiæ ejufdem civitatis faciendo in quodam Archipresbytero Santi Con
præfente Legato à Benedicto IX , poftquam Si ftantii , fupradicti monafterii Sancti Petri , opendis
meonemSyracufanum in Sanctorum numerum re fe caufare monafterium , atque adjuum jus intro
tulit , miffo factam , & hanc Infcriptionem tunc mittere , ideft illud repetere. Quare Bonizo Ab
pofitam , quæ opinionem illam evertit . ANNO bas hac de re queftus eft apud Benedi&um IX ,
DOMINICE INCARNATIONIS MXLII . INDICTIO qui Synodale Concilium congregavit , in quo
præfatus
 144 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. præfatus Epifcopus dicit fe nulla ratione mo
An.C.1033 . nafterium illud repetere , atque iterum refutavit
coram domno Benedicto Papa , ideft dimifit , &
tionem tranfmifit , ut variis
in Pontificis jurifdi&
exemplis Ducangius in Gloffario oftendit. Ad
fuère huic Concilio complures Epifcopi , Abba
tes , Diaconi , & alii diverforum ordinum. Hoc
factum eft in præfentia fupradicti Benedicti Papa ,
temporibus domini Chounradi Imperatoris , IV
Nonas Novembris per indictionem quintam , à Kas
lendis Septemb. ut mos in Italia ferebat , in
choatam , ideoque anno MXXXVI , non verò
infequenti , ut perperàm in citato Tomo Con
cil. annotatur .
VIII. A num. IX ad XV. Non folùm Baronius
Obitus Roberti Francorum Regis mortem cum hoc an
Roberti
Francorum no copulat ; fed etiam Calvifius, Bucherius, Pe
Regis. tavius , aliique Viri doctiffimi. At in Chronicis
Sancti Petri Vivi , Sancti Medardi , Sancti Dio
nyſii, Odoranni, aliifque quibufdam, hæc mors
cum anno millefimo tricefimo primo conjungi
tur , & id tribus teftimoniis ex Chartis Henrici
filii ac fuccefforis erutis certum effe oftendit Ba
luzius lib. 4. Marcæ Hifp. ad annum MXXXI.
Primum extat in Actis confecrationis Ecclefiæ
Rivipullenfis in Catalaunia pofitæ , in cujus
fronte legitur : Anno ab Incarnat. domini nofiri
J. C. MXXXII , erâ millefimá LXX , indictio
ne XV, XVIII Kalendarum Februariarum anno
primo , quopoft deceffum venerabilis memoria Rod
berti Regis Francorum fufcepit regni gubernacula
filius ejus Henricus. Robertum autem XIII Kal.
Augufti , feu die XX menfis Julii demortuum,
teftatur Helgaldus in ejus Vita. Secundum
fumitur ex veteri Charta monafterii fancti Cu
cupathis in pago Vallenfi , in cujus calce fcri
ptum eft : Lata funt he conditiones quarto Kal.
Julii anno primo Henrici Regis & dominica Incar
nat. trigefimo fecundo poft millefimam. Tertium
deducitur ex teftamento Guifredi Comitis Seri
taniæ , fcripto erâ LXXIII poft millefimam , an
no trabeationis domini noftri Jefu Chrifti XXXV
poft millefimum , indictione IV , VI Idus Novem
bris , anno quinto regnante Henrico Rege Franci
geno. Mitto varia hujufmodi teftimonia à viris
Eruditis in medium allata , quia hæc certò evin
cunt Henrici Regis initia in diem XX menfis
Julii anni M XXXI incidere. Verum quidem
eft , extare Chartas aliquas iftis contrarias ; fed
quemadmodum plures Ottonis M. in numeris
corruptas effe fuprà oftendimus , ita ut ex iis Re
gni ejus Germanici initium malè cum anno
CMXXXVI videatur affixum ; fic non defunt
Henrici Regis Diplomata à Librariis in numeris
depravata. Legenda Differtatio Egidii Laccari
de morte Roberti Francorum Regis .
1X.
Primum fundamentum Baronii fuit Helgaldi
Ad annum Auctoris coævi in piiffimi hujus Regis Vita
re
MXXXI teftimonium : Quo ad Deum , inquit , tranfiit
trahendus.
anno , qui eft Incarnationis millefimus tricefimus
fecundus. Poft aliquot paginas : Antefuumfan
&iffimum obitum , qui tertio decimo Kalendis Au
gufti extitit , die paffionis Apoftolorum SS. Petri
Pauli , Sol ad fimilitudinem quarta Luna fub
tractis radiisfufcatus , apparuit in toto mundo, &c.
quid autem portenderit , in proximo patuit ; cùm
nilnobis miferius aluit , quàm de ſua morte dolo
rem intolerabilem reliquerit. Sed Helgaldus Au
or indiligens ex ipfomet corrigendus. Nam
paulò pòft fubdit : Obdormivit autem in domino
X111 Kal)Augufti , lucefcente aurora diei tertia
fabbati, ideft die Martis, quæ dies anno MXXXI, SEC. XL.
An.C. 1033.
non verò anno M XXXII , aut MXXXIII in
XIII Kal . Augufti , feu diem X X Julii incidit.
Adhæc Eclypfim illam non anno MXXXII , fed
anno MXXXIII contigiffe , certum & indu
bitatum. Denique illa non mortem Roberti Re
gis , fed quæ poft eam fuère calamitates , præ
nunciavit. Secundum Baronii fundamentum ex
Glabro lib . 4. cap. 4. petitum : Imminente anno
incarnati Chrifti millefimo tricefimo tertio , qui eft
à Paffione ejufdem Salvatoris millefimus , obière
viri in orbe Romano famoſiſſimi , facræque religio
nis figniferi , Benedictus fcilicet Papa univerfalis
( qui anno MXXIV vitâ functus eft ) ac Rex
Francorum Robertus (anno M XXXI ) . Fulber
tus quoque Carnoti Prafulum incomparabilis , vir
fapientiſſimus ( quiè vivis exceffit an.MXXVIII),
necnon prænominatus pater Monachorum , funda
torque cœnobiorum eximius Willelmus , Divio
nenfis Abbas , cujus mortem ipfemet Glaber in
ejus Vita anno MXXXI affigit . Glaber itaque,
ut rectè eum exponit Chiffletius in Probationi
bus ad Hiftoriam Trenorcienfem pag. 299. hor
rendam illam famis ac luis triennio , ac præfer
tim hoc anno graffatam cladem defcripturus ,
ejus veluti prognoftica , magnorum aliquot vi
rorum mortes totis ante decem annis obitas
commemorat. Subjungit enim : Sequenti itaque
tempore ( fcilicet poft niortés memoratas , qua
rum ultima fuit Roberti Regis , anno MXXXI
die XX Julii defuncti ) cæpit in univerfo Orbe
terrarumfames convalefcere , ac interitus penè uni
verfi generis imminere. Poftea toto illo capite
calamitates tam à fame quàm à peftilentia enatas
fufiffimè defcribit , quia ejufdem capitis initio
utramque intendebat , tanquam à mortibus illis
prænunciatas. Quoad Eclypfim, Glaber eam ad
mortem Roberti non refert, fed ad alia mala, ut
legenti ejus verba patebit.
Glaber lib. 3. cap. 9. Roberti Regis morte X.
memorata , ait : fequenti anno ( fc. MXXXII ) Robertus
Roberti
eodem menje ( nempe Julio ) atque in eodem ca Regis filius
ftro , quo Rex obierat , & ipfa ( nempe Conftan- fit Dux
tia Roberti Regis uxor ) obiit. Henricus nempe Burgundia,
Rex ( Francorum ) paternis rebus potitus , ger
manum fuum Robertum conftituit Burgundiæ Du
cem. Eft is primæ Stirpis Ducum Burgundiæ
caput, vixitque ufque ad annum MLXXV , ut
habet Chron. S. Benigni, in quo ad eum annum
legitur : Obiit Robertus Dux Burgundia. Succef
fit Hugo Henrici filii ejus filius.
Ad num. XV. San& tus Willelmus Divionen- XI.
fis Abbas anno MXXXI ad Cælos evolavit, Obitus S.
Willelmi
ut eodem anno num. V I & feq . legere eſt . Abbatis
Cedrenus pag. 730. narrat quæ anno mundi Divion.
fecundùm Conftantinopolitanos 6540. menfe XIL
Chriftiano
Augufto fuperioris Chrifti anni finito accidère, rum victo
& poftea ait , per idem tempus Afros Saracenos ria de Sara
cum mille navibus , & innumeris claffiariis in- ceni .
fulas , orafque maritimas multas infeſtaffe ; ſed
cum eorum parte congreffum prælio , Impera
toris Ducem eos fudiffe , ac quingentos in com
pedibus ad eundem mififfe. Præterea Edeffa à
Græcis capta. Narrat etiam Glaber lib.4. cap.7.
per hæc tempora magnum inter Chriftianos &
Saracenos in Africæ partibus prælium habitum
fuiffe : Inito pugnæ certamine , inquit , diu mul
tumque congreffum eft. Chriftiani tamen omninò
inlaf victores apparebant. Ad ultimum quoque
tantus horroris tremor iuvafit Sarracenorum exer
citum , ut veluti pugna obliti , fugam arripere ten
1 १
tantes,
& in Annales C. Baronii.
SEC. XI . tantes , quamvis nequicquam , propriis irretiti
Aª.C.1034.jaculis , imo virtute Dei ftupentes beferunt. Chri
fianorum verò quantus erat cuneus divino fortifi
catus auxilio , tanta eofdem cæde proftravit , ut
ex innumerabili multitudine illorum vix pauci
evaderent. Motget nempe Princeps illorum , qui
quafi Moyfes ita confuse nominatur , illo prælio
dicitur defuiffe. Collectifque poliis , confecerunt
ex eifdem plurima argenti talentorum pondera,
memores voti quod Deo poponderant. Eft namque funt Galliarum Præfules bella privata , cædes &
mos Sarracenorum ad prælia euntium , ut fe fe deprædationes extinguere , & cùm non potuif
phaleris argenti vel auri plurimum perornent. fent , anno MXLI aliquot dierum inducias
Quod tunc etiam devotioni noftrorum præftitit ftatis temporibus recurrentes inftituerunt , quas
1
augmentum , qui protinus miferunt quidquid exin quatuor pofteaConciliaGeneralia confirmarunt;
de provenit , ut voverant , ad Clunienfe Mona quod cùm non animadvertiffet Baronius num.
flerium , cui Sanctus Odilo præerat. V & VI Gallicanos Præfules reprehendit , qui
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6527.
Hifpan.
MLXXII. O7. F. D9. P. 14. April. India. 2.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1034
CCCCXXVI, BENEDICTI IX PAPE 2.
inchoato die
16.Novemb. CONRADI II REG. 11. IMP. 8.
fer. 7.
MICHAELIS PAPHLAGONIS IMP. I.
I. Num. 1. ad VIII. Glaber lib. 4. cap.
VariaCon
Afcribit anno à Paffione Domini milefimo
cilia in Gal
liiscoatta. memorata cladis penurias fubfequente , cœpiffe
Concilia celebrari in Aquitaniæ partibus , dein
per Arelatenfem provinciam atque Lugdunen
fem indictum effe , qualiter certis in locis à Pra
fulibus Magnatifque totius patria de reformanda
pace & facræ fidei inftitutione celebrarentur Con
cilia. Quæ Baronius rectè ad hunc annum re
fert, qui juxta Glabrum millefimus primus eft
à Paffione; annum enim à Paffione dominijux
ta Glabrum , Epocha Incarnationis annis trigin
ta tribus antecedit. Coffartius Tom. IX Con
cil. pag. 913. in Nota ad ifta Concilia diverfis
locis habita , ea refert ad annum MXXXI ,
aitque deceptum Glabrum , qui fcripfit ea anno
MXXXIII congregata ; eoque anno quo Ro
bertus Rex Francorum mortuus eft ; cùm tamen
hic anno MXXXI demortuus fit. Verùm non
dicit Glaber ea anno quo Robertas è vivis ex
ceffit, coacta, neque Robertum anno MXXXIII
vitam cum morte commutaffe, fed tantùm Ro
berti & aliorum quorundam illuftrium viro
rum obitus famem & penuriampræceffiffe , uti
anno fuperiori num. IX expofuimus. Ea ita
que Concilia in diverfis Galliarum partibus hoc
anno celebrata , ut Epifcopi populum excita
rent ad divinam agnofcendam beneficentiam,
utque eum recentis calamitatis memoriâ deter
rerent à criminibus , præfertimque à privatis
inter fe bellis , cædibus , & facrarum rerum di
reptionibus. Hæctot Conciliorum occafio fuit,
ut idem Coffartius fufiùs oftendit. Plenam qui
dem perfectamque pacem his in Conciliis Epi
fcopi optaffent; fed cùm hoc non procederet,
conati funt anno MXLI, faltem inducias ob
tinere , certis præfcriptis in hebdomade diebus,
quibus ab inferenda cuiquam injuria prorsus
abftineretur. Id eft quod tunc Treuga Domini
vocabatur , ut eo anno videbimus.
II. Baronius , qui diverfa hæc Galliarum Conci
Ob bellapri-
vata, Lia fuo anno reddidit, num . VI perperam fcri
frequentes bit quod in illis de pace fervanda ftatutum fuit ,
cades. rursus poit decennium decretum fuiffe. Non
Tom. IV. ) N
145
enim poft decennium, fed poft feptennium, an- SEC. XI.
no nempe MXLI tentarunt iterum Epiſcopi Aª.C.1034=
pacem & juftitiam inter privatos ftatuere , ut eo
anno , ad quem pertinet locus Glabri lib . 5. cap.
I. hoc anno à Baronio num. VI recitatus de
monftrabimus. Denique neutro anno actum
de ceffatione à ftrepitu fori , vel privatis diffen
fionibus , ut ibidem Glabrum Baronius interpre
tatur , fed in Conciliis hoc anno habitis conati
tamen inde magna laude digni funt. Sed Baro
nius hac in re excufatione dignus , quia ejus
ætate pax & induciæ inter privatos , de quibus
utroque anno a& tum , denfis tenebris fepultæ
erant . Marca lib. 4. de Concordia cap. 14. pri
mus fuiffe videtur , qui copiofam earundem ex
plicationem fufceperit ; qua de re poſt eum alii.
Ex qua cùm Hiftoria Ecclefiaftica variis in locis
lucem accipiat , tam hic , quàm anno MXLI
de pace & induciis , de quibus tunc actum , eſt
fermo neceffariò nobis habendus.
111.
Duces itaque & Comites & civi
tates,qua quis fub Regum provinces devo- Horum ma
Lorum orige
rum nutuna adminiftraverant , ita hoc & fupe
riori feculo occupabant tanquam privatas facul
tates,& tanquam patrimonium ad hæredes tranf
mittebant. Normannis enim Gallias inteftanti
bus , & Caroli Magni familia ad interitum ver
gente , utrifque facile fuit , commiffas fibi pro
vincias invadere , fibique vendicare. Quare vix
pax effe potuit, ubi provinciæ, quæ unius erant,
plurimorum imperio fubdebantur , aut eadem
retineri in civitatibus , ubi leges abolitæ effent.
Horum exemplo, qui minora beneficia præca
niò à Regibus habebant , ea tanquam patrimo
nium defendere non verebantur ; indeque odia,
inimicitiæ & pugnæ ortæ , quibus fovendis
multum contulit confuetudo , quæ penes in le
gem abierat , ut quo femel quis alium occidif
fet , liceret propinquis cædem ulcifci , & in
vindictam quemvis ex interfectoris propinquis
impunè occidere. Hanc vindictam Faidam vo
citabant. Tanc ergo quifque fuam fuorumque
injuriam , non in jure coram Judice , fed ferro
manuque perfequebatur , & ingravefcente in
dies morbo , cædibus , deprædationibus & in
cendiis Gallia fæ diffimè vaftabatur. Quibus in
commodis Gallicani Præfules profpicere volen
tes, hoc anno primitus cæpere in Aquitania par
tibus , inquit Glaber lib.4. cap.: Concilia cele
brari , ac de hinc per Arelatenfem provinciam , at
que Lugdunenfem , ficque per univerfam Burgun
diam ufque ad ultimas Franciæ partes indictum
eft , qualiter certis in locis à Præfulibus , Magna
tibufque totius patria de reformanda pace , & ſa
era fidei inftitutione celebrarentur Concilia ; quod
tam à majoribus, quàm ab infimis , quos terre
bant præteriti temporis clades , avidè exceptum
eft , ut fuse narrat Baronius num. I & feqq. ex
Glabro. Hoc etiam anno in Conciliis Bituri
cenfi , Bellovacenfi , & anno MXXXIin Le
movicenfi , pax univerfa indica , ita ut nemo
feditionem ageret , nullus per viam ( vel vim ) ra
peret, nullus , ut folebat , quafi propter juftas que
relas pugnam inire conftitueret , &c. de hac igi
tur
 146 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. tur pace ab omnibus fervanda , non verò de cef in Lemovicibus fuerint. Bellilocenfe dicere vo- SAC. XI.
An.C.1034. fatione à ftrepitu fori , vel privatis diffenfionibus, luit Baronius , & amanuenfis fcripfit Bellova- An.C.1034.
ut arbitratus eft Baronius , actum eft. Legendi cenfe. Eft autem Bellilocum monafterium non
Marca loco laudato , Dufrefnius in Differt. ad longè à Lemovicum civitate diftans , cujus mo
Joinvillam de Privatis bellis , M. Antonius Do nafterii mentio in Actis Concilii Lemovicenfis
minicius in Differt. de Treuga & pace , aliique. II pag. 898. Sed ibidem non dicitur eo in loco
IV. Marca loco citato ait, Epifcopos & Proceres Concilium aliquod habitum fuiffe ; ideoque
Hoc anno
aξtum non Provinciarum , in Aquitania primùm , deinde Concilium illud , five Bellovacenfe , five Belli
eft de Treuga per reliquas Gallias , cutrenti anno privatis bel locenfe vocaveris merè fictitium.
Domini. lis decreto fuo inducias indixiffe fub nomine Anum. IX ad XXVII. Concilium Lemo VII.
Treuge Domini, à Mercurii fuprema die ufque Concilium
vicenfe II anno millefimo tricefimo primo con- Lemovicen
ad diluculum diei Lunæ fubfequentis , ea lege, gregatum,non verò currenti . Initio enim Seffio
ut nemo ab inimico ultionem exigeret , nemo nis primæ dicitur habitum XIV Kalendas Decem
prædaretur , nec etiam à fidejuffore pignus tol bris , idque in feftivitate dedicationis Templi
leret , pœnâ capitis , aut exilio , & excommu Domini Salvatoris. Tum pag.876 . dicitur euin
nicatione in rebelles irrogatis ; hancque in rem diem , quo celebratum Concilium , fuiffe quin
citat Glabrum lib . 5. cap. 1. , cujus locum inte tam fabbati ideft feriam quintam , quæ certus
grum recitat Baronius num. VI. Verùm fallitur anni millefimi tricefimi primi character eft.
Præful doctiffimus , Treaga enim Domini , ut Concilium iftud dies X V poft Bituricenſe coa
vocabatur , & quæ eo loco Glaber narrat , non tum in Ecclefia Protomartyris Stephani. In eo
&
hoc anno , ſed anno millefimo quadragefimo
variis documentis Sancti Martialis Apoftolatus
primo ftatuta , ut ibi videbitur. Glaber enim probatus , ejufque memoriam Apoftolorum ritu
duobus locis citatis de hac pace verba facit, quia celebrandam , fecundùm Joannis Papæ XIX li
duobus diverfis annis de ea in Galliis actum , & teras , & Bituricenfis Synodi Decreta, ftatutum.
nonnifi anno M XLI induciæ illæ conftitutæ, Mox ad Ecclefiam Præfules procefsère, ubi Ay
poftquam fcilicet Epifcopi & Magnates animad mo Archiep. Bituricenfis Sacrum folemniter ce
vertiffent , potis non effe pacem inducere, quod lebravit , & in Oratione Martialem Apoftolum
vidit Baronius , qui ait hoc anno a& tum effe de appellavit. Poft hæc Patres ritu folemni mili
pace , de qua Glaber lib. 4. cap. 5. & poft ali tes Lemovicenfis Diœcefeos excommunica
quot annos de ceffatione à ftrepitu fori vel pri runt , qui pacem cum Epifcopo fuo firmare
vatis diffenfionibus , de qua idem Glaber lib. 5. contumaciter tenuebant.
cap. I. qui tamen meritò redarguitur à Marca, In Seffione fecunda Sancti Martialis Apofto- VIII.
quòd hujus Hiftorici verba male interpretatus latus contra quofdam adversus priora Decreta eo Decreta
edita. in
fit , & Gallicanos Epifcopos traduxerit , quafi murmurantes iterùm confirmatus, quemadmo
rem ftatuerint Canonibus repugnantem. Sed dum & Bituricenfis Concilii Statuta. Nonnul
hæc omnia magis patebunt anno M XLI , ubi lis aliis propofitis quæftionibus , conquefti funt
de præfatis induciis , feu de Treuga Domini, pro Patres de excommunicatis Aquitanis , qui igno
lixè tractabimus. rantibus Epifcopis fuis à Romano Pontifice pœ
V. nitentiam & abfolutionem accipiebant. Illis
Ad num. VIII. Baronius loquitur de Conci
Concilium lio Bituricenfi. Sed illud ad annum millefimun auditis Epifcopi dixère : Hoc ab ipfis Apoftolicis
Bituricenfe. tricefimum primum retrahendum. In Edico Romanis , & ceteris Patribus cautum tenemus ,
enim Aymonis Archiep. Bituricenfis poft Syno ut Parochianofuo Epifcopus , fi pœnitentiam impo
dum dato , legitur : Ego Aymo Archiep. anno In nit , eumque Papa dirigit , ut judicet utrumfit an
carnationis dominica M XXXI indictione XIV, non pænitentia digna pro tali reatu , poteft eam
in Concilio Bituricenfi , quod actum eft Kalendis confirmare auctoritas Papæ aut levigare, aut ſuper
Novembris , &c. ubi indictio XIV à Kalendis adjicere. Judicium enim totius Ecclefiæ maximè
Januariis , ut fæpius hoc & fuperiori feculo in in Apoftolica Romana jede conftat. Item fi Epi
Gallia factum invenimus , initium fumit. Ad fcopus Parochianum fuum cum teftibus vel literis
fuêre huic Concilio quinque Epifcopi cum fuo Apoftolico ad Pænitentiam accipiendam direxerit ,
Metropolita , nomen enim Jordani Epifcopi ut multoties pro graviffimis reatibus fieri folet , in
Lemovicenfis , quod in laudati Edicti fine legi quibus Epifcopi ad dignam hæfitant pænitentiam
tur ,
Librariorum errore irrepfit , cùm ipfemet imponendam : bic talis licenter à Papa remedium
Actione I Concilii Lemovicenfis II fe ab hoc fumere poteft ; nam inconfulto Epifcopofuo, ab Apo
Concilio Bituricenfi abfuiffe difertè afferat , ut ftolico pænitentiam & abfolutionem nemini accipe
in eodem Concilio pag. 370. legere eft , & pag. re licet. Porrò cum in hoc Concilio pag. 872
897. ipfemet Jordanus jubeat recitari nomina Odolricus Abbas monafterii Sancti Martialis de
Epifcoporum , qui præfentes fuère Concilio Bi Roberto FrancorumRege tanquam jam mortuo
turicenfi , & nomen ejus lectum non fit cum loquatur , dicatque : Adhuc vivente Rege Rober
aliorum nominibus. In ifto Concilio Bituricenfi to , cum anteceffor meus Hugo in palatio ei affifle
conditi Canones viginti quinque , quorum pri ret, & c . Certum inde eruitur argumentum
mus eft de Sancti Martialis Apoftolatu , ftatui Robertum Regem die XX menfis Julii anni
turque , ut non inter Confeffores , fed inter MXXXI vita functum effe , & die XVIII
Apoftolos proponatur ac celebretur. menfis Novembris ejufdem anni Concilium
VI. Meminit ibidem Baronius Concilii Bellova Lemovicenfe II celebratum .
Concilium
Ad num. XXVII. Libentius II Archiepi- IX.
Bellovacen cenfis , quod celebratum ait diebus quindecim
fe fictitium, polt Lemovicenje ab Epifcopis Lemovicas con fcopus Hamburgenfis mortuus eft , eique Her- Libentius
Archiep.
venientibus , idque teftari Acta Concilii Lemo mannus Præpofitus Ecclefiæ Halberstadenfis Hamburgen
vicenfis II. Verum , ut inquit ibidem Coffar fucceffit , anno millefimo tricefimo fecundo , fis moritur.
tius , fieri non potuit , ut Epifcopi Aquitaniæ ut docet Adamus lib. 2. cap.49 . & feq. cui Chro
primæ , Bellovaci in Belgica Concilium celebra nographus Hildensheimenfis fuffragatur.
rint , & intra dies XV tum in Bellovacis , tum Burchardo Archiepifcopo Lugdunenfi anno X.
circiter S.Odilo Lng
 in Annales C. Baronii. 147
6-12 A num. XXVIII ad XXXII. Romanus SÆC . XI.
SEC. XI. circiter millefimo vicefimo nono demortuo, in
AC.1034.ter multos de fucceffore acriter certatum , ut Argyrus , inquit Cedrenus , morbo lento corre- An.C.1034
C dunenfem narrat Baronius ex Glabro lib. 5. cap. 4. qui ad XII.
ptus eft , capitis & barba pilis defluentibus , ve- Moritur Ro
3.3

CO
patumre. dit , cùm fuggeftum fuiffet Romano Pontifici , ut neno , ut ajunt , ei ab Joanne propinato , qui dein- manus Ar
cufat. Odilonem Cluniacenfis monafterii Abbatem de pupillorum alumnus factus fuit. Subdit Zoen gyrus Imp.
0
juxta Cleri ac plebis votum ibidem Pontificem Imperatricem Michaelis Joannis fratris infano
confecraret , fanctum Abbatem ad Archiepifco amore correptam , ut hunc Imperatorem crea
patum illum fufcipiendum adduci non potuiffe. ret , maritum venenis lentiffimis confeciffe , in
Poft Baronii mortem Dacherius Tom. II Spici dictione fecunda , XV die Aprilis , quo die fan
legii literas Joannis Papæ XIX ad Odilonem tae magna fanctæ feria erat folemnitas , fed loco,
&
datas publicavit , quibus eum urget Pontifex, XV die Aprilis , legendum cum Curopalate,
ut onus non refugiat , inter alia fcribens : perce XI die Aprilis , in quam hoc anno Cœna Do
pimus injuriam J. Lugdunenfis Ecclefiæ petentis te mini incidit. Michael Pfellus ait , rumorem
in conjugium , quia competebat ; cui etiam falivam fuiffe Romanum Argyrum veneno fublatum, fed
1 in facie jecifti. Obmittimus injuriam fancte ple fatetur fe id ignorare. Agebantur , inquit , Re
bis , cui regimen parcendo foli vita tua refugifti furrectionis pervigilia : abiit Imperator ante
refugis. Tacemus quod auctoritatem tantorum lucem in balneo loturus , ubi obiit , cum impe
Prafulum monentium & rogantium ad Epifcopalem rium tenuiffet annos quinque cum dimidio. Ei
dignitatem accedere pofthabuifti , &c. Paulò pòft : fucceffit Zoe ejus uxor , quæ juffit Michaelem
Nam hoc facrum regimen ficut à nullo eft temerè falutari Imperatorem .
局 ufurpandum , ita petente Ecclefia à nullo tuo fimi Narrat Baronius ex Curopalate hunc Michae- XIII
li eft vitandum. Quoniam tantorum perditionis lem Paphlagonem Zoes amafium dæmoniacum Michael Pa
evafiffe, eumque ea in re Baronius fequitur. Ve- phlago ejus
reus eris , quantorum faluti exemplo & doctrina
fucceffor
prodeffe potuiffes , & c. Extat nunc illa Epiftola rùm Pfellus , qui de Michaele accuratè agit , ait morbo fonti
Tom . IX Concil. Sed cùm fanctus Odilo ad ho eum morbo fontico laboraffe , quod Curopala- co laboravit.
norem illum affumendum nullatenus adduci po tem in errorem induxit : Aliudpræterea , inquit
tuiffet , Odolricus Archidiaconus Lingonenfis , Pfellus , adjumento fuit , ut omnem à fe procul
vir literis apprimè eruditus , fuadente Halinar Imperator de illo fufpicionem amoveret. Gracus
do tunc Sancti Benigni Divionenfis Abbate , ab enim quifpiam morbus ftatim à pube illi inciderat.
Henrico Imperatore Lugdunenfis Præful dictus Hac verò ægritudo , cerebri quædam emotio ac ver
eft , ut fuse narrat Chronographus San&i Beni tigo erat quibufdam periodis , nullaque mali indi
gni , qui Henricum Conradi Imp . filium , &ab catione , fubitò conturbabatur , verfabatque oculos
eo in Regni Germanici confortium afcitum Im & humi collidebatur , & caput ad terram afflige
16
peratorem appellat , quia poft patrem imperavit. bat , atque ad longum tempus quatiebatur , ac
Porrò cùm Rodulphus ultimus BurgundiæTranf brevi confueta ei vultus fpecies redibat. Videns
juranæ Rex, ad quem civitas Lugdunenfis per itaque Imperator eo morbo correptum , cafum miſe
tinebat , anno MXXXII vivere defierit , rabatur , ac infaniæ quidem reum habebat , amo
eique in Regnum Burgundiæ Conradus Imp . fuc rum verò &gratiarum , ut in animum induceret,
cefferit , apparet Sedem Lugdunenfem longo adduci non poterat. Morbus vulgò prætextus vi
Interpontificio laboraffe. debatur , infidiarumque compofita latebra. Ac
XI.
Conradus Imp. anno fuperiori Burgundiæ planè vera videri poterat ea ſuſpicio , nifi & po
Conradus
Imp. rebelles Regnum armis fibi fubjecit , uti ibi oftendimus. ftea nactus imperium pari vertigine fynptogmate
in Purgun Geſta autem hoc anno ab eodem Imperatore his laboraffet.
dia domat. verbis refert Wippo : Hujus anni aftate dum Haud itaque arduum erat Imperatori amare XIV.
Odo præfatus promiſſa non attenderet , fed adhuc eos , qui fe mutuo deperibant ; facile enim etiam Zoe Impera
crediderat. Ut autem ego audivi ex uno eorum, nis obfca
trixamoribus
quandam partem Burgundia , quam injuftè inva
ferat , obtineret :Imperator Cunradus , expeditis qui tum in Aula verſabantur , viro fcilicet qui dedita.
Teutonicis & Italis Burgundiam acutè adiit : omnes amoris Augufta caufas noverat , mihique
hole
***
Taya

Teutones ex una parte , ex altera Archiepifcopus fcribenda Hiftoria argumenta fuggeffit. Volebat
Mediolanenfis Heribertus & ceteri Italici ductu quidem Imperator prope credere non deperire Au
Huperti Comitis de Burgundia , ufque Rhodanum guftam , Michaelem , inque ejus amoribus effe. At
fluvium convenerunt. Auguftus veniens ad Gene fciebat omninò amare & ex libidinis aftro perci
venfem civitatem , Geroldum Principem regionis tam effe , ne itaque ad multos difflueret , tolera
illius & Archiepifcopum Lugdunenfem atque alios bile , mitiufque habebat , quod cum uno uxor con
complures fubegit : & reverfus Caftrum Murat fuefceret ; fed eo quodfimulatè deſpiceret , Auguſta
cum fortiffimis militibus Ottonis munitum obfi effufam implebat libidinem.
dens , vi cepit , & quos intus invenerat , captivos Ad num. XXXIII. Chronographus Hil XV.
duxit. Ceteri fautores Odonis hoc audientes , folo densheimenfis Mificonis hujus nominis II Polo- MoriturMi
fico 11 Rex
timore Cafaris fugerent : quos perfecutus Cafar niæ Regis mortem hoc anno narrat : Mifacho Polonia.
omnino exterminavit de regno & acceptis de Prin Polianorum dux immatura morte interiit , &
cipibus Burgundia multis obfidibus , rediit per Al Chriftianitas ibidem à fuis prioribus bene inchoata
fatiam ad Imperatricem. Quæ narrat itaque Ba ( à Mificone nempe avo & Boleslao patre) & à
ronius hoc quidem anno contigêre , fed jam fu fe meliùs roborata, flebiliter , prob dolor ! difperiit.
periori Burgundiam Conradus occuparat , ad Ad hunc etiam annum Chromerus lib. 4. hanc
versùs quena poftea aliqui rebellarunt. Hepi mortem refert , & pluribus narrat turbas poft
dannus in Annal. idem ferè narrat ad annum eam in Polonia ortas , quas imputat Rixe feu
J MXXXIV , fed perperam addit , Imperato Richeza Regina , penes quam erant Regia po
H rem infeftivitate S. Petri ad Vincula coronatum teftas , & Cafimirus Mificonis filius ac fucceffor,
425
fuiffe & in Regnum Burgundionum electum ; addens Reginam veritam , ne irritatis in fe ho
id enim anno fuperiori contigit , ut ibidem di minum animis , magnum aliquod malum in fe
Яum eft. redundaret, confilium fugæ inüiffe. Verùm , uti
Tom. IV. N 2 anno
 ic a
148 Critica Hiftorico - Choronolog

SEC. XI . anno MXXV ex ejufdem beatæ Reginæ Vita gulare certamen , quamvis injuftè contenderent , SÆC. XI.
An.C.1034. à Monacho Anonymo fcripta jam diximus , ea Imperatori fpondebant. Imperator confulentibus An.C.1934,
antea maritum adulterum deferuerat, & ad Con Principibus fuis , licet non cautè fatis ageret ,
radum Imp. fe fe clanculò contulerat. banc rem duello dijudicari inter eos permifit. Sta
XVI. Difficultatem tamen facit quod in eadem Vi tim duo pugiles congreffi funt , uterque à fuis ele
Cafimirus ta ,
feu potius Elogio Hiftorico , dicitur , nem tus: Chriftianus in fola fide , quæ fine operibus
ejus filiusfit
Monashus. pe Piligrino Archiepifcopo Colonienfi moriente juftitia mortua eft , confidens , & non diligenter
Hermannum Richeza fratrem in ejus locum attendens , quod Deus , qui veritas eft , omnia
fubrogatum fuiffe ; ftatimque fubjungitur : Eo in verojudicio difponit , qui Solem fuum oriri fa
dem tempore Richeza Regina facto inter fe & Re per bonos & malos facit : qui pluit fuper juftos is
gem conjugem fuum divortio , & cetera loco cita injuftos : audacter pugnare cœpit. Paganus au
to recitata. Hermannus enim in fufiori Chroni tem folam confcientiam veritatis , pro qua dimica
co , & Chronographus Hildensheimenfis Pili bat , præ oculis habens , acriter refiftebat. Poftre
grini mortem & Hermanni ordinationem in mò Chriftianus à Pagano vulneratus cecidit. Ex
annum MXXXVI conferunt ; cùm tamen qua re Pagani in tantam elationem & audaciam
Mifico currenti anno è vita migrarit. Hæc ita venerunt , ut nifi Imperator adeffet , continuò ir
que verba , eodem tempore , latè interpretanda ; ruerent fuper Chriftianos , fed Imperator ad com
exiftimandumque Richezam Mificonem conju pefcendas incurfiones eorum conftruxit caftrum
gem paulò ante mortem deferuiffe , & ad Con Wirbinam , in quo præfidia militum locabat , s
radum Imp. veniffe. Quidquid hac de re fit , Principes Saxoniæ , ut unanimiter refifterent Pa
certnm eft , poft Mificonis obitum Poloniæ fta ganis , facramento & Imperiali juſſione conftrin
tum turbatiffimum fuiffe , & Cafimirum Regem gebat ; deinde reverfus eft in Franciam , nempe
clanculum Cluniacum profectum , Monachum Orientalem.
induiffe. Per fex aut feptem annos in Polonia Loquitur etiam Glaber lib . 4. cap . 8. de hac _ XIX.
mifcentur omnia cædibus mutuis , collatifque Leuticorum crudelitate & victoria de illis à Con- Crudelitas
Liuticorum
fignis inter cives atque Proceres concurritur. rado Imp . reportata. Ille Leuticorum , quo- in Chriftia
Neque miniftris facrorum , ac ne ipfis quidem rum hoc & præcedenti feculo frequens mentio nos.
Templis parcitur , & in priftinam barbariem ac occurrit , fitum hactenus valdè obfcurum his
impietatem , Polonia , abjecto vero Dei cultu, verbis explicat : Germania , quæ à Rheno flumine
relapfura effe videbatur. Ad domeftica mala ac furfum verfus ad Aquilonarem Orbis plagam ten
cefsère hoftiles incurfiones , hincque Jaroslaus dens fumit exordium , gentibus incolitur quàmplu
Ruffiæ Dux , & illinc Pradislaus Bohemiæ Dux rimis, ferociffimis atquepromifcuis . Inter quas una
Poloniam infeftarunt , ut fusè narrat idem Chro ceteris crudelior, commanens in ultima parte fecun
merus. Udalrici enim Prædislai decefforis inte de Retia. Nam prima Retia , licet à Reno utraque
ritum hoc anno contigiffe affirmat Chronogra dicantur , in parte ejufdem Reni conjacet occiden
phus Hildensheimenfis , qui ait : Udalricus Bo tali. Quæ fcilicet corruptè regnum Lotharii vulgò
hemia Duxfratre fecato , filiofugato , item facra nuncupatur. In altera , ut diximus , gens Leutico
menta refringens ( cum Conrado Imp . firmata) , rum barbara omni crudelitate ferocior , cujus voca
infidelitati inftitit , & tandem in cœna refidens , " bulum à luto derivatur. Eft enim omnis illorum
cibo potuque fuffocatus extabuit. De Richeza in habitatio circa mare Aquilonare , in paludibus for
Cafimiri morte, & de Cafimiri in Regnum re dentibus , & idcirco Leutici , quafi Lutei vocan
ftitutione infrà agemus. tur. Hi quoque anno à Paffione Domini millefimo
XVII.
Hermannus Contractus in fufiori Chronico, ( anno nempe Chrifti MXXXIII fecundùm
Gefta ab
Henrico ad annum MXXXIV habet : Pagani Sclavi, ejus fententiam ) de fuis egreffi latibulis vicinas
Germania Leutizi dicti , Saxoniæ terminos infeftant. Chro fibi provincias Saxonum ac Barbarorum nimiùm ·
Rege. nographus verò Hildensheimenfis : Plura & in crudeliter devaftantes , res Chriftianorum adfolum
79
folita bella inter Liutizos & noftrates ad oppidum ufque deleverunt , &c.
Wirbini exorta funt , in quibus de noftris quidam Krantzius lib. 4. de Sax. Blondellus in Ple XX.
interfeci ſunt , & plerique fauciati. Wippo nar Situs Leuti
niori Affert. Genealogia Franc. pag. 23. Mabil- corum in
rata Conradi Imp. in Burgundiam expeditione, lonius Sec. V. Benedict . in Notis ad Vitam S. Germania,
de qua mox egimus , fubdit : Interea dum hac, Adalberti Epifc. Pragenfis pag. 862. aliique
•
que fuperiùs dicta funt , Imperator in Burgundia paffim Recentiores Luticios , feu Leuticos , eos
faceret , filius fuus Henricus Rex , licet in pueri populos interpretantur , qui hodie Lufati di
libus annis , non fegniùs Reip. confuluit in Bobe cuntur, & in Silefia habitant. Verùm nominis
mia & in ceteris regionibus Sclavorum : ubi Udal fimilitudo Viros doctiffimos decepit ; Glaber
ricum ducem Bohemia , & reliquos quàm plures enim Auctor fynchronus eos circa mare Aqui
Cafari adverfantesftrenuè fubjugavit , & redeun lonare habitaffe difertè docet, & Ditmarus lib.
ti patri occurrens , de duplici victoria duplex gau 7. pag. 106. de Leuticis loquens ait : Qui Abo
dium populis effecerat. triti & Wari vocantur , qui ideo in Ducatu
XVIII.
Deinde collectis copiis de Saxonia fuper eos , Mecleburgenfi hodierno ac in Occidente Po
LeuticiPa
Sanià Con. qui Lutizi vocantur , quique olim Semichriftia merania fedes fuas habebant. Ditmarus autem
rado Imp. ni , nunc per apoftaticam nequitiam omninò funt anno MXVIII obiit , & Obotritos feu Abo
compreffi. Pagani, Imperator venit : ibique conflictum impli tritos ac Waros ibi habitaffe non videtur in
cabilem mirabiliter diremit. Inter Saxones enim dubium revocari poffe. Cluverius in Germania
Paganos fiebant ea tempeftate multa diffen Antiq. lib.3 . pag. 106. rectè probat , Varinos feu
fiones & incurfiones : cumque Cafar veniret , cœ Varnos , qui iidem funt ac Wari, Ducatum Me
pit quærere , ex qua parte pax , quæ diu inviolata cleburgenfem incoluiffe. Quare eorum fitum
inter eos fuerat , prius corrumperetur. Dicebant Glaber fcitè defignavit , licet multa abfurda in
Pagani à Saxonibus pacem primitus confundi , id medium afferat, ut quando ait , Rhætiam in
per duellum , fi Cæfar præciperet , probari. E con parte Occidentali Rheni pofitam effe , que fcili
tra Saxones ad refellendos Paganos fimiliter fin cet , fubdit , regnum Lotharii vulgò nuncupatur,
quo
 in Annales C. Baronii. 149
14 quo nihil falfius . Addit Rhætiam , ubi Leutici, longè poft hunc annum errorem fuum diffe- SAC. XI.
An.C. 1035. à Rheno ita appellatam , quod in Geographia An.C.1035
minavit .
monftruofum. Sed fi exemplo quorundam alio Refert poftea Baronius num . II & feqq. Epi III.
111.
rum Scriptorum , qui media ætate vixêre, nova ftolam Durandi Leodienfis Epifcopi contra Non Duran
nomina fingit , fitum tamen Leuticorum opti Brunonem Andegavenfem Epifcopum & Berenga- dus , fed
Deoduinus
mè notat, cùm ait : Eft enim omnis illorum habi rium Turonenfem , in qua cùm Concilii adver- adversis
tatio circa mare Aquilonare ( nempe circa mare fus eundem Berengarium memorati nulla men- eumfcripfit.
Balticum ) in paludibus fordentibus. Quæ vera tio fit, inde Cardinalis doctiffimus deduxit, præ
pofitio Ducatus Mecleburgici feu Megalopoli fatum Concilium congregatum non fuiffe. Sed
tani , non verò Lufatiæ. Verùm hanc difficul ea Epiftola non à Durando , fed à Deoduino feu
tatem exhauriemus feculo fequenti , quo de Theotuino Henrici III Imperatoris confangui
Sancto Ottone Bambergenfi Epifcopo , & Pome neo & Leodienfi Epifcopo fcripta. Durandus
ranorum Apoftolo verba faciemus. enim , ut habet Albericus in Chronico anno
MXXI , San& ti Henrici Imperatoris operâ Epi
fcopus Leodienfis dictus , annoque MXXV
Anno Era ANNO PERIODIGRECO- ROMANE6528. demortuus. Baronio , aliifque hæc Epiftola
Hifpan. errandi caufa fuit , errorique occafionem dedit
MLXXIII . 8. E. 10. P. 30. Mart. Indict. 3 . littera D Durandi, & Deoduini nomen defignans.
Anno He
giræ Rectè itaque Sigebertus , quem Baronius hallu
JESU CHRISTI 1035 :
CCCCXXVII , cinatum effe credebat , Durandi Epifcopatûs
inchoato die BENEDICTI IX PAPE 3. initium & finem collocavit , fed Hermannus
5. Novemb. Contractus à Baronio citatus Durandi mortem
fer. 4. CONRADI II REG. 12. IMP. 9.
non memorat. Porrò Epiftola illa , cui titulus,
MICHAELIS PAPHLAGONIS IMP. 2.
Epiftola D. Leodicenfis Epifcopi , quæ Baronii tem
pore mutila erat , nunc integra legitur Tom.
D num. I & feqq . Accuratè Baronius Sy- IV Analect. pag. 396. & feqq. à Mabillonio ex
Synodus TriAnodum Triburianam cum Hermanno Con Codice MS. eruta.
burienfis.
tracto in Auctiori Chronico hoc anno , per Quoad Adelmanni Brixienfis Epifcopi Epi- IV.
peràm verò Coffartius Tom. IX Concil. cum ftolam à Baronio num. VII memoratam , qua Epiftola
Adelmanni
Sigeberto anno millefimo trigefimo primo con ille ut errores fuos revocet , Berengarium mo- ad Berenga
fignat ; Hermannus enim eft horum temporum net , longè poft hunc annum data fuit. Ughel
Scriptor. Rectè tamen Coffartius hujus Acta lus enim Tom. V Italiæ Sacræ ait , eum Bri
Concilii ex Baldrico in Chronico Cameracenfi, xienfem Ecclefiam rexiffe ab anno MXLVIII
lib.3.cap.51 . narrat : Triburia, inquit Baldricus, ad annum circiter MLXI. Extat ea in
fecus Maguntiam Imperator Conradus de diver Biblioth. Patrum , de qua anno MXLV
fis partibus Epifcopos convocavit , ut quæ utilita agemus.
tis religionis funt , adinvicem conferrent. Qui Glaber lib. 4. cap . 6. poftquam fuperiori ca V.
pite de pace & abundantia , quæ famem & pe- Peregrinatio
poft aliqua Doctorum fuorum , boc habuerunt ca
Hierofolymi
pitulum : utfi quando jejunium primi menfis , in ftilentiam , quibus Orbis terrarum valdè affli- tana fre
ea bebdomada qua conftat caput jejunii , ficut fo t
&us fuit , fubfecuta funt , verba fecit , ait : Per quentior ha
let , eveniret , amborumjejuniorum celebritas una idem tempus ex univerfo Orbe tam innumerabi- beri cœpit.
officii expletione compleretur. In hoc rursàs mo lis multitudo cæpit confluere ad fepulchrum Sal
deratifimus Paftor ( Gerardus fc. Cameracenfis vatoris Hierofolymis , quantam nullus hominum
Epifc. ) antiquam Patrum confuetudinem fervari prius fperare poterat. Primitus enim ordo infe
monebat ; in altera hebdomada officium primi rioris plebis : deinde verò mediocres ; poft hat
jejunii celebrandum , pro confuetudine antiqua permaximi quique Reges , & Comites , ac Præfu
cenfebat. Cujus oblata ſententia , viſa eft congrua, les. Ad ultimum verò , quod nunquam contigerat,
& ab eis decreta eft tenenda. Chronographus mulieres multa nobiles cum pauperioribus illuc
Hildensheimenfis Concilium iftud in annum perrexère. Pluribus enim erat mentis defiderium
mori , priufquam ad propria reverterentur , &c.
fequentem differt , indeque idem Coffartius
pag. 937. Concilium Triburienfe in duo dividit, Eodem quippe tempore Odolricus Aurelianorum
quorum prius anno MXXXI , pofterius hoc Praful illuc pergens , quid viderit , nobiſque nar
vel fequenti anno celebratum fuerit. Sed non raverit , non prætermittendum videtur miracu
dubito , quin Auctores ifti de uno eodemque lum. Die igitur magni illius fabbati , quo ignis mi
Concilio verba faciant , quod unus Hermannus rabilis Dei potentia veniens ab univerfo populo præ
Contractus fuo anno reddidit. ftolatur , ibi cum ceteris idem Præful aftabat , &c.
II. Baronius refert , Berengarium , cujus hære Statim verò , ut affolet , Dei virtute erumpens
Berengarius fis à Roberto Rege Francorum compreffa fue ignis ex una lampadarum , quæ feptem ibidem
poft hac tem
Fora harefim rat , annitente Brunone Andegavenfi Epifcopo, pendere cernuntur , curfim eructando ceteras in
fuam fparfit. eam liberiùs promulgare aufum effe , fed Hen flammavit , &c.
ricum Roberti patris fuccefforem totius Regni Tunc etiam inter ceteros Robertus Norman VI.
Epifcopos ad Concilium vocaffe , eique filen norum Dux cum ingenti multitudine fuæ gentis Robertus
Moritur
tium impofuiffe. Addit Baronius Concilium Hierofolymam proficifcens , detulit fecum plurima Normannia
illud non videri celebratum fuiffe , Theoduino auri & argenti donaria , erogandi gratiâ. Qui Dux.
Leodienfi Epifcopo Regem diffuadente. Ve dum rediret , apud Niceam obiit urbem ( in Bi
rum Concilium illud Parifienfe anno ML ce thynia pofitam ) ibidemque fepultus quievit. De
lebratum , & Bruno anno tantùm millefimo que maximum apud fuos idcirco extitit juflitium,
quadragefimo feptimo Huberto in Epifcopa quoniam non fuerat ei proles matrimonio aliqua
tum Andegavenfem fucceffit , ut San-Marthani ad regimen fufcipiendum provincia , quamlibet
in Epifcopis Andegavenfibus certis argumen- fororem Anglorum Regis Cnut manifeftum eft
tis demonftrant. Berengarius nonnifi
Quare Berengarius nonnifi duxiffe uxorem , quam odiendo divortium fece
Tom. IV. N 3 rat.

;
 150 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. rat.
Ex concubina tamen filium genuerat , Wil genfis enim has nuptias cum anno MXXXVISEC. XL
An.C.1035 . lelmi nomen atav i ei imponens , cui antequam difertis verbis copulat. Quare non erat , cur An.C.1035.

proficifceretu , univerfos fui Ducaminis Princi Alfordus hoc anno num. V Baronium , lauda
r to perperam Urfpergenfe Abbate , ea in re
pes militantibus adftrinxit facramentis , qualiter
illum in Principem pro fe , fi non rediret , elige fequeretur ; cùm ipfemet anno MXLI num.
III fateatur Malmesburienfem de Reg. lib. 2.
1 rent. Quod etiam ftatim ex confenfu Regis Fran
corum Henrici unanimiter poftmodum firmave & paffim Auctores Anglos inter pia Harde
Robertum autem hoc anno VI Nonas canuti facinora Gunilda fororis nuptias nu
Julii Niceæ demortuu , prodit Gemmeti merare.
m
cenfis lib . 6. cap . 18. & Ordericus lib . 3. de eo Wippo citatus geſta hoc anno à Conrado VIII.
habet : Inde rediens apud Nicenam urbem Bithy Imp. adversùs Leuticos , qui Pagani erant , his Expeditio
Conradi
nia anno ab Incarnat . domini M XXXV obiit. verbis narrat : Sequenti anno idem caftrum (nem Imp.adver
Porrò Willelmus filius ejus , qui tunc octo anno pe Wirbina , caftrum quod eft juxta Albiam, sus Paganos
rum erat , Ducatum Normanno inquit Helmoldus in Chron. Slavorum lib. 1. Leuticos.
rum fufcepit ; &
multorum amulorum infidiis impetitus LIII annis cap. 18. ) à Paganis dolo raptum eft , &plures no
ftrenuè gefit. Antea de Roberto patre dixerat : ftrorum , qui in eo erant , ab eis occifi funt. Hinc
Principatum Normannia feptem annis & dimidio commotus Imperator iterum cum copiis ufque Al
infigniter tenuit : ubi dimidium illud latè expli bim fluvium venit. Sed cum Pagani tranfitum
> candum ; annos enim ferè octo Ducatu potitus probiberent , Imperator per aliud vadum fluvii ,
eft , ut colligitur ex iis quæ regiminis ejus ini partem exercitus latenter transmifit : & ita fu
tio diximus . Willelmus ifte eft hujus nominis gatis hoftibus , ipfe per ripam , liberam regionem
II , ifque celebratiffi ingrediens , immenfis devaftationibus & incendiis,
mus , & Angliam armis
fubegit.. & ubique nifi in locis inexpugnalibus fic humilia
VII. Anglici Scriptores , qui Roberti Norman vit eos , ut cenfum ab antiquis Impp. propofitum,
Obitus Ca
niæ Ducis obitum cum anno MXXXI per &jam auctum Cunrado Imperatori poftea perſol
muti Anglia
Regis. peràm illigant , Canuti Angliæ , Daniæ & Nor verent. Multum enim laboravit Cunradus Imp.
vegiæ Regis mortem recte in præfentem con prius , & tum in gente Sclavorum : unde quidam
ferunt. Ex Alfgiva , priufquam Anglorum Rex de noftris quoddam breviarium verfificè fecit ,
crearetur , filios duos genuerat , Swanum & Ha quod poftea Imperatori præfentavit. lbi legitur,
raldum , quamquam non defint , qui Alfgivam, qualitèr Imperator interdum in paludibus uſque
non uxorem , fed concubinam vocent. Quid femora ftabat , pugnans ipſe & exhortans milites ,
quid hac de re fit , cum Angliæ Regno Emmam ut pugnarent ; & victis Paganis nimis acriter tru
Ethelredi Angliæ Regis relictam, Elfgivam etiam cidabat eos pro quadam fuperftitione illorum ne
appellatam uxorem duxit , & ex ea Hardicanu fandijima. Nam fertur, ut quodam tempore ef
tum filium fufcepit , & Gunildum filiam. Ante figiem ligneam crucifixi domini noftri Jefu Chrifti
fuum obitum Swanum fuper Norvegios Regem fcelerato ludibrio babuiffent Pagani , & in eam
conftituit. Super Danos Hardicanutum , five puerent, atque colaphis cæderent , ad extremum
Hardecnutum ; Haroldum verò Anglorum Re oculos eruebant , manus & pedes truncabant.
gem renunciavit , & poftea hoc anno , fecundo Hac ulcifcens Imperator de captis Paganis maxi
Idus Novembris , feriâ quartâ , vita deceffit, mam multitudinem pro una effigie Chrifti , fimili
inquit Hovedenus , qui addit , Emmam Regi modo truncavit , & varia morte delevit. Idcirco
nam in Anglia refediffe . Ita ille. Verùm Enco in eifdem verfibus , Cæfar ultor fidei vocatur.
miaftes Emmæ Anglorum Reginæ , qui quæ Idem hoc anno referunt Hermannus Contra
tunc gefta funt ignorare non potuit , lib. 2. ait, &
tus , Chronographus Hildensheimenfis & Gla
Canutum Hardecanutum filium Regem Dano ber lib. 4. cap . 8. nifi quod is una ſerie quæ ad
rum renunciaffe , & quofdam Anglorum Regis versus Leuticos gefta recitat.
fui jam defuncti oblitos , Haraldum fibi in Re Pergit Wippo : Item eodem tempore magna IX.
& modernis temporibus inaudita confuſio facta eft Italia domes
gem elegiffe. Quod cùm anno fequenti conti
gerit , ibi hac de re verba faciemus. Huntin Italia , propter conjurationes quas fecerat populus fticis difficios
dilacerata.
donienfis ait , Canutum filiam fuam Imperatori contra Principes. Conjuraverant enim omnes Val
Romano cum ineffabilibus divitiis maritale; cùm vafores Italia, & gregarii milites adversùs Do
autem Wippo , qui hoc tempore vixit , in Vita minos fuos , & omnes minores contra majores,
Conradi Salici fcribat : Anno domini MXXXVI ut non paterentur aliquid inultam fibi accidere à
Henricus Rex filius Imperatoris Cnittonis Regis Dominis fuis fupra voluntatem ipforum , dicentes,
Anglorum filiam nomine Chunelindem pro Regi fi Imperator eorum nollet venire , ipfi per legem
na confecratam , Regalibus nuptiis in conjugium fibimet facerent. Hoc cùm nunciatum effet Impe
duxit ; quod & Hermannus Contractus etiam ratori , fertur dixiffe : Si Italia modo efurit legem,
habet , apparet , non Canutum , fed Hardeca Concedente Deo bene legibus hancfatiabo , & pra
nutum ejus filium , utfcribit Weftmonafterien parans ſe anno fequenti , Italiam cum copiis intra
fis ad annum MXLI , loco fcilicet non fuo , vit , ut ibidem videbimus . Idem habet Hepi
Gunildam fororem fuam Henrico Germaniæ dannusin Annal. ad hunc Chrifti annum. Sub
Regi uxorem tradidiffe , & Huntindonienfem dit Wippo : Interea Principes Italici malè con
patri tribuiffe quod ad filium referendum erat. ceptam conjurationem periculum generale poffe
Vocat autem Huntindonienfis Henricum Roma fcientes : convenerunt fimul cum minoribus , &
num Imperatorem, quia poft Conradi patris mor prius exhortationibus & confiliis boc recens malum
tem imperavit. Baronius anno MXXVII num. deftruere conabantur : cùm hoc non procederet ,
I de Canuto Romæ agente fcribit : Henrico tentabant bello fuperare , fed inito prælio minorum
tunc nuptui traditam filiam Cnuti Regis Dania incredibilis multitudo fola impreffione catervatim
& Anglia , quem & Canutum appellant , nomine vicit. Ibi Epifcopus Aftenfis indignaftatione periit,
Chunigundem, Urfpergenfis affirmat. Verùm me ceterifugerunt , & nimium confufi adventum Im
moria labitur Cardinalis doctiffimus ; Urfper ægrè fpectabant.
peratoris agre
San& ines
 in Annales
SẮC XI . Sanctius Major Navarræ Rex , cujus uxor
An.C.1036. fuit Majora Munia Dona , ufque ad præfentem
X.
Obitus San- annum vitam propagavit , ut anno MXXXII
diiMajoris oftendimus.
Navarra
Regis.
Anno Erz ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6529.
Hifpan.
MLXXIV. 9. DC. ) 11. P. 18. April. Indi&. 4.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1036.
CCCCXXVIII ,
inchoato die BENEDICTI IX PAPE 4.
24. Octob.
fer, 1. CONRADI II REG. 13. IMP. IO.
MICHAELIS PAPHLAGONIS IMP. 3.
1.
Conradus D num. II. Hoc anno , ut inquit Wip
AD
Imp.Italiam po , Imp. Cunradus cum filio Henrico Re
intrat. ge Italiam intravit cum exercitu , & celebravit
natalem domini Verona. Idem habet Hepidan
nus , qui ait Imperatorem incipiente hyeme pro
fectum effe. Quid ibi egerit , anno fequenti
referemus.
II. Sanctus Godebardus Epifcopus Hildenshei
Moritur S. menfis anno millefimo tricefimo octavo ad
Epifc. Hil Deum migravit. Chronographus enim Hildens
Godehardus
densheimen- heimenfis ad eum Chrifti annum fcribit : Eo
fis. tempore veneranda memoriæ fanctus nofter Ponti
fex Godehardus II Non. Maii , videlicet feria
1 poft Afcenfionem domini ex bac vita fubtra
&us ad æternam cum Chrifto perenniter victu
rus migravit : nobifque miferis immenfam ma
ficiam difceffu fuo contulit. Quem verè ad
Deum præceffe non difcredimus ; hoc tamen quod
fancta ejus ammonitione , fructiferaque virtutum
pra oftentatione præfentialiter privamur , meri
zò femper ingemifcimus. Quare cùm anno
MXXXVIII Feſtum Afcenfionis in diem quar
tum menſis Maii incidat , ejus mors in diem fe
quentem convenit , qui erat feria fexta. Hen
fchenius ad diem quartam menfis Maii refert ,
in quibufdam Breviariis & Martyrologiis San
&i Godehardi depofitionem ad diem V menfis
Maii , in aliis verò ad diem quartum ejufdem
menfis recitari. Quare cùm Godehardus poftri
die Afcenfionis Domini , ut in ejus Vita legitur,
& mox ex Chronographo Hildensheinenfi vi
dimus , animam Deo reddiderit , & , uti habet
Anonymus in Hiftoria ejus Canonizationis ab
Innocentio II factæ , & ab Henfchenio ibidem
relatæ , ejus Translatio anno MCXXXII die
quarta menfis Maii peracta fuerit , ex Marty
rologis & Breviariorum conditoribus alii ad
diem mortis ejus , alii ad Translationis diem
refpexère.
III. Cùm Godehardus ficut in Vita , ita & poft
Canonizatus
abInnocen mortem miraculis clareret , anno Dominica In
zio 11. Carnationis MCXXVIII ; obitus verò beati Gode
bardi nonagefimo , Bertholdus Hildensheimenfis
Epifcopus in confeffu fuorum Clericorum de
condignis in Ecclefia Dei huic Sancto honoribus
exhibendis egit ; fed cùm aliquanto poft tem
pore obiiffet, & Bernardus in ejus locum fuffe
&
tus fuiffet , perrexit is ad Innocentium II, qui
anno MCXXXI die XXIX menfis Martii Leo
dii erat , ubi Lotharium Germaniæ Regem Im
peratorem coronavit , & de communi Ecclefiæ
ftatu cum multis Catholicis viris pertractavit.
Bernardus opportunitatem ultrò fibi oblatam
videns petiit à Pontifice , ut Vir Dei canoniza
retur. Sed de ejus Canonizatione fuo loco.
C. Baronii. ISI
Ad num. III. Cofmas Pragenfis Decanus SÆC. XI.
refert , Pradislaum Bohemorum Ducem cum An.C.1036.
IV.
ingenti exercitu Guefnam veniffe , urbem natu Polonia àBe
râ loci & antemurali firmam , ubi tunc temporis hemia Duse
in Bafilica S. Dei genitricis Maria perpetua Vir- devaſiasa.
ginis , pretiofiffimas quiefcebat thefaurus , fcilicet
beatiffimi Adalberti corpus. Qua mox Bohemi
fine marte potiuntur urbe , & cum magna lati
tia intrant Sancta Dei genitricis abdyta , atque
omni prada poftpofitâ , folamfibi pofcunt dari pro
Chrifto paffam facri corporis pretiofam maffam.
Subdit Cofmas apertum fuiffe Sancti Adalber
ti Epifcopi Pragenfis & Martyris Sarcophagum,
& corpus ejus inventum effe vividum , trans
latumque Pragam cum corpore Sancti Gauden
tii , & quinque aliorum. Subjungit : Pacta
eft bac Translatio beatiffimi Chrifti Martyris
Adalberti anno Domini MXXXIX Kalendis
Septembris. Hic Auctor Hiftoriam Bohemia
anno MLXXVI fcripfit , & fenio confe&us
anno MXCVI deceffit . Eandem Translatio
nem poftea alii Bohemiæ Scriptores retulère.
Chromerus tamen qui lib. 4. de hac Prædislai
invafione agit , ait Bohemiæ quidem Princi
pem Guefnam cepiffe , fed miniftros Templi ,
ubi jacebat , pio mendacio Sancti Gaudentii
corpus pro Sancto Adalberto , rogantibus ob
tuliffe ; corpus verò Sancti Adalberti in adyto
templi clàm refodiffe ; illud à Bohemis pro San
&o Adalberto raptum , & in Bohemiam afpor
tatum. Quam narrationem Chromerus defum
fit ex Joanne Longino Cracovienfi Canonico
anno millefimo quadringentefimo octuagefimo
demortuo. De hac corporis Sancti Adalberti
Pragam relatione magna animorum conten
tione Poloni & Bohemi inter fe certant , & qui
libet fibi facrum corpus vindicant. Utriufque
partis rationes exhibet Henfchenius ad diem
XXIII Aprilis , quo Sanctus Adalbertus
colitur. '
Ad num. IV. Anno ab origine mundi 6544. V.
inquit Cedrenus erâ mundi Conftantinopolita- Gefta in
Oriente.
na ufus , indictione quarta vern tempore , Pat
żinaca ter impreffionem fecerunt in Romanam
ditionem , obviis omnibus excifis : & quofcumque
cepiffent , & nullius habita atatis ratione , inter
fectis , ineffabilibus cruciatibus in captivos debac
chati , &c. Mortuifunt etiam Rofforum Princi
pes Nofifthlabus & Jeroftlabus. Et Serbia (feu
Servia ) , que morte Romani Imperatorisjugum
excufferat , rursùs imperio conjuncta eft.
Amere
Ægypti Amermunna mortuo ( ideft , Calipha )
uxor ejus Chriftianæ religioni dedita , cum filio
Legatos de pace ad Imperatorem mittit. Cujus is
petitioni affentiens , XXX annorum pacem compo
fuit. Quæ hoc anno in Oriente gefta. Calipha
ille Egypti Alis appellabatur , & Tabirus , feu
Taberus cognominabatur , cujus mortem Elma
cinus lib.3.cap.6. cum anno Hegira ccccxxvII
copulat , proditque Muftanzirum Billam filium
ei fucceffiffe . Quoad Jeroftlabum feu Jarolaum
Ruffiæ Ducem , fuit is Sancti Wolodomiri qui
fidem Chriftianam in Ruffiam induxit filius ,
cujus filiam Annam Henricus Francorum Rex
uxorem duxit , qui poft Mabildis Regina huma
tionem , inquit Auctor Anonymus Fragmenti
Aquitanicæ Hiftoriæ apud Duchefnium Tom.
IV de Henrico Rege loquens , accepit aliam
conjugem, videlicetfiliam Jurifclobt (nomen à Li
brario corruptum) Regis Rufforum , nomine An
nam , quæ ei genuit tres filios , Philippum , Hu
N 4 gonem,
 152 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. gonem , Rotbertum : quorum Rotbertus puer obiit.
An.C.1c36. Idem in eo Tomo legitur in Excerpto veteris
Chronici , nifi quod Librarii errore Anna dici
tur filia Georgii loco Jeroslai. Wippo tamen
in Vita Conradi Salici ad annum MXXXIV
Mathildem non uxorem fed fponfam Henrici
Regis fuiffe his verbis teftatur : Eo tempore filia
Imperatoris Conradi & Gifela Imperatricis Ma
thilda nimium formofitatis puella Henrico Regi
Francorum defponfata obiit Wormatia , ibique fe
pulta eft.
VI. Mortuo anno fuperiori Canuto Angli in va
Haraldus rias factiones divifi funt , & nihil in Infula tu
Anglia Rex
tum effe credebatur. Cùm Rex Canutus , inquit
eligitur.
Ingulphus Croylandenfis Abbas , qui hoc fe
culo vixit, in regno ferè viginti annos perfeciffet,
obiit: & Wintoniafepelitur. Cujus duofilii, Ha
roldus , & Hardecnutus , tum de regno difceptan
tes , videbantur bellum maximum perturire. Nam
Dani , & Londonienfes ; Haroldum filium Elf
give Northamptonia , fed diffamatum , fictum
filium Regis Cnuti, ( ut enim Encomiaftes Em
mæ Anglorum Reginæ lib . 2. fcribit, plurimo
rum affertio perhibet Haraldum fuiffe impofi
tum camera languentis concubinæ ) : Angli
verò , cum tota cetera terra , potius Edwardum ,
filium Regis Ethelredi , feu faltem Cnuti Regis
filium Hardecnutum , ex Emma Regina genitum
eligebant. Hinc perterrita hominum ac mulierum
multitudo maxima cum fuis parvulis ac catallis
omnibus mobilibus ( ideft , cum omnibus bonis
fuis mobilibus catalli nomine expreffis , ut vide
re eit in Gloffario Ducangii ) ad Croylandiam
concurrebat ; folafufpicione belli fupervenientis at
tracta , ad Marifcorum uligines & alneta , lu
tumque lacuum , tanquam caftrum refugiifortiffi
mum , arbitrati. Hi adventitii univerfum mona
fterium multis querelis & interpellationibus jugiter
inquietabant ; & tota die in clauftrum irruentes,
de fuis indigentiis dominos loci cum blanditiis
allicere in fuum favorem , tam perfervos mona
ferii , quam per fe , affiduè in Monachorum auri
bus incumbebant. Hinc Monachi clauftrum relin
quentes , vix ad divinum officium , in chorum de
dormitorio aufi funt defcendere : vix ad communis
menfæ participationem, in refectorium poterant con
venire. Ventum tandem ad Regis electionem
Convenerunt apud Oxoniam , inquit Weſtmona
fterienfis ad annum MXXXV , ad colloquium
Proceres regni ; ut de novo Rege creando tracta
rent ibidem , & c. Sed quoniam Hardecanutus
erat tunc in Dacia ; Aelfredus & Edwardus filii
Regis Ethelredi (& Emmæ Reginæ ) abfentes in
Normannia ; prævaluit pars Haraldi , & regni
Anglia diademate infignitus , Wintoniam fe
finavit.
V1I. Verùm Haraldum Aelnotum Archiepifco
Archiep. pum Cantuarienfem coronare noluiffe , docet
Cantuarien- Encomiaftes laudatus : Electus , metuenfque
Electus , metuenfque
fis eum coro
are recufat. futuri advocat mox Archiepifcopum Elnotum ,
virum omni virtute & fapientia præditum : im
peratque & orat fe benedici in Regem , fibique
tradi cum corona Regale fue cuftodia commiffum
fceptrum , & fe duci ab eodem , quia ab alio non
fasfuerat , in fublime regni folium. Abnegat Ar
chiepifcopus fub jurejurando afferens je neminem
alium in Regem filiis Emma Regina viventibus )
laudare vel benedicere : Hos meæ fidei Cnuto
"commifit , his fidem debeo , & his fidelitatem
fervabo. Sceptrum & Coronam facro altari
"impono , & hoc tibi nec denego , nec trado :
"fed Epifcopis omnibus , ne quis eorum ea tol- SÆC. XI.
" lat , tibive tradat , teve benedicat , Apoftoli- An.C.1036.
" ca auctoritate interdico. Tu verò fipræfumis
"quod Deo, menfæque ejus commifi, invadito.
Quid mifer ageret , quo fe verteret , ignorabat.
Intentabat minas , & nihil profecit. Expendebat
munera , & nil lucratus ; doluit , quoniam vir
Apoftolicus nec valebat minis dejici , nec mune
ribus flecti. Tandem defperatus abfceffit , &
Epifcopalem benedictionem adeo previt , ut non
folum ipfam odiret benedictionem ; verum etiam
univerfam fugeret Chriftianitatis Religionem .
Namque dum alii Ecclefiam Chriftiano more Mif
fam audire fubintrarent , ipfe aut faltus canibus
advenandum cinxit , aut quibuslibet aliis viliffi
mus rebus fe fe occupavit , ut tantum declinare
poffet quod odivit. Quod Angli videntes dolebant,
fed quia hunc fibi Regem eligerant , hunc erubue
runt dejicere , ideoque difpofuerunt hunc fibi Re
gemfinetenus effe.
Haraldus cum fuis iniquo excogitato confilio VIII.
fecit Epiftolam in perfona Reginæ ad Edwar- delitaHaraldi cru
s ad
dum & Alfridum ejus filios in Normannia com- verfus filios
morantes , invitatque ad reditum , promptos Erhelreds
civium animos ad eos recipiendos pollicita. Regis.
Eam Epiftolam recitat laudatus Encomiaftes.
Mittitur ea per certos curfores , & Edwardus ac
Alfridus nimis falfitatis creduli , inconfultè re
mandant genitrici , unum eorum ad eam effe ven
turum . Statuto igitur die Alfridus minor natu,
laudante fratre , elegitfibi commilitones : & arri
piens iter Flandria , venit infines. Sed poftquam
littus Anglicum contigit , atrociffunis traditi
funt carnificibus , & alii perempti , alii fervi
tuti mancipati. Alfridus verò effoflis etiam lu
minibus impiiffimè eft occifus. Quod hoc anno
contigiffe Wigornienfis fcribit. Quid actum fit
de Edwardo , fuo loco dicemus.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6530. Anno Eræ
Hifpan.
MLXXV.
10. B. D 12. P. 10. April. Indict. 5.
Anno He
JESU CHRISTI 1037. giræ
CCCCXXIX ,
BENEDICTI IX PAPE 5 . inchoato die
14. Qctob.
CONRADI II REG. 14. IMP. II. fer. 6.
MICHAELIS PAPHLAGONIS IMP. 4.
D num . I & Wippo in li I.
Abrode Vita Conradi Salici narravit eum Conradus ,
Imp. Itali
hoc anno Natale Domini Verona celebraffe , ait: cos com
Inde ad Mediolanum veniens ab Heriberto Ar-pefcit.
chiepifcopo magnificè receptus eft in Ecclefia fan
Eti Ambrofii. In ipfa die (nefcimus cujus confilio)
penè gravis tumultus factus eft populi Mediolanen
fis , quærentis ab Imperatore , fi vellet favere con
jurationi eorum. Unde commotus Imperator , præ
cepit , ut omnes in urbem Papienfem ad genera
le colloquium venirent . Quod dum fatum effet,
cunctis reclamantibus , legem fecit Imperator . In
ipfo Placito quidam Hugo Comes 7 & alii
quamplures Italici appellabant Archiepifcopum
Mediolanenfem pro multis caufis , quibus eos of
fenderat . Imperator verò vocato Archiepifcopo
præcepit , ut fatisfaceret omnibus . Quod dum Ar
chiepifcopus renueret , fenfit Imperator omnem
illam conjurationem Italiæ ipfius confilio factam
effe. Et mox comprehenfo illo retinuit in fua po
teftate. Deinde commendavit eum in cuftodiam
Popponi
 in Annales C. Baronii.
153

SAG. XI. Popponi Patriarchæ Aquilegienfi , & Chunoni Du gem ab omnibus eft receptus , & Regali diademate SEC. XI.
ARC
-1037. ci Carantanorum , qui ab eis ductus est cum Im decimo Kalendar Julii à venerabili Servando Legio An.C.1037.
peratorio ufque Placentinam civitatem . Paucis nenfi Epifcopo infignitus eft , anno nempe fequen
interpofitis : Imperator quæque caftella fibi adver ti, quia Rerum Hifpanicarum Scriptores notant,
fa deftruxit , & iniquas conjurationes Italia , jufta Ferdinandum inauguratum die XXII menfis
lege reducta , exinanivit , & veniens Ravennam, Junii , feria quinta. Poftquam autem Ferdi
Sanctum Pafcha ibi celebravit. nandus Legionenfi Regno auctus fuit , bellum
11. Eodem anno in Italia tres Epifcopi Vercellenfis, in Mauros multis victoriis illuftre confecit , ut
Epifcopos Cremonenfis , Placentinus apud Imperatorem ac infrà videbimus.
tres in exi
Anno fuperiori diximus , Haraldi Angliæ V.
lium mittit . cufati funt : quos Imperator comprehenfos exulari
fecit. Qua res difplicuit multis , Sacerdotes Chri Regis juffu Alfridum Ethelredi & Emma Re- EmmaAn
fti , fine judicio damnari . Referebant nobis qui ginæ filium occifum effe ; quod poftquam En- gin glorum
a in Re
dam piiffimum noftrum Henricum Regem , filium comiaftes ejufdem Reginæ narravit , ait : At Flandriam
Imperatoris , falvâ reverentiâ patris , clàm dete Regina tanti fceleris novitate perculfa , quid facto fecedis.
Atari præfumptionem Cafaris in Archiepifcopum opus fit mente confiderat tacita. Animus ejus di
Mediolanenfem , atque in iftos tres : & meritò, verfus buc illucque rapitur , & fe amplius tanta
quia ficut poft judicialem fententiam depofitionis perfidiæ credere cunctatur : quippe quæ perempti
nullus honor exhibendus eft , fic ante judicium ma filii inconfolabiliter confundebatur mærore , verum
gna reverentia Sacerdotibus debetur. Paulò pòft : multò amplius ex ejufdem confolabatur certa requie.
Eo tempore imperator Mediolanenfes nimium affli Hinc duplici , ut diximus , angebatur cauſa , ne
xit : & quoniam urbem antiquo opere & maxiria cis videlicet filii miſerabili mæftitia , tum verò re
multitudine munitam capere non poterat , quod in liqua fua vita , dignitatifque diffidentia. Paucis
circuitu fuerat , igne & gladio confumpfit. Pau interpofitis : Exteras nationes petere fibi utile
cis interjectis : Eodem tempore Papa Cremona credit , quod fagaci ratione fine tenùs perducit.
occurrebat Imperatori , & honorificè receptus & Tamen quas petit non externas fibi experta eft fore,
dimiffus , Romam reverfus eft. Imperator difperfo quis ( ideft , quibus ) immorans haud fecus ac
-exercitu per regiones , ipfe ad montofa loca feceffit, fuis colitur decentiſſime. Igitur pro re atque tem
propter refrigerium , quoniam ea æftate magnus pore quamplurimos poteft fibi fidos Optimates con
calor imminebat. gregat. His præfentibus fecreta cordis fuis enu
III.
Ad num. III. Sanctus Symeon Syracufanus cleat. A quibus etiam inito Domina probato con
Moritur S. Treviris ab aliquot annis inclufus , præfente filio , commeatus claffium eorum apparatur exilio..
Symeon Sy- Ebervino qui ejus Vitam fcripfit , animamfan Itaque properis rei flatibus transfretant , & cui
&
tam horâ tertiâ , Kalendis Junii reddidit Creato dam ftationi haud longè à caftello Bruggenfi diftanti
ri , inquit idem Ebervinus. Annum ejus mor fe fe applicant. Hoc caftellum Flandrenfibus colo
tis Brouverus lib. XI Annal. Trevirenfium ex nis incolitur ; quod tum frequentiâ negotiatorum ,
veteri Diario Bibliothecæ San&
ti Petri Treviren tum affluentia omnium , que prima mortales du
fis eruit. KALENDIS JUNII ANNO MXXXIV. cunt , famofiffimum habetur. Hic equidem à
INDICT. II. CONRADO SECUNDO REGNANTE Marchione ejufdem provincia Balduino magni &
ANNO X. IMPERANTE AUTEM VIII. POPPONE invictiffimi Principis filio , ejufque conjuge Athala,
VIDELICET TREVIRORUM ARCHIEPISCOPO HO que interpretatur nobiliffima , Francorum Regis
NOREM SUI PONTIFICATUS REGENTE XVIII . Rotberti , & Regina Conftantia filia , honorifice,
OBIIT B. SYMEON. Baronius, ut hanc mortem uti fe dignum erat , recipitur. De quibus etiam
in hunc annum differret , inductus eft à Trithe in prædicto oppido domus Regali fumptui apta eidem
mio à fe laudato. Natus erat in civitate Syra Regina tribuitur : ceterum obfonium benignè of
cufana nobiliffimis parentibus ; cumque Con fertur. Quæ partim illa cum gratiarum actione
ftantinopolim facris literis imbuendus miffus fufcipit , partimque fe fe non indigere quodammo
fuiffet , Hierofolymam devotionis causâ venit, do oftendit , quod hoc anno contigiffe refert
indeque poft aliquot annos ad radices montis Huntindonienfis pag. 364. Is Balduinus V
Sinai feceffit , tandemque Antiochiam , unde eft hujus nominis , qui anno MXXXVI Bal
in Franciam , Trevirofque profectus eft , ut fuis duino IV patri fuccefferat , & præcedentium
locis diximus. Flandriæ Comitum gloriam facilè offufcavit ,
IV. Ad num. IV. Veremundus Legionenfis Rex inquit Meyerus , qui addit , eum Pium fuiffe
OccifoVere- hujus nominis III , Podagricus cognominatus, cognominatum .
mundo Ill, cùm à Sanctio Majore Navarræ Rege magnis
Regna Le
gionus cladibus affectus fuiffet , pacem cum eo pepigit
Caftella
uniuntur. Chriftianæ religioni in Hifpania commodam. ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6531. Anno Era
Data tunc Sanctia Veremundi Regis foror Fer Hifpan.
dinando Magno Sancti Majoris filio cum jure 11. A. D13. P. 26. Mart. Indict. 6. ML-XXVI.
fucceffionis in utrumque Regnum . Anno He
Verùm
JESU CHRISTI 1038. giræ
port Sanctii Majoris mortem, quæ ante bien CCCCXXX ,
nium contigit , ut ibidem vidimus , Ferdinan BENEDICTI IX PAPE 6. inchoato die
dus tunc Caftellæ Rex Veremundum fororium de 3. Octob.
CONRADI II REG. 15. IMP. 12. fer. 3.
finibus laceffivit ; commiffoque cum eo prælio,
interfectus eft Veremundus Era MLXXV, MICHAELIS PAPHLAGONIS IMP. 5.
ut liquet ex hujus Epitaphio , à Baronio recita "
to , ideoque hoc Chrifti anno : Ferdinandus vi Num . I ad XI. in Vita Conradi I.
Am i e is in Italia fub anni fuperioris Gefla à
aricibus armis continuò Legionenfe Regnum, Sali ci ,, qua
quæ
quod alioqui jure debebatur , occupavit , & finem, ac currenti geffit, hoc modo refert : Eo- Imp.in
Conrado
ad Legionem Regni caput victor exercitus ad dem anno hyberno tempore collecto exercitu , Im- Italia.
volavit. Ferdinandus , inquit Rodericus Tole perator tranfcendens Padum ad Parmam civi
tanus lib. 6. cap. 9. ingrediens Legionem in Re tatem venit , ibi Natalem domini celebravit , in
choante
 154 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. choante anno dominica Incarnat. M XXXVIII.
An.C.1038 . In ipfa die Nativitatis domini inter Teutonicos
cives Parmenfes magna feditio orta eft , & qui
dam bene valens vir Cunradus infertor ciborum
Imperatoris cum aliis interfectus eft. Unde com
motus exercitus gladiis & igne cives aggreditur ,
Imperator poft incendium magnam partem mu
roram deftrui præcepit , ut eorum præfumptionem
non fuiffe inultam hæc ruim aliis civitatibus indi
caret. Deinde Imperator tranfcendens Apenni
num montem , in Apuliam tendebat. Imperatrix
verò Romam orandi gratiâ venit ; inde ad Impe
ratorem revertitur. Imperator autem ad terminos
Imperii fui perveniens , Troiam , Beneventanum ,
& Capuam , aliasque civitates Apulia , lege &
juftitia ftabilivit : diffentiones , quæ erant inter
Normannos extraneos & indigenas , fola jufione
fedavit : & cunctis offenfionibus de regno fublatis,
feliciter reverfus , Viennam venit. lbi difpofitis
obfidionibus , & infidiis adversùs Mediolanenfes ,
qui adhuc fibi rebelles fuerant , ceterifque rebus
ad voluntatem fuam per regnum compofitis , pa
triam revifere decrevit. Eo tempore propter ni
mium calorem nimia contagio peftilentia exerci
tum invafit : neque ætatibus , neque perfonis pe
percit. lbi Regina Chunelindis , conjux Henrici
Regis XV Kalend. Augufti quafi in limine vita,
ingreffu mortis occubuit , relinquens tantummo
do folam filiolam de Rege , quam poftea pater
lum interimere. Sed minimè valentes , à Sede ta- SEC. XI.
An.C. 1938.
men propria expulerunt. Sed, ut præmiſimus,tampro
hac re , quàm aliis infolenter patratis , Imperator il
luc proficifcens propria fedi reftituit. Nec non &
alia paffim in Orbe cùm in Ecclefiafticis › tum
etiam in rebus fecularibus multa contra jus fafque
patrata. Verùm ex verbis illis Baronius loco
laudato , Papebrocius in Conatu Chronico
Hift. ac in Joanne XIX & plerique omnes ,
qui de Romanis Pontificibus tractationem in
ftituère , male intulerunt , Joannem Benedicti
IX decefforem eo anno & die , quibus Eclypfis
Solis apparuit , Sede expulfum , & poftea à
Conrado Imp. in eam reftitutum. Glaber enim
tantùm fignificat deliquium illud Solare por
tendiffe mala , quæ tunc univerfo Orbi accidè
re , & nominatim dejectionem Romani Pontifi
cis à dignitate fua , quæ quinquennio poft con
tigit , nempe currenti anno , eodemque die
quoEclypfis præfata genus humanum terruerat.
Sed laudati Scriptores Glabrum perperam inter
pretantes exiftimarunt, eum non folùm affirma
re Joannem Papam eo die , quo Eclypfis illa con
fpecta ; fed etiam eodem anno , Chrifti fc.
MXXXIII à Proceribus Romanorum malè habi
tum, licet certum fit, GlabrumBenedi&um nonum
intendere, non verò Joannem XIX ejus decef
forem , quem Conradus Imp . non reftituit. -
Victor III Papa citatus, Petrus Diaconus , & III.

Chrifto defponfans in Abbatiffam confecrari fecit. Leo Oftienfis laudati difertè affirmant Impera- Gefta
Conrado
Filius Imperatricis Hermannus , Dux Aleman torem Româ in Apuliam ad rebelles domandum Imp. in
norum , juvenis bona indolis , & in rebus bellicis profectum , quod Wippo & Leo Oftienfis præ- Apulia
ftrenuus , eadem pefte gravatus , inter manus pe fenti anno factum exprefsè afferunt. Diem notat
ritiffimorum medicorum V Kal. Augufti , non fine ejus Capuam ingrefsûs Leo Oftienfis , cujus ver
magno imperii detrimento , obiit. Eodem menfe ba num. VIII Baronius recitat, Vigilias fanctaPen
atque fequenti , maxima multitudo exercitus , tecoftes diem fcilicet XIII Maii . Idem Victor
morbo contacta , periit. ftatum Apuliæ his verbis defcribit : Pandulphus
11. Idem narrant Hermannus Contractus in fufio Capuanus Princeps vir potentiffimus ac ditif
Romam
venit. ri Chronico, Chronographus Hildensheimenfis, fimus fuit , qui latrocinando , humanum fangui
& Hepidannus, fed nullus eorum Conradum Imp. nem fundendo , civitates , oppida , ac aliorum
Romæ fuiffe innuit ; imò cùm Wippo difertè prædia circumcirca manentium crudeliter aufe
afferat , Imperatricem in eam urbem profectam, rens , fuo fubdidit dominatui , &c. Infuper etiam
nulla Imperatoris mentione facta , qui argu omnem thefaurum hujus monafterii ( fc. Cafinen
mento negativo nimis tribuunt , inde deducere fis ) auferens afportavit , &c. Cùm verò jam
poffent , Conradum hanc profectionem non in Omnipotens Deus tantis fceleribus finem vellet
ftituiffe . Verùm Victor III Papa , qui hoc tem imponere , & lachrymæ , & voces pupillorum , vi
pore vivebat , lib . 2. Dialog. Petrus Diaconus duarum ac pauperum , nec non orationes , preceſque
Cafinenfis in Vita SS. Guinizonis & Januarii , fervorum Dei , in conſpectu divinitatis ejus eſſent
Monachorum Cafinenfium, in Actis SS. Bollan admiffa , ficutfcriptum eft " Cor Regis in manu
dianis ad diem XXVI Maii recitata , Leo Dei eft " Conradi Imp. menti infpiravit, ut ad vin
Oftienfis lib. 2. cap. 66. cujus verba Baro dicandas ejus Ecclefias , ac de tyrannorum manibus
nius num. V refert , & Glaber lib. 4. cap . 8. & eruendas , Italiam reviſens. ( illuc enim anno
feq. expreffis verbis id referunt , ifque quid ibi MXXVII fuit ) , Romam veniret. Cùm igitur magno
egerit, hoc modo recitat : De qua victoria (nem exercitu congregato , Italiam ingrediens Romam ve
pe quam Conradus anno MXXXV de Leuti niffet , optimos ex latere fuos viros Capuam mittere
cis reportavit) idem Imperator acceptâ confiden placuit Pandulpho Principi, cui, ut bona San&ti Be
tià , rurfum collecto exercitu Italiam pergens , nedicti , injuftè à fe ablata , omni poftpofita mo
ad ipfam urbem Romam progrediens , univerfos ra , reftitueret , &c. Cumque ii , qui miſſi ab Im
rebelliones ( ideft , rebelles , ut pluribus oftendit peratore fuerant , Capuam veniffent , multis cum
Ducangius in Gloffario ) qui contra eum infur eodem Pandulpho verbis fruftrà habitis , ad Impe
gere tentaverant , anno integro ibidem degens , ratorem fine effectu reverfi funt. At verò poſt
proterendo compefcuit. Defcribit poftea Glaber quam Imperator fe contemptum à Principe vidit ,
EclypfimSolarem anno MXXXIII die vicefima ira commotus , Româ exercitu moto egrediens ,
nona menfis Junii vifam , cujus verba Baronius Cafinum venit , ac ad B. Patris Benedicti limina
anno MXXXIII num. II, nofque eo anno,refert, confcendit , &c. præfatus igitur Auguftus Capuam
fubditque Glaber : Tunc corda humani generis ingreffus , eidem Pandulpho Principatus honorem
ftupor ac pavor tenuit immenfus. Quoniam illud auferens , alterum in locum ejus conftituit. Quæ
intuentes intelligebant portendere quiddam fore fu fufiùs Baronius ex Leone Oftienfi refert. Erat
perventura cladis humano generi trifte. Nam ea adhuc in Italia Imperator die decima octava
dem die , natale videlicet Apoftolorum , in Ecclefia menfis Julii , quo Cunebildis , ut ex mox dictis
beati Petri quidam de Principibus Romanorum liquet , fupremumdiem obiit , qui ex Italia cir
confpirantes in Papam Romanum , cupientes il ca initium menfis Octobris digreffus eft, poſt
quam
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI. quam Benedictum IX in Sedis Romanæ poffef.
An.C. 1038. fionem redintegraffet , quod mirum eft taceri à
Leone Oftienfi , Petro Cafinenfi , Victore III
Papa , & à Wippone , qui omnes de iis , quæ
in Italia egit , fermonem habuere.
IV. Hermannus Contractus , qui hujus reftitu
Heribertus tionis mentionem etiam non fecit , addit rem
Archiep. à laudatis Auctoribus prætermiffam : Papa Ar
Mediolani
excommuni- chiepifcopum Mediolanenfem ( nempe Heriber
catur.
tum ) Imperatori adhuc rebellantem excommu
nicat. Quod Chronographus Hildensheimen
fis his verbis confirmat , pradictus Mediolanen
fium Metropolitanus ab Apoftolico Pontifice poft ju
fas crebras ammonitiones communi Epifcoporum
decreto , in Pafchis anathematizatus , & à cætu
fidelium eft fegregatus . Qui nihilominus in fua
obftinatione perduravit , & Imperatori pro poffe in
omnibus per præfentem & etiamfubfequentem an
num incommodavit.
V. Poftquam Wippo res geftas ab Imperatore
Henricus in Italia narravit , fubdit : Reverfus Imperator
a Conrado in Baioriam , agrotantem exercitum medicinis
Imp. Patre
Burgundia, & confilio reficiebat : & dum omne regnum fere
Rex dicitur. nitate pacis inveniffet illuftratum , ejufdem anni
autumno Burgundiam adiit , & convocatis cun
&
tis Principibus regni generale Colloquium ha
buit cum eis: & diu defuetam , atque penè dele
tam legem tunc primùm Burgundiam pralibare fe
cerat. Tranfactis tribus diebus generalis Colloquii
quarta die Primatibus Regni tum univerfo popu
laudantibus atque Imperator fi
Lio fuo Henrico Regi regnum Burgundiæ tradidit ,
sique fidelitatem denuò jurarefecit. Quem Epi
fcopi cum ceteris Principibus in Ecclefiam Sancti
Stephani , que pro capella Regis Soloduri babe
tur , deducentes hymnis & canticis Deum lau
dabant , populo clamante & dicente , quod pax
pacemgeneraret , fi Rex cum Cæfare regnaret , re
verfus Imperator per Bafileam defcendens , Fran
ciam Orientalem & Saxoniam , atque Frifiam.
"Pacem firmando , legem faciendo revifit. Ita
Wippo .
VI. A num. XVI ad XIX. Sanctum Stephanum
Moritur S.
Stephanus, Hungariæ Regem hoc anno fpiritum Deo red
Rex Hun didiffe > non folùm Hermannus Contractus
garia. & Marianus Scotus à Baronio laudati ; fed etiam
Wippo ad annum MXXXVIII teftantur :
Eodem anno , inquit Wippo , Stephanus Rex
Hungarorum obiit , relinquens regnum Petro filio
fororisfua. Hunc Hermannus de Venetia natum
dicit. Cartuitius in Vita ejus diem emortualem
notavit , feftum nempe Affumptionis beatiffi
mæ Virginis ; fed annus in ea Vita corruptus ;
ibi enim Stephanus mortuus dicitur anno domi
nice Incarnat. millefimo tricefimo quarto : quod li
brariis attribuendum , qui in diebus , menfibus
& annis memorandis , five eos cifris exprimant,
five integris literis , fæpe peccant. Ab initio
converfionis fuæ Stephanus ufque ad mortem
Ecclefiæ favit. Glaber lib. 3. cap. 1. ubi de ejus
converfione egit , addit : Tunc temporis cæpe
runt penè univerfi , qui de Italia & Galliis ad Se
pulchrum domini Hierofolymis ire cupiebant , con
fuetum iter , quod erat per fretum maris , omitte
re , atque per bujus regionis patriam tranfitum
habere. Ille verò ( nempe Sanctus Stephanus )
tutiffimam omnibus conftituit viam excipie
excipie
bat ut fratres , quofcumque videbat , dabatque
illis immenfa munera , Cujus rei gratiâ provocata
innumerabilis multitudo tam nobilium , quàm
vulgi populi , Hierofolymam abierunt. Inno
centius Undecimus ejus feftum die fecunda
ISS
menfis Septembris celebrandum inftituit ob vi- SAC. XI.
toriam à Chriftianis ea die in Budæ expugna- An.C.1038.
&
tione , è Turcis reportatam . Regnum Hunga
riæ fundavit S. Stephanus , quòd à pofterioribus
Regibus auctum ad Adriaticum & Euxinum uf
que extenfum , per tot fecula contra Tartaros
& Turcas validiffimum Chriftianorum propu
gnaculum fuit.
Lupus Protofpata in Chron. teftatur Nor- VII.
mannos primùm hoc anno in Siciliam veniffe : Primus Nor
mannorum
Defcendit Michael Patricius, & Dux, qui & Sfon- in Siciliam
dili vocabatur , & transfretavit cum Maniachi adventus.
Patricio in Siciliam ; quod & Chronographus
Barenfis habet. Hujus expeditionis caufam nar
rat Leo Oftienfis lib. 2. cap. 68. Per idem tem
pus , inquit , Maniacus Dux ab Imperatore Cpo
litano cum exercitu ad debellandos Saracenos in
Siciliam miffus cùm Apuliæ atque Calabria mi
lites in auxilium confciviffet , Legatos ad Gaima
rium (qui Princeps Salerni erat, ejufque amicus)
mifit : orans , ut Normannorum illi auxilium
mitteret. Addit Leo , Gaimarium ejus preci
bus annuiffe , & aliquot Normannos ad eum
mififfe. Cumque jam maxima Siciliæ pars recu
perata effet , & Syracufana civitas capta , paulò
pòft in fua redeuntibus Græcis atque Norman
nis , Saraceni mox cuncta , quæ amiferant , re
ceperunt. Sed de his legendus Malaterra , Su
montius in Hift. Regni Neapolitani , aliique ,
qui referunt Græcos Normannorum gloriæ in
videntes malè eos habuiffe.
In Lufitania verò Ferdinandus Magnus , qui VIII.
nuper Legionenfe Regnum Caftellæ Regno ad- Ferdinandus
M. Sarace
junxerat , victricia arma in Saracenos etiam nos in Lufi
vertebat , eofque ad extremos Durii fines , in tania bello
veteris Lufitaniæ parte bello exagitabat. Hi vexat,
anno fuperiori , Hifpaniæ Regibus inter fe dif
fidentibus , Caftellam , Legionem & Gallæciam
devaſtarant ; verùm currenti Ferdinandus , poft
varia minoris momenti oppida eis erepta , Vi
feum urbem in intima Lufitania pofitam cir
cumfedit , ac tandem vi expugnavit , uti nar
rat Sandovallius in ejus Vita ex veteri Diario ,
quod Andreæ Refendii Viri doctiffimi fuit : Era
MLXXVI , IV Kal. Julii capitur Vifeo à Re
ge Fredenando die XVIII , poftquam obfideri
capta eft. Sequenti die horâ tertiâ traditur mu
nitio ( arx fcilicet à Duce Saraceno validè de
fenfa ) . Capitur ibi occifor Regis Adefonfi ( Al
phonfi nempe V Legionis Regis , ictu fagittæ,
dum eandem urbem obfideret, anno MXXVII
occifi , ut ibidem infinuavimus ) , quem Rex
( nempe Ferdinandus,) juffit necare à fagittariis,
excavatis prius oculis , ambabus manibus , &pe
de de armotofte ( erat armotofte inftrumentum ,
quo fagittarius , dum balliſtam contenderet ,
utebatur ) eadem Erâ XI Kal. Augufti capitur
Lameco ab eodem Rege , dedente Zadan Ibn
Huim filius Huvim Abo Afem poft multa pugna.
ftefuit major Regulus Regulis de Lameco , & mul
ta populavit loca , à Durio ufque Tanara & Vauca
flumina. Poftea Era MLXXVII ( anno nem
pe Chrifti MXXXIX ) capiuntur in extrema
Durii cis & citra multa villæ , &c. & ufque
ad Ripa Tagi. Dein poft capta varia veteris
Caftellæ oppida in Regnum Toletanum ingref
fus Almenonem Regem Saracenum vectigalem
fecit , " uti habet idem Sandovallius , tam in
Hifpania Monafteriis , quàm in Vita Ferdinan
di Regis , qui addit , Ferdinandum , fumma pie
tate in monafterium Sancti Petri Cluniacenfis
affectum , illud annua multorum aureorum
penfione
 156 Critica Hiftorico - Choronologica

SAC. XI. penfione impertiiffe. Unde non mirum , fi expiationibus ufus & luftrationibus , tum & in s E C. XI.
An.C.1039.
cognomento Magni exornatus fuerit ; cùm fuburbano pro manibus ad ortum Solis illuftre An.C.1039 .
tot illud victoriæ de Mauris reportatæ pe templum extruxit , haud omnem ejus crepidinem
pererint. bafimque evertens , fedfundamenta prioribus ma
jora circumducens. Erat enim ibi fanum quoddam
nibil ipfum fplendidum habens , nec ftructurâ in

Anne Erz ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6532 . figne. Hoc illepulchriore forma componens , portaf
Hifpan. que & xyftos exterius fabricatus , ac muris obfe
MLXXVII.
12. G. D 14. P. 15. April. Indi&. 7. piens , extructifque adibus condecorans , divinami
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1039 . religiofa exercitationis palaftram fecit : omnem
CCCCXXXI, BENEDICTI IX PAPE 7. prope fuperiorum Impp. in extruendis facris ædi
inchoato die
22.Septemb. bus ac templis operam ac facultatem obfcurans.
HENRICI III REG. I.
fer. 7. Certam enim proportionem ima fummis concinne
MICHAELIS PAPHLAGONIS IMP. 6. aptavit , immenfumque decus ædificiis ritè confer
tis ac harmonia affinxit , lapidefque nobiliffimos
I. D num. I. Anno Dominica Incarnat. præ cæteris ftratoque folo adhibuit , auroque &
ObitusCon
AD MXXXIX , inquit Wippo in Vita
radi Imp. teffellato opere adem omnem illuftravit , nec non
Conradi Salici , dum Imperator Cunradus jam picture arte , vivifque ac fpicantibus ( ut quis di
in filio fuo Rege Henrico , regni rem , imperii au cat ) imaginibus , ubi par erat , templum peror
tem fpem bene locatam confideret : cumque penè navit. Præterea lavacrorum gratias aquarumque
omnia per regnum ad libitum fuum inclinata capiam , quæcumque denique alia oculos oblectare
videret ipfo anno diem Sanctum Penteco folent , omnemquefenfum ad propriumfenfibile mo
ftes apud Trajectum civitatem Frifia celebravit , vere , buic utique templo adjunxit , & [ ut ita
ubi cùm facratiffimam folemnitatem venerando , loquar ] contemperavit. Hæc verò præftabat, tum,
magnificè cum filio & Imperatrice coronatus pro ut Deo bonorem haberet , tum etiam, ut ejus fa
cederet ad menfam > mediocri dolore correptus mulos fibi propitios redderet , fi quomodo tumefa&a
eft, tamen, ne tanta diei lætitiam perturbaret , illius vifcerafanarent. Verùm nihil amplius erat,
dolorem diffimulavit. Sequenti die , cùm morbus completo illi vita modulo " ac diffoluta compage.
lethalis vehementer infifteret , Imperatricem cum Quam ob rem ea ille depofita fpe , futurumjudi
filio Rege ad prandium exire jubet de cubiculo. cium fibi ipfe modis omnibus præconciliabat , inde
Inter ea Imperator finem fibi imminere fentiens, que prorsùs iis maculis , quas animo contraxiffet,
ficut in vita fanus , in actu femper conftans & liberarifatagebat.
ftrenuus fuit , ita in extremis nihil fegnioris fidei
Ajunt fane quidam eorum , qui non benevole IV.
permanfit & vocatis Epifcopis corpus & San admodum erga illius affecti familiam funt , animi- Magiafalse
guinem Domini , & Crucem fan&am cum Reli que libidine judicia ferunt , priufquam is Imperii incufurus.
quiis Sanctorum apportari fecerát : & erigens fe fceptra capefceret , nefandas quafdam ceremo
fuiffe adhibitas > viſaque ob
cum lachrymis valde affectuofis , in confeffione nias eam in rem fuiſſe
pura , oratione intenta , Sanctorumcommunio fcura eorum fpirituum , qui aërem obfident , re
nem & peccatorum remiſſionem devotifimè acci rum illi fummam pollicitam eſſe , & ex illo , ut
piens , Imperatrici & filio Regi Henrico per fi Deum negaret , mercedem popociffe. Hoc igitur
da monita valedicens , ex hac vita migravit XI effe ajunt que torqueretur , mentifque procella qua
Nonas Junii (legendum cum Chronographo teretur , atque ad ejufmodi expiationes moveretur.
Hildensheimenfi , II Nonas Junii ) feria 11-in. Siquidem igitur verus hic fermo , noverint qui
dictione VII. Idem habent alii Hiftorici , qui illi devotionis focii extiterunt. Sin autem fal
de Conradi Salici morte mentionem fecère. Tra Jus , meus rursùs fcopus victor exeat. Ad mefam
jecti autem Frifiæ civitatis nomine , non Traje quod attinet , qui fciam ex hominum genio effe,
&tum ad Mofam , Superius appellatuma , fed Tra ut fingant crimina , haud facilè vulgi rumoribus
jectum inferius , quod tum Frifiæ urbs habeba ac calumniis animum accommodo ; fed ea quæ fe
tur, Wippo intelligit. Ea Vita Baronii tempo runtur argumentis probans , inde mihi ipfe re
re lucem non viderat , ideoque ex ea Hiftoria rum fidem ftatuo. Novi certè hominem , & poft
Ecclefiaftica illuftranda fuit. Filius ejus domnus adeptum imperium , omnis virtutis edidiffe fpe
Heinrichus in omni quidem virtutum exhibitio ciem ? nec divinis folum templis animum adhi
ne perftrenuus , antè fcilicet in fpecialem regni buiffe ; fed & viris Philofophicis operam dediſſe
monarchiam generali Cleri , populique præelectio ac eximie coluiffe. Philofophos autem dico , non
ne , nunc autem fine quavis contradictionis mole qui rerum fubftantias fcrutentur , nec qui mundi
fia , fummâ Chriftianifmi concordiâ , folio patris primordia quærant , fua verò falutis principia
Deo gratias eft inthronizatus , inquit Chronogra nulla curâ profequantur ; fed qui preto mundo
phus Hildensheimenfis. cum fupra mundanis ac cæleftibus vitam infti
II. Ad num. II. Narrat Baronius ex Curopala tuant.
Michaël
te , cùm Michaël Imp. in dies magis magifque Quis enim eum latuit ejus generis hominum? "
V.
Impiagrotat .
à dæmone torqueretur , mififfe in omnes re quam non terra, marifquefcrutatus eft oram , ru. Philofophos
giones pecuniam Presbyteris & Monachis piumque anfractus , & antea abditas terra caver- morbis affe
morbum tamen , accedente etiam hydropifi nas , ut quem in eis latitantium deprehenderet ? os colis.
auctum effe. Verùm initio ejus Imperii ex deprehenfos autem in Regiam adductos , quo non
Michaele Pfello oftendimus , Michaëlem à Da bonore profequebatur ? pulvere confperfos ( deter
mone obfeffum non fuiffe , fed fontico morbo gens illorum pedes , tum illis circumfufus , fuavi
laboraffe. terque deofculans ; necnon ipforum pannos late
III. Ceterum , inquit Pfellus , Imperator manife ros in occulto geftans ; atque illos quidem in Regio
Templa
edificat.
fè jam gravi corpore intumuerat , intercuteque thoro collocans , ipfe vero in humile quoddamftra
aqua laborare cunctis palam erat. Quam ob rem tum grandi quodam lapide caput ſuſtinente , fe ipfe
tum alia præftabat , ut morbum averruncarek, projiciens , aliaque admirationis plena præftabat.
Dico
?
 in Annales C. Baronii.
157
SAC. XI. Dico autem non cui propofitumfit , ut laudationem narret quæ videre potuit. Hæc autem partim SAC. XI.
An.C.1039 . contexam , fed ut ea quæ gefta funt , in Annales hoc anno , partim fequenti, gefta. Malmesbu- An.C. 1039 .
referam. Quod enim vulgò cavere folent , ne cum rienfis enim lib. 2. de Geft . Reg . Angl . cap. 12 .
iis quorum oblæfafunt corpora , leprofifque confue Huntindonienfis , & Simeon Dunelmenfis pro
tudinem habeant ; ille magnificentius quid agebat, dunt , Hardecanutum Regem Flandriam deve
qui fe adillos conferret , vultumque exefis illorum &um ad Emmam matrem hoc anno veniffe , &
corporibus ac ulceribus admoveret : atque etiam infequenti Haraldum Regem obiiffe.
finu confoveret, & amplexaretur atque balneis re Canonicos Regulares , qui communi domo, VIII.
crearet , velutique dominis fervus emptitius illis communi menfa, ac communibus bonis utun- Canonici
aftaret. Obftruantur ergo nequifimorum homi tur , & Sancti Auguftini Regulam profitentur, Regulares
num ora , nec eorum linguis maledicis ac calum antehocfe
hoc feculo initium habuiffe, certum tandem ef- culum non
nia tinetis veneno Imperator fubjaceat. Pluribus fe debet. Nulla enim ante hæc tempora hujus inftituti.
poftea Pfellus de piis ejus fundationibus & exer inftitutionis in Scriptoribus Ecclefiafticis app
a
citiis agit. rent veftigia , & Abaelardus prioribus feculi in
VI. Hoc anno Emma Angliæ Regina , quæ Ha fequentis annis eam tunc novam fuiffe , his ver
Emma Re- raldi Anglia Regis perfecutionem fugiens in
gina cum bis indicat : Cur & vos ipfi Canonici Regulares
Hardecanu Flandriam fecefferat, Hardecanutum Daniæ Re à vobis ipfis noviter appellati , ficut & noviter
tofilio in gem & Eduardum filios ad fe vocavit. Rem ver exort ,
i magno ambitu murorum clauftra extra
Angliam re bis Encomiaftes ejufdem Reginæ narrabo : In fepie
direcogitat ntes more Monachorum ab illecebris & ten
tanta pofita fecuritate , Legatos fuo filio mittit tationibus fecul manetis divif
i i? Ita ille in Epift.
Eduardo ( eft is Eduardus cognomento Confef III pag. 236. contra quemda Cano
m nic. Re
for , quem Regem videbimus ) poftulatum , ne gul. Nicolaus quidem II in Concilio Romano
versùs fe pigritaretur venire. Quibus ille obau anno MLIX habito , de Canonicis Regularibus
diens equum confcendit , & ad matrem ufque per loquens ait Roga
: ntes monemus , ut ad Apoftoli
venit. Sed ubi eis copia data eft mutuo loquen cam commun
, em fcilicet , vitam fummoperè per
di , filius fe matris fortunas edocet miferari ; fed venire ftudeant. Quo fimilibufve locis Gabriel
nullo modo poffe auxiliari , cùm Anglici Optimates Pennotus in lib. de Canonicis Regul. aliique
nullum ei fecerint jusjurandum. Quæ res indica plures innixi , Canonico
s à tempore Apoſtolo
bat à fratre auxilium expetendum , &c. Poft cu rum in Ecclefia fuiffe credidère. Verùm ex hoc
jus reditum , nuncios Hardenu&toni filio fus legat , & aliis hujufmod locis non magis fequitur, hoc
i
&c. Ardebat enim animo , fratris ( nempe Al vivendi genus ab Apoftoli orig
s inem fumere, &
fridi nefariè occifi ) injurias ultum ire, imo etiam prioribu Ecclefiæ feculis viguiffe, quà Mon
s m a
matris legationi parere. Hinc utrique rei prævi
chos Eliæ & Elifæi tempore jam floruiffe , ex
dens , quàm maximas poteft navium militumque eo quòd S. Hieronymu , Sozome
s nus, aliique, ho
parat , &c. Denique maris irà pacatà , omnique rum originem ad utrumque referre videantur ;
tempeftate fedata , profperis flatibus finus pandit utrobiq; enim de fimilitudine vitæ tantùm fermo
velorum : ficquefecundo ufus curfu, ad Brugenfem eft , quia Canonici Regulares in communitate
ſe ſe applicuit portum , &c. Nec longè poft filio viventes Apoftolorum imitatores funt ; ideoque
cum matre morante , & memorate vifionis pro eorum inftitutio Apoftolica dici poteft. Deni
miſſa ſpectante ( jam enim dixerat in fomno ei fi que vanum eft effugium quorun
dam Scripto
gnificatum fuiffe Haraldum periturum ) nuncii rum qui refpondent Abaelard
um in præfata
lata ferentes nuncia adventant , qui videlicet Ha Epiftola de Canonicis Ordinis Præmonftrate
n
raldum mortuum nunciant : qui etiam referunt fis , qui revera novi erant, intelligendu ; luce
m
Anglicos ei Principes nolle adverfari , fed multi enim meridiana clarius patet Abaëlardum lo
modis jubilationis fibi conlatari. Unde regnum qui de omnibu omn
s inò Canonicis Regularibus
hæreditario jure fibi debitum non dedignetur repe in
in tota illa Epiftola , qua ideo omnes contra
tere , & fuæ dignitati, eorumquefalutijuxta in me riæ fententiæ falfæ demonftrantur.
dium confulere. Fruftrà quis quæreret , horum Canonicorum IX.
VII. His Hardenuto, materque animati repetere fa certum auctorem ac inftitutorem; cùm Cano- Nulum ver
Mortuo Ha- tuunt oras aviti regni. Cujus rei fama , ut popu tum habent
nicorum Regularium focietates in variis regio- inftituto
rald,
decanutuHar-
s lares impulit aures , mox cuncta dolore & luctu
nibus erectæ , ab una aliqua domo profectæ non rem
fit Rex An- compleri cerneres, &c. Sic toto plangebatur litto fint ; fed fingulæ pro perfonarum conditione
glia. re, fic ab omni plorabatur populo aftante, & c. Tan & temporum ac locorum opportunitate natæ
dem vicit amor patriæ , & omnibus viritim ofcula exorta que fuerint. Cùm enim Canonici præ
tis, & flebili eis dicto vale , cum filio , fuifque al cepta Canonum negligerent , & à prifca Cano
tum petit mare , non abfque magna lachrymarum nicorum obfervatione longè deflecterent , non
utrimque fufa ubertate. Igitur Principes Anglici defuêre , qui hæc damna reparare , & falubria
parum præveniffe fidentes legatione , antequam ab malis graffantibus remedia adhibere conati fue
illis transfretaretur , obvii funt facti , optimum fa rint. Quidam fanctam hanc inftitutionem Ivo
Etu rati, ut & Regi, Reginæquefatisfacerent , & fe ni Carnotenfi Epifcopo , qui apud Bellovacos Ca
devotos eorum dominationi fubderent. His ita nonicos Regulares in Ecclefia Sancti Quintini
peractis , & omnibus fuis in pacis tranquillitate primus congregavit , magnufque ejus promo
compofitis , fraterno correptus amore nuncios mit tor fuit, attribuunt. Verùm hæc verba , quæ
tit ad Eduardum rogans, ut veniens fecum obtine apud Sigebertum in Chron. ad annum MLXXVIII
ret regnum. Quifratrisjuſſioni obediens, Anglicas leguntur , addititia funt, ut patet ex accurata
partes advehitur, & mater, amboque filii regni pa Auberti Mirai editione, in qua hæc non haben
ratis commodis nulla lite intercedente utuntur. tur : Ab hoc tempore cæpit reflorere in Ecclefia
Hic fides babetur regni fociis, hic inviolabile vi Beati Quintini Belvacenfi Canonicus Ordo , pri
get fedus materni fraternique amoris. Qua nar mùm ab Apoftolis , poftea à Beato Auguftino Epif
ratione Encomiaftes EmmæReginæ opufculum copo regulariter inftitutus , fub Magiftro Ivone
fuum abfolvit, cui eò major fides habenda, quod venerabili ejufdem Ecclefiæ Præpofito , poftea Car
Tom. IV. O motenfium
 logica
158 Critica Hiftorico - Chrono
SÆ C. XI, notenfium Epifcopo. Et fi Sigebertus id fcripfif
An.C.1039 . fet , aliud non indicaret , quàm hunc Ordinem
eo anno in Ecclefia San& ti Quintini tunc pri
mùm vifum, quod & Sigeberti Interpolator tan
tùm intellexit.
X. Ex variis Canonicorum Regularium congre
rum mona gationibus aut domibus nulla antiquior Sanru
Primumeo-
fterium A- fenfi, quæ Avenione hoc anno exorta eft in Ec
venione clefia fancti Rufi extra muros Avenionenfes , in
fundatum. æde fancto Rufo facra , quæ Congregationi no
men fecit. In libro enim 3. Hiftoriæ Avenio
nenfis lingua Italicà à Fantonio Caftruccio
Carmelitano fcriptæ cap . 9. refertur Diploma
Benedicti Epifcopi Avenionenfis , in cujus fine
legitur : Actum publicè in Avenione civitate fub
die Kalendarum Januarii anno Incarnat. domini
ca MXXXIX. Ait Benedictus quofdam Eccle
fiæ fuæ Clericos divino amore tactos , fcilicet
Arnaudum , Odilonem , Pontium & Durandum ,
à fe poftulaffe, ut religiosè vivere poffent in Ec
clefia fancti Rufi , jamdiu deſerta & inhabitabi
li , feque eis prædictam Ecclefiam , cum deci
mis & oblationibus, aliaque in præfato Diplo
( mate expreffa conceffiffe . Refert poftea ibidem
hic Historicus Refcriptum Urbani II, datum
Tricaftri indictione 111, XIII Kal. Otob. anno
dom. Incarnat. MXCVI, conceffum Arberio Ab
bati, ejufquefratribus in Ecclefia S Rufi extra mu
ros Avenionenfes canonicam vitam profelis , in
quo omnia , inquit Urbanus , quæ Epifcopi Ave
mionenfes Benedictus , Roftagnus , & Gibelinus ve
ftræ Ecclefia contulerunt , confirmo .
XI. Caftruccius & San-Marthani in Gallia Chrift.
Priores ejus Tom. IV nullum monafterii Sancti Ruf Abba
Abbates
ignoti. tem Arberio antiquiorem exhibent , fed quem
uterque Arberium Jacobus Petitus in Notis ad
Pœnitentiale Theodori Archiep. Cantuarienfis
pag.614 . Arbertum appellat ex chartulario Ec
clefiæ Sancti Rufi,, ex quo refert Privilegium ei
ac Urbano II conceffum , indict . 111 , decimo
tertio Kilend. Octob. anno dom . Incarnat. MXCVI.
Quod fi Arberius idem fit ac Arbertus , jam ab
anno ML XXXIV Abbatiam San&i Rufi re
gebat ; Bernardus enim Comes Bifuldunenfis in
Catalaunia ei donationem quandam fecit , re
citatam in eadem Appendice Canonum Theo
dori Archiep . Cantuarienfis, in qua dicitur : Do
no Deo & Ecclefiæ Sancti Rufi , quæ fita eft fuper
Aluvium Rhodani ( prope urbem Avenionen
fem), & domno Arberto ejufdem loci Abbati , at
que Clero ibidem domino fervienti Ecclefiam B.
Mariæ Virginis. Quæ donatio dicitur facta anno
MLXXXIV . Baluzius lib. 4. Marcæ Hifp .
pag. 465. laudata verba interpretatur de Eccle
fia Sancti Rufi Valentine Diocefis in Delphi
natu. Verùm nonnifi anno MCLVIII Cano
nici Regulares Sancti Rufi Avenionenfes Valen
tiam traducti funt, ut infrà videbimus. Poft Ar
berium , quem mox diximus eumdem effe ac
Arbertum San - Marthani & Caftruccius Adel
bertum Sancti Rufi Abbatem faciunt , aiuntque
Urbanum II ei direxiffe refcriptum in fcriniis
Abbatiæ San-Rufenfis affervatum. Sufpicor ta
men tria hæc effe ejufdem Abbatis nomina ,
quorum duo corruptè fcripta fuerint. Sed quid hæc tenipora in literas mittit, ea fe vivente per
quid hac de re fit , initio feculi fequentis Letber acta non obfcurè fubinde infinuat , fufiorque
tum , Scriptis clarum , Abbatem fuiffe oftende
mus. Series enim horum Abbatum accuratè no poftea idemOpus ufque ad annum MCXXXVII
bis digerenda , ut tandem certò conftet An fta perduxit.
fium Papam hujus nominis IV nunquam Abba pia memoria appellat , quia paucis annis ante
ti San-Rufenfi præfuiffe , licet Onuphrius id quàm Continuationi fuæ manum admoviffet, in
tot Hiftoricis perfuaferit. Porrò Ordo Čanoni- SÆ C. XI.
corum Regularium ex initio obfcuro in maxi- An.C.1039.
mam paulatim evafit claritatem , & palmites à
mari ufque ad mare extendens , plurima non fo
lum per Galliam ; fed etiam per Hifpaniam &
Italiam Monafteria inftituit , multos Viros pie
tate & doctrina præftantes Ecclefiæ dedit , ejuf
que , præter San-Rufenfem , aliquæ aliæ fuper
funt Congregationes , & familiæ feorfim vi
ventes.
Fundatâ Abbatiâ San-Rufenfi Saſuvalo poſtu XII.
lavit ab Hugone Epifcopo Tornacenfi , quate- Abbatia
nus fibi liceret in villa Falempini , aut Phalem- Phalempini
poft San-Ru
pini, ædificare Abbatiam, utque ibiftabiliret pau- fenfem anti
perum Chrifti Clerimoniam , eamque fub obtentu quiffima.
charitatis dotaret appenditiis terrarum atque fa
miliarum , unde baberent ipfius Abbatia Clerici
alimoniam , quod Safuvalo ab eo hac condi
tioneobtinuit , quod curam animarum Epifco
pus electo ab ipfis fratribus Priori deleg bit ipfius
catervulæ. Actum Tornaco anno Incarnat."
MXXXIX indi& t . VII imperante gloriofiff. Re◄
ge Henrico anno XII, Hugone Prafulatum agen
te anno IX , ideoque hoc Chriſti anno ante
diem decimum quartum menfis Maij, quo Hen
ricus Galliæ Rex annum Regni XIII inchoavit.
San-Marthani Tom. IV Gall. Chrift. Chartam
fundationis, & nomina variorum Abbatum Ab
batiæ Phalempini exhibent , indeque intelligi
mus , hanc Abbatiam Ordinis Sancti Auguftini
nunquam San-Rufenfi fubditam fuiffe , ac citò
alias in unica domo confiftentes in Gallia ere
tas. Meminit Canonicorum Falempini Stepha
&
nus Tornacenfis in Epift. 272.
ANNO PERIODI GRECO -ROMANÆ 6533. Anno Erz
13. FE. D15. P. 6. April. Indict. 8. Hifpan.
MLXXVIII.
JESU CHRISTI 1040 . Anno Hc
giræ
BENEDICTI IX PAPE 8. CCCCXXXII,
inchoato
HENRICI III REG. 2. die II.
Septemb.
MICHAELIS PAPHLAGONIS. IMP. 7. fer. 5.
D num . I. Baronius , Bollandus ad diem. 1.
Lunigancies Obitus S.
Imperatricis, Virginis, conjugis, viduæ, & de- Cunegundos
mum Sanctimonialis Benedictinæ mortem cum Imperatri
cis.
currenti anno illigant , quia in ejus Vita ab Au
tore Anonymo fcripta , cap. 3. de ejus Mona
&
chatu dicitur : Quindecim in fancto propofito fu
pervixit annos , tam humilitatis gratià , quàm re
ligionis reverentia omnibus admiranda. Sed cùm,
ut idem Bollandus fatetur , Anonymus ille poft
annum MCLXXXIX floruerit , major hac
in re fides habenda Chronico Hildensheimenfi,
in quo ad annum MXXXIII fcriptum eft :
Pia memoria Cunigund Imperatrix, V Non. Mar
tii obiit. Nam illud Chronicon à diverfis Scrip
toribus continuatum, & qui hæc fcripfit,ab anno
CMXCV ad annum circiter MXL continuatio
nem fuam perduxit. Certe quæ is Auctor per
eft in rebus fingulis annis narrandis , quàm qui
Hinc Anonymus ille Cunigundam
Cœlum
I
1
 in Annales
SAC. XI . Cœlum migrarat. Lambertus Schafnaburgenfis,
An.C.1049 qui ipfomet tefte anno MLVIII in Dioecefi
Moguntina veftem Monafticam accepit , & bruario, & quatuor fequentibus ; cumque exer
Presbyter ordinatus in jejunio autumnali Hie
rofolymitanum iter fufcepit , Cunigundes mor
tem eodem, quo Chronographus Hildenshei
menfis anno, recitat.
II. Cunigundes & Henrici conjugis facrarum
AbInnocen- exuviarum apud Bambergam Franconiæ urbem
noniz ataca- depofitio , & frequentia ad illas patrata miracu
tio 111
fuit. la eam valde illuftrarunt ; licet enim Cuni
gundis in monafterio Confugia , ubi Sanctimo
nialis facta , per annos circiter novem vixerit,
& diem extremum obierit , fepulturam tamen
Bamberga , ubi Sanctus Henricus conjux ejus
quiefcebat , elegit. Colitur variis diebus , &in
variis Germaniæ urbibus , & , ut notat Bollan
dus , quemadmodum in Ecclefia Romana pia
viget confuetudo , ut Feftis Sancti Petri Apoftoli
fiat commemoratio Sancti Pauli Apoftoli , ac
viciffim in hujus feſtis illius recolatur memoria ;
ita in Ecclefia Bambergenfi hi fanctiffimi con
juges non feparantur, nec de uno eorum aliquod
feftum celebratur abfque alterius implorato fuf
fragio. Cœptum maximè agi de Cunigundis Ca
nonizatione apud Cæleftinum III Papam. Sed
cùm is anno MCXCVIII vita functus effet,
fucceffor ejus Innocentius III eam Sanctarum
Catalogo adfcripfit III Kalendas Aprilis, Pon
tificatûs fui anno III, Chrifti MCC. Bullam
Canonizationis Bollandus citatus refert.
III. Ad num. II. Ferdinandus Legionenfis Rex,
Conimbria Hifpaniæ Principum hac tempeftate
Ferdinandoà omnium
LegionisRe- potentiffimus ob vidricia arma in Barbaros
ge anno verfa Magnus cognominatus , Conimbriam ur
MLXIV bem hac ætate in Lufitania celeberrimam, hoc
capta.
anno in fuam poteftatem redegit juxta calcu
lum Mariani lib . IX. de Reb. Hifp . cap. 2 .
Hanc victoriam Toletanus lib . VI de Reb.Hifp .
cap. XI fine ulla Chronica temporis nota re
fert ; verùm cùm de ea agat , poftquam capite
fuperiori Garfiæ San&tionis Navarræ Regis ca
dem , quæ anno MLIV contigit , ut ibidem
videbimus , narravit , non dubium , quin Ma
riana in anno captæ Conimbria deceptus fue
rit ; eò magis, quò poft relatam illam Ferdinan
ni M. victoriam ftatim fermonem habeat de
Translatione Reliquiarum San&ti Ifidori ab eo
dem Rege anno MLXIII peracta , ut anno
MLIII demonftrabimus. Sed conjecturis opus
non eft, ubi certa documenta habemus. Scribit
enim Sandovallius , Ferdinandum Magnum in
Regno Legionenfi annum millefimum fexage
fimum tertium tranfegiffe , in eoque adhuc fuif
fe , cùm Legati fui cum Reliquiis Sancti Ifidori
Epifcopi Hifpalenfis ex ea urbe redière. Ipfo
autem hujus Translationis tempore Monachi
Benedictini monafterii Lorvani Ferdinandum
monuère , Conimbriam à Mauris occupatam
non fatis munitam effe , eifque facilè eripi pof
fe. Quare Rex de ea expugnanda cogitavit,
quâ in fuam poteftatem redactâ præfatis Mo
nachis Privilegium conceffit , quod Sandoval
lius è Latino barbaro in linguam Caftellanam
vertit, refertque pag. 12.
IV. In eo dicitur , Monachos Ferdinandum Car
Conimbria rioni in Regno Legionenfi exiftentem convenif
permenfes Le menfe Januario Era MCII , anno fcilicet
Sella. Chrifti MLXIV; hunc exercitum ftatim con
gregaffe ; eodemque menfe Januario Conim
briam obfidione cinxiffe , fed quia civitas for
Tom. IV.
C. Baronii.
159
tiffima erat , Mauri obfidionem per quinque S E C. XI.
menfium fpatium tolerarunt , menfe fcilicet Fe- An.C.1040 .
citus victualibus indigeret , à Monachis Lorva
nenfibus per aliquot dies ea fuppeditata funt,
fed tandem Mauri oppidum dedidère. Mona
chi à Ferdinando Magno , ut in fuo Diplomate
ipfemet ait , nihil aliud poftularunt , quàm Ec
clefiam & domum in urbe Conimbricenfi &
confirmationem Privilegiorum ab ejus Decef
foribus fibi largitorum. Datum tunc à Ferdi
nando Privilegium illud fcriptum menfe Julio ,
Era MCII , anno fcilicet Chrifti millefimo
fexagefimo quarto, fubfcriptumque à tribus Re
gis filiis Alphonfo, Sanctio & Garfia , & à pluri
bus Caftellæ Proceribus. Sandovallius refellit
fabulas pofteriorum Scriptorum , qui obfidio
nem Conimbricenfem feptennalem fuiffe tradi
dère , aitque aliquos Hiftoricos Hifpanos fcri
bere San& tum Jacobum Apoftolum armorum in
fignibus decoratum obfidentibus apparuiffe , ac
diem quo urbs capienda effet , eis aperuiffe ;
quod inter alios habet Rodericus Toletanus lo
co citato ; fed cùm neque Ferdinandus Magnus
in laudato Diplomate ; neque Pelagius Oveten
fis , neque alii Antiqui rei adeò memorabilis
mentionem fecerint , hujufmodi apparatio pa
rùm verofimilis.
Haraldo Angliæ Rege hoc anno demortuo V.
> Hardecanu
ut fuperiori diximus , idque menfe Aprili , ut tusfit Rex
habet Malmesburienfis , cum Hardicanutus Ca- Anglia.
nuti magni filius in vicino Belgio Brugis age
ret, communi civium fuffragio, & Procerumfe
rè omnium , electus eft, & ante mediam æftatem,
ut Vigornienfis, vel media aftate , ut Veftmona
fterienfis ait,in Angliam venit, fedfui imperii tem
pore nihil egit dignum poteftate Regia , fubdit Vi
gornienfis. Nam mox injuriarum, quas vel fibi,
vel Emmæ Reginæ matri fuæ Haraldus fecerat,
memor , ipfius Haraldi corpus effodere , & in
Gronnam (ideft paludem ) projicerejuffit. Quod
cùmprojectumfuillet ; id extrahere , & in flumen
Tamefis mandavit projicere. Adhæc ipfo Regni
initio graviffimum onus civibus impofuit , ut
claffiariisfuis , per fingulas naves viginti marcas,
ex pollicito penfitaret , indeque contumeliam fa
mæ & amorifuo detrimentum injecit , inquit Mal
mesburienfis lib. 2. de Reg. cap . 12. denique
Epifcopatus ad fubfellium fuum traxit, de Epif
coporum Sedibus difpofuit, hos preffit, illos ex
tulit,idque fpecie pietatis, quæ Regnum ejus non
parùm obfcurarunt.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6534. Anno Eræ
Hifpan.
14. D. D 16. P. 22. Mart. Indict. 9. MLXXIX.
Anno He
JESU CHRISTI 1041 .
giræ
BENEDICTI IX PAPE 9. CCCCXXXIII,
inchoato
HENRICI III REG. 3. die 31.Aug.
fer. 2.
MICHAELIS CALAPHATES IMP. I.
D num. I. Michaël Pfellus Michaëlis Pa- I.
AD Michael
phlagonis Imperatoris mortem hoc mo
Paphlago
do narrat : Imperator ante fuam ex corpore trans- Imp. fit Mo
lationem, fpiritaliorem aliam quærit translationem, nachus.
contemnitque imperium , quò && brevi pòft erat
exuendus , omnique affectuſuperior ac libidine , ad
Deum transfertur. Ne ulla autem moleftia ei fie
ret , quodfic transferebatur , ac Deo confeffiones
O 2 dabat ,
 160 Criticat Hiftorico- Chronologica

dabat , Regia profectus ad monafterium venit , eventus . Solemni itaque indico Conventu SÆ C. XI.
SEC. XI. quod ipfe condiderat , imo potius à bajulis trans cum fimulato filio educa Augufta , quod ftu- An.C.1041 .
An.C.1041.
fertur. Ubi verò in monafterium venerat , templi debant efficiunt , ipfaque eum in filium affumit,
que pavimento genu pofuerat , fupplices Deo of & Imperator ad Cæfaris dignitatem provehit .
fert preces , ut ejus obtutibus accepta victima vi Porrò Joannes tanquam illi univerfo confecto ne
deatur ; mundaque poft confummationemfufcipia gotio, fummaque rerum in familiam reducta, haud
tur. Sic itaque fibi propitiato ac placabili reddi fciebat qua ratione affluente gaudio uteretur , ejuf
to numine , ipfe fe ipfum voluntariam hoftiam fa que impos erat. Enim verò hæc ejus molitio ingen
crificulis ac immolatoribus tradit , qui utrimque tium impofterum malorum initium fuit , quique
virum circumftantes precibufque victima prali fundamentum vifus fuerat omnis familia , everfio
minaribus in Dei laudes cantico perfolutis , Impe factus eft, inquit Pfellus, quem video Zonaram
riale paludamentum purpurâque intextum exuunt, paffim exfcripfiffe. Mortuo itaque Michaele Pa
facrumque Chrifti pellicium ac cilicium fuperin phlagone Michael Calaphata ejus nepos Impe
ducunt, oblatoque capitis integumento ac ftem rium capeffivit.
IV.
Ad num. II. Leo Oftienfis lib. 2. cap. 68. te
mate galeam falutarem imponunte tumque etiam Normanni
pectore dorfoque cruce armatis , inque viri morem ftatur, Normannos Arduino quodam Lombardo Apulia
virilifque obtentu animi præcincto illo adversùs Duce potitos effe Apulia , eamque inter fe divi- potiuntur,
fpiritus nequitia fic ipfum dimiferunt. fiffe duodecim Comites conftituentes . Quod
II.
Ad ejus fanè animi claritatem ac propofitum hoc anno contigiffe his verbis docet : Anno do
Moritur.
quod attinet , gaudebat ille quidem ac exultabat, minice nativitatis MXLI ( quo videlicet anno,
ut qui Deo auspice fic vitam mutaffet , ac quafi ipfo die feftivitatis B. Benedicti Pafchalis fabbati
agilis , expeditufque ad fpiritus viam effectus dies occurrit ) Arduino duce Melphiam primitus
effet : illius verò familiolam ( ac præcipuè fenio ( quæ caput & janua totius videtur Apulia ) fine
rum fratrem ) meftitia nubes totam occupabat , ulla controverfia capiunt. Hoc autem anno Sancti
ut præ miferantis affectu gemitus tenere non pof Benedicti feftivitas in fabbatum ante Paſcha in
Set. Ac nec Augufta doloris compos fuit; fed ubi cidit. Gefta à præfatis Comitibus Guilhelmus
quodam referente rem audierat , virilem omnem Apulienfis lib . 1. fusè narrat. Ante hunc annum
afpectum audenti animo erumpit , vimque fexui Normanni unico oppido à Runnulfo ædificato,
' facit ac pedes ad eum vadit. Is verò , five eum nempe Averfa , potiebantur , ut prodit uterque
pudebat quod tot tantorumque malorum illi auctor Scriptor.
V.
extitiffet , vel quod ejus quoque oblivio eum cœ Ad num . III & feqq . Poloni fævis tempeftati- Cafimirus
perat, quâ Dei memor erat , ipfam ab ingreffu in bus per fex aut feptem annos jactati fibi tandem Monachus
hibuit , ac illa quidem ad Regiam rediit : ipfe mutuò condonant privatas offenfas , & Comitia Polonia
in Regnum
re
verò, quod ftatim vocabat orationis tempus, & ad Guefnam indicunt , ubi ea fententia vicit , quæ
ftituitur
confueta cantica erat conveniendum , paulatim Cafimirum, ubi ubi fit, quærendum & reducen
lentiùfque è lectulo exurgit : pedefque calceaturus, dum effe cenfuit. Oratores ad id delecti Primo
cùm non præfto effent confueti monachorum coriacei res viri , qui Cluniacum venientes , inveniunt
calcei, fed priore fcena necdum illi mutata ægrè rem eum, non modò profeffum religionem, fed jam
tulit , nudifque pedibus ad templum venit , hinc Diaconum . Deprecantur culpam exilii ipfius,
inde miniftris fuffulcientibus , anhelans jam at orantque , ut affictam & pene everfam patriam
que extremos efflansfpiritus. Sic itaque rursùs ad refpiciat.Refpondet Cafimirus datam femel Deo,
lectulum reverfus illique cubans , tumque etiam atque iis quorum fe poteftati ultrò fubjeciffet,
quid parum deficiente spiritu , animam Deo di fidem fallere non poffe. Oratores omnia fibi
mifit: plurimis per imperii tempus illi geftis ec tentanda eile rati Abbatem monafterii adeunt,
confiliis habitis. Qua & ipfa interfe contendens , ifque eos ad Pontificem Romanum , qui tunc
& ex adverfo contraria judicans , plura rectè fa erat Benedictus IX, remittit, à quo impetrant, ut
Eta delictis illis commiffis invenio. Nec fanè ar Cafimirus ad Regnum Majorum fuorum redeat,
bitrer virum hunc potiore fruftratum requie , fed & uxorem ducat , ut fusè Baronius ex Joanne
meliorem vitam confecutum effe . Obiit igitur ac Longino narrat. Reftituitur itaque paterno Reg
vitam cum morte commutavit , magno fcilicet de no Cafimirus , qui rebus Regni maxima ex parte
fignato opere , atque virtute, cùm annos feptem bene conftitutis cum Jaroslao San&i Ulodomiri
imperium tenuiffet. Cedrenus dicit , mortem filio RufforumPrincipe fœdus & affinitatem inits
ejus contigiffe Decembris X die , indictione de forore ejus Maria, cujus mater Anna, quæ Bafilii
cima, poftquam imperaffet annos VII, menfes Porphyrogenneti Imperatoris Conftantinop . fo
VIII, quos Pfellus neglexit. Lupus Protofpa ror fuerat , uxore ducta. Ex hoc conjugio poft
ta in Chron. ait etiam Michaelem menfe Decem biennium natus Boleslaus , qui poft patrem re
bris hujus anni demortuum , fed diem non ex gnavit. Pacato autem per circuitum Regno, Ca
primit. Zonaras Monafterium fuburbanum à fimirus priftinæ conditionis memor Cluniacum
Michaele extructum , in quod feceffit , appella legationem cum amplis muneribus mittit, petita
tum fuiffe dicit monafterium mirificorum Anar que fibi deftinari aliquot Monachos , quos cùm
gyrorum , ideft, San &
torum Cofmæ & Damiani, obtinuiffet , domicilia eis in Polonia extruxit ,
qui Anargyri vocati , quòd gratis medicina ar atque templa ad cultum Divinum apta ornavit.
tem exercerent. Ducangius in Conftantinopoli Quæ fufius Chromerus lib. 4. narrat. VI.
Chriftiana , quia non viderat Michaelis Pfelli Cum viderent Gallicani Epifcopi Ecclefice Inftitutio
Hiftoriam hactenus ineditam , hujus Monafterii comminationes contra bella privata ac cædes induciarum
mentionem non facit.
non fatis proficere , delatæ funt paffim Sancto- Dei.
& Treuga
III.
Michaele ægrotante .Joannes ejus frater de fe, rum Reliquiæ : & cùm malum non ceffaret ,
Ante mor
temMichae- omnique familia follicitus confultiffimum judi anno MXXXIV varia Concilia celebrata , ut
lem Cala cavit , fi Imperatorem adduceret , ut Michaelem unicuique injurias fibi illatas armis ulcifcendi,
phatam Ca- Calaphatam nepotem , Cæfarem crearet , quod prædafque agendi facultas tolleretur. Tandem
farem dicit. confilium funeftiffimum fuit , ut rei declaravit cum eadem mala perdurarent adinventa eft pax,
Tronga
 in Annales C. Baronii.
SÆ C. XI. Treuga Dei, feu Treuga Domini appellata , quâ
An.C.1041 . confœderatio cum Epifcopis & Magnatibus ini
ta , ut certis hebdomadæ diebus ab armis & cæ
dibus , aliifque hoftilibus factis abftineretur.
Hujus Treuga primus meminit Glaber lib.5.c.1.
quod nomen ab Hifpanico Tregua dedu&tum vi
detur, quòd, tefte eodem Glabro, primitus in
partibus Aquitanicis , quæ quidem Hifpaniæ vi
cinæ funt , inftituta fuerit. Hæc verba Glabri :
Contigit in ipfo tempore , infpirante divina gratia, Treuga & pace. "Bella ifthæc privata , inquit ,
primitus in partibus Aquitanicis , deinde paula
" "
tim per univerfum Galliarum territorium firmari " vocatio vel potius , ut illius feculi verbo utar,
pactum propter timorem Dei , pariter & amorem,
taliter ut nemo mortalium à feriæ quartæ vejpere,
ufque ad fecundam feriam incipiente luce aufu te
merario præfumeret quidpiam alicui hominum per
vim auferre , neque ultionis vindictam à quocum
que inimico exigere , nec etiam à fidejuffore vadi
moniumfumere. Quodfi ab aliquo fieri contigiffet
contra hoc decretum publicum : aut de vita com
poneret , aut à Chriftianorum confortio expulfus
patria pelleretur. Hoc infuper placuit univerfis
( veluti vulgò dicitur ) ut Treuga domini vocave
tur , qua videlicet non folum humanis effet fulta
præfidiis , verum etiam multotiens divinis fuffra
gata terroribus , & cetera à Baronio anno
MXXXIV num . VI & feq. ex eodem Glabro
recitata.
VII. Exiftimat ibidem Baronius , hæc poft decen
Treuga Dei nium à pace eo anno tentata gefta effe . Verùm
Norman
nis agrè Hugo Flaviniacenfis in Chronico Virdunenfi
recepta. poft Baronii mortem à Labbeo Tom. I Biblioth.
promulgato , loquens de iis, quæ ad præfentem
annum pertinent , hanc Treugæ Dei inftitutio
nem ad eum revocat : Anno ipfo, inquit, Treua
Dei primùm ftatuta eft & firmata ; & pax ipfa
Treua Dei appellata. Quæ non folum humanis præ.
fidiis , fed & divinis confirmata eft terroribus.
Quam cùm noluiffet recipere gens Neuftria , viro
Dei Richardo ( Abbate Virdunenfi ) prædicante,
ut eam fufciperent, quia voluntas domini erat , & " tionem & confirmationem , quod à Conciliis
à Deo non ab homine decretum hoc procefferat , "fefti dies quamplurimi quatuor illis fingula
ammonente , divino judicio cæpit in eos defavire. "rum hebdomadarum diebus adjecti fuerint, &
ignis , qui eos torquebat , & eo anno ferè totus " à Concilio Lateranenfi fub Innocentio II in
Orbispenuriam paffus eft , pro raritate vini & tri
tici. Secuta eft è veftigio mortalitas hominum pra
maxima anno ab Incarnat domini MXLII. Multi
autem eorum qui torquebantur ab igne venientes
ad virum Dei, meritis ejus precibus curaban
tur medica virtate Dei. Supereft adhuc domnus
Aeduenfis Epifcopus ( Helmoinus nempe , ut vi
dere eft apud San-marthanos ) , vir vite longevi
tategrandevus , qui & referre folitus eft , quia
cam à fancto Odilone & ceteris ipfa pax divinis
revelationibus inftituta , Treua Dei appellata , &
ab Auftrafiis fufcepta fuiffet , & voluntas omnium
in boc effet una, ut ubique fervaretur : negotium
boc ftrenuitati bujus Patris noftri Gratia 2 Dei
( ita Richardus Virdunenfis vocabatur ) ab om
nibus impofitum eft , ut ejusftudio & induftria pax
eadem in Neafiriafervaretur , eò quòd certi eſſent
de eo, quod tanta effet ejus erga omnes , & omnium
erga eum gratia , ut quidquid fervandum doceret,
fervaretur à cunctis , quidquid vitandum mon
ftraret , id cuncti vitarent. Quamobrem fategit
Pater venerabilis , ut tantum bonum gratanter ab
omnibus fufciperetur , fed perverfa quorundam vo
luntas , & mens indomita , quafi inauditum hoc
refpuit , quafi qui nollent inftituta paterna violare,
& nova atque inauditafufcipere. Unde & fubfe
cuta eft divina ultio , ignis fcilicet in rebelles &
Tom. IV.
161
contumaces defæviens à domino , quo torqueban- s Æ C. XI.
tur , qui viro Dei refiftere , & mandata ejus con. An.C.1041.
temnere non verebantur , &c.
Marca lib. 4. de Concordia cap. 14. hanc VIII.
Treuga Dei inftitutionem in annum quidem Ab Epifcopis
MXXXIV perperam confert , ut ibidem vidi- busdecreta.
Proceri
mus , fed egregiè de ea differit , aitque eam à
quatuor Conciliis Generalibus confirmatam , &
relatam in librum Decretalium fub titulo de
nec legibus probata erant , imò potius fi pro
"fi diffidatio præceffiffet, pro jure conftituto ha
"bebantur; ita ut in adverfarium cæde, prædis,
" & incendiis graffari liceret , ut docent Jvo,
"
"((Epift. CLV ) , Friderici I ( apud Abbatem
" Urlperg.), & Conradi ( cap . 10. Bullæ aureæ)
" leges à quibus bellorum injuriis abftinendum
" erat diebus Jovis, Veneris, Sabbati, & Domi
"nica , quos fub finem vitæ præcipuis falutis
noftræ myfteriis Dominus confecravit.Decre
" tæ autem fuerunt induciæ iftiufmodi, non fo
"lùm ab Epifcopis ; fed etiam à Proceribus cu
" jufque Diœcefeos , ut difertè docent Glaber &
" Jvo ; ut patet ex Trenga iftius conftitutione,
"quæ lata eft in Anglia & Normannia ex con
"fenfu Epifcoporum & Baronum à Guillelmo
"primo Rege , anno MLXXX apud Orderi
"cum Vitalem , & à Raimundo Beringario Co
"mite in Barcinonenfi Comitatu anno mille
" fimo fexagefimo.
"Recepta funt & amplificata ifthæc Decreta à IX.
" Concilio Claramontano fub Urbano II anno 4 variis
"millefimo nonagefimo quinto, à Romano fub Conciliis
confirmata.
"Pafchali II anno millefimo centefimo fecundo,
" à Lateranenfi fub Innocentio II anno mille
"fimo centefimo trigefimo nono , & ab altero
" Lateranenfi fub Alexandro III anno millefi
" mo centefimo octuagefimo . Hoc folum difcri
"men intereft inter primam induciarum inftitu
" cendiorum devaftatio prohibita . Obfervan
" dum verò facem & Treugam dici hanc à bellis
"privatis feriationem , quòd ratione Clerico
"rum omnium, peregrinorum, mercatorum &
agricolarum cum bobus aratoriis, dominarum
"
cum fociis fuis inermibus, mulierum omnium,
"rerum ad Clericos , Monachofque pertinen
(c
tium , & molendinorum , pax ifta omni tem
((
' pore indulta effet ; ratione ceterorum Treuga
"tantùm , ideft induciæ aliquot dierum.
"Sanè fatendum eft, excommunicatione mul- X.
"& tatos fuiffe pacis & Treugæ violatores, & ad Qua Pœna
•
" refarciendum damnum læfo coactos . Sed ejus viola
<l torespuniti.
Epifcopi & Comitis hæc erat cognitio , cete
"rorumque Baronum : qui tamen fi ceffarent à
"perfequendo armis raptore, excommunicatio
" nibus & interdictis ad officium , quo fe ob
"ftrinxerant, adigebantur ; ut vice verfa eis, qui
"contra pacis perturbatores decertarent , duo
" rum annorum pœnitentia indulgebatur , aut
plurium , ad Arbitrium Epifcopi , pro modo
"laboris. Si raptores iftos, pacifque violatores,
"ab utraque poteftate profcriptos , occidi con
" tingeret à quoquam privato, Zelojuftitia, non
"homicidii pœna canonica & ordinaria , fed
"leviori & remiffiori fatisfactione culpam illam
" diluendam docet Urbanus fecundus , qui de
0 3 " hoc
 162 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI " hoc folo genere excommunicatorum intelli fines Bajoaria ex utraque parte Danubii , depræ SEC. XI.
An.C.1042 " gendus eft, non autem de omnibus excommu dans & incendens depopulatur ; fed una pars exers An.C.1042.
"nicatis , ut quidam fibi malè feriati perfuafe citus ejus à feptentrionali parte Danubii ab Adal
runt. Cujus interpretationis eò libentiùs hic 1 berto marchione & filio ejus Luitpaldo ad inter
"memini , quòd eá leyari poffe mihi videatur necionem caja eft. Heinricus quoque autumno Pan
"invidia, quæ ob textum hunc malè intellectum nonias petens Heimenburg , & Brecesburg evertit:
" creari folet adversùs Summos Pontifices.
Septentrionalem Danubii partem , ( quia flumina
XI. " Sed hæc omnia trahi non poffunt ad bella auftralem & paludes munierant ) , ufque ad Grana
Difcrimen
bella inter publica , quæ à Regibus , ut res fuas repetant, flumen vaftavit, feu in deditionem accepit : & parte
(c
publica gi aut Reipublicæ injuriam illatam ulcifcantur, exercitus bis numero Ungariam incurfantibus con
privata. "indici folent. Etenim belli gerendi poteftas, grediens , ftrages magnas effecit , & Jubactis par
2. quæ à Deo Regibus collata eft in veteri inftru tium illarum Ungariis , cùm Petrum recipere nol
ἐ mento, & in Principes Romanos difertis ver
lent , quemdam alium ex illis , item apud Bobe
" bis lege regia translata , Reges liberos præftat manos exulantem ; Ducem eis conflituit ; quem
" ab excommunicatione , quæ in deprædatores tamen Ovo ftatim poft difceffum Regis refiftere non
" & alienorum bonorum invafores, à Canonibus valentem, in Bohemiam repulit. Cum anno etiam
"irrogatur. Quia excommunicationi locus non fuperiori Lambertus Schafnaburgenfis & Hepi
" eft , etiam in privatis perfonis , nifi cùm de dannus in Annal. expulfionem Petri à Regno
"crimine manifefto & aperto agitur , non au Hungariæ conjungunt, cum præfenti verò Chro
"tem cùm dubitatur de crimine, ut docuit olin nographus Hildensheimenfis & Marianus Sco
" Hincmarus ex Auguftino . Porrò fola belli à tus in Chron. Hanc opinionem Baronius fecutus
" Principe indici ratio id faltem obtinere de eft, quòd Sanctus Gerardus Epifcopus Canadien
"bet, ut juftitia niti præfumatur, præcipuè cùm fis in Pannonia , ( urbs eft ad Tibifcum fluvium ,
" Regia dignitas in munere Regio exercendo ab Archiepifcopo Colocenfi pendens ) Ovoni
" nullius judicio fit obnoxia , fed foli divino tyranno prædixerit , anno tertio regni & Princi
"numini fe fubmittat. Quare in ipfa pacis & patum & vitam amiffurum , ut in hujus Sancti
" treugæ promulgatione jura Principum conce Præfulis Vita apud Surium ad diem XXIV Sep
ptis verbis excipiuntur ; ut patet ex indictione temb. legitur ; fed cùm anno MXLIV tyrannus
·"c pacis & treuga à Willielmo Archiepifcopo
perierit , & feditio in qua S. Gerardus occifus,
"Aufcitano Legato Sedis Apoftolicæ poft Con anno MXLVI non vero anno MXLVII , ut
"cilium Romanum anno MCII publicata : habet Baronius , contigerit , non dubium, quin
¿c Principibus autem & Dominis terrarum jurafua
ໄດ້ anno fuperiori Petrus è Regno expulfus fit , ut
confuetudines non contradicimus in terris infrà magis liquebit. Illud etiam certum, bellum
""
fuis. Deinde Pacis illius infractæ cognitio Epi iftud inteftinum Chriftianitati à paucis annis in
fcopis commiffa erat de Comitum & diocefa Regnum illud inductæ plurimùm nocuiffe.
σε norum confenfu , quæ ex pactis conventis le Porrò Gerardus Venetis parentibus natus, ad II.
"
gem accipere debet , ut fcripfit Jvo Cononi huc puer monachifmum amplexus , cùm Hiero- S. Gerardus
"Legato; imò & Comitibus , Baronibufque, folymam proficifcerétur , eo tempore in Hun- Epifc.Cana
fioret.
"Diœcefeos pars illius cognitionis competebat. gariam pervenit , quô San&tus Stephanus in ea
" Quæ omnia cum bellis publicis comparata regnabat, & eo confentiente in eremum feceffit .
"difcrimen apertè inter utraque conftituunt. Verùm cùm tunc Sanctus Princeps impietati
Hæc Marca . Ex quibus lucem accipiunt , quæ gentis profligandæ incumberet , Gerardum ab
anno MXXXIV de pace ab Epifcopis Gallia eremo revocavit, eumque ad prædicandum po
rum procurata diximus , & folvuntur dubia eo pulo fuo Evangelium deftinavit . Deinde Stepha
anno num. V & feq. à Baronio circa eamdem nus Rex Ecclefiam ad littus Morifii fluminis
propofita. Putavit enim Glabrum de bellis inter juxta quod Canadium fedet, extruxit, atque inde
Principes geftis verba facere , indeque Decreta Morijenam fedem appellavit , & nobiliter dita
ab Epifcopis Gallicanis in variis Conciliis de vit. Quare Sanctus Gerardus cum Sancto Ste
.
fendi non poffe perperam credidit. phano ad totam Pannoniam ad fidem Chrifti
adducendam collaboravit , ut habet Auctor
Anonymus in ejus Vita laudatà.
Anno Era ANNO PERIODIGRECO- ROMANE6535 Ad
chae num.
l Pfel , fimuMich
lus III. l ac Cala
Impe
ael phat
rato , inqu
rarenu it Mi
ncia III.
tus Peim um
Hifpan.
MLXXX . 15. C. D 17. P. 11. April. India. 18. °
Anno He fuit , Conftantinum fratrem ad Nobiliffimi digni- regimen
Michaelis
giræ JESU CHRISTI 1042 . tatem provexit. Erat porrò Calaphata vir vafri Calaphata
CCCCXXXIV BENEDICTI IX PAPE 10. & ancipitis ingenii , qui aliud mente volvebat, imp.
inchoato die
alias voces dabat ; cognatione fratrumque no
21. Aug. HENRICI III REG. 4.
fer. 7. mina feu magis familiam ludus quidam illi æſti
CONSTANTINI MONOMACHI IM inf
P . I. ulas , fed
mabatur & igne
, eifque invidebat & omne
m & aere,m ,necdum Imperii
m for

I. tunam, ita ut odium in genus omne mente con

Petrus Hun num. 1 Hermannus
garia Rex in fufiori Chronico ad annum fuperiorem
Regno expel fcribit: Ipfo anno Ungarii perfidi Ovonem quem
·litur.
dam Regem fibi conftituentes , Petrum Regem fuum
occidere moliuntur. Tum anno MXLII : Hein
ricus Rex ( nempe Germania ) hyeme Burgun
diam invafit , multofque Principum fe illi fubji
cientes fufcepit , nonnullaque legitimè dijudicavit.
Ovo Ungariorum tyrannus ob fufceptum à noftro
Rege Petrum , divifit bifariam exercitum fuumy
deret, & confoveret . Conftantinus averfus animo
erat erga Joannem fratrem , quem Imperator in
locum relegat, qui latronibus duntaxat addiētus
effet: ubi tandem & carnificis manum ejus ocu
lis admovit , ac fummè violentam mortem è vi
cino attulit . Nihil de Republica moderatiùs Ca
laphata cogitabat ; fed ftatim induxit in animum,
ut mutaret omnia & Imperatricem contempfit,
confictifque in eam criminibus ut veneficam è
cubiculo educit, reamque peragit , ac in eam
animadvertit
 in Annales
• 163
SEC. XI animadvertit quafi fceleftiffima patraffet. In na
An.C.1042 . vim itaque imponit, inque una infularum, quæ
è regione Urbis funt , cui principis nomen , eam
collocat , ubi cum una duntaxat ancilla egit. Po
ftea mittit qui detondeant , & monachico ha
bitu induant. Verùm poftquam omniafufdeque
mifcuiffet, populus coitione adverfus tyrannum
facta , quòd priorem Auguftam capere non li
cebat, illo eam tenente , ad Theodoram alteram
fororem vertit ftudium , & è penetrali avellit,
atque in apertum educit , & ad magnum Dei
fapientia Templum ducit. Tum non fola po
puli pars , fed & Honorati quique ac Proceres
Theodoram Auguftam acclamarunt .
IV. Id ubi cognovit Tyrannus , affumpto patruo
Michael ad facrum Dii monafterium pergit , mutatoque
Imperiode habitu , fupplicis profugique habitum affumit.
ponitur. Imperator & Conftantinus educti azylo oculis
orbati funt. Ubi autem utrique exciderant ocu
li , fedata eft vulgi ferocia , inque illos impe
tus & graffatio. Ac tum rurfusipfi quoque ad
Theodoram fimul converfi funt. Duarum porrò
Auguftarum altera Regiam & Palatium , al
tera magnum Dei Sapientiæ atrium habebat.
Princeps autem Senatus animis hærebat , in
quam propenfior effet ; nam & eam plurimùm
obfervabant , quæ erat in Regia ut feniorem ,
eamque quæ in Templo erat, quod per eam ty
rannis diffoluta fuerat , ac cui fe fpes falutis
debere non nefciebant . Erat igitur illis anceps
imperium. Verum fenior actutum eis dubiumfol
vit : ac tum primùm fororem ofculatur , placidè
que amplectitur , ac communi utrique forte velut
hæreditatem Sicque com
munia profeſſa ambarumjura , cumfplendidiffima
pompa fororem arceffit , ac imperii confortem , fi
"bique collegam facit. Verùm Theodora haud pror
sus pudorem erga jororem ponit , aut dignitatis
prærogativam illi adimit , fed quæ funt cultûs au
guftiorindefert, inquit Pfellus citatus. Idem re
ferunt Zonaras & Cedrenus , qui Michaeli
menfes quatuor Imperii , diefque quinque af
fignant , additque Cedrenus Michaelem &
Conftantinum relegatos effe in monafterium ,
XXI die Aprilis , indictione decima , hoc fcili
cet Chrifti anno . Depofitus itaque Michael
die XV aut XVI ; die enim X Decembris fu
perioris anni Deceffor ejus obierat.
V. Verùm , fubdit Pfellus , moribus & indole
Conftanti forores valdè diftinctæ erant , indeque fenior
nus Mono- rursus oninem in fe transferre poteftatem cogi
machusfit
Imperator. tat. Futurum itaque erat, ut Conftantinus fceptro
rum compos fieret , vir ex antiqua Monoma
chorum familia. Hic itaque generis nobilitate
primas in Imperio ferebat , & ubi Romani
Imperii fceptra fufcepit , dilexit eum Zoa Au
gufta . Revocatur ab exilio Conftantinus, ubi per
annos feptem , quantum fcilicet tempus prior
Michaël Imperium tenuit, verfatus erat. Au
gufta itaque cùm tertium menfem pari collegio
imperium geffiffent , illo abdicantur , & Conitan
tinus Monomachus Imperium adipifcitur. Is
pecuniarum thefauros è veftigio aggreffus eft
effundere , & Imperii dignitates ac munera pro
ftituere . Ingeniofiffimus cùm effet, fi quis alius,
ut fubditorum in fe animos transferret, propriè,
exque indole fingulos capiebat , & ad fe attra
hebat. Sermonibus atque doctrinis haud admo
dam excultus erat, nec eruditionis habitum ullum
paraverat. Hanc enim verò etiam partem amu
labatur , viroſque eruditiſſimos & difertiffimos
C. Baronii.
undique in aulam invexit. Poftquàm priorem S Æ C. XI.
uxorem morte amiferat , ad fecundas nuptias An.C.1042 .
tranfiit , duxitque fororis illius Pulcheria fi
liam , quæ quondam Bafilio Sclero nupta unicæ
prolis , filiæque parens extiterat. Quare quòd
communibus ex conjugii ratione abutentium legi
bus erat , earum formidine abfterretur Patriar
cha Alexius. Atque is quidem tempori indulget
( dicam & Deo ) quæcumque velit : ipfi tamen
etiam corollis fufceptis haud manus imponit : nup
tiis verò copulatos ac corollis donatos falutat ac
recipit. Notat autem Cedrenus matrimonium
die Junii undecima , currentis fcilicet anni, per
actum , & poftridie Conftantinum à Patriarcha
coronatum effe. Pfellus , fimul ac Conftanti.
nus Imperium iniit, illi miniftravit in omnibus,
idque in potiore gradu collocatus , ut ipſemet de
fe fcribit.
Hardecanuti Angliæ Regis mors , & S.
Eduardi ejus fuccefforis electio , ut anno fe
quenti videre eft.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6536. Anno Eræ
Hifpan.
16. B. D 18. P. 3. April . Indict. 11 . MLXXXI.
Anno He
JESU CHRISTI 1043. giræ
CCCCXXXV,
BENEDICTI IX PAPE II .
inchoato
HENRICI III REG. 5. die 10.Aug.
fer. 4.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 2.
AD num. I. Mortuo hoc anno Bezelino I.
Ale bra ndo Arc hie pif cop o bur gen fi rtus
Ham Albe fit
in ejus locum ab Henrico III Germaniæ Rege Archiep.
Hambur
fuffectus eft Albertus five Adalbertus genere genfis.
fummo prognatus , cujus Vitam Adamus Bre
menfis lib. 3. cap. 1. & feqq . fusè latèque perfcri
pfit , qui , ut ipfe cap . 4. de fe fatetur , quotidia
nam ipfius infpexit converfationem. Quibus ex
verbis intelligimus , Adamum hoc tempore flo
ruiffe . Addit hic fub nullo alio Præfule graviùs
vel fæpius Hamburgenfem Ecclefiam à Paganis
afflictam fuiffe. Ab initio ftatim Archiepifco
patûs magna ipfum inter & Daniæ Regem Sveo
nem II diffenfio orta eft. Is enim confangui
neam fuam Regis Sueciæ filiam in uxorem du
cendo , inceſto ſe contaminaverat : quod cùm
Archiepifcopus factum improbaffet , & ut eam
à fe dimitteret fub pœna interdictionis facro
rum illi denunciaffet , adeò hac re commotus
fuit Sveno , ut cum Religione fe potius quàm
cum uxore divortium facturum renunciarit :
comminatus infuper , omnem fe Hamburgen
fem Ecclefiam ferro & igne vaſtaturum. Ťan
dem tamen Albertus Regi reconciliatus eft ,
& Hamburgum unde ; recefferat , rediit .
Saxo Grammaticus lib. II. hac de re habet : II.
Quotempore
Cùm Rex ab Antiftite per facram ac falutarem Archiepifco
admonitionem incefii reus ageretur , difciplinæ patus Ham
minas oppofuit , feque ferro correptionis infolen- burgenfis
Premam
tiam repreffurum edixit. Quæ res ab Hamburgen- ramasus
fibus maritimi periculi metu ad Bremenfes Ponti- fuit.
ficium tranftulit Quibus in verbis per transla
tionem Pontificii , non tituli Archiepifcopalis
& Metropolitanæ dignitatis ab Hamburgenfi
ad Bremenfem urbem tranfitio fignificatur, ut
locum illum explicat Lambecius in Orig. Ham
burgenfi cap . 19. fed temporaria tantum Archie
pifcopi tranfmigratio. Translatio enim Sedis fa
O 4 t
&a
 164 Critica Hiftorico- Chronologica

SEC. XI. &

ta anno millefimo ducentefimo vicefimo ter
An.C.1043 . tio , poftquam per aliquot annos Ecclefias in
ter Hamburgenfem & Bremenfem de titulo &
dignitate Archiepifcopali contentio agitata fuif
fet. Archiepifcopis enim in partem Čanonico
rum Bremenfium inclinantibus extincta penitus
eft Metropolis Hamburgenfis , & Canonici
antiquo honore & jure fuo in perpetuum Bre
nienfibus ceffere. Idem Lambecius pag. 113.re
citat pactionis tabulas anno MCCXXIII
tini , Rex cum Comitibus Leofrico , Godwino & SEC. XI.
Siwardo , de civitate Glavorna Wintoniam ve- An.C.1043 .
nit improvisè: & ut illi confilium ei dederant fuæ
genitrici ( nempe Emmæ Regina ) quidquidin
auro , argento , gemmis , lapidibus , aliifque rebus
pretiofum habuerat , abftulit , vel quia priufquam
Rex effet effectus , vel poft , minus quàm vole
bat ei dederat , & ei valde dura extiterat. Idem
habent Weftmonafterienfis, aliique.
Malmesburienfis laudatus, quæ Regni Edu- V.

fcriptas , quibus Ecclefia Hamburgenfis recognof ardi primordia obfcurarunt , his verbis refe: t : Eo regnante
aliqua inor
cit titulum Archiepifcopalem dignitatem apud Fuerunt tamen nonnulla , quæ gloriam temporum dinatè facia
Ecclefiam Bremenfem remanere. Tandem paci deturbarent. Monafteria tunc Monachis vidua
ficatione Monafterienfi anno MDCXLVIII ta ; prava judicia à perverfis hominibus commif
inita Archiepifcopatus ifte fuppreffus. fa: Juppellex matris ejus , præcipiente illo , peni
III.
Ad num. II. Malmesburienfis lib. 2. de Geft. tus abrafa ; fed harum rerum invidiam amatores
5. Eduardus
anno jupe Reg. Angl . cap . 13. Sanctus Aelredus five Eal ipfius ita extenuare conantur. Monafteriorum de
riori Anglie redus Abbas Rievallenfis in Anglia , in Vita ftructio , perverfitas judiciorum , non ejus fcien
Rex creatus. Sancti Eduardi Confefforis Angliæ Regis à tiâ , fed per Godwini , filiorumque ejusfunt com
Bollando ad diem V Januarii recitata , Hove miffa violentiam, qui Regis indulgentiam ridebant :
denus part. I. Annal. pag.439 . Vigornienfis, Si poftea tamen ad eum delata , acriter eorum exi
meon Dunelmenfis , aliique Hardecanuti An lio vindicata. Mater anguftos filii jam dudum
glorum Regis mortem in annum fuperiorem riferat annos : nihil unquam defuo largita , hære
conjiciunt , ficuti & fancti Eduardi cognomen ditario fcilicet odio parentis in prolem : nam ma
to Confefforis , qui ei fucceffit , electionem. gis Cnutonem , & amaverat vivum , & lauda
Hovedenus laudatus ait , Hardecanutum fexto bat defunctum. Præterea congeftis undecumque
Idus Julii , feriâ tertiâ expiraffe , fed legendum, talentis , crumenas infecerat , pauperum oblita :
fexto Idus Junii , ut habent novus Chronogra quibus non patiebatur dari nummum , ne dimi
phus Saxo , & Simeon Dunelmenfis , ac ex di nueret numerum. Itaque quod injuftè coacerva
cendis in morte fancti Eduardi patebit. Subdit verat ; non injuftè ablatum : ut egenorum profice
Hovedenus : Cujus frater Eadwardlus , anniten ret compendio & fifco fufficeret Regio . Hac refe
tibus maxime Comite Godwino & Wigornienfi rentibus , etfi plurimùm fides adhiberi debeat :
Præfule Livingo , Lundoniæ levatur in Regem, fan&tam tamen mulierem fuiffe comperio : & the
cujus pater Egelredus , quem à Canuto Harde fauros fuos , in ornamenta Ecclefia Wintonia , &
canuti patre Regno fpoliatum fuiffe fuo loco di aliarum fortaffis expendiffe. Hæc à Godwino
ximus. Poft hæc Hovedenus fcribit : Anno ab Cantiæ Comite , fumma apud poftremos An
Incarnatione Domini MXLIII Eadwardes ab gliæ Reges auctoritate , contra Emmam Eduar
Archipræfulibus Edcio Dorobernenfi , & Alfrico di matrem machinata creduntur , quòd vere
Eboracenfi , aliifque fermè totius Anglia Prafuli retur , ne plus apud Edvardum ejus matris con
bus prima die Paſcha 111 Non. Aprilis , ungitur filia , quàm fuæ valerent verfutiæ : indeque ne
in Regem Wintonia , quod Huntindonienfis & Regi fufpecta matris accufatio effet , adjuto
Simeon Dunelmenfis etiam habent. Hoc autem res fibi fceleris legit , quibus plurimùm tribui à
anno Pafcha in illum Aprilis diem incidit. Ba Rege noverat. Eduardus , quod Godvino pro
ronius diem coronationis pro die electionis miferat , filiam ejus nomine Aeditham , anno
fumens Eduardi Regis initium in præfentem fequenti uxorem duxit , cum qua in perpetua
annum perperam diftulit ; citat enim in mar virginitate vixit. 1
gine Ingulphum & Rogerium Hovedenum , Ad num . III. Baronius refert ex Herman- VI.
qui tamen non folùm Eduardum hoc anno co no Contracto in fufiori Chronico Heinricum Synodus
Conflan
ronatum fcribunt ; fed etiam ejus electionem Germaniæ Regem Synodum Conftantienfem ce tienfis,
in annum fuperiorem difertis verbis conjiciunt. lebraffe , in qua iis , qui contra fe deliquerant, & conju
Malmesburienfis lib . 2. de Reg. cap. 13. annos debitum omne dimifit. Cum eodem anno He- gium Henri
ci
Eduardi ab ejus electione ; lib. verò I Hift. No pidannus , qui hoc tempore florebat , Conci- Agnete.
vellæ ab anno MXLIII deducit , fcilicet ab lium iftud connectit , ideoque non audiendi
ejus coronatione . Marianus Scotus & Chronographus Hildens
IV. Refert Baronius verba Malmesburienfis ci heimenfis , qui illud in fequentem annum reji
Emmain
tati , qui ait longè ante revelatum fuiffe Sancto ciunt , quos tamen Coffartius Tom. IX Concil.
pellectili spo Britwoldo Wiltunenfis Ecclefiæ Epifcopo San fecutus eft. Mirum verò Marianum Scotum ,
liat. tum Eduardum regnaturum. Hæc Malmes qui hoc tempore etiam vixit , idem Concilium
&
burienfis verba: Viderat quondam fomnii reve cum anno fequenti copulaffe , quemadmodum
latione feculi illius felicitatem Britwoldus Winto & conjugium Henrici Germaniæ Regis cum
nienfis Epifcopus, viderat & annunciaverat, quod Agnete Willelmi Pictavorum Ducis filia , quod
& in eodemMalmesburienfi lib. 2. de Geft. Pon Baronius ex Hermanno laudato hoc anno rectè
tif. legitur , dum de Epifcopis Wiltunenfibus recitat , & Hepidannus laudatus in Annal. aç
pag. 247. verba facit. Verùm ibidem Britwol Lambertus in Chron. afferunt etiam hoc anno
dus Epifcopus Wiltunenfis rectè appellatur , factum. Graviùs peccavit Glaber lib. 5. cap. 1 .
ideoque ex hoc ultimo loco alius corrigendus , qui illud differt in annum MXLV , quem
neque dubitandum , quin Librariorum errore Hugo Flaviniacenfis Abbas in Chronico Vir
lib.2 . de Geft. Reg. pro Wiltunenfi Wintonienfes dunenfi imitatus eft , adeò per hæc tem
dictus fuerit , ut Alfordus hoc anno jam mo pora Scriptores in Chronologia parùm dili
nuit. Hovedenus Eduardi coronatione narrata,. gentes.
VII.
fubjungit : Eodem anno, poft faftum Sancti Mar Accuratè tamen hoc anno Maríanus Scotus obitus Gi
in
 in Annales C. Baronii.
165
1
SAC. XI. in Chronico habet : Gisla Imperatrix mater Non diffimilia narrant Hermannus Contra- SÆ C. XI.
An.C. 1043. Henrici Regis obiit XVI Kalendas Martii , & &
tus in Chron. ad annum MXLIV & Leo An.C.1044.
Oftienfis , ut videre eft apud Baronium num. I II.
felaAugu-
Ala., apud Spiram fepelitur. Eundem annum exhi Benedictus
bent Hermannus Contractus , Lambertus & & feq. Benedictum Papam , inquit Hermannus , IX fapePon
Hepidannus. Quare fallitur Chronographus multis criminatum fede fua pellunt , & Silftrum tificatum
Hildensheimenfis , feu potius ejus Continua ( legendum Silveftrum ) quemdam in locum ejus refumpfit.
tor , qui id anno fequenti contigiffe affir ftatuunt , quem tamen poftea Benedictus quibuf
mat. dam fibifaventibus excommunicatum depulit , fe
VIII.
Ad num. IV. XX die Februarii , indict. XI dique fue redditus , fe ipfum poftea privavit , &
MichaelCe
rulariusAle Alexius Patriarcha rebus humanis excedit. Ei alium pro ſe ob avaritiam contrà ordinat , nem
x10fuccedit fufficitur die Annunciationis fefto Michaelus Ce pe Joannem Gratianum, Gregorium VI in Pon
inPatriar rularius , inquit Cedrenus , cui confentit Zo tificatu appellatum. Leo verò Oftienfis : Roma
chatum CP. naras, cùm ait , eum Cpoli fediffe annos XVIII.
item Benedictus cùm annis duodecim ( nempe in
Emmanuel Calecas lib.4. adversus Græcos , af completis , non verò undecim , ut Baronius le
ferit poft Photium unitatem in Ecclefia Orien gendum credidit ) Apoftolicæ fedi præfuiſſet , à
tali duraffe per decem & feptem Patriarchas uf Romanis ejectus eft , & Joannes Sabinenfis Epif
que ad Cerularium ; quem ille refert ex Curo copus , cui nomen Silvefter impofitum eft , non ta
palate , aliis emergentibus cafibus , quales ho men gratis in Romanum Pontificem fubrogatus.
mini fæpe fuperveniunt, fimulque invidente pa Qui cùm prafuiſſet menfibus tribus , Benedictus ille 1
cis adverfario , Romanum Pontificem propter prius abrogatus , & cetera apud Baronium le
Azyma diptychis ejeciffe. Sed de hoc Schifina genda. Tres itaque Pontifices nempe Silveſter
te infra fermo erit. III, Gregorius VI, & Benedictus IX uno eo
demque temporeSedem Romanam occuparunt .
Cùm verò Gregorius VI circa initium menfis
Anno Era ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6537. Maji curren
Hifpan. tis anni Pontificatum inierit , ut
MLXXXII , 17. AG. 19. P. 22. April. Indict. 12. mox videb imus, & Silveſter III menfes tres fe
Anno He derit , ut habent Victor III , & Leo Oftienfis,
gulæ JESU CHRISTI 1044 .
CCCCXXXVI, fequitur Benedictum IX circa currentis anni
GREGORII VI PAPE I.
inchoato initium Sede expulfum fuifle. Anno quidem
/
die 4. Julii HENRICI III REG. 6. MXXXVIIIè Sede pulfus fuerat, ut eo an
fer. 1.
no ex Glabro Auctore coævo diximus, fed tunc
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 3.
nullus in ejus locum fubrogatus , indeque fa
I. Num. I ad XVI. Victor III Papa lib. 3. &um , ut Hermannus & Leo Oftienfis, qui rem
Benedictus A fummariè tractant , primæ illius Benedicti IX
1X, Silve Dialog. poftquam ea quæ de Benedicto
expulfionis nullam mentionem fecerint. Verùm,
fter 111 IX Pontificatus ejus initio ex illo retulimus ,
ut habet idem Glaber lib . 4. cap. 5. Intercedente
Gregoriu
eodem te s VI protulit , ait : Denique cùm rapinas, cædes , alia
m thefaurorum pecuniâ electus extitit à Romanis , à
que nefanda in Romanum populum aliquanta per
pore Papa. quibus exinde frequenter ejectus , ac inhoneftè re
tempora fine ulla dilatione ageret , congregati in
ceptus , nulla poteftate viguit.
unum populi , quia ejus nequitiam amplius ferre Benedictus nonus , Silvefter tertius , antea Jo III.
nequibant , eum à Pontificatus cathedra extur annes Sabinenfis Epifcopus appellatus , & Gre- Gregorius
bantes , Urbe pellunt ; alterumque in loco ejus, Jo VIlicetfi
gorius VI, ante Pontificatum Joannes Gratianus moniacus
annem videlicet Sabinenfem Epifcopum , canoni
vocatus, fimoniaci fuêre ; Benedictus tamen IX inter legiti
ca parvipendentes decreta , fubftituunt ; qui tri & Gregorius VI inter Pontifices Romanos nu- mos Pontifi
bus non amplius menfibus Romanæ ufus eft cathe meran ces numera
tur , & ut tales habiti funt , uti de Bene- s
dra fucceffione , Benedicto undique fuis cum pro dico
IX inter omnes convenit , & de Grego
pinquis infeftante Urbem , quia ex Confulibus ter rio VI non videtur dubitandi locus. Hinc
ræ
ra ortus erat, & in eis maxima virtus , Urbe Gregorius VII in Concil
io Romano anno
cum dedecore pulfus , fuum ad Epifcopatum rever MLXXX coacto ait : invitu ultra montes
s
fus eft. Benedictus igitur quod amiferat Sacerdo cum domino Papa Gregorio abii , fed magis invi
tium recepit , priftinos tamen mores minimè muta
tus cum domino meo Papa Leone. Præterea
,, vit , fecundum quod fcriptum eft, Adolefcens quando Petrus Damianus electionem ejus acce
,, juxta viam fuam , etiam cùm fenuerit , non
pit , eam canonicam fuiffe exiftimans, ipfi Pon
‫ رو‬recedet ab ea; & quia durum eft in corde vete tifica
tum gratulatus eft, ut liquet ex ejus ad eum
ri nova meditari , in eifdem pravis & perverfis Epiftola à Baronio num. VIII recitata. Imò
operibus , ut ante perfeverabat. Cumque fe à Cle Henricus II Imper
ator , qui eum à Concilio
rofimul & populo propter nequitias fuas contemni Sutrienfi anno MXLVI deponendum curavi
t,
refpiceret, & famâ Juorum facinorum omnium ut infrà videbimus, anno infequenti III Nonas
aures impleri cerneret , tandem reperto confilio Januarii Privilegia monafterii Sancti Petri Pe
( quia voluptati deditus, ut Epicurus magis, quam rufini confirmans, & Imperatores ac Pontifices
ut Pontifex vivere malebat ) cuidam Joanni Ar Romanos
, qui jam eadem confirmaverant ,
chipresbytero , qui tunc in Urbe religiofior ceteris enumerans ait : Ita ut ea quæ ab antecefforum
,
Clericis videbatur , non parvâ ab eo acceptâ pe noftrorum tempor Imperatorum
e , &c. & Ponti
cunià , fummum Sacerdotium relinquens tradidit. ficum Romanorum Joanni fiquid
, s em , Gregorii ,
Ipfe verò in propriis fe caftellis recipiens , Urbe &c. Joannis ( fcilicet XIX ) Benedicti ( fcilicet
ceffit. Interea Joannes , cui Gregorius nomen in IX ) Gregorii ( nempe VI ) & præfentis domni
ditum eft ( Gregorius nempe hujus nominis VI) Clementis ( nempe hujus nominis II, ) tenuit, vel
cum duobus annis octo menfibus Sacerdotium modo tenet , &c. Ubi Gregorium VI & Be
adminiftraffet , Henricus Rex Romanam adiit nedictum IX inter legitimos Pontifices re
urbem , & cetera anno MXLVI recitan cenfet. Extat illud Diploma Tom. II Bullarii 1
da. Cafinenfis.
Certè
 166 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XI. Certè Angelus Corarius , Gregorius XII
An.C.1044. in Pontificatu appellatus , à Conciliis tam Pifa
IV.
Idem dequi- no , quàm Conftantienfi , tanquam Antipapa
bufdam aliis feu tanquam malè electus depofitus fuit , & ta
Pontificibus men quia caufa ejus melior , quàm aliorum ap
Rom. dicen
dum. parebat , inter veros Pontifices numeratur , li
cet ipfemet depofitioni fuæ poftea confenferit.
Alexander VI numeratà pecuniâ Pontificatum
emit , ut non diffitetur Onuphrius in Appen
dice ad Platinam , quod & teftatur Philippus
Comminius , Hiftoricus fincerus & coævus lib.
7. cap. 12. qui tamen locum inter legitimos
Pontifices femper habuit. Imò potelt Pontifex
Romanus , fi infidelis , hæreticus , aut fchifma
ticus fuerit , dignitate moveri , quod merè per
fonale, & Sedi Apoftolicæ nullum præjudicium
infert , ficuti Childerici Regis Francorum ,
vel Alphonfi VI Regis Lufitaniæ depofitio
nes jus fupremium , monarchicum & inde
pendens , Regum utriufque Regni minimè
lædit.
V Sed, ut ad Gregorium VI redeam , Otto Fri
Magnus er- fingenfis , qui centum circiter annis poft ejus
ForOttonis
Frifingenfis. depofitionemChronicon fuum elucubravit, cùm
de illo malè edoctus fuiflet , non folum Baro
nium , fed paffim omnes alios in errorem in
duxit, Gregorium VI à tribus Pontificibus fi
moniacis , qui per hæc tempora Romanam Ec
clefiam afflixère diftinguens , & eum tanquam
liberatorem Ecclefiæ exhibens. Hæc ejus verba
lib. 6. cap . 23. Circa idem tempus pudenda con
fufio Ecclefiæ Dei in Urbe Roma fuit : tribus ibi
invaforibus , quorum unus Benedictus ( hujus no
minis IX ) dicebatur , fedem illam fimul occu
pantibus , atque ad majorem mijerie cumulum
divifis fimul cum reditibus Patriarchiis uno ad S.
Petrum , altero ad S. Mariam Majorem , tertio ,
ideft Benedicto , in Palatio Lateranenfi fedente ,
flagitiofam & turpem vitam ( ut egomet in Urbe
Romanis tradentibus audivi) duxêre. Hunc mi
ferrimum ftatum Ecclefiæ religiofus quidam Pres
byter, Gratianus nomine , videns, zeloquepietatis
matris fuæ compatiendo animadvertens , præfatos
viros adiit, eifque à fede fancta cedere pecuniâ
perfuafit, Benedicto reditibus Anglia, quia majoris
videbatur auctoritatis , relictis. Ob ea cives præ
fatum Presbyterum , tanquam Ecclefia Dei libe anno MLXI poft obitum Nicolai II Papæ ca
ratorem in fummum Pontificem elegerunt, eumque put & antefignanus fuit eorum, qui novum Pon
mutato nomine Gregorium feptimum ( legendum, tificem Romanum nonnifi confulto & confen
fextum ) vocaverunt. Vides Ottonem fupponere tiente Imp. Henrico IV creandum effe conten
eodem tempore quatuor Pontifices Romæ vifos derunt.
fuiffe , cùm tamen Benno hujus ætatis Scriptor,
omnefque alii trium tantùm mentionem faciant,
ex quibus Joannes Gratianus unus extiterit , &
Gregorius VI nominatus fuerit ; quem cum val
de laudet Otto Frifingenfis , Baronius , & pleri
que alii eum à fimoniæ labe immunem fuiffe
cenfuere , & Henricum II Imperatorem , qui
juftè eum deponendum judicavit , hujus rei val
de infimularunt.
VI. Papebrocius verò in Conatu Chronico-Hi
Hermannus ftorico fatetur , Ottonem Frifingenfem malè
Victor III quatuor Pontifices nobis obtrufiffe, fed arbitra
PP. Grego
FiumVi pro tur, Gregorium VI ex illis tribus unum legiti
fimoniaco mè electum fuiffe , & nonnifi ad liberandam Ec
habent. clefiam pecuniam dediffe ; & ita narrationis Ot
tonis partem veram effe putat , partem verò fal
fam. Verùm Scriptores coævi hanc communem
fententiam planè convellunt. Hermannus enim
Contractus fcribit in Synodo Sutrienfi , de qua
fuo loco , causâ erroneorum Pontificum diligen
tiùs ventilatâ Gregorium VI convictum Paftora- SÆC. XI.
li baculo privatum effe, dein omnium tam Roma- An.C.1044.
norum quàm aliorum affenfu Clementem II Pon
tificem Romanum electum. Secundò , Victor
III Papa lib. 3. Dialog . refert Benedictum IX ,
non parvâ à Gregorio VI acceptâ pecuniâ, fum
mum Sacerdotium ei reliquiffe , & Henricum
Regem tres illos , QUI INJUSTE APOSTOLICAM
SEDEM INVASERANT ; cum confilio & autoritate
totius Concilii juftè depuliffe , & ipfummet Gre
gorium VI poft rem ab ea Synodo difcuffam ,
agnoviffe fe non poffe jufte honorem tanti Sacerdo
tii adminiftrare , ac femetipfum Pontificalibus in
dumentis exuiffe.
Tertiò, Lambecius Tom. II Biblioth. Cæf. VII.
Ponizo
lib. 2. cap. 8. ait , in ea Bibliotheca extare volu Epifc. Pla
men MS. in quo continetur Bonizonis ( Epifco- centia eum
piprimum quidem Sutrini , poftea verò Placen- pro fimonia.
tini, qui anno MLXXXIX ob defenfionem co habet.
Sanctae Sedis Apoftolicæ & libertatis Ecclefiafti
cæ à Placentinis fchifmaticis, effoffis oculis, &
omnibus fere membris detruncatis, crudeliffimè
occifus eft , ut eo anno refert Bertoldus , cujus
verba Baronius in eum Chrifti annum inferuit ) ,
Decretale, five Syntagma Decretorum Ecclefiafti
corum ex facra Scriptura , probatifque Conciliis ,
ut & ex Pontificum Rom. & fan &torum Patrum,
aliorumque orthodoxorum Auctorum Monumen
tis collectum , & fecundùm locos communes in
feptem libros divifum : cui Proœmii loco præfixa
eft Epitome Hifloria Pontificum Romanorum à
Sancto Petro ad Urbanum II, anno MLXXXVIII
electum . Titulus hujus Epitomes eft : Chronica
Romanorum Pontificum edita à Bori- thone Sutrino
Epifcopo , viro per omnia doctiffimo , in cujus fine
refert ipfe Bonizo , fe etiam alios duos libros de
Pontificibus Romanis fcripfiffe ; quorum primus,
qui continuit res geftas fub Theophylacto five
Benedicto IX, & fequentibus Pontificibus
atque Antipapis ufque ad obitum Gregorii VII,
infcriptus fuit AD AMICUM ; alter autem , qui
comprehendit Ada primi , & ex parte etiam fe
cundi anni Pontificatus Urbanifecundi ; infcriptus
fuit, IN HUGONEM SCHISMATICUM, hoc eft con
tra Hugonem cognomento Candidum , Cardi
nalem Presbyterum Tituli S. Clementis , qui
Hæc autem Bonizonis verba de Gregorio VI VIII.
Egregius lo
in fine memoratæ Epitomes fcripta : Ceterùm, cus Bonizo
inquit , fi quis de Theophylacto Tufculano ( ſeu nis Epifc.
de Benedicto IX ante Pontificatum ita appella
to ) qualiter Joanni ( ſc. Joanni Archipresbyte
ro , Gregorio VI in Pontificatu vocato ) Sacer
1
doti vendidit Papatum , & quomodo uno eodemque
tempore THEOPHYLACTUS ET GREGORIUS ( hu
jus nominis VI ) ET SILVESTER ( hujus nomi
nis III ) Romanum non regebant , fed vaftabant
Pontificatum , & qualiter Henricus Rex , Conra
difilius, Romanam Ecclefiam A TALIBUS PESTIBUS
LIBERAVIT , gnarus effe voluerit , legat LIBRUM,
quem dictavi, qui infcribitur AD AMICUM, & ibi
inveniet , hac ordinabiliter effe digefta. Porrò
Bonizo non ex occafione, fed ex profeffo de Ro
manis Pontificibus fcripfit , idque non multis à
Gregorii VI morte annis ; Sutrii, ubi is à Pon
tificatu depofitus, Epifcopus fuit ; vitæ fuæ par
tem propè Urbem Romanam traduxit ; Satrium
enim
 in Annales C. Baronii. 167

SEC. XI . enim nonnifi viginti quinque millibus paffuum cit, quo Clemens II Ecclefiæ Bambergenfi, cu- SÆ C. XI .
An.C.1044. ab ea diffitum; & denique ob defenfam Ecclefiæ jus Epifcopus erat , Cleroque ac populo electio- An.C.1944 .
Romanæ libertatem martyrium pertulit. Quare nem fuam fignificat , teftaturque ab ea divelli
cùm Gregorium VI Papatum à Benedicto IX fibi graviffimum accidere. Clemens itaque II in
emitle in literas miferit , ejus hac in re teftimo ea Epiftola pauca præfatus, fubdit : Tanti numi
nium graviffimum cenferi debet . nis nutu te fuam Chariffimam filiam Babemberg,
IX. Quæ poft illa verba fubjungit , hujus argu nobis in fponfam legitimam defponfavi , & arte re
De rebushoc nenti vim magis oftendunt , ideoque hic non gere ( quantum in nobis fuit ) fua propitiatione
tempore Ro
ma gestis prætermittenda : Inveniet autem & ibi Papa Cle donavi. Certè nulli marito erga fuam uxoremfides
praclarè mens (hujus nominis II ) electus qualiter fit, purior & amor ardentior, quàm circa te , nobis :
edoctusfuit. qualiterve Henricus Rex , Imperator ab eodem or nec unquam vel in mentem venit te deftituere, &
dinatusfit; & de Damafo ( hujus nominis II ) alii adhærere. Sed nefcio quod divino confilio
ejus fucceßore, quot in Papatu duxerit dies ; & de actum eft, ut matri tuæ , omniumque Ecclefiarum
præclaro Leone(hujus nominis IX) quid in Papatu confociaret , & aliquatenus , tamen omninò , à te
egerit, qualiterve vitam finirit ; & de Victore ( ejus fepararer. Ecce enim cum illud Caput mundi, illa
nominis II) ejus fucceffore quid egerit, aut quid ejus Romana Sedes hæretico morbo laboraret , & cha
temporibus novum evenerit ; & de Stephano (hujus riffimi filii noftri domni Heinrici Imperatoris Au
nominis IX , vulgò X) Godefridi Ducis germano, gufti præfentia ad hoc invigilaret , ad hoc inftaret,
& qualiter ejus temporibus patarea ( vox hæc fuo ut hujufmodi agritudinem propulfaret ; EXPLOSIS
loco exponetur) apud Mediolanum exorta eft; & TRIBUS ILLIS QUIBUS IDEM NOMEN PAPATÛS
de Nicolao(hujus nominis II ) Papa, & de lite,quam RAPINA DEDERAT , inter tot agmina Sanctorum,
habuit cum Benedicto ( ejus nominis X ) invafore, qui aderant Patrum , dignatio cœleftis gratiæ no
& quid egerit in Papatu ; & de Alexandro ( ejus ftram indigniffimam mediocritatem , cunctis nifi
nominis II ) Papa, & de lite quam habuit cum Ca bus refragantem, voluit eligi , & altiffimi Apofto
dolo ( aliàs Honorio II ) Parmenfe , & de ejus lorum Principis vice fungi.
victoria , & quid egerit in Papatu , & de ejus fine; Avulfum me tunc à tuo gratiffimo latere , fponfa XI.
& de feptimo Gregorio , & de ejus electione de dulciffima , quis dolor apprehenderit , quis mæror Ejus verba
evertun t
Vita ejus , & moribus , & qualiter ad Altare Do confecerit , quo pacto exprimam , nefcio , cùm no qua pro Gre
mini in Nativitate à Centio viro crudeli captus bis omnem modum videatur transgredi. Plus bo
fit , & eo die Dei gratiâ liberatus , & de Werra noris eft, plus decoris, plus, inquam, virium Matri, ferripoffunt.
( ideft , bello ) , quamfuftinuit ab Henrico Im quàm Filia , utpote cui omne genu terreftrium fle
peratore , de controverfia , quam habuit cum Etitur , pro cujus arbitrio janua cœli aperitur &
Wiberto ( alias Clemente III ) & de arumnis, clauditur ; adverfus quam necportæ prævalent in
quas juftinuit , & de obfidione civitatis & fua , & ferorum. Non tamen tante dominationis cupido
qualiter à Rotberto Romanorum Duce fit libe oftio noftræ mentis irrepfit , cordifque cervicem li
ratus , & qualiter beato fine quieverit , aptiffimè benter inflexit. Satis nobis erat , tecum activam
declarata. Urbani verò Pontificis Acta , & de ejus bene , contemplativam , quoquo modo ducebamus
victoria , fi quisfcire voluerit, legat librum , quem vitam : præfertim cùm perfectus amor nec fpeciem
fcripfi in HUGONEM SCHISMATICUM, &ibi alterius unquam , nec intueretur opulentiam. Te
inveniet ad plenum dilucidata , quæ voluerit. Huc fem invocamus aciem divinam , non commentari
ufque incipiens à beato Petro Apoftolorum Princi nos apologiam illa enim fecreta cordis rimatur ,
pe ufque ad nofira tempora ( fc. ulque ad annum cui nulla nox obtenebratur. Commemorat poftea
Chrifti MLXXXIX , qui fecundus fuit Ur Clemens II , quomodo Ecclefiam Bambergen
bani II ) Romanorum Pontificum Acta compen fem fundator ejus Sanctus Henricus Imperator
diose digeffimus , fupereft nunc , ut de Privilegiis Apoftolicis Privilegiis muniri curaverit per præ
ad Romanum Pontificem pertinentibus , & de pra deceffores fuos Joannem & Benedictum ( Joan
rogativa ipfius Sedis non profuse , fed fuccincte , nem fcilicet XVIII , & Benedictum VIII ) .
Dei juvante gratia differamus. Huc ufque Boni Sed nec annus , nec dies Brevis Apoftolici
zonis Epitome Hiftoria Pontificum Romanorum, emiffi in fine notatur. Digna certè hæc Epiftola
quæ decretorum Ecclefiafticorum libris feptem ab quæ in futuram Conciliorum editionem infe
ipfo collectis, Procmii loco præfixa eft. Profe ratur. Magnam ejus partem refert Papebrocius
do periiffe Opus , quod Annalibus Ecclefiafticis in Paralipomenis ad Conatum Chronico-Hito
maximam lucem affudiffet , fummoperè dolen ricum , nec tamen animadvertit , hæc verba,
dum. Hæc tamen fufficiunt ad declarandum explofis tribus illis , quibus idem nomen Papatûs
quantum is de rebus hoc tempore Romæ geftis rapina dederat omnes fuas & aliorum interpre
edoctus fuerit. Bonizonis Opus extabat adhuc tationes in favorem electionis Gregorii VI ha
tempore Martini Poloni, qui in Proœmio Chro & tenus in medium allatas prorsùs elidere.
nici fui ait , fe illud compilaffe ; ex Chronicis Denique Chronographus Sancti Benigni, qui XII.
Damafi Papa de Gejlis Pontificum ; item de geftis hoctempore etiam vixit, Tom . I Spicilegii Da- Gregorium
VI fimonia
Bovifu ( legendum , Bonifii ) Epifcopi Sutrini , cheriani loquens de ordinatione Halinardi Lug- cum fuiffe
de geftis Pontificum ; item ex Chronicis Pauli Ro dunenfis Archipræfulis anno MXLVI facta , docet Chro
mani Diaconi Card. de geftis utrorumque ; item de Henrico Imperatore ait : Eodem anno perre- nographus
Sandhi Beni
de Chronicis Gilberti de geftis utrorumque ; item xit memoratus Princeps Romam, ibique tunc fuf gni.
ex Chronicis Richardi Monachi Cluniacenfis , &c. cepit coronam imperii , die natalis Domini , per
Quæ Opufcula vel amiffa vel tenebris fepulta. manus Clementis Papæ. Quem ipfe Imperator or
X. Sed redeo ad Gregorium VI , aliamque ad dinari juffit , & fecit deponi Joannem ( in Pon
Bonizoni
Clemens 11 versus ejus electionem profero rationem , quæ tificatu Gregorium VI appellatum ) , qui tum
teftis ocula. mihi ineluctabilis videtur. Gretzerus , in libro, cathedra prafidebat , & Benedictum , atque Sil
tus fuffra quem fcripfit de divis Bambergenfibus , anno veftrum , qui in Concilio tunc habito examinata
gatur. que MDCXI Ingolftadii edidit, Clementis II eorum culpa , inventi funt non folum Simoniaci ;
Gregorii VI fuccefforis immediati Breve Bam fed etiam pervafores Ecclefia Chrifti. Huic Con
bergam ftatim à fua coronatione miffum produ cilio interfuit ipfe domnus Lugdunenfium Archi
præful,
 168 Critica Hiſtorico- Chronologica
SEC. XI. præful , atque memoratus Hugo Archiepifcopus
An.C.1044 ( nempe Bizuntinenfis ) aliique plures ex diverfis
partibus coadunati Epifcopi. Mitto Leonem
Oftienfem lib. 2. cap . 80. qui eadem de Grego
rio VI iifdemque ferè verbis ac Victor III re
fert , quia Angelus de Nuce in Notis ad ejus
Chronicon obfervat , Leonem Oftienfem Cafi
nenfem Monachum , quæ de Benedi &o IX fcri
bit , accepiffe à Victore III , qui ante Pontifi
catum Cafinenfis Abbas fuerat.
XIII.
Hinc certum & indubitatum videtur quod
Duratio Se
dis Grego idem Leo de duratione Pontificatûs Gregorii VI
rii V 1. ſcribit : Jam annis duobus & V 111 menfibus Ar
chipresbyter ipfe , cui Gregorii nomen in Papatu
eft inditum , Apoftolica Sedi præfuerat. Idem
enim Victor III habet , & in plerifque Ponti
ficum Rom. Catalogis legitur. Quare perperam
PapebrociusGregorio VI annum tantum unum,
& menfes VIII præter dies IX attribuit , inni
xus Privilegio ab eodem Rolando Florentina Ca
nonica Præpofito indulto , & ab Ughello Tom. Sancto Brunone Epifcopo Herbipolenfi in Ger
III Col. 84. recitato , cujus hæ funt claufula : mania, & cùm in ejus Epitaphio legatur , eum
Scriptum per manum Joannis Scrinarii & Nota fextâ Kalendarum Iunii obiifle, ait ei potius cre
Bene valete.
rii noftri Lateranenfis Palatii. Da dendum quàm Hermanno, retinendumque VI
tum XII Kalendas Martii , per manus Petri Kalendas Iunias. Verùm juxta regulam à nobis
diaconi Bibliothecarii & Cancellarii Sancta Apo ftatutam , & innumeris exemplis comprobatam,
ftolicae Sedis , anno Pontificatus domni Gregorii
Papa fexti primo , indict. XIV , ideft , anno
Chrifti MXLVI. Nam indictio illa XIV
mendosè defcripta, legendumque, indict XIII,
quæ cum XII Kalend. Martii , annoque pri
mo Pontificatus Gregorii VI , Chrifti verò
MXLV concurrit. Librarios indictiones fæpe
depravare , omnibus notum. Porrò ex Leone
Oftienfi , qui prodit , Silveftrum III Benedicto
IX fubrogatum fuiffe anno ultimo Pontifica
tûs ejus , intelligimus Victorem III , qui an
num quo id factum non exprimit , aliud non
defignare ; cùm Leo id ab eo acceperit. Ex qui
bus tandem omnibus fequitur , Gregorium VI ,
qui circa Natale Chrifti anni MXLVI depo
fitus fuit , inthronizatum circa initium menfis
Maij currentis anni , & Silveftrum III circa
initium menfis Januarii ejusdem anni Pontifica
tum invafiffe , quo circa finem Martii expulfo,
Ben, dictus IX Papatum refumfit , quem poft
menfem , vel circiter , Gregorio VI vendidit.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6538.
Hifpan.
MLXXXIII. 18. F. 1. P. 7. April. Indict. 13.
Anno He
JESU CHRISTI 1045.
gire
CCCCXXXVII, GREGORII VI PAPE 2 .
inchoaro
die 19. Julii HENRICI III REG. 7.
fer. 6.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 4
I. D num . I & Narrat Joannes Longi
Polonia San Anus in Hiftoria Polonia Cafimirum Ke-
Aa Sedi Ve
galus ja gem hoc anno totius Regni Comitia convocaffe,
Etigalis
ta.
& tumque Romam Legatos mififfe, qui fuo nomi
ne gratias agerent Benedicto Pontifici , & Polo
nici Regni tributum penderent . Hiftoria à Joan
ne Longino Canonico Cracovienfi & poftea
Epifcopo Leopolienfi feculo XV fcripta, quam
manufcriptam Baronius habuit, anno MDCXII
typis mandata fuit cum Hiftoria Polonica, juffu
Cafimirt Poloniæ ducis, à Vincentio Cadlubco
Cracovienfi Epifcopo anno MCCXXIV de
mortuo compofita, fed ad nos non pervenit Be SAC. XI.
nedicti IX refcriptum, cujus idem Joannes Lon- An.C.1045 .
ginus meminit.
Petrus Rex (fc. Hungariæ , inquit Herman- II.
nus Contractus in fufiori Chronico) Heinricum Hungaria
Regem (nempe Germaniæ ) in festivitate Pente- Regno Ger
manicored
coftes ad fe invitatum cum magno apparatufufce- dita.
pit, & maximis muneribus donavit, eique regnum
Pannoniarum , Principibus Ungariorum fidelita
tem illi & fuccefforibus ejus juramento firmanti
bus, reddidit ( Ovone nempe tyranno anno fu
periori occifo , ut ibidem Hermannus narrat) :
quod tamen ab eo ipfe dum viveret poffidendum
recepit. In quo videlicet Rex quoddam vetus fola
rium afcendens , cum multis aliis ædificiis cadente
corruit : ipfoque Deo protegente , illæfo , Bruno
Wirzeburg ( ideft Herbipoleos ) Epifcopus letha
liter cum aliis collapfus , poft unam hebdomadam
feptimo Kalendarum Junii obiit. Henfchenius ad
diem XVII menfis Maij varia collegit de hoc
Hermannus diem mortis , conditor verò Epita
phii diem fepulturæ notavit , qui uterque dies
obitûs vel depofitionis nomine fæpiffimè expri
mitur.
Filius fuit Bruno Conradi II Carentanorum III.
feu Carinthiæ Ducis , qui in Regno Germanico Moritur S.
Conrado Salico competitor extitit , & Mechtil- BruneEpift.
Herbipolen
dis , filiæ Gebhardi Dynafta Quenfortenfis & fis.
Sophia Comitiffe Mansfeldenfis : cui Gebhardo
frater fuit alius Sanctus Bruno Epifcopus & Apo
ftolus Prulliæ , de cujus martyrio anno MVIII
verba fecimus. Hanc profapiam explicat Reuf
nerus in Auctario Operis Genealogici Barıλıxāv,
& ex eo , aliifque Henfchenius citatus. De
Brunone Trithemius in lib. de Script. Ecclefiaft.
Bruno Epifc. Herbipolenfis , Conradi Imperatoris
fecundi (imò primi ) patruelis , natione Teuto
nicus , vir in divinis Scripturis ftudiofus , vitâ &
converfatione fanctiffimus , qui ob meritorum fuo
rum excellentiam catalogo fan&torum adfcriptus ,
Francia Orientalis fingularis patronus habetur ,
comportavit ex antiquorum Patrum fcriptis pul
chram Expofitionem in totum Pfalterium. Compo
fuit & alia Opera in Cantica & Symbola, quæ in
Tomo XVIII Biblioth. Patrum Editionis Lug
dunenfis exhibentur. Refert Henfchenius &
Brufchio in Epifcopis Herbipolenfibus , Bruno
nem anno MXXXIII Epifcopum renuncia
tum effe ; verùm ex Hermanno citato & Chro
nographo Hildensheimenfi conftat , eum ad
eam dignitatem anno MXXXIV promotum.
Adelmannus Scholafticus Ecclefiæ Leodienfis, : IV.
cùm accepiffet, Berengarium Andegavenfem Adelman
Archidiaconum doctrinam de & San- mus Beren
quine Domini in EuchariftiaOrthodoxe contra- gariummo
›
riam fpargere , fcripfit ad eum Epiftolam , quæ errore refi
Tom. XVIII Biblioth. Patrum edit. Lugdu- pifcat.
nenfis legitur , & cujus mentionem facit Baro
nius anno MXXXV num. VII, quia eo anno
Concilium Parifienfe adversùs Berengarium
indictum putabat , quod tamen anno ML ha
bitum fuiffe , eo anno videbitur . Epiftolæ in
fcriptio eft : Dilecto in Chrifto fratri Confcholafti
co Berengario Adelmannus falutem in domino ,
quare cum juxta Ughellum Tom. V Italiæ Sa
cræ
 in Annales C. Baronii .
169
93

SEC. XI . cræ Adelmannus ab anno MXLVIII ad an planè conciliaffe , intelligimus Berengario non SÆ C. XI.
An.C.1045 . num circiter ML XI , Brixienfis in Italia Epi defuiffe potentes amicos ac plerofque pravæ ejus An.C. 1045 .
gem
fcopus fuerit, ea ad Berengarium, qui ficut & intentionis infcios , quà paulatim detecta fuiffe , &liat. conci
II ipfemet Fulberti Carnotenfis Epifcopi vitæ fan qui piiffimi Regis animum ab eo averterant :
you titate & doctrina illuftris difcipulus fuerat , Detent us, inquit, utraque infirmitate non poſſum,
hoc vel alterutro ex duobus fequentibus annis prout difpofueram , & tibi mandaveram , huc ad
data. Eum pluribus hortatur Adelmannus , ut te venire. Sed quæfo , ora pro me , & attentius, ut
famam fuam tam fæda labe non maculet : Ob ea liberer , quæ animam meam necat , ægritudine ;
fecrans, inquit , per mifericordiam Dei , per & nefcio fi in boc prafentifeculo amplius te , Cha
fuaviffimam memoriam Fulberti , ut pacem Ca riffime domine , videre potero ; fedfatage , ut in
tholicam diligas, neque conturbes Remp. Chriftiane alio cum tranquillitate merear te videre, &c. quid
civitatis bene compofitam à majoribus noftris , per quid tibi placuerit , mihi remanda . Illud volo
quam tot millia Martyrum contra idololatriam & fraternitas tua noverit , quod multumfirmiter ac
regnum diaboli fortiter certantes triumpharunt , quifivi tibigratiam domni mei Regis.
fubindeque SS. Dolores bella civilia ab hæreticis Mortuus eft hoc anno Heribertus feu Ariber- VII.
commota falutaris eloquentiæ fluminibus reftinxe tus de Intimiano , ut à Veteribus , non verò de Moritur A
ribertus Ar
runt , atque eam circumquaque munierunt , ut Arciaco vel Arzago , uti à Recentioribus appel- chiep . Me
jam novus hoftis nullus oboriri queat , qui adver latur , Archiepifcopus Mediolanenfis, poftquam diolanenfis.
fus eam aliquid nitens non continue mille jaculis fediffet annos XXVII , uti oftendit Puricellus
defuper ruentibus obruatur : ideo confufi funt om in Monum . Bafilicæ Ambrofianæ num. CCXIII
nes & defecerunt. Ubi enim funt Manichai ? ubi & CCXLVI. Illum uxoratum fuiffe primus
Ariani? quonam tota illa factio perditiffimorum omnium tradidit Galvancus Flamma , Domini
civium evafit? computruit etiam memoria eorum. canus , in fuo Chronico Mediolanenfi , poſt
At verò Ambrofius , Auguftinus , Hieronymus annum MCCCXXX compofito , poft annos
& alii plures beftiarum talium oppreffores cum nempe CCC ab Ariberti morte, eumque fecu
Laudibus vivunt , quotidieque fplendidius efloref tus elt Bernardinus Corio , in Hiftoria fua Me
cunt. Bonum eft , frater , nobis parvulis fub ifto diolanenfi circa annum MD. Verùm duo teftes
rum ducum titulis delitefcere , quorum tam vali ifti facilè refelli poffunt. Ut enim ait Puricellus
da tamque probabilis eft apud Ecclefiafticas aures lib.4. de Vita Sancti Herlembaldi cap . 92. num.
autoritas , fan&
tarum virtutum fulgore cœleftis 51. ejufdem Archiepifcopi gefta luculenter ambo
Į fapientia luce præpollens , ut extreme jam fit de fcilicet Arnulphus & Landulphus Senior ) &
!! mentia , vel de rationefidei , vel de ordine rectè vi copiosè fuis Hifloriis confignarunt, neque tamen
Ja vendi eis in aliquo refragari. Poftea doctè oftendit uxoris illius, quam Præful ille tunc haberet , men
Euchariftiam effe verè fubftantialiterque Corpus tionem fecerunt ullam, quam tamen ceteroqui fa
& Sanguinem Domini, folis Chrifti verbis , inni cere debuiffent ; ut appareret , quanti etiam Præſu
xus,ductoq;ab omnipotentiaDivina facramento. lis exemplum fequerentur uxorati per ea tempora
V. Ecclefiam Meteníem adminiftrabat hoc tem Sacerdotes , quibus illi ( Arnulphus nempe &
Allemdem
ufus eft pore Theodoricus hujus nominis II, cujus ma Landulphus Senior ) unicè favebant. Quod qui
opera Pauli- gna funt in eamdem merita , ut oftendit Meu dem fapienter fcriptum ; & tamen Galuancus
ni Metenfis rifius lib . 3. de Epifc. Metenfibus. In ejus Ec Flamma cap.226. (apud Puricellum lib. de Vita
Primicerii. clefia Cathedrali Primicerius erat vir magnæ Arialdi & Herlembaldi cap . 92. num . 5. ) de He
eruditionis Paulinus nomine , quo Adelmannus riberto de Arzago Archiep. Mediol. tradit, quod du
ufus , ut Berengarium Paulini anicum in viam xit uxorem nobilem mulierem Uferiam, quæ do
reduceret. Ait enim Adelmannus in laudata Epi navit Monafterio Sancti Dionyfii Uferiam.Corio
ftola : Hæc ante boc biennium cùm audiffem , fra verò lib . ait , Uferiam fuiffe vineam Monafterio
ternitatem tuam per Epi.olam convenire , idque contiguam. Sed hæc à veritate aliena ; Aribertus
ex te ipfo certiùs fcifcitandum effe decrevi. Sciens quidem monafterium Sancti Dionyfii in urbe
porrò familiarem tuum dominum Paulinum Me Mediolanenfi fundavit, in eoque fepultus eft, ut
tenfem Primicerium tibi propiorem , tibique ali inquit Arnulphus lib. 2. cap. II. verum nequein
quando viciniorem effe , & mea petitione , & fua hoc Hiftorico , nec in Ariberti teftamento à Pu
pollicitatione delegavi fibi hujus negotii executio ricello recitato, nec in quamplurimis documen
nem. At ille ( non enim hac in re laudare eum tis ab eodem relatis aliqua hujus vinea mentio,
poffum ) negligens , five alterutrarum, five utrum neque alicujus prædii eo nomine appellati, quod
que noftrum , ufque adbuc reliquit me fufpenfum, prætenfa hæc Uferia ante Archiepifcopi tefta
fed divina gratia nos nunquam negligens , inopi mentum dare debuerat.fundationis demum lite
natò mihi obtulit meliùs quàm optabam. Quibus ræ vivente Imperatore Henrico datæ, Diploma
ex verbis liquet , primò Berengarium aliquot Conradi Salici, quo eæ confirmantur, anno In
ante annos quàm hærefis ejus in Concilio Ro carnat. Domini MXXVI datum, aliaque plu
mano damnaretur , à pluribus habitum fuiffe ra hoc feculo & fequenti à fuccefforibus fancti
hæreticum , & Auctorem Fragmenti Hiftoriæ Henrici & Conradi Impp . emiffa, de vinea illa ne
Francicæ, à Roberto ad Philippum Regem per verbum quidem habent.
ductæ , hærefeos Berengarianæ exordium à fu >> Inhis igitur omnibus , inquit Puricellus cap. VIII.
periori Chrifti anno appofitè repetere. Secundò,,, 92 . pag. 964. & fingulis Privilegiis eidem Mo- Fabula de
non defuiffe in Gallia , qui omnem operam po >> nafterio conceffis , omnia fingillatim enume- ejus cum fe
ria conjugio
fuerint, ut eum à prava mente revocarent. Ter ,, rantur ejus prædia & bona immobilia : quin refellitur.
tiò , non videri Paulinum Primicerium muneri ‫ رد‬etiam in quarto , quinto , fexto & octavo no
fibi injuncto fatisfeciffe. ,, minatim exprimitur Decima terrarum , quæ
VI. Ex Epiftola Frollandi Epifcopi Silvanectenf is >> funt juxta ipfum Monafterium ; neque tamen
Frollandus
à Dacherio Tom. II Spicilegii publicata , quâ ,, unquam nominata , vel aliquatenus aliter in
Epifc.Silva
nect. Beren- excufat non obitum vadimonium , quia morbo >> dicata confpicitur Vinea illa , Uferia nomine
.
gario Re detentus fuerat , feque illi Henricum Regem ,, infignis. Quocirca ne ad illud quidem ufque
Tom. IV. P », empus

{
 170 Critica Hiftorico - Chronologica
S E C. XI. ,, tempus ea videtur in ejus poteftate monafterii
An.C. 1045 , fuiffe, atque adeo ne donata quidem ab Uferia,
», quæ Ariberti effet Archiepifcopi uxor. Illud
,, etiam his accedit, quod neque Sanctus Arial
,, dus , neque alius quifpiam ex ejus fautoribus
,, ufquam legitur inter innumeras de Sacerdo
"> tum conjugiis querimonias aliquid unquam
" innuiffe de matrimonio , quô aliquis ex Ar
,, chiepifcopis noftris aliquando illigatus fuiffet.
" Certè Guido Archiep. Mediolanenfis fimo
,,niæ,fed nunquam incontinentiæ accufatus fuit,
ut manifeftè liquet ex Actis legationis Petri Da
miani , quorum partem Baronius anno MLIX
num. XLV & feqq. recitat, & quæ integra ha
bentur in Operibus Petri Damiani Tom. 3. ubi
refert abjurationem hærefis Simoniacorum à
GuidoneArchiepifcopo factam. Confuetudo dam
nata, inquit, in hacfanéta Ecclefia antiquitus ino
levit , &c. Simoniaca videlicet hærefis damnata
femperque dammunda venalitas. Et infrà : Qua
propter , &c. damno, deteftor , ac reprobamjudico
hanc perverfam, quæ hactenus viguit in hac Ec
clefia negotiandi confuetudinem , omnemque Simo
niacam hærefim . Infuper obligo me , fed & omnes
Clericos meos &c. Neque indicat Guido fe In
continentium Secte adhæfiffe , fed tantùm ait :
Nicolaitarum quoque hærefim nihilominus condem
namus , & non modo Presbyteros ; fed & diaconos
velfubdiaconos ab uxorum vel concubinarum fado
confortio noftris viribus , inquantum poffibilitas no
bis fuerit , arcendos promittimus. Guido itaque &
Petrus Damiani Clericos incontinentes conftan
ter appellant Nicolaitas ; quo etiam nomine à
Pontificibus & Conciliis ac Scriptoribus coli
batum defendentibus vocari folent.
IX. Aribertus quidem & Guido Sacerdotes incon
Falfumeft tinentes Mediolani & in vicinis regionibus tole
fuiffe aliquos
Archiepifco- rarunt , fed nunquam uxores duxerunt. Neque
pos Mediola- Arnulphus obftinatus Clericorum matrimonii
nenfes uxo- defenfor & Landulphus Senior , qui Aribertum
ratos.
laudibus ad cœlum extollunt , & tanquam San
&
tum venerantur, ficuti nec Guidonis & Gotho
fredi Archiepifcoporum Mediolanenfium defen
Lores , Pontificum Romanorum infenfi hoftes
t eorum exemplum proponunt, aut aliquid de eo
rum conjugio in medium afferunt; Quare inLon
gobardia Epifcopos uxoratos non fuiffe, fed fim
plices tantum Sacerdotes certum effe videtur.
Pfeudo-Datius Chronographus Mediolanenfis ,
de quo mox, Guido Chronographus Mediola
nenfis MS. & Auctor Chronici , cui titulus Flos
florum, qui duo poftremi Sancti Ludovici Fran
corum Regis ætate vixerunt, afferunt undecimo
feculo Sacerdotum conjugia plurimos habuiffe
defenfores: In Synodo Damafiprimi ( inquit Pfeu
do-Datius apud Galvancum Flammam cap.397.
ut refert Puricellus in Monum . Bafilicæ Nazaria
næ cap.39 . ) certum quinquaginta Epifcoporum ce
lebrata Conftantinopoli , uti Beatus interfuit Am
brofius , graviffima diffenfio exorta eft inter Sacer
dotes uxoratos ex una parte , & inter Sacerdotes
fine uxorem viventes ex altera parte. Qui Sacer
dotesfine uxore dicebant , Sacerdotes uxorátos fal
vari non poffe. Summus Pontifex commifit hanc
quaftionem B. Ambrofio, qui fic ait : Perfectio vita
non in caftitate, fed in charitate confiftitfecundùm
illud Apoftoli, Si linguis hominum loquar & An
gelorum , &c. Ideo lex concedit Sacerdotes femel
uxorem virginem ducere , fed conjugium non itera
re. Si autem mortua prima uxore Sacerdos aliam
duxerit , Sacerdotium amittit. Idem teftimonium SEC. XI .
An.C.104) .
refert Puricellus in Vita Sancti Herlembaldi cap.
92. & Landulphus Senior ibidem à Puricello
laudatus de SanctoAmbrofio habet lib .I. cap. II.
Sedente Beato Ambrofio gravilima diffenfio orta eft
coram Apoftolico in Synodo inter Sacerdotes mono
gamos , & alios fub virginitate cum caflitate de
gentes. Quod factum Apoftolico imperante & aliis
Epifcopis confentientibus datum eft in judicio B.
Ambrofii , ut quidquid ipfe diceret fanctum &fir
mum teneretur. At B. Ambrofius cognofcens fenfus
humanos pronos ad peccandum , maximè propter in
continentiam , fciens aliquem nec virginitatem nec
caftitatem , nifi à Deo habere poffe , quod in libro de
Officiisjam dietaverat , ait , de monogamia Sacer
dotum quid loquar ? quando non tantumpermitti
tur copula, & non repetita : & hæc lex eft non itera
re conjugium . Sicque dicens omnem diffenfionem
compefcuit.
Ex quibus apparet, Sacerdotes incontinentes X.
Sacerdotes
librum B. Ambrofii de Officiis , ad conjugia ſuà Mediola
tuenda corrupiffe.Nam Sanctus Doctor in eo lo nenfes uxo
co tantùm habet , de caftimonia quid loquar , rati erant.
quando , &c. folumque loquitur de quæftione
quæ tunc agitabatur , an fcilicet bigami , feu qui
aliam acceperant uxorem , ante baptifmum , à
fufceptione facrorum Ordinum, ficuti poft bap
tifmum, excluderentur ; quia inter Ecclefiæ Do
tores de facrorum quidem Miniftrorum cœliba
&
tu , fed non de hoc capite conveniebat. Hujuf
modi exemplaria Sancti Ambrofii depravata ad
nos non pervenere ; fed certum, fraudem illám
diulatuiffe, neque ante feculum XV in Diœcefi
Mediolanenfi confutatam effe. Auctores enim
Mediolanenfes , qui à feculo XIII ufque ad
decimi quinti finem fcripsère , uti Galvancus
Flamma,AuctorChronici, cui titulus, Flos florum,
Petrus Azarius Auctor feculi decimi quinti, Tri
ftanus Chalchus , & Bernardinus Corio Pfeudo
Datium & Landulphum fecuti funt , eofque ex
fcripsère , nec eis rei falfitas fuboluit. Habetur
locus ille Ambrofii lib. 1. de Offic. cap. 50. de
quo videndus novus Operum ejus Editor , qui
tamen non meminit ejus depravationis Medio
lani à Sacerdotibus conjugatis factæ.
Porrò Puricellus laudatus, paffimque alii ante XI.
eum Mediolanenfes Hiftorici , non advertentes Pars Hifto
Chronicon MS . quod in Bibliotheca Ambrofia- ria
phi Landnt
Senioris
na fub nomine Chronici Datii Mediolanen duobus Da
fis Archiepifcopi affervatur , nihil continere riis perpe
ram attri
præter partem Hiftoriarum Landulphi Senio- buta.
ris , Arnulphi , & Landulphi Junioris feu
à Sancto Paulo , Hiftoricorum Mediolanen
fium , ( ex quibus prior Hiftoriam fuam à
primis Ecclefiæ feculis exorditur , alter à ſe
culo decimo , tertiufquè à fine feculi undeci
mi ) , putarunt Dafios duos Chronologos Me
diolani floruiffe, quorum prior anno DLII de
mortuus Mediolanenfis Archiepifcopus fuit ; al
ter fecundùm eofdem Gregorii Septimi tempore
vixit , & homo privatus fuit. Verùm Datius Ar
chiep. Mediolanenfis nullum Chronicon literis.
mandavit , & alter Datius Auctor perfonatus ,
cui attributum fuit , vel per fraudem , vel per er
rorem , Chronicon feu pars Chronici Landul
phi Senioris , ut jam anno quingentefimo quin
quagefimo fecundo de Datii Archiep . Mediola
fenfis fuppofititio chronico verba facientes ,
monftravimus. Puricellus itaque qui nobis frag
menta varia Landulphi Senioris , Arnulphi , &
Landulphi
 in Annales C. Baronii.
SEC.XI. Landulphi junioris fuppeditavit, quæ ex eorum
An.C.1046. Hiftoriis manufcriptis eruit , gentilium fuorum
falfa traditione deceptus duos nobis Datios Hi
ftoricos obtrufit, cùm tamen pofterior nunquam
in rerum natura fuerit , & prior Archiepifcopa
tum quidem Mediolanenfem gefferit , fed nul
lum Chronicon, nullamque Hiftoriam fcripferit,
uti loco citato oftendi. Hinc quod Puricellus de
explicatione laudati loci Divi Ambrofii in me
dium attulit, & partim Datio Chronographo, par
timque Landulpho feniori attribuit , totum eft
Landulphi Senioris , ut ni me mea fallit opinio,
videri poterit in Hiftoria ejusdem Landulphi ,
fi, quod valdè optandum, aliquando è tenebris
emergat.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6539 .
Hifpan.
MLXXXIV . O 19. E. D 2. P. 30. Mart. Indict. 14.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1046.
CCCCXXXVIII,
inchoato die CLEMENTIS II PAPE I.
8.Jul. fer. 3. HENRICI III REG. 8. IMP . I.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 5.
I. pa
TresAnti Num. I. ad VI. Victor Papa III lib. 3.
Dialog. ait : Interea Joannes , cui Grego
pa in Synodo
Sutrienfi rius nomen inditum eft , cum duobus annis & octo
depofiti. menfibus Sacerdotium adminiftraffet , Henricus
Rex, qui tunc Germania , Pannonia & Italia im
perabat , ad fufcipiendam de manu Romani Ponti
ficis Imperialem coronam , quatenus deinceps Au
guftus appellari poffet , Italiam ingreſſus Romanam
adiit urbem. Sed antequam urbem ingrederetur ,
plurimorum Epifcoporum , nec non Abbatum , Cle
ricorum quoque ac religioforum Monachorum in
Sutrina urbe Concilio congregato , Joannem , qui
Gregorius dictus eft , miffis ad eum Epifcopis , ut
de Ecclefiafticis negotiis , maximèque de Romana
tunc Ecclefia , quæ tres fimul babere Pontifices vi
debatur , ipfo præfidente , tractaretur , venire ro
gavit. Sed hæc de induſtria agebantur , jam enim
dudum Regio animo infederat , ut TRES ILLOS ,
qui INJUSTE Apoftolicam fedem INVASERANT ,
ium confilio & auctoritate totius Concilii JUSTE
depelleret , & unus qui fecundùm fatuta SS.
Patrum Dominico gregi follicitè præeffet , Clero
& populo eligente , ordinaretur. Prædictus itaque
Pontifex exoratus à Rege , ceterifque Pontificibus ,
Sutrium , ubi Synodus congregata erat , allectus pe
quod ALIIS DUOBUS DEPOSITIS , fibi foli Pon
tificatus confirmaretur , gratanter perrexit. Sed
poftquam eò ventum eft , & res agitata ac difcuti
à Synodo cœpta eft , agnofcens fe non poffe JUSTE
bonorem tanti Sacerdotii adminiftrare , ex Pon
tificali fella exiliens , ac femetipfum Pontificalia
•
indumenta exuens , poftulatâ veniâ , fummi Sa
cerdotii dignitatem depofuit. Poft hac Rex Ur
bem ingreffus , congregato in Ecclefia B. Petri Apo
Aoli Romano Clero & populo , unà cum Epifcopis ,
qui in prædictam convenerant Synodum , communi
confilio Clementem Bambergenfem Epifcopum ele
gerunt: quia in Romana Ecclefia non erat tunc ta
lis repertaperfona , qua dignè poffet ad tanti bono Celebritatem præcipuam huic Ordini attulit ,
rem fufficere Sacerdotii : eumque in Apoftolica Se Fontis Avellani monafterium ingreffus anno
de ad regendum Dominicum gregem inthronizan MXXX. Multi etiam alii infigni fanctimonia
tes conftituunt. Viri in eo floruere, quos ad feptuaginta quatuor
II. Idem narrat Hermannus Contractus , cujus
Clemens 11 verba Baronius num. I recitat. Addit Herman
Papa crea
nus , Henricum Regem Suidigerum Epifcopum
Tom. IV.
171
Bambergenfem nimiùm reluctantem elegiffe SEC. XI.
An
1046.
Pontificem, eofque circa Vigilias Natalis Domi- tus Henri
ni ingreffos Urbem: in ipfa Natalis die Domini cum Imp.co
Suidigerum, feu Suidgerum ex more confecra- ronat,
tum, Clementem II vocatum effe, hunc que per
actis Miffarum folemniis, Imperatorem cum Im
peratrice coronaffe . Ex Victore itaque Papa, &
Hermanno Contracto patet primò, Joannem
Gratianum Gregorium in Pontificatu dictum,
verè Antipapam extitiffe, & unum ex tribus, qui
per hæc tempora Sedem Romanam invasère . Se
cundò, Ottonem Frifingenfem nonnifi ex incertis,
levibufque rumoribus fcripfiffe Henricum Gre
gorio VI perfuafiffe, ut Pontificatu cederet , &
ei depofitionem minatum effe, ideoque Grego
rium ceffione illa laudem non meruiffe . Tertiò,
Henricum in toto hoc negotio fe fe inculpatè
geffiffe. Quartò , verum effe quod fcribit Leo
Oftienfis , cujus verba Baronius num . V refert,
fcilicet Romæ nullum tunc inventum tanta Sede
dignum. Quintò, Henricum Regem Romam ve
niffe, & ad deponendos tres Pontifices fimonia
cos , & ad coronam à legitimo Pontifice acci
piendam ; ac denique hoc ipfo tempore tres il
los Pontifices Schifmaticos, quemadmodum &
antea, Ecclefiam Romanam arflixiffe . Quæ om
nia ex dictis anno MXLIV magis confirman
tur. Baronio, aliifque his contraria fcribentibus,
Otto Frifingenfis , qui de his excepta auditione,
nihil comperti habuit, & poft medium feculum
duodecimum diem obiit, errorem creavit.
Ad num . VI. Hermannus Contractus ad an III.
num MXLVII , de Henrici Imp . ex Italia in MoriturGuido S.
Germaniam reditu loquens ait : Imperator cœpto Pomposa
redeundi itinere , Mantua Pafchale feftum in gra- Abbas.
viffima decumbens ægritudine commoratur. Poftea
convalefcens corpus B. Widonis Pompofæ monafte
rii Abbatis in magna fanctitate ante non integrum
annum defuncti , plurimis glorificatum miraculis ,
de Parmenfi, ubi fepultumfuit, civitate, ad urbem
Spiram transferendum magno fecum cum honore
de Italia rediens devexit. Quare ejus mors à Ba
ronio cum præfenti anno accuratè copulata. San
&tus Guido in MonasterioPompoſiano inDucatu
Ferrarienfi fito , feculo fuperiori vitam monafti
cam aufpicatus eft , & deinde Abbas creatus per
annos XLVIII Monafterio præfuit. Ad illud B.
Petrus Damiani evocatus , centum Monachos,
qui ibi aderant, docuit, ut Sanctus Joannes Lau
denfis in ejus Vita afferit. Bollandus ad diem
XXXI Martii Vitam S. Guidonis à Monacho
Pompofiano coævo, aliamque Auctore Anony
mo fcriptam refert.
Florebat hoc tempore Beatus Petrus Damia IV.
ni Ordinis Monachorum Congregationis Sancta Floret B. Peš
CrucisAvellana, à Beato Lodulpho fundatæ.Do- miani.
sDa
cuit in ea fratres fuæ eremi , ac dein Monachos
Pompofianos , ut mox diximus. Præfuit magna
cum laude eremo Fontis Avellani , aliifque per
diverfa loca aggregatis difcipulis , ac quinque ab
eo extructa monafteria, five Eremitarum habita
cula, ut teftatur Sanctus Joannes Laudenfis ejus
difcipulus in ea, quam de eo fcripfit Vita, quam
Bollandus ad diem XXIII Februarii recitat.
enumerat Jacobillus Tom. III de Sanctis ac Bea
tis Umbria, poft Vitam B. Ludolphi Fundatoris.
Tandem Fontis Avellani eremus ante centum
P 2 circiter
 172 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. circiter annos Ordini Camaldulenfi adjuncta ,
An.C.1046. cujus conjunctionis meminère Auguftinus Flo
rentinus lib. 3. Hiftoriarum Camaldulenfium ,
aliique.
V.
Henrico Regi Abbas Halinardus, inquit Albericus in Chro
nico , S. Benigni Divionenfis , factus eft Archie
facramen
tum prafta pifcopus Lugdunenfis : & quia civitas tunc erat fub
re renuit
Halınardus Imperatore. D. Halinardus Curiam Imperatoris
Archiep. adiit pro Regalibus fuis accipiendis. Imperator jam
Lugdun. erat in procinalu Romani itineris , & voluit ut Ar
chiepifcopusfecundùm morem juraret illi fidelita.
tem : ille dixitfe effe monachum , nec debere face
rejuramentum : dictum eft, ut ad minusfe offerret
adjuramentum ; refpondit non fe debere fimulatio
nemfacere; tandem mediantibus Epifcopis Theode
rico, antequam moreretur, Metenfi (mortuus eft
autem ultimo menfis Aprilis die, ut ex Necrolo
gio Ecclefiæ Metenfis oftendit Meuriffius ) ,
Brunone Tullenfi , Richardo Virdunenfi Imperator
profua religione juramentum ei quittavit : deinde
Romam abiit. Idem de Halinardo fufiùs narrat
Chronographus Sancti Benigni pag. 446. &
feq. Tom . I Spicilegii, qui de Henrico Rege ad
dit : Infuapræfentiafecit illum ordinari , dans ei
quæcumque fuerunt Sacerdotali benedictioni ue
ceffaria. Et non folum ipfi , vel ceteris Epifcopis ,
fed etiam Levitis ac Miniftris Altaris ita præpa
rabat omnia , fe veftimenta, libros, linteamina, ac
quaque neceffaria , acfi non effet Princeps , fedfa
mulus. Erat enim idem religiofus Rex , valde Ec
clefiaßicus , & circa divinum cultum devotiffi
mus.
VI. Hugo Flaviniacenfis Abbas in Chronico Vir
Moritur Ri- dunenfi Richardi Abbatis celeberrimi San&i
chardus Ab
basvidu VitoniVirdunenfis mortemhoc anno contignat:
nenfis. illucefcente , inquit , die menfis Junii XIV hora
jam imminente tertia , prafentibus filiis fuis , quos
loci anguftia capere poterat , ceteris in majori Ec
clefia confiftentibus & canentibus , fan&ta illa ani
ma corporeis nexibus abfoluta ad illud pervenit
aternum quod eft unum & infeparabile trinum.
Addit, eum obiiffe regiminis fui anno XLII ; ejus
mortem luxiffe Henricum , Reges , Pontifices,
pauperes, virgines & viduas. Is relicto Canoni
catu Remenfi totum fe Deo manciparat, ejufque
vita Sanctitatis fpeculum fuerat, cognominatus
Richardus Gratia Dei, ut fuprà oftendimus.
VII. Subjecuto autumno Ungarii priftinæ perfidiæ
Andreasfit fuæ memores Andream quemdam Regem fibifta-
Rex Hunga tuunt. Petrum Regem multis advenarum, qui pro
Ma
eo pugnaverant occifis, variis cum conjugefua inju
riis affectum poftremo oculis privant, & in quemdam
locum cum eadem conjuge fua alendum deputant ,
multis etiam per idem tempus peregrinis inibi ex
poliatis , exulatis , atque necatis ; quo comperto
Rex Heinricus , qui jam valido exercitu congre
gato in Italiam iter cœperat , nimis indoluit , fed
incæptam expeditionem non deferuit , inquit Her
mannus Contractus in Chronico. A præfenti
itaque anno Andreæ Hungariæ Regis initium
repetendum. Hac de re Lambertus Schafna
burgenfis hoc anno fcribit : Petrus Rex Hun
garorum ab Andrea propinquo fuo dolo circum
ventus cacatur. Tum Hermannus ad annum
MXLVIII : Andreas qui regnum Petri obtinuit ,
jam crebrò Legatos fupplices miferat , regnum
• fe ab Ungariis coactum fufcepiffe confirmans , de
Petri fefe injuriis excufans , quique adverfus eum
conjuraverunt , partim à fe trucidatos , partim
ipfi Imperatori tradendo denuncians , fuamque
Imperatori fubjectionem , annuum cenfum , &
devotam fervitutem , fi regnum fibi haberi per- SÆ C. XI.
mitteret , mandans. Porrò Sanctus Gerardus An.C.1046 .
Canadienfis Epifcopus in feditione hoc anno ex
citata occifus , ut fequenti oftendemus.
Theoderico Metenfium Epifcopo defuncto fucce- VIII.
dit Adelbero fratruelis ejus , vir magnæ pruden- Adelbero
patruelis
tiæ & fanctitatis , inquit Sigebertus in Chron. LeensIX
Idem habet Hermannus Contractus in Auctio- fit Epifc.
ri Chronico . Condifcipulus hic fuit Brunonis Metenfis.
ejus confanguinei poftea Leonis IX in Summo
Pontificatu dicti , hujufque ut ita dicam , peda
gogus : Ejus quidem college , inquit Wibertus
in Vita Leonis IX , quamvis eo majufculi , exti
terunt duo Adelberones contribules fui , ex quibus
prior immaturo eft hinc raptus exitu , Ducis vi
delicet Theodorici filius , alter autem Hezilonis
( ideft Henrici ) Ducis Germanus , ac Friderici
eximii Principis natus , fub ſcholarum magiftro
magifter nepotuli fui Brunonis conftitutus , quia
tunc tempore habebatur fciolus : qui poftea ad An
tijiitium , Mediomatrice urbis , voto Cleri , &
plebis , magis quàm fuo affumptus , vir buic noftro
tempori refulfit apprimè pradicandus. Poftea Wi
bertus pluribus Adalberonem laudat , tandem
que concludit. Nempe ut primum competit ru
dibus decurfo artium trivio [ nempe Grammati
ca, Rethorica, & Dialectica, ut videre eft apud
Ducangium in Gloffario ] non folum claruerunt
[ nempe Bruno & Adelbero ] profa & metro ;
verum & forenfes controverfias , acuto & vivaci
oculo mentis deprehenfas , expediebant feu remo
vebantfedulò : denique quadrivium (fc. quatuor
Mathematicæ partes , Aftrologia , Geometria ,
Arithmetica , & Mufica, ut Ducangius in eo
dem Gloff. ) naturali ingenio vefligantes degufla
runt , atque non minimum in ipfo quoque va
luerunt.
ANNO PERIODIGRECO -ROMANÆ 6540. Anno Era
Hifpan.
20. D. 3. P. 19. April. India. 15. MLXXXV.
Anno He
JESU CHRISTI 1047 .
giræ
CLEMENTIS II PAPE I. CCCCXXXIX ,
inchoato die
27. Jun.
HENRICI III REG. 9. IMP. 2. fer. 7.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 6.
Atifli
Num . I adImpe
mum VI. rato Conc
re ,s II
Clemen iliumnte
, annite poe ConciI.
Rom lium
Romanum
adversùs Simoniacos celebravit , qua in Syno- adversus Si
do orta contentio eft inter Ravennatem & Me- moniacos.
diolanenfem Archiepifcopos , quifnam eorum
proximus apud Romanum Pontificem federe
deberet , ftatutumque ut Ravennati Epifcopo
fecundus à Pontifice Romano locus in Conci
io abfente Imperatore tribueretur. Literæ Cle
mentis II hac de re datæ legi poffunt Tom . IX
Concil . pag. 1252. in quibus ait Pontifex : Se
dem Ravenn. Archiepifcopi jubemus femper eſſe à
dextris noftris , noftrorumque fuccefforum , fecun
dum antiquæ conftitutionis auctoritatem , nifi for
tè Imperator affuerit : & tunc etiam ipfum fini
frum locum tenere per hanc noftræ auctoritatis
firmitatem huic noftræ narrationi ſubjeƐłam. In
iifdem literis dicit Clemens fe Concilium iftud
celebrare circa Nonas Januarias.
Imperator inquit Hermannus Contractus , 11.
Clemens II.
Romû egreffus nonnulla caftella fibi rebellantia ce- cum Impe
pit. Provincias , prout videbatur , difpofuit : Du- ratore in
ces Nortmannis , qui in illis partibus commo- Germaniam
venit.
rantur ,
 in Annales C. Baronii. 173

SÆ C. XI , rantur , & aliis eò locorum urbibus conftituit. ei menfes IX & dies VII, in duobus menfes SAC. XI
An.C.1047. Sed focro Imperatoris de monte Gargano Beneven IX & dies XVII. Clementem verò II die An.C.1047
tum reverfa , orto tumultu , Beneventani cives qui nona Octobris obiiffe , oftendunt verba Brevis
bufdam eam injuriis afficiunt. Undefævam ab Im Leonis IX à Gretfero in Sanctis Bambergen
peratore vindictam metuentes , eique fe fubdere fibus recitati , in quo Pallium conceditur Hart
non præfumentes , rebellionem ineunt. Sed Im wico Bambergenfi Epifcopo Clementis II fuc
perator qui magnos exercitus jam remiferat , & ceffori, quo uteretur ter in anno : In folemnita
ad alia occupato animo , jam in patriam tendebat , te , inquit , Sancti Dionyfii , eò quod tunc anni
tantam tunc temporis civitatem aggredi diftulit, verfarius dies celebratur domini Papa Clementis
interimque eo infecto negotio , fed aliàs univerfa fuprà memorati : hancque diem Apoftolica auto
Italia parente, pacataque redire difpofuit. Interea ritate ftatuimus celebrem effe per totum Epifco
Imperatrix Agnes , que Româ ab Imperatore di patum. In Vita verò S. Henrici Imp . legitur ,
greffa fuerat , in Ravenn ati territo rio filiam pe eum permififfe Presbyteris & Diaconis mitras
perit. Addit Leo Oftien fis lib. 2. cap . 81. Impe geftare in quibufdam diebus ibi expreffis , in
ratorem fecum in Germaniam Clementem addu ter quos & fancti Dionyfii pro reverentia præli
xile. Cùm verò Lambertus Schafnaburgenfis bati prædecefforis domni Clementis Papa , cujus
annum à Nativitate Domini inchoans fcribat : anniverfarius dies tunc ab eifdem fratribus
MXLVILI Imperator Natalem Domini Pole agitur.
Porrò errat Leo Oftienfis à Baronio citatus , VI.
the ( in Saxonia ) celebravit. Ibi Legati aderant
quando ait, Clementem II ultra montes defun- In Italia &
Romanorum , Suidgeri Papa obitum nunciantes , Bamberga
eique fuccefforem poftulantes , apparet , Clemen tum effe. Leo enim in Italia fcripfit , ubi Cle Sepultus.
tem II hoc anno Romam rediifle. Hinc Her mens demortuus , uti jam ex Hermanno Con
mannus Contractus citatus hoc anno fcribit : tracto , & ex Lamberto Schafnaburgenfi often
Clemens , qui Suidegerus Papa , in Romanis par dimus : quibus adde Auctorem Vitæ San t &i
tibus nono menje promotionis fuæ diem obiens , Henrici , qui de Leone Papa IX ait : Ductus
ad Epifcopatum fuum Babinberg reportatus tu amore reverentia Clementis piæ memoriæ præ
mulatur. decefforis fui , quem Deus miro difpenfationis or
A num. VI ad IX. Recitat Baronius quæ dine , à Prælatione hujus loci [ Bambergenfis ſçi
III.
Concilium Glaber lib. 5. cap . 5. retulit de numerofo Con licet civitatis ] ad Sancta Romana Catholica &
Germani- cilio in certo loco adversus Simoniacos in Ger Apoftolicæ Ecclefia apicem dignatus eft avertere ;
cum adver
Sa mania ab Henrico Imperatore celebrato, & jure & mirabiliùs è Romanis finibus defunctum ejus
cos. merito fufpicatur , Concilium illud præfente corpus reducere ; volens hanc Ecclefiam quafi novam
Clemente Pontifice habitum effe , licet Glaber tanto decoratam effe Patrono , & Romanam conten
ejus mentionem non faciat. Illud à Coffartio tam & fufficienter præteritis & futuris Patribus ,
Tom. IX Concil. nefcio quo cafu, omiffum. Ul manere ornatam. Papebrocius in Conatu Chro
trà hunc annum Glaber Rodulphus , Ordinis nico-Hiftorico refert Clementis II Epitaphium
Benedictini in Coenobio Sancti Germani Au his verbis conceptum: Rmus in Chrifto Pater &
tiffiodorenfis.Monachus, Hiftoriam fuam, San "Dominus D.Suiderus à Mayendorf, Saxo, 2. E
o Odiloni Abbati Cluniacenfi nuncupatam , "pifcopus Bamb. poftea fummus Pont . Clemens
non produxit. Eam Duchefnius Tom. IV 2dus dict , obiit Romæ 10. O &ob. Aº. 1047.
exhibet. Exhibet poftea Papebrocius accuratam Tumuli
IV. Ad num. XVI. Clemens II antequam è Ger Clementis , lapidifque impofiti delineationem,
3. Wiborada mania in Italiam rediret , Sanctam Wiboradam aitque fe accepiffe ex uno ex Patribus Collegii
canonizatur Virginem & Martyrem , quæ reclufa apud San Bambergenfis Societatis fuæ, Tumulum quidem
&um Gallum anno CMXXV ab Hungaris cæ antiquum effe , fed lapidem in quo fculptum
fa eft , in Sanctorum nnmerum retulit. Id te Epitaphium novum, prout ex literarum Roma
ftatur Burchardus San-Gallenfis Monachus , qui narum forma , eo ævo non folùm apud Germa
feculo fequenti vixit , in lib. de Cafibus Mo nos ; fed & apud Romanos exoleta , nec mul
nafterii fui cap. VI ubi de Norperto Abbate fcri tò pòft quàm ab annis centum reftitui paulatim
bit: Obtinuit ammiculante Henrico Imperatore cœpta , aliifque indiciis ex ipfa Infcriptione de
& conjuge ejus Agnete , hoc apud Dominum Apo ductis cognofci poteit. Novus itaque lapis pro
ftolicum Clementem fecundum , recitata Vita bea veteri fublato repofitus . Hæ Viri doctiffimi con
ta Wiborada ejufque miraculis , de tandiu negle jecturæ mihi omnino probantur , quibus addo
Eta re ab ipfo Papa redargutus : quatenus ipfam diem X , quo in ea Infcriptione Clemens II
obiiffe dicitur ejus novitatem etiam manifeſtè
præfente Theodorico Conftantienfi Epifcopo cano
indicare. Nam quod in ea Clemens II Romæ
nizaret , & pro fancta haberi præciperet , & an
dum infti mortuus dicitur contra Hermanni Contracti &
niverfariam ipfius diei folemnizan
tueret. Auctoris Vitæ Sancti Henrici teftimonia , qui
Profectus poftea in Italiam Clemens II ani afferunt eum in partibus Romanis demortuum
V.
Moritur `nam Deo reddidit in Romanis partibus nono ambiguam explicationem habet ; cùm verbis il
Clemens 11 menfepromotionis Jua , inquit Hermannus Con lis Roma intelligi poffit.
PP. Idem Papebrocius in Paralipomenis ad Co- VII.
tractus. Victor Papa lib . 3. Dialog. ait , eum Factus Papa
natum Chron ico-Hiftoricum, referens ex Grét
non amplius novem menfibus Sacerdotio fun Epifcopatum
&um ; Leo verò Oftienfis lib. 2. cap. 82. eum zero in libro de Divis Bambergenfibus Epi- Bambergen
iæ Bambergenfi .fem non d
obiiffe poft menfes novem. Quare cùm anno fu ftolam à Clemente II Ecclef
periori die Natali Domini confecratus fue datam , quá ei promotionem fuam , fignificat, mifit.
r
rit , & die nona menfis Octobris divo Dio fibique grave effe ab ea divelli teſtatu , ait vi
nyfio facra vitâ functus fit , fedit menfes no deri fibi Cleme ntem II factu m Pontif icem
non dimifif fe Titul um Epifcop i Babenb ergenf is,
vem, & dies XV, die emortuali inclufo , ideo
que ejus Sedis duratio in omnibus Catalogis uti neque paulò pòft fecuti Victor II & Nicola us
mendosè defcripta ; cùm in plerifque tribuantur Il dimife runt Titulo s Aiflett enfis, ac Florent ini.
P 3 Hæc
Tom. IV.
 174 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . Hæc conjectura certa ; Lambertus enim Schaf
An.C.1047 naburgenfis ad annum MXLVIII id manife
ftè indicat: Imperator Natalem Domini Pole
the celebravit (hoc fcilicet anno juxta vulgarem
noftram epocham ) . Ibi Legati aderant Roma
norum , Suidgeri Papa obitum nunciantes , eique
fuccefforem poftulantes : quibus Imperator Boppo
nem Prifnienfem ( legendumPopponemBrixinen
fem ) Epifcopum affignavit , Babenbergenfem verò
Epifcopatum Hezekin Cancellario tradidit ; Epif
copatus itaque Bambergenfis Clementis II mor
te vacabat.
VIII.
Glaber lib. 4. cap . 5. de Benedicto IX in
Benedictus
1X iterum quit : Intercedente thefaurornm pecunia electus
Pontifica extitit à Romanis. A quibus exinde frequenter
tum inva- ejectus, ac inhoneftè receptus , nulla poteftate vi
dit.
guit. Hoc autem anno poft Clementis II mor
tem Pontificatum iterum invafit. Leo enim
Oftienfis lib. 2. cap . 82. fcribit : Benedictus in
Pontificatum iterum rediens , octo illum men
fes tenuit. Signantiùs antiquum MS. cujus
hæc verba Papebrocius recitat : Benedictus ter
tiò reverfus in Pontificatum , tenuit eum menfes
VIII dies X, ideft, à festivitate San&torum qua
tuor Coronatorum ( die fcilicet VIII Novemb.
quæ hoc anno in Dominicam incidit ) ufque
ad feftum Sancti Alexii , ad diem XVII men
fis Julii fequentis Chrifti anni Divo Alexio
facrum.Illud verò Manufcriptum antiquiffimum
effe refert Papebrocius .
IX.
Ad num . XVIII. Baronius , qui anno
S. Gerardus
Epifc. Cana- MXLII num. I & feq. priorem adversùs Pe
dienfis pri- trum Hungaria Regem feditionem anno uno
musHunga
ria Martyr. feriùs collocavit, coactus fuit pofteriorem, quæ
præcedenti anno , ut ibi vidimus , contigit , in
præfentem differre , ideoque & mortem Sancti nienfem Epifcopum hoc anno è vivis abiiffe,
Gerardi Epifcopi Canadienfis primi Hungariæ
Martyris. Auctor enim Anonymus Vitæ hujus
Sancti apud Surium ad diem XXIV Septemb.
ait : Prædixerat in illa gente immanem feditionem
excitatum iri , atque in ea fe mortem oppetitu
rum. Paucis interpofitis : Uno inde luftro evoluifti afferunt , Robertum, mox divulgato mira- .
to, & altero inchoato , prædicta feditio extitit : in culo mare trajeciffe , Gemeticum monafterium
qua cum ad Albam Regalem vir Dei proficifcere
tur , apud Ecclefiam S. Sabina Virginis & Mar
tyris hofpitio ufus eft , illicque cœnantibus fratri
bus ait: Fratres & amici , cras ad cœnam agni
Dei vocamur. Subdit poftea inſtar Protomarty
ris Stephani primum Pannoniæ Martyrem à
Deo petiiffe, ne Gentilibus ftatueret hoc pecca
tum , & cum hoc dixiffet , in pectore lancea
percuffum obdormiviffe in Domino : eodem die
maximam Chriftianorum ftragem factam effe ,
& multis inde lapfis diebus Sancti Viri procu
ratorem ab Andrea Hungariæ Rege obtinuiffe,
ut corpus illius fibi reftitueretur : denique à
Sanctæ Romanæ Ecclefiæ Synodo Ladislai Re
gis tempore injunctum fuiffe , ut corpora eo
rum , qui Pannoniam fidei prædicatione irrigaf
fent , fummo honore afficerentur ; ac veniente Se
dis Apoftolicæ Legato, facrum hujus beati Mar
tyris corpus elevatum effe. Anno itaque MXLI,
non verò infequenti Sanctus Gerardus feditio
nem prædixerat, quæ fexto poft anno contigit,
anno nempe Chrifti fuperiori , in qua Petrus
Hungariæ Rex folio exturbatus, Andreas in ejus
locum fubrogatus & plures Chriftiani ab iis,
qui ad idololatriam redierant, interfecti. Res ta
men poftea Andreas compofuit & Ecclefiæ favit .
X. Alfwinus vel Elwinus Wintonienfis Epifco
Emma Re
pus hocanno è vivis exceffit juxta antiquos Hi
ftoriæ Anglicæ Scriptores, qui aiunt eum Em- § Æ C. XÍ.
ma Reginæ fuiffe gratiffimum . Fabulantur au- An.C.1047 .
tem recentes quidam ejufdem nationis Aucto- gina incon
tinentia di
res , eum familiariùs quàm oportuit , cum Em- citur accu
maegiffe, ac illo modeftiæ & caftitatis leges tranf- fara.
greffo ; rumorem ad Eduardi Regis aures ,
Roberti Londinenfis Epifcopi relatione perve
niffe ; qui rei indignitate commotus Epifcopum
& Emmam matrem , cuftodia mandarit ; do
nec utriufque innocentia miraculo probata
fuiffet.Crimen, inquiunt,violatæ pudicitiæ God
winus Comes , qui fumma apud Regem vale
bat gratiâ , intentavit, & in partes traxit Rober
tum Epifcopum Londinenfem , qui hoc tempo
re totius Archiepifcopatus Cantuarienfis , Ar
chiepifcopo morbo fontico afflictato , curam
gerebat. Sufurris hujufmodi Eduardo Rege com
moto effectum ut ea bonis prædiifque fpolia
retur , & poftea in cœnobium retrúfa , parcif
fimè aleretur. Inde Reginæ innocentiam fuam
probari placuit ; fuper candens ferrum ( no
vem videlicet ignitos vomeres ) nudis pedibus.
gradiendo . Præfcribitur ergo à Rege certus pur
gationis dies , & Emma vomeres omnes calcans
& pertranfiens illæfa inde evafit, eoque miracu
lo innocentiam manifeſtavit.
Hoc verè contigiffe , Alfordus in Annal. hoc XI.
anno & Bollandus ad diem V Januarii, ubi San- Calumnia il
&
ti Eduardi Confefforis Vitam à Sancto Aelre- larefellitur.
do fcriptam recitat , etiam exiftimant . Sed cum
neque Aelredus , neque Malmesburienfis , ne
que ullus alius antiquus Angliæ Hiftoricus fa
ti adeò fingularis meminerit , illud inter fa
bulas accenfendum ; eò magis quod ex Hilto
ricis Anglicanis conftet Alfwinum Winto
& Robertum Epifcopum Cantuarienfem anno
tantùm millefimo quinquagefimo primo rele
gatum effe , & nonnifi poft Emma Reginæ mor
tem in Regis gratiam rediiffe. Quare quo
modo verum effe poteft quod fabulatores
conceffiffe, ibique demorruum . Denique War
thonus Tom. I Angliæ Sacræ refert Annales
Wintonienfes à Thoma Rudborno ab annis
circiter ducentis compofitos , in quibus hæc fa
bula legitur , de qua cùm ne verbum quidem
habeat Warthonus , fe eam afpernari oftendit,
& Tom. II Angliæ Sacræ producit Hiftoriam
Archiepifcoporum Cantuarienfium à Rodulfo
de Diceto ab annis quinquaginta fupra qua
dringentos editam , in qua tantùm habetur :
Hunc ( nempe Robertum ) Anglici moderni vi
tuperant , dicentes eum fuiffe delatorem Godwini
& filiorum ejus , & difcordia feminatorem inter
Reges & Principes & Archiepifcopatus emptorem.
Unde & ipfe Robertus cum ceteris Normannis
expulfus eft ex Anglia , Romam verò profectus
& de caufa fua fedem appellans Apoftolicam , cùm
per Gemeticum reverteretur defunctus eft , ibique
Sepultus in Ecclefia B. Virginis , quam ipfe fum
ptuofo opere confiruxerat. Sedit autem tantum
annis duobus.
ANNO
 in Annales C. Baronii.
175
SÆ C. XI . ро Tullenfi Damafi in Pontificatu Romano fub SA C. XI.
An.C.1048 . nomine Leonis IX fucceffore , ait : Bruno An.C 1048 .
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6541 . Tullenfis Epifcopus legatione Lotharingorum fun
Hifpan. lis nonfuit.
MLXXXVI. gens , Romam abiit , & in via , dum quadam no
21. CB. D4. P. 3. April. Indict. 1 .
Anno He Ete oraret , Angelos cantantes audivit : dicit Do
giræ JESU CHRISTI 1048 .
CCCCXL, minus ego cogito cogitationes pacis , & non
inchoato DAMASI II PAPE I. afflictionis, &c. Bruno autem ad Papam Dama
die 16. Jun . Jum perveniens honorificè ab eo fepultus (lege ,
fer. 5. HENRICI III REGIS 10. IMP. 3.
fufceptus ) eft , & in Senatu Romano Cardinalis
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 7. Epifcopus ordinatus eft. Verùm legatio illa, cujus
nulla mentio in Vita Leonis IX à Wiberto ejus
I.
Damaſus D num. I. Lambertus Schafnaburgenfis Archidiacono fcripta , valdè dubia, & Cardina
11PP. crea - ad annum MXLVIII, quem à die Natalis latus ille prorsùs commentitius. Hoc enim fecu
tur & mori- Chrifti fuperioris anni exorditur, ait : Imperator
tur. lo Epifcopi nunquam Cardinales creabantur, hi
Natalem Domini Poletha ( in Saxonia ) celebra que Epifcopatu fatis fe cohoneftatos exiftima
vit. lbi Legati aderant Romanorum, Suidgeri Pa bant.
pe (fcilicet Clementis II ) obitum nunciantes , A num . II ad VII. Petrus Damiani in Vita III.
Obitus S.
eique fuccefforem poftulantes : quibus Imperator Sancti Odilonis Cluniacenfis Abbatis , mortem
Odilonis
Bopponem Prifnienfem ( legendum , Popponem ejus his characteribus confignat : Anno Domini AbbatisClu
Brixinenfem ) Epifcopum affignavit. Quibus ex ce Incarnationis millefimo quadragefimo o&tavo , niacenfis.
verbis liquet, Benedictum IX, qui tunc Roma etatis autem fuæ octuagefimo feptimo , ordinatio
nam Cathedram occupabat , tam contra Cleri nis etiam quinquagefimo fexto , ea nocte , qua
Romani, quàm contra Imperatoris voluntatem dominica Circumcifionis folemnia præcedebat ,
in Sedem Romanam à Simoniacis indu& tum falutaris Euchariftiæ Sacramento percepit , ficque
fuiffe , perperamque Papebrocium in Conatu beatum Deo fpiritum reddidit. Petrum Damiani
Chronico-Hiftorico fcribere poffe alicui vi annum à Pafchate exordiri , ut quidam alii hoc
deri Benedi&tum hac quoque vice æquè ac tempore Scriptores, manifeftè oftendunt Lotfal
priori , verum Papam fuiffe, & pro tali ab Ita dus Monachus in ejufdem Sancti Vita à Bollando
lis habitum ; feque putare etiam illum magnam unà cum altera Vita edita à Petro Damiani , ad
morum emendationem promififfe,fub eaque fpe diem primum Januarii recitata , & Hermannus
receptum à Romanis. Lambertus enim laudatis Contractus in Chronico , quorum neuter an
verbis manifeftè indicat , Clerum Romanum à num mortis Sancti Odilonis ignorare potuit :
quo Legati ad Imperatorem miffi, Pontificem ab Deceffit vir fanctus , inquit Lotfaldus , nocte
eodem petiiffe . Imperator tunc Damajum Epif Circumcifionis domini noftri Jefu Chrifti , in pri
copuni Brixinenfem feu Sabionenfem Pontifi ma vigilia noctis , quæ etiam Dominica habeba
cem defignavit, qui juxta Onuphrium in Chro tur , atatis fuæ anno octogefimofeptimo , ordina
nico Ecclefiaft. Romæ confecratus fuit XVI tionis verò quinquagefimo fexto. Anno etiam do
Kal. Augufti, feu die XVII menfis Julii.Licet au minica Incarnationis millefimo quadragefimo no
tem nec Onuphrius , nec alii , qui idem fcri no. Hermannus verò in Auctiori Chronico ad
bunt , id unde acceperint , indicent, idem ta annum MXLIX etiam fcribit : Exacto tempore
men difertè legitur in Chronico MS. à Pape Clilo venerabilis Coloniacenfis ( legendum , Clu
brocio laudato, ut anno fuperiori vidimus . Huic niacenfis ) cœnobii , & multorum Pater mona
Chronico fuffragatur Hermannus Contractus feriorum IV Non. Januarii migravit ad Domi
qui ad hunc Chrifti annum fcribit : Sequente nam. Ubi Hermannus diem fepulturæ pro die
Julio Poppo Brixienfis Epifcopus ab Imperatore mortis fumit , ut paffim alii Scriptores Eccle
electus Romam mittitur , & honorifice fufceptus fiaftici. Hinc in quibufdam Martyrologiis Odi
Apoftolica Sedi Papa CLII ordinatus , mutato lo ad diem II menfis Januarii infcribitur , eo
nomine Damafus 11 vocatur. Sed paucis diebus demque die à Cluniacencibus colitur. Marty
exactis defunctus , & ad Sanctum Laurentium rologi enim diem fepulturæ & depofitionis
extra Urbemfepultus eft. Leo verò'Oftienfis lib. Sanctorum non rarò diem eorumdem natalem
2. cap. 81. Benedictus iterum in Pontificatum re appellant. Quod utrumque hoc in Opere fubin
verfus, per octo circiter menfes illum retinuit , do de inculco , quòd videam contra utrum
nec ab Imperatore tranfmiflus ex Germania Da que principium Viros Eruditos non rarò pec
mafus, Brixenorum Epifcopus, illi in Papatu fuc care.
ceffit, qui etiam poft viginti tres dies apud Præne Cùm verò Petrus Damiani & Lotfaldus lau IV.
fte vita deceffit , nempe VI Idus Augufti , feu dati Odilonem anno ordinationis quinquagefimo Vivente S.
Maiolo Ab
die octava ejufdem menfis, ut habet idem Onu fexto è vivis exceffiffe affirment , conftetque as diftus
phrius. Porrò Poppo Brixinenfis Epifcopus erat, Sanctum Maiolum jam ætate provectum Odilo fuerat,
non verò Brixienfis , ut Librariorum errore le nem fibi fubftituiffe , manifeftum eft , Odilonis
gitur in Hermanno Contracto , quem Baronius electionem , cujus inftrumentum extat in Tom.
exfcripfit , qui & ait, à quibufdam eum Aqui VI Spicilegii , anno nongentefimo nonagefi
leienfem Epifcopum apellatum ; fed hi toto mo fecundo, aut potiùs nonagefimo tertio pe
cœlo errant , ut ex hujus temporis Hiftoricis ractam effe , ac Mabillonium Sec. V Benedict .
colligitur. Baronius nullo tefte dicit , mortuo in Elogio Hiftorico S. Maioli § . VIII, & Pape
Damafo Benedictum IX iterùm Sedem Roma brocium in Addendis ad diem XI menfis
nam invafiffe. Denique Damafus veneno , ut Maii, quo Sanctus Maiolus colitur, malè ean
creditur, extinctus , ut Anfelmus in Itinerario dem cum anno nongentefimo nonagefimo pri
Leonis IX , ubi ait , Damafum in Apoftolica mo connexuiffe. Hanc in rem Mabillonius
Sede trigintafolummodo vixiffe diebus , rotundo Chartam memorat Humberti Epifcopi Gratio
IL numero loquitur. nopolitani , qui Cluniacenfi Cœnobio , ubi , in
Leo 1X Pa Ordericus lib. 1. pag.372 . de Brunone Epifco quit Humbertus , domnus Odilo Abbas praeft ,
P 4 medie
 176 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI . medietatem caftri de Urfilia cum toto burgo at
An.C. 1048. Ecclefia Sanctæ Mariæ , aliaque larg tur,
que
anno Incarnationis DCCCCXCI , tertio Ro
dulfi Regis . Verùm error in annum Incarnatio
nis irrepfit ; cùm Rodulphus Burgundiæ Rex
anno tantùm nongentefimo nonagefimo tertio
regnare cœperit.Quare loco, anno DCCCCXCI,
· legendum, anno DCCCCXCV. Quod verò
in Chronico Virdunenfi , & in Chronico
Cluniacenfi dicatur Odilo Cluniacenfis ovilis
regimen fufcepiffe anno DCCCCXCIV, in
telligendum de anno , quo Odilo Maiolo mor
tuo folus Abbatiam regere cœpit ; qui loquen
di modus apud Auctores frequentiffimus. Lon
gum fanctae dignitatis tempus ejus Congrega
tioni admodum falutare fuit , fic enim pures
religiofæ vitæ præceptis imbuendi ; eamque
magis promovendi tempus habuit. Scripfit Vi
tam Sancti Maioli , variofque Sermones in Bib
liotheca Cluniacenfi legendos.
cui fe fe addixerat , Monachum induit, & bea- SAC. XÍ .
tam Adelwivam matrem poft patris mortem ad An.C.1048 .
vitam cœnobiticam induxit , fruftrà renitenti
bus aliis , quæ fuccedente tempore Virduni re
clufa vixit , coliturque die nona Novembris.
Cum Richardus Gratia Dei cognominatus Mo
nafterii Sancti Vedafti Abbas creatus fuiflet , fe
cundum fibi eo loci præfecit Popponem , qui &
poftea aliis præfuit monafteriis , tandenique
Stabulenfis Abbas renunciatus eft. Mortuo San
t
&o Henrico Imperatore Principes Imperii inter
fe fe reconciliavit , & Argentinenfis civitatis
Epifcopatum fibi à Conrado Salico Imperatore
oblatum ingeniosè & humiliter fubterfugit. Va
ria reformavit monafteria , variifque locis egre
gios Abbates conftituit , & pluribus miraculis
poft mortem claruit.
Ad num . VIII. Turcarum Rex in Perfide VII.
Abrahamum Ducem cum centum millibus ho- Magnitudo
Turcarum
minum in Armeniam mifit , qui poft infignem ab hoc tem

V. Sanctus Hugo natione Aeduenfis , quem Odi de Romanis reportatam victoriam , menfe Sep- pore repe
Ei S. Hugo lo aliquot ante mortem fuam annis fratrum tembri , indictione fecunda , ut habet Cedrenus tenda.
fuccedit. Priorem conftituerat , ut docet Hildebertus pag. 773. iterum cum Romanis pugnavit , ubi
Epifcopus Cenomanenfis cap. I. ejus Vitæ in Turcæ quidem vicere ; fed non incruenta vi
Actis SS. Bollandianis ad diem XXIX Aprilis toria. Illud certè quidem , inquit Zonaras , fi
&
relatæ non minori cum fructu poft eum Abba quis verè confideret, ei ( nempe Conſtantino Mo
tiam Cluniacenfem annos amplius fexaginta nomacho Imp. ) acceptum ferri poteft , quod
gubernavit. E Schola ejus prodiere Epifcopi ; Oriens Marte Barbarico eft fubactus , ob magnas
Cardinales , Pontifices , Virique ob vitæ fancti nempè ejus profufiones. Sunt autem Turci gens
moniam facro cultu infignes . Sub eo ante Pon Hunnica , populofiffima & libera , Caucafiorum
tificatum militarunt Urbanus II & Gregorius montium feptentrionale latus accolens ait Zonaras ,
VII Monachi Cluniacenfes. Multæ Gregorii qui addit feditione inter Saracenos orta ; alios
VII ad Sanctum Hugonem fuperfunt Epiftolæ ; alios oppugnaffe , & Turcas hac occafione
nam illa tempeftate , quam perpetuo diffidio bene ufos Saracenis Imperium abftuliffe & fibi
adversùs eundem & Ecclefiam Henricus III parere coegiffe. Occifo Saracenorum Duce, exer
Imperator concitavit , Gregorio VII Confilia citus cum Turcis confpiravit , qui fuam fece
rius fuit , & in negotiis tractandis præfectus ; runt Perfidem , ac Tangrolipaci nomen Sultani
in quibus quantopere Pontifex ejus operam ne impofuerunt , qua voce fummus Imperator ac Rex
ceffariam haberet ; ipfemet Epift. LXII lib. I. Regum notatur , ut fcribit Cedrenus , qui fub
ad Hugonem data his verbis exprimit : Nofcat jungit fecundum hæcSultanum Regno præclarè
Religio veftra quoniam qui denegatam nobis præ conftituto , bello petere finitimos Regulos in
fentiam veftram hactenus cum admiratione fu ftituiffe. Ab hoc itaque tempore Turcarum po
Atinuimus , deinceps fine multa anxietate & men tentia repetenda .
tis perturbatione ferre non poffumus , & c. Arca Elmacinus lib . 3. Hift. Sarac. cap.7. Tangroli- _VIII.
ei cum B. Petro Damiani neceffitudo interceffit, pecei Togulbrecum appellat, & initium Imperii Turcarum
Principes
cujus aliquot literæ ad eum miffe extant in Bi Sultanorum cum anno Hegira CCCCXLVII , Sultani ap
bliotheca Cluniacenfi. Ufus eft etiam familia Chrifti fc. MLV alligat , ideoque exiftiman- pellati.
riter Hugo Defiderio Abbate Cafinenfi , Summo dum , Cedrenum & Curopalatem pluribus an
poftea Pontifice & Victore III appellato nis gefta uno tenore recitare. Porrò , ut often
communionem enim meritorum inter fuos & dit Ducangius in Differt. XVI ad Joinvillam,
Cafinenfes Monachos cum eo inftituit , ut lege Sultanum vocem effe Perficam , probat vetus
re eft apud Leonem Oftienfem lib. 3. cap. 50 . Numifma Chofrois Cabadæ filii Regis Perfa
Eandem pariter focietatem iniit cum fembar rum, ibidem defcriptum, in quo ASSOLTAN in
do Aurelianenfi Epifcopo , ejufque Canonicis , fcribitur ; ideft, Rex Regum ; quem titulum fibi
ut liquet ex Epiftola Tomo VI Spicilegii Dache arrogat in Epift. ad Juftinianum Imp. apud Me
riani recitata. Sed de Sancto Hugone infrà fæ nandrum Protectorem Ecl.1 . ut & alter Chofroes
pius fermo erit. apud Theophylactum Simocattam lib. 4. cap. 8 .
VI. Ad num. VII. Sanctus Poppo Abbas monafte lib.5 . cap. 13. Plura ibidem Ducangius de Turca
Moritur S. rii Stabulenfis in Diœcefi Leodienfi fiti obiit rum Sultanis.
PoppoAbbas octavo Kalendas Februarii , anno incarnati Ver
Stabulenfis.
bi millefimo quadragefimo octavo , indictione pri
ma , ætatis fuæ anno feptuagefimo , imperii verò ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6542. Anno Er
Hifpan.
Henrici fecundi anno decimo , inquit Everhelmus 22. A. D 5. P. 26. Mart. Indict. 2 . MLXXXVII.
Monachus primùm Altimontis juxta Malbo Anno He
JESU CHRISTI 1049.
dium in Hannonia , deinde ibidem Abbas cur giræ
LEONIS IX PAPE I CCCCXLI,
renti anno creatus , in ejus Vita , quæ extat in inchoato
Actis SS. Bollandianis ad diem XXV Januarii. HENRICI III REG. II. IMP. 4. die 5. Jun.
fer. 2.
Imperii nomine Everhelmus Regnum Burgun CONSTANTINIMONO MACHI IMP. 8.
dicum intelligit, ficque menfe Januario curren
Num. I ad IV. I.
tis anni annus X Imperii feu Regni adhuc in Ben igni narrat
ad IV.a Hal
Chryna
ono graArc
rdi phuhie
s pif co- petu
San&i Romani
ms .
curfu erat. Poppo relictâ in juventute militia ,
pi
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. pi Lugdunenfis ordinatione , ait : Fuerat ei con fumto peregrino habitu Romanum arripuit iter SEC.XI.
An C.1049. Juetudo Romam orationis gratia frequenter per (die fcilicet XXVII menfis Decembris anni An.C. 1049.
Mr Halynar gere , ut San &torum Apoftolorum ac martyrum ,
dus Archiep. qui urbem illam protegunt , patrocinia implora sè facris orationibus ac divine vacans contem- 1X dicitur.
Lugdunen ret. Erat namque ejus voluntas , ut fifieri poffet , plationi , non tam pro rerum commiffarum fibi,
fisPapafiat.
ibidem animam Deo redderet. Quapropter non quàm pro cura animarum nimiæ intentus folicitu
eft fraudatus à defiderio fuo , fed, ut voluit , ita dini. Tum cap. 2. Omnipotentis igitur roboratus
Dominus ei conceffit. Defuncto memorato Papa flamine Romam appropinquat ( currenti fcilicet
Clemente ( hujus nominis II ) Romani petierunt
eum ab Imperatore. Hoc namque à Romanis Im
perator datâ pecuniâ non parva exegerat , ut fine
ejus permiflu Papa non eligeretur. Ille cognita
voluntate Principis ac populi , diffimulavit ire ad
Curiam , donectardante eo , alter eligeretur : di
ligebant enim eum valde Romani propter facun
diam orisfui , & affabilitatem fermonis. Ita enim
proferebat vernaculum fuum loquela uniuscujuf
que gentis , quoufque latina penetrat lingua , ac
fi eadempatria effet progenitus. Domno igitur Leu
corum Epifcopo Brunone, qui appellatus eft, Leo Pa
pa ordinato , evocatus eft ab ipfo Rome ad Conci
lium domnus Archiepifcopus Halynardus , fimul
que omnes Epifcopi Galliæ , ad pertractandum inibi
de ftatu & correctione fanctæ Ecclefia. Ita Auctor
ifte Anonymus , qui hoc ipfo tempore vivebat.
II.
Bruno Wibertus , Sancti Leonis apud Tullenfes Ar
Epifc.Tul- chidiaconus , oculatus teftis , ejus Vitam pri
lenfis in mùm à Sirmondo , & poftea ab Henfchenio
Conventu
Wormatia. ad diem XIX menfis Aprilis publicatam fcri
Papade pfit , alteramque etiam ejus Vitam Sanctus Bruno
gnatur. Altenfis , Epifcopus Signienfis , qui fub hujus
feculi finem floruit , in lucem emifit , quæ cùm
Baronii tempore non extarent , earum operâ
Pontificatum Leonis IX non parùm illuftrabi
mus. Wibertus itaque lib.2 . cap . 1. hæc de fan
&i Leonis electione habet : Apud Wangionum
Urbem (Wormatiam vulgò dictam) ante præfen
tiam gloriofi Henrici fecundi Romanorum Augu
fi , fit Pontificum , reliquorumque Procerum
non modicus Conventus. Inter
quos hic Chrifto
dignus Praful convocatur : quippe fine ejus confilio
intra Imperialem curiam nihil magni difponeba
tur. Et repente , illo nihil tale fufpicante , ad
onus Apoftolici honoris fufcipiendum eligitur à
cunctis. Quod officium humilitate commonente
diutiffimè refugiens , dum magis ac magis cogi
tur , triduanum confulendi depopofcit fpatium : in
quo jejuniis vacans & orationibus , omninò fine
cibo potuque permanfit. Cumque denuò repunge
retur ad obedientia impletionem , spontanee co
ram omnibus fuam dixit confeffionem ; conatus
quafi quadam fuorum enormitate fcelerum , com
munem permutare electionem , &c. Videns ergo
nullo modo fe poffe effugere Imperiale præceptum ,
& commune omnium defiderium , coactus fufcepit
injunctum officium , præfentibus Legatis Romano
rum , ea conditione , fi audiret totius Cleri ac Ro
mani populi communem effe fine diffidio confen
fum. Sicque ad propriam Leucorum fcilicet fe
dem repedans " cum fumma devotione ibidem
Domini celebravit Natalem. Sanctus Bruno Si
gnienfis Epifcopus confenfum Cleri & populi
Romani à Sando Leone petitum , his verbis
exprimit : Se fub hac conditione facturum effe
promifit : Romam vado , ibique fi Clerus & popu
lus fua fponte me fibi in Pontificem elegerit , fa
ciam quod rogatis. Aliter autem electionem nul
lam fufcipit. At illi gavifi confirmant fententiam,
laudant conditionem.
III. Paulò pòft Wibertus fubdit : Inde humilitate
BrunoRoma magiftra , contra omnium Apoftolicorum morem
177
Chrifti fuperioris , ut mox videbimus) , indefef- Papa crea
tur, & Leo
anno ) , cui tota urbs cum hymnidico concentu ob
viam ire parat : fed ipfe pedes longinquo itinere nu
dis plantis incedit , & magis ad mentis devotionem
& fletuum inundationem , quàm ad laudum dele
tationem animum inflectit , &c. Poftquam igitur
&
diutiffimè fe taliter Chrifto mactavit in cordis al
tari , hoftiam vivam , Janetam , Deo placentem ;
etiam aftanti Clero & populo divinam , quâ plu
rimùm affluebat , aggreditur proferre exhortatio
nem. Imperialem de fe electionem in tam laborio
fo officio brevi fermunculo promulgat ; eorum vo
luntatem ( qualifcumque ergafefit ) pandere expo
ftulat : dicit electionem Cleri & populi Canonica
li auctoritate aliorum difpofitionem praire : affir
matfe gratanti animo in patriam rediturum , ni
fi fiat electio ejus communi omnium laude : often
dit fe coactum ad tam grande onus fufcipiendum
veniffe. Cumque videret unanimem omnium ac
clamationem ; ad correctionem vitæ cæptam repe
tit exortationem , fupplex cunctorum expetit ora
tionem atque abfolutionem. Itaque divina faven
te gratia , cunctis applaudentibus confecratur , ac
dominica quadragefimalis initii , pridie Idus Fe
bruarii ( ideoque hoc Chrifti anno , quo Pafcha
die XXVI Martii celebratum ) , Apoftolica
Cathedra inthronizatur. San&us Bruno Signien
fis Epiſcopus his verbis utitur : Secundùm con
fuetudinem Romanam cum magnis laudibus à
Clero & populo in Pontificem electus eft : dein ve
rò in B. Petri Apoftoli cathedram elevatus.
Anfelmus verò in Itinerario : Defuncto Pa- IV.
pa Damafo , inquit , Romani Legatione de ejus Electio Leo
obitu ad Imperatorem Henricum directa, petierunt, nis 1X ma.
gis explica
ut Ecclefia Pafiore viduata ab eo fubrogaretur tur
alius , qui fuper hoc negotio Epifcoporum & opti
matum imperiifuiquærens confilium , invenit in
ter ceteros dominum Brunonem Tullenfem ad
idem officium ſubcundum eſſe idoneum : utpote qui
ætatis maturitate , morumque & fcientia claritu
dine videbatur confpicuus , fibique fanguinis affi
Unde Apoftolica dignitatis ei
nitate proximus.
adjudicata funt infignia : juflumque ab Augufto ,
ut ad hæc fecundum Ecclefiafticas fan&tiones fufci
pienda Romana inviferet mania. Sed quia folem
nia imminebant Nativitatis Dominica, bac cum
Clero , cujus fuerat Paftor , difpofuit celebrare ,
eifque celebratis , quò erat præceptum , abire.
Aliquibus interpofitis fubjungit : Celebratis er
go in fede civitatis Leucorum duobus dominica
Nativitatis diebus, in tertio, ( nempe die XXVII
menfis Decembris ) , Clerofuo valefaciens , iter
carpere Romam ducens aggreditur. Quò perve
niens , cum favore totius populi honorabiliter ex
cipitur : Apoftolicæque dignitatis infulis infignitus
in Hypapante domini , ideft in die Purificationis
B. Virginis , die fc. II menfis Februarii confe
cratus ) in cathedra Beati Petri inthronizatur
( die fcilicet XII ejufdem menfis , in quam Do
minica prima Quadragefimæ incidebat , ut ex
Wiberto etiam diximus ) , & Leo Papa Romano
more nuncupatur.
Ex verbis Wiberti laudatis intelligimus , V.
Ottonem Frifingenfem, quem Baronius fequi. S. Leocum
Hildebrande
tur,
་
 178 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. tur , quemque de tribus Romanæ fedis uno eo que diverfa ab inthronizatione , quæ in Bafili- SAC. XI.
An.C.1049. demque tempore invaforibus malè inftructum ca Sancti Joannis Lateranenfis ab omni tem- An.C.1049 .
Monacho
Romam ha fuiffe fuprà oftendimus , non minus in fancti pore facta. Wibertus laudatus de utraque lo
bitu peregri- Leonis profectione Romana narranda peccaffe , quitur, cunctis applaudentibus confecratur ( nem
noperrexit, quia fcilicet feculo integro poftquam ea peracta pe in Ecclefia Sancti Petri ) ac Dominica Qua
fuit , eam in literas milit. Ait Otto : S. Leo dragefimalis jejunii , pridie Idus Februarii , Apo
ad fedem B. Petri deftinatus fuerat. Cùmque af ftolica Cathedra inthronizatur , nempe in Bafili
fumtâ purpura Pontificali per Gallias iter ageret , ca Sancti Joannis Lateranenfis. In quo fita effet
contigit eum Cluniacum venire , ubi fortè tunc hæc confecratio , indicat idem Wibertus lib. 1.
præfatus Hildebrandus Prioratus (ut dicitur) obe cap . 4. ubi ait , Brunonem (ita Leo ante Ponti
dientiam adminiftrabat. Addit , Hildebrandum ficatum appellabatur ) à fuo confobrino Theo
conftanter eum de incœpto redarguiffe , & Leo dorico Mediomatricum Præfule effe Pontificali
nem admonitum purpuram depofuiffe, ac fecum ter intronizatum ; in Ecclefia nempe Tullenfi ,
Hildebrandum Romam duxiffe , cujus confilio quando anno MXXVI Epifcopus electus fuit.
Bruno in fummum Pontificem eligitur.. Verùm , Nondum autem tunc Epifcopus ordinatus fue
ut ex Wiberto tefte oculato Henfchenius in rat ; quòd Conradus Salicus Imp. cuperet , ejus
Commentario prævio ad Vitam San & ti Leonis ordinationem fimul cum fua Romæ à Joanne
obfervat , Wibertus afferit , Leonem Tulli , XIX fieri , fed Imperatorem ab eo confilio Bru
fumto peregrino habitu , Romanum iter arripuif no revocavit, ne Trevirenfi Archiepifcopo Me
fe , & apud Urbem Auguftam Angelica modu tropolita fuo difpliceret. Rem Wibertus his
latione recreatum : neque tempus fuit interme verbis exprimit : quoniam caufis inftantibus ufque
dium , quod itineri Cluniacenfi attribueretur. infequenti Pafcha diftulerat ( nempe Conradus
Secundo, Sanctus Bruno in Sancti Leonis Vita Salicus ) fibi à domno Apoftolico Rome dandam
fcribit , Hildebrandum Wormatiæ adfuiffe in Imperialem benedictionem ; itidem etiam ifti ( ſci
ipfa defignationeLeonis ad Summum Pontifica licet Brunoni ) vinculis perfecta dilectionis ad
tum , huncque ex Aula Imperatoris adduxiffe frictus differri jufferat ejus Epifcopalem ordina
Hildebrandum ; neque dicit Hildebrandi ad tionem , uti fimul unique in Bafilica ( nempe
monitione Leonem depofitâ Cluniaci purpurâ Sancti Petri ) fumerent utrique ab eodem cœli
affumfiffe peregrini habitum , quem , ut habet clavigero Vicario pradeftinati officii confecratio
Wibertus , ab initio itineris acceperat. Fuit nem.
Hildebrandus primùm tergiverfatus invitanti , Ibi Wibertus confecrationis nomen tanquam VII.
Benedictio
objecitque, inquit Bruno, quia non fecundum ca genus ufurpat, cujus fpecies funt Regis inaugura- tam de Im
nonicam inflitutionem, fed perfecularem & Regiam tio,ordinatio Epifcopalis, & ceremonia, qua quis peratore
poteftatem Romanam Ecclefiam arriperet. Leo ve Papa , aut Archiepifcopus inauguratur. Qui quam de
rò , ut erat naturâ fimplex atque mitiffimus , pa Wiberti locus , cùm veram hujus vocis , fcili- citur.Epifcopo di

1 tienter eifatisfecit , reddita de omnibus , ficut ille cet confecratio , fignificationem egregiè expli
voluerat , ratione. Tertio , S. Bruno ibidem in cet , hîc prætermittendus non fuit. Sic benedi
finuat , verum non effe quod tradit Otto Frifin &tionis vox, tam pro confecratione Epiſcopali ,
genfis citatus , Hildebrandum nempe Priorem
fuiffe Monafterii Cluniacenfis anno fuperiori ,
quando Conventus Wormatienfis habitus eft.
Ait enim Bruno : Erat ibi Monachus quidam
Romanus (fc.Wormatia) Hildebrandus nomine,
nobilis indolis adolefcens , clari ingenii , fan&taque
religionis. Hunc igitur beatus Epifcopus vocavit
adfe , & rogavit eum , ut fimul Romam rediret ,
&c. Quare fi verum fit quod ait Otto , Hilde
brandum ipfo fine anni MXLVI cum Grego
rio VI tranfiiffe Alpes , paucos poft menfes
adolefcens & peregrinus , à Cluniacenfibus
Prior conftitutus non fuit ; eò magis, quò Pau
lus Bernriedenfis in Vita ipfius Hildebrandi di
cat : Inde ( fc. è Gallia ) poft aliquot annos Ro
mam rediturus , moram fecit aliquantum tempo
ris in aula Henrici III. Papebrocius quidem ad
diem XXV Maii, quo Gregorius VII colitur,
duplicem profectionem Gallicam Hildebrandi
diftinguit , fed gratis & fine tefte. Otto itaque
Frifingenfis adversùs Auctores antiquiores in
his non audiendus.
VI.
Leo Papa poft Concilium Remenfe , de
Papalis con
quo mox, Epiftolam Catholicis per univerfum
fecratioex
plicatur. Regnum Francorum conftitutis dedit , quæ
Tom. II Spicilegii pag. 456. extat , in qua
ait : Poft confecrationem noftram , illam videlicet
quâ benignitas Dei humilitatem noftram Sanctæ
Romana Ecclefiæpræeffe voluit, Germaniam, Gal
liamque vifitavimus. Ubi confecrationis nomen
pro ea fumit ceremonia, quam hodie coronatio
nem appellamus. Ea vel æquivalens ceremonia
in Bafilica Sancti Petri femper peracta fuit , ea
quàm pro Imperiali ufurpatur , indeque Wi
bertus ibidem poftquam de Imperiali benedi
tione Conradi Salici locutus eft , de Brunone
&
ait , Pontificalem humiliter popofcit benedictionem
à Domno Epifcopo Trevirorum Poppone. In Sa
cramentario divi Gregorii M. pag. 239. legitur,
Epifcopus ordinatur , uno fuper eum fundente be
nedictionem , extantque innumeræ auctoritates
Scriptorum , qui poft annum D L vixère , quæ
oftendunt , benedictionem , & benedicere, fuiffe
voces , quibus confecratio & ordinatio Epiſco
palis exprimi folitæ erant.
A num. IV ad VIII. Profectio San&i Leo VIII.
S.Leo anno
nis Papæ ad Garganum montem, ad vifitandam fequenti ad
Sancti Michaelis Archangeli Ecclefiam in eo Garganum
fitam, quam Baronius ex Leone Oftienfi lib, montem , pro
2. cap. 82. hoc anno recitat , anno tantùm fe- fectus.
quenti ab eodem Sancto Pontifice fufcepta.Leo
enim Oftienfis, qui ait, eodem quo ordinatus eft
anno orationis gratiâ montem Garganum petiit ,
anno uno peccat , nec , ut arbitratur Henſche
nius citatus , annum à Pafchate inchoat , ut
Chronicon ejus examinanti patebit. Rectè ita
que Chronographus Sancti Benigni , relatis
quæ præfenti anno Sanctus Leo geffit , fubdit :
Rursus fequenti anno Romam pergens (fc. Haly
nardus Archiep. Lugdunenfis ) cum ipfo domno
Apoftolico properavit Beneventum & Capuam ,
montem Caffinum , atque montem Garganum ad
Sanctum Michaelem Archangelum. Ideo nam
ut
que prædictus Papa perrexit illas in partes ,
habitatores terræ illius , fi poffet, aliquo modo re
levaret ab oppreſſione , qua nimium erant grava
ti à
 in Annales
SA C. XI. ti à Normannis. At quia domnus Præful Halynar
An.C.1049 . dus præpotens erat in verbis & ad fuadendum
quodlibet linguafufficiebat , propter hoc ut media
tor & Legatus pacis inter prædictos Norman
› &ipfum effet , domnus Apoftolicusfecum da
xit eum. Inde regreffus , quoniam ad colloquium
Imperatoris , qui tunc fortè erat in finibus Unga
ria , properabat : juſſit eum prædictus Papa Roma
refidere , donec ipfe rediret.
IX. Hermannus Contractus ad annum MXLIX
S. Leo Roma de Leone Papa fcribit : qui in proximo Pafcha
Pafcha cele- Udalricum Augienfis cœnobii Proviforèm , Romam
brat.
venientem Abbatis benedictione confecravit , &
monafterii ejufdem Privilegia antiquitus à fede
Apoftolica tradita , fua auctoritate confirmavit &
innovavit, indictione fecunda VII Kal. April. ideft
die XXVI Martii , in quem Pafcha hoc an
no incidit. Henfchenius citatus memoriæ lapfu
pridie Dominicæ Palmarum interpretatur , in
deque infert Sanctum Leonem hanc feſtivita
tem in monte Cafino hoc anno non celebraffe ,
quod tamen ex Leone Oftienfi affumitur , fed
tantùm anno fequenti. At id quidem verum ;
fed cùm hoc anno VII Kalend . April. cum die
Pafchatis , non verò cum pridie Dominicæ
Palmarum concurrat , ex illo Hermanni Con
tracti loco, habemus tantùm, Sanctum Leonem
hoc anno Roma Pafcha celebraffe, quod & Ba
ronius habet.
A num . VIII ad XVI. Hermannus Con
Primum
Concilium tractus ad annum MXLIX ait : Idem Papa
Romanum in hebdomada poft Albas , Synodum cum Epifco
fubs.Leone. pis Italia Rome celebravit , cui Concilio Epif
copos Galliarum interfuiffe prodit Chronogra
phus Sancti Benigni , cujus verba num . I reci
tavimus. De hoc Concilio hæc Wibertus lib.
2. Vitæ Sandi Leonis cap . 3. Ibi Sanctus Leofta
tuta quatuor Synodorum principalium viva voce
*corroboravit , decretaqae omnium decefforumfuo
rum Pontificum tenenda confirmavit : fimoniacam
etiam hærefim damnavit, quæjam nonnullas mun
di partes invaferat , & in eodem Concilio quof
dam depofuit Epifcopos , quos prædicta hærefis na
vofuæ nequitia maculaverat. Paulò pòft : Deci
mas quoque à cunctis dandas Chriftianis , quarum
nec mentio erat apud Apuliam , & per quofdam
Orbis fines , Ecclefiis reftituit. Venditiones Alta
rium fub anathemate prohibuit ; fed conftituit , ut
partes decimarum , ad Epifcopum pertinentes , aut
quifque Praful fibi teneret , aut cuicumque vellet
tribueret : partem autem ad altare pertinentem
proprio Paftori Ecclefiæ gratis concederet. Ince
ftas confanguineorum nuptias , in multis Orbis par
" tibus indifcrete habitas difcidit ; pluresque nobi
lium hoc turpi devinctos nexu , feparavit. Alia
quoque perplura canonum capitula ftuduit renova
Te , que, nefiftidiumgignant , hîc fuperfedimus
recitare. Quid ibi Altaris nomine fignificetur ,
& de Altarium venditione ac redemptionibus ,
legendus Marca in Nota ad Canonem VII Con
cilii Claromontani. Porrò hebdomada poft Al
bas hoc anno die fecunda menfis Aprilis in
choatur , duratque ufque ad diem nonum ejuf
dem menfis, quo Dominica fecunda poft Paſcha
die XXVI Martii celebratum exorditur , inde
que Leo IX in literis , quibus Trevirenfis Ec
clefiæ Privilegia confirmat, à Brouvero lib. XI
Annal. Trevir. recitatis , de hac Synodo Roma
na ait : In Synodo noftra , quam circa XVII,
poft ipfum Pafchalem diem , Deo præfidente ce
lebravimus , & Hermannum Contractum hu
C. Baronii. 179
jus Synodi epocham rectè conftituiffe nos edo- S Æ C. XI.
An.C.1049.
cet.
A num. XVI ad XXIX . Idem in hebdo XI.
mada Pentecoftes aliam Synodum Papiæ congre- S. Leo in
Franciam
gavit , inquit Hermannus Contractus de Sancto venit& va
Leone. Addit Anfelmus Remenfis Monachus rias Synodos
in Itinerario : Gallicum revifere folum tam B. celebrat.
Remigio facta promiſſio , quàm orthodoxæ fidei in
illis partibus adeo tepefacta perfuadet intentio.
Unde à Romanis expetità licentia , per quafdam
Latii urbes iter agens , &c. tandem adit Impera
torem Henricum , in regione commorantem Saxo
nica. Subdit Anfelmus , ambos Coloniam adve
niffe in Apoftolorum Petri & Pauli natalitio &c.
Papa Colonia digreffus , Tullum in Exaltatione
fanta Crucis venit : indeque circumjacentium re
gionum Epifcopis & Abbatibus literis fuæ aucto
ritatis mandari præcepit , ut in præfixa die ( nem
pe in Kalendis O&ob . uti jam dixerat , ) fibi oc
currerent ad Synodum celebrandam in Bafilica
prafati Francorum Apoftoli , nempe San&i Re
migii . Deo eo Concilio & de Rebus in Gallia à
Sancto Leone geftis legendum Itinerarium An
felmi fub nomine Actorum Concilii Remenfis
à Baronio in fine Tomi XII in Appendice ad
annum MXLIX publicatum , cui nullum
Auctoris nomen præfixum eft , quia deerat in
MS. Codice , quo ufus eft Baronius , qui hoc
anno num. XXIV ait , fe fe fruftra illud Iti
nerarium , quod ab illis Actis diverfum putabat,
perquifiiffe. Marlotus Tom. II Metropolis Re
menfis lib. 1. cap . 28. illud ex Codice MS. cor
rectius publicavit , & Joannes Papienfis in Spe
culo meminit Concilii Remenfis à Leone Papa
celebrati , aitque ei interfuiffe Hugonem Clunia
cenfem , qui Synodalem exhortationem habuit
juffu ejufdem Pontificis , & veritatis adverfa
rios confutavit. Meminit & Concilii Remenfis
Chronographus Saxo nuper Oxonii editus , fed
loco non fuo , anno nempe MXLVI : Hoc an
no, inquit , fuit magna Synodus apud S. Remeis
cui aderant Leo Papa & Archiepifcopus de Bur
gundia ( nempe Lugdunenfis , ut difertè in eo
dem Itinerario legitur ) & Archiepifcopus de By
fincun ( nempe Vefontionenfis , ut ibidem ha
betur ) & Archiepifcopus de Remis , multique ad
buc alii viri prudentes , Clerici ac laici. Eo Ead
wardus Rex ( Angliæ nempe , Confeffor appel
1
latus ) mittebat Dudocum Epifcopum (Batho
nienfem , de quo plura Wartonus in Anglia Sa
cra part. I pag. 558. ) & Wulfricum Abbatem
Sancti Auguftini , & Elfwinum Abbatem , ut
Regem certiorem facerent , quid ibi de Religione
Chriftiana decerneretur. Idem ac Chronogra
phus Saxo ferè habet Radulphus de Diceto
pag. 475.
Præter Concilium Remenfe celebravit etiam XII.
Moguntinum , cujus mentionem facit Herman- Concilium
Mogunti
nus Contractus in Chron. & perperam differt num.
in annum fequentem , cùm in Synodo Remenfi
Gozfridus Andegavenfis vocetur ad Synodum
futuram Moguntiæ. Wibertus in Vita Sancti
Leonis lib . 2. cap . 3. de Moguntino Concilio
habet : Hinc ( polt confecratum nempe Martis
Altare San&ti Arnulphi ) generale apud Ma
guntiam Concilium habuit , in quo Spirenfis Pre
ful Sibicho criminali reatu accufatus , voluit fe
expurgare terrifico facramento Dominici Corporis
fed , utfertur , maxilla ejus manfit contorta para
lyft , quandiu prafentis vitæ fpatium duxit. Præ
terea actum in Concilio Moguntino de Sancto
Servatio
 180 Critica Hiſtorico -Chronologica
SAC. XI. Servatio Epifcopo Tungrenfi feu Leodienfi ,
An.C. 1049. & quid definitum fuerit , narravimus anno
CCCC.
XIII.
Porrò Wibertus lib. 2. cap. 3. ait , Sanctumi
Colonienfes
" Archiepifco- Leonem apud Coloniam ab Herimanno Ar
fufceptum effe , additque : Dedit
pià S. Leone chiepifcopo
Archican ei officium Cancellarii fan &tæ Romanæ fedis , ejuf
cellarii S. R.
Ecclef. dicti , que fuccefforibus , tribuens illi Ecclefiam Sancti
Joannis ante portam Latinam. Rafponus Cardi
halis in Bafilica Lateranenfi, ad annum MLI no
tat , Leone IX & Victore II fedentibus pri
mum omnium, qui fanctæ Apoftolica Sedis Ar
chicancellarium fe fubfcripferit , fuiffe Herman
num Colonienfem Archiepifcopum ; quod antea
animadvertiffe Bernardum à Mallinckrot in
Tract . de Archicancellariis Sacr . Imperii cap. 5.
obfervat Ciampinus in Catalogo S. Romana Ec
clefia Bibliothecariorum pag. 40. & feq. ubi ex
hibet fubfcriptiones variorum Diplomatum
Leonis IX anno MLI & duobus fequentibus
datorum , in quibus Herimannus femper dicitur
S. A. S. Archicancellarius & Colonienfis Archiep.
quod quidem certum ; fed hoc Leonis IX Pri
vilegium Archiepifcopis Colonienfibus primùm
hoc anno conceffum , ut ex mox dictis liquet.
Rediit hoc anno S. Leo in Italiam. Nam, ut
Hermannus Contractus habet : Natalem Do
mini Verona coluit , quæ verba de Natali Domi
ni præfentis anni intelligenda ; cùm hic Chro
nographus anno ML indicet fe narrare quæ
magna ex parte ad hunc annum pertinent ,
uti Baronius num. XVI & feq. optimè ex
plicat.
XIV. Quoad Humbertum Virum hac ætate cele
Humbertum berrimum à Sancto Leone poftea Cardinalem
poftea Car
dinalem S. creatum , quem idem Leo ex Galliis in Italiam
Leo nondum fecum duxit , & ad prædicandum Siculis verbum
Pap a Tull o Dei Archiepifcopum ordinavit , ut inquit Lan
Roma m du
cit. francus in Comment. adversùs Berengarium ,
Humbertus, inquam , hoc anno à S. Leone Ro
mam ductus . Mabillonius enim Sec. V Bene
dict. pag. 894. & feq. refert literas Canonizatios
nis Sancti Gerardi Epifcopi Tullenfis anno fe
quenti Romæ peract , menfe Maio illius anni
datas , in quibus inter Epifcopos & Abbates ,
qui illi Canonizationi interfuere, fubfcriptus re
peritur Humbertus Sicilienfis Archiepifcopus. Qua
re hoc anno Sanctus Leo eumdem Humbertum
è Galliis Romam fecum duxerat , falliturque
Henſchenius ad diem XIX April. in Commenta
rio ad Vitam Sancti Leonis IX num. XVI ubi
fcribit , fanctum Leonem , qui poft menfem Sep
tembrem anni ML Tullum rediit , in fecundo
illo Romam reditu fecum Humbertum in Italiam
duxiffe , cùm menfe Maio ejufdem anni hunc
jam Romæ fuiffe laudatæ literæ demonftrent.
Præterea perperam ait, Sanctum Leonem fecum
illum duxiffe ex Monafterio Sancti Manfueti ex
traUrbis Tullenfis mænia fito ; Humbertus enim
Abbas tunc erat Monafterii Mediani in Diœcefi
Tullenfi , ac intra montium Voſegi clauftrapo
fiti , & à Sancto Hildulpho Archiep . Trevirenfi
ædificati , ut docet Auctor Chronici Senonien
fis lib. 2. cap . 18. qui ait , Humbertum Abbatem
Mediani monafterii anno MXLIV varias Lau
des , qua Refponforia dicuntur , rithmicè à ſe
compofitas Brunoni Epifcopo Tullenfi in ejus
Ecclefia decantandas tradidiffe , indeque quin
que annis elapfis , Brunonem communi confilio
Papam electum , ac Romam proficifcentemper
partes illas tranfeundo , Oratorium Sancti Joannis
Baptifta ad portam Mediani - Monafterii confe- $ Æ C. XI.
craffe X Non . April. fubditque : Humbertum An.C.1049.
quoque Mediani- Monafterii Abbatem fecum du
cens, Archiepifcopum Sicilia ordinavit , deinde
Rome Cardinalem ad vices fuas fupplendas fecum
morari præcepit , ubi quidem Chronographus
ifte in die & menfe confecrationis Ŏratorii
Sancti Joannis Baptiftæ manifeftè hallucinatur ;
cùm Leo IX antea Bruno appellatus , menſe
Decembri fuperioris anni Romam profectus fit,
illucque circa initium menfis Februarii
perve
nerit , ut mox diximus ; fed quoad Humber
tum , non dubium , quin Abbas Mediani
Monafterii fuerit. Baronius itaque , qui re
tè hoc anno num . XXVIII afferit , Sanctum
Leonem fecum Romam duxiffe Humbertum , in
eo labitur, quòd afferat, id accidiffe, poftquam
San&tus Leo Pontifex Romæ creatus in Gallias
veniffet, & Romam fub hujus anni finem re
verteretur : nam nondum Pontifex Romanus
erat , quando tantum Virum Romam fecum ire
voluit. Labbeus in Differt. de Script. Ecclefiaft.
aliique paffim Humbertum Monafterii Sancti
Manfueti Monachum etiam faciunt , fed nullo
tefte.
Prætermiferam notare Sanctum Leonem Re
XV.
mis Metas efle profectum, confecraffe Bafilicam Leo IX Me
Sancti Arnulphi , & Refponforia compofuiffe s. tis Arnu
Ecclefia
lphim
S.
de Sancto Gorgonio Martyre, antequam Mogun- confecrat.
tiæ Concilium celebraret. Id enim docet Wi
bertus laudatus, qui inquit : Inde per Urbem Me
diomatricorum remeans , petitu venerandi Abbatis
Warini confecravit ibidem Santi Pontificis Ar
nulfi Bafilicam ; exoratufque à Domno Sigifrido
Gorzienfi Abbate (à San - Marthanis omiffo) com
pofuit in veneratione gloriofi Martyris Gorgonii
( cujus corpus fanctus Chrodegangus Epifc.
Metenfis & monafterii Gorzienfis fundator Ro
mà Metas attulit ) nocturnalium Refponforiorum
dulciffimam melodiam. Meuriffius lib.3 . de Epiſc.
Metenfibus pag . 354. Sancti Leonis literas tunc
ab eo datas recitat, in quibus Leo ait, fe quinto
Idus Octobris Sancti Arnulphi Ecclefiam confe
craffe , qui dies hoc anno in feriam quartam
incidit ; fed hoc feculo Ecclefiarum Dedicatio
nes indifcriminatim omnibus diebus fæpe factæ
comperiuntur. Hujus Epiſtolæ ſubſcriptio eſt :
Data quinto Idus Octobris per manus Udonis fan
de Apoftolica Sedis Cancellarii & Bibliothecarii
& Tullenfis Primicerii. Anno domini Leonis No
ni Papæ primo , indictione fecunda : anno verò do
minice Incarnat. millefimo quadragefimo nono.
Mabillonius lib. II de Re Diplom. cap . XXV
num. VII ait, fe illius Charta autographum in
fpexiffe , & cùm indictio III menfe Septemb.
præfentis anni exordiatur, & idem San& tus Leo
in alia Charta anno fequenti data eamdem à
Septembri aufpicetur , inde deducit , Romanos
Pontifices in hac indictionis methodo non fuif
fe conftantes. Verùm à Pelagio ÌÌ, quem pri
mum in fuis literis indictiones ufurpaffe fuo lo
co obfervavi , nullum mihi Pontificium Di
ploma occurrit , in quo Indictio à Septem
bri non deducatur ; faltem ufque ad Secu
lum XIII.
t
Charta autem , cui Vir doctiffimus innititur, XVI.
falfitatis certa indicia præfert. Primò enim Indictionem
Humbertus hoc modo in ea fubfcriptus , Hum- a Septembri
bertus Cardinalis & Epifcopus Sylva Candida ; Ponttific
ficu cete
esri
cùm tamen in literis Canonizationis Sancti Ge- exorjus eft,
rardi Tullenfis Epifcopi menfe Maio anni fe
quentis
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI. quentis fcriptis , inter Epifcopos fubfcriptos le
An.C.1049 . gantur Humbertus Sicilienfis Archiepifcopus , &
paulò pòft , Crefcentius Sylve Candide Epifcopus,
ac aliunde certum , Humbertum anno fequenti
nondum Epifcopatum illum geffiffe , aut ad
Cardinalatum promotum effe. Ut enim Baro
nius anno M LVII num. XIX ex MS. Co
dice Vaticano oftendit , Ecclefia Lateranenfis
hoc tempore feptem Cardinales Epifcopos ha
bebat , ex quibus unus erat Epifcopus Sancta Ru
fine , five Sylva Candida. Nec eft quod quis di
cat , Humbertum tunc Metis abfentem , poft ali
quot annos eifdem literis fubfcripfiffe , ut mos
ferebat , quia nullibi legitur : eum Româ in Gal
lias rediiffe. Secundò , Epiftolæ Epigraphe his
verbis concepta ejus fuppofitionem prodit: Ego
Leo fervus fervorum Dei , omnibus infpicientibus
hanc cartam ( quis unquam Pontifex in refcri
ptis fuis ita locutus ) . Vobis notumfacere volu
mus , quod ego pro honore meo & parentum meo
rum quæ abfurda funt ) , fcilicet viri venera
bilis ( infulfum Epitheton ) Pippini Ducis Aqui
zanenfis ( eft hic Pippinus Major Domus Palatii
& Caroli Martelli pater , qui nunquam Aqui
taniæ Dux fuit ) & Drogonis filii ejus , nec non
& triumfiliorumfuorum , &c. & ceterorum , qui
procefferunt ex ejus flegmate ( legendum , ftem
mate) , dedi Ecclefia fancti Arnulfi quidquid ipfi
dederunt, omnia dubitabilia confirmavi (hæc cau
fa cur Charta fuppofita fuerit. Hoc Refcripti
initium : Leo Epifc. fervus fervorum Dei , Ecclefiæ
in honorem B. Joannis Evangelifta fanctique Ar
nulfi Confefforis Chrifti , à nobis fpecialiter dedi
cata, &peream venerabili Warino Abbati , &c.
falutem & Apoftolicam benedictionem. In for
mulis Refcriptorum Pontificiorum nihil fimile
legitur.
XVII. In ea Charta infignis fuppofitio animadver
Chartaex
quacontra tenda , quia ea multas alias complectitur. Fal
rium dedu farius enim , ut juriſdictionem Abbatiæ Sancti
citurfuppo Clementis fibi attribuat , fcribit : Præterea verò,
futitia. Ecclefiam Abbatiolam fancti Felicis ipfi loco ad
jaceutem , ubi primus ejufdem Metenfis Ecclefia
Paftor Clemens corpore quiefcit , quam præfatus
venerabilis Epifcopus Adelbero (junior ſcilicet )
à prædeceffore fuo quodam aque Adelberone voca
to , pro pradicta curia Rumeliacum nuncupata ,
S. Arnulfo in concambium datam effe narravit ,
cartis teftando monftravit. Verùm tantùm
abeft , ut Adalbero hujus nominis I Epifcopus
Metenfis hanc Abbatiam Sancti Arnulphi Mo
nachis pro Rumeliaco in concambium dederit ,
ut contrà certis documentis adhuc Metis con
fervatis conftet , San&i Clementis Abbatiam
alias ad Canonicos pertinuiffe , indeque anno
CMXXXVIII ab Adalberone hujus nomi
nis primo expulfos , qui Sanctum Cadroam ex
Scotia , feu veriùs Hibernia , cum Monachis è
monafterio Luxovienfi in Burgundia fito evo
cavit , quorum fucceffores continua ferie Abba
tiam illam ufque ad noftra tempora abfque ul
la ab Abbatibus Sancti Arnulphi dependentia
rexêre. Præterea Sancti Arnulphi Monachi Ab
batiam illam loco Rumiliaci à fe dati accipere
non potuére ; cùmfemper Rumiliaco potiti fint ,
nunquam verò Epifcopi. Imò ipfemet falfarius
id fatetur ; cùm inter alia bona quæ præfenti
anno ab Ecclefia Sancti Arnulphi poffeffa fup
ponit , Rumiliacum numeret. Hæc ejus verba :
Triginta etiam manfi cum Ecclefia & decimatio
1
me in villa , five curia quæ vocatur Rumeliacum.
Tom. IV.
181
Meuriffius qui hujus Refcripti fuppofitionem SAC. XI.
non animadvertit , pag. 269. teftatur Ecclefiam An.C. 1950.
Santi Arnulphi etiamnum Rumiliacum poffide
re virtute donationis Caroli Calvi , cujus Char
tam ibidem recitat. Ex documento itaque adeò
vitiofo deduci non poteft Pontifices Roma
nos hoc feculo indictionem à Kalendis Janua
riis aliquando exorfos effe ; certumque effe de
bet nullam hac in re Leone IX fedente immu
tationem factam.
ANNO PERIODIGRECO -ROMANE 65.43. Anno Eræ
Hifpan.
23. G. D 6. P. 15. April . Indi&. 3. MLXXXVII.
Anno He
JESU CHRISTI 1050
giræ
LEONIS IX PAPE 2. CCCCXLII,
inchoato die
HENRICI III REG . 12. IMP. 5. 26. Maii
fer. 7.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 9.
Num. I ad XIII. Wibertus in Vita San I.
A Leonis lib. 2. cap. 4. loquens de rebus s. Leo in
ab eo poft fuum è Gallia Romam reditum geftis , Apuliam
ait : Semper memor officii fibi à Deo commiffi , &c. proficifcitur
Iter fumfit peragraturus fines Apulia , ut Chriftia
nam repararet religionem , quæ ibidem videbatur
penè deperiiffe : maximèque inter accolas regionis
& Normannos concordiam componere fatagens ,
quos dudum adjutores contra exteras gentes fufce
perant Principes regni , fed tunc fæviffimos tyran
nos Fatriæ vaftatores , non fponte fuftinebant. In
hoc ergo fancto opere folicitè intentus venit Bene
ventum , ubi aliquandiu commoratus cuidam cli
nice , divina præeunte gratia , vitale prabuit au
tæ religionis fervens
xilium , &c. Itaque zelo fan &
Praful venerandus , apud Sipontum ( oppidum
aliàs ad montis Gargani radices pofitum , nunc
everfum ) habito Concilio , duos depofuit ab officio
Archiepifcopatus , qui cum mercede fan&tum affum
ferant minifterium , vitio elationis unus ambiens
præcellere alterum. Huc referendum quod Ba
ronius anno fuperiori num. IV & feq. ex Leo
ne Oftienfi lib. 2. cap. 82. narrat , Leonem ſci
licet IX Sipontam ad vifitandam Ecclefiam
San& ti Michaelis Archangeli profectum , & in
ipfa feftivitate Palmarum ad Monafterium Ca
finenfe acceffiffe , die nempe octavo menfis
Aprilis.
Inde repetito greffu , inquit Wibertus , Ro IL.
mam rediit , ubi fuperna admonitus revelatione Synodus Ro
B. Gerardum fua fedis , Leucorum videlicet olim mana 11fub
S. Leone
Præfulem , in numero fanctorum computandum
ftatuit. De Synodo ibi coacta hæc Hermannus
Contractus ad annum ML : Domnus Papa Leo
poft Pafcha Synodum item Roma collegit. In ea
Sanctum Gerardum Tullenfem Epifcopum , de
quo fuo loco egimus , in San& torum numerum
retulit , ut ex literis hujus Canonizationis à Ma
billonio Sec. V Benedict. pag. 894. è tenebris
erutis intelligimus , ex quibus etiam hujus Con
cilii Epocha nobis innotefcit : Refidentibus no
bis Roma , inquit in iis literis Sanctus Leo , in
Synodo in Ecclefia Salvatoris , cum multis Coepi
fcopis noftris circa fexto nonas Maias , relatum eft
auribus noftris ab Udone Tullenfi Præpofito eadem
nocte ipfum domnum Gerardum in vifione appa
ruiffe cuidam venerabili Monacho , &c. Decrevi
mus igitur, ficfan&ta annuente ac laudante Syno
do, ut ex hoc fanctus habeatur , & colatur nono
e Kalendas
 182 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XI. Kalendas Majas , &c. Cujus Sancti venerabile
An.C.1050.
corpus per nos ipfos cupimus transferre , quod &
reapfe fub hujus anni finem fanctiffimus Ponti
fex præftitit. Mabillonius laudatus hanc Roma
nam Synodum ad annum fuperiorem , quo in
hebdomada poſt Albas Roma Synodus habita,
revocat , quia ea in qua Sanctus Gerardus ca
nonizatus , ejus corporis elevationem præcedit.
Verùm vir doctiffimus non animadverterat, non
folum præcedenti anno ; fed etiam currenti San fecundùmjura Canonica obedientes fitis , ficut Pri
&um Leonem Romæ Synodum celebraffe , & mati veftro & Patriarchæ effe debetis , &ficut an
Wibertum in ejus Vita difertè teſtari Gerardum
in pofteriori Synodo honoribus Sanctorum
donatum .
III. Baronius num. I refert ex Leone Oftienfi
Secundapro- lib. 2. cap. 85. Sanctum Leonem ad monafte
fectio S. Leo
nis in Apu- rium Cafinenfe veniffe , indeque Beneventum ,
liam. urbemque ab excommunicatione prædecefforis fui
abfolviffe. Verùm hæc profectio ad annum
Chrifti infequentem pertinet. Ait enim Leo
Oftienfis : Sequenti anno prædictus Pontifex rur
sùs ad monafterium venit , & in craftinum ac die
altero Apoftolorum Petri & Pauli Miffas folemni
ter celebravit. Et cùm die illo fabbatum eſſet ,
&c. Anno autem fequenti Feftum SS . Petri &
diem
Pauli, dies nempe XXIX menfis Junii in diem
Sabbati incidit , indeque Henfchenius ad diem
XIX April. in Commentario prævio ad Vitam
Sancti Leonis IX num . XIX rectè deducit hanc
nova Aquileia Patriarcham ad Synodum noftram SÆC. XI.
Roma habitam veniffe . Addit , judicio Synodi An.C.rose.
definitum fuiffe : Ut nova Aquileia totius Vene
tia & ftria caput & Metropolis perpetuò habere
tur , &c. Forojulienfis verò Antiftes , tantummode
finibus Longobardorum effet contentus , &c . Unde
monendo mandamus , & præcipimus vobis ex parte
Dei , & Sancti Petri , & noftra , ut præfato Gra
denfi Patriarchæ , fuccefforibufque ejus in omnibus,
tecefforibus ejus noftri perpetuò confirmarunt.
Sic plenè , inquit Baronius citatus , translatus V.
fuit Patriarchatus Gradenfis in Venetum , qui ba- tus
Patriarcha
Graden
tenus titulo Gradenfis Sedis potitus erat. Verùm fis feculo XV
&
nonnifi Nicolaus V, defuncto Dominico Mi- Venetias
chaele Gradenfi Patriarcha , translatâ Gradenfis translatus.
Ecclefiæ dignitate in Venetiarum urbem, San
&
tum Laurentium Juftinianum Epifcopum Caſtel
lanum feu Olivolenfem Patriarchali titulo auxit:
fuppreffoque utroque titulo & Gradenfi & Ca
ftellano, primum Venetiarum Patriarcham crea
vit anno millefimo quadringentefimo quinquagefimo
primo , V111 Id. Octob. Pelagio II Ecclefiam
Romanam adminiftrante Metropolitana Sedes
ex urbe Aquileienfi Gradum translata fuit , &
hæc urbs totius Venetia Iftriæque Metropolis
ab eodem Pelagio II dicta , ut fuo loco often
dimus. Deinde Sancti Gregorii Magni tem

divi Leonis profectionem , non hoc anno , cum pore , defuncto Severo Patriarcha Aquileienfi
quo eam copulavit Baronius , fed anno MLI Schifmatico , Aquileienfis Diœcefis in duos Pa
fufceptam effe. Subdit Leo Oftienfis : Indeper triarchas diftracta fuit , in Aquileienfem nempe
rexit Beneventum , urbemque ab excommunica & Gradenfem ; & Metropolita Aquileienfis an
tione prædecefforis fui benignus abfolvit. Sed hac tiqua juriſdictione mulcatus. Dicta dein Gra
in re Leo Oftienfis fallitur . Hermannus enim dus , nova Aquileia , ut Leander in Epifcopis Fo
Contractus paulò poft hunc annum demortuus rojulienfibus variis teftimoniis oftendit. Cùm
ad annum ML fcribit de Leone : Nonnullos lo autem inter utrumque Patriarcham , Leone IX
corum Principes & civitates tamfibi , quàm Im fedente , quædam exorta fuiffent diffidia , divi
peratorijurejurandofubjecit , Beneventanofque ad fionem illam S. Pontifex confirmavit , & Gra
buc rebellantes excommunicavit. Quæ poft Pafcha dum , Novam Aquileiam , & Gradenfem Antifti
gefta , Hermannus affirmat. Numero autem tem Nova Aquileia Patriarcham appellavit. Ce
I oftendimus , Sanctum Leonem hoc anno in terùm hoc tempore Venetis proprius nondum
monafterio Cafinenfi & Beneventi ante Pafcha erat Epifcopus fed circa annum DCCLXXVII,
fuiffe , & in ea urbe aliquandiu moratum effe. ut docet Juftinianus lib. 12. Hiftoriæ Venetæ,
Quare tunc Beneventani à Leonis Prædeceffore conftituta fuerat Epifcopalis fedes in infula Caftel
excommunicati non fuerant , ut perperam ait lana , quæ Olivolus appellabatur , unde &Epifcopo
Leo Oftienfis. Hoc enim Auctor Vita Sancti Caftellani femper nomen manfit : tandemque San
Leonis à nobis ita citatus non tacuiffet , imò &us Laurentius , ut mox diximus , feculo XV
fanctus Leo ad illos tunc non acceffiffet. Eo
ex Epifcopo Caftellano feu Olivolenfi primus
itaque in capite errat Leo Oftienfis , & San Patriarcha Venetus renunciatus fuit. Quæ
&us Leo , qui hoc anno poft Pafcha Beneventa omnia ex Hiftoricis Venetis , aliifque eruta.
nos rebelles excommunicavit , eos infequenti, Sed redeo ad Concilium Romanum , in quo VI.
quo iterùm in Apuliam venit , ab excommuni ex verbis Lanfranci in Commentario contra Be- Berengarius
catione abfolvit. Neque dubitandum , quin rengarium , à Baronio recitatis conftat , hunc Romana in SynodoIl
Sanctus Leo tunc Beneventanos Ecclefiæ refti damnatum , illum verò abfolutionis fententiam damnatus.
tuerit ; cùm, tefte Hermanno, anno currenti eos retuliffe . Indicta eft poftea frequentior Synodus
anathematizarit.
ad proximum Septembrem Vercellis , ad quam
IV. Baronius num . III fecutus Andream Dandu vocatus eft Berengarius , qui Romæ non erat ,
Lis inter lum in Chronico ait , in hoc Concilio Romano
cùm Lanfrancus à pravi rumoris macula expur
Gradenfem fanctum Leonem Dominico Patriarcha Veneto gatus eft. Aliquot ante annos Lanfrancus è
Foroju
enfem Epi- Pallium conceffiffe , & Epifcopis Venetia pro Lombardia in Galliam venerat, & Berengarium
fcopos in vinciæ & Iftriæ fcripfiffe , ut huic tanquam Pri inter Magiftros docentem invenerat, ac cum eo,
Concilio
mati fuo obedirent. Verùm facta hæc in alia ejufque difcipulis multas difputationes tanto
Rom . IV
decifa. Synodo Romana anno MLIII congregata , ut fucceffu habuerat , ut illum Turonas redire coe
manifeftè liquet ex Epiftola ad Epifcopos Vene gerit. Hinc nata inter utrumque contentio,
tiæ & Iftriæ , inter Leoninas ordine II , ab hoc quæ , poftquam Lanfrancus in Normannia apud
Sancto Pontifice data : Noverit , inquit , veftra Beccenfe monafterinm fcholas publicas aperuit,
chariſſima nobis in Chrifto fraternitas hac in præ plurimùm aucta : Is cùmjuveniles adhuc , inquit
fenti indictionefexta ( quæ eo Chrifti anno ufque de Berengario Guitmundus lib. 1. de Veritate
ad Septembrem in curfu fuit ) charifimum con Euchariftiæ , in fcholis ageret annos , ut ajunt,
fratrem noftrum Dominicum Gradenjem , imò qui eum tunc noverant , elatus ingenii levitate,
ipfixes
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI. ipfius Magiftri fenfum non adeo curabat , libros
An.C.1050. infuper Artium contemnebat , fed cùmper fe attin
gere Philofophiæ altioris fecreta non poffet : neque
enim homo ita acutus erat , fed ut tunc temporis
LIBERALES ARTES intra Gallias penè obfole
verant , novis faltem verborum interpretationibus,
quibus etiam nunc nimium gaudet, fingularis fcien
tia fibi laudem arrogare , & cujufdam excellentia
gloriam venari , qualitercumque poterat , affecta
bat. Factumque eft , ut pompatico inceffu , fu
blimi præ ceteris fuggeftu dignitatem Magiftri po
tius fimulans , quàm rebus oftendens , profunda
quoque inclufione intra cucullum ac fimulatione
longe meditationis , & vix tandem fatis defidera
tæ diu vocis lentiffimo quodam quafi plangore in
cautos decipiens , DOCTOREM SE ARTIUM
penè infcius proficeretur. Sed poftquam à D. Lan
franco in Dialectica de re fatis parva turpiter eft
confufus , cumque per ipfum D. Lanfrancum virum
æque doctiffimum LIBERALES ARTES Deus
recalefcere atque optimè reviviscere feciffet , De
fertum fe à difcipulis ifte dolens , ad eructanda im.
pudenter divinarum Scripturarum facramenta ,
abi ille adhuc adolefcens , & aliis eatenus detentus
ftudiis nondum adeo intenderat , fe fe convertit.
Sed & ibi infipiens ; quippe in malevolam animam
non introibit fapientia , ut ea quorum novitate
omnium corda permoveret , atque ad fe omnium
oculos traberet , ftudiosè perquirens maluit effe fub
aliqua admiratione hominum bæreticus , quam fub
oculis Dei private vivere Catholicus .... Aucu
patis ergo nonnullis ratiunculis ( neque enim ulla
unquam hærefis fine aliqua verifimilitudine ratio
nis invalefcere potuit ) adhibitis quoque paucis
male à fe Capitulis Scripturæ facræ , quæ multis
errantibus laqueus eft mortis , per egenos Schola
ficosjam per alimoniam , quafuftentabat eos , &
per fuos dulces fermones corruptos , quaquaver
fum potuit , clanculò hujus tanti mali nefandiji
mum virus effudit.
VII.
Ita loquitur Guimundus , quia Berengarius
In eo Conci- novitatis amator , novas fubtilitates & voces in
lio Lanfran
cus abjolu- rebus dialecticis & Theologicis excogitavit ,
sus. quarum ope omnes difficultates eludebat ; &
hoc eft quod ait Guitmundus eum novis verbo
rum interpretationibus fingularis ſcientiæ fibi lau
dem arrogaffe, ut hæc verba interpretatur Bulæus
in Hift. Univerſit . Parifienfis pag. 406. Beren
garium enim virum fuiffe facundum ac eloquen
tem , multiplicifque doctrinæ hujus temporis
Scriptores fatentur. Poftquam per aliquot annos
intra Philofophicarum quæftionum cancellos
ftetère difputationes , exorta tandem inter
utrumque de quæftionibus Theologicis, præfer
timque de Auguftiffimo Euchariftiae Sacramen
to controverfia. Lanfrancus enim intelligens,
Berengarium in Schola fua opinionem Joannis
Scoti Erigena , qui Caroli Calvi tempore vixit ,
fufcepiffe propugnandam , Pafchafiumque Rath
bertum infcitiæ & erroris arguere , contrà ipfe
Pafchafium veritatis Euchariftiæ acerrimum de
fenforem tueri aggreffus, palam publicèque affe
ruit , Joannem Scotum fuiffe hæreticum , ejufque
opinionem de Sacramento Altaris doctrinæ or
thodoxæ repugnare. Hinc , ut fit , inter utriuf
que fautores varii rumores fparfi , & Lanfrancus
à Berengario , quafi ille male fentiret , accufatus,
& in Concilio Romano hoc anno habito abfo
lutus , ac Berengarius damnatus.
VIII. Hujus Concilii Romani Epocha ex Herman
Epocha Con- noContracto hujus temporis Scriptore nobis in
Tom. IV.
183
notefcit , cùm enim difertè prodat , Vercellenfe SAC. XI.
hoc anno habitum , certumque fit , paulò ante cilii
An.C.oso
Romani
Romanum celebratum fuiffe , ea in dubium re- 21.
vocari non poffet , nifi Durandus Abbas Troar
nenfis , cujus libellus de Corpore & Sanguine
Chrifli , poft Baronii mortem editus , & in Bi
blioth. Patrum edit. Lugdunenfis Tom. XVIII
recitatus , illud anno MLIII coactum infinua
ret. Durandus autem hoc tempore floruit, & de
eo Ordericus lib. 7. Hift. Ecclefiaft. ad annum
MLXXXVII ait : Durandus Troarnens db Ab
bas grandevus , ab infantia Monachus , religione
& fapientia pracipuus , Ecclefiaftici cantus & di
vini dogmatis Doctor peritiffimus , fibi durus car
nifex , aliifque mitis opifex fuit. Is Conventum
Brionenfem ante Vercellenfem coactum refert ad
annum MLIII, quod viris Eruditis crucem fixit.
Coffartius Tom. IX Concil. in Notis ad Con
ventum Brionenfem, fufpicatur, Durandum fcri
pfiffe anno M L in Normania finibus , & ama
nuenfem pro in legiffe III , detrità primæ litteræ
mediâ lineolà. At Mabillonius Tom . II Analect.
in Obfervationibus de multiplici Berengarii dam
natione hanc conjecturam rejicit , quod in Co
dice Bigotiano MS . ex quo libellus Durandi eru
tus , quique vetuftiffimus eft , vox tertio non
cifris expreffa fit , fed integris fermè litteris.
Cumque Durandi calculo adverfetur Vita Leo
nis IX , qui anno MLIII Beneventi à Junio
ad exeuntem annum , imò & ad fubfequentem
Martium commoratus eft , rectè concludit Ma
billonius Leonem menfe Septembri anni MLIII
intereffe nequiviffe Vercellenti Concilio , pro
indeque illud ad præfentem annum , uti & Ro
manum , referendum effe , ut aliqui Viri docti
ante eum præftiterant. Ad hæc cùm Durandus
juxta Ordericum citatum anno MLXXXVIII
è vivis abierit , in Opere fuo memoria labi facile
potuit. Multis exemplis liquet , Auctores etiam
coævos in narrandis, quæ fuis contigere tempo
ribus , non rarò hallucinari , præfertimque in
temporibus exprimendis. Quare neque hoc
Concilium Romanum , neque tria , de quibus
mox, ab hoc anno removenda. Denique novus
Chronographus Saxo , qui Concilium Remenfe
anno MXLVI collocavit , anno MXLVII
Vercellenfis mentionem fecit , quia eum non
latebat Remenfe anno tantùm uno præceffiffe
Vercellenfe.
Francifcus Roïus Anteceffor Andegavenfis , IX.
qui primus hanc difficultatem vidit , diffolvit- Epiftola Be
rengarii ad
que , in Differtatione de Berengario , Epiftolam Lanfrancum
ad Lanfrancum à Berengario datam , & à Da- in Concilie
cherio primùm publicatam , eam effe exiftimat, Romano
lecta.
quæ in hocConcilio Romano prolata fuit. Hanc
integram exhibeo , quia valde brevem : Fratri
Lanfranco Beringarius. Pervenit ad me , frater
Lanfrance , quiddam auditum ab Ingelramno Car
notenfi , in quo diffimulare non debui ammonere
dilectionem tuam. Id autem eft, displicere tibi , imò
bæreticas habuiffe fententias Joannis Scoti de Sa
cramento Altaris , in quibus diffentit à fufcepto tuo
Pafchafio. Hac ergo in re , fi ita eft frater , indi
gnum fecifti ingenio , quod tibi Deus non afperna
bile contulit , præpoperam ferendo fententiam.
Nondum enim adeo fategifti in Scriptura divina
cum tuis diligentioribus. Et nunc ergo , frater,
quantumlibet rudis in illa Scriptura veliem tantum
audire de eo , fi opportunum mibi fieret , adhibitis
quibus velles , veljudicibus congruis , vel audito
ribus. Quod quandiu nonfit , non afpernanter afpi
Q 2 cias
 184 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. cias quod dico. Si hæreticum habes Joannem , cu Ipfo autumno Domnus Papa Synodum Vercellis SAC. XI.
An.C.1050. jus fententias de Euchariftia probamus : habendus collegit , inquit Hermannus Contractus. Ipfe An.C.1050.
XII .
tibi eft hæreticus Ambrofius , Hieronymus , Augu Sanctus Leo in Epiftola ordine XII ad Princi Synodus Ver.
ftinus , ut de ceteris taceam. Hanc autem Epifto pes Britannise data , quâ Armoricæ Epifcopos cellenfis ad
lam eam effe , quæ in hoc Concilio lecta fuit, excommunicat , tum quòd Turonenfi Archiep . versus Be
ex eo probat Roïus , quod intellexit Concilium fubjici recufarent , tum quòd Simoniacas ordi- babita.
rengarium
Romanum ex his literis , quod Berengarius Joan nationes facerent , in ejufdem fine ait : Quod fi
nem Scotum extolleret , Pafchafium damnaret , vefter Archiepifcopus cum fuis Suffraganeis de boc
communi de Euchariftia fidei adverfa fentiret. quod Turonicus Pontifex clamat , deque Simo
Quæ tria Berengarius in hac Epiftola præftat. niaca hærefi excufare fe rationabiliter valuerint ,
Aliud argumentum profert Coffartius Tom. IX Vercellenfi Concilio KALENDIS SEPTEMBRIS
Concil. pag. 1054. apud illum legendumi. futuro præfentes fint , nofque ibi , fi Deus permi
X. Quo in Normannia fucceffu Berengarius , ferit , erimus , caufas eorum audituri. Ad eam
Berengarius
barefim poftquam Roma damnatus fuit , hærefimfuam Synodum, ut Lanfrancus in Commentario con
fuam in fparferit , docet his verbis Durandus Troarnen tra Berengarium refert , & ex eo Baronius num .
Normannia fis Abbas part. IX Libelli fui de Corpore & San IV , Berengarius vocatus non venit : Joannis
fargit. guine Chrifti : Is autem ( nempe Berengarius ) Scoti liber de Euchariftia lectus eft ac damnatus :
Dominica Incarnat. anno millefimo quinquagefimo Berengarii fententia etiam damnata : duo Clerici,
tertio ( de quo ultimo numero mox egi ) Nor qui fe Legatos Berengarii dixerunt , volentes
mannorum finibus irrepfit ; & ad cœnobium , quod eum defendere , in primo ftatim auditu defece
Pratellis nuncupatur , appulit , Catholicoque viro, runt , & captifunt. Poft Vercellenfe Concilium
qui idem ftrenuè regebat cenobium , à quo & Berengarius literas ad Afcelinum , à Dacherio
honefte fatis exceptus fuerat , multa blafphemus primum publicatas dedit , & ex refponfione
impie delatravit: quod ipfe quoque , eodem Abbate Afcelini ad Berengarium liquet , eas poft Ver
Ansfredo nomine referente , dum apud me fuper cellenfe Concilium , & ante Parifienfe fcriptas
tanta impietate valde quereretur , non multò peft efle. Convictus enim Berengarius in Brionenfi
agnovi. In multis itaque fubtiliter ab eodem Ab Conventu ac in Vercellenfi, ægrè ferebat , atferi
bate pertentatus , in multis perinde reprehenfibilis, ab illis , qui colloquiis iftis interfuerant , dani
& perfidus eft repertus. Qui inde digreffus , Nor natum à fe Joannem Scotum. Quare in fua ad
mannorum Principem ( nempe Guillelmum ) fe Afcelinum epiftola conatus eft , maculam illam
Ainus adiit quemfuâ quoque irretireperfidia fub eluere. In illis itaque literis agitur de Colloquio
tiliter attentavit. Verùm ille licet ætate adolefcen feu publica Difputatione , Berengarium inter &
tiæ nondum excederet annos , tamen illum , quia Afcelinum atque Willelmum inita , ac de Beren
Catholica fidei merito præditus erat , & gratia , garii damnatione in Synodo Vercellenfi. Ex
callidèfufpendit , fecumque quoad regni fui medi utraque Epiftola præcipua feligo.
terraneam deveniret fedem Briotnam ( vel Brio Audivi nunc jaclitare Willelmum , inquit Be- XIII.
nam , recentioris Neuftriæ mediterraneum op rengarius in Epift. ad Afcelinum , quod negare ren Epiftola Be
garii ad
pidum ) vocabulo detinuit , ubi undique coactis nequiverim hæreticum effe Joannem Scotum ; quod Afcelinum .
Catholicis , ac fapientibus viris , fuper eadem re falfum effe , teftis mihi es , fi fatis meminifli ver
difponebat conflictum haberi. borum meorum : quamvis hæreticum habeas tu
XI. Eo ergo ventum eft, & res fequenti die venti quoque Joannem Scotum : quàm inconfiderate,
Conventus Landa propofita. Cumque multi ex tota Normannia quam impiè , quàm indignè Sacerdotio tuo non diu
Erionenfis
adversùs Sapientes , qui plurimi & clari habebantur , con tius te nefcire permittat , ille , de quo Apoftolusfi
Berenga veniffent , præfatum hærefiarcham Berengarium , delibus promittit , fed & fi quid aliter fapitis , &
rium coa
cum alio quodam , quem fecum adduxerat , clerico, hoc Deus vobis revelabit. Sapis enim contra
&us.
in cujus eloquentia victoriæ fibifpem pofuerat , ita omnes naturæ rationes , contra Evangelicam is
coram omnibus confutaverunt , atque evidenti ra Apoftolicam fententiam : fi cum Pafchafiofapis, in eo
tione fuperaverunt : Quatinus eis filentium impo quod folus fibi confingit , facramento Domini Cor
nerent , verborumque , quibus fidem Catholicam poris decedere panis omninò fubftantiam. Verba
tuebantur , affenfum ab eis extorquerent. Beren autem mea de Joanne hæcfuerunt : non pervidiffe
garius autem tandem non fine pudore evadens Car omnia illius, ficut etiam nunc verum eft : quæ autem
notum petiit ,ubipofitus de eadem quæftione fe con vidiffem ad eam rem pertinentia , recitare me
Julentibus ( audita quippe jam longe lateque acta poffe exfcriptis illorum , quos præfixeram babendos
resfuerat) Clericis ejufdem urbis nulla refpondit , effe hæreticos in Epiftola ad Lanfrancum, fi Joannes
cùm veròfibi opportunitas daretur , fe refponfurum ille hareticus haberetur : ceterum fi quid in illo
promifit. Unde non multò pòft literas , quas & ipfe viderem non fatis delimatum , facilè me improba
legi , dictavit , in quibus multa abfurda , fideique turum effe. Hæc & verè dicebam, & in nullam ex
Catholica aliena anhelus declamavit : inter que cuffionem in tranfitur- venire contendebam , propter
Romanam Ecccefiam , Caput videlicet totius Chri caufam fuperiùs dictam. Duo tantum protulit ille,
flianitatis > multa temeritate haretico vocabulo ficut nofti , vir optimus , quæ à me audita ad eum
denotavit, cum qua Rectorem ejus , dominum fci pervenerant. Convincere ipfa verba in confecra
licet Papam Leonem , cujus fides catholica , fpecta tionem panis inftituta , non decedere facramento
bilis fapientia , laudabilis habebatur induftria , panis materiam: & non effe virgam Epifcopalem ,
quem non excepit , pariter infamavit , feque ad animarum curam. Horum prius ego , ficut memi
utrumque convincendum , dum refpondere differ niffe potes , confirmavi : & ita planum eft , ut
ret , interrogantibus intendiffe retulit : tunc quippe fufficiat hæcfentire & convincere etiam puerulus in
inftabat conftituta dies Concilii poftmodum Vercel fchola conflitutus , qui vimjunƐturæ verborum non
lis babiti. Has itaque literas puritatis , ut fibi inftrenuè callet. Defecundo , immo dixi, & confir
videbatur, plenas , fed revera multa vanitate re mavi , confirmo , virgam illam eſſe animarum
fertas , Carnotenfibus , qui fibi quæftionem inten curam : utfacile advertere poffet , qui vellet , quid
taverant , deflinavit. fentirem. Et nunc quod apud Epifcopos agerefufce "
peram, 1
}
 in Annales C. Baronii . 185
1
SEC. XI. perom , vellem , fi mihi tutum fieret , faltem apud apud San-Marthanos, Iſambardus erat) quofdam SÆC. XI .
An.C.1050 . vos agere in audientia quorumcumque, &c. Quam " apices in fcheda baud parva digeftos in conspectu An.C.1050.
Berengarii
quam totus in eo fim , ne quis transgrediatur ter "omnium & Regis ( intererat enim ) protulit : Et Epiftola.
minos Patrum , Evangelifta , Apoftoli , Ambrofii, " pracipiat , inquit , Veftra Sanctitas has literas
Auguftini , Hieronymi. " à Berengario editas, fi libet recitari ; quas ego
,‫ג‬
XIV. Refpondet Afcelinus ad Berengarium : Lite quidem ab ipfo nequaquam accepi , fed cum
Refponfio ras tuas nuper lætus fufcepi , fperans feftinum no " eas cuidam fuo familiari nomine Paulo per ve
Ajcelini ad bis tuæ correctionis fignificari gaudium : quibus "redarium dirigeret , violenter rapui , quibus
Berenga
TIUM. perlectis latitia mea verfa eft in mærorem , cùm "fufceptis , & ad recitandum traditis , omnium
priftinum adhuc affirmare non deftiteris errorem. aures eriguntur , ora in filentium componuntur ,
o Deus ! ubi eft illa vivacitas , illa fubtilitas , illa corda ad intelligendum , que continebantur in eis
prudentia, quibus affatim pollere folebas, &c. Tunc præparantur , fed inter legendum multum repente
enim dictum fuit , quod & nunc teftificamur , fit murmur , & per fingula abfurdi fenfus verba
omnem Chriftianum debere in Pafcha de menfa Do gravis inftrepit fremitus. Itaque omnibus talis
minica communicare , nifi pro aliquo crimine à fe lectio , quoniam nequiffima fordebat bærefi, vebe
perpetrato , à tam falubri fequeftretur convivio : menter difplicuit , damnato proinde communi fen
boc autem nullo modofiat , nifi folo præcepto con tentia talium auctore , damnatis ejus complicibus.
fefforisfui ; alioquin claves Ecclefie annullantur. cum codice Joannis Scoti , ex quo quæ damnaban
Sed, ut ad me redeam, omni re confiderata , non in tur , fumta videbantur ; Concilio foluto difceflum
dignè me ad prædictum colloquium conveniffe cre eft , ea conditione , ut nifi refipifceret ejufmodiper
do. Attuli enim mecum , quod quandiu vixero, verfitatis auctor , cum fequacibus fuis ab omni
adjuvante divina virtute , per Sacerdotis minifle exercitu Francorum præeuntibus clericis cum Ec
rium, verum Corpus , verumque Sanguinem Chrifti clefiaftico apparatu inftanter quæfiti , ubicumque
effici. Quod Scriptura atteftante , fatis evidenter • conveniffent , eo ufque obfiderenter , donec aut con
probatur , fi non finiftra interpretatione temeretur. fentirent catholicæ fidei , aut mortis pænas luituri
Joannem verò Scotum , nec inconfideratè , nec caperentur. Quam ob rem territi , non multo poft
impie , nec indignè Sacerdotio meo habeo : quem in Concilio fuper fidei fuæ ftatu conventi ( nempe
toto nifu , totaque intentione ad hoc folum tendere in Concilio Turonenfi , de quo fuo loco ) , ita
video , ut mihi perfuadeat , hoc videlicet quod in fe ficut Ecclefia tenet Catholica credere fideliter , &
Altari confecratur , neque verè Corpus , neque Sapere publicè profefli funt , delatiſque Sanctorum
verẻ Chrifti Sanguinem effe. Hoc autem aftruere pignoribus , ut omnibus fatisfacerent , atque de
nititur ex Sanctorum Patrum opufculis , quæ prave veritate fidei , quamprofeffifuerant , eos , qui ade
exponit. Poft errorem illum pluribus confuta rant, certosfacerent , facramentum dederunt. Sed
tum concludit Afcelinus : Pudeat te patrocinari omiffa de talibus relatione , quos poft hæc ad apo
librum , quem Vercellis in plenaria Synodo dam ftafiam & priorem vomitum audivimus rediffe , li
natum, te quoque propter eum hærefis macula no belli bujus tenorem , in quo fidei noftra fincerita
tatum audivimus. Redi ergo , precor , ad Catholi tem juxta antiquorum Patrum auctoritatem mul
cam & Apoftolicam traditionem , ut & in te com tis eorum exemplis adhibitis , ut potuimus fideliter
pleatur illud Apoftolicum quod mihi direxifti : Sed oftendimus . Et hic finis egregii Durandi libelli
& fi quid aliter fapitis , & hoc Deus vobis reve de Corpore & Sanguine domini. Porrò Paulus
labit ( Philipp. 3. ) Vides Vercellenfem Syno ille Berengarii familiaris eft Paulinus Metenfis
dum ab Afcelino plenariam vocari. Primicerius , ut difertè legitur in Epiftola Adel
XV. Poft Vercellenfe Concilium , Parifienfe habi mani ad Berengarium. Sigebertus cap. 153. de
Concilium tum , in quo coram Henrico I Francorum Re Script.Ecclefiaft. docet Adelmannum Epiftolam
Parifienfe
adversùs ge , XVII Kal . Novembris damnatus eft Be fcripfiffe ad Paulum Metenfem Primicerium , quâ
Perenga. rengarius. Hujus Concilii unus meminit Duran monebat , uti & ipfe Berengarium communem
rium. dus Troarnenfis Abbas , qui part. IX , poſt ea amicum fuum ab errore revocaret ; fed ea ad nos
quæ ex eo de Conventu Brionenfi diximus , de non pervenit.
Concilio Parifienfi ftatim fubjungit ; Cùm autem Baronius anno MXXXV , ut ibidem vidi- xv11.
tanti mali fama crebrefceret , & omnium corda mus , hoc Parifienfe Concilium convocatum ex Synodus Pa
fidelium vehementius percelleret , perque multos fenfis poft
Theoduini Leodienfis Epifcopi ad Henricum Vercellenfem
bujufmodi virus latenter , & apertè jam ferperet , Francorum Regem Epiftola intellexerat ; fed celebrata.
contigit , ut ad aures etiam Regis Francorum per habitum non effe eadem ipfiEpiftola perfuaferat,
veniret , qui confultu fui regni Pontificum , pro quia ejus tempore laudatus Durandi libellus non
cerumque Concilium PARISIIS cogi decimofepti extabat. Francifcus Roius in Differt. de Beren
mo Kalendas Novembris præcepit : ac præfatum gario Synodum Parifienfem ante Vercellenfem
Berengarium , aut utfua dicta Patrum auctoritate collocat , quòd Durandus dicat , cùm inftaret
firmaret multis fibi obnitentibus , aut fi ea deffen conftituta dies Concilii poftmodum Vercellis habiti.
dere nequiret , in Catholicam , cui obviare non At , ut Coffartius Tom . IX Concil . pag. 1060.
poffet , fidem prudenter tranfiret , intereffe tanto jam animadvertit , Durandus id non ad Pari
rum cœtui Patrum imperavit. Interea condicta ve fienfe Concilium refert , fed ad Berengarium

nerat dies , frequenfque Conventus Præfulum ac
reliquorumfan&ti ordinis Clericorum , nec non no-
bilium laicorum Parifiisfactus eft , fed jam dictus
Berengarius mala confcientia perculfus terrore , ut
juffus erat , eò venire diftulit , feque cum Brunone,
fuo videlicet Epifcopo Andegavenfi , fub quo Ar-
chidiaconifungebatur honore , pro eo maxime con-
tinuit , quia eodem errore , utpote tanti viri cre-
dulus & ipfe nofcebatur involvi.
XVI.
Interea Praful Aurelianenfis (qui,ut videre eft
Lecta in eo
Tom. IV.
refpondere interrogantibus tunc temporis cun
tantem. Imò Parifienfe Concilium non com
memorat , nifi poft factain de Vercellenfi men
tionem : exiguam illam quidem , fed quæ ad
confilium fuum fatis effet , nempe ut caufam
indicaret Berengariani filentii . Hoc enim loco
Durandus ea duntaxat enarrat , quæ adversùs
Berengarium in Gallia gefta funt , in Brionenfi
Conventu , in Parifienfi Concilio , ac denique
Turonenfi : Romanas Synodos quatuor ne ap
Qe 3 pellat
3
 ca
186 Critica Hiftorico - Chronologi
SAC. XI . pellat quidem , Vercellenfis mentionem facit,
An.C.rose. nomine uno tenus , ob caufam jam dictam.
Coacta autem Parifienfis Synodus , licet in Ver
cellenfi confecta res effet , quia fortè caufabatur
Berengarius Vercellis neque fe auditum effe ,
cùm abeffet ; nequeLegatos fuos , cùm primo
ftatim aditu , tefte Lanfranco , defecerint. Con
tumax itaque Berengarius hærefiarcha erat , qui
Vercellenfi judicio cùm non pareret , ad id per
Gallicanam Synodum cogendus videbatur.
Quod autem opponitur , caufari Theoduinam
Leodienfem Antiftitem in fua ad Henricum Re
gem Epiftola , Berengarium à Romano Pontifi
ce nondum effe damnatum , refpondet idem
Coffartius , id nequé fcripfiffe Theoduinum , ut
legenti ejus Epiftolam conftabit , neque fcribe
re potuiffe , cùm Romanæ Synodi judicium
ignorare non poffet. Denique non eft difceptata
in Synodo Parifienfi Brunonis caufa, quantum ex
Durando intelligi poteft , & Theoduini confilia
Henricus Rex eatenus fecutus eft. Hoc unum au
tem præcipuum ( nam appendicis loco cetera )
Theoduinus fuadebat , ut fuperfederet judicio,
donec acciperetur Romanæ fedis audientia , hoc
eft audiendi & cognofcendi poteftas , cùmEpi
fcopum non oporteat damnationis fubire fen
tentiam , præter Apoftolicam auctoritatem , ut in
quit Theoduinus.
XVIII. Dacherius Tom. II Spicilegii refert Beren
Berengarii
Epiftola ad garii Epiftolam ad Richardum datam , qua eum
Richardum, obteftatur , quatenus apud Henricum Gallia Re
gem pro fe intercedat , ut damnum poft Syno
dum Parifienfem fibi illatum à fe removeret ,
exponeretque , injuftiffime damnatum Joannem
8 Scotum , injuftiffimè item affertum fuifle Pafcha
fium in Concilio Vercellenfi , ac Clericos Car
notenfes indigniffima in Regias aures effutiiffe :
fe præfto effe , ut illius Majeltati , & quibus vel
let ex Scripturis illud probaret : ac Clericos
Carnotenfes perversè Regi expofuiffe fenten
tiam Fulberti gloriofa memoria Epifcopi de Eu
chariftia , quæ revera fancti Auguftini fit. De
nique Regem noffe oportere , quafcripfit Joan
nes Scotus monitu illum fcripfiffe , precarioque Ca
roli Magni anteceſſoris fui ( ita Carolus Calvus
vocatus , ut fuo loco demonftravimus ) : qui
quantum circa res gerendas perftrenuus , tantum
circa religionem devotus , ne in eruditorum , car
naliumque illius temporis prævaleret ineptia. Eru
dito verò Joanni illi impofuit colligere de Scriptu
ris , quæ ineptiam illam converterent. Unde ferat
oportet defuncto patrocinium contra calumnias
nunc viventium: ni fe malit exbibere indignum
fucceffione , & fede illius magnifici antecefforisfui,
1
qui etiam circa negotium intelligendarum Scriptu
rarum follicitus , ab erudito vivo viro , non ad te
nebrandum veritatis lumen tale exegit obfequium,
& cetera Tom. IX Concil . legenda.
XIX. Theoduinus Leodienfis Epifcopus , cùm Pa
Epifiola rifienfem Synodum indictam effe , famâ acce
Theoduini
Epift.Le piffet , ad Henricum Galliarum Regem Epifto
dienfis nd lam illam fcripfit , quam Baronius anno MXXXV
Henricum recitat , & Durando Leodienfi Epifcopo perpe
ar
Regensde
versùs Be ram tribuit. In ea ait Theoduinus : Fama fupre
rengarium. mos Galliæ fines prætergreffa , totam Germaniam
pervafit , jamque omnium noftrum replevit aures,
qualiter Bruno Andegavenfis Epifcopus , antiquas
hærefes modernis temporibus introducendo, aftruant
Corpus domini , non tam Corpus efle , quàm um
bram & figuram Corporis domini , &c. Quos ad
revincendum , & publicè confutandum , eo zelo ,
eoque fervore , quò erga fanctam Ecclefiam divina SEC. XI .
infpiratione plurimùm femper ardetis , ajunt vos An.C.1050 .
Concilium advocaffe , ubi tandem illud totius no
biliffimi regni veftri , beu nimis turpe opprobrium ,
de medio auferatis , &c. Sed defperamus id fieri
poffe , cùm Bruno exiftat Epifcopus : Epifcopum au
tem non oportet damnationis fubire fententiam ,
præter Apoftolicam auctoritatem , &c . Ergo Ma
jeftatem tuam omnes exoratam vellemus , ut inte
rim illorum impiam , facrilegam , & nefariam af
fertionem audire contemneretis , donec acceptâ
Romana fedis audientiâ , damnandi poteftatem
baberetis. Quamquam bujufmodi homines nequa
quam oporteat audiri : neque tam eft pro illis Con
cilium advocandum quàm de illorum fupplicio ex
quirendum. Epiftolam fuam his verbis claudit
Theoduinus : quam ob rem Brunonem & Beren
garium jam anathematizatos arbitramur. Quod fi
ita eft , verè illis audientia Concilii deneganda eft ;
& cum veftris cumque noftris Epifcopis , & (fi
vobis ita videtur ) cum amico veftro Imperatore,
cam ipfo Papa , qua vindicta in illos ftatuatur ,
deliberandum. Eft enim juftum , ut quorum ma
nus funt contra omnes , omnium manus contra
ipfos excitentur. Mutila eft hæc Epiftola tam
apud Baronium anno MXXXV , quàm Tom.
IX Concil. quam cùm integram Mabillonius
Tom . IV Analect. ex veteri MS . exhibeat , ea in
alia Conciliorum editione prætermittenda non
erit.
Hermannus Contractus ad annum ML , nar XX.
rataVercellenti Synodo Kalendis Septemb.con- S. Leo PP.
venit in
gregata , fubdit : Inde Gallias & Epifcopatum Franciam.
Juum Leucerum ( legendum , Leucorum) civi
tatem revifit. Quoque tempore Agnes Imperatrix
tandem Imperatori filium peperit. De hac profe
&ione Gallica mentionem facit Wibertus lib.
2. Vitæ Sancti Leonis Papæ cap. 4. ubi de geftis
ab eo hoc anno fcribit : Repetito greflu Romam
rediit , ubi fuperna admonitus revelatione B. Ge
rardumfuæfedis , Leucorum videlicet , olim Præ
fulem , in numero Sanctorum computandum fta
tuit ( initio nempe menfis Maii præfentis anni,
ut fuprà diximus ) . Eodemque anno in patriam
regreffus ipfius fantos artus cum fumma gloria
tranftulit. Quæ omnia dilucidè funt exarata in
ejufdem Vita & miraculis. Quare cùm in Vita
fancti Gerardi Epifcopi Tullenfis , à Vindrico
Abbate fancti Apri ab Henfchenio ad diem
XXIII Aprilis primùm publicata , nulla fit
mentio , nec Canonizationis , neque Translatio
nis Sancti hujus Antiftitis à Sancto Leone per
actarum, perfpicuum eft, Vitam, de qua Wiber
tus loquitur , adhuc defiderari , aut fcriptam à
Vindrico ibidem mutilam effe ; præfertim cùm
miracula à fancto Gerardo poft mortem patrata
in ea non legantur.
Mabillonius Sec. V Benedict. pag. 895. ait, XXL
Leonem , quando corpus Sancti Gerardi hoc an- Transfert
no elevavit, Privilegium conceffiffe Dodoni fan- corpus S Ge
rardiEpifc.
i Manfueti Abbati anno Inc. Domini ML , indict . Tullenfis.
1111 datum Tulli in majori Ecclefia , 11 Kalend.
Novemb. per manus Udonis Tullenfis Ecclefiæ Pri
micerii Cancellarii & Bibliothecarii fan&tæ Apo=
ftolica fedis , anno Apoftolatus domni Leonis noni
Papa 11 , Epifcopatus Tullenfis XXVI. Eandem
fubfcriptionem Mabillonius refert lib . 1 1. de Re
Diplum. cap . XXV num. VII , aitque maximè
obfervandam effe Epocham duplicem , nempe
ejus Apoflolatus feu Pontificatus ; & Epifcopatus
Tullenfis , idque propter honorem loci , in quo
hoc
1
 in Annales C. Baronii. 187

SAC. XI . hoc inftrumentum conceffit, memorare Pontifi Norreganorum filius , & ex parte matris frater SÆC. XI.
An.C.1050 ci his in literis vifum effe. Verùm Vir doctiffi Sancti Olavi , patruus fcilicet Magni Regis , Nor- An.C.1050.
mus animum non advertit ad errorem, qui cubat regam repetiit : brevique poft tempore fuos nun
in anno Epifcopatus ; cùm enim ex Wiberto cios ad Regem Anglorum Eadwardum mifit : &
in Vita S. Leonis lib. 1. cap . 3. conftet , eum an pacem , amicitiamque ei obtulit , cum , Swano
no millefimo vicefimo fextoEpifcopumTullen mortuo , in Norwegia regnumfucceffiffet. Quibus
fem electum effe , hoc anno XXV Pontificatûs Wigornienfis ad annum MXLVIII addit ;
annum exorfus eft , ideoque vel amanuenfis vel ad quem etiam (Eduardum fc. Regem) Rex Da
typographus loco, anni XXV, pofuit , XXVI. norum Swanus Legatos mittens , rogavit , ut ei
Ceterùm Sanctus Leo creatus Pontifex Romanus navale mitteret adjutorium. Non ergo Swanus,
Tullenfem Epifcopatum non depofuit , ut notat aut Haroldus Edoardum coegit ad indigna ; nec
Baronius anno MXLIX num . VI , ideoque in Edoardus adhuc externo Principi obligavit An
laudato diplomate Præfulatûs fui annum nota gliam ; nec obligationis umbra in Annalibus
vit , quod in aliis ejus Diplomatis non memini Anglicis apparet , ut rectè Alfordus explicat ,
me legiffe. ideoque Adamus hac in re levibus rumoribus
XXII. Ad num. XIII. Decretum , quô Dani à co deceptus eft.
Magnus rona Angliæ arcebantur , inquit Alfordus ad an Ad num. XV. Rex Scotorum Machetad, Ro- XXIV.
• Norvegia
Rexab An num MXLV num. I externis Principibus , qui ma , argentum fpargendo diftribuit , ait Wigor- Piaperegri
natioMache.
glia inva à Canuto Angliæ Rege & Majoribus ejus defcen nienfis ad hunc Chrifti annum . Ad hunc Re- tadi Scotia
denda impe- derant , præjudicium cenfebatur. Magnus Nor gem referendæ leges Ecclefiafticæ , quas Spel- Regis , ejus
ditur.
wegiæ Rex id tulit ceteris impatientiùs. Is mannus pag. 571. infcribit ad annum ML: Le- que leges.
fancti Olavi filius , qui in Canutum fæpe pugna ges Ecclefiaftica Maccabai ( qui & Mabbetha , à
verat ; Canuti jura, fui juris effe, ac proinde An Malmesburienfi lib. 2. de Reg. cap. 13. appella
gliam , prætendebat : fed cernens fe omni fpe tus , à Florilego Macbothus, ab aliis communi
dejectum , eâ alia via quàm armis potiundi ; ex ter Macbetka vocatur ) Regis Scotorum èfecula
peditionem eò paravit ; ratus tam facilem fibi, ribus fuis deprompta , Chrifto initiatum ad pro
quàm Swano, Canutoque aliàs fuerat, victoriam. fanum judicem non vocato : vocatum , compa
Senfit hoc Sanctus Edoardus Angliæ Rex , & rentemve non judicato : fed ad facros Antiftites
contrà paravit occurrere ; certus fe tempore, remittito. Decimam partem terræ nafcentium
loco , natalibus , & omni juris apice potiorem. Paftoribus Ecclefiarum libere conferto. Deumque
Dum hæc utrimque expediuntur, & miles in femper votis , & oblationibus confuetis adorato,
procinctu eft , Swanus Danorum Rex, Norwe qui Pontificis auctoritatem annum totum execratus
giam incurrere, eam depopulari, fibique fubjice contempferit , neque fe interim reconciliaverit , ho
re , avito inter utrofque odio , contendit. Quod fiis Reip. habetor : qui verò duos annos in ea contu
Magni Norwegiæ Regis confilium evertit, aver macia perfeverarit , fortunis omnibus mulētator.
tque ab Anglia hoftilem impetum. Wigornien Henfchenius ad diem XXIV Aprilis , quô XXV.
fis paucis hæc complexus ait : Quo anno (fcilicet Sanctus Robertus Abbas Cafa -Dei celeberrimi Floret S. Ro
bertusAbbas
MXLV ) Rex Anglorum Eadwardus ad Sandi apud Arvernos in Diœcefi Claromontana mo- Ca -Dei.
cum portum congregavit claffem validam contra nafterii Benedictini colitur , ejus Vitam ante
Magnum Norreganorum Regem Angliam adire dif annum MXCVI à Marbodo Archidiacono
ponentem , fed bellum à Swano Rege Danorum illi Andegavenfi poftea Epifcopo Redonenfi in'
illatum , iter impedivit. Idem habent Florile Britannia Armorica editam , & librum Triparti
gus,Rogerius Hovedenus, Simeon Dunelmenfis tum de Miraculis Sancti Roberti , à Bertrando
de Geft. Reg. Angl. & alii ad annum MXLV. Monacho Cafe - Dei compofitum exhibet , ex
XXIII.
Quare corrigendus eft Adamus Bremenfis , quibus difcimus , eum Arvernis natum à patre,
S.Eduardus
quem Baronius fequitur. Ille enim aliter rem qui originem ducebat à Giraldo feu Geraldo
Angliam
DaniaRegi geltam narrat , fcilicet non Magnum Norwe Comite Aureliacenfi in fuperiori Arvernia , cu
vectigalem gia Regem , fed Swanum Danorum Regem , jus Vitam fcripfit Sanctus Odo Abbas Clunia
nonreddidit.moville : Edoardum Regem , non vim vi , fed cenfis . Cum Canonicus effet , virtutum incre
preces & fupplicia , fubjectionem denique op mentis proficiens ad montem , qui nunc Cafa
pofuiffe : quæ omnia cum fide Hiftoriarum An Dei dicitur , fe tranftulit, ubi monafterium con
glicarum è diametro pugnant. Hæc Adami ftruxit , idque , ut legitur in Chronico Mallea
lib. 3. cap. 12. verba : Sven duo regna poffedit, cenfi , anno MXLIII. Robertus non folùm
claffemque paraffe dicitur , ( ideoque id audi focios inftruebat , fed & incolarum mitigabat
tione tantùm acceperat Adamus ) ut Angliam priftinam feritatem, paulatimque eos brutis mo
fuojurefubjiceret. Verùmfanctiffimus Eduardus, ribus exuens , tanquam de feris homines facie
cùm juftitiâ regnum gubernaret , tunc quoque bat. Leo Nonus , cùm ejus fanctitatis famam
pacem eligens , victori obtulit tributum : ftatuens audivit , non folùm ejus confilium Decretis
eum , ut fupradi&tum eft , poft fe regni hæredem. Apoftolicis roboravit , fed etiam illum invitum
Quæ verba poftquam Baronius currenti anno ac renitentem Cafæ- Dei Abbatem conftituit.
recitavit , mox de fuo addit : quod factum ante Præterfecularium non modicam multitudinem, quo
biennium , anno domini MXLVIII Rogerius rum animas verbo prædicationis fuæ, vitæque exem
babet. Verùm Rogerius Hovedenus ad eum plo, orationum etiamfuffragiis eft lucratus , ex qui
annum non contradicit iis , quæ ad annum bus ad trecentos fermè Monachos acquifivit (præter
MXLV fcripferat , quæque modò recenfui Ecclefias circiter quinquaginta poft diuturnam
mus. Non dicit , Swanum bellum in Angliam,
defolationem ad Dei fervitium reparatas ) illud
fed pacem meditatum effe : non dicit , Edoar conftat effe pracip
uum , quod unice fimplicitatis
dum regnum illi promififfe : fed tantùm pacem ac charitatis fuæformam transfudit in difcipulos ,
à Swano oblatam admififfe . Hæc ejus verba : inquit Marbodus citatus , qui annum ejus mor
Anno MXLVIII Svanus Danemerciam re tis non memorat , fed quem nos edocet Bertran
cepit >
& Haroldus Herfager , Siwardi Regis dus laudatus, à quo Diftinctione 1. cap. 18. Ro
Q4 bertus
 188 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. bertus mortuus dicitur in Refurrectione poft Ota
An.C.1050. vas tertio die fublimia afcendens , die XV Kalen
das Maii , ac fepultura traditus die VIII , fci
licet Kalendarum Maii , qui characteres annum
MLXVII defignant , quô Roberti mortem
collocat Chronographus Virdunenfis pag. 197.
qui addit eum monafterio annis novem præfuiffe
antequam fieret Abbas. Quare perperam re
prehendit Henfchenius Auctorem Chronici
Malleacenfis , qui ait Robertum monafterium
Cafe - Dei quindecim annis rexiffe . Nam hic
Chronographus annos illos ab eo tempore re
petit , quó Robertus à Sancto Leone juffus eft
Monafterio tanquam Abbas præceffe , ideoque
ab anno MLII, & Chronographus Virdunen
fis utrumque tempus notavit , fed anni quibus
Abbas fuit, injurià temporis in exemplari dele
ti funt , tantumque in eo legitur , & factus Ab
bas.... prafuit annis ....
XXVI. Ughellus Tom. VII Italia Sacræ de Epifco
Moritur S. , pis & Archiepifcopis Ecclefie Salernitana ver
Alferius pri
mus Abbas ba faciens , ex autographis Monumentis mona
Cavenfis. terii Cavenfis ab urbe Salernitana non longè
diffiti , Catalogum Abbatum profert , aitque
Sanctum Alferium feu Adelferium celeberrimi
illius monafterii fundatorem illud anno non
gentefimo o& togefimo conftruxitfe , & ufque ad
millefimum quinquagefimum falutis annum , quo
pridie Idus Aprilis , quo Dominica Cana recoleba
bur, fpiritum emifit , rexiffe. Ejus Vitam ab Ano
nymo Venufini Coenobii Abbate feculo fequen
ti compofitam recitat Henfchenius ad diem XII
menfis Aprilis. Monachum induit in Monafte
rio Cluniacenfi , fed Gifulpho hujus nominis
primo Salerni Principe petente , Salernum re
miffus eft , ubi ejufdem civitatis fere omnia mo
nafteria eidem committenda remittuntur. At vir
fan&tus internæ quietis fplendoribus affuetus
Cavam feceffit,foli Deo placere defiderans. Ejus
fanctitatis fama longè latequè fefe diffundente :
Cœperunt nonnulli feculum relinquere , & ejufdem
Le magifterio fubjugare. Inter quos & vir venera
bilis Leo Lucenfis , & Defiderius Beneventi nobi
lis , ad æmulandum piæ virtutis ejufdem ftudium
fe ejus magifterio fubdiderunt. Quorum nimirum
alter poft eum Cavenfi monafterio præfuit , alter
San&ti Benediti Montis Cafini Abbas conflitutus ,
dehinc in totius Orbis culmine , videlicet Romana
Ecclefia Pontificatum fublimatus eft , dictus in
Pontificatu Victor III , qui lib. 3. Dialog. te
ftatur , fe religiofam ac Deo amabilem Alferii
vitam admiratum effe. Idem Venufinus Abbas
fcripfit Acta quatuor primorum San&torum Ab
batum Monafterii Cavenfis , nempe Alferii ,
B. Leonis Lucenfis , Petri Salernitani , & Si
meonis.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6544
Hifpan .
MLXXXIX, O 24. F. D 7. P. 31. Mart . India. 4.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1051 .
CCCCXLIII
inchoato die LEONIS IX PAPE 3 .
IS. Maii
fer. 4. HENRICI III REG. 13. IMP. 6.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP . IO.
Ì. D núm. Í. Sanctus Joannes Gualbertus fun
Flaret S.
dator Congregationis Vallis Umbrofanæ ,
Joannes in qua Regula San&i Benedicti fervatur, patriâ
Florentinus fuit , & Monachum induit in Mo- SEC. XI.
An.C.rosi.
nafterio San&i Miniatis in Monte prope Flo
Gualbertus
rentiam , & temporis progreffu ad Vallem- Um- fundator
brofam veniens , illic fedem fixit. Fama fancti- Congrega
tatis ejus per vicina loca fe fe
ſe diffundente , mul- tions Vallis
Vmbrofa .
ti Clerici & laici converfionis ftudio ad eum
venere , inter quos fuère Petrus , Igneus poftea
cognominatus , tandemque Albanenfis Epifco
pus Cardinalis . Novem monafteria vel ædifi
cavit , vel Congregationi fuæ uniit , quibus
poftea alii Abbates , qui ei fuccefsere , alia ad
Junxerunt. Præter Vitam Sancti Joannis Gual
berti , quæ extat apud Surium ad diem XII
menfis Julii , beatus Andreas Abbas ejufdem
Congregationis , fub hujus feculi finem de
mortuus , aliam fcripferat , ficuti & poftea
beatus Atto Epifcopus Piftorienfis ex eadem
Congregatione affumtus , fed utraque periit ,
ut inquit Bollandus ad diem X Martii , quo
beatus Andreas colitur. Didacus de Franchis
Ripolenfis Abbas noftra ætate publicavit Hifto
riam hujus Sancti Fundatoris , libris duodecim
Italicè vulgatam.
Ad num. II. Leo Papa , qui in Germania II.
Gefta àhoc
fuit ufque ad menfem Februarium præfentis an- anno Leo
ni , & Imperator cum multis Epifcopis & Prin ne PP.
cipibus apud Auguftam Vindelicam conve
nientes , Purificationem Domini Genitricis ce
lebraverunt , & poftea Papa Romam revertitur,
inquit Hermannus Contractus in Auctiori
Chronico , qui paulò pòft fubdit : poft Pafcha
item domnus Leo Papa Synodum Rome collegit ,
ubi inter alia Gregorium Vercellenfem Epifco
pum propter adulterium cum vidua quadam
avunculi fui fponfa admijum , & perjuria perpe
trata , abfentem & nefcientem excommunicavit
ut ex eodem Hermanno Baronius narrat. Ad
hunc annum fpectant , quæ Baronius ex Leone
Oftienfi lib . 2. cap.85 . refert anno M L num . I ,
ut ibidem diximus. Ipfemet Baronius hoc an
no num . VI oftendit , S. Leonem ad mo
nafte.um Sancti Benedicti Sublacenfe appel
latum veniffe ; quæ profectio diverfa non eft
ab ea , quam Leo Oftienfis citatus enarrat , &
quam Baronius anno præcedenti malè confi
gnat. Porro S. Leonem hoc anno Romæ Pa
fcha celebraffe , docet Wibertus in ejus Vita
lib. 2. cap . 4.
Ad num. XI. Lambertus Schafnaburgenfis III.
nativitatem filii Henrici Imp. cum hoc anno Henrici Imp.
illigat , fed major fides hac in re habenda Her- fitus bapti
Zatur.
manno Contracto , qui in Chronico Auctiore
eandem in præcedentem confert , ut ibidem vi
dimus. Retinendus tamen dies natalis , nempe
IV Idus Novemb. à Lamberto notatus, & ab Her
manno prætermiffus. Hildebertus Epifcopus
Cenomanenfis in Vita Sancti Hugonis cap.2 . de
baptifmate filii Imperatoris hoc anno peracto
hæc habet : Paucis ibi diebus peractis , ex petitio
ne Regis filium ejus facro de fonte levavit ( nempe
Sanctus Hugo ) puero nomen patris imponens.
Celebravit autem Pafcha cum Imperatore in
Agrippina Colonia , Teutonibus mirantibus in ju
venili adbuc atate canitiem morum , converfationis
manfuetudinem , vultûs gratiam , verborum le
nitatem.
Ubi Berengarii hærefis ad aures omnium IV.
pervenit, primus contra eum fcribere aggreffurs Hugo Epifc.
Hugo Lingonienfis Epifcopus , qui fub Fulber- Lingonienfis
fcribit con
to Epifcopo Carnotenfi aliàs cum eodem Beren- tra Beren
gario & Adelmanno Theologicis rebus ope- garium .
ram
}
 in Annales C. Baronii. 189

SAC. XI. ram dederat , & poftea à Roberto Francorum taneum inveniens , fed & contra Andream con- SEC. XI.
An.C.1052 . Rege ad Sedem Lingonenfem evectus fuerat. filiis fuis minus parentem experiens ; offenfus , ei- An.C.1052 .
Brevem quidem tractatum de Corpore & Sangui que excommunicationem , utpote delufa Sede Apo
ne Chrifti, qui Tom. XVIII Biblioth: Patrum tolica minitans , cum Imperatore difceffit , & ali
edit. Lugdun. extat, fcripfit, fed luculentum ; in quantum cum eo temporis manfit. Ad hanc pa
quo Berengarium hortatur , ut contra divinam cem fanciendam ufus eft Sanctus Leo Sancto
Hugone Abbate Cluniacenfi , de Hilde
omnipotentiam argumentari definat : Defifte er quo
go , inquit , fore erroris miles , defifte impugnare bertus Epifc. Cenomanenfis in ejus Vita cap. 2 .
cælefte myfterium, perpende quod Dei voluntas narrato pueri Henrici Imp . baptifmate , fcribit :
& verbum omni natura fupereminet : & qui in Idem poftmodum Romani juju Pontificis in Hun
facturis potens eft , potentem transformare credas, gariam profectus , de reformatione pacis curam
ficut fcriptum eft : Mutabis ea , & mutabuntur. gerit, fufcepta prudenter infiflit & explet negotia,
Dei enim velle pro facto eft , &c. Annus ta ad laudem Dei & gloriam , quæfibi commiſſa fue
men quo Tractatus ifte elucubratus , in obfcu rant , executus.
ro eft. Hæc ex Wiberto in Vita Sancti Leonis lib. II.
V. Sanctus Eduardus Angliæ Rex in donatio 2. cap . 4. magis explicanda , & gefta ab hoc S. Leo tertiò
S. LeoEduar- ne à fe Ecclefiæ Sancti Petri Weftmonafterienfi Sancto Pontifice in tertia fua profectione Ger- in Germa
dum Anglia facta,& Tom. IX Concil . pag. 1186. relata ait fe , manica fignantius declaranda. Non modicus , in- niam venit.
Regem voto
eundi Ro fe deliberaffe ad limina Apoftolorum Petri & quit Wibertus de Sancto Leone , ei ineratfervor
mam difpen- Pauli proficifci ad gratias Deo reddendas pro in augenda Republica. Idcirco Hungariæ Princi
fat. tot fibi collatis beneficiis ; fed Optimates fuos pes à Romano nuper imperio diffidentes , multipli
timentes , ne Regnum noviter fedatum aliqua cibus Legatis adierat , ne detrectarent jolita ſubje
turbaretur hoftilitate , communi habito confi tione Imperatori prifca perfolvere tributa : quod
lio rogaffe fe ut ab ea intentione defifteret , tan & confenferant, fi præteritorum commifforum eis
demque omnibus placuiffe , ut Romam Legati concederetur indulgentia. Quapropterſancta com
mitterentur , qui Apoftolico fuam voluntatem monente pietate coactus eft TERTIO antiquam
& votum , & illorum petitionem indicarent, patriam repetere , & pro reorum miferatione , qui
factum eft ergo , fubdit Eduardus , quod volui contra imperium moverant bellum , perfuaforiis
mus. Et venientes Romam Legati noftri ex vo precibus Imperiales aures expetere. Sed quia fa
luntate Dei invenerunt collectam Synodum in ea Etione quorundam Curialium , qui felicibus San
dem urbe , cumque expofuiffent meam volunta Eti viri invidebant actibus , funt Augufti aures
tem, & fuam petitionem coram ducentis & quin obturata precibus domni Apoftolici ; ideo Romana
quaginta Epifcopis , & alia multitudine Sancto Republica fubjectionem regni Hungarici perdidit ,
rum Patrum . Tunc Apoftolicus ex confilio fancte & adhuc dolet finitima patria pradis & incendiis
Synodi hanc Epiftolam fcripfit. Data ea ad Eduar devaftari.
dum Regem ; &in laudatam donationem infer Leo IX dum in Germania erat , Ratifponam III.
ta , in qua ait Pontifex : Præcipimus tibi fub no profectus San&tum Wolfangum ejufdem urbis Epi- Canonizatio
mine fan&ta obedientiæ & pænitentia , ut expen fcopum de tumulo levavit , ut in Annalibus Saxo- SS. Wolfangi
Jas , quas ad iftud iter paraveras , pauperibus nicis MSS . legit Mabillonius Sec. V Benedict . in
eroges & Canobium monachicum in honorem Obfervat, previis ad Vitam Sancti Wolfangi ,
Sancti Petri Apoftolorum Principis aut novum quod Canonizationis loco tunc temporis erat.
conftrin's , aut vetuftum emendes , & augeas. Hac Hinc Hundius lib. 1. Metrop . Salisburg. in Geb
accepta Epiftola Eduardus monafterium Welt hardo III , Epifcopo Ratifponenfi : Sub eo , in
monafterienfe propter vetuftatem & bella ferè quit , Leo IX Pontifex Max. ab Andrea Rege
deftructum in integrum reftituit , & decimam Ungaria pro pace cum Imp. Henrico III conftruen
partem omnium, quæ habebat, eam in rem con da accitus , Ratisponam venit , & S. Wolfgangum
tulit. Dedicata Bafilica V Kalend. Januarii , ut in numerum divorum retulit , fimiliter & Sanctum
ipfemet afferit. Erhardum. Conradus de Monte - puellarum in
Vita Sancti Erhardi , à Bollando ad diem VIII
menfis Januarii recitata , cap. 2. confirmat Leo
Anno Era ANNO PERIODI GRECO- ROMAN E6545. nem IX tranfluliffe corpus B. Erhardi , tempori
Hifpan.
bus Imperatoris Henrici III fub annum domini
MX C. 25. ED. D 8. P. 19. April. Indict. 5 .
Anno He MLII.
gire JESU CHRISTI 1052. Tunc inter ipfum Apoftolicum & Imperatorem IV.
CCCCXLIV , LEONIS IX PAPE 4. facta eft commutatio de Benevento & Bambergenfe Beneven
inchoato die
3. Maii Epifcopio , ficutjam fuprà retulimus , inquit Leo tumper
canbiumcon
à
HENRICI III REG. 14. IMP. 7.
fer. 1. Oftienfis lib.2.cap.85 . de Rebus hoc anno geftis sede Apofto
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. II. verba faciens. Idem narrat Hermannus Contra- lica acqui
&us , qui de Natali Chrifti currentis anni , à quo fitum.
I.
Pax Impe ADnum Contract
.I.usImperator,
, inquittermannus
Turegi Pentecoften pere fequentem inchoat , fcribit : Imperator cum Do
ratorem in- giffet , in Pannonicam itidem expeditionem profi mino Papa , multifque Epifcopis & Principibus ,
ter An Natalem Domini Wormacia egit , ubi cum Papa,
dream Hun- cifcitur , Andreaque Rege Hungarorum minus ficut dudum cæperat , Fuldenfem Abbatiam , alia
garia Regem minufque pro pacto pacis poftulando allegante que nonnulla loca & cœnobia , que Sancto Petro
fancita.
promittente , Berzisburg cajirum obfedit , 5 va antiquitus donata feruntur , ab Imperatore repo
riis belli machinis diu oppagnatum , Deo obfellis fe fcens exegiffet , demum Imperator pleraque in
anxiè invocantibus opitulante , fruftratis femper Ultraromanis partibus ad fuum jus pertinentia ,
nixibus nullo modo capere potuit. Interim domi pro Cifalpinis illi quafi per concambium tradidit.
nus Leo Papa ab Andrea accitus , cùm pro pace Tunc itaque Leo IX pro Bamberga , Fulda , &
componenda interveniffet , Imperatorem ab obfi aliis in Germania locis , Beneventum in Apulia
dione evocavit , eumque fibi per omnia confen accepit , quod etiamnum Romani Pontifices in
Regno
1
4

190 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI. Regno Neapolitano obtinent. Ex quo liquet, A num. X ad XVI. Hoc anno Germanos SÆC. XI .*
inter & Gallos exorta controverfia de corpore An.C.1052.
An.C.1652 . quàm imperitè Eutropius Presbyter , alibi à no VII.
bis confutatus , fcripferit , Carolum Calvum Sancti Dionyfii Martyris primi Parifienfis Epi- Manus S.
Beneventum à Romano Imperio diftraxiffe , & fcopi , errore vulgari cum Dionyfio Areopagita Dionyfii
Romanis Pontificibus conceffiffe. Liquet fe confufi. Regnante in Galliis Carolo Simplice Henrico Au
cundò , hunc nugivendulum , quem aliqui anti de fœdere inter eum & Henricum Aucupem cupiconceffa.
quum faciunt , ante fequens feculum non fcri Germaniæ Regem actum. Quando verò Rex
( nempe Henricus ) Rhenum tranfierat , ad dila
pfiffe , alioquin fimilem fabulam in medium
non attuliffet. tandum fuper Lotharios imperium fuum , occurrit
V.
A num . III ad X. Wibertus in Vita Leonis ei Legatus Caroli , & falutato eo verbis humilli
Epifcopi duo
S. Leonis ini IX lib. 2. cap. 4. narrans gefta ab eo in Germa mis : Dominus meus , inquit , Carolus , Regia
misi divini. nia anno fuperiori ante Pafcha, quod Romæ ce quondam poteftate præditus , modoprivatus , mifit
tus puniti. lebravit , ait : Erat huic viro Dei non modica con me ad te, demandans , quia nihil ei ab inimicis
certatio contra pervafores rerum fan&tæ Romanæ circumvento jucundius , nihil dulcius effe poteft ;
Sedis , maximèque contra Ravennatem Epifcopum quàm de tui magnifici profectus gloria aliquid
fpiritu repletum contumacia && rebellionis ( erat is audire , famâ virtutum tuarum confolari. Et hoc
Hunfridus, ut tradit Rubeus lib . 5. Hift . Ravenn . tibi fignum fidei & veritatis tranfmifit , protulit
qui ait , eum fubitò interiiffe nono Kal. Sep que definu manum pretiofi Martyris Dionyfii, ouro
temb. anni millefimi quinquagefimi primi) : cui gemmifque inclufam ; Hoc , inquit , habetofignum
nonnulli favebant Palatini gloria invidentes do fæderis perpetui , & amoris vicarii , &c. Rex
mini Apoftolici. Quorum caput in fomento difcor autem munus divinum cum omni gratiarum aċlio
die erat Nizo Epifcopus Frifingia , Super quem ne fufcipiens , profternitus Reliquiis fanctis , & de
divina virtus hujufmodi horrendam ultionem di ofculans eas , fumma veneratione veneratus eft ,
gnata eft oftendere. Nam pro refponfis Imperiali inquit Witichindus lib . 1. circa finem. Idem
bus in Italiam directus Ravennam devenit , & in habent Ditmarus , Abbas Urfpergenfis & Sige
favorem Ravennatis detrectatoria verba contra bertus ad annum CMXXII. Ditmarus autem
bunc Beatum proferre capit. Inter que ducto fub anno hujus feculi XVIII mortuus eft ; Witi
guttura digito ad hæc blafphema prorupit : Hoc chindus fub finem præcedentis .
guttur gladio abfcindatur , nifi eum deponi fecero Sumta inde occafio à Monachis Ratifponen- VIII.
ab honore Apoftolatus. Quo dicto , eodem momento fibus , fingendi corpus Sancti Dionyfii integrum Monachi
apudfe repertum fuiffe , dum hoc anno Sanctus Ratifi onen
intolerabilis dolor gutturis invafit , & imponitens
die tertio vitam obiit. Archiepifcopus autem Ra Leo in Germania ageret. Rem narrat Scriptor corpus ejus
vennatium ob incorrigibilem præfumptionem eft à Anonymus in Relatione de Detectione corporum inveniffe
Sancto Papa anathematizatus. Ideoque Imperiali Sanctorum Dionyfii , Ruftici & Eleutherii à Du- fingunt.
juffu Ausburgiam vocatus , cum juflitia redditis chefnio Tom. IV pag. 157. & feqq. recitata . Ex
rem
qua perverse invaferat , abfolutionem eft petere ea Relatione ea tantum excerpam , quæ ad
coactus. Qui cùm licet corde contumaci antepedes noftram faciunt : prafato loco ( nempe Monalle
San&ti ftratus jaceret , cun&tufque cœtus præfen rio Sancti Emmerammi ) fuccedentibus profperis,
tium Pontificum ei abfolutionem peterent , ait vir rebufque ejus Deo fideliter adhærentium devotâ
beatus : Secundùm ejus devotionem tribuat illi munificentiâ ampliatis ; probabile vifum eft Abba
Omnipotens cunctorum fcelerum abfolutionem. Ille ti , ut dirutà ftructura operis vetufti , quoniam
verò furgens cum fubfannatoriè fubridens adhuc vilis erat pretii , in melius ftuderet honeftando
fuperbia tumidus ; venerandus Paftor in lachry conftruere monafterium prædicti Sandli Ermen
mas refolutus , inquitſecretò circunftantibus. Heu ! tramni (legendum,Emmerammi) . cui operi dum
mortuus eft mifer ijte. Nec mora : ille langore ftudiofiùs infudaret , prifcorumquefundamentorum
corripitur , & vix in patriam revectus , vita & loca diligentiùs inquireret , juxta vanam affertio
bonore quo tumebat , celeriter privatur , anno ſc. nem eorum , unius mortui hominis corpus inven
fuperiori , ut mox dixi , ad quem ideo hæc re tum eft integrum , quem fub teftimonio fallacium
trahenda. & adinventitiarum literarum non veriti funt ap
VI. Hæc Hermannus Contractus ad annum MLII pellare Areopagitam Dionyfium . Extimplo (ideft,
Litera Petri his verbis confirmat
Ravennatem : Tempore Quadragefimali
Archiepifcopum Henri extemplo ) incolas diverfarum nationum velox
Damiani ad Imperator
Henricum fama cæpit peragrare , " adeoque increbefcere , ut
Archiep. chum promovit ( in locum fcilicet Hunfridi de multos juvaret hujufmodi naniis fidem accommo
Ravenna.
mortui) . Et Nizo Frifingenfis Epifcopus priùs ex dare. Quin etiam memoratæ urbis Epifcopus ( fc.
Superbiffimo vite habitu ad humilitatis &religio Gebhardus hujus nominis III , ut habet Hun
nis fpeciem converfus , ac denuo ad priftinæ con dius lib. 1. Metropol . ) vicinis accitis Pontificibus,
verfationis infolentiam reverfus , cùm eum juffu ab eis fuduit efflagitare , quid inde eis confilii
Imperatoris Ravennam perduxiffet , fubita inibi placeret dare : indicans fibi eſſe animum ponendi
morte periit. Ad hunc Henricum Archiep . Ra inter Sanctos boc corpus elevatum. Quorum Con
vennatenfem Petrus Damiani fcripfit Epiftolam, ventufavente id taliter actu dignum effe : defignata
ordine XXXII , cujus partem recitat Baronius, elevationis die , rogatifque iifdem tunc illic iterum
in qua Petrus ait : Ufque ad hujus Henrici cle adeffe , infua quique eorum rediêre. Interea Epi
mentiffimi Regis imperium , Præfalatumque reve fcopo plures diverforum ordinum circumquaque
rendæ memoria Clementis Pape , iftiufque beati directis literis invitare follicito , gratum vifum eft
Leonis , quo nunc videlicet Præfulefancta fe guber fupplicare Henrico Imp. quatinus tanti copiam
nari gratulatur Ecclefia , per Occidentalia Regna gaudii cumulare , atque venuftare dignaretur fere
virus Simoniace hærefeos ebullivit , ita ut quod na præfentiafui. Qui licet non fatis auditis verbis
fiebat , paffim licenter admiffum , ultima animad credulus , tamen multimoda prece devictus , fe in
verfioni nequaquam duceretur obnoxium , & quod hoc affenfum prabiturum effe non diftulit ejus vo
erat ferè omnibus confentaneum , pro regula tene luntati fpondere. Quo ita juxta voti effectum per
retur, tanquam legali fanétione decretum. acto , conflitutopræfignata diei imminente termino,
convenie
 in Annales C. Baronii . 191

SEC. XI. Convenit non modica utriufque ordinis atque fexus quamplures. Quorum confortio non defuit victo- SEC. XI.
Aa.C.1052. multitudo. Quin etiam juxta promiffum , Impera riofiffimi Regis Henrici frater nomine Odo , ab eo An.C.1052 .
torem non piguit venire , cum Primatum , nobi directus cum Curialium pluribus , ad diligenter
liumque Curia , domni etiam Papa Leonis IX non percipiendum , &c. Reverenter in medio delatum
abfente præfentia , quorum teftimonio certius robo eft argenteum fcrinium , prifca adhuc fubtilitate
Taretur inchoate rei fumma. artificiofiffimè munitum. Quo cum magna difficul
IX. Sub ejufdem igitur temporis articulo , tanto ad tate referato in adftantium præfentia , repente pre
Francorum id fupplendum conglobato populo , duo repente Dei tiofiffimi Martyris Dionyfii reperiuntur offa , pallio
Legatificta
buicinven- nutu fupervenêre nuncii Francorum Regis eximii tanta vetuftatis nimietate confumpto obvoluta , ut
tioni exoc- nomine Henrici , ab eo ad Imperatorem fecundùm inter manus tenentium evanefceret in fimilitudi
cafione ad
Regum morem pro aliquibus refponfis fortè directi , nem tela alanearum. Referuntur poftea nomina
funt.
quoniam ipfi duo tunc erant amiciffimi. Qui con perfonarum , quæ præfentes fuêre, feptem nem
fpecta tanta numerofitate populi , nec mora cæpe pe Epifcoporum , Abbatum feptem , Odonis
runt cujus rei gratia conveniffent follicitè perfcru Regis fratris , & quatuor Comitum , diciturque
tari. Cognita ergo totius rei ferie , alacritateque tam Epifcopos & Abbates, quàm Proceres mul
vultuum Jimulata , fpe præfenti Imperialis obtuti tos fecum adduxiffe.
b̀us præfentia , pro quo venerant rationabiliter flu Is quidem Anonymus in fronte fui Operis de XII
duerunt indicare , &c. Cumque eos putaret velle Litera Leo
hac detectione fcribit : Quæ juffu Henrici I Regis
nis IX à
difcedere , libera eis abeundi conceffa facultate , illi facta eft anno ML ; verùm is eam Relationem Monachis
nibilominus dudum tecti rancoris memores , hujuf ad confutandam , Germanorum vanam de Sancti Ratifponen
modi inpræfentiarum dicuntur protuliffe rationes , Dionyfii corpore affertionem non fcripfit , nifi fibusconficta.
&c. At præfens à te nobis injunctis verbis germa
· poftquam Ratifponenfes literas Leonis IX à Ba
nam amicitiam erga noftrum Regem in omnibus ronio recitatas , quibus corpus Sancti Dionyfii
tefervaturum eſſe polliceris : fed operum affectui eis attribuit, confinxerant. Hinc eæ literæ datæ
abrenunciando , obfiftere aliquantulum , ut puta dicuntur Ratifponæ anno Domini M LII anno
mus, videris. Nam hunc populum , qui congre Pontificatus domini Leonis Papa IV indict. V, Non.
gatur hic fab Edicto per diverfa loca invitatus , Octob. quia quo tempore ex confictæ Pontifices
bujus rei gratia conveniſſe accepimus , ut pro beato Romani Indictiones à Kalendis Januariis exor
Dionyfio Areopagita , nefcimus cujus defuncti ho diebantur. Eas verò commentitias effe , plura
minis defoffa eleventur offa , cum aliorum pigno funt quæ demonftrant , ut eas examinantibus
ribus Sanctorum fub veneratione amodo colenda. liquebit. Quis enim fibi perfuaferit , Leonem
Quod quam abfurdum fit credere , aut agere , fa IX caufam tanti momenti Gallis inauditis judi
cile valet perpendi : cui probabilis ingenii , perfpi caffe , & ex folis Ratifponenfium Monachorum
cacifque fenfus alto acumine , fi competenter rei refponfionibus judicium tuliffe. Secundò ait
feriem voluerit indagando conjectare , & c. Leo , fe fe ad preces Legatorum Henrici Franco
X. Quapropter omninò videtur nobis indignum , rum Regis controverfiam dirimere ; cùm tamen
Petunt ab tibique Regno Francorum inhoneftam moleftiam id poftularint, ne Ratifponæ conficeretur, quod
Imperatore
ne hoc nego inferendi prorfus effe animum , fi ad effectum hoc in Dionyfiano monafterio peractum effe opor
tiumpraci perducere tentaveris ; nifiprius amico tuo , vide teret. Dicit tertiò , caufam illam diutiffimè
pitet. licet Principi noftro , fuaferis , quatenus non omit ventilatam, licet mirum fit apud omnes illorum
tat perfcrutari diligentiffimè , utrum præfatus temporum Scriptores de illa fabula filentium.
Sanctus habeaturproculdubio ergafe. Tumque de Scribit quartò , per Arnulphum Imperatorem
mum fi illic effe non audieris , probabilius erit effe offa Sancti Dionyfii in San&
ti Emmerammi mo
&um adhibere tuis initiis : quoniam magnum hoc nafterium effe translata ; cùm antiqui Germa
pacto diffidium futurum effe fperamus , fi aliter nie Scriptores dicant tantùm manum Sancti
egeris. His igitur decentiffimè prolatis , refpondit Dionyfii Henrico Aucupi datam , ideoque poft
Imperator , fe inde habiturum confilium cum do Arnulphi tempora. Quintò ait Leo , fe tam
mino Papa , & caterva ducum & optimatum fuo Imperialibus, quàm Papalibus literis inftructum,
rum . Quorum refponfo fententia Legatorum pro licet illæ nunquam vifæ fuerint. Sextò afferit,
batâ jufta alacriter ab Imperatore remiffi funt dextram defideratam effe , quod manifeftè affe
ad fua . &
tatum ; nec ait totum brachium deeffe , quod
XI. IngreJis denique Galliarumfinibus , Regis pra tamen à Clodoveo juniore olim ablatum eft , ta
1
3. Dionyfentati obtutibus , omnem rem feriatim notifica cetque de Reliquiis Sancti Dionyfii , quæ Pip
monafterio verunt : redditis prius quas detulerant , legatio pini Regis tempore Stephano fummo Pontifici
San- Diony nibus : : quo in ejus præfen
tia taliter intimato , cle conceffa fuêre. Plura fuppofitionis indicia ex
flanoreperta ricalis laicalifque ordinis perfonas non piguit in hibent Carolus Du Bois lib. X Hift . Ecclef. Pari
vitando convocare fub termino diei affignata. Eis fienfis cap. V , Natalis Alexander Sec. XI in
ergo ex Regalis juffionis decreto pariter congrega. Vita Leonis IX , præfertimque Dubletius in
tis Rex juxta quod eis enarratum fuerat à fuis Hiftoria Monafterii San-Dionyfiani.
Legatis , non modici meroris anxietate obfufus Ad num. XIX. Imperator hoc anno non XIII.
replicavit , & quid eis actu dignum inde videba Goslareæ , ut Baronius habet , fed Wormacie Na- Manichai
quidam
tur, inquifivit. Inter quos etiam Abbas , qui tunc talem Domini celebravit , ut fuprà oftendimus. anno fupe
ipfius fancti loco præerat , Hugo nomine , adfuit. Hermannus quidem à Baronio laudatus annum , riori in Ger
MLII his verbis aufpicatur : Imperator Nata- mania
Quorum folertis induftria confilio eft repertum , tecti. de
nullatenus poffe tanti erroris avelli morbum , nifi lem domini Goslaræ egit ; fed cùm annum à Chri
oftenfione corporis facri manifefti fides daretur in fti Natali exordiatur, ut fæpiùs monuimus, illud
dicii , &c. Ergo ubi peracta funt àfratribusjeju Natale fecundùm noftrum calculum ad fuperio
nia , ceteraque exercitiorum genera , &c. undi rem annum pertinet , ideoque & eodem qui
que convenit multitudo non modica : in qua conti dam Manichai , de quibus Hermannus verba
git fuiffe Epifcopos , Abbates , Monachos , Cleri facit , à Sancto Leone puniti.
Cosmomobile
biless atque ignobiles , & utriufque fexus Hoc anno XV Kal. Junii anno XXI regnante XIV.
Henrico Incontinen
 192 Critica Hiftorico - Choronologica
SEC. XI. Henrico Rege Guillelmus Epifcopus Aufonenfis
An.C.1052
a Presby . cum confenfu omnis ordinis Clericalis Ecclefiæ
terorum hoc fuæ dedit Ermengaudo Ermemiri Canonico ejuf
tempore dem Ecclefiæ , uxorique ejus ac filiis eorum ca
maxima.
ftrum , quod dicitur Medalia , ea conditione,
ut ipfe & uxor ac filii fub patrocinio ejufdem
Epifcopi & fuccefforum , ideft in feudum , illud
tenerent; ac præterea , ut idem caftrum rever
teretur ad Ecclefiam Aufonenfem poft mortem
Ermengaudi , uxorifque & filiorum ejus. Balu
zius , qui lib. 4. Marcæ Hifp. ad hunc Chrifti
annum hanc Donationem memorat , ait tum
Canonicos Aufonenfes vitæ canonicæ addictos
fuiffe , nec id ea tempeftate in regionibus illis
hoc infuetum extitiffe ut Canonici uxores duce
rent. Narrat enim Francifcus Didacus lib. 2.
Hift.Comit. Barcinon . cap.36. Guislabertum Ca
nonicum Barcinonenfem , qui poftea Epifcopus
fuit , uxorem habuiffe & liberos , eamque vi
xiffe eo tempore , quo maritus tenebat Sedem
Barcinonenfem ; additque Didacus , tum vulgò
licuiffe Canonicis habere uxores. Imò Victor III
in initio lib. 3.Dialogorum fuorum teftatur, eum
morbum generalen fuiffe : Ceperunt, inquit, ipfi
Presbyteri ac Diacones laicorum more uxores du
cere , fufceptofque filios hæredes teftamento relin
quere. Adhæc multa extant Epiftolæ Ivonis Car
notenfis , qui fub finem hujus feculi floruit , in
quibus idem legitur. In Epift. CXLIX con
gratulatur Willelmo Rotomagenfi Archiepi
fcopo, quod matrimonia hujufmodi prohiberet:
Quorum confilio & auxilio , inquit , eliminata eft
de prædicta Ecclefia ( ſc. Luxovienſi ) purcitia
puerorum , nova & inaudita Neophytorum hærefi
cathedram Epifcopalem in eadem Ecclefia ufur
pantium. Quod quamvis ad tempus aliqua ratio
nabili confideratione vel aliqua pufillanimitate fit
à vobis toleratum ; nunc tamen eft inquantum nobis
videtur , in melius commutatum. Cum & ipfos
flammigeros pueros de pradicta Ecclefia ejici fece
ritis , & virum ftrenuum & honeftum D. videli
cet Willelmum Ebroicenfem Archidiaconum , in
Paftorem prædicta Ecclefiæ elegeritis. Idem Auctor
queritur apud Daimberttum Archiep. Senonen
fem in Epift. CC , quòd Cantor illius Metropo
leos fedem fibi indebitam temeraria ambitione
occupaffet, maximè vero quod quidam de Præ
latis Ecclefiæ publicefibi duo fcorta copulaffet , &
tertiam pellicem , cui matrimoniales tabulas faciat,
jam fibi præparaffet.
XV. Centum & amplius ante præfentem annis ,
Zorum con cœlibatus neque in pluribus Franciæ & Italiæ
jugia in di partibus , neque in Anglia ac Germania à Sacer
verfis regio
nibus diu dotibus & Epifcopis paffim obfervabatur , &
tolerata. in Normannia conjugia Sacerdotum ruri vi
ventium tolerabantur. Imò Robertus Richar
di hujus nominis II Normanniæ Comitis fra
ter, Archiepifcopus Rotomagenfis , à carnali
bus illecebris non ( ut Pontificem decuiffet ) abfti
nuit. Nam conjugem nomine Herlevam ut Co
mes habuit , ex qua tres filios Ricardum , Ra
dulfum , & Guillelmum genuit : quibus Ebroi-
cenfem Comitatum & alios honores ampliffimos
fecundum jus feculi diftribuit. In ſenectute tan
dem errorum memor fuorum pœnituit , & pro
reatibus multis magnifque multum timuit , in
quit Ordericus lib. 5. pag. 566. qua *de re
videndus etiam Gemmeticenfis lib. 8. cap. 17.
Neque legitur, Pontificem Romanum , nec ul
lum alium eum ob conjugium illud , quod
diu duravit, in jus vocaffe , vel Fulbertum Car
notenfem Præfulem integerrimum Roberto ma- SÆC. XI.
gna neceffitudine conjunctum in literis ad eum An.C.1052,
datis hac de re queftum effe. Imò poftquam
Gregorius VII adversùs Sacerdotes & Epifco
pos conjugatos varia Decreta emifit, aliqui Præ
lati fan&
titate inclyti Sacerdotum conjugia tole
rarunt , ut conftat de Lanfranco Cantuariæ
Archiepifcopo , qui Canonicos omnes Eccle
fiarum Cathedralium Angliæ ab uxoribus fe
paravit , fed qui eas Presbyteris in vicis habi
tantibus reliquit : Nullus Canonicus uxorem ha
beat. Sacerdotum verò in caftellis , & in vicis
habitantium habentes uxores , non cogantur ut
dimittant , nec habentes interdicantur ut ba
beant , inquit Lanfrancus in fuo Decreto . Deni
que in Germania Sacerdotes ufque ad Lotha
rium II cum uxoribus cohabitaffe , fuo loco
videbimus.
Porrò anno DCCCCXII , quo Neuftria à_ XVI.
Francis conceffa Normannis hanc Sacerdotum Eorum orige
à Norman
& Præfulum depravationem cœpiffe indicat nis.
Ordericus lib. 5. ubi ejus originem in Neuftria,
quæ peculiari Principi parebat , his verbis de
fcribit : In Neuftria poft adventum Normanno
rum intantum diffoluta erat caftitas clericorum ,
ut non folum Presbyteri , fed etiam Præfules li
bere uterentur toris concubinarum , & palàm ſu
perbirent multiplici propagine filiorum ac filia
rum. Hujufmodi mos inolevit tempore Neophyto
rum , qui cum Rollone batizati funt ( anno nem
pè CMXII ) & defolatam regionem non literis,
fed armis inftructi violenter invaferunt. Deinde
Presbyteri deftirpe Dacorum ( ideft Danorum )
literis tenuiter edocti parochias tenebant , & arma
ferentes laicalemfeudum militarifacultate defende
bant. Contra Sacerdotes & Presbyteros conju
gatos ante GregoriumVII Leo IX,Victor II, Ste
phanus IX, Nicolaus II &Alexander II plurimùm
laborarunt , ufi præfertim operâ Petri Damiani
Viri hac ætate celeberrimi, fed plus omnibus la
boravit Gregorius VII , ut ex dicendis liquebit.
Anno M LII Alfgiva , ideft , Emma Regina XVII.
Mors Emma
quondam & conjux Regum Egelredi & Canuti , fe Regina.
cundo nonas Martii Wintonia obiit , inquit Ho
vedenus , quod & in Wigornienfi & in Ingul
pho hujus temporis Scriptore legitur.
Imperatrix iterum filium , quem Conradum po XVIII.
Nativitas
Rea vocaverunt, Imperatori peperit , ait Herman Conradi filis
nus ad hunc Chrifti annum. Imp.
ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6546. Anno Eræ
Hifpan.
MXCI.
26. C. D9. P. 11. April. India. 6. Anno He
giræ
JESU CHRISTI 1053 .
CCCCXLV ,
LEONIS IX PAPE 5. inchoato die
23. April.
HENRICI III REG. 15. IMP. 8. fer. 6.
CONSTANTINI MONOMACHI IMP. 12.
ADner num.
it,I.Hen
Hermannus
ricum Imp.quidem Contractus
cum San cto Leo- GeftaI.anne
>
ne Natalem Domini Wormaciæ egiffe , ac per s. Leone.
concambium Imperatorem Bambergam & alia
nonnulla loca , Pontificem verò Beneventum
accepiffe , fed cùm Hermannus annum à Nata
li Domini exordiatur , gefta hæc anno fuperiori,
ut ibidem num. IV expofuimus.
A num. II ad IV. Hoc anno Sanctus Leo IL
Germaniam reliquit , poftquàm obtinuit ab Redirees S.
in
Imperatore Leonis
aliam
 in Annales C. Baronii .
193
SEC. XI. Imperatore auxilia adversus Normannos jura mannos , ut propofuerat , exercitum movit. Baro- SEC. XI.
An.C.1053 omnia confundentes , nec fibi, nec ipfi Impera nius cum Sigeberto in Chronico ad hanc Syno- An.C.1953,
tori nifi tantùm verbotenus cedentes , ut nar dum Canonizationem Sancti Gerardi Epifc. Tul
rat Baronius ex Hermanno Contracto ad hunc lenfis refert. Verùm Sigebertum hac in re fal
Chrifti annum. Subjungit Hermannus : Tras li , eamque Canonizationem anno ML in alia
iens per Alemanniam Purificationem beata Maria Synodo Romana peractam , eo anno oftendi
Augufta egit , Mantuæque Quinquagefima a& ta mus. Secundò , Baronius ait , in hac Synodo
& nonnullisfuorum orto inibi tumultu occifis , in Romana difinitam effe controverfiam inter Fo
fra dies Quadragefima Romam pervenit. Tumul rojulienfem & Aquileienfem Antiftites , fed ea
tum illum magis explicat Wibertus in Vita de re ipfemet jam egerat anno ML , ut ibidem
Sancti Leonis lib. 2. cap . 4. Repedans in Italiam, vidimus. Quare quæ ibi de ea diximus, ad hunc
inquit , Concilium apud Mantuam habendum annum revocanda. Ad hanc etiam Synodum
conftituit. Quod fa&tio quorundam Pontificum referenda quæ mox dicemus de hærefi Fermen
feveritatem ejusjufti judicii timentium , perturba taceorum hoc tempore exorta , propter quam
vit. Namfamilia corum fautrices fcelerum , fu Concilium illud collectum Henfchenius cita
bitaneum contra domini Apoftolici familiam mo tus verofimiliter arbitratur.
verunt tumultum , fecurè adftantem ante Bafili A num. V ad X. Marianus Scotus ad annum V.
cam , in qua publicum habebatur Concilium ; ita MLIII fcribit : Leo Papa exercitum ducens Bellum Nor
mannicum
ut vir fanctus cogeretur à medio confeffu furgere per Apuliam contra Normannos , infinita utrobi S. Leoni in
& ante portam ad fedandum ftrepitum procede que cade peracta , fine victoria redit, anno fcili- fauftum.
re. Cujus præfentiam non reveriti Deo odibiles , cet fequenti. Id autem hoc anno contigiffe te
eò magis magifque in nequitia pertinaces , niteban ftantur etiam Hermannus Contractus , Lam
tur ad eum exarmatos confugientes ante oculos bertus Schafnaburgenfis & Chronographus
ipfius confodere, & à valvis Ecclefiæ , ut ibi tu Hildensheimenfis . Quare errat Leo Oftienfis à
tarentur , repellere : ita ut impetus fagittarum & Baronio num. VIII citatus & emendatus , qui
faxorum circa ejufdem fancti aures & ora volita lib. 2. cap . 88. prælium hoc anno XIV Kalend.
ret , atque quofdam ejus vefte defendi cupientes Julii , feu die XVIII menfis Junii Pontificios
vulneraret. Qui tumultus admodum difficulter inter & Normannos habitum in annum fequen
fedatus , cæptum rigorem Concilii imperfectum tem differt, qui error Librariis non attribuendus,
coegit relinqui. Sed in craftinum cuncti hujus fe ut conftabit ex dicendis anno fequenti num. I.
ditionis incentores fevera examinatione damnan Wibertus laudatus cap. 6. hæc tantùm de illa
di , à piiffimo Patre funt mifericordi indulgentia expeditione habet : Piiffimus Paftor folicitus pro
abfoluti , ne videretur caufa ultionis afperitatem ovibus fibi à Deo creditis , ac clementi condolens
in eos exercere judicii. Coffartius Tom. IX affectu inauditæ afflictioni Apuliæ gentis ; collecto
Concil . hanc Mantuanam Synodum ex Wiber aliquanto comitatu , rursùm movit iter versùs Be
to citato cum fuperiori Chrifti anno perpe neventum , nifus omnimodis Nortmannorum fæ
ràm copulat. Certum enim Wibertum ibi de viffimum mitigare impetum. Non eft noftrum
acceffu Leonis IX ad urbem Mantuanam ab lachrymofis expendere verbis quid fibi in hoc iti
Hermanno memorato verba facere . Quare in nere contigerit : dum ipfe brevi fcripto Imperatori
alia Conciliorum editione Concilium iftud fuo Conftantinopolitano cuncta intimaverit. Ait enim
anno reddendum erit . inter alia.
III. Henfchenius in Comment. prævio ad Vitam Illa follicitudine , qua omnibus Ecclefiis debeo VI.
Dum Man Sancti Leonis num . XXIII , ubi hoc Conci invigilare , videns indifciplinatam & alienam Crimina Normanno
tua effet, tu- lium cum præfenti anno rectè connectit , no gentem Normannorum , crudeli & inaudita ra- rum Apulia.
multuatum.
tat ex Hyppolito Donefmundi , qui hujus fe bie, & plufquam pagana impietate adverfus Eccle
culi initio Hiftoriam Mantuanam fcripfit , lib. fias Dei infurgere , paffim Chriftianos trucidare ,
tum Leonem anno MLIIIfa & nonnullos novis atque horribilibus tormentis uf
3. pag.203 . San&
crum Chrifti cruorem , qui ibidem affervari que ad defectionem anime affligere : nec infanti
dicitur , coram adoraturum adveniffe , fruftra nec fæminee fragilitati aliquo humanitatis refpectu
que conatum impetrare Romam auferendum , parcere , nec inter fanctum & profanum aliquam
populi pro eo retinendo in feditionem verfi diftantiam habere ; Sanctorum Bafilicas ſpoliare ,
collaudaffe zelum , & novam fancti Andrea Ec incendere , & ad folum ufque diruere ; fæpiffime
clefiam , in qua dicit Hippolytus Donefiun perverfitatem ejus redargui , commonui , obfecra
di anno MXLIX facrum illum fanguinem in vi , prædicavi , opportunè importunèque infliti ,
ventum effe , licet non plenè abfolutam dedi terrorem divine & humana vindicta denuncia
caffe , ac modica pretiofi thefauri particula re vi. Sed quia ficut quidam Sapiens ait ; Nemo
verenter excepta (quæ nunc in Sancti Joannis poteft corrigere , quem Deus defpexerit , & , Stul
Lateranenfis Ecclefia fervatur ) reliquum cum tus verbis non corrigitur ; adeo obftinata & ob
Saneli Longini corpore in præparatum ad id lo durata ejus malitia permanfit , ut de die in diem
cum repofuiffe : quod deinde ne aliqua Barba adderet pejora peffimis. Unde non tantum exte
Torum incurfione auferri contingeret , Epifco riora bona pro liberatione ovium Chrifti cupiens
pus Conon anno MLV rursum fub terra abdi impendere , fed fuper impendi ipfeque optans ,
jufferit , intra fornices , marmoreumque alta vifum eft mihi ad teftimonium nequitia ipforum ni
re hunc in finem præparatum. Ait autem Hip hilfic expedire ad repreffionem contumacia , quàm
politus Donefmundi fe hæc haufiffe ex Hiftoria humanam defenfionem undecumque attrahendam
MS. oculati teftis , & rebus omnibus cùm ge fore : audiens ab Apoftolo , Principes non fine
rerentur præfentis. Duplex itaque Mantuæ , caufa gladium portare , fed miniftros Dei effe ,
dum ibi Sanctus Leo effet , feditio excitata. vindices in ira omni operanti malum ; & quia
IV. Ad num. IV. Hermannus Contractus narra Principes non funt timore boni operis fed mali, s
Synodus Ro- to San&i Leonis Romam acceffu , ait : Dominus Reges atque Principes miffos à Deo ad vindictam
mana IVfub Papa habita polt Pafcha Synodo , contra Nort malefactorum.
Leone IX.
Tom. IV. R Suffultus
 194 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . Suffultus ergo comitatu , qualem temporis bre illos follicitaffe . Sed audiendus Apulienfis : SÆC. XI .
An.C.1953 . vitas , & imminens neceffitas permifit , gloriofi An.C.1053 .
VII. Imperii Rector fcrutatur præmemoratus.
Ab illis co Ducis & Magiftri Argyrei , fideliffimi tui, col
Argiroum , Gallos depellere qualiter oris
mitatus S. loquium & confilium expetendum cenfui ; non ut
Leonismale cujufque Normannorum feu aliquorum homi Italia valeat , neque utjam poſſe fugari
Comperit , ergo alios molitus adire paratus
num interitum optarem aut mortem tracta
. Confilii ; quia quos fortes ad arma , nec armis
rem , fed ut faltem humano terrore refipifce
Vincendos novit , promiffis fallerefperat.
rent , qui divinajudicia minimè formidant. In
Audit enim , qua gens femper Normanica prona
terea nobis eorum pertinaciam falutari admo
Eft ad avaritiam , plus , qui plus præbet , `amatur.
nitione frangere tentantibus , & illis ex ad
Tradit Argiroo portanda pecunia multa ,
verfo omnem fubjectionem fictè pollicentibus , re
Argenti multum , pretiofaque vefis , & aurum ;
pentino impetu comitatum noftrum aggrediuntur ,
Ut fic Nortmanni fallantur , & egredientes
fed & adhuc de victoria fua potiùs triftantur
Finibus Hesperia , properè mare tranfgrediantur,
quàm lætantur. Sicut enim tua Pietas fcribere Magna fub imperii famulamine promerituri .
curavit ad noftram confolationem ; pro iſta ſua præ
Imperat hic etiam , quod fi tranfire negarent,
Sumptione majorem in proximo expectant fibi fu
Hac aliis , illis que danda fuêre , darentur ,
perventuram indignationem , & poft illam , quam Opprimeret quorum gravis infeftatio Gallos.
experti funt , fue caterva diminutionem . Nos
Paruit Argirous loca tranfit ad Appula , juffus ,
quoque divinum nobis adjutorium affore , & bu
Francorum Comites vocat , & fe magna daturum
manum non defore confidentes , ab hac noftra in
Munerapromittit , fi transgrediantur ad Argos,
tentione liberanda Chriftianitatis non deficiemus ,
Dimiffo Latio , grave qui certamen habebant
nec dabimus requiem temporibus nofiris , nifi cum
Cum Perfis , & eos jurans promittit ab illo,
requie Sanctæ Ecclefiæ periclitantis. Et hæc qui
Qui regit imperium , gratanter fufcipiendos,
dem Domnus Apoftolicus . Integram Epiftolam
Et magnis opibus ditandos affore fpondit.
Baronius anno fequenti num . II & feqq. re
Callida Gracorum promiffio , calliditatem
fert. Pergit Wibertus ,
VIII. Non latuit gentis Latium fuperare volentis.
Itaque pelima gens Normannorum , peracta
Et dimifuros loca fe non Appulia dicunt,
S. Leo Bene- cade familiæ mittiJimi Papæ , non fine magno de
ventum à Dum conquirantur , nifi fortè potentior illis
Normannis trimento fuorum aggreditur oppidum Civitatulam
deductus. Turbas fuperveniens depellat , & opprimat illos.
cognominatum , ubi idem Beatus , ignarus eorum
Vir Leo mirificus hac tempeftate regebat
que acta erant , tardantem fuum expectabat co
Romanam fedem , tanti gens Appula Pape
mitatum. Qui cum imminentes hoftes cerneret , &
Audit ut adventum varias deferre querellas
quid fuis contigiffet , intelligeret , cum ea quæ fi.
Capit , & accufat diverfo crimine Gallos.
bi remanferat Clericorum frequentia , cæptum
Veris commifcens fallacia nuncia mittit.
iter versus Beneventum arripuit , & cunctis ho
Argirous Papæ , precibuſque frequentibus illum
ftibus attonitis , quafi Leo confidens abfque terro
Obfecrat , Italiam quod libertate carentem
re , per medium illorum tranfiit. Ergo tam ad
Libe ret , ac populum difcedere cogat iniquum :
mirandam perpendentes confidentiam , mutatis
Cujus preffajugo peſumdatur Appula tellus.
animis in ejus funt converfi obfequelam : cujus ofcu
lantes veftigia , fibi immeritam depofcebant in Narrat poftea Apulienfis prælium inter Ita- X.
dulgentiam. Quibus vir fanctus pauca locutus pro los à quibus Teutonici ftabant , & Normannos Que
Itali anno
à Nor
tempore , ipfis defervientibus fuduit funera cafo commiffum , additque , de Italis & Teutonicis mannis de
rum bonorificè procurare , tumulans ea in vicina nec unum fuperfuiffe , omnes deinde Apuliæ viti?
Ecclefia , ab antiquo diruta tempore. Et quoniam urbes Hunfredo Comiti , aut fe dedidiffe , aut ve
pro amore Chrifti afflictaque gentis liberatione &igalia folviffe , huncque Robertum Guaſcardum
devotam mortem voluerunt fubire , multiplicibus fratrem in Calabriam mififfe , qui eam paula
revelationibus monftravit eos divina gratia in tim fequentibus annis totam fuæ ditioni fubdi
cælefti regno perenniter gaudere : Nam & ipfi di dit. De hoc prælio Lupus Protofpata in Chron.
verfis modis fe fe oftenderunt Chrifti fidelibus , di habet : An. MLIII inferia fexta, menfe Junii ( die
centes fe non effe lugendos exequiis funebribus , nempè XVIII ejufdem menfis , in quem feria
imò in fuperna gloria fanctis conjunctos Marty VI incidit ) Nortmannifecerunt bellum cum Ale
ribus. Ab eifdem quoque illorum interfectoribus mannis , quos Papa Leo adduxerat , & vicerunt ,
Super ipfos restructà venufto opere Bafilicâ , ac & fuit hoc anno magnafames in Italia. Denique
concione Deo fervientium ibidem congregata , Anonymus Barenfis fermone barbaro de eodem
omnipotentiffima Dei virtus multa per eos exercet fcribit : & Argiro ibit (loco, ivit) in Siponto per
miraculorum infignia. Ferociffima verò gens Nor mare. Deinde Umfreda (Comes Normanno
mannorum his exterrita geftis , crudelitate depofi
rum ) & Petrone cum exercitu Normannorumfu
ta , populos quibus cohabitabat extunc ut compa per eum , & fecerunt bellum & ceciderunt de Lon
triotas amicabiliùs tractavit , ac venerabili Pa gobardi ibidem. Ipfe Argiro femivivus exiliit
pæ quoad vixit in omni ſubjeƐtionefideliter defervi plagatus , & ibit in civitate Vefti. Et venit ipfe
vit. Eximius autem Paftor Beneventum veniens, Leo Papa cum Alemanni , & fecit pralium in Ci
ipfis Normannis etiam injuffis per totum iter ob vitate (nomen proprium eft) . Comprehenferunt
Jequialiter illum comitantibus , non modico il illum , & portaverunt Benebento (ideft , Bene
lic anni fpatio eft commoratus , ad diem fci ventum) , tamen cum honoribus. Verùm hæc ma
licet XII menfis Martii fequentis Chrifti lè in eo Chronico cum anno MLII & ind. V
anni. junguntur , & copulari debent cum illis ,
IX. Guillelmus tamen Apulienfis lib. 2 afferit. quæ idem Chronographus ad annum MLIII
Conftantinum Monomachum Imp. mandaffe Argi indict. VI refert : Argiro direxit ipfo Epifco
fraus ut
Normannos roo Apuliæ Præfecto, ut Normannos ad fuas par jus Tranenfe Conftantinopolim Meffatico. Argi
ex Apulia tes pertrahere conaretur , & Argiroum , cùm res rus enim ftatim à clade accepta Conftantino
1 pellant. è fententia non fuccederet, Pontificem adversùs
polim nuncium mittere debuit , ut promptum
obtineret
 in Annales C. Baronii. 195

SAC. XI. obtineret auxilium. Peregrinius in Notis , Ano thodoxi Conftantini Monomachi græcè editam , SAC. XI.
An.C.1053 . nymum Barenfem & Malaterram in eodem er fub nominibus Conftantinopolitani & Romani , An.C.1053.
rore verfantem fruftra ad bonum fenfum redu anno Domini MLIV ( hic dialogus refertur à
cere conatur ; certum enim utrumque in Chro Baronio in Appendice ad Tomum XI. ) .
nologiam peccaffe. Domnus quoque Fredericus tunc Cancellarius , XIII.
XE
Ad num . XVIII ad XXII. Petrus Patriar poft à Deo electus Romanæ fedis Apoftolicus ( di- Anno fe
EcclefiaGracha
ca à Latina Antiochenus ipfo fuæ creationis initio mifit us in Pontificatu Stephanus IX ) invective quenticon
tinuata.
nondum di Epiftolam ad Sanctum Leonem unà cum fidei refpondit quibufdam objectionibus , quas ediderat
vija. fuæ Profeffione , quàm cùm probaffet Ponti Niceta Monachus Conftantinopolitanus , qui &
fex, reddidit ad eundem literas à Baronio hic Pectoratus , contra Latinam Ecclefiam quem
relatas , quibus ejus electionem ea conditione libellum titulaverat , de Azymo , de Sabbato, &
admifit , fi eam Sedem aut Neophytus , aut de nuptiis Sacerdotum. Qua invectio de Latina
Curialis , aut digamus , vel pretio , vel aliquo translata & publicè coram ipfo Imperatore eft re
alio modo facris Canonibus contrario non obti citata , idemque Niceta coactus eft damnare &
nuiffet. Porrò non folùm Ecclefiam Antioche comburere fua fcripta : habita difputatione apud
nam , fed & Alexandrinam atque Hierofolymi monafterium Studii in urbe Conftantinopolitana.
tanam , retinuiffe hoc tempore Romanæ Eccle Siquidem gloriofus Apoftolicus direxerat Con
liæ communionem , nomenque Romani Pon fantinopolim San & tæ Romanæ Sedis Apocrifarios ,
tificis in Diptychis , in Ecclefia , recitaffe , fa præfatum fcilicet Hambertam & Petrum Amal
tis conftat ex Epiftola Michaelis Cerularii Pa fitanorum Archiepifcopum (fc. in Picentinis, nunc
triarchæ CP. ad eundem Petrum data ; dum ea Principatu citeriore ) , Fredericum quoque tunc
de caufa de eifdem Patriarchis conqueftus eft. Diaconum & Cancellarium. A quibus Niceta ,
Imò Conftantinus Monomachus Imp. reliquique accipiens perfectam propofitionum fuarum folutio
Byzantini Proceres & multitudo fummum nem, iterùm fponte anathematizavit omnia dieta
tum temporis Romano Pontifici honorem de & facta vel tentata adversùs primam & Apofto
ferebant , unum fi Cerularium , & alios non licam Sedem , ficque ab eis in communionem re
adeò multos excipias , ut habetur in ejufdem ceptus , effectus eft corum familiaris amicus. Mi
Cerularii excommunicatione ab Humberto & chaële autem Conftantinopolitano Epifcopo præ
aliis Apocrifariis publicata ; quam in fuo Edi&o fentiam illorum & colloquium devitante , atque
inferuit idem Cerularius , dicens : Nam quod in ftultitia fua perfeverante , præfati nuncii domni
pertinet ad columnas imperii , virofque ab iifdem Apoftolici adierunt Ecclefiam San&tæ Sophia ; &
cohoneftatos , & cives fapientes , maximè omnium fuper ejus obftinatione conquefti , Clero ex more
Christiana & orthodoxa Urbs eft. Tempore ita ad Millas præparato , jam hora tertia die fabbati
que Conftantini Monomachi , non tantum in chartam excommunicationis fub principale alta
reliquis Patriarchatibus Orientis , fed & in re depofuerunt fub oculis præfentis Cleri & populi.
Conftantinopolitana ipfa civitate , pietas Ca Inde mox egreffi etiam pulverem pedem fuorum
tholica in tuto erat , quam novis machinis excußêre in teftimonium illis > juxta dictum
& dolis Cerularius homo impiiffimus movere Evangelii , proclamantes , videat Deus & judi
aufus eft. cet. Hinc ordinatis Ecclefiis Latinorum intra
XII. A num. XXII ad XLI. Wibertus in Vita ipfam Conftantinopolim , & anathematizatis cun
Gefta inter Sancti Leonis lib. 2. cap. 5. gefta hoc & fe his , qui deinceps communicarent ex manu Gra
Latinos& quenti anno Latinos inter & Græcos his ver
Gracos. ci , Romanum facrificium vituperantis , accepta
bis recitat , quibus quæ Baronius hoc & fequen orthodoxi Imperatoris licentia > in ofculo pacis
ti anno de eadem controverfia narrat , lucem cum donis Imperialibus fancto Petro fibique col
& robur accipiunt : Ea tempeftate orta eft hæ latis , alacres funt reverfi. Itaque Imperator ad
refis Fermentaceorum , quæ calumniatur fan&tam verfus Michaelem commotus , quod ad Concilium
Romanam fedem ; imò omnem Latinam & Oc in fui præfentia & Nunciorum domni Apoftolici
cidentalem Ecclefiam de azymis vivificum Deo venire detrectaverit , imò feditionem vulgi contra
offerre facrificium. Quam calumniam etiam fcri eum incitaverit , amicos affines ipfius honori
pto ediderunt Epifcopi Michaël Conftantinopoli bus privatos à Palatio eliminavit , contraque ipfum
tanus , & Leo Achridanus ( erat Achris feu ufque in finem graves iras retinuit.
Achrida Metropolis tunc Serviæ & Bulgariæ ) ; A num. XLI ad XL V. Ecclefia Africana XIV
.
pervicaciter exhalantes peftiferas mephites ad paulatim ad finem vergebat , Nam San&us Leo Ecclefia
versùs fanctam & Apoftolicam fidem. African
Hac qui in Epift. IV ad Petrum & Joannem illarum par- adfinem
dem calumnia graco fermone edita , & Joanni tium Epifcopos data , fcribit : Deus Ecclefiarum vergin
Tranenfi Epifcopo ( in Apulia fc. Peucetia , qui Africanarum ita conculcatum à gentibus ni
'cum Græcis colludens , à Nicolao II anno mium dolemus , ut modo vix quinque invenian_
MLIX depofitus eft ) in fugillationem omnium tur Epifcopi , ubi olim ducenti quinque folebant
Latinorum directa , cùm fuiffet Trani exhibita per Concilia plenaria computari : & ibi pauculas
fratri Humberto fanctae Ecclefia Sylve Candida oves , quotidiane occifioni deputatas , remanfiffe ,
Epifcopo in Latinum eſt translata ejus ftudio , at abi quondam innumerabilis grex domini fub nu
que delata domno Papa Leoni IX. Itaque glo merofis arietibus exultabat alta pace. Licet au
riofus Apoftolicus libellum compofuit luculentiffi tem ad exiguum illum numerum Ecclefia Afri
mum adversùs jam dictas præfumtiones & ni cana redacta effet , Gummitanus tamen Epifco
mias vanitates eorum , conatus eos ad viam ve pus fine confenfu Metropolitani Carthaginen
ritatis adducere : fed poftmodum in correctos fis Epifcopos ordinare , & Concilia Provincia
Ecclefiaftico damnavit anathemate. Prædictus lia indicere præfumebat. Huic obfiftebant Pe
etiam frater Humbertus edidit contra eorum trus & Joannes Epifcopi mox niemorati , qui
putida fcripta refponfionem inftar dialogi , ab ipfo cùm hac de re ad Sanctum Leonem fcripfiffent,
Latine fcriptam Apocrifariatus fui tempore Con ab eo laudati funt : quia , inquit , fine dubio paft
Aantinopeli : &juſſu Imperatoris religioſi & or Romanum Pontificem primus Archiepifcopus
Tom. IV R 2 Zoti
 196 Critica Hiſtorico - Chronologica
SAEC. XI . totius Africa maximus Metropolitanus eft Car
An.C.1053 shaginenfis Epifcopus nec pro aliquo Epifcopo in
tota Africa poteft perdere Privilegium femel fu
fceptum à fancta Romana & Apoftolica fede : fed
obtinebit illud ufque in finem feculi , & donec in
ea invocabitur nomen Domini noftri Jefu Chrifti,
five deferta jaceat Carthago , five refurgat glorio
fa aliquando. Quibus verbis Sanctus Pontifex
indicat , nobilem illam civitatem tunc fub ru
deribus jacuiffe. Quare non mirum , fi in No
titia Patriarchatuum per Nilum Doxopatrium
edita non compareant Epifcopatus provincia
rum Byzacena & Mauritaniæ ; cùm illi ferè
omnes jam extirpati effent , ut patet ex memo
rata Saneti Leonis Epiftola. De Ecclefia Africa
na rursùs annis MLXXIII & MLXXVI
agemus. Hanc Epiftolam hoc anno datam , pa
tet ex Epiftola III ad Thomam Epifcopum
Africanum fcripta , in qua Sanctus Leo mentio
nem facit literarum ad fe à Petro & Joanne
Epifcopis pariter Africanis datarum , in cujus
fine legitur : Datum XVI Kalendas Januarii ,
anno domini Leonis Pape IX quinto , indictione
VII , Kalendis Septembris hujus Chrifti anni
inchoata.
XV. Ad num . XLVII . In Actis Sanctorum
Translatio
Bollandianis ad diem IV Aprilis recitatur Hi
S. Ifidori
Epifc. Hifpa ftoria Translationis Sancti Ifidori Epifcopi Hi
lenfis. fpalenfis ex ea urbe ad Legionenfem , ex Aucto
re Anonymo , fed , ut videtur , antiquo , in qua
cap. 3. legitur : facta eft Translatio Era mille
fima centefima primâ , anno ab Incarnat. D. N.
Jefu Chrifti millefimo fexagefimo tertio , indictio
ne prima , concurrente tertio. Ferdinandus Le
gionenfis Rex cognomento Magnus congrega
to exercitu , in Boeticam & Lufitaniam provin
cias hoftiliter profectus eft. Depopulatis autem
Barbarorum agris , ac plerifque villis incenfis ,
eidem Benabet Rex Hifpalenfis Mahumetanus
Occurrit cum magnis muneribus , eum per amici
tiam & Regni decus obfecrans ne ipſum regnum
quefuum perfequi velit , fed ipfum , ficut ceteros
Hifpania Reges , fubjectum tributarium habere di
THEODORE PORPH . I.
gnetur. Suggeftuni eft Ferdinando à viris pru
dentibus , ut Barbarum reciperet cum muneri
bus & corpus B. Juftæ Martyris , quæ olim Hi Aum. I ad XLVI. Leo Papa Legatos
fpali cum corona virginitatis & martyrii ad
Chriftum perrexit , expeteret , ad Legionenfem ca pace Latinos inter & Græcos concilianda . ia
urbem transferendum. Rex Paganus confilio Leo Oftienfis lib . 2. cap. 89. narrato bello ad- tinam is
versus Normannos gefto , quod perperam con- Gracam.
cum fuis habito Legatis à Ferdinando miffis re
fpondit , fe huic hac in re fatisfacere non poffe,
fed ipfimet quærerent corpus illud, & inventum
tollerent. Albitus Epifcopus Hifpalenfis unus ex
Legatis juffus eft à Sancto Ifidoro fibi apparen
ti , ut corpus Sanctæ Virginis Jufte relinqueret
ad folatium civitatis , fuumque deferret. Non
multò pòft Albito demortuo alii Legati accepè
re Corpus Sancti Ifidori , illudque Legionem de
tulêre , ubi à Ferdinando , & tota domo Regia,
Epifcopis & Clero magna veneratione exce
ptum fuit , plurimaque tunc ab eodem Sancto
patrata miracula.
XVI. Sandovalius è Latino in linguam Hifpanam
Huju
Translatio vertit Relationem hujus Translationis ab Au
nis epocha tore Anonymo penè coævo , fed barbaro
maguscon- fcriptam. Pelagius verò Ovetenfis hanc in rem
firmata.
habet : Ifte tranftulit corpus Sancti Ifidori Epi
fcopi ab Hifpali Metropoli in Legionem per
manus Pontificum Aloyti Legionenfis , & Ordo
nii Aftonienfis. Sandovalius addit , Translatio
nem juxta antiquam illam Hiftoriam peractam
effe anno Chrifti millefimo fexagefimo tertio , SÆC. XI.
indictione 1 , concurrente III. Refert etiam Di- An.C.1054 .
ploma Ferdinandi Magni de eadem Translatio
ne datum , & à fe in linguam Hifpanam conver
fum, fubjungitque eam die Dominica ac Fefto
Sancti Thomæ die XXI menfis Decembris
celebrari folito factam ; qui characteres an
num MLXIII certò defignant. Afferit præ
terea poftridie , nempe die XXII Decemb.
folemne feftum hanc in rem celebratum , quod
impofterum eadem die fiugulis annis renova
retur , quòd dies XXI ejufdem menſis Divo
Thomæ facer fit. Cæremonia interfuêre & fub
fcripsère inftrumento publico Ferdinandus M.
Rex , Sanctia ejus uxor , Urraca filia , Sanctius
filius , Elvira filia , Alphonfus filius , aliique Vi
ri illuftres memorati in illo inftrumento.
Imperator Henricus magno apud Tribuariam XVII.
Conventu habito , filium æquivocum Regem à Henrici Henricus
cunctis eligi , eique poft
obitumfuum fi rectorjuftus Imp.filius
futurus effet , fubjectionem promittifecit , inquit fit Rex.
Hermannus Contractus , qui paulò pòft fub
dit , eundem Imperatorem in Baioariam ve
nientem , Ducatum ejufdem provinciæ Henri
co filio tradidiffe. Guichenonus in Bibliotheca
Sebus. Cent. 2. cap.76 . refert Donationem Hen
rici Regis , in cujus fine habetur : Data Kalend,
April. anno Dom. Incarnat. M L X V indict. 111,
anno autem ordinationis Henrici IV Regis XII,
Regni verò VIIII. Actum Wormatia. Quare
poft Kalendas Aprilis Henricus Rex nuncupa
tus duplici epocha ante Imperium adeptum
annos fuos notavit.
ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6547. Anno Eræ
Hifpan.
27. B. D 10. P. 3. April. Indic. 7. MXCII.
Anno He
JESU CHRISTI 1054. giræ
CCCCXLV,
LEONIS IX PAPE 6. inchoato die
12. April.
HENRICI III REG. 16. IMP. 9. fer. 3.
I.
Conftantinopolim mifit Ecclefiafti- Controver
inter Ec
clefiam La
jungit cum anno currenti , fubdit , eodem anno
Pontificem Legatos illos ad Conftantinum Mo
nomachum mififfe. Sed cùm bellum illud anno
fuperiori confectum fit , & Legatio illa perti
neat ad præfentis initium ; ( literæ enim ad
Michaelem Cerularium miffae dicuntur Dat.
menfe Januario , indictione feptima ) apparet ,
non Librariorum , fed ipfiufmet Leonis Oftien
fis errore bellum Normannicum anno MLIV
geftum dici ; cùm eo Chrifti anno Legationem
Conftantinopolitanam rectè conjungat , quàm
malè collocat eo quo bellum Normanni
cum contigit anno. Hæc Legatio , ceteraque
hac in caufa gefta anno fuperiori verbis Wi
berti in Vita Sancti Leonis à nobis expofita.
Literæ apud Baronium legendæ. Legati ab
Imperatore honorificentiffimè fufcepti ; Mi
chael verò Cerularius Patriarcha & fequaces ex
communicati . Poft Legatorum difceffum Cera
larius Papæ nomen è Diptychis delevit , &
datis mendaciorum & calumniarum plenis lite
ris
 in Annales
SAC. XI. ris ad alios Patriarchas , eos à communione Ro
An.C.1654 manæ Ecclefiæ divellere conatus eft. Petrus
Antiochenus refcripfit , & multas illius obje
tiones , tanquam leves , futilefque redarguit,
& publicatus annum & diem ejus mortis his verbis fione Theo
ita tamen ut in aliquibus etiam Latinos carpat.
Quid alii duo egerint , incompertum. Præci
pua difcordiæ caufa , fuit Azymorum ritus in
Divinis myfteriis , quafi illis contra Divinam in
ftitutionem Ecclefia Romana uteretur , & in eo
judaizaret.
II. Allatius lib. 2. de Confenfione Ecclefia Occi
Michael dent. & Orient. cap.9 . ait , hoc tempore floruiffe
Pfellus inter
Schifmaticos Michaelem Pfellum , huncque in Romanam Ec
numeran clefiam invectum , Spiritum San& tum à folo Pa
dus.
tre affirmaffe , tradere Jofephum Methonen
fem Epifcopum in Epiftola Marci Ephefii. Tum
fubdit Allatius , verum effe id Pfellum affirmaf
fe , quafi aliud agentem , in capitibus Theolo
gicis ad Michaëlem Imp. at peculiari Tractatu
id egiffe , incompertum fibi effe , licet plura
ejufdem evolverit , & anxiùs id idem perquifi
verit. Verùm Combefifius varia Opufcula à
Pfello compofita ante mortemprælo parata ha
buit quæ ipfemet legi , ex quibus certò conftat
eum fchifmati promovendo omnem operam
pofuiffe. Pfellus in una ad Synodum oratione
in caufa depofitionis Michaëlis Cerularii , hunc
hærefeos infimulat ; in alia verò eum plurimum
laudat. Prioris meminit Zonaras in Ifaaco
Comneno , qui Cerularium relegavit. Deinde
de abrogando illi Patriarchatu cogitans , inquit
Zonaras , opera quorundam primariorum Sacer
dotum utitur , & Pfelli variarum & abfurdarum
criminationum coacervatoris , quas in Oratione
contra illum fcripta congeffit. Legenda apud Ba
ronium num . XIX & feqq. Brevis & fuccincta
commemoratio eorum , qua gefferunt Apocrifarii
S. Rom. & Apoft. S. in Regia urbe , & qualiter
anathematizaverunt Michaëlem cum fequacibus
fuis.
III. A num . XLVI ad LVII. Wibertus lib. 2.
Moritur Leo Vitæ San &ti Leonis cap. 7. hujus Sancti Pontifi
1X PP.
cis mortem his verbis refert : Interea evoluto
anni orbe inftabat ejus ordinationis dies anniver
farius ( fc. dies XII Februarii ) in quo folito de
votiùs quotannis Chrifto piis infiftebat precibus.
Quamvis itaque langoris invalefcens moleftia ,
fatigati divinis operibus corporisjam debilitaret præ
cordia : Spiritu San& to tamen roboratus , à quo to
tus ejus vita dirigebatur curfus , cum Apoftolica
dignitatis honore eo die Miffarum folemnia perfol
vens , Beneventanos , cum quibus tunc morabatur,
gratifice affabilitatis exilaravit lætitia , &c. Cer
tificatus autem defua vocationis termino , Romam
fe ferri fecit lectica vehiculo die nempe Martii
XII , ut habet Leo Oftienfis lib. 2. cap . 88. ) .
In quo itinere fic eam conciliavit divinitas , non
folumfuis , verum etiam his qui nuperfuerant ini
mici , ut copiofa manus Normannorum , quos fu
prà retulimus diu cum hoc viro habuiſſe diſfidium ,
totius animi finceriffima devotione fe invicem præ
venirent ad ejus obfequium. Tum narrata ejus
morte in Lateranenfi Palatio , fubdit : Exem
ptus eft autem hic Vir magnificus ab bajus vitæ lan
goribus , atate quinquagenarius , anno Incarnat.
Dominica millefimo quinquagefimo quarto , Len
corum Epifcopatus vicefimo octavo , Apoftolatûs au
tem fexto fiquidem Romæ fedit annis quinque,
adjectis duobus menfibus, & novem diebus . Verùm
loco , novem diebus legendum , feptem diebus,
at mox oftendam.
Tom. IV.
C. Baronii.
197
Auctor Anonymus Hiftoriæ mortis & mira- SEC. XL
culorum ejus , teftis oculatus , ab Henfchenio An:C.1054.
IV.
ad diem XIX April. cum Vita Sancti Leonis Pro conver
narrat : Anno millefimo quinquagefimo quarto D. N. phylacti DED
Jefu Chrifti , indictione VII, decima tertia Ka- precesfum
dit.
lendas Maias , depofitione exultemus B. Patris noftri
Leonis Papa IX , aitque pridie quàm fpiritum
Deo redderet , in Ecclefia eo jubente porta
tum , varias preces fudiffe , maximè pro ftatu
Ecclefiæ , pro pace regionum , in quibus fuit,
& pro converfione Sinioniacorum: Oravitfecre
tè quafi unius horæ patio: & poft elevans vocem,
leniter dixit : Magne Deus , humani generis Re
demptor , quiper Apoftolos tuos Petrum & Paulum
Simonis perfidiam de alto (cadere) præcepifli invo
cato tuo nomine : ficut eos exaudire dignatus eft,
ita exaudire dignare me fervum tuum, & ad te
converte Theophylactum & Gregorium & Petrum
( quorum duorum operâ Theophylactum ufum
fuiffe oportet) qui in toto pene mundo Simoniacam
hærefim folidaverunt : & itafac eos agnofcere viam
veritatis , ut derelinquant erroremfuum , & ad te,
mitiffime Domine , revertantur. Tu enim pro
mififti dicens , Nolo mortem peccatoris , fed ut con
vertatur & vivat : revoca illos ab errore , qui
convertifti Paulum perfecutorem ; converte illos ,
ut te verum Deum cognofcant Patrem , Filium &
Spiritum Sanctum , & omnes circumadftantes
refponderunt , Amen.
Leo confecratus eft Pontifex Romanus die fe 'V.
cunda menfis Februarii anni MXLIX , dieque Annos Sedis
ab
duodecima ejufdem menfis inthronizatus , ut zatione Ju
fuo loco oftendimus . Quare annni V, menfes II, numeravit.
1 & dies VII , quibus fediffe dicitur , non à die
confecrationis , ut hactenus factum fuerat , fed
à die inthronizationis ejus deducti , & Wiber
tus diem ejus emortualem excludit.Hunc autem
fcripfiffe dies feptem , non verò dies novem , ut in
vulgatis ejus editionibus legitur, quatuor ex no
ftris Catalogis demonftrant , & hac de re inthro
nizationis Sancti Leonis dies nos dubitare non
patitur. Ante Leonem IX nullum exemplum
occurrit, ex quo inferri poffit Pontifices Roma
nos Sedis fuæ annos à die inthronizationis dedu
xiffe. Ex proximioribus ejus fuccefforibus aliqui
hunc morem imitati funt , alii verò ab ipfa Ele
&ionis fuæ die tempora fua dinumerarunt ; quæ
numerandi ratio fequentis feculi initio præva
luit , ut infrà videbimus.
Mabillonius lib. II de Re Diplom. cap. XXV VI.
obfervat, Leonem IX annos Incarnationis ftatim Era Incăr
ab ipfo Pontificatus fui exordio, non tamen fem- nationis
ufus eft.
per ufurpaffe ; quem ritum, qui poft Leonem fe
dère, Victor II, Stephanus IX, Nicolaus II, Gre
gorius VII , Alexander II , & Victor III etiam
fervarunt, licet non femper, ut ex eorum Refcri
ptis liquet. Ex quibus rectè infert Mabillonius
annos Incarnationis literis Romanorum Pontifi
cum appofitos fuiffe longè ante Eugenium IV,
qui feculo XV floruit. Eugenius tamen primus
fuit , qui ufum illum antea intermiffum, non fo
fùm integrum reftituit ; fed etiam ad fuccello
res tranfmifit, qui non aliquando , ut antea ali
qui Pontifices Romani , verùm ferè femper in
fuis Refcriptis eam notam temporariam adhi
buêre. Quare ex omni parte verum non eft quod
fcribit Paulus Epifcopus Forofempronienfis ini
tio feculi XVI lib. 13. fuæ Paulinæ cap. 6. ubi
ait : à paucis anteactis annis , præfidente Eugenie
IV, adhortante Blondo Forojulienfi, Pontificii col
R. 3 legiin
 198 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. legii à Secretis Notario , in bullis atque refcriptis
An.C.1054 . Pontificalibus , annorum à Chrifti Incarnatione
Supputatio fcribi primùm cæpit ; & fi longioris tem
poris tractu in cereis Pafchalibus annotata. Vaca
vit Sedes ufque ad annum fequentem , quo Vi
&or II electus eft.
VII. Ad num . LVII. Pfellus Conftantini Mono
Virtutes machi mortem narraturus , ait : Zoe Imperatrix
Conftantini 1 quo ea primum decreta ) : conftituta fuerat , &
Monomachi alta fenectute humanis rebus exempta , quo illam
Imp. amore profequebatur , in medio ejus hafit pectore ,
non bactenusfolum ut lugeret , neque ut ejus tumu
lo lachrymas libaret , aut ut ipfi Deum placaret ,
fed divino honore boneftare volebat. Defcribit po
ftea magnificum Templum , quod in honorem
Sancti Georgii Martyris conftruxit , fubditque :
In hoc alacris erat , ac fatagebat , ut imperium
Suum quam celeberrimum præftaret. Ac fanè non
omninò à fcopo aberravit. Etenim ad Orientem
imperii fines ulterius protulit , non exigua Arme
niorum ditionis parte vindicata , nonnullifque ex
pulfis Ducibus , fubditorum circulo adjuncta. Rur
sus verò ad alios miffa legatione , cùm fupra quam
fublimiore fenfu animoque loqui ad ipfos deceret :
ille contra bumilioribus quàm pro majeftate datis
ad eos literis , inde fibi illorum amicitiam concilia
bat. Denique Egyptiorum dominatori quafi de
induftria primas honoris partes cedebat. Is autem
quod fe illi fic demittebat irridens , viri fimplici
tate tripudiabat , ac velut luctâ pugil extra orbem
cadens , non majorifuperbia adverfarium prehen
fionibus premebat , ac allidebat.
VIII. Cum autem filios non haberet, ei, de Imperio
Ejus mors difponendum reftabat ; qua de re Pfellus fcribit :
Sæpiùs interdiu aqua calidæ innatans , exienfque
imprudens ex aere plagam in latere accipit : ac
primum quidem haud valde grave ei vulnus fuit
poftea vero inteftinis affufum virus fubolentem de
pafcitur: vitaque desperatà (quippe qui velutjugu
latajam victimajaceret , agreque animam ageret)
non in Theodoram Auguftam ponendi imperii confi
lium vertit ; fed illud celans , in arcanis quærebat,
qui eſſet imperaturus. Quia verò molitio hac late
re non poterat, nunciatur Theodore confilium . Hac
autem cum nobiliore fua cohorte ac familia , con
fcenfa Imperatoria nave , velut fluctibus ad Pala
tium , aulamque enatat. Quò cum veniffet , omne
adfefatellitium trahit , ac obfequium . Tum enim
purpura , quâ pannis infantiæ involutafuerat , tum
animi lenitas , vitaque fuperioris ærumna omnia
apud omnes valebant. Imperator ubi audiffet , dirè
rem habet , majorique dolore afficitur. Quod ta
men à morbo convalefcere non poterat , nec pruden
tiffimum inire confilium licebat , actutùm animo
abforbetur , claufifque oculis , mente pariter , lin
guaque delirat. Tumque paululumfanioris mentis
factus , ac quo in malo verfaretur intelligens , gra
vius mærens animam efflavit ; cùm ab arrepto im
perio annos duodecim in humanis egiffet ,, in eum
modum vivendi finem facit , cùm gerenda Repu
blica , civilibufque actionibus plurimum claruiffet,
nec minora in moribus , his qui vitam præclare in
ftituere velint, exempla reliquiffet. Si quis enim ira
celerem motum illi ademerit , in reliquis cunctis
mortalibus majore clementia fulfit. Theodora
itaque Porphyrogenita Conftantini Porphyro
geniti filia , poft Conftantini Monomachi mor
tem Imperium adininiftravit.
IX. Hoc anno celebratum Concilium Narbonen
Concilium fe , cui Epifcopi decem interfuere , & duo Epi
Narbonenfe. fcoporum abfentium Vicarii . Ejus Præfatio' his
verbis inchoata : Anno Dominica Incarnat.
MLIV indict. VII epactà nonâ , concurrente V, ÆC. Xi.
octavo Kal. Septembris. Conftituta in eo Capi An.C.1054 .
tula XXIX omnia ferè ad Treugam Dei fpe
&tantia , quam cap . fecundo confirmant his ver
bis , & fequentibus magis explicant : Iterum
mandamus atque confirmamus ipfam Treugam
Dei, quæ à nobis dudum (fc. circa annum MXLI,
nunc à pravis hominibus difrupta effe videtur : at
firmiter deinceps ab omnibus teneatur. Igitur obfe
cramus per Deum & monemus , ut nemo Chriftia
norum , quemlibet chriftianum requirat ad male
faciendum ab occafu Solis quarta feria , ufquefe
cundaferia illucefcente fole. Tum. cap. ult. fi au
tem quislibet hominum , vel fœminarum , ab hac
die & deinceps aufu temerario hujus noftræ infti
tutionis violator extiterit : anathematis vinculo fe
riatur , & à Santa Dei Ecclefia procul pellatur ,
& ab omnium cætu Chriftianorum tandiu ſepare
tur , donec ad fatisfactionem indubitanter veniat.
In quo fita effet Treuga Dei , anno MXLI fu
se explicavimus.
Herimannus Wolferadi Comitis filius ab infan X.
tia omnibus membris contractus ( unde & Con- Moritur
Hermannus
tractus cognominatus ) , fed omnes tunc temporis Contractus.
viros fapientia & virtutibus præcellens in Aleshu
fan pradio fuo defunctus ac fepultus eft , inquit
Continuator ejus Chronici ad hunc Chrifti an
num , quo etiam Urfpergenfis Abbas mortem
ejus collocat. Lambecius in lib. II Biblioth.Cæf.
cap. VI refert , in ea Bibliotheca extare Hifto
riam MS. Auftriacam, ab Henrico Gundelfingen
de Conftantia, Ecclefiæ Friburgenfis Capellano
compofitam , & Sigifmundo Archiduci Auftriæ
ejus nominis primo dicatam , qui in Epiſtola
dedicatoria ait , fe fe legiffe Hermanni Contra
ti Comitis de Veringen & Sulgow & Auguftenfis
Canonici Chronographiam. Ea Hiftoria anno
MCCCCLXXVI elucubrata, ut in Notis often
dit Lambecius , & ex laudata Epiftola difcimus,
Hermannum patrem habuiffe Wolferadum , qui
non folùm Comes Veringenfis in Suevia fuit ;
verum etiam Comes de Sulgow , pro quo apud
Volaterranum lib . 23. Anthropologiæ legitur de
Sulgon. Sulgow enim , vel Sulgon oppidulum eft
Sueviæ , quod , uti ex hoc Gundelfingi loco ap
paret , ad Comites Veringenfes pertinuit. Cùm
autem ipfemet Hermannus in Chronico fuo ad
ann. MXLIX & MLIII , teftetur fe fuiffe
Augie Majoris Monachum , fufpicatur Lambe
cius loco , Auguftenfis Canonici , legendum effe,
Augienfis Monachi. Sed vana illa conjectura ;
cùm certum fit, Exfcriptores & poffeffores MSS .
librorum titulos fæpe corrupiffe. SicTrithemius
Hermannum Monachum Sancti Galli facit ,
quòd fine dubio ita legiffet in exemplari , quo
ufus eft; fed turpiùs erravit, qui occafionem præ
buit Gundelfingio exiftimandi Hermannum Ca
nonicum Auguftae Vindelicorum fuiffe . Her
manni Chronicon ab Urftifio Tom. I Rer. Ger
manicarum editum eft gemino contextu, & ter
tiam editionem aliis locupletiorem dedit Cani
fius Tom. I. Antiq . Lect. indeque aliqui Viri do
&ti exiftimarunt, alium Scriptorem nonnulla ad
jeciffe , alium verò refecuiffe, uti Miræus in No
tis ad cap. XII lib. Honorii Auguftodunenfis
de Script. Ecclefiaft. Verùm cùm in illis Editio
nibus Hermannus fe ipfum in prima perfona no
minans modò diem & annum fuæ nativitatis ,
modo diem & annum quo ad ftudia miffus fuit,
modò parentum fuorú nomina , & quæ eis con
tigere,
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. tigère , memoret , non video dubitandi locum,
An.C.105 + . quin ipfemet primum fuum partum , uti imper
fectiorem , poftea auxerit , vel correxerit ; cùm
illud olim , hodieque aliis Scriptoribus in more
pofitum fuerit. Editionem Canifianam omnium
optimam Baronius anno tantùm MXXXV
num . II citare incipit.
XI. Macbetha feu Macbothus , quem Principem
Macbetha
Chriftianum fuiffe fuprà diximus , hoc tempore
Rex Scotia
occiditur. in Scotia , quam invaferat , regnabat , adversùs
quem Sanctus Eduardus Angliæ Rex Siwardum
Northumbrenfium Comitem mifit, qui cum eo
congreffus , vitâ régnoque fpoliavit , ibidemque
Malcolmum filium Regis Cumbrorum , Regem con
fiituit , inquit Malmesburienfis lib. 2. de Reg.
cap. 13. quod hoc anno contigiffe , teftatur An
naliſta Mailrofenfis , qui fubdit : Rex Edwardus
mifit Aldredum Wigornenfem Epifcopum ad Im
peratorem (nempe Henricum III ) , ut per eum
reciperet fratruelem fuum Edwardum , qui in
Ungaria exulaverat. Edmundus Angliæ Rex an
no MXVI infidiis occifus duos filios reliquit ,
quos Canutus , qui poft eum regnavit , trucidan
dos jufferat : Filii ejus (fc. Edmundi) Edwius, &
Edwardus , miffi ad Regem Suevorum , ut perime
rentur: fed miferatione ejus confervati, Hunnorum
Regem (nempe Sanctum Stephanum in Hungaria
regnantem ) petierunt. Ubi dum benignè aliquo
tempore habitifunt , major diem obiit ; minor Regi
na fororem , Agatham in matrimonium accepit ,
inquit Malmesburienfis citatus pag . 73. Porrò
Edoardum iftum feu Edwardum Agatham du
xiffe , & ex ea fufcepiffe Edgarum filium , & fi
lias duas , Margaritam atque Chriftinam , inter
omnes convenit ; fed Simeon Dunelmenfis in
Hift. de Geft. Reg. Angl. Edmundo filios tribuit
Eadwardum & Eadmundum, quem poftremum
Malmesburienfis Edwium nominat, & primoge
nitum facit. Margarita fanctitate inclyta fuit, nu
pfitque Malcolmo hujus nominis III , qui anno
MLVI in Scotia regnare cœpit , inquit Anna
lifta Mailrofenfis. Cogitabat Sanctus Eduardus
Eduardum fratris filium , fibi fuccefforem defi
gnare , ut anno ML VII videbimus , ubi hæc
omnia majorem lucem accipient.
XII. Sandovallius inVita Alphonfi VI Caftellæ Re
Occiditur
gis mortem Garfiæ Sanétionis Navarræ Regis hu
etiam Gar- jus nominis IV his verbis refert ex libro , quem
nisNavarra Tumbum nigrum Sancti Jacobi dicunt : Era
Rex.
MXCIII occifus eft Rex Garfias depugnans cum
fratrefuo Rege ( nempe Caftellæ ) Ferdinando in
Ataparta ( feu loco Ataporca dicto ) à quodam
militefuo Sancio Fortuniones , quiafadaverat uxo
rem ejus. Ita paffim alii ex eodem Auctore. Ve
rum Moretus lib. 4. Hift. Reg. Navarræ cap . 5 .
rectè animadvertit , Exfcriptorem præfati libri
unitatem imprudenter addidiffe , quod & non
rarò attentioribus accidit , docetque legendum,
era MXCII , quæ præfenti anno in curfu fuit.
Id duaChartæ ab illo productæ invictè probant. runt. In eo Concilio Sanctus Hugo Haganonem
Ex priori à Stephania Garfiæ Regis vidua datâ li Eduenfem Epifcopum cum Roberto Burgun
quet , eum Nonis Septembris jam demortuum diæ Duce, à quo graviter infeftatus fuerat, recon
tobris in era 1 ciliavit, huncque mira libertate compefcuit , at
fuifle ; in altera verò die VI Idus O &
MXCII à Ramiro Aragoniæ Rege & Garfiæ
fratre data difertè legitur : In hoc anno occifus
fuit Rex Garfea in Ataporca die Kal. Septembris.
Ibidem ordinatus fuit Sancius filius ejus Rex in
Pampilona. Concordiam in qua diu Ferdinandus
& Garfias Reges vixerant , diremit Garfias qui, Concilio Æduenfi legitur : nullus Abbas vel Mona
ut fratrem ad varia fibi cedenda Oppida , quae chus Canonicos Regulares à propofito profeffionis
fibi commoda fore putabat , cogeret, de eo de canonica revocare , atque ad monafticum habitum
199
tinendo cogitaverat . Florebant tunc in Hifpania sÆC. XI
Enneco Ognæ aut Oria Abbas , & Dominicus AnC.1ess
Abbas Calçiati , vulgò de la Calçada , fanctitate
illuftres , qui ut eos mutuò reconciliarent, ad lo
cum certaminis venêre. Sed cùm ammofitas Regis
Garfia, ficutfertur , nullatenusfuperari potuit, nec
ad pacis fædera inclinari , bello infeflijimo inchoa
to , Garfias peccatorum fuorum mole prægravatus
vius interficitur , ad quem venerabilis Ennea Ab
bas accedens caput ejus , dum adhuc fpiraret , ficut
traditur , in manibus fuis accepit , &precibus ani
mam ejus commendans , ufque ad locum fepulturæ
Regalibus ejus exequiis indefeffus adhafit , ut ex
antiquo documento MonafteriiOnienfis Sando
vallius citatus refert. Pelagius Ovetenfis ait :
Accepit regnum ejus , Ferdinandus fcilicet , qui
fratri in Caftellæ partem fucceffit , non verò in
Regnum Navarræ , cui poft patris mortem præ
fuit Sanctio Garfianis , hujus nominis quartus .
ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6548. Anna Era
Hifpan .
28. A. DII . P. 16. April . Indi&. 8 . MXCIII.
Anno He
JESU CHRISTI 1055 .
gira
VICORIS II PAPE I. CCCCXLVII ,
inchoato die
HENRICI III REG. 17. IMP. IO. 1. April.
fer. 1.
THEODORE PORPH. 2.
Num. I ad XIV . Leo Oftienfis lib. 2 . I.
A
cap.90 . refert , San&
to Leone Papa demor- Victor 11
tuo , Hildebrandum tunc Romanæ Ecclefiæ fit Papa.
Subdiaconum à Romanis ad Imperatorem tranf
miffum effe , ut de partibus illis , quem tamen ipfe
vice cleri, populique Romani & Pontificem elegiffet,
duceret. Quod cùm Imperatorfuiffet affenfus , &
Gebehardum Aiftetenfem Epifcopum Hildebran
dus ex induftria & confilio Romanorum , expetivif
fet , triftis fuper hoc Imperator effectus eft , &c.
Hunc ergo Hildebrandus , invito licet Imperatore,
invito etiam eodem ipfo Epifcopo (propter quod
utique poftea dictus eft Monachos non amale ) Ro
mam fecum adduxit : eique Victoris nomen impo
nens , Romanum Papam cunctorum affenfu confti
tuit , cùm jam fermè à tranfitu Papa Leonis an
nus elaberetur. His addit Continuator Hermanni
Contracti Gebehardum Quadragefimâ in Cana
Domini Papam ordinatum effe , ideoque die de
cima tertia menfis Aprilis .
Ad num. XXII Meminit Baronius Conci II.
lii Eduenfis feu Auguftodunenfis , cui tefte Hu- Concilium
gone Monacho Cluniacenfi coævo in Vita San- duenfe.
&
ti Hugonis Abbatis Cluniacenfis , interfuére
Gaufredus Lugdunenfis , Hugo Bifuntinenfis , Ac
cardus ( non Aihhardus , ut legitur apud Baro
nium ) Cabilonenfis , & Drogo Matifcenfis ( ſeu
Matifconenfis)Epifcopi qui Sanctum Hugonem
Cluniacenfem Abbatem ad illud venire rogave
que ad meliorem frugem revocavit , uti narrat
Baronius ex eodem Hugone Monacho . Stepha
nus Tornacenfis in Epift. LXXI ad Robertum
Pontiniacenfem Monachum data Canonem in
eo Concilio conditum his verbis refert : fic in
R 4 Sufcipere.
 "
1
200 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. fufcipere audeat , ut Monachi fiant , quandiu Or
An.Cross. dinis fui Ecclefiam invenire queant , in qua caño
nice vivendo Deo fervire , & animam fuamfalva
re poffint. Quod fi temerario aufu id agere tenta
verint, anathematis vinculo obligentur , quod non
diffimili Decreto ab eodem Stephano ibidem
relato confirmavit Urbanus II. Ceteri Canones
defiderantur.
III. Verùm Concilium iftud , cujus mentio Tom.
Poft annum IX Concil.pag . 1183.non hoc anno celebratum,
MLX cele
bratum. ut Baronius, Quercetanus, feu ut poftea fe ipfum
nominavit , Duchefnius in Notis ad Vitam San
&i Hugonis Abbatis Cluniacenfis pag.97 . & feq.
Carolus du Molinet in Notis adlaudatam Ste
phani Tornacenfis Epiftolam , aliique multi pu
tarunt , neque etiam anno MLXXII , ut Sever
tius in Chronologia & Jacobus Joannes Chiffle
tius in parte 2. Vefontionis , dum de Hugone
II Archiepifcopo Bifontinenfi fermonem habet,
fed inter annum millefimum fexagefimum , &
millefimum feptuagefimum fecundum . Drogo
enim Cabilonenfis Epifcopus è Patribus hujus
Concilii unus , ante annum MLX Walterio
non fucceffit , cùm San - Marthani in Epifcopis
Cabilonenfibus affirment , Walterii in Actis
publicis ufque ad illum Chrifti annum mentio pta optione defendendi fe , cùm fe penitus defende
nem haberi. Cùm verò Hugo primus Vefontionis re non poffet , fub jurejurando propriam hærefim
Archipræful anno MLXVI aut infequenti , te
fte Chiffletio laudato , obierit , eique Hugo II,
fuccefferit , & parte alia Humbertus Archiepifco
pus Lugdunenfis deceffor Gaufredi , unius ex
hujus Concilii Patribus , anno MLXXII jam fe
derit , ut iidem San - Marthani demonftrant in
Archiepifcopis Lugdunenfibus , manifeftum eft,
Concilium Eduenfe inter annum MLX & MLXXII
congregatum fuiffe.
IV.
Neque audiendi San-Marthani , cùm negant
Gaufredus Gaufredum inter Archiepifcopos Lugdunenfes
pifcopusLug numerandum ; quòd Humberto anno MLXXVII
dunenfis. fuccefferit Gebuinus; Gaufredus enim ante Hum
bertum fedit , cùm Philippus , qui anno MLV Ec
clefiam Lugdunenfem regebat , fecundùm eof
dem San - Marthanos anno incerto è vivis abie
rit, & Gaufredus poft eum , ac poft Gaufredum
Humbertus ante annum MLXXII fedem reple
re potuerint. Denique Duchefnius loco laudato
jam notavit, Gaufredum Lugdunenfem memo
rari à Nicolao Aragonio in antiquis Pontificum
Romanorum Geftis, & ab Hildeberto Epifcopo
Cenomanenfi in Vita Sancti Hugonis Abbatis
Cluniacenfis , de cujus morte cum loquitur fcri
bit : Qui ut & moriens oftenderet quam vigil
follicitus fuerit circa commiffarum fibi vigilias
ovium , quibus potuit fermonibus Anniverfarium
Archiepifcopi Gaufredi & Guidonis Abbatis adef
fe nunciavit , fignificans oportere defunctis fra
tribus debita folvi beneficia ; Quibus ex verbis
etiam eruo , Gaufredum Ordinis fuiffe Clunia
cenfis ; cùm eum Sanctus Hugo inter defunctos
fui Ordinis fratres numeret. De Roberto Bur
gundiæ Duce primo egimus anno M XXXIII .
A num . XXIII ad XXV. quia tam in Chroni
Concilium co Vindocinenfi, quàm in Malleacenfi à Labbeo
Turonenfe.
in Biblioth. publicatis Concilium Turonenfe
cum præfenti anno conjungitur,à communi fen
tentia , quæ ab eo calculo non recedit , Bertol
dus Presbyter, qui Hermanni Chronicon conti
nuavit , quique illud in annum fequentem dif
fert , nos abducere non debet , quia in rebus in
Gallia geftis ejufdem nationis Scriptoribus ma
gis credendum, quàm aliis . De eo Malmesbu
rifienfis lib. 3. de Willelmo primo pag. 113. SÆC. XI.
Sodalitati Catholicæ timens fanctiffimæ memoriaLeo An.C.1655.
Papa Vercellis contra eum inflituto Concilio tene
bras nebulofi erroris Evangelicorum teftimoniorum
fulgore depulit : fed cùm poft obitum ejus virus hæt
refeos in finibus quorundam nebulonum diu confo
tum iterum erumperet , Hildebrandus cùm Archi
diaconus effet (nondum Archidiaconus , fed tan
tùm Subdiaconus erat Hildebrandus , ut certis
argumentis liquet ) Turonis , mox Papa ( nempe
Hildebrandus , dictus poftea Gregorius VII )
Roma adunatis Conciliis convictum ad dogmatis ſui
anathema compulit. Berengarius planè quamvis ipfe
Jententiam correxerit , omnes quos ex totis terris
depravaverat , convertere nequivit. Quod Epifco
pum Carnotenfem (fc.Fulbertum) prædixiffe ajunt.
de eadem Synodo Turonenfi hæc habet Ano
nymus Chiffletianus in Opufculo de Multiplici
Berengarii Damnatione , anno MLXXXVIII
compofito : Victor quoque Papa, & infede, & in
auctoritate fucceffor Sancti Leonis Papa , miffo Le
gato in Gallias venerabili , inquam Hildebrando ,
tunc Archidiacono ( imò nondum Archidiacono)
fed noftri temporis Apoftolico , generalem Synodum
Turonis congregavit , in qua ipfe Beringerus acce
anathematizavit , & communem fanctæ Ecclefia
fidem de veritate Corporis & Sanguinis Domini fe
deinceps fervaturum fub eodem juramentopromifitz
licet poftea ad eamdem hærefim redierit.
Hujus etiam Concilii meminit Eufebius co- VI.
gnomento appellatus Bruno , Andegavenfis Epi- Duo Alik
Concilia ad
fcopus in Epiftola ad Berengarium , illudque in- versus Be
ter alia duo collocat, quorum unum apud Turo- rengarium
nas , alterum in Andegavenfi civitate , juffu Ful- selebrata.
conis Andegavorum Comitis habitum , in qui
bus pariter hærefis Berengariana confixa fuit.
Neutrius apud alios Auctores mentio : Nos , in
quit , totius Ecclefiæfcandalum, jure meritoque ex
horrefcimus , cùm falubriter & cum quiete pacis
Chriftiana vivere poffimus verborum Chrifti fim
plici compendio , & fufficienti fanctæ fidei firmita
te , quantum nos fentimus , & multos nobis fatis
fuperiores viros fentire cognofcimus. Hoc confilio
quærimonia , quæ in præfentia domini Geraldi tunc
Legati apud Turonum emerfit , fedata eft ( hujus,
uti dixi , Concilii Turonenfis alii non memine
re ) . Hoc confilio codem tumultus qui in audientia
Domini Eldebranni in eadem civitate efferbuit , fom
pitus eft ( nempe fub Victore II Papa ) . Ac ve
ridica confeffione exactioni Principis hujus noftri
(ideft , Comitis Andegavorum Fulconis , ut Vi
ri docti interpretantur ) , in capellula , cujus in
veftra Epiftola mentionem feciftis , fatisfactum est s
& rediviva peftis , quæ , nefcio quorum improbitate
exagitata , caput extulerat , demi Biſontinenfis Ar
chiepifcopi , & Eruditorum , qui adfuerunt , auto
ritate calcata eft. Hæc itaque Synodus Andega
venfis poft Turonenfem , de qua hoc anno agi
mus , anno & menfe incertis congregata. De
Turonenfi fubVi &ore agit Durandus Troarnen
fis Abbas , cujus verba anno ML num . XVI
retulimus , quæ huc revocanda .
Lanfrancus Monachus Benedictinus in Con- VII.
cilio Turonenfi fub Victore coacto contra Be Lanfrancus
interfuit
rengarium difputavit, eumque ad faniorem men- Concilio It
tem adduxit, ut Ordericus Vitalis lib . 4. his ver- ronenfi.
bis narrat : Coactu obedientiæ da clauſtrali quiete
( nempe de cœnobiolo Beccenfi in Normannia,
quod obpaupertatem loci Lanfrancus elegerat )
protractus
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI. protractus Magifter proceffit , quo docente Philofo
An.C.1055. phicarum ac divinarum literarum Bibliotheca ef
fulfit. In utraque nodos quæftionum folvere poten
tiffimus erat. Hoc Magiftro primitus Nortmanni
literatoriam artem perfcrutati funt , & de Schola
Beccenfi eloquentes in divinis & fecularibus Sophi
fta procefferunt. Nam antea fub tempore fex Du
cum Neuftria vix ullus Normannorum liberalibus
fiudiis adbafit : nec Doctor inveniebatur , donec
provifor omnium Deus Normannicis oris Lanfran
cum appulit. Fama peritia illius in tota ubertim
innotuit Europa : unde ad Magifterium ejus multi
convenerunt de Francia , de Wafconia , de Britan
nia , nec non Flandria. Paulò pòft : Studiofusfuit
idem cœnobita gladio verbi perimere festas , fi qua
fidem lacefferent Catholicam.
Profectò Beringe
rium Turonenfem (quem nonnulli hærefiarcham pu
tabant , & ejus dogma damnabant , quo de falutis
hoftia mortem animabus propinabat ) spiritualis
eloquii mucrone confodit in Synodo Romana, & Ver
cellenfi ( anno ML habitis ) . Ibiſanctiſſimè expo
fuit , veraciffimè comprobavit , panem & vinum ,
qua Dominica menfe fuperponuntur poft confecra
tionem effe veram Carnem & verum Sanguinem
Domini Salvatoris. Profundiffimis difputationibus
Beringerium Roma , Turonifque palam evicit ,
omnemque hærefim anathematizare , fcriptoque ve
ram fidem profiteri coëgit , ubi tamen Concilium
Romanum fub Nicolao II habitum Turonenfi
fub Victore celebrato perperam præponit.
VIII. Ad numı. XXIX San&tus Anno creatus eft
S. Annofit hoc anno Archiep . Colonienfis , ut refert Baro
Archiep.
nius ex Monacho Anonymo coætaneo, qui ejus
Colonienfus.
Vitam , apud Surium ad diem IV Decemb. re
citatam , fcripfit. Anno nobiliffimis & piiffimis
parentibus natus fuafu avunculi Bambergenfis
Ecclefiæ Canonici Clericus effectus eft , licet
pater eum rei militari deftinaret : Anno puer ,
inquit Anonymus , non pueriliter aufugiens , ut
pramonitus fuerat ( nempe ab avunculo ) inter
frutetafalicum delituit , donec àprætereunte fur
timfublatus avunculo , infchola Babimbergenfium,
qui tunc temporis diſcipline , religionis ac ftudii
fervore cunctis in Germania præpollebant , fucci
duis temporibus magnum Ecclefiæ documentum
futurus , ad literas pofitus eft. Ubi robur virilis
ætatis ingreffus eft , Magifter fcholarum inibi
effectus Henrico Imp. facilè innotuit , à quo
in Palatium affumtus , brevi apud eum pra
præ omni
bus Clericis , qui in foribus Palatii excubabant ,
primum gratiæ & familiaritatis locum obtinuit.
Denique exactis in Palatio haud multis annis
ab eodem Henrico Imp. Colonienfis Epifcopus
dictus eft.
IX. Henricus Imperator Natalem Domini Gosla
Henricus ria celebravit , inquit Lambertus Schafnabur
Imp. annum
in Italia genfis de Natali fuperioris Chrifti anni , à quo
tranfegit. præfentem exorditur , verba faciens , ftatimque
exactis feriis folemnibus in Italiam perrexit , vo
catus eò legatione Romanorum , qui nunciaverant
nimiùm in Italia contra Rempublicam crefcere
opes & Potentiam Godefridi Ducis ; & nifi tur
batis rebus maturè confuleretur , ipfum quoque re
gnum propediem ab eo diſſimulato pudore occu
pandum fore. Narrata Imperatoris profectione
Italica fubjungit Lambertus : Deinde anno inte
gro intra Italiam commoratus , cuncta quæ rei uti
litas expofcere videbatur , magnificè pro loco &
tempore ordinavit.
201
SAC. XÌ .
An.C.1057 .
Anno Era
ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6549 .
Hifpan.
MXCIV.
1. GF. 12. P. 7. April. Indict. 9. Anno He
giræ
JESU CHRISTI 1056. CCCCXLVIII,
inchoato dic
VICTORIS II PAPE 2.
21. Martii
HENRICI IV REG. I. fer.s.
MICHAELIS VI STRAT . IMP. I.
Num . I ad XI. Henricus Imp . de Italia 1.
per Bajoariam rediens , Natalem Domini Moritur
Henricus
apud Turregum celebravit , & domino Apofto- Imp
lico ad fe tempore autumnali invitato , cùm in Sa
xonia in Bothfeldino commoraretur , morbo in
gravefcente infirmatus obiit ann.ætatis fuæXXXIX,
regni verò XVIII , imperii XV ( legendum , X )
indictione X &c. & filius ejus Henricus quartus
VII ætatis annum habens , pro eo regni jura fu
fcipiens à Primoribus matri Imperatrici educan
dus eft commendatus , inquit Continuator Her
manni Contracti . Baronius num . X ait , eum in
eo falli , quod Henricum IV hujus nominis
Germaniæ Regem feptennem fuiffe afferat. Sed
cùm anno M L in lucem prodierit , ut fuo loco
vidimus , accuratè id ab ifto Continuatore fcri
ptum, falliturque Lambertus Schafnaburgenfis ,
qui eum V annorum infantulum appellat . No
tat idem Chronographus Henricum Imp. die
natalitiv Apoftolorum Simonis & Juda , quo fcili
cet die etiam natus fuerat , fepultura traditum.
Marianus verò Scotus habet : 111 Nonas Octob.
hanc vitam præfentem finivit , fepultufque Spi
ra , Papa præfente , nempe menfe ferè ab ejus
morte tranfa& to. Cunradus , inquit Lambertus ,
filius Imperatoris Dux Bojoaria obiit. Ducatum
ejus Imperator Imperatrici dedit , privato jure ,
quoad vellet poffidendum. Wippo Presbyter Hen
rici Capellanus Carmen in laudem ejus fcripfit,
editum à Canifio Tom. II Antiq . Lect. fed ni
hil in eo Carmine , quo hujus Imperatoris Vita
illuftrari poffit. Denique Paulus Bernriedenfis
in Vita Gregorii VII Papæ cap . VI ait : Tertio
Henrico mortuo , quattus ille Henricus Rex ,
permittente Romano Pontifice Victore , qui tunc
morienti præfens erat , hæreditario jure , nimirum
puer , Jucceffit ; ubi Paulus intelligit de jure Suc
ceffionis ad Imperium Romanum , in qua fum
ma erat Pontificis Romani auctoritas. Hæc ver
ba , bæreditario jure , eo modo interpretanda ac
verba Ditmari lib. 5. pag. 52. quando loquitur
de electione Sancti Henrici poft Ottonis III
mortem , ubi inquit , Primates in Comitiis di
xiffe , Henricum Chrifti adjutorio , & jure hare
ditario regnaturum. Regnum enim Germanicum
& hæreditarium & fimul electivum erat , eo quo
alibi explicavimus modo.
Monachus Anonymus in Vita Sancti Anno 11.
Poft ejus
nis Archiep . Colonienfis de Henrici Imp. morte mortem Au
habet : Eo viam univerfa carnis ingrejo , fidei & gufta Rebus
devotionis affectu , non minus defuncto , quàm vi- prafuis.
ventifacer Præful affiftens , jejuniis , vigiliis , ora
tionibus & eleemofynis , fpiritualibus videlicet re
mediis animam divinæ bonitati reconciliare non
ceffavit. Inftituit præterea annualem ejus memo
riam agi Colonia , ipfe quandiu vixit , nunquam
illius fpecialiter immemor: Paulo antea dixerat,
in morte ejus omnis injuftitiæ fræna laxata eſſe ,
quiafcilicet omnia poftea in pejus ruêre. Agnes
Imperatrix,
 202
Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. Imperatrix , penes quam fumma rerum reman
An.C.1058 . fit fcripfit ad Sanctum Hugonem Abbatem Clu
niacenfem Epiftolam Tomo II Spicilegii pag .
397. recitatam , in qua ait : Qua velox fama
malorum , ut crede , meum vobis dolorem nuncia
vit , præcor , ut dominum meum , quem diutius in
carne fervare noluiftis , faltem orando cum veftro
Conventus defunctum Deo commendetis ; filium
que veftrum diu fibi hæredem fore ac Deo dignum
obtineatis : & turbas , fi quæ contra eum in veftris
vicinis partibus regni fui oriuntur , etiam confilio
fedare ftudeatis. Sed nullæ turbæ antè annum
MLXII in Regno Germanico exorta. Auctor
Vitæ Sancti Annonis non Reginhardus Sige
bergenfis Abbas , ut habet Baronius num . VII ,
fed Anonymus , qui in Prologo teftatur fe eam
ejufdem Abbatis juffu compofuiffe , ut etiam
notavit Voffius de Hift . Latin. cap . 46.
III. A num . XII ad XVII. Hoc anno Idibus
VariaConci
Septemb. Victoris II Papæ mandato XVIII Epi
lia provin
cialia. fcopi Concilium Tolofæ celebrarunt , cui Ram
$ baldus Arelatenfis , & Pontius Aquenfis , Archie
pifcopi, Sedis Apoftolicæ Legati præfuere. Tre
decim capitulis à Baronio recitatis fancita in eo
Ecclefiaftica difciplina. Meminit Baronius num .
XVI Concilii Compostellani , in quo præclara
pro eadem difciplina conftituta , cujus A&ta ha
tenus inedita Em. Card . d'Aguirre Tom. III
&
Conciliorum Hifpaniæ publicavit. Sed uterque
doctiffimus Cardinalis Crefconium Concilii Præ
fidem non benè appellat Archiepifcopum Com
poftellanum Crefconius enim alium Epifcopa
tum non geilit, quam Iria , indeque in Concilio
Coyacenfi anno ML congregato Epifcopus trien
fis nuncupatur , ut videre eft Tom. IX Concil .
pag. 1064. Compoftella verò nonnifi Callifto II
fedente in Metropolim erecta , translata fcilicet
Sede Metropolitana ex urbe Emeritenfi , ( cu
jus nihil hodie fupereft præter ruinas ) , in
Compoftellanam. Denique Tom. IX Concil .
extant Excerpta Concilii apud fanctum Aegi
dium in Provincia Narbonenfi hoc circiter an
no habiti pro confirmanda Treuga Dei & pace,
quæ jam Baluzius ad lib. IV de Concordia pu
blicarat.
IV. Ad num . XVIII. Cedrenus de morte
Moritur
Theodora Theodora Auguftæ pag.792 . hæc fcribit : Cum
Aug. totam indictionem nonam , ideft , annum mundi
( fecundùm Cpolitanos ) 6564. vixiffet Theodo
ra , fub exitum Augufti menfis , ejufdem anni , te
nuis inteftini morbo necata eft. Paulò pòft : De
claratus eft Michaelus Stratioticus Imperator ul
tima Augufti die , indictione nona. De Imperii
Theodore duratione non loquitur , fed Zona
ras ait , eam imperaffe annum unum , & menfes
novem; quæ ideo Conſtantino Monomacho ,
cujus dies emortualis incertus , circa initium
Decembris anni MLIV fuccefferat.
V. Videbatur fane , inquit Michael Pfellus in
fuccedit Theodora , omnibus haud decorum Imperium ex
Michael
Stratioticus , virili fenfu ac præftantia in muliebrem fexum de
generaffe. At fi quis unum hoc exemiffet , quod
reliquum eft , rectum evaferat , magnificumque
imperium : ac nemo univerforum aut ftruxit infi
dias , aut previt que inde decreta manabant , ac
jufa. Anni quoque tempeftates felici cunctis exi
tu provenerunt. Frugum item fructuumque libe
ralis copia. Nulla prorsùs gentium aut occultis
Romanam ditionem graſſationibus feu latrociniis
infeftavit , aut bellum induxit. Nulla civium pars
alia ab alia divifa , cùm juſta æqualitas cunctis
no Chriſti ſuperiori ) præfente adhuc Victore Pa- &
S
fervaretur. Culpat tamen Theodoram Pfellus, SÆC. XI.
quòd virum parum idoneum rebus ac judiciis An.C. 1056.
præfecerit ; & quod ante mortem ,
in quem
Imperium transferret , non delegerit , ita ut qui
circa illam erant , agerent quafi femper victura
effet. Addit eam novem ante mortem dies
Michae lem Stratioticum
Michaelem oticum ,, virum ad Imperium
ineptum elegiffe. Sed de eo anno fequenti.
Auctor Anonymus Translationis Sancti Wl vi.
franni Archiepifcopi Senonenfis , apud Bollan- Chrifliani
dum ad diem X X Martii , quo Sanctus Anti- Hierofolyma
adireprohi
ftes colitur , hæc refert : Anno Incarnat. mille- biti.
fimo quinquagefimo fexto , Babylonis Rex Hiero
folymam mifit , fan&tumque Sepulchrum ut occlu
deretur , præcepit , ac ne quifquam Chriftianorum
in illud alterius introiret , prohibuit . Quo com
perto Chriftiani , qui ex omni terrarum Orbe illuc
confluxerant , triftati funt , & quia devotionis
fuæ defiderium circa vifitationem fan&torum loco
rum ex more non poterant explere , graviter inge
muerunt. Habito deinde cum Patriarcha , qui
fancto loco illi præerat , confilio , de civitate ne ca
perentur , maturiùs exierunt : cupientes antequam
res innotefceret , urbes , per quas redeundi tranfi
tus erat , ne impedirentur , excedere. Sed cùm
hujufmodi præceptum jam longè latèque percrebuif
Je perpenderent , ac per hoc terrà illà fe nullate
nus abfque difcrimine exituros timerent , ad por
tum , quem viciniùs adire potuerunt , gratiâ ef
fugii , quod in folo illis negabatur , velocius diver
terunt. Ubi , ut defiderabant , reperto confilio
navigii mare intraverunt , dato quod ab eis pete
batur fine mora naulo : erant autem numero pluf
Addit Monachus ifte Anony
quàm trecenti.
inus, qui hoc tempore vivebat , cùm exorta ef
fet tempeftas , ad Sancti Wlfranni invocatio
nem , eam fedatam effe. Porrò hoc tempore,
non Calipha Babylonienfis feu magni Cairi ,
fed Calipha Egypti , feu novi Cairi , cui Syria
& Palaitina parebant, Hierofolyma præerat,præ
fuitque ufque ad annum Chrifti MLX , quô ,
ut dicitur in magno Chronico Arabico MS.
urbis Hierofolymitanæ ad annum Hegira
CCCCLXIII , inde ejectus fuit à
quo
dam Corazmieno ( feu Scytha , uno ex Duci bus
Caliphæ magni Cairi ) qui anctoritatem Cali
pha Egypti Hierofolymis abrogavit. Tandem
Calipha novi Cairi Hierofolyma anno Hegira
CCCCLXXXVIII , Chrifti MXCV , re
cuperavit. Hæc ad majorem intelligentiam Hi
ftoriæ belli Hierofolymitani. Almostali enim
Beamrilla " feu Mujiali Billa Caliphatum
Ægypti feu Novi Cairi gerente , Civitas Hie
rololymitana Saracenis erepta , & Gothofre
dus Lotharingiæ Dux, Rex Hierofolymitanus
dictus.
ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6550 Anno Er£
Hifpan .
O2. E. D13 . P. 30. Mart . Indict . 10. MXCV .
Anno He
JESU CHRISTI 1057 .
giræ
STEPHANI IX PAPE T. CCCCXLIX
inchoato die
HENRICI IV REG . 2. 10. Marti
fer. 2.
ISAACI COMNENI IMP. 1.
Num .
Ale Rex (fc. Henricus Na
I. ris
m Domini Ratispona celebravit ( fc. an- Moritu
tor II PP
pa,
 in Annales C. Baronii. 203

SEC. XI. pa , qui exinde compofitis mediocriter , prout tunc bationem in Hiftoriam Pontificiam induxit , in- SAC. XI.
An.C.1057 . copia erat , regni negotiis , in Italiam regreffus numerofque hac in re fectatores habuit , licet An.C.1057 .
quinto Kalendas Augufti migravit ad dominum , fundamentum , quo innititur, omnes ab ea opi
inquit Lambertus Schafnaburgenfis in Chroni nione avertere debuiflet. Is enim in Notis ad
Victorem autem II in Tufcia fupremum Platinam in Stephano V ait , hunc VI dicen
diem obiiffe , indicat Leo Oftienfis lib. 2. cap . dum fore , quia Stephanus alius , qui triduo tan
98. ubi loquens de Friderico in Nativitate San tum vixit , dici deberet hujus nominis II : non
&i Joannis Cafinenfi Abbate Romæ confecrato, enim plus , inquit Onuphrius , vel minus vivendi
ait, quod cùm Româ egredi pararet : Repentè ratio aliquem verum facit effe Pontificem , fed vera
Bonifacius Albanenfis Epifcopus ex Tufcia veniens, & legitima comitia , quibus Stephanum illum fe
Romani Pontificis obitum nunciavit. Baronius cundum renunciatum fuiffe conftat. Verùm mores
num. IX afferit , eum defunctum Florentia, ibi fuitemporis Virum doctiffimum in errorem im
que fepultum teftari Leonem Oftienfem lib. 3. pulêre. Cùm enim videret , fua ætate , ubi &
cap. 8. in fine. Verùm eo in loco , non de Vi aliquot antea feculis, Pontifices Romanos Sedis
&ore II , fed de Stephano IX ejus fucceffore id fuæ tempora à die , quo Pontifices electi fue
tradit Leo Oftienfis . Ex laudatis porrò Leonis rant , dinumeraffe , illud femper in ufu pofitum
Oftienfis verbis liquet , Continuatorem Her fuiffe inde deduxit ; cùm tamen eo principio
manni Contracti malè fcripfiffe , Victorem Ro in Pontificia Chronologia nihil falfius fit. Is
ma deceffiffe. Confecratus fuerat Victor 11 die itaque vulgaris error impoferum cavendus.
XIII menfis Aprilis anni MLV , quare cùm Stephanus IX , antea Junianus Fridericus III.
ap
omnium confenfu hoc anno mortuus fit , idque pellatus , natione Lotharingus fuit , ac Goze- Petrus Da
miani fit
die vicefima octava menfis Julii, fi ejus Sedis du lonis Lotharingiæ Ducis filius. Cùm ad aures Epifc . Oftien
ratio à die confecrationis repetatur , fedit an ejus , fanctitatis ac prudentiæ Petri Damiani fa- fis ae Car
ma , delata fuiffet , Petrus ad fufcipiendam Epi- dinalis.
nos duos , menfes tres , & dies fedecim , die
ejus emortuali inclufo. Cùm itaque nullibi Vi fcopalem cathedram , tam ab Epifcopis ceteris , Ec
dori II fupra annos & menfes , tribuantur clefiafticis viris , quàm ab ipfo quoque Summo
dies XV , vel dies XVI , fed in tribus ex Pontifice compellitur. Qui porrò cernentes nil fuis
noftris Catalogis habeantur dies tredecim , prorsùs cohortationibus , nil precibus proficere >
conjicere licet , eum Decefforis fui exemplo à jam ei cœperunt excommunicationis fententiam , fi
die fuæ inthronizationis , quæ facta fuerit die obftinate refiftere ultra decerneret , intentare , &c.
XVI menfis Aprilis , in quam anno MLV inquit Sanctus Joannes Laudenfis ejus difcipu
Pafcha incidit , annos fedis fuæ dinumeraffe. lus , cap . VI Vitæ B. Petri , qui addit , eum ex
Hic non prætereundum quod obfervat Onu obedientia factum effe Epifcopum Oftienfem ,
phrius in Nota ad Platinam , ubi de Clemente qui primus erat Cardinalium Epifcoporum. Ve
II verba facit. " Quatuor fequentes Pontifices rùm id anno fequenti accidit , ut obfervat Hen
22
(nempe Clemens II , Damafus II , Leo IX , fchenius ad diem XXIII Februarii , in Com
,‫ג‬
& Victor II) viros quidem Sanctiffimos , mentario prævio ad ejus Vitam num . XXIV.
"optimos , & de Dei Ecclefia bene meritos , ex Auguftinus enim Fortunius Monachus Camal
,‫כ‬
Imperatoris Henrici III auctoritate creatos , dulenfis in Vita Petri Damiani feculo XVI fcri
"exhorum temporum Scriptoribus, Hermanno pta , ait , Stephanum Pont. Max . Oftienfem illi
"Contracto in Chronico , Lamberto Schafna copulaviffe Ecclefiam , facrique Collegii decanum
" burgenfe in Hift. Germanica , Ottone Frifing. feciffe anno MLVIII , initio Quadragefima,
" lib. VI cap. XXXIII , & aliis probatis menfe Martio , fublato quatuor temporum , &
"Auctoribus conftat. Unde miror , Platinam Ciaconius afferit , eo die primam Cardinalium
‫در‬
optimi Pontificis Damafi II famam ita fæ creationem contigiffe fub Stephano , & cum B.
" daffe. Sed venia dignus eft : nam alios Au Petro Damiano fex alios factos Cardinales.
"&ores minus quàm par effet diligentes , hac Marforum Epifcopatum in duas partes divi- IV.
"in re fortè eft fecutus , Martinum dico , & fum Stephanus IX hoc anno in priftinum ftatum Marforum
Galfridum. Hæc Onuphrius , Vir de Hiftoria reftituit , ut liquet ex ejus literis Tom . IX Con- Epifcopatus
aStephano
Pontificia optimè meritus. cil. recitatis , & ad Pandulphum Marficanum 1x m prio
II. A num. X ad XIV. Leo Offienfis lib. 2. Epifcopum datis : Unam Marficanam Ecclefiam, remftatum
Stephanus
cap. 97. narrat , Fridericum , paulò antequam inquit, inteftino & diuturno malo , & plùs quàm reftitutus.
1X eifuc-
cedit. AbbasCafinenfis confecraretur,aVictore II crea civili difcordia fecularium hominum miferabiliter
tum fuiffe Cardinalem Presbyterum Tituli San difciffam , & in duos Epiſcopatus contra Sancto
&i Chryfogoni , nempe fabbato jejunii , menfis rum Patrum canones à Theophylacto dicto Papa
Junii. Tum cap. fequenti de ejufdem Friderici divifam , & poftea permiffu magis quàm confenfu,
in Summum Pontificem electione agit , ut lege neceffitate quàm utilitate , à San&tiffimo prædecef
re eft apud Baronium num. X : ubi electione ce fore noftro Leone , ficut inventa fuit , & omiffam ;
lebrata ( nempe in Bafilica Sancti Petri ) Ste eamdemque fub beata memoria deceffore noftro
phanum eum , quoniam S. Stephani Papa celebri Victore , judicio Generalis Concilii , per divinam
tas ipfo die agebatur ( nempe fecunda die menfis gratiam in gremio Bafilicæ Conftantinianæ aggre
Augufti ) appellarunt , &c. Die verò altera illu gatam , quarto decimo Kalendas Maii , indictione
cefcente ( fc. die III ejufdem menſis ) Cardina decima , & divifionem illam unius diœcefeos in
libus omnibus cum Clero , populoque Romano ad duas partes evacuatam , & abdicatam , atque in
eum concurrentibus , apud Beati Petri Bafilicam antiquam fui ftatus unionem reformatam , & in
ingenti lætitia omnium , Summus , univerfalifque perpetuum ipfam , ficutjuftum fuit , diæcefim unam
Pontifex confecratur , inquit Leo Oftienfis. Ste uni Epifcopo decretam. Inde Stephanus IX inter
phanus ifte non decimus hujus nominis , fed no ventu totius fan&
ta Synodi Pandulpho Marfica
nus appellandus ; cùm ipfemet in fuis refcriptis num Epifcopatum cum omni fua integritate lar
ita fe fe appellarit , & revera tantùm ordine no gitur. In fine Epistolæ legitur : Scriptum per
nus inter Stephanos fuerit. Primus omnium manum …….. Notarii & Scrinarii fanita Romana
Onuphrius , utijam infinuavimus , hanc pertur Apoftolica fedis in menfe Decemb. indi&
t. X1 da
tum
 204 Critica Hiftoric
SÆC. XI , tum in caftro Cafino V Idus Decemb. per manus
An.C.1057. Humberti fanæ Ecclefiæ Sylva Candida Epifcopi
Bibliothecarii Janctæ Romanæ & Apoftolica Se
dis , anno primo domini Papa Stephani IX indict.
XI. Memorati Concilii Romani fub Victore II
nulla alibi mentio. Marforum verò urbs , quæ
erat fub Samnitibus , ubi nunc pars Aprutii ulte
rioris , juxta lacum Fucinum , jamdiu everfa
fuit.
V. Ad num . XXXIV & feqq . Michael Stratio
Cedrenus
ticus hoc anno imperio depofitus , & Ifaacus
Hiftoriam
fuam ab Commenus in locum ejus fubrogatus. Hæc de
folvit. conjuratis Cedrenus : Omnium confenfu Ifaacium
Comnenum Imperatoremfalutant , die octavo Ju
nii menfis, indictione X, anno mundi 6565. eræ
nempe mundanæ Conftantinopolitanæ . Pluri
bus interjectisCedrenus his verbisCompendium
Hiftoriarum fuarum claudit : Sub vefperam venit
etiam Comnenus , & Palatium ingreditur. Poftri
die , quodfuit Kalendis Septembris indi&
tionis un
decima , anni ab origine mundi 6566. publica pro
ceffione in Magnum Templum ivit , atque ibi fu
pra fuggeftum Patriarcha ( fc. Cerularii ) manu
redimitus Imperatorio diademate , Romanorum
Imperator pronunciatur: Quoufque Cedreni
Compendium nunc pertingit ,, eò ufque per
ducta fuit prima editio Compendii Hiftorici
Joannis Scylitza , quam Cedrenus plagiarius infi
gnis in fuum Hiftoriarum Compendium verbo
tenus tranfcripfit. Poftquam verò idem Scylit
zes ex Protovefliario & magno Drungario factus
eft Curopalata, fecundam Compendii fui Hifto
rici editionem publicavit , quam Hiftorià fuo
rum temporum auxit,ab imperio Ifaaci Comneni,
hoc eft ab anno MLVII ufque ad annum
MLXXXI , quo Alexius Comnenus abdicato
Nicephoro, Botoniata in Imperio fucceffit. Scy
litzes verò ab ea, quam geffit Curopalatæ digni
tate , vulgò Curopalates aut Curopalata cogno
minatus.
VI. Sed redeo ad Michaelem Stratioticum , Mi
Michael
chaelius , inquit Michael Pfellus in Hiftoria ad
Stratioticus huc inedita , vir ambitiofus inæquali munerum
Imperio de
1 militarium diftributione ftatim milites à fe alie
jucitur.
navit : his enim auditis , illi ejufque ordinis
quotquot Tribuni Ducefque erant ac præcipui,
Byzantium veniunt , ut & illi paria aut etiam
majora confequantur. Cùm autem par effet fin
fin
gulos feorfim accipere, Imperatoriofque ac mu
nificos aufpicari fermones : contrà ille cunctis
primùm imbellem animum exprobrat. Horum
omnium legationem obibat Ifaacius Commenus.
( Erat vero is Commmenus Coloniæ natus ) omni in
juriarum atrocitate compluit , utpote qui vix non
Antiochiam perdidiffet , & copias diffolviffet ; ac
quidem nihil ftrenui ac Imperatorii facinoris edi
diffet , multorum verò pecunias conflaflet , magi
ftratum quem gerebat , non inclytagloria , fed in
fatiabilis avaritia argumentum feciffet. In his ob
riguit ille repentino ftupore , ac cùm meliora ex
pectans contrariis per fummam injuriam acceptus
effet : cumque milites fatisfactionem pro illo offer
rent, Imperator his quoque linguam inhibuit, aliof
que previt : cùmpar effet , ut facium omni præ
conio , honoreque exciperet : ille contrà lenioris
etiam animi nutum omnem negavit. Hac prima
plaga militibus fuit , & infidiarum in illum
occafio.
VII. Tandem Comnenus caput rebellionis eligi
Ifaacins tur , qui acie diligenter inftructa jam prope Ur
Comnenusfit bem venit. Imperator Piellum Legatum ad eum
Imperator.
Chronol
o - ogica
mifit , ut qua præditus effet facundia , arteque SÆC. XI .
Sophiftica , illius emolliret animum , ut fe ad eum An.C.1057 .
transferret. Comnenus Legatos quidem huma
niffimè excepit ; fed quæcumque ii egerunt ad
fucum Comneno faciendum nihil præftiterunt.
Interim venère , qui Pfello nuncium attulerint,
ejectum folio Regali Imperatorem nonnullorum Se
natorii ordinis infidiis & factione , qui & habitum
mutare , & ad divinæ fapientiæ facram ædem con
fugere eum coegiffent. Paulò pòft fubjungit Pfel
lus de fe ipfo , ut antea , loquens : In his omninò
concuffi fumus , atque in unum convenientes , alii
alios fcifcitabamur , num hæc vera effent ? Ac verò,
cujus erat primum tentorium , verum effe rumo
rem ajebat. Jam enim præfto illi effe ex civitate
fervorum unum , virum folertiffimum , boneftiffi
mumque , qui cuncta clare nunciaverit , nempe
feditiofos quofdam ac turbulentos ( cujufmodi nos
ipfifcimus Senatorio Ordini infertos ) . Hos itaque
ajebat , turbata civitate , cunctis rebus confufis ,
atque his , quifedatioris animi effent , comminatos
effe incendia , aliaque pericula intra divinum di
vinafapientiæ feptum , atque adyta temere inva
dentes , exindeque Patriarcham nullo negotio de
ducentes chori caput ac Ducem fuum feciffe , alto
que fublato atque producto ululatu , imperatori
quidem dira comprecatos effe , omnemque in eum
maledicam vocem mififfe : Ifaacium autem fauftis
minibus atque vocibus profectos effe , ut qui folus
imperio ex majestate poffet praeffe. Venit itaque
in Urbem Ifaacius , ubi effufo omni populo
magnifice acceptus eft , Anocheretis fis , &
Stylitis Imperatorium ingreffum pompamque
miraculo complentibus. Porrò Ifaacius Pfellum
Præfidem, ideft, Principem Senatûs renunciavit.
Imperator quidem Michaelius fenior per anni cir
culum in imperio verfatus , inde depofitus eft ; bre
veque aliquod tempus privati habitu fuperftes vi
tam cum morte commutavit. Hæc Piellus ipfe .
Edoardus Edmundi Regis filius , cognomento VIII.
Exulex , qui hactenus extorris in Hungaria vixe- S. Eduardu
rat , hoc tandem anno in Angliam venit , à Anglia Rexs
defucceffore
Sancto Edoardo Rege , ut fuprà diximus , voca- cogitat.
tus : annum notarunt Ingulphus hujus temporis
Scriptor , & Hovedenus , qui ultimus fcribit :
Anno MLVII , Clito Edwardus ( ita Regum
filii in Anglia vocati , ut videre eft in Gloffario
Ducangii , voce Clito) Regis Edmundi Ferrei la
teris filius , ut ei mandaratſuus patruus Rex Ead
wardus de Hungaria , quo multo ante , ut prædi
ximus , in exilium miflus fuerat , Angliam venit.
Decreverat enim Rex illum poft fe Regni baredem
conftituere : fed ex quo venit , parvo poft tempore
vità deceffit Lundonia. Quod & Simeon Dunel
menfis habet. De ejus liberis , Eadgaro, Marga
reta & Chriſtina , feu Chriſtiana , infrà fermo
erit. Hic fufficiat monere è Margarita & Mal
colmo III Scotia Rege , cui nuplit , recto na
fcentium ordine Scotia Reges , qui noftra ætate
Scotiæ & Angliæ Reges extitere , prognatos , &
Margaritam in Sanctorum numerum relatam
fuiffe.
Hoc anno magnum in Urbe Mediolanenfi IX.
Schifma exortum inter Archiepifc opum Medio- Deplorandus
Ecclefia Me
lanenfem & ejus fucceffores , ac Clerum Medio- diolanenfis
lanenfem ex una parte , & inter Sanctos Arial status,quan
dum Clericum Mediolanenfem , Herlembaldum, do S.Arial
factus. 1
eorum fautores ex alia , prioribus Sacerdotes in
continentes & fimoniacos defendentibus , ulti
mis verò eis adverfantibus. Arnulphus enim
Mediolanenfis
 in Annales C. Baronii. 205
2
SEC. XI. Mediolanenfis Hiftoricus , qui tunc Mediolani felmus nempe Badagius Lucenfis Epifcopus , & SEC. XI.
An.C.1057. vivebat lib. 4. cap.7. poftquam narravit Herlem Hildebrandus Romanus poftea Pontifex, Grego . An.C.1058 .
baldum pro Sacerdotum caftitate pugnantem an rius VII appellatus , ut fcribit Landulphus Se
no MLXXVI occifum fuiffe, ejufque fectato nior. Tunc Arialdus, fociique ipfum Guidonem
res exterminatos , ait : Hic jam apparet fchifmatis Archiepifcopum aggreffi funt, eum fimoniacum
bajufce terminus , decem novemque annos femper vocantes , & , ut inquit Beatus Andreas cap. XI ,
ab ipfa radice ( feceffu nempe Arialdi à Sacerdo per idem tempus Chriftifamuli ( Arialdus nempe,
tibus incontinentibus hoc anno facto) pululando & Landulphus Cotta ) cernentes omnem populum
protenfi. Beatus Andreas Abbas Congregationis ad fequendum quidquid dicerent effe promptiffi
Vallumbrofa , Sancti Arialdi difcipulus , cujus mum , defimonia , quam eatenus reticuerant , pa
Vitam fcripfit , quam integram refert Puricellus lam loqui incipiunt. Refert ibidem exhortatio
lib. 2. de SS. Arialdo & Herlembaldo , alteram nem ab Arialdo populo factam , quæ his verbis
que ejufdem Sancti Vitam Landulphus à Sancto clauditur : Nonne de hac re dicit Propheta ? Ma
Paulo , feu Landulphus junior circa annum ledictus , qui prohibet gladium fuum à fanguine ,
MCXXXVI publicavit , & Puricellus etiam hoc eft ab interfectione hujus nequiffima bellua,
repræfentat , licet prior majorem fidem merea quæ verba Archiepifcopo acClero Mediolanenfi
tur. Narrat B. Andreas cap.3 . omnem ordinem magnum timorem fecère : Guido , inquit B. An
Ecclefiafticum , quando Arialdus Clericatu in dreas, qui dicebatur Archiepifcopus (fed qui fimo
fignitus , corruptum fuiffe : Nam alii cum cani niacus erat ) , & pars maxima Clericorum & mi
bus & accipitribus buc illucque pervagantes fuum litum , nec non & multi de populo minore nequam
venationi lubricæfamulatum tradebant. Alii verò viri fe cernentes dixerunt ad invicem ; Hæc nam
tabernarii , & nequam villici , alii impii ufurarii que doctrina , fi ad profectum venerit , nobis noftrif
exiftebant. Cun&ti ferè aut cum publicis uxoribus que filiis profectò nullo modo vivere expedit. Qua
feu fcortis , fuam ignominiosè ducebant vitam .... enim eft noftra vita niſi Ecclefiarum beneficia , quæ
Univerfi fubfimoniaca hærefi tenebantur impliciti, affiduè venduntur , & emuntur ? Tuncque po
quatenus à minimo ufque ad maximum nullus ordo pulus fidelis , Arialdo impulfore , fe fe à Cleri
vel gradus haberi poffet , nifi fic emeretur , quo fimoniaci communione fegregavit cœpitque
modo emitur pecus : Paulò pòft : Nemo tunc qui fchifma inter utrofque , quod per annos decem
tantæ perverfitati refifteret apparebat , fed cùm lu & novem , ut fuprà ex Arnulpho diximus , du
pi effent rapaces , veri putabantur effe Paftores. ravit. Hic Auctor in Opere fuo ufque ad caput
X. Tum cap. 4. B. Andreas refert , quomodo VII libri IV fchifmaticos defendit , fed in po
Ejus refer
mationi S. Arialdus Mediolanenfes hortatus fuerit, omnem fterioribus palinodiam cantavit , nulla tamen
Arialdus que operam adhibuerit , ut Mediolani tam con immutatione facta in his , quæ cum calumnia
cum fociis jugia Sacerdotum , quàm fimonia abolerentur. ufque ad illud caput VII inclufivè literis man
collaborat. Unus ex præcipuis Cleri Mediolanenfis Landul darat. Puricellus in Monum. Bafilicæ Ambro
phus Cotta cognominatus , & laicus nomine fianæ , & in Differt. Nazariana , ac in Vita SS.
Nazarius fe fe ei adjunxere , & ftatim ad con Arialdi & Herlembaldi multa ex hoc Auctore
jugium Clericorum deteftandum plures addu in medium adducit , quorum ope Annales Ec
xêre : Exhortantibus denique Arialdo , Landul clefiafticos fupplebimus.
phoquepopulum fideli & affidua doctrinafupra Cle
ricorum nefanda , & execranda eorum connubia,
fic ab eodem populo intra aliquanta tempora funt ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6551. Antic Etx
Hifpan .
perfecuta & deleta , ut nullus exifteret , quin aut MXCVI.
3. D.D 14. P. 19. April. Indict. II.
cogeretur tantum nefas dimittere , vel ad altare Anno He
non accedere , ait B. Andreas cap. 7. qui fequen JESU CHRISTI 1058 . gira
tibus capitibus fubjungit , Clerum adversus CCCCL,
STEPHANI IX PAPE I. inchoato di
Arialdum irritatum fæpe adversus eum confpi HENRICI IV REG. 3. 27. Febr.
raffe , & Clericos fuburbanos , ut de eo vindictam fer. 6. 1
fumerent , Ecclefiam ab eo ædificatam ever ISAACI COMNENI IMP. 2 .
tiffe. Quæ dum fierent, Clerus Mediolanenfis
de eo queftus eft , non tantùm apud Epifcopos I ad I.
Afis , qui à Natali Chriſti annum exorditur, Moritur
provinciæ ; fed etiam apud Stephanum Papam, Stephantes
qui Guidoni Archiepifcopo Mediolanenfi, fimo de Henrico Germaniæ Rege & de Stephani Pa- IX 1 PP. P
niaco quidem , fed qui parum de Sacerdotum pæ morte hæc fcribit : Rex Natalem domini Mer
conjugiis curabat, mandavit, ut Concilium Pro fenburg celebravit , aderatque ibi inter alios regni
vinciale cogeret. Is illud Novara congregavit, Principes , etiam Hildebrandus Abbas de Sancto
fed Arialdus & Landulphus Cotta ei intereffe Paulo ( Hildebrandum poftea Gregorium VII
noluêre : Factus eft Synodalis Præfulum Conventus in Pontificatu appellatum , Subdiaconum à Leone
per Guidonem Archiepifcopum Novaria: ubi cùm IX ordinatum effe , ac monafterio San&i Pauli
triduo prædictis vacarent negotiis , placuit pluribus prælatum , teftis eft Paulus Bernriedenfis , Cano
Landulphum & Arialdum abfentes , excommuni nicus Regularis , in ejus Vita , in Actis Bollan
candos ; factumque eft , inquit Landulphus Ju dianis ad diem XXV menfis Maii recitata ]
nior cap. 8. apud Puricellum lib.3. de SS . Arial mandata deferens ab Sede Apoftolica , vir 5 elo
do & Herlembaldo. Verùm hæc excommuni quentia & facrarum literarum eruditione valde
catio à Stephano Papa , Romæ quò accufati admirandus . Paulò pòft : Piæ memoria Stephanus
profecti fuerant , nulla declarata. Papa , qui & Fridericus , cùm in civitate Florentia
XI. Romæ tamen Longobardi non pauci, & cum moraretur , IIII Kalendas Aprilis naturæ mortali
Legati à illis Dionyfius Cardinalis in Arialdum acerbius debitum folvit , & verè ( ut fperamus ) de hac con
Papa Medio
lanum miſſi invehebantur , quod eidem primo aditu nocuit, valle lachrymarum adgaudium tranfit Angelorum .
fed non diu poft Pontificis animum fibi recon Indicio funt figna & prodigia , quibus fepulchrum
ciliavit , & Mediolanum duo Legati milli , An ejus in eadem civitate ufque hodie divinitus illu
Tom. IV. S Aratin

;
 206 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. fratur. Chronicon fuum anno MLXXVII Lam tes concubinarii , fed qui cælibatum defende- SAC. XI.
An.C.1058 . bertus abfolvit , teftaturque fe hoc anno Idibus bant , ab illis Patarini appellati , tefte Arnulpho An.C.1058 .
Martii Monachum induiffe,& in jejunio autumna lib. 4. cap. 7. ubi poftquam fchifma inter utrof
li Presbyterum ordinatum , ftatim peregrinatio que per annos XIX Mediolani perduraffe fcri
nem Hierofolymitanam fufcepiffe , qui ideo fu pfit , fubjungit : Unde Patarinum primò proceffit
fpectus effe non poteft in iis , quæ de Hildebran vocabulum , non quidem induftriâ , fed cafu pro
do & de Stephano IX memoriæ prodit. Idem latum. Confirniantur hæc ex dicendis anno
fcribit Leo Oftienfis lib. 2. cap . 101. Poft hac MLXXXIV num. VIII , & ex Landulpho
congregatis intra Ecclefiam Epifcopis & Clero popu Seniori apud Puricellum lib. 4. cap. 7. ubi fuse
loque Romano , fub diſtričła nimis inhibitione con narrat Orationem à Dionyfio Cardinali adver
ftituit , ut fi antequam Hildebrandus Romana Ec sus Arialdum Romæ coram Stephano Papa hu
clefia Subdiaconus ( qui ideo hoc & præcedenti jus nominis IX , vulgò X habitam , ubi coram
bus annis , à pluribus Archidiaconus perperam eodem Pontifice Pataliæ feu Patareæ nomen
appellatur ) , ab Imperatrice , ad quampro quibuf Arialdo attribuit : Cum hujus inaudita PATALIE
dam Reip . negotiis communi confilio mittebatur, re placitum cogitafti commovere , qualifcumque inten
diret , fe mori contingeret , nullus omninò Papam tionis effes , ab Apoftolico , aut ab aliquo religiofo
eligere auderet: fed ufque ad illius reditum , fedes viro , priùs multis cum jejuniis debuifti confciliari,
Apoftolica intacta vacaret , ejus demum ordinanda quàm hujufmodi negotium tam magnum , & tam
confilio. Inde ipfe in Tufciam properans , non periculofum cum viris illiteratis inchoaffe : & quod
multò poft morbo depreffus , Florentia obiit 1111 cum bumilitate & patientia , bonifque admonitioni
Kalend. Aprilis , ibique digno honore fepultus eft , bus debebas docere , hoc cum lanceis , fuftibus , ut
&c. Idem ac Leo Oftienfis Petrus Damiani apud afferitis , laicis fuper Sacerdotes currentibus , ad
Baronium num. XII literis mandavit. miniftrafli. Infra Dionyfius ait : Velint , nolint,
II. Ex his à duobus Auctoribus hoc tempore vi fußibus ac plagis diverfis caflificas eos ; imò ince
Annos Sedis
à die Ele ventibus fcriptis , hæc certò eruuntur. Primum, fos animo & corpore patenter reddis ....
FlionisJus Hildebrandum Subdiaconum hoc tempore ma Sacerdotum vitam & Ecclefiarum cunctarum mo
deduxit. gna fapientiæ & fanctitatis laude fulfiffe . Secun res , longafque eorum confuetudines ( vides jam à
dum , Stephani IX mortem à die vicefima nona pluribus annis Mediolani Sacerdotum concubi
menfis Martii præfentis ani removeri non poffe. natum fuifle abrogatum) crudeliffimis Chriftianis
Tertium , eundem Stephanum Sedis fuæ annos, quafi canibus lymphaticè ad rodendum fub obtentu
non à fua inthronizatione , fed à fua in Roma caffe religionis dedifti.
numPontificem electione deduxiffe; in omnibus Quos Patarinos alii vocabant , Lombardi lit IV.
enim Catalogis noftris , uno excepto , in quo teram R. in L. de morte mutantes Patalinos ap Nomen illud
Arialdiflis
numeri corrupti , Stephano IX adfcribuntur pellabant , ideoque Patalia , Patarea , vel Pata- riadi
primùm &
menfes VII & dies XXIX , numerato etiam ria unum & idem defignant , ac liquet , Bonizo- dein hareti
die fepulturæ , ut non rarò fit. Placidus quidem nem laudatum, quando ait, Stephani Papæ tem- cis tribu
tum.
Puccinelli in Chronica Abbatia Florentina exi poribus Pataream apud Mediolanum exortam
ftimat , ejus exequias fingulariter à Monachis effe , intelligere bellum civile inter Clerum Me
ejufdem Monafterii die XXIX menfis Martii diolanenfem , ejufque fautores adversùs Arial
actas fuiffe, quod in Monumento, nunc ad Pala dum, & plebem Mediolanenfem excitatum . Li
tium Magni Hetruriæ Ducis translato , legatur. cet autem Arnulphus & Landulphus Senior di
D. O. M. Stephano Papa IX. Olim Juniano Fri fertè afferant , Patarinorum nomen fectam Arial
derico , Gozelonis Lotharingia Ducis filio , Apo diftarum defignaffe, certum tamen circa fequen
ftolica Sedis Cancellario , Monacho & Abbati Cafi tis feculi initium hæreticos , qui tunc Ecclefiam
nenfi , Cardinali tit. S. Chryfogoni , Pontifici Opt. vexabant , eo nomine appellatos fuiffe , uti Ma
Max. pio , felici , fanctitate && miraculorum gloria nichæos in Longobardia viventes , ubi numeroſi
illuftri, Gothifredus Hetrufcorum dux, ut defuncto erant, præfertim in Diœcefi Comenfi, quos cùm
fratri domi fuæ & inter proprios amplexus , quas Catholici perfequi cœpiffent , populus , qui Pa
poteft caritatis fuæ vices rependat , non fine lachry tarinorum nomen retinuerat , licet ejus originis
mis parentat. Monachi Abbatia Florentina in & ethymologiæ memoriam non confervaffet ,
ædibus ad Divi Joannis Baptifta offerunt , & jufta abfurda nomina excogitavit, ut quantum ab illis
folvunt. IV Kalendas Aprilis , MLVIII. Verùm abhorreret , manifeftius oftenderet. Sic in Gal
in eo Epitaphio non dies fepulturæ , fed dies lia infideles & hæretici omnes Hugonoti à populo
mortis difertè memoratur , nec aliud in eo my appellati, & ante exortam hærefim Calvinianam
fterium , aut aliqua fepulturæ mentio. Valdenfes dicti ; quo nomine etiamnum in qui
III. Sedente Stephano IX Patarinorum nomen bufdam Galliæ partibus hæretici omnes vocati.
Origo Para Mediolani audiri cœptum ; ut enim anno MXLIV Sed de Patarinis hæreticis infrà fermo erit. Pa
rinorum.
num. IX oftendimus , Bonizo Epifcopus Su tarinorum autem nomen Stephano IX Romæ
trienfis librum de Romanis Pontificibus , qui à fedente, occafione Arialdiftarum, non quidem in
Benedicto IX ad annum fecundum Urbani II duftriâ fed cafu prolatum effe ad eos denotandos
vixere, compofuit , in quo ait , fe egiffe de Ste indicant , non tantùm Landulphus Senior & Ar
phano ( hujus nominis IX ) Godefridi Ducis ger nulphus ; fed etiam Bonizo, cujus mox verba re
mano, & qualiter ejus temporibus patarea apud citavimus ; ac præterea Hugo Flaviniacenfis in
Mediolanum exorta eft. Sigonius lib. IX. Hift. Chronico pag . 228. ad annum MLXXXIV,
de Reg. Ital. ait , San& tum Arialdum adeo fe ubi ait : Si quis effet , qui Gregorio communicaret,
cundis populi Mediolanenfis auribus conjuga hic publicè convitiis appetebatur , hic bæreticus ,
tos Sacerdotes impugnaffe, ut qui ex illis uxores deftructor regni , affertor mali , qui nec vita dignus
haberent , præ pudore feparatim à ceteris rem effet , qui publice indignationis offenfam contrahe
Divinam facere cogerentur in loco , qui Pataria ret perjurus , & QUODAM ADINVENTITIO
dicitur , unde fubdit , vulgò à pueris Patarini ad NOMINE PATERINUS dicebatur. Quare
contumeliam dicebantur. Verum, non Sacerdo noviter tunc nomen illud adinventum erat.
Nee

}
 in Annales C. Baronii.
SÉC. XI . Nec alios Patarinos , quàm Arialdiftas deno
An.C.1058 . tat Encomiaftes Anonymus Henrici IV ipfi con
V.
temporaneus,qui extat Tom. I Collectionis Fre
Arialdifta
inter pejores heri , quando ait : Et Arriani , & qui noftris
hareticos à temporibus emerferunt Paterini , de quibus poftea
Schifmaticis
numer ati. dicturi fumus. Cetera quæ rem magis explicare
poterant , in eo encomio defiderantur. Nec du
bium , quin Encomiaftes Arialdijtas intelligat ,
quia Germani Henrici Regis fectatores Grego
rium VII enormium hærefeon , magiæque ac
cufabant , & qui ei adhærebat , omnium crimi
num reus habebatur : Hic hareticus , deftructor
regni, affertor mali , ut mox ex Hugone Flavi
niacenfi diximus . Falfi igitur funt , qui lauda
tum Encomiaftes Henrici Regis locum de Pa
tarinis hæreticis interpretati funt , ut ex dicendis
anno MCIV magis conftabit.
VI. A num . X ad XVII. Lambertus citatus , ubi
Benedictus
X Sedem Stephani IX mortem narravit , ftatim fubdit :
Romanam Sedem Apoftolicam protinus , inconfulto Rege ( fc.
invadit. Henrico ) & Principibus invafit Benedictus qui
dam Lateranenfis adjutus factione popularium ,
quos pecuniâ corruperat. Continuator verò Her
manni Contracti : Rome Stephanus Papa obiit.
Rom. autem acceptâ pecuniâ quemdam Joannem
contra canones elegerunt , quifine confecratione per
aliquot dies fedens à Gothefrido Dace ( fc. Hetru
ria ) expellitur. Ubi Anonymus ifte aliquot die
rum nomine menfes aliquot intelligit , quo lo
quendi modo etiam alii Auctores utuntur ; fed
in eo errat, quòd Stephanum IX Romæ demor
tuum tradat. Hunc Benedictum Pfeudo-Papam,
appellatum Benedictum X, fediffe menfes no quit, & in domum propriam remeavit , eadem
vem & dies XX , plerique ex noftris Catalogis que die Nicolaus II Romam venit, & juxta con
habent ; ideoque à die XXX Martii ad diem fuetum ordinem à Cardinalibus in Sede Apoftolica
XVIII menfis Januarii fequentis Chrifti anni,
ut mox videbitur. Is licet omnium fententiâ
Antipapa fuerit , verus tamen ejufdem nominis
Pontifex initio feculi XIV creatus , Benedicti
XI nomen fumfit , ex quo intelligimus , fum dem Romanam feriùs non invafit , quàm die
mopere hallucinatos viros Eruditos, qui Leonem XXX Martii anni currentis .
VIII verum Pontificem credidère , quòd San Vidit hanc difficultatem Papebrocius citatus,
&us Leo, non ſe ſe Leonem VIII , fed Leonem
IX appellarit.
VII. Venio nunc ad electionem Succefforis Ste
Nicolaus If phani IX , quam Senis habitam fuiffe , docent
eligitur Pon
vetera Nicolai II Acta , à Baronio num. XV
tifex Rom.
laudata. Henricus Germaniæ Rex Gerardum
Florentinum Epifcopum , in quem & Romanorum
& Teutonicorum ftudia confenferant , Pontificem
defignat , Romamque per Godefridum Marchio
nem (feu Ducem Hetruriæ ) tranfmittit , inquit
Lambertus citatus . Leo verò Oftienfis lib. 3.
cap. 12. de Hildebrando è Germania reduce ait :
Florentiæfubfiitit , fuifque literis Romanorum Pri
mates conveniens , ubi eorum percepit affenfum, an
nitente Gothefrido Duce , Gerardum Florentinum
Epifcopum mox in Romanum Pontificem eligit : at
que unà cum ipfo & Duce Romam , menfe Janua
rio , venit. Ubi præfatus ele&us à Romano Clero,
& populo in Sede Apoftolica locatus , Nicolai for
titus eft nomen , Nicolai nempe hujus nominis
II , qui ideo menfe Januario fequentis Chrifti
anni, inthronizatus eft, & currenti anno, menfe
Decembri, Senis electus. Rectè itaque Baronius
anno MLX num . IV notat, Nicolaum menfe Ja
nuario, poft diem tamen octavum ejufdem men
fis , annos Sedis fuæ numeraffe , ideoque non à
die Electionis, fed à die inthronizationis. Refert
enim ibidem claufulam Privilegii monafterio
San&tæ Felicitatis ab eodem Pontifice conceffi,
Tom. IV.
207
quod dicitur datum Florentie VI Idus Januarii SÆC. XI.
anno ab Incarnat. D. N. Jefu Chrifti M LIX per An.C.1058.
manus Humberti fanctæ Ecclefia Sylva Candide
Epifcopi , & Apoftolicæ fedis Bibliothecarii , anno
primo Pontificatus domini Papa Nicolai II , in
dict. XIII , ideoque anno MLX , qui Floren
tiæ , ubi annus à die XXV Martii exordiebatur,
numerabatur adhuc annus MLIX. Si enim an
no MLX die VIII Januarii nondum fecun
dum fedis fuæ annum inchoarat , anno MLIX
poft eundem diem inthronizatus fuerat.
Nicolaum II hoc anno Senis electum fuiffe , VIII .
inter omnes convenit ; hanc verò electionem , Dies election
non die IX Decembris , ut habet Papebrocius nis &in
thronization
in Paralipomenis ad Conatum Chronico - Hift. nis ejus,
fed die vicefima octava ejufdem menfis pera
&tam , ex dicendis in morte ejus conftabit. Idem
Papebrocius ejus inthronizationem differt ufque
ad diem tricefimum primum Januarii infequen
tis anni. Verùm jam die decima octava ejufdem
menfis Nicolaum Pontificatum geffiffe oftendit
Privilegium Priori Sancti Andree Mufciani ab
eo conceffum, quod Ughellus in Append. Tom.
V. pag. 1628. recitat ; in ejus enim fine legitur :
Datum XV Kal. Februarii per manus Humberti
Epifcopi S. E. Sylva Candida Cardinalis Apoftolica
Sedis Bibliothecarii , anno Domini MLIX, Pon
tificatus autem domini Nicolai II primo , indict.
XII , quæ eo Chrifti anno menfe Januario in
curfu erat. Quare die XVIII menfis Januarii Be
nedictus X Antipapa , dum apud Sutrium Syno,
dus celebraretur , Sedem quam invaferat , reli
pofitus eft , ut verbis utar Nicolai Cardinalis Ara
goniæ. Eo pariter die laudatum Privilegium ab
eodem Pontifice emiffum ; ideoque Benedictus
X , cui tribuuntur menfes IX , & dies XX , Se
IX.
refpondetque in laudata fubfcriptione à fciolo Anno tan
tum fequen
quopiam numeros effe depravatos, quia, inquit, ti introni
Pontifex ftylo Florentinorum , qui annum à die zatus,
XXV Martii exordiuntur , ufus eft , indeque
Charta ad annum ML X referenda. Sed hæc
gratis afferta. Nicolaus enim quando Florentiæ
fuit , ut fuum Florentinis amorem teftaretur, eo
rum eram adhibuit, quemadmodum Leo IX, qui
Tullenfis Epifcopus fuerat , in Charta à fe , dum
jam Pontifex Romanus effet , Tulli data , Epi
fcopatûs fui annum XXV ob eandem rationem
memoravit , fed poftea tam ipfe , quàm Nicolaus
II non reperiuntur , in temporibus fuis dime
tiendis ab ufu à ceteris Pontificibus ufurpato
difceffiffe . Quod de Nicolao II neceffariò dicen
dum ; cùm in laudato exemplo indictionem XII
cum menfe Januario anni MLIX conjungat.
Poterunt tamen hæc de die invafionis Benedicti
IX & Nicolai II inthronizatione magis exami
nari ; hic enim unum tantùm contendimus, Ni
colaum die XVIII menfis Januarii fequentis
Chrifti anni jam inthronizatum fuiffe.
Cafimirum Poloniæ Regem hujus nominis X.
primum hoc anno die XXVIII Novemb. ex- Obitus Cafi
miri Polonia
tremum vitæ claufiffe diem , & Boleslaum ſecun- Regis & B.
dum , ejus filium adhuc adolefcentulum eidem Richez
fucceffiffe , tradunt Longinus & Chromerus in ejus marrie,
Hiftoria Polonica. Fuit Cafimirus literis medio
criter eruditus , at primus inter Reges Poloniæ
S 2 literis
 208 Critica Hiftorico - Chronologica

SÆC. XI. literis excultus, & in Ecclefiafticos homines im liata , leges Politicas admifcens , egregiis vinculis SÆC. XI.
An.C.1058.
An.C.1058 . primis propenfo animo. Beata Richeza Poloniæ modifque articulum ftringebat. Eratque illifcriptu
Regina, Cafimiri mater , quæ in Germania vi ra , quod quidem ad fermones attinet , ad Rheto
tam traducebat, ut fuo loco diximus, poft mor ricos elegans , & ad Atticam vocem elimata : quod
tem Ottonis Comitis Palatini fratris , quem plu vero ad Politicas actiones fimplex , & confueta ac
rimùm diligebat , accepto à Brunone Tullenfi clara. Huic nimirum præclariffimo viro concredita
Epifcopo, & poftea Summo Pontifice, facro ve Imperator (fc. Monomachus ) rerum admini
lamine, in monafterio Brunweilerenfi, ab Eren ftratione , tum ipfe fenfim pene reſpirabat , fa&
tuſ
frido patre fuo & Mathilde matre prope Colo que vir illespectabilis ( nempe Lichudes ) adpri
niam fundato , vixit adhuc ufque ad annum mam imperii fpeculam fubvectus erat. At quid
millefimum fexagefimum tertium, diemque vi inde ? Emulatur eum Imperator , ac velut in
gefimum primum menfis Martii. De ea in Mar eum translato imperio , vulnus ferre non poterat.
tyrologio Ufuardi , ex Additione Molani ad Semelitaque concepto in eum odio, Imperialibus eum
diem XX Martii legitur : Colonia ad Gradus obi caufis ac negotiis amovet ; Deus autem nobiliori
tus Rixa Regina , neptis Sancti Annonis Epifcopi eum forti præficit , divinæque fuæ fapientiæ myjiago
(nempe Colonienfis) , cujus non canonizate cor gum , myftamque conftituit , ideft , Epifcopum .
pus patet in magnis feftis. Papebrocius ad diem Baronius , aliique paffim Cerularii depofitio- XIII.
XXI menfis Maii refert Acta Erenfridi & Ma nem & Lichnudis creationem ideo hoc anno Cerularii
thildis , eorumque filiæ Richezæ , à Monacho collocant, quia in Serie Patriarcharum Conftan- depofitio an
no fequenti
Anonymo fcripta, apud quem plura. tinop . in lib. IV Juris Græco - Rom. Cerutario
facta.
XI. Ad num. XVII & feq. Michael Cerularius anni quindecim attribuuntur ; die enim XXV
Cerularius Patriarcha Conftantinop . die Fefto Archangelo menfis Martii anni M XLIII ad culmen Ponti
Patriarcha
Conftanti rum ab Ifaacio Comneno relegatus eft , ut nar ficale evectus fuerat. Verùm cùm Conftantinus
nop. rele rat Baronius ex Curopalate ; verùm non hoc Lichudes poft fedem annorum quatuor & fex
gatur. anno, fed fequenti, ut mox oftendam, poftquam menfium , circa initium menfis Januarii anni
de ejus Succeffore verba fecero. De Cerulario millefimi fexagefimi quarti vivendi finem fece
Pfellus in Ifaacio Comneno : Michaëlum Pa rit , anno millefimo quinquagefimo nono poſt
triarcham liberiùs femel illi locutum , audaciore diem octavum menfis Junii Patriarcha creatus
que voce fibi abufum , tunc quidem dimifit ( fc . eft. Curopalates enim, cujus verba Baronius re
Comnenus ) iram cohibens ; fibi enim arcanum citat , afferit Cerularium die fefto Archangelo
animo fecum verfans confilium inexpectatò erum rum dignitate depofitum effe , cui Zonaras fuf
pit , ac velut nibil novarum rerum ageret , tuin fragatur. Græci autem, ut in corum Menologio
Urbe ejicit , tum certi loci exilio punit , ubi & vi videre eft, FeftumArchangelorum ac S. Michaelis
tam finivit. Id enim verò qua demum ratione bis in anno celebrant, die nempe octava Junii, &
peractum fit , quod prolixiori fermone indigeat , die fexta Septembris. Cerularius itaque non an
dicere nunc fuperfedeo. Si quis enim utrique ar nos XV , fed annos XVI , & menfes circiter
biter federe velit , alteri quidem initium vertat tres Ecclefiam Conftantinopolitanam admini
crimini ; alteri autem finem. Zonaras in Ifaacio ftravit , & anno folùm fequenti mortuus eſt.
Comneno ait, hunc, ut Cerulario Patriarchatum Sancti Paterni Reclufi Paderbornæ in Saxo XIV.
abrogaret , ufum effe operâ quorundam prima nia inferiori mortem his verbis recitat Papebro- Obitus
PaterniS.
riorum Sacerdotum , & Pfelli variarum & abfur cius ad diem X April. ex autographo Maria Recluf .
darum criminationum coacervatoris , quas in Ora ni Scoti Chronico , quia vulgatum hoc in loco
tione contra illum fcripta congeffit. Extat adhuc corruptum : Anno MLVIII Poderbrunna civi
illa Michaëlis Pfelli Oratio inter Opera pofthu tas cum duobus monafteriis , ideft Epifcopatus &
ma Combefifii aliquando lucem vifura. Fate Monachorum , feriâ VI ante Palmas , igne confu
tur Pfellus in his quæ Epifcopi effent, rerumque mitur. In monafterio autem Monachorum erat
Divinarum fcientiâ rudiffimum Cerularium fuif Paternus nomine , Monachus Scotus , multifque
fe. Is tamen Schifmatis auctor , quod poft tot annis inclufus , qui etiam combuflionemprænuncia
fecula perdurat. Neque enim Photius, Vir in re bat. Hic ambiens martyrium , pro nullo foris exi
bus Theologicis verfatus , Græcæ & Latinæ vit , fed infua claufula combuftus , per ignem per
Ecclefiarum fciffuræ auctor dici poteft; cùm tranfivit in refrigerium ; de cujus etiam fepulchro
Joannis VIII indulgentiâ Ecclefiæ Romanæ quadam bona narrantur. Ipfis verò ftatim diebus
reconciliatus fuerit , & in Romanis tabulis va feria 11 poft octavas Pafcha , exiens de Colonia ,
riorum Græcorum nomina legantur , qui poft causâ claudendi cum Abbate Fuldenfi ad Fuldam,
Photii mortem floruere. Quo fundamento in fuper mattam in claufola ipfius ubi fupra eamdem
nixi fuprà diximus , Wolodomirum Ruffia Re mattam combuftus & paffus eft , ego oravi. Mat
gem à Ruffis ante hæc tempora cultum , tutò à ta nomine Marianus intelligit ftoream feu te
Latinis Sanctum haberi poffe , quod & de Si getem monachicam ita appellatam , quòd Mo
meone Metaphrajte , aliifque non paucis pariter nachi ipfimet eas texerent , in iis cubarent , ora
dicendum . tiones funderent , collationes haberent , extre
XII. In locum Michaelis Cerularii Imperator fub mum denique fpiritum exhalarent , ut variis
, feu Lichudem exemplis oftendit Ducangius in voce matta. Pe
Lichnu ftituit Conftantinum Lichnudem
Conftanti
nus
des fit Pa. Præfidem & Protoveftiarium , Virum longo trus Damiani anno fequenti fcribens Epiftolam
triarcha tempore in adminiftratione rerum communium feu Opufculum apologeticum pro demiflione
Confianti cum laude verfatum , & magnum Pfelli ami Epifcopatûs , cùm variis exemplis oftendiffet,
nop.
cum , qui de eo fcribit : Erat vir ille ftrenuus , etiam optimis Dei fervis mortem quandoque
cultæ literatura ac facundiæ fummam arcem te funeftam obvenire , totam hanc Hiſtoriam , ut
nens, atque ad omnem fermonum vim linguam ex fibi narrata fuerat , expendit , & ad diem XVI
peditam ac paratam habens. Actiones politicas Aprilis in Actis SS . Bollandianis Sanctus Drogo,
egregiè callebat : arti enim Rhetorica, quam is fic eos , qui propter graffans incendium , ut è
plurimùm auxerat , majori probabilitate ei conci cella exiret , hortabantur , alloquitur : Votum
του
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI . vovi domino & perfolvam fi verò divinæ pietati
An.C.1058 . placuerit quodflammis cremer , fiat voluntas ejus.
Sed Drogoni fequenti feculo Reclufo in Han
nonia combufta cellâ non nocuerunt flammæ,
nocuere Paterno , quod profecto Deijudicium non
tam difcutiendum eft, quàm timendum , inquit Pe
trus Damiani laudatus. Acta Sancti Drogonis à
Papebrocio etiam illuftrata.
XV. Factum hoc anno fœdus adversùs Alchagi
Barcinonen- bum Ifinaelitam Cæfarauguftæ Ducem inter
Christiane Raimundum Comitem Barcinonenfem ac Adal
valde ad- modim uxorem ejus , & Ermengaudum Urgel
dicti.
lenfem Comitem , cui fubfcripsère aliquot Epi
fcopi & aliquot Magnates , ut videre eft in Ap
pendice Marcæ Hifpanicæ , ubi Baluzius ex Ar
chivis Barcinonenfibus fœdus illud exhibet ,
quod dicitur actum Nonis Septembris anno
XXVIII Regis Henrici , qui ideo anno M XXXI
Roberto patri die XX menfis Julii demortuo
in Francorum Regnum fuccefferat. Quæ Epo
cha variis aliis Actis indubitata redditur. Refert
ibidem Baluzius Acta Dedicationis Ecclefiæ
Barcinonenfis ab Epifcopis octo peracta ; quo
in Conventu lectum eft decretum Hali Ifmae
litæ Ducis Denia & Infularum Balearium , quô
ad exemplum patris fui Mugebid , eafdem In
Tulas & Epifcopatum Deniæ pofuit fub jure
& Diœcefi Epifcopi Barcinonenfis. Dianum
celebre olim Bæticæ oppidum erat , quod ho
die Denia dicitur , Marchionatûs titulo illuftra
tum, de quo Oppido legendus Marca lib.2 . Mar
cæ Hifp. cap. 5. ubi egregiè de eo differit. Poft
quam verò Majorica infula anno MCCXXX
à Jacobo Aragoniæ Rege Saracenis erepta fuit,
erecta ibidem Sedes Epifcopalis , ut videre eft
apud Baluzium lib . 4. Marcæ Hifp. ad annum
MCCXXVIII , ubi de hac inftitutione ac
curatè agit.
XVI. Nova fecta in Africa hoc anno exorta juxta
Initiumfe-
Eta Almora Noweirium , qui ait , Saracenum quemdam in
.
bitarum magno Deferto Africæ habitantem , cùm Mec
cam proficifceretur , Cairoano tranfeuntem cum
doctore quodam legisMahometica colloquium
habuiffe , ex eaque peregrinatione reducem , in
Zaaram Africa regionem veniffe , & Mufulma
næ religionis reformationem exorfum effe. Hu
jus fecta Imperator Abubeker renunciatus fuit,
eoque anno Chrifti MLXIX demortuo, Jofe
phus Tachefini filius , ex præcipuis Abubekri
Ducibus unus, Imperator, feu Amir Almoslemi
nus electus. Huic fe fe adjunxère Mauritaniæ
populi, proprio Principe exterminato . De ifto
Jofepho Marochionum Regni conditore anno
MLXXVII fermo erit , & de Almorabitis ,
quo nomine fectatores ejus vocati funt , fæpe
infrà mentio erit.
Anno Erx ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6552.
Hifpan.
MXC VII,
O4. C. D 15. P. 4. April. Indict. 12.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1059 .
CCCCLI ,
inchoato die NICOLAI II PAPE I.
17. Febr.
fer. 4. HENRICI IV REG. 4.
CONSTANTINI DUCA IMP. I.
I.
Benedictus A Num . I ad XI.
Xin Conci anno, antequam Nicolaus II in Urbem ve
lio Sutrien niret, ideoque menfe Januario , quo , ut teftatur
depofitus. Leo Oftienfis lib. 2. cap. 12. Romam adventas
Tom. IV
209
vit , celebratum , ut oftendit Baronius ex Geftis sÆ C. XI.
Rom. Pontificum à Nicolao Aragonenfi Cardi- An.C.1059 .
nali collectis . Nicolaus autem Religiofus Ord .
Prædicatorum , anno MCCCLII Cardinalis
creatus eft , legeratque A&a quæ Centius Came
rarius retulit in Codicem Cenfuum Romanæ Ec
clefiæ, in Archivo Vaticano fervatum. In Con
cilio Sutrienfi Benedictus X, in ordinem redactus,
& pax Ecclefiæ reddita . Petrus Damiani Car
dinalis Epifcopus Oftienfis libellum porrexit
Nicolao Papa de eo munere à fe abdicando ; qua
de re fcripfit etiam ad Hildebrandum tunc Ar
chidiaconum , ut eum in Infcriptione appellat ,
fed tantum abeft , ut Nicolaus II ejus demithio
nem admiferit , ut pridie Nonas Martin Defide
rium Abbatem Cafinenfem Cardinalem crearit,
ut videre eft apud Baronium ; adeò hic Ponti
fex de Magnis Viris in Collegium Cardinalium
cooptandis follicitus erat. Caeterum Hilde
brandus factus eft Archidiaconus poft menfem
Auguftum, ut conftat ex num. XIII , ideoque
Epiftola Petri Damiani ad eum data eft poft
hunc menfem , ficuti & libellus ejus Nicolao
PP . oblatus longe poft Concilium Sutrinum.
A num. XI ad XXXV. Concilium Roma II.
num , in quo CXIII Epifcopi interfuère , hoc Perengarius
anno menfe Aprili , ut in Chron. Virdunenfi ha in Concilio
Rom. hare
betur , coactum fuiffe , indubitatum reddit De fim abjurde
cretum de Electione Romani Pontificis in eo
dem emiffum, cujus initio legitur : Anno ab In
carnat. millefimo quinquagefimo nono, menfe Aprili,
indictione X II , propofitis facrofanctis Evangeliis,
præfidente quoque Reverendiffimo ac beatiffimo Ni
colao Apoftolico Papa in Bafilica Lateranenfis Pa
triarchii , &c. Hoc in Concilio Berengarius hæ
refim fuam denuò abjuravit, & de eo Anonymus
Chiffletianus hæc habet : Nicolaus Papa eidem
Beringerio Rome in generali Synodo audientiam
conceffit , caufamque ejus cum centum tredecim
Epifcopis Synodali judicio ventilavit. Sed ille ite
rùm cùm fectam fuam defendere non valeret , tan
dem quafi correptus libros propriæ hærefeos in con
fpectu domni Apoftolici , & totius Synodi manu
propria concremavit : & errore abnegato , Catho
licam profeffionem , quam in Turonenfi Concilio
( anno MLV habito ) fecerat , fubjurejurando
iterùm renovavit : ita pronuncians . Ego Beren
garius , indignus , &c. ut legere eft apud Baro
nium num . XIII. Formani hujus juramenti &
anathematis ita San&ta Ephefina Synodus quibus
libet abdicandis hærefibus cap.15 . præfcripfit; & de
harefi infamatos , nonnifi per hujufmodi abdication
nem hærefis , expurgari debere decrevit : unde &
à Beringerio talem receperunt fatisfactionem.
Hanc juratoriam Profeffionem Berengerii domnus
Papa Nicolaus ftatim per diverfa tranſmiſit re
gna ut omnes gratias agerent pro ejus conver
fione > quoniam pridem multum fcandalizati
funt de ejus averfione. Sed Beringerius more fuo
adproprium vomitum redire non timuit , quod fuo
loco narrabimus.
Ea fidei Profeffio ab Humberto Epifcopo 111.
Sylvæ Candidæ compofita, ut teftatur Lanfran- Ioannis Szótö
librum comm
cus apud Baronium num. XIV & feqq . ubi li burit.
cet Lanfrancus Humbertum femper Epifcopum ,
nunquamCardinalem appellet ; eum tamen Car
dinalem tunc fuiffe mox conftabit . Librum Joan
buffit, ut refert Baronius num . XI , quo ex libro
hærefim fuam hauferat . Joannis Scoti librum de
Euchariftia diverfum non effe ab eo , qui mode
 210 Critica Hiſtorico - Chronologica

SÆC. XI. fub Bertrami, modò ſub Ratramni nomine appa Quid contineret Decretum à Nicolao II in fa- SAC. XI.
An.C.1059. ruit, primus omnium detexit Marca, ut fuo loco vorem Henrici Regis emiffum docet Sanctus An.C.1059 .
V.
oftendimus. Verùm , ut obfervat Coffartius Anfelmus Lucenfis Epifc.lib.2.contra Wichber Decretum in
Tom. IX Concil . pag. 1053. verofimile non vi tum , & fequaces ejus. Nam pag. 221. inquit : favorem
detur quod ait Marca, Opus iftud jam inde ab or funt item qui objiciunt, Nicolaumjuniorem decreto Henrici IV
datum .
tu fuo fub ementito Bertrami nomine delituiffe ; Synodi conftituiffe , ut obeunte Apoftolico Pontifice
id agente fcilicet Joanne ipfo Scoto , ut hac tan fucceffor eligeretur , & electio ejus Regi notificare
quam larvâ tectus , hærefeos invidiam declina tur. Facta verò electione, & ut prædictum eft , Regi
ret. Primis enim temporibus , nulla Bertrami notificata , ita demum Pontifex confecraretur.
mentio , perpetua Joannis Scoti. Hincmarus, Quod fi admittendum eft , ut rationefactum dica
Berengarius, Lanfrancus , Guitmundus , Duran tur, objicimus ad hoc confutandum , præfatum Re
dus, Afcelinus , Synodi Romanæ, Vercellenfis, gem , & Optimates ejus fe ea conftitutione indignos
Parifienfis , omnes Joannem Scoti Operis illius feciffe. Primùm , quia poftea præfatum Nicolaum,
agnoverunt auctorem : ac ne femel quidem ex Colonienfem Archiepifcopum pro fuis exceffibus cor
probrata eft, aut comemorata nominis illa fictio, ripuiffe , graviter tulerunt , eumque hujus gratiâ,
quam ignorare non poterant , fi librum , quem quantum infe erat , à Papatu depofuerunt , & no
fciebant, dicebantque effe Joannis Scoti, alterius men ejufdem in Canone confecrationis nominari
infcriptum nomini videbant. Primus Sigebertus vetuerunt , ideoque decretum ejus dejure irritum
Opus hoc Bertramo adfcripfit, & poftea Ratram effe debebit. Et poft multa adversùs decretum
no Anonymus Cellotianus , quem Herigerum illud in medium adducta , ſubdit : Patet præfa
effe probavit Mabillonius , attribuit. His adde tum decretum nullius momenti effe , nec unquam
Librarios aut poffeffores librorum MSS. unius aliquid virium habuiffe. Et hæc dicens non præju
Scriptoris opera alteri fæpe affignaffe , ut innu dico beata memoria Papa Nicolao , nec quidquam
meris exemplis liquet. Baronius num.XVIII ait, ejus honori derogo , Patrum fententias Dei fpiritu
Berengarium abfque ulla prævia habita in Syno conditasfequendo; bomo quippefuit, eique, ut contra
do de hærefi altercatione, ftatim fponte damnaf fas ageret , furripi potuit. Baronius num . XXXI
fe errorem & deceptum Leonem Oftienfem lib . & feq . iden de verbo ad verbum refert ex Deus
3. cap. 33. qui fcribit , Albericum Diaconum Ca dedit Cardinali , cujus Collectio Canonum , feu
finenfem adversùs eum difputaffe. Verùm Leo libri IV de Rebus Ecclefiafticis extant MSS . in
ni Oftienfi fidem adftruit Anonymus Chiffletia Biblioth. Vaticana . Quare idem Opus duobus
nus , mox laudatus , qui fi Baronii tempore lu Auctoribus attribuitur , Deusdedit nempe &
cem vidiffet , eum ab ea fententia avertiffet. Anfelmo Lucenfi. Cujus autem verus fœtus
IV. In hac Synodo Romana , ad frequentia fchif fit , alibi inquiram. Hoc tempore Archiepifco
Electio Sum- mata præcavenda, Nicolaus II de Romani Pon pus Colonienfis Sanctus Anno , quem Henricus
ftatuit, ut
Cardina li tificis electione decretum edidit , quo
mi Pontificis III moriens Henrici filii educationi præpofuit,
bus attri vacante Sede Cardinales Epifcopi diligentiffime ea quæ in regno præter æquum & bonum perperam
buitur.
fimul confideratione tractantes , mox fibi Clericos gerebantur , vehementer deteftabatur , & ab
Cardinales adhibeant , ficque reliquus Clerus & Henrico IV graviffimis fæpe numero diffidebat
populus ad confenfum nove electionis accedant. inimicitiis, inquit Auctor Anonymus Vitæ San&
ti
Paulò pòft : Eligant autem de ipfius Ecclefiæ gre Annonis apud Surium ad diem IV Decemb.
mio , fi repertusfuerit idoneus , & fi de ipfa non Quare quando Nicolaus II hunc San & tum corri
invenitur , ex alia affumatur , falvo debito hono puit, eum de re, de qua agebatur, male edoctum
re & reverentia dilecti filii noftri Henrici , qui fuiffe oportet. Poft Nicolai II mortem , qui
inpræfentiarum Rex habetur , &futurus Impera Schifma conflarunt, hac ejus Conftitutione præ
tor Deo concedente fperatur , ficut jam fibi concef fertim innitebantur. Sed eos graviter deliquiffe
fimus , & fuccefforum illius , qui ab hac Apoftolica Sanctus Anfelmus Lucenfis oftendit in Opere
fede perfonaliter hoc jus impetraverint. Hæc Ni laudato , & Tom. VI Antiq . Lect. Canifii reci
colai II Conftitutio à Chronographo Virdunenfi tato . Porrò Decretum, cujus meminit Nicolaus
integra recitatur , & ex hoc tempore Cardina II , Henrico IV in hoc Concilio Romano con
lium S. R. E. dignitas longè majori in pretio effe ceffum eft , antequam quidquam de electione
cœpit, ut ab Hiftoricis notatum. Electionem au Summi Pontificis decerneret. Neque enim aliud
tem hoc tempore ad Cardinales , nudam verò Concilium Romanum ante illud , in quo Con
Electi approbationem ad populum pertinuiffe , ftitutio de electione Romani Pontificis condita,
eruitur ex Decreto electionis Gregorii VII , his haberi potuit. Ad hoc pariter Concilium revo
verbis expreffum : Nos S. Romane Catholica & canda Epiſtola VIII Nicolai II ad Epifcopos
Apoftolica Ecclefia Cardinales , Clerici , Accolythi, Galliæ & Aquitaniæ , in qua referuntur Decreta
Subdiaconi , Diaconi, Presbyteri , præfentibus ve aliqua in ea Synodo promulgata , ut videre eft
nerabilibus Epifcopis , Abbatibus , Clericis & Mo Tom . IX Concil. pag. 1105.
nachis confentientibus eligimus nobis in Paftorem & A num. XXXV ad XXXIX Baronius , VI.

Summum Pontificem , &c. Denique Petrus Da Coffartius Tom. X Concil. aliique paffim duas Due Synode
fedente Ni
miani , Alexandro II Pontifice in lib . 1. Epift. Synodos Romanas Nicolao II fedente habitas colae 11
XX ait , electionem Pontificiam per Epifcopo in unam confundunt , in eam fcilicet , quæ cur- Roma ba
rum Cardinalium fieri debere principale judicium , renti anno congregata ; cùm tamen pofterior bita.
ita ut fecundo loco jure præbeat Clerus affenfum ; anno millefimo fexagefimo primo habita fuerit.
tertio popularis favor attollat applauſum : ficque Is error proceffit ex initio Præfulatûs Aldredi,
fufpendendam effe caufam , ufque dum Regia Celfi qui fecundæ Romanæ Synodo interfuit , malè
tudinis confulatur auctoritas , nifi periculum for collocato . Supponit enim Baronius , aliique
taffis immineat , quod rem quantocius accelerare cum eo , Aldredum tempore prioris Synodi Ro
compellat. Ab hoc tamen jure Clerum Cardina manæ jam EboracenfemEpifcopum füitle ; cùm
libus inferiorem, populumque deinde exclufum tamen indubitatum effe debeat , eum tantùm
fuiffe feculo fequenti videbimus. exeunte Decembri anni millefimi fexagefimi ad
eam
 in Annales C. Baronii. " 211

SEC. XI. eam dignitatem evectum , & Concilium Roma bonorificè confederunt. Dein tempore opportuno SEC. XI .
An.C.1059. num , cui adfuit , pertinere ad annum MLXI . cùm literas Regis in medium protuliffent , cetera , An.C.1059 .
VII. Aldredus enim Epifcopus Wigornienfis Kin
quæ eis fuerant imperata , adjiciunt. Favet votis
Aldredus fio demortuo in Archiepifcopatum Eboracenfem Regiæ fanctitatis fummi Pontificis , totiufque facri
Archiep.
Eboracenfis fucceffit ; Kinfium autem undecimo Kal. Januarii Conventus unanimis rationabilifquefententia. Ac
priori non anni MLX è vivis exceffiffe , fidem faciunt ceptaque fancti Patris Epiftola , nihil omnino ad
potuit in Florentius Wigornienfis, Simeon Dunelmenfis, verfi toto illo itinere paffi cum fummo tripudio Regi,
tereffe.
Hovedenus , & Radulphus de Diceto pag.478. patriæque redduntur. Non dicit Aelredus Aldre
qui addunt , Aldredum in Nativitate Domini dum fimoniæ apud Pontificem accufatum fuif
Archiepifcopum Eboracenfem electum effe . Ad fe, quia hoc merè commentitium, & Concilium
hæc Annaliſta Mailrofenfis , Godwinus in Præ Romanum, cujus meminit, non poteft idem effe
fulibus Angliæ , & Wartonus in parte II An cum Concilio Romano hoc anno habito, ut ha
gliæ Sacræ pag. 250. Kinfii mortem , & Aldredi &
tenus paffim creditum fuit. Refert poftea Aëlre
electionem cum eodemChrifti anno connectunt, dus literas Sancti Eduardi Regis ad Nicolaum
nec ullus ex antiquis Angliæ Scriptoribus aliter Papam directas , quas Aldredus Romam anno
loquitur. Tradunt verò omnes , Aldredum ab MLXI detulit , & Privilegium Nicolai Papæ
Eduardo Angliæ Rege Romam ad Nicolaum II Sancto Eduardo conceffum , quo Privilegia Re
miffum effe , fed ex iis aliqui fabulas fecuti gibus Anglorum , ut petierat Eduardus , confir
ajunt, eum Romæ fimoniæ accufatum fuiffe. Id mat. Illud Aldredus Româ in Angliam tulit, per
inter alios fcripfit Malmesburienfis lib. 3. de peramque Baronius tam literas illas, quàm Privi
Geft. Pontif. Angl . pag. 271. quod tamen poftea legium anno fequenti num . IX & feqq . refert , ſi
ipfemet damnavit in Vita fancti Wulftani Epi Aldredus Concilio Romano hoc anno indicto
fcopi Wigornienfis , Aldredi fuccefforis lib. I. interfuit ; cùm illud menfe Aprili currentis anni
cap. 10. ut videre eft apud Wartonum lauda habitum fuerit. Quare tam Epiftola illa , quàm
tum: Ille , inquit Malmesburienfis in ejus Vita, Privilegium cum anno M L XI & Concilio Ro
Romam pro more profectus , Nicolaum tunc tem mano fecundo copulari debent.
poris Papam votis fuis primò abhorrentem invenit. Quod Baronius ex Malmesburienfi de Geft. " 1X.
Nam nec ille Wigornienfi Præfulatui renunciare , Pontif. refert de Aldredo & Torfino Comite , à Qua Aldre
nec Papa , nifi recederet , Eboracenfi eum Pallio Sancto Eduardo Rege Romam miffis , quod fci Rom do in. 11
Synodo
fue
infignire volebat. Adeo illum amor Wigornia de licet Roma redeuntes à latronibus fpoliati fue rint objecta.
vinxerat , ut majoris honoris nomen ejus pretio fup rint , & cùm Romam reverfi effent , Nicolaum
poneret. Diu igitur multumque conflictu habito, Papam Pallium , quod antea Aldredo dare recu
Aldredus reflexo pede Sutrium venit , Toftino Co farat, conceffiffe , verum eft , nec negari poteft ;
mite , qui cum eo venerat , magnas efflante minas. cùm etiam legatur in Defenfione Romanæ Ecclefia
Quod nummi , quos Anglia quotannis Romano adversùs Regium Advocatum , cujus verba reci
Papa penfitat , hac occafione ulteriùs non inferren tat Baronius num. XXXVII. Sed quomodo
tur. Verumtamen prædonibus irruentibus ufque id fe habuerit , narrat Thomas Stubbs in Actis
ad dolorem & miferationem videntium nudati , Ro Pontificum Eboracenfium : Sequenti anno(nem
mam redire contendunt quæ res rigorem Apofto pe anno MLXI ) cùm Torfti Comite Romam
lice Sedis hactenus inflexit , ut Aldredus Pallium perrexit , & cùm à Nicolao Papa Pallium pete
Eboracenfe mereretur, Wigornienfis Ecclefiæ difcef ret , objectis fibi duabus caufis , videlicet quòd de
fionem pactus. Certè aliqui ex Auctoribus lau minori ad majorem fedem abfque confenfu Pape
datis egregias Aldredi virtutes deprædicant , af & quòd adhuc Epifcopatum non
transferebatur ,
feruntque eum primum fuiffe ex Præfulibus An dimififfet , à quo transferebatur , Pallium impe
gliæ , qui orationis causâ ( paulò fc. ante fuam trare non potuit. Priorem tamen Epifcopatum
ad Archiepifcopatum Eboracenfem provectio Apoftolicus ei ex gratia conceffit , & fic infecto ne
•
nem ) ad civitatem Hierofolymorum profectus gotio rediit. Et cùmjam unius diei iter feciffet , in
fuerit. Non mirum autem Baronium num. cidit in latrones , à quibus nimis crudeliter tracta
XXXV Malmesburienfem in lib . de Geft . Pon tus , cafisque fuis & vulneratis , ipfe ufque ad ex
tif. fecutum effe ; quia ejus tempore nec Vita tremafpoliatus eft. Cumque confuluiffent eum , qui
fancti Wulſtani ab eodem Malmesburienfi elu cum eo erant , quid facto opus effet , ipfe conftanti
cubrata , nec varii alii Auctores Anglici , qui corde refiftens , refpondit , Non nunc , inquit , nunc
modò extant , lucem viderant. fecuriores ex infortunio , quod nobis accidit , redea
VIII. Sed venio ad Concilium Romanum anno mus ad Petrum , qui non derelinquet Vicarium
Infecunda MLXI coa& tum , cui Aldredus interfuit. Aëlre fuum. Et converfus in Urbem rediit , & totum in
fimonia ac
cufatus non dus Abbas Rievallenfis in Vita San&i Eduardi fortunium fuum coram Apoftolico retulit. Itaque
fuit. Regis , qui hoc tempore in Anglia regnabat , Papa Nicolaus fuper eum pietate commotus , & to
apud Seldenum in Decem Scriptoribus Hift. tius Curia interceffione pro eò exoratus , & Ar
Anglic. pag. 386. ait : Rex fanctus de omnibus # chiepifcopatum ei dato Pallio confirmavit , & ordi
curam gerens , omnia fecundùm Catholicæ verita nandi pro fe alterum ad Epifcopatum Wigornien
tis regulam fieri volens , omnibus etiam prodeffe fem poteftatem dedit.
defiderans , ut ipfe de fuis fecurior efficeretur , & Nec eft quod quis dicat , Aëfredum num. X.
aliis ad falutem doctrina Apoftolica præberetur VIII laudatum rem hanc aliter narrare 2 ac Duplex Al
dredi ab ur
cum Aeldredo Eboracenfi Archiepifc. duo mittuntur fcribere , acceptaque fancti Patris Epiftola , nikil brea
Romana
(Romam nempe ) in Pontificatum electi , Guifo omninò adverfi toto illo itinere paffi cum fummo difceffus di
fcilicet ad Ecclefiam Wellenfem , Walterus verò ad tripudio Regi , patriæque redduntur ; Aelredus flinguendus.
Herefordenfem. Qui præfente eo cum quo venerant enim tacet priorem difceffum Aldredi ab Urbe
Archiepifcopo , à domino Papa munere confecratio Romana , infortuniumque , quod illi in itinere
nis fufcepto IN CONCILIO QUOD IN LA contigit , & loquitur tantum de fecundo , poſt
TERANENSI PALATIO , Dei, ut credimus, quam Pallium obtinuit , & literas Nicolai Papæ
tunc nutu , fortè convenerat , cum ceteris Patribus ad Regem Angliæ accepit. Nam tunc & ipfe, &
$ 4 Wellenfis
vansele-a"
 212 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI . Wellenfis & Herefordenfis Epifcopi ejus co oftendit Petrus Damiani in Epiftola ad eos anno SAC. XI.
Aa.C.1c59 . mites nihil omninò adverfi toto illo itinere paffi fequenti data , in qua ait : Nicolaitarum hærefis, An.C.1059 .
funt ; cùm contra Aldredus & Torftinus Comes que vobis nobifcum laborantibus videbatur avulſa,
in priori difceffu , cujus non meminit Aelredus, repullulat.
à Gerardo Comite Glareano , aliifque prædoni A num. LXVIII ad LXXV . Leo Oftien- XII.
bus deprædati Romam refugere coacti fuerint, fis lib. 3. cap . 12. de Defiderio Presbytero Car- lai
Foedus Nico
11 cum
unde poftea abierunt domum incolumes , poft dinali verba faciens ait : Quoniam ab eodem Pon Normannis.
quam fcilicet Aldredus Pallium à Nicolao II tifice ( fc. Nicolao II ) Pafchalisfeftivitatis gra
obtinuit ; Synodo Romanæ ab eo indictæ præ tià invitatus fuerat , Romam reverfus , poft feftum
fens fuit; & Gerardus Comes in ea condemna Urbem unà egrediens , Melfiam unà Apuliæ adiit
tus : Propter hoc itaque , inquit Auctor Defen Urbem : ubi tunc idem Apoftolicus Concilium cele
fionis Romanæ Ecclefiæ adversùs Regium Ad brare decreverat. Narrat autem Baronius ex Ni
vocatum , apud Baronium num. XXXVII , IN colao Aragonio Cardinali Nicolaum II ad
PLENARIA SYNODO , Papa Nicolao prafi Nortmannorum preces fe fe in Apuliam contu
dente , excommunicatus eft. Hanc quidem ex liffe , eos à vinculo excommunicationis abfol
communicationem Baronius , aliique paffim ad viffe , eifque præter Beneventum , totam Cala
Synodum Romanam currentis anni referunt , briam & Apuliam conceffiffe . Addit Leo Oftien
fed uti jam demonftravi , Aldredus nonnifi fub fis lib. 3. cap . 15. accepta prius ab eis cum facra
exitum fequentis Chrifti anni Archiepifcopus mento Romanæ Ecclefiae fidelitate ; cenfuque quo
Eboracenfis electus , & poftea Romam à Sancto tannis per juga boum fingula denariis duodecim.
Eduardo miffus. Certum itaque & indubitatum, Antea dixerat : Richardo Capuanum Principatum
Nicolao II Ecclefiam Romanam adminiftran & Roberto ( fc. Guifcardo ) Apuliæ atque Cala
te , duo Romana Concilia congregata effe ac bria atque Sicilia Ducatum confirmavit , quia fci
utrique magnum numerum Epifcoporum inter licet Guifcardus de Sicilia fibi fubjicienda con
fuiffe ; cùm priùs hoc anno coactum centum & Glium inierat , quam poftea occupaffe fuo loco
tredecim Epifcoporum fuerit ; pofterius verò à videbimus.
laudato Defenfore Plenarium appelletur , quod Nicolaus II , dum in Apulia verfaretur, Con- XIII.
citius quàm anno M L XI indici non potuit. cilium celebravit non tantùm Melphi , uti de- Nicolaus 11
duo Concilia
XI. A num . XLIV ad LXI. Nicolaus II Pe creverat, fed etiam Beneventi , quæ Urbs ad Se- in Apulia
Ecclefia Me- trum Damiani Cardinalem Oftienfem & Anfel dem Apoftolicam ab aliquot annis pertinebat. celebrat.
diolanenfis
cum Roma- mum Lucenfem Epifcopum , fuum poftea in Coffartius Tom. IX Concil. duo illa Concilia
na conci Pontificatu fuccefforem Mediolanum mifit , ut exhibet. Concilium Beneventanum his verbis
liatur. eam Ecclefiam fimoniaca labe, & Nicolaitarum inchoatur : Anno dominica Incarnat. MLIX,
fpurtitiâ infectam cum Romana conciliaret. menfe Augufto initiante , indictione XII currente,
Vix autem unus repertus eft , qui non aut Ordi &c. Legitur ibi poftea Joannem Abbatem Mo
nes emillet , aut fæda fœninarum confuetudine nafterii , fcilicet Sancti Vincentii fuper Vulturni
ufus effet. Primus omnium Guido Archiepifco fluminis fontes fiti , conqueftum effe de Alber
pus folemnibus verbis profettus eft , fe ab hujuf to Monacho, quòd cellam Sanctæ Mariæ mona
modi flagitiis temperaturum , indeque Clerici fterio fuo fubripuiffet , & Pontificem Joannem
omnes. Verùm poft Petri difceffum Guido Cle Abbatem Sancti Vincentii ex eadem Sanctæ Ma
ricorum affiduis ftimulatus querimouiis ac penè riæ cella in perpetuum inveftiviffe . Præfentes
convitiis , in priftinum rediit , ut fusè Baronius fuerunt imprimis dominus Humbertus , Bonifacius,
narrat , refertque Petri Epiftolam Hildebrando Joannes , Cardinales Epifcopi , Defiderius Abbas &
venerabili Archidiacono datam , qua plena hujus Presbyter , Ildebrandus Subdiaconus , Cardinales ;
Legationis relatio continetur.Rectè porrò Baro Voaldaricus Beneventanus , Petrus Amalphitanus,
nius num. XLIV ex hujus Epiftolæ infcriptione &c. Archiepifcopi . Hildebrandum enim ufque
deducit , Hildebrandum , ex Subdiacono à Ni ad præfentem annum Subdiaconum tantùm exti
colao II nuper in Archidiaconum S. R. E. exal tiffe , & à Nicolao II Archidiaconum creatum
tatum fuiffe. Leo enim Oftienfis lib.2.cap. 101 . fuiffe , mox diximus. Ex hac verò Synodo in
dum loquitur de Hildebrando ad Agnetem Im telligimus , eum hanc dignitatem poft menfem
peratricem à Stephano IX anno fuperiori miffo, Auguftum confecutum effe , ideoque & literas
difertè afferit , tunc Ecclefie Subdiaconum fuiffe, Petri Damiani , quibus Archidiaconus dicitur ,
quod & refert Petrus Damiani de eadem re ver poft initium menfis Augufti fcriptas . Notabile
ba faciens , uti apud Baronium anno MLVIII etiam eft , quod Humbertus , qui
in Actis hujus
num. IV & XII legere eft. Quare non dubium, Concilii interCardinales Epifcopos memoratur
,
quin Paulus Bernriedenfis in Vita Gregorii VII, ipfemet eadem his verbis fubfcribat : Ego Hum
utin Pontificatu vocatus eft Hildebrandus , cap. bertus dictus Epifcopus fanétæ Ecclefia 1
Sylva Can
2. hallucinatus fuerit , cum ait , Leonem IX dide interfui , & fubfcripfi
. Poft fubfcriptiones
Hildebrandum Romanæ Ecclefiæ Archidiaconum Salernitani , Neapolitani
& Surrentini Archie
inftituiffe, quando eum in Galliam Legatuni mi pifcoporum legitur : Ego Bonifacius dictus
Epi
fit. Petrus enim Damiani & Leo Oftienfis Paulo fcopus fan&tæ Ecclefia Albanenfis
interfui. Quare
Bernriedenti antiquiores, & non femel infinuavi hallucinati funt Viri doctiffimi , qui arbitrati
mus , Auctores coætaneos & ferè coetaneos in funt Humbertum anno tantùm fequenti Cardi
rebus fuo tempore geftis narrandis hallucinari. nalem renunciatum fuiffe , quòd ante tempus
Hildebrandus itaque à Leone IX Subdiaconus
illud Epifcopus Sylve Candida paffim appellatus
quidem creatus , ut afferit idem Paulus , fed non reperiatur , cùm id unum & idem fit.Porrò Tra
nifi à Nicolao II ad Archidiaconatûs dignitatem nenfis Epifcopus de
, quo Petrus Damiani apud
evectus. Quantum pro Simoniacis & concubi Baronium num. LXXII in Concilio Melphi
nariis Clericis ad faniorem mentem reducendis tano depofitus eft.
Sanctus Arialdus & San& tus Erlembaldus colla XIVI
Quoad Concilium Melphitanum , geſta in êð
borarint , in eorum Vitis legendum , fatifque unus nos edocet Guillelmus Apulienfis in Poe- Concilium
Melphita
inate num
 in Annales C. Baronii. 213

SAC. XI . mate de Rebus in Italia à Normannis geftis , qui Melphia legendus Apulienfis lib . 1. pag. 5. & lib . SÆC. XI.
An.C.1059. cum Urbano II Ecclefiam Romanam regente 3. pag. 28. An.C.1c59.
floruerit , teftis oculatus fuit. Poftquam lib. 2 . A num. LXXV ad LXXVIII. Recitatur XVI.
Henricus
narravit, Robertum Cariatum Calabria citerio Tom. IX Concil . Conventus Remenfis, quando
Philippum in
ris urbem , in ora littorali maris Jonii pofitam Philippus Rex Galliæ præfente Henrico patre, confortium
obfidione cinxiffe > ut aliis urbibus terrorem Remis coronatus eft : Anno Incarnat . dominica Francorum
injiceret , de Concilio Melphæ celebrato canit, MLIX indictione X11 , Henrici Regis anno regni ad
XXXII Pontificatus domini Gervafii (Archiepi- Sciſſit.
Interea Papa Nicolai fortèfecundi fcopi Remenfis) quarto , & quarto Kalendas, die
Comperit adventum , dimittitur obfidione Pentecofles , XXIII Maii , Philippus Rex con
Plurima pars equitum , comitatur pars minor illum fecratus eft . Sed loco , quarto Kalendas , legen
Melphia fufcipit hunc , & ibi fufceptus honore dum, X Kalendas Junii, in quem diem hoc anno
Magno Papa fuit : hic Ecclefiaftica propter Pentecoftes Feftum incidit , in diem nempe
Ad partes illas tractanda negotia venit : XXIII mentis Maii. Is Henrici Regis annus
Namque Sacerdotes , Lavita , Clericus omnis XXXII ab anno MXXVII proficifcitur , in
Hac regione palam fe conjugio fociabant : deque intelligimus , Henricum Francorum Re
Concilium celebrans ibi Papa faventibus illi gem eo Chrifti anno poft dien XXIII menfis
Præfulibus centum jus ad Synodale vocatis Maii in confortium Regni à Roberto patre ad
Ferre facerdotes monet , altarifque miniftros fcitum fuiffe; cùm hoc anno eadem die annum
Arma pudicitiæ ; vocat hos & præcipit eſſe Regni XXXIII nondum inchoaffet , quando
Ecclefiæ fponfos , quia non eft jure Sacerdos Philippum filium , dum adhuc feptennis effet , ut
Luxuria cultor. Sic extirpavit ab illis in eo Conventu legitur , coronavit. Adfuère ho
Partibus uxores omninò Presbyterorum, noris & amoris gratiá Sedis Apoftolicæ Legati ,
Spretores minitans anathemate percutiendos. Epifcopi viginti duo , ac Proceres quamplurimi
Finita Synodo , multorum Papa rogatu in Actis coronationis memorati.
Robertum donat Nicolaus honore Ducali.
Anno fequenti Henricus Galliæ Rex funda- XVII.
I Hic Comitum folus conceffo jure Ducatûs vit monafterium fancti Martini de Campis in Moritur.
Eft Papæ factus jurando jurefideli. urbe Parifienfi , & in illud multas poffeffiones
Undefibi Calaber conceffus & Appulus omnis contulit , facta Canonicis poteftate Abbate
Eft locus , & Latio patriæ dominatio gentis. obeunte alium eligendi. Charta dicitur fcripta,
Romam Papa redit , cum magno Dux equitatu anno fupradicti Regis XXVII ( fed legendum,
Obfeffum repetit Cariatum , &c. XXIX , à pofteriori ejus epocha , ab anno
nempe MXXXI deducta) . Actum anno ab In
Epifcopi in Apulia , quæ Græcorum jugum ex
carnatione Domini M LX, indict. XV ( legen
cufferat, uxores non accipiebant , quia apud hos dum , indict. XIII ) Parifiuspublice. Signum
hujufmodi incontinentia nunquam tolerata .
Henrici Regis. S. Philippi Regis. S. Annæ Regina.
Non loquitur de Ricardo Guillelmus , quia totus
Obiit poftea Henricus Rex eodem anno MLX ,
eft in Rebus Apulis narrandis ; is verò Capua in
Vitriaci die IV menfis Augufti . Cum verò
Campania Principatum fortitus eft . Non itaque
Philippus filius ob ætatem Regno Francorum
in Synodo , ut paflim Viri docti fcripsere , fed
adminiftrando haud par effet ,, Henricus tefta
poft eandem Robertus à Pontifice Ducatûs Ca
mento cavit , ut Balduinus V Flandriæ Comes
labria honore donatus eft. Cariatum certis con filii , Regnique tutelam fufciperet
. Is per annos
ditionibus Roberto Duci fe dedidit , primaque feptem Francorum Regnum fapienter & ftrenuè
Calabria urbs fuit , quæ fe ejus dominationi
rexit , morienfque Philippo Regi jam adolefcen
fubjecit , ut habet ibidem Apulienfis . Rogerius ti quietum Regnum reliquit. Ordericus Vitalis
Roberti frater , capto Squilacio , ( ultima hæc lib.3 . ait : Hujufmodi tutela tanto Duci benè com
urbs in Calabria , quæ Græcorum partes defen
petebat , quippe qui Adhalam ( ideſt Adhelam )
derit ) , in Siciliam defcendit , & quidem anno
Rotberti Regis Francorum filiam in conjugium ha
fequenti , uti elicio è Malaterra lib. 1. cap.37 . & bebat : ex qua Rotbertum Frefionem , Reginam An
lib . 2. cap. I.
glorum , & Udonem Treverenfium Metropolitam,
XV. Sed redeo ad Concilium Melphitanum , ut re aliofque magna nobilitatis viros genuerat. Sed
Melphia fellam errorem , qui in Tom. IX Concil. pag. ibidem librariorum errore mors Henrici confi
Vrbs diverfa
ab Amal. 1105. irrepfit. Ibi enim dicitur, Concilium iftud gnatur , anno ab Incarnatione Domini MLIX,
phia. Amalphia celebratum , idque teftari Leonem indictione XIII. Legendum enim , anno MLX,
Oftienfem lib. 3. cap. 12. licet hic difertè afferat, ut indictio XIII demonftrat.
Nicolaum II Concilium Melfia, non verò Amal Ad num . LXXXIII & feq. Ifaacius Com- XVIII.
phia congregare decreviffe. Nam hæ duæ urbes nenus Conftantino Duca Imperatore defignato Conflanti
nusDucas fit
valdè inter fe diverfæ , Amalphia urbs maritima in Studienfe Monafterium fe fe recepit , poſt Imperator.
& Archiepifcopalis in Principatu citeriori Regni quam regnaffet biennium & tres menfes , homo
Neapolitani pofita ; Melphis verò , feu Melphia ftrenuus , ingenio arroganti , in rebus gerendis ce
Lucania urbs , in qua Nicolaus II Epifcopatum lerrimus , rei bellica peritiffimus. In literis non
erexit, & Romano Pontifici immediatè fubjecit, quidem verfatus , fed literarum ftudiofus , & 5 do
ut docet Ughellus Tom. I pag. 992. & feq. qui & torum amans , inquit Zonaras in Ifaaco Com
addit , Balduinum primum ejus Epifcopum hoc neno . Pfellus verò in Ifaaco Comneno ait ,
anno die XVIII Augufti unà cum aliis Præfu Ifaacium morbo affectum Monachum induere
libus interfuiffe confecrationi Ecclefiæ fancti ftatuiffe , mutationis vitæ propofitum Patriac
Angeli à Nicolao II peracta. Hæc prima Nor cham laudaffe , fed Eacaterinam Auguftam ejus
mannorum in Apulia , in cujus extremo limite, uxorem , ut eum ab eo confilio averteret , nihil
Calabriam versus jacet , Sedes , ut fe adversùs omififfe. Ifaacius tamen in fententia perftitit,
Græcos tuerentur, ædificata , feu potius inftau accerfiitque Conftantinum Ducam , Virum fanè
rata , ut auctor eft Malaterra lib. 1. cap. 9. De illuftrem , & qui generis nobilitate primas facilè
ferret.
 "
214 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XI . ferret. Cum itaque accerfitus fuiffet, Comneno, ut tavit , fed Caftellanos vix adducere potuit , ut SEC. XI.
An.C.1060. videbatur , jam fpiritum agentes ftetit ille rubore facros ritus mutarent , uti infrà videbimus. In An.C.1060 .
fuffufus , innatoque pudore oculos oppletus , manus Regno Aragoniæ invenio huic mutationi diu re
ex more tegens. Tum Comnenus ei commenda fragatos effe Monachos nominatiffimi monaſte
vit Eacaterinam uxorem , filiamque Mariam , rii Sancti Joannis Pennatenfis . Martinezius enim
fratremque & fobrinum. Necdumtamen imperii in illius Hiftoria afferit , fe in ejus Archivis in
infignia in illum contulerat , fed in promiffis tota ftrumenta reperiffe hoc modo confignata : Cum
rei molitio erat. Convalescit tantifper Imperator, intravit lex Romana (ideft, Officium Romanum)
ac cùm videretur halitum recepiffe , anceps animi in Sanctum Joannem X1 Kal. Aprilis , fecundà
erat ejus rei causâ , quam egerat , quemque in im feptimanâ quadragefima , feria tertia : vel erà
perium provexerat , ipfi quoque malè cedebat , ani MCXX , fed legendum , erâ MCIX , & prior
mique anxius erat. Timebit enim non ne imperii numerus X in I mutandus , qui error à librariis
compos efficeretur , fed ne inde malè fecum poftea non rarò admiffus. Laudati enim characteres
ageretur , acfufpectus foret. Reliquis itaque va annum Chrifti MLXXI certò defignant , non
lere juffis Pfelli confiliis nititur, qui ipfum robo verò annum Chrifti MLXVIII , ut memoriæ
rat , folaturque , eique Antiftitem advocat , cun lapfu corrigit Coffartius Tom . IX Concil. pag.
taque præftat , quæ vel tempus vel amicitiæ ra 1197. Sed non minus Aragonenfes pertinaces
tio exigebat. Tandem Imperator comam ponit, fuère in Antiquis Ritibus defendendis , ut habet
atque Monachi habitum induit , videnfque Im idem Coffartius , faltem id conftat de præfatis
peratorem , ac ex animo rerum fummâ illi confir. Monachis, uti anno MLXIII num. X magis vi
mata , ftatim è Regia difcedit , confcenfaque nave debitur. Porrò fedes Epifcopalis in eo Concilio
ad Studii monafteriumfecedit. Poft abdicatum à ex urbe Ofca , vulgò Huefca, Jaccam translata.
patre Imperium Maria Comnena cum matre in Anno fuperiori Liuppoldo , fed Liudboldo Ar III.
Monafterium conceffit. chiepifcopo Moguntino demortuo > ut habet Berengarins
ad vomitum
Chronographus Hildensheimenfis , idque men redit.
ſe Decembri , ut tam Lambertus , quàm Maria
nus Scotus in Chronicis tradùnt , Gozechinus
Anno Eгæ ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6553
Scholafticus egregiam , prolixamque Epiftolam
Hifpan.
MXCVIII. 5. BA. D 16. P. 26. Mart. Indi &. 13 . ad Valcherum itidem Scholafticum , fuum olim
Anno He
JESU CHRISTI 1060 . difcipulum , circa præfentis anni initium dedit,
gira
CCCCLII, NICOLAI II PAPE 2. quam Mabillonius Tom. IV Analect. publici
inchoato dic juris fecit. In ea Gozechinus ait , fe apud Leo
s. Febr. HENRICI IV REG . 4. dium literas docuiffe , & Moguntiam tandem
fer. I.
CONSTANTINI DUCE IMP. I. feceffiffe, tædio victum rerum humanarum , va
riarumque turbarum , quas rerum novitas , ac
I.
Aldredus coercita faceffebat. Pluribus Auctor fui tem
A Num. IX ad XIII. Aldredus
die Nativitatis Epifcopus præfertim
Chrifti perverfa Berengari doctrina, non fat
Archiep.
Eboracenfis rentis anni electus eft Archiepifcopus Eboracen poris mala deplorat , & Henricum Imperatorem
ad Nicolaum fis , & Romam delegatus à Sancto Eduardo An hujus nominis II , Henrici Regis hoc tempore
11
#us.delega glorum Rege ad Nicolaum II Papam , ut ab eo regnantis patrem , & Liudboldum mox memo
peteret confirmationem Privilegiorum Regni ratum fummopere laudat. Hæc ejus de Beren
Angliæ , quam anno fequenti obtinuit, Pallium gario verba : Vide fi placet quàm fanæ doctrinæ ,
que ab eodem Nicolao II fufcepit. Eodem an quàm falubris diſciplinæ , Theologi de Turonenfi
no MLXI in Angliam rediit detulitque literas emergant academia , cui præfidet ille Apoftolus Sa
Nicolai II ad Sančium Eduardum datas , & con tana Berengarius. Vide , inquam , quàmpeftilen
firmationem Privilegiorum ab eo poftulatam . tes , imò letiferi fcorpiones & reguli de cavernis
Baronius tam literas Nicolai II, quàm præfatam erumpant totius noftri temporis Babyloniæ , qui Ha
confirmationem hic recitat. Verùm ex dictis an refiarchæfui multo ebrii , & veneno delibuti , de
no fuperiori num. VII & feqq . conftat ipfo fine facris facrilegas introducunt novitates quæftionum,
præfentis anni Romam Aldredum Legatum mif ad nihil utiles , nifi ad fubverfionem audientium :
fum , & nonnifi cum præfatis literis & Diplo quorumfermo ut cancer ferpit : quia fcientia , quæ
mate in Angliam anno fequenti reverfum effe. inflat , non ædificat , fedfubvertit.
II. Ad num . XIII. Concilium Jaccetanum, quod De Henrico verò Imperatore & Liudboldo IV.
Concilium hoc anno Baronius cum Surita in Indice refert, Archiep . ait : Poftquam clariffima duo Ecclefia lu. Laudantar
Liudboldus
Jaccetanum. anno MLXIII celebratum . Moretus enim minaria , quæ nimis ferò Deus accendit , & nimis Archiep.
lib. 2. Investigat . cap . 11. pag. 494. laudat Char mature in abfcondito faciei fuæ , à conturbatione Moguntia
tam Dedicationis Ecclefia Jaccenfis , datam à hominum abfcondit , Henricum dico fecundum Henricus 11
novem Epifcopis , qui Concilio interfuere , in Imperatorem , & Liudboldum Moguntina Sedis Imp.
qua legitur facta charta dedicationis anno Protopræfulem , in quos aurei feculifines cum maxi
MLXIII , erà MCI , quo fcilicet tempore mafuidecoris fpecie devenerunt : bac, inquam, cla
Ramirus in Aragonia regnabat. Huic Concilio riffima duo luminaria , poftquam ab his tenebris ad
præfuit Auflindus Archiepifcopus Auxitanus in veram lucem , à qua etiam buc alluxerunt Orbi ter
Aquitania , quia fca, quæ fedes erat Epifcopa re, ut oramus & optamus, affumtafunt ; quidquid
lis , tunc à Mauris occupabatur , & Archiepi divine religionis , quidquid æquitatis &juftitia,
fcopus Auxitanus hoc munere in Navarra & in quidquid liberaliumftudiorum , quidquid moralis
Aragonia fungebatur , ut alibi monftravi . Eft au difciplina ubique vigebat, ficut tunc temporis Eccle
tem Jcca Aragonic urbs ad Aragonium Fl. po fia & vario virtutum decore & multiplici libera
fita. Surita lib.1.cap . 18. fcribit, in hoc Concilio lium literarum propagine florebat , cum eis pariter
abrogatum effe Gothicum Officium , & Roma fepulta , imò in cælum receptafunt : ita ut nihil eo
num admifum , agente Ramiro Aragoniæ Re rum penè remanferit in terra præter admodumpau
ge. Alphonfus VI Caftellæ Rexidem poftea ten ca, & hæc ut umbra inanis veftigia.
Nicolaus
 in Annales C. Baronii. 215
SEC. XI. Nicolaus Papa literis Clero , plebique in civi duas Sedes Cathedrales habere. Mirum autem SEC. XI.
An.C.1c60
V. cheoSiltaricenti
tate confiftentibus
lib. IX Hift datis
. Provinciæ fect. , & à figni
I relatis Bou videri non debet hoc anno duos Sedis Apoftoli- An.C.1060 .
NicolausPP. cæ Legatos in Galliis vifos effe , quorum alter
Roma Epi- ficat fe Gerardum ab Hugone Cluniacenfi fuas apud Turonas , alter Avenione Concilium cele
Jopum Ec ordi- vices in partibus illis fungente , ab Arelatenfi bravit ; ut enim obfervat Sirmondus in Notis ad
naro
clea Sifta Archiepifcopo , & quibuidam aliis Epifcopis Epiftolas Gothofridi Vindocinenfis literas con
vicenfi. electum eis ordinaffe Epifcopum , cui , inquit, vocationis Synodi totius legationis referens, Le
dedimus in mandatis , ne unquam ordinationes pra gatio Aquitanica Metropoles Bituricenfem,Bur
fumat in eum , qui virginem non eft fortitus uxo digalenfem , Auxitanam & Turonenfem com
rem, neque inliteratum , vel qualibet corporis par plectebatur ; Gallica omnes alias.
te vitiatum , aut ex pænitente vel curæ aut cuilibet Hoc anno Stephanus Presbyter Cardinalis & VII.
conditioni obnoxium , notatumque adfacros Ordi Apoftolicæ Sedis Vicarius celebravit Concilium Concilium
nes permittat accedere. Sed fi quos hujufmodi fortè Turonenfe, cui decem Epifcopi interfuêre, in eo- Turonenfe.
compererit, non audeat promovere. Afros pajfim que decem Capitula ad difciplinam Ecclefiafti
ad Ecclefiafticos ordines prætendentes , nulla ra cam pertinentia conftituta , ut legitur in Actis
tione fufcipiat ; quia aliqui eorum Manichæi , ali ejufdem Concilii Tom. IX Concil. pag. 1109.
qui rebaptizati fæpiùs funt probati. Gerardus co recitatis, in cujus Præfatione dicitur celebratum
gnominatus Caprerius , ut fcribit Bertrandus anno MLX, indictione X111 Kalend. Martii ,
Epifcopus Siftaricenfis in Inftrumento anno Luna XIII , IV feria. Refertur ibidem Epifto
MCLXX fcripto, & in Archivis Ecclefiæ Forcal la ejufdem Legati ad Archiepifcopum Dolenfem
querienfis affervato , electus in ipfo ( nempe Epi miffa , qua ei præcipit , ut interfit Synodo , que
fcopatu Siftaricenfi, ideft ad Epifcopatum ) apud antiquo more Romæ poft Pafcha celebrabitur. Ro
urbem Avenionem in Concilio Magno , quod ibi mæ enim fingulis ferè annis Synodus habebatur,
celebravit cum omnibus Epifcopis totius Provincia cujus nulla apud Auctores mentio , nifi forte in
Hugo Cluniacenfis Abbas fungens legatione Do iis de rebus , de quibus agunt , actum fuerit.
mini P. P. Nicolai , ad quem à prædicto Legato Hoc tempore Saracenorum in Sicilia res ad VIII.
miffus jam di&tus Gerardus , in Epifcopumfuit con fummas anguftias redacta erant , ut narrat No- RogeriusCa
fecratus. Hunc Româ redeuntem , ut ipfe narrat, weirius Arabs in Hiftoria Siciliæ . Proceres enim labria Co
mes Sarace
Sistaricenfes non permiferunt tranfire per civita Panormitani , Amira feu Præfecto Saracenico nos in Sicilia
tem fuam , veniens Forcalquerium honorifice , & expulfo, Urbis dominium invaferant, quidam perfequitur.
cum magno gaudio receptus fuit ab eis ibi. Addit Alcaidus à Saracenis deficiens Trapanum fibi fub
Bertrandus , Gerardum Canonicos Siftaricenfes jecerat , aliufque Alcaidus arcem à Siculis En
& Forcalquerienfes feparaffe , & dignitates inter nam appellatam , & àNoweirio Cafan Tani , à
eos divififfe , cùm utraque fit CATHEDRALIS , Latinis Caftellum Joannis occuparat , quemad
& pro fede EPISCOPALI babita ab anteceffori modum & Agrigentum. Denique alius Dux Sa
bus noftris : nam & boc infimul commune habe , racenus Syracufas & vicina loca Catanam ufque
bant , quando una erant Ecclefia. Ideo autem Si fuæ ditioni fubjecit. Sed audiendus Malaterra
ftaricenſes noluerunt eum recipere , quia deftru lib. 2. cap.1 . Rogerius Comes Duce relicto in Apu
.
xerant tam laici, quàm Epifcopi præcedentes to lia ( nempe Roberto Guifchardo ) Rhegium in
tum Epifcopatum , de quibus ipfe (nempe Gerar prima feptimana ante quadragefimam remeavit ;
dus ) dicit , Erant una vice uxorati publice. Ita ad quem Becumen ( legendum cum Scriptoribus
Bertrandus. Arabicis , Benhumena ) Admiraldus Siciliæ à
VI. Hoc autem Concilium Avenionenfe , cujus , Belcamendo ( legendum , Bennameto , Malaterra
Epifcopus
in ille ficuti
Concilio mentio nec Epiftolæ
Tom. Nicolaicelebratum
IX Concil. Papæ citata , cur
fuit ulla enim Arabum nomina non rarò deformat ) quo
Avenionenfi dam Principe pralio fugatus , eo quod maritum fo
antea ele- renti anno ; nam ipfemet Boucheus afferit , fe rorisfue , honeftum fuæ gentis juvenem , vocabu
Eius.
illud legiffe in exemplari fibi oftenfo à Polycar lum Benneclerum , occiderat , apud Rhegium pro
ро Riviera Cartuliano , viro Erudito . Illud ta { fugus venit Comitem verfus , impugnationem Si
men , ficut & autographum , aliàs in Archivis cilia multis exhortationibus incitans. Tum cap.4.
Capituli Forcalquerienfis affervatum , nunc de De cujus adventu Comes non minimùm gavifus,
perdita funt , fed literæ Nicolai Papæ & Inftru eum honorificè fufcepit , ejufque confilio , necdum
mentum Bertrandi Siftaricenfis Epifcopi Conci hyeme tranfacta , hebdomada videlicet proxima
lium illud Avenione congregatum fuiffe , nos ante Quadragefimam , cum centum fexaginta mili
dubitare non patiuntur. Fallitur tamen Bou tibus ipfum Becumen (ideſt Benhumenam ) fecum
cheus , qui illud cum altero Concilio Avenione ducens , pharumque tranfiens Siciliam invadit.
anno ML XXX coacto confundit , & iftud ad Omnia deprædatus Melazzum ufque , oppidum
præfentem annum retrahit. Sunt enim duo Con maritimum, ad Meffanam accedit , & Meffanen
cilia in eadem urbe diverfis annis habita , ut ex fes in fe irruentes internecione delet. Meffanen
iis , quæ de utroque fuperfunt, manifeftum red fibus , fubdit Malaterra cap . 6. Juorum vulnera
ditur. Porrò præter Siftaricenfem Epifcopatum flentibus , Comes penes civitatem tranfiens , in in
funt alii , in quibus duæ Ecclefiæ Concathe fula fancti Hyacinthi , haud longè ab urbe hofpita
drales reperiuntur . Matthæus Paris ad annum tum vadit , fummoque diluculo Meſſanam quaſi vi
MCXXXII , de Roberto Epifcopo Ceftrenfi ribus exhauftam oppugnare vadit. Sed Meffanenfi
verba faciens , ait : habet Epifcopatus ille ufque bus quamvis paucis qui adhucfupererant , cum ipfis
bodie tres Sedes , Ceftrenfem , Lichifeldenfem , & mulieribus armatis , turres & propugnacula ſe ſe
Conventrenfem . Ughellus in Italia Sacra affir certatim " ut pro vita defendentibus , Comes ne
mat , anno M L XXVI Epifcopatum Capuanum Sicilia tali facto excitata fuper eum irruat , ad ten
in duas Sedes divifum fuiffe , ex quibus anti toriafua rediens , de tranfitu verfus Rhegium tra
quior Capuæ remanfit , & recens apud Pontem Etare cœpit. Mare vero turbatum cum periculofum
Cafulinum conftituta . Denique San - Marthani tranfitum oftentaret , Comes fapienti ufus confilio,
in Epifcopis Adurenfibus pag. 15. teftantur , eos totam prædam , quam ceperatfanclo Andronio ad
Ecclefiam
 216 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. Ecclefiam fuam reædificandam juxta Rhegium
An.C.1060. dandam propofuerat. Destructa quippe erat novi
ter , ficque meritis ejufdem fan&ti , ut credimus ,
aura propera flante , mare fedatum fe fe tranf
meabile præbens , impunè tranfire permifit.
IX.
Dein cap. 8. Comes igitur Rogerius toto menfe
Melanam
capit. Martio & Aprili per Calabriam , &c. difponens ,
&c. expeditionem iterùm verfus Siciliam certatim
parat. Maio itaque intrante Dux ( Robertus fc.)
ab Apulia cum maximo equitatu Rhegium veniens,
etiam navalem exercitum per mare venire fecit.
Sarracenorum Admiralius claffem , ut tranfitum
ejus impediret , mifit ; fed , ut fubdit Malaterra
cap. 10. Comes mare incautis hoftibus , impunè
tranfiens , ad locum qui communiter monafterium
dicitur , applicuit , navefque remitteus , ne forte
aliquis fuorum ad eas refugeret , Melanam oppu
gnatum vadit : quam inermem inveniens ; nam
jamdudum defenfores ejus peremerat , urbe capta
turres & propugnacula ejus diruit, quos invenerunt
interfectis , quibufdam verò ad Panormitanas na
ves transfugientibus anno ab Incarnatione domini
millefimo & fexagefimo. Maurolycus ait , Roge
rium Comitem ad Palatium Prafulis deductum
effe , indeque Rochus Pyrrhus in Sicilia Sacra
infert fuperfuiffe adhuc domum Palatium Epi
fcopale nominatam. Verùm fallitur Vir de
Hiftoria Sicula bene meritus ; Prafulis enim no
mine ibi Mahumetanorum caput , à Latinis Pre
fulem aut Prælatum dictum , ab Arabibus verò
Emam, intelligit , rectèque Vatierus in Verfione
Gallica Elmacini , & in Vita Tamerlani Emam
Mahumetanum Prælati , vel domini Prælati no
mine defignat. Denique fallitur Chronogra
phus Barenfis , qui hanc expeditionem in an
num fequentem differt , ut Peregrinius in Notis
obfervavit.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6554
Hifpan.
MXCIX . 6. G. D 17. P. 15. April. Indict. 14
Anno He
gira JESU CHRISTI 1061 .
CCCCLIII ,
inchoato dié ALEXANDRI II PAPÆ Í .
26. Januar.
fer. 6. HENRICI IV REG. 6.
CONSTANTINI DUCE IMP. 3 .
I.
D num . I. Nicolaus II Florentia finem vi
Nicolao II
vendi fecit , inquit Leo Oftienfis lib . 3.
fucceditAle
xander 11. cap. 20. qui addit , duobus acfemisannis in Pon
tificatu peractis , cui omnes ferè Catalogi con
fentiunt annos duos , menfes fex & dies viginti
quinque à Leone Oftienfi neglectos , ei tribuen
tes , ficuti & Benno Pfeudo-Cardinalis . Quare
cùm Anfelmus natione Mediolanenfis, & Lucen
fis Epifcopus die prima menfis Octobris Ponti
fex Romanus renunciatus fuerit , poftquàm Se
des vacaffet menfes duos & dies VIII , uti ha
bet quartus Catalogus , vel veriùs, ut habet fex
tus, menfes duos & dies novem, perfpicuum fit,
Nicolaum hoc anno die vigefima fecunda menfis
Julii naturæ debitum folviffe, annoque MLVIII,
die vigefima octava menfis Decembris electum
fuiffe. Licet enim ipfemet Nicolas annos fuos
à die inthronizationis in refcriptis fuis deduxe
rit, Auctores tamen Catalogorum eofdem, ficuti
& Decefforis ab ejus electione repetière ; alio
quin annos duos , menfes fex & dies viginti
quinque non fediffet ; cùm anno MLIX die
octava menfis Januarii nondum inthronizatus SAC. XI.
effet. Sedem autem poft Nicolai mortem ceffaffe An.C.1061 .
menfes fermè tres , docet Leo Oftienfis citatus ;
quod confirmat Auctor Difceptationis inter Re
gis Advocatum & Romanæ Ecclefiæ Defenfo
rem apud Baronium anno MLXII num. XLIX,
qui ait : Conftat tres plus minus menfes interim
decurriffe , ex quo fanctæ memoria Papa Nicolaus
occubuit , ufque ad Kalendas Octobris , cum ifte
( nempe Alexander II ) fucceffit. Papebrocius
quidem in Conatu Chronico - Hift. Nicolai II
mortem cum die XXIV menfis Junii , & Ale
xandri II initium cum die tricefima menfis Sep
tembris copulat , & Nicolao II annos tantùm
duos , menfes IV & dies XXV affignat ; fed
hæc documentis mox in medium allatis mani
feftè adverfantur. Interpontificium ad menfes
duos & dies novem contrahimus , quia tam Leo
Oftienfis , quàm Auctor Difceptationis citatæ
non afferunt illud fuiffe trium menfium , fed
trium fermè menfium , ideft , circiter trium
mentium ; cùm particula fermè tam defectum ,
quàm exceffum fignificet , ut innumeris exem
plis patet.
Dies inthronizationis Alexandri II incertus , II.
& incompertum an Sedis fuæ annos à die ele- an Incertum
Alexan ,
tionis , vel à die inthronizationis deduxerit. In der II annos
&
Bullario quidem Caffinenfi Conftitutio CVIII Sedisfua à
indicare videtur , eum ab inthronizatione an- die electionis
nos fuos dinumeraffe; his enim verbis clauditur : numerarit.
datum in caftro Cafino die Kalendarum Octobrium,
per manus Petri ſanctæ Romanæ Ecclefia Subdiaco
ni , atque vice domni Annonis Colonienfis Archie
pifcopi Bibliothecarii anno decimo Pontificatus do
mini Alexandri Papa fecundi , ab Incarnatione
verò domini millefimo feptuagefimo primo , indi
&tione nona. Si enim annos Sedis fuæ à die prima
Octobris deduceret , is Chrifti annus non deci
mus , fed undecimus eo die inchoatus nume
randus fuiffet. Verùm cùm indictio IX poft
Kalendas Septemb. cum anno MLXXI con
jungi non poffit , incertum, an in anno Incarna
tionis , an in indictione mendum cubet , ideo
que an Alexander II à die prima Octobris , quo
Summus Pontifex electus fuit , annos fuos repe
tierit. Papebrocius laudatus ait, Alexandrum II
die XXX menfis Septemb. coronatum ; fed il
lud ex dictis corruit. Denique Ptolomeus Lu
cenfis in Chronico , quod ab Alexandro II in
choat , notat hunc Pontificem Lucenfem Epi
fcopatum ufque ad mortem retinuiffe, & Civita
tem illam multis Privilegiis decoraffe. Fiorenti
nius in Comment . Rerum ad Mathildam Comi
tiffam fpectantium pag. 135. & feqq. Refcripta
hujus Pontificis refert his verbis fubfcripta :
Ego Alexander fan&tæ Rom. & Apoftolica Ecclefia
Praful , & Lucenfis Epifcopus.
A num . II ad XXVIII. Defuncto Apoftolico III.
Florentia , inquit Leo Oftienfis lib . 3. cap . 20. Cadatus
cùm ingens inter Romanos feditio de ordinando Sedem Ro
manam in
Pontifice cœpiffet exoriri , Hildebrandus Archidia- vadit.
conus habito confilio cum Cardinalibus , nobilibuſ
que Romanis , ne diffenfio increfceret , Anfelmum
Lucenfem Epifcopum poft menfes fermè tres in Ro
manum Pontificem eligunt , Alexandrumque voca
ri decernunt ; noftro Defiderio ( Abbate Ćafinenfi
& Presbytero Cardinali ) Romam cum Principe
(nempe Normannorum ) proficifcente . Quod cum
Imperatrix audiffet , unà cum filio tulère graviter
bac fine ſua auctoritate geſta fuiſſe : Cadalumque
Parmenfem Epifcopum à Placentino duntaxat , &
Vercellenf
 in Annales
SAC. XI. Vercelienfi Epifcopis ipfa die feftivitatis Apoftolo
An.C.1061 . rum Simonis & Juda (die fc. XXVIII Octob.
currentis anni ) in Papam eligi faciunt. Cadalus
Pfeudo-Pontifex in Pfeudo-Synodo Bafileenfi
electus Honorii II nomen fumfit. Onuphrius in
Annotatione ad Platinam pag. 171. ait fe legiffe
antiquum Cadoli Diploma, in quo ita fe fe appel
lat, fed illud nunquam prælo datum fuit, quam
vis alio monumento non conftet , Cadalum Ho
norium II nuncupatum fuiffe. Agnes Imperatrix,
ejufque germani exiftimarunt , foedus Norman
nicum à Nicolao II in præjudicium juris Impe
ratorii concinnatum fuiffe , quòd Richardus
Normannorum Princeps Roma Patriciatum om
nibus modis ambiret , inquit idem Oftienfis cap.
23. cùm tamen fœdus illud ad defenfionem Ec
clefiæ Romanæ à variis Italiæ Proceribus vexa
tæ compofitum fuiffet. Quam iniquè Concilium
illud congregatum fuerit , & Pfeudo-Pontifex
intrufus, apud Baronium legendum.
IV. A num . XXVIII ad LVIII. Petrus Da
Petrus Damiani , qui à Nicolao II impetrare non potue
mianiin
remumfe- rat , ut Epifcopatum Oftienfem deponeret , &
cedit. ad eremum Fontis Avellani fecederet , illud tan
dem ab Alexandro II obtinuit , licet ab Epifco
pali onere prorsùs liberatus non fuerit, ut legere
eit in Annal. ubi & dicitur , Alexandrum , ubi
creatus eft Pontifex, Hildebrandum Archidiaco
num Cancellarium renunciaffe, penes quod offi
cium univerfa Romanæ Ecclefiæ adminiftratio
vertebatur. Ciampinius Vir Clariff. in Catalogo
Bibliothecariorum S. Rom. Ecclefia, ipfo initio re
è oftendit , Cancellari officium à Bibliotheca
rii munere prorfus diftin& tum fuiffe , licet aliqui
Viri do &
tiffimi utrumque in unum confuderint.
Illud certè vel folus Hildebrandus oftendit, quem
conftat Sanctæ Rom. Ecclefiæ Bibliothecarium
nunquam extitiffe.
V. A num. LX ad LXIII. Sanctus Arialdus ,
SS. Arialdi
Herle qui cum Nazario Clerico Mediolani Herlem
balailabo baldo Duce collega , adversus Sacerdotes con
res adversùs cubinarios, & fimoniacos ftrenuè laborabat, au
bareticos. dita Alexandri II creatione, Romam venit , ubi
Pontifex fanctum Herlembaldum defenforem Ec
clefiæ renunciavit, dato ei Vexillo, quod in ma
nu tenens hæreticorum vefaniam reprimeret, ut
ex Vita utriufque Sancti , quam MS. Baronius
habuit , quæque noftra ætate Mediolani lucem
vidit , idem Baronius oftendit. Mos enim fere
bat , ut Pontifices iis vexillum darent vel mitte
rent , qui in Paganos vel hæreticos pugnare de
bebant. Sic Victor III Vexillum Sancti Petri
Roberto Guifcardo in Græcos fchifmaticos bel
lum moventi deferendum tradidit , ut docet
Guillelmus Apulienfis lib . 4. de Geſt. Normann.
Alexander II idem Vexillum mifit Willelmo
Normanniæ Duci contra Haraldum pugnaturo ,
ut infrà videbimus. Varia hujus rei exempla con
gerit Ducangius in Gloffario voce vexillum San
di Petri.
VI. Baronius num. LX , & anno MLXVI
Vita S. Ari
aldi tam à num . XVII , exiftimat beatum Andream Abba
Syro,quàm tem Vallumbrofæ nullam de Sancto Arialdo Vi
B. Andrea tam fcripfiffe, fed quam habemus effe Opus Syri
fcripta. Presbyteri, ab eodem Andrea in lucem emiffum.
Contrà verò Bollandus ad diem X menfis Mar
tii, in Comment. prævio ad Vitam B. Andreæ &
2. putavit, Syrum nullam de Arialdo Vitam lite
ris mandaffe , fed tantum in Epiftola ad eundem
Andream data ejus Martyrium retuliffe. Verùm
certum eft, Vitam beati Arialdi, quæ extat, à B.
Tom. IV.
"V
C. Baronii. 217
Andrea editam effe , & Syrum aliam Arialdi Vi- SEC. Xt
tam elucubraffe , quæ ad nos non pervenit. Vi. An.C.rodi .
tam autem Arialdi à Puricello in Monum. Bafil.
Ambrofianæ publicatam , beati Andreæ fœtum
effe , certum & indubitatum ; fed Vitam ejus
dem Sancti compofitam pariter fuiffe à Syro
Presbytero, male Bollandus negavit ; quod enim
ad id probandum in medium adducit , contra
rium oftendit. Refert ipfe partem Epiftolæ à Sy
ro Presbytero cum Herimberto jocio de vener bi
li Arialdo ad Andream datæ , & Andreæ refpon
fum. Ait Andreas : Legente me olim ( poft mor
tem nempe Sancti Arialdi ) en qua cum Jocio He
rimberto de venerabili Arialdo fcripfi , reperi
vos multa præterille qua dici oporteret. Undefa
&
tum eft , ut jubente beata memo ia Rodulpho patre
( AbbateVallumbrofæ deceffore beati Andreæ) ,
cujus animajam cum Chriftogaudet ( anno nem
pe MLXVI Rodulphi emortuali ) multa tam
de bis qua omififiis , quam de his quæ dixiftis , ex
primere conatus fum. Quod ad te mittens , &c.
ad hanc B. Andreæ Epiftolam Syrus refpondet :
Miror , char Jime , quod de his rebus requiras
unum teftem , quas teftari poffunt non folum multa
milliafidelium ; fed etiam infidelium Poftea Sy
rus varia Arialdi gefta à B. Andrea omiffa adji
cit , ifque fecundis literis refpondet , fe multa
fcienter prætermififfe.
Quibus ex verbis manifeftè elicitur , tam Sy- vii.
rum , quàm B. Andream , Arialdi Vitam feorfim Herle
Nullambal
S.
compofuiffe ; utriufque fcriptionem æque pro- di Vita Bs
lixam fuifle ; fed alterum alterius opus poliiffe Anarea
& amplificaffe. Quare unus alterius Vitam fup- fcripta.
plevit complevitque , ideoque duplex Vita San
&
ti Arialdi olim confcripta ; licet nunc, quæ à B.
Andrea promulgata , tantùm extet , alteraque
perierit. Verum quidem eft B. Andream teſtari
fe nullam Vitam Sancti Herlembaldi condidiffe ,
& cap . XVI num . VI apud Puricellum ſcribe
re : Multa bona de hoc viro ( nempe Herlembal
do à paucis diebus occifo ) familiariter cognovit :
fed quia nuper in defenfione juftitia martyrio eft
coronatus , ea alteri tam volumini , quàm Scripto
ri relinquo , quia B. Arialdi Vitom perficere ve
lociter cupio. Sed eum nullam de Sancto Arial
do Vitam in literas mififfe dici non poteft . Baro
nius depravatum exemplar Vitæ Arialdi ab An
drea Abbate fcriptæ nactus erat ; nam num . LXII
laudatum ejus locum his verbis refert : Sed quia
nuper in defenfione juftitia martyrio eft coronatus ,
in altero volumine fcripta relinque . Quo ex loco
fic depravato anno MLXXVI num. LXXVII
Baronius colligit , B. Andream Vitam San& ti
Herlembaldi, quam à fe non vifam fatetur, fcrip
fiffe. Verùm B. Andreas nullam de Herlembaldo
Vitam edidit , & opinio illa nonnifi in loco illo
B. Andreæ corrupto fundata.
Robertus , Apuliæ & Calabriæ atque Siciliæ vit.
Ducatu fibi à Nicolao II confirmato , reverfus Roberti
Guifcardi
in Apuliam , Troiam etiam cepit : ficque fenfim per Normanno
intervalla temporum , regionem totam , Norman- rum Ducis
nofque omnes illarum partium præter Richardum victoria.
( cui Nicolaus II Capuæ Principatum confirma
rat ) fuo imperio fubdidit , inquit Leo Oftienfis
lib . 3. cap. 15. qui paulò pòft fubdit : Pofthæc ad
Saracenos expugnandos , Siciliamque capiendam
ingens Roberti animus vertitur. Ad quam forti
cum exercitu tranfiens , Meſſanam primò , quæ in
porta fita eft , occupat. Tarentum deinde obfi
dens in deditionem accepit. Rursùs ad Siciliæ
Panormique expugnationem cum navali profectus
T exercitu
 Critica Hiftorico- Chronologica
218
SEC. XI. exercitu , intra quinque menfium fpatium Cati
An.C.1061 . nam primò ( ideft , Catanum ) inde Panormum,
deinde Nazarim cepit . Sicque Rogerium fratrem
omni præficiens infula , Panormi , ac Demena , &
Mellana fibi medietate fervata , acceptis Sarace
norum obfidibus thefauro ingenti ditatus , Cala
briam redit. Hæc Leo Oftienfis de Roberti Guif
cardi victoriis variis annis reportatis uno teno
re narrat.
Sed ut de iis tantùm , quæ hoc anno in Sicilia
IX.
Saracenos geft a verba faciam , refert Malaterra lib. 2. Ro
Roger
Sicili ius bertum & Rogerium fratres in Siciliam , & ante
a ipfe
frater perfe- caftrum San& ti Joannis cum exercitu venifle.
Bechamel , feu Bennamet Saracenorum
quuntur.
Præfectus numerofa Africanorum multitudine ( ab
Africa miffa ; Siculi enim aliquo modo ab Afri
cæ Calipha pendebant ) & Sicilienfium coaduna
ta , bellum quod diu difpofuerat ( ab anno nempe
fuperiori ) hoftibus offert anno ab Incarnatione do
mini millefimo fexagefimo primo . Porrò Dux ( nem
pe Robertus ) exercitum femipartiens ( erant
enim tantummodo feptingenti ) , & ex ipfis duas
acies ordinans , unam fratri ut priori , ficutifibi
moris erat , ut hoftem feriat , delegat , ipfe cum al
terafuos alacriter verbis exhortando fubfequi non
tardat. Similiter Bechamel , cum quindecim millia
armatorum haberet , tres acies inftituit : cum qui
bus primo quidem audaciſſimė hoftibus occurrens
certamen iniit. Porrò noftri in primo , ex more ,
congreffu fortiter agendo plurimos flernentes , reli
quos infugam vertunt , quos cadendo , verfus ca
Arum Joannis perfequentes , ufque ad decem millia
occiderunt , ficque victoriam adepti , fpoliis quidam
funt ditati. Subdit Malaterra Rogerium Comi
temtotam provinciam incendio devaftaffe , fpo
liis & præda exercitum recreaffe , diverfas incur
fiones feciffe , fed caftrum Joannis capere non
potuiffe. At cùm hyems immineret tam ipfe ,
quàm Robertus frater Meffanam militibus , qui
eam cuftodiant , & his quæ militibus neceſſaria fo
rent , munientes , pharo tranfmeato , Dux quidem
in Apuliam byemandi gratia feceffit : Comes verò
in Calabria remanet : media verò hyeme intra na
tale domini cum ducentis quinquaginta militibus
iterùm mare tranfiens , ufque ad Grigentinam ur
bem totam patriam follicitans prædatum vadit .
Chriftiani verò provinciarum fibi cum maxima
lætitia occurrentes , in multis obfecuti funt. Inde
Traynam adveniens , à Chriftianis civibus , qui
eam incolebant , cum gaudio fufceptus urbem in
trat: pro velleque fuo ordinans , ibidem Natale
Domini celebrant , inquit Malaterra cap . 18. de
Rebus hoc anno geftis fermonem habens .
X. Andreas Rex Ungariorum , inquit Lambertus
Bela Hun- in Chronico ad hunc Chrifti annum , videns
gar ia re
gnum inva Belem ( Belam communiùs dictum ) quemdam
dit. propinquum fuum regnum affectare , & Ungarios
àfe paulatim ad eum deficere , uxoremfuam & fi
lium Salomonem , cui Imperator filiamfuam parvu
lam defponderat , cum multis opibus ad Regem
Henricum tranfmifit. Refert poftea Lambertus
Belam in bello adversùs Germanos in auxilium
Andreæ miffos gefto victoreni fuiffe , & Hun
gariam fibi fubdidiffe . Alii Scriptores tradunt ,
Belam fratrem fuiffe Andreæ Regis , & Andream
hoc anno fato fun&um effe , quod & teftatur
Lambertus .
S Æ C. XI .
An.C.1062 .
Anno Era
Hifp. MC.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6555 . Anno Hegi
ræ CCCCLIV ,
7. F. 18. P. 31. Mart. Indic. 15 . inchoato die
15. Januar.
JESU CHRISTI 1062 . fer. 3 .
ALEXANDRI II PAPE 2.
HENRICI IV REG . 7.
CONSTANTINI DUCE IMP. 4.
I.
Num. I. ad XV.
die Cadulus menfis
ratu Aprilis Cadalus
appro- tipap An
afru
XIV Rome cum fuo appa
pinquans , magum cædem de prædictis Romanis, fra Romam
tam de amic , quàm de inimicis fecit. Hoc ve- offidet.
is
rò factum fuit anno Dominica Incarnat. MLXII,
indict . XV , qua dicti Imperatoris & Romanorum
malitia non diu perfiftente , Alexander in fuo
permanfit Epifcopatu cum gloria , laude & honore.
Infelix verò Cadulus cum magno dedecore repe
davit ad propria , ut legitur in veteri Codice Va
ticano MS . à Baronio & Papebrocio in Conatu
Chronico-Hift. citato . Fufiùs hæc refert Leo
Oftienfis lib. 3. cap. 20. ubi de Agnete Impera
trice ejufque germanis ait : Eum ( nempe Ca
dalum ) Romam ad impugnandam Ecclefiam cum
exercitu , multifque peccuniis è veftigio mittunt.
Sed, favente Deo , licet Romanorum plurimi illi
gratiâ Regis adhaferint , caftrumque illi fan&ti
Angeli ad urbis expugnationem tradiderint : cùm
femel ac fecundò magnis inftructus copiis advenif
fet , pecuniamque immenfam profligaffet : magna
ftrage fuorum non minus quàm ceterorum facta ,
poftremò clam egreffus è caftro ipfo turpiter cum
paucis aufugit , neque ultra buc rediit. Quippe
qui eodem anno , ipfo die vigiliarum Apoftolorum
Simonis & Juda ab omnibus Teutonicis & Italicis
Epifcopis , qui tunc cum Rege aderant , jufto Dei
judicio damnatus eft atque depofitus. Recitat Ba
ronius Epiftolam tunc à Petro Damiani ad Ca
dalum fcriptam .
A num . XV ad LXXII . San&tus Anno Co II.
Damnatur
lonienfis Archiepifcopus , ut Schifma in fuo ortu in Concilio
extingueret , Henricum Germaniæ Regem duo Osborienfi.
decim annorum puerum à matre Agnete Im
peratrice fubduxit , Conciliumque in Germaniæ
loco , qui Osborium dicitur collectum . Ei Hen
ricus Rex interfuit, Cadalaus damnatus , & Ale
xandri II electio confirmata , ut narrat Baro
nius ex Petro Damiani in Epiftola ad Cuniper
tum Taurinenfem Epifcopum , qui & refert
prolixam difputationem Synodalem inter Regis
Advocatum , & Romana Ecclefia Defenforem.
Quare , confirmata electione Alexandri II ab
Henrico Rege , omnia in integrum videbantur
reftituta . Illud hic non prætermittendum , in
nullo ex noftris Catalogis Cadali feu Honorii
II nomen legi ; cùm tamen alii Antipapæ in iif
dem fæpe memorentur . Denique idem Cadalus
in Osborienfi Concilio die XXVII menfis
Octob. in quam Vigilia SS. Simeonis & Ju
dæ incidit , damnatus , ut patet ex verbis Leo
nis Oftienfis , numero præcedenti recitatis .
Petrus III.
A num. LXXIV ad LXXXV.
ioGal
Damiani , poftquam in eremum Fontis Avella- LegatPotri
ni feceffit , varias Legationes obire coactus fuit. Damiani.
Prior videtur ea quâ ad Cluniacenfe monafte
rium directus eft , de qua Baronius hoc anno
agit , quamvis ad fequentem , ut ftatim vide
bimus , pertineat. De ea mentionem facit Au
&or
 in Annales C. Baronii.
219
SAC. XI. &or coætaneus Anonymus in Relatione mira communi judicio decreverunt. Tandem fancto de- S ÆC. XI.
An.C. 1062 culorum Sancti Hugonis Abbatis Cluniacenfis hunc decifionis finem caufa An.C.1062.
cernente Concilio , ad
qui extat in Bibliotheca Cluniacenfi ubi pag. perducta eft , ut præfatus Epifcopus propria ma
460. ait : Tempore quodam neceffe fuit fancto vi nufuperfanctis Evangeliis fuperpofita juraret , fic
ro pro tuendis filiis ad Ecclefiam matrem recurre que fedis Apoftolica Legato , fanctoque Concilio
re , & Romanæ fedis patrocinium advocare. Qua fatisfaceret. Sic itaque per Synodale Concilium
propter urbis illius refugium petens , magno labo perpetua monafterii libertate firmata , ſanctumque
re & difficultate à latere avulfum domnum Pe locum foli fubjacere Romana Ecclefia communi fan
trum , Oftienfem videlicet Epifcopum , cognomento &torum Epifcoporum decernente fententia , mox
Damianum , obtinuit , ut fibi daretur pro magno inter Epifcopum & Abbatem omnis controverfia
Petro præliaturus , & adverfarios proftraturus mi- `` querelafopitur.
rabili fua prudentia atque facundia. Erat nam Hæc de verbo adverbum , fummariè tamen, V.
que vir ille abftinentia fingularis , ufu & ferreo ex Synodali definitione citata Cabilone habita,ex- In eo Conei
rum vinculorum nexu undique fic attritus , ut cerpfi , ex qua & liqu lio alia ne
et, hæc anno fequenti con- gotiatra
vix poffet inveniri modus , quo ejus corporis imbe tigiffe , quo Concilium Romanum centum & am- tata.
cillitas foveretur , ad equitandi onus grave ut plius Epifcoporum celebratum fuit. Porrò in
cumque tolerandum. Laborem tum à fe impen hac Synodo Cabilone
nfi alia quoque ad Eccle
fum ipfemet Petrus Epift. II lib . VI ad San fiafticam difciplinam pertinentia tractata funt
>
&um Hugonem Abbatem memorat : cùm jam uti caufa Haderici Aurelianenfis Epifcopi , quod
me fenectus incurva deprimeret , & effato viri patet ex Epift. XXIII Alexandri II ad Gerva
bus corpore nutabunda gradientis veftigia fub in fiam Remenfem Archiep. data , qua ei gratias agit
certis greffibus vacillarent ; ego ad tue juffionis quòd illum , qui Carnotenfem Ecclefiam Simo
Imperium animam meam , ut ita loquar , in ma niacè invaferat , inde ejiciendum curarit , &
nibus meis pofui , aftivis adoperta nivibus Al Hadericum Aurelianenfem eadem de caufa amo
pium prærupta confcendi , & pro utilitate venera veri petit , quem ait , fraudulentiâ fuâ in Cabilo
bilis monafterii tui propinqua fatis Oceano Gallia nenfi Synodo Petrum Oftienfem Epifcopum , à
rum intima penetravi. Diu ſe ibidem moratum quo eadem Synodus celebrata eft , decepiffe . Ad
conqueritur in Epift. V ejufdem libri ad Mona hanc etiam Petri Damiani legationem & Con
chos Cluniacenfes : Promilum mihi fuerat , cilium Cabilonenfe Coffartius revocat Epifto
quod in Kalendas Augufti forem regreffus ad pro lam XXI Alexandri II ad Archiepifcopos Gal
pria: fed profligato poftmodum trimeftri curri lie datam , in qua mandat , ut Petro Damiano
culo , & quanta potui celeritate curavi , & ta Oftienfi Epifcopo, Legato Sedis Apoftolicæ, in
men vix ante quintum Kalend. Novem. diem, omnibus fidem habeant , & debitè obediant :
Fontis Avellani , unde procefferam , cacumen af Quisquis enim , inquit , faftu fuperbiæ , quod ab
cendi. fit , inflatus illius judicio contradictor vel adver
IV.
Baronius caufam hujus Legationis Gaufre fator extiterit : ufque ad dignam fatisfactionem ,
Synodum
Cabilone ce- dum Comitem Andegavenfem fuiffe putat, noftram vel Romana Ecclefia gratiam non ha
tebrat causa quòd in Vita Sancti Hugonis ab Hildeberto bebit.
monafterii Epifcopo Cenomanenfi fcripta num. XXXIII A num. CXIII ad CXVIII. Duæ erant
Cluniac. VI.
legatur, Sanctum Hugonem Turonas veniffe, cùm in Regno Dalmatie & Croatia hoc tempore Dalmatia
duobus Me
monafterium fancti Martini ab eodem Comite Metropoles , ut oftendit Lucius in lib. 2. de Re
tropolibus
tyrannica præfumptione affligeretur , ut ex ea gno Dalmatia & Croatiæ cap. 2. & feqq. ante decorata.
dem Vita Baronius num. LXXIX narrat. Ve annum millefimum inftitutæ , nempe Salonita
rùm inter Comitem illum Andegavenfem , & na , quæ Spalatum jamdiu translata fuerat , cujus
San&tum Hugonem nulla controverfia fuit. Hu fuffraganei erant in Dalmatia Epifcopi Abfa
jus itaque legationis caufa , annufque legitur in lenfis , Beglenfis , Arbenfis , Jadrenfis , Trabu
Synodali definitione inter Hugonem Abbatem rienfis & Ragufinus : in Croatia verò Nonenfis ,
Cluniacenfem , & Drogonem Epifcopum Matif Belgradenfis , & Tinienfis. Altera Metropolis
conenfem , recitata in eadem Biblioth. Cluniac. Diocletana primùm appellata , fed Diocleâ de
pag. 509. & Tom . IX Concil . pag. 1177. Anno ftructâ Sedes Antibarim translata , ubi cùm Me
MLXIII Drogo Epifcopus Matifconenfis , tropolita refideret, Antibarenfis fæpius vocaba
in cujus Diœcefi Cluniacum pofitum, jus fibi in tur. Porphyrogenneta lib. de Adminiftrando
illud tentavit arripere , contra Sedis Apoftolicæ Imperio cap . 36. teftatur, fua ætate, feculo fcili
Privilegia. Ad beati Majoli Bafilicam pervenit , cet decimo , Diocletanam civitatem defertam
fed refiftentium fibimet infractus obftaculo intrare jacuiffe , nunc , inquit , habitatoribus vacua , in
nonpotuit. Tunc Hugo Romanam Synodum im hodiernum ufque diem Dioclea appellatur. Reci
piger adiit , querelam fuam coram fancto Concilio tat Baronius Epiftolam Alexandri II Ven. Ar
fidelis relator expofuit , novo periculo fan&ti loci chiepifcopo Dioclienfis atque Antibarenfis Ecclefia
ruinamprocul dubio minitanti , ut obviaret , ora hoc anno datam , in qua ejus fuffraganei difer
vit. Petrus Damianus Oftienfis Epifcopus fe pro tè memorantur, nempe Dioclienfis, Ecatarenfis,
tinus obtulit , fe feque ad fubveniendum monafte Palechienfis , Suatinenfis , Scodrienfis , Dinna
rio , per tam longi , tam afperi , tam duri itineris frienfis , Palatinenfis , Sorbienfis , Bofonienfis,
pericula deftinavit. Enim verò apud Cabilonenfem & Tribunienfis ; ex quibus nominibus aliqua
civitatem , ex auctoritate Apoftolica Sedis Syno corrupta funt. Erant ergo hoc tempore decem
dum congregavit , caufamque Cluniacenfis mona tantùm Suffraganei Archiepifcopo Antibaren
Aterii, pro qua præfertim componenda devenerat , fi fubditi , quibus duo alii poftea adjuncti fuê
divina auxiliante Clementia , optimo judicialis re , Drivaftenfis nempe & Zaculmienfis , quo
calculifine conclufit. Inquifitifunt omnes Epifcopi, rum meminit Diocles Presbyter in Regno Sla
fi Privilegia , que audierant , rata decernerent , vorum.
omnes uno ore concorditer laudaverunt ; atque ut In Croatia verò & Dalmatia , quæ in unum VII.
perpetuò fervanda atque illibata permaneant, regnum coaluerant, regnabat Crefimirus Petrus, Proprio Regi
Tom. IV. paret.
T 2 qui,

1
 ca
220 Critica Hiftorico - Chronologi

SEC. XI. qui , ut notat idem Lucius pag. 83. primus re fecutus, hoc Concilium præfenti anno collocat , SA C. XI .
An.C. 1062. peritur Privilegia conceffiffe titulo Regis Croa quia in ejus fine legitur : Data eftfententia VII An.C.1062 .
torum , & Dalmatinorum , vel Dalmatia & Kal. Julii , erâ MLXII , quam uterque Eram
Croatia , anno millefimo quinquagefimo fecun Incarnationis interpretatur. Verum nunquam in
do quamvis ignoretur quando regnare cœperit , Actis publicis , literis , aut fimilibus fcripturis
& à quo Regis titulum , Dalmatiæque accef inHifpania repertis Era fimpliciter prolata fump
fionem confecutus fit ; fed Imperio Orientali ad ta fuit pro Era Incarnationis . Quare Era Hifpa
deteriora prolabente non potuère Imperatores nica hoc in loco corrupta , ut evidens eft , quia
Græci non diffimulare quod in regionibus à fe era illa in annum Chrifti MXXIV conve
remotioribus fiebat. Quia verò Normannorum nit , quo Sanctius Major Ranimiri pater regna
potentia in Italia in dies crefcebat , Dalmate bat. Is autem patri anno MXXXV demortuo
Græcis, Rege ipfo confentiente, fe fe conjunge fucceffit in regnum Aragonenfe. Coffartius
re coacti funt , ut indicat Curopalates , qui fcri Tom. IX Concil. pag. 1173. diligenter hoc Con
bit , Conftantino Duca imperante Illyricas tunc cilium exponit, exiftimatque loco, erâ MLXII,
civitates, fcilicet Dalmatarum, fe fe Græcis ad legendum , erà MLXXII , quæ in annum Chrifti
junxiffe , & folita navium auxilia pro communi MXXXIV competit. At eo anno Sanctius Major
defenfione præbuiffe receptis voluntariis Nor VII Kal. Julii adhuc vivebat annoque tantùm
mannorum metu præfidiariis , & fi quæ recufa MXXXV è vivis exceffit , ut eo anno oftendinius.
runt , ftipendiariæfa&tæfunt. Dalmatia tamen ad Quare Concilium iftud , non multò poit Sanctii
Imperium reverfa, Magiftratus quoque Imperia Majoris obitum congregatum, cùm Ranimirus
les fortita eft , confentiente fcilicet Rege Crefi filius ejus Decreta confirmet , fed non citiùs
miro. Lucius enim ex archivo monafterii Sancti quàm anno era MLXXIII , quæ ideo in lo
Chryfogoni pag. 84. documentum profert , in eræ MLXII fubftituenda. De R
quo legitur : MLXVII regnante D. Conftan nimiri , feu Ramiri Regis morte anno fequen
tino Duce magno Imperatore , Prioratum verò Ja ti agemus.
dra retinente D. Leone Imperiali Protopatario , Richardus Normannorum Princeps, Rannul X.
& totius Dalmatia Catipano. fi filius , poftquam Nicolaus II Principatum Victoria Ri
VIII. Ad num. CXVIII Alexander II Pallium Capuanum ei confirmavit , ad excidendam Ca- chardimannorumNor
Gebehardus dedit Gebehardo Archiepifcopo Salsburgenfi , puanam urbem animum cæpit intendere , Prin- Ducis de
Archiep. quem poftea fuum in Germania Legatum decla cipatufque dignitatem toto ambire conatu , inquit Gracis.
Salsburgen
ravit. Gebebardus enim Saxonibus Henrico IV , Leo Oftienfis lib. 3. cap . 15.qui paucis interjectis
fis Sedi Apo
ftolica addi poftquam Imperator dictus eft , rebellantibus fubdit : Campaniam poftmodum petiit : totamque 1
ctus. adhæfit , & Sedis Apoftolicæ partes fecutus eft ; intra tres menfes obtinuit virtute mirabili. Inde
quam ob rem cùm fibi ab Imperatore & Metro Capuam rediens fibi portas , turrefque tradi po
politanæ fuæ urbi Salsburgenfi hoftilem vim ftulat. Capuanijam omni pe deftituti, nequejam
metueret , caftrum Juvavenfe , quod ab Hunnis refiftere ultrà valentes , turres tandem , ac portas,
ab aliquot feculis unà cum urbe funditus ever & fe ipfos , fuaque omnia Principi tradunt , anno
fum fuerat , ex ruinis fuis reftituit. Quod enim Dominica Incarnat. millefimo fexagefimo fecundo ,
Gebehardus tunc factioni Saxonum adeo fuerit cùm jam decem fermè per annos viriliter Nor
deditus , ut etiam ipfe in caftris eorum verfatus mannis reftitiffent. Paulò pòft : Ita Deo fibi per
fit , teftatur coætaneus Auctor Anonymus in omnia pro incolarumfceleribus favente , omnes Ca
Apologia pro Imp.Henrico IV, qui extat Tom. puani Principatus fines cum caftris & oppidis
I Scriptorum Rer. Germ . à Marquardo Frehe intra breve fibi intervallum temporis fubdi
ro Francofurti editorum, qui ait : Vidimus etiam dit.
in caftris , que pofuerunt Saxones atque Thuringi Chronographus Malleacenfis de Gosfredo XI.
ad locum Herosfeldia , Gebehardum, dictum quon Pictavorum Duce verba faciens , ait : Abiens Prima expe
dam Salsburgenfis Ecclefia Archiepifcop um , qui in Hifpaniam cum multis Normannis , Barbaftam ditio Fran
corum in
poft multa Ecclefiæ flipendia , cœpit jam quafi puer civitatem ( fitam in Aragonio Regno juxta Cata- Mauros Hi
centum annorum militare in caftris Saxonum , launiæ fines ) nomini Chriftiano, cunctis qui in spania.
ac paulò pòft recepturus dignam factorum fuorum ea erant prius perditis adquifivit. Eodem anno
remunerationem obiit , poftquam à viris fangui. Luna obfcurata eft Kalendis Augufti. Auctor
num , fuisfcilicet participibus , effufus eft fanguis Fragmenti Hiftoriæ Francicæ à Roberto ad mor
multorum in circuitu Virtziburgenfis Ecclefiæ , ve tem Philippi I Regis apud Duchefnium Tom.
lutin circuitu Hierufalem. Hæc , inquit Lambe IV pag . 88. mentionem facit trium expeditio
cius lib.2 . Biblioth.Caef.cap.8 . caufa fuit reædi num à Francis in Mauros Hifpaniæ fufcepta
ficandi defolati caftri Juvavienfis , quod poftea rum , & de priori fcribit : His temporibus Dux
fequentes Archiepifcopi valde ampliarunt, mu Aquitania Guillelmus , & quidam alii Optimates
rifque & turribus , & propugnaculis , & omni Galliarum , quifque defuo exciti loco , copiofum in
apparatu bellico adeo munierunt , ut nunc non Hifpaniam conduxerunt exercitum . Cujus ditiffi
folum ab omni hoftili incurfione tutiffimum fit ; mam urbem Barbaftam , & quàmplura capientes
fed & inexpugnabile videatur . caftella , maximamque ejusdem provinciæ partem
1 X. Ad num . CXX. Hieronymus Blanca in Ara ferro & igni depopulantes , demum ad fua rever
Concilium gonenfibus Commentariis refert periocham fi funt , multamque & variam fuppellectilem fe
Aragonenfe, Concilii Aragonenfis apud Sanctum Joannem cum afferunt , multaque mancipia adducunt. Sed
Rupenfem feu Pennatenfem celebrati regnante cùm hoc anno Kalendis Augufti nulla eclypfis
in Aragonia Ranimiro. In eo decretum, ut Epif Lunaris vifa fuerit ; imò nec ulla effe potuerit ;
copi Aragonenfes ex Monachis præfati cœnobii cum plenilunium die vigefima fexta menfis Ju
habeantur , & eligantur. Ranimirus Rex ftans in lii contigerit, uti in omnibus Tabulis Aftrono
medio Concilii , dixit : Ego laudo , & corrobore micis notatur , Chronographus Maileacenfis
decreta genitoris mei Sanctii , qui cognomina de vera Lunæ eclypfi intelligi non poteft , vel
tus eft Major. Baronius Hieronymum Blancam in anno rei geftæ fallitur. Hinc Sigebertus in
Chron.
 in Annales C. Baronii. 221

SEC. XI. Chron . hanc Gallorum expeditionem in annum
An.C.1063 . fequentem differt , & Scriptores Hifpanici
eam anno circiter MLXXVII accidiffe vo
lunt. De fecunda Francorum in Mauros expe
ditione anno MLXXXV fermo erit.
XII.
Interim in Sicilia Saracenorum Res peffimo
Saraceni in
Sicilia ad loco erant. Noweirius Arabs de rebus ibi anno
magnas an fuperiori geftis verba faciens in Hiftoria Sici
guflias re- liæ , ait quod cùm Rogerius & Franci , quo no
dacti.
mine Normanni appellabantur , maximam pro
vinciæ partem occupaffent , præcipuos Docto
res ac Proceres Mufulmanos eam deferuiffe , &
aliquos in Africam trajeciffe , ubi Almoezz filium
Badis Ziridis Africa Calipham de ftatu Siciliæ
edocuère , ac fignificarunt , in ea Mufulmannos
divifos, & Francos ferè rerum Dominos. Quare
Calipha magnam claffem ftatim adornavit , fed
cùm ea paffis velis in Cafiram infulam , hodie
Pantalariam dictam , ferretur , tanta tempeftate
jactata fuit , ut maxima militum pars perierit , &
nonnifi aliqui , qui fuperfuere , in Siciliam ap
pulerint, ut narrat Malaterra. Almee22 Calipha
hoc infortunio fractus , & aliunde in iis , quæ
copi effent ; Romam profecti, coram Pontifice SEC. XI . >
Epifcopum accufarunt, & Petrus Monachus Val- An.C. 1063 .
lis Umbrofæ poft facrificium Miffe, indutus ad
huc veftibus facris , folùm cafulâ depofitâ , per
ignem illæfus tranfiit ; ut pluribus defcribit De
fiderius Abbas Cafinenfis , qui eundem Petrum
Epifcopum Albanenfem , dum fcriberet, adhuc
fuperfuiffe affirmat . Petrus enim Epifcopatus &
Cardinalatus dignitate poftea auctus , & Igneus
vulgò cognominatus , it narrat Baronius num.
LX. Deceptus verò Cardinalis doctiffimus à
quodam moderno Scriptore , qui Petri Ignei
Vitam , Clementis VIII temporibus in lucem
emifit , quando ait , Petrum Igneum è gente Al
dobrandina originem traxiffe. Quæ tamen fa
bula , inquit Ughellus in Epifcopis Præneftinis
de hoc Sancto loquens , ita placuit , ut Petrus
ipfe Cardinalis Aldobrandinus , alioqui Prin
ceps fapientiffimus , illum in nova Clementina
Aula cum Aldobrandinæ gentis infignibus ,
elegantique epigrammate depingendum cu
rarit.
Baronius num . LVIII affirmat , Petrum Flo- II.

magis premebant occupatus , Sicilie curam pe rentinum Epifcopum , quem Acta Sancti Joannis Concilium
Romanum.
nitus abjecit , Francique feu Normanni in ea de Gualberti tradunt , ab Alexandro Pontifice de
Mufulmannis triumpharunt, & magnos progref omni Epifcopali officio depofitum fuiffe , poftmo
fus fecerunt. dum reconciliatum fuiffe , & in communionem ab
iifdem Monachis receptum . Verùm Ughellus
in Archiepifcopis Florentinis Tom. III Ital.
Sacræ id negat, contenditque alium mox fubfti
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6556.
Hifpan. tutum Epifcopum, etiam Petrum nomine. Porrò
MCI. 8. F. 19. P. 20. April . Indict . 1 . hujus Epifcopi Florentini occafione celebratum
AnnoHegi eft Roma Concilium centum & amplius Epifco
ræ CCCCLV , JESU CHRISTI 1063 .
inchoato porum adversus Simoniacos , quod Baronius à
die 4. Jan. ALEXANDRI II PAPE 3 . num . XXXI . ad XXXVII integrum recitat, aitq; Ca
fer. 7.
HENRICI IV REG. 8. nonem Iv, quo decernitur, ut Clerici fimul man
AnnoHegi
ræ CCCCLVI , ducent & dormiant , & quidquid eis ab Ecclefia
inchoato CONSTANTINI DUCE IMP. 5.
competit, communiter habeant, conditum effe fug
die 25. De
geftione Petri Damiani , fcriptis fuis Alexandrum
cemb. fer.5.
I. Pontificem ad hæc fancienda rogantis , quibus ver
A Num
magn V in
.um ad Ecclefia Fiorentina confla
Legatio Flo bis Baronius intelligit Opufculum ejufdem Pe
rentina Pe- tum fchilina , diffidentibus ab Epifcopo Mona tri XXIV contra Clericos proprietarios , qui
triDamia- chis , inter quos primum locum tenuiffe San fcilicet pecuniam aliaque bona feorfum polli
ni.
tum Joannem Gualbertum Ordinis Vallis Um
& debant , idque fibi licitum afferebant ex li
brofæ in Hetruria fundatorem , in Vita ejus his
bro fuæ Regulæ. Capite primo hujufcemodi
verbis afferitur : Vir beatus Epifcopum Florenti
Canonicos oppugnat verbis Auguftini , cap. 2.
num , nomine Petrum , patria Ticinenfem , non verbis Hieronymi & Profperi , feu potiùs Julia
folum fimonie ; fed etiam hærefis , propter illud vi ni Pomerii , cujus funt libri de Vita contem
tium cum fuis fratribus reum afferebat , nec ab plativa, & cap.3 . Regulam ipfam Canonicorum,
eo facramenta percipienda dictabat . Inde verò ve
quam interpolationibus auctam exiftimat,
bemens orta eft contentio in Clero & populo Floren acrius carpit.
tino , aliis Epifcopum defendentibus , aliis Mo Initio capitis queritur Petrus Damiani, quòd III.
nachos laudantibus , quod tanta libertate illud vi Canonici , cum illis objiciuntur Auguftinus Petrus Da
' mianifcribit
tium deteftarentur. Et Epifcopi parens , utpote Hieronymus & Profper feu Julianus Pomerius , adversis
homa fimpliciffimus faffus dicitur , fe Regi ter quos fuperioribus capitibus 1. & 2. defcripfit , Canonicos.
mille libras dediffe. Alexander II miffo B. Petro ftatim librum offerunt fuæ Regulæ , quam par
Damiani , conatus eft partes diffidentes conci tim approbandam , partim rejiciendam cenfet.
liare , fed re infecta coactus eft redire , ut fusè Cùm hæc , inquit , illis objicimus ipfi Regulæ fuæ
narrat Baronius . Monachi Epifcopum fuum librum nobis protinus offerunt , ad Regulæ fuæ au
necdum ab Ecclefia Catl:olica condemnatum , &toritatem redeunt , eaque fibi proprietatis pecu
clamabant effe vitandum , benedictiones illius lium concedente, pati fe præjudicium conqueruntur.
& facramenta effe maledictiones & facrilegia : Quam nimirum Regulam nos nec funditus impro
ac propterea prohibebant populum accipere bamus , nec auctoritatem illi omninò tribuimus.
Sacramenta ab Epifcopo aut ordinatis ab eo. Probamus enim inquantum fanctis Ecclefiæ docto
Hinc plurimi abfque facramento Euchariftiac ribus confonat , abjicimus autem atque confpuimus
moriebantur ; neque baptizati Chrifmate unge inquantum authenticis eorum inflitutionibus non
bantur. Hæc Petrus Damiani Opufculo 30. de concordat . Ut opinionem fuam confirmet, com
Sacramentis per improbos adminiftratis latè de plures ex ipfa Regula textus allegat , hac ad il
ducit , quod Florentinis mifit. Correpti Mona los tranfitione præmiffa : fed jam ipfa illorum
chi jufta Petri Damiani reprehenfione , quòd Regula deducatur ad medium , & utrum indiffe
zelo non rectè ordinato profecuti caufam Epif renter tota , an cautè atque fufpe&tè ex parte dun
Tom. IV. taxat
T 3
 222 Critica Hiftorico - Chronologica
SA C. XI. taxat fufcipi debeat in una faltem paginula dif
An.C. 1063. cernamus.
IV. Nicolaus Defnofius Canonicus Regularis
Regula Ca- Opus edidit de Canonicis in libros quinque di
nonicorum
defenditur. vifum, & lib. 2. cap. 14. ait ignoraffe Petrum
Damiani Regulam , qua fe Canonici tuebantur,
ipfummet Aquifgranenfis Concilii Ludovico
Pio imperante habiti textum effe , atque ex eo
dem Concilio de verbo ad verbum decerptas
fuiffe periochas , quæ Canonicis proprietatem
permittunt , ut ex cap. CXX intelligitur. Illud
certè fi noviffet , fubdit Defnofius , Canoni
cos, quibus tot Patres indulgentiam proprieta
tis concellerant , haud adeo feverè carpfiffet ,
abſtinuiffetque à conviciis in ipfam Regulam ,
ratus in ea nec abfurdum quidquam , aut inep
tum ac frivolum inveniri , nec effe reptantium
portenta verborum , & ignominiofæ atque confu
Sa locutionis opprobrium ; ipfas quoque fententias,
quæ paffim in prædicto fparfæ Concilio repe
riuntur , ineptias nufquam appellaffet. Interpo
latam putavit illam Regulam , quæ Canonicis
plus indulgebat , quàm textus Profperi feu Ju
liani Pomerii ferret. At hæc indulgentia inftar
interpolationis haberi non debet in Regula Ca
nonicorum, quam Synodus Aquifgranenfis pro
mulgavit ; prius enim conceffa legitur in Re
gula Canonicis Metenfibus à Sando Chrodegan
go eorum Epifcopo , qui feculo VIII floruit ,
præfcripta, imò in Regula Romana, quam idem
Chrodegangus Romæ confuluit.
V. Anonymus Chiffletianus , poftquam narravit
Berengarius Berengarium fedente Nicolao II hærefim fuam
ab Alexan-
dro 11 admo abjuraffe , hæc fcribit : Sed Beringerius more fuo
netur. ad proprium vomitum redire non timuit , ultra
omnes hæreticos , Romanos Pontifices , & fanctam
Romanam Ecclefiam verbis & fcriptis blafphemare
præfumpfit. Nempe fan&tum Leonem Papam , non
Pontificem , fed Pompificem & pulpificem appel
lavit ; fanctam Romanam Ecclefiam vanitatis con
cilium & Ecclefiam malignantium ; Romanam Se
dem non Apoftolicam , fed fedem Satana dictis &
fcriptis non timuit appellare. Sed hærefim fuam,
poft tot Synodicas damnationes & adjurationes
clanculò per difcipulos fuos ufquequaque non ceffa
vit diffeminare , & quoslibet incautos veneno fue
bærefeos inficere. Unde venerabilis Papa Ale
xander fucceffor Nicolai Papæ literis eum fatis
amicè præmonuit , ut à fecta fua ceffaret , nec
amplius San&tam Ecclefiam fcandalizaret. Ille au
tem ab incepto defiftere noluit , hocque ipfum eidem
Apoftolico literis fuis remandare non timuit.
VI.
Hoc anno Maurilius Rotomagenfis Archie
Concilium pifcopus graffanti hærefi Berengarianæ frænum
Rotomagen
je adversies injecturus, Synodum habuit comprovincialium
eum. Epifcoporum , in qua Catholica Fides afferta
eft : & contra fentientes diris addixit , in hæc
verba: Corde credimus , & ore profitemur , pa
nem in menfa Dominica propofitum , panem tan
tummodo effe ante confecrationem : fed in ipfa con
fecratione ineffabili potentia divinitatis converti
naturam & fubftantiam panis in naturam &
fubftantiam carnis ; carnis , verò non ullius al
terius , fed illius , que concepta eft de Spiritu
fancto, nata ex Maria Virgine , que etiam prop
ter nos & propter noftram falutem flagellis ca
fajacuit infepulchro , tertia die refurrexit à mor
tuis , & fedet ad dexteram Dei patris Simili
ter vinum , quod aquæ mixtum in calice fanctifi
candum proponitur , verè & effentialiter conver
ti in eum fanguinem , qui per lanceam militis de
vulnere Dominici lateris in refurrectionem mun- SAC. XI .
di feliciter emanavit. Anathematizamus contra An.C.1063 .
hanc fan&tam & Apoftolicam fidem fuperbè at
que hæreticè fentientes , & impia temeritate gar
rientes. Tum ftatuto edito decretum est, ut
impofterum ordinandi Epifcopi hanc fidei for
mulam palam profiterentur. Hujus Synodi Ro
tomagenfis nulla fit mentio in poftrema Conci
liorum editione , fed eam ex Codice MS. eruit
Mabillonius Tom . II. Analect. Prevotius in
fuis ad librum de Officiis Ecclefiaft . Notis , ob
fervat extare in antiquis Codicibus eburneis
Ecclefiæ Metropolitana Rotomagenfis formu
lam Profeffionis fidei de veritate Corporis &
Sanguinis Chrifti in Euchariftia contra Beren
garium latam in Concilio Provinciali, præfiden
te huic fancta Sedi venerabilis memoria Mauri
lio , quam eam effe exiftimo , quæ à Mabillonio
publicata fuit.
Bela , qui Regnum Hungariæ invaferat , hoc VII.
anno obiit , ut teftatur Lambertus Schafnabur- Salomon in
genfis in Chron. qui addit , Hungaros legatio- Hungaria
nem ad Henricum Germania: Regem_mififfe , reftituitur.
qua teftati funt , fe Salomoni Andreæ Regis fi
lio fubditos , fidelefque futuros . Ita Rex Hen
ricus Ungariam cum exercitu ingreffus , Salomonem
in folium patris reftituit , junčta ei in conjugium
fororefua , inquit Lambertus. Ea autem Judi
tha appellata , ad quam extat Epiftola Grego
rii VII.
Pijanos jam hoc tempore bellis maritimis ad- VIII.
versus Pyratas Hetruscum mare infeftantes , Pifani
hoc tempore
jam
& adversus Saracenos Siciliam incolentes cele- celebres.
bres fuiffe , demonftrat Infcriptio , quæ in vefti
bulo Cathedralis Ecclefiæ Pifaneæ legitur, quam
hic refero :
Annus , quo Chriftus de Virgine natus ab illo
Tranfierat mille deciesfex, trefquefubinde
Pifani cives celebri virtute potentes
Itius Ecclefiæ primordia dantur in ipfo
Anno, quô Siculus eft ftolus factus ad oras,
Quodfimul armati multa cum claſſe profecti
Omnes majores , medii , pariterque minores
Intendere viam , primum fub forte Panormam
Intrantes ruptâ portum pugnando cathenâ
Sex capiunt magnas naves , opibufque repletas ,
Unam vendentes , reliquas prius igne cremantes,
Quo pretio muros conftant hos effe levatos .
Poft hunc digreffi portum , terráque potiti
Quafluvii
Quà curfum marefentit Solis ad ortum,
Mox equitum turba peditum comitante caterva
Armis accinguntfe fe , claffemque relinquunt.
Invadunt hoftes contra fine more fluentes :
Sedprior incurfus mutans difcrimine cafus
tos victores , illos dedit effefugaces,
Quos cives ifli ferientes vulnere trifti
Plurima præ portisfraverunt millia mortis ,
Converfique citò tentoria li&tore figunt
Ignibus & ferro vaftantes omnia circum.
Victores victis fic facta cade relictis
Incolumes multo Pifas rediere triumpho.
Fufiùs hæc narrat Fiorentinius in Commentariis
de Rebus ad Mathildem Comitiffam pertinen
tibus , lib. 1. pag . 80. & feqq.
Interea , cùm Almoezz Africæ Calipha hoc IX.
Saraceni &
anno è vivis exceffiffet , poftquam in ea per an
nos LIX regnaffet , ut eruitur ex Hiftoria Afri Rogerio Co
mite in Sici
cana Noweirii cum ejus Hiftoria Sicula collata, lia vidi
Tamim filius in Caliphatum paternum fucceffit ,
& validam claffem, qui duo ejus filii , Job &
Ali

in Annales
SÆ C. XI. Ali, præerant, in Siciliam mifit. Jobus : ad Ur
An.C.1063 . bem ideft , Panormum appulit , & Ali Agrigen
tum ; fed neutri res ex voto fucceffit , ut habet
ideni Noweirius , confentiens Malaterræ lib. 2 .
cap. 33. qui fcribit : Africani ergo & Arabici cum
Sicilienfibus plurimo exercitu congregati , ut bel
lum Comiti inferant , advenire nunciantur anno
Verbi incarnati MLXIII ; quod cùm accepiffet
Rogerius Ciramim , feu Ceramium venit quod
munitum oppidum tunc Saraceni oppugnabant,
& exercitu in duas acies divifo Saracenos ado
ritur, fuâque præfentia univerfum exercitum ro
borat , ac illuftrem victoriam reportat : Comes,
inquit Malaterra , de collato fibi beneficio non in
gratus exiftens , in teftimonium victoria fua , per
quemdam fuorum nomine Meledium , camelos
quatuor, quos inter reliqua fpolia hofte triumpha
to , acceperat , Alexandro Papæ , qui tunc tempo
ris vices beati Petri prudenter & catholicè exe
quebatur , apud Romam repræfentat. Apoftolicus
vero plus de victoria à Deo de Paganis conceffa,
quam de fibi tranfmiffis donariis gavifus , bene
dictione Apoftolica , & poteftate , qua utebatur, ab
folutionem de offenfis , fi refipifcentes in futu
rum caveant , Comiti & omnibus , qui in lu
cranda de Paganis Sicilia , & lucratam in per
petuum ad fidem Chrifti retinendo auxiliarentur ,
mandat : Vexillumque à Romana Sede , Apofto
lica auctoritate confignatum ; quo premio de bea
ti Petri freti præfidio tutiùs in Saracenos debella
turi infurgerent . Notabilis antiqua hæc indul
gentia illis ab Alexandro II conceffa , qui con
tra infideles pugnarent , aut adversùs eofdem
opem fuam conferrent. Tum Malaterra cap.34.
refert , Pifanos Panormum aggreffos , in ejus
portum irrupiffe , & poftea receffiffe . Et deni
que cap.35.ait, Saracenos cùm Ceramium rediif
fent, cladem nuper acceptam ulturi , à Roberto
& Rogerio fratre cafos fufofque fuiffe : Noftri
victores effecti , inquit Malaterra , triumphalibus
fpoliis ditantur , Trabinam cum gaudio remeantes .
Mortuus eft hoc anno Ranimirus feu Rami
X.
Obitus Ra rus Sanctii Majoris filius , qui fuit in Aragonia
miri Arago Regum primus , inquit Toletanus lib. 6. cap . I.
niaRegispri
mi. Is quidem annum mortis non memoravit , fed
tumulus ejus , ut teftatur Moretus , etiamnum
extat in Ecclefia Sancti Joannis Pennatenfis
cum antiquiffima infcriptione , ex parte quidem
deleta , fed in qua adhuc legitur : Hic requiefcit
Ranimirus Rex qui obiit VIII Idus Maii die V fe
ria. Reliqua corrafa , fed cùm feria quinta cum
octavo Idus Maii per hæc tempora concurre
re non poffit nifi præfenti anno , manifeftum
eft , erraffe eos , qui mortem ejus ufque ad an
num MLXVII , aut circiter cum Mariana lib.
IX cap. VII diftulère . Epitaphium enim con
firmat Epiftola autographa Sanctii Epifcopi Ara
goniæ fic enim quandoque Epifcopus Jacca
appellabatur) in monafterio Sancti Joannis Pen
natenfis affervata, & à Moreto, ut ipfemet lib. 2.
cap.11.teftatur, viſa, in qua legitur : Hocfa&tum
eft Kal. Augufti era M. C. IX. anno nono regni
ejufdem gloriofi Principis Sanctii Ranimires , pri
mo vero ingreffionis Rom . Oficii in Sancto Joanne,
anno fcilicet Chrifti MLXXI. Quare San
Etius Ranimiri filius præfenti annoRegnum exor
fus eft , patrique fucceffit . Porrò cùm Officium
Romanum in Concilio Jaccetano currenti anno
celebrato , à Ranimiro Rege admiffum fue
rit , ut anno MLX num. II diximus , ifque die
octavo Maii vivere defierit , patet illud Con
1
C. Baronii. 223
cilium ante diem illum Jacce congregátum fuif- SÆ C. XI.
fe , & Officium Romanum in celeberrimo San- An.C.1064.
&i Joannis Pennatenfis monafterio anno tan
tùm MLXXI locum habere cœpiffe. Surita
lib. I. cap . 18. qui pluribus de eo Concilio agit,
valde Ranimirum Regem laudat , quòd primus
ex Hifpaniarum Regibus Officium Romanum
fuis juffionibus afferuerit. Huc revocandum
quod Baronii ordinem fequentes anno MLX
de Concilio Jaccetano diximus.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6557. Anno Eræ
Hifpan.
9. DC. DI. P. 11. April. Indict. 2 . MCCII.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1064. гæ CCCCLV II,
ALEXANDRI II PAPE 4. inchoato die
13.Decemb.
HENRICI IV REG. 9. fer. 2.
CONSTANTINI DUCE IMP. 6.
II narrat Baronius I.
A Cadalom pfeudo - Papam iterum in Con- Concilium
cilio Mantuano hoc anno habito condemnatum Mantua
num .
fuiffe , & Alexandrum II in univerfa Ecclefia
Pontificem deinceps agnitum . Verùm Synodum
Mantuanam , ideoque & Cadoli Antipapæ dam
nationem pertinere ad annum millefimum fe
xagefimum feptimum , nos certò docet Landul
phus Junior , feu à Sancto Paulo , qui res
Mediolani geftas literis mandavit . Is apud Pu
ricellum in Vita Sancti Arialdi Martyris cap. 38 .
narrata morte ejus , quæ anno MLXVI con
tigit ,. ait : De cujus morte doluit Alexander
Papa unde anno fequenti , fcilicet MLXVII , cùm
idem Papa iret ad Synodum , quam MANTUE ce
lebravit , Mediolanum venit , multaque fecit fia
tuta de ftatu Mediolanenfis populi & Cleri. Qua
re Sigebertus in Chron. qui hoc tempore vive
bat , & poft eum Nauclerus & Matthæus Paris
in Chron . rectè Concilium hoc anno fuo red
didère. Hæc Sigeberti verba ad annum MLXVII :
Roma duobus de Papatu contendentious , Mantua
Synodus colligitur , & mediante Annone Colonien
fi Archiepifcopo , Alexander ſe jurejurando de ft
monia expurgans in Sede Apoftolica fubrogatur :
Cadolus ut fimoniacus repudiatur. Baronium ,
aliofque decipit Continuator Hermanni Con
tracti , nec in Hiftoria , nec in notatione tem
porum accuratus ; ad quod cùm animum Puri
cellus laudatus non advertiffet , videretque Pto
lomeum Lucenfem in Chron . Concilium Mañ
tuanum memorare ad annum MLXIX , exifti
mavit hæc totidem Concilia effe in ea urbe cele
brata; cùm tamen vel ex ipfa Ptolomei lectione
pateat, eum de eo Concilio Mantuano verba fa
cere, in quo Cadolus damnatus , & Henricus Rex
Germaniæ Ecclefiæ reconciliatus .
Vidit hunc errorem vulgarem Francifcus II.
Maria Fiorentinius in Comment. Rerum ad Suo anno re
Mathildem Comitiffam fpectantium lib. 1. eum ftitutum.
que non vulgaribus argumentis confutavit.
Ipfemet enim Alexander Papa in Epiſtola ad
Gervafium Remenfem Archiep. ordine XII :
Antiqui hoftis invidia , inquit , Antichriftum per
iniquitatis conceptionem fuorum vifcerum ege
rens de fentina, tantis eo ingruentem Romanam
Ecclefiam per quinquennium , nunc callida tergi
verfatione , nunc boftili invafione oppreffit peri
culis , ut inteftina noftra fpecialis Ecclefia nego
tia , vix poffemus ventilare , nedum longinqua
adplenum extricare. Verùm poft longam tempe
T 4 Statem
 224 Critica Hiftoric - Chronologi
o ca
SEC. XI. ftatem , & crebras procellas , fereno , nube ex lis Aragonius , cui magnam fidem habendam S E C. XI .
An.C.1064. pulfa , Deo jubente , reddito , forenfibus jam oc ipfemet Baronius cenfet, huic opinioni adver. An.C.1064 .
currere valemus. Quare cùm Cadolus anno fentur. Miflus itaque hoc anno Romam ab
MLXII Ecclefiæ Romanæ vexandæ initium Henrico Rege Sanctus Anna , ut teftatur etiam
fecerit , quinquennium illud nonnifi anno OttoFrifingenfis apudBaronium num . XXXIII,
MLXVII abfolutum , & tunc Concilium & peracta legatione in Germaniam reverfus
Mantuanum à Pontifice indictum. Præterea,Ba eft. Porrò Mantuam ad Mathildem Comitif
ronius num. XXXIV ex Actis à Nicolao fam pertinuiffe , alio loco oftendimus .
Aragonenfi collectis refert , vix elapfo patio Interim Cadolus in caftello Sancti Angeli IV.
unius anni Cadolum ad Urbem remeaffe , & à tanquam in carcere circumclufus erat , nec lo- Cadolus bot
cum evadendi inveniebat. Duravit carcer ille &fequenti
Cencio Præfecti filio in caftellum Sancti An anno in Ca
geli receptum fuiffe : In quo loco per duos annos per duos annos , ut ex Nicolao Cardinali dixi- ftello cir
à fidelibus Papa Alexandri obfeffus , & calami mus , ideoque inde ante annum fequentem in cumclufus.
tatibus multis afflictus , exinde egredi non potuit , finem vergentem aufugere non potuit. Tum
donec ab eodem Cencio trecentis libris argenti fe anno MLXVII in Concilio Mantuano licet
redemit , fubdit idem Nicolaus , qui addit, eum vocatus , non comparuit , incertum quo po
poftea inde occultè difceffiffe ; Leo verò
Leo verò ftea anno è vivis abierit. Lambertus laudatus
Oftienfis apud Baronium num. XXXV, turpiter ait , eum etiam poft Alexandrum in Sede Apo
inquit , cum paucis aufugit , neque ultra buc re ftolica confirmatum non deftitiffe Ordinationes
diit. Cadolus ergo nonnifi fub finem anni facere , & fua per Ecclefias Decreta deftinare ;
MLXIII Romam rurfus aggreffus eft ; quod fed cùm Nicolaus Cardinalis , Leo Oitienfis &
fi ibidem per biennium à Catholicis obfeffus Auctor MS . libri Cenfuum à Baronio num . XL
fuit , hoc anno ad Concilium Mantuanum , citatus contrarium fcribant , & idem Nicolaus
quò eum Henricus Rex vocavit , venire non teftetur, paucos poft dies peffimam mortem
potuit, fruftraque laudatus Nicolaus eum con incurriffe , poftquam veniam ab Alexandro
tumacem appellat ; fi obfeffus in caftello Sancti Papa condigna fatisfactione præftita impetraf
Angeli inde exire non potuit. Infuper fi paucos fet , ea in re non videtur Lambertus audiendus.
poft Concilium Mantuanum dies Cadolus in Eo tempore , quo Cadolus à Catholicis cir V.
teriit , id accidit , quando hoc anno in eodem cumclufus tenebatur , Alexander II fcripfit ad Hujus quafi
carceris me
caftello obfidione cingebatur , ideoque in illis Gervafium Archiepifcopum Remenfem Epifto
Actis perperam diceretur , Cadolaum poft duos lam inter Alexandrinas ordine VI , in qua in- xander 11.
annos inde aufugiffe . quit : Annunciamus tibi , divina uffragante
III.
Baronius num. II , ut probet Concilium clementia , Cadaloi præfumptionem extollentem
Ejus epocha
magis con Mantuanum ad præfentem annum pertinere, fe adverfus Apoftolicam fedem , tantò amplius
firmata. laudat Hermannum Contractum , quo nomine ad majorem fui ignominiam deveniffet , quantò
ejus Continuatorem intelligit ; fed is de rebus ipfe fperaverat altioris fuperbiæ culmen afcendif
hoc & fequentibus annis Romæ geftis parum Je. Siquidem proprii nominis ethymologiam evi
edoctus fuit , ut eum legenti patebit. Imò idem denter intelligens , ad reparandam pecuniam in
Continuator varia alia in literas mifit , quæ falfa periculum capitis fui à fautoribus fuis diftribu
effe certis documentis conftat. Citat etiam Ba tam , cujufdam turris præfidio gemebundus fer
ronius Lambertum ad hunc Chrifti annum , qui vatur. Undeper mifericordiam Dei fperamus nullo
tradit , San&tum Annonem Colonienfem Archie modo poffe evadere , donec quidquid contrafanum
pifcopum in Italiam dire&
tum , quem liquet in Petrum.nequitia fua præfumpfit, fatisfecerit digna
de ad Mantuanum Concilium perrexifle . At emendatione. Recitat Epiftolam illam Baronius
Anno bis in Italiam miflus , anno nempe cur num. XXXVI & feqq. fed corruptum exem
renti , annoque poftea MLXVII , quô in plar nactus Gervafium appellat Willelmum ,
Lombardiam cum Alexandro Papa & Gothefri cùm tamen certumfit, Gervafium hoc tempore
do Tufciae Duce profectus eft , & Concilio Ecclefiæ Remenfi præfuiile.
Mantuano interfuit. Lambertus ad hunc Chri Ad num . XLII. Hugonem Candidum Presby VI.
fti annum de primo Annonis in Italiam adven terum Cardinalem in Hifpaniam legavit Ale- Legatio Hif
panica Hu
tu verba facit , ut videre eft apud Baronium xander II , tum ad tollendum Schrifma , tum ut gonis Card.
num . XXIV. Addit Lambertus : verum ubi ip Divinorum Officiorum ritus Romana ex for
fe (fc. Anno ) peracta legatione regreffus eft in mula conftitueret ; quod difcimus, tum ex Dia
Galliam , Parmenfis Epifcopus ( nempe Cadolus ) go lib . 2. Hift . Comit. Barcin . cap. 57. tum ex
armata multitudine non modica Lucenfem Epif Surita lib . 1. cap . 21. Agnitus fuit ab omnibus
(fc. Alexandrum II Papam ) Sede Apofto ut verus Pontifex Alexander II & Officium
lica per vim deturbare aggreffus eft. E contra Rom . utijam decretum fuerat in Concilio Jac
fautoribus illius ad arma impigrè concurrentibus, cetano anno MLXIII coacto receptum in
congreffio facta eft, multique hinc & inde vulne Concilio ab Hugone Legato. Sed contigère hæc
ribus acceptis corruerunt. Paucis interpofitis : omnia anno MLXVIII , teftibus citatis
Anfelmus tamen , qui & Alexander , & virtute Auctoribus , omnibufque qui tradunt hæc per
militum & favore Principum Sedem obtinuit. acta poft Concilium Mantuanum anno MLXVII
Alter verò etfi per contumeliam repulfus , tamen congregatum . Adhæc San&tius Ranimirus Ara
quoad vixit, abjure fuo non cedebat , &c. Ubi gonum Rex, in Privilegio Abbatiæ Leirenfis,
Lambertus uno tenore narrat , quæ hoc & fe quod extat apud Sandovallium in Notitia Epif
quentibus annis contigère ; quod decepit Ba coporum Pampilonenfium ait, Hugonem Cardi
ronium , qui ex Lamberti verbis laudatis dedu nalem interfuifle Concilio Leirenfi, anno regnifui
cit , Concilium Mantuanum in quo Alexander fexto, qui eft annus Chrifti MLXVIII , cui Surita
II verus Pontifex agnitus , & Cadolus damna & qui Hiftorias fuas veterum Monumentorum
tus, hoc anno congregatum fuiffe ; cùm tamen, fide compofuere,Divinorum Officiorum muta
ut mox diximus, quæ refert Nicolaus Cardina tionem ailignant. Adeum itaque annum Conci
lia
 in Annales C. Baronii . 225

SEC. XI. lia varia durante ea Legatione in Hifpania habi chinonenfis vetus Comes , & Adalmodis ejus con- SEC. XI.
jux , affenfione & exclamatione illorum terra An.C.1064.
An.C, 1064 ta , revocanda , nec una Hugonis Legatio in
duas dividenda , ut perperam Coffartius Tom. Magnatum , videlicet Pontii Vicecomitis Ge
IX Concil. pag. 1181. qui cùm non advertiffet, runde , aliorumque ibidem nominatorum ; in
Concilium Mantuanum ad annum MLXVII ter quos cùm nullus Epifcopus compareat, Ba
pertinere, & legiffet , Hugonem poft illud Con luzius lib. 4. Marca Hifp. ad annum MLXVIII,
cilium in Hifpaniam ab Alexandro II Lega rectè concludit, Gothicarum Legum abrogatio
tum miffum , unicam Hugonis Legationem in nem , feu potiùs Additionem ad veterem legis
duas diftinguit , alteram , quæ hoc anno cum Codicem , factam non effe in Concilio Eccle
quo illud Concilium alligat , alteramque , fiaftico , deceptumque Baronium , aliofque qui
quæ anno MLXVIII acciderit . Rectè ta eam attribuunt Hugoni Legato , cùm id factum
men vidit Coffartius Concilium Barcinonenfe , fuerit Principis auctoritate. Fallitur tamen Vir
cujus hic meminit Baronius , fpectare ad doctiffimus in eo , quod ait , Concilium Barcino
annum MLXVIII , ficuti & Tolofanum ac nenfe ex Conciliorum Collectione delendum
quædam alia , de quibus eo Chrifti anno age effe ; cùm, tefte Diago laudato , omnes Scrip
mus. Barcinonenfe eo Chrifti anno habitum tores Catalani ejus mentionem fecerint.
demonftrat Diagus laudatus , aitque Ecclefiafti Idem Baluzius loco laudato , & in Appendi- IX.
corum Officiorum reformatione à Sanctio Ra ce Marcæ Hifpanicæ pag. 1126. recitat fœdus Foedus ad
miro ejuſque Proceribus admiffa , Hugonem Le ictum inter Ermengaudum Comitem Urgellen- cenos vertesSara
in Ca
gatum cum Aquilino Sancti Joannis Penna fem, & Raimundum Comitem Barcinonen- talania
tenfis Abbate à Sanctio Ramiro Rege Legato fem , actum VIII Kal. Augufti anno tertio regni illum.
ad Pontificem miffo Romam perrexiffe , & Philippi Regis , hoc fcilicet Chrifti anno . Eo fe
dum per urbem Barcinonenfem tranfiret, ibi per Comites ad mutuum auxilium obligaverunt ad
aliquot dies fubftitiffe. versus inimicos & hoftes fuos , five Saraceni
VII. Præerat tunc Comitatui Barcinonenfi Ray illi effent , five Chriftiani. Nominatim verò cau
Concilium mundus Berengarii hujus nominis primus ; qui tum , ut Raimundus auxilio effet adversùs
Barcinonen- Vetulus dicebatur. Hic Raymundus Berengarii Alchagibum Ifmaelitam Ducem Cæfarauguſta
nimia claruit probitate , & inter alios Hifpania num , ea conditione , ut earum rerum , quæ ad
Principes Super Agarenos tantum habuit princi verfus hunc caperentur ab Ermengaudo tertia
patum , ut XII Reges Hifpania ( ideft Præfecti pars rediret ad Raimundum. Poft quæ Ermen
Saracenorum ) fuo tempore annuatim ei tributum gaudus profectus adversùs Saracenos anno ſe
tanquam domino perfolverent. Hic denique Co quenti , in obfidione Barbaftrenfis caftri quod eft
mes famofiffimus fuum optans dominium decora ad Cincam fluvium in Aragonia , quod à Sara
re , coram Ugone Cardinali & Legato Romano , cenis adhuc detinebatur , plurimum laboravit , 6
ac fuis plurimis Magnatibus intra Barchinone eo anno , quo captum eft caftrum , fcilicet Incar
Palatium , fupradi&torum confilio & affenfu , pro nationis Chrifti MLXV mortuus eft , ut legitur
pria quædam inftituit jura , que Barchinone Ufa in Geftis Comitum Barcinonenfium cap. 12. de
ticos nuncupamus , mandavitque , ut iis conftitu ea expeditione hæc habet Chronicon Mallea
tionibus omnes comitatus fub Barcinonenfis Co cenfe : Per hæc tempora Ermengaudus Comes
mitatus imperio regerentur , inquit Auctor Ano Hildergenfis , ( legendum , Urgellenfis ) poft
nymus de geftis Comitum Barcin. Videns Le triumphos copiofos de Mauris & Sarracenis præ
gatus hunc Principem ad ea , quæ Alexander lio inito ultimò innumerabilem ftragem Sarrace
II optabat , valde propenfum , de Officio Go norum perficiens , dum victor regreditur , alium
thico in eo Principatu abrogando cogitavit. exercitum Maurorum offendit viventem ( legen
Ejus conatum promovit Adalmodis Raymundi dum , venientem ) : quem cum paucis fuorum
uxorin Francia nata , ubi OfficiumRomanum , laffus perfequens , multos eorum occidit , & ipfe
Gallicanum dictum, in ufu erat , fœmina ingentis cecidit. Caput verò ejus Sarraceni pro magno the
animi , & cujus res præclarè geftæ in monu fauro fecum apportaverunt ; quod aromatizatum
mentis Hifpanicis fæpè occurrunt. Legatus ita Rex eorum auro cooperuit , & femper fecum in
que Concilium Barcinone indixit , cui interfuê præliis ferebat caufa victoria.
re Epifcopi & Abbates Principatus Barcinonen Robertus Apuliæ , & Rogerius Calabria Du- X.
fis, & in quo , ut refert Diagus laudatus , com ces nihil fibi in tota Siciliæ infula tutum effe Expeditio
Roberti Du
muni confenfu Officium Gothicum repudia poffe judicantes , fi Panormo non potirentur , cis Apulia in
runt, & juxta facros Canones decrevère , ut im anno dominice Incarnat. MLXIV cum quingen- Siciliam.
pofterum Clerici in perpetua continentia vive tis tantum militibus Pharum mare tranſmeantes ,
rent , neque , ut antè factum fuerat , uxores tota Sicilia .... impunè peragratâ , Panormum
ducerent. Sed Concilium illud, uti jam infinua ufque perveniunt .... Per tres menfes commorati ,
vimus , anno MLXVIII celebratum . Panormitanis fortiter repugnantibus , verfus ur
VIII. Antequam ei finis imponeretur, fubdit Diagus bem quidem minimè profecerunt , fed viciniora
AConventu cap. 58. Raymundus Comes Conventum Proce circumquaque loca plurima depopulatione vexa
in quo leges rum,quem Hifpani Cortes vocant, convocavit, ut verunt. At cùm viderent fe verfus urbem mini
Gothica
abrogata in eo de legibus Gothicis, quod jam factum fue me tunc temporis prævalere poſſe , &c. haud pro
diftinguen rat de legibus Ecclefiafticis in Concilio , fieret. cul ab Agrigentina urbe tentoria figunt. Porrò
dum. Huic adfuêre Hugo Legatus & Magnates nume cives ejufdem urbis viribus fuis plus neceffariò
ro XXI, quorum confilio & affenfu Codex Le confidentes , per portos prorumpendo forti ftrepi
gum , vulgò vocatus , Ufatici Barcinonenfes , tu fuper illos proruunt , &c. ufque in portas fue
quo etiamnum utuntur Catalani , à Principe civitatis perfequuntur. Subdit Malaterra Rober
conditus eft , ut liquet etiam ex ejus Præfatio tum Ducem expeditionis caput veniffe in Ca
> in qua legitur: Hæc funt Ufaria de curiali labriam , & expedionem folviffe. Hæc Auctor
bus ufibus , quos conftituerunt tenere in eorum barbarus, fed coævus. Ceterùmportorum &por
patria omni tempore domnus Raymundus Bar tuum vocibus horum temporum Scriptores fau
ces
 226 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. ces & clufuras montium ac clauftra expri ditus everfum , & in derifionem Salvatoris no- SEC. XI.
An.C.1065 . munt , ut videre eft apud Ducangium in Glof ftri Cruces ab eis truncatas. Adhæc ipfo tem- An.C.1065 .
fario. pore Slewich , civitas Tranfalbianorum , quæ
Lichudis Patriarchæ Conftantinop. obitus, de fita eft in confinio Regni Danici , ex improvifo
quo anno MLXVI num. X ad hunc annum Barbarorum incurfu funditus excifa eft. Itaque
retrahendus. omnes Slavi facta confpiratione generali , ad
Paganifmum denuò relapfi funt, eis occifis, qui
perititerunt in fide . Accidit autem perturbatio
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6558. hec in Slavorum provincia , anno poft Incarnatio
Hifpan.
MCIII. nem Domini millefimo fexagefimo fexto anno regni
O 10. B. D 2. P. 27. Mart. Indict. 4. Henrici quarti VIII , inquit Helmoldus lauda
Anno Hegi
гæ CCCCLVIII tus, quod & Krantzius habet, fed uterque errat ,
inchoatodie JESU CHRISTI 1065 .
anno enim fequenti Henricus IV undecimum
2. Decemb.
ALEXANDRI II PAPE 5 .
fer. 6. Regni annum inchoavit. Quare perfecutio hæc
HENRICI IV REG. IO . accidit anno MLXIV quo defiit annus octa
vus Henrici , & incœpit annus XXII Alberti
CONSTANTINI DUCE IMP. 7.
Archiep. etiam in Helmoldi & Krantzii fenten
I. tia, qui Alberti initium cum anno Chriſti MXLIII
Num . Lad LIII. Perfecutio adversùs recte conjungunt .
Perfecutio A Chriftianos in Saxonia excitata , quam
adversus A num. LIX ad LXIII. Ferdinandus hujus III.
Chriftianos Baronius hoc anno narrat , pertinet ad annum nominis I Caftellæ Rex , Magnus cognomina- Moritur
in Saxonia millefimum fexagefimum quartum , ut liquet ex Ferdinan
excitata. tus , feriâ tertiâ , in qua Sancti Joannis Evangeli- s M. I
Adamo Bremenfi lib. 4. Helmoldus in Chron.
te feftum celebratur , inter manus Pontificum , Caftella Rex.
Sclavorum lib. I. cap. 24. & Krantzius in Wan
calo ( ut credimus ) tradiditfpiritum , inquit Lu
dalia lib. 3. cap. 5. qui Adamum exfcribere fo
cas Tudenfis , ideoque hoc Chrifti anno , quô
let , eam perperam cum anno fequenti copu feftum San&ti Joannis Evangeliftae in feriam
lant , cùm Adamus afferat eam contigiffe anno tertiam incidit , quod ipfemet Lucas Tudenfis
XXII Adelberti Archiep . Bremenfis , fed eam confirmat , cùm addit , hanc mortem accidiffe
accuratè narrant. Bernardus Saxoniæ Dux , qui erà millefimâ centefimà tertiâ. In Actis SS. Bol
res Slavorum & Saxonum XL & amplius an landianis ad diem IV menfis Aprilis , refertur
nis ftrenuè adminiftravit , mortuus elt anno cir Translatio S. Ifidori Hifpalenfis Epifcopi ex ve
citer millefimo fexagefimo , relictis fuccefforibus teri Auctore Anonymo , in qua cap. 4. plura de
Ordulpho & Hermanno filiis , quorum hic Nor virtutibus & pio obitu Ferdinandi Magni, annuf
1
dalbingia Comes , ille verò reliquæ omnis Sa que ac dies ejus emortualis certis characteribus
xoniæ Dux fuit , qui continuas & apertas defignantur . Ferdinandus in mediam ufque Lu
cum Adalberto Archiepifcopo Bremenfi & fitaniam victricia figna promovit , & Conim
Hamburgenfi fimultates & inimicitias exer bricam atque Vifetum Mauris eripiens , Monde
cuère. Hic verò cùm Metropolim Hamburg & gonem fluvium Regni fui terminos ftatuit , ad
circumjacentem regionem adversùs hoftium in juncta fibi tota ferè Extremadura. Toletanum
curfiones non fatis munitam videret , in monte & Hifpalenfem Reges Saracenorum potentiffi
ad Albin fito , qui duo circiter ab urbe millia mos, ac Regulos barbaræ gentis plures, tributa
ria germanica diftat , caftellum extruxit , quod rios fecit. Numerofam prolem reliquit , San
fimul & Præpofituræ locus effet & Metropoli tium , Alfonfum , & Garfiam filios , Urracam &
tanæ Sedis , totiufque Tranfalbinorum Eccle Elviram filias. Regnum trifariam divifum filiis
fiæ propugnaculum. Ordulfus poft mortem legavit, Sanctio natu maximo, Caftellæ Regnum ;
patris cum vix quinque tranfierant anni , à Legionis, Alfonso, cum nonnullis Gallæciæ civi
Slavis rebellantibus impetitus eft. Principium tatibus : reliquam Gallæciæ partem & Lufitaniæ
malorum à capite ordiuntur , à religiofo nempe ditiones Mauris ereptas Garfia. Urracaverò filiæ
Principe fui generis Godefcalco, dum converfioni Zamoram,Elvira Taurum affignavit . Hæ Urbes
& faluti gentis vigilantiffimè inftaret. Paffus Infantaticum appellatæ funt, voce ufurpata ad
eft autem VII Idus Juni, cum Presbytero Ep eam hæreditatis portionem fignificandam , quæ
pone qui fuper altare immolatus eft , & aliis minoribus Regum filiis, vitæ fuftentandæ causâ
multis tam laicis , quàm Clericis , qui diver obveniebat . Ab Infantatico exiftimo provenire,
fa pro Chrifto pertulerunt fupplicia. Anfuerus
quod filii , filiæque Regum Hifpanorum Infan
Monachus , & cum eo alii apud Rafcesburg lapi tes poftea apellati fuerint ; nullum enim hujus
dati funt , Idibus Julii paffio eorum occurrit. rei exemplum mihi occurriffe memini ante Fer
II.
Joannes Epifcopus fenex cum ceteris Chriftianis
Viri magni in Magnopoli, ideft Meckelenburg captus , ferva dinandi I mortem. Ferdinandus Imperatorem le
nominisin infuis Diplomatis appellavit, & Sancia ejus uxor
Ba occifs. batur ad triumphum. Ille pro confeffione Chrifti Imperatrix in iifdem dicta.
fuftibus cafus. Deinde per fingulas civitates Sla Celebratum eft hoc anno Helenenſe in prato IV.
vorum ductus ad ludibrium , cùm à Chrifti nomi Tulugienfi Concilium , à Baluzio ad librum IV Concilium
ne flecti non poffet, truncatis manibus ac pedibus de Concordia primùm editum , qui notat , op- Helenenfe.
corpus ejus in platea projectum eft. Caput verò pidulum Tulaias appellatum , fitum effe in He
defectum , quod Barbari conto præfigentes in titu lenenfi Epifcopatu , haud procul Perpiniano. In
lum victoria Deo fuo Radigafto immolaverunt. eo Treuga Domini, & pax confirma . Hoc ejus
ta
Hac in Metropoli Slavorum Rethre gefta funt IV initium : Hac eft Treuga & pax confirmata ab
Idus Novemb. inquit Helmoldus , qui addit , Archiepifcopo Narbonenfi domno Guifredo , & à
Slavos victoria potitos totam Hamburgenfem Berengario Gerundenfi Epifcopo , & à domno Ray
provinciam ferro & igne demolitos effe , Stul mundo Helenenfi Epifcopo , & à Comitibus Ruffilio
marios & Holfatos ferè omnes aut occifos , aut nenfium,aliifque ibidem memoratis . Hoc autem
in captivitatem ductos , caftrum Amenburg fun Concilium ad hunc annum pertinere , oftendit
Coffartius
 in Annales C. Baronii . 227

ta in Italia à Septembri cœpta , nonnifi à Ka- SE C. XI.

SAC. XI. Coffartius Tom . IX Concil . de quo etiam le
lendis Januariis in Anglia inchoanda erat. Quod An.C.1066.
An.C.1065 . gendus Em. Cardinalis Daguirre Tom. III Con
mirum videri non debet ; cùm in Italia annus
cil. Hifp.
V. Ingulphus in Hiftoria monafterii Croylan paffim à Januario , indictio verò à Septembri
Willelmus denfis , ad hunc Chrifti annum fcribit : Rex initium fumeret. Illud verò abnorme quod an
Normannia
Dux Regno Edwardus fenio jam gravatus , cernens Clitonis no CMLIX vidimus , in Anglia fcilicet, indi
tionem à Septemb. & annum Chrifti à Janua
&
Anglis ae- ( quod nomen filiis Regum in Anglia tribue
rio in quibufdam Diplomatis inchoari .
finatus. batur ) Edwardi nuper defun&ti filium Edgarum ,
Regio folio minus idoneum tam corde quàm corpo
re , Godwinique Comitis multam , malamquefobo
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6559. Anno Era
lem quotidie fuper terram crefcere , ad cognatum Hifpan .
Juum Willelmum Comitem Normannia animum MCIV .
11. A. D 3. P. 16. April. Indict. 4.
appofuit , & eum fibi fuccedere in regnum Angliæ AnnoHegi .
voce ftabili fancivit. Willelmus enim Comes tunc гæ CCCCLIX ,
JESU CHRISTI 1066. inchoato
in omni prælio fuperior , triumphator contra Re die 22. No
ALEXANDRI IL PAPAE 6.
gem Franciæ , ac omnes Comites Normannia con vemb .fer.4 .
tiguos publice perfonabat , invictus in armorum HENRICI IV REG. II.
exercitio , judex juftiffimns in caufarum judicio ,
CONSTANTINI DUCE IM P. 8.
religiofiffimus ac devotiffimus in diverfo fervitio.
Hinc Rex Edwardus Robertum Archiepifcopum I.
Num. I Richardus
Cantuaria Legatum ad eum è latere fuo direxit, Gotefridus
At marat Baronius ex Leone lib.3 . cap.23 . Dux abAle
illumque defignatum regni fui fuccefforem , tam
qui Urbis Patriciatum ambibat , vicina Romæ
debito cognationis , quàm merito virtutis , fui Ar
loca armis appetiit ; fed dum accepit , Henri- in Norman
chiprafulis relatu infmuavit. Ad hoc Haraldus
cum Germaniæ Regem cum copiis venire, eam nos immif
Major Domus Regia veniens in Normanniam , fe non facilè capiendam intellexit. Gotifredus us.
Willelmo Comiti poft Regis obitum regnum An Hetruriæ & Lotharingiæ Dux Pontifice , Car
glia confervaturum non tantum juravit; fed etiam
dinalibufque comitatus , mediante jam Maio
Je ducturum filiam Willelmi Comitis in uxorem
Aquinum venit , ibique decem & octo diebus
datafide, popondit ; & fuper hæc magnificè mune. cum Normannis conflixit. Tandem Gotifre
ratus ad propria revenit. Willelmus Dux erat
dus accepta à Normannis pecuniâ ad propria re
Normanniæ , fed Comes ab Ingulpho , à quibuf
diit. Per eos dies ftella , quam cometem vocant,
dam aliis Marchio appellatur, quia hæ tres vo
ingentem poft fe faciem gerens , plusquam viginti
ces jamdiu indiſcriminatim fumebantur. Wil
diebus vifa eft : quæ Ducis obitus ( nam paulò pòft
mum autem feu Guillelmum poft Sancti
mortuus eft) prænuncia fuit. Quibus ex verbis
Eduardi mortem in Anglia regnaffe , fuo loco
eruitur, bellum hoc ad præfentem, non verò ad
videbimus. præcedentem annum, ut perperam Sigonius lib.
VI. San&tus Eduardus , qui more Decefforum an
IX Hift. de Reg. Ital . pertinere. Hujus enim
Conventus num à natali Chrifti inchoavit , & cum multa
Londinenfis. Procerum frequentia Londini illud celebravit , Cometæ varii Scriptores meminêre , eumque
hoc anno apparuiffe fcripsère : Menfe Maio , in
iifdem vale dixit , literis , quas à Nicolao Papa
quit Zonaras , quarta indictione , ftella crinita ap
aliàs acceperat , recitare jullis . Referuntur eæ
paruit , Solem occiduum fequens : quæ principio
Tom. IX Concil . pag. 1191. & feqq . Pontifex
magnitudine Luna plena par. Deinde veluti coma
laudat Anglorum Regum pietatem in Sanctum
enata minuebatur , ac tantum decrefcebat , quán
Petrum Apoftolorum Principem , Eduardum
tum illa augebatur. Confpectus eft per dies XL, ra
Regem in focietatem Apoftolicam fufcipit ,
diis versùs Orientem converfis. Idem habet Cu
renovatis ac confirmatis Privilegiis eidem aliàs
ropalata, fed loco, IV indictione , Librariorum
conceffis . Præterea monafterium Weftmonafte
errore, XIV indictione , in eo legitur. De hoc
rienfe à Rege meliorari & reædificari cœptum
Cometa rursùs infrà. Gotifredus verò , non hoc
abfolvit ab omni dominatione Epifcopali, quam
anno, ut habet idem Sigonius, fed anno MLXX
immunitatem Rex confirmavit , conftituitque ,
è vivis exceffit , ut ibidem videbimus. Verba
ut quifquis fugitivorum ipfum fanctum locum
enim hæc , paulò pòft , quibus Leo Oftienfis uti
intraverit , immunis omninò ac plenam liberta
tur , fimiliaque temporis adverbia magnam lati
tem confequatur. Poft Regis , Edgida Reginæ ,
tudinem habent , & in errorem facile inducere
Stigandi Cantuarienfis & Eldredi Eboracenfis
Archiepifcoporum fubfcriptiones , leguntur in poffunt. II.
A num. V ad XI. Anno millefimo fexagefimo
eo Diplomate aliæ variorum Epifcoporum ac S.
fexto , Anglorum decus , pacificus Rex Edwardus , Moriturs.
Procerum cum his verbis : Omnes confentientes
Egelredifilius ; poftquam viginti tribus annis, men- Anglia Rex.
fubfcripfimus ftabilita apud Weftmonafterium
fibusfex , & vigintifeptem diebus , poteftate Regia,
(prope mænia Urbis Londinenfis fitum) quinto
toru m cent ium Anglis Saxonibuspræfuit ; indictione quarta, vigi
Kal. Januarii , die Sanc Inno anno
liâ Epiphanie domini feriâ quintâ , mortem obiit
Dominica Incarnat . millefimo fexagefimo fexto ,
Lundo niæ : & in craftino fepultus Regio more , ab
indictione tertia , anno regni Edwardi nobiliffimi
omnibus , qui tunc affuêre , nonfine lachrymis plan
& clementiffimi Regis vigefimo quinto. Ita ha
gebatur amariffimè , inquit Hovedenus , cui ce
bent alia harum literarum exemplaria apud
teri Scriptores Angli confentiunt, ficut & Ethel
Spelmannum , aliofque Scriptores Anglicos. Ve
redus Abbas Rievallenfis in Vita hujus San&i
rùm loco , anno regni Edwardi vigefimo quinto
Regis . Quare certò inde colligitur , Sanctum
legendum , anno regni Edwardi vigefimo quarto
Eduardum menfe Junio anni millefimi quadra
nt ex dictis initio Regni ejus certò conftat. Por
gefimi fecundi Regem Anglorum electum effe.
rò die XXVIII Januarii fefto Sanctorum
Alexan der III anno MCLXI, ut eo anno apud
Innocentium facro annus MLXVI à die Na
Baron ium videre eft, eum in Sanctorum nume
tivitatis Chrifti in curfu erat , fedindicio quar
Filin
 228 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. XI. rum retulit, Guillelmus ubi Angliæ Regno poti
An.C.1066. tus eft , nihil fibi regnoque conducibilius cen
fuit , quàm Eduardi leges , & patrias fub eo con
fuetudines, à Sapientibus collectas firmare. Un
de in capite legum collectarum Guillelmus præ
cipit, telte Hovedeno pag. 601. Hoc quoquepræ
cipio , inquit , omnes confervare legem Edwardi
Regis , in omnibus rebus , his adjectis , quæ confti
tui ad utilitatem Anglorum.
III.
Ab eo An Anglorum Reges curandi ftrumas vel fcro
Phulas Privilegium à Sancto Eduardo repetunt,
glorum Re
ges habent, eique acceptum ferunt. Hujus rei meminit Pe
quod fero trus Blefenfis in Epiftola CL , ubi ait : Fateor ,
phulas cu
rent. quod fan&tum eft domino Regi affiftere : fan&tus
enim & Chriftus domini eft : nec in vacuum acce
pit unctionis Regiæ facramentum. Cujus efficacia
fi nefcitur, aut in dubium venit ; fidem ejus plenif
fimamfaciet defectus inguinaria peftis , & curatio
Scrophularum. Malmesburienfis verò lib. 2. de
Reg. cap. 13. de Eduardo fcribit : Multoties eum
in Normannia banc peftem fedale ferunt , qui in
teriùs ejus vitam noverunt. Unde noftro tempore
quidam falfam infinuant ( legendum fortè, infu
munt) Operam iftius morbi curationem, non exfan
titate; fed ex Regalis profapiæ hæreditate fluxiffe.
Denique Polydorus lib. 8. ritum illum ftrumas
curandi , Regum Angliæ jus quafi hæreditarium
vocat : Quod quidem , inquit, immortale munus
jure quafi hæreditario ad pofteriores Reges mana
vit. Nam Reges Angliæ etiam nunc tału , ac qui
bufdam hymnis , non fine cerimoniis prius recitatis,
frumofos fanant. Sed illæ ceremoniæ nonnifi ad
majorem decentiam adhibitæ ; folo enim tactu
tam à Regibus Anglorum, quàm à Regibus Fran
corum, ut infrà videbimus, ac à feptimis mafcu
lis nullo interjecto partu fœmineo natis curan
tur, quod de his ultimis centies & amplius pro
priis oculis vidi. Quare non eft quod quidam
Medici hæc commentitia , & quidam Theologi
fuperftitiofa effe dicant. Sunt hæ gratiæ gratis
datæ, quæ à Deo tam bonis, quàm malis confe
runtur , non ad propriam eorum , fed ad com
munem aliorum utilitatem .
IV. Sanctus Eduardus virginitatem in matrimo
Canditati
tres corona nio fervavit , ideoque eo fine liberis demortuo
Anglica. tres fuère coronæ Anglicæ canditati , Edgarus
cognomento Ethelin , Eduardi illius filius , qui
poft longum exilium Regni hæres & Succeffor
ab Eduardo Confeffore defignatus fuerat , ad
húc vivebat ; Haroldus Godwini Comitis filius ,
qui tamen Willelmo Normannorum Duci pro
miferat , fe Regis infignia non affectaturum .
Tertius rivalis fuit ipfe Willelmus Normanniæ
Dux, confcius meritorum, quæ ipfe & parentes
in Sanctum Eduardum olim exulem profude
rant, & quæ etiam Eduardus primùm , indeque
Haroldus fan&tè firmaverant de Regni fuccef
fione. Haroldus poftridie mortis Sancti Regis
in ipfo Epiphaniorum die paucorum Procerum
fide impetrata , coronam induit , & Regni infi
gnia. Interim venit à Normannia nuncius à
Willelmo Duce miffus , qui ab Haroldo , Princi
pis fui nomine , petiit Regnum Angliæ , regni
que infignia olim à Sancto Eduardo promiffa,
& ab ipfomet Haroldo nuper cum jurejurando
fancita , confirmataque. Refpondit Haroldus
privatum fe aliquando & in Normannia capti
vum , nefcio quid de Regni fucceffione , Wil
Telmo promififfe : ad quod nunc fui juris , &
privato majorem, non teneri. Hæc ideo fidenti
animo Haroldus refpondit, quòd fciret Ducem
in Gallia occupatum , belloque diftra&tum vix S Æ C. XI.
tuendis Provinciis fuis parem effe , multòque An.C.1066 .
minus ad imperium Infulæ afpirare. Hæc In
gulphus, aliique Angliæ Scriptores tradunt , ex
quibus tamen alii Willelmi , alii Haroldi cau
fam juftiorem fuiffe contendunt.
Perfonæ laici ordinis , quæ præeminebant in V.
Normannia, Præfulefque claritudine religionis, Legatio
Guillelmi
multimodæque probitatis , ad commune decre- Normanni
tum , inquit Ordericus lib . 3. Hift . Ecclefiaft. Ducis ad
juffu ducis acciti funt , & audita re tam grandi , Alexan
drum 11
utpote diverfi diverfa fenferunt. Animofiores cu
pido Duci favere volentes , ad certamen ire focios
incitabant : tantumque negotium fine mora incipe
re laudabant. Alii verò laboriofum opus inire dif
fuadebant , nimiumque aufis & in necem præcipi
tibus multa importuna & difcrimine plena præ
tendebant : pericula maris & difficultatem claffis
opponebant , Normannorumque paucitatem non
poffe vincere Anglorum multitudinem afferebant.
Tandem Gislebertum Lexovienfem Archidiaco
num Romam mifit , & de his , quæ acciderant , ab
Alexandro Papa confilium requifivit. Papa verò
auditis rebus quæ contigerant , legitimo Duci fa
vit , audaciter arma fumere contra perjurum præ
cepit : & Vexillum Sancti Petri Apoftoli , cujus
meritis ab omni periculo defenderetur , tranf
mifit.
Narrat poftea Ordericus exercitum Norman- VI.
Idem Guil
nicum 111 Kal. O&tobris mare transfretafe , no- lelmus An
te , quæ memoriam S. Michaëlis Archangeli Ca glia Rex co
tholica Ecclefia festive peragit , Haflingas occu- ronatur.
pafe & fecundo Idus Octob. prælium horâ tertia
commiffum , totaque die ad multorum millium
perniciem ex utraque parte acerrimè pugna
tum effe , ac in primo milituni congreffu Haral
dum Regem peremptum. Omnia difponente Deo
in patio trium menfium per Angliam pacata
funt, cunctique Præfules, regnique Proceres cum
Guillelmo concordiam fecerunt. Denique anno
abIncarnat. Domini MLXVII , indictione V, in
die natalis domini , Angli Lundoniæ ad ordinan
dum Regem contenerunt , & Normannorum tur
mæ circa monafterium in armis & equis ( ne quid
doli & feditionis oriretur ) prafidio difpofita fue
runt. Adelredus itaque Archiepifcopus in Bafili
ca Sancti Petri Apoftolorum Principis , quæ Weft
monafterium nuncupatur , ubi Eduardus Rex vene
rabiliter bumatus quieſcit, in præfentia Præſulum &
Abbatum Procerumque totius regni Albionis, Guil
lelmam Ducem Normannorum in Regem Anglo }
rum confecravit , & diadema Regium capiti ejus
impofuit , inquit idem Ordericus , qui Chriſti
annos à die natali & forfan indictionem exor
ditur ; Anglus enim erat, licet in Normannia vi
xerit. Eft hic Guillelmus Dux Normanniæ hu
jus nominis II , Bastardus vulgò & Conqueftor
cognominatus.Scripfit autem Ordéricus in Nor
mannia , & Adelredus Archiepifcopus Ebora
cenfis erat.
Ad num. XV. Quæ hîc Baronius de Andrea vii.
Hungariæ Rege , de Bela Duce , & Salomone rica
Res Hunga
alieno
Andreæ filio ex Longino in Hiftoria Polono- loconarrata:
rum narrat, ex iis, quæ fuis locis in medium ad
duximus , conftat longè ante hunc annum acci
diffe ; & Longinum, qui feculo XV vixit, teſtem
non effe idoneum eorum , quæ extra Poloniam
quatuor feculis, antequam ipfe fcriberet, conti
gerunt.
A num. XVI ad XXIII. viii.
Beatus Andreas
S. Arialdus
Abbas Congregationis Vallumbrofanæ in He- Martyrio
truria, coronatur;
 in Annales C. Baronii.
SÆC. XI. truria , non tantùm difcipulus , fed etiam focius
An.C.1066. fuit laboriofe prædicationis ac gloriofi certa
minis Sancti Arialdi , qui ab anno millefimo
quinquagefimo feptimo, non verò quinquagefi
mo fexto , ut perperam habet Baronius num .
XVIII, adversùs Simoniacos & Presbyteros con
jugatos civitatis Mediolanenfis , & locorum cir
cumvicinorum decertavit, per decennium nem
pe, quod ab anno MLVII inchoatum fuit, ut fu
prà oftendimus. Andreas autem Sancti Arialdi
Vitæ fcriptor cap. 33. mortem ejus his verbis
narrat : Decem igitur annos beatus Levita & Mar
tyr Arialdus duxit pro Chrifti lege viriliter certan
.
do , decem membra eidem poft hæcper manns obtulit
iniquorum. Oto cùm occideretur , ( nempe aures
duas,nafum, duos oculos, dextram manum, ge
nitale membrum, & linguam ex cap.29. ) , duo ne
` agnofceretur , ( hoftes veritatis dixerunt , cutem
cum capillis de ejus radamus capite ; pellem ve
rò corporis albefcentem ferreis dilaceremus un
gulis , pedes abfcindamus utrofque, ex cap . 31. )
Decem vero menjes in profundo laci incolumis ja
cuit. Decem autem milliaria , illum nobis proxi
miorem lacus projecit quàm acceperit. Per dies
enim aflivus ipfum in Ecclefia Sancti Ambrofii vi
dentibus cunctis , Chriflus confervavit. Eique poft
hæc decimo anno ( nempe MLXXVI) Herlem
baldumfidelem focium affociavit , ut veraciter cre
do, in regno cælorum (peremptum fcilicet per
eorundem manus ) . In quo decimo anno hæc fcri
ptafunt , ad laudem Chrifti , ejufque famuli Arial
di. Paffus eft ergo beatus Levita & Martyr Chrifti
Arialdus, quinto, ( legendum, quarto, licet idem
mendum apud Baronium num. XVII , & Lan
dulphum à Sancto Paulo legatur ) Kalendas Julii
anno ab Incarnatione Domini millefimo fexagefi
mofexto , præfidente Sedi Apoftolica fecundo Papa
Alexandro. Dixi legendum effe, quarto Kalendas
Julii , quia beatus Andreas difertè teftatur ,
Arialdum in vigilia Sancti Petri occifum, & in
fine cap. 28. fcribit , eum proditorie captum fe
cretò ad lacum majorem deductum effe. Et cap.
29. Hoc ante horam diei tertiam , in quo vigilia
Sancti Petri celebratur , per totum Mediolanum
eft divulgatum. Quod ego audiens protinus reli
qui urbem , eumque perfecutus fum. Die igitur eo
dem nocteque fequenti feftine properans , die alte
ro ad præfatum jam Sole orienté perveni locum .
Obviam habui Marinum presbyterum ( & ideo
Arialdi hoftem ) .... & ait : Hefterna namque
die ( vigilia nempe Sancti Petri ) vox latifera
noftro infonuit loco dicens , Clericorum adverfa
rius vinctus habetur in nave & in ripa laci ; ad
quem illicò cum multis decurri , & arrepto palo
optime acuto , manuque erecta , in pectore ejus il
lum infigere volui ; fed non fum permiffus. Miffi
funt quidem quinque protinus viri à domina nepte
Archiepifcopi , ( Mediolanenfis nempe , Guido
nis appellati ) de quorum ferocitate ipfa non dubi
tabat , &c.
IX. Arnulphus Scriptor Mediolanenfis per mul
Arnuphus
adversùs tos annos à Cleri Mediolanenfis partibus ftetit ,
Arialdum & adversùs Árialdum & cœlibatus Sacerdotum
fautores defenfores fcripfit ; fed tandem Gregorii feptimi
fcripfit. tempore errorem fuum agnovit, licet illum nun
quam fcriptis retractarit. Ille hanc in rem habet
lib. 3. cap. 15. apud Puricellum lib. 4. cap. 22 .
His diebus declinante jam vere ( currenti nempe
anno ) menfis unius fpatio dirum fparsere jubar
ardentes in cælo cometa ; frequentes quoque terra
motus mundofuêre ; adeò ut die ipfo Rejurrectio
229
nis dominica bis fieret , mane fcilicet & vefpere. SAC. XI.
Præerat tunc temporis Roma Alexander Apofto- An.C.1066.
licus ex Mediolanenfi Clero Ecclefia Lucenfis pri
mò factus Epifcopus. Cumque fatis foret idoneus,
Apoftolicam deinde promeruit dignitatem Ale
xander de Anfelmo vocatus. Huic ftatim furre
xit adverfarius Candolus Parmenfis Epifcopus ,
inftitutione Regis ac matris Auguftæ Papa nun
cupatus , qui hoftiliter Romam adiit ( nempe an
no MLXII ) poft multam interfectorum ftra
gem , ad muros Urbis Alexandri profecutus exer
citum. Tempore poft alio ( fcilicet anno MLXIV )
quorundam ex Urbe & ope & confilio Romam ,
quam Novam perhibent , ingreffus , confcendit ar
cem Crefcentii. Factis igitur in Urbe partibus ,
quotidie bellis bella fuccedunt. Ad ultimum , poft
diuturnos , variofque conflictus receffit meærens ,
confufus , & victus , conceſſa Alexandro victoria .
Ad quem de præfenti negotio confulendum Romam
profectus eft Herlembaldus , Arialdo interim fu
rente in Præfulem ( Guidonem nempe Mediola
nenfem ) comitando turbam civilem & agresiem.
Definito tandem Concilio rediens fcilicet hoc an
no ) excommunicationis literas detulit Archiepi
fcopo , (hæ literæ malè à Sigonio lib. IX de Reg.
Ital . cum aliis ab Alexandro II anno MLXIV
datis confufæ fuere , & malè à Gratiano infertæ
in Diſtinct. 81. cap . fi quis Sacerdotum , & : Eos
etiam ) quod &pluribus grande vifum eft civitati
opprobrium. Undefactum eft , ut in diefan&to Pen
tecofes procedens Antiftes ( nempe Mediolanen
fis ) , ad publicum procederet Ecclefiæ pulpi
tum , quefturus , quod acciderat , incommodum.
Cumque ftaret ex adverfo Herlembaldus cum
Arialdo , refponfurus auditis , fit vehemens in ple
be tumultus , diverfis diverfa clamantibus. Ad
ultimum facto in medio Ecclefiæ partibus clamofo
impetu viciffim in fe fe infurgunt. Cumque per di
verfa confligerent , remanfit penè folus Antifies :
quem pars aggrediens inimica fuflibus crudeliter
cafum , & quafi femivivum reliquit. Deinde 1
ipfam invadens Epifcopi aulam pretiofa quæque
decerpit. Arialdi verò mors ab Arnulpho cap . 16.
ejufdem libri narratur , ubi legenda. De San
&i Arialdi Canonizatione anno fequenti fermo
t
fiet. De Vitæ illius Scriptoribus anno MLXI
egimus .
Ad num. XXIII. Cùm Patriarcha Lichudes, X.
inquit Zonaras in Conftantino Duca , Ecclefia Conftantino
Lichudi Pa
triarcha
per annos quatuor & fex menfes gubernatâ , in
aliam migraffet vitam , Joannes Xiphilinus in Pon- Conftanti
tificiam Conftantinopoleos fedem evehitur , Trape- np. fuccedit
loannes
zunte quidem oriundus , fed omni doctrina genere Xiphilinus.
eruditus , & in Principum Senatorum numerum
relatus. Annos etiam IV & menfes VI Lichudi
tribuuntur in Serie Epifc. Conftantinop . in Co
dice Juris Græco-Rom. edita. Quare cùm Xiphi
linus circa diem fecundum menfis Januarii anni
millefimi fexagefimi quarti Pontificatum fufce
perit , utin morte ejus demonftrabo , Lichudis
mors ad eum annum retrahenda . Michael Pfellus
compofuit Orationem laudatoriam in eundem
Lichudem , quæ nondum lucem vidit, in qua re
fert, ConftantinoMonomacho imperante, in eum
totius Imperii curam recubuiffe , ab eo tamen
poftea à rebus amotum , iterumque fub Ifaacio
Comneno fummæ rerum præfectum fuiffe.
Conftat ea Oratio capitibus XXIII cum aliis
Verfionibus Combefifii lucem vifura.
Baronius ait , Xiphilinum Patriarcham Con XI.
ftantinop. Dionem in Epitomen redegiffe, &, ut Patriarcha
Xiphilinis
V multos
i
239 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. XI. multos fectatores habere folet , Andreas Scottus
An.C.1067 . in Præfatione ad Biblioth. Photii , Joannes Ge
à
diverfus
Xiphilino rardus Voffius de Script . Latinis , aliique multi
DionisEpi- idem poftea tradidere . Verùm ipfemet Joannes
tomatore.
Xiphilinus Dionis Epitomator à Guillelmo
Blanco anno MDL in linguam Latinam pri
mùm verfus , & Georgio Armeniaco Cardinali
dicatus , ubi de monarchia Cæfaris Augufti lo
quitur , ait : Quod ego non dico Dionis nomine ,
qui fuit Imperatorum Severi & Alexandri tempo
ribus ; fed ut Joannes Xiphilinus , Joannis Pa
triarcha fratris filius , qui tempore Michaelis Im
peratoris filii Duca , ex multis libris Dionis hanc
Epitomen compofui. Abbreviator itaque Dionis,
non Xiphilinus Patriarcha , fed Xiphilinus fra
tris ejus filius.
XII. Comes Rogerius, inquit Malaterra lib.2.cap.39 .
Normanno
rum in Sici anno Dominica Incarnat. MLXVI turribus &
lia progref . propugnaculis extra portam accuratiffime firmavit
Jus. ( nempe apud Petrelegium feu Petraliam ) per
quod maximam partem Sicilia ad fue dominatio
nis jugum ferendum perdomuit. Sed nihil magis
Mufulmannis nocuit , quàm difcordia inter eof
dem exorta , quæ eò ufque proceffit , ut decre
torio prælio inter fe decertarent , uti narrat
Noweirius in Hift. Siciliæ . Quare Jobus & Ali
Tamimi Africæ Caliphæ filii , quorum fuprà
mentionem fecimus , harum diffenfionum per
tæfi cum claffe & præcipuis Mufulmannis in
Africam redière anno CCCCLXI Hegira, men
fe Octobri anni Chrifti MLXVIII inchoato.
Quare cùm nihil in tota infula Chriftianis am
plius obfiftere poffet , munitiora oppida fequen
tibus annis paulatim fibi fubdidère , totamque
tandem infulam magnis animis recuperarunt, ut
fequentibus annis videbimus.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6560.
Hifpan.
MCV. 12. G. D 4. P. 8. April. Indict . 5.
Anno He
JESU CHRISTI 1067.
giræ
CCCCLX , ALEXANDRI II PAPE 7.
inchoato die
11.Novemb. HENRICI IV REG. 12.
fer . 1.
CONSTANTINI DUCE. IMP. 9.
1.
Concilium A Num.
Mantuanum quoICadolus
adXIIAntipapa
. Concilium Mantuanum
,
hoc
Canoni anno celebratum , ideoque quæ Baronius anno
༢ati༠ S、 MLXIV de illo habet , & quæ eodem anno
Arialdi. de eo in medium attulimus , hâc revocanda.
Hanc epocham extra omne dubium ponit Lan-
dulfus Junior Mediolanenfis Hiftoricus, qui ait :
Paffus eft beatus Arialdus quinto Kal. Julii anno
domini MLXVI, de cujus morte doluit Alexan
der Papa : verum annofequenti , fcilicet MLXVII,
cùm idem Papa iret ad Synodum, quam MANTUE
celebravit , Mediolanum venit , multaque fecit
ftatuta de ftatu Mediolanenfis populi & cleri , bea
tumque ARIALDUMfanctorum Martyrum cată
logo annotavit. Quibus ex verbis intelligimus
primò , Sanctum Arialdum hoc anno ab Alexan
dro II inter Sanctos relatum fuiffe. II , eundem
Pontificem Mantua Concilium , quod errore
vulgari cum anno MLXIV alligatur, præfenti
congregaffe . III , eum Mediolanum veniffe, five
antequam illuc Mainardum Sylva Candidæ Epi
fcopum & Joannem Presbyterum Cardinalem Le
gatos mitteret, five poft eam Legationem. De
Creta enim ab utroque Legato adversùs Simonia
cos & Clericos incontinentes condita, & à Baro- SÆC. XI.
nio relata alios temporis characteres non præfe- An.C.1067 .
runt , quàm iftos : Anno ab Incarnat. D. N. Jefu
Chrifti MLXVII , Pontificatus verò domini
Alexandri II Papa fexto , indictione V, die primo
menfis Augufti. Cùm verò Humbertus Cardina
lis doctrina & pietate celebris Sylvæ Candida
Epifcopus fuerit , & Mainardus eam Ecclefiam
hoc anno rexerit , apparet , illum jam vita fun
&
tum fuiffe. Ptolemeus Lucenfis in Chronico,
ubi Alexandri Papæ initium biennio feriùs col
locat, in errore perftans Concilium Mantuanum
cum anno MLXIX connectit , & de Alexan
dro Papa fcribit : Epifcopos fchifmaticos cum Ca
dulo adgremium Ecclefiæ refert , ipfosque fibi re
conciliat , totumque populum fibi faventem. Con
traxitque moram in toto fpatio illius anni in dieta
regione , pro majori firmitate pacis & unitatis.
Denique ex iifdem verbis Landulfipatet , Acta
à Nicolao Cardinali collecta integerrimæ fidei
effe , & à Concilio Mantuano fuo anno reddito
firmitatem & lucem accipere.
Sed redeo ad Sanctum Arialdum , qui anno II.
fuperiori quarto Kalend. Julii occifus fuit , non Arialdife
pulchrum
verò , ut perperam habetur apud Landulphum gloriofum.
Juniorem num . præcedenti laudatum , Kalend.
Julii. Landulphus Senior Arialdo coævus &
inimicus lib . 3. cap . ult. apud Puricellum de San
to Arialdo lib. 1. cap . 2. poft relatam
& ejus mor
tem fcribit : Transactis vero aliquantis diebus ejus
cadaveris fætor caftellum omne ita ut omnes
naufearent fugientes occupavit. At hanc ca
lumniam refellit Arialdi canonizatio hoc anno
facta, ut mox vidimus . Secundò B. Andreas Ab
bas Vallis umbrofæ in ejus Vita cap. 31. & feq.
Qui de rebus à fe omnique populo diu poftArial
di martyrium vifis loquitur : In Sancto , inquit,
die Afcenfionis domini pofuimus illum in Ecclefia me
dio Sancti Ambrofii : telor veritatem , qua Deus
eft, &c. fragrantiam ex ipfis digitis ( quibus cor
pus tetigeram ) emanare fenfi qualem quantamve
nunquam me alibi fenfiffe reminifcor , &c. Con
gregata igitur eft iterùm in die Sancto Pentecoftes
(hoc anno ) multitudo , &c. Etfi cum magna
gloria laudeque ineffabili ad monafterium deductus
eft fancti Celfi. Ibi namque in locum mirabiliter
aptum traditus eftfepulturæ , &c. Exhinc quippe
ibi à multis
Arialdi fidelibus
corpus anno adoratur
MXCIX &ab
colitur. Sancti
Anfelmo IV
Archiepifcopo Mediolanenfi in monafterium
Sancti Dionyfii paucos ante annos Mediolani
conftru&
tum translatum fuit , tefte Puricello in
ejus Vita lib. 4. cap . 83.
Ad num . XII Guido Archiep . Mediolanenfis, III.
neque hoc anno , ut Baronius num. XII , & Agitur Me
Sigonius lib. IX , neque fequenti, ut Ughellus diolani de
electione
in Archiep . Mediolan. & Papebrocius in Exegefi Epifcopi poſt
de Epifcopis Mediol. part. 3. arbitrantur , fed Guidonem.
anno millefimo fexagefimo nono , ut fcitè no
tavit Puricellus in Vita Sancti Herlembaldi cap.
28. Archiepifcopatum Mediolanenfem abdica
vit. Nam currenti tantùm anno, exeunte æftate,
pax inter Mediolanenfes Alexandri II operâ
conftituta , eaque juxta Arnulphum à Puricello
laudatum , per aliquod tempus duravit. Sed au
diendus Arnulphus , cujus verba Puricellus reci
tat : Nec tamen his contentus Herlembaldus per
gens Romam iterum novum iniit cum Romanis
confilium. Vetus quippefuit Italici regni conditio,
perfeverans ufque in hodiernum , ut defunétis Ec
clefiæ Præfulibus , Imperator Rex provideatfucces
fores
 in Annales C. Baronii .
231
SAC. XI. fores Italicis , à Clero & populo decibiliter invita Data acceptaque fide , Guido Mediolanum venit. SÆ C. XI.
An.C.1067. tus. Appropinquanti Cotta ( ita Herlembaldus cogno- An.C.1067.
Hoc Romani canonicum effe negant ; fed in
ftantius Archidiaconus ille Ildeprandus ( poftea Pa minabatur ) fub fpecie honoris cum multitudine
pafub Gregorii VII nomine ) , qui cùm abolito amicorum obviam proficifcitur : occurrentem falu
veteri novum tentaret inducere conftitutum , palam tat , & fatellitibus circumdat : & declinata urbis
fatebatur haud fecus fedari poffe Mediolanenfe dif via in Celfianum cenobium perducit , atque cufto
fidium , quàm Canonicum habendo Paftorem , ad die commendat. " Puricellus cap . 30. fic factum
quem eligendum neceffarium fore dicebat Romanum "excufat : Monafterium per ea tempora locus
confenfum. His inftru&us affertionibus Herlem "erat pœnitentiæ. Hinc igitur ego quidem fa
baldus Mediolanum veniens, quæ audierat (nempe tum crediderim , ut Herlembaldus , donec
"&
Roma) feftinanter exequitur. Prius ergo fecreto "Apoftolicam confuleret Sedem ; nifi potiùs
paucos convenit ex amicis , à quibus cùm exigeret ipfamjam ante confuluerat , ejufque præfcri
fponfionem celandi credita , cautè fubintulit jura "ptum jam fequebatur , Guidonem Archiepifco
mento caufamfuturi eligendi Paftoris poft deceffum " pum in Celfianum illud nonafterium detruſe
præfentis. Deinde die noctuque laborans , Lai " rit , ad eum finem , ut illic interim juftas pa
cos & Clericos eidem juramento reddit obnoxios. "riter ac falutares erratorum fuorum , tota paf
Ita Arnulphus lib. 3. cap. 18. " fim urbe vulgatorum pœnas lueret. Ita Pu
IV. Poftea idem Arnulphus cap. 20. apud Puri ricellus. Quae inde confecuta fuerint , anno
Guido Go- cellum lib. 4. cap. 29. Interim tamen ( Herlem MLXXI narrabimus.
thofredo
remittit baldus ) à perfequendo Præfulem non deftitit Gui Ad num . XX . Curopalates ait, Conftantinum VI.
Archiepifco- donem , omnefquefua confanguinitatis affines. Ar Ducem Imp. menfe Maio gravi morbo profliga. Moritur
patum. chiepifcopus autem cùm tot nequiret imminentes tum fuiffe , & vixiffe in imperio annos feptem , Conftanti
nus Ducas
tolerare preffuras , ævo jam maturus , & diuturno menfes fex. Pfellus in Conftantino Duca nume- imp.
languore membris omnibus diffolutus , arbitratus ro rotundo loquens , annos feptem ei adfcribit,
eft fore conveniens , ut quod ille faciendum prævi aitque : Vixit annos fexaginta , paulòque amplius,
derat , ipfe quoque deftruendo præveniret , ut digni nec fcio , utrum alius Imperator cum majori clari
tatem propriam alteri je vivente concederet. Per tate vitam traduxerit, aut feliciùs mortuusfit. Se
id tempus fuerat quidam ex Ordinariis Ecclefia mel enim infidiis petitus , autprocellà ereptus , reli
Subdiaconus , nomine Gothofredus illius ( Guido quum imperii tempus tumultu liber &quoque animo
nis ſcilicet ) àſecretis præ omnibus unicus : qui, ex egit , relictis feculo liberis Imperatoribus ex pa
quo Dominifui penetraverat mentem , infe trans terna fedulò regula inftitutis. Paulò pòft ; cùm
ferendum omnimodis fatagebat honorem. Secreta literis eximie addictus effet , Utinam , ajebat , hinc
igiturfacta conventione cum eo Praful , datis com magis quàm ex imperii infulis clarefcerent. Antea
munis pacti ex alterutro facramentis , dignitatem Pfellus dixerat : Joannem fratrem ad Cafaris di
deponit abfens , Virga cum annulo Cafari per Le gnitatem evectum , poftea etiam fupra modum exi
gatos directa. Gothofredus autem cùm jampridem mièque diligebat , eumque in regenda Republica
labore multofibi Regis conciliaffet affectum , recenti confiliorum focium adhibebat. Quippe qui etiam
tamen pacto ab eodem Augufto gaudens eft adeptus vir prudentiâ ornatus , magniquefensûs , ac rebus
Prafulatum. Verumtamen ..... reprobatus à civi gerendis dexter , folerfque erat. Quamobrem etiam
bus nullis in locis Epifcopatus vel ad hofpitandum diu ante obitum gravi morbo detentus fuos ei libe
recipitur , ipfis etiamfactus invifus agricolis. Hunc ros ut patrifubdiderat , adjunto ei , & quem ad
Romani Domini cum Apoftolico jure ftatim con patriarchalem fedem extulerat , viro nimirum
demnant canonico , judicii fui literas Mediolanen tum perfectiffimæ virtutis , tum facerdotio compri
fibus fuper illo mittentes. Quare elatus Herlem mis idoneo ( nempe Joanne Xiphilino) . Verùm
baldus fiduciâ acriùs infurgit , non folum in illum, convaluit ille quidem ab egritudine , nec multò
verum etiam in fautores omnes , univerfaflammis pòft corpore abfumi incipiens, ad mortem prope
& ferro demoliens : contra quem etiam per vicos acceffit. Quo ftatu in uxoris omuia arbitrio pofuit,
caftella multorum exegerat facramenta. Ex præ que omnium fuæ ætatis fœminarum caftiffima viro
dictis liquet , Herlembaldum , poftquam pax haberetur , ac educanda proli folertiffima.
aliquo tempore duraffet, Romam , non hoc an Imperatrix Eudocia cum Michaele & Con- VII.
no, fed fequenti profectum effe, eodemque præ ftantino filiis arrepto Principatu publicæ rei cu- Endocia Au .
dicta adversus Guidonem peregiffe , huncque an ris omnibus animum intendebat, fubjungit Pfel- sufla cum
impe
te annum MLXIX non abdicaffe. lus , qui Conftantini Ducæ Adminifter fuit. De rat.
V. Moto inter utramque factionem bello , Gui hujus filiis legendus Zonaras , in his enim nobis
Eumdem
donem poenituit Archiepifcopatum abdicaffe , immorari non licet. Nicephorus Bryennius lib .
fruftrà refu
mere tentat , rurfus ejufdem Epifcopatus poffeffionem inire, 1. Comment. num. VI poftquam narravit, Con
& cum Herlembaldo pacem facere voluit, idque ftantinum Ducam juftillimè Imperium admini
anno millefimo feptuagefimo. Arnulphus cita ftraffe, & Ifaacium Comnenum Monachum, à quo
tus rem his verbis narrat : Interea Guido fateba Imperium acceperat , fummo femper honore
turfe Gothefridi delufum infidiis , communis pacti obfervaffe, dominum illum & Imperatorem ap
transgrefforem illum appellans , qui cùm amiffum pellaffe , & quoties ad ipfum accederet, quod fre
refumere vellet honorem , cum Herlembaldo pacis quentiffime contingebat , non federe nifi poft
fædera fociavit. Omens cæca mortalium ! Veniens ipfum fuftinuiffe , fubdit : Ducas annis Jeptem
cum illo duce ( nempe Herlembaldo ) Mediola totis exjuris ac legum præfcripto Romana re admi
num , non ad urbem , ut voluit , fed adſancti Celſi niſtrata , è vita & ipfe migravit , fuccedente ipfi
monafterium ducitur ; de privato factus privatior. ejus conjuge Eudocia , cum Michaele , Andronico,
Ibi commendatus cuftodibus multis diebus refedit & Conftantino filiis. Sed quoad fucceffionem Im
inglorius hac vice delufus. Triſtanus Chalcus perii, magis Pfello credendum . Porrò Hiftoriam
antiquus Mediolanenfis Hiftoricus , cujus Opus Nicephori Cæfaris Bryennii à Romani Diogenis
typis editum , fed à Voffio in Hiftoricis Latinis Principatu ad Botoniatis imperantis tempora
prætermiffum , hoc modo rem fe habuiffe dicit : perductam, poft mortem Baronii Petrus Poffi
Tom. IV. V 2 aus
 232 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. XI. nus è Soc. Jefu è veteri MS . eruit, & Parifiis ante
An.C.1067. annos triginta publicavit.
VIII. In Anglia Willelmus Rex multa prudenter ,
hoc anno in Nor
Edgarus ne clementerque difpofuit , &
Eduardi S.
pos ex An manniam illius provinciæ bono confulturus pe
glia fugit. tiit , indeque rediit. Interea , inquit Ordericus
lib. 4. Normannico faftu Angli opprimuntur, &
Præfidibus fuperbis , qui Regis monitus fpernebant,
admodum injuriabantur. Præfecti minores , qui
munitiones cuftodiebant , nobiles & mediocres indi
genas , injuftis exa &tionibus multifque contumeliis
aggravabant , ut fufiùs idem Hiftoricus profe
quitur , Anglofque pro amiffa libertate priftina
recuperanda rebellionem machinatos effe often
dit. Eandem in rem Aelredus Abbas Rievallen
fis in Epiftola ad Henricum Normannorum Du
cem & poftmodum Anglorum Regem , quam
recitat Seldenus inter Hiftoriæ Anglicanæ Scri
ptores X , hæc habet : Cernens Edgarus Edeling
res Anglorum undique perturbari , afcenfa navi
cum matre ( Agatha nempe ) & fororibus reverti
inpatriam (fc. in Hungariam) , quâ natusfuerat,
conabatur , fed orta in mari tempeftate in Scotia
applicare compellitur. Hac occafione actum est , ut
Margareta Regis Macolmi ( hujus nominis III )
nuptiis traderetur, cujus laudabilem vitam & mor
tem pretiofam liber inde editusfatis infinuat : foror
ejus Chriftina in Chrifti fponfam benedicitur.
IX. Simeon Dunelmenfis in Hift. de Geft . Reg.
S. Margare Angl. hanè Eadgari fugam in Scotiam ad an
ta RegiSco
tia nubit. num fequentem differt ; fed ex Annaliſta Mail
rofenfi conftat , eam in præfentem annum con
ferendam . Is enim ad annum MLVI de Mal
colmo hujus nominis III Scotorum Rege ac
Dunecani patris fucceffore prodit : Malcolmus
filius Dunecan fufcepit regnum Scotia jure hæredi
tario , regnavitque XXXVII annis. Anno autem
MLXVII defponfata eft ei Margareta gloriofa
Regina , ex qua genuit VI filios , de quibus fuo
loco . In fine Annalium Mailrofenfium pag.595.
refertur feries Regum Scotorum iifdem Anna
libus infertorum , diciturque etiam Malcolmum
anno MLVI regnum Scotia fufcepiffe, illudque
annis XXXVI & menfibus octo rexiffe , ufque
ad annum nempe MXCIII , quo certum eft,
eum mortem oppetiiffe. De Santa Margareta
Malcolmi Regis uxore , infrà fermo erit.
X. Huc referendum quod Ingulphus hujus tem
Normanni poris Scriptor pag.70.fecundum edit . Oxonien
Anglorum fem obfervavit: Et non tantum hunc morem (fc.
confuetudi
nes immu- Militis confecrandi ) , fed alias etiam confuetudi
tant. nes immutabant (fc. Normanni ) . Nam chiro
graphorum confectionem Anglicanam , quæ antea
ufque ad Edwardi Regis tempora fidelium præ
fentium fubfcriptionibus cum crucibus aureis , aliis
que facris fignaculis firma fuerunt , Normanni
condemnantes, Chirographa Chartas vocabant ; &
chartarum firmitatem cum cerea impreffione per
uniuscujusque fpeciale figillumfub inftillatione (le
gendum, intitulatione) trium vel quatuor teftium
aftantium conficere conftituebant. Conftituebant
etiam primò multa prædia nudo verbo , abfque
fcripto , vel charta , tantum cum domini gladio ,
velgalea , vel cornu, vel cratera , &plurima tene
menta cum calcari , cum firigili , cum arcu , &
nonnulla cumfagitta. Sed hæc initio regnifui ; po
fterioribus annis immutatus eft ifte modus . Tantum
tunc Anglicos abominati funt , ut quantocumque
merito pollerent , de dignitatibus repellerentur ; &
multò minus habiles alienigena de quacumque alia
natione , quæ fub cælo eft , extitiſſent , gratanter SÆC . XI .
affumerentur , ipfum etiam idioma tantum abhor. An.C.1067 .
rebant , quod leges terræ , ftatutaque Anglicorum
Regum linguâ Gallica tractarentur ; & pueris
etiam in fcholis principia literarum grammatica
Gallicè ac non Anglicè traderentur , modus
etiamfcribendi Anglicus omitteretur, & modus
Gallicus in Chartis & in libris omnibus admit
teretur. " XI.
In Chron. Sigeberti ad annum MLXVII ,
Fundatio
fundatio Abbatiæ Sancti Quintini , cujus Jvo, Abbatia S.
poftea Carnotenfis Epifcopus , primus Abbas Quintimi
extitit , hoc modo narratur : His temporibus Bel. Belvacenfis.
vacenfi civitate fuo deftituta Antiftite , Guido De
canus , Cuftofque Ecclefiæ fan&ti Quintini Virdu
nenfis (legendum, Vermandenfis) , & Archidias
conus Laudunenfis conftituitur Belvacenfis Epifco
pus , & à Gervafio Remenfi Metropolitano confe
cratur , qui graviter ferens carere fe præfentia
Quintini Martyris , in ejus honore & memoria adi
ficavit Ecclefiam haud longè à manibus Bellovaca
urbis. Hæc quidem verba defunt in correcta edi
tione Sigeberti à Miræo curata , ideoque & ad
dititia ; fed defcripta funt ex fundatione & de
dicatione Ecclefia Sancti Quintini ad Bellovaci
muros , recitata à Dacherio Tom. II Spicilegii
in Vita S. Romanæ Virginis & Martyris , ibi
enim cap.4. & feq. legitur , incoeptum Ecclefiæ
S. Quintini Belvacenfis ædificium currenti anno,
& duobus annis confummatum effe : Bafilicam
dedicatam, & corpus Sancta Romana translatum
coram pluribus Epifcopis ibidem expreffis. Re
fert Anonymus , qui Vitam illam S. Romanæ
ante annos D fcripfit , poft dedicatam Sancti
Remigii Ecclefiam à Sancto Leone Papa IX au
ditam non fuiffe tam gloriofam dedicationem :
allatum corpus San&ti Quintini ex pago Verman
duenfi ; dedicationem factam Dominicà, die fc.
quarta Octobris,ut habet Interpolator Sigeberti,
& varia Sanctorum corpora allata fuiffe . Deni
que Reliquias Sanctæ Romanæ per diverfas Galliæ
provincias circumlatas in redimendis Ecclefia
ornamentis. Philippus Francia Rex literis anno
MLXXIX datis , & à San - Marthanis in Ca
talogo Abbatum San&
ti Quintini Bellovacenfis
recitatis , hanc fundationem confirmavit. Ivo,
qui in Canonicis Regularibus Sancti Auguſtini
propagandis magnam operam pofuit , primus
hujus monafterii Abbas fuit. Porrò hæc Abba
tia celebris evafit. Philippus Trecenfis Epifc.
paulò ante annum MX C Canonicos Regulares
in Diœcefim fuam introducere volens , eos ex
Monafterio Sancti Quintini Belvacenfis evoca
vit : Quoniam , inquit in inftrumento Tom. XI
Spicilegii pag. 301. recitato , apud nos Ecclefia B.
Georgii apta erat Divinofervitio , placuit Fratribus
Sancti Petri (ideft Canonicis Ecclefiæ Cathe
dralis Trecenfis ) ponere in ea Regulares Canoni
cos , &c. Illis ergo attendentibus diverfas Congre
gationes iftius Ordinis ( in Gallia inftitutas ) re
fulfit Ecclefia beati Quintini Belvacenfis , ex cujus
veneranda religione locus S. Georgii poffet illu
Arari , &c.
ΑΝΝΟ
 in Annales C. Baronii.
233
SAC. XI. tio enim Abfarenfi Epifcopo ait : De Sclavonico S AG. XI.
An.C.1068
Regno Italiam navigans , &c. & tamen Alexan- An.C. 1068.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6561 . der II ,
fub quo floruit Petrus Damiani , Cre
Hifpan. O 13. FE. D 5. P. 23. Mart. Indi &. 6.
MCVI. fimiro Regi fcribens , non Sclavoniæ vel Croa
Anno He JESU CHRISTI 1068 . tiæ & Dalmatiæ titulis tunc ufu receptis , fed
giræ more Curiæ Romanæ folito & antiquo Regem
CCCCLXI, ALEXANDRI II PAPE 8.
inchoato die Dalmatiarum appellavit , cap.fi quis à modo 116.
HENRICI IV REG. 13.
30. Octob. dift. 81. Item Alexander venerabilibus Epifcopis
fer. S.. ROMANI DIOGENIS IMP. I. Regi Dalmatiarum . Nomine enim Dalma
tiarum Croatia quoque comprehendebatur , &
I. D num. I. Anno ab Incarnat. Domini præter hanc etiam Servia. Ideo ficut Legati
Mathildis III GuillielmusRex (Ic. Anglia ), VII anno MLXXVI Zuniga
Anglia re
gina coro Legatos honorabiles in Neuftriam direxit , & inveftituram partis Occidentalis Dalmatiarum
natur. Mathildem conjugem fuam ad fe venire præcepit. dantes , Dalmatiæ & Croatiæ titulos jam uſu
Protinus illa mariti juffis libenter obedivit ; & receptos ufurparunt ; ita idem Pontifex cùm
cum ingenti frequentia virorum ac nobilium fami anno MLXXVIII Michaelem Principem
narum transfretavit. In Clero , qui ad divina ei Servia ab Imperio Orientali avulfum Regio ti
miniftrabat , celebris Guido Ambianorum Praful tulo infignire vellet , quamvis Orientalem par
eminebat , quijam certamen Heraldi & Guillelmi tem Dalmatiarum poffideret , tamen Sclavorum
verfificè defcripferat. Adelredus Eboracorum Me Regis titulo decoravit , ut ex infcriptione Epi
tropolitanus , qui maritum inunxerat , Matildem ftolæ XII libri V his verbis apparet : Michaeli
ad confortium Regii honoris die Pentecoftes anno Sclavorum Regi falutem & Apoftolicam benedi
11 regni præfati Regis inunxit. Decorata Regio tionem . Poftea tamen loço Sclavorum , Reges
diademate matrona , priufquam annus perficere illi dicti funt Reges Serviæ , ut infrà videbi
tur, filium nomine Henricum peperit , quem totius mus. Quæ nominum diverfitas ad majorem
terræ fuæ in Anglia hæredem conftituit. Hic dum intelligentiam Scriptorum hujus temporis ob
dociles annos attigiffet , literarum fcientiam didi fervanda.
cit, & poft utriufque parentis obitum militiæ ago Ad num . IV . Alexander Papa Uratislao Bo- IV.
nes fortiter exercuit. Tandem multimoda probita hemiæ Duci de Sede Apoftolica bene merito MitraBobe
tislao Vra
tis clarus titulis , principatum paternum tenuit ufum mitre , laicis hactenus inconceffum largi- mi Daci
pluribus annis , inquit Ordericus lib . 4. qui an tus eft , ut liquet ex Epiftola Gregorii VII or- Papa con
tea lib.3 . de eodem Willelmo Normanniæ tunc dine XXX VIII libri primi , cujus verba Ba- cefa.
Duce fcripferat : Hic generofam Matildem Bal ronius recitat. Hoc exemplum fecutus eft Lu
duini Ducis Flandrenfiumfiliam , neptem fcilicet cius II Papa , de quo Otto Friſing. lib. 1. de
ex forore Henrici Regis Francorum ( Adhela ap Geſt . Frider. cap.27 . & feq . Concordiam inter Si
pellata , Balduini hujus nominis V cognomento culum & Papam hujusmodi effe accepimus. Papa
Pii uxore ) , conjugem accepit , ex qua Deo dante conceffit Siculo virgam & annulum , Dalmati
filios & filias habuit. cam & mitram atque fandalia. Mitram etiam
II. Normannis Anglos nimis oppreffionibus pre Regi Aragoniæ conceffit Innocentius III , ut
Pax Angles mentibus , pro vindicanda libertate priftina hi in Geftis ejufdem Papæ pag. 135. videre eft : Re
inter Sco- contra eos conjurationem fecêre , ut prodit Or galia infignia univerfa , mantum videlicet & colo
tosfancita. dericus lib. 4. qui inter alia fcribit : Tunc Ar
bium , fceptrum & pannum , coronam & mitram
chillus potentiffimus Nordanhymbrorum cum Rege ad opus tuum non minus pretiofa , quàm fpeciofa
concordiam fecit , eique filiumfuum obfidem tra fecimus præparari , & ea liberaliter tibi donavi
didit. Praful quoque Dunelmi Regis in gratiam mus , in fignum gratia fpecialis. Legatur Rainal
acceffit : & pro Malcolmo Rege Scotorum pacis me dus anno MCCIV num. LXXI.
diator intervenit , & acceptas conditiones in Sco Ad num. V & feq. Zonaras ait, Eudociam Augu V.
tiam detulit. Malcolmus autem licet ab Anglis ftam Romano Diogeni nupfiffe ; cùm ea ejufque Romanus
Diogenesfit
requifitus fuerit , & validam expeditionem in eo filii menfes feptem , & dies aliquot regnaffent. Imperator.
rum auxilium facere paraverit , audita tamen le Curopalates verò tradit , eas nuptias peractas ,
gatione pacis quievit , & cum Prafule Dunelmi Diogenemque Imperatorem declaratum Janua
nuncios fuos ovantes remifit : per quos Willelmo rii menfis prima die , indictionefexta , anno 6576.
Regifidele obfequiumjuravit. Sic utiliterfibi con ( Eræ nempe mundanæ Conftantinopolitana ) ,
fuluit , populoquefuo multùm placuit , quòd pa & Auguftam cum filiis fuis imperalle menfesfeptem
cem bello præpofuit. Nam Scotica gens , licet in & paulò amplius. Nupfit Eudocia , non quòd vi
prælio afperafit , otium tamen & quietem diligit : ta libidine fuerit , fed quod multi ei terrores li
nollet à vicinis inquietari regnis , Chriftianæ reli berorum causâ animum concufferant , ne imperium
gionis plus quam armorum intenta ftudiis. Ifte illis auferretur , nullo eis defenfore , ac qui res il
Malcolmus eft hujus nominis III. lorum curaret , inquit Pfellus , qui fubdit , ge
III. Ad num . II. Dalmatia & Croatia peculiari nus Romano Diogeni antiquum fuiffe , & Eudocia
Dalmatia & Regi hoc tempore parebant , fcilicet Crefimiro. Rerum potiente cùm in crimen majeftatis incur
culiari Regi Reges autem Croatia & Dalmatiæ titulis , vel riffet , Augufta clementia jufto reatu exemptum
fubdita. Croatorum & Dalmatinorum ufos , ex eo fuiffe. Sed judicio decepta eft : putavit enim ,
rundem Privilegiis conftat , inquit Lucius in fubjungit Pfellus , fi Imperatorem crearet , quem
Hift. de Regno Dalmatia & Croatiæ lib.2 . cap. fervaffet , cùm perdere deberet , quidquid Imperii
II. Sed ficut Croati & Servii Slavi erant ; ita juris erat , ipfi acceptum habiturum ; nec aliud
ab exteris , & ab ipfis quoque conterminis Dal quidquamfuorum rationum ducturum , quàm quod
matis , ut plurimùm Slavorum nomine voca ipfi placeret. Ac ejus quidem jufta æftimatio erat,
bantur. Ita B. Petrus Damiani lib. 1. Epift. IX etfi à fcopo aberrabat.
Duobus exactis menfibus Orientis cura VI.
ad Nicolaum II Papam tradit , Abferenfes Dal
matas Regi Slavo fubditos fuiffe. De Gauden ipfum cœpit , quia res Antiochia & Cilicia ex- InTurcas
bellum gerit.
Tom. IV. V 3 curfionibus
 234 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. curfionibus Turcorum defatigatæ , & in extre Bari. Errat itaque Malaterra , qui hanc Roberti $ Æ C. XI.
An.C.1068. mià adducta difcrimina erant , inquit Curopa Ducis victoriam cum anno MLXX , & Barii An.C. 1069.
lates , qui fusè de bello à Diogene adversus obfidionem cum anno ML XVII conjungit,
Turcas hoc anno gefto differit. Militibus in by fed hic Hiftoricus non rarò in Chronologiam
berna reductis , ubi nullâ commeatus inopia pre peccat. Præterea Lupus Protofpata ad annum
merentur , ipfe in Urbem Regiam revertitur , fa MLXXI ait : Decima quinta die Aprilis cœpit
Etus arrogantior , quafi plura confeciffet , non erga Robertus Dux civitatem Bari , & menfe Julii Dux
alios duntaxat , fed erga ipfam etiam Imperatri prædictus transmeavit Adriati maris pelagum ,
cem . Illa verò fpem fuam in contrarium vertiffe perrexitque Siciliam cum LV111 navibus. Quid
cernens , mæta cor edebat , nec objurgationes fer in Sicilia egerit , eo Chrifti anno videbimus.
re poterat , inquit Zonaras.
VII. Anno MLXIV diximus , Hugonem Candi
Legatio Hi dum Presbyterum Cardinalem in Hifpaniam ab ANNO PERIODI GRECO -ROMANÆ 6562. Anno Era
Hu
Alexandro II delegatum fuiffe , tum ob alia, Hifpan.
gonisCan
disCard. tum ut Divinorum Officiorum ritus ex Roma 14. D. D 6. P. 12. April. Indi&. 7. MCVII.
na formula conftitueret. Id hoc anno factum Anno He
JESU CHRISTI 1069. giræ
fuiffe , perperamque ad annum MLXIV retra CCCCLXII,
hi , oftendit Concilium Aufcenfe in Novem ALEXANDRI II PAPE 9. inchoato die
20. Octob.
populania celebratum præfide eodem Hugone HENRICI IV REG . 14. fer. 3.
Candido Cardinali Legato , cujus hoc initium
elt : Anno M L X V 111 Incarnat. Domini noftri ROMANI DIOGENIS IMP. 2.
Jefu Chrifti , factum eft Concilium apud Aufciam
civitatem Metropolitanam. In eo Concilio de- fis
Num.anno MLXVI
I ad refert
V. Lambe rtus Henricum
, Schaf Ger-
nabur gen Henricus
i.
cretum , ut omnes Ecclefiæ Vafconiæ quartam
Germania
decimarum partem cathedralibus Ecclefiis per maniæ Regem nuptias in villa Triburia appel- Rexfruftrà
folverent , exceptis Ecclefiis Sancti Orientii . lata Regio apparatu celebraffe , in conjunctione tentat uxo
Alia quoque in ea Synodo conftituta , quæ ad Berthe Regina filia Ottonis Marchionis Italorum , rem repu
diare.
Ecclefiafticam difciplinam pertinent . Tum hoc anno idem Rex , quem uxoris tæ
viti. Hoc etiam anno Conftitutiones pacis & treuge dium cœperat , ad divortium jam meditatuna
VariaCon
cilia cele edita in vico Aufonenfi , à Baluzio in Appen explendum , inefcare cœpit Sigefridum Mo
brata: dicæ Marcæ Hifpanicæ pag. 1139. recitatæ , in guntinum Archiep. pollicitatione opis , ad ex
quorum fine habetur : Item Hugo Candidus primendas Thuringorum decimas : Epifcopus,
Cardinalis Romanus in Concilio Geründenfi cum ait idem Lambertus , tam pretiofa pollicitatione
Epifcopis & Abbatibus five Principibus ac totius redemptus , quantum poterat ſalvâ verecundiâ¸
terræ magnatibus , & auctoritate Romani Papa , haud ægrè caufam Regis tuebatur. Die qui fcin
cujus legatione fungebatur , confirmavit , & lau dendo Regis conjugio dictus erat , dum Rex
davit pacem & treugam , ficut erat apprehenfa Moguntiam properaret , comperit Legatum Se
in Epifcopatu Gerundenfi. Et addidit in eadem dis Apoftolicæ , fuum Moguntia adventum præfto
treuga confenfu omnium atque juffit auctoritate lari , qui diffidium fieri prohibeat , & Epifcopo
domini Papæ , ut pari modo teneretur à domini Moguntino Apoftolica animadverfionis fenten
ca octavarum Pafchæ ufque ad octo dies poft Pente tiam minitetur , quòd tam nefaria feparationis fe
coften , ficut Quadragefimali tempore. Et trans auctorem promiferit. Omnes qui aderant Prin
greffores pacis & treuga domini excommunicatio cipes , ajebant aqua cenfere Romanum Pontifi
nis anathemati fubjecit , quoadufque refipifcant, rem , & per Deum rogabant , ne crimen inferret
& ad fatisfactiones in canonica veniant. Deni gloriafua. Tandem Henricus annuit quidem , ut
que Hugo Cardinalis Concilium Tolofanum celes in Regni confortium Regina revocaretur ; ipfe ta
bravit , in quo Epifcopatum Lectorenfem in in men ejus congreffum , confortiumque vitavit ,
tegrum reftituit. Hujus Concilii initium eft : uti narrat Baronius ex eodem Lamberto. Sige
Anno Incarnat. domini MLXVII1 , indictione fridus tamen Archiep. Moguntinus in Epiftola
fexta , octavo anno domini Papa Alexandri , vide ad Alexandrum II data , & Tom. IX Concil.
licet fecundi , &c. Quare non dubium , quin Le pag. 1 200. recitata rem prorfus aliter acLamber
gatio Hifpanica Hugonis Cardinalis ad præfen tus narrat , aitque , fe Henrico Regi in faciem
tem annum pertineat , eodemque Tolofanum & reftitiffe , & minitatum effe excommunicatio
Aufcenfe Concilia congregata fuerint , ac præ hem : indictum tamen à Coepifcopis fuis , ad
terea Leirense & Barcinonenfe , de quibus anno rem difceptandam ac definiendam Mogunti
MLXIV à nobis actum. num Concilium. Ad extremum Alexandrum II
IX. Hoc anno Anonymus Barenfis fcribit : Barium rogat , ut aliquos de latere fuo mittat , qui
Barium obfedit per mare & per terra , Robertus nempe
huic Concilio præfint : & quia hoc valde ra
Gracis â
Normannis Apuliæ Dux. Idem Lupus Protofpata in Chron. rum , inquit Sigefridus , quæftionibus occurrit
ereptum. habet. Græci per annos tres munitiffimuni illud Ecclefiafticis , de Regiis penè inauditum eft
oppidum propugnarunt , tefte Willelmo Apu perfonis veftræ San&itatis erit , quid fuper tan
lienfi lib. 3. tarefacto opusfit, decernere , & ad conſulta no
Tertius obfeja jam venerat annus ab urbe ; fra de Sanctuario facri pectoris veftri reſponſaria
Multiplici tandem fuperatur feſſa labore. remittere: ut & inftans negotium , ad falutem
Captam autem anno millefimo feptuagefimo moderna ætatis , Ecclefiaftica pace finiatur , &
primo , docet his verbis idem Anonymus : de tam infolita & dubia re , veflra auctoritate
Dux fecit fieri pontem in mari quantum conclu pofteritas inftruatur. Quare vel Lambertus erra
deret portum urbis Bari. Hoc etiam anno dolo vit , vel Sigefridus , poftquam comperit Ale
cujufdam Argerichi filii Joannazzi occifus eft xandrum Petrum Damiani Moguntiam mitte
Byzantius cognomento Guinderlichus in Baro , re , literas illas fcripfit , ut fucum Pontifici
XV die Aprilis cepit Robertas Dax civitatem faceret:
Ordericus
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. Ordericus lib . 4. miferum Angliæ ftatum , ex
An.C. 1,069, Willelmus Rex eam fibi fubdidit , his ver
II. quo
Expeditio bis narrat : Multimodis defolationibus Anglia ni
Regis Dania mis attrita eft , & tam ab indigenis , quàm aliè
in Angliam nigenis valde aggravata eft. Incendia, rapina,
& quotidiana cades , miferam gentem invaferunt,
percufferunt, dejecerunt , & conquaffaverunt. Ad
verfa fortuna miferos tam victos , quàm victores
mufcipulâ fuâ irretivit : nunc enfe , nunc fame ,
nunc pefte irreverenter præcipitavit , prout Omni
potens arbiter unicuique difpenfavit. Paulò pòft :
In illa tempeftate Svenus Rex Danorum magnam
claffem Danis & Anglis accuratiffimè inftruxit ,
duofque filios fuos & Osbernum fratrem fuum,
Pontificesque duos , Comitesque tres dilectiffimos
præfecit , & in Angliam mifit. Multotiens enim
pecuniis Anglorum & obnixis præcibus fueratfolli
citatus , & ruinas fuorum , qui nuper in Heraldi
conflictu occififuerant , motus : quin etiam proxi
ma cognominatione ad regni cupiditatem incitatus,
utpote nepos Eduardi Regis , Hardecanuti filius
(qui Hardecanutus frater erat Eduardi uterinus
ex Emma Regina ) . Hic ingenti potentia polle
bat , univerfas regni fui vires contrahebat : quibus
à vicinis regionibus & amicis auxilia magna coa
cervabat. Adjuvabant eum Polenia (ideft, Polo
nia ) , Frifia , nec non Saxonia. Leutecia quoque
pro Anglicis opibus auxiliares turmas mittebat.
In eapopulofiffima natio confiftebat, quægentilitatis
adhuc errore detenta verum Deum nefciebat ; fed
ignorantiæ mufcipulis illaqueata , Guodeven , &
Thurum , Freamque , aliofque falfos Deos , imò
Damones colebat. Hac gens terra marique præliaz
ri perita erat , quam Svenus cum Rege fuo fæpe vi
cerat,fuæque ditionifubegerat. Multis itag
, trium
phisfublimatus, ut fibi adhuc augeret potentiam &
decus , contra Guillelmum Regem , ut prædiximus,
magnam claffem in Angliam mifit Svenus.
iit Multis interpofitis hanc expeditionem infe
Infelix fuit. licem fuiffe afferit : Plerosque , inquit , gladio
vindice ferit , aliorum latebras evertit , terras
devaftat , & domos cum rebus omnibus concre
mat. Nufquam tanta crudelitate ufus eft Guillel
mus , bic turpiter vitio faccubuit , dum iram fuam
regere contempfit , & reos , innocuosque pari ani
madverfione peremit , ( cùm nempe Eboraco ap
propinquatum eft ) juffit enim ira fimulante je
getibus & pecoribus cum vafis & omni genere alia
mentorum repleri , & igne injeco penitus omnia
fimul comburis & fic omnem alimoniam per to
tam regionem Trans - Húmbranam pariter deva
fari. Unde fequenti tempore tam gravis in An
glia late fævit penuria , & inermem ac fimplicem
populum tanta famis involvit miferia , ut Chri
fiana gentis utriusque fexus & omnis ætatis ho
mines perirent plufquam centum millia. In mul
tis Guillelmum noftra lubenter extulit oratio ; fed
in boc quod una juftum & injuftum tabide famis
lancea æque transfixit , laudare non audeo. Nam
dum innocuos infantes juvenesque vernantes
& floridos canicie fenes fame periclitari video :
mifericordiâ motus miferabilis populi mæroribus
& anxietatibus magis condoleo , quàm frivolis
adulationibus inutiliter ftudeo. Præterea inda
bitanter affero, quod impune non remittetur tam
feralis occifio. Paulò pòft : Tandem magna clas
fis exigua reliquia Daciam ( ideft , Daniam )
repetierunt : & Sveno Regi fuo magna difcri
mina que perpefi funt , nimiamque ferocitatem
boftium , fuorumque rainam fodaliam flebiliter
vetalerant.
235
Hæc accidiffe hoc anno teftatur etiam Si- SÆC. XI.
meon Dunelmenfis in Hift. de Geft. Reg. Angl . An.C.1669.
IV.
additque Aldredum Eboracenfem Archiepifco- Moritur
pum , quem oftendimus Willelmum Regem Aldredus
coronaffe , de Danorum adventu valdè triftem Archiep.
Eboraci
effectum , decimo anno fui Archiepifcopatûs
111 Idus Septemb. feria VI , ut Deum rogave
rat , vitam finiviffe. Notat etiam Dunelmenfis,
cùm Willelmus Rex vicinas Eboraci terras
devaftaret , Epifcopum Dunelmenfem , & Opti
mates unanimi confilio tollentes Sancti Cuth
berti incorruptum corpus fugam iniiffe 111
Idus Decemb. feria VI, fed tribus menfibus , &
aliquot diebus elapfis facras reliquias rursus in
Epifcopatûs anno decimo vitâ functus eft , il
lud ante annuni MLX non fufceperat. Simeon
enim ibi annos Julianos , non verò annos Sedis
numerat , ut manifeftum facit Thomas Stubbs
in Actis Pontif. Eboracenfium , ubi eofdem
temporis characteres exhibet , poftquam jam
fcripfit Aldredum in Nativitate Domini di
tum Archiepifcopum , & Guillelmum Angliæ
Regem coronatum confecraffe anno Dominica
Incarnat. M L XV I juxta noftrum computum.
Idem Scriptor plura de Aldredi virtutibus in
medium affert , præfertimque de ejus erga Ec
clefiam liberalitate , quibus commentitium effe
apparet , quod de ejus fimonia Malmesburien
fis , & ex eo quidam Hiftorici Anglici in lite
ras misère.
ANNO PERIODI GRECO -ROMANÆ6563 , Anno Era
Hifpan.
MCVIII.
O 15. C. D 7. P. 4. April. Indic. 8 . Anno He
JESU CHRISTI 1070. giræ
CCCCLXIII,
inchoato die
ALEXANDRI II PAPE IO.
9. Octob.
fer. 7.
HENRICI IV REG. 15 .
ROMANI DIOGENIS IMP . 3 .
Num. XV ad XXVII . Ordericus lib. 4. 1.
Agelta hoc anno in Angliahoc modo re Synodus
Vindleshen
fert : Guillelmus Rex Dominicam Refurrectionem renfis.
in urbe Guenta celebravit , ubi Cardinales Ro
mana Ecclefiæ coronam ei folemniter impofuerunt.
Nam ex petitione ipfius Alexander Papa tres
idoneos ei ut clariffimo filio legaverat Vicarios , Er
menfredum Pontificem Sedunorum , & duos Ca=
nonicos Cardinales. Quos apud fe annuo fermé
fpatio retinuit : audiens & bonorans eos tanquam
Angelos Dei. In diverfis locis , in plurimis nego
tiis fic egere ficut indigas Canonica examination
nis & ordinationis regiones illas dinovére. Ma
xima verò ac utillima Synodus Windreforis ( vul
gò Windfor ) celebrata eft anno MLXX ab
Incarnatione Domini . Rex & Cardinales eidem
Confilio præfederunt ; & illic Stigaudum ( Ar
chiepifcopum Cantuarienfem ) pridem reproba
tum anathemate depofuerunt . Perjuriis enim &
homicidiis inquinatus erat , nec per oftium in Ar
chiprafulatum introierat. Nam à duobus Epifco
pis Norfalcano & Gaentano nefanda gradationa
ambitionis & fupplantationis afcenderat. Suffra
ganei quoque aliquot dejecti funt , indigni Ponti
ficatu propter criminofam vitam , & cura Pafto
ralis infcitiam . Conflitati funt autem nominandi
præfales Normanni duo Regii Capellani , Guaf
shelinas Guentanorum , & Thomas Eboracerum
MHHS
 236 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XI. unus in loco depofiti , alter defunti : uterque pru
An.C.1070. dens , plenus manfuetudine , & humanitate , ve
nerabilis hominibus , verens & amans Deum me
dullitus. Idem alii fubrogati funt , tradučki ex
Gallia: literati , decorati moribus , ac ftudiorum
divinorum amatores.
II. Multimode honeftatis ftudio in multis Rex
Guillelmus Guillelmus laudabilis claruit : maximèque in mi
Anglia Rex
bono Eccle- niftris Dei veram religionem ( cui pax interdum
fia Anglica & profperitas mundi famulatur ) femper ama
na confulit. vit.
Hoc fama multiplex atteftatur , hoc operum
exhibitione certiffimè comprobatur. Nam dum
Paftor quilibet completo vitæ fuæ termino de
mundo migraret , & Ecclefia Dei proprio Re
Etore viduata lugeret , follicitus Princeps pruden
tes legatos ad orbatam domum mittebat , omnes
que res Ecclefia ne à prophanis diffiparentur ,
defcribi faciebat. Deinde Præfules & Abba
tes aliofque fapientes confiliarios convocabat : & fapientia decoraratspecialis. Sedunenfis igitur Epi
eorum confilio quis melior & utilior tam in di fcopus , poftquam Stigaudum , ut jam di&tum eft,
vinis rebus , quàm in fecularibus ad regendam depofuit , Lanfrancum ad regimen Pontificale in
Dei domum videretur , fummopere indagabat.
Denique illum , quem pro vita merito , & Japien
tia doctrina provifio Sapientum eligebat , benivo
lus Rex difpenfatorem & Rectorem Epifcopatus
vel Abbatiæ conftituebat. Hanc nimirum obfer
vationem quinquaginta fex annis cuftodivit , qui
bus regimen in Ducatu Normannia feu regno
Anglia tenuit : & inde religiofum morem , &
exemplum pofleris dereliquit. Simoniacam bare
fim omnimodis abhorrebat : & ideo in eligendis
Epifcopis vel Abbatibus non tam opes Jeu poten
tiam , quàm fanctitatem & fapientiam perfonarum
confiderabat. Probatas virtute perfonas cœnobiis
Angliæ præfecit : quorum fudio & rigore mona
chatus , qui jam aliquantulum tepuerat ) , re
vixit , & qui defeciffe videbatur , ad priftinum
roburfurrexit.
III. Paulò pòft de Ordine Monaftico fcribit : Hic
Lanfrancus itaque Ordo Guillelmi Regis inftinétu ad infiituta
eligitur Ar
regularia corrigebatur , ac ad confuetudines bea
chiepifcopus
Cantuarien- tificas perductus valde honorabatur. Aliquanti
fis. Abbates à Rege noviter ordinati funt , & com
plures Cœnobita in monafteriis Gallicis compe
tenter edoctifunt. Qui Regio juu Anglis præla
ti diſciplinam reftituebant , & religiofitatis exem
pla proponebant , &c. Cantuarienfis cathedra ,
in qua fedens Auguftinus decreto Gregorii Papa
præfuit omnibus Epifcopis Britannia , depofito Sti
gaudo decreta eft Lanfranco Cadomenfium Abba
ti , Regis & omnium Optimatum ejus benivola
electione. Hic ex nobili parentela ortus , Papiæ ur
bis Italia civibus ab annis infantia in fcholis libe
ralium artiumftuduit , & fecularium legum peri
tiam ad patriæ fuæ morem intentione laica fervi
dus edidicit. Adolefcentulus orator veteranos ad
verfantes in actionibus caufarum frequenter præ
cipitavit , torrente facundia appofitè dicendo fe
mes fuperavit. In ipfa ætate fententias promere
Hatuit , quas gratantes Jurifperiti , aut Judices ,
aut Pratores civitatis acceptabant. At cum in
exilio velut Plato quondam Academicus philofo
pharetur , ignis æternus mentem ejus incendit , &
amor vera fapientia cordi ejus illuxit. Animad
vertebat cum Ecclefiafte ( quod nondum Ecclefia
Alice lectionis ufu didicit ) , quia mundi bona va
nitas. Repentino itaque animi contemptu jactans
mundum ac fe , arripienfque religionis profeffio
nem , jugo regulari fubdiditfe. Cenobiolum Bec
cenfe in Normannia loci fitu & paupertate elegit ,
quod prudentia ipfius vigilantiffimaque cura lo
cupletavit , & in flatum pulcherrimi ordinis pro- SEC. XI.
vexit : dum fevera mitique difciplina regeret fra- An.C.1070.
ternum Collegium , bumilique & utili confilio fan
&um Abbatem , nomine Herluinum Neophitum
exulem , dum fe fe vitiis & mundo mortificaret , &
pro intimis ac fupernis maximè laboraret , publi
cavit Deus inspector cogitationum ut lucerna po
neretur fuper candelabrum , dominique conve
nienter illuminaret ampliffimam domum. Coactu
obedientia de claufirali quiete protractus Magifler
proceffit , quo docente Philofophicarum ac Divina
rum literarum Bibliotheca effulfit.
Aliquibus interpofitis pergit Ordericus : IV.
Multæ Ecclefiæ Abbatem vel Pontificem incredi Nonnifi coa
ctus digni
bili defiderio fibi Lanfrancum petierunt , quem tatem ad
etiam Roma Chriftiani Orbis caput , follicitavit mittit.
Epiftolis , & precatu retinere conata eft , & vi.
Sic omnibus emicuit honorabilis , quem virtus &
vitavit : & in confilio Epifcoporum ac Abbatum
Normannia petitionem Ecclefiæ Dei denunciavit.
Ille autem perturbatus tam grave fibi onus exti
muit , & inducias ad deliberandum petiit : indubi
tatum tenens quod fimul ire non poflet Monachi
otium & Archiprafulis negotium . Abbas Herlui
nus imperat , cui obfecundare velut Chrifio fole
bat. Regina cum filio Principe precatur. Majores
quoque ideo collecti ftudiosè hortantur. Non an
nuit ille præcipiti fententia , quia omne factum
& dictum ejus diſcretionis dirigebat norma. Obe
dientiam offendere cavet , fimul tantos qui ro
gant , favent , bortantur. Mafus ergo trans ma
re vadit excufatum fe , fperans jocunditatem in
reverfione. Rex cum gaudio adjutorem cultura
Chriftianæ reverenter fufcepit , & excufatione re
luctantem humilitate & majeftate pulchrè pugnaus
devicit. Anno itaque Dominica Incarn. M LXX
Lanfrancus Cadomenfium primus Abbas divini
tus Anglis infiitutor datus eft : & honeſtiſſima ele
tione ac fideli confecratione Cantuarienfis Eccle
fia Archipraful IV Kal. Septembris [ qui hoc an
no in Dominicam cadebat ] inthronizatus eft.
Cujus ordinationi multi Præfules & Abbates in
terfuêre cum maxima Cleri populique multitudi
ne. Præfentes & abfentes totius Albionis incolæ
tripudiarent , atque multùm lati Deo gratias age
rent : fi quantum boni cœlitus fibi tunc impartire
tur , agnofcerent. Eundem ordinationis ejus.
diem notavit novus Chronographus Saxo.
Guillelmus Rex vel amotis , vel debellatis , V.
vel conciliatis fibi adverfariis felicitate fua abu- Sub Guillel
mo Rege Ec
fus eft , paulatimque cœpit Potentiorum bonis clefia in An
inhiare , & fervitutis jugum , quod Anglorum glia affliéta.
cervicibus injecerat , fortiùs premere. Nonnuli
etiam Ecclefiaftici viri , inquit Ordericus loco ci
tato , qui fapientes & religiofi videbantur , Rega
li Curie pro dignitatibus cupitis obnixè famula
bantur : & diverfis affentationum modis non fine
dedecore religiofæ opinionis adulabantur. Sicut
tyronibus fuæ à Principibus erogabantur ftipendia
militia : fic quibufdam coronatis pro famulatu
fuo dabantur à laicis Epifcopatus & Abbatiæ ;
Ecclefiarum Præpofiture , Archidiaconatus &
Decania , aliæque poteftates & dignitates Ec
clefiæ , quas meritum fanctitatis & fapientiæ do
&trina folummodo debent obtinere : Clerici &
Monachi nunc terreno Principi pro talibus
ftipendiis inhærebant , & pro temporali commo
do multiplex fervitium , quod divino cultui non
competit,
 :
in Annales C. Baronii.
237
SAC. XI. competit , indecenter impendebant. Prifci Abba cum Rofierum in lib.Stemm.Lothar. Tom. IV. SAC. XI.
An.C. 1070. tes fecularis comminatione poteftatis terrebantur , Eundem Rofierum citat etiam Baronius num. An.C.1070.
& fine Synodali difcuffione de fedibus fuis injuftè XXXIX & feqq . dum de Mathildis Ecclefiæ
fugabantur : pro quibus ftipendiariis non monachi, Propugnatricis genealogia fermonem habet.
Jed tyranni contra fanctorum fcita canonum intru Verùm non femel jam monuimus, pleraque Di
debantur. Conventio & profectus fiebat inter com plomata ab Auctore illo prolata , vel fictitia
millos greges & Archimandritas hujufmodi : qualis vel interpolata effe , ideoque nullam fidem eis
inter lupos & bidentes fine defenfore folet fieri. habendam. Manifeftè autem fallitur Rofierus
Quod facile probari poteft ab his , qui interfuerunt in eo quòd habet de priori conjuge Godefridi
in Turftino Cadomenfi , & Conventu Gleflonienfi, Barbati ; Monachus enim Waftenfis in Vita
&c. Quare Ordericus in rebus Guillelmi Regis Sanctæ Idæ cap . 1. afferit , Godefridum ex Doda
narrandis varius eft.
fufcepifle Godefridum , & Idam quæ nupfit Eu
VI. A num .XXXV ad XXXIX . Bertoldus in ftachio hujus nominis II Comiti Bolonienfi , pa
Moritur
Godefredus Chronico Godefridi Lotharingiæ Ducis & Bea tri Godefridi Bullonii , qui , inquit , Deo propi
Lotharingia tricis conjugis mortem cum anno fuperiori his tiante , Turcis triumphatis , fub nova gratia Rex
Dux. verbis connectit : Godefridus Dux interfecula primus fuit in Jerufalem prædeftinatus , anno ſci
res excellentiffimus , & in recordatione peccato licet MXCIX. De Doda legendus Duchef
rum fuorum ad compunctionem lachymarum fa nius in Præfatione ad Hiftoriam Genealogicam
cillimus, in erogatione elemofynarum largiffimus, familiæ Drocenfis .
in Vigilia Nativitatis Domini fatis laudabili fine Fatetur Baronius Godefridum Gibbofum fuc VIII.
quievit. Lambertus in Chronico , qui annum ceffiffe in Principatum Lotharingicum , fed vult Mathilda
Comitiffs
à Nativitate Chrifti ficuti Bertoldus inchoat , Beatricem & Mathildem bona Tufciæ obtinuif nubit Go
oftendit Godefridi Ducis obitum in Vigilia fe , quòd in quibufdam Actis publicis poft Go- defredo
Natalis Domini hujus anni accidiffe. Ad annum defridi Barbati mortem fcriptis Beatricis & Gibbofo.
enim MLXX ait : Dux Lotharingorum Gotefri- Mathildæ nomina tantùm legantur. Sed , ut in
dus omnibus penè terris magnitudine fuarum re- quit idem Fiorentinius , nec ipfemet Godefri
rum geftarum compertus & cognitus obiit , & dus Barbatus dominus fuit bonorum Beatricis
Verdunis fepultus eft : cui filius ejus Godefridus uxoris , fed ea tantùm ut maritus ejus & tutor
fucceffit , præftantis quidem animi adolefcens , fed Mathildæ poffedit ; patre autem hoc anno de
Gibbofus. Lamberto fuffragatur Sigebertus in mortuo Godefridus filius Mathildem uxorem du
Chron . ubi etiam annum à Natali Chrifti in- xit , eaque ratione jus in Principatum Hetru
cipit , licet neuter diei emortualis Godefridi riæ habuit. Lambertus enim ad annum MLXXVII
mentionem faciat , quem tamen Bertoldus ex fcribit , Mathildam maritum in Lotharingiam
probo aliquo monumento accepiffe videtur. fequi noluiffe , huncque vix poft tertium aut
Adhæc Fiorentinius in Commentario Rerum ad quartum annum femel marcham Italicam invi
Mathildam Comitiffam fpectantium lib. 1. tefta- fiffe. Quare cùm Godefridus Gibbofus anno tan
tur , penes fe antiquum effe MS. cujus , ut ipfe tùm MLXXIII in Tufciam venerit , ut infra
afferit, autographum reperire non potuit , in videbimus , apparet eum hoc vel fuperiori an
quo legitur : MLXX indictione IX Beatrix Dux no Mathildam uxorem accepiffe , hancque
& Comitiffa cum dilecta unica filia Matilda , &c. cum Beatrice matre in ejufdem Godefridi ab
Obfecratione & interventu cariffimi domini no- fentia bona omnia Tufciæ adminiftraffe.
fri Ducis Gotifredi pro anima fua , & domni Bo Porrò hic nobis materna Mathilda genealo- IX.
nifatii Marchionis , & filii prædicti Gotifredi , & gia explicanda. Domnizo Presbyter , qui hoc Beatrix ejus
materfilia
noftra concedimus Epifcopatui Lucenfi , &c. Hoc ipfo tempore vivebat , Vitam Mathilda Comi- Frederici II
temporefuitfanctus Martinus facratus. Godefri tiffe , quam ad eam mitteret , ut ipfemet lib. 1. Superioris
dus ifte cognomento Barbatus feu fenior , duas
cap . 10. teftatur , literis mandavit , in eaque di- Lotharingia
Ducis.
uxores habuit , primam Dodam appellatam , ex fertè afferit , Beatricem Mathildis matrem fi
qua fufcepit Godefridum Gibbofum, & B.Idam, liam fuiffe Ducis Federici. Mellinius , qui par
viduam , Comitiffam Boloniæ , Picardiæ ur tem Domnizonis Operis primus publicavit , &
bis , cujus Vita extat in Actis SS . Bollandianis poft eum Baronius , Domnizonem hac in re
ad diem XIII Aprilis : fecundam Beatricem , vi hallucinatum contendunt ; at incredibile vide
duam Bonifacii Tufciæ Marchionis , quæ eidem tur Scriptorem , qui viventis adhuc Principis
Bonifacio antè genuerat Mathildem Comitif vitam in literas mittit , avi ejus nomen & origi
fam , de qua nobis fæpiùs loquendum erit. nem ignorare. Certum itaque & indubitatum
VII. Iterùm itaque Beatrix vidua remanfit , quæ effe debet , Beatricem Mathilda Comitiffæ ma
Cum Beatri
cum Godefrido fecundo conjuge in caftitate trem Bonifacio Tufciæ Duci primùm nuptam
ee conjuge filiam fuiffe Federici Mofellanorum feu Lotha
cafius vixit. vixerat : De myfterio autem mutua continentia,
inquit Petrus Damiani in Epiftola ad eam data, ringorum Ducis , hujus nominis fecundi. Fio
quæ XIV eft libri VII , quam inter vos , Deo rentinius citatus lib. 3. id ex inftrumento publi
tefte , fervatis , diu me , fateor , duplex opinio te co in Archivis Epifcopalibus civitatis Lucenfis
nuit, ut virum quidem tuum arbitrarer bilari affervato demonftrat. In eo dicitur: In nomine
ter hoc pudicitia munus offerre ; te verò gignendæ D. N. Jefu Chrifti Dei æterni anno ab Incarnat.
prolis defiderio non hoc libenter admittere. Sed ejus millefimo quinquagefimo quinto pridie Kal..
cùm gloriofus idem vir nuper mihi ante facrofan Junii indictione octava , conftat , me Beatrice lege
&um corpus beati Apoftolorum principis intimaf vivente Saliga , filia bona memoria Federighi , qui
fet fan&tum defiderium tuum , & pudicitia per fuit Dux , qui fuit fimiliter lege vita Saliga,
petuò confervanda propofitum, fateor , lætatusfum, quæ fecundùm legem meam Saligam , &c. ubi
&c. Fiorentinius citatus pag. 101. ait , Godefri Beatrix non tantùm fe Federici Ducis filiam ;
dum Gibbofum , filium fuiffe Godefridi Barbati fed etiam hunc Francum fuiffe affirmat ; Lex
ex Agnete filia Hugonis Comitis Hafpurgenfis enim Salica propria Francorum erat. Luculen
prinia ejus uxore , quam in rem laudat Francif tius argumentum in medium adduco.
Tom.
 Critica Hiſtorico - Chronologica
238
SEC. II. Tom. II Bullarii Cafinenfis recitatur Con
An.C.1070.
X. ftitutio , quâ Beatrix Comitiffa quàmplurim
,tæ a bofum appellatum. Loquitur itaque Domnizo An.C. 1070.
bona donat Monafterio San& Mariæ &
Ejufdem
Beatricis omnium San& torum in loco dicto Fraffinorum,
pater, proa- anno MLXXI quarto Kalend. Septemb. indictione
vima IX fcripta , in qua dicitur : Manifefta fum ego
ruti.
Beatrix Comitiffa ac Ducatrix , filia bona memo
ria FREDERICI DUCIS , que profeffafum ex na
tione mea lege vivere Saliga , qui per hanc char
tulam mea difpofitionis five offenfionis pro remedio
anima mea, & pro remedio anima BONEFACII
Marchionis atque Ducis quondam viri mei , & in
columitate & anima MATHILDE dilectæ filiæ
meæ , & pro mercede anima GOTEFRIDI DUCIS
quondam viri mei , & pro mercede anima Beatri
cis quondam neptis meæ , offero tibi Deo , & fan
Eta Maria Virgini; & omnibus fanétis , &c. Nihil
hanc in rem expreffiùs dici potuit. Ut tamen
pateat , Domnizonem lib. 1. cap. 10. jure meritò
fcripfiffe Beatricem à majoribus mundi Principi
bus originem ducere , referam hic quod dici
tur de eis in Genealogia Sancti Arnulfi Me
tenfis Epifcopi à Duchefnio Tom. II recitata ,
quâ Baronius anno CMLXXXVII num. II ,
ad probandam Hugonis Capeti nobilitatem ,
ufus eft ; Hadwidis , inquit Auctor Anonymus
illius Genealogiæ , foror fuit Ottonis Magni ,
genuitque Hugonem Regem Francorum , & Bea
tricem uxorem Friderici Ducis , nempe Lotha
ringiæ fuperioris. Beatrix genuit Theodoricum
Ducem. Fridericus Dux genuit Beatricem & So
phiam . Beatrix genuit Mathildam ex Bonifacio ,
qui fuit primus maritus Beatricis Mathilda no.
ftræ matris.
XI. Ex his varii Scriptores antiqui lucem acci
Hac Genea- piunt , Flodoardus verbi gratiâ in Chronico ad
logia confir- annum CMLI ait , Fredericum Adelberonis
matur.
Epifcopi fratrem filiam Hugonis Principis fibi
defpondiffe , & ad annum CMLIV , eandem
uxorem duxiffe. Eft is Hugo Magnus Hugonis
Capeti Francorum Regis pater. Adalbero pri
mus hujus nominis Metenfis Epifcopus, non ve
ve
rò Adalbero fecundus, ut perperam fcripfit Meu
riffius in Epifcopis Metenfibus ; Fridericus pri
mus hujus nominis fuperioris Lotharingiæ Dux
atavus fuit Beatricis. In Vita Adalberonis II
Metenfis Epifcopi à Monacho Anonymo coæ
taneo fcripta , habetur , matrem ejus extitiffe
Beatricem Magni Hugonis filiam , patrem Fri
dericum Gallia Mediana (fic vocabatur Lotha
ringia fuperior ) Ducem ; fratrem verò Theode
ricum Ducem eorum , qui cis citraque Mofam,
Mofellamque refident. Eft hic pater Friderici
II Mathilda Senioris conjugis. Domnizo
enim lib. 1. cap. 10. de Bonifacio loquens ,
inquit :
Cùm natam rutili Ducis expetit Federici
Conjuge cum propria Mathildis denique dicta
Ifte Beatricem Federicus donat habere.
Demum Theodoricum patrem fuiffe Friderici II ,
certum redditur ex Chartis à Balufio lib. IV Mi
fcell. pag. 451. memoratis , ex quibus apparet
Theodoricum Ducem avum fuiffe Sophia Conitif
fæ in illis appellatæ ; ideoque & Beatricis quæ
Sophiæ foror erat. Quare qua in divi Arnulphi
genealogia de Mathildis noftræ proavis dicun
tur , certis documentis confirmantur.
XII. Baronius num . XXXVI hos Domnizo
Quadama de nis Verfus refert , aitque redericum illum filium
ea dubi
effe Godefredi Barbati primi. At jam oftendi
foluta.
mus , Godefridum Barbatum hoc anno demor
tuum unicum filium habuiffe , Godefridum Gib- SÆ C. XI.
de Federico Duce , hujus nominis II vitâ functo
anno MXXVII , de quo Sigebertus in Chro
nico , anno M XXXIII : Frederico Moſellano
rum Duce fublato , quia maresfilios non habebat,
quibus Ducatus competeret , ( reliquit enim tan
tùm Beatricem & Sophiam ) Gothelo Dux im
petrato ab Imperatore etiam Mofellanorum Duca
tu , in Lotharingia potentiùs principatur , fed ,
ut dixi , obiit an. MXXVII. Subdit Baronius
Federicum à Domnizone memoratum eum effe,
cujus epitaphium Gerbertus fcripfit , in quo di
citur Regio Sanguine ortus
Francorum placito nomen tulit hic Friderici ,
Quem proavifudère Duces à Sanguine Regum.
indeque Cardinalis do&iffimus concludit , quod
cùm Beatrix Henrici IV Regis amita , ejuſque
filia confobrina ejufdem Henrici nominata re
periatur , à Domnizone recedendum effe. Sed
Gerbertus feu Silveſter II Papa , cùm anno
MIII vita decefferit , hoc epitaphium condere
non potuit , licet Editorum errore inter ejus
Opera extet ; nam pofitum fuerat Friderico
Lotharingiæ Duci hujus noninis II anno
MXXVII , ut mox diximus , demortuo, an
no fcilicet fere trigefimo à morte Gerberti :
juxta Vipponem enim mors Friderici II confi
gnanda anno MXXVII.
Hoc autem Epitaphium de Federico Secun- XIII.
do neceffariò interpretandum . Conftat enim Fe- NonFrederi
dericum Primum Lotharingiæ Ducem , neque à creddericus II
Regibus , neque à Ducibus aut Principibus ori- Lotharingia
ginem duxiffe ; cùm Flodoardus Auctor coæ- Dux Regio
vus in Chron. anno DCCCCLV , narrata fanguine
ortus.
morte Conradi I Lotharingiæ Ducis , anno
poftea DCCCCLIX referat , Brunonem Ot
tonis Magni fratrem Lotharingiae Archiducem ,
poftquam Lotharingi ab eo defecère , Frederi
cum quemdam Comitem eis vice fua præfeciffe ;
Ludovicus verò Chanterellus Faber in lib. de
Confiderationibus Hiftoricis Genealogia Lotharin
gica demonftret , Fredericum hunc nullam co
gnationem habuiffe cum præcedentibus Duci
bus aut fuperioris aut inferioris Lotharingiæ .
Quare laudatum epitaphium nonnifi Frederico
hujus nominis II Theodorici Ducis filio con
venire poteft. Ad hæc Fredericus Theodorici
filius , Frederici Primi nepos , revera natus eſt
è fanguine Regum , cùm Fredericus Primus
avuus ejus uxorem duxerit Beatricem Hugo
nis Capeti fororem, ac filiam Hugonis Magni
Ducis Franciæ & Burgundiæ , ac Duciffe Had
wida Saxonicæ , Henrici Aucupis Germaniæ
Regis filiæ ; indeque epitaphii Fridericiani con
ditor rectè dicere potuerit , quem proavi fudêre
Duces a fanguine Regum .
Difficilius eft detegere , quomodo Beatrix, XIV.
quæ filia fuit Federici II Lotharingiæ Ducis , Confangui
nitas Beatri
& mater Mathildis Comitiffæ noftræ , ab Otto- cis Ma
ne Frilingenfi dicatur confanguinea Henrici Imp. thilda cum
hujus nominis II , & Henrici III ejus filii , & utroque
Henrico
ab ipfomet Henrico III amita appelletur. An- Impp.
tiquorum de Beatrice & Mathilde ejus filia lo
ca repræfentat Fiorentinius in Comment.de Re
bus ad Mathildem Comitiffam pertinentibus
pag. 61. & feqq. & poft varias conjecturas con
cludit , conftare tantùm eam Conradi Salici fi
liam non fuiffe, fed Federici Mofellanorum Du
cis , autumatque Beatricem filiam extitiffe Ma
thildis fororis aut filiæ Conradi Salici Imp. Ve
rùm

in Annales C. Baronii.
SEC. XI . rùm anno MV oftendimus, Hermannum Sueviæ
An.C.1070. Ducem ex Gerberga filia Conradi Burgundiæ
Regis tres filias fufcepiffe , quarum una fuit Ma
thildis Conradi Carinthia & Auftrafiorum Du
cis uxor , alteraque Gifela , quæ nupfit Con
rado Salico , Henrici II patri , & Henrici III
Imperatorum avo. Conrado autem Auftrafiorum
Duce anno MXII demortuo , uti anno MV
jam diximus , Mathildis ejus relicta alteras nu
ptias iniit cum Federico II Lotharingiæ Duce,
ex quibus prognata fuit Beatrix Mathildis no
ftræ mater. Porrò Beatricis matrem Mathil
dem etiam appellatam , liquet ex Domnizone
in verfibus num. XI à nobis relatis ; hanc ve
rò primis nuptiis duxiffe Conradum Carinthia
Ducem , difcimus ex Wippone in Vita Conra
di Salici ad annum MXXVII , ubi de Fe
derico Mathildis Comitiffe avo materno verba
faciens , ait : Fridericus Dux Lotharingorum vi
tricus pradicti Chunonis ( ideft , Conradi , filii
alterius Conradi Carinthiæ Ducis & Mathil
dis ) Imperatori inimicando morte propria præ
ventus eft. Quod fi Fridericus II Lotharingiæ
Dux Conradi Carinthia Ducis vitricus fuerit ,
manifeftum eft , eum Mathildem ejus matrem ,
poft prioris mariti obitum conjugio fibi copu
laffe. Cumque Mathildis hæc ex dictis anno
MV , 'filia fuerit Hermanni Suevorum Ducis ,
& Gerbergæ filiæ Conradi Burgundiæ Regis ,
1 foror extitit Gijela ejufdem Hermanni filiæ &
Conradi Salici uxoris. Ex quo fequitur , Henri
cum 11 Imp. fuiffe confobrinum Beatricis , quæ
ideo Henrici III amita erat. Hinc recte Blon
dellus in pleniori Affert. Geneal . Franc. Tom. II
& Tractatu de Barro Campano - Francico pag.
109. in fine ejufdem Tomi fubjuncto tradit ,
Federicum 11 fuiffe pofteriorem maritum Ma
thildis Suevicæ , quod nonnifi ex probo aliquo
Auctore , licet nullum citet , accepiffe videtur.
Denique Richardus Walleburgenfis , de quo
mox, lib. 3. & 4. fæpe laudat Hiftoriam Sancti
Michaelis ad Sequanam , adhuc ineditam , cu
jus Abbatiæ Fridericus & Theodoricus Lotha
ringiæ Duces advocati fuêre , afferitque So
phiam Comitiffam Barri ad Mofellam Fl. & Mon
tionis ad Sequanam Fl. ( quod ultimum oppi
dum hodie MuJipontum ad Sequanam Fl. appel
latur ) & Beatricem Marchioniffam Sophiæ fo
rorem neptes proprias fuiffe Gifele Conradi Sa
lici Imperatoris uxoris ; in ejus aula tanquam
Regis filias educatas , patremque habuiffe Fri
dericum juniorem Lotharingiæ Ducem. Auctor
ille Anonymus floruit ante annos DC , ejufque
Hiftoriam fe vidiffe infinuat Hadrianus Vale
fius in Notitia Galliarum in voce Barrum ad
Sequanam. Hic itaque nodus , qui Baronii &
Fiorentinii citati animum valdè torfit , nego
tium impofterum faceffere non poteft.
XV. Ad num. XXXIX & feq. Refert Baro
Godefridus
Comes Vir nius Epiftolam Mathilda Comitiffe , quæ inter
dunenfis non Epiftolas Gerberti Editionis Duchefnii Tom. II
fuit Dux Lo- Script. Franc. ordine eft quinquagefima. Sige
tharingia. bertus in Chron. ad annum CMLXXXIV
narrat Lotharium Regem Francorum Lotharin
giam invafiffe , urbemque Virdunum & Go
defridum ipfius urbis Comitem cepiffe , fed
anno infequenti tam urbem , quàm Comi
tem reddidiffe . Ea itaque Epiftola alterutro
anno , dum Godefridus Comes detineretur, ad
Mathildem ejus conjugem data , ut ex ipfa le
&ione apparet. Richardus Walleburgenfis Ar
1
239
chidiaconus Virdunenfis , qui feculo fuperiori SAC. XI.
librum egregium de Antiquitatibus Gallia Bel- An.C.1c70.
gica infcriptum compofuit , & qui poft annum
nongentefimum vicefimum res magni momenti
in lucem profert , ( in eo tantùm peccans, quòd
fui feculi more Chartas non exhibeat , aut ubi
illæ tunc affervarentur, indicet, ) docet, Mathil
dem Saxonicam fecundis nuptiis Godefridum
Comitem Virdunenfem maritum accepiffe, poft
defunctum Balduinum juvenem filium Arnul
phi Magni Comitis Flandriæ. Verùm hic Go
defridus Barbatus cognominatus , prorfus di
verfus à Godefrido Barbato Lotharingiæ Duce ,
& malè in libro , cui titulus , Stemma Lotharin
gicum , inter Lotharingiæ Duces connumera
tur. Exhoc matrimonio nati quinque filii à Ba
ronio , & antiquis Scriptoribus memorati. Sed
ab Auctore Stemmatis Lotharingici Cardinalis
doctiffimus in errorem inductus. Exiftimavit
enim cum eo Godefridum hujus Mathilda ma
ritum Ducem Lotharingiæ fuiffe , quod à ve
ritate omnino alienum . Chanterellus laudatus
ait , Godefridum iftum Comitem Virdunen
fem , vulgò captivum appellari ; quod à Lotha
rio Francorum Rege in carcere detentus fuerit,
fed nec ipfe , nec alius Auctor fide dignus eum
Lotharingiæ Ducem fecit.
Ad num . XLI & feq. Jam hujus anni ini- XVI.
tio monui Auctorem præfati libri de Stemmate titulusStem
De libro cui
Lotharingico multa falfa in medium adducere , ma Lutha
& falfitatis convictum fuiffe. Quare quæ hic ringicum.
Baronius ex eo refert , non explicanda , fed
ex Annalibus expungenda. Si enim hominem .
noviffet , ejus commenta afpernatus effet.
Celebratum hoc anno Concilium IV Ro- XVII
Concilium
manum ab Alexandro II Papa, cujus nulla men- Romanum
rio , nec in Annal. Ecclefiaft. nec in Collectio- IV.
ne Conciliorum. Cofmas enim Decanus Pra
genfis , qui hoc tempore vivebat , in Chron.
Bohemorum ait : Anno Dominica Incarnat.
MLXX Dux (nempe Bohemiæ) Wratislaus in
moribus Deo carus & hominibus , nec non in rebus
bellicis miles præclarus , infpiratione divina com
monitus monafterium in Metropoli Bohemiæ urbe
Wisegrad vocata , quæ omnium terræ illius civi
tatum quafi mater & Domina eft , Deo juvante
conftruendum pia mente propofuit. Ad cujus pro
pofiti efficientiam non mediocri animo confilia per
tractans , dignum duxit quatenus monafterium ,
quod gratia Dei cooperante conficiendum devotè
propofuerat , fanctæ Romanæ Ecclefiæ Pontifici re
gendum , omnique ab adverfitate diligenter prote
gendum , fimul cum Canonicis ejufdem Ecclefia
commendaret. Igitur Petrus Ecclefiæfan&ti Geor
gii Præpofitus Romam miffus devota nuncia fui
Ducis Domino Apoftolico fideliter infinuavit. Que
audito venerabilis Papa Alexander II Deo gra
tias pro tam felici præfati Principis defiderio retu
lit ; moxque Synodum convocavit , in qua LXXII
Epifcopi fuerunt. Quibus poftquam omnia prædi
di Ducis verba recitavit , cuncti unanimi corde
& voce glorificantes Deum , qui fanctamfuam Ec
clefiam in toto Orbe dilatare non ceffat refponde
runt, Amen. Refertur poftea Refcriptum Ale
xandri II , datum VII Îdus Maii. Verùm illud
vel addititium , vel faltem interpolatum ; cùm
ftylus ab omnium aliorum ftylo prorsùs diver
fus fit , illudque non paucas difficultates patia
tur. Illius autem Ecclefiæ collegiate prope Pra
gam ad arcem Viffegradenfem fundatæ , in ple
rifque Hiftoriis & Chronicis Bohemia men
tio ,
 240 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. tio , quamvis in quibufdam , uti in Hiftoria Abbates plures , nec non inferiorum ordinum SAC. XI.
An.C.1071. Eneæ Sylvii & Dubravii , Alexandro III fe magnæ auctoritatis & fapientiæ Viri. In eadem An.C.1071 .
dente fundata perperam dicatur . Ad illud Præfatione legitur , Synodum indictam propter
énim tempus Cofmas laudatus non pervenit , & Carolum quendam , Conftantienfis Ecclefiæ
Joannes Epifcopus Tufculanus , qui ejus funda defignatum Epifcopum , fed non fatis canonicè
menta jecit , fub Alexandro II vixit , & fub electum &provectum , qui, ut folemne eft , acce
Alexandro III Imarus , Hugo , ac Petrus Tufcu ptâ à Rege Pontificalis annuli & Paftoralis feru
lani Epifcopi fuêre. Uratislaus Dux illius Ec la inveftiturâ , & in fede Epifcopi receptus , Regia
clefiæ Privilegia auxit , & Præpofitum ejus poteftatis jubente cenfura : poftulabat à Primate
Principem & Cancellarium regni Bohemia in per Moguntienfi , ejufdem Conftantienfis Ecclefiæ fe
petuum effe juffit , quòd traditio fit , ædem Epifcopum confecrari. Sed Sigefridus dicebat ,
facram ibi antea ftetiffe à Worfivoio primo ex fe hoc non debere ; quòd Carolus non per
tructam , & à Sancto Cyrillo Sancti Methodii oftium in ovile ovium vellet intrare , fed per
fratre confecratam .
furtivam Simoniacæ impietatis fcalam niteretur
afcendere. Mittuntur interea , ut ibidem fub
ditur , ad venerabilem Metropolitanum crebre
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6564. de Palatio legationes miftis precibus minas & im
Hifpan.
periofa de hac confecratione mandata ferentes.
MCIX . 16. B. D 8. P. 24. April. Indict . 9.
Anno He Mittuntur & litera à Præfule Apoftolica Sedis ,
giræ JESU CHRISTI 1071 . mandantes ne ullo modo confecretur fine fcruti
CCCCLXIV , ALEXANDRI II PAPE II.
inchoato die nio canonica purgationis : & quod Rex poteftate
29.Septemb. HENRICI IV REG. 16. jubebat Romanus Pontifex auctoritate pro
fer .5. hibebat.
MICHAELIS DUCE IM P. I.
Paucis interpofitis : At Metropolitanus An III.
tiftes inter barum Legationum varietates , velut Henricus
I. Rex Corolo
laudabili con
Carolus Num . I, ad
A nomine IV.Simonis MagiCleric us Carol us inter duros
Epifc. Con
more , qui donum ftantia in fe ipfo fixus , hæret immobilis : & nuf favet.
ftantia Si Spirituale pro pretio rogavit ab Apoftolis , à Rege quam favore vel gratiâ, tenore ( legendum , ti
monis ac Henrico comparavit Epifcopatum civitatis Con
more ) vel munere inflectitur à ftatu canonica
cufatur. ftantia. Qui in conventiculo Epifcoporum & Ab rectitudinis . Multis itaque nunciis hinc inde mis
batum in monaflerio fan&ti Martini Moguntia , in fis & remiffis; multis quoque diebus huic audien
Affumptione fancti Martini facto , à Sigefrido tia delegatis , & cognitores ( legendum, cognitio
Archiep . coram Rege culpatus , quòd non intraret nibus ) caufæ Principis occupante præcepto , non
per oftium in ovile ovium , depofitus eft. Deinde impletis : cùm Ecclefia Conftantienfis fuo viduata
poft annum non vixit , inquit Marianus Scotus Paftore , jam ferè biennio Sacerdotali careret be
in Chron. qui hoc tempore inclufus vivebat nedictione : tandem miferatione divina poteflati
Moguntiæ. Sed loco , in Affumptione fancti praponderavit auctoritas , & Chrifti Sacerdo
Martini , legendum , in Afumptione Sanctæ tibus divina afpiravit voluntas . ... Primo igi
Maria , ut difertè legitur in Actis Concilii Mo tur Concilii die , quem fanétæ Mariæ dormitio
guntini poft Baronii mortem publicatis , quæ tunc celeberrimum exhibebat , (ideoque die XV
que nunc extant Tom . IX Concil . Sigefridus menfis Augufti ) , Patres damnant Simonem &
Archiep. Moguntinus ad Alexandrum II Epifto omnes harejiarchas cum dogmatibus fuis ac pauca
lam fcripfit , quæ ibidem habetur , in qua ait : pro tempore tractant de qualitate inftantis ne
Mihi Roma pofito , viva voce , & poftea Apoftoli gotii. Poftero die de caufa Conftantienfi ſtudio
ca legatione interdixiftis , ne cum , qui defignatus sè
se ventilatur. Sed interveniente Principis man
eft in Conftantienfem Epifcopum , ullo modo confe dato , in fequentem diem procraftinatur , agenti
crarem : quia audiftis elogiofimoniacæ hærefeos eum bus internunciis , ut Sacerdotes domini à conftan
notabilem. In quo , quia vobis obedivi , multa ,
tiæ fuæ rigore ad Regiam ſe inflecterent volunta
ut præmiffum eft , à domino meo ( fc. Henrico tem : aliis inftantibus , ut defignatus ille , male
Rege ) fuftinui ; timeoque me adhuc graviora ufurpatum fpontè dimitteret honorem. Tertia ve
paffurum , & Ecclefiæ meæ magnum fore detri ro die , Chrifti Sacerdotes , hujus negotii longa
mentum , nifi benignus ille Petrus clave fua me expectatione fufpenfi, Sacerdotali conftantia Prin
defendat , & veftræ auctoritatis poteftas adver cipem fuum adeunt , eumque defalute animæ fuæ,
sus Regiam poteftatem zelo juftitiæ me protegendo de pace Ecclefiarum , dequeftatu regi ( legendum,
fe accingat. Refponfum Alexandri II ad Sige regni ) ſpirituali diſciplina conveniunt , proponentes
fridum ad nos non pervenit ; fed cùm hoc an ei de Scripturis & geftis veteris ac novi Tefla
no Moguntiæ habita fit Synodus , quæ de Ca menti congrua doctrinæ falutaris exempla....
rolo Epifcopo Conftantienfi defignato judicium Summus autem ille dominorum dominus , qui om
ferret , manifeftum eft , eam jubente Papa con ni potentatui dominatur , ita temperavit animum
gregatam . In illa Sigefridus fe ejus Legatum Principis , ita mitigavit eum ad verba fanƐtæ ex
appellat. hortationis , ut nulla juvenili moveretur acerbi
11. Initio enim Actorum dicitur coacta , vene
tate , &c. multum tamen fe excufans , in hoc fuo
Concilium rabili Sigefrido , Moguntinæ Ecclefiæ Primate , & poteftatis dono nullam fe exercuiffe venalitatem>
Mogunti
Madve
num r- Apoftolica Sedis Legato , aurigante currum Dei nullam fuper hac re cum eodem Carolo fe pepigif
suseum coa- anno jam XII , qui tunc volvebatur annus incar fe conventionem. Si quid autem cum domefticis &
Яum. nati Verbi M L XXI , octava indictione Roma familiaribus fuis , propter opem interceffionis , ipfo
ni census , fed loco , octava , ſeu VIII , indictio ignorante pepigerit : Juum non eſſe accufare vel
ne, legendum , VIIII indictione. Huic Conci excufare.
lio interfuère Gebebardus Juvavenfis , Udo Tre Paulò pòft: Hac autem falubri fermocinatio IV.
virenfis Archiepifcopi , novem Epifcopi ibidem ne cum Sacerdotibus habita , cum eis venit ( nem- Carolus ab
nominati , Legati Suffraganeorum Sigefridi , dicat Epi
pe Rex ) in Concilium : & ille Conftantienfis defi
fcopatum.
gnatus
 in Annales C. Baronii. 241

SAC. XI guatus intromittitur ad audiendum. Adfunt etiam gi Anglorum & Laurentio Archiep . Cantuariæ s Æ C. XI.
An.C.1071 . pro foribus Conftantienfes Clerici , poftulantes per fcripfiffe : Gloriofe , inquit , fili , quod ab Apofto An.C. 1071.
Legatos , ut & ipfi mererentur admitti. Longa lica Sede per Coepifcopum noftrum Mellitum poftu
altercatione tota die hinc inde difceptatum eft. lafis , libenti animo concedimus ; ideft , ut veftra
In craftinum , inquiunt Patres , quando fperaba benignitas in Monafterio Dorobernenfi civitate
mus , qui juxta promiſſum fuum objecta purgaret, conftituto , quod fan&tus doctor nofter Auguftinus ,
& confecratione dignum , innocentiam fuam mon B. memoria Gregorii difcipulus fan&ti Salvatoris
Arando , fe probaret : illejam mente confufus , &c. nomini confecravit , cui ad præfens præeffe digno
ultroneus ipfe in fe fententiam tulit , & annulum fcitur dile&tiffimus frater nofter Laurentius , licen
&ferulam Paftoralem , ei à quo injufte acceperat, ter per omnia monachorum regulariter viventium
refignans , Sacerdotum fpem , & metum quem pro habitationem ftatuat : Apoftolica auctoritate de
eo habebant , labore longioris quæftionis abfolvit : cernentes , ut ipfi veflrafalutis prædicatores Mona
culpam fuam uno tegens pallio excufationis , quod chi , Monachorum greges fibi affocient , & eorum
juxta decretalia Cæleftini Papa , Epifcopus dari vitamfanitatum moribus exornent. Quare Ale
nollet invitis. Ex quibus liquet primò , Lam xander II fub anathemate eos conftringit , qui
bertum , cujus verba recitat Baronius , res hu huic Decreto obviare contenderint.
jus temporis accuratè narrare II , Alexandrum A num . XII ad XV. Romanus Diogenes pri- VII.
fecundum jure merito electioni Caroli inter mo Imperii fui anno expeditionem adversus Diogenes à
Turcis ça
ceffiffe , & ad fimoniam eradicandam omnem Perfas fufcepit , fed nullo facinore præftito tri ptus in
operam contuliffe. umphantis fpecie redit , inquit Michael Pfellus . libertatom
V. A num . V ad XII. Joannes Papa XII in Hæc illi prima arrogantia faftufque animi ela- reftitutus.
Controver- Epiftola ad Sanctum Dunftanum Cantuarienfem tio. Inde tum auguftam parùm curabat , tum Se
matu inter Archiepifcopum data , cujus partem recitat Mal natorii ordinis viros contemnebat. Secunda ejus
Cantuarien- mesburienfis lib . 1. de Geftis Reg. Angl.pag.212 . expeditio nihil admodum priore felicior , fed
fem & Ebo- ait , Cantuarienfes Archiepifcopos jam olim æquali trutina , ac prorsùs iifdem momentis li
racenfem
Ecclefiam. Primatum fuper omnes Anglia Antiflites ha brata. Quod fi nobis per myriadas cadentibus duo
buiffe : Primatum tuum , inquit , in quo tibi ex tresve hoftium caperentur , Nonne vicimus , mul
more antecefforum tuorum , vices Apoftolicæ fedis tusque nobis adversùs Barbaros plaufus ? ait idem
exercere convenit , ita tibi ad plenum confirma Pfellus. Tertia jam ac poftrema vice ad Barbaros
mus , ficut beatum Auguftinum , ejusque fucceffo ingruentes compefcendos proficifcitur. Etenim
res prafata Ecclefia Pontifices habuiffe dignofcitur. veris ftatim ortu Romanam vaftatam ditionem
Controverfia tamen de Primatu inter Cantua redierant , quam & latè copiis omnibus incurfa
rienfem & Eboracenfem Ecclefiam fub Lan bant : profectus itaque cum exercitu Cæfaream
franco moveri cœpta , & in favorem Lanfranci iter contendit , & cum par effet , ut cum hofti
ab Alexandro II hoc anno dirempta , ut narrat bus pacifceretur , & à graffatione arceret , pu
Baronius ex Malmesburienfi . gnare voluit, acceptoque vulnere equo delapfus
VI. Baronius num . VIII narrat ex Malmesbu eft ; quo factum , ut caperetur , & acies diffol
Alexander rienfi Lanfrancum Cantuarienfem Archiep. egif veretur. Res itaque in deliberationem vocantur
11 Mona
ne chi fe apud Alexandrum II , ut fcriptis inhiberet
prohibet in civitate , ac Augufta quid operæ pretium fa
in Ecclefiis ne Monachi ab Epifcopalibus fedibus Angliæ &oque opus videretur , rogabat. Vifum igitur
Cathedrali expellerentur , Auguftinus & Laurentius , inquit omnibus eft , ut is interim fineretur , five captus,
busAnglia five mortuus erat ; fibi autem illa ac liberis impe
turbentur. Ordericus lib. 4. pag. 516. aliique primi Pradica
tores Anglorum Monachi fuerunt , & in Epifco rium firmaret. Hoftilis exercitus Dux confola
piisfuis vice Canonicorum ( quod vix in aliis ter tur Diogenem, qui captus erat , communi men
ris invenitur ) Monachos piè conflituerunt. Cano fa accipit , & poftremum ipfum quoque à capti
bia multa & præclara conftruxerunt , & conver vitate liberat ; quod fanè malorum origo caufa
fis inftituta Regularia verbis exemplis tradi fuit : nam Imperator nullo negotio Romanum
derunt. Magnificè igitur monachilis Ordo plus fe Imperium accepturum exiftimavit. Statim er
quam ducentis annis in Angliafloruit : & Chri go turbatio , curfusque & excurfus circa Regiam ,
fiana religio Reges Anglorum Edelbertum , Edwi cùm alii mirarentur quod contigerat , aliifidem rei
num , Oswaldum , & Offam , aliosque plures felici detraherent. Augufta quoque anceps animi teneba
ter coërcuit , & falubriter in montem virtutum tur , & dubitabat quidnam etiam faceret. Inter
fuftulit ; donec Edmundus Eftanglorum Rex cum hæc dubia ipfe quoque veniens , ac cùm omnes lo
aliis duobus Anglia Regibus Paganorum gladio mar qui juberent , quid opera pretium putarem , in
tyr occubuit. Hoc verò tempore omnes circiter, quit Pfellus , ac vel maximè optimus Imperator
inquit Edmerus lib. 1. Novorum qui ex clerica in rem urgeret, atque cogeret , ita fententiam dixi :
li ordine , per Regem Willielmum , in Anglia con Non effe illum amplius in imperio admittendum ,
fituti Pontifices erant , Monachos , qui in nonnul Sed è medio tollendum ; quoquoverfus denique mit
lis Epifcopatibus Anglia , ab antiquo vitam age tenda mandata , quibus rerum fumma illi abroga
bant , inde eliminare moliti funt : & Regem ipfum retur. Meumque adeo confilium aliis quidem uti
in hoc fibi confentaneum effecerunt. Verùm Ale le viſum eſt , ( his nimirum qui faniore effent men
xander II , poftquam hæc narrante Lanfranco tis judicio ) , alii verò fecus exiftimarunt. Hæc
accepit , Epiftolam nunc ordine XLIX ad omnia Pfellus de femetipfo loquens.
eum fcripfit , quâ prædecefforum fuorum de In eo rerum difcrimine Imperator Michaelus VIII.
creta confirmat, ut Monachis Ecclefias Cathe fibi ipfe timens , ac Diogenis fufpectam habens Eudocia
drales obtinere liceat. Ait Pontifex Gregorium crudelitatem , confilium iniit fibi tutiffimum. nafterium
Aug. in Mo
Magnum præcepiffe Auguftino gentis Anglica Nempe à matre refilit , ac fuas ipfe partes agit , detrufa.
Apoftolo , ut ejufdem Ordinis Viros , cujus ipfe confobrinifque adjutoribus ( ideft Joannis Cafa
erat, poneret in Sedo Metropolitana Cantuariæ ; ris ac patrui liberis ) aulæ cuftodes ac Prætoria
& Bonifacium , qui quartus ab eodem Gregorio nas cohortes fibi addicit. Repente igitur ad Im
Ecclefiæ Romanæ præfuit, hæc Athelberto Re peratorem quafi in periculo agentem pari nutu
Tom. IV. X conveniunt
 242 Critica Hiſtorico - Chronologica

SAC. XI . conveniunt. Qui autem erant cum Augufta , quo rio minimè idoneum fuiffe teftantur. Nicepho- sÆ C. XI .
An.C.1071 . rum & ipfe unus eram, quorum molitio ignota ef rum fpadonem virum folerti ingenio & erudi. An.C. 1071 .
fet , vix non obtiguimus , qui in noftra capita ma tum , fed animo dejecto & calliditatis pleno re
lum verfum iri putaremus. Ac quidem Augufta, bus præfecit , qui omnia Imperatoris munia
nec fui compos erat , fed amoto capitis velamine in obiens , nihil erat quod ab eodem Nicephoro ab
penetralium fpecum quamdam curfum contendit. eo Logotheta defignato non gereretur. Itaque
Firmatur adverfus eam Concilium , Urbe ejicien cùm multi bona fua , alii per alias caufas amitte
dam effe, & ut in delubro , quod Deiparæ è litto rent , bominefque attererentur , & ærumnis pre
re maris ipfa ftruxerat , hofpitium deligat. Mox merentur : nemo erat , cui illa cura effent. Nam
que ita factum eft , cùm Imperator acfilius , ( quod Imperator puerilibus rebus occupatus , à Principe
ipfe novi , ac Deo tefle vulgò adflruam ) matris Philofophorum & honoratiffimo Michaele Pfello ad
ejectionem ægrè ferret , fed temporis ratio cogeret , literarum ftudia deduci videbatur , ac modo in
ejufque voluntati obfifteret. Quod verò , ut in tali artegrammatica , verfibus , &linguarum differen
bus & contingere & dici folet , alius aliud quid de tiis erudiebatur ; modo declamationibus Rhetoricis,
Augufta animo fentiebat , jugefque in eam rumo modo Hiftoriis affuefiebat , modo ad audienda Phi
resjactabantur, alio lato decreto ad monafterium lofophica præcepta parabatur , quamvis ad hæc
tranfire vitam jubetur , quod & ipfum confeflim omnia ineptus , inquit Zonaras. Quamobrem
expletum eft. non mirum fi Pfellus de difcipulo fuo cum lau
IX. Narrat etiam Pfellus eos , qui animi benevo de loquatur , in eo ipfe laude dignus , quòd
Diogenes
lentis impenfiori affectu Imperatori ftudebant , ejus Vitam in literas non miferit.
Michael Diogenis ingenium veritos , per literas mandaffe Quo anno poftea Michael Pfellus vitam cum XI.
imperium cuipiam magiftratuum , ut ei erueret oculos : morte commutavit,prorsùs incompertum.Illud Floret Mi
chael Pfel
fufcipit. Nefciebatque Imperator , fubdit Pfellus , cùmfa certum , eum non tantùm Theologum ; fed & lus.
Etum eft . Nec rem quafi adulando fcribo , novit Philofophum , Mathematicum & Phyficum ex
Deus , fed veriffimam prorsùs refero. Unde etiam titiffe , rec hoc feculo in Imperio Orientali vi
majori copia lachrymas effudit , ubi poftea refcivit. rum doctiorem floruiffe , ut fidem faciunt varia
Ceterùm Diogenes , etfi effoffis oculis , ad mo ejus Opufcula Tom. XVIII Biblioth. Patrum
nafterium , quod ipfe condiderat , in Infula , edit. Lugdun . publicata , aliaque variis in locis
quam Proten vocant , relegatur. Quo loco breve ac variis annis edita , præter ea quæ adhuc in
tempus fuperftes , cùm necdum annos quatuor im Bibliothecis Vaticana, Regia & Cæfarea extant.
perium tenuillet. Michaelus verò pleno jure illo Hiftoriam ejus à Bafilio & Conftantino Porphy
potitur. Bryennius in fine lib. 1. & Zonaras in rogennitis inchoatam , & ad Michaelem Con
Romano Diogene Pfellum exfcripsere. Signan ftantiniDucæ filium perductamCombefifius qui
tiùs tamen Zonaras imperii Diogeniani duratio Auctoribus Græcis in linguam Latinam verten
nem exprimit , aitque eum triennium . & men dis , præfertimque iis , qui de Hiſtoria Byzan
fes octo imperaffe , quod & Curopalates habet. tina fcripsere , immortuus eft , prælo paratam
Quare cùm Diogenes die prima Januarii anni habebat , ficuti & quædam alia Opera ejus Hi
MLXVIII Imperium fufceperit , Michaelus ftorica , quæ amicorum interpofitu , mihi per
Conftantini Ducæ filius circa initium menfis plures menfes videre licuit.
Septembris imperare cœpit. Elmacinus enim Natus erat Michael Pfellus anno circiter mil- XII.
lib. 3. Hift. Sarac. docet, Diogenem die XXVI lefimo vicefimo , cùm ipfemet in fua Hiftoria Reftitutor
literarum in
menfis Augufti à Turcorum Principe captum prodat, moriente Romano Argyro Imp . anno Oriente.
fuiffe : Cui Princeps occurrit in loco dicto Zahra, fcilicet Chrifti M XXXIV , fe necdum ætatis
idque die XXVI Dulkiadæ , & oppugnavit Roma annum fextumi decimum explete . Scribit etiam
nos die Veneris , eofque infugam vertit , & occide Pfellus fe Conftantino Monomacho fimul ac
runt Mulismi eo die atque nocte Romanos innume Imperium iniit miniſtraffe in omnibus , ut nihil,
TOS: quin & ipfe Romanorum Imperator captusfuit; inquit , ignoraverim eorum , quæ vel palam fecit,
fed dimifit eum Princeps , ea lege , ut afferret MD vel in occultè acfecretiùs defignavit. Præterea af
aureorum millia , & in fingulos annos tributum ferit fe annum vicefimum quintum ætatis egiffe,
folveret CCCLX millium aureorum : ac dimit cùm idem Conftantinus imperare cœpit , &
teret omnes Mulismos , qui capti in imperio Ro gravioribus difciplinis animum intendifle , poft
mano effent. Utraque itaque acies in confpectu quam Rhetoricam & Philofophiam didicit ; ac
fuit anno Hegiræ CCCCLXIII , die XXVI dein fe Phyficam aggreffum effe . Erunt mihi te
Dulkiadæ , feu undecimi menfis , currenti fc. ftes , qui librum hodie lecturi funt , nempe mor
Chrifti anno , die XXV menfis Augufti , & po tuam jam fapientiam cùm offendiffem , quod attinet
ftridie,feria nempe fexta, ejufdem menfis XXVI, ad eos , qui profitebantur , me ipfum exfufcitaffe,
Diogenes Imp. à Saracenis captus , & Romani cùm nec Magiftros fpectabiles nactus effem. Paulò
cæfi. Michael paucos poft dies in Diogenis lo pòft : Nunc nec Athena , nec Nicomedia, nec Ale
cum Conftantinopoli fubrogatus. Hinc intelli xandria Egypti , neque Phænice , neque utraque
gis erraffe Chronographum Barenfem , qui ad Roma , tum prima & minor , tum & illa posterior
annum MLXXII ait : In menfe Julii captus eft ac major , five ulla urbium aliqua nunc eruditionis
Diogenes Imp. & mortuus eft. Dicitur cognomen laude gloriatur. Sed & auri vena, & quæfequuntur
to Parapinaces , inquit Glycas, quòd cum prohi argentea , ac fi quæ aliæ ignobiliores his materia,
buiffet, ne mercatores annonam venderent, ipfe omnes omnibus viſa ſunt obftructa. Ait denique fe
que folus monopolium conftitueret , eo tempore Theologiæ, Aftronomiæ, Muficæ, Geometriæ,
modius pinace demto & detracto , aureo nummo arti militari, aliifque operam dediffe. Baronius
venderetur , hoc eft quadrante medimni . anno DCCCLIX num . LIII exiftimat ,
X. Michaelem pluribus laudat Pfellus à literarum Pfellum Simeonis Metaphraftes encomiastem
Mi ch ae l im ac Philofophiæ ftudio , difciplinarum univerfi fuiffe magiftrum Leonis Philofophi , & ex eo
-
perio parùm
aptus. tate , ac egregiis moribus , & finem Operi impo colligit , quo tempore Metaphrafte vixerit . Ve
nit. Alii tamen Hiftorici Byzantini um mpe rùm nunc certò conitat , non Michaelem Pfel
e I
lum r
 in Annales C. Baronii . 243

SEC. XI. Iam feniorem , fed Michaelem Pfellum juniorem ti Herlembaldi cap . 31. Go- S Æ C. XI.
lib. 4. de Vita San&
An.C.1071.
An.C.1071 . Metaphraftæ encomium , quod extat , compo tatus obftaculis , cum par
thofredus pluribus coar &
fuiffe , huncque feculo undecimo vixiffe . te fuorum aliqua fuo fe colligit in oppido , quod
XIII. A num . XV ad XXIII Theophila&tus patria vulgò Caflillio dicebatur , inexpugnabile revera
Flores Theo- Conftantinopolitanus , Acrida Archiepifcopus, præfidium , manibus ac loci natura munitum. Ex
philactus totiufque Bulgaria Metropolitanus, vir doctiffi eo fæpius erumpentes , cùm fupra modum prædis
Bulgaria
Metropolita. mus, & in lectione Græcorum Patrum, ac præ inbiaret ac cædibus , indignati Mediolanenfes pro
Nec mo
fertim Sancti Joannis Chryfoftomi verfatiffimus, ponunt arcem illam protinus expugnare.
vixit fub Imperatoribus Michaele Duca , Nice ra inftructo
inftructo exercitu , &
& iis quæ ad ufum militia
phoro Botoniate , & Alexio Comneno , ut cer fuerant neceffaria paratis , procedunt omnes ca
tis argumentis ex ejus Epiftolis deductis demon ftra metati ad radicem montis. Aberat enim ab
ftrat Baronius. Floruit præfertim fub Alexio urbe vigefimo paulò plus milliario , mox undique
Imp. cùm ex ejus Epiftolis quædam ad Adria circulantes inceffanter impugnant. Ad hoc cunctos
num ejus fratrem, Nicephorum Meliffenum Cæ regionis illius inftant aggregare ruricolas , diutur
farem , Gregorium Taronitam , Nicephorum nam jurantes obfidionem . Conflituunt ergo petra
Bryennium Alexii confocerum, Bryennium Ale rias & omnis generis bellici machinas , fundas
xii generum , & alios ex Alexiana & Comnena quoque baliftas , milleque mortis parant infidias.
familia Principes datæ fint , unaque ad Ni Obfeffis verò ad poffe repugnantibus , multa quo
colaum Patriarcham Conftantinop . qui anno tidie fiebat cruoris effufio , adeo ut in ipfa Qua
MLXXXIV Pontificatum iniit. Ex quibus dragefime venerabilis obfervantia nulla fuerit bu
tamen Epiftolis Ducangius in Notis ad lib. VIII manæ cædis abflinentia.
Alexiadis perperam deducit, Theophilactum, non Hac itaque tempeftate cùm rarus in urbe popu- XVI.
Primum Vr.
fub Michaele Duca , fed fub Alexio Comneno lus fua frueretur fecuritate , repentina calamitas bis Mediola
floruiffe ; cùm ex libro de Inftitutione Regia mox improvidam invafit urbem. Puricellus reliquum nenfis incen
laudando , quem Baronius non viderat conftet, hujus capitis Arnulphi recitat in Ambrofianæ dium.
Theophila&tum etiam fub Michaele Duca vixiffe . Bafilicæ Monumentis num. 276. Horrejco refe
Ejus Epiftolæ , & alia quædam Opufcula nunc rens. Primo namque QuadragefimaJabbato ( Hinc
Tomo XVIII Biblioth. PP. edit. Lugdun. inquit Puricellus corrigamus tempus à Chalco
leguntur , ficuti & Inftitutio Regin ad Conftanti ac Sigonio notatum ; Chalcus ait , ad extremos
num Porphyrogenitum Michaelis Duce & Marie Magnijejunii dies ; Sigonius verò , extremâ Qua
Augufla filium , à Petro Poffino S. I. poft Baro dragefimâ ) magno civitas conflagravit incendio.
nii mortem edita. Extat ejufdem in Bibliotheca Cumque vehemens flaret tunc urbo ventorum,
Bavarica Tractatus MS . de Latinorum erroribus, arreptis ignium globis , longè latèque multas com
in quo difcordiam Græcos inter & Latinos in buffit ades : eo ufque , ut ligna & lapides vorax
úno de Proceffione Spiritûs Sancti articulo con flamma confumeret ; aurum quoque , argentum ac
ftituit , ut habet Joannes Veccus Patriarcha metalla cetera nimio calore liquefacta fint univer
Conftantinop. in Orat. 2. de injufta fui depofitio Ja . O que & qualia domorum ædificia , quamque
ne Tom. II Græciæ Orthodoxæ : Invenio porrò, decora combufta funt mania ? De quibus omnibus
inquit , Theophila&tum Bulgaria Archiepifcopum , vix fuperfuit præter parietinas quaslibet vel titio
dicendi arte percelebrem , additionem in Symbolo minimus. Sed quod eft omni damno deterius , plu
tantum reprehendentem. Denique variæ ejus res Sanctorum concrematæfunt Bafilice in urbe &
Epiftolæ à Sirmondo collectæ hoc anno lucem extra. Sanctus quoque Laurentius viva carnis olim
videbunt. cruciatus incendio iterùm fe flammis permifit exu
XIV. Ad num . XXIII. Sub hujus anni finem , vel ri. Cujus fpeciofiffima omnium adeo fuit Ecclefia,
Legatio Ale- potius infequentis initio Alexander II fchifina ut relatu difficile videatur , quæ fuerint lignorum

Michaelem tis , quod Ecclefiam Orientalem & Occidenta

xandria lapidumquefculpture , eorumque intrinfecus impa
Imp. lem dividebat extinguendi cupidus , ad Michae ginatæ juncturæ fuis columnis cum bafibus , tribu
lem novumOrientis Imperatorem Apocrifarium nalia quoque per gyrum ac defuper tegens muſivum
de more mifit, uti narrat Baronius ex Sancto Bru univerfa. ô templum , cui nullum in mundofimile!
none Signiæ Epifcopo in Vita S. Petri Epifcopi ô civitas, cujus comparatione villafucrunt reliqua!
Anagnini , cui ea legatio commiffa fuit. Verùm Incendium inde Caflelionenfe apud pofteros cele
cùm Michael totus effet in poteftate Michaelis bre manfit , inquit Sigonius laudatus , hujufque
Pfelli fchifmati addictiffimi , ut nunc certò li occafione Mediolanenfium civium pars à Ca
quet ex hujus Oratione Laudatoria in Michae ftelionis obfidione difceffit , uti narrat Arnul
lem Cerularium , Lichude Ecclefiam Conftanti phus eodem capite apud Puricellum lib.4.de Vi
nopolitanam adminiftrante habita , in qua in ta San&i Herlembaldi cap . 31. Ubi autem rumor
Latinos pluribus invehitur , ( ea enim capitibus tam dirus caftris infonuit ; quamplures illicò reli
LXX conftat ) fchifmo in eo , in quo erat fta &
ta obfidione eunt tenues ab igne reliquias & mife
tu , remanfit. ram vifitare familiam. Herlembaldus verò cam
XV. Gothofredus , qui anno MLXIX Archiepi aliis , retenta parte caftrorum , perfeverat obno
Gothofredus fcopus Mediolanenfis dictus fuerat , & propter xius quotidie perfeverare non definens ; Gothofre
Archiep. tum dus autem tribusjam obſeſſus menfibus ut vidit te
Mediolanen rationes anno MLXVII deductas San&
fis apud Ca Herlembaldum adverfarium habebat , hoc anno nuem caftrorum exercitum clam vocare fuos , &
Atilionum in oppido aliquot milliaribus Mediolano diffito cautè fatis procurat amicos. Convenientes in unum
obfidetur. obfeffus fuit. Vocatur illud Caftilionum , dici inftructa acie protinus in caftra confurgunt , impe
turque genti Caftilioneæ nomen dediffe. Hoc tu & clamore non modico ; nec minus obſeſſi , ru
enim hyeme currentis anni contigiffe rectè nota ptis clauftris , ex omni parte profiliunt. Herlembal
vit Triſtanus Chalcus Hiftoricus Mediolanenfis, dus autem tanto pofitus in difcrimine , arreptis ar
& poft eum Sigonius lib. IX de Reg. Ital . qui mis audet cum fuis paucis juxta vires obfiftere ,
de more Chalcum exfcribit. Arnulphus lib. 3 . Signifer ipfe factus : & nififua , fuorumque pu
gnaffet audacia , dies illa fibifuiffet extrema. Vi
cap. 21. hoc modo rem refert apud Puricellum
Tom. IV. X 2 dentes
 244 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. dentes autem multi paucorum conftantiam , ultrò
An.C.1071 . recedunt , educentes fecum ab oppido Gothofredum.
Hos longè perfecuti funt Mediolanenfes , congloba
tis repente fimiliter , & qui in caftris fuerant , &
qui in urbe remanferant ; nec perfequendo diebus
aliquot cellarunt ac noctibus , donec infumma con
fitutos neceffitate , coegerunt illos iterum in caftil
lionem intrare.
XVII. Eft hoc primum urbis Mediolanenfis incen
Moritur
Guido Ar dium ; iterum enim ea anno MLXXV con
chiep. Me- flagravit. Quod cùm certum fit currenti anno
diolanenfis. contigiffe , apparet , Sigonium malè Guidonis
Archiepifcopi Mediolanenfis mortem in annum
fequentem diftuliffe , & pejus alios in annum
. coronam. Et fuit homo formofus nimis , & miles
MLXXIII. Arnulphus quippe teftis oculatus
teftatur, Guidonem jam mortuum fuiffe, quando
Mediolanenfes redière ex expeditione adversus
Gothofredum fufcepta , ideft, paulò poft Pafcha
currentis anni. Ipfemet Arnulphus cap.21 . apud
Puricellum in Vita Sancti Herlembaldi cap. 32 .
ait : poft hæc redeuntes ad urbem ( fcilicet Medio
lanenfes ) jurejurando definiunt , Gothofredum
nunquam recipiendum , imò alterum de Catalogo
Majoris Ecclefiæ communiter eligendum . Jam enim
migraverat àfeculo Archiepifcopus ille Guido , fe
pultus in loco , qui vocatur Burguli vulgò , ubi poft
urbis incendium in amaritudine anima diem clau
fit extremum. Triftanus verò Chalcus ad hunc
Chrifti annum fcribit : Inter hac Guido Velates
( ita cognominabatur ) cœnobio Celfiano dimiffus,
evaferat ad Transpadanos populos , ( ita Mediola
ni ratione dictos ) & non procal Derthona defun
Etus Bergoglii ad Tanarum amnem fito oppido fepe
litur , annofexto & vicefimo ex quo Mediolanenfi
prafuit Ecclefia. In antiquo Catalogo Epifcopo
rum Mediolanenfium fæpe à nobis laudato dici
tur , Guidonem fediffe annos XXVI , & obiiffe
X Kalendas Septembris , ideoque quando Ar
nulphus ait , Mediolanenfes paulò poft Pafcha
ad urbem rediiffe , & jam Guidonem mortuum
fuiffe , benignè interpretandus , advertendum
que voces tempus fignificantes magnam latitu
dinem habere.
XVIII. Poft Ferdinandi Magni Caftellæ Regis mor
Bellaciviliatem,
int er Hifpa quam anno MLXV accidiffe vidimus ,
nia Reges. magna inter tres filios ejus , nempe Sanctium
Caftellæ , Alphonfum Legionis , & Garfiam Gal
læciæ & Lufitaniæ Reges bella exorta ; neque
enim quietæ res effe poterant , ubi dominatio in
tot imperia diftracta erat. Sanctius injuriam fibi
factam Regni divifione querebatur , quod ob
ætatis prærogativam integrum fibi deberi puta
bat. Narrant hæc pluribus Mariana lib . IX ,
Sandovalius in Alphonfo VI , aliique Rerum
Hifpanicarum Scriptores , fed veris tot falfa mi
fcent , ut prolixiores effemus , fi hanc hiftoriæ
partem illuftrandam fufciperemus. Quare hic
certa tantum proponam. Sanctius & Alphonfus
Garfiam Gallæciæ & Lufitaniæ Regem ditioni
bus fuis fpoliarunt , eafque inter fe partiti funt ;
fed Sanctius præda illà non contentus bellum ad
versus Alphonfum fratrem movit erà MCIX ,
anno fcilicet Chrifti currenti , ut demonftrat
Sandovalius citatus. Bis inter fratres pugnatum,
bifque Alphonjus à Sanctio victus . Pelagius Ove
tenis nimis quidem jejunè de his bellis civili
bus egit , difertè tamen duorum præliorum Al
phonium inter & Sanctium habitorum memi
nit his verbis : Poft hæc San&tius Rex cæpit dimi
care adversus fratrem fuum Adefonfum Regem
(fc. Legionis ) ut caperet regnum ejus , & con
fituerunt diem & locum defignatum in Plantata , SÆC. XI.
ut dimicaretur adinvicem ; & ibi victus fuit Ade. An.C.1071.
fonfus , & reverfus eft Legioni. Iterum ftabilie→
runt litem in Gofpiliera ( vel , ut Toletanus habet
lib. 6. cap. 16. in loco , qui Vulpecularia dici
tur , juxta ripam fluminis Carrionis ) & ibi
captus eft pugnâ Adefonfus , miſſus in vinculis , &
ductus Burgis. Deinde in exilium Toleto cum Re
ge Almenione legendum , Almenone , vel Almei
mone ) : & ibifuit cum eo exiliatus ufque ad mor
tem fratris fui Sanctii Regis ( adde ex Codice Bi
bliothecæ Mazarina : Tunc Rex Sanctius cepit
Regnum fratris fui ) & impofuit fibi in Legione
ftrenuus. Perluftravit verò Afturias Gallaciam ,
feu & Portugalem , quæ Ditiones ad Garfiæ Re
gnum fpectabant juxta eundem Pelagium , qui
de Fernando ait : Dedit domno Garjeano totam
Gallaciam una cum toto Portugale. Afturiæ verò
Alphonfi erant.
Sanctius cùm Alphonfum in vinculis detine- XIX.
ret , de morte ei inferenda cogitavit , fed is per Alphonfus
Sanctum Hugonem Cluniacenfem Abbatem divi- Legionis Rex
fratre
nitus liberatus fuit , ut legitur in Relatione Mi- captus.
raculorum hujus Sancti in Biblioth. Cluniacenfi
pag . 452. Ea tamen conditione Sanctius eum è
carcere eduxit , ut in monafterio Sancti Facundi
monachali habitu veſtiretur. Verùm fugit no&u
è monafterio , & Toletum veniens ab Almenone
Rege inibi dominante folemniter eft receptus ,
ibique cum Chriftianis ufque ad Sanctii mortem
juxta Regale viridarium commoratus eft , inquit
Toletanus laudatus. Porrò cùm Sanctius ſe ſe ad
bellum Garfiæ Gallæciæ Regi inferendum para
ret , Rodericum Diaz , vulgò Ciddum cognomi
natum , Alferum fuum renunciavit , qua voce
utuntur Hifpani, ut Vexilliferum defignent , ut
videre eft apud Ducangium in voce Alferus.
Ciddus heros tot victoriis de Saracenis reporta
tis inclytus , Regem fuum penè jam devictum
ita animavit , ut victor ex prælio in quo Alphon
Jus captus , exierit , uti narrat Toletanus loco
laudato. Quando Ciddum Vexilliferum fuum
Sanctius declaravit , uxorem ei dedit Ximenam
Didaci Afturiarum Comitis filiam , ut oftendit
Sandovallius laudatus pag. 21. ex Hiſtoria MS .
Petri Epifcopi Legionenfis , Auctoris coævi ,
adhuc inedita , quod etiam habetur in antiquo
Documento lingua Caftellanâ fcripto, & inTum
bo nigro Sancti Jacobi à Sandovallio in Alphon
fo VI recitato , ubi Ximena neptis dicitur Al
phonfi Regis , Alphonfi nempe Legionenfis Re
gis hujus nominis V. Quare commentitium eft
quod à plerifque Scriptoribus Hifpanis traditur,
Ciddum , regnante Ferdinando Magno , Xime
nam uxorem accepiffe , fruftraque nititur San
dovallius , qui Ciddi hiftoriam multis fabulis
purgavit, oftendere celeberrimum hunc Ducem
bis cum duabus ejufdem nominis uxoribus co
pulatum fuiffe , primùm fub Ferdinando , ite
rumque fub SanctioCaftellæ Rege. Præterquam
enim quod antiqui Hifpaniæ Scriptores unam
tantum Ximenam agnofcunt , unumque Ciddi
cum ea Ximena conjugium , quæ ad id proban
dum Vir doctiffimus in medium affert , vana &
frivola funt. De Sanctii Regis morte anno fe
quenti fermo erit.
Poftquam Robertus Apuliæ Dux Barium pri- XX.
marium Apuliæ oppidum,etiamnum probè mu- Panormum
nitum, Saracenis die XV menfis Aprilis curren- obfeffum an
noque fe
tis anni , uti anno MLXVIII num. IX di- quenti ca
ximus, pran
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. ximus , eripuit , menfe Julii Dux prædi&tus trans
An.C.1071 . meavit Adriatici maris pelagum , perrexitque
Siciliam cum quinquaginta ocło navibus , inquit
Lupus Protofpata in Chron.ad annum MLXXI ,
quod & habet Chronographus Barenfis ad eun
dem annum , & in menfe Magi , inquit , exivit ,
& perrexit Palermo cum nabali exercitus , &
obfedit eam per mare & per terram. Malaterra
verò lib. 2. cap. 43. Dux urbe pro velle fuo ordi
nata ,fratrem ( nempe Rogerium Calabria Co
mitem ) in Siciliam præmittens .... toto Junio &
Julio menfe apud Hydruntum moratus, antequam
fcilicet Panormum præcipuum Siciliæ oppidum
obfidione cingeret. IlludRobertus fibi fubdidit
menfe Januario fequentis Chriſti anni. Subdit
enim laudatus Chronographus Barenfis: MLXXII
ind. X capta eft Palermo ab ipfo Duca X die in
trante mens. Jan. Lupus citatus habet :
Anno
MLXXII menſe Jun. ( corrigendum , Jan. )
intravit Robertus Panhormum in Sicilia.
Quæ
emendatio certa ; cùmMalaterra fcribat : Sicque
quinque menfium circulo hoftes urbis defenfionis at
tentiffime pervigiles , à menfe nempe Augufto uf
que ad Januarium anni MLXXII ; quod de
dicatio Ecclefiæ Calinenfis magna hoc anno fo
lemnitate peracta, cujus meminit Baronius num .
IV , ubi tamen Leonem Oftienfem à Leone
Marficano memoriæ lapfu diftinguit , extra
omnem controverfiam ponit. Teftatur quippe
Leo Marficanus Sanctæ Romanæ Ecclefiæ Car
dinalis, Oftienfis Epifcopus fub Pafchali Papa ÌI
creatus , lib. 3. cap . 28. Sancti Benedicti Bafili
cam dedicatam , ipfa die Kalend. Octobrium , an
no Incarnationis divina MLXXI , indictione
ona , die fabbati , ideoque hoc Chriſti anno ,
quo dies primus Octob.cum die fabbati concur
rit. Jam ante fcripferat Leo : Robertus eo tempore
Panormum oppugnabat ; ideoque tanta folemnitati
intereffe non potuit. Quare Panormum menfe Au
gufto hujus Chrifti anni obfideri cœptum , &
menfe Januario infequenti Roberto deditum .
XXI. Errarunt itaque Malaterra citatus , & Fafel
Cultus divi- lus lib . 7. Decadis pofterioris pag . 399. qui hanc
nus in eo re
Roberti victoriam cum hoc Chrifti anno alli
Aitutus.
gant, præfertimque Fafellus , qui afferit , Ro
bertum menfe Julio Panormum ingreffum effe.
Peregrinius in Notis ad Lupum Protofpatam
male hæc in dubium revocavit ; cùm Ignotus
Cafinenfis à Caracciolo ex opptimisMSS.emen
datus tradat etiam Bafilicam Sancti Benedicti
hoc anno diefabbati , Kalendis Octobris confecra
tam effe. Malaterra autem per hæc tempora
fæpe res anno uno citiùs collocat. Recepta ur
be , ait Fafellus laudatus , Robertus & Rogerius,
non modo diripiendas militibus civium divitias
non permisère; fed & libera ac inviolata Sara
cenorum corpora, fub imperio fuo tantummo
do , intra urbem effe jufferunt. Templum ma
ximum Deiparæ Virgini folemni purgatione
præmiffa reftituerunt , & Archiepifcopum Pa
normitanum Græcum genere , cui Nicodemo
erat nomen, ( qui folo titulo egenus in adiculam
Santa Cyriaca fecefferat ) in fua fede repofue
runt. Rochus Pyrrhus in Chron. , Panormum
anno fequenti captum tanquam rem certam fup
ponit , folidèque refellit Piccolum negantem
Nicodemum tunc inftitutum Epifcopum, & con
tendentem loca Malaterræ interpolata effe. De
nique Guillelmus Apulienfis lib. 3. Panormi
obfidionem egregiè defcripfit.
Tom. IV.
245
SEC. XI.
An.C.1072 .
ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6565. Anno Erx
Hifpan.
17. AG. D9. P. 8. April. India. 10. MCX.
Anno He
JESU CHRISTI 1072 .
giræ
CCCCLXV,
ALEXANDRI II PAPE 12.
inchoato die
HENRICI IV REG. 17. 17.Septemb.
fer. 2.
MICHAELIS DUCE IMP. 2.
A Num. 1. In Chronico Hildensheimenfi I.
fuperiori anno legitur : Ottho Dux Bajoa. Mifer ftatus
Germania.
ria Regi Heinrico rebellat. Tum anno MLXXII :
conjurant Principes regni contra Heinricum Re
gem. Ad hæc Lambertus in Chron. hoc anno
ait : Rex Pafcha Trajecti celebravit , ubi dum ei
populus vehementer obftreperet pro injuriis & cala
mitatibus , quibus paſſim per totum regnum inno
centes opprimebantur , pupilli & viduæ diripieban
tur, monafteria & Ecclefia vaftabantur , & ruptis
iniquitas habenis in omne quod voluiffet facinus
impune bacchabatur : permotus tandem vel ipfa
rei acerbitate , vel proclamantium importunitate,
annitentibus in hoc ipfum cunctis regni Principibus,
exoravit Colonienfem Archiepifcopum , ut poft fe
rerum publicarum adminiftrationem fufciperet.
Diu ille reftitit petenti , partim memoria veterum
injuriarum , partim quia bomo totus in Deum fu
penfus , divinis quamfecularibus negotiis implica
ri maluiffet. Superatus tamen unanimitate poflu
lantium , privatum commodum publico poftpofuit.
Subdit Lambertus Sanctum Annonem Archiep.
Colonienfem poft mortem Adelberti Archiep.
Hamburgi cœpiffe Rempublicam in priftinam
dignitatem reformare , fræna injecta effe va
ganti ufque ad id tempus licentiæ , & Ottho
nem Bajoriæ Ducem gratiam Regis recepiffe ,
Data vel Regi , vel his qui Regi pro eo fuggeffe
rant , non modica portione prædiorumfuorum. His
addit Urfpergenfis Abbas , Saxones accufationes
blafphemas & inauditas ad fedem Apoftolicam in
Henricum retuliffe. Quid inde fecutum fit , an
no fequenti dicemus .
A num. VIII ad XXIII . Concilium An II.
glicanum hoc anno habitum , ut narrat Baro- Primatus
nius ex Malmesburienfi lib. 1. de Geft.Pont. Pri- Anglia Ar
chiep. Can
matum Cantuarienfi Archiepifcopo fuper Ebo- tuaria adju
racenfem adjudicavit , cui conftitutioni confen- dicatus.
sère Willelmus Rex & uterque Archiepifcopus .
Ventilata eft hæc caufa , inquit Malmesburienfis,
prius apud Wentanam civitatem in Pafchali ſo
lemnitate , in capella Regia , quæ fita eft in caftello:
poftea in villa Regia , que vocatur Windlefor , ubi
& finem accepit in feflivitate Pentecoftes.
Quod verò de Sancto Wulftano refert Baro- III.
nius , num. XV ex eodem Malmesburienfi lib . S. Wulta
nus in Con
4. de Geft. Pontif. pag. 281. non ad Concilium cilio anni
Anglicanum hoc anno habitum , fed ad illud MLXX
quod anno MLXX coram Sedis ApoftolicæEpifcopat
Legatis coactum fuit referendum , ut indi dejectus.
cant Simeon Dunelmenfis ac Hovedenus part.I.
pag. 453. & difertè narrat Ailredus Abbas lib. 2 .
de Vita Sancti Eduardi Confefforis pag. 405.
juxta editionem Seldeni. Cùm Willelmus
Rex, inquit , Synodum fecit congregari præ
fentibus Apoftolicæ Sedis Legatis , Lanfrancus
in Stigandi Archiep . Cantuarienfis locum fub
ftitutus eft. Apud hunc vir Domini Wultanus
fimplicitatis & imperitia accufatur , & quafi ho■
X 1
 246 Critica Hiftorico - Chronologica

SÆC . XI . mo idiota & fine literis deponendus , Rege confen
An.C.1072. tiente ,
vel etiam hoc ipfum perfcribente , decerni
tur. Igitur in Synodo , quam apud Wefmona
fterium ( ideoque anno MLXX ) Rege præfen
te celebravit Lanfrancus , inter cetera , qua tra
Etavit negotia , jubet venerabilem virum bacu
lum refignare cum annulo. At Wulſtanus
Wulftanus ait ,
fe verè fciviffe quia huic honori & oneri
nec idoneus , nec fufficiens effet , fed fe mo
ferendi caufam præbuit. Etenim à Sancti Anª $ Æ C. XÍ.
fcharii temporibus ufque ad Liemarum poſt An.C.1072.
Adalberti mortem ab Henrico Rege Archie
pifcopum creatum , ut habet idem Adamus cap.
penultimo libri de Situ & natura Regionum
Septentrionalium , annos circiter ducentos &
quadraginta urbs Hamburgenfis fola omnium
Septentrionalium Regionum Metropolis habita
fuit. Albertum quippe Pontifices Romani

rem geffiffe Epifcopis , & Eduardo Regi cogen femper Hamburgenfem , nunquam verò Bremen
tibus. Tum Lanfranco dixit : Et tua fanita fem Archiepifcopum vocant. Verùm poft du
que Synodi fententiæ cedens , refignabo baculum , plicem illam , & omnium graviffimam vafta
fed non tibi , fed ei potius , cujus eum auctoritate tionem , quæ hoc anno contigit , urbs planè
fufcepi. Hac cum dixiffet , cumfuis acceffit ad la ad nihilum redacta , exindeque primùm , qua
pidem , quò gloriofiffimi Regis exuvia claudeban fi jam illi toties & tam vehementer defolatæ
tur, & ftans antefepulchrum , Tufcis , inquit , colligendi fe ex tanta miferia fpes nulla fu
domine mi Edwarde , quàm invitus hoc onus fufce pereffet , Brema Archiepifcopalis tituli ufum
perim , quotiens fubterfugerim , quotiens me cùm arripuit , ut videre eft apud Kraatzium in Me
quærerer abfentaverim. Fateor infipiens factusfum, tropoli cap . 18. & fufius apud Lambecium in
fed tu me coëgifti , &c. & ecce novus Rex , nova Orig. Hamburg. pag. 68. & feqq.
Lex, novus Pontifex , nova jura condunt , novas Ad num . XXV & feqq. Petrus Damiani ul vi.
Moritur
promulgantfententias. Te erroris arguunt , qui jus timis vitæ fuæ annis multa præclara egit , ex B. Petrus
fifti, meprafumptionis , qui confenfi. quibus aliqua cap . 8. & feq. Vitæ à Sancto Damiani.
IV. Joanne Laudenti illius difcipulo fcripta nar
Subjunxit fe non illis , qui exigunt quod non
In dignita
tem refti dederunt , baculum refignare , fed ei , qui de rantur. Magnum circa annum MLXIII con
tuitur. diffet , qui jam inductus in ipfam veritatem erro flatum eft in Ecclefia Florentina ſchiſma , diffi
ris vel ignorantia tenebras evafiffet. Tandem dentibus ab Epifcopo Monachis , inter quos
miraculosè reftituitur , cùm baculum Paftora primum locum tenuit Sanctus Joannes Gualber
lem fepulchro B. Eduardi infixiffet ; nullus tus Ordinis Vallis Umbrofæ in Hetruria funda
enim præter eum à lapide evellere poterat, tor , ut fuo loco diximus. Tunc Florentiam
Wefmonafterienfis hanc San&i Vultani reftitu. Beatus Petrus ab Alexandro II miffus ; hoc ve
tionem in annum MLXXIV differt , & Ba rò anno idem fervus Dei , licet jam ætate confe
ronius ibidem num. LXVI de eadem verba fa tus , juffu ejufdem Pontificis Ravennam profi
cit. Bollandus ad diem XIX Januarii Sancto cifci præcipitur ad ejufdem Ecclefiæ Ravenna
Wulftano facram , refert Vitam hujus Sancti ab tenfis componenda diffidia. Iftis verò , aliisque
Auctore Anonymo fcriptam , & in Notis duo nonnullis negotiis patratis , cùm prima manfione
Concilia diftinguit. Verum nulla ratio eft, quæ Faventiam tenuiffet , febre correptus decubuit , ac
Ailredum in hac narratione hallucinatun often die anniverſaria cathedra Sancti Petri ſpiritum
dat , ideoque ab eo non recedendum . Wul Deo reddidit , & quidem hoc anno , ut ex Ber
ftanus , inquit Malmesburienfis , qui non ita toldo Conftantienfi in Chronico narrat Baro
bebes in literis , ut putabatur , ceterafciebat , pra nius , qui num . XXXIV afferit B. Petrum mor
ter fabulas Poëtarum & tortiles fyllogifmos dia tuum effe anno ætatis LXVI , utpote quod ipfe fe
lefticorum , quæ nec noffet , nec noffe dignaretur. natum teftetur in Epiftola ad Senatum , poft an
Ceterùm probè doctus poffe fermonem quamlibet nos quinque ab Ottonis 111 Imp. obitu , nempe
elegantem extemporaliterfacere, auditorum lachry anno Domini MVI , nam eundem Imperatorem
mas , gaudia cæli , & penas inferni proponendo , exordio anni fecundi poft millefimum obiiffe fu
artifex movere ; perfuadere dicendo quod vellet , periùs eft demonftratum. Verùm , inquit Hen
dum quadraret va dorina , nec aliter viveret , fchenius in Comment. prævio ad Vitam B. Petri
quam vivendo doceret. Damiani Sec. VI , hæc Epiftola ad Senatum
V. Ad num. XXIII. Adalbertus Bremenfis nufquam in accurata Operum & Epiftolarum
Hamburgum Archiepifcopus , qui ante aliquot annos de editione Petri Damiani reperitur , ideoque li
devaftatur. Henrici Regis Palatio ejectus fuerat , folus nunc cet certum fit , eum ad fenectutem perveniffe ,
Rege fruebatur , receptus non modo in gratiam cùm in Epiftola ad Alexandrum II electum
& familiaritatem ; fed penè in regni confortium , data , ideoque fub finem anni MLXI , defcri
inquit Lambertus hoc anno in Chronico , qui bat fuam fenectutem , dicatque caput , quod ca
addit , eum XVI Kalend. Aprilis naturæ debi nis hactenus fpargebatur , cygneo jam albore nive
tum folviffe. Adamus quidem lib.4. cap.31 . qui fcere , quo ætatis anno obierit incertum. Ughel
ufque ad mortem Adelberti Hiftoriam fuam lus ad Ciaconium ait , Faventinos anno MDXII
perduxit , ait , eum vitâ migraffe XVII I,.Kal. voto folemni B. Petrum in Patronum affumfif
April. fed is ad diem ejus mortis , Lambertus fe. Unde B. Petro cognomen Damiani acceffe
ad diem ejus fepulturæ refpexit , quod in Au rit , variant Auctores , aliis eum Damiani filium
toribus legendis millies occurret.
& Omnia , in appellantibus , aliis eum à nomine fratris Da
quit Adamus , mortem portendebant Epifcopi. miani illud fibi vocabulum affumfiffe fcribenti
Nam & Hammaburg eodem anno , quo Metro bus. Petrus tamen Damianus appellatur à Leo
politanus deceffit , incenfa & bis vaftata eft. Pa ne Oftienfi , & Auctore antiquo miraculorum
gani victores totam Nordalbingiam deinceps ba Sancti Hugonis Abbatis Cluniacenfis , aliiſque
buerunt in fua ditione , bellatoribusque occifis , ab Henfchenio §. 3. laudatis.
aut in captivitatem ductis , provincia in folitudi Anno ab Incarnat. Domini MLXXII con= VII.
nem redacta eft , ut diceres in fine boni Paftoris gregatum eft Concilium in Metropolitana Rotoma- Synodus
Rothoma.
etiam pacem terris ablatam. Hæc Hamburgi va genfis urbis fede , in Bafilica beatæ & gloriofa Dei genfis.
ftatio honoris & tituli Archiepifcopalis trans Genitricis femper Virginis Mariæ , cui Joannes
ejusdem
 in Annales C. Baronii. 247

§ ƨ´Ċ. XI. ejuſdem urbis Archiepifcopus præerat. Synodo (nempe electionem) , quæ infignem Regi injuriam SÆ C. XI.
An.C. 1072. Suffraganei ejus interfuère , inquit Ordericus fieri arbitrabatur , qui Epifcopum dare confuevifa An.C.1072.
lib. 4. pag. 527. qui poftea recitat Canones vi- fet. Hinc Sedis Apoftolicæ Legati , Concilia
ginti quatuor in eo Concilio conditos, Tom.IX Romana præfente Athone in iis examinato ,
Concil. legendos. Alexander II & Gregorius VII Athonem vi
VIII. Arnulphus lib. 3. cap. 21. apud Puricellum in rum Epifcopatui idoneum agnovere , & Hilde
AthoHer- Vita Sancti Herlembaldi cap. 32. relato Guido brandus , in Pontificatu Gregorius VII appel
lembaldi
Ducisope- nis Archiepifcopi Mediolanenfis obitu, quæ hoc latus , præcipuus hujus electionis promotor ,
rá eligitur anno Mediolani contigêre , hoc modo narrat : quoad vixit, eorum electioni adverfatus eft , qui
Archiep. Ab illo die mortis ſcilicet Guidonis ) Herlem ætatem neceffariam non attigiffent , ut liquet
Mediolan. baldus omni inftat conamine , modò cum Clero , ex Epiftola IV lib. IV , data V Kal. Octob. ind.
modò cum populo , de eligendo agens Epifcopo , no incipiente XV , & populo Dolenfi in Britannia
và à Romanis acceptà licentià , pretà verò Re fcripta : Mififtis ad nos , inquit Gregorius VII ,
•
gum veteri providentia. Verumtamen major civi quemdam juvenem , petentes vobis à nobis illum
tatis portio ex Clero ac fapienti populo , prifca con ordinari Pontificem. Cui quidem petitioni , quo
fuetudini & Regio intendebat honori. Ipfe au niam facri canones contradicunt , affenfum præ
tem neglectis omnibus & juramento communi fo bere nequaquam potuimus , quod difertè in Epi
lum Romani illius Ildeprandi aufcultabat conful ftola fequenti omnibus Epifcopis Britannia ma
tum . Itaque dies illa appropinquabat , quam ad gis explicat : Dolenfis clerus & populus ad nos
hoc agendum ipfe providerat , fancta fcilicet direxit juvenem quendam , fatis præclarum gene
Theophanie folemnitas , ftudet ergo follicitè præ re , poftulantes , ut eum illis in Epifcopum ordi
fentes vocare abfentes , clericos ac laicos , Abba naremus. Cujus caufam (ficut oportuit ) exami
tes Monachos > amicam fibi omittens aggre nantes , boneftos quidem mores , pro modulo
ftium turbam. Cumque dies inftaret feftus , factus ætatis fuæ , fed nondum fatis maturos aut infiru
multorum in Ecclefia hyemalis conventus ( hoc tos ad portandum Epifcopale pondus , in eo pro
nempe anno ) illis tamen abfentibus cum quibus bavimus. Denique ipfemet Gregorius in Epift.
islam fe facturum ele&tionem juraverat. Celebra VIII lib. III ad Tedaldum Epifcopum Medio
tis itaque miffarum folemniis , primò concionatus lanenfem electum afferit , Athonem nullo impe
ad libitum , ac multa de ifto Paftore commemo dimento Canonico ab Epifcopatu arceri : De eo
rans , aftante quodam Bernardo Legato Romano , nobis eft fermo , inquit , qui nobiscum eft , quem
elegit Athonem adhuc tantummodò Clericum ac Electum in eadem Ecclefia certè cognovimus ; fed
tenera ætate juvenculum invito Clero & multis cur reprobari debeat , nulla adhuc deprehendere
ex populo adeo ut ftomachati redirent ab Ecclefia potuimus ratione. Quod pluribus confirmare
pra dolore. Altarefacrofan&tum vifum eft concuti vifum , quia fubinde Viri etiam doctiffimi ad
tunc acfummoveri de loco , dum nimia plebis un voces ætatem explicantes offenderunt.
dique comprimeretur inftantia. Bernardus ille Sed redeo ad Arnulphum hoc modo narra X.
Legatus Gallus erat natione , Monachus & Ab tionem fuam profequentem : Cumque cum fuis Athonis
Hie RomaEle
bas Sancti Victoris in urbe Maffilienfi , ab Ale Atho , ad convivandum Pontificatum confcende- confirmata.
xandro II Cardinalis creatus , cujus tam Onu ret aulam ; fuerant enim jam in menfis parata
phrius quàm Ciaconius mentionem faciunt , ut convivia , inflammati cives invadunt repente do
advertit Puricellus. mum , interiora exteriora ſcrutantes. Ipfe autem
IX. Quod verò Arnulphus narrat de Athonis ju Electus noviter , cum camera unius lateret in an
Atho dicitur ventute , intelligendum refpectu Gothefridi ad gulo , inventus capitur , difcerpitur ac miferè
juvenus licet
atate matu verfarii ejus , eo longè ætate provectioris , ut dilaniatur , demum per Suras & brachia à fum
1
Tus. rectè vidit Puricellus , qui reprehendit Trifta mis ad ima pertrahitur. Qui cùm ftaret in Ec
num Chalcum loquendi modum ab Antiquis clefia , metu mortis altari proftratus ; clamante
ufurpatum non callentem , ficut hodie reperiun populo , in pulpitum afcendit , ibiquefacto in auri
tur , qui capere non poffunt Sanctum Hierony bus omnium facramento abrenunciavitfedi Ambro
mum , hominem triginta aut triginta tribus an fiana in præfens , & in perpetuum. Interea quin
nis natum , puerum & infantem vocare. Chal
que fautoresfui diverfas fugere per latebras . Ipfe
cus , inquam , cùm hæc Arnulphi verba , ad etiam Romanus Legatus vix , difcerptis vefti
huc tantummodo Clericum tenera ætate juvencu bus laceratus , evafit. Ceterum Gothofredus &
lum , legiffet , interpretatus eft adolefcentulum, Atho remanferunt privati pariter ambo , pro
tunc primò attonfum , & qui nondum per ætatem priis tantum contenti laribus atque fubftantiis.
muneris capax erat. Eum fequitur Ripamon Arnulphus poftea lib. 4. cap . I ait : Igitur audi
tius in Hift. Ecclefiæ Mediolanenfis , qui pag. tis bis , que Athoni contigerant Archidiaconus
652. Athonem vocat ex Ambrofiano Clero non Ilteprandus , fua , cùm Cardinalis effet , autorita
dum pubertatis annos egreffum , indeque uterque te ( Archidiaconus enim Cardinalis erat , quod
concludit , ea tantùm de caufa Mediolanenfes aliqui perperam negavère ) illicò juramentum
fuos Athonem non admififfe , quòd adhuc in illud violentia omnimodis judicavit habendum in
fans effet , neque attigiffet ætatem ad Sacerdo validum. Hunc Romanus adeo verebatur Anti
tium & Epifcopatum requifitam ; fed eorum ftes , ut eo inconfulto nihil omninò præfumeret ;
interpretationi Arnulphus non favet , qui clarè cùm patenter fanctum prædicet Evangelium , fuper
afferit , Mediolanenfes hanc electionem rejeciffe, Magiftrum non eſſe difcipulum ; unde factum eft,
quòd Imperatoris juribus adverfaretur : Verum ut collecto Roma cætu Pontificum , inftante ipfo
tamen major civitatis portio ex clero ac fapienti ( fc. Hildebrando ) Athonem juftè prædicaret ele
populo prifce confuetudini & Regio intendebat & tum , proftrato anathemate Gothofredo. Qua
bonori. Quare Sigonius lib. IX de Reg. Ital . omnia Ilteprandus fuis literis fæpe jam dicto re
qui vix à Chalco difcedere folet , eum hac in tulit Herlembaldo. Cui etiam ex fao , quod opu
).
parte deferit , licet Arnulphi exemplar non vi lentiſſimum habebat ærario , copiofam auri atque
diffet : Civitate , inquit , haud fatis probante argentifertur mififle pecuniam , ut diftributo qui
X 4 bufcumque
 248 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. bufcumque indifferenter pretio fautores aggregaret
An.C. 1072. quamplurimos.
XI. Quibus non obftantibus , ut ibidem Arnul
Adversùs phus apud Puricellum cap. 35. hæc fecuta funt :
Athonem
Gothofredus Interea , inquit , Suffraganei Sedis Ambrofiane
ordinatur Pontifices accepto à Rege mandato , apud urbem
Archiep. convenientes Novariam , Gothofredo manum con
Mediol.
fecrationis imponunt , prout quiverunt , roboran
tes ; licet præceptio Regia multis dicatur impetrata
muneribus. Conftat tamen Regem poftea pænituis
ſe , atque interventorem penitus odiffe Legatum.
Exinde Gothofredus aliqua Ecclefiae ftudet occu
pare caftella , uni eorum præfidens , quod nomina
tur Brebia. Qui cum paulò ante Leucum ( vel
• Leccum ad Adduam fluvium ) invaderet ; ir
ruentibus ab urbe militibus violenter ejicitur ,
amiffo Marchione illo ftrenuiffimo milites quem
loci incolæ , rupe precipitantes ab alta crudeliter
trucidarunt. Quæ omnia partim hoc anno, par
tím fequentis initio ante mortem Alexandri II
accidère .
XII. Sanctii Caftellæ Regis , qui fratres Alphon
Obitus San- fum Legionis & Garfiam Gallæciæ Reges adeo
di Caftelle
malè habuerat , cædes hoc anno patrata. Pela
& Garfie
Gallecia gius Ovetenfis hac de re fcribit : Regnavit annos
Regam. VI ( à morte fcilicet Ferdinandi M. patris , quæ
anno MLXV contigit ) & interfectus eft extra
muros Zamore , quam obfederat , ab uno milite
nomine Velliti Aiulphi , proditione. In Tumbo
Nigro San &i Jacobi à Sandovallio citato de
eodem Rege habetur : Erà MCX interfectus eft dit , ut vocatur Hattisburg. Confummato verò ca
Rex Sanctius in Zamora. Sed audiendus Pela firo, & fecundùm voluntatem fuam omnibus ibidem
gius Ovetenfis , qui pergit : Quo audito Adefon negotiis regni difpofitis , ad effectum defiderii jam
fus Rex venit velociter, & accepit reguum fratris dudum conceptum toto conamine fuam extendit in
fui Sanctii Regis ( ideft Caftellæ )_ac_regnum
Juum (Legionis) quodperdiderat. Garfia è car
cere , in quo à Sanctio detentus fuerat , exiit,
& in Regnum Gallæciæ reftitutus eft : Poft non
multos verò dies ( fubjungit Pelagius ) voluit
capere regnum fratris fui Garjeani ( nempe A
phonfus) &peringenium (ideft per dolum) fine
pugna captus eft Garfeanus Rex , & miffus in vin
culis per X X annos & amplius , & ibi in illa ca
ptione voluit minuere fe fanguine , & poftquam
fanguinem minuit , decidit in lecto , & mortuus,
& fepultus eft Legione , nempe apud Sanctum
Ifidorum , ubi etiamnum ejus fepulchrum , &
vetus figura vifuntur cum antiquo Epitaphio à
Sandovallio in Hiftoria Sanctii Regis relato :
H. R ( ideſt , hîc requiefcit ) domnus Garfias
Rex Portugallia & Gallacia filius Regis Magni
Ferdinand . Hic ingenio captus à fratrefuo ) Al
phonfo nempe juxta Pelagium ) in vinculis
obiit era MCXXV I II XI Kal. Aprilis, ideo
que anno Chrifti millefimo nonagefimo. A
morte quidem Sanctii ac Alphonfi coronatione
ufque ad Garfiæ mortem anni duntaxat XVII,
& aliquot menfes intercurrunt , fed Pelagius
Ovetenfis numerum illum XX annorum dedu
cit à tempore , quo Garfia à Sanctio fratre in
carcere inclufus eft , quod ideo accidit era
MCVIII , anno fcilicet Chriſti M LXX , inde
que liquet anno Chrifti MLXIX jam bellum
inter Reges fratres inchoatum, & Ciddum cum
Ximena matrimonio conjunctum .
SA C. XÍ,
An C. 1073.
ANNO PERIODIGRECO-ROMANÆ 6566. Anno Eræ
18. F. 10. P. 31. Mart. India. 11 . Hifpan .
MCXI.
Anno He
JESU CHRISTI 1073.
giræ +
GREGORII VII PAPE I.
CCCCLXVI ,
inchoato die
HENRICI IV REG. 18.
6. Septemb.
MICHAELIS DUCE IMP. 3. fer. 6.
A Num . I ad XIII. Quo in ſtatu Eccleſia I.
Romana & Germania verfarentur , quan- Status Ger
do Alexander II die XXI menfis Martii hujus mania tem-.
pore mortis
aremor
anni è vivis exceffit , narrat Marianus Scotus Ale xandri
Auctor coætaneus , Vir totus Deo addi &us , in ïï.
Chronico ad annum MLXXV , ubi quæ an
nis proximè præcedentibus contigère , fumma
tim refert : His temporibus , inquit , non autem
eodem anno , orta eft gravis atqueferalis difcordia
in regno Teutonico inter Regem Henricum & Prin
cipes Saxoniæ , cujus causa ( ut fertur ) hæc erat :
Rex Henricus omnes Saxones fervituti fubjicere co
gitabat : fed quia hoc tamfacile utfperaverat, per
ficere non poterat : accepto confilio , prius Principes
propofuit honoribus ac dignitatibus fuis defpoliare ,
&fic reliquos provinciæ populos fuo dominiofubju
gare. Ut ergo voluntatis fuæ propofitum faciliùs
adimplere valeret in ipfa Saxonum provincia in
monte , qui vocatur Hattisberg, caßrum munitum
conftruxit , cui ex ipfius montis vocabulo nomen dea
tentionem. Ottoni itaque Ducatum Boariæ abfiulit,
metuens eum , quia genere Saxo erat ; quem pro
tinus Velfoni ad injuriam Saxonum contulit.
Poft hæc quadam die in eminenti loco ejusdem Ї
caftri confiflens , & elegantiam patriæ undique bene Status Ec
clefia tempo
pojeffam refficiens , fertur dixiffe : Saxonia regio re ejufdem
pulcherrima, Jedfervi nequiffimi , habitatores Jeli- mortis.
cet illo prænotans opprobrio. Quod audiens prædictus
Otto Duxgravius , quam credi poteft , dictum Re
gisfufcepit ; collocutusque Principibus Saxonia, re
bellare omnem fimul fecit provinciam , & meritò.
Unicam enim & dilectam domini fponfam , quam
redemit de inimico pretiofifanguinisfui pretio, quan
tum in ipfofuit, per concubinarios , ideft, hareticos
polluere & offufcare veritus non eft , dum fpiritua
lia Ecclefiæ officia , gratifica videlicet Sancti Spiritus
munera , per iniqua , contrariaque fidei Catholicæ
commercia , more Simonis , efficeret venalia. Hac
& hisfimilia nefanda & inaudita Henrici Regis fla
gitià videntes & audientes fieri Catholici viri , per
id temporis in Ecclefia conftituti, cum Propheta Elia
domini Zelo Zelantes pro domo Israël, directis Ro
mam nunciis ad Alexandrum Apoftolicæ Sedis Anti
ftitem , hac ei & alia quamplurima, quæ in regnò
Teutonico , infanientibus Simoniacis hareticis , Re
ge Henrico auctore & patrono , dicta & gefta funt,
tam literis , quàm viva voce gemendo ac dolendo
conquefti funt : deinde eodem zelo Dei fervorefuc
cenfi, convenientes in unum , caftrum Hattisburg
objeffum capiunt , omnia ibidem inventa diripiunt.
Fertur etiam quod plusquam XXX fæminæ una die
ejectæ fint de munitione , quæ omnes fuerunt vio
lata , veftibus ufque ad nares præcifis ad injuriam
Saxonum. Unde ipfi nimiùm efferatis animis , cu
ftrum & omnia, quæ in eo conftructa erant , cum
monafterio , clericis undique per fugam difperfis
funditus exciderunt , ofJaque filii ejus de fepulchro
ejeAk
 in Annales C. Baronii . 249

SAC. XI. ejecta per compita difperferunt. Interea Domino

Domino væ ordinationis Pontificum ejufdem nomi- SAC. XI.
An.C.1073 Alexandro Apoftolico de medio fublato , fufcepit fe nis , qui eos præcefsère , Gregoriumque VI fi- An.C.1073.
dem Apoftolicam Gregorius VII , qui & Hilde moniacè electum fuiffe ; fed ab Ecclefia agni
brandus , profeffione Monachus. Quæ & alii gra tum univerfa . Mabillonius lib. II de Re Di
viffimi Auctores etiam narrant. plom . cap. XXV ait , Gregorium VII præci
III. Diem emortualem Alexandri II idem Maria puum ac ferè primum fuiffe , qui Pontificatus
Moritur
Alexander nus notavit ad annum MLXXIII , ubi , in fui & Indictionis annos notare contentus , præ
11. quit : Alexander Papa obiit dominico die , unde termiferit annos Imperatorum, quorum nomen
cimo Kalend. Maii , feu die XXI menfis Apri ob inveftituras odiofum effe coeperat. Verùm
lis . Idem ac Marianus , Domnizo in Vita Ma toto hoc feculo Pontifices Romani utrumque
thildis habet , & in fine Chronici Anonymi temporis characterem fæpe omisère , ut eorum
monafterii Cafinenfis ex Necrologio MS. ejuf Diplomata evolventibus manifeftum fiet. Præ
dem monafterii obitus Alexandri II legitur , terquamquod Henricus IV Rex tantùm Ita
XI Kal. Maii. Quare Auctores , qui mortem liæ erat , nondumque Imperator , & Pontifices
ejus cum X Kalend. Maii conjungunt , diem fe Romani Regum Italiæ annos notare foliti non
pulturæ cum die obitûs , ut paffim fit , con
erant.
fundunt , perperamque Papebrocius in Conatu Notabilia hæc Centii Camerarii in lib. Cen V.
Inthroniza
Chronico - Hiftorico ait , diem quo Hildebran fuali verba de Gregorio VII Pontifice Electo :
tio Gregorii
dus , Gregorius VII appellatus , electus eft , Indutus rubea chlamyde (ficut moris eft ) & Pa- v11.
fuiffe diem tertium à morte Alexandri ; poftri pali mitra infignitus ; invitus & merens in B. Pe
die enim ab hujus morte , is electus , ut ftatim tri cathedra fuit inthronizatus. Hic enim Centius
videbimus. Pontificatum inierat Alexander II Camerarius , feu , ut creditur , Honorius III
die prima Octobris anni MLXI , ideoque fe Pontifex Romanus loquitur de mitra turbina
dit annos undecim, menfes fex , & dies XXI. ta cum corona , de qua in Leonis IX corona
De annis & menfibus inter omnes convenit, fed tione verba fecimus , oftendimufque hunc Pon
dies in Catalogis mendosè defcripti , nifi in uni tifices Romanos coronandi morem antiquum
co ordine inter noftros ultimo , in quo dies illi effe , quod & indicat Donatio Conftantini an
XXI exhibentur. Mors fancti hujus Pontifi te Pippini Francorum Regis tempora confi
cis graviflima omnibus bonis accidit : Victor & ta. Impoftor enim ad fuam ætatem refpiciens,
III lib. 3. Dialog. teftatur , eum eloquentiffi ait : Decrevimus , ut ipfe (fcilicet Silvefter ) &
mum & eruditiffimum fuiffe , & Petrus Damia fucceffores ejus diademate , videlicet corona , quam'
ni ejus Pontificatûs initio ad Archiepifcopum ex capite noftro illi conceffimus ex auro puriſſi
Ravennenfem Epift. XLVI libri quarti de eo mo gemmis pretiofis uti debeant & in capite
fcribit : De Electo boc mihi videtur , quia benè li ad laudem Dei pro honore Beati Petri geftare.
teratus eft , & vivacis ingenii , finefufpicione ca Quare hallucinati funt , qui hunc morem no
fus , & in erogandis eleemofynis pius. His ultra vum credidère.
non addo , ne non videar univerfitatis amator , Paulò pòft Centius Camerarius ait , Grego- VI.
fed fingularitatis affertor. ( Hucufque credide rium VII Nuncios ad Regem Henricum celeri- Ejus ordina
tio cor am
ram hæc verba de Alexandro dici , verum hæc ter deftinaffe , per quos electionem de fe factam Legato Re
Epiftola loquitur de Nicolao II . ut fcribit Nat.
ei aperuit : Rex verò , ubi electionis veritatem gio.
Alexander in eodem Nicolao , eamque dicit cognovit , electioni ejus aſſenſum præbuit : &fta
Epiftolam XIV. quod certum exiftimo ut ex tim Gregorium Vercellenfem Epifcopum , Italici
ejus Epiftolæ lectione apparet. ) Alexan regni Cancellarium , ad urbem tranfmifit , qua
drum fic laudat . . . . Bertoldus Conftant. in tenus auctoritate Regia electionem ipfam confir
Chron. ad annum MLXI : Qui fatisftrenuè Si maret " & confecrationi ejus intereffe ftuderet :
moniacam hærefim deftruxit , & miniftris Altaris quodfine dilatione factum eft. Mabillonius Tom.
cum conjugibus coire juxta Canonum ftatuta cum I Mufei Italici part. II in Obfervat. ad Vitam
Hadriani Papæ I , loquens de Decreto ad Impe
excommunicatione interdixit , ipfosque laicos Cle
ricorum incontinentium officia audire per bannum ratores mitti folito , ut Pontifex Romanus poft
fuam electionem coram eorum Legatis confe
probibuit , ficque Clericorum incontinentiam fatis
prudenter refranavit. Denique Alexander re crari poffet , ait : At quo tempore abrogari cœperit
novavit communem Canonicorum Regularium ille transmittendi Decreti ritus , nono , an decimo
vitam in ipfa , nempe Bafilica Lateranenfi , in feculo , aliis examinandum relinquimus. Illud nos
quit Joannes Diaconus Junior in libello de ea accuratè examinavimus , invenimufque Grego
Ecclefia. rium VII ultimum fuiffe , cujus electio ante
IV. A num . XIII ad XXX . dies, quo Hildebran confecrationem Imperatori fignificata fuerit , &
Ei fuccedit dus , Gregorius VII. in Pontificatu appellatus, ejus ordinationem coram Legatis ejus peractam
Gregorius electus fuit , notatur in Decreto electionis ejus effe. Licet enim Henricus IV hoc tempore Rex
à Baronio num.XXIV recitato; decimo Kal. Maii, Germaniæ , Italiæque tantùm effet , nondum
feriâ fecundâ , die fepulturæ domini Alexandri que à Pontificibus Romanis coronatus Impera
bona memoriafecundi Papa , die nempe XXII tor , iifdem tamen prærogativis Romæ ac Im
menfis Aprilis . Infra octavam Pentecoftes in peratores potiebatur ; cùm poft Ottonem Ma
Presbyterum Hildebrandus ordinatus eft, & in gnum ceteri Germaniæ Reges ritè electi Impe
natali Apoftolorum in Romanum Pontificem confe ratores defignati haberentur. Hinc Nicolaus
cratus , inquit Nicolaus Cardinalis Aragonenfis II in Conftitutione de Electione Romani Ponti
à Baronio num . XXVII laudatus. Idem Baro ficis apud Baronium MLIX num. XXVII ait :
nius num . XXIV colligit , Gregorium Sextum Eligatur de ipfius Ecclefia gremio , fi reperitur
non fuiffe fpurium Pontificem , ex eo quod Hil idoneus , vel fi de ipfa non invenitur , ex alia as
debrandus Gregorium VII fe fe appellarit. Ve fumatur , falvo debito honore & reverentia dile
rùm jam oftendimus, Pontifices Romanos fem & ti filii noftri Henrici , qui in præfentiarum Rex
per rationem non habuiffe legitimæ vel pra babetur , &futurus Imperator, Deo concedente,
Speratur,
 250 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XI . fperatur , ficut jam fibi conceffimus , & fucceffo-
An.C.1073. ribus illius , qui ab Apoftolica fede perfonaliter
boc jus impetraverint. Plus itaque Teutonici ,
quàm Carlovingici fibi tribuerunt in confecra
tione Pontificum Romanorum , hoc fundamen
to innixi , quia regnum eft quafi arrha Imperii.
Inde enim Reges ante coronationem eodem ac
Imperatores jure gaudere ambierunt. Huic legi,
quam Eugenius II fub Imperatoribus Carlo
vingicis emifit , quamque Otto Magnus & San
&us Henricus Imperatores fub Teutonicis fer
vari jufsère primus fe fubjecit Gregorius IV,
poftremus verò Gregorius VII, poft quem ea nul
lum locum habuit , ufuque contrario penitus
abrogata fuit. Verùm quidem eft , mortuo Pa
fchali Secundo Henricum Imp . hujus nominis IV
Burdinum Bracarenfem Archiepifcopum in Sede
Apoftolica collocaffe , quòd ordinationi Gelafii
II non confenfiffet , & non paucos Romanos
in Burdini Gregorii VIII appellati electione
& ordinatione fautores habuiffe , fed Ecclefia ,
quæ jam hoc onus excufferat , & priftinam
libertatem recuperarat , Burdinum rejecit , eum
que Callixtus Ĝelafii II fucceffor in monafte
rium detrufit , ut fuo loco dicemus.
VII. Hildebrandus Soana in ditione Senenfi po
Patria , pa fitæ natus eft , non verò Senis , ut aliqui per
rentes , &
peràm fcribunt. Baronius num. XVI ait , eum
probitas
Gregorii patre fabro ortum , fed , ut fcribit Papebrocius
VII. ad diem X XV menfis Maii , quo idem Gre
gorius VII colitur , in Comment . prævio num.
XXXVIII , nullum nominatim Auctorem
hanc in rem laudat : eadem verò in Lectioni
bus Officii proprii fic narrantur , ut generis
ejus ignobilitati non fuffragentur ; dicuntur
enim eveniffe , cùm parvulus ad pedes fabri li
gna edolantis , jam literarum infcius luderet ,
non verò ad pedes patris fabri. Recitat ibi
dem Papebrocius Vitam Gregorii VII , à Paulo
Benriedenfi Canonico & Præpofito Canonico
rum Regularium Divi Auguftini , circa an
num MCXXX editam , & à Jacobo Gretze
ro primùm publicatam , fed in ea , nec ejus
patria , nec parentes nominantur , fed tan
tùm dicitur Abbatem monafterii Sanctæ Dei
Genitricis Mariæ in Aventino monte ejus avun
culum extitiffe. Edidit & Gretzerus Gregorii
VII defenfionem fcriptam à Gerhobo Abbate
Reicherfpergenfi , Sancti Gebhardi Salisburgen
fis Archiep. Epiftolam ad Herimannum Meten
fem Epifcopum , alteramque Epiftolam con
tra Schifmaticos à Stephano Epifcopo Halsber
ſtatenfi exaratam , quæ Opufcula licet Baronius
non vidiffet , feliciter tamen Sancti Pontificis
innocentiam probavit , adeo ut quoad hoc ca
put nihil ferè nobis dicendum reftet. De eo
legendus etiam Gretferus.
VIII. A num. XXX ad XXXVIII. Gregorius
Gregorius
VII curat VII ipfo fui Pontificatûs initio de antiquo
ordinem Ro Officio fancti Ifidori feu Gothico abrogando &
Romano in Hifpaniam inducendo cogitavit.
Aragonia Hanc in rem Hugonem Candidum S. R. E. Cardi
recipi.
nalem Legatum mifit , hicque monachos Clu
niacenfes à Sancto Hugone Abbate Cluniacenfi
datos fe fe comitari voluit. Legatus ftatim in
Aragoniam , ubi Sanctius Ramirus regnabat , fe
contulit , & Epifcopos apud SanctumJoannem
Pennatenfem congregavit . Hi eo urgente Offi
cium Romanum recepère operâ Monachorum
Cluniacenfium , qui jam ritum Romanum in
quædam loca introduxerant à tempore Sanctii
Majoris. San&tium enim Aragoniæ Regem hoc SEC. XI .
anno Officium Romanum admififfe , liquet ex An.C.1073 .
Epiftola LXIII libri primi Regiſtri Gregoria
ni, à Baronio anno fequenti num. LVI recitata ,
in qua illum de Officii Romani admiffione con
gratulatur : In hoc autem, inquit , quod fub ditio
ne tua Romani ordinis officium fieri ftudio & juf
fionibus tuis afferis , &c. dat. X1II Kal. April.
indict. XII, anno fcilicet M L XXIV , ubi rur
sùs , hac de re fermo erit. Hæc verò à Sando
vallio in Regibus Caftellæ & Leonis narrata,
quibus addendum ideo , ut videtur , Legatum
Epifcopos apud Sanctum Joannem Pennaten
fem congregaffe , quia eo in monafterio Offi
cium Romanum jam ab anno MLXXI in ufu
erat , ut non femel fuprà oftendimus.
Ad num . XXXVIII & feq . Giraldus Cardi- IX.
nalis Epifcopus Oftienfis ab Alexandro II Sedis Giraldus
Oftienfis
Apoftolica Legatus dire& tus , Concilium hoc Card. Cabi
anno Cabilone celebravit , in quo Lancelinum lone Conci
Epifcopum Simoniacum urbisDienfis depofuit, brat.
lium cele
& in ejus locum Hugonem Lugdunenfem Ca
merarium communi omnium confenfu die XIX
menfis Octobris fubftituit , ut narrat Hugo Fla
viniacenfis in Chronico Virdunenfi , qui fubdit:
Obierat ipfo anno Papa Alexander , & fubftitutus
erat unanimi electione cleri & populi Gregorius
VII, quia in ipfa Romana Ecclefiafub præfato Pon
tifice officio fungebatur Archidiaconatus. Et licet
ordinationis & confecrationis ejus Privilegium fo
lis Cardinalibus Epifcopis Albanenfi , Oftienfi &
Portuenfifit commiffum, Giraldus ifle quia aberat,
expectatus non eft , fed qui vices ejus exequeretur ,
fubrogatus eft. Qui Decanus ( nempe idem Gi
raldus Oftienfis Epifcopus , ideoque primus
inter Cardinales Epifcopos ) inter cetera ele
&tionem Dienfis Ecclefiæ innotuit , & Ele&
tum ipfum
quammaxime Paternitati ipfius commendavit.
Ad num. XLI & feq. Gothefredus Gibbofus , X.
Lotharingia Inferioris , quæ eadem erat cum Godefridus
Dux cum
hodierna , Dux hoc circiter tempore in Italiam fuis Gregorio
venit , ubi erat Mathilda ejus uxor , & Beatrix VII addicius.
focrus , ad quas Hetruriæ Ducatus pertinebat.
Lambertus enim inChron.adannum MLXXVII
fcribit : Hac (nempe Mathilda) vivente adhuc
viro fuo ( fc. Gothefredo ) , quandam viduitatis
fpeciem longiffimis ab eo fpatiis exclufa pratende
bat ; cùm nec ipfa maritum in Lotharingiam ex
tra natale folumfequi vellet : &ille Ducatûs,quem
in Lotharingia adminiftrabat , negotiis implicitus ,
vix poft tertium vel quartum annum femel mar
cham Italicam inviferet. Quibus ex verbis Fio
rentinius lib . I. de Rebus ad Mathildam Comi
tiffam fpectantibus , rectè collegit , eam anno
MLXIX aut infequenti matrimonio cum præ
fato Gothefredo conjunctam fuiffe , & hoc cir
citer anno Gothefredum in Italiam veniffe , unde
Henricus Rex Saxonum rebellionis occafione
eum in Germaniam vocavit , ut hoc anno idem
Lambertus narrat. Gregorius, ubi in Pontificem
Romanum electus fuit , hoc Beatrici Hetruriæ
Duciffe fignificavit , literis Roma IV Kalend.
Maii , indictione undecima datis , & lib. I ejus
Decreti num. IV recitatis. Tum ibidem num.
IX referuntur literæ ejufdem Pontificis ad Go
thefredum Lotharingiæ Ducem fcriptæ Roma II
Nonas Maii, indict. X I. Denique num. XI re
citantur literæ Gregorii V II ad Beatricem &
Mathildem ejus filiam. Utriufque Epiftolæ par
tem Baronius exhibet ; in iis autem Gregorius
VII fignificat , fe religiofos Viros ad Henricum
Regem
 in Annales C. Baronii . 251

SAC. XI. Regem miffurum, quorum admonitionibus eum Legantur etiam Epiftolæ ad Herlembaldum, or- SAC. XI .
An.C.1073. ad amorem fanctæ Romanæ Ecclefiæ revocare dine XXVI , ad Albertum Aquenfem Epifco- An.C.1073 .
valeat. Hæ ultimæ literæ datæ Roma VIII Ka pum , ordine XXVII , & ad Guillelmum Pa
lend. Junii indi&
t. X I. pienfem Epifc. ordine XXVIII . Arnulphus
XI. Ad num. XLIII. Alexander II Synodum poftquam afferuit , Gothofredum in eo Concilio
Gothofredus Romanam ordine quintam ante mortem cele Romano à Gregorio anathematizatum effe, fub
Ecclefia Me dit : Cumque ad libitum confueviffet , ( fcilicet
diolan, in bravit , in qua Gothofredum Ecclefiæ Mediola
nenfis invaforem damnavit. Hanc Synodum Gregorius ) multa difponere , coram omni cœtu
vafor ab
Alexandro
eruo primò ex Arnulpho apud Puricellum lib.4. præfentem laudavit Athonem , abfque nutu Regio,
11 excom
municatur. de Vita Sancti Herlembaldi cap. 34. ubi de fedi abfente quoque Ambrofiano Clero acpopulo ; unde
tione adversùs Athonem anno fuperiori Archie inter ipfum & Cafarem videtur ortum hac lite ma
pifcopum Mediolanenfem electum excitata , ut nente diffidium ; non illius quidem damnatione ; fed
ibidem narravimus, verba faciens, inquit : Unde nova hujus & abfque dato Regis confenfu electio
ne. Quæ uno tenore dicta funto ; cùm Conci
factum eft , ut collecto Roma Cætu Pontificum , in
ftante ipfo ( Hildebrando nempe , tunc tantùm lium Romanum I fub Gregorio ad annum fe
Ecclefiæ Romanæ Archidiacono ) Athonem ju quentem pertineat. De Tedaldo adversùs Atho
fè prædicaret electum , proftrato anathemate Go nem Henrici Regis operâ anno MLXXV ele
thofredo, & cetera anno fuperiori recitata. Se &t o, cujus meminit Baronius num. XLVI , com
cundò , Gregorius VII in Epiftola XV lib. I. modiùs fuo loco agetur.
Kalendis Julii , indi . XI hoc fcilicet anno , ad A num. LXIV ad LXVII. Licet Carthago XIII.
omnes Chriſti fideles , in Lombardia data , Go feculo feptimo à Saracenis mænibus nudata Ecclefia
Africana
thofredi invafione narrata , ait : quod audiens S. fuiffet , fuos tamen femper incolas habuerat, ex diffidiis la
Romana Ecclefia Mater veftra , & totius Chriftia quibus non pauci Chriftiani erant , quibus hoc cerata.
nitatis ; ficut fcitis , magiftra , congregato è di tempore præerat Archiepifcopus Cyriacus ap
verfis partibus Concilio multorum Sacerdotum , & pellatus , qui cùm à fuis apud Saracenos accu
diverforum ordinum confenfu , fulta B. Petri Apo fatus fuiffet , verberibus nudus cæfus eft , & tan
ftolorum Principis auctoritate , Gothofredum fidei quam latro habitus. Quod cùm accepiffet
Catholica legis Chriftiana inimicum excom Gregorius VII fcripfit ad eos Epiftolam XXII
municavit. Ubi Gregorius VII loquitur de libri primi , hortatufque eft ad pœnitentiam eif
Synodo Romana V ab Alexandro II habita , que excommunicationem minatus eft . Data
neque dicit , ut in hujus Epiftolæ infcriptione ea Epiftola Capua XVII Kalend. Octob, indict.
Registri Gregoriani Collector perperam inter XII. Eodem die Epiftolam XXIII ejufdem
pretatur , fe Gothofredum excommunicaffe , fed libri ad Cyriacum Carthaginenfem Epifc . dedit,
id ab Ecclefia , ab Alexandro nempe II , fa ejufque conftantiam laudavit , quòd Saraceno
&um effe. Quomodo enim Gregorius , qui hoc run & malorum Chriftianorum injurias patien
anno die XXIX menfis Junii Pontifex Roma ter tuliffet. Parebat tunc Carthago Regi Africa
nus ordinatus eft , ante diem primum menfis Minoris è fecta Saracenorum , qui à Tabarca
Julii , quo ea Epiftola data , è diverfis partibus Tripolim ufque dominationem fuam extende
Concilium multorum Sacerdotum congregare bat , & qui hoc tempore regnabat , Tamimus
potuiffet ? Denique primum Concilium Ro nuncupabatur , & Principatum inierat anno
manum à Gregorio VII anno tantùm fequenti Hegira CCCCLV , Chrifti fcilicet MLXIII ,
coactum , ut inter omnes convenit. Quintum ut difcimus ex Noweirio Arabe . Ejus Succef
hoc Concilium Romanum fub Alexandro II ha fores ad medium feculum duodecimum ditio
nes fuas confervarunt.
&enus incognitum fuerat.
XII. Quoad Athonem anno fuperiori Archiepifco Ad num. LXXXII & feqq. Imperium XIV.
Orientale
tempora inteftina mala op- Imperium
Iterum anno pum Mediolanenfem ele& tum, verfabatur is Me Orientale per hæc
Sequenti à primebant , illudque Turci iis malis vexabant, ad fummas
diolani , quando Gregorius VII Pontifica
Gregorio ex
communica- tum iniit , qui cùm ejus caufæ patrocinium fu quæ quotidie aucta nulla ex parte remitteban- anguftias
tur. tur. Normanni Duce Roberto varia Italiæ loca redactum.
fcepiffet , eam felicem exitum habituram Atho
fperavit : In quo ( Gregorio nempe , inquit Ar in fuam poteftatem redigebant , & , ut inquit
nulphus apud Puricellum lib . 4. de Vita S. Her Curopalates , cùm fub Michaele imperium negli
lembaldi cap. 37. ) revixit Athonis illicò fpiritus ; genter ac pueriliter adminiftraretur , utftabiles do
adeo ut Romam pergens illius fe fe fubderet con mini à mari ufque ad mare & Longobardiam &
tubernio. Ipfe autem (Gregorius ) cùm in priori Calabriam fibi fubegêre , eaque diftributa & opi
radicitus inhæreret propofito , indicta Roma gene bus divifis , fe Comites, Robertum verò Ducam ap
raliter Synodo cum fuis fectatoribus Gothofredum pellarunt ( fed hæc ante Michaelis imperium ge
excommunicavit , in prima nempe Synodo Ro fta. ) Michael autem non folum non retinuit re
mana anno fequenti habita. Gregorius ante gionem quæ ad fe pertinebat , fed ut ipfos Turcos ex
fuam confecrationem jam literas dederat ad Bea oriente expelleret , exiftimavit fibi faciendum effe,
tricem & Mathildem ejus filiam adversùs Gotho ut cum ipfis fœdus percuteret , & ipforum ope ac
fredum , ejufque fautores , ut videre eft lib. I focietate , Turcorum temerarium in regionem Ro
Reg.Epift.XI, & ad Guillelmum Epifcopum Pa manorum incurfum coërceret. Quare etiam affi
tavienfem , ibidem Epift. XII , neque ceffavit , nitatem cum Roberto contraxit , ejufque filiam
quos in Longobardia amicos habebat , adversùs Helenam defpondet filio fuo Conftantino : volebat
Gothofredum follicitare, ut liquet ex Epiftola XV . hac ratione Imperator finem aliquem rebus imponi,
lib. I , & ex Epiftola Henrici Regis ad Grego fed à Deo prohibitus eft , qui jam pridem decre
rium data, & à Baronio hoc anno num . XLIV verat Orientis perniciem & everfionem. Quam

recitata. Licet enim ea nullo temporis chara affinitatem Normannos inter & Imperatorem
&tere infignita fit, citatur tamen in Epiftola XXV anno MLXXVI contractam refert Lupus Pro
lib. I. ad Herlembaldum militem V Kal. Octob. tofpatarius. XV.
data , ideoque & anno fuo à Baronio reddita. Præterea, ut habet Bryennius initio lib. 3. poft- Ab hoftibus
quam devaſtatur.
 252 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. quam Cæfar ( nempe Joannes Michaelis Imp. præfatum Præfulem de ipfius Mathildis ftatu SAC. XI.
An.C.1073 . patruus ) inclytam vitam in monafticam profes confulere , ac infinuare Gothefredum aliquando An.C.1074 .
fionem mutavit , Imperator Michael curis innu ejus maritum fuiffe , fed jam non amplius eſſe.
merabilibus confli&tabatur , Scythis quidem Thra Subdit autem num. XXV : Quænam autem cau
ciam & Macedoniam incurfantibus , Slavorum fæ divortii intercefferint , Scriptorum ejus tempo
verò gente jugum Romana dominationis excutien ris reperi neminem , qui fignificent.
te, & Bulgariam rapinis atque incendiis agente , Verùm non folùm nullus Antiquorum hujuf II.
ferenteque. Scupi quoque & Naifus vaftabantur : modi divortii meminit ; fed etiam Lambertus, Fictitium
eft.
quin ipfum etiam Sirmium , & quæ circa Sagiam qui hoc tempore vivebat , poftquam anno
amnem fita funt oppida , quæque ad Iftrum jacent MLXXVI afferuit , Gothefredum Gibbofum
civitates graviter laborabant. Inde rurfus Tho IV Kalend. Martii vitâ deceffiffe , anno MLXXVII
robati ( hodie Croatæ appellati) & Dioclenfes re loquens de Gregorii VII profectione Germani
bellantes univerfum Illyricum infeftabant. Ean ca ait : Româ egreffus eft , & quantum poterat pro
dem in rem fcribit Zonaras : Tertio anno imperii fectionem accelerans , ftatuto die præfto effe fata
illius gens Crabatorum , quos nonnulli Servios vo gebat , Ducatum ei præbente mathilda , derelicta
cant , Bulgariam occupare aggreſſa eft , ac quadam Ducis Lotharingorum Gozelonis , filia Bonifacii
loca cepit , fed multis præliis factis , multis utrim Marchionis & Beatricis Comitia. Hac vivente
que cæfis, tum iis excidit , quæ tenuerat , tum de adhuc viro fuo , quandam viduitatis fpeciem lon
victa , & Romana ditione expulfa , in fuas redire giffimis ab eo fpatiis exclufa prætendebat , cùm nec
fedes coacta eft. ipfa maritum in Lotharingiam extra natale fo
XVI. Crefimirus Dalmatia & Croatiæ Rex ad lum fequi vellet , & ille Ducatus , quem in Lotha
Zuonimirus huc hoc anno regnabat , ut oftendit Lu
fit Dalma ringia adminiftrabat , negotiis implicitus , vix
Croa- cius lib. 2. Hiftoriæ Dalmatia & Croatia poft tertium aut quartum annum femel marcham
tia Rex.
cap. 10. ex quodam Inftrumento publico , fed Italicam inviferet : poft cujus mortem Romani Pon
eo anno incerto demortuo diffenfiones in eo tificis lateri pene comes individua adhærebat ,
Regno extitère, tandemque Zuonimirus illud ob eumque miro colebat affectu. Illud itaque divor
tinuit , ejufque inveftituram anno MLXXVI tium planè fictitium , & Gregorius V II Mathil
à Gregorio VII , ut eo anno oftendemus , dem egregie indulis puellam appellans , eam con
accepit. jugatam non fuiffe minimè innuit ; fed eam æta
te juniorem fignificat. Hinc apud Virgilium 2.
Eneid. legitur innupta puella , apud Horatium 3.
Carm.Ode 22. laborantes utero puella, ideft, præ
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6567.
Hifpan. gnantes. At, inquit Baronius num. XXII , Ma
MCXII. thildis , quæ juxta Domnizonem in ejus Vita an
Anno He 19. E. D 11. P. 20. April. Indict. 12 .
no MXLVI in lucem prodiit , nata erat hoc
giræ JESU CHRISTI 1074 .
CCCCLVII, tempore annos XXVIII , ideoque hoc no
inchoato die GREGORII VII PAPE 2. men non ætatis , fed integritatis fuit. Verùm in
27. Aug.
fer. 4. HENRICI IV REG . 19 . variis hujus Criticæ locis oftendimus , viros &
mulieres etiam tricefimum ætatis annum exce
MICHAELIS DUCE IMP . 4. dentes à Scriptoribus juvenes vocari , & Lactan
tium in lib. de Mortibus Perfecutorum de Con
I. Num. XI ad XXXVI. Agnes Henrici ftantino Magno annum ætatis tricefimum exce
Divortium A
Mathildis Regis mater , Beatrix Gothefredi Barbati dente, cap.29.loquentem fcribere : Credidit ado
Comitiffe Lotharingiæ Ducis vidua , & Mathildis ejus filia lefcens ut perito ac feni , fcilicet Maximiano Her
cum Gothe- Gothefrido Gibbofo Barbati filio nupta Roma culio Imp. Quoad alteram Gregorii VII Epifto
fredo Duca. nam Ecclefiam graviter hoc tempore afflictam lam ait Pontifex, fe Godefredi quondam illius viri
magnâ conftantia tuitæ funt, indeque Gregorius habere memoriam , quia Godefredus menfe Fe
VII eas in fuis literis à Baronio hoc anno reci bruario anni MLXXVI mortuus eft , & Epiftola
tatis fummopere laudat. Num. XI Baronius re illa poft menfes fex ab illa morte fcripta. Imò ip
fert ejufdem Pontificis Epiftolam , quæ extat femet Baronius an. MLXXVI num . XXXVIII,
lib. I Epift. XL Decreti Gregoriani , ad Mathil ea verba de Godefridi morte rectè interpretatus
dem datam , qua eam hortatur, ut cum Beatrice eft. Illud ergo divortium omnibus Antiquis in
matre ad limina Apoftolorum veniat. Hæc Epi cognitum nunquam factum fuit.
ftolæ infcriptio : Gregorius , &c. Mathildi egre Nupfit poftea Mathildis Welphoni junio- III.
ri filio Welphonis Bajoariæ Ducis , cogente Mathildis
gia indolis puellæ falutem & Apoftolicam benedi
uxor Azonis
Etionem , titulum puella loco virginis pofitum Urbano Papa , ut Catholici Henrici Regis ty- Marchionis
effe arbitratur Baronius. Quod num . XXIII & rannidi refiftere poffent , quod fuo loco vide- diverfa á
feq. confirmat ex Epiftola ejufdem Pontificis bimus . Fuêre quidem qui poft Gothefridi Gibbofi Mathilde
lib. IV Epift. II ad Herimannum Metenfem obitum Mathildem Azoni Marchioni Eſtenſi , Comitiffa.

Epifcopum menfe Augufti indict. XIV , anno fci
licet MLXXVI , data, in qua legitur : de Ma
thilda verò communi noftra filia , & beati Petri
fideli ancilla , quod vis , volo. Sed in quo ftatufit
manfura , Deo gubernante adhuc certum non te
neo. Godefridi autem quondam illius viri indu
bitanter fcias , quod frequenter apud Dominum ,
licet peccator , habeam memoriam qui non me
illius inimicitia , vel aliqua impedit vanitas , &c.
Quibus ex verbis Cardinalis doctiffimus de
ducit , Mathildem facto cum Gothefredo viro
fuo divortio innuptam remanfiffe, & Gregorium
nuptam fuifle tradidere. Verùm Baronius num.
XXVI & feqq. commentum illud penitus diſ
fipavit , demonftravitque Mathildem illam , quæ
primùm Guidoni Azonis confanguineo copula
ta fuerat , diverfam effe à Mathilde Beatricis
filia , & in literis Gregorii VII de quatuor
ejufdem nominis fœminis mentionem haberi.
Addit Fiorentinius in Comment. Rerum ad Ma
thildem Comitiffam fpectantium lib. 1. hanc
opinionem , quæ ante Baronium communis
erat , planè abfurdam effe ; cùm alioquin
Mathildis Comitiffa , de cujus pietate dubium
.
effe
1
 in Annales C. Baronii . 253

SAC. XI.effe non poteft , uno eodemque tempore & riis , qui clamabant malle fe Sacerdotium , quàm SÆC. XI.
An.C.1074. cum Gothefredo anno tantum MLXXVI conjugium deferere , fubjungit idem Lambertus . An.C.1074
demortuo , & cum Azone Marchione matri Profectò fi Gregorius VIItempora nactus fuif
monio conjuncta fuiffet , quod planè ridi fet , quibus Italia & Germania ab Imperatori
culum. bus reformationis abufuum,qui inoleverant, cu
IV.
Decreta in A num. XXXVI ad num . XLI. In Vita pidiffimis , regebantur , Sacerdotum conjugia,
primeConci- Gregorii VII à Paulo Bernriedenfi fcripta , aliaque hujufmodi propudia citò finem invenif
Lo Romano cap. 4. refertur ejufdem Pontificis Epiftola ab fent.
fub Gregorio eo ad Ottonem Conftantienfem Epifcopum data , Calumniatus eft etiam Gregorium VII Si- VI.
vil.
cui fignificat quæ in Synodo Romana hoc an gebertus in Chron . ad annum MLXXIV , vir Calumnia
Sigeberti ad
no celebrata conftituta fuerint. Ea quidem in partibus Henricianis addictiffimus , qui hoc versus Gre
·
Regiſtro Gregorii VII non legitur ; fed id mi tempore vivebat. Ait enim : Gregorius Papa ce- gorium VII.
rum videri non debet ; cùm in ea Collectione lebrata Synodo fimoniacos anathematizavit , uxo
aliæ defiderentur, ex quo inferre licet , uti & ex ratos Sacerdotes à divino officio removit , & lai
quibufdam aliis à me obfervatis fuis locis illam cis Miffam eorum audire interdixit , novo exem
longè poft ejufdem Pontificis mortem factam. plo , & ( ut multis vifum eft ) inconſiderato præ
Gregorius VII Pontificatus fui tempore decem judicio contra fanctorum Patrum fententiam , qui
Romæ Concilia celebravit , contigitque ali fcripferunt quod facramenta quæ in Ecclefia fiunt ,
quando , ut quæ in uno decreta , à Scriptoribus baptifmus fcilicet , Chrifma , Corpus & Sanguis
alteri attributa fuerint ut patet de fecundo anno Chrifti , Spiritufancto latenter operante eorundem
fequenti habito, quod Hugo Flaviniacenfis, hu facramentorum effectum , feuper bonosfeu per ma
jus temporis Scriptor , cum priori confudit , ut los intra Dei Ecclefiam difpenfentur , &c. Verùm
fuo loco videbimus. Præcipua capita hujus non ftatuit Gregorius VII , ut Sacramenta per
primæ Synodi Romanæ memorat Gregorius Sacerdotes conjugatos vel concubinarios confe
VII in laudata Epiftola ad Ottonem , quæ ex
1 &ta nulla fint , fed ne Chriftiani Miffas ipfo
tat etiam in fronte Apologetici fuper Decreta , rum audiant , ut publico contemptu ad uxores
que venerabilis Papa Gregorius ejufdem nominis dimittendas compellantur :: Statuimus etiam ,
Jeptimus in Romana Synodo promulgavit contra inquit ipfemet Gregorius VII in laudata Epi .
Simoniacos & incontinentes altaris miniftros , ab ftola ad Ottonem Conftantienfem Epifc. utfi
Auctore Anonymo coævo compofiti , & à Lab ipfi contemptores fuerint noftrarum , imò SS. Pa
beo Tom. X Concil . pag. 315. & feqq. recitati. trum conftitutionum , populus nullo modo eorum
Conftat Apologeticus ille capitulis XXIV , Officia recipiat , ut qui pro amore Dei & Offici
in quibus Auctor egregiè oftendit , Gregorium dignitate non corriguntur , verecundiâ feculi, &
VII in iis , quæ in hac prima Synodo Romana objurgatione populi refipifcant. Divus Anfelmus
ftatuit , nihil à San&
tis Patribus deviaffe , ideo in Epiftola ad Willelmum Abbatem Hirfau
que malè ac perniciosè aliquos obftinato animo gienfem data , primùm publicata à Tengnagelo
eifdem refiftere , ut & ipfi pradictas authenticas in fua Collectione anno MDCXII , rursùm
Sanctiones contemnant , & fuam confuetudinem que typis edita è Gerberone in editione Ope
jucundiffimam quidem , fed perniciofiffimam reti rum Sancti Anfelmi , accuratè Gregorii VII
nere contendant. Tum cap. 5. per ordinem dige mentem explicat. Puricellus quidem in lib. 4.
rit ſtatuta in eadem Epiftola ad Ottonem Con de Vita Sancti Herlembaldi fufpicatur , hanc
ftantienfem Epifcopum à Gregorio VII indica Epiftolam non effe Anfelmi Cantuarienfis Ar
ta : Horum illud erat primum , inquit Apologi chiepifcopi , fed Anfelmi Epifcopi Lucenfis ,
fta , ut Clerici aliquem facrorum ordinum gradum quod neque in veteribus illius editionibus , ne.
& Officium per pretium adepti , nullatenus dein que in Colonienfi anno MDCXII curata re
ceps in Ecclefia miniftrent. Secundum , ut Eccle periatur.Verùm vana hæc conjectura ; cùmTen
fiam pretio acquifitam nullus retineat , nec alicui gnagelus eam Epiftolam anno MDCXII, cùm
deinceps Ecclefia jura vendere vel emere liceat. jam editio Colonienfis abfoluta effet, è tenebris
Tertium , ut à Clericali officio ceffent , quicunque eruerit. Porrò fcitè notat Puricellus Willel
Jepro incontinentia reprehenfibiles exhibent. Quar mum , cui ea Epiftola infcripta , eum effe cujus
tum , ut populus Clericorum officia nullatenus re meminit Trithemius in Chronico ad annum
cipiat , quos Apoftolicas inflitutiones contemnere MLXXVI : Ad hoc Concilium malignantium,
videat. inquit , Guillelmus Abbas Hirfaugienfis vocatus
V.
Sacerdotesfi
Refert hæc fummatim Marianus Scotus in ire, contempfit ; quippe qui Vicarium Chrifti (nem
moniaci Chronico hoc anno , additque : Unde & de præ pe Gregorium ) fan&tum & innocentem noverat.
1 concubinarii dicta Synodo Legati Papæ miffi ad Henricum Re Hic obiter notabo , deceptum Bellarminum
tumultuan
turaduers gem Romanorum , ideft duo Epifcopi , cum Reginalib. 1. de Clericis cap. IX, quando ait : Tempo
Synodum ejufdem Regis matre & univerfali Synodo , coram re Gregorii feptimi in Germania cœperunt Sacer
Rom Rege, communi omnium Epifcoporum interdictu , dotes uxores ducere ; non folùm enim in Germa
fæminas Separarunt à Clericis , & maximè à nia ; fed & in Italia , Gallia , & Hifpania & An
Presbyteris : & noluerunt effe in Pafcha cum Re glia , & quidem longè ante Gregorii VII tem
ge in civitate Babemberga , nec cibum , vel fo pora, ut ex dictis liquet, prava hæc confuetudo
cietatem Hermanni ejus civitatis Epifcopi habere , invaluerat. Sed noftri inftituti non eft in hujuf
qui etiam Epifcopatum comparavit. Lambertus modi immorari.
verò in Chronico à Baronio num. XXXVIII Huc revocanda quæ anno fuperiori de tu VII.
laudatus : Adverfus hoc decretum , inquit , pro multibus in Ecclefia Mediolanenfi hoc anno Herlembal
tinus vehementer infremuit tota factio Clericorum , excitatis diximus , & hæc illis ex Arnulpho dusMediola
ni agit ad
hominem planè bæreticum & vefani dogmatis effe lib. 4. cap . 3. apud Puricellum lib.4 . cap.48 . ad versus Go
clamitans , &c. En à quibus Sanctiffimus Pon denda : Præterea, inquit, dum Gothofredu's Bre- thofredum
tifex hæreticus appellatus fuit , à Sacerdotibus bia folius immoraretur præfidios Atho ( adversùs invaſorem,
nempe & Epifcopis conjugatis vel concubina eum Archiepifcopus Mediolanenfis electus )
Tom. IV. Y propria
 254 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. propria neglecta domo ac patria , Roma degebat ,
An.C. 1074 tantummodo affiduis Papæ mancipatus obfequiis.
Cui Herlembaldus apud Mediolanum totis fave
bat viribus , die noctuque laborans , datis etiam
ac promiffis muneribus. Infuper omne collegium
Gothofredi flammis acferro perfequebatur. Interim
nibil intentatum , juxta poffe , relinquens ; præfer
tim cùm nec Regia poteftati , nec fuorum parium ,
aliorumque multorum cederet ullo modo volunta
ti, Romana tantumfretus atque contentus fiducia ,
ad hoc etiam prorumpens , ut Ambrofianæ confe
crationis Epifcopos blafphemaret , afferens Apofto
licè excommunicatos , quorum omne reprobat of
ficium. Unde fuit quod fancto Pentecoftes fabbato
fieriprohibuit in urbe Baptifma. Poftea verò ( an
no fcilicet MLXXV ) Chriſma facrum quod
unus illorum(videlicetEpifcoporum à Sede Apo
ftolica excommunicatorum ) Dominica Cena
myfterio Metropolitana direxit Ecclefiæ , ficut
mos eft deficiente Pontifice , ( Gothofredus enim
invafor habebatur ) profufum humi coram omni
populo calcibus proculcavit , fuum producens in
medium; à quo confectum , vel unde venerit , in
cognitum ; ac fic poftpofita fabbati illius authentici
( Sabbati nempe Magni & Sancti ) apparatibus
tradita prarogativa , Jextà in Albis feria fuum
fecit celebrari Baptifma. Unde contigit , ut Paf
chale gaudium fuum nefciret lavacrum , ac multò
poft tempore plures Catechumeni Baptifmi care
rent gratia. Quo errore involvitur plurima populi
multitudo , partim fimplici oculo, partim feducta
pretio , partim impunitate , que patraverat , fcele
rum. Ab ipfo enim excidio quicunque fceleftus il
lius adhærebat confortio , charus & infons habe
batur ab illo. Quamobrem Patarinorum intan
tum excrevit numerus atque virtus in pagis &
oppidis , ac quibufdam , Duce ipfo ( nempe Her
lembaldo ), utfuorum omnium videretur domina
ri concivium. Quibus ex verbis magis confir
matur quod anno ML VII diximus , Patari
norum nomen datum primùm fuiffe Sanctis Ari
aldo & Herlembaldo caftitatis Sacerdotalis de
fenforibus. Jam monui, Arnulphum in iis, quæ
habet de Ecclefiæ Mediolanenfis turbis , ufque
ad caput 8. libri quarti, favere Schifmaticis , fed
tunc ab errore reverfum fine ullo partium affe
Яu res narrare .
VIII. A num. XLI ad XLIV. Baronius refert,
RobertusCa- Robertum Apuliæ & Calabriæ Ducem in Syno
labria Dux do Romana hoc anno celebrata à Gregorio VII
excommuni excommunicatum fuiffe , quod , ut habet Leo
catione ab- Oftienfis lib . 3. cap. 44. Beneventum Pontifici
folutus.
ditionis urbem obfidione cinxiffet , cùm tunc
Richardus Capua Princeps Roberti frater Nea
polim obfidere cœpiffet. Ricardo demortuo Jor
danes ejus filius fucceffit, ut inquit idem Leo, ubi
Librarii errore legitur , fucceffit ei Jordanis fi
lius His narratis Baronius fcribit , Robertum
anno tantum MLXXX à Gregorio VII ex
communicatione folutum effe ; quod & eo
Chriſti anno iterat. Verùm anno MLXXVII
Gregorius VII , & Robertus Dux fœdus ad
versus Henricum Regem fanxère , ut eo Chri
fti anno oftendemus ; ideoque quæ Leo Oftien
fis citatus de abfolutione Roberti refert , anno
MLXXVII contigêre , ut mox oftendam.
Leo itaque morte Richardi & Jordanis filii
fucceffione narratis , fubdit : Inde inter Ducem
( Robertum ) ac Principem ( Jordanem ) orta
diffenfio eft. Princeps enim Gregorio favens , ac
ceptis à Beneventanis quatuor millibus quingen
tis Byzantiis , caftra quæ Dux ad urbis (nempe sÆC. XI.
Beneventi ) expugnationem inftruxerat deftruens , An.C.1074.
cum omnibus Apuliæ Comitibus adverfus eum con
fpirat, &c. His compertis Defiderius Pater (Abbas
nempe Cafinenfis & Cardinalis ) Ducem adiens ,
eum quæ paffi funt rogare inflitit. Cujus monitis
Robertus obtemperans , pacem cum Principe facit.
Inde Dux exercitum movens caftrum , quod Mon
ticulus dicitur , cepit : & alia itidem caftella quin
que bellijure quafivit . Interea Defiderius agerri
me ferens Ducem à matris Ecclefiæ gremio diu
tiùs exulem agi : profectus Romam Gregorium
orare cœpit , ut Ducem ab anathematis vinculo
folveret. Quod cùm impetraſjet pacis amator De
fiderius , ad Ducem cum Cardinalibus pergens ,
eum à fententia excommunicationis abfolvit , ſed
poft Synodum fecundam Romanam anno fe
quenti coactam in qua iterùm Robertus ana
thematizatus eft, ut eo anno num. XI apud Ba
ronium videre eft. Certè Leo Oftienfis, qui lib.
3.cap.44.de excommunicationeRoberti Ducis,
ejufque abfolutione uno tenore agit , ftatim
cap . 45. & 46. recitat quæ Gregorius VII ad
versùs invafores monafterii Cafinenfis in Con
cilio Romano V anno MLXXVIII congre
gato ftatuit, quæ Baronius eo anno num . XXII
& feq. cum eo Concilio accuratè alligat , ideo
quetam excommunicatio Roberti , quàm ejus
abfolutio à Leone cap. antecedenti narratæ , il.
lum Chrifti annum & Concilium Romanum V
præcefsère.
Porrò Robertum anno tantùm MLXXVII IX.
à Gregorio VII in communionem fidelium Aquini E
clefia recon
reftitutum fuiffe , non verò anno anteriori , de- ciliatur.
monſtrat Epiſtola XI Gregorii VII libri III
data Roma 11 Idus Martii , indit. XIV , anno
fcilicet MLXXVI , in qua Gregorius ait : Si
Dux Robertus S. Romanæ Ecclefiæ ficut filius pa
rere exorat , paratus fum paterno amore eumfuf
cipere , & ab excommunicationis vinculo penitus
abfolvere , & inter divinas oves eum annumerare.
Tum in Epiſtola XV ad Wifredum Mediola
nenfem militem eadem indictione data , ſcribit :
Scias Nortmannos verba componenda pacis no
bifcum habere , &c . Sed Deo auxiliante , boc non
cum detrimento , fed cum augmento Romana Ec
clefiæ inproximofperamus facere , & eos ad fide
litatem B. Petri firmiter & ftabiliter revocare.
In Actis Pontificalibus Gregorii VII à Centio
Camerario fcriptis , & in Actis Bollandianis
ad diem XXV Maii recitatis cap . 2. narrato
Conventu Forecheimenfi Idibus Martii anni
MLXXVII coacto Roberti abfolutio his
verbis refertur : Interea venerabilis Pontifex , re
ceptis nunciis Roberti Guifcardi , egregii Norman
norum Ducis , versùs Apuliam poft Octavas Pen
tecoftes iter arripuit , & cum ipfo apud Aquinum
colloquium habuit. Congrua itaque ab eo fatisfa=
tione fufcepta , priùs à vinculo excommunicatio
nis eum abfolvit , & confequenter fidelitatem &
homagium ejus recepit. Poftmodum verò , jam af
fumtum in fpecialem B. Petri militem , de totius
Apulia & Calabria Ducatu , per vexillum Sedis
Apoftolica inveftivit. Tum Aquino Pontifex
Beneventum profectus , foedus cum eodem Ro
berto pepigit , de quo anno MLXXVII fer
mo erit . Menfe Octobri anni MLXXVI Ro
bertum nondum in gratiam Pontificis rediiffe
demonftrat hujus Epiftola VII libri IV ad
aliquos Mediolanenfes data Roma fecundo Ka
lendas Novembris indi &. XV, in qua ait : Hine
bona
 in Annales C. Baronii .
255
SEC. XI. bona Ecclefie Normanni multoties perjuri conan Scemeno fubfcriptus reperitur in Teftamento Pe- SEC. XI.
An.C.1074 tur auferre, &c . fed confidimus in domino, quifu lagii Epifcopi Legionenfis . Urraca & Elvira An.C. 1074.
perbiam Normannorum paulò ante fub manu no Ferdinandi M. filiæ quandam Ecclefiam civitati
ftra fubftravit , quod adversùs Apoftolicam fedem Burgenfi vicinam Scemenoni Epifcopo dedere ,
non diuprævalebunt. ad innovandam fedem Epifcopalem , quæ priùs
X. Ad num . LVI ad LXII. Officium Roma apud Aucenfem urbem nofcitur fuiffe conftructam ,
Officium Ro
manum in num facile ab Aragonenfibus admiffum fuit, & à Saracenis deftructam , Era MCXII , cur
Regnis Ca rem promovente Sanctio Rege hujus nominis renti fcilicet Chrifti anno. Occam, Aucam etiam
fella Legio primo, non verò quarto, ut perperam habet Ba dictam, videre eft Tom. V Concil. edit . Labbea
nis& Na ronius , qui Epiftolam ordine LXIII libri
Varra ad næ pag. 892. ubi uterque Epifcopatus in Notis
mitti Gre primi à Gregorio VII huic Regi datam num. Garfie Loyafæ egregiè explicatur. Alphonfus VI
gorius VII LVI recitat. Data ea Romæ XIII Kal. Aprilis , anno fequenti Aucenjem Epifcopatum in urbem
petit. indictione XII.Verùm illudOfficium majori cum Burgenfem tranftulit , fanxitque , ut in Caftella
difficultate ab aliis Hifpaniarum Regibus admif omnibus aliis honorabilior effet , & Urbanus II
fum, ut patet ex Epiftola Gregorii VII , LXIV eum exemit à Jurifdictione Metropolita Tar
libri primi ad Alphonfum Legionis & Caftellæ , raconenfis & immediatè Sedi Rom. fub
& San& tium Navarræ Reges data Roma XIV jecit.
Kalendas Aprilis indictione X11, & à Baronio Ex dictis apparet , his temporibus tres in Hi XII.
num . LIX relata , qua Pontifex utrumque hor fpania Reges fuiffe Sanctii nomine appellatos , Tres Hifpa
nia Reges
tatur , ut demum Romanam Ecclefiam ut ma nempe Sanctium Ferdinandi M. filium natu ma- santu dicti
trem recognofcant , & Romanæ Ecclefiæ or jorem , Samoram vulgò dictum , qui patri in re- interfe non
dinem & Officium recipiant. Recitat eam Ba gnum Caftellæ fucceffit , annoque MLXXII confunden
ronius omiffa fubfcriptione , & quia ea infcrip in obfidione Zamora periit. Præter iftum San- di.
ta Alphonfo & Sancio Regibus Hifpaniæ àparibus &tium vivebat hoc tempore Sanctius Aragoniæ
exiftimat, hunc Sancium fuiffe Aragoniæ Regem Rex, qui anno fuperiori Officium Romanum in
non advertens errorem Collectoris Regiftri Gre Regno fuo recepit , annoque MLXXVI , ut
goriani , qui Sanctium Aragonia Regem pro ibidem videbimus, regnum etiam Navarræ ob
Sanctio Navarræ Rege fumfit. Cur enim Ponti tinuit. Alius Sanctius ab utroque diverfus re
fex Sanctium Aragoniæ Regem hortatus fuiffet , gno Navarræ præfuit ufque ad annum MLXXVI,
ut Officium Romanum reciperet , cùm idjam & ad iftum ultimum Sanctium Gregorius VII
ab eodem Sanctio peractum effet , Romæque fcripfit Epiftolam laudatam LXIV libri primi.
fignificatum, ut ex ejufdem Gregorii Papa Epi Sed cùm Baronius hanc Epiftolam Sanctio Ca
ftola , XIII Kal. April. indict. XII data evi ftellæ Regi datam putaret, ex ifto errore in
denter patet. Hi itaque Reges alii non funt, quam alium abreptus eft , exiftimavitque eos Scripto
Alphonfus VI , Caftellæ & Legionis Rex, & San res deceptos, qui memoriæ prodidère Sanctium
Etius IV Navarræ & Naiaræ Rex , Garzeis , & Caftellæ Regem ante currentem annum perem
de Penalen cognominatus. Nec minus fallitur ptum effe , & Alphonfum fratrem folum regnaf
Sandovallius , qui in Vita Sanctii Samora , ob fe ; cùm tamen hoc extra omne dubium effe
hæc verba , à paribus , duos fratres intelligit , debeat. Quæ itaque Baronius num . LXI in
San&tium nempe Samoram , & Alphonfum VI, mediumadducit , ex Vita Sancti Hugonis Clu
indeque concludit, fe quò fe vertat nefcire. Ve niacenfis Abbatis, de iis, quæ paffus eft Alphon
rùm hæc difficultas Virum in Hiftoria Hifpani fus Rex Legionis à Sanctio fratre Caftellæ Re
ca adeò exercitatum irretitum tenere non de ge ,, non poffunt non contigiffe ante annum
buit ; fi enim ibi fermo effet de duobus fratri MLXXII, cum eo Chrifti anno Sanctius interfectus
bus , Gregorius VII Sanctium, utpote majorem fuerit. Quæ ad majorem claritatem Annalium
natu, primo loco nominaffet, non verò Alphon hic prætermittenda non fuère.
fum. Hæc itaque Epiftola malè ad Sanctium Porrò Sanctius Ranimiras , qui non tantùm XIII
Alphonfi fratrem jam à biennio demortuum à Aragoniæ , fed etiam Navarræ , Suprarbiæ & Sanctius
Sandovallio refertur. Ribarcorcia temporis proceffu Rex fu ; pau- Rex's Sedi
XI. Baronius num . LIX prætermittit hæc verba cos poft annos, cùmjam è Suprarbia & Ribacor- Apoftolica.
Epifcopatus
LXIV libri primi : depofitio
Occenfisfeu ejufdem Epiftolæ cia univerfos Mauros expuliffet, foros fuos con- addictiſſi
Aufcenfis nem & excommunicationem, quam Geraldus Offi didit ; quo nomine Hifpanici defignabant con- mus.
diverfus ab enfis Epiſcopus cum Rembaldo in Munionem Si fuetudines municipales , foros ab illis appellatas,
Ofcenfi. quod jura contineant in foris feu judiciis ufur
moniacum, qui fuper Simeonem venerabilemfra
trem noftrum Ofcenfem Epifcopum ordinatus erat , pari folita , ut videre eft apud Ducangium in
ratam effe decrevimus atque firmavimus. Ubi ta voceforus. In harum legum Præfatione dicitur,
men loco , Ofcenfem Epifcopum , legendum , confultum fuiffe Apoftolicum Hildebrandum &
Ocenfem Epifcopum. Ofca enim , vulgò Huefca , Longobardos , quorum leges magni hoc tempo
hoc tempore in Maurorum poteftate erat , nul re in Italia fiebant ; San&tium verò Ramirum
lumque Epifcopum habebat, fed Aragoniæ Epi Gregorium VII magna veneratione profecutum
fcopus Jacca fedebat, San& iufque appellabatur, fuiffe , innumera monumenta , præfertimque
ut videre eft apud Baronium anno MLXXV Epiftola Petri Aragoniæ Regis filii ejus ad Ur
num. IX , ubi dicitur , hunc coadjutorem à banum II Papam data, & in libro Gothico apud
Gregorio VII poftulaffe , fed repulfam tuliffe. Sanctum Joannem Pennatenfem confervata, de
At Ocenfis Epifcopus hoc tempore erat Sceme monftrant : Præfertim , inquit Petrus Rex, cùm
no , dictus etiam Simeon , cujus varia Acta ex pater meus , vejlerfidelis , &c. Romani Pontificis
hibet Sandovallius in Regibus Caftellæ & Leo fe ipfum dominatui ſubdiderit , atque etiam fingu
nis. Cùm autem Civitas Oca appellata , à Sara lis annis ex cenfu quingentorum aureorum ſe ſe tri
cenis Seculo VIII everfa fuiffet, ejufque Epifco butarium , à temporibus Papa Gregorii ufque ad
pus certam fedem non haberet , fe Epifcopum obitumfuum, fideliter exhibuit.
Caftelle quandoque appellabat , quo nomine Ad num. LXVI. San& tum Wulfanum in XIV.
Tom. IV. Y 2 & Wallan28
Wigor
 256 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. Wigornienfem Epifcopatum in Concilio apud & ibidem in jejuniis & orationibus , ferviens Deo SAC. XI.
An.C. 1074. Weltmonafterium anno MLXX habito refti die ac nocle , ultra ad feculum non rediens , quins An.C.1074.
in Epifcopa
tum refti tutum fuiffe, & Guillelmum Weftmonafterien quaginta annos complevit. Verùm loco , anno
tutus. fem, qui illud in præfentem annum differt, hal domini M L X X V I, legendum effe, anno domi
lucinatum, anno MLXXII oftendimus. Quare ni M LXXIV, ex ipfomet Geraldo in ea Vita
videnda quæ ibi diximus. certò deducitur ; cùm tradat eum L X X X æta
XV.
Otto Conftantienfis Epifcopus , ad quem tisfuæ anno die octava Februarii anni MCXXIV
Otto Epifc.
Conftantien vidimus Gregorium VII gefta in Concilio Ro animam Deo reddidiffe . Hinc enim neceffariò
fis fautor Sa mano contra Presbyteros Simoniacos & forni fequitur, Sanctum Stephanum anno M XLIV,
cerdotum carios mififfe, decretis falutaribus infultavit, ut aut infequenti in lucem prodiiffe , currenti tri
fornicario
rum. Autor Vita Gregorii VII laudatus cap. 4. cefimum ætatis attigiffe , & quinquagefimum
teftatur , probatque ex Epiftola ejufdem Ponti folitudinis inchoaffe. Is tamen Librariorum er
ficis , quæ in Regiſtro ejus non extat , ad eun ror antiquus ; cùm Vincentius Bellovacenfis,
dem data , quà eum acriter objurgat , turpitu qui feculo poft Sancti Stephani mortem floruit,
dinem pellicatûs oftendit , Romamque citat : lib. 25. Spec.Hift . cap.46. & Bernardus Guido,
Cùm autem , inquit Gregorius VII , hac omnia qui altero poft Vincentium feculo vixit, in Tra
tibi obfervanda, Paftorali providentia tranfmit tatu de Sanctis , qui ornant Lemovicenfem diœce
teremus , tu nonfurfum cor , fed deorfum in terra fim, à Labbeo Tom. I Biblioth . edito eum tran
ponens , prædictis ordinibus frana libidinis (ficut fcribant. Ad quem errorem cùm Baronius ani
accepimus ) laxafti; ut qui mulierculis fe junxe mum non advertiffet , Sancti Stephani mortem
runt , in flagitio perfifterent ; & qui necdum du cum anno MCXXVI copulavit , quod is
xerunt , tua interdicta non timerent , &c. Qua fit quinquagefimus ab anno MLXXVI.
propter tibi Apoftolica auctoritate præcipimus , ut Cajimus Biamrilla Calipha Bagadenſis , XVII .
ad proximam Synodum noftram [ primâ ] proxi cùm Caliphatum fuftinuiffet annos quadraginta jimus
Moritur Ca
Cali
ma Quadragefime ] hebdomade te præfentem ex quatuor & aliquot menfes , obiit anno Hegira pha Paga
hibeas , tam de hac inobedientia & Sedis Apofto CCCCLXVII , ut prodit Elmacinus lib. 3. denfis.
lica contemptu , quàm de omnibus , quæ tibi obji Hift. Sarac. cap. 7. qui addit , ei Mučładim Bil
ciuntur canonicè refponfurus. Tum ibidem fub lam ex filio nepoteni fucceffiffe, eoque Calipha
jicitur alia Gregorii VII Epiftola Clero , popu tum gerente Saracenos Edeffam & Antiochiam
loque Conftantienfi data , quibus mandat , ne Chriftianis eripuiffe .
inobedienti Epifcopo obediant , fubditque : Secun- Meminit hoc anno Malaterra exfcenfionum XVIII.
dam ei fcripfimus Epiftolam , indignationis ei no- à Rege Tunetano hoc anno in Calabriam fa- Exfcenfiones
Saraceno
Ara motus oftendentes , & idem præceptum iteratarum, & anno MLXXVIII lib . 3. cap . 8. rum in Ca
tò acrius inculcantes : tum etiam ipfum ad Sy- & 17. aliarum ad Nicoteram, Siciliamque. Por- labriam &
nodum Romanam , qua prima proxima Quadra- rò Tuneti, Bugiæ, & Telemfani Reguli Sarace- Siciliam.
gefima hebdomada futura eft , advocavimus , ut ni ante Almorabitarum Imperium à Caliphis
pro fe rationem reddat , & inobedientia caufas, fi Egypti pendebant. De Almorabitis anno
rationabiles habuerit , in audientiam totius Con- MLXXVII fermo erit. Fafellus lib . VII de
ventùs exponat. Quem exitum res habuerit ; do- Reb.Siculis in pofteriori Decade pag.401 . quàm
cet Chronographus Conftantienfis à Piftorio egregiè fefe gefferit Rogerius Roberti Guifcardi
editus : Hic , inquit de Ottone , Epifcopus con frater in Saracenis expellendis ab oppidis , quæ
tra Summi Pontificis Gregorii mandatum di- in Calabria & Sicilia ceperant , pluribus refert ,
Eli Henrici partes fovet , quapropter ex nofque fuis locis præcipuas utriufque fratris ex
communicatus in exilium miffus , & anno dom. peditiones commemoravimus.
MLXXIV propter excommunicationem Henrici
Epifcopali honore deftitutus , & inde poft duos an
nos in excommunicatione mortuus Bafileæ fepultus
ANNO PERIODIGRECO -ROMANÆ6568 . Anno Eræ
eft. Verùm hallucinatur Chronographus in eo Hifpan.
quod Henricum excommunicatum appellabat, MCXIII.
20. D. D 12. P. 5. April. Indict. 13 .
Anno He
& in anno excommunicationis Ottonis, quæ in
JESU CHRISTI 1075 . giræ
flicta non eft , nifi poftquam is in Concilio Ro CCCCLXVIII,
mano anno fequenti coacto comparere noluit. GREGORII VII PAPE 3. inchoato dic
Hinc lib. 2. Decreti Gregor. Epiftola LX tertio HENRICI IV REG. 20. 16. Aug.
fer. 1.
Idus Martii , indict . XIII Pontifex ei mandat ,
ut litem inter eum & Augienfem Abbatem diri MICHAELIS DUCE IMP. 5.
mat. Quare anno fequenti initio menfis Mar
I.
tii Otto adhuc Epifcopatu potiebatur . Duæ ci- A Num. X ad XXI. Habita hoc anno fe
cunda Synodus Romana à Gregorio VII, Synodus Ro
mana II
Conciliorum editioni addendæ erunt. cujus Acta figillatim confcripta perière , eo- adversus In
XVI. Geraldus feptimus Prior Generalis Or rumque tantùm fumma brevis à Baronio num. velituras
FundatioOrdinis Grandimontenfis in Vita Santi Ste X recitata nobis relicta eſt. In ea Synopfi nul- coacta.
dinis Gran
dimontenfis , phani de Mureto ejufdem Ordinis Fundatoris, la Inveftiturarum mentio , fed eas in fecundo
quam Bollandus ad diem VIII menfis Februa Concilio Romano primùm prohibitas , certò
rii , & Labbeus Tom. II Biblioth . pag. 674. è eruitur ex Epiftola X libri tertii Decreti Grego
codicibus MS. defcripsère , hujus Ordinis exor riani , ad Henricum Regem , Roma fexto Idus
dium his verbis narrat : Ad nemorofum montem, Januarii indi&
t. XIV data , & à Baronio anno
qui non longe diftat ab urbe Lemovicarum , & MLXXVI num . II & feqq . recitata . Ibidem
Muretum dicitur, Chrifto ducente, pervenit. Ubi enim apud Baronium num. VPontifex ait : Con
facto de virgulis parvo tugurio , anno domini gregata in hoc anno apud Sedem Apoftolicam Sy
MLXXVI, XXX agens fuæ ætatis annum , nodo , cui nos fuperna difpenfatione præfidere vo
Deo infide Catholicafe ferviturum popondit , &c. luit , &c. videntes ordinem Chriftianæ Religionis
multi
 in Annales C. Baronii.
257
SEC. XI. multis jam labefactatum temporibus , &c. ad San- cet jam per multa annorum curricula damnabilis SÆC. XI.
An.C.1075 . &orum Patrum decreta , doctrinamque recurri- bat confuetudo inoleviffet , & in ufum converfa An.C.1075 .
Conciliis
- mus , nihil novi , nihil adinventione noftra fta effet. Dicitur enim in VII univerfali Synodo à V conforme
tuentes ; fed primam & unicam Ecclefiaftica dif- Patriarchis & CCCL Patribus fub Hadriano Pa
ciplina Regulam , & tritam Sanctorum viam , re- pa habita , cap. III, Omnis electio Epifcopi ,
listo errore repetendam , & fetandam effe cen- Presbyteri , vel Diaconi , à Principibus facta ,
fuimus. Neque enim alium noftræfalutis & æterna irrita maneat : fecundùm Regulam quæ dicit :
vita introitum Chrifti ovibus , eorumque Paftori " Si quis Epifcopus fecularibus poteftatibus
bus patere cognofcimus , nifi quem ab ipfo monftra , ufus Ecclefiam per ipfos obtinuerit,deponatur
tum , qui dixit : Ego fum oftium , per me fi quis ,, & fegregetur , omnefque qui illi communi
introierit , faluabitur , & pafcua inveniet ; & ab " cant. Item in VIII univerfali Synodo habi
Apoftolis prædicatum , & à fanctis Patribus ob ‫ در‬ta à V Patriarchis , fub Nicolao I Pontifice, cap.
fervatum , in Evangelica & in omni divinarum "" · · · · Promotiones vel confecrationes Epifco
Scripturarum pagina didicimus. Hujus autem de ,, porum concordans prioribus Conciliis hæc
creti , quod quidam dicunt , humanos divinis ho " fan&ta & univerfalis Synodus , electione & de
noribus præponentes , importabile pondus , & im ,, creto Epifcoporum fieri conftituit , & ftatuit
menfam gravitudinem : nos autem magis proprio atque promulgavit , neminem laicorum Prin
vocabulo recuperandæ falutis neceffariam verita ,, cipum & Potentun , femet inferere electio
tem vocamus , & lucem , non folum à te , vel ab ,, ni, vel promotioni Patriarchæ vel Metropo
bis , qui in regno tuo funt , fed ab omnibus terra >> litæ , aut cujuslibet Epifcopi, ne inordinata
rum Principibus & populis , qui Chriftum confi >> hinc & incongrua fiat confufio vel contentio ;
tentur, & colunt, devotefufcipiendam & obfervan ,, præfertim cùm nullani in talibus poteftatem
dam adjudicamus. Quanquam hoc multum defi- ,, quemquam poteftativorum laicorum habere
deremus , & tepermaximè deceret , ut ficut cete ‫ رد‬conveniat , fed potiùs filere , & attendere fi
ris gloria & honore , virtuteque potentior , ita ef ‫ در‬bi ufquequo regulariter à Collegio Ec
Jes & in Chrifti devotionefublimior , & cetera ibi "" clefiæ fufcipiat finem electio futuri Ponti
dem legenda. "> ficis. Si quis vero Laicorum ad concertandum
II. Baronius anno tantum MLXXVII num. ,, & cooperandum invitatur ab Ecclefia , licet
Primum de- LX & feqq . de laicorum Inveftituris loqui in hujufmodi cum reverentia obtemperare afcif
cretum
contra inve cipit, fed Gregorium VII earum ufum in Con " centibus. Quifquis autem fecularium Princi
ftituras. cilio Romano II prohibuiffe , non tantum ex " pum & Potentum , vel alterius dignitatis lai
,,
.
laudata Epiftola ; fed etiam ex Chronico Virdu ,, cus,adversùs communem & confonantem at
nenfi, cujus Auctor hoc tempore vivebat , con »
, que canonicam electionemEcclefiaftici ordi
1
ftat.Hic quidem in anno decipitur, & Labbeum ,, nis agere tentaverit, anathema fit, donec obe
Tom. X Concil. ac alios quofdam , qui hanc >> diat & confentiat.
Inveftiturarum prohibitionem ad Synodum Ro Item ex Concilio Antiocheno cap..... Si quis IV.
manam primam referunt , in errorem traxit ; -Presbyter vel Diaconus per fecularem dignita- Hugo Epifc.
fed cùm quæ de Concilio Romano narrat Ba tem , Ecclefiam Dei obtinuerit , dejiciatur , & Galliam inad
Dienfis
ronius, neque ad primum, neque ad tertium, ne ipfe & ordinator ejus à communione modis versusma
Si
que ad fubfequentia pertinere poffint , ea ad fe omnibus abfcindatur, & fint fub anathemate , moniacos
cundum fpectare indubitatum effe debet. Hugo ficut Simon Magus à Petro. In electione igitur Legatus.
itaque Flaviniacenfis in Chronico Virdunenfi & confecratione domini Dienfis ( Hugonis nem
ad annum MLXXIV , de Gregorio VII pe , de cujus ordinatione antequam de Conci
fcribit : Quia vidit hoc Sanctorum Patrum adver lio Romano loqueretur, egerat) evidenter often
ditur operata divinitas , quia per hanc occafionem
fari decretis , ut in canonica electione Epifcopi præ
valeret donum Regis ; imò multoties ipfam electio fanctæ Dei Ecclefiæ fub Papatu domini Gregorii
nem immutaret , vel potius irritamfaceret : eodem multis retrò annis obnubilata electionis Ecclefia
anno ( imò anno MLXXV ) in Rom. Synodo fticæ fplenduit veritas. Viderint igitur viri cor
quinquaginta Epifcoporum , confidente Presbyte dati, quidjuris Imperatoribus , Regibus , & Prin
rorum & Abbatum multitudine , juxta decreta cipibus in electione Pontificis refervetur. Commifit
Pontificalia & inflitutiones canonicas , ne hoc am autem ei vices fuas in Gallia ( nempe Hugoni
↓ plius à quoquam præfumeretur , prohibuit fub in Epifcopo Dienfi ) ubi plurimùm fimoniæferpebat
terminatione anathematis , decretum faciens in peftis iniqua : quia perrari illic erant , qui non
" hæc verba. Si quis deinceps Epifcopatum vel effent fimoniaci , aut à fimoniacis ordinati , aut
" Abbatiam de manu alicujus laicæ perfonæ fuf per manum laicam inveftiti. Plurimùm illi in
" ceperit , nullatenus inter Epifcopos vel Abba
,, culcans , poteftate data non abuti , quo minus de
,, tes habeatur, nec ulla ei ut Epifcopo vel Ab pravata corrigeret , damnanda recideret , fancta
" bati audientia concedatur. Infuper etiam gra & honefta doceret , & docenda faceret. Scripfit
" tiam beati Petri , & introitum Ecclefiæ inter & ad Prælatos Gallicanarum Ecclefiarum , qua
" dicimus , quoad ufque locum , quemfub cri funt juris fancti Petri , Epiftolam pro fuo cenfu
" mine tam ambitionis , quàm inobedientiæ , debito beato Petro. Recitat ibidem Chronogra
,, quod eft fcelus idololatrie , cepit , deferuerit. phus eandem Epiftolam , quæ in Decreto Gre
" Similiter etiam de inferioribus Ecclefiafticis goriano & Tom. X Concil. non extat , in qua
" dignitatibus conftituimus. Item fi quis Impe ait , fe eundem Hugonem in Gallias vices fuas
,, ratorum , Ducum, Marchionum, Comitum, executurum mittere.
" vel quilibet fecularium poteftatum , aut perſo Tertiò Sanctus Anfelmus Lucenfis Epifcopus V.
"
,, narum Inveſtituram Epifcopatus vel alicujus in lib. 2. contra Wicbertum & fequaces ejus , Prafatum
,, Ecclefiafticæ dignitatis dare præfumpfe poftquam enumeravit mala , quæ ex damnabili Decretum
Concilio
>> rint ejuſdem fententiæ vinculo fe adftrictum illa confuetudine proveniebant , ait : His tantis Rom. 11
»fciat. cladibus , que contingunt ex præfatis promotioni Anfelmus
III.
Prioribus Secutus autem eft in hoc Patrum exempla, li bus , Gregorius VII obviare cupiens , Lucenfis
Romana tribu it.
Tom. IV. Y 3 Synodo

a r ico
258 Criti
c Hifto
SAC. XI. Synodo quinquaginta Epifcoporum , confidente ftrum Officium eorum aufcultare præfumat , quia SÆC. XI.
An.C.1075 . Presbyterorum & Abbatum multitudine , per om benedictio illorum vertitur in maledictionem , & An.C.1075.
nia fanctis præfatis Patribus confonantia decreta oratio in peccatum , teftante Domino per Prophe
ftatuit , dicens : Si quis deinceps Epifcopatum vel
Abbatiam, & cetera mox ex Chronico Virdu
nenfi defcripta ufque ad hæc verba , ejufdem
fententia vinculo fe adstrictum effe fciat. Anfel
mus autem teftis oculatus fuit.
VI. Quartò Arnulphus hujus temporis Hiſtoricus
Investituras lib. 4. cap . 3. de iis loquens, quæ paulò ante fe •
hoc anno
cundum urbis Mediolanenfis incendium , exe
prohibitas
magis pro unte Martio hujus anni excitatum , contigère,
batur.
Inveftituras jam prohibitas fuiffe , his verbis
docet : Præterea Cæfar Henricus adolefcens jam
factus , ut vidit fuæflorem potentiæ hoc modo pau
latim crefcere , cum fuis Concilio ftudet hujus
( nempe fan& ti Herlembaldi ) ac Romani præ affidebant Clerici , ita eum verbis confutabant , &
fidis obftare conatibus. Dominabatur tunc tempo manibus & totius corporis geftu in eum debaccha
ris Apulia Princeps Magnus Robertus ille Nor bantur , ut fe , vita comite , inde exiturum de
mannia. Inter hunc & Regem , dum fub hac re fperaret. Sic tandem rei difficultate fuperatus , fła
difcurrerent nuncii ; præfatus Papa habita Roma tuit fibi deinceps , tuli quæftioni fuperfedendum ,
Synodo ( fcilicet fecunda Romana ) palam inter
dicit Regi jus deinde habere aliquod in dandis
Epifcopatibus ; omnefque laicas ab Inveftituris Ec
clefiarum fummovet perfonas ; infuper facto ana
themate , cunctos Regis clamat Confiliarios , id
ipfum Regi comminatus , nifi in proximo huic obe
diat conftituto. Hoc primum contra Inveftituras
Decretum , in pofterioribus Synodis Romanis
confirmatum. Gregorius VII œconomia erga
Henricum Regem primùmufus eft ; fed cùm ab
eo obtinere non poffet , ut ab illa fubverfione
canonum , Ecclefiaftica que libertatis oppref
fione defifteret , Investiturarum ufum fub ana
themate damnavit , fuumque Decretum , quan
tum in fe fuit, executioni mandari curavit.
VII. Porrò Urbem Mediolanenfem, quæ jamanno
Secundum
MLXXI conflagrarat , novo incendio affli
incendium
Mediolanen- t
&am fuiffe, docet Arnulphus lib . 4. cap . 4. Ver
fe. fibus illud defcriptum fuerat ad portam antiquæ
Bafilicæ Stephanianæ, hoc feculo everfæ , quos
Puricellus cap . 51. in Vita Herlembaldi confer
vavit , notavitque in eorum fine hos characteres
Chronologicos extitiffe : Anno dominica Incar
nationis millefimo feptuagefimo quinto , indictione
decima tertia , tertio Kalendas Aprilis , feria fe
cundâ , ideoque hoc Chriſti anno , quo feria II
in diem XXX Martii incidit. Quam infcri
ptionem confirmat Arnulphus , qui ait , incen
dium contigiffe fecundâ Hebdomadis Authentica
feria, feu , ut nunc loquimur , feriâ fecundâ
majoris Hebdomadæ.
VIII. Denique de fecunda hac Synodo Romana
Decretum in Marianus Scotus ad annum MLXXV habet :
Synodo Rom.
11. adversùs Plures Clerici fub fententia interdi&ti Apoftolici
Sacerdotes libentias effe voluerunt , quàmfœminis & uxori
fornicarios bus carere; fed ut vel per alios caftigarentur , de
editum.
crevit Papa Synodica legatione etiam hoc anno , ut
nullus Chriftianus audiret Miffam conjugati Pref
byteri. Gregorii Decretum hanc in rem latum
Simeon Dunelmenfis in Hift, de Geft. Reg. Angl .
ad annum MLXXV refert : Gregorius Papa ,
qui & Hiltibrandus , fervorum Dei fervus , per
totum Italicum regnum & Teutonicum debitam
Janito Petro obedientiam exhibentibus , Apoftoli
cam benedictionem. Si quifunt Presbyteri , Dia
coni , Subdiaconi , qui jacent in crimine fornica
tionis , interdicimus eis ex parte Omnipotentis
Dei & auctoritatefancti Petri introitum Ecclefie ,
ufque dum emendent , & pæniteant ; fi qui autem
in peccato fuo perfeverare maluerint , nullus ve
gica
ro nolo
- Ch
tam , Maledicam , inquit , benedictionibus ve
ftris. Idem habet Hovedenus in Willelmo
feniore part. I, fed in utroque hæ voces , qui
& Hiltibrandus , explicationis gratiâ videntur
additæ .
Legationem , de qua Marianus Scotus loqui IX.
In Germa
tur , Curienfis Epifcopus de fententia Synodi nia à Sacer
obivit . Concilium Moguntiæ celebratum , & dotibus for
Apoftolica mandata Sigefrido Archiepifcopo nicariis reje
tradita, ut univerfos Diœcefeos fuæ Clericos co- ctum.
geret , aut in præfentiarum conjugibus renunciare,
aut in perpetuum facri Altaris minifterio abdicare.
Quod dum facere vellet , exurgentes , qui undique
& Romano Pontifici relinquendum , ut caufam
quam ipfe toties inutiliter propofuiffet ; ille per fe
metipfum quando & quomodo vellet , peroraret ,
inquit Lambertus ad annum MLXXV , à Baro
nio num . XVII laudatus. In fecunda Synodo
Romana prioris Concilii Romani Decreta ad
versus Simoniacos confirmata effe, teſtatur ipfe
met Gregorius in Epiftola ad Annonem Colo
nienfem Archiep . LXVII libri fecundi.
A num . XXI ad XXVI. Dum Gregorius X.
VII totus eft in promulgandis prædictis Syno- Victoria Sa
dalibus Decretis , Henricus Rex ufque ad victo - xonicaHen
Regis.
riam Saxonicam fe ei obfequentem verbis fal
tem exhibuit , fed eà reportata ad vomitum re
verfus eft, & quæ Pontifici promiferat, irrita red
didit. Ea victoria, quæ Regi magnos animos fe
cit, V Idus Junii relata, ut Marianus Scotus , alii
que docent. Hæc Mariani Scoti ad hunc Chriſti
annum verba : Henricus congregato exercitu Sa
xoniam hoftili animo intrare conatur , quod au
dientes Saxones è contra fe præparant ei occurrere.
Congregati namque ob patria libertatem , ad in
troitum Thuringia juxtafluvium , qui dicitur Un
fruch , confederunt : non enim dederant spatium,
ut intraret provinciam eorum . Saxonibus ergo fu
per latitudinem terræ diffufis , & jam caftra bora
IX metantibus , fpeculatores Henrici confiderato
exercitu , venerunt ad dominum ſuum men
tiendo ; dicentes Saxones fe præparare ad pugnam.
Quod audiens , protinus fuos præcepit armari , &
confeftim irruit fuper ignaros & imparatos. Saxo
nibus verò quamvis ferò , ferociter tamen ad arma
confugientibus , facta eft pugna validiffima , ita
ut fluvius illo in loco viam præberet itinerantibus
fuper occiforum cadavera. In ifta pugna Dux
Suevorum Rodolphus , qui poftea Saxonibus regna
vit , exercitum Regis ducens , ftrenuiffimè dimi
cavit, &c. Henricus ergo tantum vice victoriam
habuit , licet cum dolo acquifitam. Hoc bellum
confummatum eft V Idus Junii , in quem feria
tertia incidebat , quam notavit Chronographus
Magdeburgenfis à Meibomio publicatus , apud
quem ideo loco , Idus Juniiferia III , legen
dum , V Idus Junii ; illud prælium fuse ibidem
narratum .
Henricus Rex poft eam victoriam ad inge XI.
nium rediit , ut Paulus Bernriedenfis in Gregorii Henricu
VII Vita cap . VI hoc modo narrat : o tem- Rex metuSa
xonum re
pore Saxones , quoniam videbant ab eo ſe nimium bellantiur
crudeliter tractari , unanimiter confpiraverunt, in vianre
ut direfimulat
 in Annales C. Baronii. 259

SAC. XI. Nt pro Rege illum amplius non haberent. Tunc lonicarum Hiftorici , non folùm hoc taceant , sÆ C. XI.
An.C.1075 . coactus fupplices ad Apoftolicum literas direxit , fed etiam negant. An.C.1075.
orans , ut fuis orationibus commendatum fufcipe Scripfit & Gregorius VII Epiftolam LXXIV XIII.
ret ; quatenus eum de tam horrendo , pavidoque ejufdem libri ad Demetrium Rufforum Regem , Ruffia Schif
Ceru
judicio jam imminenti , fuis meritis excelfi Regis fignificavitque fe ex confenfu ejus Ruffia Regni mati Cen
dextra eriperet; iterum iterumque promittens , gubernacula filio illius tradidiffe , feque Lega- adhafis
nibil unquam amplius de Ecclefiis Dei facere, quod tos ad eum mittere , quos petit fincera charitate
Sancti Canones reprehendere poffent. Cujus præci
· juvari , neque turbari in iis , quæ ibi ex auctori
bus motus Papa, eifdem Saxonibus literas & nun tate Apoftolicæ Sedis tractare voluerint. Quare
cios mifit : & circa ejufdem Regis radices fodiens , Ruffi , qui à Romanæ Sedis Prædicatoribus ad
prædicationis fuæ cophinos mifit , expectans fcilicet fidem Chriftianam fub præcedentis feculi finem
utgroffos ex ficu colligere poffet. Sed unde fumere converfi fuerant , Cerulario Patriarchæ Conftan
humoris boniplenitudinem debuit , inde poft mar tinop . Schifma conflanti non adhæsère, ideoque
cidus aruit: & expectata vitis ad pingues botros immeritò Scriptores paffim contendunt , Ru
ferendum , labrufcas viles & exiles portavit : & thenicæ Ecclefiæ Sanctos , etiam qui ante hoc
fegesfoliis pulchrioribus ornata , mellis tempore nil tempus floruère à Latinis colendos non effe ;
aliud quàm infande permiftionis lolium protulit. cùm tunc Ruthenica Ecclefia Sedi Apoftolicæ
Monuit equidem Regem , interim fe ab armis fuf conjuncta fuerit , nec nifi poft hæc tempora ab
penderet , donec è Saxonum partibus nuncios ha ea defecerit.
beret : Rex verò non acquiefcens literis & commo Cum Berengarius fuum errorem rursùs fpar- XIV.
nitionibus Patris, terras Saxoniæ intravit ; ubi ex geret , Giraldus Oftienfis Epifcopus in Gallia , Concilium
Legatus , ad illam funditus eradicandam Picta- Pictavienfe
adversus Be
utraque parte , hominum peccatis exigentibus ,
multus humanus fanguis effufus eft. Regis tamen vis Concilium celebravit , uti ad annum MLXXV rengarium.
in manibus , juſto Dei judicio , victoria data : pro teftatur Chronographus Malleacenfis , qui ait :
quafub manibus domini humiliari debuit , tan Pictavis fuit Concilium , quod tenuit Giraudus
quam ignitus & fpiritu elationis inflatus , contra Legatus , de Corpore & Sanguine Domini , in quo
ipfum intumuit. Nam cuncta , quæper matrem , Berengarius . ... fermè interemtus eft. Quod po
per Epifcopos, per Clericos, per communes nuncios ftea docet, Idibus Januarii habitum fuiffe . Fran
& privatos antea promiſerat : poftmodum , quia cifcus Roius in Vita Berengarii , & Mabillonius
fecurus , in irritum duxit. Siquidem Ecclefias , Tom. II Analect. in Obfervat. de Multiplici
quas in manibus domini Papa corrigendas fub ju Berengarii damnatione exiftimant , Giraudum
ramento pofuerat , non folum non dimifit ; verum Legatum fuiffe Epifcopum Ecolifmenfem . Ve
etiam contra decretales Patrum inftitutiones , qui rum nullus hoc tempore Giraldus in Gallia Apo
bufdam adulteris & fimoniacis fub Investitura ftolicæ Sedis Legatus fuit præter Giraldum Ofti
contradidit. (Quare Gregorius VII in Synodo enfem Epifcopum , qui cùm anno MLXXIV
Romana II Inveftiturarum ufum prohibuerat ) . è fua Legatione Romam redierit , ut fuo loco
Inter quos etiam Gothefridum , propter Ecclefiæ diximus, manifeftum eft , Chronographum non
Mediolanenfis invafionem excommunicatum , ejuf minus in anno rei geftæ peccare , quàm cùm ad
dem invafionis adulterio inveftivit ; Altono ( le annum MLXXI ait , Petrum Igneum feciffe
gendum , Attono , aut Attone , ut ex dictis anno judicium per rogum ardentem , & ad annum
MLXXIII liquet) cum Papa morante , quem MLXXIV , obiile Alexandrum Papam. Illud
Archiepifcopum (fc. Mediolanenfem) melior pars igitur Concilium in editione poftrema Conci
cleri & populi , dominum elegerant. Dedit etiam liorum hoc anno perperam etiam collocatum ,
Firmanam, & Spoletanam. Defiderantur poftea ad aliquem ex fuperioribus retrahendum.
Mediolanenfes cùm tandiu fine Præfule effe XV.
aliqua verba in fine illius capitis V I. Huc refert
nollent , hoc anno Tedaldum elegère , eumque Tedaldus
quæ Baronius num. XV de geftis poft victoriam Mediolanen
Saxonicam habet. anno fequenti confecrari curarunt. In antiquo fis Archiep.
XII.
A num . XXVI ad XXX. Geifa cùm anno enim Catalogo Epifcoporuni Mediolanenfium à dictus.
Gregorins
V11 pro fuperiori Hungariæ Regnum invafiffet , & Salo Mabillonio , & Papebrocio publicato legitur ,
Hungaria monem Regem expuliffet , ut eo Chrifti anno eum fediffe annos VIIII, & menfes tres , & dies
Poloniafolli- Lambertus narrat , currenti ad Gregorium Pa XXI , & obiiffe VIII Kalendas Junii , feu die
citus.
pam fcripfit, qui pro pace inter eos concilianda XXV menfis Maii, anni nempe millefimi octo
plurimùm laboravit, ut liquet ex ejus Epiftolis à gefimi quinti , ut ex ferie & duratione Sedis
Baronio citatis. Scripfit & Gregorius VII ad cujuslibet Præfulis conftat. Quare Tedaldus or
Boleslaum Polonorum Ducem Epiftolam LXXII dinatus fuit anno MLXXVI , die quarta menfis
libri II , mifitque Legatos pro Epifcoporum Februarii , in quam quidem feria quinta incide
caufis: Illud nobis, inquit Pontifex, primo atten bat ; fed Schifmatici , qui expreffum Pontificis
dendum eft , quod Epifcopi terra veftra non ha mandatum fpernebant , parùm de die curarunt.
bentes certum Metropolitana fedis locum , nec fub Arnulphus lib. 4. cap. 9. cùm jam refipuiffet de
aliquo pofiti magifterio , huc & illuc profua quif Tedaldi ordinatione hæc apud Puricellum ha
que ordinatione vagantes, ultra regulas & decreia bet : Mediolanenfes pro petendo Epiſcopo ultra
Janctorum Patrum liberi funt && abfoluti. Deinde montes Henrico Regi Legationem dirigunt , man
verò quod inter tantam hominum multitudinem dantes Herlembaldica interfectionis triumphum.
adeo pauci funt Epifcopi , & ampla fingulorum pa Quo cognito lætatus eft Rex ille fupra modum
rochiæ , ut in ſubjectis plebibus curam Epifcopalis quemcumque vellent fe daturum promittens Epif
officii nullatenus exequi aut ritè adminiſtrare va copum. Memoriâ labitur Arnulphus , & fecun
leant. Epiftola Boleslao Duci Polonorum infcripta, dam Legationem à Mediolanenfibus poft Sancti
quo etiam nomine eum Lambertus ad annum Herlembaldi Martyrium millam, ideoque anno
MLXXIII & MLXXVII appellat. Quare fequenti , confundit cum priori , quam ante
Polonorum Principes Regium titulumhoc tem Herlembaldi mortem contigiffe certum. Se
pore nondum confecuti erant , licet Rerum Po quentia itaque Arnulphi verba ad hanc prio
Y 4 rem
 -
13
260 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. rem pertinent : Interea Legatis Mediolanenfium bus Principibus obfervandum effe. Quid poftea $ AC. XI .
An.C.1075 . ex Clero & populo de re prafata Regem ( Henri contigerit , narrat Paulus Bernriedentis in Gre- An.C.1076 .
cum nempe ) adeuntibus , Tedaldus quidam Me gorii VII Vita cap . VII , quæ cùm Baronii
diolanenfis Ecclefia Subdiaconus capella militabat tempore non extaret , juvabit hic ejufdem Scri
in Regia , cui Rex .... Ambrofianum tradidit ptoris verba, brevitatis causâ, minus neceffariis
Prafulatum ; pofthabita Gothofredi illius adhuc vi prætermiffis , referre : His ad Apoftolicam Sedem
ventis Inveftitura & unctione , Attonis quoque perlatis ( nempe quæ Henricus contra promiffa
Roma tunc degentis electione. Quid plura ? Sufce fua faciebat ) Papa Gregorius non modicum con
ptus eft Praful ille à Clero & populo , utpote nova turbatus eft. Capit interea agitari multisfolicitu
rum rerum ufu .... avido , cui etiam fuffraganei dinibus , quoniam cuncta , que ad pacem prove
eidem ipfi , qui Gothofredum confecraverant , ma nire fperaverat , verti in contraria perfpiciebat.
num benedictionis imponunt ( menfe fcilicet Fe Tandem caufas aliquas fibi per quofdam Legatos
bruario fequentis Chrifti anni ) . Res quidem fecrete miſſas , quibufdam perfonis , honeftifque
mira & cunctis retrò temporibus inaudita ; ut urbis viris patefecit ; ut perpenderent , quid fuper his
unius uno dato Antiftite ( nempe Gothofredo) ftatuendum foret. Tantis itaque promiffionibus ,
facrato altero (fc. Attone) , uno eodemque tempore imò fimulationibus inspectis , omnes mirari cœpe
tertius erumpat , nempe Tedaldus . runt. Verùm ne Romana fedes videretur aliquid
XVI.
Lapfum Arnulphi , qui perperam fupponit injuftè feu præcipitanter agere , definitum eft ; ut
Antequam
S. Herlem Tedaldum poft Herlembaldi mortem Archiepif eidem Regi acriores litera fcriberentur , in quibus
baldusocci copum dictum, corrigit Gregorius VII in Epi plenè cognofceret , nullo timore amoreve juftitiam
deretur.
ftola ad Suffraganeos Ecclefia Mediolanenfis dimittere poffe Romanum paftorem. Scripfit autem
fexto Idus Octob, indict. XIV , currenti fcilicet ad Beatricem, ejufque filiam Mathildem , quæ tunc
anno data , qua prohibet , Tedaldum jam ab temporis Italiam totam præ ceteris gubernabant ,
Henrico Rege Archiepifcopum Mediolanenfem ad eundem Regem , ad invaforem Mediolanen
defignatum ordinari. Præterea Petrus Azarius fem , ad Suffraganeos omnes.
in Chronico adhuc inedito , quod in annum Tunc Rex gravi mærore & timore correptus , II.
Conciliabu
MCCCCII , quo floruit , definit, apud Puri bac illacque mentefuribunda transcurrens , omnes lum Worma
cellum lib. 1. cap.7. num.3 . ait : Audientes nobi nequam confiliarios advocavit : deductis in me cienfe Hen
les Milites de Mediolano profcripti bona nova dium nonnullis feductoribus ante perverfæ mentis rici Regis.
( ideft , bono nuncio ) de dato fibi Archiepifcopo oculos , qui plura , quibus humana mensfalli folet,
( nempe Tedaldo ) qui erat ex parte nobilium propofuerunt ; regni honorem à patre dimifſum,
confortati funt valde , & congregantes amicos ex liberum arbitrium , opes infinitas , militum abun
omnibus partibus civitatis Mediolani ipfam civi dantiam & fortitudinem , Epifcopos , Duces , Ty
tatem funt ingreffi. Quod fentiens Herlembaldus rannos , & fub fidelitate Principes conftrictos , fu
Cotta dominus populi primus exivit obviam inimi perborum etiam colla fuo jugo contrita , quæſtum
cis. Cui occurrit in Campo Herlembaldus ( aliis infuper Ecclefiarum fuis manibus traditarum , &
Arnaldus ) de Raude Miles profcriptus , atque multa alia , quæ , ut diximus , fecularium mentes
ipfum de equo dejecit , & decapitavit , & fic in illiciunt : inter quos Moguntinus fuit Archiepifco
fancta confeflione moriens fepultus fuit in Ecclefia pus ( nempe Sigefridus ) & reliqui , quifub ipfo
fanctorum Protafii Aurelii inter Martyres ( ideft , degebant Suffraganei. Facta verò tali conventione ,
Sancti Dionyfii ). Ipfe enimfimoniacos Sacerdotes ftatuerunt , ut Imperialis conftitutio , cunctos infuo
& uxoratos femper fuit perfecutus. Tedaldus ita regno manentes Epifcopos , curforibus ubique
que ante Herlembaldi Martyrium Archiepifco mijis , ante fuam præfentiam juberet affiftere; &
pus Mediolanenfis à Schifinaticis creatus. De coadunatis omnibus , anathemati , quod Mogun
Sancti Herlembaldi nece anno fequenti , quo ea tinus hæreticus contra B. Petri Vicarium , imò in
accidit, fermo erit. dominum & Apoftolum ejus componeret , fubfcribe
rent. Quod fi fortè motus aliqua reverentia quis
eorumfefubtrahere vellet, rebus omnibus & digni

Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE6569. tate privatus , ut Regalis majeftatis obnoxius , ca
Hifpan. pitalemfubiret fententiam.
MCXIV.
21. CB. 13. P. 27. Mart. Indi&. 14. Interea Legatis undique miffis , ab Urbe qui III.
Anno He
giræ dam Hugo (cognomento Albus) olim Cardina- In eo Grego
JESU CHRISTI 1076. rius VII
CCCCLXIX, lis , tunc autem inter Epifcopos hæreticos præci deponitur.
inchoato die GREGORII VII PAPE 4. puum caput ( qui jam tertiò ab Apoftolica fede
4. Aug.
fer. S. damnatusfuerat , quia quofdam Simoniacos recon
HENRICI IV REG . 21 .
ciliare præfumpferat ) fictitiis fuis literis , Archie
MICHAELIS DUCE IMP. 6. pifcoporum & Epifcoporum perfonas repræfentans
advenit ; laudans omnia quæ fuper dominum Pa
Gregorius Num . I ad XXXV. Gregorius VII vi pam compofuerant ; projectis in medium aliis Epi
V11 Henri
A
cum Regem dens , Henricum Regem poft Saxonicam ftolis , fub omnium Cardinalium , Senatusque ac
urget,ut pro- victoriam ad ingenium rediiffe , fimoniacas In populi nomine titulatis, quibusfignificabantur quæ
miffisftet. veftituras , uti ante eam promiferat , non dimi dam proclamationes ad præfentiam Regiam delatæ ;
fiffe, & ab excommunicatorum confortio non ubi etiam continebantur poftulatio novi Pontificis ,
abftinuiffe , fcripfit ad eum Epiftolam X libri & abjectio legitimi Paftoris ; fubintulit etiam mul
tertii , fexto Idus Januarii indict. XIV datam , tas inimicitias , quas patiebatur à Nortmannis , à
& à Baronio num. II & feqq. recitatam , quâ circumjacentibus Comitibus , ab ipfis etiam tradi
jubet , ut fi ita eft , iis à fe rejectis , ab aliquo toribus in Urbe manentibus. Quibus vifis Rex non
Epifcopo pœnitentiam ipfe &abfolutionem pe modicè lætatus , ad opus componendum fomentum
tat ; eundem ad obedientiam Sedis Apoftolicæ defideratum accepit. Adductis itaque in medium
hortatur , fignificatque Decretum contra Inve diabolicis Pontificibus , anathemajuper Dominum
ftituras in Synodo Romana II latum, ab omni Papam , imòfuper fe ipfos protulerunt ( nempe in
Conventiculo
 in Annales C. Baronii .
SE
SEC. XI. Conventiculo Wormacienfi ) . Miſis etiam in
An.C.1076. Longobardiam & Marchiam à latere Regis tam
nunciis , quàm apicibus , vifum eft , ut facto ana
themati fubfcriberent. Congregatis ergo omnibus
Papiæ , ex præcepto Regis , & magis ex propria
malevolentia & odio , ut res patuit , anathemati
Jubfcripferunt. Nam ad oftendendum male volun
tatis cumulum , pofitisfacrofan&tis Evangeliis , ju
ramentofirmaverunt , nullo modo fe deinceps Gre
261
magnificentiæ erat , ut ad nutum illius mutationes SÆC. XI.
Ordinum fierent , paucis poft Nativitatem diebus An.C.1076.
inconventus & inauditus profcriptus eft , & quan
tum ad illos depofitus ; ex die enim , qua tanti ab
hominibus habitus eft , nullam eorum legationem
accepit , ufque dum illa veniret , qua dictum eft ;
Defcende , defcende , interdicimus tibi jus omne
Papatûs.
A num. XXXIX ad LXIII. Cum prædicti VI.

gorium pro Papa habituros , vel obedientiam ex Regis , inquit Paulus Bernriedenfis cap . IX , Gregoriol
ad col.
bibituros , millifque nunciis , idem ut aliifacerent,
converfionem jamdiu & fruftrà Principes expe- loquium in
effecerunt. Etarent , & ftatum regni periculofiùs in dies di- Germaniam
IV. Scripfit autem idem Rex Romam literas , omni fiurbandum , imò fine capite jam penitus defti- invitatus.
Synodus
ma Ro- injuria inhoneftas , falfitateque repletas , præci tuendum viderent ; tandem Zelo Dei armati, cum
na 111
Regem Hen- piens domino Pape , ut de Sede furgeret , Eccle Legatis Apoftolica Sedis convenerunt ( Oppen
ricum depo. fiamque dimitteret : vocans eum perjurum , inva heimii inter Moguntiam & Wormaciam fe
nendum & forem, & Regia dignitatis diminutorem , maximè
anathema cundùm aliquos , vel Triburiæ è regione Op
tizandum fimoniacis Longobardia elaborantibus. Statuerunt penheimii fecundùm alios ) & eundem , ut eo
ftatuit. etiam , ut non ante litera darentur & verba, quàm rum confilio acquiefceret & refipifceret , fatis fide
Synodus , qua congregata in Romana fuerat Eccle liter rogaverunt : alioquin , fe non ulteriùs commu
fia , pleniùs boc audire poffet , quod etiam factum nicare vel obedire proteflatifunt. Hac ille neceſſi
eft. Nam & Papa Synodum faciente, quidam Par tate , fimulate quidem , utpofimodum apparuit , ſe
menfis Clericus , domini Apoftolici ad injuriam , per omnia , & confiliis Principum , & præceptis
cum eifdem literis prafentare fe non abhorruit ; & Apoftolici Domini obediturum promifit. Erat au
eafdem blafphemias in facie totius Ecclefia & Con tem eorum confilium , ut Dominus Apoftolicus ad
ventus , proferre non formidavit. Paucis inter generale colloquium Auguftam in Purificatione S.
Biz pofitis : Poftquam verò finito hymno , facturus Maria tunc proxima veniret : quatenus ibidem
Jermones exhortationis omnibus , Papa confederat ; caufa ejus in audientia totius regni legitimè deter
ille præcurfor Antichrifti , non tribuens honorem minari poffet. Ipfi quoque Principes , miffa lega
Deo depofitionem intimat , & tamen Papa ne tione , Dominum Papam ad prædictum diem veni
occidatur impedit , & oftendit in ejufmodi cafi re fuppliciter rogaverunt ; ad quod iter agendum ,
bus columbinam fimplicitatem tenendam : His illum promptiſſimum, ut fubfcriptæ ejus literæ te
atque aliis nonnullis peroratis , fan&
ta & magna flantur , invenerunt. Rex autem contra promiſſio
Synodus dixit: Tua , San&tiffime Pater , cenfura , nem fuam , contra confilium Principum , hoc ab
quem ad regendum noftri temporis feculum divina Apoftolico per Legatos Juos voluit extorquere , ne
peperit clementia , contrablafphemum , invaforem, Auguftam veniret , fed ut eum ad fe Romam veni
1
tyrannum, defertorem , talem fententiam profe repermitteret , ea utique intentione , ut tanto fa
rat , que hunc conterat , &futuris feculis tranf cilius Papamfallere pojjet, quanto pauciores regni
greffionis cautelam conferat. Dignum quippe eft Principes , jam fapius aftutias ejus perpelli , difcu
julis tuis obedire & obfecundare , &c. Tandem tienda ejus caufæ intereffent. Unde & Papa votis
omnibus acclamantibus definitum eft , ut honore ejus non annuit , fed ut Principes rogaverant , ad
Regio privaretur , & anathematis vinculis , tam condictum diem venire difpofuit , & fubfequentes
pranominatus Rex , quàm omnes affentaneiJui col Epiftolas Principibus regni , pro difponendo itinere
-ligarentur. fuo , tranfmifit. Recitat poftea duas literas Præ
V. De Conventiculo Wormacienfi Chronogra fulibus & Magnatibus Germaniæ à Gregorio
Conciliabu-
lum Wor- phus
cujusVirdunenfis , qui
Opus Baronius hoc
non tempore
vidit, hæc vivebat
habet : ,Ve
& VII fcriptas , quibus etiam cum vitæ periculo
macienfe fe colloquio affuturum pollicetur.
magis ex rùm novi dogmatifle judicia Apoftolica fpernunt , A num . LXIX ad LXXIII. non folùm VII.
plicatur. Scripturasfan&tas abjiciunt , de corde juo prophe Africa Minor hoc tempore Regi peculiari è Se- Mauritania
Annafir
tantes , & mercedem fcelerum traditi defideriis ta Saracenorum parebat, uti anno MLXXIII Sitifenfis
cordium fuorum infuimet à Chriflo abjectione re infinuavimus ; fed etiam Mauritania Orienta- Rex faves
20 cipientes. Hi igitur Concilio Warmacia habito , lis , Sitifenfis à Sitipha , feu Sitifi nunc in regno Chriftianis
ubi omnis quam patimur calamitas , exorta eft , Algerii & in Bugia provincia, fic nuncupata . Se
abjecerunt à fe jugum difciplina ; cùm nullam des Regia erat Calat Hamad , urbs non longè
adbuc in illos Domnus Papa anathematis deftinaf ab Almafila , vel Mefila , cujus mentio apud
fet fententiam , & fan& ta obedientia libellum re Geographum Nubienfem pag. 81. & quæ in
pudii confcripferunt , Prælationi fedis Apoftolicafu chartis Geographicis locatur ad pedem Atlantis
perba & repentina temeritate abrenunciantes. Pri montis. Regnum verò obtinebat jam ab anno
mùm hoc fermentum totam Ecclefiæ malfam cor Chrifti millefimo fexagefimo fecundo Annafir,
rupit. Conventus hic inter Nativitatem dominicam feu Annazir , quem Noweirius Arabs docet ,
& fequentem Quadragefimam habitus eft , ita conditorem fuifle Bugia, poftea Regni hujus no
diftantibus fpatiis, ut quæcunque ibi gererentur minis capitis. Favebat Chriftianis Annafirus ,
Romam tempore Synodi referri poffent. Die verò ideoque fcripfit ad Gregorium Papam VII,
natalitio Andreæ Apoftoli , ante ipfam diei feftivi ut liquet ex Epiftola XXI libri III Regiſtri
tatem apud Bavemberg Heinrico pofito , tanta Gregoriani , qua ei Pontifex fignificat , fejux
adbuc inter regnum & fummum Sacerdotium vi ta petitionem ejus Servandum Epifcopum con
gebat concordia, ut deftitutio Pontificis urbis ipfius fecraffe , gratiafque agit , quòd Chriftianos
( nempe Herimanni , de qua Baronius anno apud fe captivos dimififfet , aliofque fe dimiffu
MLXXV num . XII ) & fubfitutio alterius rum promififfet. Scripfit etiam Gregorius VII
obedientia Domini Papa deputaretur. Ille igitur , Epiftolam ejufdem libri ordine XX ad clerum &
qui ante Nativitatem dominicum tauta in Ecclefia populumHipponenfem inMauritania Sitiphenfi,
qui
 262 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. qui Servandum Archiepifcopum confecrandum
An.C.1076. miferant , aliamque ordine XIX , ad Cyria
cum Carthaginenfem Archiepifcopum , ex qua
liquet , tunc in Africa duos tantummodo Epi
fcopos fuiffe. Vixit porrò Annafir Rex ufque
ad annum Hegiræ CCCCLXXXV , Chrifti
fcilicet MXCII , & tam in Regiſtro Grego
riano , quàm apud Baronium num. LXX Li
brariorum errore Anzir appellatur.
VIII.
Ad num. LXXVII Baronius Vitam Sancti
S. Herlem.
baldi Marty Arialdi à B. Andrea Abbate Congregationis
vium. Vallumbrofanæ in Hetruria fcriptam Syro Pres
bytero attribuit , huncque Vitam Sancti Her
lembaldi hoc anno martyrium palli etiam compo
fuiffe arbitratur. Verùm jam anno MLXI often
dimus , Syrum compofuiffe quidem Vitam San
&i Arialdi , fed eam nullibi nunc reperiri ; &
nullam Herlembaldi Vitam ab eo editam fuiffe.
Mortem itaque Sancti Herlembaldi his verbis
narrat Arnulphus Hiftoricus Mediolanenfis
apud Puricellum in lib. de Vita SS . Arialdi &
Herlembaldi, ubi loquens de fecundo urbis Me
diolanenfis incendio , quod anno fuperiori con
tigit , fcribit : Solius Herlembaldi intrepidus per
feverabat , & inflexibilis animus. Siquidem inftan
tibus Pafchalibus Albis Baptifmi fatagebat , ficut
præterito fecerat anno ( nempe MLXXV )
ignoto chrifmate ( quod fcilicet à Simoniacis &
Schifmaticis Epifcopis accipi nolebat ) inchoare
myfterium. Cumque Cardinales Ecclefia ( fcilicet
Mediolanenfis ) , quorum intererat facrarefon
tes, nollent contrafolitum agere , adftat illico Luit
prandus quidam Presbyter nuncupatus à progeni.
toribus Vernula , qui juffu ac virtute illius (fc.
Herlembaldi ) Ordinariorum ufurpavit officium ,
venientes inconfulte baptizans. Arnulphus , qui
pro Sacerdotum matrimonio ftetit , & Arialdo
ac Herlembaldo oppofitus fuit, Hic adverfus
Herlembaldum declamat , refertque Mediola
nenfes ob has innovationes valde commotos
effe , & fœdus inter fe iniiffe in gratiam Henrici
Regis , clerique Mediolanenfis , quod Herlem
baldi mortis caufa fuit. Pergit enim Arnulphus :
Undeftum eft (hoc nempe anno paulò poft fe
fta Pafchalia ) , ut fimul diebus aliquot extra Ur
bem (fc. milites, civefque Mediolanenfes ) exe
untes , fuam fibijurarent magna plebis cum parte
juftitiam , & Saneli Ambrofii honorem , ac dono
Regis accepturos fe fe Paftorem ( Tedaldum nem
pe ab Henrico Rege defignatum ) . Cumque in
grederentur communiter urbem , Herlembaldus
ut femper confortis impatiens , adftantibus fibi
concionabatur more fuo. Ut verò cohiberefurorem
ultra non valuit , facto cum fuis impetu & clamo
re , feftinanter arripit arma , Vexillum quod Sancti
Petri dicebat , dextrâ gerens. E contra cives ,
dum partefurgunt ab omni , armatus prorupit in
medium. Quem in momento ac primafronte belli
tanta adverfariorum oppreffit incurfio , ut nihil
memorabilepoffet ab illo fieri. Ubi verò circumda
tus eft undique , illicò crebris configitur ictibus , di
Eloque citiùs moriens corruit , comitatu ejus exi
guo circumquaque difperfo. Cujus cadaver exani
me protenfum bumo difcerptis prorfus exuitur in
dumentis, nudatumquefuflibus undique tunditur
atquepetris ; ut qui jam vivens multis terrorifue
rat , multorumfubjaceret lufibus moriens: & cùm
geflaretur humandus , nulla eum eft exequiarum
profecuta devotio.
IX.
Poft hac Luitprandus ille fupradi&us Præsbyter ,
Luitprandus
dumfugeret, inventus, auribus truncatur na
fo ; ut qui alienum præfumpfit officium, quod habe- SÆC. XI.
re videbatur, amitteret. Apparet igitur liquido ve- An.C.1076.
à Clericis
ra fore dicentis affertio ; difficile eft , ut bono concubina
peragantur exitu , quæ malo funt inchoata princi- riis Medio
pio. Ita Hiftoricus hic adverfus cœlibatum Sa- lani mutila
cerdotum & Pontificis Romani fautores anima- tur.
tus, qui initio cap . VIII lib. IV fcribit : Hic
jam apparet fchifmatis hujufce terminus decem
novemque annos femper ab ipfa radice ( ab Arial
di nempe feceffu ) pullulando protenfi. Is verò
à Clero Mediolanenfi feceflionem fecit anno
MLVII , & hoc anno Herlembaldi morte
diffidium inter Clericos Mediolanenfes exor
tum , quod Arnulphus fchifma appellat , finem
accepit. Cùm verò Gregorius VII Luitpran
dum Presbyterum à Mediolanenfibus male ha
bitum accepit , ad eundem refcriptum mifit à
Landulpho Juniori cap. VI Hiftoriæ fuæ MS.
( apud Puricellum lib. 4. de S. Arialdo cap. 59. )
recitatum : Gregorius Epifcopus fervus fervorum
Dei Liprando Sacerdot: falutem & Apoftolicam
benedictionem . Si San&torum memoriam venera
mur , de quorum legimus morte & abfciffione
membrorum : fi patientiam laudamus eorum , quos
à Chrifti fide gladius nec ulla pœna divifit ; tu
quoque abfciffo nafo & auribus pro Chrifti nomine
laudabilior es , qui ad eam gratiam pervenire
laudabilior
meruifti , quæ ab omnibus defideranda eft , qui à
Sanctis , fiperfeveraveris ufque adfinem , non dif
crepas. Integritas quidem corporis tui diminuta
eft : fed interior homo , qui renovatur de die in
diem , magnum fanctitatis fufcepit incrementum.
Forma vifibilis turpior , fed imago Dei , quæ eftfur
ma juftitiæfacta eft in diminutione jucundior , in
pulchritudine pulchrior. Unde in Canticis Canti
corum gloriatur Ecclefia dicens , Nigra fum ,
filiæ Hierufalem. Quod fi interior species nibil
paffa eft detrimenti iis abfciffionibus ; non eft ab
Jcijfum à te Sacerdotale officium , quod proprium
eft fanctitatis , & non tam confideratur in inte
gritate membrorum , quàm in integritate virtu
tum. Unde Imp. Conflantinus Hierofolymitani Epi
fcopicujufdam oculum , pro Chrifli nomine erutum
fæpe ofculabatur : & exemplo Patrum atque docu
mento Majorum didicimus , non auferre facrum
officium martyribus pro hujufmodi cafura mem
brorum. Proinde Martyr Chrifli confortare in
domino. Magis credas in te nunc effe Præsbytera
tus officium , quod prius olei unctione non tui fan
guinis eft tinctione commiffum. Et quantò minùs
babes , quod poffit auferri , tantò minùs timeas
prædicare quæ vera funt , feminare quæ centupli
cata reddentur. Scimus quidem te ab inimicis San
&a Ecclefiæ femper inimicari & affligi , fed tu ne
eos timeas , neque perterrearis ; quia nos tam te,
quàm tua omnia fub noftra & fub Apoftolica Sedis
tutela cum magna charitate tenemus : etfi in ali
quibus tibi neceffarium fuerit Apoftolicam fedem
appellare , concedimus , & fi ad Nos & adfedem
noftram veneris, cum gaudio & magno honorefufci
pere paratifumus. De canonizatione Sancti Her
lembaldi, & Luitprandi morte fuis locis agemus.
Herlembaldus nihil prætermiferat , ut Tedal X.
dum anno fuperiori Mediolanenfem Archiepi- Tedaldus
fcopum Henrici Regis juflu ordinatum impedi- Archiep.
Med à
ret, ne hujus dignitatis poffeffionem iniret. Ve- busjuscipi
rùm poftquam hoc anno Herlembaldus morti tur,
traditus fuit , in craftinum fimul cum clero laici
cum litaniis & laudibus ad fanctum procedentes
Ambrofium reatus præteritos confitentur alteru
trum. Abfolutione verò à Sacerdotibus, qui præfto
aderent,
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI. aderant , celebrata ( dum nullus fcilicet adhuc
An.C.1076. Mediolani Epifcopus effet ) reverfus eft in pace
populus ad propria , inquit Arnulphus cap. VI
apud Puricellum de Vita Herlembaldi cap. 59.
Idem Arnulphus cap . XIX his addit : pradictis
rebus (fc. tumultibus poft Herlembaldi mortem
excitatis) non plane compofitis , fed involutis , ut
cunque fæpe jam dicti Mediolanenfes pro petendo
Epifcopo ultra montes Henrico Regi legationem
dirigunt , qui Epifcopus Tedaldus nomine anno
fuperiori jam confecratus fuerat , fed nondum
Mediolanum venerat : Sufceptus eft , fubjungit
Arnulphus , Praful ille à Clero &
XI. Ad num . LXXVIII. Beatricem Duciffam
& Tufciæ & Mathildis Comitifle matrem , hoc
Moriuntur
Beatrix
Godefredus anno die XVIII menfis Aprilis ad Deum mi
Gibbofus ejus graffe, notat Baronius ex Domnizone lib .I. cap .
gener. 20. Filia erat Friderici II Lotharingiæ Ducis ,
anno MXXVII fine liberis mafculis démor
tui. Poft ejus mortem Bonifacio Tufciæ Duci
nupfit , ex quibus genita Mathildis ex aviæ no
mine ita appellata. Bonifacius anno ML II vitâ
functus eft, Mantuæque fepultus, ut habet Her
mannus Contractus, qui addit, eum ditiffimum
Italiæ Marchionem fuiffe . Beatrix , ut bonafua
ab invaforibus defendere poffet , fecundis
nuptiis Gothefredo Barbato Lotharingiæ Duci
matrimonio conjuncta fuit , hujufque filius Go
thefridus Gibbofus cum Mathilde filia. Porrò
Gothefredum Gibbofum hoc anno fine liberis
quarto Kalend. Martii vitâ deceffiffe , oftendit
Baronius ex Lamberto,hoc anno num.XXXVIII .
Fiorentinius in Commentario de Rebus ad
Mathildam Comitiffam fpectantibus , lib. I. de
Beatricis patre , proavifque multa in medium
adducit ; fed pag. 27. in eo fallitur , quod affe
rat , Beatricem filiam fuiffe Mathildis fororis aut
filiæ Conradi Salici Imp. Nam ut fuprà jam
oftendimus , Mathildis Beatricis mater filia fuit
Hermanni Sueviæ Ducis , & foror Gisela Con
radi Salici conjugis , qui poft S. Henricum in
Germania imperavit .
XII.
Sanctio Garfiæ Navarræ Regi hujus nominis
Navarra IV fuorum confpiratione occifo Navarrei , qui
Regnum cum
Aragonenfi inter Ebrum & Pyrenæos montes habitant ,
unitar.
San&tium Ramirum , fecundum Aragonia Re
gem fibi præfecerunt , Provinciæque Biscaia,
Alava , Rioiæ , & Bureba Alphonjumjam Ca
ftellæ Regem Principem agnovère, ut videre
eft apud Suritam lib . I cap . 23. aliofque Rerum
Hifpanicarum Scriptores. Alphonfus in Cartu
lario Sancti Emiliani apud Moretum in Inve
ftigationibus Navarreis lib. 3. cap. 4. Najaræ
Privilegia confirmans ait : Impiiffima fraude
interfecto Rege Sancio Garfia ftrenuiffimi Regis
filio , ego Adefonfusfilius Fredinandi Regis fuccefi
in regno: capiens igitur fubjugare mihi illius re
gnum,falubre inveni confilium, &c. Era MCXIV.
Dies & annus mortis ejus his verbis in Kalen
dario Legerenfi notantur , 111 Nonas Junii San
&tius Rex minor erâ MCXIV. Sanctius Ramirus
Aragonius Rexexpulfise ditionibus fuis Mauris,
& jam pacificè regnans leges reformavit , & in
ter alias , quæ pro Regno Suprarbienfi datæ
fuerant. In earum Præfatione dicitur conful
tum fuiffe Apoftolicum Hdebrandum & Lon Ipfe verò , ejufque complices , communionem utcun
gobardos, ideft Gregorium VII, Hildebrandum que idcirco fejtinaverant recipere ; quia juxta le
appellatum. Sanctii IV hoc anno occifi propin gem Teutonicorum fe prædiis & beneficiis privan
qui per plures annos patrimonio fibi debito pri dos effe non dubitabant , fifub excommunicatione
vati fuere ufque ad Garfiam Regni reftaurato integrum annum permanerent : cujus adhuc unas
rem , ut anno MCXXXIV videbimus, menfis fuperfuit , dam ad reconciliationem redi
263
SEC. XI
An.C.1077
ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6570. Anno Erz
Hifpan .
22. A. 14. P. 16. April. Indic. 15 . MCXV.
Anno He
JESU CHRISTI 1077 .
giræ
GREGORII VII BAPE 5 . CCCCLXX ,
inchoato die
HENRICI IV REG. 22. 25. Julii
fer. 3.
MICHAELIS DUCE IMP. 7.
1.
A Num . I ad XXXI . Paulus Bernriedenfis
in Vita Gregorii VII cap . IX , poftquam Henricus
narravit Gregorium VII à Principibus Germa- Rex à Papa
abfolutio
niæ ad colloquium in eo Regno habendum in nem impe
vitatum effe , eumque ad id fe paratum often- trat
diffe , ait : Interea Rex , propriæ caufa diffidens, &
idcirco audientiam totius regnifubterfugiens , fur
tive Italiam cum excommunicatis , contra Pre
ceptum Pape & confilia Principum , intravit ; &
Apoftolico ad prædictam diem Auguftam tendenti ,
ante Purificationem Sanctæ Mariæ apud Canufium
obviavit ; ibique ante portam caftri per triduum
depofito omni Regio cultu , miferabiliter , utpote dif
calceatus, & laneis veftibus indutus, perfiftens , non
prius cum multo fletu Apoftolicæ miferationis au
xilium & confolationem implorare deftitit , quàm
omnes qui aderant , & ad quos rumor ille pervenit,
ad tantam pietatem & compaffionis mifericordiam
movit , ut pro eo multis precibus & lachrymis in
tercedentes , omnes quidem infolitam Domini Papæ
duritiam mirarentur ; nonnulli verò in eo , non
Apoftolica ferenitatis gravitatem , fed quafi tyran
nice feveritatis crudelitatem effe clamarent : de
nique inftantia compunctionis ejus , & tanta om
nium , qui ibi aderant , fupplicatione Papa devi
ctus , tandem eum , relaxato anathematis vinculo ,
in communionis gratiam , & finum San& tæ matris
Ecclefia recepit : acceptis ab eo fecuritatibus , qua
rum etiam confirmationem per manus Abbatis
Cluniacenfis (nempe Hugonis), & nobilium Co
mitiffarum Mathildis & Adalaia ( Marchionis
Segufiæ & ComitisSabaudiæ Maurianæque con
jugis ) & aliorum Principum, Epifcoporum & Lai
corum , quifibi ad hæc utiles vifi funt , in hunc mo
dum fufcepit.
Refert illud juramentum Baronius num. XX II.
cum hac fubfcriptione , quæ apud Paulum deeft : Fraudulen
ter cum es
t . X V. agit.
Actum Canufii, quinto Kal. Februarii, indi&
Verùm ea addititia, quia, ut ibidem Baronius ex
Domnizone oftendit , abfolutio Regis facta die
XXV Januarii .Pergit Paulus: Rex, poftquam com
munione recepta , fed quæftione Regni dilata , folu
tus ab Apoftolico difceffit , parum attendens quid ei
in reconciliatione fua juramento promiferit , ad fo
litam nequitiam redire , & Simoniacorum fuorum
confiliis contra Papam affentire non expavit . Om
nes enim Simoniaci , eorumque focii, quorum ty
rannidi ipfe fanctam matrem Ecclefiam fubjuga
verat , quorum etiam factione jam pridem Apofto
licamfedem deauctorifare tentaverat ; ipfi, inquam,
omnes ad eum reconciliatum recurrentes , non ter
rorem fed audaciam ab eo , pro perpetrata ini
quitate acceperunt ; quin etiam in damnatione
Apoftolici apud eum conjurandi locum invenerunt.
TeRË,
 j

264 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI . rent. Communionem itaque, non ut fe corrigerent,
An.C. 1077. repetebant , fed ut plurimos jam dudum ab illis
anathematefeparatos fibi refociarent ; ficque tantò
audaciùs, tantò crudeliùs, quanto compluribus, foli
ta tyrannide ſanctam Ecclefiam opprimere poffent.
Nam ftatim poft reconciliationem , ut prædictum
Legatis Apoftolica Sedis cum Principibus regni ad SÆC. XI.
Auguftam in Purificatione Santa Maria condi- An.C.1977+
xerat, ad quem jam Papa venire conceperat : &
jam illuc perveniffet , fi non idem Rex , contra
commune decretum omnium ingreffus Italiam ,
nducturos Apoftolicum à conductu deterruiffet :

1 eft , adpriftinum volutabrum redire ; fed & Simo terminus , inquam , ubi coram Apoftolico in au
niacis , utpote fui fimilibus , contra Apoftolicam dientia totius regni canonicè de criminibus illatis
fedem affentire non dubitarunt. expurgari , fi inculpabilis effet , expurgatus legiti
III. Dum hæc aguntur, Mediolani , ubi anno fu mè in regnum , cum confenfu omnium , reftitui pof
Legati ad occifus fuerat ,
Mediolanen. periori Sanctus Herlembaldus fet : ad quem ipfe venire contempfit : imò fuæ caufa
àPapamiffi, Contigère quæ narrat Arnulphus lib. 4. cap. 13. diffifus , non præfumpfit ; & Papam , ne vel illuc
( apud Puricellum lib . 4. cap. 63. ) : Henricus veniret , fraudulenter in Longobardia præoccu
( Germaniæ Rex ) fenfit Mediolanenfium popu pavit.
lum Thedaldi Prafulis focietatem culpabilem , di Cùm igitur Principes regni terminum generali VI.
vina prohibente lege , communicari excommunica decretoflatutum , Regem fubterfugiffe , & fe etiam Conventus
Principum
to , millis domino Papa Legatis folutionem implo- , hac vice, folita ejus perfidia, delufos effe animadver- ad Ulmam
raffe. Cui Legationi IPSE EGO interfui , de tiffent ; cumque ejus verfutiam nec in ipfa reconci
præteritisfatisfaciens , in futuro cafiigari promit liatione , vel poftea ceffaffe , certiffima relatione
tens. Papa verò fapienti ufus confilio , venerabiles didiciffent, mox in Suevia apud Ulmam, Conventu
viros Lucenfem ( nempe S. Anfelmum) , & Oftien facto , deliberaverunt ; nec fe deinceps ab illo ludi
fem ( fcilicet Geraldum ) Epifcopos , direxit Me ficari , vel potius priftina ejus calliditate pericli
diolanum , daturos veniam quibufcunque pofcenti tari permitterent ; fed fuæ faluti in legitimi Prin
bus. Ubi verò ingreffifunt urbem , lætata eft civi cipis electione providerent. In eodem autem con
tas univerfa . Qui toto illo triduo , confluentibus ventu apud Ulmam , generalius Colloquium ad
ad eos civibus , divina prædicantes eloquia cunctos Forecheim (munitum Epifcopi Bambergenfis op
abfolventes benedicunt univerfos. Quod Thedal pidum) IV Idus Martii , ad novi Regis electio
dus ( Archiep. Mediolanenfis excommunicatus) nem condixerunt : ad quod etiam domini Apofto
indignè fatis ac moleste tulit ; adeò ut feditionem lici confilium & auxiliumfibi venire , miſſa lega
in populo bellumque conaretur inferre , fed mini tione , poftulaverunt . Quo audito Papa adid Col
me valuit. Quibus lucem accipiunt , quæ Baro loquium Legatos direxit , qui Principes rogarent ,
nius num . XXIX de hac legatione refert. Por ut difpofitionem regni ufque in adventum ejus dif
rò Arnulphum magnum conjugatorum Sacer ferrent , fi hocfine periculo fieri poffefperarent. No
dotum defenforem, poftquam pervenit ad caput luit fane eis hoc ex definito præcipere , ne fibi jure
VIII ejufdem libri IV , ad fanam mentem re imputari poffet , fi quod periculum ftatus regni ex
diiffe jam fuprà infinuavi . Sed redeamus ad Pau P illa dilatione incurriffet. Altera autem die poft
lum Bernriedenfem , qui poft laudata verba fta dimiffionem Legatorum , Manegoldus Comes ,
tim fubjungit. magnus amator veritatis , advenit , cujus relatio
IV. Non multò poft tamen Rex ab Apoftolico jam ne Papa de novo Rege conflituendo certior factus ,
Coronari pe- regni conceffionem callidè , ut communionem , eli alium Legatum , Gregorium fcilicet Romana Ec
1 zens à Papa
teaRadi cere volebat. Miffa enim à legatione, humiliter clefie Diaconum , ad Principes regni deftinavit :
tur. ei fupplicabat , ut vel eum femel apud S. Joannem qui eos Apoftolica auctoritate adventum ejus præ
in Moytia ( feu Modoëtia , aliquot milliaribus ftolari compelleret : eo tamen primitus explorato
Mediolano diftante ) per Epifcopos Papienfem fi Rex , qui adhuc in Longobardia morabatur , ab
& Mediolanenfem , more priorum Regum , coro eodem Legato conventus fecuritatem facere vel
nari permitteret : velfi hoc nollet fieri per bujuf let , ut domino Papæ tranfitum ad Teutonicas par
modi Epifcopos , utpote excommunicatos , faltem tes , pro ipfius caufa determinanda , concederet.
hoc Privilegium Apoftolica auctoritate cuilibet Quod fi Rex nollet concedere , præcepit Papa , ut
Epifcopo concederet exequendum ; ob hoc maxi Legatus ad fe rediret , nec Principes cum aliqua
mè appetens coronari , ut cum communione etiam dilatione , à providenda regni neceffitate fufpende
regnum à Romano Pontifice videretur recepiffe. ret. Item eidem Legato præfatam Legationem im
Sed Papa calliditatem ejusjam fatis expertus , nul ponens Papa , dixit inter alia ; fe quafi pro indicio
lo modo votis ejus voluit acquiefcere : diligenter bujufmodi fecuritatem exegiffe , cujus, inquam, fe
fecum ipfe reputans , fe quidem eum pro multis cri curitatis exhibitio , illum in regnum reftitui poffe
minibus, & maximè pro inobedientia & contu præfagiret ficuti ejufdem fecuritatis denega
macia Apoftolica Sedi irrogata , à regno depo tio , hoc eum non poffe , ex divino indicio de
Suiffe , omnefque ei juratos ab ejus dominio liberos notaret.
reddidiffe: & ob hoc nullatenus eum , ficut nec Inter hæc verba Papæ tres digiti ejus dextræ, VII.
alium in Regem Principibus , utpote liberis homi ufque ad medium , repente fanguinei apparuêre ; Gregori us
VII Lega
nibus , fuperponi debere , abfque eorum electione. quos fanguine ex naribus profluente maculatos tos ad Con
Nam && toto regno de tot ac tantis injuriis ac exiflimans , detergere cæpit : fed eos fanguineis no- ventum Fo
perfidiis erat inculpatus , ut de his eum neceffe recheimen
tis nullatenus emaculare potuit. Hinc ipfe & re
liqui fapientes , qui hoc miraculum confpexerunt, fem mittis,
effet primitus expurgari (fi tamen hoc aliquate
nus poffetfieri ) , & fic demum cum confenfu totius aliquid magni per hæc figna portendi non dubita
regni legitimè coronari . Rex igitur ea vice runt. Erant autem ibi tunc præfentes prænomina
quoque , fimulatà obedientiâ apud Moytiam Rega tus Comes Manegoldus , venerabilis Presbyter
lia infignia non ufurpavit : quæ tamen non multò Erkinbertus cum aliis quamplurimis in oppido Ca
poft contra bannum domini Papa refumere , & nufii in capite Jejunii , quod eo anno contigit in
interdi&ta regni gubernacula ufurpare non ti Kal, Martii. Percepta igitur legatione ftatim Le
muit. gatus ad Regem properavit cum prædicto Comites
Promillis
nonflat. Interim tranfibat terminus , quem Rex coram fed Rexfecuritatem, quam Papa poftulabat , face
18
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI. re contempfit : unde & ille Legatus ad Apoftoli
An.C.1077. cum redire non tardavit. At Comes ad proxi
mum Forecheimenf Colloquiam venire accelera
e
vit ; quo & priores Legati jam pervenerant , qui
una tantum die , priufquam præfatus (difcederet)
Comes , ab Apoftolico mifi fuerant. Hi autem
erant Legati , Bernhardus fancta Romana Ecclefia
Cardinalis Diaconus , item alter Bernhardus ,
Abbas religiofus de Maffilia , ferè fexcentorum Mo
nachorum Pater , qui etiam fecum duxit egregium
Doctorem quemdam , nomine Chriftianum ( Guit
mundum intelligit, ut fequentia indicant, quem
admodum & Anonymus Chiffletianus , qui
Chriftini nomine alium non intelligit. Quare
T utroque nomine Guitmundus appellatus fuit ) ,
poftmodum Averfana civitatis Epifcopum , cujus
Opus extat eximium contra Turonenfem Beren
garium.
VIII.
A num . XXXI ad XXXIV. Propofitiones
Dictatus
Gregorio quafdam feu Effata nullatenus inter fe cohæren
fuppofitus. tia, nullaque temporis nota confignata, Gregorii
VII Regeſto inferta funt inter Epiftolam LV
libri fecundi & Epiftolam LVI , cum quibus
nullam etiam habent connexionem. Illam far
raginem Gregorii VII Dictatum infcriptam
Baronius refert ad VII Synodum Romanam ab
eo , hoc anno celebratam , fed nullius Aucto
ris teftimonio , imò nec probabili ratione ful
tus. Quare Bellarminus & Labbeus in lib. de
Script. Ecclefiaft. Gregorii VII opera recenfen
tes ejus tantum Epiftolarum mentionem fa
ciunt , quod viderint , uti exiftimo, nullum Au
&
torem coævum aut fupparem hujus Dictatûs
meminiffe , aut eum ei adfcripfiffe ; nullum ex
ejus adverfariis de illo quæftionem adversùs
ipfum moviffe , quod certè præftitiffent , & im
primis Benno ille maledicentiffimus pfeudo-Car
dinalis , & atrociffimus calumniator : denique
nufquam Gregorium ipfum in fuis Epiftolis Di
Etatum laudaffe aut vindicaffe , ut aliàs fua De
creta , ac Propofitionum adeò fingularium, ple
rarumque nempe nullum in ejus Regefto vefti
gium extare. Articuli illi numero funt XXVII ,
quos jam aliqui Viri docti confutarunt , & nu
per Natalis Alexander in part. II Sec. XI &
XII Differt. III. In articulo XXIII , ut ce
teros omittam , dicitur : quod Romanus Ponti
fex , fi canonicè fuerit ordinatus , meritis B. Pe
tri indubitanter efficitur Sanctus , teftante fancto
Ennodio Papienfi Epifcopo , ei multis fanctis Pa
tribus faventibus , ficut in Decretis B. Papa Sym
machi continetur. De Pontificalis Officii fan
&
titate , non de perfonali fanctimonia loquitur
Ennodius in Apologetico contra Symmachi
Papæ adverfarios , qui Donum etiam ac Privi
legium impunè peccandi Pontificibus tribui
ironicè dicebant : Non nos , inquit , B. Petrum,
ficut dicitis à domino cum Sedis Privilegiis , vel
Succeffores ejus , peccandi judicamus licentiam fu
fcepiffe. Ille perennem meritorum dotem cum ha
reditate innocentia mifit ad pofteros. Quod illi
conceffum eft pro actuum luce , ad illos pertinet ,
quos par converfationis ſplendor illuminat. Quis
enim Sanctum effe dubitet , quem apex tantæ di
gnitatis attollit ? In quo fi defint bona acquifita
per meritum , fufficiunt quæ à loci Deceffore pra
Aantur. Aut enim claros ad hæc faftigia erigit,
aut qui eliguntur illuftrat. Verùm Auctor Dix
ctatus de vitæ fanctitate loqui videtur , & De
cretum illud inventum ab inimicis hujus San
i Pontificis , doctioris ac fapientioris quàm
Tom . IV.
265
ut fimilem propofitionem, aliafque in eo Dicta- sÆC. XL.
tu contentas literis mandarit. An.C.1077.
A num. XXXVIII ad LVII. Pergit po IX.
ftea Paulus cap. X. Facto igitur Conventu apud Conventus
Forochei
Forecheim , præfati Legati literas Apoftolicas in menfis.
medium protulerunt : quam parùm dominus Papa
de promiffione Regis lætatus fuerit ; cùm adverfa
rii Ecclefiæ plus audaciæ quàm terroris ex præ
fentia Regis acciperent. Ad hoc , aiebant › eum
petere , ut novi Regis electionem de qua audierat ,
in adventum ejus differrent , fi hoc fine periculo
fieri poffe perpenderent. Peracta igitur Legatione,
Archiepifcopi, Epifcopi , Duces , Marchiones , Co
mites majores atque minores , debitam reveren
tiam Legatis impendentes , per confeffum finguli
furrexerunt , & quot contumeliis, & quot periculis
jam ab Henrico Rege affecti effent , vel fe afficien
dos fore non dubitarent , Legatis lamentari cœpe
runt ; Jeque toties infidias ejus inter ipfa pacis of
cula vix evafiffe , ut nec juramento ejus deinceps
aliquam fidem exhibere poffent. Hoc quoque ad
dentes fe tandiu eum poft depofitionem toleraffe ,
non utique ut correctionem ejus , utpote defperatam,
expectarent , fed ut quibufdam occafionem calum
niandi auferrent , quifortaffe ei , fi non tandiu ex
pectaretur ; totaque illa die cum hujufmodi que
rimoniis tranfacta, nec medietatem injuriarum fibi
illatarum enumerare potuerunt.
Poft aliqua interpofita : Hoc igitur Principes regni X.
diligentiffime perfcrutati , fe quidem à Regis Hen- Ineo Rudol
rici poteftate, penitus, ut prædictum eft, emancipatos, phus Rex
German ia
nec fe illi plufquam illum illis alicujus fidelitatis elect
velfubjectionis [ juramento] obnoxios, ut liberi ho
mines Rudolphum , Ducem Suevorumfruftra mul
tum renitentem, fruftraque vel unius horæ inducias
ad confulendum petextem , Regia dignitate fubli
maverunt : virum fanè in humilitate præcipuum ,
Regio honori atate & moribus idoneum ; eique fe
debito fidelitatis facramento fubdiderunt. Qui
utique regnum , non ut proprium , fed pro dif
pofitione fibi creditum reputans , omne haredita
rium jus in eo repudiavit , & vel filio fuo fe hoc
adoptaturum fore penitus abnegavit : juftiffimè
in arbitrio Principum eſſe decernens , ut poft mora
tem ejus liberè non magisfilium ejus , quàm alium
eligerent , nifi quem ad id culminis ætate & mo
rum gravitate dignum inveniffent. Hunc igitur
Rudolphum , legitimè electum Archiepifcopi Mo=
guntinus & Magdeburgenfis cum eorumfuffraga
weis , Legati fedis Apoftolicæ præfentibus & regni
Principibus , Regali inun&tione confecrarunt . Ele
&tus eft autem ab Archiepifcopis , Epifcopis , Du
cibus , Comitibus majoribus atque minoribus , in
Conventu apud Forcheim , anno Dominica Incar
nat. MLXXVII, anno IV venerabilis Papa Gre=
gorii hoc nomine feptimi , indictione XV Idibuš
Martii. Poftea die duodecimo apud Moguntiam
confecratus eft , ideft , VII Kal. Aprilis, ubi tunc
medium Quadragefima occurrit.
In Conventu illo apud Forcheimum habito XI.
Germaniæ Proceres omne hæreditarium in Re- Succeffio
RegnumGefa
gnum jus repudiaffe teftatur etiam Bruno in mania anti
lib. de Bello Saxonico , qui ait, Saxones ac Sue quatur.
vos ad Forcheimum præfente Legato , qui cun
Eta de regno utiliter diſpoſita firmaret , convenif
fe ; dumque fua cuique Deus fit dira cupido , ac
multi fuas fingulares caufas interponunt , quas
ut Rex eligendus fe correcturum promitteret ,
volunt , confenfu omnium comprobatum eft , &
Romani Pontificis auctoritate corroboratum , ut
Regia poteftas nulli per hæreditatem (ficut ante
Z fuera
 266 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI. fuerat confuetudo) cederet, fedfilius Regis (etiam libri VI , Roma data IV Non . Janu.indi&
t . II, an- SÆC. XI.
An.C.1077 . fi valde dignus effet ) per electionem spontaneam ,› no fcilicet Chrifti MLXXIX , ad Berenga . An.C.1077 .
non per fucceffionis lineam Rex proveniret ; fi verò rium Epifcopum Gerundenfem , Guitfredi fra
non effet dignus Regis filius, vel (finollet eum popu trem , hunc hortatur , ut fraterna charitate fuc
lus) quem Regem facere vellet , haberet in potefta cenfus Guitfridum ad falutem reducere cone
te populus. Facta itaque hoc anno infignis mu tur : Commemorans illi, & præteritos longava ata
tatio in electione Regis Germaniæ . Hactenus tis exceffus , & propinquum jam fibi divina ultio
enim Regnum quidem electivum erat, fed non nis imminere judicium , inquit Gregorius VII.
nifi qui erant ex familia regnatrice ad illud eli Tom.X Concil.in fecunda Appendice literarum
gi poterant. Rodulphus verò ejufque fautores Gregorii VII pag. 411. refertur Epitola ab
omnes ad illam electionem jus impofterum ha eo data ad Archiepifcopos , Epifcopos , Abbates
bituros decerni voluére . Poft aliquot tamen & Principes in Narbonenfi Gallia , Guafconia &
annos ad priorem morem reditum ; falutati Hifpania regione conftitutos , quando illuc
enim Henrici Quarti filii Reges, nempe Conra Amatum Legatum fuum mifit , fed in ea nullus
dus anno MXCIII , Henricus anno MCXV, temporis character exprimitur , diciturque tan
eoque fine prole demortuo , Agnetis fororis fi tùm Amatum mitti ad eradicanda vitia & vir
lius Conradus anno MCXXXVIII , & ejuf tutes plantandas , quam cùm non vidiffet Dia
dem ex ordine nepotes , nec poftea defière , nifi gus , exiftimavit , Legatum propter duo , quæ
fortè femel & iterum , propinqui ad propinquo memoravimus , capita in Hifpaniam directum
rum fucceffionem vocari , ut ex infrà dicendis fuiffe.
manifeftum erit. A num . LXVI ad LXXVII. Simeon Dunel- XIV.
XII. Obitus Sva
Ad num. LXIII. Gregorius VII literis menfis de Svano feu Sveno Daniæ Rege fcribit : ni Dania
Concilium
Bifuldinen Carpineta, IV Kalendas Julii, indictione XV, ad Anno MLXXVI Rex Danorum Svanus bene lite- Regis.
Je. Reges & Principes Hifpaniæ datis , & lib . IV ris imbutus obiit , cui filius fuus Haroldus fuc
Epift. XVIII Regiftri Gregoriani recitatis Ama ceffit. Quare Svani mors , neque hoc anno , ut
tum Epifcopum Eloronenfem feu Olonoren putavit Baronius , neque anno MLXXIV , ut
fem in Aquitania fe Legatum fuum mittere fi nullo tefte afferit Pontanus in lib . 5. Hiftoriæ
gnificat. Quæ in ea legatione gefta , à nemine Rerum Danicarum , contigit. Simeoni enim in
memoriæ mandata, nifi quod Diagus lib.2.Hift. hujus temporis rebus magna fides habenda . Pon
Comit.Barcinon.cap.71 . mentionem facit Con tanus refert, vetus Epitaphium Guillelmi Epifco
cilii Bifuldinenfis in Catalaunia adversùs Simo pi Rochildenfis non tantùm cædis , quà fe pol
niacos ab hoc Legato congregati ; cujus cum luerat Sveno , & expiationis quá idem in Ec
nulla mentio in Collectionibus Conciliorum ha clefiam receptus eft,à Baronio ex Saxone Gram
&enus editorum , licet tria ejus exemplaria in matico recitata , fed & funeris atque obitûs
Catalaunia adhuc fuperfint , ut teftatur idem mirabilis ipfius Epifcopi Guillelmi ; at fine ulla
Diagus , illud à nobis hic non prætermittens temporis nota. Svano in Dania regnante duo in
dum. Narrat itaque hic Hiftoricus , Gregorium Scania Epifcopatus conftituti , duoque alii in
VII mififfe Amatum Epifcopum Oloronenfem Jutlandia, feuin Cimbrica Cherfonefi.
Legatum fuum in Hifpaniam , non folùm ad Ad num. LXXVII . Gey .HungariæRege VII XV.
tollendam fimoniam , quæ in illo Regno inva Kal. Maii viam univerfæ carnis ingreffo Sanctus S. Ladislaus
lefcebat ; fed etiam ad reformanda Ordinis San Ladislaus frater ejus communi omnium confen- fuccedit Refra
&i Benedicti , quem profeffus fuerat , monafte fu regni Gubernacula fufcepit , inquit Joannes gnum Hun
ria. Legatus die fexta Decembris currentis Chri Thwroczius in Chron . Hungarorum cap. 57. saria.
fti anni Concilium apud Bifuldunum celebra Ladislao Croatiam & Dalmatiam etiam paruif
vit , à Bernardo Bifuldinenfi Comite in fuo ca fe , Zvonimiro fine liberis demortuo , tradunt
ftro optimè exceptus. Huic interfuère Epifco Hungarici Scriptores , fed Joannes Lucius
pi tres , & Abbates multi. Guitfredus Archie 1 in Hift . de Regno Dalmatiæ & Croatiæ lib. 3 .
pifcopus Narbonenfis jamdiu propter fimoniam cap. I. & feqq. contendit , Ladislaum Croatiam
excommunicatus , iterùm excommunicatione tantùm occupaffe ; & Venetos fuis victoriis Dal
perculfus , ficuti & Abbates fimoniaci , qui matici Regni titulum confecutos effe
; quæ
monafteria poffidebant in Ditione Comitis Bi controverfia certis argumentis definir
i non po
fuldinenfis fita. Cùm verò Berengarius Epifco teft. Id fanè conftat inquit Ducan
, gius in' Fa
pus Agathenfis eidem Concilio præfens fuerit , miliis Dalmaticis & Sclavonicis cap. 5. ex An
apparet , inquit Baluzius lib. 4. Marc. Hifp. ad drea Dandulo in Chron.ad annum MLXXXIV,
hunc Chrifti annum , eum Guitfredi partes de Vitalem Falierum , primum ex Venetorum Du
feruiffe . In Synodo enim Romana anno fupe cibus Dalmatiæ ducem fe infcripfiffe ex
, Ale
riori à Gregorio VII coacta habetur : Agathen xii Comneni Imp. conceffione
; proindeque
Sem Epifcopum Berengarium , quia Narbonenfi admodum vero effe fimile , ea tempeftate ma
Epifcopo excommunicato communicavit , & vices ritima ejufmodi Dalmatiæ Oppida in Veneto
Epifcopales pro illo fecit, excommunicamus. rum poteftatem veniffe.
XIII. Guitfredus, ut legitur in Querela Berengarii Vi Ad num. LXXIX. Agnetem Imperatricem XVI.
Guitfredus cecomitis Narbonenfis adversùs eum , in quodam Henrici Regis matre Obitus Ag
Archiep. Concilio Narbonenfi incerto anno habito fa m , Romæ hoc anno die
netis Impe
Narbonenfis XIV menfis Dece mb. vitam cum morte com ratric ,
is
in eo ex &a, & à Catello lib. 4. Hift. Linguadocii reci mutaffe , demonftrat ejus Epitaphium
à Baro
communica- tata, anno ætatis decimo Archiepifcopatu Nar nio recitatum. Ea poft obitu Henric
tus. m i II Im
bonenfi à Guitfredo patre Cerdania Comite perato
ris , quondam viri fui, primùm laudabile
empto inveſtitus fuerat , & poftea infimulatus viduita
tis propofitum amplexa eft , & poftea
de ordinationum & confecrationis Ecclefiarum Sanctimoni
alium velum fufcepit : Totamfere pe
infami quæſtu , illicitifque amoribus cum Ur ragrav
it Italiam , devotiſſime vifitans Sanctorum
gelli Comitiffa . Non apparet autem ipfum re Reliqui
as , & offerens eis pretiofa donaria , pluri
fipuiffe . Gregorius enim VII in Epiftola XVI mafqu
efaciens eleemofynas in urbibus & vicis , &
in
 in Annales C. Baronii .
ait : Hoc tanto Regis contemptu Pontifex cùm SEC. XI.
SEC. XI. in omnibus locis , ad que orationis gratiâ prope
An.C.1077 ravit , inquit Joannes Abbas in Præfatione ad magnu ejus infe ac formid
libellum de Scripturis & verbis Patrum colle lum
fet , parum
&um , quem ei dicavit , & Mabillonius Tom. I
pam
Analect . ex parte publicavit , qui exiftimat ,
Joannem illum effe Joannem Abbatem Fifcam hunc
nenfem variis Opufculis clarum. Extat & in omninò decrev
Bibliotheca Sebufiana, centurià II cap. LXXVII, Salerni
ejufdem Imperatricis Epiftola ad Abbatem Fru eft profect us : unde
tuarienfem data , quae quanta pietate prædita
& tinuit
fuerit , oftendit : Neque mirum quod in ea
Imperatrix dicat : Interim verò mente adoro ad
pedes veftros , rogans , ut Gregoriana pietate in
Traianum , petatis mihi veniam à domino : quia
namque ille unus homo ab inferni clauftris exo
ravit Paganum , multi vos facilè ſalvabitis Chri
fianam unam ; nam longè ante hæc tempo
ra fabula illa de Traiano Sancti Gregorii
Magni precibus ex inferno erepto fidem inve
nerat.
XVII. Hoc anno Marochum Regnum, fitum in Afri
Inftituitur ca juxta Oceanum Atlanticum, qui ei ineft ad
Regnum occafum , inftitutum , ut teftatur antiquus Geo
Marochi.
graphus Nubienfis , qui ante annum Chrifti
MCL Opus fuum fcripfit , part. 1. clim. 3. edi
tionis Latinæ Parifienfis pag. 76. ubi ait : Eft
urbs Maracos , quam condidit Jofeph filius Tale
fin initio anni CCCCLXX ( nempe Arabici ,
qui cœpit hoc anno menfe Julio ) poftquam
emerat terram ipfius ab incolis Aghmat magna vi
argenti, eamque fibi & nepotibus fuis adfcripfe
rat Marmolus in Hiftoria Mahometis, & Suc
cefforum ejus multa habet de Abu Tefchfin feu
Tefphin , quæ filio ejus Jofepho Eben Teſphin
tantùm conveniunt, perperàmque Regni Maro
chani cum anno Chrifti MLXXXVI initium
conjungit. Per hæc tempora, inquit Rodericus
in Hiftoria Arabum cap. 47. & feq. magna erant
diffidia & fchifmata inter Saracenos cifmari
nos , qui nempe Hifpanias incolebant , & unuf
quifque in loco cui præerat , rebellabat. Exorti
tunc Almoravidi , feu Almorabita , aut Almora
bides , qui fibi Hifpanias fubjecère , quorum
Rex fuit Jofephus Eben Tefphin Monarcha ul
tramarinus & cifmarinus ab anno Arabum
CCCCLXXXIV , ufque ad DXXXIX an
num , quando per Almohades extirpati ſunt Al
moravides , quorum caput fuit Jofephus Eben
Tefphin , qui ope variorum Regulorum , qui
Africam fub dominio Caliphe Egypti inter fe
partiti erant , dominationem fuam ftabilivit.
Cùm enim Egypti Calipha à Turcis in Syria
premeretur , de Provinciis Africanis parùm cu
ravit. Almorabitis paruêre in Africa Regna Te
niffe , Bugiæ , & Tuneti , & iſti Chriftianos
Moftarabes fibi fubditos tolerarunt , quos po
ftea Almohades cum Almorabitis extermina
runt.
XVIII. Gregorius VII anno MLXXV , ut ibidem
Colloquium apud Baronium num. XI legere eft , Rober
riumVII o tum Calabriæ & Apuliæ Ducem ob Beneventi
interGreg
Robertum urbis Pontificiæ obfidionem iterum excommu
Ducem. nicarat , fed eo hoc anno abfoluto , ut anno
MLXX IV I
num . VII & feq . vidi mus , in
ter utrumque fœdus conftitutum , ut docent
Anna Comnena lib . I pag. 32. & Guillelmus
Apulienfis lib. 4. pag. 34. & feq . Anna poftquam
fpiritu fchifmatico de querela , quæ inter Ro
manum Pontificem & Henricum Regem verfa
batur , locuta eſt , atque judicium de excom
municatione adversùs eundem Regem tulit , norem ,
Tom. IV.
267
m olofum concitalfet bel- An.C.1077.
, veritus ne fi Henric us fe Roberto conjunxif
& ipfo antea benevo le affecto erga Pa
, fuftine ri non poffet impetu s amborum fimul ,
fibi matur a reconci liation e præoccupandum
it. Audito igitur Ducem Robertum
effe , Româ ipfe difcede ns , Beneve ntum
conven to Duce per Legato s ob
ab eo , ut ambo in colloq uium venire nt. Ad
boc cùm Papa quidem Benevento cum propriis
copiis , Dux Salerno cum fua & ipfe militari
manu fibi progreffi effent obviam , ubi ambo
exercitus in conspectu mutuo fuerunt , ipfi Prin
cipes juffi ftare armatis foli congreffi fedus
pepigerunt , fide etiam quam viciffim dederunt, ac
ceperuntquejurejurando utrimque firmata. Pacto
rum hæc ferè fententia fuit : Ut Pontifex quidem
Regis nomen ac dignitatem Duci tribueret , ei
demque auxiliares copias fubmitteret , ubi opus
effet adverfus Romanos Orientales. Dux verò Pon
tifici adeffet in omnibus , quando is & ubi vellet.
Ubi Anna Payos, feu Regis nomine , quo utitur,
Pontificem Imperium Occidentale Roberto pro
mififfe fignificat. Græci enim , ut alibi dixi
mus , alio nomine quàm Payos non utuntur ,
quando de Imperatore Occidentis verba fa
ciunt.
Hæc de hoc Colloquio Guillelmus Apulien- XIX.
Pacta in eo
fis habet. Conventa.
Illis Gregorius, Beneventum Papa diebus
Advenit : urbs erat hæc Romano fubdita Papa ,
1
Atquefuijuris , quia Dux obfederat urbem,
Egre Papa tulit, veniam Robertus ut bujus
Impetret offenfa , Papæ properavit ad urbem,
* deeſt ſan
Supplicat , & pedibus * dans ofcula Patris
fti.
Sufcipitur , tanti perfona vigoris honore
Digna videbatur , confidere Papa coëgit.
Soliloquum cunctis adftantibus inde remotis
Confilium tenuère diu , tum Papafideles
Convocat , ex Papæ fecretum juffibus horum
Panditur , allatus liber eft Evangeliorum :
Dux Papæ jurat , fuerit dum vita fuperftes
Obfervaturum fidei ſe jura perennis
Ecclefia fancta, totus cui fubjacet Orbis :
Romani regni fibi promififfe coronam
Papaferebatur : quia Rex Henricus ab illo
Damnatusfuerat, propter commiffa nefandis
Accumulata modis , nec enim venundarefantas
Ecclefias veritus perverfum dogma colebat
Simonis, & nullum donabat Pontificali
Culmine, præter eos, qui maxima dona tuliſſent.
Denique Ptolomeus Lucenfis in Chron. ad an
num MLXXXIV , de Roberto fcribit : Ipfum
Gregorius intendebat Imperatoremfacere , vel fi
lium fuum Roamundum , ut idem Ricardus dicit.
Richardus autem Cluniacenfis Monachus, quem
Ptolomeus citat, Hiftoriam fuorumtemporum
condidit , vixitque fedente Hadriano Papa IV ,
ut tradit Voffius lib. De Hiſt. Latin.
Hoc Colloquium præfenti anno habitum XX.
fuiffe , tam ex Anna , quàm ex Apulienfi lauda- Colloquium
tis manifeftè eruitur. Uterque enim de eo lo- illud hotbi
anno ha
quitur ftatim ac narravit , Raimundum Beren tum.
garii hujus nominis primum , Comitem Barci
nonenfem, filium fuum matrimonio junxif
fe cum filia Roberti. Raimundum autem
Berengarii fuperiori anno è vivis exceffiffe
& Raimundu m Berengarii filium ejus mi
antea uxorem duxiffe Mathildem
Z 2 filiam
 268 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . filium Roberti Calabriæ Ducis , anno MLXXIX dislaum hujus nominis primum , Boleslai IISAĆ. XI.
An.C.1077.
num. VI videbimus . Denique Centius Camera fratrem , Hermannum etiam vocatum , ejus An.C.1978. A
rius , cujus verba anno MLXXIV in medium fuccefforem Ducem tantùm dictum fuiffe.
adduximus , hoc anno Robertum à Pontifice
abfolutum Aquini manifeftè infinuat.
XXI.
Cùm autem Centius Camerarius affirmet,
Colloquii ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6571. Anno Era
tempus. Pontificem , versus Apuliam poft Otavas Pen
Hifpan.
tecoftes iter arripuiffe , & Pentecoftes Feftum 23. G. D 15. P. 8. April. Indict. 1 . MCXVI.
hoc anno in diem quartum menfis Junii inci Anno Hegi
JESU CHRISTI 1078 . гæ CCCCLXXI,
derit , menfe Julio in Apuliam Pontifex profi inchoatodie
GREGORII VII PAPE 6.
cifci potuit , & Roberti juramentum recipere. 14. Julii
Ultima enim Epiftola lib. IV Regiftri Gregoria HENRICI IV REG. 23 . fer.7
ni dicitur data Carpineta IV Kalend. Julii , in NICEPHORI BOTONIATE IMP . I.
dict. XV, & prima libri quinti dicitur data Flo
I.

# 5 13
rentia III Idas Augufti , indi & Beneventque ANum, & ad XIX. Celebrata hoc anno
Gregorius Aquinum & Romæ à Gregorio VII Quarta Synodus Synodus Ro 6
fe contulit , & poft abfolutum Robertum , & Romana prima hebdomade Quadragefimæ mana IVfub
; ,cui Gregorio VII
foedus cum eo dictum , Florentiam venit , ubi centum
pene Epifcopi præter Abbates , & Cle
111 Idus Augufti verfabatur . Porrò in Germa ricos interfuêre . Hæc de ea Paulus Bernriedenfis
nia , quod fuprà notare non memini , plerique in Vita Gregorii VII cap . XI : Anno ab Incarnat.
adversùs Gregorium VII infurrexerant : Prater Domini MLXXVIII indictione prima , cùm uter
Chrifli athletam noftrum dominum Gebehardum que Rex , Henricus videlicet
& Rudolphus , ab
Archiep. Salzburgenfem , Altmannum Patavien Apoftolica Sede adjutorium requireret
; Gregorius
Sem, Adilberonem Witzburgenfem , Hermannum Papa VII , generali Synodo præfidens decrevit
, ;
Metenfem , Meginwardum Frifingenfem , præter Quoniam lis & perturbatio regni
, in maximum
bos folos quinque , in toto regno Teutonico Epifco fanétæ Ecclefiæpericulum & detrimentum quotidie
pus Catholicus inveniri non poterat , inquit Au redundare cernitur placet
; nobis elaborare pro vi
tor Anonymus Vitæ San& ti Gebehardi apud
ribus , quatenus idonei tam religione , quam etiam
Canifium Tom . VI Antiq. Lect. Quare Grego
fcientia pollentes Nuncii , è latere Sedis Apofto
rius VII à tot Schifmaticis vexatus hoc cum
lice ad partes illas mittantur , qui omnes reli
Roberto Apuliæ Duce fardus Ecclefiæ , fibique
giofos &juftitia amatores in Teutonici regni par
utiliffimum fore non dubitavit.
tibus commorantes , Clericalis & Laicalis or
wat

XXII.
In Oriente annonæ penuria populum pre
In Oriente dinis viros , & ad hoc opus idoneos , convocent ;
do Impera- mente, nemineque bonum publicum curante ; cum quibus (domini gratia præeunte) autfinem &
tores creati. Nam Imperator , inquit Zonaras , ftudiis va pacem juftè componant , aut veritate percognita
,
cans , Jambos fcribere à Pfello docebatur, Orien cui parti juftitia magis faveat
1 ad plenum addi
talium Prætorum Principes Nicephorum Boto
fcere valeant ; quatenus pars injufta defiftat ; &
niatem Imperatorem falutant , & in Occidente
Apoftolica auctoritate munita juftitia , vigoris &
Nicephorus Bryennius Dyrrachii Dux ab impe auctoritatis
robur obtineat , &c. Actum Roma in
rio deficit, feque Imperatorem dicit. Nicepho Ecclefia
Domini Salvatoris , V Nonas Martii ,
rum Botoniatem Octobri menfe indictione prima ;
indictione prima , Referuntur poftea ibidem duæ
Bryennium verò tertia Octobris menfis die Im
ejufdem Pontificis Epiftolæ , altera ad Præfulos
perii infignia arripuiffe prodit Curopalates , qui
& Magnates Regni Teutonici VII Idus Martii
narrat poftea bella inde fecuta.
XXIII. data , alteraque Udoni Trevirenfi Archiepifco
Polonia Dux Dux Polonia fe in Regem coronavit , inquit
po eadem die fcripta ; priori fuum confilium
fe Regem di Bertoldus in Chron . ad hunc annum. Erat is illis fignificat , & anathema contra illud impe
p

cit. Boleslaus II , de quo Lambertus in Chron.hoc

dire volentes addit ; pofteriori verò Treviren
anno etiam ait : Dux Polonorum , qui per mul
fem Præfulem admonet , ut fine omni dilatione
tosjam annos Regibus Teutonicis tributarius fue hac de caufa ME
fe intromittat. Prior eft Epiſtola
rat , cujufque regnum jam olim virtute Teutoni
XV libri V Regiftri Gregoriani ; pofterior Epi
corum fuba &um , atque in Provinciam reda&tum
ftola XVI ejufdem libri, & ex utraque Baronius
fuerat , repente in fuperbiam elatus ; propterea num. XVI & feqq. aliqua exhibet
.
quod Principes Teutonicos cerneret , domefticis fe Porrò hoc anno duo prælia Henricum in II.
ditionibus occupatos, &c. Regiam dignitatem, Re ter & Rodulphum , qui de Germaniæ Regno Bisinter
giumque nomen fibi ufurpavit , diadema impofuit , Henricum
contendebant , habita , non verò unum , cujus Rodulphum
atque ipfo die Natalis Domini à XV Epifcopis in folius meminit Baronius num.XIX.Fuse utrum- Reges in
Regem eft confecratus &c. Sed ut Cromerus in que defcribit Chronographus Magdeburgenfis , Germania
Hift. Poloniæ rectè afferit , Polonia nunquam
à Meibomio editus , qui ait , Rodulphi exer- Pugnatum.
Epifcopos XV habuit , ideoque non dubium, citum in fugam conjectum effe , fubditque : In
quin error in numeros irrepferit. Manifeftè eadem fuga capti Bernhardus Romana Sedis Ar
verò hallucinatur Cromerus , quando fcribit
chidiaconus , Sigisfridus Archipraful Mogunti
plus feptuaginta annis ante hoc tempus Polo nus, Adelbertus Wormacienfis Epifcopus. In fecun
niam Regem habuifle , & quidem Ottonis III do prælio victi , fugatique Henriciani . Ex
Imp. beneficio ; Lambertus enim quæ narrat
noflris partibus , inquit Chronographus , præter
videre potuit, &, uti anno MLXXV diximus, Epifcopum Magdeburgenfem , qui cecidit in fuga,
conteftem habet omni exceptione majorem, fc.
nemo qui dignus fit nomine , periit in illa pugna,
Gregorium VII Papam , & quod fpectat ad
&c. Factum eft hoc prælium fecundum anno Do•
Ottonem III jam fuo loco refpondimus. Cro
mini MLXXVII , VII Idus Augufti feria ter
merus tamen , & cum eo reliqui Auctores Po tia. Corpus verò Archiepifcopi ab ipfis Magdeburg
lonici fatentur poft cædem S. Stanislai Poloniam translatum in monafterio Sanctæ Mariæ , quod ipje
Reges non habuiffe ante feculum XIII , & Ulu confiruxerat , eft honorabiliter tumulatum , &c.
Ipfe
 IE: i A C B . 2
n n . a 6
r
CAFFEGEI

n o 9
a n
l
SEC. XI. Ipfe in diebus fuis divine revelationis inflintu i nobis de eifdem Conciliis fideliffi- SEC. XI. *
e fuerunt ; qui & i
s An.C. 1078.
An.C.1078 . principale cum tota majori Ecclefia altare , quod mè teflificatifunt.
per incendium deftructum eft , anno domini Berengarius , qui primam fidei Profeffionem V
anno MLIX coram Nicolao Papa fecerat fe- Secunda Be
MLXXVIII confecravit , priori deftructo , ac
rengarii fi
inclufis multorum Sanctorum integris corporibus , cundam in ifta Synodo edidit , quam hactenus dei Profeffio.
&c. Ifte pia memoria frater fuit Arnonis Colo ineditam ex veteri Codice MS. Mabillonius
nienfis Archiepifcopi , Wernerus appellatus , Tom. II Analect. in Obfervat. de multiplici
12
ut jam idem Chronographus dixerat. De ter Berengarii damnatione in hunc modum exhi
tio & quarto prælio inter utrumque Regem bet : Profiteor panem Altaris poft confecrationem
commiffo anno MLXXX mentionem faciemus , elle verum Corpus Chrifti , quod natum eft de
ut quo in ftatu hoc tempore res effent , me Virgine , quod paffum eft in Cruce , quod fedet ad
liùs innotefcat. dexteram Patris : & vinum Altaris poftquam
III. Ad num . XIX . De Synodo Romana Quinta confecratum eft , effe verum Sanguinem , qui ma
Synodus Ro- hoc anno habita , hæc tantùm in eodem Pau navit de latere Chrifti. Et ficut ore pronuncio
Sta
ci. manaVjub lo Bernriedenfi leguntur : Anno ab Incarnat. do ita me in corde habere confirmo. Sic me adjuvet
Gregorio.
Cipp VIL. mini MLXXXV111 Pontificatus verò domini Deus , & hæcfacra. Verifimile eft , inquit Ma
Gregorii Papa VII fexto , decimo tertio Kalendas billonius, Berengario poftea quam priorem con
Decemb. indict. II congregata eft Synodus Roma feffionem quafi proprium Humberti Cardina
in Ecclefia S. Salvatoris , in qua juraverunt Le lis fœtum tam atrociter fcripto fuo à Lanfran
gati Henrici & Rudolphi, quifque pro Domino fuo, co confutato laceraffet ; ut vel fic omnis cau
quod nullis dolis Colloquium Legatorum Sedis fandi ac tergiverfandi aditus ei præcluderetur ,
Apoftolica in Teutonico regno habendum , impe datam fuiffe poteftatem fuis verbis explicandi
dient. Bertoldus in Chronico de priori Syno propriam de Euchariftia mentem ; quod ipfe
do ait : Idoneos Legatos iterum deftinavit , quifa præftiterit , edita hac confeffione fecunda , in
Etogenerali Colloquio caufam regni juftè determi qua fubdolis veri Corporis & veri Sanguinis ver
naret ; & omnes Synodali fententia , damnavit , bis Catholicam fidem profiteri videbatur : ta
quicumque impedirent, ne Colloquiumfieret. Quod metfi fub ejufmodi fpeciofis larvis hærefim fuam
Rudolphus libentiffimè voluit fieri: Henricus au occultabat. Inde factum , ut hæc confeffio per-,
tem utcumque potuit, impedire non ceffavit. Nam multis iftius Synodi Epifcopis non fecerit fatis ,
contra Apoftolicum præceptum , maxima multi ideoque remifla ac dilata fit amplior hujus rei
tudineflagitioforum adunata , procinctum in Saxo difcuffio in Synodum anni fubfequentis , cujus
niam paravit: cui Rex Rodulphus apud Struvam gratiâ frequentior Epifcoporum numerus Ro
cum exercitu obviavit , & illo fugato ipfe campum mam convenire debebat : ac interim Berenga
victoria obtinuit VII Idus Augufti. Occubuit ta rius ad id tempus Romæ refidere juffus . Quæ
men ibi ex parte Rudolphi Wecel venerabilis Ma Viri doctiffimi conjectura valde mihi probatur.
gdeburgenfis Epifcopus , & Wormacienfis Epifco A'd num. XX & feq. Michaël Ducas , cujus VII.
pus captus eft. Infinita autem multitudo utrim ignaviâ Orientalis Imperii pars in Turcorum Michaël
que occubuit , plures tamen & excellentiores ex poteftatem venit , hoc anno imperio depofitus Imp.Imperio
parte Henrici. Facto autem alio Concilio Rome & ad Monafticam vitam ad Studii monafterium
X Kalend. Decemb. ( legendum, XIII Kalend. tranfmiffus , cùm annos fex imperaffet , eodem
Decemb. ) utriufque Regis Legati , in Synodo ju fabbato , quo à fidelibus miraculum Lazari cele
ravêre, quod domini eorum non impedirent collo bratur , inquit Curopalates pag. 862. Sabbato
quium , pro caufa regni ftatuendum. Unde & nempe Paffionis, Martii menfis die XXXI, ubi
Papa ea vice inter nos judicare non potuit , quam detonfis capillis , Patriarchæ & Metropolitano
vis benefciret, cui parti magis juftitiafaveret. rum fententia Ephefi Archiepifcopus electus ,
IV. Subdit de V Sinodo Romana Bertoldus : In cùm femel ad Urbem acceffiffet , in Manuelis
In eaBeren
gariusau Synodo ifta Berengarius Andegavenfis Canoni monafterium reverfus , fuis manibus laborans
dites. cus , ut ab hærefifua refipifceret, Synodaliter con ac tandem fub Alexio Comneno , à quo perho
venitur , eique inducia ufque ad proximè futu norificè femper eft habitus , diem claufit ex
ram Synodum dantur. Huc referendum quod tremum , ut fubdit poftea Curopalates , cui alii
Anonymus Chiffletianus in Opufculo de Be fuffragantur ; fed annis illis fex, totidem men
! rengarii hærefiarchæ damnatione multiplici fes cum Joele addendi ; Imperium enim inierat
T fcribit , Reverendiffimus Papa Gregorius VII , anno MLXXI , circa initium menfis Sep
fucceffor Alexandri , iterùm eidem Beringerio tembris.
audientiam in duabus Synodis generalibus Roma Nicephorus verò Botoniates , qui anno fupe. VII.
5
❤ conceffit. Sed cùm ipfe fectam fuam Catholica fidei riori Imperium invaferat, fub die vigefima quin- Nicephorus
Botontates
contrariam denegare non poffet , iterùm fub jura ta menfis Martii Imperator renunciatus fuit, & coronatur
mento eamdem abdicare , & fidem Catholicam Imperatorio diademate in æde Sophiana à Pa- Imperator,
profiteri delegit , ficut infuperioribus Conciliis fe triarcha donatus in magna hebdomade ferià
cit. Tot igitur Conciliis Beringerianam hærefim tertiâ , die tertia Aprilis , ut in eodem Curopa
damnatam percepimus , tum ex fidelium rela late legitur. Coronatus eft Botoniates à Cofma
tione virorum , qui eifdem Conciliis interfuerunt , Patriarcha Conftantinop . qui anno MLXXV,
tum ex regeftis Romanorum Pontificum , tum ex non verò currenti, ut perperam Baronius habet
fcriptis religioforum virorum , qui de his fidelif Xiphilino fuccefferat , ficuti anno MLXXX, 1
fime fcripferunt. Nam eadem Concilia noftris tem quo Baronius de morte Xiphilini memoriæ la
poribus infrà XL annos celebrata reperiuntur , pfu rursùm loquitur , demonftrabimus. Boto
quot anni ab exordio Pontificatus Sandli Leonisniates Eudociam Michaelis Imperatoris matrem
Papa ufque inpræfentem annum computantur , qui in alteram conjugem ducere ftatuerat , à quo
eft ab Incarnatione domini MLXXXVIII (quo confilio avocatus , tandem pudore omni pofito
ideo AuctorOpufculum fuum fcripfit ) . Unde & calcatifque Ecclefiæ legibus Mariam Michaelis
adbuc multi vivunt , qui eisdem Conciliis inter Imp. uxorem fibi copulavit , licet eamdem an
Tom. IV. Z 3 tea
 270 Critica Hiſtorico - Chronologica
SÆC. XI. tea cum Michaële & Conftantino filio in Mo
An.C.1078. nafterium Studienfe amandaffet. Anna Comne
na lib. 3. pag. 73. Maria Iberiæ Regis filiæ pul
chritudinem miratur , aitque nullum unquam
tali humani corporis fimulachrum extitiffe ;
Theophilacus verò Bulgariæ Epifcopus in In
ftitut. Regia part. I. cap. 3. & feqq. qui ejus hor
tatu Commentarios in Quatuor Evangelia com
pofuit, præclaras Mariæ animi dotes, pietatem
& generis nobilitatem , pluribus prædicat.
VIII. Roberti Calabriæ Ducis filia Helena nuncu
Helenam fi
Michal pata Conftantinopolim ducta fuerat , Conftan
Imp. defpon- tino Michaelis Imp. filio defpondenda , fed
fatam ad connubialia pacta penitus abrupit Nicephorus
patrem re Botoniates , ut fusè narrat Anna Comnena lib.
mittit.
1. ubi pluribus de eximia ejufdem Conftantini
pulchritudine , & de Roberti fortuna verba fa
cit . Addit Zonaras Helenam poftmodum à Bo
toniate ad patrem remiffam quam cùm Mala
terra lib. 3. cap. 13. & Ordericus lib. 7. tradant,
Conftantinopoli reclufam , & diligenti cuftodia
obfervatam, ea poft illam cuftodiam patri reddi
ta videtur. Porrò Robertus ifte ex mediocri ftirpe
in Normannia ex eorum ordine , quas Vavalores
vulgo illi dicere folent , in plaga , quam Conftan
tiam indigena vocant , editus , inquit Otto Fri
fingenfis lib. 1. de Geft. Friderici cap. 3. cui varii
Hiftorici confentiunt.
IX.
Bryennio verò , inquit Zonaras , qui adhuc
Nicephorum
Bryennium in Occidente tyrannidem tenebat , per Legatos
Hiftorici Cæfaris honorem pollicetur ( nempe Botoniata )
vum capit
excacat. fi tyrannide abstineat , & adjutoribus ejus , bono
rum quos jam ab illo accepiffent , confirmationem.
Sed cum ille imperii cupiditate aftuans non cede
ret. Botoniata invitus bellum adverfum illum
fufcepit, eumque captum ac cæcatum in Urbem
perduxit. Erat tunc Nicephorus Bryennius Dux
Dyrrachii , cui fuberant provinciæ aliquot ,
urbefque complures, quarum præcipua & caput
Dyrrachium fuit , à qua totius Thematis appel
latio deducta , ut liquet ex Porphyrogenneta
lib. II . de Themat. cap. IX. Eundem Ducatum
obtinuerunt poftea alii , indeque Ducis hono
raria appellatio Dominis ex gente Francica at
tributa fuit, ut tradit Ducangius in Notis ad lib .
1. Alexiadis. Filius Nicephori Bryennii unà cum
patre captus , oculifque perinde privatus , ut
narrat Anna Comnena lib. 10. pag . 274. à qua
cùm Nicephorus Cafar ejus maritus vocetur
doyovos perfpicuum eft,hunc Nicephori tyran
ni ex filio nepotem extitiffe , Zonaramque de
ceptum , qui fcripfit , Nicephorum Cæfarem,
Annæ maritum filium fuiffe Nicephori Bryen
nii , qui Botoniata imperante tyrannidem af
fectavit. Nicephori Bryennii Hiftoria ad ini
tium ejufdem Botoniata perducitur , & neque
à Voffio lib . de Hiftoricis Græcis, neque ab aliis
memoratur , quia ea tantùm anno MDCLXI
Parifiis typis Regiis excufa eft.
X
Tauromenium & Rameta munitiffima Siciliæ
Taurome
oppida à Saracenis everfa , & poftea reftituta
cenis ere fuerant. Hoc verò anno, tefte Malaterra lib . 3 .
tum. cap. 17. Tauromenium à Rogerio Siciliæ Comite Denique Berengarius hujus erroris magifter poft
poft longam obfidionem Saracenis ereptum. longo tempore dogmatizatam impietatem erraffefe
Narrat hic Hiftoricus Regem Tunetenfem , qui coram Concilio confeffus , veniam poftulatam ex
hoc tempore erat Tamimus è familia Ziridum , • Apoftolica clementia meruit , juravitque fic. Re
toto conatu urbi faviffe , fed impedire non po fert poftea Juramentum, de quo fuprà.
tuiffe , ne tandem obfeffi fame preffi eandem Narrato illo juramento fubjungit Hugo Fla
dediderint , quod Malaterra prosâ & verfibus
refert:
Deficitut panis , populus fuperatur inanis.
SC XI.
An.C.1079.
Sic Comes accitur , caftro pro velle potitur.
Arborefub tauri , curvantur mania Tauri.
Quibus ultimis vocibus Tauromenium defignat.
Ita Rogerius reliqua , quæ in Sicilia Saracenis
parebant oppida , fenfim fubigebat , & miferos
Chriftianos in libertatem afferebat. Porrò ex
his intelligimus , Tauromenium Græcos Epifco
pos hoc & fequenti feculo fub utroque Rogerio,
Comite nempe ac Rege , habuiffe , & Pyrrhum
Rochum ac Francifcum Scorfum , hunc in edi
tione Operum Theophanis Ceramei Epifcopi
Tauromitani, illum in Sicilia Sacra, Catalogum
Epifcoporum ejufdem Urbis ante annum non
gentefimum malè abfolviffe , exiftimantes fc.
Tauromenium poftea Epifcopos non habuiffe.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6572. Anno Ers
Hifpan.
24. F. D 16. P. 24. Mart. Indic. 2 . MCXVII.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1079 .
ræ CCCCLXXI,
GREGORII VII PAPE 7. inchoato die
4.Jul. fer. 5.
HENRICI IV REG. 24.
NICEPHORI BOTONIATE IMP. 2.
Num. I ad VIII. Anno MLXXIX I.
A
Gregorius Papa Synodum Romæ menfe Fe- Synodus Ro
mana VI
bruario collegit : in qua Beringarius , jam tertiò fub Gregorio
convictus , hærefimfuam abjuravit & anathemati- v1L.
zavit , inquit Bertoldus in Chron. Anonymus
verò Chiffletianus , poftquam locutus eft de
Synodo anno fuperiori habita , in qua Berenga
rius ejuravit hærefim, fcribit : Ultima quoquege
nerali Synodo fub Gregorio Papa VII anno dom.
Incarnat. MLXXIX ipfi interfuimus , & vidi
mus quando. Beringerius in media Synodo conftitit
& harefim de Corpore domini , coram omnibus
propria manus facramento abdicavit fub præfen
tia Gregorii Papa , Henrici Patriarchæ Aquileien
fis , & Reverendiffimorum Epifcoporum Petri Al
banenfis ( Ignei cognominati ) beati Anfelmi
Lucenfis , Landulfi de Pifa , Reginherii de Flo
rentia , Hugonis Dienfis , Altmanni Patavienfis,
reliquorum centum quinquaginta Epifcoporum
& Abbatum , & innumerabilium clericorum.
Tertiam fidei formulamBerengario propofitam,
quam ipfe publicè lectam , non catholico ani
mo, fed metu fupplicii confirmavit facramento,
ac fubfcripfit , recitat Baronius num. III . De
hoc Concilio Hugo Flaviniacenfis , qui hoc
tempore vixit, in Chron .Virdun. pag. 214. hæc
habet : maxima pars panem & vinum per facra
orationis verba & Sacerdotis confecrationem Spi
ritu Sancto invifibiliter operante converti ſubſtan
tialiter in Corpus dominicum , quod in Cruce pe
pendit , & in Sanguinem , qui de ejus laterefluxit,
afferebat. Quidam verò cæcitate nimia perculfi fi
guram tantum adflruebant. Verum ubi res cœpit
agi , priufquam tertia die ventum foret in Syno
dum , defecit contra veritatem niti pars altera.
11.
viniacenfis : Tunc domnus Papa præcepit Beren . In ea Be
rengarius
gario ex auctoritate Dei Omnipotentis , & fancte- herefim a
rum Apoftolorum Petri & Pauli, ut de Corpore & jurat.
Sanguine
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI. Sanguine Domini nunquam ulterius cum aliquo
An.C. 1079. difputare vel aliquem docere præfumeret , exceptâ
causâ reducendi ad fidem hanc eos , qui per ejus
doctrinam ab ea recefferant. Tum, vel faltem anno
fequenti dedit ei literas commendatitias à Da
cherio Tom. II Spicilegii pag. 508. recitatas :
Gregorius fervus Servorum Dei omnibus beato
Petro fidelibus falutem & Apoftolicam benedictio
nem : notum vobis omnibus facimus nos anathema
feciffe ex auctoritate Dei Omnipotentis Patris &
Fili , & Spiritusfanéti , & beatorum Apoftolorum
Petri & Pauli omnibus , qui injuriam aliquamfa
cere præfumpferint Berengario Romana Ecclefiæ
filio, vel in perfona, vel in omni poffeffionefua, vel
qui eum vocabit hæreticum : quem poft multas quas
apud nos , quantas voluimus, fecit moras, domum
fuam remittimus, & cum eo fidelem noftrum Ful
conem nomine. Inde fumta occafio à Bennone
Schifmatico afferendi , Gregorium erroris Be
rengarii participem fuiffe ; quam calumniam
Baronius , quitamen hanc Epiftolam non vide
rat, num. VIrectè confutat.
III.
In hoc Concilio adversùs Berengarium difpu
A S. Bruno- tarunt Sanctus Bruno , qui poftea Signiæ Epifco
ne Epifc.
B.Woltheme pus fuit , & Beatus Wolphemus Abbas Brauville
Abbate re- renfis Epiftolam ad Meginhardum Abbatem ad
fellitur. versus Berengarii hærefim dedit , quam refert
Conradus Monachus in ejus Vita apud Surium
die XXII Aprilis , & Bollandum ad eundem
diem. Diffitum illud monafterium aliquot mil
libus paffuum ab urbe Colonienfi , in quo Con
radus , poftquam per aliquot annos Canonicus
Ecclefia Cathedralis illius civitatis extitiffet,
vitam traduxit, & eorum quæ de Wolphemo nar
rat, teftis ut plurimum oculatus fuit. De eo cap.
1. fcribit : Fervebat in eo magnificè ftudium jugi
exercitatione Scripturarum : & quoniam fcientia
illius thefaurus non occultabatur abfconditus, fiebat
ubiquefama vulgante celeberrimus. Hinc non mi
nor de longinquo , quàm ex proximo ftudioforum
illorum Clericorum expetebat frequentia , præfenti
auditu cupientium experiri , quanta in illo veri Sa
lomonis vigeret fapientia. Tum cap.2. Iftis diebus
Francia turbabatur per Berengarium Turonen
fem , qui afferebat Euchariftiam , quam fumimus
in altari , non effe revera Corpus & Sanguinem
Chrifti. Unde contra eum & pro eo multum à mul
tis & verbis &fcriptis difputatum eft. Adverfus
quem etiam extat hujus beatiffimi viri Epiftola , ad
quemdam Meginhardum Abbatem Gladebacenfem
edita ( eft Gladebacum monafterium in agro
Juliacenfi cum oppido adjuncto pofitum ) , fir
miter undique veritatis affertione fubnixa , qui
quafi filius patrem confuluit fuper hujus quæftionis
definitione quam licet attexerefit longum, utilita
ti tamen profpicientes legentium , non incongruum
duximus præfenti inferere opufculo. Sed ea Epi
ftola ibidem legenda. Wolphemus miraculis in
vita & poft mortem clarus decimo Kalendas
Maii obiit anno millefimo nonagefimo primo dom.
Incarnat. inquit idem Conradus.
IV. A num. VIII ad XVI. Paulus Bernriedenfis
In Concilio
Romano VI in Vita Gregorii VII cap.XI de Concilio Ro
querelalata mano VI fub eo Pontifice coacto hæc fcribit :
adversus Anno ab Incarnat. Domini M LXXIX, menfe
Henricum
Februario , indict. 11 , Pontificatus verò domini
Regem.
Gregorii feptimi Papæ VII , Legati Regis Rodol
phi Super Henricum proclamaverunt , quod nulli
loco , nullique perfonæ parcens , regiones tranfal
pinam contereret & conculcaret ; neminem debitus
bonor vel reverentia tueretur, & ceu vilia manci.
271
pia , non modo Sacerdotes , fed etiam Epifcopi & SEC. XI.
Archiepifcopi caperentur , vinculifque mancipa- An.C.1079.
rentur , partimque jam trucidarentur. Decreve
runt ergo quamplures Concilii , in illius tyranni
dem gladium Apoftolicum debere evaginari : fed
diftulit Apoftolica manfuetudo , fimul & illud at
tendens , quod Petro Albanenfi ( Igneo cognomi
nato ) & Altmanno Battavenfi (leu Patavienfi )
Epifcopis de eodem negotio fcribens , inter cetera
dicit : Sic vos utrique parti communes , & ab omni
fufpicionis navo , quantum in vobis eft, cum divinæ
gratiæ adjutorio exhibete immunes , ut juftitiæJem
per , & nullo modo partibus faveatis , ficut habetis
formam noftram : qui videlicet , poftquam judi
cium tanti hujus negotii in manu B. Petri commif
fum eft, nihil aliud teftibus vobis intendimus , nifi
ut per juftitia Jemitam incedamus. Ad nullam
partem finceritatem Apoftolica difcretionis inflexi
mus , ut nullis promiffionibus aut erroribus ceffi
mus , nec aliud unquam , Deo protegente , acturos
nos confidimus.
Narrat poftea Legatos Henrici Regis , qui V.
MilliàGre
pradicta querela fuper eumdem prolata prajiofue gorio VII
runt , juraffe iterum compromiffum , ac promi- Legati in
fiffe ex præcepto ejufdem Regis , fe ad Pontifi- Germaniam
cem venturos infra terminum Afcenfionis domini,
& Legatis Romanæ Sedis in omnibus parituros,
fecundùm juftitiam & judicium illorum . Quod
itidem Legati Rudolphi Regis jurarunt. Deni
que recitat Epiftolam Gregorii VII Præfulibus
in Saxonico & Teutonico Regno commanenti
bus , cunctifque aliis , in qua ait fe in hac Syno
do ftatuiffe , ut nullus Legatis fuis obfiftere præ
fumat , fed ufque ad diem ab illis ftatutum fir
mam pacem omnes obfervent.
Ad num . XVI & feq. Raimundus Berenga- VI.
riiComes Barcinonenfis hujus nominis I, de Gregorius
quo filios Rai
fuprà locuti fumus, anno MLXXVI demor- mundi Pe
tuus, poftquam in Comitatu XLII annis vixif- reng rii 1
fet Duos reliquit filios, Berengarium fcilicet Rai- Comit's Bar
cin. conci
mundi, & Raimundum Berengarii hujus nominis. liare cona
II , inter quos poft obitum patris exortam fuiffe tur.
difcordiam intelligitur ex literis Gregorii VII
lib. VI Epift. XVI à Baronio recitatis, fcriptif
que ad Berengarium Epifcopum Gerundenfem,
De ea diffenfione agit Auctor Anonymus de
Geftis Comitum Barcinonenfium , à Baluzio in
Marca Hifpanica editus qui cap. XV ait , poft
Raimundum Berengarii Comitem Barcinonen
fem habenas Comitatus fufcepifle Raimundum
Berengarii ejus filium, armis ftrenuiffimum , ad
ditque : Huic pater dederat uxoremfiliam, fcilicet
Rotberti Guifcardi Ducis Apulia & Meljine , ex
qua genuit filium ſuo pariter nomine Raimundum
Berengarii nuncupatum. Berengarius itaque Rai
mundi frater ejus major , videns ſe deſpectum à
patre , in hoc quia ipfum non hæreditavit , pro eo
quia major , tam nobilifuofratri invidens , ipfum
plurimùm odio habuit , intantum us quadam die
illum, inftigante diabolo, &c. adbuc valde juve
nem , heu prob dolor interfecit. Tenuitque Comi
tatum fupradictus Raimundus Berengarii VII
annis , &c. Actum fuit hoc Chrifti anno MLXXXII.
Quare omnis Gregorii VII conatus, ut utrum
que fratrem ad concordiam reduceret , irrifus
fuit. Porrò Roberto Calabriæ Duci quinque fi
liæ fuère, tefte Guillelmo Apulienfi lib. 2. qua
rum Mathildis Raimundo Berengarii II Comiti
Barcinonenfi , præfati Raimundi filio primùm
nupfit , deinde Aimerico II Vicecomiti Narbo
nenfi. Idem Guillelmus lib.4 . nuptias Raimundi
Z 4 attigit,
 272 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. attigit, fed nomen uxoris tacet . At de Mathildis
An.C.1079. nuptiis agunt Joannes Archidiaconus Barenfis in
Hift. Inventionis Sancti Sabini cap . 1. & Catellus
lib.4.Rer. Occit.pag. 583.Quare perperam Suri
ta lib . 1. cap. 24. hoc matrimonium in dubium
revocavit, rectèque Didacus in Hift. Comitum
Barcinon. lib. 2. cap. 78. oftendit , Mathildem
poft mortem Raimundi nupfiffe Aimerico II
Vicecomiti Narbonenfi , ex eoque matrimonio
natum Aimericum alterum, quem fratrem fuum
vocat Raimundus Berengarii filius Mathildis in
fuo teftamento . Baronius duos Raimundos in
unum confundit , non animadvertens plures
ejufdem nominis Comites Barcinone præfuiffe,
fcilicet Raimundum I, Raimundum II , duofque
alios, qui eis fuccefsère.
VII. Ad num. XVIII. Gregorius VII Epiftola
Hugo I Bur-
x XVII libri fexti , datâ quarto Nonas Januarii,
Du
fitMonachus indict. II ad Hugonem Cluniacenfem Abbatem,
Cluniacenfis. queritur , quòd Ducem in Cluniacenfem quietem
receperit, quia, inquit, vix aliquis Princeps bonus
invenitur, Monachi verò , Deo miferante, Sacer
dotes & milites , & non pauci pauperes , per di
verfa loca , qui Deum timent, reperiuntur. Baro
nius ait, ex ea Sanctiffimi Pontificis querela in
telligi eum Ducem magni nominis fuiffe , fed
illud in iis literis non exprimi. Verùm Grego
rium loqui de Hugone hujus nominis I Duce
Burgundiæ, qui anno fuperiori apud Cluniacum
in Burgundiæ Ducatu fitum , Monachum in
duit, Ordericus lib. XIII pag. 897. & Anony
mus coavus , qui Vitam fancti Hugonis Abba
tis Cluniacenfis , ( cujus aliqua fragmenta in
A&tis SS. Bollandianis ad diem XXIX menfis
Aprilis in Vita ejufdem Sancti Hugonis extant )
literis prodidit, certum & indubitatum reddunt.
Hæc Orderici verba : Completis tribus annis (ab
anno MLXXV , quo Hugo Dux fucceffit Ro
berto avo ) Odonifratri fuo fponte Ducatum di
mifit (ideoque anno fuperiori) , & ipfe pro cælefti
amore Jeculum reliquit , Monachusque Cluniaci
factus , XV annis Deo gloriosè militavit ( ideoque
ufque ad annum MXCII aut infequentem ).
Odo autem frater ejus Ducatum Burgundia diu
poffedit. Laudatus verò Anonymus ait ; Vidimus
& Hugonem Ducem priùs Burgundiæ , & poft mi
litia fpiritualis figniferum , qui folebat calceos
ungere Fratrum, feque ita defpicere & humiliare ,
ut omnes viles perfonæfuperent , cùm fub fe vide
rent Principem talem fe fernere. Odo hujus no
minis I, cui pius Princeps Ducatum ceffit, anno
MXCVIII , quo Ordo Ciftercienfis in fuo
Principatu fundatus, erga Monachos munificus
fuit , & monafterium ligneum , quod ipfi in fua
paupertate incœperunt , de fuis impendiis totum
confummavit , eofque ibidem in omnibus neceffa ·
riis diu procuravit , terrifque & pecoribus abundè
fublevavit , ut dicitur in Hiftoria Ciftercienfis
MS. cujus pars recitatur in Actis SS . Bollandia
nis ad diem XXIX Aprilis , in Vita fancti
Roberti primi Abbatis Moliſmenfis ac Inftitu
toris Ordinis Ciftercienfis pag. 666. Legendus
etiam Ordericus lib. VIII
pag. 713.
VIII. Ad num. XX. Primatus Ecclefiæ Lugdunen
Inftituitur fis primùm hoc anno à Gregorio VII literis
Primatus
hoc anno III Kal, Maii fcriptis inftitutus eft ,
Ecclefia
Lugdunenfis, datufque Gebuino Archiep . Lugdunenfi in
Lugdunenfem , Rotomagenfem, Turonenfem,
& Senonenfem provincias . Rodulfus Turonenfis
Archiepifcopus huic Decreto ftatim acquievit ,
& de ea re Gebuinus tam ipfi , quàm ejus Suffra
ganeis gratulatus eft , ut liquet ex literis Gebui- SEC. XI.
ni à Baluzio in Appendice libri de Primatibus An.C.1079.
à Marca editi productis . Verùm Richerius Se
nonenfis Archiepifcopus Ecclefiæ fuæ jura tueri
volens , novo huic inftituto interceffit . Sed
Urbanus II in Synodo Claramontana anno
MXCV celebrata Gregorii VII Decretum con
firmavit , & Senonenfem ac Rotomagenfem Ar
chiepifcopos , nifi Hugonem Gebuini fucceffo
remtanquamPrimatem fuum revererentur, Pallii
privatione mulctavit, eorumque in Suffraganeos
auctoritatem fufpendit . Aberat uterque , fed
interim mandatis Apoftolicis eorum Suffraganei
paruere , ut patet ex Decreto Urbani II & Sy
nodi Claramontanæ àMarca in prædicto libro
edito. Huic judicio refragatus eft Richerius
Senonenfis Archiep. quamvis Ivo Carnotenfis
Ecclefiæ Senonenfis fuffraganeus ipfi auctor
effet, utfententiæ Synodicæ ac Pontificia pare
ret, donec documentis authenticis Ecclefiæ fuæ
libertatem vindicare poffet , ut liquet ex Ivonis
Epiftola L. Verùm neque judicium Claramon
tani Concilii , neque exemplum Provincialium
Epifcoporum , neque interdictio adversùs fe
pronunciata Richerium vincere potuère , nec ab
eo obtinere , ut Lugdunenfis Ecclefiæ Prima
tum pofthabita Ecclefiæ fuæ auctoritate revere
retur. Imò in fententia fua ufque ad mortem ,
quæ anno MXCVI contigit , perftitit Riche
rius , quod Pafchalis Papa ad præfatum Hugo
nem literis fuis fignificavit. Hugo Daimbertum
Richerii fuccefforem obedientiam fibi præftare
juffit , prohibuitque ne provinciæ Senonenfis
Præfules manus ipfi imponerent , antequam id
officii Ecclefiæ Lugdunenfi reddidiffet .Jvo Car
notenfis Epiftola LX omnium Suffraganeorum
nomine refcripfit, rem infolitam, & nullo jure,
nullaque confuetudine fultam ipfum poftulare :
neque id ipfi deberi, nec ratione Primatus, nec
Demum Jvo Hugonem enixè precatur, ut per- IX.
mittat, Daimbertum confecrari , polliceturque Huic infti
tuto
fe ei auctorem futurum, ut poft confecrationem interce
dit Archiep.
Primatum Lugdunenfem agnofcat, & fecundùm Senonenfis.
traditiones Patrum Lugdunenfi Archiepifcopo
reverentiam exhibeat. Scripfit etiam de hac
Daimberti electione ad Urbanum II. Sed neque
Hugo Lugdunenfis Archiep . hifce vinci paffus eft,
neque Epifcopi provinciæ quidquam contra
ejus prohibitionem aggredi aufi funt. Daimber
tus , cùm nec ordinationem à Provincialibus
obtinere poffet, neque contra jura fuæ Sedis Pri
matum Lugdunenfis Archiepifcopi agnofcere
vellet : intelligeret quoque Hugonem in hac fen
tentia permanere , prohibitofque provinciales
Epifcopos quominus ordinationem ejus perage
rent , Romam profectus abfque ulla conditione
ab Urbano II ordinatus eft. Quid poftea conti
gerit, fuo loco narrabimus . Legendi interea de
hoc novo Primatu Marca citatus , Carolus du
Bois in Hift. Ecclef. Parif. lib . XI. cap . V, &
Natalis Alexander Sec. XI & XII part. I cap.
VII art. III.
A num . XXXIX ad XLII. Papebrocius ad X.
diem VII menfis Maii recitat fynopfim Vitæ S. Stanislaus
nefar occi.
fancti Stanislai, Martyris & Epifcopi Cracovien- fus. iè
fis in Polonia , ex antiquo MS. erutam. In ea
dicitur , Stanislaum ordinatum Epifcopum Cra
covienfem inftitiffe Verbo Dei , juvaffe pau
peres , & Boleslaum Regem de crudelitate & li
bidine fæpiùs monitum excommunicaffe, inde
que
 in Ann C. Bar .
al on 27
E es ii 3
SÆ C. XI. que ab eo ad altare poft facrificium Miffa occi
Ce tus fuis fautoribus in beneficia difiribuit. Per cu- SE C. XI.
An.C.1080. fum effe. Ibidem etiam legitur , Stanislaum ab
jus etiam tyrannidem pia memoria Werinbarius An.C.1089.
Innocentio IV Affifii in San& torum numerum
Magdeburgenfis Archiepifcopus occifus eft ( anno
relatum effe. Refert poftea Papebrocius Vitam fcilicet MLXXVIII ) : Adelbertus Wormacien
ejufdem Sancti à Joanne Longino compofitam,
fis Epifcopus adhuc ab eo contra Jedis Apoftolica
eamque prolixiffimam. Verum Longinus , qui præceptum in captione cruciatur : multa hominum
feculo XV vixit , tam in ea Vita , quàm in Hi
millia ejus factione funt occifa ; quamplures} Eccle
ftoria Poloniæ multa refert , quæ funt dubiæ fia ablatis Reliquiit , incenfæ ac penitus depru &tæ,
fidei aut manifeftè falfa , uti verbi gratiâ in hac Innumerabilia quidem facinora funt , quæ Henri
Vita cap. 2. quando ait , Lampertum Stanislai cus in Principes noftros perpetravit , eo quod fibi
decefforem extitiffe Archiepifcopum , cùm tamen
contra fedis Apoftolicæ decretum ut Regi obedire
certum effe debeat , folam Guefnenfem Eccle noluerunt : & Colloquium , quod vos pro inquirenda
fiam in Polonia Archiepifcopalem fuiffe ; & cùm juftitia & pace componenda fieri decreviftis , ex
ibidem affirmat, Stanislaum Parifiis ftuduiffe, & culpa Henrici & fautorum ejus remanfit. Qua
folicitatum , ut fe Juris Canonici aut Theologia propter Veftram humiliter imploramus Clemen
Doctoratu infigniri pateretur ; declinaffe conatus tiam, ut nobis, imò Sanctæ Dei Ecclefia, decretam
amicorumfafces fibi Magifterii ingerentium; cùm facrilego pervafori Eccl.fium juftitiam faciatis.
Doctoratus Theologiæ & Juris Canonici non Addit Paulus , Gregorium VII his auditis II.
dum hoc feculo inftitutus fuerit. Longini Hi
eam excommunicationem in Henricum Regem Inea aliqui
ftoria Polonica ufque ad annum MCCXL ty promulgaffe, quæ legitur apud Baronium à num . Epifcopi de
pis edita fuit , fed ne reliqui libri imprimantur , VIII ad XIV , quæque his verbis clauditur : ponuntur.
prohibent Poloni , arbitrati in hifce plurima Acta Romæ nonis Martii , india. III. In eodem
Regni fui fecreta prodi , inquit Papebrocius in ConcilioRomano triumEpifcoporum Schifma
Commentario pravio ad Vitam Sancti Stanislai. ticorum , Tedaldi nempe Mediolanenfis , Gui
In fubfequentibus annis ea Hiftoria fortè ac berti Ravennenfis & Rolandi Tarvifenfis Præfu
curatior quàm in prioribus , ideoque defideran lum depofitio confirmata eft , ut narrat Baro
da. Ait Longinus apud Baronium num . XLI , nius num , III & feqq. Adhæc Gregorius VII
& in Vita Sancti Stanislai , Gregorium VII Rudolphum Apoftolica auctoritate in Regia digni
Regem Boleslaum & Poloniæ Regnum excellen tate confirmavit , inquit Bertoldus in Chronico,
tia Regali privaffe ob cædem hujus fancti Præ ftatuitque , ut fi quis deinceps Epifcopatum , vel
fulis, quod quidem verum eft, fed Boleslaus anno Abbatiam de manu alicujus laice perfonæ fufcepe
tantum MLXXVII , ut ex Lamberto in Chron. rit , nullatenus inter Epifcopos vel Abbates habea
oftendimus , Regium nomen propria auctorita tur , nec ulla ei ut Epifcopo feu Abbati audientia
te fibi attribuerat ; & tamen Longinus, & paffim concedatur. Quare quæ in fecunda Synodo Ro
poft eum Hiftorici Poloniæ afferunt , Poloniæ mana anno millefimo feptuagefimo quinto con
Principes Regium nomen ab Ottone III obti gregata de Inveftituris conftituerat , confirma
nuiffe , & ufque ad Sancti Stanislai mortem tu vit, & perpetuò obfervari decrevit.
liffe , quod ex dictis fubfiftere non poteft. A num . XVII ad XXXV. Centius Came III.
rarius in libro fuo Cenfuali cap . 3. narrata ex- Guibertus
communicatione à Pontifice in Regem Henri- eligitur An
Anno Era ANNO PERIODIGRECO- ROMANÆ 6573 . ripapa.
Hifpan. cum lata , ait : Rex ubi fe cognovit perfententiam
MCXVIII. Romani Pontificis à confortio fidelium ſegregatum ,
25. ED. D 17. P. 12. April. Indic. 3.
Anno He triftis effectus eft : fed cùm à diverfis diverfa da
giræ JESU CHRISTI 1080.
CCCCLXXIII , rentur fibi confilia , in anxietatis dubio pofitus ,
inchoato die GREGORII VII PAPE 8. quid potius eligeret ignorabat. Tandem perverſo
22.Junii rum Antiflitum & impiorum Principum fententia
fer. 2. HENRICI IV REG. 25.
prævalente , apud Brixiam generalem Curiam di
NICEPHORI BOTONIATE IMP. 3. spofuit celebrare. Convenerunt itaque in loco ipfo
plurimi feditiofi & infames Epifcopi , cum multi
I.
tudine Clericorum & Principum , quatenus in ja
Synodus Ro A Num. II adXVII. Celebrata hoc anno
mana VII, Synodus Romana VII Præfidente Gre turam Domini Gregorii Papæ poffent aliquid mali
&
"
in qua Hen- gorio VII , de qua Paulus Bernriedenfis in hu ordinare vel ftatuere , ut inter Romanam Eccle
ricus Rex jus Vita cap. XII hæc fcribit : Anno ab Incar
excommuni fiam & Imperium difcordia futuris temporibus
catus. nat. Domini M LXXX, Pontificatus verò Do fulciretur. Communicato itaque execrabili & de
mini Gregorii Papæ feptimi anno VII , indict. III teftando confilio , de confenfu ipfius Regis , elege
celebravit ipfe Papa Synodum Roma ; ubi inter runt in Romanum Pontificem , imò Antipapam ,
fuerunt Archiepifcopi & Epifcopi diverfarum ur Guibertum Ravennatenfem , virum manifeftè per
bium , nec non & Abbatum , " ac diverforum ordi jurum , atque omni malitia & dolofitate plenum.
num , Clericorum ac Laicorum innumerabilis mul IV.
Et quoniam plerumque contigit , ut peccatum
titudo. Supervenerunt autem & Legati Rudolphi fit pena peccati, de fuperbiæ radice proceffit ad Venis in Ita
perjurium , de perjurio ad inobedientiam , de ino- liam.
Regis & Principum regni Teutonici , & hujufmodi
querimoniam protulerunt fuper tyrannidem Henri bedientia ad excommunicationem cecidit , & de
ci: Nos ex legatione domini noftri Regis Rodulphi excommunicatione pervenit ad idololatriam . Hunc
& Principum ejus conquerimur Deo && S. Petro , talem , ficut diximus , Rex Henricus adoravit pro
Veftraque paternitati , & cuncto huic fanétiffimo nus in terram ; qui etiam , fuadente Dionyfio Pla
Concilio ; quod tlie Henricus , quem vos Apoftoli centino Epifcopo , juraffe afferitur , ut ab eo imperii
ca auctoritate depofuiftis à regno , id ipfum regnum coronam acciperet. Quid plura? Ita peccatis exi
contra veftrum interdictum tyrannicè invafit , gentibus , omnes qui præfentes aderant , mente ex
omnia circumquaque ferro, prædâ, incendio deva cæcatifunt , non ut refpicerent cælum , fed ad ejus
favit: Archiepifcopos , Epifcopos de Epifcopatibus veftigia ofculanda. Heu ! prob dolor ! Je pariter in
Juis impia crudelitate expulit , & eorum Epifcopa curvarunt. Et his itaperactis , Rex in apertam hæ
refim
 Critica Hiftorico - Chronologica
274
artificis fcelus Roberti ipfius , facundiffimi ad frau- SÆ C. XI.
SEC. XI . refim lapfus , ad propria in Octavis Apoftolorum
des ingenii. Nimirum is dudum concepta cupidi An.C.1080 .
An.C.1080 . regreffus eft ; Guibertus verò hærefiarcha , infigni
bus tate Romani imperii fibi bello parandi , apparati
tus Papali infigniis , cum complicibus fuis pom
s s
posè intravit Italiam . Idem de verbo ad verbum bus rei tantæjam , ut fibi erat confciu , maturi ,
partur iebat impote ns animi , & rumper e confilio
legitur in Actis à Nicolao Cardinali Aragoniæ
exitum omni conatu moliebatur. At obftabant præ
collectis .Quando veròGuibertus coronatus fue
cipiti incœpto injufti belli , adversùs Chriftianos
rit, fuo loco dicemus . Deinde apud Maguntiam
endi , tum plerique Principum , qui ei ade
Conventu facto , eandem ipfam electionem à qui fufcipi
rant, tum ipfa ejus conjux Gaita, qui quoties iftam
bufcunque potuit confirmari fecit; inquit Bertol
inem laceffendi Romani nominis ( Græcos
dus in Chron. Urfpergenfis Abbas ad annum prurig
intelli git Anna ) Robertum oftenderet , nullum fi
MLXXX de utroque Concilio verba facit,
nem diſſuadendi faciebant . Eos igitur ad fuamfen
additque facta funt hæc VII Kal. Julii, feria V,
tentiam trahendi talem viam iniit. Mittit certos
indict . III, nempe die X X V menfis Junii in
homines Crotonem arcana mentis fuæ confcios ,
quam hoc anno feria quinta incidit , ubi de die
clam nempe in aurem monitos , ut fiquem ibi repe
electionis Antipapæ loquitur ; cùm jam afferuif
rirent Monachum , è Græcia limina Apoftolorum
fet, Synodum Moguntinam in Pentecofte fuiffe
cogitantem , quem afpectu & congreſſu non inido
coactam .
A num . XX XV ad XLIV . Baronius ex eo neum adrem , quæ parabatur , judicarent , exci
V.
RobertusIn perent hominem comprehenderentque officiis , om
Beberam quod poft Epiftolam Gregorii VII primam li
veftituram ninèque ad fe adducerent . Occurrit iftis Crotone
Calabria bri octavi , quæ eft de Armenorum erroribus,
Sicilia acci- in Regiftro collocatum fuerit Juramentum Ro commo dum bis , quem dixi Rector , homo verfutus
pit. berti Ducis Calabr ia , eum hoc tantù m anno & fimula ndi quidvis , diffimulandique fummus ar

vinculo excommunicationis , quo in prima &
fecunda Synodis Romanis legatus fuerat , abfo
lutum , & illud Juramentum prolatum deducit .
figni ficab ant confocerum ipfius Michaelem imperio Venerat.
Verùm , ut anno MLXXIV jam oftendimus,
Robertus anno MLXXVII in gratiam Ponti pulj , prof
ficis rediit , neque Juramentum illud fuo loco à
Collectore pofitum ; cùm Robertus illud emife
rit Aquini eo tempore , quo in gratiam Gregorii pate
VII rediit, ut eo Chrifti anno oftendimus . Col
lectorem decepit fubfcriptio , quæ in fine Jura
menti hoc anno à Baronio relati legitur : Alum
Ciprani tertio Kalendas Julii . Videns enim Epi
ftolam II ejusdem libri VIII dici datam Cipra
ni quinto Kalendas Julii, indictione tertia, hoc
nempe anno , exiftimavit Juramentum ficuti
tifex. Aptiùs nihil vifum ad Roberti propofitum .
Literas ergo ad ipfum Salernum mittunt in eam VII.
formam fcriptas , quas ipfe prafcripfe rat : quibus MenfeAprits
in Apuliam
um ugumque in Italiam Crotone effe, mox
ad ipfu m tran fmiffurum auxilii rogandi causâ.
Has literas repente Robertus , ut adhuc primùm
ntes in manu habebat , conjugi primùm legit ,
tum comitatus fui viros illuftres ac Principes
convocans , quid nuncii perferretur docet. Illi om
nes re facilè credita , nequaquam negligendum
affinis Principis cafum Roberto affenferunt . Hifto
riam illam fufiùs Anna profequitur , cujus etiam
meminêre Lupus Protofpata hoc anno, & Ano
nymus Barenfis , qui ait : An. M L X X X ind.

Epiftolam ad præfentem annum pertinere . Ve
rum alio anno Epiftola illa fcripta ; alio Jura
mentum emiffum ; cùm Robertus à Pontifice
Aquini abfolutus fuerit , eique homagium præ
ftiterit , ut anno MLXXIV monftravimus .
Baronius num , XXXVII ait , Cipranum effe
III ipfe Dux fecit fine cum Bari , & menfe Apri◄
li fecit Tarenta cum illo , Trane , & Fumilare
fecit ibi Michael Imp. Fumilare vox deducta à
Græco , ut interpretatur Ducangius in Notis ad
præfatum Annæ locum ; One , quæ fignifi
cat Laudes Imperatori acclamare , uti variis exem

oppidum in Latio ad ripam Liris fluminis . Sed plis oftendit in Gloffario Græco-barbaro . Hujus
exiftimo arcem fuiffe ad Lirim feu Garilianum Michaelis mentionem etiam faciunt Malaterra

fluvium pofitam , in confiniis Terræ Laboris in
Regno Neapolitano , in confiniis , inquam, quia
Sumontius in Hiftoria Neapolitana lib . 1. pag.
487. indicat , eam in Campania fitam fuiffe. Cy
perani vel Ceperani mentio in Chron . Cafinenfi
lib.4.cap.51 . & apud Fulconem Beneventanum .
Quare cum locus ille Aquino vicinus effet, quod
Ciprani geftum , id Centius Camerarius anno
MLXXIV num. IX à nobis laudatus , Aqui
ni contigiffe dicit.
VI. Adnum. XLIV & feq. Refert Baronius Epi
Pfeudo-Mi- ftolam Gregorii VII ex lib . VIII cap . VI
chael Imp. ejus Regiftri , Epifcopis Apuliæ & Calabria da
menfeJulio
Romam ve tam , in qua ait , Michaelem Imperatorem Con
nit. ftantinop. in Italiam veniffe, ejus & Roberti
Calabriæ Ducis opem imploraturum , quenteis
maximopere commendat. Epiftola dat. Olavo
Kal. Augufti. Verùm Pfeudo-Michael ille Grego
tio Papæ fucum fecit. De eo Anna Comnena
lib. 1. pag. 28. & feq . fcribit duplicem ad fe fa
mam emanaffe, quarum pofteriori adhæret : Ve
rùm alia me aliunde , eademque credibilior fama
circumfonat : neminem fuiffe plagiarium Mona
chum , qui ultrò in Michaëlis quondam Imperato
ris nomeninvaferit , Robertumque provocarit : nu
gas eas , præftigiafque effe : nihilque aliud nifi
lib . 3. cap. 13. & Guillelmus Apulienfis magnus
encomialtes Roberti Ducis , lib. 4. qui Roberti
expeditionem , de qua anno fequenti verba fa
ciemus commemorans , hæc fubdit :
Modicum remoratus Hydrunti
Tempore præftolans adventum conjugis , atque
Multorum Comitum , quos noverat ipfe futuros
Effe viæ focios . Mentitus fe Michaelem,
Venerat à Danais quidam feductor ad illum ,
Immerito raptumjus imperiale repofcens ,
Se profugum lachrymans , lachrymantem dux &
bonefte
Sufcipit & tractat , placidoque favore benignum
Exhibet obfequium . Populus quoque credulus omnis.
Affurgebat eiflexa cervice falutans.
Hunc adhibens focium fibi dux , utjuftior effet
Caufa viæ , fecum dum transfretat , ipfe reducit
Ad num. LV. Henricus Rex cum Rodulpho VIII.
Rege die decima quinta menfis Octobris , ut Rodulphus
narrat Marianus Scotus , inter Eliftrum fluvium Rex in acis
occifus.
& Gronæ paludes congreditur , & occifo Ro
dulpho totus Saxonum exercitus in fugam verti
tur. Hoc tamen prælium non uno modo narra
túr. Auctor Anonymus Vitæ Henrici IV à Reu
bero editus , & à Baronio num. XXI citatus ,
qui
 in Annales C. Baronii .
SAC. XI . qui hoc tempore vixit , ait Rodulphum Wirtzi
An.C. 1080. burgenfem civitatem obfediffe, & Henricum ad
propellendum hoftem exercitum convocaffe :
Inftructa ambarumpartium acie , & primis interfe
prælia mifcentibus , quidem equites Regia partis
mercede conducti , qui fe Regis lateri quafi fidi
clientes applicuerant , fubitò in ipfum arma verte
runt: fed are munito corpori livorem , non vulnus
inflixerunt , eoque occifo Saxonum exercitus in
fugam vertitur, & brevi poft tempore Henricus
Rex venit. Alii aliter rem referunt. Legendus
Chronographus Magdeburgenfis à Meibomio
editus, qui ait, tertiumpralium inter Rudolphum
& Henricum factum effe anno Domini MLXXX,
VI Kalend. Febr. feria II, quartum verò, in quo
Rudolphus occifus, Id . Octob. feriâ V. Eodemdie
deceffionis ejus ( nempe Rodulphi ) in Longobar
dia milites prudentiffimæ Ducis Mathilda fugan
tur ab exercitu penè totius Longobardiæ apud Wi
tam prope Mantuam , inquit Bertholdus in
Chron. quare dies XV menfis Octob . Henricia
nis fauftus fuit ; Catholicis verò tantum timo
rem injecit , ut cùm Henricum in Italiam perge
re fama fuit , qui in Germania & Italia neutras
partes fecuti fuerant, victoris partes amplexi fint;
eò magis quod fola in Italia Mathildis Comitif
21
fa à Pontifice ftaret. Poft ubi verò hæc gefta funt,
inquit Centius Camerinus laudatus , ubi de Bri
xinenfi conciliabulo verba fecit , evolutis paucis
diebus Henricus filius ejus cum exercitu illuftris
Comitiffe Mathildis pugnavit , & quia , ficut fieri
folet, varius eft eventus belli, victoriam habuit. His
fucceffibus provocatus venit in Italiam , fcilicet
Henricus Rex.
IX.
Quæ verò idem Rex in Italia gefferit , narrat
Henricus hoc modo Bertholdus citatus ad hunc Chrifti
Rex in Itä
kam pergit. annum : His temporibus Henricus Rex totam Ita
liam adeo conturbavit , ut nullus fecurus ad limi
na Apoftolorum poffet ire , qui non prius abjuraret,
quod ad Papam Gregorium diverfurus non effet,
ideft, qui non polliceretur, fe fe Gregorium Pa
pam non agniturum. De hac profectione Roma
na hæc habet citatus Auctor Anonymus in Vita
ejuſdem Henrici : Igitur cum exercitu Romam
pergebat , proterens in via quidquid obftabat , op
pida fregit , tumida preffit ; ardua curvavit , fa
Etiones diffipavit. Pontifex, qui , ut narrat Baro
nius num. XXXV & feqq. pacem cum Rober
to Calabriæ Duce ac Normannorum capite pe
pigerat , cumque de ditionibus , quas armis oc
cuparat, inveftierat, cum eo pacis perpetuæ fœ
dus pepigit , ut narrat Willelmus Apulienfis
lib. 4.
Se quafi victorem , percepta morte Rodulphi ,
Gaudens Henricus , quem regni depofitorem
Noverat effefui , Papam infeftare laborat,
Romam obfeffurus magna cum gente venire
Nititur , hoc prudens comperto Papa favorem
Curat habere Ducis , fuccurrat ut ipfe labori
Promptus adarmaſuo , vires & deprimat hoftis :
Pacis perpetua Beneventi federe pacto
Gregorius Romam remeavit, Duxque Salernum.
Hac Matthae tibi conftruxit in urbe decoris
Ecclefiam miri , fibi nobilis aula paratur.
X. 1 Jam anno MLXXVII Robertus in gratiam
Duo Collo Pontificis redierat , Juramentum fidelitatis ei
quia inter
Gregorium præftiterat , & Ecclefiam Romanam fe fe defen
vii & Ro- furum promiferat , ut ibidem ex eodem Willel
bertum Du- mo Apulienfi oftendimus. Quare Juramentum
cem Bene-.
venti habita fidelitatis , quod Baronius num . XXXV &
275
feqq. refert , ad præfentem annum pertinere non sÆC. XI.
poteft , licet à Regiftri Gregoriani Collectore An.C.1080.
cum eodem illigetur. Beneventi itaque Pontifex
& Robertus bis colloquium habuere ; primò
poftquam Rodulfus Rex Germaniæ creatus , ite
rumque hoc anno poft ejufdem Rodulphi mor
tem . Tunc Robertus Ducatûs Apuliæ Inveſtitu
ram ab eo accepit , hoc verò anno pacis perpe
tuæ fœdus cum eo pepigit. Denique tunc pro
mifit Robertus , ut in ejus Juramento legere eft ,
fe adjuturum, ut Papa eligatur, fecundum quod
monitus fuerit, fi Gregorius vel ejus fucceffores
ante fe ex hac vita migrarent ; hoc vero anno
auxilium fe illi adversus hoftes præbiturum.
Willelmus Apulienfis ait , fœdere illo inter
utrumque conftituto , Robertum Ecclefiam in
honore Sinti Matthæi Salerni conftruxiffe ; ut
enim apud Baronium num. LVI & feq . videre
eft , corpus Sancti Matthai hoc anno Salerni
inventum ; qua. de re Alphanus Archiepifcopus
Salernitanus Pontificem monuit , qui ei Roma
XIV Kal. Octob. hac de re refcripfit , fignifica
vitque , ut Robertum Ducem hortaretur , quò
auxilium tanti patroni fibi , fuifque promerere
tur. Porrò Henricus Rex nonnifi anno fequenti
Romam acceffit.
A num. LXII ad LXXII. Baronius duas XI.
Legationes Hifpanicas Richardi Monachi Santi Epocha Con
cilii Burgen
Victoris Matfilienfis , Presbyteri Cardinalis , & fis.
Abbatis Maffilienfis rectè diftinguit ; fed utram
que perperam anno MLXXIX collocat. Prior
enim obitaanno millefimo feptuagefimo octavo,
ut ipfemet Gregorius lib. V Epift. XXI teftatur.
Secunda ad annum millefimum feptuagefimum
nonum pertinet , ut ex ejufdem Pontificis Epi
ftola VII lib. VII difcimus : Poftquam , inquit,
Deo auctore monafteria tua benè compofueris , le
gationem tibi commiſſam ad Hifpanias perficere
non moreris. Data Romæ quarto nonas Novemb.
indict. 111. Tum in Epiftola VIII ejufdem li
bri ad Monachos Maffilienfes , poftridie ſcripta
confirmat electionem Richardi Cardinalis in
Abbatem San& ti Victoris, mortuo fcilicet eo an
no Bernardo ejufdem monafterii Abbate. In po
fteriori legatione Burgenfe Concilium celebra
vit , & prifca Gothorum Inftituta rebus Divinis
procurandis antiquavit , & quidem currenti
anno ; cùm, ut mox diximus , menfe Novem
bri fuperioris Chrifti anni in Hifpaniam lega
tus fuerit. Loquitur de hoc Concilio Pelagius
Ovetenfis , fed exemplar , quo Sandovallius
qui ejus Hiftoriam publicavit, ufus eft , quibuſ
dam in locis , vel corruptum vel interpolatum .
Doctiffimus Anonymus Mazarinæus qui illud
cum variis manufcriptis contulerat , Pelagium
de Alphonfo Caftellæ & Legionis Rege , hujus
nominis VI loquentem fic legit : Tunc velociter
nuncios mifit ad Papam Aldebrandum cognomento
VII Gregorius ( in laudatis correctionibus legi
2 ad Papam VII Gregorium, qui prius Hil
debrandus dictus eft ) ideo hocfecit , quia Roma
num myfterium habere voluit (emenda ex Codici
bus MSS ab eodem Anonymo lectis , miniſte
rium ) in omni regnofuo. Memoratus itaque Pa
pa Cardinalem fuum Richardum Abbatem Maffi
lienfem in Hifpania tranfmifit , qui apud Burgen
fem urbem Concilium celebravit , firmavitque Ro
manum minifterium in omni regno Regis Adefonfi.
In Codice Pampilonæ à Sandovallio in lucem
emiffo additur , Erâ MCXXIII. Sed hæc
nota temporaria non extabat in manuſcriptis à
citato
4
 276 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. citato Anonymo lectis ; & rejici debet ; cùm ex Manaffesprimus Sedem Remenfem occupavit SEC. XI.
An.C.1080. Epiftola Gregorii fexta libri VII , data Roma ab anno MLXVIII poft mortem Gervafii . In An.C.1080.
XIV.
XVIII Kalendas Novemb. indict. tertia , anno Concilium Auguftodunenfe ob crimina , quæ Apologia in
fcilicet Chrifti MLXXIX , conftet eo tempo ipfi objiciebantur , ab Hugone Dienfi Epifcopo, ejus defen.
re Alphonfum Regem ad illam facrorum muta Gregorii VII in Galliis Legato , accitus, cum fionem edita.
tionem faciendam propenfum fuiffe , paratum adeffe recufaffet , anno MLXXVII damnatus
que Richardo Legato morem gerere. eft, ut videre eft apud Hugonem Flaviniacenfem
XII. Non poteft itaque Concilium Burgenfe in in Chron. Virdun.pag. 199. ubi Concilium illud
Ab hoc anno
removeri annum MLXXXV , erà MCXXIII nota recitat , & cum eo Chriſti anno affigit ; ejus
non poteft. tum differri , nec cum Mariana lib. 9. in annum enim apud Baronium mentio non eft . Manafes
MLXXVI retrahi. Verum quidem eft fupereffe verò cùm ad Romanum Pontificem appellaffet,
Chartam à Pafchali Epifcopo Burgenfi in dedi ab eoque mitius fuiffet tractatus , perfeverante
catione Ecclefiæ San&
tæ Eugeniæ datam , & à iniquorum facinorum dedecore , à Legato in
pluribus Magnatibus fubfcriptam, ac inter alios Lugdunenfe Concilium hoc anno habitum de
à Roderico Diaz Campiatore , & poftea Cido nuo vocatus , in ordinem redactus eft. Apolo
cognominato , quæ dicitur data Era MCXV giam ille poftea in fuam defenfionem edidit, aut
in annoprimo , in quo lex illa Romana (Officium potius aliquis alius ab eo conductus . Manaffem
nempe juxta ufum Romanum) intravit inHifpa quippe literarum expertem fuiffe teftatur Wil
nia, ubi nomine Hifpaniæ Pafchalis Alphonfi Re lelmus Abbas Metenfis in Epiftola III ad ipfum
gis hujus nominis VI Regnum intelligit. Verùm data his verbis : Certè olim apud quofdam Philo
era illa evidenter corrupta. Anno enim Chrifti fophos de revolutione animarum grandis erat opi
MLXXVII , in quem convenit non Pafchalis , nio : quæ per te nominanter confirmatur , dum,
fed Simeon deceffor ejusEcclefiæ Burgenfi præce ficut illi Euphorbum in Pythagoram , fic te Gerva,
rat , ut demonftrat Epiftola II libri IX Regi fium putent noftri temporis homines effe transfufum.
ftri Gregoriani ad Alphonfum Regem Caftellæ Verùm non ideo ego tibi concefferim, ut ille in te
data , nullo quidem die aut anno expreffis , fed totus tranfierit : cùm in illo tyranno quondam bo
rectè in eodem Regiftro cum Epiftolis anno narum artium veftigiafuerint ; quibus omnino tu
quæ in Manaf
MLXXX fcriptis relata. In ea enim mentio cares , ille excelluit. Gravia funt
Simeonis Epifcopi tanquam adhuc viventis , & fem intorquet Guillelmus ifte , quem ex Abba
Richardi Maffilienfis Abbatis ac Sedis Apofto tia fancti Remigii exturbaverat. Nec magis fpe
licæ Legati , aitque Pontifex : Noverit Excellen ciofi funt colores , quibus eumdem Manaffem
tia tua , dile&tiffime , illud unum admodum nobis, depingunt Gregorius VII , Guibertus Abbas
imo clementia divina placere , quod in Ecclefiis Novigenti in libro de fua ipfius Vita , atque
regni tui , matris omnium fan&tæ Romanæ Eccle Hugo Abbas Flaviniacenfis citatus. Hæc & plu
fiæ ordinem recipi , & ex antiquo more celebrari ra de eodem Mabillonius ibidem .
effeceris. Præterquam quod Richardus anno tan Celebratum & hoc anno Avenione ab Hugo XV.
tùm MLXXIX in finem vergente Abbas Maffi ne Epifcopo Dienfi Sedis Apoftolicæ Legato . Hugo fit
Epifcopus
lienfis creatus , & Legatus in Hifpaniam miffus. Concilium , ad quod cùm veniffent Gratiano- Gratianopo
Quare era illa M Cx V manifeftè depravata. De politani Canonici Epifcopum ab eodem Legato litanus.
Concilio Legionenfi propter receptionem Officii obtinuerunt fanctum Hugonem tunc Valentinum
Romani congregato anno MXCI verba faciemus, Canonicum , qui cum eodem Legato ad Sum
ut magis pateat, ritum Gothicum magnos patro mum Pontificem profectus eft, ut Gratianopoli
nos in Hifpania habuiffe, & fuppleantur Anna tanus Epifcopus confecraretur , inquit Chrono
les, in quibus neutrius Concilii mentio. graphus Virdunenfis . Ei Mathildis Comitiffa
XIII. A num. LXXV ad LXXIX. Manaffes
neceffaria procuravit. De ea Guigo Carthufia
Manaffes
Remenfi Ar Remenfis Archiepifcopus eo nomine primus , norum Prior Auctor coævus, qui San& ti Hugo
chiepi/copa multas in fe turbas concitavit ob varia crimi nis Vitam in Actis Bollandianis ad diem primam
u deponitur. na , de quibus accufatus fuit , inquit Mabillo Aprilis recitatam , fcripfit , hæc refert : Comi
nius inAdmonitione præfixa Apologiæ ejufdem tiffa Mathildis , habitus quidemfœminei , fed ani
Manaffæ à fe ex veteri MS. Tom. I Mufæi Itali mi per cuncta virilis , que rerum humanarum tu
ci part. II publicatæ.Præcipua criminum feu ac multus atque pericula , inftar Prophetiſſa Debora ,
cufationum capita erant , fimoniaca in Remen prudenter fedare & fortiter noverat tolerare ; in
fis Ecclefiæ Pontificatum intrufio , facræ fup fuo Deum venerans famulo , diei confecrationis
pellectilis direptio , fpoliatio Clericorum , Ec ejus neceffaria cuncta fubminiftravit ; Paftoralem ,
clefiarum , Abbatiarum & injuftæ in plerofque quo diu ufus eft, baculum dedit, additis Pfalmorum
excommunicationes . Accufatores ejus imprimis fecundùm B. Auguftinum Explanationibus , cum
Manales alter , Bruno & Pontius. Is Bruno , uti B. Ambrofii volumine , cujus titulus eft , de Offi
exiftimat Mabillonius , videtur vir ille fanctiffi ciis : totoque quo deinceps tempore vixit , tanquam
mus, qui cùm ex Ecclefia Colonienfi in Remen verum Dei famulum fincera devotione fpecialiter
fem translatus fuiffet, Manaffæ flagitiis offenfus , honoravit , & coluit , fitiens ejus inceffanter &
cùm nullum eis modum imponi cerneret, ceffit confiliis inftrui , & oratione defendi. Porrò cùm
tandem ; & feculi pertæfus , in folitudinem fe Sanctus Hugo anno MCXXXII, confecratio
ceffit in pago Gratianopolitano , ubi Sacri Car his in Epifcopum LII , ad Deum migrarit , ut
thufiani Ordinis fundamenta jecit. Hanc ejus in ejus Vita legitur, is hoc anno Epifcopus ordi
fecefsûs caufam affert Guibertus Abbas de No natus . De eo rursus infra. Hugo Sedis Apofto
vigento in libro de Vita fua. Manaffes enim in licæ Legatus adhuc Epifcopus Dienfis erat ,
illa Apologia de Brunone accufatore fuo loquens quando præfuit Concilio Avenionenfi , & non
ait : Bruno , nec nofter Clericus , nec nofter natus
nifi anno MLXXXII Gebuino Archiepifcopo
aut renatus eft , fed fancti Cuniberti Colonien Lugdunenfi fucceffit, ut teftatur Hugo Flavinia
fis in regno Teutonicorum pofiti Canonicus cenfis in Chron. ad annum MLXXVII pag.
e/t.
206. ubi loquens de variis Conciliis ab Hugone
Dienfi
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI . Dienfi Epifc. S. Sedis Legato celebratis , ait :
jun An.C.1080. Celebravit &feptimum apud Avenionem , in quo
ve depofitus eft Achardus Arelatenfis invafor , &
electi funt Gibilinus in Arelatenfem Archiep. Lan
telmus in Ebredunenfem æque Archiep. Hugo in
Gratianopolitanum Epifcopum , Defiderius in Ca
valicenfem , quos poft expletionem Concilii fecum
Romam duxit, & confecratifunt à Papa. Conci
lium itaque Avenionenfe hoc anno celebratum ,
primum ordine non fuit , ut perperam Baronius
fupponit , fed fecundum ; cùm jam de priori
anno MLX egerimus, eique Hugonem Clunia
cenfem Abbatem præfuiffe oftenderimus.
XVI. Ad num . LXXIX & feq. Depofitio Nicephori
Depofito Ni Botoniata quam
, Baronius hoc anno refert, anno
cephora Bo
toniate Ale- fequenti contigit , ut non tantum Anna Comne
xins Comne- na lib. 3. fed etiam Zonaras teftantur. Scribit
nusfit Impe- Zonaras Ifaacium & Alexium Comnenos fratres
vator.
magnis dignitatibus à NicephoroBotoniate Imp .
exornatos , aulicorum , præfertimque duorum
fervorum , obtrectationibus obnoxios fuiffe , &
apud Imperatorem criminatos , quafi regnum
cogitarent. Quo illi cognito , inquit Zonaras ,
veriti , ne quidin fe graviùs confuleretur , & , ut
fama eft , regni cupiditate jam olim aftuantes
urbe excedunt , univerfas pene Legiones ad fe
attrahunt , & in magna quinta feptimana Paffionis
Salvatoris noftri die Conftantinopolim per vim
Occupatam diripiunt. Botoniates Comnenorum
congreffu cognito monafterium ingreffus in eo
aliquandiu vixit , & mortuus eft. Anna Comne
na ait , Alexium patrem fuum & Ifaacium pa
truum monitos fuiffe : evocandos nocte unà Com
nenos ambos Imperatoris nomine quantumvis in
fcii: fic comprehenfis eruendos oculos falfo crimine
impofito; & multis interpofitis addit : Erat ea
-1
23 diesferia quinta majoris hebdomada , quâ myſti
CA cum Pafchafacrificamus fimul & comedimus , in
dictione IV , anno 6589. menfe Aprili quando
Conftantinopolis civitas capta eft. Cadibus modo
temperatum eft ; cetera crudelitati libidiniquefra
na laxata , eademque die Alexius Comnenus
Imperator acclamatus , ideoque anno fequenti , Dei , que vulgò dicitur Trevia ( feu Treuga ) ,
in quem characteres illi temporarii competunt , ficut ipfe eam initio conftituerat , firmiter teneatur,
& feria quinta in Coena Domini in diem primum & per fingulas parachias dictis excommunicationi
menfis Aprilis incidit. bus renovetur. Qui verò eam obfervare contem
XVII.
Tum Anna Comnena lib.3 . pag. 75. Rebusfic pferint , vel aliquatenus fregerint , Epifcopi fecun
Moritur Jo
annes Xiphi pendentibus Alexius coronatur manu Patriarchæ dum quod prius ftatutum eft , eos judicando juſti
linus Patri- Cofma. Etenim IV anno imperii Michaelis Duce tiam faciant.
archa Con- & filii ejus Conftantini , cùm eſſet mortuus fan&tiffi
ftantinop.
mus Patriarcha Joannes Xiphilinus fecundo die
menfis Augufti , indict. X111 , fubrogatus in ejus
fedem fuerat bic Cofmas , illo loco digniffimus , &
fanctitate plenus. Paulò pòft : Septimo poft inau
gurationem Alexii die uxor quoque ipfius Irene mi
nifterio Cofma Patriarchæ folemnem corona impo
fitionem accepit. Quare cùm Zonaras in Michaë
le Duca fcribat, Joannem Xiphilinum mortuum
effe , cum Ecclefiam annos X1 & menfes VII pa
viffet , perfpicuum eft , non tantum Xiphilinum
anno millefimo feptuagefimo quinto indictione
XIII notato fupremum diem obiiffe ; fed etiam
eum menfe Januario anni millefimi fexagefimi
quarti ad eam dignitatem evectum effe , & Chro
notaxim Patriarcharum Conftantinop . per hæc
tempora hactenus depravatam fuiffe. Gretzerus
Tom . II de Sancta Cruce aliquas Xiphilini Ho
milias exhibet , fed fcripfit etiam alias Homilias
in Evangelia Dominicalia totius anni, quæ MSS.
extant in Bibliotheca Vaticana .
XVIII
Quoniam verò , inquit Anna lib. 3. pag. 78 .
VariaDigni
Tom. IV.
277
Meliffeno Nicephoro Cafaris dignitas ex pacto de- sEC. XI:
bebatur , & facium natu majorem fratrem infi- An.C.1080.
tates ab Ale
gniori aliquo decorari honoris titulopar erat , alius
xio Imp.
autem præterquam Cæfaris non erat , excogitavit inftituta.
nomen novum Imperator : & mixtis Sebafti five
Augufti & Autocratoris , hoc eft Imperatoris , no
minibus titulum conflavit Sebaftocratoris , quafi
diceret , Secundi Imperatoris , cui Cæfaris gradum
fubjunxit : eo cùm Ifaacium honeftaffet , uni eum
concedere Augufto voluit , Meliffenum Cafarem
tertio demum loco in acclamationibus appellari.
Verùm Alexius Comnenus non tantum hanc
dignitatem invenit , verum etiam ex Sebaſti no
mine alias confecit , nempe Protofebafli , quam
in Hadrianum fratrem contulit , Panyperfebafti ,
quâ decoravit Taronitam , qui ejus fororem in
matrimonio habebat. Quæ dignitates ibidem
ab Anna explicatæ , quaque poftea aliis à fe
quentibus Imperatoribus conceffæ funt. Et quia
& privata , & publica , & facra expilata , dire
ptaque fuerant, de iis Alexius Imp . coram Cof
ma Patriarcha & Synodo culpam fatetur : &in
falutarem pœnitentiam jejunium quadraginta
dierum cum humi cubatione totidem noctium
accipit , & cum fuis implet. Denique matrem
religiofum feceffum meditantemadminiftrationi
rerum præficit , ut ibidem narrat Anna , quæ
matris Imperatoris Annæ fc. Alexii Præfecti Ita
liæ filiæ prudentiam , religionem , & compofi
tiffimam vitæ rationem pluribus narrat.
Ordericus lib.5 . cap . 552. & feq . recitat Con- XIX.
cilium habitum in territorio Caletenfi , in villa Concilium
Regia , quam Juliam bonam Antiqui dixère, luliobononſe.
quæque modo vulgariter Lilesbona vocatur. Ce
lebratum illud anno Incarnat. Domini M LX X X,
Anglorum Rege Willelmo gubernante Norman
niam , in feftivitate Pentecoftes , fub ejufdem Regis
præfentia , præfente Rotomagenfi Archipræfule Wil
lelmo , congregatis etiam Præfulibus & Abbati
bus , Confulibus quoque & ceteris Normanniæ
Principibus , ut in Præfatione legitur. Plura De
creta in eo condita, quorum primum eft : Ut pax
Si quis autem Epifcopo fuo inde
inobediens fuerit , domino in cujus terra habitat
Epifcopus , hoc demonftret , & ille eam fubdet
Epifcopali juftitiæ. Quodfi & dominus facere con
tempferit , Regis Vicecomes inde per Epifcopum
requifitus , omni remota excufatione faciat. Hæc
ad majorem eorum confirmationem , quæ de
Treuga Dei in Annalibus Ecclefiafticis præter
miffa fuis locis diximus.
Reverſus Româ Berengarius rursùs declinavit xx.
PEJZAJ
KENDRAT
ad priftinum errorem , ac tertiam confeffionem Berengarius
PERKUN
redit ad ave
perfidè retractavit. In Chronico enim Mallea- mitum
cenfi legitur : Anno MLXXX fuit Concilium
Burdegala , in quo Berengarius reddidit fidei fuæ
rationem. Mabillonius Tom. II Analect, in Ob
fervat. de multiplici damnatione Berengarii ait ,
fe legiffe in MS. Codice Scriptum Berengarii, in
quo tertiam fidei Profeffionem anno fuperiori à
fe emiffam refcindit , iifdemque ferè argumentis
convellit , quibus primam fub Nicolao II Papa
editam labefactarat , in Lanfranci Dialogo rela
tis. Tum, fubdit Berengarius, quemadmodum
ad fubfcribendum ultimæ fidei Profeffioni indu
Aa Aus
 278 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. aus fit , nimirum metu mortis fibi certè immi
An.C.108t.
nentis ; quove fenfu eam afferuerit. Quare licet
Bertoldus in Chronico Berengarii obitum cum
anno MLXXXIII copularit , eumque nun
quam hærefim dimififfe tradiderit , rectè tamen
ibidem affirmat , Berengarium poft Synodum
Romanam anno fuperiori habitam iterùm relas
pfum effe. Hæc Bertoldi verba : Berengarius,
nove hærefis de Corpore Domini autor , eo tem
pore deficiens abiit in locum fuum ; qui licet ean
dem hærefimfæpiffimè in Synodo abjuravit , ad vo
mitum tamen fuum canino more non expavit re
dire. Nam & in Romana Synodo canonicè con
vitus , bærefim fuam in libro à fe defcriptam com
buffit , & apparatam anathematizavit : nec tamen
poftea dimifit. Verùm Berengarium annos aliquot
ante mortem fuam ad Catholicæ fidei commu
nionem rediiffe, & ut verum Catholicum vixiffe,
in morte ejus oftendemus.
Anno Era
Hifpan. ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ6574
MCXIX .
Anno He 26. C. D 18. P. 4. April . Indic. 4.
giræ
JESU CHRISTI 1081 .
CCCCLXXIV,
inchoato die GREGORII VII PAPE 9.
11. Junii.
fer. 6. HENRICI IV REG . 26.
ALEXII COMNENI IMP. I.
I.
Num. I ad IV. Celebrata hoc anno à Gre
Synodus Ro A
manaVIII. gorio VII Synodus Romana VIII , in qua
Henrici Regis , ejufque fautorum excommuni
catio confirmata , uti narrat Baronius ; neque
enim aliud de hac Synodo fupereft.
II.
Henricus A num. IV ad XIII. Henricus poft obitum
Rex venit in Regis Rudolphi Veronam in Pafcha venit , & inde
Italiam. ad invadendam Romam , cum fuo non Apoftolico ,
fed apoftata Guiberto , utpote domini Apoftolici
non femel perjuro & anathematizato profectus ,
fed mox regreffus eft , inquit Bertoldus in Chron .
hoc anno . Lupus verò Protofpata ad annum
MLXXXI : Alemannorum Rex Henricus venit
Romam , ut ejiceret exinde Papam Gregorium,
Gregorius Papa in hoc rerum ftatu fcripfit ad
Altmannum Epifcopum Paffavienfem & ad Ab
batem Hirfaugienfem , Epiftolam III lib. IX
Regiſtri à Baronio recitatam , quâ utrique fignis
ficat , defuncto Rudolpho Rege omnes fibi fua
dere , ut Henricum , cui fermè omnes Italicifa
vent , in gratiam recipiat, monetque , ut Ma
thildem Comitiffam certiorem faciant , an ab eis
præfidium contra Henricum expectare debeat, -
& Ducem Welfonem , aliofque moneant , ut
fidem B. Petro fervent, atque omnes hortentur ,
ne Regis electio temere fiat ; fed Deum exorent,
nenfem data, quæ præcipit, ut exploret, an Ro- Roberto Di
ut inimici refipifcant , & Ecclefiæ fuæ defen
forem tribuat. Si verò , inquit , filiæ noftræ Ma
thildi , cujus militum animos ipfi perpenditis , à
vobis fuffragatum non fuerit , quid aliud reftat ,
nifi ut cumfui refiftere recufaverint , quam utique
bac in re pro infana habent , ipfa vel coacta paci petent
illius acquiefcat , aut quidquid poffidere videtur,
amittat. Epifcopus Paffavienfis & Abbas Hir
eam ante Quadragefimales dies fcriptam effe.
faugienfis Sedis Apoftolicæ Legati erant in Ger
Verùm Robertus Dux ob bellum Dalmaticum
mania ; verùm ibi Catholici in minori numero,
Pontificis petitioni fatisfacere non potuit . An
quàm Regii erant , & in Italia milites Pontificii
na Comnena lib. 1. pag. 33. refert , Gregorium
ob infelices anni fùperioris eventus ita animo
VII mififfe ad Robertum , qui ex fœdere au
depreffi , ut Sapientioribus videretur pacem fa
xilia pofcerent , & veniffe etiam Henrici Regis
ciendam , fi æquas Henricus Pontifici condi
Legatos , qui Regis fui nomine à Duce auxilia
tiones offerret , ut inquit Fiorentinius in Com SAC. XI.
ment. Rer. ad Mathildem Comitiffam pertinen- An.C.1081 .
tium lib. 2.
Ille ergo , inquit Presbyter Poenitentiarius in III.
Vita fancti Anfelmi Epifc. Lucenfis cap . 4. de Sola Mathil
dis Comiti
Henrico Rege loquens , quafi novo tyrannidis fe eiarmis
aucupio , tunc incepit univerfarum Ecclefiarum opponit.
tam prædia , quàm omnes pene thefauros earum
militibus difpertiri : quos & omnes parti fue agglu
tinat prater admodum paucos , quos refervavitfibi
dominus , ut non curvarent genua coram Baal.
Collecto igitur exercitu Romam tendit , atque pri
mo mox ingreffu omnem furoremfuum infupradi
Etam dominam Mathildam convertit ; villas in
cendit , caftella diruit : quæ tamen divina ſe pro
tegente mifericordia non nimium detrimenti fufli
nuit. Paucis interpofitis : Illa nobiliter & magni
fice , infolito mulierum more , plus dico quàm viri
liter agebat , nullum ferè periculum metuebat.
Quisnam Potentum unquamſuum , ut illa , dedu
xit exercitum ? Recefferunt tamen ab illa plurimi
Juorum , & abierunt retrorfum . Separati funt ,
inquam , à nobis , quia non erant ex nobis : nam
& Angeli quidam de Cœlo deciderunt , aliis fic
corroboratis , ut cadere amplius non valerent. Cor
roborati funt & hi , qui permanferunt , tum ex
dulcedine Paftoralis fapientia , tum ex benevo
lentia & bilaritate tam defiderabilis matronae , &c.
Ipfi denique quondam dicto Regi commonitorium
dictavit (nempe Sanctus Anfelmus ) ; & hærefiar
cham ipfum , fan& tæ Sedis Romana invaforem Wi
bertum fcriptis falutaribus commonuit . Meminit
Anfelmi ad Guibertum Epiftolæ Urfpergenfis
Abbas ad hunc Chrifti annum , & nonnulla ex
ea refert .
Ptolomeus Lucenfis in Chronico ad annum
IV.
MLXXXI , quid Henricus ut Lucenfes fibi Civitas La
conciliaret , egerit , his verbis indicat ; ut babe- cenfi ad.
versùs Ma
tur in Registro Lucenfis Communitatis , Henricus thildem fint .
Imperator conceffit Lucenfibus Privilegium de mu
ris veteribus non deftruendis. Item de Regali , fivè
Imperiali Palatio non ædificando in civitate , nec
de Caftro conftruendo Imperiali intra V 1 millia
ria. Fiorentinius citatus ait, Privilegia illa Lucæ
adhuc confervari , & his verbis ſubſcribi : Anno
dominice Incarnat. M L XXX I indict. 1 V nono
Kal. Julii. Data anno domni Henrichi XXVII ,
regni verò XXII. Romafeliciter actum . Verùm
error irrepfit in numeros ; ex dictis enim con
ftat , Henricum ab Henrico patre anno MLIII
Regem appellatum , annoque MLV I menfe
O&obri ipfi fucceffiffe. Quare legendum , anno
domini Henrici XXVIII , regni vero XXV . Quod
& ex variis ejus Diplomatis liquet.
A num . XIII ad XXV . Epiſtola IV lib. IX V.
Regiftri Gregorii, ad Defiderium Abbatem Cafi- Papa
Henricus â
bertus Calabriæ Dux Apoftolicæ Sedis auxilio ce Calabria
venturus fit , & an Quadragefimali tempore , auxilium
quo Nortmanni folent pugna vacare præfatus petunt.
Dux affentiat hoc pacto Deo offerre , ut ad ali
quas terras B. Petri , quo invitatus fuerit , com
er infructus accedat , data eft fine die &
anno , fed ex ejus verbis mox recitatis eruitur,
res
 in Annales C. Baronii.
24
SAC. XI.res copias ad Romanæ urbis oppugnationem
An.C.1081 . peterent , fed Nortmannum utrofque irrififfe ,
Regi quidem alio modo ac fine literis refpondiffe ,
Papæ verò dediffeEpiftolam quam recitat . Paulò
pòft fubdit : Papa autem eatenus duntaxat ra
tionem habuit , quatenus Rogerio filio quem Apu
lia præfecit univerfa , & fratri ejus Borytila
mandavit , fi quando ab eis Romana fedes auxi
lia flagitaret adversus Henricum Regem , promp
tifime in ipfum pergerent , & pro facultate auxi
liarentur. Sed, ut notat Ducangius ad locum il
lum , loco Borytila, legendum, Lorytila, quem
vulgò Robertum Comitem Lorytelli Scriptores
appellant , quique erat Roberti non frater ,
fed ex fratre nepos , ut liquet ex Orderico lib.
3. & 7.
VI.
De hac Henrici Regis Legatione mentio
Refponfum
Ducis ad nem facit Guillelmus Apulienfis hujus tempo
Legatos ris Scriptor :
Henrici.
Ante tamen paulò quàm tranfeat , accelerare
Hunc Regis mandata monent , quem Papa notarat
Regno privari cenfens : ut conferat illi
Auxilium , contra Papam , tumidofque Quirites ,
Quifactifuerant non cum ratione rebelles:
Tempore Rex Romam veniens obfederat illos.
Dux quanquam placidi dederit refponfafavoris:
Legati redeuntfine quolibet emolumento.
Gregorio Papæ , cui pura mente favebat ,
Omnia notificat, damnati nuncia Regis ,
Sequefatetur iter nullatenus illud inille ,
Adventum boftilem pranofcere ſi valuiffet :
Sed quiajam tantos compleverat ipfe paratus ,
Atantisfe poffe negat defiftere cœptis.
VII.
Initium expeditionis Dalmatica Roberto inau
Expeditio fpicatum fuit ; poftquam enim Aulonem primo
Dal impetu cepit , copias univerfas bifariam divifit ;
matiam. partem ipfe unam mari cum claffe ad Dyrra
chium du&turus , alterius itinere terreftri eidem
urbi Dyrrachio admovendæ ductum permifit
Baimundo. Sed poftquam claffis Corcyræ cram
prætergreffa eft, maxima in eamfubitò procel
la ingruit : frangebantur paffim in navigantium
manibus remi, inquit Anna Comnena lib. 3. pag.
98. difcerptifque momento vi ventorum velis com
minuta antenna inforos cadebant : naves ipfe
cum viris haufta mergebantur . Incidit bic cafus
alieno tempore , Soleque poft Cancrum magna jam
ex parte obitum , ad Leonem feftinante , quod tem
pus effe aiunt exorientis canicula. Prætoria , in
qua Robertus ipfe Dux erat , vix multo denique
labore femifracta fervata eft. Nihilotamen fe
gniùs in propofitum Robertus incumbens , re
liquiis naufragii collectis Dyrrachium perve
nit , & hoc anno , tefte Anna lib. 4. oppugna
vit , cepit , & Alexium Auguftum acie vicit.
Hanc expeditionem narrant etiam Ordericus
lib. 7. & Guillelmus Apulienfis lib. 4. qui om
nes afferunt , Robertum fecum duxiffe Pfeu
do - Michaëlem. Hæc Legatis à Dyrrachia
nis miffis , cur venerit requirentibus ref
pondit :
Dux veniffe refertfe Regniſede repulfus
Immerito Michaël , ut reftituatur honori.
läi promittunt urbis , quos ipfe petebat
Ingreffus , nunquam vifo Michaële negandos.
Cornicinum fonitu circumdatus atque tubarum
' Raimundus itaque , de
Et plectrix , quife Michaëlem finxerat effe
More coronatus deducitur Imperiali,
Circumvallatus cantantibus undiqueturbis.
Unanimi cives bunc ut videre , cachinno
Tom. IV.
279
Vifum derident dicentes , ifte folebat SEC. XI.
Crateras menfis pleno deferre Lyao An.C, 108 1.
Et depincernis erat inferioribus unus.
Venetos in hoc bello Alexii Imp. partes fecu
tos effe, fe feque præclarè in eo geffiffe, produnt
Anna, Apulienfis, & Scriptores Veneti, qui ul
timi addunt , tunc Regium titulum Dalmatiæ
VenetiarumDucem confecutum effe; Lucius ve
rò in Hift. de Regno Dalmatia & Croatia lib.
3. cap. 2. exiftimat, integram maris Adriatici di
tionem ex Dalmatiæ acceffione tunc Venetos
habuiffe. Sed tam hic , quàm Ordericus lauda
tus , Lupus Protofpata , aliique multi perperam
credidère Michaëlem , qui cum Roberto Duce
erat , fuiffe illum qui Conftantinopoli Imperio
depofitus eft. Porrò hanc expeditionem cum
hoc anno Lupus Protofpata in Chron. & Ano
nymus Barenfis rectè copulant.
Ad num. XXXIII. Collector Regiftri Gre- VIII.
goriani lib. IX refert duo Juramenta Bertran- Origo Prin
ni Comitis Provinciæ , quibus fe fuumque Co- cipatum in
Regno Are
mitatum Gregorio VII , ejufque Succefforibus latenfi infti
fubmittit; cùm enim Henricus IV Germaniæ & tutorum.
Burgundiæ Transjuranæ Rex ab eodem Gre
gorio excommunicatus fuiffet , exiftimavit Ber
trannus fe folutum effe à fidelitate eidem Re
gi debita , quòd Provincia intra Burgundici
Regni limites contineretur ; exindeque tam ipfe,
quàm Comites Forcalquerii , Venafcini , Arau
fionis , Sabaudiæ , Vicecomites Maffilienfes,
aliique multi , quorum Præfecturæ intra Ro
gnum Arelatenfe feu Burgundiæ , conftitutæ
erant , jugum Henrici IV excufferunt , & fe fe
fupremos dominos reputarunt. Hæc enim ver
ba in Bertranni feu Bertrandi Juramento le
guntur : Ego Bertrannus Dei gratiâ Comes Pro
vincia , &c. quæ fupremi dominii certa indicia
funt. Regnante quidem in Burgundia Henrico
Imperatore hujus nominis II eorum Comita
tuum Præfecti cæperant fe fe paulatimfubtrahe
re ab ejufdem Regis feu Imperatoris dominio ,
ut videre eft apud Boucheum in Hift. Provincia
lib . VII. pag. 816. fed nullus ex illis fe Dei gra
tia Comitem expreffis verbis appellare aufus
fuerat. Verùm Henrico IV excommunicationis
fulmine perculfo Bertrandus & plures alii ſe ſe
fupremos dominos dixère , illeque ut tutius
ageret , Comitatum fuum Ecclefiæ fubjecit , ut
idem Boucheus lib . IX. cap. IX. magis expli
cat. Hæc vera origo tot Principatuum in va
fto Regno Arelatenfi circa hæc tempora infti
tutorum .
Verùm nec Baronius, nec Boucheus, nec alii, IX.
qui de hoc Juramento verba faciunt , animad- Gilbertus &
tore Regiftri Grego- Raimundus
verterunt , illud à Colle&
Comes S.
riani in hunc annum malè dilatum , huncque Aegidii de
ordinem temporis non femper fervare. Bertran- Comitatu
dus enim anno millefimo octogefimo jam vi- Provincia
tâ fun&tus erat , & Gilbertus Comes Aemiliani decertant.
& Ruthenenfium in Occitania , qui Gilber
gam Bertranni Comitis fine liberis demortui
fororem , fibi copularat , de Comitatu Pro
vinciæ cum Raimundo Sancti Egidii Comite
contendebat , & magis hic, quàm ille Provin
ciæ dominabatur. Quæ fucceffio cùm tam Hi
ftoricos Provinciæ , quàm Occitaniæ maxima
ex parte latuerit , juvabit eam hic in mani
feftam lucem educere.
quo Malmesburienfis lib. 5. ait, immane quantum
auxit Arelatenfi , & Narbonenfi , & Provinciali
adjectis , nempe Comitatui Caturcenfi , quem
Aa 2 àpatre
 280 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI. à patre in hæreditatis partem acceperat , ut ha ufque ad hunc ferè ultimum annum perduraffe. SEC. XI..
An.C. 1081
An.C.1081 . bet idem Malmesburienfis , Raimundus , in Fanum enim Sancti Maximini fex tantùm leu
quam, licet anno millefimo o&togefimo non cis ab Aquis fextiis, Provinciæ urbe , diffitum .
dum Tolofano Comitatu potiretur , jam tamen Gilbertus itaque Comitatum Provinciæ ufque ad "
erat Comes Narbonenfis , Biterrenfis , Agaten præfati belli finem non obtinuit ; fed ubi à mor
fis , Nemaufenfis , Ruthenenfis , Vivarienfis, & te Bertrandi manferit , quidve egerit , defi
aliarum Ditionum , ut Beffa in Hiftoria Narbo cientibus Monimentis, non liquet. De Gilber
næ , Catellus , & alii in Hiftoriis Occitanie to & Mathilde Raimundi Comitis San& ti Ægi
certis Antiquitatis documentis oftendunt. Mor dii conjuge hactenus non fatis cognita , fuis lo
tuo autem Bertranno Comite Provinciæ potio cis fermo erit.
rem Provinciæ partem præfatis dominiis ad Neque his obftat Charta in Archivis Lirinen XII.
junxit , five invafione aut jure belli , five jure fibus affervata , fcriptaque anno ab Incarnat . In charta
fucceffionis , ut videre eft apud Hiftoricos Pro Domini MLXXXIX, fecundo anno ordinationis Lirinenfi
Raimundus
vinciæ & Occitaniæ ; neque enim hic locus hac Urbani 11 , in qua narratur , Richardum Maf- non dicitur
de re differendi. filienfem Abbatem Lirinum veniffe , & præ- Comes Pro
X. vincia.
Dominatus Raimundum anno fuperiori jam utrique Pro fente Adelberto coenobii Abbate , ceterifque
Raimundi vinciæ , Orientali nempe & Occidentali domi fratribus lachrymabiliter conqueftum effe fe ab
in Provin- natum effe , ideoque , & Bertrannum jam tunc iis injuriis pati , ac admonuiffe quò in unum
cia. obiiffe , difcimus ex Malaterra lib. III num. congregarentur , ut utraque Ecclefia fine alte
XXII: Igitur anno Dom . Inc. M L XXX rius lafione , quod fui juris effet , probaret :
Raimundus famofiffimus Comes Provinciarum Monachos verò blandis ejus acquiefcentes fug
( qui titulus folis utriufque Provinciæ domi geftionibus fuos advocaffe Judices , & Richar
nis attributus reperitur ) famam Rogerii Si dum Abbatem fuos, ut fecundùm Deum caufam
culorum Comitis audiens , propter ftrenuitatem , dijudicarent. Verùm re judicata Abbatem Maf
quæ de ipfo referebatur , Legatos dignos , qui filienfem noluiffe judicium recipere , fed in
à tanto ad tantum dirigerentur , mittens , Ma tantam elatus eft malitiam , fubdunt Monachi
thildem filiam fuam ( ideft , ejus , ut quæ po Lirinenfes , ut omni abjecta charitate & amore ,
ftea fusé de hoc matrimonio narrat , certò quem nobis primò oftenderat dimiffo , Raimun
oftendunt, Malaterra quippe Auctor barbarus) , dum Comitem fuper nos induceret , ut fua vi no
quam de prima uxore admodum honefta faciei ftramfubverteret æquitatem. Addunt Lirinenfes ,
puellam habebat , fibi ( nempe Raimundo ) in ' dum cernerent in nullo proficere , fe judicium
matrimonium copulandam expoftulabat. Addit tranftuliffe in duos viros laicos , ipfo accedente
Malaterra conjugium magno apparatu in Sicilia, Comite , ipfumque judicium laudante. Sed po
quò Raymundus Comes venit , celebratum ef ftea Maffilienfes promiffionibus Judices obcæ
fe ; quod ipfe ignorare non potuit , ficuti nec caffe , & Lirinenfes injuftè oppreffos illis con
nomen filiæ Rogerii Comitis , quia fubditus ejus ceffiffe , quæ pertinebant ad honorem S. Ho
erat , aut faltem Normannus natione. Parte norati , vidente Raimundo Comite Sancti E
alia conftat , anno millefimo octogefimo fepti gidii atque laudante. Numerantur poftea obe.
mo , quô Guillelmus Raimundi Comitis Sancti dientiæ ( ita cellæ & grangiæ à monafteriis de
Aegidii frater Tolofanum Comitatum adhuc pendentes vocatæ , ut videre eft in Gloffario
poffidebat, Provinciam bellicis tumultibus ita Ducangii ) Maffilienfibus ac Lirinenfibus tunc
fuifle conturbatam , & laceratam , ut quem do traditæ, fubditurque, interfuit Raimundus San
minum agnofcerent , populi vix fcirent. Id li i Egidii Comes in omnibus , &per omnia con
quet ex Inftrumentis eo anno datis , & in Ar ciliator & adjutor.
chivis Ecclefiæ Arelatenfis affervatis , quæ ali Hæc , inquam, Charta in qua Raimudus XIII.
quotprædiorum donationem continent, factam nunquam dicitur Comes Provincia , noftræ opi- Sed hoc non
nioni non officit ; non folùm quia jus ejus ac officit noftra
cum confilio Comitumfive Comitiffarum, qui tunc
temporis regere videbantur regnum Provinciali poffeffio in controverfia verfabantur , & Gilber- fententia.
um hominum , &c. quia tunc temporis non erat tus Provinciæ partem obtinebat ; fed etiam quia
Dux , nec Marchio , qui rectam juftitiam faceret. Richardus , qui ab aliquot annis S. R. E. Car
Quæ verba intelligi non poffunt , nifi de diffi dinalis erat , in ea nunquam Cardinalis appel
diis , mutuifque bellis , quæ Gilbertus maritus latur , fed tantum Abbas Mafilienfis. Præterea
Gilbergæ ultimi Comitis Provinciæ fororis , & Monachi Lirinenfes utrumque tanquam hoftem
Raimundus Comes Sancti Egidii frater & hæ habebant , ut ex laudatis verbis manifeftè li
res Guillelmi Comitis Tolofani & Venafcini, quet. Denique fanum Sancti Egidii nunquam
fibi mutuò inferebant. Præterea in Inftrumento Comitatus fuit , ut oftendit Catellus in Hift.
in Ecclefia Anicienfi confervato , & à Catello Com. Tolofe , &Raimundus fe Comitem San
lib. 2. Comitum Tolofæ cap . 1. relato , legitur: &i Egidii vel Raimundum Sancti Egidii ob
Quodfi aliquis bomo banc donationem tollere , &c. amorem erga hunc Sanctum nuncupabat.
Nec dubitet fe effe pofitum fub anathemate domi Ad num . XXXVI & feqq . Baronius Mar XIV.
ni Urbani Papa , omnium Epifcoporum , & tyrium San&ti Canuti Daniæ Regis , qui Ha- S. Canutus
Dania Rex
Abbatum, qui Claramontenfi Concilio interfuerunt raldo fuccefferat , fusè narrat ex Saxone Gram- Martyrium
&c. Hujus honoris redditio facta eft fecunda die , matico lib . XI , tradente eum , dum popula- facit.
quando R Comes mancipium & fortalitium San res adhuc facrorum rudes Decimarum penfita
Eli Maximini invafit , & eadem die hac charta tione obligare vellet , ab eis rebellantibus_di
facta eft. rè necatum fuiffe. Verùm Martyrium illud ad
XI.
Gilbertas Cum autem Concilium Claramontanum annum millefimum octogefimum fextum per
in Provin menfe Novembri anni MXCV coactum fue tinet , ut difcimus ex Aelnotho Monacho Čan
rit , annoque MXCVI Raimundus in Terram tuarienfi , qui paucis poft mortem ejus annis
cus non fuitm Sanctam profectus fit , ex laudatis verbis appa Vitam & Martyrium literis mandavit , quam
ante bellu
ret , bellum , Gilbertum inter & Raimundum, Hafniæ fub hujus feculi initium publicatam
facrum .
Joannes
SEL in Annales C. Baronii. 281
Mai.
SEC. XI Joannes Meurfius anno MDCXXXI in eadem bendarum , & per fe euntium onerariarum na- SEC. XI.
An.C.1081 . urbe iterùm edidit , & Notis illuftravit . Hæc vium : hæc , inquam videns & fecum reputans in AB.C. 1081 ,
Elnothi de hujus Martyrii anno verba : Anno Imperii primordiis generofus juvenis , aftuabat
Incarnat. Domini millefimo octogefimo fexto , in animo , non fatis expediens quò fe verteret; cùm
civitate Othenfia , gloriofus Rex & Protomar eum illinc ad pugnam Turci vocarent , hinc Nort
tyr Danorum Canutus , pro Zelo Chriftianæ re manni raperent. Ita illa pag.91 .Tum pag.95 . Quo
ligionis , & juftitia operibus , ut Chriftus à pro niam verò impiiſſimos Turcos videbat circa Pro
prio conviva traditus , in Bafilica Sancti Albani pontidem commorantes ; Solyma , qui Orienti toto
Martyris , per eum paulò antea de Anglia in imperitabat , Nicaa habitante ( ubi & Sultani
Daciam [ ideft Daniam , quæ ab Auctoribus tium erat , quod nos Palatium diceremus ) & ad
I
paffim per hæc tempora ita appellatur ] tranf quotidiana latrocinia eos immittente , ficque om
vecti , poft communionem , & confeffionem deli nem latè horam qua Thynia & Bithynia objacet ,
torum , facramento munitus Dominici Corporis ,
& ufque ad ipfum Rosporum , quæ nunc Damalis di
10
52" ante aram , manibus folo tenus expanfis , latere citur , affiduis , quà equeftribus , quà pedeftribus
lanceatus , fexto Idus Julii , & feriâ fextâ ( quæ incurfionibus deprædante , planèque vaftante :
anno MLXXXVI in diem decimum menfis tamfecurâ licentià graffantibus Barbaris , ut tan
Julii incidebat ) mortem pro Chrifto paffus , re tum non mare ipfum infcendere , Urbemque ul
quievit in ipfo. Erravit itaque Pontanus in Hift . tro invadere aufuri viderentur : quos cernentes
Daniæ lib.5.Malmesburienfis lib.3.de Geſt.Reg . Byzantii fine ullo metu moras agere in oppidulis
Angl. aliique , qui hanc mortem aliis annis con circum littora pofitis , atque in facris templis , ne
fignarunt. mine inde illos abfterrente , aut pellere parante ,
XV. Porrò in Martyrologio Romano ad diem VII terrore ac confternatione pleni quid confilii cape
Patruusfuit menfis Januarii Sanctus Canutus Daniæ Rex & rent, non habebant .
Canyti
Junioris,non Martyr , Sveonis Eftrithii five Magni filius , Paulò pòft pag.96 . Atqui ne Hercules quidem, XVII.
veròpater. Othonia Martyrio coronatus, malè ad illum diem quod vulgò ajunt , cum duobus uno tempore unus Alexius
infcriptus legitur , indeque Baronio errandi hoftibus pugnam fufcipiat : nedum juvenis Impe- Imp.pacem
caufa data. Scribit enim num. XXXVI Sancti rator in ipfis initiis nova gubernationis Rempu- facit
Turciscum
Canuti Daniæ Regis Martyrium contigiffe die blicam inveniens funditus perditam : non enim
feptima menfis Januarii; cùm tamen, ut mox vi ut à longo jam tempore , vergebat in interitumfen
dimus, illud die X menfis Julii acciderit, & dies fim ; fed quæ peſſum ruere dudum cœperat , jam
feptimus menfis Januarii facer fit Sancto Canuto planè perveniffe ad imum præcipitii , & tota rui
Regi Obotritorum ac Duci Slevicenfi , anno na procubuiffe videbatur , nec copias habens , nec
MCXXX martyrio affecto . In eo etiam Ba pecuniam , devorata enim priùs cunctafuerant , &
ronius peccavit, quòd anno MCLXIV num. fine ulla utilitate publica prodige abfumpta. Ea
L Sanctum Canutum Juniorem filium faciat extrema neceffitas rerum Alexium , quamvis in
Sancti Canuti Senioris , patremque Valdemari vitum , compulit ut Turcis à Damali atque à ma
Regis. Filius enim Canuti Senioris fuit beatus ritima ora longè prius recede
re coactis , præter do
Carolus Bonus Comes Flandria , & ipfe Martyr , na quibus tali tempore fupplices Barbaros exci
de quo Gualterus Archidiaconus Ecclefiæ Mo pere utile vifum eft pacem quoque largire
, tur , his
rinorum Auctor coævus , in beati Caroli Vita legibus : " Ut Dracontem fluvium deince
ps pro
apud Bollandum ad diem II Martii part. I ait : « Ditionis fuæ termino haberent : eum ne un
Carolus Comes Flandria , filius Canuti Martyris "quam manu facta trajicerent
, neve in fines
( de quo hic agimus ) Regis quondam Dacia , & "Bithyniorum irrumperent. Sic bellum Orien
Adele Regina ; quam poftea duxit uxorem Ro tale conquievit. Quare , Imperium Orientale
I gerius Dux Apulia, qui anno MLXXXV Ro maximopere inclinabat , & Turca
rum potentia
11 berto Guifcardo patri , Duci nominatiffimo in
in dies augebatur.
Ducatum fucceffit. Canutus verò Junior filius
40 De Turcorum primis fedibus multa hactenus XVIII.
extitit Erici Boni , Sancti Canuti Senioris fratris, varii Scriptores congefferunt. Ducangius ex Prima Tur
qui poft Olaum etiam fratrem in Dania regna Bryennio , Curopalate & Zonara eos ad Cau- corum Sedes.
vit , ut videre eft apud Saxonem Grammaticum cafi montis partes Septentrionales , verfus Ta
lib.XIV, aliofqueRerum Danicarum Scriptores. naim & Bofporum habitaffe colligit , & illis
De Sancti Canuti Junioris , & beati Caroli Bo Auctoribus confentit Porphyregenneta lib. de
ni Martyrio feculo fequenti fermo erit. Adminift. Imp.cap.3 . Turcos Patzinacis vicinos
XVI.
Alexius Comnenus die prima menfis Aprilis fuiffe : cap. 12. provinciam ab eis inhabitatam
Imperium
Orientale currentis anni Imperator dictus eft , ut anno fu ab Occidente Franciam , à Septentrione Patzi
hine àTur periori oftendimus , ideoque , quæ illic in me nacitas , à meridie Magnam Moraviam habuiffe
cisillinc à dium adduximus , huc transferenda. De hoc auctor eft. Denique cap. 38. & 40. ait , eos
Normannis
vexatum. Imperatore Annæ Comnenæ patre hæc illa lib. Chazaris conterminos fuiffe . Atque ut inde faci
3. fcribit : Alexius Imp. palpitantem extremis fin liùs deprehendatur, quem incoluerunt, tractum,
gultibusrem Romanam cernens , Turcis in Orien obfervandum ex eodemScriptore cap.1.8 . & 37.
te cuncta vaftantibus , Occiduis provinciis immi Patzinacitas gentem fuifle , vicinam Ruffis , &
nente Roberto , nullumque non funem movente , ut ad Dunaprim & Danaftrim celeberrimos fluvios ,
Pfeudo- Michaëlem in Imperium eveberet , vel versus Cherfonefum Tauricam habitaffe. Fran
potius prætextu hominis fænei vafre utente ad cie appellatione intelliguntur Regiones ad Sep
olim conceptam & hactenus prefam Imperii fibi tentrionem, quæFrancis aut Imperatoribus Ger
ipfi parandi cupiditatem explendam ; qua exfumo manicis Porphyrogennetæ ævo, parebant , Po
ac cinere in Flammam latè minacem exardefcente , loni videlicet & vicinæ iis nationes. Magna
magnumjam & vehemens Romanos ab occafu fines Moravia , quæ Sphendopluchi regio dicitur,
amburere incendium cæperat , tot fimul copiis ter eidem Porphyrogennetæ cap.12.38. & 42.vide
reflribus ex tota continente collectis , & ex univer tur eadem quæ hodie Moldavia appellatur. Cha
fa littorali regione marium illorum tanto appara zari denique , quorum crebra eft apud Scripto
tu congregato triremium , biremium remulco tra res Byzantinos mentio, finitimi erant Uzis,
Tom. IV. Aa 3 Alands
 282 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI . Alanis , Cherfonitis , Bulgaris & ipfis Turcis. ejus caufa habitum , cùm Berengarius ipfum SÆC. XI.
An.C.108 1. Turcia igitur Vetus , ex prædictis extitiffe con per literas obteftatus effet , ut fe & Gaufridum An.C. 1081,
jicitur in Lithuania Provinciis , quæ ad Pon Martini clericum Andegavenfem fub Judice au
tum Euxinum vergunt. Sed & ad Iftrum ipfum diri faceret in libro B. Ambrofii de Sacramentis.
habitaffe Turcos docent Curopalates & Zona Epiftola illa ad Beringerium Magiflrum data ,
ras in Leone Philofopho , & in Conftantino à Claudio Menardio in Notis ad libros Sancti
Monomacho. Ita fcitè Ducangius in Notis ad Auguftini contra fecundam Juliani refponfio
Nicephorum Bryennium pag. 199. nem ex veteri MS. primùm edita. Etenim Be
XIX.
Verùm Vir doctiffimus quarundam tantùm rengarius anno MLXXIX , poftquam Syno
Turci Orien
tales in va Turcorum Tribuum eo in loco mentionem fa dus Romana abfoluta eft , in Galliam rediit, fi
riastribus cit; horum enim natio , fi in univerfum confi dei Profeffionem , quam in ea fub juramento
divifi. deretur , longè magis extenfa fuit. Perfæ , alii afferuerat, iterùm perfidè violavit, & prædictam
que Orientales Turcos appellant , quos Græci , Epiftolam ad Brunonem Andegavenfem Epif
Latinique Scythas vocarunt, & Turcos cum Tar copum dedit : refpondit Bruno, id fibi conve
taris confundunt ; & ficut intra & extra Imaum , niens non videri ; fufficere ad fidem , ut verbi
montem Afiæ maximum , variis nunc pro loco Chrifti virtute panem & vinum poft confecra
rum diverfitate nominibus defignatum , Scythe tionem verum Chrifti Corpus & Sanguinem
reperiebantur , ita & Turci dilatabantur ufque fieri credatur , ejus rei modum , ordinemque
ad murum quingentarum ferè leucarum , quo non inquirendum ; Patres hac de re cautè le
Sinenfes populi clauduntur ; quia verò in im gendos : ac nullam aliam de hac re difputatio
menfo illo terrarum fpatio complures varia nem vel controverfiam ; Subdit Bruno , nec au
Turcorum & Tartarorum Tribus exiftunt , inde ditores me quærere , procurare , congregare ali
etiam diverfis temporibus Turci exiere , & in quando fciatis. Omnibus verò pro hac re , me .
varias provincias excurfiones fecere. Quæ de volente , quod fi parum eft quamvis parvipen
Turcis præmittere vifum , quia fequentibus datur , contradicente Conventumpublicum aggre
temporibus frequens eorum in Hiftoria Eccle gare volentibus confenfum non tribuam , confinen
fiaftica mentio occurrit. tibus humilitatis meæ perfonam fubtraham , con
XX.
In Appendice ad Chronicon Andegavenſe , fligentibus audientiam
Obitus Bru , perfeverantibus commu
nonis Epifc. quæ extat Tom. I Biblioth. Labbei ad annum nionem
: eft enim caufa ter provincia noftræ ju
Andegaven- MLXXXI legitur : In ipfo anno obiit quinto dicio terminata quarto
, Sedis Apoftolicæ Synodi
fis. Kal. Septemb. Andegavorum Epifcopus Eufebius, fententiâ extincta.
qui alio nomine Bruno dicebatur. Tum in alia Brunonis Andegavenfis Epitaphium condi- XXII.
Appendice ad idem Chronicon , ad annum dit Marbodus , tunc Schola Andegavenfis Ma- Ejus Epita
MLXXXI: Obiit Domnas Eufebius cognomen gifter , & deinde Redonenfis Epifcopus , ab Ur- phium
Marbody
to Bruno Andecavorum Praful VI Kal. Septemb. bano II in Concilio Turonenfi anno MXCVI vire piiffimo
in priori Appendice dies fepulturæ , in pofte creatus : compofitum.
riori dies mortis notatur , ideoque alter Chro Bruno Pater: jocundefenex , mitiffime Praful ,
nographus ab altero hæc non defumfit.Baronius Cujus cor pietas , lingua mel && lac erat
anno MXXXV num. I ait , Brunonem Be Si tibi culpa fuit , quod nullum ladere velles ,
rengarianæ hærefeos propugnatorem acerri Quale tuum meritum cum bona culpa fuit?
mum fuiffe. Verùm Brunonem hærefeos infa
Quid tibi, chare pater, clerus, populique precemur ?
miam apud nonnullos fubiiffe , quod Berenga Ut quod tu nobis, id tibi fit Dominus.
rium Archidiaconum fuum errores publicantem Refertur illud Epitaphium ex veteri Cartulario
non coercuerit , non excommunicarit , ac ejus Sancti Albini Andegavenfis à San - Marthanis
hærefim atque excommunicationem ceteris in Epifc. Andegav. Porrò Marbodus , de
quo
Epifcopis encyclica Epiftola notas non fecerit , mentio non eft in Annal . Ecclef. Ecclefiam
certum eft. Sed, ut notat Natalis Alexander Sec. Redonenfem annos penè XXVII fanctiffimè
XI & XII part. II Differt. I art. IV folâ famâ rexit , & de eo infrà fermo erit.
hac in parte mendaci nitebatur Deoduini Leo Poft Synodum Burdegalenfem anno fupe- XXIII
dienfis Epifcopi , ibidem à Baronio laudati , &
riori habitam , in qua Berengarius fidei fue red- Inquiritur
Durandi Troarnenfis Abbatis , cujus verba an didit rationem , cœpit hæc hærefis vires amitte- in fectatores
no ML num. XV retulimus , de Brunone An re , cùm inquireretur in eos, qui eam tuebantur. barefis Berengaria
degavenfi Antiftite opinio : quem etfi à negli Hinc Anaftafius quidam Monachus SS. Sergii na..
gentiæ reatu , cujus causà fuit nimius illius in & Bacchii , Andegavenfis , cùm fufpectus effet
Berengarium amor, purgare difficile fit : ab hæ apud Geraldum Sancti Albini Andegavenfis Ab
refi tamen Berengariana penitus immunem pro batem,fidei fuæ profeffionem edere coactus fuit.
bare facillimum eft.
Publicavit illam Dacherius ad Vitam Lanfranci ,
XXI. Primò, quia ceterorum Auctorum nullus eum cujus hoc eft initium: Domino Geraldo Abbati olim
HarefiBe Berengarianæ hærefeos infamia infecit : non
rengariana filio , nunc Deo propitio venerabili Patri frater
nonfavit. Hugo Lingonenfis , non Lanfrancus , non Guit Anaftafius domini , qui eft quod habet. De Corpo
mundus , non Algerus. Secundò , nec ullo in re & Sangui
ne Domini juffifti , Venerande Pater,
Concilio , nec apud ullum Summum Pontifi
ut quidquid parvitas mea fentit , imò quod cre
cem de hærefi delatus eft ; imò cum aliis Epif
dit , fanctitati veftræpatefaciat , hoc breviter pro
copis adfuit Synodo Remenfi à Leone IX ce
modulo meo falva fideipuritate accipiet.
lebratæ , ut ex illius Synodi Actis conftat . Ter
tiò , fi vel leviffima hærefeos fufpicione afper
fus fuiffet , non minus ipfi , quàm ejus Archi
diacono profeffionem fidei imperaffent. Deni
que Bruno fidei fua integritatem luculenter
probatam reliquit in Epiftola ad Berengarium
data , poſt ultimum Concilium Romanum in ΑΝΝΟ
 in Annales C. Baronii. 283
SEC. XI. Ipfe adhuc vivens tanquam indignum fe humilia- SEC. XI .
An.C.1082 . vit: nos autem ut vere dignum exaltare oportet An.C.1082 .

Anno Erz ANNO PERIODI GRECO- ROMANE6575 hominem , quemfuiffefcimusfan&tiffimum. Quod

Hifpan . ita factum eft , acclamante Mathilda Comitiffa ,
MCXX.
27. B. 19. P. 24. April . Indict. 5 . ceterifque præfentibus.
Anno Hegi III.
ræ CCCCLXXV Sed nonfolùm pietate , verùm etiam doctri
JESU CHRISTI 1082.
inchoato die nâ Bonizo claruit. Lambecius enim lib. 2. Bi- Bonizo do
trina &
1.Junii . GREGORII VII. PAPE 10. blioth. Cæf. pag. 790. & feqq. refert extare in pietate cla
HENRICI IV REG. 27. Bibliotheca Cæfarea Epitomen omnium Ope- rus.
rum & Sententiarum Sancti Auguftini , cujus
ALEXII COMNENI IMP . 2.
infcriptio , Paradifus Auguftinianus in libros
octo divifam , & à Bonizone Sancto Joanni
I. D num. I & feq. Eft hic fecundus annus Gualberto Abbati Vallumbrofiano , cujus fuafu
Secunda ab Henrico Rege pe cam compofuit , quam Lambecius
expeditio
Henric
expricei Re ractæ , de qua Hugo Flaviniacenfis ad hunc prælo digniffimam cenfet. Compofuit & Decre
gis in Urbem Chrifti annum : Adhuc Romanæ urbi domnus tale, five Syntagma Decretorum Ecclefiafticorum ,
Romanam. Gregorius præerat , quam Wibertiftarum ( feu fe exfacra Scriptura , probatifque Conciliis, ut & ex
tatorum Wiberti , vel Guiberti Antipapa )
& PontificumRomanorum & Sanctorum Patrum,
jam effet facta confpiratio , non tamen promotio. aliorumque Orthodoxorum Auctorum monu
Ubi verò & promotio ejus execratione fua illa qua mentis collectum , & fecundùm Locos commu
fi auctorisata eft , & judicatum eft ab impiis & nes in feptem libros divifum ; cui Proemii loco
perjuris hoftili manu Romam aggrediendam , ut præfixa eft Epitome Hiftoriæ Pontificum Romano
Papa , qui populi obfequio & amore cum gratia rum, à S. Petro ufque ad Urbanum II , de qua
Dei protegebatur , cum injuria & dedecore à Se Epitome jam fuprà locuti fumus , quam valde
depropelleretur : eò ufque res devenit , ut Rex cum dolendum hactenus lucem non vidiffe.
Papafuo exercitu innumerabili fultus Romam ten Lupus Protofpata in Chron.ait, Henricum Re IV.
deret , & in itinere quotquot poterat ad adoran gem rursùs in Longobardiam veniffe , ad de- Mathildis
Comitiffa ad
damftatuam, & in ea imaginem beftia compelle bellandam Mathilde Provinciam , quæ cum Papa defenfionem
bat. Sed modo mirabili quò plus ad explendam tenebat Gregorio. Stabat enim Mathildis ad de- Gregorii V11
profana mentis vefaniam ferebatur , eò graviùs fenfionem Pontificis armata, & continuò excur- in armis
erat.
dejiciebatur , & dehoneftabatur. Aliquando enim rebat , expugnabatque loca , quæ partes Schif
magnum erat, fi quis ofculum Regium mereba maticorum Longobardiæ fequebantur , uti in
tur , gratum, fi quis veftigia Pape ofcularetur. ejus Vita Domnizo refert. Et quia , poft tot ex
Nunc verfa vice rerum > quicunque inventus penfas ei deficiebat pecunia , obtinuit à Sancto
fuillet , tenebatur , nec antea dimittebatur , nifi Anfelmo Epifcopo Lucenfi , ut bona quæ ipfa
primò pedem Paparelli illius ofcularetur , & fic & Deceffores ejus Ecclefiæ Canufinæ dederant,
demum ofculo Regis potiebatur : ut effet in ambo ad hoc bellum infumere poffet , à fe poftea re
bus æquipartita injuria , verùm Regis tantò gra ftituenda. Tengnagelius in Syntagmate Veterum
vior , quantò hic cujus pedibus inclinabatur , erat Monumentorum pro Gregorio VII, libros duos
deterior. Malaterra ait Henricum in Sedem San Domnizonis Presbyteri de Vita Comitiffe Ma
ti Petri hoc anno Guibertum inthronizaffe , thilda edidit , eifque præpofuit Relationem de
&
fed refellit eum Lupus Protofpata in Chron . ad Thefauro Canufinæ Ecclefiæ Romam tranfmif
annum MLXXXII fcribens : Henricus obfe fo , cujus initium eft : Anno Domini MLXXXII
dit Romam ut vi introiret & faceret ibidem Pa Comitiffa Mathildis cum Epiſcopo Anfelmo , qui
pam Ravennenſem Archiepifcopum , fed minime & Vicarius erat Papa Gregorii VII, in illis die
potuit. Quod anno fequenti magis con bus in Longobardia , thefaurum Ecclefiæ Canufi
ftabit. næ poftulavit Abbati Gerardo , qui tunc præerat
11. Hanc Henrici expeditionem narrat Baronius præfata Ecclefia , dirigendum PP. pro defenfione
Bonizonem ex Bertoldo in Chron. ubi dicitur , Henricum Romana Ecclefiæ , quæ illo tempore perfecutionem
Epifcopatu
deturbat. Regem capto venerabili Epifcopo de Sutria , fuo grandem habebat à Guiberto hærefiarcha. Itaque
que apoftata Guiberto in Tiburtina urbe ad infe prænominatus Abbas unà cum congregatione fra
fandos Romanos derelicto , in Longobardiam re trum , fidelem amorem & dilectionem habens
verfum effe. Erat hoc tempore Bonizo Epifco in B. Petro & Romana Ecclefia , Vicario ejus
pus Sutrii , ab Urbe Roma paucis milliaribus ex Comitiffe petitione alacriter thefaurum obtu
diffiti, magnus Ecclefiæ Romanæ Defenfor, qui lit , &c.
Epifcopatu jubente Henrico Rege deturbatus , Guibertus Antipapa , qui Archiepifcopatum V.
cùm plura , arumnofaque mutaffet exilia , perve Ravennenfem invaferat , & Henrici Regis co- Cura 3. An
niſſetque Placentiam , ibi à Catholicis ejufdem ci natus in quibufcunque poterat promovebat , adfelmiEpifc.
Lucenfis
vitatis eft dictus Epifcopus , inquit Ughellus Sanctum Anfelmum Lucenfem Epifcopum fcri- Gregorie VII
Tom. II Italiæ Sacræ in Catalogo Epifc. Pla pfit , ut à Mathilde , cujus curæ eam Gregorius commenda
centiæ . Sed Epifcopatum illum ante annum VII commendarat , recederet , ad quem fervus ta.
MLXXXVI adeptus non eft ; cùm Presbyter Dei , ut legitur in libro ejus primo contra Gui
Poenitentiarius in Vita Sancti Anfelmi Lucenfis bertum , refpondit : Quod autem obfecras per Je
Epifcopi , anno MLXXXVI die XVIII fum, ne nobiliffimam fœminarum amplius circum
Martii demortui , cap. VI narret , Anfelmum veniam , deludam , & fallam , Deum teftem in
defideraffe in vicino Mantuæ Cœnobio fepeliri , voco , nihil terrenum , nihilque carnale in ea , vel
fed cùm jam deferretur ad monafterium corpus, ab ea ex intentione concupifco , & fine intermiſſio
affuit fubitò Sutrienfis Epifcopus nomine Bonizo , ne oro , ut ab hocfeculo nequam citò eripi merear
quem & Spiritus fan& tus ſuſcitavit , ut clamaret, nimio affectus tædio , quia incolatum meum pro
dignum effe , ut in Epifcopio Epifcopus fepeliretur : longari video , ferviens die ac nocte in cuftodiendo
Tanta, inquit, lucerna, non decet, ut abfcondatur. illam Deo meo, & faneta Matri mea Ecclefiæ , cu
Aa 4 jus
"
 284 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. jus præcepto mihi commiffa eft , & pero quod mul tum rei parum in vulgus plaufibilis veteres Cano- SÆ C. XI.
An.C.1082:
ta mihi retributio per gratiam Dei in ejus cufto nes , quibus in redemptionem captivorum impen. An.C 1082.
dia excrefcat , quae non in vanum fua difpergit , di facras pecunias , conflarique vafa Templorum ,
fed indeficientem in cælo thefaurizat fibi thefau fas effe cavebatur. Admonebant incidiffe tempus
rum, quem tinea non demolitur , ubifures non ef illud. Servire enim fervitutem miferabilem & in
fodiunt , nec furantur , parata pro defenfione juexitium animæ ac periculum falutis præfens fub
ftitia nonfolum terrena omnia diftribuere , fed uf
dominis infidelibus chriftianos per Orientem in
que adfanguinem pro veftra confufione & reveren numerabiles. Hanc ubi tentare viam placuit ,
tia adfanta Ecclefiæ gloriam & exaltationem cer Sebaftocrator Ifaacius in magnam Ecclefiam fe
tare , donec tradat Dominus inimicum fuum in confert, ibique indicto cætu fàcrorum miniftro
manufæminæ. rum , non modica eft exceptus admiratione ,
VI. .
Ad num . VI. Concilii Meldenfis , cujus me Præfulum affefforum Patriarchæ. Metaxa qui
Concilium
minit Baronius , mentio eft in Chronico Clarii , dem ei conftanter obftitit ; verùm pluribus ce
Meldenfe.
feu Sancti Petri Vivi Senonenfis , his verbis : dentibus in fententiam Sebaftocratoris conclu
Anno MLXXXII die XIV Kal. Novemb. fa res eft.
obiit Walterius Meldenfis Epifcopus , & inſequen Miferat denuò Legatos ad Regem Alaman 18.
ti feptimana Hugo Dienfis Epifcopus & Romana niæ fub quodam Methynna dicto , quem Legatio- Henricum
Ecclefia Legatus congregavit Concilium in eadem nis effe Principem jufferat. Is & literas & man- Regem ad
fœdus ad
urbe , & ordinavit Epifcopum in eadem urbe Rot data dederat , quibus magnopere inftigare Henri, verfus Ro
bertum Abbatem Ecclefiæ Resbacenfis . Quod quia cum conabatur ad rumpendas omnes moras inva- bertum Du
denda Longobardia , juxta pacta conventa inter cem follici
fine præfentia & aſſenſu Richerii Archiepifcopi tat.
( Senonenfis ) & Coepifcoporum ejus factum eft ,, ipfos antea tranfacta. Iret ergo quàmprimùm ,
excommunicaverunt eum. Ad annum verò moveretque infefta figna in Roberti ditionem , quo
MLXXXV : Eodem quoque anno Richerius ejus viribus ad neceffariam rerum fuarum defen
Archiepifcopus ordinavit Waltherium Meldenfem fionem à Romano Imperio tantifper averfis , repi
Epifcopum IV Nonas Novembris excommunicato rare interim à clade Alexius poffet , & conductis
fupradicto Rotberto. In Epifcopatu Meldenfi iterùm auxiliaribus copiis comparare fe ad Ro
fucceffivè federunt Walterius feu Gualterius I, bertum toto Illyrico pellendum. In eo fi Rex Ala
poft cujus mortem præfata Synodus provincia mania operam commodare ipfi facillimam vel
is habita ab Hugone Dienfi Epifcopo Sedis let , maximam ab fe initurum gratiam , quam
Apoftolicæ Legato , qui tefte Chronographo omnibus officiis & beneficiis rependere ac remu
Virdunenfi hoc anno ad Archiepifcopatum Lug nerare paratiffimus effet Imperator Alexius ,
dunenfem translatus eft . In ea Synodo Hugo imprimis verò connectenda quamprimùm affini.
Rotbertum Meldenfem Epifcopum ordinavit , tate ,
quam Henrici Legati Regem ipforum
fed fine affenfu Richerii Archiepifcopi Senonen cupere fignificaverant , cujufque ipfis fpes facta
fis, qui ideo Robertum excommunicavit, anno fuerat.
que MLXXXV Gualterium feu Walterium , Dum hæc ita Imperator adversùs Robertum X.
hujus nominis II, Meldenfem Epifcopum ordi comparat , venit ad eundem Robertum trepidus Robertus
Calabria
navit , rurfumque Robertum excommunicavit. nuncius : Regem Alemannia in procintu effe ad Duxin Ita
Gualterius II Ecclefiam Meldenfem ufque ad invadendam Longobardiam. Ea ille re in curam liam redit.
annum MCII adminiftravit. Apud San - Mar verfus , postquam in contrarias fententias alterna
thanos in Epifcopis Senonenfibus & Meldenfi vit animum aliquandiu , acri attentione difqui
bus dicitur, Hugonem Sedis Apoftolicæ Legatum rens , quid in tali articulo rerum factu effet opti
excommunicatum fuiffe in Concilio Melden mum : tandem reputans fe Rogerio filio "ditionem
fi à Richerio , licet Chronicon Senonenfe , Italicam attribuiſje , jam tum cùm in iftam expe
quod citant , feu Chronicon Sancti Petri Vi ditionem versus Illyricum folveret , Baimundo
vi , & Chronographus Autifiodorenfis iif verò alterifilio , nullam adhuc aſſignaſſe regionem ,
dem verbis rem narrent , ut eam modò retu cui præeffetfummo jure , comitibus & lectis ex toto
limus. exercitu viris in confilium vocatis , Dyrrachium ,
Vil. Ad num . IX. Marianus Scotus in Chronico & Aulonem , urbefque ac infulas ceteras captas
Hermannus hoc anno habet : Catholici per Saxoniam confti & capiendas reliquit , addixit , & commenda
eligitur
Germania.Rex tuti , ex conflantia domini Apoftoli ( legendum , vit. Præcipuè autem præ ceteris omnibus etiam
Apoftolici ) roborati , conflituerunt fuper fe Re atque etiam mandavit ei bellum adversùs Græ
gem Hermannum. Ifte Hermannus fuit Lotharin cos , fignificans fe decertaturum cum Rege Ale
gus , virfapiens , modeftia , genere & fortitudine manniæ , ipfumque è fuis finibus pulfurum , ut
infignis. Chronographus Hildensheimenfis & Rogerio filio poffeffionem olim à fe datam vin
Continuator Lamberti ad hunc annum fcribunt, dicaret & affereret. Tum navem confcendit , &
Hermannum Regnum Germaniæ invafiffe , in oppofitam oram Longobardicam trajecit ;
quia nempe Henriciani erant. Denique Chro momentoque Salernum delatus, quæ urbs totius
nographus Magdeburgenfis à Meibomio editus Principatus quafi Metropolis delecta fuerat ,
hotat Hermannum hoc anno natali Sancti Ste ibi per otium delectibus habendis vacabat ;
phani à Sigfrido Moguntiæ Archiep . Regem un dum interim Henricus Rex , juxta ea quæ Au
&
tum effe. gufto promiferat , fe ad invadendam Longobar
VIII. Robertus Calabriæ Dux anno fuperiori Dyr diam accingebat , inquit Anna Comnena.
Alexius rachium in poteftatem redegit , & currenti no Robertum relicto Illyrico , in Italiam Gre- XI.
Ditiones
Imp adpro- vas auxiliarium cohortes conducere paravit. gorio VII opem laturum hoc anno trajeciffe , as lyrici
bellum the E contrario Alexius Imp . qui tunc prælio victus docent Lupus Protofpata in Chron. Anonymus donat Poe
****

JauresEccle- fugatufque fuit , prævalente in dies metu Rober
fia accipit. ti, perditisrebas , quafi ad facram anchoram Ec
clefiafticorum thefaurorum animum convertit, in
quit Anna Comnena lib . 5. Replicati ad obten
Barenfis & Malaterra lib. 3. cap. 32. Guillelmus mundofilio,
Apulienfis lib. 4. pag. 43. Roberti ex Illyrico
difceffum his verbis narrat :
Robertus geminis exacto navibus anno
Adriacis
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI.
Adriacis undis loca rurfus ad Appula tranfit :
An.C.1082.
Is primogenito populum commiferat omnem ,
Cui nomen Boamundus erat , pariterque Brieno.
Brienus dignitatem Conftabularii , quæ tum fu
prema erat , à Roberto obtinuerat , quod indi
cat Anna lib. 5. eumque fub Rogerio Duce ,
Boemundi fratre , in Apulia & Calabria eodem
fun&
tum munere , docent veteres Chartæ anno
rum MXCIII & MXCVII , ab Ughello
in Epifcopis Melphenfibus recitatæ . Prætermi
feram monere Græcos Longobardia nomine Ita
liam exprimere , ut innumeris exemplis liquet.
Denique Lupus Protofpata ad hunc Chrifti an
num de Roberto Guifcardo fcribit : Dux redi
ens ab Epidauro fublecto fibi Boamundo filio fuo
perrexit Romam, ferens auxilium Papa Gregorio ,
cum Rex ( nempe Germaniæ ) jam in partibus
moraretur Lombardia , ad debellandam Mathilda
provinciam , qua cum Papa tenebat Gregorio. Ubi
Lupus profectionem Romanam Roberti Ducis ,
quæ poftea contigit , ut infrà narrabitur , uno
tenore recitat.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6576.
Hifpan.
MCXXI. 28. A. DI. P. 9. April . Indi &. 6.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1083 .
CCCCLXXVI ,
GREGORII VII PAPE II.
inchoato die
21. Maii HENRICI IV REG. 28.
fer.1.
ALEXII COMNENI IMP. 3.
I.
Henricus num . in oblidione Romana , ex Leone
hoc anno
Rextertiò
Romam obfi- Oftienfi lib . 3. cap.45 . Urfpergenfi, & Bertoldo
det. in Chron. quibus addenda quæ in Actis Ponti
ficalibus à Centio Camerario in lib. MS . Cen
fuali de ea habentur. Ibi cap. 3. relatis quæ pri
mo & fecundo obfidionis anno accidère , legi
tur : Sic tertio quoque anno idem Rex ad obfiden
dam Romam reverfus eft : fed quia fe ipfum ex
communicatum à Cluniacenfi Abbate ( nempe
San&o Hugone ) , atque aliis religiofis Deum
timentibus pro certo baberi cognovit, ut eorumfim
plicitatem meliùs circumvenire poffet , ad callida fe
argumenta convertit. Poft captionem itaque Ofti
enfis Epifcopi & aliorum multorum , quos præcepit
abfolutos dimitti ; univerfis Romam vifitare valen
tibus firmam fecuritatem dedit , quam juramento
publicè confirmavit ; & utpopularem favorem om
ninò confequeretur & gratiam , in publico dixit ,
quod à Domino Gregorio Papa Imperialis corona
dignitatem vellet accipere. Quod poftquam popu
lus Romanus cum religiofis viris audivit , non me
diocriter lætatifunt omnes , & ad veftigia Pontifi
cis lachrymabiliter accedentes , ipfum cum magna
inftantia exoraverunt , ut patriæ jam ferè perdi
tæ miferaretur , & paterna clementià condoleret.
Pontifex autem qui pro juftitia && Ecclefiaftica li
bertate tuenda, firationabilis caufa exigeret, mor
tem fubire paratiffimus exiftebat , conftanter in
bunc modum refpondit : Ego verfutias & callidita
tes Regis frequenter expertus fum ; fed fi vult in
iis , in quibus manifeftè peccavit , Deo & Ecclefia
fatisfacere, ipfum libenter abfolvam , & Imperia
lemfibi coronam cum benedictione imponam ; alio
quin nec debeo , necpoffum , vos in hac parte nul
latenus exaudire. Quod verbum cùm Rex remor
dente confcientia denegaretfacere , &populus Pon
tifici per plures dies vehementer inftaret , ut abf-
285
que fatisfactione Regem fufciperet , & Pontifex SAC. XI.
ad eorum cæcas preces omninò permaneret immobi- An.C.1083 .
lis ; Rex paulatim cæpit popularem favorem pecu
nia & terrore fibi acquirere. His addit Lu
pus Protofpata ad annum MLXXXIII ,
menfe Junio , relicto ibidem præfidio ac filio ,
cum XL obfidibus Regem Româ feceffiffe in
Partes Tufcia.
Baronius num. I fcribit , Guibertum Raven II.
natem hoc anno apud Sanctum Petrum fuiffe Guibertus
anno tan
inthronizatum, & Clementem III nominatum ; tùm fequen
quam in rem laudat Bertholdum in Chron . ac tinchroni
Leonem Oftienfem lib . 3. cap. 49. Verùm Ber- zatus.
toldus non rarò in Chronologiam peccat ; cum
que in laudatis Actis à Centio Camerario fcrip
tis, in lib . 3. Leonis Oftienfis à Baronio citato ,
& in Chronicis Urfpergenfis ac Sigeberti , Gui
berti inthronizatio in fequentem annum confe
ratur, certum effe debet, id eo anno contigiffe,
quod & ftatim demonftrabo . Leo verò Oftienfis
gefta utroque anno fummariè refert, indeque nar
rata obfidione Urbis hoc anno facta alterius po
ftea non meminit , quas tamen alii difertè diftin
guunt, utpote factas diverfis annis. Adhæc Urf
pergenfis tempora notat. Ait enim primò, Hen
ricum caftra pofuiffe ad Occidentalem partem ca
fellifancti Petri , quod Leo Oftienfis ac Bertol
dus etiam habent. Tum addit : Capta eft urbs IV
Non. Junii, feria fextâ ante Otavam Pentecofles ,
hoc fcilicet anno . Ad annum verò MLXXXIV
ait , Henricum ad portam Lateranenfem caftra
pofuiffe , fubditque , eum Wibertum Romanis
Apoftolicum præfeciffe XI Kal. April. feriâ VI
fequentem competunt, additquefequenti Domi
nica inthronizatum fuiffe.
Rubeus lib. V Hift. Ravennenfis pag. 309. & III.
feqq . refert exordium literarum ab ifto Antipapa In Ais
publicis mo
datarum , quod tale eft : Anno dominicæ In dòfe
Cle
carnat. MLXXXIV , regnante verò Henrico mentem ,
filio quond. Henrici Imp. anno XXVIII , die bertummodòfeWi
di
XXVI menfis Januarii , indict. VII in Capitulo xit.
fancti Apollinaris in Claffe : domino fancto & me
ritis beatiffimo , atque Apoftolico Patri Patrum
domino Wiberto , fanctæ catholica Ravennatis ec
clefiæ Archiepifcopo. Addit Rubeus , alias extare
tabulas XI Kal. Febr. fcriptas atque alias quæ
exaratæ dicuntur anno M LXXXIV , Guiberto
Archipræfule Papa Electo anno 111 , Henrico ,
Henrici filio in Italia regnante , anno tertio ( an
nus ille mendosè defcriptus ) XVI Kal. April.
Indict. VII. Cùm verò Guibertus anno M L XXX
pfeudo-Pontifex electus fuerit , loco , Papa Ele
to anno 111 legendum , Papa Electo anno IV,
qui error facilè à Librariis committitur. Wibertus
anno MLXXXVI Ravennæ Conventum aliquot
Cardinalium & Epifcoporum habuit , & Raven
nenfis Ecclefiæ bona confirmavit Diplomate à
Rubeo recitato, cujus initium : Clemens Epifco
pus fervus fervorum Dei , &c. His unis literis, in
quit Rubeus , Pontificio folio vacante fcriptis
‫ رو‬Wibertum fe Clementem appellaffe novi : re
"> liquis deinde omnibus , quas viderim , fe per
», petuò Wibertum Archiepifcopum vocavit.
" Quodque majori notatione atque animadver
" fione dignum eft, in quibus tabulis ipfe fe Wi
„2 bertum nominat , eas factas effe tempore Cle
,, mentis Papæ dicit , ut duo , iidemque omninò
" inter fe diverfi videri poffint Wibertus Ar
"" chiep. & Clemens Pfeudo-Pont. Cumque hoc
,, tempore Pontifices Max. Summi Pontifices, &
Univerfales
 286 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. ,, Univerfales Papæ, & quidem jure, fcribantur,
An.C.1083 . ,, hunc unico Papæ vocabulo , nullo præterea
to titulo ubique exaratum legi ; id puto
", adje&
" factum , quòd populi , Ravennatis præfertim
,, provincia, in qua ipfe plurimum morabatur,
" illum nequaquam verum Pontificem duce
», rent , quanquam metu impulfi , de illo in ta
" bulis mentionem Scribæ facerent. Illa autem
,, eo modo fcribebat ipfe , quòd ejus adhuc flu
" Яuaret animus , neque fe palam Pontificem
" Max. jactare , confcientiâ deterritus auderet.
" Hinc fe modò Clementem, idque , uti docui, fe
" mel tantùm , cùm effet in Epifcoporum Con
,, ventu , & Pontificia vacaret Sedes, modò Wi
", bertum Archiep. idque perpetuò affirmabat.
" Nam & Defiderio Abbati Caffinati, ab eo quæ
,, renti, cur Pontificatum ita arripuiffet, & Hen
‫ رو‬ricum Imp. confecraffet, Leo Oftienfis Epifc.
" in Caffinati Chron . & Trithemius in Hirfaug.
,, auctores funt , fe illud, poftulantibus Roma
" nis , hoc planè coa&
tum, invitumque feciffe ,
" refpondere folitum. Ita Vir doctiffimus.
IV. Antipapam verò utrumque nomen ufurpaffe ,
Annos fuos variæ tabulæ Ravennenfes demonftrant. In unis
& fequenti legitur : Anno Incarnat. Dominica MLXXXVI ,
deduxiffe de
monftratur. anno 111 Deo propitio Pontificatus domni Clemen
tis Papa : imperante Henrico fil. quond. Henrici
Imp. anno 111 , die XV menfis Maij indict . IX
Ravenna. Wibertus fervus fervorum Dei , divinâ
gratia Archiepifcopus. Gratia venerabili Abbatiſſæ,
&c. Aliarum tabularum initium hoc eft : An
no dominica Incarnat. M L XXX VIII , tempo
ribus domni Clementis Papæ , fedis ejus anno V ,
ficque imperante domno Henrico fil. quond . Hen
rici Imp. anno V, die quinto menfis April. indict.
XI Ravenna. Domino fan &o , & meritis beatifi
mo , atque Apoftolico Patri Patrum domno Wi
berto , fanta catholica Ravennatis Ecclefie Ar
chiepifcopo. In aliis tabulis menfe Junio fcriptis
fe eas confeciffe dicit Wibertus Archiepifcopus,
tempore domni Clementis Papa , & Henrici Imp.
anno XV , indict. VI, Ravenna , anno fcilicet
Chrifti MXCVIII. Ex tribus his literis ma
nifeftè apparet , Bertoldum , licet Auctorem
coævum , in anno Ordinationis Guiberti Anti
papæ hallucinatum effe , ficuti & Papebrocium
in Conatu Chronico-Hift. qui eam hoc anno fa
&am fupponens , tantùm de die dubius eft , an
nempe die XXVI Maij ,
vel die XXXI
Martii currentis anni ea peracta fuerit. Verùm
dies illius Ordinationis non minus certus ex di
&is, quàm annus.
V. Baronius num. V & feq. recitat A&a Synodi
Concilium Romanæ IX fub Gregorio VII, cujus initium :
Romanum
1X. Anno ab Incarnat. domini MLXXXIV, Pon
tificatus verò domini Gregorii Papa V II anno un
decimo , XII Kalendas Decemb. Idem legitur
Tom. IX Concil . pag. 401. Verùm loco , anno
ab Incarnat. Domini MLXXXIV, legendum ,
anno ab Incarnat. Domini M LXXXIII , ut an
nus XI Pontificatûs Gregorii hoc anno inchoa
tus certò demonftrat. Præterquamquod anno
MLXXXIV menfe Novembri Gregorius
VII Romæ non erat. In ea Synodo Pontifex
queftus eft de Henrico Rege, qui Oftienfem Epi
fcopum , Caftilioneum nempe , in Pontificatu
Urbanum II appellatum , capi juffit, five per
mifit.
VI. Robertus Calabriæ Dux toto hoc anno in Ita
Gefta in 1 lia fuit , non verò in Illyrico , ut perperàm Ba
lyrico ab
ronius num. VIII habet. Neque hoc in du
bium revocari poteft, poft ea quæ anno fuperio- sÆ C. XI.
ri in medium attulimus. Boemundus verò ejus An.C.1083 .
Alexio Imp.
filius ab eo in Illyrico relictus , ferox juvenis , Beemun
non magis patris mandatis , quàm proprio impetu do Duce.
in occafionem conferendi cum Imperatore ( nempe
Alexio) prælii totus imminebat. Ergo affumtisje
cum tumfuis copiis , tum Romanis transfugis , qui
defperatâ Imperatoris fortunâ victorem fecuti , non
plebeiifolum ; fed viri etiam infignes magno nume
ro ad Baimundum accefferant : quibus adjungendi
Præfecti urbium ac regionum , quæ nuper ditioni
Roberti ſubjectæ fuerant ; cum bis omnibusper Ba
genetiam profectus Joannina tenuit , occupavit &
muniit , inquit Anna Comnena lib. 5. pag. 133 .
Joannina Etolia oppidum , olim Calliope di
&um. His Imperator auditis , confeftim fummâ
diligentia collectis copiis Conftantinopoli erumpic
menfe Maio, currentis fcilicet anni. Subdit An
na , Alexium bis acie victum , fugatumque fuif
fe à Boëmundo , infidiis ejus evitatis. Poftea ta
men Alexius Turcorum auxilia imploravit ; &
cùm Boëmundus Lariffam obfidione cinxiffet,
auxilio Lariffenfibus venit , & caftra Norman
norum cepit , multis necatis , qui illic reperti
funt, & præda omni ac fpoliis potitus eft, ut fu
sè ibi Anna, quæ fequentis libri initio Caftoriam
ab Alexio expugnatam refert , quod Zonaras
fub menfem Novembris indi& t. VII , anno ſci
licet currenti , contigiffe afferit .
Ceterùm Imperator , ait Anna lib. 6. pag. 166.
VII.
cùm ejecto Caftoriâ Comite Bryenio , Latinis , quos Annus na
in partes fuas traxerat , comitantibus , victor tro talis Anna
Comnens.
phæis pofitis in Urbem Regiam inveheretur , Ka
lendis Decembris indictione feptima , Augustam
fuam conjugem in ea Palatii parte diverfantem re
perit , quæ olim puerperiis Auguftarum eft dicata
( ades ifiæ antiquæ appellatione Porphyrafive Pur
pura vocantur : unde Porphyrogenitorum nomen
orbe toto Romano celebre profluit ). Ibi circa dilu
culum die fabbati nata ipfis puella eft , haud dubiis
lineamentis patrem referens, ut notarunt jam tum,
prædicaruntque qui viderunt. Illa ego fui. Hæc
Anna Comnena de fe ipfa , cujus Hiftoria , quæ
Baronii tempore non extabat, nobis magno fub
fidio eft,
Jam Anna lib. 5. pag. 143. & feqq. dixerat , VIIL
Alexium patrem Conftantinopoli offendiffe Ec- Litera in
clefiam factionibus Itali cujusdam novam hære- Oriente
Monomacho
fim fpargentis perturbatam , fuit is , inquit , ut & Alexio
nomine, fic & origine Italus : diu tamen commo- Impp. refti.
ratus in Sicilia , qui Conftantinopolim venit , in tuta.
urbem eruditionis artis ratiocinandi nequa
quam tum egenam. Quanquam enim inde ufque à
Principatu Bafilii Porphyrogeniti , ad Imperium
Monomachi , melioris doctrina ftudium à pleris
que neglectum jacuerat ; non tamen ut extin& tum ,
planèque fepultum effet. Extitit ergo atque emerfit
illuftrius , excitatum ingeniis excellentibus , qua
lium circa tempora Imperatoris Alexii magnus
proventus apparuit. Quando Italus in Urbem
venit , etiam Michae li Pfello dedit operam illi latè
inclyto , homini non tam cum magiftrorum fapien
tum , quorum limina non multum triverat , quàm
indolis præftantia & velocitate mentis divinitùs
adjuta , (id videlicet impetrantibus ardentiffimis
per crebras vigilias continuatis matris ejus preci
bus , in Templum Cyri ad ſanctam imaginem Dei
matris , haud fine ferventibus lachrymis fundi fo
litis ) in eminentiffimum fapientiæ atque eruditio
nis omnis apicem evecto : quippe qui ad Graco
rum literas , atque artes omnes , quas perfecè
norat,
 24548

in Annales C. Baronii.
287
3ÆC. XI. norat , etiam chaldæorum diſciplinas adjunxerat , SEC. XI
An.C.1083 . famamque meruerat doctiffimi omnium , qui tunc An.C.1084,
effent. ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6577. Anno Erz
IX. Italus fub Michaele Duca & Nicephoro Bo Hifpan.
Italus hare- toniata Impp . Beneficio Dialecticæ & Sophifti 1. GF. D2. P. 31. Mart. Indic . 7. MCXXII.
ticus Con Anno He
ftantinopoli carum cavillationum adeo inclaruit , ut poft JESU CHRISTI 1084. giræ
damnatus . Michaelem Pfellum , cujus difcipulus & æmu CCCCLXXVII ,
GREGORII VII PAPE 12 . inchoato die
lus fuerat , Philofophia univerfa Profeffor & Prin
9. Maii
ceps Philofophorum publicè declaratus fit. Sed va HENRICI IV REG. 29. IMP. I. fer. s.
riis hæreticis dogmatis , & præcipuè quidem de
ALEXII COMNENI IMP. 4.
Pythagorica Metempfycholi , five Tranfmigra
tione animarum , & de Ideis Platonicis , graviffi
1.
mas in Ecclefia Orientali excitavit turbas, ideo ANum. I atX
Hiftorici, . Non
uti putat tantum
Baronius pofteriores
num. I , con- Henricus
que imperante Alexio Comneno per Judicium
Ecclefiafticum Conftantinopolitanum tanquam fundunt quæ anno fuperiori cum iis , quæ hoc Rex Roma
ab Antipapa
hærefiarcha folemniter condemnatus , & ana anno gefta funt ; fed etiam non pauci ex Anti- coronatur.
themate percuffus eft. Imperator dedit operam , quis, uti Bertoldus, quem Baronius excipit, Leo
ut nefariorum iftorum dogmatum catalogus ad fe Oftienfislib . 3. cap . 52. cujus verba Baronius
deferretur. In capita undecim redacta funt ; quæ num . VIII recitat , & Abbas Urfpergenfis ad
Imperator retractare ipfum ac condemnare , ana annum MLXXXIII , ubi ait , Gregorium
thematiquefubjicere , productum ex ambone nudo VII Salernum feceffiffe , & ibidem ad diem
capite ad concionem univerfipopuli juffit. Ingemi mortis fuæ permanfiffe , quod tamen hoc anno
nabatur à multitudine anathema fingulis (enten accidiffe certum & indubitatum. Sed antequam
tiis prolatis. Igitur anathemati, cui fubjecta pra Hiftoricorum errores indicemus , ex his , quæ
va ejus doctrina fuerat , ipfumjam quoque nomen certiora vifa , in medium proferam. Heinricus
ejus ac caput eftfubjectum. Sed fecutis temporibus Natale domini Romæ apud S. Petrum celebravit ,
recepit fe hic vir in bonam mentem, fententias inquit Abbas Urfpergenfis , qui annum à Chriſti
PRAE

que priores revocavit. Quæ cùm Anna teftetur , Natali inchoat. Bertoldus verò : Henricus in Ro
accidiffe Euftratio Garida Patriarchatum geren manorum finibus hyemavit , ibique Guibertum
te , quem hominem non doctiffimum Italus verbis Ravennatem juum Romam venturum expectavit ,
ac fophifmatis obruerat, & Eftratius anno fequen. ut ab eo apud Sanctum Petrum incoronaretur , eò
ti è vivis excefferit , ut fuo loco oftendetur , tu quod Gregorium Papam ad hoc flectere non poſſet ,
multus hi feriùs in Ecclefia Conftantinopolitana ut eum , nifi legitime reconciliatum , incoronare
fedati non fuère , nec Italus ferius anathemati vellet. Subdit Bertoldus , Henricum maximam
zatus. pecuniam , quam ei Alexius Imperator Con
..
Fuit Prin Italum hunc Joannem nuncupatum fuiffe, Al ftantinop. miferat , ut Robertum Calabriæ Du
ceps Philofo latius lib. 2. de Ecclef. Occident. & Orient. cem , Gregorio VII addictum bello appeteret,
phorum in confenfione cap . 10. eruit ex ejufdem anathema ad conciliandum fibi vulgus Romanum expen
Aula Con- tifmis, qui recitantur in Ecclefia Græca, die or diffe : Cujus adjutorio Lateranenfe Palatium feriâ
ftantinop . thodoxiæ facro; editique funt in Triodio, ex qui quinta ante Palmas ( die nempe XXI Martii )
bus , quæ fuerint hominis dogmata , intelligi cum fuo Ravennate Guiberto , intravit. Nobiles
tur. Ducangius in Notis ad lib. VI Alexiadis autem Romani , præter admodum paucos , cum
Annæ Comnenæ rectè cenfet , alium non fuiffe Domino Papa Gregorio tenuerunt , qui & XL
ab Italo Joannem illum Philofophum , quem obfides ei dederunt ; Papa autem in caftellum
Theophilactus Archiep . Bulgariæ in Epift. XLV Sancti Angeli fe recepit , omnefque Tiberinos pon
hortatur ad patientiam, & ut inimicis, virtutem tes & firmiores Romanorum munitiones infua ob
ejus impetentibus viriliter obfiftat. Indeque tinuit poteftate. In die Refurrectionis Dominica
00 concludit , Epiftolam hanc fcripfiffe Theophyla Henricus , ab hærefiarcha fuo Ravennate , coro
3 &um poft exa& tum Urbe, Italum. Varia Joannis nam non gloriæ fed confufionis accepit , ideft , die
6 Itali Opera , quibus Ariftotelis Philofophiam tricefima prima menfis Martii , à quo ideo ejus
expofuit & illuftravit , commemorant Labbeus Imperium à Chronologis exordiendum.
in Nova Biblioth. MSS. Librorum in 40. Pari Prætermittit ibi Bertoldus , & cum eo Baro II.
fiis edita, & Lambecius in Appendice ad lib. IV Antipapa
nius, inthronizationem Wiberti Antipapæ , quam Rom
a in
Biblioth. Cæfareæ Anna Comnena pag . 145 . uterque perperam cum anno fuperiori affixit, ut thronizatar.
tur
poftquam dixit, Pfellum tandem Byzantio egref . ibidem diximus . Sed hunc errorem corrigit
fum effe , fubdit : Principi Philofophia Cathedra Urfpergenfis , qui hoc anno ait : Wipertum Ra
Magifter impofitus Italus idem eft , Summufque vennatem Epifcopum eis Apoftolicum præfecit
Philofophorum declaratus : quam ad loci & honoris Henricus Rex X1 Kal. April. feriâ fextâ ante
poffeffionem obtinendam Ariftotelicos & Platoni diem Palmarum , ideoque poftridie ab ejus in
cos libros mox fufcepit enarrandos , duros iooo greffu inLateranenfe Palatium . SubjungitUrfper
Φίας ἁπάσης προέςη διδάσκαλος , ύπατος τῶν Φι genfis : Qui fequenti Dominica per multos Ponti
λοσόφων χρηματίσας. Καὶτάς τε Αριςοτελικος βί. fices Apoflolico nomini dicatus , nomenque Cle
βλες , καὶ τὰς Πλατονικὰς ἐξηγεῖσθαι ἐσπίδα . mentis accipiens , reverenter eft inthronizatus . A
Ev. Hypatus itaque dignitatis nomen erat, inter quo Rex cum Regina Bertha infancta Dominica
Cetera Palatii Conftantinopolitani Officia apud Pafche, Imperiali benedictione fublimatus eft.
Matthæum Monachum recenfitæ , fed à Codi Adhæc Centius Camerarius in libro Cenfuali
no omiffe, quod pluribus exemplis eorum, qui refert, Henricum Regem, quoniam populum Ro
eam gefsère , oftendit ibidem Ducangius. manum ad voluntatem fuam indubitanter attra
xerat , Guibertum in Sede Apoftolica violenter
intrufiffe, & viciffim ab eoin fefto Pafchatis Im
perii coronam accepiffe.
Poft
:
 288 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. Poft modicum verò ad obfidionem caftri Cref fluvium , nunc excifa , & memorabilis pugnâ SEC. XI.
An.C.1084
III. centii ( quod moles Hadriani antiquitus , & illic Romanos inter & Carthaginenfes commif. An.C.1084 .
så . Hæc victoria hoc anno reportata , de qua
Papa inca poftea Sancti Angeli caftrum dictum eft ( uni
ftro S. Angeli verfos Romanos conduxit. Pontifex autem , ficut laudatus Poeta canit ;
obfidetur. vir cautus & providus jamdiu Robertum Guifcar
Cannis deftructis Romam molitur adire
di, egregium Normannorum Ducem follicitare
ftuduerat , ut in manu valida contra illatam fibi Contra Gregorii Romani Præfulis hoftem
Henricum , cujus jam dudum obfederat urbem.
violentiam & potenter fuccurreret , inquit Cen
Plurima barbaries annis remorata duobus ,
tius Camerarius. His adjunge quæ Hugo Flavi
niacenfis in Chronico Virdun. pag. 229. habet : Altaque tormentis murorum mania fregit ,
Et turres multas invicta diruit Urbis.
Gregorius igitur in turre Crefcentis muro claufus
Legatos mifit ad Robertum Apuliæ Ducem , qui Jamquefibifuerat pars fubdita Tranfliberina ,
tunc forte claffe inftructa mare tranfire parabat , Gregorius quadam fuerat conclufus in arce ,
ut veniret , & obfidionemfolveret. Erat tuncfortè Quæ munitafatis non expugnabilis ulli
Roma Abbas Divionenfis ( Jarento nempe ) do Elle videbatur , miri ftructurâ laboris.
Hanc & munierat fide cuflodia gentis :
mino Papæ per omnia fideliffimus , quem pro inge
nitafibi bonitate & obedientia debita B. Petro dul Robertum tantos ubi novit iniille paratus ,
tiffimo amplectebatur affectu , adeo ut concapti Et fibi cum tantis inferre paratibus arma ,
vum fuum eum vocaret ; quia non eum movebant Rex fugit Henricus , Ducis hunc audacia terret ,
Et virtus tota jam notificata per Orbem >
falutis pericula pro juflitia fufcepta. Hunc ergo ad
evocandum Ducem cum quibufdam Cardinalibus Expectare verens hunc ad loca tuta receffit.
mifit. Qui obedientiam nonfegniter executus Prin 1 Robertus Romam properans vi perforat Urbis
cipem adduxit, & data Urbi obfidione , patefacto Egregia muros: tamen auxiliantibus ipfi
que ingreffu, Regefugato , Papa liberatur , & ad Paucis Gregorii fautoribus , indeque quibufdam
Lateranenfe Palatium cum gloria reducitur. Diem Aedibus exuftis violenter ab obfidione
adventûs Roberti Ducis notavit Bertoldus : Ro Liberat obfeffumjam tanto tempore Papam :
bertus Wifcardus , inquit , Dux Normannorum, Huncfecum magno deducit honore Salernum.
in fervitium Sancti Petri , poft Kalendas Maii , Ordericus lib.7.pag.642 . & feqq. magno qui VI.
Adveniente
Romam armata manu invafit ; fugatoque Henrico dem errore ait , Robertum poft adventum Lega Roberto
totam Urbem , Gregorio Papa rebellem penitùs ex torum Româmifforum mare ingreffum effe , & Henricus
poliavit , & majorem ejus partem igni confumpfit , in Apuliam veniffe , cùm , ut demonftravimus, Imp. Româ
eò quòd Romani quendam ejus militem vulnera Robertus jam à biennio in Italia verfaretur , fed difcedit.
verunt. rectè de Henrico feribit : Jamquefacta cum qui
IV. Henricus Imp. poft fuum Româ reditum fecus
Henrici ip bujdam Romanorum Proceribus pace , partem
fius verba de Alpes moram faciebat , inquit Auctor Anony Urbis recepit , ac pofimodum Occiduas regni fui
fua expedi- mus Hiftoriæ Trevirenfis Tom. XII Spicilegii partes repetiit . Maluit quippefanus & liber boneflè
tione. Dacheriani pag. 228. publicata , directis Epijco difcedere, quàmfuribundum Agonothetam (nempe
pis ad Theodericum Virdunenfem Epifcopum , Robertum ) expectare , & repentini certaminis
qui ei fumma familiaritate adhærebat , ad eun involvi turbine. Varia hic habet Ordericus de
dem literas dedit ibidem recitatas , in quibus hac Romana Roberti expeditione , quæ nulla
ait fe Romam in die Sancti Benedicti intrafle : veritate nituntur , quæque ex dictis fe ipfis cor
Cùm in Teutonicas partes de acquirenda Roma ruunt.
defperans redire vellet , Romanos miffis Lega Centius Camerarius loco laudato , narrata VII.
Robertus
tis , ut Romam intraret , rogafle , & fummo fu Gregorii VII liberatione , ait : His igitur ita Gregorium
diofecum manentes adjuviffe : jummo triumpho & peractis , Dux ad propria rediit , & Patrem fuum v11 Saler
fide ab eis recedentes profecuti funt , in tantum ut Gregorium Pontificem in Lateranenfi Palatio fe- num deducit.
in domino fiducialiter dicamus , quia tota Roma dentem cum fratribus fuis Epifcopis & Cardinali
in manu noftra , excepto illo caftello , in quo reclu bus in pace dimifit , pertractantem Ecclefiæ negotia
fus habitat Hildebrant , fcilicet in domo Crefcen pro fui officii debito. Paulò pòft : Hic ter quater
tii, quem Hildebrandum legali omnium Cardina que verè beatus Pontifex , poft diutinam in Urbe
lium ac totius populi Romani judicio fcias abje moram defcendit in Apuliam ; & occurrente fibi
Etum , & Electum noftrum Papam Clementem in jam dicto Duce Roberto Guifcardi , Salernifamo
Sede Apoftolica fublimatum omnium Romanorum fam civitatem gloriose intravit. At certum effe
acclamatione , nofque à Papa Clemente ordinatum , debet , Robertum fecum Pontificem Salernum
& confenfu omnium Romanorum confecratum in duxiffe ; cùm id non tantum Guillelmus Apuli
die fancto Pafcha in Imperatorem , totius populi enfis teftetur ; fed etiam Leo Oftienfis, qui lib.3.
Romani exultatione , &c. Tu autemfi non gravaris cap . 52. fcribit : Dux ad arcemfan&ti Angelicon
facere quod volumus , Auguftam ad nos venire tinuò properans , atque inde Pontificem abftra
poft feftum Petri & Pauli te rogamus , quia Deo bens , Româ fine mora egreditur , & Gregorium
favente , in fefto eorum Radisbonæ erimus . Qui Papam ad noftrum deducit monafterium. In eo
bus egregiè confirmantur quæ jam ex variis Hi tamen Leo Oftienfis, licet Auctor coævus, errat,
ftoricis retulimus . quod lib. 3. cap. 49. narrans gefta in obfidione
V. Romana anno præterito fufcepta , tradat tunc
Baronius num . VI ait : Robertum relicto Ori
Gregorius
V11 libe ente in Italiam advolaffe , & ad liberationem Henricum Guibertum Antipapam inthronizaffe.
ratur à Ro. Pontificis ocyus properaffe : Verùm Robertus Tertium teftem pariter coætaneum mox profe
berto Cala. jam anno MLXXXII ex Illyrio in Apuliam ram, cum de Synodo Rom. Xfermo erit . Nunc
bria Duce. venerat
, & nunc , ut rectè Hugo Flaviniacenfis quartum exhibeo fc. Lupum Protofpatam , qui
laudatus , fe fe ad redeundum in Illyricum para hoc anno de Roberto ait : Papam exinde (nempe
bat. Sed teftatur Guillelmus Apulienfis lib. 4. ex urbe Romana ) viriliter abftrahens fecum de
eum Commas fibi rebelles obfediffe , captafque vexit Salernum.
evertiffe. Porrò Canna urbs fuit prope Aufidum Hugo Flaviniacenfis, qui hoc tempore vive. VIII.
bat , înGermania
 in Annales C. Baronii. 289

SAC. XI . bat , in Chronico Virdunenfi refert , in tanta quantò magis hujus aftutias , & Papa innocentiam SEC. XI.
An.C.1084 rerum perturbatione Germanos Guiberto Anti noverat. Sola enim tunc temporis inventa eft inter An.C.1984.
plerique ab
Antipapa papæ adhæfiffe , ficuti tam Lotharingos , quàm fœminas , quæ Regis potentiam afpernata fit , que
fabant. Longobardos, præfertimque Epifcopos, paucis calliditatibus ejus , & potentia etiam bellico certa
exceptis. Virduni Theodoricus Epifcopus in mine obviaverit , ut meritò nominetur virago , qua
Monachos , qui Gregorii partes fequebantur , virtute animi etiam viros præibat , &c. Hac eft
omnem furorem exercuit , ita ut publicè in Ec mulier illa , de qua ab obtrectatoribus fidei , &
clefiis Antipapæ nomen in Canone recitari vel conculcatoribus veritatis crimen inceftus fanéto
let. Sed perftat ipfummet Hugonem Flavinia Pontifici objiciebatur. Cui fi deeffent meritorum
cenfem audire, qui de obfidione Romana rebuf laudes , hoc fatis eam commendabilem redderet,
que hoc anno geftis aliqua fingularia habet : quod cum tali viro dum experobratur , dum convi
İnter hæc Virdunenfis tota ferè humanitatis facie tia fuſcipit , dum improperia audit , approbatur ,
verfa , bac illacque debacchabatur , ita ut omnis in honoratur , laudatur. Qua enim ut hæc pro Roma
eo religionis species immutaretur , & obfequium , na decertavit Ecclefia? Quot & quanta paffa eft ,
quod prius viris religiofis , qui tunc à Leodio con ut illa debita libertate frueretur?
fluxerant, & ab aliis undique partibus , atque fub Paulò pòft idem Hiftoricus , qui hoc tempore XI.
habitu monaftico in cœnobiis fuburbanis degebant , Monachus erat in monafterio Virdunenfi , rela- Scribit ad
Germanos,ut
exhibuerat , verteret in arma furoris . Totus illi to, Roberti Ducis Romam adventu,hæc fcribit: caveant, ne
fermo de imperio Heinrici , de Papatu Clementis Rex hofte adventante , fugæ præfidium requirens , ab Henrico
erat: ita ut publice in Ecclefiis nomen illius hære figillum domini Papæ , quodfurto fubripuerat , fe- decipiantur.
fiarcha nefandi in Canone recitari præciperet. Quod cum tulit : & Portuenfem , quia olim familiaris
etiam faciebant reliqui Epifcopi Lotharingia & Pape fuerat , fibi conciliatum fecum duxit. Wit
Longobardia; exceptis perpaucis , qui magifterio bertus verò & ipfe aufugit. Quamobrem verita
Petri adhærebant : quorum vita cùm effet fan&
ta , Mathildis ne fimplices quique aftutia Regis fpecie
pia , cafta , & Catholica , publicâ notabatur infa figilli deciperentur , prævenit malitiam illius mit
mia, infana dicebatur & hæretica , &c. non fuffi tens literas fidelibus in hac verba : Mathildis Dei
ciebat Sacerdotibus velfoli peccare , facti erant la "gratiâ fi quid eft , omnibus fidelibus in Teu
1.

queusjuvenum omnes , ut etiam abfque fynagogis "tonicorum Regno commorantibus , falutem.

facerent eos , qui non communicabant operibus eo
rum in communicando excommunicatis , in abje
h
&tione Gregorii , in affertione Wiberti. Jam verò
fi quis effet , qui Gregorio communicaret , hicpu
blicè convitiis appetebatur , hic hæreticus , deftru
Etor regni , affertor mali , qui nec vitâ dignus effet,
qui publice indignationis offenfam contraheret per
jurus , & quodam adinventitio nomine Paterinus
dicebatur. Hic locus egregius ad confirmandum
quod fuprà afferuimus, nomen videlicet Pateri
norum à Schifmaticis , & à conjugii Sacerdotum
defenforibus datum illis fuiffe, qui miniftros Ec
clefiæ caftos effe volebant.
IX. Schifmaticorum feu Wiberto adhærentium nu lete , & de infidiis Heinrici cauti eftote. Igitur
... In eaCatho
merus adeo increvit , ut Domnizo in Vita Ma fummo Pontifice ab urbe dijcedente , ejus comi
lici à Schifthildis Comitiffæ lib. 2. cap . 2. fcripferit :
E
"Notum vobis facimus , quod Henricus falfus
" Rex furto fubripuit figillum dominiPapæ Gre
" gorii. Unde fi quid audieritis quod difcordet
" à noftra legatione, falfum arbitramini , neque
" mendaciis ejus acquiefcatis. Præterea Epifco
" pum Portuenfem fecum ducit ; quoniam olim
" fuit familiaris domini Papæ. Si igitur aliquid
"vobifcum,vel contra vos per eum vult operari,
"eum falfum teftem nolite dubitare. Nulli un
((
quam credatis , qui aliter quàm nos dicere
" audebit. Sciatis dominum Papam jam recu
" peraffe Sutrium atque Nepe. Barrabas latro,
❝ideft Heinrici Papa, ipfe quoque aufugit. Va

matici s gra tatui Abbas Divionenfis (nempe Jarento) non de

viter afflicti. Hâc lepra mundus ferè non locus extitit ullus. fuit. Multis interpofitis : mifit etiam per eum, &
na Munda domusfola Mathildis erat fpaciofa. per Petrum Igneum , & per Principem Salernita
Catholici ubique multis & miris modis afflige num Gijulfum nomine , quos Cluniacum mittebat,
bantur, & idem Domnizo, Antipapæ intrufione literas omnibus fidelibus , in quibus & calamitatis
narrata, præfentem perfecutionem cum Nero S. Romana Ecclefiæ caufam , & cur tanta paſſus
niana comparare non dubitat. fit , breviter dilucidavit , & ut fui mifererentur,
Nafcitur hinc cunctis ingens tribulatio juftis, ammonuit in hæc verba. Recitat poftea Epifto
Mucronem Regis pia pars quàm maximè fentit ; lam illam , quæ cum defit in Appendice ad Re
Sedibus expulfi funt Pontifices quoque multi, giftrum Gregorianum , in altera editione Con
Flagris afflicti , vinclis in carcereftricti. ciliorum addenda erit cum aliis ab eodem re
Rex & Guibertus faciuntjuvenescere tempus latis.
Neronis prifci , &c. Ad num . X. Dominus Papa , inquit Bertol- XII.
X. Inter hæc una Mathildis pro Pontifice pugna dus , collecta Synodo , iterùm fententiam anathe- Synodus Ro
In Italia matis in Guibertum bærefiarcham , & Henricum, mana Xfub
fola Machil bat. Bertholdus enim Pontificis liberatione, vi Gregorio
dis pro Papa &oriâque Roberti Ducis memoratis , fcribit : & omnes eorum fautores promulgavit. Et hæc vil.
pugnat. Eodem tempore milites prudentiffimæ domina Ma decima & ultima Synodus Romana fub Grego
thilda in Longobardia contra fautores Henrici & rio habita intra paucos illos dies , quibus Pres
inimicos S. Petri viriliter pugnaverunt , è quibus byter Pænitentiarius Auctor coævus in Vita
Epifcopum Parmenfem ( Eberardum à Domnizo Sancti Anfelmi Epifcopi Lucenfis cap . 4. affir
ne lib. 2. cap. 3. appellatum ) , & fex Capitaneos mat eum poft fuam liberationem Romæ refe
cum aliis bonis fere militibus centum ceperunt. diffe , antequam cum Roberto Duce Salernum
Equos etiam plufquam quingentos , & loricas plu proficifceretur. Hæc ejus verba : A crefcente
rimas , & omnia tentoria inimicorum pleniter potiti tam impia hæreticorum perfecutione , invitatus ab
victoriam habuerunt. Hugo verò Flaviniacenfis Apoftolico viro Dux Apuliæ & Calabria Rober
citatus : At verò Mathildis Comitiffa Romanæ Ec tus Romam feftinavit , ante cujus adventum Hen
clefiæ filia virilis animi conftantiam tenens , tantò ricus Urbe relicta , fugit , quam una die, manu ar
ei ( fcilicet Henrico Regi ) fortiùs refiftebat , mata Dux fidenter expugnavit , dominumque
Tom. IV. Bb Papam
 290 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. Papam de anguflia turris in latitudinem facri Pa
An.C.1084 latii Lateranenfis cum magno triumpho & gloria
reduxit. Itaque peractis ibi aliquot diebus , Saler
num pariter perrexerunt.
XIII. Adnum . XIV. Alexio Imp. ut narrat Anna
Il
Geftain il-
ryricointer lib.5.pag. 143. Proceribus Normannorum præ
Alexium mia ab annis quatuor eis à Roberto & Baimun
Imp. Ro- do filio debita , fi Baimundus ftatim repraefen
bertum Du tare ea nollet promittente , illifque fine ulla
cem. mora perfolvi poſtulantibus , Boemundus , ad
- Patrem Salernum rediit. Quod cùm Imperator
certò comperiffet , in urbem Regiam victor inve
&tus eft, anno nempe fuperiori circa Kalendas
Decembris , ut loquentes de Nativitate Annæ
ejus filiæ ibidem diximus . Tum Anna lib. 6.
pag. 158. Gefta hoc anno recitat. Rober
tus , inquit , ubi Boemundi filii oratione con
gnovit in quid recidiffent ingentes illæ fpes ,
quas in eo , ejufque exercitu rediens ab Illyri-
co collocaffet , in heroicas affurrexit minas ,
cladis hofti reponendæ , tain validè , itaque fe fe
armavit , quàm putavit neceffarium ad ulcif-
cendam filii cladem . Rogerium & Gidas filios
ftatim mifit cum mandatis , ut Aulonem ma-
ture occuparent , quod illi fecère , capto etiam
Buthroto. Interim Robertus cum claffe univer-
fa folvit , & filiis fe Buthroti junxit. Quæ dum
ageret Robertus , Alexius Imp . Venetorum au
xilium implorat , pecunias infumptus navium
in ftipendia militum largiffimas liberaliſſime pol
licens. Ipfemet claffem comparat , nec recufa
vit certamen Robertus , fed eum femel & ite-
rum Veneti vicère. Verùm Venetorum fecura
negligentia caufa illis magnæ cladis fuit : victi
enim & ipfi navali prælio à Roberto , qui illu-
firi ea victoria ujus crudeliffimè præteritarum guedam dictam fibi ſubjeciffe, eodemque menfe
dolorem cladium ftuduit ulcifcendo confolari. ad Tudelam civitatem cum Mauris prælium
Multos eorum quos cepit, inhumanè cruciavit ,
deformavitque. Non longum inde tempus flu
xerat , cùm Veneti in Robertum infefti mo
vent, confertoque acri prælio, illum planè vincunt ,
multis ex ejus exercitu cafis , pluribus demerfis.
Lupus Protofpata ad annum MLXXXV uni citu, in quo penè
cam Roberti victoriam de Venetis , fed nullam
ex tribus Venetorum victoriis ab Anna recita
tis , ficuti neque Malaterra Monachus memo
rat , quamvis Anna in recenfendis Roberti vi
&
toriis cum illis conveniat.
XIV. Adhæc Romualdus Archiep . Salernitanus in
De iisinter Chronico ad annum MCLXXVII perdu
Hiftoricos
Gracos to, adhuc inedito , in Bibliotheca Regia & qui
&
Latinos non bufdam aliis affervato , & à Baronio hic , alibi
convenit. laudato mentionem tantum facit ultimæ
que
hujus Roberti de Venetis victoriæ , quam afferit
menfe Novembri reportatam effe , & poft eam
Robertum in victos feviiffe . Quare Lupus Pro
tofpata in anno rei geftæ hallucinatus eft , nifi
annos Incarnation is à Septembri exordiatur.Ne
que enim anno fequenti , menfe Novembri Ro
bertus adhuc in vivis fuit. Porrò Robertum hoc
anno in Illyricum menfe Septembri iterùm traje ta Burgundiæ Dux femel & iterum
ciffe, auctor eft Malaterra lib . 3. cap . 40. cui fuf cupetur , & facilius Librarii , quàm Notarii in
fragatur Guillelmus Apulienfis lib . 5. ubi in Il fcribendo labantur,
lyrico gefta fusè narrat , aitque Robertum fe fe loco laudato , pro Odone , Hugonem pofuiffe.
mari commififfe,
quia tempus adeffe
Ceperat autumni , tranquilla recefferat aftas.
Ait etiam fecum duos fuos filios habuiffe , &
exegiffe fere menfes duos in littore , tempeftate
gravi bellum differre cogente ; fed de unica tan
tum victoria , eaque à Roberto relata verba fa
cit ; qua in re cum Lupo Protofpata , Malaterra, sÆ C. XI.
& Romualdo convenit. Hæc Guillelmus Apu- An.C.1084
lienfis de dilatione belli :
Exegêrefere menfes in littore binos ,
Tempeftategravi bellum differre coacti.
Temperie placida portum redeunte relinquunt,
Et contra Venetum naves , Danaumque chelindros
Certamen navale parant.
quæ fi vera fint , vix Annæ in trium illarum vi
toriarum narratione fides adhiberi poteſt .
Hoc anno fecunda Gallorum in Mauros Hif XV.
Secunda
paniæ expeditio fufcepta, de qua Auctor Anony- Gallorum
mus Fragmenti Hiftoriæ Franc. à Roberto ad in Maures
mortem Philippi I apud Duchefnium Tom. IV Hifpania
pag. 88. habet : Secundam expeditionem in Hif- expeditio.
panos Dux Burgundionum Hugo , pluresque alii
Principum Galliæ paraverunt. Quibus Rex Ara
gonenfis Sancio , cujuspatrem Milonem fcilicet Re
gem ipfi Saraceni jamdudum excoriaverant (loco
Milonis reponendus Ramirus , & fabula de ge
nere mortis ejus rejicienda. Neque enim anti
quitus Galli de Rebus Hifpanicis magis edocti ,
quàm Hifpani de Rebus Gallicis), obviam venit,
eifque Ducatum contra eofdem præbuit Sarrace
nos. Quo Duce Hifpaniam ingreſſis , captâque unâ
nobilium ejufdem Hifpaniæ urbium , & devaftata
exparte ipfa regione , plurimâ onufti pradâ domum
remeant , quamplurimis captivis adductis. Hanc
expeditionem ad hunc annum pertinere infi
nuat Garibaius lib.23.cap. 2. qui licet Gallorum
mentionem non faciat , ait tamen Santium R¹
mirum Aragonenfium Regem bellum hoc anno
intuliffe Mauris in Navarræ limitibus pofitis , &
die vigefima quinta menfis Maii urbem Ar
commififfe.
Hæc expeditio lucem accipit ex egregia Char XVI.
ta à Chifletio in Probationibus Hiftoria Tre- Tudela à
norcienfis pag . 331. relata , in qua dicitur : Re- Christianis
objela.
volventibus quibufdam annis cum illo magno exer
totius Nobiles regni Francia , or
dinante Deo, venerunt Hifpaniam, venit &ſupra
dictus Dux ( nempe Odo Burgundiæ Dux, ut
moxvidebimus. ) Quidfecerunt , & quantum la
boraverunt in obfidione Tudela, fatis notum eft.
Cùm autem unufquifque prout potuit, remeavit ad
propria , ipfe Dux adiit Curiam Imperatoris An
fonfi (feu Alphonfi VI Caftellæ & Legionis Re
gis , Imperatoris nomine in Hifpania appellati),
causâ videndi avunculam fuam , Conitantiam
nempe Alphonfi Regis uxorem , & Odonis Bur
gundiæ Ducis amitam. In fine legitur : Scripta
eft hæc Charta , jubente Regina ( nempe Con
ftantia) quæ hoc donum fecit, laudante &firman
te Duce Odone, in Leone civitate, Nonas Augufti ,
feria V , Lunâ 111. Regnante Anfonfo Rege in To
letis, & Philippo in Francia, anno ab Incarnatione
domini M LXXXVII. Cùm verò in ea Char
Odo nun
exiftimandu m Anonymum
Uterque Burgundiæ præfuit , & Hugoni , poft
quam Monachum induit , Odo fucceffit , anno
MLXXVI II . De tertia Gallorum in Mauros
Hifpaniæ expeditione anno MLXXXVII
fermo erit. Porrò Tudela anno MLXXXVII
cum univerfo antiquo Navarræ regno citra
Ebrum fluvium pofito ab Alphonfo VI Caftellæ
& Le
 in Annales C. Baronii . 291

SEC. XI . & Legionis Rege pendebat , fed poftea in Sara maniæ Regem in ea tanquam reum Majeftatis SEC. XI.
An.C.1085. cenorum poteftatem venit , tandemque anno damnatum effe. Sigebertus in Chron. ait : Im- An.C.1085 .
MCXIV ad Chriftianos rursùs rediit , ut ibi perator in Epifcopatu Metenfium alterum mer
videbitur. cenariumfuppofuit , fed oves Chrifti non audive
Nicolaus Grammaticus fit Patriarcha Conftan runt vocem alienorum . In Chronico San&i Tru
tinop. ut videre eft anno MLXXXIX . donis part. 2. lib. 3. cap. 10. intrufus ille voca
tur Bruno , filius Comitis de Salmos , cujus
frater Godefridus poftea extitit Comes Palati
nus. Ibidem lib. 4. cap. 2. Jam Metenfes
Anno Bræ ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6578. cùm infolentiam Brunonis ferre non poffent ,
Hifpan.
MCXXIII. 2. E. D 3. P. 20. April. Indic. 8. Aultâque ejusfuorumquefuperbia, Deo ita volente ,
Anno He provocarentur, armis tandem in eum irruerunt, &
giræ JESU CHRISTI 1085 .
CCCCLXXVIII, intra monafterium B. Protomartyris conclufum
inchoaro die GREGORII VII PAPE 13.
obfederunt. Sed furibus tandem fuper eam fractis ,
29. April. milites ejus bac illacque per monafterium gladiis
fer. 3. HENRICI IV REG. 30. IMP. 2.
lanceifque confuderunt , quofdam fuper ipfa alta
ALEXII COMNENI IMP. 5. ria immolantes , quofdam ipfis altariis , contortis
fpiculis affigentes. Itaque Bruno vix elapfus tam
1.
Conventus A Num Thuringia pofito,
. Lad X. Hoccommuni partium con
anno in Berbacloco in bonore quam Metenfibus.
nomine Epifcopi ca ipfa die penitus
Berbacenfis. eftprivatus
fenfu, feu Henricianorum & Catholicorum Con Hanc perfecutionem in Herimannum exci- IV.
ventus habitus , ut Canonum auctoritate proba tatam magis explicat Hugo Flaviniacenfis in Herimannus
retur, cui parti juftitia faveret. Wecilo Mogun Chron . Virdun. qui narrata Gregorii VII mor- Epifc. Me
tenfisfede
tinus Archiep. partes Imperatoris abfentis , S. te , ait : Anno fequenti perfecutione Heinrici Heri- pellitur.
Gebhardus Salisburgenfis Archiep . Gregorii VII mannus Mettim exiit, & Sedem Cathedræ ejus
caufam defendit. Hujus Conventûs Acta ab Ab Walo Abbas Sancti Arnulphi illicitè ufurpavit.
bate Urfpergenfi & Waltramo ſeu Venerico in Actum eft illic miro Dei judicio , ut cum ad exe
lib. de Unitate Ecclefia commemorata. crationem ejus criſma quæreretur , & allatum eſſet
11.
Sed quia Epifcopi partium Henricianarum crifma ab Herimanno confectum , Epifcopus Vir
Synodus
Quintilini fententias à Gregorio VII contra Henricum dunenfis ( nempe Theodericus Henrici partibus
burgenfis. Regem latas, in Berebacenfi Conventu retracta addictus ) reprobratum crifma, quod fan&tum erat,
ri voluerant, Otto Sedis Apoftolicæ Legatus Sy projiceret , & allatofuo , quod ipfe contra jus &fas
nodum Quintilineburgi ( eſt Abbatia prope Hal facraverat , inde perficeret Walonis facrationem ,
berſtadium in Saxonia fita ) cum Epifcopis & ne benedictionem patris filius impudens mereretur.
Abbatibus Germaniæ , quorum præcipui erant Walo tamen , quia patris cubile afcendit , publicam
San&us Gebehardus Salisburgenfis , & Hartui pœnitentiam egit . Heinricus in loco ejus Bruno
cus Magdeburgenfis Archiepifcopi celebravit. nem quendam Exepifcopum creavit , qui poftea ab
In ea Henriciana & Weciliana hærefis damna urbe cum dedecore & ignominia pulfus eft , & fic
tæ. Henriciani enim fummam auctoritatem Im Herimannus poft multa laboris & viæ pericula à
F
C
peratori in electionibus Epifcoporum , & ipfius fuis de Langobardia , quo cum Mathilde moraba
Romani Pontificis vindicabant , huncque nega tur , revocatus , IV anno egreffionis fuæ Mettis
bant effe legitimum , fi eum Imperator vel Ger recipitur cum omnium affectione , anno ab Incar
maniæ Rex non nominaffet , ac latæ à Gregorio nat. domini MLXXXIX.
VII in Henricum excommunicationis nullam Ad num. X. In Catalogo Epifcoporum Me- V.
habendam effe rationem contendebant , inju diolanenfium à Mabillonio & Papebrocio edito, daldi ObitusArTe
ftamque afferebant. Weciliani verò ita à Wecilo legitur : Domnus Tedaldus Archiepifcopus fedit chiep. Schif
ne Moguntinæ Sedis invafore nuncupati, fecula annos IX, & menfes tres , & dies XXI ; obiit VIII matici Me
res fuis rebus expoliatos , Ecclefiaftico judicio Kalendas Junii , fepultus in Arona , ficut Gotho- diolanenfis.
non fubjacere volebant . In hac Synodo We fredus ejus deceffor Brebia vitam finierat. Qui
cilionis , & aliorum fchifinaticorum Ordina bus ex verbis liquet , verum effe quod fuo loco
tiones irrita declaratæ ; repetita anathematis diximus , Tedaldum fchifmaticum circa initium
fententia in Clementem III Antipapam & menfis Februarii anni MLXXVI ordinatum
fchifmatis ejus fautores : Gebbeardi Conftan effe. Tedaldus , inquit Bertoldus in Chron. obiit
tienfis Epifcopi confirmata Ordinatio ; quæftio Mediolanenfis , non Archiepifcopus , fed Antichri
de confanguinitate Hermanni Germaniæ Regis ftus, & quidem eodem die, quo Gregorius VII ,
& uxoris ipfius agitata eft , qui Synodo fe pari quem mox VIII Kalend. Junii demortuum
turum promifit. Denique conditi in hac Sy effe oftendemus. Poftquam Mediolanenfes cum
nodo Canones feptem à Baronio ex Bertoldo Sede Apoftolica reconciliati fuiffent , nihil præ
in Chronico num. V I & feq. recitati. termifit Tedaldus , ut pacem turbaret : Quod
III. Henriciani , ubi hæc accepère , Moguntia Tedaldus , inquit Arnulphus lib. 4. cap. 3. in
Pfeudo-Sy
nodus Mo pfeudo-Synodum coegère , cui Henricus Imp. digne fanè ac molejte tulit , adeo ut feditionem in
guntina. cum Legatis Antipapæ interfuit , & univerfos populo , bellumque conaretur inferre , fed minimè
Epifcopos compulit , ut Gregorii VII de valuit. Hæc caufa ejus fecefsûs Aronam , oppi
pofitionem , & Guiberti Ordinationem ap dum ad fluvium Adduam , medià inter Comum
probarent. Herimannus Metenfis Epifcopus , & Bergomum vià , ubi mortuus eft. Sigonius
Gregorii VII defenfor acerrimus , aliique ei lib. IX ad annum MLXXXIV ait : Teobal
dem Pontifici adhærentes depofiti , ut videre dus Mediolanenfis Archiep. circa Urbanum lacum
eft apud Baronium num. VIII & feq. Hujus oberrans , propè exul mortuus eft. Ei per Henri
pfeudo-Synodi Acta à Waltramo laudata pro cum Anfelmus à Raude ſuffectus , pariter à Gre
lixè defcripta , qui & teftatur , Hermannum Ger gorio eft improbatus. Verùm Tedaldus hoc anno
Tom. IV. Bb 2 interiit.
 292 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . interiit. Secundò , Gregorius VII iifdem , quo
An.C.1085 . ille die & anno , vitâ functus Anfelmi electio
nem improbare non potuit. Tertiò , Mediola
nenfes ad Henricum recurrere non potuerunt,
cùm Bertoldus fcribat : Civitates de Longobar
dia Mediolanum , &c. contra Henricum in vi
ginti annos conjuraverunt. Quartò , Anfelmus ,
non Henricianus , fed vir verè Catholicus fuit :
In Longobardia, inquit Bertholdus , venerabilis
Anfelmus Mediolanenfis Archiepifcopus , in caufa
Sancti Petri ftudiofiffimus , imò & Henrico ini
micus, cùm , ut infrà vifuri fumus , Conradum
coronarit. Puricellus quidem ait , Anfelmum
Pontificatus fui initio potuiffe effe Henricia
num , & poftea in gratiam cum Sede Apofto
lica redire ; fed nonnifi pofitivis argumentis in
medium adductis id afferi poteft ; nec Sigonius
excufari ; cùm Bertoldus, qui hoc tempore vixit,
Tedaldi morte narrata fcribat : è mediofublatopo
tentiffimo Ecclefia Mediolanenfis invafore , erigere
caput ; ea cœpit ; excuffoque è cervicibus jugo fchif
maticorum , Catholicum fibi delegit Antiftitem ,
Anfelmum ejus nominis tertium. Sigonius ita
que multa de fuo dicere folitus eft , & cum ma
gna cautela legendus . Porro cùm in Catalogo
Epifcoporum Mediolanenfium à Mabillonio &
Papebrocio edito Tedaldi pfeudo-Epifcopi no
men legatur , Attonis autem veri Epifcopi &
Gotofredi pfeudo-Epifcopi nomina defiderentur,
apparet illum antiquum non effe.
VI.. A num. XI ad XXII. Paulus Bernrieden
Moritur
Gregorius fis in Vita Gregorii VII cap . 12. hujus fancti
VII PP. Pontificis tuncSalerni commorantis mortem re
laturus ait : Rogatus , ut in tanta fidelium pertur
batione , fibi fuccefforem & Ecclefia contra præno
minatum adulterum ( nempe Guibertum ) defi
gnaret ultorem , trium dedit optionem videlicet
Defiderii Cardinalis & Abbatis cœnobii Caffi
nenfis, atque Reverendiffimorum Epifcoporum , Ot
tonis Oftienfis , & Hugonis Lugdunenfis. Verùm
quia Otto nondum à Germania & Galliæ partibus
redierat , ubi Apoftolica legatione functus , vene
rabilem Gebehardum Conftantienfis Ecclefia Pra
fulem fe præfente & favente confecraverat , &
alia nonnulla ad ftabilimentum Ecclefia pertinen
tia prudenter ordinaverat ; Hugo quoque fua lu
frans gubernacula procul aberat , interim fuafit menfe Julio in Illyrico è vivis exceffit , ideoque
eligi vicinum Defiderium. Poft pauca interpofita : exiftimandum, Gregorium VII illud ei erigi
Interea Pontifex B. Gregorius , fuper his , quos literis fuis præcepiffe.
excommunicarat requifitus , fi quam difpenfatio lienfis lib . 5. pag.49 . poftquam Gregorium VII
nem facere vellet , refpondit : Præter Henricum fummopere laudavit, de Roberto fcribit :
Regem dictum , & Guibertum Apoftolica Sedis
invaforem , & omnes illas principales perfonas , Dux non fe lachrymis audita fortè coërcet
que aut confilio aut auxilio favent nequitia , vel Morte viritanti : non mors patris amplius illum
impietati illorum , omnes abfolvo & benedico, qui
cunque me hanc habere specialem poteftatem in
vice Apoftolorum Petri & Pauli credunt indubi
tanter. Subdit poftea cœleftem viam arripuiffe
die feltivitatis Urbani prædecefforis fui , nempe
Sancti Urbani hujus nominis primi , die XXV
menfis Maii demortui.
VII. Leo Oftienfis lib. 3. cap . 64. præter Defide
Antemor
rium , Hugonem & Ottonem , ait Gregorium
tem fenten
tiaminHen- commendaffe etiam cum illis Anfelmum Lu
ricum latam cenfem Epifcopum. Hoc ftatuto , inquit , de
non refcidit, functus eft V111 Kalend. Junii die dominico , &
digniffime intra Ecclefiam Sancti Apoftoli &
Evangelifta Matthæi fepulturæ traditus : cùmfe
diffet, annis XII , menje uno, diebus tribus . Cen
tius Camerarius in libro Cenfuali habet dies
quatuor , quia fcilicet diem emortualem , quem
Leo excludit , in fummam confert. Electus sÆ C. XI .
Pontifex fuit Gregorius VII die XXII menfis An.C.1085 .
Aprilis anni MLXXIII. Quare hoc anno die
XXV menfis Maii , in quam Dominica incide
bat, fpiritum Deo reddidit, perperamque Baro
nius num . XI mortem ejus cum die XXIV
ejufdem menfis copulavit . Non dubitandum
autem , quin proximiorum Prædecefforum ex
emplo annos fuos ab electionis fuæ die deduxe
rit, & quin tam Leo Oftienfis quàm Centius Ca
merarius ac Auctores Catalogorum ad eam nu
merandi rationem refpexerint ; quod tamen ex
ejus Refcriptis erui non poteft , cùm Gregorius
VII, nec annos Incarnationis, nec annos Ponti
ficatûs in eis memorarit . Ex laudatis Pauli Bern
riedenfis verbis apparet, Sigebertum falsò fcrip
fiffe Gregorium VII morti proximum fententiam
in Henricum Regem latam refcidiffe , ipfumque
abfolviffe, quod & refellit Baronius num. XIII
& feq . verbis Presbyteri Pœnitentiarii , qui Vi
tam Sancti Anfelmi Lucenfis Epifcopi fcripfit ,
eique coævus fuit.
Laudatur Gregorius VII non tantum à San&o VIII.
Anfelmo Lucenfi , à Willelmo Abbate Mona- A bonis
laudatur.
fterii Metenfis in Epiftola à Mabillonio Tom . I
Analect . publicata ; fed etiam à Scriptoribus
illius temporis omnibus, paucis exceptis Henri
cianæ factioni adhærentibus. Paulus Bernrie
denfis Canonicus Regularis circa annum
MCXXXI Vitam ejus edidit , quæ nunc in
Actis Sanctorum Bollandianis ad diem XXV
menfis Maii legitur. Marcus Antonius Marli
lius Columna anno MD LXXIV Salernitanus
Archiepifcopus creatus , librum compofuit de
Vita & Geftis ac Translatione B. Matthæi Apo
ftoli & Evangeliſtæ , ex qua Ughellus Tom.
VII Italiæ Sacræ hæc de Sepulchro marmoreo
Gregorii VII exfcripfit : In quo Robertus Guif
cardus , Gregorii VIIjummi , optimique Pontifi
cis corpus collocavit , quem ut Henrici IV , Roma
norumque perfidiæ fubtraheret , quafi perfugium
hospitio receperat : cujus nos ipfi Reliquias , nulla
ex parte labefa&tatas , Pontificiifque indumentis
ornatas, hoc anno , qui eft à tumulatione ferè quin
gentefimus , propriis oculis infpeximus , propriif
que manibus contrectavimus. Robertus hoc anno
Guillelmus enim Apu
Cogeret ad lachrymas , non filius ipfe , nec uxor ,
Extremos etfi cafus utriufque videret.
Magnus erat de morte dolor , quia magnus amoris
Vivere dum licuit , nexus conjunxerat illos ,
Alter ab alterius nunquam difceffit amore ,
Firmate quondam, poft mutuafædera pacis.
Gregorius XIII anno MDLXXXIV Mar
tyrologium Romanum corrigens , in illud Gre
gorium VII ad diem XXV menfis Maii in
feruit, quod retentum eft in editione ejufdem
Martyrologii à Baronio annotationibus aucti ,
Sixto V. fedente facta. Poft Gregorii VII mor
tem Sedes vacavit ob rationes in Annal. Ec
clefiaft. deductas .
IX.
Ad num. XXII & feqq . Robertus Calabria Morit
ur
& Apuliæ Dux, qui anno fuperiori in Illyricum Roberts
venit , præfenti , cùm jam antea navigia ex fuis Apulis
quædam , Calabria
Dux.
 in Annales C. Baronii.
22
SAC. XI. quædam , duce iis fuo filio ( nempe Rogerio)
An.C.1085 . præfecto , in Cephaleniam mififfet , ftudio civi
tatis, quæ in ea infula eft, occupandæ , ipfegaleà
invectus Cephaleniam tenuit , ubi antequam fe
filio fuo conjungeret , vehementi correptus fe
bre eft, qua fexta die fublatus. Supremum piran
tem affecuta uxor ejus Gaita offendit , &filium ut
in tali spectaculo ac cafu flentem , inquit Anna
Comnena lib.6. pag. 162. quæ addit, Rogerium
deinde copias in Apuliam deportaffe , quando
aftatem agebat annus, & corpus patris in navi de
tuliffe. Deinde ait : Excelfit è vivis anno vicefi
mofexto Ducatusfui, ætatisfeptuagefimo. Subdit ,
Dyrrachienfes præfidiarios ingentibus ab Alexio
Augufto lactatos fpebus ultrò eum adeuntes
arcem ei dedidiffe. Eftate etiam febrem Ro
bertum corripuiffe afferit Guillelmus Apulienfis
lib. 5. poftquam Gregorii Papæ VII mortem
harravit. Quare Robertum hoc anno è vivis ex
ceffiffe accuratè ſcripsère Romualdus in Chro
nico à Baronio citatus ; Ordericus lib.7 . Anony
mus Barenfis , & quantum ad menfein Julium,
Malaterra lib.3.cap.41 . qui hanc mortem in an
num præcedentem perperam refert. Anonymus
Barenfis qui annum Incarnat. cum indictione
menfe Septembri de more exorditur, expeditio
nem & mortem Roberti his verbis narrat : Anno
M LXXXV indict. V1ll111 tranfiit ipfe Robertus
in Romania in menfe Octobri (ideft , anno
MLXXXIV , quo annus ille Chrifti & in
dictio ab co menfe Septembri inchoantur ) . In
menfe Januarii commifit bellum in mare cum ipfi
Benetici (ideft , cum ipfis Venetis ) , & vicit.
Aldeprando Papa mortuus eft in Salerno , & in
menfeJulii in die S. Alexii obiit Robertus Dux in
Kefalonia. Quo nihil accuratiùs fcribi potuit. In
Necrologio Cafinenfi antiquo à Caraciolo edi
to dies & menfis quibus Robertus mortuus , his
verbis notantur : XVI Kal. Augufti Robertus
Guifcardus Dux. Ibidem etiam dies emortualis
ejus uxoris , de qua mox, hoc modo legitur :
XVI Kal, Maii Sigilgaita Duciffa uxor Roberti
Guifcardi.
X.
Ejus uxores dumRectè
Robetiam Anna
ertum annoComnena notavit , extin.
ducatus XXV
I , quod &
&filii.
Romualdus habet. Ordericus citatus tradit , Si
chelguadam ab aliis Sigelgaitam feu Sikelgaitam
appellatam , fecundam Roberti uxorem, quòd
Boamundum privignum fuum odio haberet ,
metueretque ne Rogerius filius fuus amitteret
Ducatum Apuliæ & Calabriæ , veneno virum
fuftuliffe . Gubertus Abbas Novingenti in Geftis
Dei per Francos , lib . 3. cap . 2. tradit etiam ve
neni hauftum ei vitam præripuiffe . Verùm cùm
Anna , Romualdus , & Guillelmus Apulienfis
citati eum morte communi defunctum afferant,
major eis hac in re fides habenda. Robertus Al
berada priori uxore ob confanguinitatem di
miffa, ut tradit Malaterra lib . 1. cap . 30. non, ut
vult Curopalates , extincta , ex qua Boemun
dum fufceperat , Sigelgaitam , feu Gaitam , ut
eam Anna & Curopalates appellant , Gaimari
Salernitani, Principis filiam fibi copulavit . Guil
lelmus Apulienfis lib . 2. de illa loquens ait, eum
exea fufcepiffe pueros tres , & quinque puellas ,
ex quibus unam Mathildem vocatam dedit Rai
mundo Berengarii hujus nominis II , Barcino
nenfi Comiti , ut fuo loco vidimus. Baronius
num. XXVII reprehendit Fafellum , quòd lib.
7. pofterioris Decadis cap . 1. captæ Siciliæ glo
riam in Rogerium Roberti fratrem refundat , &
Tom. IV.
293
Robertum tunc à Sicilia abfuiffe affirmet. Ipfe SEC
. XI.
verò Baronius eam totam Roberto adfcribit . Ve- An.C.1086.
rùm,Guillelmus Apulienfis lib.3.cap.25.indicat
Rogerium non minimam hujus expeditionis
partem fuiffe :
Partibus in Siculis confertajuvamina fratris,
Jam conquifitis ex magna parte Rogeri
Spem Ducis accumulant . Erat bac ætate Rogeri
Non virtute minor , nullus de fratribus ejus
Quamlibet egregius iniit tam nobile bellum :
Nam contra Siculos divini nominis hoftes
Semper pugnavit , fan&tam quâ vivimus omnes
Exaltare fidem cupiens , operamque juventus
Hancfua præcipuè coluit , dum digna quietis
Caufa fuæfieret Siculæfubjectio gentis.
Hocfibi Dux focio confifus & agmine multo
Secum deducto non obfidione Panormum
Vincere desperat.
Hic Poëta , qui Urbano II fedente poëma fuum
fefe fcripfiffe teftatur , illud in morte Roberti
claudit , & Rogerio Calabriæ Duci ejus filio de
dicat. Anna loco laudato pag. 165.egregiumRo
berti elogium condidit . Porrò alter Rogerius Ro
berti frater Comes feu Dux Siciliæ erat quando
Robertus è vivis exceffit , ejufque operâ Roge
rium inter & Boämundum Roberti filios pax
compofita , ut fuo loco videbimus.
Alphonfus VI Caftellæ Rex Toletum Sarace
nis eripuit, uti anno MLXXXVIII num . V
monftrabimus.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6579 Anno Erx
Hifpan.
3. DD 4. P. 5. April. Indict. 9 . MCXXIV.
Anno He
JESU CHRISTI 1086.
giræ
VICTORIS III. PAPE I. CCCCLXXIX.
inchoato die
HENRICI IV REG. 31. IMP. 3 . 18.April,
fer.7.
ALEXII COMNENI IMP. 6.
I.
A Num bas &. Presbyter
I ad VI. Cardinalis
Defiderius, Calinenfis Ab Victor 111
unus ex pro-
fit Pap
pofitis à Gregorio VII paulò ante mortem fuam,
vix potuit adduci , ut fe in Pontificem eligi pa
teretur , dicens , inquit Leo Oftienfis à Baronio
citatus , fi fe invitum ac per vim ordinarent , ad
monafterium quàmprimùm rediturum , nullamque
Pontificatus rationem habiturum . Sed tandem
omnium votis electus eft die vigefima quarta
menfis Maii , fefto Pentecoftes facra , at nonnifi
anno fequenti confecratus eſt , ut ibidem often
demus.
A num. IX ad XVI. Anno Incarnat. Domini II.
noftri J. C. MLXXXVI , Epiſcopatûs verò fui Moritur §.
anno X111 , indict. IX, finitis jam annisfeptem Anfelmus
Epifc.La
excommunicationis Henrici quondam Regis ; poft cenfis.
tranfitum autem feliciffimi Papa Gregorii VII
menfes novem , dies viginti tres , obdormivit in
domino venerabilis dominus & Pater nofter An
felmus Lucenfis Epifcopus X Kalend. Aprilis , in ci
vitate Mantua , præfidente Reverendiffimo Epifco
po Ubaldo, atque dominante ibidem nobiliſſima Da
ce ac Marchioniſſa Mathilta , inquit Presbyter
Poenitentiarius domefticus ejus in illius Vita in
Actis SS . Bollandianis ad diem XVIII Marti
recitata. Sed loco , X. Kalend. Aprilis , legen
dum XV Kalend. Aprilis , & loco , dies XXIII,
legendum , dies XX11 ; à die enim vigefima
Bb 8
quinta
 294 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XI . quinta menfis Maii anni præcedentis , quo Gre tantæ fit antiquitatis , vel fancto Anfelmo vi- SAC. XI .
An.C. 1086.
gorius VII mortalitatem explevit , ad diem vente, vel paulò pòft ejus obitum exaratus fuit ; An.C.1086 .
XVIII menfis Martii hujus Chrifti anni , quo ficque laudata Decreta Urbani II & fequentium
fancti Anfelmi Lucenfis memoria celebratur , Pontificum in eo non reperiuntur, qua de re Ro
quove mortuus dicitur, menfes tantum IX & mam ad amicos fcripfi.
dies XXII effluxere. Ex his verbis eruitur , Ad num. XVI. Sanctus Bruno Ordinis Car V.
Fundatio
Mathildam Comitiffam Mantuæ dominatam tufienfium inftitutor Manaflis Archiepifcopi OrdinisCara
effe , ad
ad quam etiam urbs Lucenfis per Remenfis poftea dignitate moti mores corruptos tufienfis.
tinebat. perofus , ex urbe Remenfi difceflit , & deinde
III. Rogavit fanctus Anfelmus , inquit Presbyter feculo renunciavit : Urbe deferta, inquit Guiber
Bonizo
Pænitentiarius , quatenus in Capitulo monafterii tus Abbas in ejus Vita , feculo etiam abrenun
Epifc. Su
trienfis in S. Benedicti , quod eft in ripa fluminis Eridani tiare proponit , qui fuorum notitias horrens ad Gras
tereft ejus fub obedientia facri Cluniacenfis cenobii , unde tianopolitanum proceffit territorium. Ibi in arduo
exequiis.
frater ipfe ac Monachus fuit , fepulturæ commen & admodum terribili promontorio , ad quod dif
daretur; & cùm, concedentibus Epifcopo ( nempe ficillimum & valde infolens iter intenditur : fub eo
Mantuano) atque Comitifja Mathilda, ceterifque etiam præruptiffimæ vallis vorago dehifcit habitare
omnibus , jam deferretur ad Monafterium corpus , deligens , bujufmodi mores inftituit , & fequaces
affuitfubitò SUTRIENSIS EPISCOPUS NO ejus hodieque fic vivunt . Defcribit poftea mores
MINE BONIZO , quem Spiritus fanctus fufci & inftituta Cartufienfium. In Epiftola verò,
tavit , ut clamaret dignum effe , ut in Epifcopio quam ipfemet Bruno ex Calabria ad Radulfum
Epifcopus fepeliretur. Baronius num. X locum Viridem Præpofitum Remenfem dedit, ei figni
illum refert , fed valde depravatum ; loco enim ficat fe in finibus Calabria eremum incolere ,
Sutrienfis Epifcopus nomine Bonizo , mendosè ha hortaturque , ut feculi tempeftatibus ſe ſubdu
bet , Sabinenfis Epifcopus Dominus Domnizo . Et cat : quod fi ad hæc agenda Dei amore non
tamen certum eft, ut jam vidit Lambecius lib.2 . provocetur , metu faltem pœnarum terreatur,
Biblioth. Caef. cap.8 . hoc anno, quo fanctus An & meminerit præpofiti ac fponfionis , quam
felmus obiit , Bonizonem faile Epifcopum Su olim Deo fecerit : Reminifcitur quippe dilectio
trinum , & tunc non Domnizonem , fed Grego tua, inquit, quod cùm ego , & tu, & Fulcius mono
rium creatum Cardinalem, quianno MLXXVII culus quadam die fimul fuiffemus in hortulo adja
Legatus ad Henricum Regem in Germaniam centi domui Ade , ubi tunc hofpitabar , de falfis
millus eft , annoque MLXXXVIII obiit , oblectationibus & perituris hujus mundi divitiis,
fuiffe Cardinalem Epifcopum Sabinenfem , ut nec non de perennis gloriæ gaudiis aliquandiu , ut
videre eft apud Ciaconium , ubi id certis monu opinor , tractaremus , unde divino amore ferven
mentis demonftrat. Ad hunc errorem , cùm tes promifimus acvovimus Spiritui fancto , in pro
Ughellus Tom . I. Italiæ facræ animum non ad ximofugitivafeculi relinquere , & aterna captare ,
vertiffet , inter Epifcopos Sabinenfes Ubaldum nec non monachicum habitum recipere, quod & in
& Gregorium , fictitium illum Dominizonem in vicino peractum effet , nifi tunc Fulcius Romam
feruit : adeo refert , ut Hiftoria Ecclefiaftica , abiiffet , ad cujus reditum peragenda diftulimus ,
quæ omnium Scriptorumpromptuarium quod quo moramfaciente, aliifque interveuientibus cau
dam eft , quantum fieri poteft , emendetur. Is fis , divinus amor elanguit ; refriguit animus , fer
error non Baronio, fed exemplari, MS . quo ufus vorque evanuit. Quid ergofupereft , cariffime, nifi
eft attribuendus : Vita enim San&ti Anjelmi Lu à tanti debiti nexibus te citiùs expedire , ne pro
cenfis aliquot poft ejus mortem annis à Sebaftia tam gravi , tamque diuturno mendacii crimine
no Tengnagelio Bibliothecæ Cæfareæ Præfecto iram incurras Potentiffimi , & propter hoc cru
in Syntagmate veterum Monumentorum pro Gre ciatus immanes ? &c. Hæc caufa , curvir ſanctus
gorio VII anno MDCXII Ingolftadii primùm àmundi confortio difcefferit , ut feveriora Vita
edita. Monafticæ inftituta fectaretur , non verò appa
vi. Multos libros fcripfit in ejus Vita recenfitos, ritio alicujus hominis nuper demortui fe danina
De ejusLi-
bris. ex quibus fuperfunt libri duo contra Guibertum tum effe clamantis , uti vulgò dicitur.
Antipapam & fequaces ejus, pro defenfione Gre Verùm non hoc anno , ut putavit Baronius, VI.
gorii VII Papæ , qui nunc extant in Biblioth. fed anno millefimo o &togefimo quarto fanctus Ante bien
nium pera
Patrum. In multis Codicibus MSS . ei attribuitur Bruno eremum petiit , & Cartuliam in Epifco- da.
infignis Collectio Canonum Ecclefiafticorum , fed
patu Gratianopolitano fundavit , ut conftat ex
eam non effe genuinum ejus fœtum , aliqui Viri Charta , qua ei à quibufdam privatis viris in ea
docti fcripferunt ; varia enim Urbani II & fe ibidem nominatis folitudo illa conceffa eit : Ita
quentium Pontificum Decreta continet, cum ta que Magiflro Brunoni , & his qui cum eo vene
men Anfelmus ad illorum tempora non perve runtfratribus , ut Deo vacarent , ad inhabitan
nerit.Deinde vetus auctorVitæ ejus memoratus, dum folitudinem quærentibus , ipfis, eorumquefuc
lucubrationes Anfelmi recenfens iftius Colle cefforibus in æternam poffeffionem fpatiofam ere
tionis non meminit , ficuti nec Sigebertus, nec mum conceffimus , ego Humbertus de Miribel,
&
Trithemius. De ea legendus Baluzius in Opere unà cum Odone fratre meo , & cæteris qui juris
de Emendat. Gratiani, tam in Præfat. ad Lecto aliquid habebant in prædicto loco , &c. præfata
rem num. XIX , quàm etiam in Notis pag . 641 . quidem terra his terminationibus conclufa , à ma
Hanc tamen opinionem ( quæ nuper exorta) gifiro Brunone , & ab his , qui cum eo erant fra
non parum dubiam facit Catalogus Pontificum, & tribus cæpit inhabitari & conftrui anno ab Incar
Decretorum ab ipfis editorum. Exfexcentorum an natione domini M LXXXIV , Epifcopatus verò
norum Codice 6381. Vaticano ante Anfelmi Lu domini Hugonis Gratianopolitani Epifcopi quarto,
cenfis Epifcopi Decretum , à Scheleftratio Biblio qui videlicet laudat & corroborat hoc donum, quod
thecæ Vaticanæ Præfecto, Romæ cum Appen feceruntfuprafcriptæperfonæ , cum omni Conventi
dice ad Opus Chronologicum anno M. DC.XCII . Clericorum fuorum ; & quantum ad fe pertinet,
fub eo titulo publicatus. Si enim Codex ille quidquid fui juris effe videtur , omninò concedit.
Tejtes
 in Annales C. Baronii.
[C:
SAC. XI. Teftes Hugo Decanus, &c. San &tus autem Hugó
An.C.1086. anno MLXXX Epifcopus Gratianopolitanus
renunciatus, ideoque anno MLXXXIV quartus
ordinationis ejus annus adhuc in curfu fuit.
1 Quare Sigebertus hujus temporis Scriptor in
Chronico accurate Cartufienfis Ordinis inftitu
tionem cum anno MLXXXIV alligavit , fi
cuti & Auctor Fafciculi temporum .
VII. Baronius ideo fanctiffimi Ordinis fundatio
Refellitur nem in hunc annum diftulit , quia Guigo fcri
opinio con
traria. ptor Actorum Vitæ fancti Hugonis , cui neceffi
tudine conjunctiffimus fuit , ita loquitur : Hugo
duobus poft confecrationem expletis annis , contem
ptis omnibus, Cafe Dei Ordinis Cluniacenfisfactus
eft Monachus. Ibi novitius annum vixit . Poft hoc
(feu poft hunc novitiatûs annum , atque adeo
tertium à fua ordinatione) cogente Gregorio VII,
è monafterio , quo fervens intraverat , ferventior
eft reverfus , &c. & ecce tribus necdum in Epifco
patu poft monaflerii reditum completis annis , adeft
magifter Bruno. Quæ verba Baronius fic interpre
tatur , ut Hugo primùm annos duos folidos poft
confecrationem Romæ , ubi ea facta , exegerit,
& in Cafe Dei monafterio tertium ; deinde à
Cafa Dei Gratianopolim reverfus , alios ferè tres
in Epifcopatu pofuerit , ante adventum Bruno
nis , & fexto anno à fua ordinatione , currenti
nempe , cum fociis Cartufiam petierit. Ita qui
dem prima fronte locus ille explicandus videtur,
fed Charta Fundationis Cartufiæ, quam Baronius
non viderat, huic interpretationi adverfatur, de
monftratque ita intelligendum , ut Bruno poft
monafterii reditum , ideft , ftatim vel paulò pòft
ad Hugonem venerit , qui eo tempore necdum
tres in Epifcopatu compleverat annos. Nec re
fert quod Guigo dicat , Hugonem duobus poft
confecrationem expletis annis monachum in
duiffe. Nam in Differt. Hypatica , quemadmo
dum & in hac Critica , variis paffim teftimoniis
oftendi , Scriptores his loquendi formulis , tri
bus annis elapfis , vel triennio tranſacto , fimili
bufve , fæpe intelligere annos tres utrimque in
completos , & biennium fumere pro unico
anno , fi res nempe in fine unius incoepta, & ini
tio fequentis abfoluta fuerit.
VIII.
Circumfertur , ut mox tetigi , horrenda Hi
Caufafilli
tia conver ftoria hominis in magna pietatis opinione Pa
fionis S. Bru- rifiis demortui , qui è feretro terribili voce fe
nonis.
jufto Dei judicio condemnatum effe declararit ;
cui fpectaculo cùm Bruno & focii adfuiffent ,
‫ی‬ mundum relinquere & in defertum locum fe
cedere propofuerint , indeque ad fanctum Hu
gonem Gratianopolitanum Epifcopum , in cujus
Diœcefi eremum fuo confilio valde idoneum ef
fe didiciffent , accefferint. Verùm hæc fabula
ducentis ferè à morte fan& ti Brunonis annis ex
cogitata , jure merito à Viris doctis explofa fuit ;
cùm conftet de caufa fecefsûs Brunonis , quæ
alia non fuit , quàm Vitæ folitariæ defiderium ,
ut ipfemet in Epiftola laudata ad Præpofitum
Remenfem , & Guibertus Abbas Nongentinus
in ejus Vita difertè infinuant. Porrò Cartufien
fes fe fe primitus Pauperes , vel Pauperes Chrifli
appellaffe demonftrant loca à Ducangio in voce
Pauper relata.
ix. Cofme Patriarchæ Cpolitani mortem Baro
Euftratius nius eodem numero XVI confignat, eique an
Garidasfuc
cedit Come nos quinque & menfes fex attribuit , quos ab
in Epifc. anno M LXXX deducit . Verùm jam oftendi
Conftanti- mus , Joanni Xiphilino anno MLXXV die
пар
fecunda menfis Augufti vita functo Colmam
$
295
fucceffiffe ; Anna verò Comnena lib. 3. pag. 79. SÆĈ . XI.
fcribit : Patriarcha Cofmas poft aliquot ab Irene An.C.1086.
coronata dies ( quod initio menfis Aprilis anni
MLXXXI contigiffe diximus ) ipsà memo
rià confeffionis Sancti Joannis Theologi ( die nem
pe feptima menfis Maii , qua Græci fancti Jo
annis Evangeliftæ feftuni celebrant ) peracto fa
cro in Templo ejufdem Sancti Apoftoli ad Hebdo
mum fito , Patriarchalem dignitatem ultrò abdi
cavit , poftquam eam tenuiflet annos quinque &
menfes novem , feceffitque in monafterium Callia
(de quo ScriptoresByzantini verba non faciunt) .
Tiesne
Gubernacula verò Patriarchalis fedis fufcepit in
manus Eunuchus Eufratius Garidas , quem An
na pag. 75. jam dixerat fuiffe Monachum magna
fpecie virtutis, quemque Baronius perperam Eu
flathium vocat. Annos etiam quinque & menfes
novem Ecclefiam Cpolitanam Cofmam Mona
chum rexiffe , prodit Zonaras in Alexio Imp .
Cofmæ itaque die feptima Maii anni MLXXXI,
non morienti , fed dignitatem abdicanti fuc
ceffit Euftratius Garidas ; qui hoc temporè
jam mortuus erat , ut infrà monftrabimus.
Hoc anno jubente & peragente Romanorum X
Bohemia
Imperatore III Henrico Augufto celebrata eft Sy Dux Rex
nodus magna in Urbe Moguncia , ubi quatuor Ar- appellatur ,
chiepifcopi & XII Præfules fimul cum Abbatibus & Epifcopa
tus Moravia
monafteriorum , & cæterisfidelibus refidentes plu- cum Pragen
rima decreta fuper flatu Ecclefia fcriptis roborave- funitur.
runt , inquit Cofinas Pragenfis Decanus hujus
temporis Scriptor in Chron . Bohem . In eo Con
ventu, fubdit Cofmas, WratislausDux Bohemo
rum tam Bohemiæ quàm Poloniæ præfectus eft
& Egilbertus Archiep . Trevirenfis juffus eum
Praga in Regem ungere. In eodem Epifcopa
tus Moravienfis fuppreffus mortuo jam anno fu
periori Joanne Moravienfi Epifcopo , & paro
chia illa ut femper fuerat , Pragenfi Epifcopatui
conjuncta. Refert idem Cofmas Diploma
Henrici III Imp . quo unio illa confirmatur, in
cujus fine legitur : Dat. 111 Kal. Maii , anno ab
Viit
Incarnat. Domini MLXXXVI indict. VIII
Anno autem Domini Heinrici , regni quidem
XXX11 , Imperii verò 111. In eo Diplomate
dicitur , Epifcopatum Pragenfem ab initio Bo
hemiam ac Moraviam complexum effe , & tam
à Benedicto Papa , quàm à primo Ottone Imp.
fic confirmatum fuiffe , fed poftea divifum effè
& imminutum fola Dominantium poteftaté.
Egilbertus Trevirenfis Archiep. venit Pragam
XVII Kalend. Julii , fubjungit Cofmas , & inter
SELL
facra Miffarum folemnia Wratislaum, & Zwa=
Desembarkston
tavam ejus conjugem coronavit.
JLEN
Wratislaum XX Bohemorum Ducem in XI.
TILL"a
hoc Conventu feu Pfeudo- Synodo Moguntina, Regiustitu
cui Clementis Antipapæ Legatos interfuiffe , te- Ducibus jud
ftatur Cofmas citatus , hoc anno Regem Bohe- Friderico
miæ & Poloniæ coronatum , Regiamque digni- rursus con
ceffus.
tatem , quæ ab exceffu Suatopluci feu Spento
pulchri in Moravia regnantis fuppreffa fuerat ,
reftitutam , docent etiam Eneas Sylvius in Hift.
Bohem. cap. 22. & Dubravius lib. 9. Hoc tem
pore Bohemi nihil in Polonia poffidebant , ut
videre eft apud Chromerum in Hift. Polono
rum , fed Pellina in Marte Moravico lib. 3. cap.
2. exiftimat ; Poloniæ nomine intelligendam Si
lefiam , Poloniæ partem. Addit ab hoc tempore
Reges Bohemiæ , dum Comitiis Imperii inter
funt, proximum ab Imperatore locum obtinere,
ficut & in aliis publicis actibus juxta Auream
Bullam cap . 22. & fucceffores Wratislai tam
Bb 4 fratres,
 296 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . fratres , quàm filios Ducistantum nomen tulif
An.C.1086. fe, quod Æneas Sylvius fufpicatur accidiffe, quòd
Imperatoris Romani indultum fumenda corona
more majorum obtinere non valuerunt. Friderici
tamen Enobardi tempore Bohemiæ Principes
Reges iterum appellati , & titulus ille ad po
fteros propagatus , ut ibidem videbimus .
Juffetus Marochii Rex & Almorabitarum
Imperator, ex Africa hoc anno in Hifpaniam
venit , & poftea ibi Monarchiam fuam ftatuit ,
uti anno MXCI videbimus.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO -ROMANÆ 6580.
Hifpan .
MCXXV.
Anno He 1 O 4. C. D 5. P. 28. Mart. Indi &. 10.
gire JESU CHRISTI 1087.
CCCCLXXX ,
inchoato die VICTORIS III PAPE 2 .
7. April.
fer.4. HENRICI IV REG . 32. IMP. 4.
ALEXII COMNENI IMP. 7.
I. Num. I Ad VIII. Narrat Baronius ex
Ecclefia S.
Maria Ro Alone Oftienfi lib . 3. cap. 67. &feq . quid
tunda diver- Romæ hoc anno egerit Guibertus Antipapa, qui
fa ab Eccle- ibi à multis Pontifex agnofcebatur , aitque
fia S. Maria
de Turribus, num . IV ex eodem Leone eum in Ecclefia fan
Eta Maria in Turribus Millam cantaffe ; quam
Ecclefiam Baronius num. VI interpretatur Pan
theon ab Agrippa ædificatum , & à Bonifacio
Papa hujus nominis IV in Ecclefiam commu
tatum , quod Bertholdus in Chron. dicat ipfum
apud Sanctam Mariam ad Martyres , quam Ro
tundam dicunt ) , feincaftellaffe. Verùm Cardi
nalis doctiffimus duas Ecclefias inter fe valde
diverfas in unam confundit ; uti enim obfervat
Mabillonius in Indice folemnium Collectarum
& Stationum S. R. E. Tom. II Mufei Italici
pag.544 . & feqq. recitato , Ecclefiafan&tæ Mariæ
in Turre erat ad turres Bafilicæ Vaticanæ , ut
ex eodem Indice , aliifque documentis intelli
gitur , fancta verò Maria Rotunda , feu ad Mar
tyres , Pantheon etiam appellata , erat in alia
Urbis parte, ubi etiamnum vifitur. Nec de hoc
difficultas effe poteft.
11.
Ad num . VIII Victor III poftquam mul
Saraceni in
Africa & tum reluctatus eft , Ecclefiaftico morefacratus , &
Sicilia à in Apoftolica Sede locatus eft V11 Idus Maii ,
Chriftianis inquit Leo Oftienfis lib.3.cap. 67. & ex eo Ba
Bevicti.
ronius num. II. Victor Papa non folum exer
citum adversùs Saracenos Africam incolentes
direxit, ut refert idem Leo cap . 70. & ex eo hic
Baronius ; fed etiam ejus tempore Pifani Afri
cam depopulati funt. Lambecius enim lib. IV
Biblioth. Cæf. pag . 89. & feq. teftatur , in ea Bi
bliotheca extare veteremCodicemGræcum MS.
continentemAnonymi cujufdamExpofitionem
in Sancti Pauli Apoftoli Epiftolas, &in eo indica
ri antiquâ miniatâ infcriptione marginali tem
pus quo Codex ille fcriptus, verbis Græcis, quo
rum hæc eft interpretatio : Hoc tempore ( nempe
anno mundi 6596) fubegit Rogerius Syracufas, oc
cifo prius corum Principe Saraceno Benure , eo
demque tempore Pifani devaftarunt Africam . Hic
enim annus mundi Era Cpolitanae Kalendis
Septembris hujus Chrifti anni inchoatus fuit. electione offenderimus. Quis enim nifi exipfius an
Fafellus lib. 7. decadis 2. pluribus agit de rebus re audiffet
à Rogerio in Sicilia contra Saracenos geftis , fidem eum dediffe , ut de obtinenda Romani Impe
& præfertim de Benuris Saraceni Syracufarum rii corona fideliter eum adjuvaret ? Recitatur
Principis interitu, atque de recuperatione Sy illa prolixa Epiftola convitiis in Victorem III
racufarum , de qua etiam legendus Hubertus SAC. XI.
An.C. 1087.
Goltzius in Hiftoria Siciliæ pofteriori pag. 14.
& feqq. ubi de Syracufa habet : Rogerius Syracu
fas quadrioreftri obfidione cinetas , Saracenifque
frequenti pugna terra marique profligatis deditio
ne capit. Sed uterque Scriptor ex hoc coætaneo
corrigendus , cùm id perperam referant ad an
num Chrifti MLXXXV . Tota tamen Si
cilia ante annum MXC à Rogerio Saracenis.
erepta non eft , ut legere eft apud eundem Fa
fellum.
De expeditione Africana à Victore Papa , an- III.
tequam fupremum diem currenti anno obiret , Expeditio
Africana
decreta loquitur etiam Bertoldus in Chron. ad magisexpli
annum MLXXXVIII , fed rem paulò ali- cata.
ter narrat : His temporibus Pifani , Genuenfes,
& alii multi ex Italia Africanum Regem Paga
num hoftiliter invaferunt , & deprædatâ ejus ter
râ , ipfum in quandam munitionem impulerunt, &
eum deinceps Apoftolicæ Sedi tributarium effece
runt. In antiquo verò Martyrologio MS . Eccle
fiæ Lucenfis à Fiorentinio in Comment. de Re
bus ad Mathildem Comitiffam fpectantibus
lib. 2. hæc Chriftianorum de Sara
cenis vicmorto, ao MLXXXIX alli
gatur , diciturque : Fecerunt Pifani , & Genuen
Jesftolum in Africam , & ceperunt duas munitiffi
mas civitates , Almadiam , & Sibiliam in die S.
Xifti , in quo bello Ugo Vicecomes filius Ugonis Vi
cecomitis mortuus eft . Ex quibus civitatibus Sara
cenis ferè omnibus interfectis , maximam prædam
auri , & argenti , palliorum & ornamentorum ab
ftraxerunt. De qua præda Piſanam Ecclefiam mi
rabiliter in diverfis ornamentis amplificavêre ,
& Ecclefiam B. Sixti in Curte Veteri ædificave
runt.
A num. IX ad XVIII. Victor III menfe IV.
Augufto Synodum Beneventi celebravit , in Hugo Lug
dunenfis
qua inter alia dixit : Notis præterea & bene no- Archiep. Vi
ftis , quos dolos machinati fint , quantafque mihi &orem 11t
prefluras intulerint Hugo Lugdunenfis Archiep . & calumnia
Richardus Maffilienfis Abbas , qui præ faftu & tur.
ambitione Sedis Apoftolicæ, ad quam dudum clam
inhiabant , ubi votis fuis potiti nonfunt , fchifma
ta in fanta Ecclefia fecerunt , ut narrat Leo
Oftienfis lib. 3. cap. 71. & ex eo Baronius num.
XII , qui reliqua in Concilio Beneventano ge
fta profequitur.Porrò poft Baronii mortem Lab
beus Tom. I Biblioth. publicavit Chronicon
Virdunenfe ab Hugone Abbate Flaviniacenfi
compofitum in quo hic producit literas ad Ma
thildem Comitiffam ab Hugone Archiepifcopo
Lugdunenfi datas , in quibus licet fateatur , fe
abfentem electionem Defiderii canonicè fa
approbaffe , electumque ut legitimum
tam approbaffe
&
&am
Pontificem veneratum effe , valde tamen in il
lum , juncto fibi Richardo Maffilienfi Abbate
blaterat , quòd ipfemet , qui ficuti Defiderius
propofitus fuerat à Gregorio VII , cùm de fuc
ceffore rogatus eft , antepofitus ei non fuiffet :
Poftquam , inquit , ad Montem Caffinum perve
nimus , ex ejufdem familiaribus nobifcum collo
quiis , dum videlicet nefandiffimos actus fuos in
auribus Epifcoporum & Cardinaliumja& tanter re
citare non erubefceret , copiofiùs neceffariò depre
hendimus , quàm intolerabiliter Deum in ipfius
, unquam crederet Henrico dicto Regi
fan&illimum
 in Annales C. Baronii. 297
SEC. XI. fanctiffimum Pontificem fcatens Tom. X. Con nec ipfe Cardinalis Oftienfis eum confecraffet , SAC. XI.
An.C.1087 . cil. ubilegi poterit. quia à Gregorii VII nutu ulla in re difcedere , An.C.1087
V. Promiferat quidem Defiderius feu Victor III nolebant. Quare fi illa Urbani Epiftola confi
calumniis Henrico Regi fuam apud Gregorium VII inter &
ta non fuit ab Hugone Flaviniacenfi Abbate ,
purgatur. ceffionem , ut Imperator crearetur , fed optimè qui poft ejufdem Urbani mortem Chronicon
noverat , Gregorium VII coronam Imperii ei fuum in lucem emifit , ex ea Defiderii nomen
non conceffurum , nifi pœnitentiam ageret , expunxit ; ad Hugonem Lugdunenfem Archiep.
Ecclefiæque fatisfaceret , eamque hypothefim excufandum , oftendendumque fe non fine ra
involvebat Defiderii promiffum, ut explicat Na tione à Defiderii electione abhorruiffe .
talis Alexander Sec. XI & XII part . I cap. 1. Victor itaque III menfe Augufto Beneven- VII.
Art. XII. Quantum enim Sedis Apoftolicæ & ti Synodum celebrans Hugonem Lugdunenfem le
Victor
brataIIIce
Sy
Ecclefiafticæ libertatis ftudiofus effet Victor , Archiepifcopum & Richardum Mafilienfem nodo mori
ipfemet demonftravit , cùm Henricumjam ex Abbatem à communione fidelium fufpendit, tur.
communicatum non adierit , nifi ut eum ad pa quia , inquit Victor apud Leonem Oftienfem
cem hortaretur , & ab everfione Caffinenfis mo lib.3.cap.71 . Ecclefiæ Romanæ communionefua fe
nafterii prohiberet. Hinc cum Regis Cancella fponte privarunt. Præterea in eadem Synodo In
rio , aliifque Miniftris , quamvis amicis olim veftituras profcripfit , & tam dantibus quàm ac
fuis, excommunicatione pariter irretitis, come cipientibus aditum Ecclefiæ interclufit , ut nar
dere , bibere , orare noluit. Præcipienti Henri rat Baronius ex Leone Oftienfi, qui fubdit : Poft
utfibi fidem juraret , ac monafterium Ca bac , convocatis ad fe Epifcopis & Cardinalibus ,
finenfe de manu fua fufciperet , ac minas inten monuit , acjuffit , utjuxta Gregorii VII Papæ fta
tanti refpondit , fe non modo monafterii causâ , tutum , Ottonem Oftienfem Epifcopum quampri
fed ne pro mundo quidem toto id facturum . Cum mum eligerent , Pontificemque conflituerent , quia
ipfius rigidum animum Imperator & inflexi fcilicet ex quatuor à Gregorio VII propofitis
bile propofitum cerneret , iratus eft valde : prace folus reliquus erat Otto Oftienfis , cùm Anfel
pitque Principi , ut acceptis fecum nunciisfuis ad mus Lucenfis Anno fuperiori ad Deum migraf
monafterium pergeret , eisque ipfum ille affigna fet , & Hugo Archiep . Lugdunenfis à commu
ret. Sed cum Princeps multa illi bonafæpe de De nione fidelium abfciffus effet . Subdit Leo
fiderio locutus effet , eo tandem ad illum perducto Oftienfis Vi & torem III migraffe ad Dominum
ita mutatus eft , ut ipfe coram Principe amicum XVI Kal . O&ob . anno Dominicæ Incarnat.
illum appellaverit , oraveritque , ut de acquirenda MLXXXVII , non verò MLXXXIX, ut
Imperii corona ipfe fibi fautor exifleret. Ea fa locum illum rectè emendatBaronius; fubditLeo
Eturumfepro viribus , Principe adftante promifit , Oftienfis , vixiffe Victorem III in fede Apofto
inquit Leo Oftienfis lib. 3. cap . 49. qui ftatim lica ab ipfo fuæ electionis exordio anno uno ; à con
plura narrat, quæ oftendunt , nonnifi per ca fecratione verò menfibus IV , diebus feptem . Hugo
lumniam dici poffe Defiderium adulatum effe Im Flaviniacenfis his verbis mortem Victoris III
peratori , eum ad invadendum Patrimonium confignat : Hic igitur confecratus ab Oftienfi Epi
Sancti Petri excitaffe , & parvipendiffe Pontifi fcopo , cùm Miffas apud S. Petrum diceret , infra
cias excommunicationes. Actionem judicio Dei percuffus eft. Et quamvis
VI.
Quàm immoderato Pontificatus adipifcendi tarde cognofcens fe erraffe , fe ipfe depofuit , & ac
Hugo Flavi- defiderio Hugo Lugdunenfis Archiep. inflam citis fratribus de monte Callino qui fecum aderant ,
niacenfis ab
electione Vi- matus fuerit , ex fingulis ejus Epiftolæ verbis præcepitfe illo deferri , & in capitulo , non ut Pa
toris111 ab- intelligi poteft . Hæc caufa, cur cum paucis aliis pam , fed ut Abbatem fepeliri. Sed quæ fparfim
horret. intercefferit , ne confecraretur Defiderius. Ve de Defiderio in medium attulimus , eum vindi
rùm poft aliquanti temporis moras ab ipfo Ot cant ab hac calumnia , ficuti & ejus Epitaphium
tone Oftienfi Epifcopo Cardinali , qui cum eo è Baronio num . XVII recitatum . Nomen ejus
confpirarat , confecratus eft , poftquam Hugo infcriptum eft ad diem XVI. Septemb. in Mar
nis , qui à Victoris communione defecit , am tyrologio Benedictino . Libros quatuor Dialo
bitionem perfpectam habuit. Hugo Flaviniacen gorum de fancti Benedicti & Sanctorum Mona
fis ab Hugonis partibus ftabat , ut ipfemet in chorum Cafinenfium miraculis fcripfit, quorum
dicat , cum de Victoris III morte verba facit , tres priores editi funt Tom. XVIII Biblioth .
ut mox videbimus, & cum pag.232. fui Chroni Patrum Edit. Lugduni, quartus enim periiffe vi
ci fcribit : Dixit Urbanus Papa in quadam Epi detur.
ftolafua: Dominus nofter Papa Gregorius beate ac Ad num. XXI. Translationem corporis S. VIII.
digna memoria , cùm apud Salernum gravi tenere Nicolai his verbis refert Ordericus lib. 7. Anno Turce Impe
turinfirmitate , unde ipfe poftea obiit, convenerunt ab Incarnat. Domini MLXXXVII Indict. Xrium Orien
tale deva
ad eum Epifcopi & Cardinales Romani , qui ibi nono die Maii , corpus S. Nicolai Archiepifcopi & ftant.
dem aderant : rogantes eum & poftulantes , ut Confefforis de Myrea in Barum translatum eft.
quem fibi vellet fubrogari fuccefforem in Pontifi Quam translationem , qualiter & à quibus facta
catu eis oftenderet. At illefecum aliquantulum co fit , Joannes Archidiaconus Barenfis Ecclefiæ lu
gitans , hac illis verba dedit : quemcunque bo culenter defcribit , &c . Tempore Alexii Impera
rum trium; Lucenfem fcilicet Epifcopum , Oftien toris , Turci , aliique Paganorum populi rabiem
fem , aut Archiepifcopum Lugdunenfem habere fuam exercere volentes , fines fuos exierunt ; Deo
poteritis , in Pontificem eligits . At hæc Urbanum quepermittente , Lyciam , aliafque regiones Chri
II ante Pontificatum Cardinalem Oftienfem di ftianorum depopulati funt , Ecclefias propter pecca
aum fcripfiffe , prorsùs incredibile ; cùm ipfe ta Chriftiana plebis deftruxerunt , cruces & ima
met Victorem III facraverit, probeque noverit gines Chrifli , atquefanctuaria multis modis vio
Gregorium VII cum fe ipfo , Hugone Lugdu larunt , & multas urbes cum civibus fuis incen
nenfi , & Anfelmo Lucenfi , Defiderium Abba dio tradiderunt. Sic per multos annos debacchati
tem Cafinenfem pro fucceffore fuo propofuiffe. funt , & innumeras ftrages Chriftianorum pere
Quod ni fuiffet, nec Cardinales eum elegiffent , gerunt. Myrrea itaque Metropolis Lycia Turco
Tum

1
 1

298 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. rum Dominio fuba&ta eft , propriifque civibus , pec mini MLXXXVII. Ordericus , & ex eo Au- SEC. XI.
&or Fragmenti à Baronio num . XXXI recitati An.C.1087.
An.C.1087• catis eorum exigentibus , evacuata eft. Barenfes
autem , qui tribus cum navibus Antiochiam nego ait , Guillelmum expiraffe quinto Idus Septemb.
tii causâproficifci difpofuerunt , ut Myrreum lætan feriâ V , jam Phabo per Orbem fpargente clarâ
tes ad tentorium accefferunt , peregrinum quen radiorum ſpicula , ubi licet fermo effe videatur
dam ad Bafilicam B. Nicolai , qui in caftro eft , de die ejus emo tuali , regula tamen à nobis ſta
exploraturum præmiferunt , qui rediens multos tuta demonftrat Guillelmum die antecedenti, die
Turcorum renunciavit adeffe , & ad exequias nempe VIII Septemb. demortuum , & quin
Principis caftri , qui defunctus ibidem jacebat , to Idus ejufdem menfis , feu die IX Septemb.
conveniffe. Quo audito , Barenfes carbafa expan fepulturæ mandatum.
derunt illicò , verfus Antiochiam proras ratium Quatuor filios , & quinque filias ex Mathil- XI.
direxerunt , paucifque diebus fecundo curfu Myr de Balduini Comitis Flandriæ hujus nominis X Ejus virtu
res to vi
ram adierunt. filia fufcepit , Robertum nempe , Richardum , tia.
IX.
His debac Barini, fubdit Ordericus, cujus narrationem Willelmum & Henricum , fed Richardus puer
chantibus in fummam contraho , Myream venere , & ab obiit , & Robertus Regno jure primogeniti fibi
corpus S. Ni ædituo petierunt , ubi jaceret corpus fancti Ni debito à patre privatus , quòd Philippum I
colai Myra colai , promittentes ei & Monachis de unaqua FrancorumRegem adverfus fe excitaffet,folo ob
Barium
transfertur , que puppi centum aureos folidos. Refponde id Normanniæ Ducatu donatus eft , & Willel
runt Monachi hoc fieri non poffe , nam ferè CC mus ac Henricus deinceps in Anglia regnavere .
Olympiades curricula tranfierant , ex quo B. Ni Licet autem quofdam Epifcopos & Abbates
colaus qui in Nicæna Synodo fub B. Sylveftro Pa poffeffionibus fuis privaverit , & effræni inter
pa & Conftantino Principe facta fuiffe legitur , de dum ac militari impetu fufdeque ferretur, tamen
mundo migravit , nullufque de Reliquiis ejus , vel exterarum nationum homines dignanter ad amici
occultè furari , vel manifeftè viribus rapere , vel tiam admiſit , indifferenter honoribus extulit , elee
à Domino precibus valuit hactenus impetrare. moſynæ curam habuit. Transmarinis Ecclefiis mul
Quod Barenfes audientes , Monachos compre taspoffeffiones in Anglia largitus eft , nec ullum fe
henderunt , & marmoreo pavimento cum fer rẻ Monafterium , præfertim in Normannia , vel
reo malleo fracto corpus fancti Nicolai è loculo ejus, vel Ducum munificentia tranfiit,ut Anglia co
extrahunt , & naves fuas confcendentes Barium piâ tenuitas illorumfuftentaretur , inquit Malmes
redière , ubi capfella cum Reliquiis commen burienfis lib . 3. de Reg. Summus ejus erga Lite
data fuit Heli Abbati cœnobii San &
ti Benedi ratos amor fuit, neque unquam aliàs tot in Nor
&i , quod fupra portum fitum eft, qui ea in Ec mannia vifi. Præter cæteros enim tunc floruere
clefiam depofuit, nona die menfis Maii, & folem Lanfrancus, Anfelmus , Guitmundus, qui Epif
nitas Translationis ejus V11 Idus Maii conftituta copus Averfanus fuit , multique alii ab Orderi
eft. Præfatus Joannes Barenfis Archidiaconus , co in fua Hiftoria memorati. De Willelmi Regis
fubjungit Ordericus , ex cujus libro breviter hoc virtutibus & vitiis fuse novus Chronographus
excerpfi, XII præclara miracula fcriptofignavit. lingua Saxonica nuper Oxonii editus qui eum
Liber ille periit , fed aliud ejus etiam fumma viderat.
rium refert Surius Tom. VII ad diem IX men In Actis San&torum Bollandianis ad diem XII.
fis Maii , excerptum ab Auctore Anonymo , qui XVIII menfis Martii recitatur compendium Auguftenfes
Vita SS. Narciffi Epifcopi Gerundenfis Apofto- petunt Re
longè poft Ordericum vixit. Ab eo tempore liquias S.
Sancti Nicolai nomen celebrius effe cœpit apud li Auguftani , & Felicis ejus Diaconi , qui Dio- NarciffiGe
Occidentales , licet nomen ejus antea in Francia cletiano & Maximiano imperantibus Gerunde rundenfis
non ignoraretur ; cùm Helgaldus in Vita Rober Martyrium pertulêre , ac præterea Epiftola mi Epifcopi
. pri
ti Francorum Regis fcribat : In civitate Parifius Berengarii Epifcopi Gerundenfis hoc anno da
Ecclefiam in honore fancti Nicolai Pontificis in ta , qua refpondet Abbati & San & ti Udalrici
Palatio ædificavit. Congregationi , qui ab eo Sancti Narcilli &
X.
Moritur Ad num . XXVI & feqq . Baronius Guillelmi quorundam aliorum San& torum Reliquias pe
Guillelmus Angliæ
Angliæ Regis Conqueftoris appellati mortem ex tierant , fignificatque fe ad eos mittere de Nar
Anglia Rex. cerpfit ex Querimonia , quam ab eo qui ejus exe cifi veftimento & ftola , fed nihil de corpore
mittere poffe , quoniam , inquit , ita hactenus
quiis adfuit , fcriptis mandatam fuiffe exiftimat.
Verùm ea excerpta fuit ex Orderico lib. 7. pag. Dei gratiafervatur incorruptum , ficut ea die , quà
656. & feqq. qui licet Hiftoriam fuam folum fpiritus ejus , de boc feculo nequam transvectus eft
ufque ad annum MCXLI perduxerit , cùm ad Dominum . In geftis tamen Comitum Barcino
tamen in Normannia vitam traduxerit , de tan nenfium à Baluzio in Marca Hifpanica publi
ti Principis morte non potuit non benè edoctus catis cap. 28. ubi fermo eft de ingreffu exerci
effe. Orderico addenda quæ habet Willelmus tûs Francorum in urbem Gerundenfem , qui
Gemmeticenfis lib. 7. cap. 44. Difpofitis tan contigit anno Domini MCCLXXXV , dicitur :
dem rebusfuis , & regno Anglia concello Willelmo Deftruxerunt pugnantes exteriùs Ecclefiam San
filio fuo , vitam præfentem finivit in Normannia ti Felicis , & corpus B. Narciffi, quod ab inco
apud Rotomagum VI Idus Septemb. Translatum lis terræ hujus in mirabili reverentia habebatur ,
eft corpus ejus , ficut ordinaverat , Cadomum , & & multas alias Reliquias San&orum per partes mi
in Ecclefiafancti Stephani , quam ipſe à fundamen nutijjimas difcerpendo , & irreverentiſſime di
tis ædificaverat , ante majus altare Regaliter tu frahendo.
mulatum. Solus autemfiliorum fuorum Henricus Floruit fub Defiderio tam Abbate quàm po- XIII.
exequias patris perfecutus eft , dignus qui paternam ftea Pontifice Romano Conftantinus Afer , qui Floret Con
hæreditatem aliquando folus obtineret , quam fra relicta Carthagine , ubi ortus fuerat , Babylo- ftantinus
Afer.
tres fui particulatim poft mortem Patris fui poffe niam petiit ubi difciplinis omnibus Chaldæorum,
derunt. Deceffit autem idem Rex ferè fexagena Arabum , Perfarum , Ægyptiorum , & Indorum
rius , anno Ducatûs in Normannia LII , porrò pleniffimè inftructus , poft annos XXXIX ad Afri
regni fui in Anglia XX, Incarnationis autem Do cam rediit, inquit Leo Oftienfis lib. 3. cap. 34.
Paulo
 in Annales C. Baronii . 299

SEC. XI . Paulò pòft Salernum venit , & relictis omni SEC. XI.
An.C.1087. bus in Monafterio Cafinenfi Monachus effe An.C.1088

&us eft , tranftulitque ex diverfarum Gentium ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6581. Anno Eræ
linguis plurimos libros . Hinc Scholæ Salernita Hifpan.
5. BA. D6. P. 16. April. Indic
. 11 . MCXXVI .
næ fama celebrari cœpit , quæ Eduardo Anglo
Anno He
rum Regi libellum de confervanda valetudine , JESU CHRISTI 1088 . gira I
verfibus confcriptum anno MLXVI tranfmife CCCCLXXXI
URBANI II PAPE I. inchoato die
rat. Ea Schola jam anno CMLXXXIV cele
27. Marti
bris erat , ut indicat Hugo Flaviniacenfis , qui HENRICI IV REG. 33. IMP. 5. fer. 2.

--
ait, Adalberonem Epifcopum Virdunenfem cu ALEXII COMNENI IMP. 8.
rationis gratia Salernum profectum effe. Legen ‫י‬
#21 dus Ordericus ad annum MLIX .
50% Num. I ad V. Petrus Diaconus Mona- I.
XIV. Auctor Fragmenti Hiftoria Franc. à Rober
Tertia Gal to ad morte Philip A Nerifterii Cafinenfis , qui Chronicon Leonis Urbanus 11
m pi I Regis apud Duchef fit Papa.
lorum in Oftienfis à morte Victoris III continuavit ,
nium Tom. IV pag . 88. de tertia expeditione
Mauros Hif lib. 4. cap . 2. refert , Cardinales quartâ ferià
paniaexpe- Francorum in Mauros Hifpaniæ fcribit : Ter
ditio. prima hebdomada Quadragefima , ideft , octavo
tiam expeditionem in Hifpanos Gallifaciunt . Quip
Idus Martii , conveniffe apud Terracinam Cam
pe unus ex Saracenorum Regibus nomine Juffe
pania oppidum , & Dominico die in Ecclefiam
tus ( feu Jofephus primus Marochi Rex ) cum
B. Petri Apoftoli rursùs conveniffe , & Ottonem
multis tam Maurorum quam Sarracenorum le
Epifcopum Oftienfem Pontificem Romanum
gionibus Hifpaniam occupaverat citeriorem , ma
elegiffe , ac Urbanum appellaffe , qui cum ac
ri tranfito. Quod audiens Adefonfus Rex Gal
clamatione && invocatione S. Spiritus ad altare B.
licia & Afturcia , congregatis undecunque bel
lorum copiis ei obviam properavit . Tandem in Petri pertrahitur , & in Pontificali folio colloca
tur quarto Idus Martii ; die nempè duodecima
locum unum utriufque concurrentibus turmis , fi
menfis Martii S. Gregorio M. facra , & in quam
gno dato prælium commiſſum eft. Porrò Andefon Dominica
hoc anno cadebat. Urbanus II Gal
1 fus Sarracenos fuftinere non valens , terga vertit ,?
lus natione fuit , Caftellione ad Matronam Fl.
multisfuorum oppreffis . Quo infortunio exterritus ,
feptem circiter leucis à civitate Remenfi diffitum
mittit per Gallias ut ei fubveniatur ; alioquin fe
natus, Ordericus initio libri 10. ait, Petrum Leo
fedus cum Saracenis inire , & aditum prabere
· nem Elegiacos Verfus fuper ipfo edidiffe in qui
quo in Gillias tranfirent , minatur . Hoc accepto bus dicitur
,
nuncio , Gallorum Proceres certatim milites con
Canonicum Remis tulerat, Monachum Cluniacus
gregant , Denique tam urbana , quam ruftica
Odonem,
plebsfe offert. Milites verò gregátim convenientes ,
Roma vocat, facit hunc Hoftia Pontificem.
ad bellum fe præparant . Statuto tempore quique
Cumquefit URBANUS mutato nomine Papa ,
defuis moti provinciis in auxilium Andefonfi fe
finant. Verum Agareni Francorum adventu audi Redditur expulfus integer Vrbis honor.
Adhuc Guitbertus , inquit idem Ordericus II.
to , cum fuo Rege terga prabent , nequaquam eos
lib. 8. invafor Apoftolice Sedis Ecclefiam contur- Ab omnibus
expectare audentes. Quorum fugam Rex Ande
babat , ac adulando , velperfequendo cunctos quos agnofcitur
fonfus , cùm jam prope fines Hifpanorum Franci præterquam
EX
ellent, eis notam fecit, gratias agens, quod fibi auxi poterat ab unitate pacis adfuum fchifma pertra- ab Henrico q
bebat. Odo nimirum Comes Sutriæ nepos ejus erat , Imp.
liaturi veniffent , mandanfque ut redirent ad pro
& Ecclefiafticæ pacis fautores pluribus preffuris
pria.1 Franci ejus accepto nuncio triftitiam habue
12 coërcebat. Urbanus Papa confifus in Domino cœ
runt maximam , eò quòd hoftis jam dictus fuga
lorum , qui non relinquit virgam peccatorum fu
lapfus effet, & quod tantum iter nequicquam ex
per fortem juftorum , mifit Legatos & Epiftolas
pendiffent. Ingreffi tamen Hifpaniam crebras agen
Romane auctoritatis Francis & Gracis , aliifque
tes depredationes , & plura devaftantes loca ,
gentibus per Orbem conftitutis , ut in fide Catho
demum reverfi funt adfua.
XV. lica irrefragabiliter perfifterent , & omnem fcif
Ad hanc expeditionem referendum quod Chro
Stella ab iis nographusMalleacenfis ad annum MLXXXVII Suram à Lege Dei & corpore Chrifti , quod eft Ec
capta clefia , callidè præcaverent. Solus Henricus Teu
fcribit : Ipfo anno Hildefonfus ( feu Alphonfus
tonum Princeps , & pediſſequi ejufdem Guitberto
VI Caftellæ & Legionis Rex ) mandavitper om
cohærebant. Galli verò & Angli , aliaque gentes
nes partes Francia , utfibi & fuis juvarent ; qua
pene omnes per Orbem Urbano piè obfecun
de caufa multiperrexerunt in Hifpaniam , & adu
nati funt ad Tutelam civitatem , & caftellum dabant.
' Baronius num. I ait , Petrum Diaconum Ca- III.
Stella ceperunt . Inter quos unus Guillelmus no
finenfem continuaffe Hiftoriam Leonis Oftien- LeeMarfica
mine Major cæterorum interfuit , quem vidimus ,
fis , & num. IV afferit Leonem Oftienfem com- nus Card.
&erat Nortmannus. Denique de hac expeditio Oftienfis non
pofuiffe Regiftrum Epiftolarum Urbani II. confunden
ne videndum Chronicon Sancti Petri Vivi ad
Verùm , utjam viris doctis obfervatum , Leo dus cum alio
hunc Chriſti annum. Porrò Stella ditionis San
Oftienfis Epifcopus & Cardinalis qui in Hi- Leone pari
&ii Ramiri Navarræ Regis erat Tutela vicina , ter Cardi
ftoriam Cafinenfis monafterii libris tribus com
& citra Ebrum fluvium pofita , quam cùm
pofuit , & ad mortem ufque Victoris III Pa
Ramirus Rex , Francorum auxilio recuperaffet ,
pæ perduxit , diverfus eft à Leone Oftienfi Car
ut itinera eorum , qui è Francia ad Sanctum
dinali , qui illud Regiftrum edidit. Id mani
Jacobum proficifcebantur , tuta redderet , ur 1
feftè demonftrat Petrus Diaconus in lib. de Vi
bem ibidem ædificavit.
ris illuftribus ubi cap. 30. de Leone Marficano
dicto Auctore Hiftoriæ Cafinenfis , dicit eum
fanctitate & Monafticis difciplinis ad plenum
imbutum, & in Divinis Scripturis apprimè eru
ditum ; capite verò infequenti de alio Leone
Oftienfi

1
 300 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI Oftienfi Cardinali affirmat eum feciffe Regiftrum
An.C.1088.
Epiftolarum Urbani II. Prior vivebat adhuc an
no MCXV quo fubfcripfit Refcripto Pafcha
lis II Ecclefiæ Marforum conceffo ; fecundus
verò , quem infignemftudio ac eloquentia , Petrus
Diaconus cap . 31. dicit , à Pafchali II Diaco
nus Cardinalis creatus eft , & ficuti prior Mo
nachus etiam Cafinenfis fuit.
IV. A num. V ad XII. Petrus Diaconus narrata
Pax inter electione Urbani II ait, eum in Apuliam veniffe,
Normannos
Principes & Monafterium Cafinenfe vifitaffe. Quo verò
componitur. in ftatu effent res in Apulia , narrat his verbis
Ordericus loco citato : In Apulia omnes Nor
manni Catholico Papa concorditer favebant. Ve
rùm inter fe truculenter diffidebant , & fratres
plufquam civilia bella viciffim conferebant. Ro
vocabant , vel Toleytelam. Denique in Monafte- SAC. XI.
An.C.1088.
rio Cela Nova in Galicia habetur Inftrumen
tum feu Donatio Adofidis , ejufque mariti fub
era MCXXIII , cum hac additione : Tempo
re quo fereniffimi Principis Adefonfi in anno
quando prefit Toletum à Saracenis . Mitto va
rias Chartas alias à Sandovallio in eandem rèm
recitatas, fed præterire non debeo, eum mone
re Toleti Monumentum extare Alphonfi Regis
tempore fcriptum , in quo legitur hanc urbem
captam fuiffe Era MCXXIII , die XXV
Maii , feria quinta & die Sancti Urbani , qui cha
racteres inter fe egregiè conveniunt , & annum
Chrifti MLXXXV certò defignant. Hæc
itaque epocha indubitata.
Narrat poftea Rodericus lib . 6. cap . 24. quæ VI.

gerius cognomento Crumena , ideft , Bursa , Du menfe Decembri poft expugnationem Toleti ftianaTole
ReligioChri
cunda uxore Roberti
catu Calabriafolus Guifcardi
cum matre ) potiebatur.
( Gaita nempe fe Alphonfo
ad Rege m
reftituenda gefta funt: Videns
religionem , inquitRotireftituta
Chriftianam fub .

Quod Buamundus frater ejus natus ex priori dericus , Rex quod Deus profpera indulgebat ,
conjuge ejufdem Roberti) apud Jordanum Prin convocavit regni Proceres , & majores Epifcopos
cipem Capua exulans ægrèpatiebatur. Unde auxilio & Abbates , & viros religiofos , & XV Kalend.
ejufdem Jordani fororii fui , aliorumque paren Januarii omnes in urbe Regia convenerunt , &
tum, amicorumquefuorum , arma contra fratrem habito diligenti tractatu , dominum Bernardum ,
Juum corripuit , partemque paterni honoris , quam virum religionis & prudentia, communiter & con
ipfe cum patre bello fubegerat , viriliter repetere corditer in Archiepifcopum elegerunt , & Rex in
cœpit. Cujus guerram frater & noverca tolera continenti dotavit Ecclefiam liberaliter & honefte.
re nequiverunt , commodiùfque confilium ab ami Erat Bernardus Monachus Ordinis Sancti Be
cis expetere coacti funt. Perfuafione igitur Roge nedicti, vir optimus, rerum fcientia & exemplo
rii Sicilia Comitis ( & fratris Roberti quondam vitæ infignis , quem Rex hoc anno Romam mi
Guifcardi ) aliorumque affinium pacem fecerunt ; fit, ut Pallium, Primatumque totiusHifpaniæ &
eique Barum atque Tarentum , aliafque duas ur Galliæ Gotthicæ, feu Occitaniæ, ab Urbano II
bes , cum multis oppidis tradiderunt , &c. Con impetraret. Literæ, quibus ei utrumque concef
nexione hujufmodi neceffitudinis Normanni pro fum , recitantur à Baronio dicunturque datæ
vide mutuò religatifunt , & magnam Italia par Anagniæ Idibus Octobris anno dominica Incar
tem , quam Drogo & Unfridus atque Ricardus, nat. MLXXXVIII , indictione undecima , an
& fuper omnes Robertus Vilcardus ( cujus hîc No Pontificatus domini Urbani primo. Verùm
nominati fratres erant ) obtinuerant, ufque bo tamhic, quàm inCollectioneConciliorum Tom.
die poffederunt. V pag. 1635. loco , indictione undecima , legen
V.
A num . XII ad XV. Alphonfus VI. Legionis dum , indictione duodecima , à Septembri fcilicet
Toletum ab
Alphonfo VI & Caftellæ Rex cùm Saracenorum Res jam pro inchoata , quo certum eft , Romæ indictionem
Rege Caftella figata effent , Barbarique magno numero cæli, toto hoc feculo incœptam fuiffe.
Saracenis Toletum firmiffimum eorum ditionis propu In illis literis Urbanus II ait , per annos VII.
ereptum CCCpenè L X X, per quos Toletum fub Sarace- Toletanu
Archiep. s
Anno gnaculum aggreffus eft. Urbs diuturna & per
MLXXXV. tinaci obfidione octavo Kalend. Junii in fefto S. norum poteftate gemuit , nullam illic viguiffe primasTo
Urbani Papæ & Martyris , ut habet Rodericus Chriftiani Pontificii dignitatem , nunc verò ftu- tiusHifpania
lib.6.cap.23.tandem expugnata, non anno Eræ dio Idelfonfi Regis, (qui idem eft ac Adelfon- inftituitur.
Hifpaniæ MCXXXIII ut ibidem men fus VI ) , & labore populi Chriftiani, Toletana
dosè legitur, fed ammo Era Hifpanica MCXXIII , civitate reftituta, optare fe ftatum ejufdem urbis
Chrifti fc.millefimo o &
togefimo quinto : Sando ftabilire atque augere, Te, inquit ad Bernardum
vallius enim in Tractatu de Regibus Caftellæ fecundùm quod ejufdem urbis conftat extitiſſe Pon
& Leonis , de Alphonfo VI , & errore Chro tifices , in totis Hifpaniarum regnis Primatem Pri
nologorum in anno Toleti Saracenis erepti vilegii noftri fan&tione ftatuimus , & Primatem te
ftatuendo demonftrat hanc civitatem anno univerfi Præfules Hifpaniarum refpicient, & ad te,
Chrifti M L XXXV , aut Eræ Hifpanicæ fi quid inter eos quæftione dignum exortumfuerit,
MCXXIII in poteftatem Chriftianorum ve referent. Ad Idelfonfum verò , feu Alfonfum
nille , quod fufius confirmatur in Hifpania Il Regem fcribit : Fratrem Bernardum venerabilem
luftrata Tom. II. pag. 71. & feq. ubi in Charta ejufdem urbis Præfulem tuis exhortationibus in
à Sandovallio recitata , & Aftorga data die vitati , dignè ac reverenter excepimus , & ei Pal
XVIII Februarii , Era MCXXIII Alphon lium contradentes , Privilegium quoque Toletana
fus Toletanus Rex non appellatur , & die XXII Ecclefia , antiquæ Majeftatis indulfimus. Ipfum
ejufdem menfis , dum in civitate Burgenfi effet , enim in totis Hifpaniarum regnis Primatem fta
་་

Zenodochio ejufdem urbis locum Aras appel
latum largitus eft , & Imperatoris omnium Hif
paniarum nomen tantum fibi tribuit ; fed in
alia donatione , quæ extat in Chartulario mo-
nafterii Sahagunti pag. 50. quæ data dicitur
anno Era MCXXIII , & die XXVI menfis
Maii, poftridie nempè fefti Sancti Urbani Pa-
pæ & Martyris , legitur : Regnante Adefunfo
Rexin urbe Toletela , fic enim Arabes Toletum
taimus , & quidquid Toletana Ecclefia antiqui
tus nofcitur habuiffe , nunc quoque ex Apoftolicafe
dis liberalitate , impofterum habere cenfuimus.
Tarraconenfis Archiepifcopus adversùs iftud VIII
Privilegium , quafi fubreptitium reclamavit , Archiepifco
contenditque ArchiepifcoposToletanos nullam nenfis &
olim jurifdictionem in cæteris Hifpaniæ par- Narbonenfis
tibus exercuiffe, quod tamen Urbanus fuppone- coacii.
eiparere
bat. Sed Pontifexjuffit, ut fine cunctatione To
letano
 in Annales C. Baronii.
SAC. XI. letano Archiepifcopo tanquam fuo Primati pa
An.C.1088 . reret. Reclamavit etiam Archiepifcopus Nar
bonenfis , fed Pontifex ad querelas hujufmodi
compefcendas Bernardum Legatum fuum per
univerfam Hifpaniam & Provinciam Narbo
nenfem conftituit , ut faciliùs uterque fe fe ei
fubmitteret , ut liquet ex literis Tom. X Con
cil. pag. 459. & feq . recitatis. Sequentes Pon
tifices Romani hoc Privilegium Ecclefiæ To
letanæ confirmarunt. Mariana tamen lib. IX
cap . XIX ait : Toletanos Præfules Primatumjura
auctoritatem obtinuifle , ex quo tempore à
Mauris Toletum recepta est : nunquam defuiffe ta
men qui obfifterent auctoritati , detrectarent im
perium : ac ne nunc quidem prater nomen ullam
ejus poteftatis partem exercent in alias provin
cias Hifpania: neque componendis certè litibus,
neque fontibus plectendis , neque legibus promul
gandis. Hujus Primatûs origo & Hiftoria exa
minatur à Marca in Differt. de Primatibus num .
CXXV & feqq.
IX. Quoad Hermannum Germaniæ Regem , de
Moritur eo Bertoldus in Chron. hoc anno habet : Saxo
Hermannus
Germania nes àfidelitate S. Petri difcedentes , Heinricum,
Rex. quem multoties abjuraverant , receperunt . Unde
Hermannus Rex Catholicus ab eis in Lotharingiam
fecellit , ibique non multò poft viam univerfæ terræ
arripuit, anno Dominica Incarnat. MLXXXVIII
regni verò ejus VII, indict. XII, & in Patria fua
Meris honorifice fepelitur. Poft Hermanni mor
tem Ecbertus Marchio Mifniæ factionis Sa
xonicæ caput conftitutus , eoque occifo Mar
chionatus Mifnia Timoni Marchioni Lands
bergiæ ab Henrico Imp . anno MXC concef
fus , à quo Electores Saxonici originem fuam
repetunt.
X. A num. XV ad XXVI. Bertoldus quidem in
Moritur ChronicoBerengarii, à quo tot turbæ in Ecclefia
Berengarius
Archidiaco concitatæ , mortem cum anno MLXXXIII
nus Ande- connectit , quia cùm effet Presbyter Con
gavenfis. ftantiæ ad Rhenum , quæ in Francia accide
8
re , non femper calluit , fed illum ad hunc an
num pervenifle , communis nunc omnium fen
tentia eft. Diem ejus emortualem difertè nota
vit Malmesburienfis lib. 3. deGeft.Reg.pag.114.
diem nempe Epiphaniorum qui & habetur in
ejus Epitaphio à Baronio ex Malmesburienfi re
citato , in quo legitur :
Quem recta fidei veftigia fumma tenentem
Janifexta dies abftulit , illa nefas.
Verùm quidem eft , in quibufdam editionibus
haberi , Jani prima dies , apud Malmesburien
fem , Jani quinta dies , fed id fciolorum audaciæ
tribuendum , ut in fimili diximus , quando de
Roberto filio Roberti Francorum Regis verba fe
cimus. Berengarius poft multiplices in hærefim
relapfiones tandem verè refipuit , & Catholi
cam fidem ufque ad mortemprofeffus eft, cùm
poft Burdegalenfem Synodum eam amplexus
fuiffet. Teftatur id Hildebertus Cenomanenfis
Epifcopus ejus epitaphii conditor. Teftatur &
Malmesburienfis citatus , qui ait : Porrò licet
Berengarius primum calorem juventutis aliqua
rum hærefeon defenfione infamaverit , avo aufte
riore ita recipuit, ut fine retractatione à qui
bufdam babeatur fan &tus , innumeris bonis , ma
ximè autem humilitate & eleemofynis approbatus ,
largarum poffeffionum difpertiendo dominus , non
abfcondendo & adorando famulus. Multis inter
pofitis : Quin & ipfe die Epiphaniorum moriens ,
gemituque producto , recordatus , quod miferos
Tom. IV.
301
quondam adolefcens primo erroris calore fecta fua SEC. XI.
An.C. 1088.
infecerit : Hodie , inquit , in die apparitionis fue
apparebit mihi Dominus meus Jefus Chriftus ,
propter pænitentiam , ut pero , ad gloriam ; vel
propter alios , ut timeo , ad pœnam. Nam ut addit
Malmesburienfis ; quamvis ipfe fententiam cora
rexerit, omnes quos ex totis terris depravaverat ,
convertere nequivit. Eadem verba in morte Be
rengarium dixiffe legitur in Fragmento Biblio
thecæ Floriacenfis. Francifcus Roius in differt.
de pœnitentia Berengarii ait , in antiquo Codi
ce MS. Sancti Martini Turonenfis legi : Obiit
Magifter Berengarius Grammaticus , fidelis &
verè Catholicus ann . D. MLXXXVIII Philippi
primi Francorum Regis XXVIII Urbani Papæ an.
I, aliilegunt an.quinto . Sed cum Berengarii mor
tis tempore Urbanus nondum Papa effet , &
Philippus nonnifi poft creatum Philippum Se
cundum dictus fit Philippus I , ferius hæc verba
exarata.
Ejus pœnitentiæ initium cum anno MLXXXIII XI.
videtur copulandum ; eo enim anno Clarius Verè de fua
Floriacenfis Monachus in Chronico Senonenfi arefi pœni
tuit.
Tom. II Spicilegii Dacheriani edito , ejus
converfionem & mortem uno tenore eo Chri
fti anno narrat : Berengarius Turonenfis Magifter
& ammirabilis Philofophus , amator pauperum
effloruit. Hic compofuit orationem illam quæ fic
incipit: Jufte Judex Jefu Chrifte. Poft hæc fide
lis , & verè Catholicus vitam finivit , fuper cujus
tumulum ejufmodi Epitaphium eft :
Quem modo miratur , femper mirabitur Orbis :
Ille Berengarius non abiturus obit.
Qui duo versus primi funt ejus Epitaphii mox
memorati. Porrò Clarii auctoritas magni eft
ponderis ; non folum quia Auctor domefticus ;
fed etiam quia annis à Berengarii obitu haud
amplius decem Chronicon fuum fcripfit , quod
novis fubinde appendicibus , ut fæpe fit , alii
auxere . Præterea,ut obfervat Mabillonius Tom.
II Analect. in obfervat. de multiplici Berenga
rii damnatione , Berengarius in infulam Sancti
Cofmnæ Turonicæ Civitati fuburbanam feceffit
pœnitentiæ causà , idque poft Synodum Ro
manam anno MLXXIX habitam , ut erui
tur ex veteribus membranis Laureacenfibus in
quibus legitur : Ille Româ difcedens Turones ve
nit , ibique in infula , quæ S. Coſmæ dicitur , feculi
pompis abrenuncians ferè per XXVIII annos
( legendum, ferè per octo annos ) affiduè domi
no militavit ; aliique plures Canonici B. Marti
ni Sancto Spiritu , nec non falutari ejus admoni
tione inftructi , mutatis veftibus fe fe ad infulam
contulerunt. Ea Infula Canonicis Regularibus
Sancti Auguftini , à quibus etiamnuni occupa
tur , tradita eft anno MCII juxta eundem
Continuatorem Clarii qui ait : Anno MCII cœ
nobium S. Cofma de infula primò Conventum ac
cepit.
Denique à Berengarii obitu Turonenfis Ec XII.
clefia Sancti Martini Canonici jufta Berengario Jufta ei quo
tannis
perfolvere foliti , quot annis ad ejus tumulum ,
qui in Clauftro Sancti Cofmæ nigro lapide ftra- perfolvunt.
tus , detrito Epitaphio vifitur , feria Pafcha
tertià conveniunt : ubi Pfalmum De profundis
pro defuncto Berengario , nullâ tamen Collectâ
(ut vocant) adhibitâ recitant. Licet enim pefti
lentiffimus hæreticus fuerit , poftquam tamen
in viam rediit , ita omnium fibi amorem & ve
nerationem conciliavit , ut ipfius laudatores
modum exceffiffe videantur , ut de Hildeberto
Cc Epitaphii
 o logi
302 Critica Hiftoric - Chrono
SEC
An.C.1 XI . Epitaphii ejus conditore fcripfit Malburienfis,
. 088.
qui ait , metas vera laudis amore incitatus tranfi
livit. His omnibus favet Baldricus ex Mona
cho , ac dein Abbate Burgulienfi , Dolenfis Ar
chiepifcopus , qui hoc diftycho Berengarii Epi
taphium claufit:
Promittatque licet veniam tibifpes meritorum ;
Hanc tamen accelerat Lector, pia vota vovendo.
Quod fanè non dixiffet Baldricus , inquit Ma
billonius laudatus , vir pius ac Catholicus , Be
rengarii æqualis,nifi is in Ecclefiæ gremio vitam
claufiffet. Non mirum autem Baronium de ve
ritate pœnitentiæ Berengarii perfuafum non
fuiffe , cùm antequam Francifcus Roius Ante
ceffor Andegavenfis libellum de hærefi & pœ
nitentia Berengarii in lucem emififfet hæc Hi
ftoria magnis tenebris obfita fuerit. Ad id quod
habet Baronius num. XVIII, Hildebertum fcilicet
Berengariani Epitaphii conditorem ante Epif
copatum vitâfolutiorem fuiffe , anno MXCVII ,
quo Antiftes Cenomanenfis dictus , reſponde
bimus.
XIII. Mortuus eft hoc anno Sanctus Gebehardus
ObitusS.Ge-
bebardi Archiepifco
Ar- Ecclefiæ pus Salisburgenf
Romanæ is, ob
ab Henrico defenfione
Rege m
in exilium
chiep. Salis
burgenfis. ante annos novem miffus ; poft cujus mortem
cùm idem Henricus alium fchifmaticum ad
eam Sedem evehere vellet , fideles in unum
convenientes elegerunt Thiemonem Sancti Pe
tri Abbatem , & recentem invaforem de fini
bus Salisburgenfis parochiæ expulerunt, ut nar
rat Baronius in Appendice ad hunc annum ex
Actis ejufdem Ecclefiæ Tom . VI Antiq . Lect.
Canifii recitatis.
XIV. Mortuus eft & Durandus ex Monacho Fif
ObitusDu-
randiTrear canenfi primus Abbas Troarnenfis cœnobii in
nenfis Abba diœcefi Baiocenfi ad Divam fluvium , cujus
tis. mentionem facit Baronius anno fuperiori num."
XXIX , quando ex Fragmento Orderici refert
magnosViros, quos Guillelmus Conqueftor Ec
clefiis Angliæ & Normanniæ præfecit. De eo
idem Ordericus lib . 7. etiam habet : Durandus
Troarnenfis Abbas grandevus , ab infantia Mo
nachus , religione & fapientia præcipuus , Eccle
fiaflici cantus & divini dogmatis doctor peritiffi
mus , fibi durus carnifex , aliifque mitis opifex ,
poft multos in Dei cultu labores, in lectum decu
buit, & bene ut prudens & fidelis fervus ire ad
curiam domini fui paratus , 111 Idus Februarii
pas
defeculo migravit, hoc fcilicet anno , quo hæc
amba"'“
narrat Ordericus. De erudito ejus contra Be
rengarianam hærefim libello , fuo loco mentio
nem fecimus.
XV. Willelmus II Willelmi Conqueftoris patris
Angliabello in Regnum Angliæ fucceffor , ob flavam cæ
civili lace
rata. fariem Rufus cognominatus , ipfo principatûs
fui exordio bello appetitus fuit ab Odone Baio
cenfi Epifcopo , Comite Cantiæ , Patruo fuo,
aliifque Proceribus ad regnum ipfi eripiendum ;
& Roberto Normanniæ Duci fratri natu majori
deferendum conjuratis. De hoc bello , quod fu
sè Hiftorici Anglici narrant , hæc fummariè
Weſtmonaſterienfis : Omnes nobiliores regni ,
quos Guillelmus magnus promoverat , fuperbi ef
fecti , indignantes , quia regnaretfuper eosjunior ,
preto Roberto primogenito , nobili & magnanimo :
non fine perjurio bella moverunt in Guillelmum.
Sed infra tertium annum confufi funt omnes , & profectus eft , ubi Reliquias Sancti Nicolai nu- Unio Eccle
poffeffiones eorumfidelioribus diftribute. per Barium ex Oriente delatas vifitavit , & Elia a Barenfis
XVI.
Concilium Sandovallius in Alphonfo V I pag. 79. refert ,Archiepifcopo Barenfi integrum Barenfem , qui abUrbano II
Fufelenfe. Richardum Abbatem Sancti Victoris Maffilien & Canufinus eft , Archiepifcopatum confirmavit confirmata.
ca
fis, & Urbani II inHifpania Legatum,Concilium SEC. XI.
An.C.1088.
apud Sanctam Mariam de Fufellis , oppidum
vulgo Huzillos dictum, prope Palentiam urbem
pofitum , Era MCXXVI , currenti nempe
Chrifti anno , celebraffe , cui ipfemet cum Ber
nardo Toletano & Petro Aquenfi Archiepifco
pis præfuit, amicus enim erat eidem Petro, qui
comes ejus in hac Legatione fuit. Huic Conci
lio interfuêre Epifcopi undecim in Actis nomi
nati , præcipui Regni Abbates , & octo Proce
res , ibidem Principes appellati. Nulla in eo
Officii Romani mentio , fed divifionis feu di
ftinctionis limitum diœcefeon Ofmenfis & Bur
genfis. Quia verò Ofma ab Archiepifcopatu Tole
tano pendebat , Bernardus huic Ecclefiæ antea
à Mauris everfæ favebat ; Burgenfis enim Dice
cefis Toleto non fubjiciebatur. Epifcopus Of
menfis nondum tunc electus aut nominatus , &
Petrus, qui huic Ecclefiæ poftea præfectus fuit ,
anno tantùm MCII à Bernardo confecratus ,
ut refert Gillius Gonzales Avila in fuo Thea
tro Ecclefiaftico .. Hujus Concilii Coffartius
Tomo X. Concil . fuo loco non meminit. Il
lud tamen retulit Labbeus Tom. V Concil .
pag. 884.
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6582. Anno Erz
Hifpan.
6. G. 7. P. 1. April. India. 12. MCXXVII.
Anno He
JESU CHRISTI 1089 .
giræ
URBANI II PAPE 2. CCCCLXXXII ,
inchoato die
HENRICI IV REG . 34. IMP. 6. 16. Martii
fer. 6.
ALEXII COMNENI IM P. 9.
Aprima fub Urbano IIIn, ftatuta
Synodopræde
Romana I. Ro
cef. Synodus
forum Pontificum confirmata, & Guibertas Ro- manaUrbano1 jub
11.
ma expulfus , uti narrat Baronius ex Bertoldo in
Chron. Huc referendum quod Simeon Dunel
menfis in Hiftoria fua ad annum MXCI ha
bet: Erant duo , ut in Angliaferebatur , qui dice
bantur Romani Pontifices à fe invicem difcordan
tes , & Ecclefiam Dei interfe divifam poft fe tra
bentes , Urbanus fcilicet qui primùm vocatus Odo
fuerat Epifcopus Oftienfis , & Clemens , qui Wi
bertus vocatus fuerat , Archiepifcopus Raven
nenfis. Qua res , ut de aliis mundi partibusfilea
mus , per plures annos Ecclefiam Anglia intantum
occupavit , ut ex quo Gregorius , qui & Hiltibran
dus defunctus fuit , nulli loco Papa ufque ad hoc
tempus fubdi vel obedire voluerit. Sed Urbanum
pro Vicario B. Petri Italia Galliaque jam recepe
rat. Quod verò fubdit Bertoldus , Urbanum II
perLegatos fuos Imperatorem Conftantinop . ab
excommunicatione abfolviffe , commentitium
eft , ipfeque Bertoldus de rebus in Oriente ge
ftis parùm edoctus fuit. Neque enim ullus alius
Latinus Hiftoricus , nec ullus Byzantinus hoc in
literas mifit , & Anna Comnena , quæ Alexii
Imp. patris fui res diligenter perfequitur , quæ
que Pontificibus Romanis parum æqua fuit , ni
hil fimile habet.
A num. V ad VII. Urbanus II in Apuliam II.
Canufina
literis
 in Annales C. Baronii.
F
SEC. XI literis apud Barum India. X111 Nono Otobris
An.C.1089. datis , & à Baronio recitatis. Cum enim anno
circiter DCCCXL Canufium , celebre olim
ad Auridum Fl . oppidum , à Saracenis diru
tum fuillet , Angelarius Canufinus Epifcopus "
à Clero , populoque Barenfi in Epifcopum ele
&
tus fuit, & paucis poft annis à Romano Pon
tifice ftatutum , ut utrique Sedi deinceps unus
præceffet , qui & Barenfis & Canufinus dice
retur .
JII. Ad num . VIII. Baronius unum Concilium
Concilium
Troianum Troianum in Apulia habitum in duo diftinxit ,
anno quorum alterum hoc anno , alterumque anno
MXCIII MXCIII celebratum fuerit circa conjugia
habitum.
confanguineorum diffolvenda. Verùm Labbeus
Tom.XConcil.pag.475 . rectè vidit, prioris hu
jus Synodi Troianæ fundamentum ruinofum
effe, quia Petrus Diaconus cap . non VIII , fed
VII Libri 4. Chronici Cafinenfis , qui in hanc
rem citatur, eam fententiam apertè evertit : Se
quenti tempore , inquit Petrus Diaconus , idem
Urbanus Papa ad has iterùm ( ideoque anno
MXCIII ) deveniens partes , Joannem Caje
tanum bujus loci ( nempe Cafinenfis ) à puero
Monachum , Diaconum , in Lateranenfi Patriar
chio ordinavit. Quo etiam tempore ( anno fc.
MXCIII ) cùm apud Troiam Apuliæ civita
18 tem Synodum celebraret , Abbas nofter quæftio
1 nem de cella Santa Sophia intra Beneventum
pofuit. Supereft hujus Concilii Troiani Frag
mentum apud Ivonem Carnotenfem, à Baronio
relatum .
B IV. Ad num. IX. Catholici in Ecclefia rari habe
R Mathildis
Comit: a bantur , fchifmatici verò multiplicabantur , inquit
nubitWel. Dodechinus Abbas in Continuatione Mariani
phoni Bajo Scoti ad hunc annum. Quare cum Urbanus II
aria Duci.
non dubitaret , quin Henricus Imp. in Italiam
rediret , & Mathildem Comitiffam, quæ Eccle
fiam Romanam protegebat ; ad fummas angu
flias redigeret , ei fuafit , ut Welphonem Ju
niorem Bavariæ Ducem hujus nominis V fibi
matrimonio copularet. Mathildis jam quadrage
maria major , ut Romano Pontifici morem ge
reret , huic matrimonio confenfit , ut narrat Ba
ronius ex Bertoldo in Chron.
V.
Ad num. X. Martyrium Bonizonis primùm
Martyrium Sutrienfis , & poftea Placentini Epifcopi à Ber
Bonizonis toldo in Chron. hoc anno narratum paulò fufius
Epifcopi
Placentini. refert Ughellus Tom. II Italiæ Sacræ in Epifco
pis Placentinis : Cum plura , ærumnofaque mu
tallet exilia , perveniffetque Placentiam , ibi à
Catholicis ejufdem Civitatis eft dictus Epifcopus ,
dimicanfque cum impietate ac factiofis fchifmati
cis , primùm eft carcere maceratus , poflea trun
catus membris atque exoculatus , prope Sanctum
Domninum nobili eft coronatus martyrio fexto
menfe , quàm Placentiam Ecclefiam cæperat ad
miniftrare , anno MLXXXIX , die XIV
menfis Julii. Ejus facrum corpus Cremonam dela
tum , ibidem exceptum tumulo eft apud S. Lau
rentium , ubi hæc fubjecta carmina incifa le
guntur :
Nobile depofitum tibi clara Placentia geffit
Antifles Bonizo, Chrifti pro nomine martyr,
Septima bis Julii hunc lux collegit in urna.
De eo , & ejus libris fuprà à nobis actum.
VI. A num . XII ad XVIII . Beatus Lanfrancus Ar
Moritur B.
Lanfrancus chiepifcopus Cantuarienfis anno Archiepifcopa
Archiep. tus XIX, Kalendas Junii, diem claufit extremum,
Cantuaria. inquit Milo Crifpinus , Cantor
Cantor Beccenfis inin
ejus Vita in Actis Bollandianis ad diem XXVIII
Tom. IV.
303
menfis Maii recitata , ideoque die XXVIII SÆC. XI.
menfis Maii hujus anni. Sunt tamen qui ejus An.C.1089.
mortem cum die XXIV ejufdem menfis copu
lant. Ejus Opera à Dacherio evulgata , & in
Tomum X VIII Biblioth. Patrum Edit. Lug
dun. translata. Ordericus lib.8 . Lanfranci obitu
narrato de Rannulfo Clerico , Flambardo co
gnominato , quòd veluti flamma ardens popu
lum opprimeret , ait : Hujus confilio juvenis Rex
( nempe Guillelmus II ) morientibus Prælatis ,
Ecclefias cum poffeffionibus olim fibi datis invafit
& tam in Abbatiis cœnobitas , quàm in Epifcopiis
Epifcopales Decanos & Canonicos cuilibet fatelli
tum fuorum fubegit. Parcam autem ad victum
fuum diftributionem rerum eis delegabat , & reli
quos reditus fuæ ditioni mancipabat. Sic avaritia
Regis in Ecclefia Dei nimis exarfit , & nefarius
mos, tunc incaptus , ufque in hodiernum diem per
feverans (ad annum nempe MCXLI , quo Or
dericus Hiftoriam fuam abfolvit ) multis anima
bus exitio fit. Hac enim de caufa cupidus Rex
Paftores Ecclefiis imponere differebat ; & populus
Rectore , & grex Paftore carens lupinis dentibus
patebat , & multimodarum toxicatis miffilibus
culparum fauciatus interibat. Princeps itaque ni
mia cupiditate flagrans fuo infert ærario largas
opes , quas Ecclefiæ Dei gratanter & devote dede
runt antiqui Anglorum Reges , Edilbertus fcili
cet , ac Eduinus ; Offa quoque ac Athulfus > El
fredus & Edgarius , aliique Principes cum fuis
Optimatibus . Illi nimirum ad fidem noviter con
verfi Deum fideliter coluerunt , & de fuis abun
dantiis monachis & Clericis affluenter largitifunt ,
ut fpeciales miniftri facræ legis copiofo vietu paſti
gauderent , Deique cultum abfque ulla recufatio
ne nocte dieque alacriter peragerent , & in locis
conftitutis cèlebres excubias Deo indefinenter ex
hiberent. Illuc peregrini & viatores fecuri ve
niebant , & ibidem per laborem citam repaufatio
nem fumebant , atque poft inediam uberem ali
moniam ex infiitutione principali reperiebant.
Hæc caufa , cur Sedes Cantuarienfis ufque ad
annum MXCIII fine Pontifice fuerit.
Ad num . XVIII . Jam feculo integro Reli- VIL
quiæ San&ti Antonii Magni Abbatis in Thebai- Ope S. An
tonii Magni
de , in Galliam afportatæ fuerant , cùm præci- facro igne
puè graffari facer ignis cœpit : cui miferia , in- tacti janan
quit Aymarus Falco in Hiſtoria ordinis Sancti tur.
Antonii part. 2. cap . 31. horrendæque calamitati
præfentaneum atque efficaciffimum remedium af
ferreperspecta eft devota imploratio patrocinii at
que interceffionis beatiffimi Antonii , Quapropter
Reliquiis fancti corporis ejufdem apud Motam (op
pidum non longè ab urbe Viennenfi in Del
phinatu pofitum) honorifice repofitis nonfacilè di
tu eft quantus illuc populorum concurfus , quanta
que mortalium frequentia , ex diverfis regionibus
conflueret , &c. Reliquiis fan&ti corporis apud lo
cum , qui prius Mota dicebatur , ut prædi&tum eft,
repofitis honorificèque collocatis , concurrentibus
undique populis , locus ille apud omnes clariorfie
ri, longèque illuftrior haberi capit. Unde fuppreffa
veteri appellatione alteram fenfim induit. Nam
qui antea Mota vocabatur , fubinde ob fufceptam à
divo illo patre illuftrationem , fan&tus Antonius
vulgò cæpit nuncupari , quemadmodum ex publicis
locorum maximè vicinorum documentis patenter
oftenditur. De Ordine Sancti Antonii ibidem
fundato infrà verba faciemus. Hoc verò tempo
re morbum illum fæviiffe , docet Sigebertus in
Chronico ad hunc Chrifti annum . Illud etiam
Cc 2 in
 Critica Hiftorico - Chronologica
304
SEC. XI. in Gallia feculo fequenti fæviiffe Sigeberti Con- ab Ifidoro & Leandro Pontificibus , quod cum SEC. XI .
An.C.1089. tinuatores fidem faciunt. translatione & littera dicitur Toletanum , per to- An.C.1090.
VIII. Ad num. XIX . Euftratius Garida , non verò
Nicolaus
Euftathius , Patriarcha Conſtantinop . cùm eam
Grammati
cusfit Pa- dignitatem per annos tres uſurpaſſet , ob cauſam
triarcha non fatis notam ab Imperatoribus facra ade eft
Conftanti deductus , atque in ejus locum fuffectus Nicolaus
nop.
Monachus , cognomento Grammaticus , qui influ
dio virtutis atate acta , literarum non rudis erat ,
etfi non inquifitè peritus , inquit Zonaras in Ale
xio Comneno.QuareNicolaus Euftratio demor
tuo non fucceffit, uti habet Baronius, neque Eu
ftratius, qui die VII menfis Maii anni MLXXXI
Pontificatum inierat , ultra annum MLXXXIV
illum rexit ; cùm Anna Comnena lib. X tradat ,
Nicolaum Thronum Patriarchicum afcendiffe ,
indictione feptima anni fexies millefimi fexcente
" ab eo petierunt , ut eisdem parceret , ne poft
fimi nonagefimi fecundi. Sed loco , fexcentefimi ,
legendum , quingentefimi , ut in textu Græco ha
betur; cumque is annus mundi Eræ Conftanti
nopolitana Kalendis Septemb . anni Chrifti
MLXXXI II aufpicetur , apparet , Zonaramı
annos tres accurate Euftratio Garida attribuiffe
huncque anno MLXXXIV ante menfem
Septembrem è Sede Patriarchali dejectum effe .
IX. Urbanus II quem num . I hoc anno Conci
AlexiusImp. lium Romæ celebraffe diximus , Terracinâ ho
w /tum a༢y
morum La- diernæ Campaniæ Romanæ oppido,in Siciliam
tinis inter- venit , tefte Malaterra lib . 4. cap. 13. eaque tra
dicit.
jectà Troynam ad Rogerium Comitem invifen
dum acceffit , qui foluta confeftim obfidione
Butera , Pontifici obviam occurrit. Urbanus II
ejus operam adhibuit ad fchifma Græcorum ex
tinguendum , horumque de azymis querelas fe
dandas. Alexius enim Imp. Latini nominis ho
item ex profeffo agebat , & Latinis azymorum
ufum interdixerat. Addit Malaterra Alexium
Concilium Generale apud Conftantinopolim in
dixiffe , ut Græcorum & Latinorum diffidium
difputatione dirimeretur , Pontifici uno , dimi
diatoque anno affignato , quò ad illam urbem
fe fe conferre poffet ; fed Pontificem hoftes in
Italia nimis urgebant , quam ut profectionem
illam inftituere poffet. Buteram poftea reverfus
Rogerius brevi Buterenfes ad deditionem coe
git , & paulatim quafdam arces quæ adhuc in
Saracenorum poteftate erant , fubegit. Bellum
verò quod anno fuperiori Rogerium inter &
my a squatedplatingled_App)"apak_" AgWing
Boamundum exortum fuerat , induciis diremp
tum , eæque rursùs anno MXCI facramento
confirmatæ, tefte Lupo Protofpata in Chron.
Anno Erz ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6583.
Hifpan.
MCXXVIII , 7. F. D.8 . P.21 . April. Indict. 31.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1090.
CCCCLXXXIII
inchoato dic URBANI II PAPE 3.
6. Martii
fer. 1. HENRICI IV REG . 35. IMP. 7.
‫ܪܬܘܩܠܘܬܝ‬
ALEXII COMNENI IMP. 10.
I.
Mezquita A D num. I. Bertoldus inChron. refert Tolofa
Toletana habitam Synodum , in qua Legatio pro re
in Ecclefiamftauranda Chriftianitate in Toletana civitate, Rege
‫ܣܫܒܝܢ‬
converfa. Hifpanorum fupplicante ( nempe Alphonfo VI)
‫ܥܘ‬‫ܬ‬
deflinatur. Illuftrant hanc Synodum quæ ha
bet Rodericus Toletanus lib.6. cap. 25. quæ hic
fummariè referam. Quia adhuc litera Gothica
& translatio pfalterii & Officium miffa inftitutum
tam Hifpaniam fervabantur , ad inftantiam uxo
ris fuæ Regina Conftantia , que erat de partibus
Galliarum , mifit Romam ad Gregorium Papam
VII, ut in Hifpaniis omiffo Toletano , Romanum
feu Gallicanum officium fervaretur. Cum verò Al
phonfus Rex ad partes Legionis iviffet , Bernar
dus Archiepifcopus Toletanus Electus afcitis.
militibus Chriftianis majorem Mezquitam in
greffus eft Toletanam , ibique erexit altaria fi
dei Chriftianæ ; fed cùm Alphonfus Rex cum Sa
racenis pacem firmaffet de Mezquita , Toletum
venit proponens , Bernardum & Reginam Con
ftantiam , qua hortante id factum fuerat , incen
dio concremare; quod cùmSaraceniToleti com
morantes accepiflent, Regi obviam exierunt, &
ejus mortem malè ipfi haberentur. Quibus audi
tis Rex valde gavifus eft , & urbem Regiam in
greffus , omnia pacificè pertractavit.
Tum cap. 26. Bernardus, inquit , ab Urbano II.
II Primas inftitutus Hifpaniaru m, Romá reli- Officium Ro
manum in
ta, Per Tolofam rediens , ibidem cum Epifcopis Hiffaniis re
&
Gothica Gallia & Narbonenfi Archiepifcopo Con- ceptum.
cilium celebravit. Ideo per Pyrenæum in Hifpa
nias tranfiens omnium Ecclefiarum Hifpaniæ cu
ram geffit , & ftatuto die , in fefto fcilicet fan&to
rum Crifpini & Crifpiniani , VIII Kalend. No
vemb. in honore B. Mariæfemper virginis , & BB.
Apoftolorum Petri & Pauli , & fan&ta Crucis , &
B. Stephani Protomartyris , Toletanam Ecclefiam
convocatis Epifcopis dedicavit. Verum quia Ri
tæ
cardus Abbas S. Victoris Maffilienfis , & San&
Sedis Legatus fe gerebat in aliquibus minus cautè
legatione privatus, fuit ab Urbanofummo Pontifi
Le revocatus. Verum ante revocationem Clerus
& populus totius Hifpaniæ turbatur , eò quod
Gallicanum Officium fufcipere à Legato & Prin
cipe cogebantur. Ad hoc ultimò res pervenit ,
militari pertinacia decernente , ut hæc diffenfio
duelli certamine fedaretur ; cumque miles Offi
cii Toletani victor extitiffet , Rex à propofito
non difceffit, demumque placuit, ut liber Offi
cii Toletani , & liber Officii Gallicani in mag
na ignis congerie ponerentur , & licet liber
Officii Toletani illæfus in igne manferit , Rex
tamen præcepit, utGallicanumOfficium in om
nibus Regni fui finibus fervaretur : tuncque na
tum proverbium : quo volunt Reges vadunt le
ges ; ex tunc etiam Gallicanum Officium nun
quam antea fufceptum , fuit in Hifpaniis obfer
vatum , licet in aliquibus monafteriis fuerit ali
quanto tempore cuftoditum , & etiam translatio
pfalterii in plurimis Ecclefiis cathedralibus & mo
nafteriis adhuc hodie recitatur. Ita Rodericus.
Imò Toleti in antiquis Ecclefiis , quæ Mozara
bum fuerunt , ftatis anni diebus res Divina Go
thico ritu etiam hodie peragitur. Porrò Ricar
dus Maffilienfis Abbas anno fequenti III No
nas Octob. adhuc in Hifpaniis erat , ut liquet ex
Charta à Baluzio in Appendice Marcæ Hifpani
cæ pag. 1192. recitata, in qua tamen legitur ; Ri
cardus Cardinalis , qui eft Abbas fancti Victoris
Maffilienfis , qui ideo Sedis Apoftolicæ Legatus
amplius non erat.
À num. II ad VIII Bollandus ad diem IX III.
Concilium
menfis Februarii in Vita Sancti Sabini Epifcopi Melphia
ha
Canufini circa annum DLXVI demortui , ac num.
in Notis ad Hiftoriam ejus Inventionis, à Joan
ne Archidiacono Barenfi fcriptam , Labbeus
Tom.
 in Annales C. Baronii.
1 SÆC. XI. Tom. X Concil . aliique jam obfervarunt, Con
An.C.1090. cilium Melphitanum ad fuperiorem Chrifti an
num pertinere; neque id in dubium revocari po
telt ; cùm Joannes Romanæ Ecclefiæ Diaconus
& Cancellarius in Epiſtola ad Abbatem Molif.
menfem , à Labbeo ibidem pag. 479. recitata
fcribat : Dominus Urbanus Papa præcepit in codem
Concilio Melphitano , ut quæ ufque ad illud Con
cilium per Principes data monafteriis fuerant ,
firma, & integra permanerent. De cetero Abba
tes ab acquifitione hujufmodi abftinerent. Hoc fa
ne Concilium Melphitanum celebratum eft anno
dominica Incarnat. M L XXXIX. Porròper bu
jufmodi temperamentum & Abbates ab Ecclefia
rum invafionibus ceffaverunt , & Epifcopi non om
ninòfpoliare monafteria voluerunt. Plures enim in
ter eos querela fic poftea in noftra Romana Ecclefia
definitafunt. Quæ autemfcribimus, præfentes nos,
& audiffe & vidiffe nofcatis. Ad hæc Lupus Pro
tofpata ait: Anno MLXXXIX facta eft Sy
nodus omnium Apulienfium , Calabrorum ac Bru
tiorum Epifcoporum in civitate Melfiæ , ubi adfuit
etiam Dux Rogerius cum univerfis Comitibus Apu
lia ac Calabria & aliarum provinciarum , in qua
ftatutum eft, utfan&ta Trevia (ideft Treuga Dei )
retineretur abomnibus fubje&tis.Subdit Lupus , Ur
banum II veniffe Barium, & ibi confecraffe
confeffionemfancti Nicolai , & Heliam Archiepi
fcopum ordinaffe . Ipfemet autem Baronius an
no fuperiori num. V & feqq. refert Refcriptum
confecrationis Heliæ , rectèque cum illo Chrifti
anno illigat, & tamen hoc anno num. VII ait ,
abfoluto Concilio Melphitano Urbanum II Ba
rium veniffe , & illic Heliam Barenfem Archie
pifcopum confecraffe .Quare nonnifi anno fupe
riori celebrato jam Concilio Melphitano Helias
ordinatus eft Archiepifcopus Barenfis , quod &
Joannes Archidiaconus Barenfis teftis oculatus
teftatur apud Baronium anno MXCI num.
XIX .
IV Denique Labbeus citatus auctor eft,in Codice
Annofupe- MS. Romano hæc verba CanonibusMelphitanis
tum. præfigi : Anno dominicæ Incarnat. MLXXXVIIII.
Pontificatus Domini Urbani Papa II . indict. XII,
IV Idus Septemb. congregata eft apud Melphiam
Apuliæ urbem ejus julu Synodus Epifcoporum
LXX, Abbatum XII. Hæc porrò epigraphe eo
temporefcripta, quo jam Romæ indictio à menfe
Januario initium fumebat. Romualdus quidem
Salernitanus Archiep . in fuo Chronico à Baro
nio laudato,ait : Anno Dominica Incarnat. MXC,
indi&tione XIII , menfe Septemb. Urbanus Papa
Synodum celebravit in civitate Melfiæ, &c. Verum
ex indictione XIII , quæ menfe Septemb. fupe
rioris Chrifti anni in curfu erat , corrigendus er
ror, qui in annum Incarnationis irrepfit. Cano
nes in hoc Concilio conditi apud Baronium le
gendi.
V. Ad num . VIII. Hoc anno Herimannus Epi
Translatio
S. Clemen fcopus Metenfis levato è terra corpore Sancti
tis Metenfis Clementis primi ejufdem civitatis Epifcopi illuc
Epifcopi pri- à Clemente Papa miffi, in Ecclefiam in monafte
mi. rio Sancti Felicis, ubi antea jacebat, fitam, tran
ftulit , & ab hoc tempore ea Abbatia non Sancti
Felicis, ut antea, fedfancti Clementis vocata fuit,
quod nomen etiamnum retinet. Meuriffius lib.
3. Epifc. Metenfium rei geftæ Acta refert, in qui
bus dicitur, Translationem VI Nonas Maij pe
ractam effe, in iifque legitur : Anno Incarnati Ver
bi M X C, indict. XIII, regnante Domino noftro
Jefu Chrifto , imperante Henrico tertio , Cafare
Tom. IV.
305
Romanorum nobiliffimo , Monarchiam autem re- SEC. XI .
An.C.1090.
gni tenente Duce Theodorico ( ideft, Principatum
Lotharingiæ, cujus Theodoricus Dux erat) Co
mite Folmaro , Judice Burchardo , cùm Regnum &
Sacerdotium à fe invicem diffiderent , & idcirco
tam mundana quàm Ecclefiaftica miferabiliter
fluctuarent , B. Clementis primi noftri Paftoris pia
confolatione , nos peccatores & afflictos cœleftis be
nignitas recreavit , &c. Refert poftea Heriman
nus varia bona & Privilegia à fe monafterio San
&i Clementis conceffa .
Hugo Flaviniacenfis in Chron. Virdunenfi VI.
narrata hac Translatione , quàm fanctè Heri- manni Obitus Heri
Me
mannus paucos poftea poft dies, nempe IV No- tenfis Epi
nas Maij, obierit , fubdit : Infirmitas, inquit, li- fcopi.
cet gravis dignitatem vultus & oris conftantiam
mentis in ipfo turbare non potuit. Cùm omnibus
prædicaret publicè , non tacebat in domino fuo con
fifus de vitandi Simoniacorum & Nicolaitarum
facrificiis , exponens Nicolaum ideo fecundùm B.
Auguftinum ab Apoftolis hæreticum judicatum ,
quia in ordine diaconatus eum , quem prius habue
rat uxoris ufum, Apoftolis arguentibus dimittere
noluit, In Pafcha celebrato divino Officio , fe &
oves fibi commiffas facramento Corporis & San
guinis Dei munivit. Eadem die ad vejþeram gra
viùs infirmari cæpit, relataque Translatione præ
fata ait , Herimannum convocatis fratribus &
filiis eis dixiffe : Commendo vos Deo , flate infide
& doctrina B. Petri , ficut à fuccefforibus ejus &
vidiftis & audiftis , & poftea fpiritum Deo red
didiffe . Tum anno MXCII fcribit , Metenfes
elegiffe quendam Clericum Trevirenfem Pop
ponem nomine, fratrem Heinrici Comitis Pala
tini : Et quia Trevirenfis Epifcopus Wibertifta
rum communione contaminatus erat , à Domno
Lugdunenfi Archiepifcopo confecrari eum expetie
runt , impofito negotio hocftrenuitati domni Abba
tis Divionenfis ( Jarentonis appellati ) de cujus
induftria confidebant. Qui nihil cunctatus dom
num Lugdunenfem (nempe Hugonem ) cum duo
busfuisfuffraganeis , Matifconenfe fcilicet & Lin
gonenfe , per bella & gladios , cùm omnia mortem
intentare viderentur , Mettim ufque deduxit , à
quo & confecratus eft primâ hebdomadà Quadra
gefimæ cum gloria. Quare erravit Bertoldus, qui
ad annum MXCIII ait : Metenfis Ecclefia re
futato Epifcopo , quem Henricus ei dare voluit,
ipfifibi canonicè catholicum Paflorem elegêre, eum
que à Gebebardo Conftantienfi Epifcopo , Sedis
Apoftolica Legato confecrari fecère , fexto Kalen
das Aprilis , in medio quadragefima. Bertoldi ver
ba Baronius anno MXCIII num . VI exfcri
1
bit. Verùm Hugo qui poftea Abbas Flaviniacen
fis fuit , hoc tempore Virduni Monachus erat,
& rem quam vidit, recitat. Bertoldus itaque in
Chron . tam hic, quàm non rarò alibi , halluci
natus eft.
Ad num. XX. Baronius in Appendice ad VII.
hunc annum narrat quæ Thiemo Abbas S. Petri Floret
mo AbbThie
as.
adverfus factionem Henricianam egerit , &
quanta pro Ecclefia Dei perpeffus fit, quæ apud
eum ibidem legenda.
Hoc circiter anno mortuus eft S. Guillelmus 1 VIII,
Firmatus octavo Kalendas Maij, qui vixit & obiit Obitus s
Guillelmi
in loco Mantileio dicto , vicino Moritaniæ › Firmati.
quod caftrum eft in confinio Minoris Britanniæ
& Normanniæ ; ab Abrincatis non longè remo
tum, vulgò Mortain appellatum , ut videre eft
apud H. Valefium in Notit. Gall. voce Morita
nia.Henſchenius, qui Vitam ejus ad diem XXIV
Cc 3 Aprilis
 306 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. Aprilis à Stephano EpifcopoRedonenfi fcriptam Forte quod & magnum locuples erat undique SEC. XI.
An.C.1091.
An.C.1091 . publicavit , ex iis quæ in ea dicuntur , annum largum.
eruit; dies enim tantum in eadem notatur. Na Hoc Rex aggreffus nequit intus ponere greffus. III.
tus in urbe Turonica , dimiffo Canonicatu cum Poftea Henricus in Italiam adversùs Urba- Mantuam
matre fe fe recepit in eremum , ubi illa , ei cor num II tranfgreffus, cùm in Longobardiam ve-Jfibifubjicit.
porale miniftrabat edulium ; quâ defuncta in niffet, primo adventu Mathildem habuit adver
Palæftinam devotionis causà profectus eft, & re fariam. Quam ob caufam bellum ab ea parte
verfus in Galliam rurfus fanctam in folitudine ordiri neceffe habuit.Ei trans Padum omnia po
vitam egit. Inde difcedens pervenit ad locum ; pulanti Mathildis trajecto Pado audacter occur
qui dicitur Eonafuper Rhodanum , ubi poftquam rit , ac fummo prælio in campo Sorbariæ inito
aliquo tempore in rupe quadam vixiffet , Jeru fuperior abiit. Verùm Henricus omnibus trans
falem iterum nudis pedibus abiit , indeque re Padum caftris, fruftrà repugnante Mathilde, poti
dux Mantileii animam Deo reddidit , Morito tus , Mantuam obfidione cinxit , & poft menfes
nium poft aliquot annos translatus. Robertus de undecim Mathilde fe fe Canufii continente , in
mm2

Torinneio , vulgò dictus Robertus de Monte , fuampoteftatem redegit pridie Pafchatis, die ſci
in Chronico fuo anno MCLVII ejus Trans licet XII Aprilis currentis anni, ut narrat Dom
lationem his verbis narrat : In Octavis Penteco nizo loco laudato . Bertoldus verò in Chron.
ftes Hugo Rotomagenfis Archiep . & Rotrocus hoc anno ait : Eo tempore Mantuani diuturna ob
Ebroicenfis , & Richardus Conftantienfis , & Her fidione ab Henrico Rege jam per annum conftricti à
bertus Abrincenfis , Epifcopi , apud Moritonium DominoJuoWelfone Duce (qui maritus erat Ma
levaverunt corpus beati Firmati. Ubi cùm non thildis ) difcefferunt , & fe ac civitatemfuamfuo
dicatur Epifcopus , ficuti nec in ejus Vita , Epi devaftatori tradiderunt ; Mantua enim proditio
fcopi vox meo judicio à fciolo quopiam intrufa ne capta, ut inquit Domnizo .
in hunc locum ejufdem Chronici ad annum A num . VIII ad XVI . Anno MLXXXIX IV.
MCLXXVIII : Obiit Stephanus vir boneftus Berengarius Epifcopus Aufonenfis , cujus Eccle- Archiepifto
literatus Epifcopus Redonenfis , &c. Scripfit Vi fiæ jam inde à temporibus Joannis Papæ XIII patus Tarra
conenfisrefti.
tam San&ti Firmati Epifcopi , &c. Scripfit etiam unita erat Tarraconenfis , Romam fe contulit ad rutio ab Ur.
mihi quinquaginta verfus de fenectute. Civitas au Urbanum II , ut ab eo impetraret reftitutionem bano II
Metropolitani in provincia Tarraconenfi , quæ petita.
tem Redonenfis aliquot tantum leucis à Morito
nio diffita. Labbeus in Biblioth.Librorum MSS. per quadringentos annos Archiepifcopo Narbo
pag. XVI mentionem facit duplicis MS . Vitæ nenfi ſubjecta fuerat. Urbanus literas dedit ad
Sancti Firmati patrià Turonenfis , & jam anno Berengarium Comitem Barcinonenfem hujus
DIX num. VII de ejus manfione Eona locuti nominis III , Ermengaudam Urgellenfem , &
fumus. Bernardum Bifuldinenfem , quibus eos hortatus
eft, ut darent operam reftituendæ Ecclefiæ Tar
raconenfi , ut ibi Cathedra Epifcopalis haberi
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6584 poffet , falva tamen Narbonenfis Ecclefiæ juftitiâ ;
Hifpan.
MCXXIX. O 8. E. D9 . P. 13. April . India. 14. quibus verbis certum eft, inquit Baluzius lib. 4.
Anno He
Marcæ Hifp. ad annum MLXXXIX , Urba
giræ JESU CHRISTI 1091 .
CCCCLXXXIV, num ſtatuiffe, uti novus Epifcopus Tarraconen
inchoato die URBANI II PAPE 4. fis fubjectus effet Archiepifcopo Narbonenfi
23.Febr. tanquam proprio Metropolitano . Pollicitus ta
fer. 1. HENRICI IV REG . 36. IMP. 8.
men eft fe antiquam dignitatem, Metropolicam
ALEXII COMNENI IMP. II.
Epifcopo Tarraconenfi tributurum , Si Romani
auctoritate Privilegii Tarraconenfem provinciam
I. D num. I & feq. Bertoldus in Chron. ad canonicè vendicare. Narbonenfis Antiftes nequi
Concilium serie in nus
Beneventa
num. partibus Campania moratum effe , & Romanos , Julii indict. XII , à Baluzio in Appendice Mar
qui Guibertum Antipapam jam dudum expule cæ Hifp. relatis. Interim cùm Urbani literæ vul
runt , iterum Romam intrare permififfe. Dum gatæ fuiffent, Dalmatius Archiepifcopus Narbo
Beneventi Pontifex effet, Concilium celebravit , nenfis ad Apoftolicam Sedem acceffit cum Ber
cujus canones pro difciplina Ecclefiaftica condi trando Epifcopo Barcinonenfi , & illic apud Ur
ti extant Tom . X Concil . pag. 484. & Præfatio banum inter cetera , ut ait idem Papa in Epifto
his verbis concepta : Anno dominica Incarnat. la ad Raynerium Legatum fuum data , & ab eo
MXCI indict. XIV , V. Kal. April. celebrata dem Baluzio in Appendice libri de Primat . tit.
Synodus Beneventi , præfidente Domino Papa Ur VI publicata , præjudiciumfibifactum de Tarra
bano , præfentibus Epifcopis & Abbatibus , quo conenfium Epifcoporum fubtractione per Romanam
rum numerusfacile numerari non potuit. Ecclefiamfuppliciter intimavit. 1
II. Ad num . III & feq. Henricus Imp.antequam Quæfivit ab eo Urbanus , num haberet Privi V. 1
Henricus 1
in Italiam veniret , ut Mathildem Comitiffam legia Sedis Apoftolicæ, quæ oftenderent Prima- Intercedit
Imp. occu- fibi armis refiftentem fubderet, prius ea occupa Archiepifco
pat terras tum fibi in provinciam Tarraconenfem compe- pus Narbo
Mathildis re voluit quæ Mathildis hæreditario jure à Bea tere. Dalmatio autem refpondente fuam Eccle- nenfis.
Comitiffe. trice matre cis Alpes obtinuerat , ut Domnizo fiam ea habuiffe, quæ fe fperabat invenire poffe,
lib. 2. cap. 4. his verfibus docet : refcripfit Urbanus II ad Raynerium , ut fi Pri
Rex ut Henricus , factus gravis eft inimicus vilegiorum nequiverit auctoritas inveniri , ille
Ecclefiæfandle, dominaque Mathildis amanda, cum Principibus terræ , ideft , cum Comitibus,
In quocunque loco poterat fibi tollere, toto ad quos priores Urbani literæ fcriptæ funt , ftu
Nixu tollebat terras, ubicunque tenebat deat reftaurandæ Ecclefiæ Tarraconenfi. Cùm
Præfertim villas, ac oppida, quæ Comitiffa veròDalmatius apertè videret, fe causà cafurum,
Hac ultra montes poffederat à Genitrice. nifi oftenderet Privilegium Apoftolicum , con
Abftulit omnino, nifi Caftrum Brigerinum, fictum eft Diploma Stephani Papæ hujus nominis
V, vulgò
 in Annales C. Baronii .
EC. SEC. XI. V, vulgò VI, de quo Baluzius citatus ad annum
ARC
An.C.1091 . DCCCLXXXV, datum adversùs Selvam , &
114 Hermemirum pervafores Sedium Urgellenfis && Hifpaniam illum miferat , quoniam filiam fuam
Gerundenfis. Iftud manifeftum fit ex contextu Comiti Barzelonenfi nuptui dederat , quam fuæ de
ipfius Epiftolæ , in qua tanquam fi Stephanus
prævidiffet ea, quæ tempore Urbani II accide-
runt, ait, fi vera fama, hac conditione Tarraco-
nenfem Ecclefiam, in jus & obfequium ditionis
Ecclefiæ Narbonenfis tranfiiffe , ut nunquam à
Subjectione illius ullo pacto ullave ratione recedere
queat , etiamfi Tarraconenfis provincia Metropo-
litana Ecclefia in priftinum reformetur ftatum ;
quod deinceps pluribus argumentationibus &
verbis explicatur. Verùm quia vetus exemplar
hujus Refcripti Apoftolici prolatum haud dubiè
non eft , & recenti teftimonio credi non debuit
in re adeo antiqua , nullam earum Stephani V
literarum rationem habuit Urbanus II , & cur-
renti anno jus Metropoliticum auctoritate fua
reftituit Ecclefiæ Tarraconenfi , ad quam tran
Atulit Berengarium tunc Epifcopum Aufonen-
fem; Decretoque eodem Aufonenfem Ecclefiam
307
quenter , inquit Joannes Archidiaconus, ad præ- SEC. XI
dictum Papam (fc. Gregorium VII ) legaverat , An.C.109 1 .
regno provincia pro nuptiis confirmandis ufque in
terram iftam ( Barenfem nempe ) , qua fub ejus
Ducis erat dominio , cum multo comitatu & appa
ratu fumptuofo conduxerat . Ita Joannes apud Ba
ronium num. XVIII. Verùm loco , quam , le
gendum, quem, ut habet correctior editio , qua
ufus eft Bollandus, ad diem IX menfis Februa
rii, ubi hujus Inventionis Hiftoriam refert. Non
enim Mathildem Roberti Calabria: Ducis filiam,
quæ Salerni erat, Urfo Archiepifcopus comitatus
eft, fed Raimundum Berengarii Barcinonenfem
Comitem , hujus nominis II, quem Salernum
veniffe , & filiam Roberti uxorem fibi dari po
ftulaffe, affirmat Guillelmus Apulienfis lib . 4.
Venerat infignis Comes hanc Raimundus ad urbem ,
Ut nuptura Ducis deturfibi filia pofcens.
Huic major natu nuptum datur.

univit Tarraconenfi. Ex hoc tempore ceffavit
auctoritas Archiepifcopi Narbonenfis in ea
parte Marcæ Hifpanicæ , quæ trans Pyrenæos
fita eft .
CAC
Hoc conjugium feriùs non pera&um , quàm
anno millefimo feptuagefimo fexto , quo Rai
mundus pater obiit, uti fuo loco diximus. Sub
dit Guillelmus Robertum poftea Beneventum fe

A VI. Eruit hæc Baluzius laudatus ex Epiftola Ur
Jus Metro- bani II ad Raynerium Legatum fuum , in qua
politicum
Tarraconenfi ait : Veniens cum Barcinonenfi fratre noftro vene
Zrait
fe contuliffe , ibique cum Gregorio VII Papa
fœdus , de quo fuprà locuti fumus , pepigiffe.
Quæ ad Inventionem Reliquiarum Sancti Sabi

DA
desdela.
reflituitur. rabili Epifcopo reverentiffimus frater nofter Nar ni pertinent , Baronius ex eodem Joanne Archi
bonenfis Archiepifcopus , &c. inter cetera praju diacono recitat.
dicium fibifactum de Tarraconenfium Epifcoporum Ad num. XXIII. San& tus Altmannus Epif VIII.
fubtractione per Romanam Ecclefiam fuppliciter copus Patavienfis , qui die VIII Augufti coli- Viri illuftres
intimavit , cùm eos Narbonenfis Metropolis per tur , hoc anno ad Deum migravit , quemadmo- qui fub Gre
gorio VII
annos quadringentos fine alterius Ecclefiæ recla dum & Willelmus Abbas Hirfaugienfis. Paulus floruere.
matione poffederit. Noftra igitur vice in partibus Bernriedenfis in Vita Gregorii VII cap. XIII
illis fungens , Tarraconenfibus Epifcopis noftra au ait : Quanta Gratia Dei Jubfecuta fit obedientes
&toritatepræcipito, ut interim Narbonenfi tanquam Gregoriana inftitutioni ( ideft , Gregorii VII
proprio Metropolitano obediant , donec præftante Decretis ) oftendit religio quadrata (ideft , Sancti
Domino Tarraconenfis reftauretur Ecclefia , &c. Benedicti, ita vocata , quòd ex quatuor generi
Quia verò Narbonenfis Archiep. Privilegia de bus , ideft , duplici utriufque fexûs gradu con
Primatu Ecclefiamfuam habuiffe memoravit , que ftituatur ) per Apoflolicam Gregorii noflri benedi
àfuo prædeceffore translata , ſe tamen sperat præ &
tionem venerabiliter in his regionibus inchoata ,
fante Domino reperturum , tu caufam hanc dili & feliciter multiplicata , videlicet attonforum
genter inquire, inquifitam ad nos referre procura. Chrifti fervorum , eifque fideliter fervientium fra
Quodfi Privilegiorum nequiverit auctoritas inve trum Barbatorum (ideft, Converforum, quorum
niri, tu cum Principibus terre de reftitutione Tar ufum Willelmus Abbas Hirfaugienfis , vel in
raconenfis Ecclefia fude. Interim tamen Tarraco ftituiffe , vel abolitum renovaffe dicitur à Tri
MLS

nenfes Epifcopos ei tanquam Metropolitano proprio themio in Chron. Hirfaugienfi : nam Clericis
obedirepræcipito. Literæ illæ fine ulla temporis barbas radentibus ipfi diftinctionis causâ illas
nota data ; fed eæ, quibus jus Metropoliticum alebant ) ; Virginum fingulari devotione jugiter
reftituitur Ecclefiæ Tarraconenfi , quas Baro inclufarum : itemque Virginum regulari modera
nius recitat , fcriptæ funt hoc anno Capua Ka tione introitus & exitus fuos cuflodienfium. Sanè
Allstates
****swPat.avloitan.

lend. Julii. quadratura bujus five quadriga quatuor præcipui

VII. A num . XVII ad XXII. Santi Sabini Epi
Raimundus fcopi Canufini in Apulia Reliquia , Canufio à
Comes Bar- Saracenis devaſtato , ab Angelario , qui Canufi
cinonenfis
nuptiarum nus Epifcopus & fimul Barenfis Archiepifcopus
causâ Saler- erat, translatæ fuère, cautèque defoffa, adeo ut
num venit.
hoc tempore omnis earum memoria obliterata
ངན་
Rectores fuêre ; videlicet Canonicæ vitæ renovator
eximius , Altmannus Epifcopus de Patavia , &
beatæ recordationis Odalricus Prior de Cluniaco ,
venerandi Patres Willelmus de Hirſaugia , & Si
gefridus de Sancti Salvatoris Cella , ideft, Rector
monafterii Sancti Salvatoris in villa Scaphufa,

effet , credereturque eas in Canufina Ecclefia
etiamnum affervari . Tandem Barii fub altari
Confeffionis , quæ Angelarii ætate Cathedralis
Ecclefia fuerat, repertæ funt. Hiftoriam Inven
tionis accuratè defcripfit Joannes Barenfis Ar
chidiaconus , qui præfens affuit. Recitat eam
Hiftoriam Baronius ex eodem Scriptore, qui ait,
hanc Inventionem'contigiffe temporibus Urfonis
Archiepifcopi Barenfis ad eam dignitatem anno
MLXXIX eveti , & à Roberto Calabrice
Duce magna in exiftimatione habiti :
Nawfre
acin Epifcopatu Conftantienfi fiti , ut legitur in
Epiftola XXIV libri VII Regiftri Gregoriani ,
ad Willelmum Hirfaugienfem data. Gebehar
dus , Altmannus & Thiemo Abbas fuêre Roma
norum Pontificum adverfus fchifmaticorum fa
&
tiones invicti propugnatores , ut liquet ex An
nal . Ecclefiaft. & præcipuè ex Vita Sancti Gebe
hardi à Canifio Tom. II Antiq. Lect. edita , &
ex Vitis SS. Altmanni & Thiemonis à Tengna
gelio Ingolftadii poft Baronii mortem publica
tis. Denique Odalricus feu Udalricus Clunia
Cc 4 cenfis
 308 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . cenfis Monachus fanctitate Clarus fcripfit libros
An.C.1091 . tres Antiquarum Cluniacenfis cœnobii Confuetu
dinum , Tom. IV Spicilegii à Dacherio publici
juris factos , qui in Prolegomenis de eo agit.
IX. Poft mortem Garfia Gallæciæ & Lufitaniæ
Concilium Regis , quæ menfe Martio fuperioris Chrifti
Legionense. anni contigit , ut anno MLXXII num. XII
oftendimus, corpus ejus Legionem deportatum
eft , cujus funeri amba forores , Urraca fcilicet &
Geloyra more Regio occurrentes , & Renerio Ro
mana Ecclefiæ Legato, qui poftea Papa effectus eft
( fub nomine Pafchalis II ) & cum Bernardo
Toletano Archiepifcopo , aliifque comprovincialibus
Epifcopis & Abbatibus Legione Synodum celebra " Gallicis litteris. Ita Card, doctiffimus. Cha
bat (ideft , celebravit ) , omnibus pro ejus anima racter Gothicus littera Toletana appellabatur, ut
Deo falutarem hoftiam offerentibus , corpus ejus in Officium Gothicum Toletanum dicebatur.Mo
eadem urbe cum Proceribus fuis fepultura honori
ficè tradiderunt , erâ MCXXIX ( hoc fcilicet
Chrifti anno, licet fuperiori è vivis exceffiffet ) .
In prædicta verò Synodo almi Sacerdotes de fide
Catholica colloquentes , ftatuerunt , utfecundum
Regulam beati Ifidori Hifpalenfis Archiepifcopi Ec
clefiaftica Officia in Hifpania regerentur. Statue
runt etiam , utfcriptores de cetero Gallicam litte
ram fcriberent , & prætermitterent Toletanam in
Officiis Ecclefiafticis , ut nulla effet divifio inter
miniftros Ecclefiæ Dei , inquit Lucas Tudenfis ,
qui tamen jam perperam fcripferat, Garfiam Le
gionem venientem in itinere mortuum effe. Ce
lebratum itaque hoc anno Concilium Legionenfe ,
cujus Baronius non meminit , cuique præfuit
Renerius Legatus & Romana Ecclefia Cardinalis ,
inquit Rodericus lib . 6. cap . 30.
Duo in hoc Concilio conftituta, quorum pri
mum refpicit Officia Ecclefiaftica ; alterum Gal
licam litteram , quæ ufurpari jubetur. Priori ,
X.
Explicatur Regula Sancti Ifidori de Officiis Ecclefiafticis ,
primum ejus ad cujus præfcriptum ea adminiftrari deberent ,
Decretum. fervanda præcipitur, ubi Eminentiffimus Cardi
nalis de Aguirre Tom. III . Concil . Hifpan.pag.
298. intelligit Epiftolam ejufdem Sandi Ifidori
ad Laudefredum Epifcopum Cordubenfem , in
qua agit de omnibus & fingulis Officiis Ecclefia
ficis , & proprias uniufcujufque funciones ex
ponit. Quarum difciplina & executio cum jam
obliterata , aut neglecta aliquibus retro feculis ,
propter irruptionem Saracenorum, & bella cum
iis affidua , in Hifpania fuiffet , in hoc Concilio
inftauratur. Porrò Regula Sancti Ifidori quæ
dam Regulæ Sancti Benedicti mitigatio erat, ut
notat Hugo Menardus in Concordia Regula
rum pag.72 . ad hæc verba, non multùm differt à
Sandli Benedicti Regula , & rursùs ad iſta ejufdem
Ifidori , quifquis veftrum illam univerfam Vete
rum difciplinam contendit appetere , pergat in
quantum placet , & arduum illum limitem atque vicem tra &taverunt , quid eſſet gratius , aut Chri
anguftum levigato curfu incedat. Qui verò tanta ftianorum porcos , aut camelos Almoravidum cu
julja priorum explere nequiverit , in hujus limitis ftodire , & fectæ fuæ zelo commoti fervire Almo
difciplinamgreffum ponat .... Quapropter ficut illa
præcepta priorum perfectum reddunt & fummum ;
ita facient ifta vel ultimum. " Ad quæ Menardus
" habet : Innuit Sanctus Ifidorus Regulam ad
«С
captum imperfectorum & infirmorum à fe
" compofitam fuiffe ; quod confirmatur auctori
"tate Sancti Braulionis Epifcopi Cæfaraugufta
" ni, cùm agit de Scriptis Sancti Ifidori ; mona
"fticæ Regula librum unum , quem pro patriæ ufu,
& invalidorum animis decentiffimè temperavit.1
Ita Menardus .
XI. "Quoad alterum Decretum, hæc fcribit eru
Explicatur aditiflimusCardinalis citatus : Mutatio primùm
1
" ftatuta in hoc Concilio Legionenfi , non fuit SEC. XI.
" penès Officium Divinum , fed folum quoad An.C.1091 .
fecundum
"litteras ; five characteres , qui eo ufque erant Decretum
"Toletani, five proprii Mozarabum : verùm ab
" hoc tempore derelicti fuerunt in Officiis Ec
" clefiafticis , & mutati in Gallicanos , commu
" nes fere tunc in Ecclefia. Hoc enim indicat
" Tudenfis ipfe poftremis illis verbis : ut nulla
"effet divifio inter miniftros Ecclefiæ Dei. Hæc
" enim caufalis omninò extra rem effet , nifi eo
" ufque in aliis regionibus libri officiorum Divi
" norum in Choris Ecclefiarum ufitati , & Mif
"falia quælibet , ac Breviaria , fcripta effent
nachi Cluniacenfes , qui magna in Hifpania
auctoritate pollebant, quique natione Galli
erant, ufus Gallicos, quantum poterant , intro
ducebant. Sed hoc Synodi Legionenfis decre
tum receptum non fuit, ficuti nec Edictum Sta
tuum Regni anno MCI Legione congrega
torum , ut ibidem videbimus , ideoque Al
phonfi VI Regis Legionis , Caftellæ & Gallæciæ
conatus irritus fuit.
Juffetus Marochii Rex & Almorabitarum feu XII.
Almoravidum Imperator, anno poft captum à Inicium Im
Chriftianis Toletum , ex Africa in Hifpaniam periiAlmo
ravidum in
tranfiit , uti refert Noweirius Scriptor Arabs , Hispania.
magnæ auctoritatis, adhuc ineditus ; & Cæfar
auguftam, Granatam, aliafque Urbes occupavit
in bello, quod adverfus Alphonfum VI Caftellæ
& Legionis Regem geffit. Almorabite autem ex
Africa interiori & magno Deferto , Arabicè
Sabra , ac regione Lemta , aut Lemtuna , cujus
Leo Africanus mentionem facit , oriundi , reli
gionem fuam reformare volentes , Calipharum
Abafinorum Bagdadum incolentium partes fe
cuti funt , nihilque omiferunt , ut Caliphas è
Fatemida defcendentes , & Cairum habitantes ,
exterminarent. Sed de Almorabitis feu Almora
vidibus fufiùs infrà. Videantur chartæ Geogra
phicæ hodiernæ , ubi Lemta & Defertum Africa
exhibentur , & legatur Sandovallius in Chroni
co Alphonfi VI , feparatim Matriti anno MDC
edito. Arfit bellum annis MLXXXIX &
currenti, mifitque Juffetus exercituum fuorum
Ducem , qui Avenabeth Hifpalis civitatis Re
gem vinculis mancipavit , & univerfam Hifpa
niam Saracenicam debellavit. Rem narrat Ro
dericus lib. 6. cap . 31. concluditque : Cumque
Vandalutii (ita Saraceni Hifpaniæ vocabantur )
eorum potentiam perpendiſſent ( nempe Almora
bidumex Africa evocatorum , qui in gente Ara
bum tenebant tunc temporis Principatum ) , adin
ravidibus elegerunt. Et ex tunc ( nempe ex anno
Chrifti currenti) Ultramarini & Cifmarini (nem
pe Saraceni ) fub unius Regis regiminefervierunt.
Hoc itaque anno , ut habet idem Rodericus in
Hift. Arab. cap. 48. Jofephus feu Juffetus Maro
chiorum Rextotam terram Vandalia occupavit,
& fuit Monarcha Ultramarinus & Ciſmarinus, &
duravit fibi hujufmodi monarchia annis LV, ab
anno Arabum quadringentefimo o&uogefimo quarto
( currenti Chrifti anno inchoato ) quando per
Almobades dominium perdiderunt , nempe Ara
bes Hifpaniam occupantes , quos Rodericus ,
aliique Rerum Arabicarum Scriptores, Vandalos
& Hi
3348

in Annales C. Baronii . 309

SÆC. XI & Hifpaniam Vandaliam appellant. Hæc rerum infinuabo anno MCXXVII num. II. Poft SEC. XI.
An.C.1091 . converfio valde notanda ob mala , quæ inde in fedulam diligentiam , Epifcopum Melitenfem An.C.1091 .
Chriftianos redundarunt , & quia ex tunc uni antiquiorem , quàm Joannem quendam in
verfa Hifpania Saracenica unius dominio fubdi privilegio Callixti II anno MCXXIII da
coepit.Porro anni illi LV non de durationeRegni to, & à Pyrrho relato memoratum invenire non
Jofephi , fed de duratione Monarchiæ Almora potui. Goffridus enim, cui fucceffit Eberardus,
vidum intelligendi , ut ex dicendis conftabit. per corruptionem dictus Beraldus & alii quidam
XIII. Dum Saraceni mutuis fe fe cladibus in Hifpa quorum meminit Pyrrhus , non Melitæ , fed
Rogerius Co- nia lacerant , Rogerius Calabria Comes eos ex Mileti Epifcopi fuere , ut demonftrant monu
univerfa Sicilia expellit , totiufque Infulæ mo menta ab Ughello , qui poft Pyrrhi mortem
nos ex uni
verfa Sicilia narchiam adipifcitur. Omnia jam fibi oppida, fcripfit, Tom.I. Italiæ Sacræ in Epifcopis Mileti
pellit. Agrigento & Caftro Joannis , feu Enna exceptis relata. Subeft nunc Melita Equitibus Sancti Jo
fuperioribus annis fubjecerat. Hæc enim duo annis Hierofolymitani , à Carolo V Imp. eis
ultima fuere , quæ Chriftianis reftiterint ; fed conceffa , ut Sicilia à Turcarum irruptionibus
tandem Agrigentum anno MLXXXVIII, & tutior effet.
hoc anno , Hegira CCCCLXXXIV , ut refert XV.
Hoc vel fequenti anno Alexius Imp . filium
Ioannes
Noweirius in Hiftoria Sicilia , Caftrum Joannis fuum Joannem in confortium Imperii adfcivit , menus in
poft validam oppugnationem fe dedidêre. In ut liquet ex Diplomate ab Ughello in Archiepi- confortium
poteftate tamen Saracenorum remansere Infulæ fcopis Neapolitanis num . X recitato, in quo- imperiiad
Africam inter & Siciliam pofitæ , quæ quidem gitur : Imperante domino noftro Alexio magno Seisus.
à Chriftianis devaftatæ , fed Saracenis non ere Imperatore anno XIV , fed & Joanne Porphyro
ptæ ante Principatum Rogerii filii Rogerii hujus
genito magno Imperatore ejus filio anno ill die
nominis primi , qui Melitam & finitimas Infu XVII menfis Septemb. indict. III, anno nempe
las ad deditionem coegit. Verum quidem eft , Chrifti millefimo nonagefimo quarto . Alexius
non deeffe , qui fcribant , Melitam Gregorio jam filias fufceperat ex Irene Ducæna, Andronici
VII Ecclefiam Romanam gubernante & Roge Ducæ filia ejus uxore, fed, ut inquit Anna lib.6.
rio I Calabria Comitatum adminiftrante , ca pag. 167. defiderium ipfos inceffit votis incenfisfla
ptam fuiffe , ibique tunc Goffridum quendam grans , prolis quoque viriliis edenda : cujus & com
conftitutum Epifcopum : " Legimus, inquit Pyr potes facti funt currente indictione undecima ( Ka
" rhus Tom. II pag. 593. in Epiftola XXIV lib. lendis Septemb. anni Chrifti MLXXXVII
"IX Papa Gregori VII, atque in Siculis Tabulis inchoata) : quando Augufta puerum marem enixa ,
" anno falutis MLXXXI Goffridum Epifcopum immenfa quadam in parentem utrumque lætitia
66
Melitenfis Ecclefia, eundemque anuo MXCIV redundavit : ita ut præteriti luctus ipfa memoria
" Ecclefia Pactenfis erectioni & templi Sancti Ste novi gratulatione gaudii abfterfa erafaque videre
66
phani de Bofco Calabria confecrationi interfuiſſe.
tur. At populus , ut ad nutus imperantum fingi
"Sed jure merito fubdit : Hunc planè Antiftitemfolet , in omnes lætitiafignificationes effundebatur.
"Melitifeu Mileti Calabria , non noftra Sicula Joannes Comnenus Alexio patri in Imperium
"fuiffe fcitote. Poftea ait : Anno MLXXXIX fucceffit; Vir, inquit Guillelmus Tyrius lib. 15.
Gualterium primum Ecclefia Melitenfis thronum cap . 23. inclytus , liberalis , pius , clemens & mife
adeptum effe ex electione Rogerii Comitis , qui Ec ricors , de quo fuo loco agetur.
clefiam Cathedralem multis prædiis in utraque
infula exiftentibus dotavit. At ipfemet addit :
Harum conceffionum diplomata , licet omnium
aliarum Ecclefiarum Sicilienfium invenerim & ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6585, Anno Bra
Hifpan.
exfcripferim ... , exacta diligentia, ftudio, follicitu O 9. DC. 10. P. 28. Mart. Indi &. 15. MCXXX.
Anno He
dine ufus reperire non potui. Refert deinde va
JESU CHRISTI 1092. giræ
riasChartas, in quibus mentio Epifcoporum Me CCCCLXXXV
livitanorum , aut Miletinorum . Verùm voces URBANI II PAPE 5. inchoato die
hæ Melitenfis , Militenfis , Milevenfis , fimilefve II.Febr.
HENRICI IV REG. 37. IMP, 9 . fer.S.
æquivocæ funt , & tam de Melita , quàm de
ALEXII COMNENI IM P. 12.
Mileto quod & Melita vocatum reperitur inter
pretari poffunt , conftatque Ecclefiam infulæ
Melitenlis anno MLXXXIX nondum refti D num. I. Guibertus uti narrat I.
Anonius ex Bertoldo in Chron . à Romanis Pax inser
tutam fuiffe, quia Malaterra affirmat, cùm Neti, Henricum
vulgò Noto, incolæ urbem Rogerio anno MXC Urbe expelli non potuit , & in Longobardia Ma
reddidiffent , hunc imperaffe , ut claffis ad Me Henricus Imp. Welphonis & Mathildis ditio- thildem fru
litanı infulam tanquam viciniorem acceleraret. nes ferro flammaque devaftare non ceffavit . Ge- fra tentata,
Quare eo Chrifti anno nondum Rogerius eidem fta ab Henrico currenti anno accuratè narravit
dominabatur. Subjungit enim Malaterra, Roge Domnizo lib. 2. cap. 6. & feq. Poftquam verna
rium tunc Melitam obfidione cinxiffe , fed con tempeftate omnia loca citra Padum pofita occu
ftituta pace eam tantùm tributariamfactam. Tum pavit , flumen traiicere decrevit , ne Mathildis

anno MXCII, feu Hegira CCCCLXXXV , Comitiffa, quæMutinæ & Regii cum fuis copiis
teſte Noweirio citato , Pantarea infula à Chri verfabatur, evaderet, ipfeque munitiora loca fibi

ftianis devaſtata, qui tamen nec ibi, nec Melita,
nec in vicinis infulis fedem fixêre.
XIV. Certum eft itaque Pyrrhum , quem Faffellus
Melitafecu- lib. 7. pofterioris Decadis , aliique paffim fecuti
lofequenti
Chriftiani funt , hallucinatum , nondumque hoc feculo
juris facta. Melitenfem urbem Epifcopaleni fuiffe , nec ab
Urbano II & Rogerio Comite reftitutam. Quo
anno ea infula Normannorum juris facta fuerit,
fubiicere poffet. Exercitum itaque in agrumMu
tinenfem induxit , ac Monte Maurello , & monte
Alfredi ex Mathildis ditione receptis Montem
bellum circumvallavit , ac per totam æftatem
obfedit. Sed cùm arma parum profperè fucce.
derent , Herebertus Epifcopus Regii à Clemente
Antipapa impulfus , aliis adhibitis Epifcopis ,
pacem in Carpineto tractavit. Promittebat Im
perator
 310 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC . 093.
An.C.1 XI . perator omnia loca à fe occupata Mathildi &
Welphoni ejus conjugi reftituturum , dummodo
Clementem in amicitiam reciperent. Verùm Ma
thildis , ut fuis faceret fatis , refpondit , fe nihil
inconfultis Theologis in negotio ita arduo pro
mittere poffe ; eamque in rem Carpineti aliquot
Epifcopos , Abbates , & magni nominis Mona
chos convocavit , ab iifque fcifcitata eft , an ad
conditionem fibi propofitam defcendere poffet.
Heribertus Regienfis Epifcopus , vir magnac exi
ftimationis , & præclaris animi dotibus prædi
tus , jam alios in fuam fententiam pertraxerat ,
ipfamque Comitiffam ad propofitam conditio
nem admittendam induxerat , cùm Eremita qui
dam Joannes appellatus , cujus virtutem Comi
tiffa plurimùm faciebat , ei in animum revoca
vit, quod aliàs Gregorio VII pollicita fuerat , fe
nempe ab Ecclefiæ Catholicæ obedientia nun
qm receffuram , quantavis adverfitate preme
retur ; eique infignes victorias prædicens , ad
bellum profequendum eam inflammavit.
11.
Mathildis Ea re Henricus Imp. magis irritatus , confe
caftra ab ftim filium ad Montem- bellum oppugnandum
Henrico ca- mifit ; Domnizo ejus nomen tacet, fed teftatur,
pta recupe- illo dum oppidum aggrederetur occifo , Impe
rat.
ratorem obfidionem folvere coactum fuiffe , &
caftellorum Mutinenfium oppugnationem omit
tere. Ubi verò confectis filii exequiis paulifper
luctus, mærorque refedit, cùm fe Parmam con
tendere fimularet , Cabillianum repetiit , ut ino
•
pinato adventu Canufium , ubi Comitifla erat,
invaderet , quod ubi ea perfenfit , Canuffii præ
fidio relicto , cum altera copiarum parte Bibia Epiftola Urbani II octavo Kalend. Decemb . Ca
nellum profecta eft. Imperator interea Canulfio
exercitum admovit,ac prælio cum præfidio edi
to, multos ex fuis , & imprimis vexillum ipfum
amifit. Qua re mirificè perturbatus, Monticulum
fe , ac poftridie Bibianum recepit : & collectis
fub lucem vafis , cis Padum exercitum omnem
reduxit. Quo animadverfo Mathildis ftatim
omnia fua caftra trans Padum fita nullo negotio
recuperavit , ut fusè profequitur Domnizo .
III.
A num. II ad XII. Gotfridus Epifcopus Car
7vofit
notenfis & nepos Gotfridi Parifienfis Epifcopi ,
Carnotenfis, hujus gratia & auctoritate Epifcopatum adeptus
fuerat , fruftrà ejufdem dignitatis canditatis eum
fimoniæ arguentibus ; fed tandem Urbano II Ec
clefiam Romanam regente è Sede dejectus eft.
Romam ipfe venerat , ut accufationis injuriam
coram fummo Pontifice depelleret ; fed Ivo ejus
fucceffor, decus & ornamentum Galliæ, teitatur
eum , cùm fe fe purgare non valeret , virgam
Paftoralem & annulum reddidiffe , ut legitur in
ejus Epiftola octava , quod & ipfemet Urbanus
in Epiftola à Baronio num. III & feq. recitata
affirmat. Gotfrido itaque , & fuo & fummi Pon
tificis judicio è Sede Carnotena dejecto , facta
eft poteftas Clero Carnotenfi alterius fubrogan
di, & Ivo omnium calculis electus. Renitebatur
quidem , fed tandem Cleri , populique poftula
tioni obtemperavit. Verùm licet à Rege acci
piendi Epifcopatus facultatem facilè obtinuerit,
nufquam tamen à Richerio Senonenfi Archiepi
fcopo Metropolitano fuo impetrare potuit , ut
diem illi ad confecrationem præfigeret , quod
ipfemet Ivo in Epift. VIII fcribit , & his verbis
Metropolitam fuum alloquitur : Sed cùm Cleri
corum primo ingenio , poftea violentiâ Regifuiffem
præfentatus , & inde cum virga Paftorali à Rege
mihi intenfa , ad Ecclefiam Carnotenfem adductus,
cumque Clericis petentibus & pulfantibus nullum
diem confecrationis meæ velletis præfigere , interea SÆC. XI.
confilium mihi fuit , electioni eorum non omnimodè An C.1093 .
affenfum præbere , donec certusfierem , & de Gau
fridi depofitione , & de fummi Pontificis volun
tate : ad quem cùm perveniffem , ad petitionem
Ecclefiæ Carnotenfis Apoftolica auctoritate fum con
fri&tus , & in Epifcopum confecratus. Epiftolam
illam recitat Baronius num. VI & feqq . qui an
tea num. III & feq. retulerat Epiftolam Urbani
II Clero & populo Carnotenfi , Capua oktavo
Kalendas Decemb datam, qua teftatur fe Jvonem
confecraffe , rogatque , ut eum benignè fufcipi
ant , ac præcipit , ne quis Gotfrido ad Epifco
patum rurfus invadendum affenfum accommodare
præfumat.
Hæc certa & indubitata ; fed magna difficul IV.
tas eft de anno , quo Ivo Epifcopus Carnotenfis Non fequen
Capue ab Urbano II confecratus fuit, poftquam ti anno.
hoc Richerius præftare noluit . Baronius præfen
tem elegit, cujus opinionem Sirmondus inNotis
ad lib. 2. Epiftolarum Goffridi Vindocinenfis
Abbatis amplexus eft , advertitque confecratio
nem hanc in annum fequentem differri non pof
fe , quòd in Decreto Urbani II de controverſia
Credonenfi inter Monachos fancti Albini &
Vindocinenfes, à fe publicato , & tunc Tom. X
Concil. pag . 462. relato , Pontifex dicat : Anno
dominice Incarnat. MXCII Pontificatus noftri
V. indict. I cùm effem in provincia Calabriæ apud
monafterium San&tæ Mariæ , quæ dicitur de Mati
na , Monachi Sanéti Albini , &c. & in fine lega
tur : Data Tarenti VIII Kal. Decemb. Quare
puæ data , qua fe Jvonem Epifcopum ordinaffe
ait, pertinere non poteft ad annum MXCIII ;
cum Urbanus eo anno & die Tarenti effet , non
verò Capuæ. Huic rationi aliam adjungit Sir
mondus, quod nempe Ivo in Epiftola L XVII
Urbano II anno MXCIV ut ipfe credit , fcri
pta , dicat : Ecce jam hoc tranfacto feptennio vi
neam mihi commiffam pro poffe meo excolui , ubi ,
inquit Sirmondus , Ivo feptem annos à fufcepto
Epifcopatu exactos effe affirmat , qui numerus
non conftaret, fi anno MXCIII ad Epifcopa
tum evectus fuiffet. Verùm hæc ratio, cui etiam
innititur Baronius anno MXCIX num . I non
minus jugulat opinionem Jvonis ordinationem
cum anno MXCIII, quàm cum anno MXCII
alligantium . Si enim Ordinatio hæc menfe No
vembri currentis anni peracta fupponatur, Ivo
feptimum ordinationis annum menfe tantum
Novembri anni millefimi nonagefimi noni , ex
plevit, cum tamen eo Chrifti anno, menfe Julio
Urbanus II vivere defierit , ideoque ad eum
Ivo eam Epiftolam abfoluto ordinationis fuæ
anno feptimo fcribere non potuerit. Quod eò
magis dicendum , quò ex ejus lectione conftet ,
eam poft Natale Chrifti datam fuiffe. Ex illa.
itaque Jvonis Epiftola, utraque illa opinio planè
evertitur.
V.
Ad hæc in Epiftola Urbani II ad Raynaldum
Archiep. Remenfem & fuffraganeos ejus , Data renti Neque
. cr
fexto Kalendas Novemb . anno videlicet Dei Chrifti
MXCII, ut in fine ejus legitur, Tom . X Con
cil . pag. 463. relata , in qua Pontifex eis præci
pit , ut Philippum Galliarum Regem ob illicitas
cum Bertrada nuptias inftanter commoneant, &
à tanto facinore defiftere compellant , legitur :
Eandem quoque inftantiam pro ereptione confra
tris noftri Carnotenfis Epifcopi ( fcilicet Jvonis )
adhibete. Quare cùm Epiftola ejufdem Urbani II
à Baronio
 in Annales C. Baronii.
3II
MIS

EC
SEC. XI. à Baronio recitata , dataque o&avo Kal. Decemb. Cæterùm Ivo , ut fcribit Joannes Fronto in SAC. XI.
An.C.1092 . Capua fidem faciat , Jvonem ante diem illum , ejus Vita , ultimæ editioni Operum illius Pari- An.C.1092.
qui XXIII menfis Novembris erat, jam ab eo VII.
fiis factæ præfixa , in agro Bellovacenfis natus,Ivo ante
dem Pontifice Epifcopum Carnotenfem ordina à nobili fanguine nobilem animum traxit , & Epifcopatum
tum fuiffe, manifeftum eft, Joonis ordinationem adolefcens literis humanioribus imbutus , Canonicus
atque
in Philofophia verfatus , Lanfranco Magiftro Regularis
ante præfentem annum peractam . Denique San
Abbas.
Marthani in Epifc. Carnotenfibus teftantur in Theologiæ operam dedit in monafterio Bec
veteri Charta Sancti Quintini , ubi Ivo Canoni cenfi , quan & ipfe poftea docuit. Cùm verò
cus Regularis , & poftea Abbas fuit , hæc verba Guido Bellovacenfis , quondam Auguftæ Vero
legi : Actum an. MXCI indict. XIV, regnante manduorum in Ecclefia Sancti Quintini Deca
Philippo , in Ecclefia B. Quintini , Juone exiftente nus Bellovacenfis Epifcopus dictus fuiffet , in
Abbate, tunc Carnutenfium Prafule.Certò itaque memoriam San&i Quintini monafterium con
conftat , Sigeberti Interpolatorem perperam ejus ftruxit , conceffitque prædiis Canonicos illic
Chronico Jvonis ordinationem in præfentem inftituit, eifque præfecit Jvonem , qui monaſte
annum inferuiffe . rium paternis poffeffionibus auxit , & in illud
VI.
Sed anno Juonem autem anno millefimo nonagefimo vitam regularem , quam plures alii Canonici in
MXC. Capuæ ante diem XXIII menfis Novembris ab Gallia amplectebantur , intulit. Huic Monafte
Urbano II Epifcopum confecratum, demonftrat rio præfuit lvo, modò Prælatus, ut in Privilegio
Charta CLXX Chartularii monafterii Vindoci Philippi Francorum Regis , modò Præpofitus,
nenfis , quam memorat Joannes Baptifta Sou ut in Refcripto Gregorii VII, modò Abbas, &
chetus in Notis ad Epiftolam XII fvonis , ad quidem frequentiùs , dictus. Tanta autem mo
Urbanum II datam, quæ Jvonem teftem produ nafterii illius & Ivonis pietatis ac canonicæ ob
cit anno MXCI indist. XIV feriâ VI hebdomade fervationis fama fuit , ut multa monaſteria afci
Pafchalis. Cùm enim Urbanus II in literis VIII tis inde Canonicis aut ædificata , aut inftaurata
Kalend.Decemb. Capua datis afferat, fe Jvonem fuerint , & ipfe ad Epifcopatum Carnotenfem
ordinaffe , & ex Charta Vindocinenfi pateat , evectus , non quidem præfenti anno , ut in ea
eum hebdomade Pafchali fuperioris Chrifti anni Vita , legitur , ficuti & in plerifque modernis
jam Epifcopum fuiffe , profectò ea Urbani Epi Scriptoribus , fed anno MXC , ad quem ideo
ftola & Juonis confecratio pertinent ad menfem retrahenda funt , quæ hic de Jvonis Epifcopatu
Novembrem anni millefimi nonagefimi, & for in medium attulimus.
sàn ad octavum Kalend . Decemb . qui eo anno Ad num . XII. Cùm non totos fex annos in VIII.
in Dominicam cadebat ; certè non longè ab ea exigua fua & fan& ta fodalitate Sanctus Bruno S. Bruno
die. Præterea Souchetus in Notis ad Epiftolam Romam ab
Cartufienfium Fundator exegiffet , Urbanus II, Urbane 11
CCLXVIII refert penes fe effe Chartam pro qui olim beati viri difcipulus fuerat accivit eum evocatur.
quadam Ecclefia Carnotenfi datam anno ab In per literas ad fanctæ Ecclefiæ præftanda officia
carnat. Domini MCXIV , ordinationis verò do graviter præcipiens , ne venire ad Urbem cuncta
mini Pafchalis Pape XVI , atque ordinationis retur. Sed cùm eo recedente ejus focii nullam
domini Juonis Carnotenfis Epifcopi XXV. Qua ex confolationem admitterent, nec in Cartuſia ma
Charta idem ac ex mox laudata certò deducitur, nere vellent, locum Bruno dedit venerabili viro
Jvonem fc. alio anno Epifcopum dictum non Siguino Abbati Cafe Dei , qui fuit unus ex primis
effe , quàm anno MXC. Poftquam itaque anno donatoribus : fed ita tamen idfecit, ut omninò con
MXC Urbanus Jvonem confecravit , ea de re ftitueret reverti cumfuis ad Cartufiam . Hæc Au
literas fcripfit ad Clerum populumque Carno tor Vitæ Sancti Brunonis apud Surium cap. 16.
&
tenfem, ut illum Epifcopum in Gotfridi depofiti & feqq.ad diem VI menfisOctobris . Quod con
locum reciperent. Idem quoque fcripfit ad Ri firmat Auctor Anonymus Libelli de Inftitutioni
cherium Archiep. Senonenfem , fignificavitque bus Ordinis Cartufienfis, àLabbeo Tom.I Biblioth.
fe id egiffe , quoniam Ivo ab ipfo , qui ejus Me pag.638.publicatus, qui ait : Relictofeculo eremum
tropolita erat , confecrationem impetrare non Cartufiafundavit, & rexitſex annis . Qui cogente
potuerat : poftulavit, ut ipfum amplecteretur,ac Papa Urbano, cujus quondam præceptor fuerat, Ro
decrevit anathema Gotfrido ac ejus fautoribus, fi manam perrexit ad Curiam. Baronius, qui Ordi
Epifcopatum aut invadere aut infeſtare tentave nisCartufiani fundationem cum an.MLXXXVI
rit , aut fi illi auxilium ei hac in re præftarent . illigavit, hæc ad præfentem retulit. Verùm jam
Dicebat Richerius Jvonem in Cathedram Gotfri oftendimus , eam biennio antea factam fuiffe
di intrufum effe , ejufque benedictionem hoftili ideoque Bruno anno MXC Romam ab Urba
dignam irrifione, ad quæ graviffimè refcripfit Ivo no II vocatus fuit. Utrumque indubitatum red
Epiftolâ VIII , à Baronio num. VI & feqq. dit Charta à Joanne Columbi in Differt. de Car
recitata , dicens fe vehementer dolere , quod tufianorum initiis num. CVIII producta , quâ
non tam fe, quàm auctoritatem Apoftolicam læ Siguinus Abbas Cartufiam Sancti Brunonis fo
deret : Gotfridum fuiffe ramum aridum , qui in ciis reftituit , in qua legitur : Ego frater Siguinus
radice arboris nunquam coaluerit , qui fructum Abbas Cafe Dei , notum fieri volo præfentibus &
nufquam fecerit, quique propterea manu magni futuris , quodfrater Bruno à D. Papa Urbano Ro
cultoris excifus fit. Eum deinde vehementer re
mam evocatus , videns loci deftitutionem , Fratri
darguit , quòd caufam Gotfridi defendat , hunc bus recedentibus propter abfentiam ejus , dedis
fuiffe caprum emiffarium , cujus adulteria, forni locum Cartufiæ nobis , & Congregationi nobis com
cationes , perjuria , proditiones per omnem ferme miffa. Paulò pòft : donum , quod nobis pradictus
Ecclefiam publicata funt ; & ordinationem fuam Bruno fecerat , coram Congregatione nobis com
ritè à Summo Pontifice factam effe defendit . His mila , in capitulo noftro , fub præfentia Gratiano
non contentus Richerius Synodum Stampis politani Epifcopi Hugonis , ego ipfe frater Siguinus
congregavit, & Jvonem damnavit , ut anno pradicta Cafe Dei Abbas , cum confenfu fratrum
fequenti, juxta Baronii ordinem , oftende noftrorum reliqui. In fine dicitur : Factum eft
mus. anno ab Incarnat. Domini MXC, XV Kal. Octob.
Ego
 312 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI. Ego Siguinus Abbas fubfcripfi , & in prafentia
An.C.1092 . Archiepifcopi Hugonis ( fc. Lugdunenfis Archie
pifcopi ex Epifcopatu Dienfi in illam Eccle
fiam translati ) banc Chartam ex integro confir
mavi. Porrò Cafa Dei celeberrimum Diœcefis
Claromontenfis in Arvernia monafterium , à
Sancto Roberto , ut fuo loco diximus, ædificatum
fuit, in eoque Sanctus Hugo Epifcopus Gratiano
politanus vitam monafticam egit.
IX. Ad num . XIII & feq. Olaus cognomento Fa
Inftitutio melicus, Daniæ Rex anno MLXXXVI San&o
Lundenfis
Archiepifco- Canuto fucceffit, & bispenè laftrum, tefte Saxo
Batus. ne Grammatico lib . 12. regnavit, ideoque mors
ejus ad annum MXCV , aut infequentem fpe
&
tat. Hunc excepit Ericus. Forte autem Ham
burgenfis Antiftes ( nempe Liemarus) ob inanes
& falfas fufpiciones Ericum execratione muletan.
dum cenfuerat. Quod veritus Rex appellatione
fententiampræcucurrit , Romamque è veftigio pe
tivit : ubi caufæ fuæ examine diligentiùs habito ,
Pontificis accufationem potenter repulit , cunétif
que defenfionis partibus actore ſuperior rediit , in
quit Saxo Grammaticus pag. 226. poft multa in
terpofita fubdit : Ne Dani fub externo Pontifice
facrorum munera celebrarent , miffis ad curiam
Legatis, in ornamentum domeflice religionis ma
ximi facerdotii infigne expetendum curavit. Ro
má Legatus in Daniam miffus , qui Archiepifco
patum Lundiæ , vulgò Lunden , quinque leucis
Hafnia diftans , fundavit , quòd ad eam è finiti
mis regionibus terra marique tranfitus abundè
pateat. Nec folum eam Saxonica ditione eruit;
jed etiam Suetia , Norvegiaque religionis titulo
magiftram effecit. Archiepifcopatus itaque Lun
denfis poft annum MXCV , quó Ericus cogno
mento Bonus Daniæ Regnum fufcepit , incerto
anno inftitutus eft. Lundis Scania provincia
civitas , nunc à paucis, tefte Meurfio, inhabita
ta fenfim deficit.
X.
Ad num. XV & feqq . Urbanus II Bafilicam
Ivo menfe Salerni in honorem Sanctiffimæ Trinitatis ere
Novembri
ab Urbano tam confecravit , ut liquet ex ejus Diplomate
11 Capua à Baronio recitato , in cujus fine habetur : Da
confecrari
tum Salerni per manus Joannis S. R. E. Diaconi
non potuit
Epifcopus. Cardinalis XV111 Kalend. Octob. quinta deci
ma indictione, anno dominicæ Incarnat. MXCII ,
Pontificatus domini Urbani Papæ 11 anno quinto.
Sed error eft in indictione, legendumque , indi
Etione prima , Kalendis Septemb. hujus Chrifti
anni inchoata. Cum autem ex Decreto Urbani
II Tarenti VIII Kal. Decemb. anno MXCII
dato, &fuprà à nobis memorato , conftet eum
XII Kalendas Decemb. currentis Chrifti anni
in Anglone civitate Apulia fuiffe , quæ civitas
nunc excifa , pofita erat in Lucania , hodie Bafi
licata provincia appellata , apparet verofimile
non effe hoc annoUrbanum II Capuæ verfatum
effe, certumque & indubitatum, eum in ea urbe
menfe Novembri Juonem Epifcopum Carnoten
fem confecrare non potuiffe , ideoque hujus or
dinationem ab anno MXC impofterum remo
vendam non effe.
XI.
Ducangius in Notis ad lib. VII Alexiadis
Alexius
Imp. Princi- profert ex codice MS . Roberti monachi Epifto
pum Occi- lam, quâ Alexius Imp . Robertum Flandrenfem
dentalium Comitem , ceterofque Orbis Chriſtiani Princi
auxilium
pes, ad fuppeditandum contra Saracenicas gen
adverfus
Turcas ex tes promiffum toties urget auxilium, cujufmodi
pofcit. plures eodem argumento fcripfiffe literas ad Ur
banum II teftatur Urfpergenfis. In ea Alexius
exponit quæ Chriſtiani à Turcis in Oriente pa
tiantur , & inter alia ait : penè tota terra in Hie- ´s EC. XI.
rufalem ufque Græciam , & tota Gracia cum fuis An.C.1092 .
regionibusfuperioribus , quæ funt Cappadocia Mi
nor , alia Major , Phrygia, & Bithynia, & Major.
Phrygia , id eft Troja , Pontus , Galatia , Lydia,
Pamphylia , Ifauria, Lycia, & Infulæ principales
Chyo & Mitylena , & multæ aliæ Regiones & In
fula , que non valemus modò computare , ufque
Trojam quæ ab eisjam invafa eft. Et fortè nihil
remanfit ñifi Conftantinopolis , quam ipfi minan
tur citiffinre nobis auferre , nifi auxilium Dei , &.
fidelium Chriftianorum Latinorum celeriter fub
venit.Nam & Propontidem, quæ & Avidus dicitur,
& ex Ponto juxta eandem Conftantinopolim in
Mare Magnum decurrit , cum ducentis navibus in
vaferunt , quas Graci ab eis deprædati fabrica
verunt , & remigiis , velint nolint , deducunt , &
minantur , tam per terram , quàm per eandem
Propontidem Conftantinopolim , (ut diximus) ve
lociter capere. Hæc plura de innumerabilibus
malis , quæ hæc impiiffima gens agit , diximus &
fcripfimus tibi , Comes Flandrenfium , Chriflianæ
fidei amator. In argumento verò Epiftolæ Ro
bertus monachus ait : Hoc exemplar Epiftola
quarto anno ante gloriofum Hierofolymitanum iter
à Conftantinopolitano Imperatore omnibus occi
dentalibus Ecclefiis directum eft, præcipuè tamen
Flandrenfi Comiti Roberto : ipfe enim Comes jam
redierat à Sepulchro Domini in baculo & pera ,
in quo itinere fe viderunt , & affabile atque ami
cabile colloquium adinvicem habuerunt. Pere
grinationem Hierofolymitanam fufcepit Ro
bertus anno MLXXXV , à qua necdum re
ducem fuiffe anno MLXXXIX , auctor eft
Meyerus lib . 3.
Rabodus Epifcopus Tornacenfis videns Ma XII.
giflrum Odonem Aurelianenfi civitate oriun- Canenici
Regulares
dum , qui fcholæ Tornacenfi ferè per quin- S. Auguftini
quennium magno plaufu docuerat , cum quin- multiplican
que fuis Clericis fecularem vitam velle relin- tur.
quere, eis conceffit Ecclefiam in honorem San
ti Martini , quæ aliàs à Barbaris everfa fuerat ,
eamque eis liberam , & Epifcopali Privilegio con
firmatam coram omnibus tradidit , ficque eos ibi
dem fub Regula Sandli Auguftini canonicè in ha
bitu Clericali Deo fervituros dimifit. Facta vero
funt hæc anno Demin. Incarnat. M XCII Apo
ftolica Sediprafidente Papa Urbano , Remenfi verò
Archiepifcopo Rainaldo , Tornacenfi ac Noviomen
fi Epifcopo domino R bodo , inquit Herimannus
Abbas Abbatiæ San& ti Martini Tornacenfis qui
medio circiter feculo fequenti fcripfit Narra
tionem Reftaurationis Abbatia Sancti Martini
Tornacenfis à Dacherio Tom . XII Spicilegii
recitatam. Sic paffim alibi Canonici Sancti Au
gufiini multiplicabantur, nullum formantes Or
dinem feu Congregationem plurium monafte
riorum ab uno communi capite pendentium,
cum aliis Canonicis Sancti Auguftini nihil
commune habentes præter propofitum vitæ in
communi ducendæ, juxta Ecclefiafticos Cano
nes , licet quidam Regulam Sancti Auguſtini ,
quæ progreffu temporis communis omnibus
Canonicam vitam regulariter ducentibus facta
eft, profiterentur. Fuère tamen variæ Congrega
tiones hujufmodi Canonicorum, uti San Rufia
na , de qua anno MXXXIX locuti fumus ,
Congregatio B. Petri de Honeftis, Sancti Salva
toris apud Bononiam , Lateranenfis , & aliæ
quædam.
Porrò Odo, qui & Odardus appellabatur, in XIII.
Dialectica Dialectici
 in Annales C. Baronii.
93
SAC. XI. Dialectica eminebat , & de ea tres libellos com
An.C.1093 .
in Reales pofuit, uti refert idem Herimannus pag . 361. fed
Nomina cum aliqui jam hoc tempore Nominales , alii
les divif.
verò Reales vocarentur , his ultimis alhæfit :
Eandem Dialecticam non juxta quofdam moder
nos in voce, fed more Boethii, antiquorumque Do
Etorum in re difcipulis legebat : unde & Magifter
Rainbertus , qui eodem tempore in oppido Infulenfi
Dialecticam Clericis fuis in voce legebat ; fed &
alii quamplures Magiflri ei non parum invide
bant , & detrahebant , fuafque lectiones ipfius me
liores effe dicebant. Paulò pòft : Denique domnus
Anfelmus Cantuarienfis Archiepifcopus in libro ,
་་
quem fecit de Verbi Incarnatione , non Diale
“ Eticos bujufmodi Clericos , fed Dialectica appel
"lat hæreticos, Qui nonnifi flatum, inquit, uni
"verfales putant effe fubftantias , dicens eos de
“fapientum numero meritò effe exfufflandos. Qua
re jure meritò divus Thomas I part. quæft . 14.
art. 15. ad tertium Nominaliumfectam veterem
appellat : Antiqui Nominales dixerunt, &c. Dein
Odo Ordinem Cluniacenfem in fuum mona
fterium introduxit , & poft aliquot annos Epif
copus Cameracenfis creatus eft, ut anno MCIX
videbimus , & de Operibus ab eo editis verba
faciemus.
Anno Eræ ANNO PERIODIGRECO- ROMANÆ 6586.
Hifpan.
MCXXXI.
Anno He 10. B. II . P. 17. April. Indict. 1 .
giræ
JESU CHRISTI 1093 .
CCCCLXXXVI,
inchoato dic URBANI II. PAPE 6.
1.Febr.fer.3.
HENRICI IV REG. 38. IMP. 10.
t Gotfridus enim feu Gaufridus ejus Deceffor an- Epije.
ALEXII COMNENI IMP. 13 .
I. D num . I. Unicum Urbano II fedente
Concilium
Troianum. Concilium Troje in Apulia congregatum
effe , jam anno MLXXXIX indicavimus : il
lud verò ad præfentem annum pertinere docent,
non tantum Bertoldus & Romualdus in fuis
Chronicis, à Baronio citatis ; fed etiam verba ,
quæ Labbeus Tou . X Concil.pag.493 . ex quo
dam Codice MS. profert : Anno dominica Incar
nat. MXCIII , V Idus Martii convenit Troia
in Apulia Concilium Epifcoporum ferè LXX, Ab
batum XII. Subditur ibidem , actum in eo
fuiffe de quibufdam intra confanguinitatis lineam
copulatis , & aliqua Capitula promulgata , inter
quæ hoc unum fuit : Si quis Treviam Dei (feu
Treugam Dei ) fregerit , ufque tertio adfatisfa
&tionem ab Epifcopo moneatur. Quod fi nec tertiò
fatisfacere confenferit , Epifcopus vel cum Metro
politani confilio duobus aut uno vicinorum Epif
coporum in rebellem anathematis fententiam di
tet, & perfcripturam Epifcopis denunciet.
& Epifcopatus Guillelmi ab ejus ordinatione anno
11. A num. II ad VII. Auctor Anonymus Vitæ
Conradus in Henrici Imp. de eo fcribit : Relicto in Italia
Henricum
Imperato- filio Conrado (anno fc. fuperiori) jam tum regni
rempatrem fui hærede defignato , regreffus eft , fcilicet qui
rebellat.
Se graffanti Mathildi , & penè totam Italiam fibi
vendicanti, opponeret , & regnum quodfuturum
eratfuum, de manu fæmina tolleret. Paulò pòft :
Filius Imperatoris , quem in Italia relictum à pa
tre, & quam ob caufam reli&tum diximus , à Ma
thilde perfuafus (quem enim aftutia feminea non
Jubvertat, aut decipiat? ) junctis inimicis patris ,
(legendumjunctus) , coronam fibi impofuit. Hu fredum depofitum contra decretum Urbani II
jus defectionis caufam ifte Encomiaftes tacet , in ftatum priftinum reftituere ; fed ut de femet
Tom. IV.
313
fed eam Dodechinus & Helmoldus , Scriptores sÆC. XI.
natione Germani, iis temporibus ferè proximi , An.C.1093 .
prodiderunt. Henricus, cùm acerbum in Ade
leidem conjugem , Praxedem etiam ab Auctori
bus coetaneis appellatam , odium concepif
fet, & ad cetera illata probra Nicolaitarum mo
re multis eam ftuprandam proftraviffet , idem
Conrado filio , ut faceret , imperavit ; eumque
fe tanto fcelere obftringere recufantem filium
fuum effe negavit. Conradus itaque patri fuo
rebellans ad Urbanum Papam venit , & Medio
lani coronatus eft , annuente, inquit Bertoldus ,
Welphone Duce Italiæ , & Mathilda ejus charifi
ma conjuge. Ab hoc tempore Catholicorum ar
ma in Italia prævaluere ; cumque Welpho fenior
Bajoariæ Dux in Italiam defcendiffet , copiaf
que fuas cum Mathildis & aliorum fœderato
rum copiis junxiffet , Henricum Imp . ad ma
gnas anguftias redegit. Equiori ut videbatur ,
inquit Malmesburienfis lib . 3. de Reg. caufa af
fuit militia Mathildis Marcife ( idelt Marchio
niffe ; his enim temporibus voces Marchionis ,
Comitis & Ducis ad idem fignificandum ufur
pabantur ) , quæ oblita fexûs, nec diſþar antiquis
Amazonibus , ferrata virorum agmina in bellum
agebat fæmina ; ejus pofteriori tempore fuffragio
Urbanus thronum adeptus Apoftolicum , fecurum
(
per undecim annos actitavit otium. Urbanum
autem in Urbem receptum effe , docet Baronius
ex Bertoldo in Chron.
Ad num. VII. Epiſtola Ivonis XXVI , no- III.
vo ordine XLIII , ad Urbanum II Papam 1vo fcribit
fcripta, & à Baronio recitata , in qua mentio ad Urbanum
IIproWil.
de electione Epifcopi Parifienfis , Willelmi lemo Electo
nempe , ante annum MXCVI fcripta non fuit. Parifienfi
no tantum millefimo nonagefimo quinto è vivis
exceffit , idque Kalendis Maii , ut oftendit Ca
rolus du Bois lib. XI Hift. Ecclefiæ Parifienfis
Cap. III & feq. In Ecclefia Carnotenfi fub
Jvone Epifcopo innutritus fuerat, qui ubi acce
pit fe Epifcopum electum , cathedram recufare
inftituit , eamque ob rem ab Jvone Carnotenfi
confilium petiit. Is ne quid temerè confuleret ,
mifit eum Lutetiam cuni quibufdam fuæ Eccle
fia Canonicis , qui diligenter inquirerent , utrum
in eum vota omnia concurrerent , utrum hæc electio
mediantepecunia, vel aliquâ effet à Rege ( nempe
Philippo ) extorta violentiâ , inquit Ivo in Epi
ftola laudata , qui cùm accepiffet , omnia ex
Ecclefiæ legibus peracta effe fcripfit ad Urba
num II , qui tum in Gallia verfabatur , & præ
clara de Willelmo memoravit . Carolus du Bois
cap. IV Guillelmi Chartam profert, in cujus fine
legitur : Actum Parifiis in Capitulo Janeta Maria
anno ab Incarnat. Domini MXCVII , Willelmi
verò anno primo , indictione quinta , ubi anni
anteriori peracta numerantur. Refertur ibidem
alia Charta , data anno ab Incarnat. Domini
MXCVIII regnante Philippo Rege XXXVIII ,
Willelmo Epifcopo anno III indict . VI. Epact.
XV, concurrente IV , ubi anni ab ejus electione
deducuntur.
Ad num. VIII & feq. Stampis , quod oppidum IV.
eſt Parifios inter & Aurelianos pofitum , Riche Concilium
rius Senonenfis Archiep . Concilium celebravit , Stampenfe.
in quo Ivonis Carnotenfis Epifcopi ordinatio
nem ad examen revocavit , conatufque eft Gau
D d ipfo
 314 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI . ipfo inquit Ivo in Epift. XII Sedem Apoftolicam
An.C.1093. appellavi , & decretis Apoftolicis , quamvis ea non
nifi infuturum timerent , àfuapræfumptione revo
cavi. Verùm cùm Ivo ante diem XXIV menfis
Novembris anni MXC Capuæ ab Urbano II
Epifcopus ordinatus fuerit, Concilium adverfus
illam ordinationem Stampis habitum , ad an
num MX CI retrahendum , ut rectè Coffartius
Tom. X Concil . pag.717 . Sed fruftrà illud Con
cilium fuit ; Ivo enim Epifcopus Carnotenfis re
manfit.
V. A num . XI ad XIV . Vitam Sancti Anfelmi
S. Anfelmus
Archiepifcopi Cantuarienfis fcripfit Eadmerus ,
fit Archiep.
Cantuaria. five Edmerus, Monachus Cantuarienfis, ejus in
Archiepifcopatu individuus comes , qui & plu
ribus de illo agit in Hiftoria Novorum , quæ
omnia ad diem XX menfis Aprilis in Actis SS.
Bollandianis leguntur . Willelmus II Anglorum
Rex gravilangore correptus de Cantuarienfi Ec
clefia jam per quadriennium Paftore orbata tan
dem cogitavit, eique Anfelmum præpofuit : Ra
pitur ergo , inquit Eadmerus lib. 2. ejus Vitæ
cap. 1. & violenter in vicinam Ecclefiam cum
bymnis & laudibus portatur magis , quàm duci
tur. Alia funt hæc anno dominica Incarnat, mil
lefimo nonagefimo tertio , pridie nonas Martii, pri
ma dominica Quadragefima Paulò pòft : Tandem
poft longum temporis fpatium , obedientia fimul
ac neceflitate compulfus , confenfit ; & pri
die Nonas Decembris debito cum honore ab om
nibus Epifcopis Anglia , Cantuariæ confecratus eft.
Natus erat in Augufta civitate feu Augufta Præ
toria in hodierno Pedemontio fita , idque circa
1
annum MXXXIII ; cùm juxta Chronicon
Beccenfe anno MLX Monachum induerit , &
in ejus Vita lib. 1. cap.8 . dicatur , eum Becci an
no atatisfua vigefimo feptimo Monachum factum
effe . Reliqua ex ejus Actis accuratè confcriptis
repetenda.
VI. Ad num . XIV . Bertoldus in Chron . refert ,
Obitus An Anfelmum III Mediolanenfem Archiep . Eccle
felmi 111
Archiep. fiæ Romanæ addictiflimum, & qui nuper Coura
Mediolanen- dum Regem incoronavit , piè obiiffe , cui venera
fis. bilis Arnoldus de Porta argentea ( five Orien
talı ) in Epifcopatu fucceffit , inquit Bertoldus.
Obiit pridie Non. Decembris juxta Catalogos om garum , & Alexandrum & David commendavit ;
)༅འབn།༣སམྒྱགུས་ལ་
nomine à Legato Apoftolicæ Sedis abdicatum. SEC. XI.
An.C.1093
Hæc Sigonius ad annum MXCII , quô per
peràm Anfelmi III mortem confignat , qui de
inde ad annum MXCV de Urbano II ad Con
cilium Claromontanum proficifcente verba fa
ciens , ait : Inde Mediolanum progreffus ( fc. Ur
banus II ) Arnulphum Archiepifcopum è cœnobio
evocavit , ac præfidere Ecclefiæjuffum infuper etiam
Pallio decoravit , atque ita Ecclefiam Mediola
nenfem Romana poft tot annos reftituit.
VIL
Primum quidem , quod nempe Urbanus II
Pallium Arnoldo concefferit , afferitur etiam ab Ei fuccedit
Arnoldus.
Auctore Anonymo Vitæ Urbani II , & quidem
coævo , cujus exemplar habuêre Baronius , ut
ipfemet indicat anno MXCIX num . XXIV,
& Papebrocius , qui in Urbano II multa ex ea
Vita in medium profert . At fecundum , quod
fcilicet Mediolanenfem Ecclefiam Romanæ re
ftituerit , his verbis à Puricello lib . 4. cap. 79.
confutatur : Ea quippe ( inquit, nempe Ecclefia
Mediolanenfis ) jemetipfam illi ( videlicet Roma
næ) reftituerat anno domini MLXXVII , quod
eò certius , quò Mediolanenfes jam fœdus cum
Urbano II adversùs Henricianos fecerant , ut
mox dixi. Bertoldus , cujus verba recitat Baro
nius anno MXCV num. V tradit , Saltzbur
genfem Archiepifcopum , Patavienfem , &
Conftantienfem Arnulphum Mediolanenfem Ar
chiepifcopum , diu quidem clectum , fed nondum
confecratum , eodem tempore ex conceffione Domini
Papa , Mediolani confecraffe. Sed cum laudatus
Anonymus , qui Romæ fcripfit , affirmet eum
jam antea ab uno tantum Catholico Epifc. fuif
fe confecratum , quibufdam aliis Epifcopis
Schifmaticis manum non imponentibus , ab eo
non recedendum.
Hoc anno contigit quod Ordericus lib. 8. VIII.
pag. 701. narrat , Malcolmum nempe hujus no- Moritur S.
Margarita
minis III , Scotorum Regem , à Roberto de Scotia Regi
Molbraio & Morello nepote ejus ex infperato na.
inermem occifum fuiffe . Erat Malcolmus San
&& Margarita maritus , de qua Ordericus fcribit:
Margarita Scotorum Regina tam trifli nuncio de
morte virifui perculfa contremuit ; omnefque re
gni fui Proceres convocavit , eifque filiosfuos Ed

nes , ex quibus unus à Papebrocio Tom. VII ac ut eosficut filios Regis honorarent , obfecravit.
SS . Menfis Maii publicatus. E medio fublato Sufceptis autem precibus ejus cum ingenti favore
potentiffimo Ecclefia Mediolanenfis invafore (nem à Curia juffit aggregari pauperum agmina , eifque
pe Tedaldo ) erigere caput ea capit , excuffoque è
pro amore Dei omnem thefaurum ſuum diſtribui :
cervicibus jugo fchifmaticorum , Catholicum fibi
omnefque rogavit , ut profe , marito fuo, proleque
delegit Antiftitem , Anfelmum eius nominis III
fua dominum fuderent deprecari. Hac nimirum
ait idem Bertoldus . Quæ verba Papebrocius filiafuit Eduardi Regis Hunorum (id eft, Hunga
ibidem pag.75 . fcribit videri intelligenda potius
rorum ) : qui fuitfilius Edmundi cognomento Irne
de laudabili Anfelmi progreffu , quam ingreffu.
fide , fratris Eduardi Regis Anglorum ( cogno
Verùm virum doctiffimum decepit Sigonius mento Confefforis ) : & exul conjugem accepit
lib . IX de Reg. Italiæ , quem anno MLXXXV cum regno filiam Salomonis Regis Hunorum. Ge
num . V refellimus. Idem Sigonius Arnoldum nerofa quippe mulier de fanguine Regum à proavis
Anfelmi III fuccefforem fchifmaticum facit , orta pollebat ; fed morum bonitate , vitaque fan
aitque , quem Henricus , ut confueverat , per an Elitate magispralucebat. Denique competenter or
nulum & virgam inveftivit ; fed hac in re eum dinatis rebus , Gazis diftributis pauperum ca
folidè confutat Puricellus in Monumentis Am tibus , Ecclefiam intravit , Miffam à Capellanis
brofianæ Bafilicæ , & lib. 4. de Sanctis Arialdo
celebrari rogavit. Sacris deinceps devote folem
& Herlembaldo, quia, ut teftatur Bertoldus lau niis interfuit , & poft facræ perceptionem Eucha
datus , jam hoc tempore in annos viginti Me rijtiæ inter verba orationis expiravit , & quidem
diolanenfes foedus adversùs Henricum Imp. hoc anno , ut Hovedenus , Vigornienfis , Si
pepigerant , & ita ab eo averfi erant , ut Anfel meon Dunelmenfis , aliique Hiftorici Anglici
mus III hoc anno Conradum adverfus patrem teftantur.
Duas reliquit filias , Edith , poftea Mathildem IX.
rebellem coronarit , ut docet idem Bertoldus.
Ejus liberi.
Ad hæc Sigonius tradit , Arnoldum ab uno tan appellatam , & Mariam ; priorem Henricus ,
tum Catholico Epifcopo confecratum effe, & eo poftquam Regnum Anglorum adeptus eft , uxo
rem
A
 in Annales C. Baronii.
SEC 315
SAC. XI. rem duxit , alteram Euſtachius Bolonienfis Co in Epiſtola VIII ad Paſchalem II Urbani fuc- SEC. XI.
‫ܘ‬

An.C.1094. més . Baronius anno MXCVII num. CLIV Sanctæ
Margaritæ mortem narrat, eamque in rem Ro
gerium citat ; quo nomine Rogerium Hovede
num de more intelligit. Verùm hic hanc mortem
pag.463 . & feqq. cum hoc anno illigat. Ait præ
terea Baronius , ejus Vitam fcriptam effe ab Al
dredo Abbate, quod alii non docent, neque ejus
Vita aliqua antiqua extat. Clemens Papa hujus
nominis Decimus eam Scotia Patronam decla
32
cefforem data hoc modo narrat : Primo anno An.C.1094,
quo , Deo volente vel permittente , nomen Abbatis
fufcepi , audivi piæ recordationis dominum Papam
Urbanum in Domo Joannis Fricapanem (vel Fran
chipanem ) latitare , & contra Guibertifiam hæs
refim viriliter laborare. Licet locus nofter pauper
effet , Romam tamen veni , illius perfecutionem &
laborum volens particeps fieri , & fuam pro polje
meo defiderans fupplere inopiam : quod & Dei gra

ravit , & nomen ejus in Breviarium Romanum tiâfeci. Mala , que in itinere & in civitate paf
inferuit, ubi hodie legitur ad diem VIII menfis fusfum , noftrorum per omnia , ne agnofcerer , fa
Julii. Malcolmo & fancta Margarita demortuis, &tus famulus famulorum , longum eft enarrare.
Scotia variis tumultibus vexata fuit , nec eorum Quafi alter Nicodemus ad dominum Papam in
filii ante annum MXCVII regnare potuère. Eo domum prædicti Joannis nocte veni : ubi eum penè
enim anno , uti narrat Simeon Dunelmenfis in omnibus temporalibus bonis nudatum , & alieno
Hift. de Geft. Reg. Angl . Willelmus Anglorum are nimis oppreffum inveni. lbi per Quadragefi
Rex Eadgerum ad Scotiam cum exercitu mifit , mammanfi cum illo : & , fi fas eft profiteri verita
ut in ea confobrinum fuum Eadgerum Malcolmi tem , ejus onera inquantum potui , caritatis hume
Regisfilium, patruo fro Dunefaldo, qui regnum in ris fupportavi. Quindecim verò diebus ante Paf
vaferat, expulso , Regem conftitueret ; quod & fa cha Ferruchius , quem Lateranenfis Palatii cufto
tum fuit.
& dem Guibertus fecerat , per internuncios locutus
1 eft cum domino Papa , querens ab eo pecuniam ,
1 & ipfe redderetilli turrim , & domum illam. Un
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6587. de dominus Papa cum Epifcopis & Cardinalibus,
Hifpan. quifecum erant, locutus , abipfis pecuniam quæfi
MCXXXII. 11. A. D 12. P. 9. April. Indict . 2.
Anno He vit : fed modicum quid apud ipfos : quoniam per
giræ JESU CHRISTI 1094. fecutione & paupertate fimul premebantur , in
CCCCLXXXVII venire potuit. Quem ego , cùm non folum trijiems
URBANI II PAPE 7.
inchoato die
verum etiam præ nimia angulia lachrymantem
21.Januar. HENRICI IV REG. 39. IMP. II.
fer. 7. confpexiffem , cæpi & ipfe flere , & frens acceffi ad
ALEXII COMNENI IMP. 14. eum dicens , ut fecurè cum Ferruchio iniret pa
Etum. Ibi aurum & argentum, nummos, mulas &
I. Num . I ad num. IV. In Italia , qui ad Im equos expendi : & fic Lateranenfe habuimus , &
Gefta inter A peratorem ab hoftibus ejus fe tranftulerant, intravimus Palatium. Ubi ego primus ofculatus
Henricianos
Catholico ad Galliam reverso , omnefque pene ad hoftes fum Domini Papæ pedem , in Sede videlicet Apo
'cos. ejus rursùs tranfeunt , & munitiones ab eo expu ftolica , in qua longè ante Catholicus non federat
gnatas contra eum muniunt, inquit Sigebertus in Papa. Ita Guibertus ab Urbano II, Petro Leo
Chron. ad hunc Chrifti annum. De hac pro nis , & Abbate Vindocinenfi ante Pafcha Ro
fectione Germanica , quam Gallicam Sigeber mâ expulfus fuit, ut in Epift. infequenti idem
tus appellat, nec Domnizo , nec Urfpergenfis , Abbas fcribit.
nec Bertoldus mentionem faciunt ; imò Henri Interim Gebebardus Conftantienfis Epifco III.
cum anno tantum MXCVII ex Italia difcef pus in Majori hebdomada Conftantiæ Synodum Synodus
celebravit , de qua hæc Bertoldus à Baronio Conftantien
fiffe afferunt. Quare Henricus hoc vel fuperio fis.
ri anno in Germaniam quidem venit , fed non citatus : Querimonia Praxedis Reginæ , quæ du-"
multò pòſt in Italiam rediit. Neque enim Sige dum ad Welphonem Ducem Italiæ , à marito fuo
bertus , qui hoc tempore in Gallia Belgica vive Henrico Rege difceffit , ad Synodum Conftantien
bat , hoc ignorare potuit. Henrici rebus incli- . fempervenit , quæfe tantas , tamque inauditasfor
nantibus exiftimavit Mathildis Comitiffa , ut nicationum purcitias , & à tantis paffam fuiffe ,
refert Domnizoin ejus Vita , præfentiam Urba conquefta eft , ut etiam apud inimicos fugamfuam
ni II Catholicis Longobardiæ animos facere facillimè excufaret , omnefque Catholicos ad com
poffe, & Guibertinos metu afficere , ideoque paffionem tantarum injuriarum fibi conciliaret.
Pontificem rogavit, ut illuc fe conferret ; quod Porro Gebehardus , feu Gebhardus Zaringen
& ab eo obtinuit, indeque , ut habet Bertoldus fium Dux in locum Ottonis à Gregorio VII
in Chronico , Urbanus 11 Natale Domini in Epifcopali honore privati fubrogatus fuerat , &
Tufcia celebravit , dum fcilicet in Longobar Urbani II in Germania Legatus erat ; adversus
diam pergeret. Anno quidem fuperiori Urba quem cum Henricus Imp. Arnolfum Comitem
nus Roma eandem feftivitatem celebravit , fed de Sancto Monte Epifcopum conftituiffet , gre
quia Guibertini Caftellum Sancti Angeli ad gem fuum dimittere coa& tus fuit circa annum
huc occupabant , Catholici Romæ & in Ita MXCIX , & poftea controverfia inter Electum
lia , finem hujus inteftini belli fummis votis & intrufum ipfos XII duravit annos , ut legitur
exoptabant. in Chronico Conftantienfi .
UrbanusII Goffridus , juvenis ætate , XII Kal. Septemb. A num. IV ad XV. Rex Philippus , fugge IV.
recuperat anni fuperioris Abbas Vindocinenfis electus , & ftione diabolica Bertham Reginam repudiavit , & Philippus
Palatium Rex cum
ab Ivone Epifcopo Carnotenfi X1 Kal. earundem ei fubtrahensſui præfentiam , ad caftrum quod di uxoredivor
Lateranenfe.
confecratus , ut teftatur Chronicon Andegaven citur Monſteriolum , fupra marefitum, quo illam tium facit.
fe Tom. I Biblioth. Labbei, Romam ad Urba dotaverat , eam deftinavit : & ( quod turpe eft di
num II Guibertinæ factionis metu latitantem cere , turpius autem facere , nec ad tantum perti
profectus , pecuniam unde Lateranum , & tur net virum) libidini deferviens Fulconi, Rechin An
rim Crefcentiam , hodie Caftellum Sancti An degavenfium Comiti fuam abftulit uxorem nomi
geli dictam , redimeret , contulit , ut ipfemet ne Bertrardam : cum qua pluribus annis adulte.
Tom. IV. Dd 2 vans
 1
m² 1; 15 m
316 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XI . rans , genuit ex ea duos filios & unam filiam, Phi
An.C.1094. lippum fcilicet & Florum & Comitiffam Tripolita
nam, inquit Aimonius lib. 5. cap . 50. Erat Ber
tha Florentii Comitis Frifia Filia , à Philippo
Francorum Rege circa annum MLXXI uxor
ducta, ex qua anno dominica Incarnat. MLXXXI
natus eftfuturus Rex Ludovicus , orationibus &
meritis fancti Arnulphi ( hoc tempore Sueffio
nenfis Epifcopi , de quo Baronius num. VIII
& feq. ) impetratus : qui utinam ut bono fine po
tiatur , ejufdem Sancti fuffragiofit adjutus, inquit
Lifiardus Sancti Arnulphi in Epifcopatum Suef
fionenfem fucceffor in ejus Vita Tom. IV Du
chefnii pag. 163. & feqq. Hic Ludovicus cogno
mento Grofus poft Philippum Patrem in Fran
cia regnavit. Bertrada verò Simonis de Monte
forti filia nupta erat Fulconi Andegavenfi Co
miti , vulgo Richino ob morum afperitatem ap
pellato , quæ ad Philippum Regem fugit , &
poft ejectam ab eo Bertham nuptias cum illo
contraxit , quod graves turbas in Galliis con
citavit. Urbanus enim II illicitum illud con
jugium , ficuti & Pafchalis II ejus fuccef
for , improbavit , & Philippum excommuni
cavit.
4.
Hoc matrimonium Baronius , & cum eo
Quo anno
hoc divor Complures ex meris conjecturis hoc anno con
rium fa fignarunt. Verùm Clarius vel alius quifpiam in
Elum "
Chronico fancti Petri Vivi Senonenfis poft Ba
fonii mortem Tom. II Spicilegii Dacheriani
publicato , annum quo ha turbæ inchoatæ &
Bertha Regina dimiffa , his verbis aperit : An
no MXCII Philippus Rex dimifit uxorem fuam
nobiliffimam, de qua habuit filiumfuum Ludovi
habuitfiliumfuum
cum , & accepit Bertradam , quæ reliquerat Ful
conem Andegavenfium Comitem. Præterea Orde
ricus lib.8 . pag.699 . referens gefta anno MXCII
ait : Circa hac tempora, in regno Galliæfada tur
batio exorta eft. Bertrada enim Andegavorum
Comitiffa metuens , ne virfuus , quodjam duabus
aliis (nempe uxoribus ) fecerat , fibi faceret ,
& relicta contemptui ceu vile ſcortum fieret ,
confcia nobilitatis & pulchritudinis fua fidiffi
mum Legatum Philippo Francorum Regi deftia
navit , eique quod in corde tractabat, evidenter no
tificavit , &c. Blondellus in Diatribe de For
mula regnante Chrifto pag. 315. verbis illis fre
tus Philippi Regis divortium cum Berta Regi
na anno MXCIII alligat. Verùm fi Vir doctif
fimus Urbani II literas , de quibus mox , vidif
fet , Ordericum de anno MXCII interpretan
dum effe non dubitaffet. Addit Blondellus ex
eodeni Orderico Regem defponfante Odone
Bajocenfis Epifcopo Bertradam duxiffe ; fed de
hoc capite Ordericus non bene edoctus fuit ;
hujus enim culpæ non Bajocenfis , fed Silvane
tenfis Epifcopus reus fuit , ut ftatim videbis
mus. Hanc noftram opinionem de anno conju
gii Bertrade cum Philippo Franciæ Rege vali
de confirmat Inftrumentum recitatum à Mabil
lonio in fine Partis I Sec. IV Benedictini in
ter Monumenta Hiftorica pag.763 . quod dicitur
fcriptum menfe Maii ipfo anno , quo Philippus
Rex Francorum accepit uxorem Bertream nomi
ne , uxorem Fulconis Andegavenfium Comitis, an
no videlicet ab Incarnatione domini MXCII.
VI. Hæc extra controverfiam ponit Epiftola
Urbanus 11 Urbani II ad Raynoldum Archiepifcopum
boc divor- Remenfem, & fuffraganeos ejus, datafexto Ka
tium repro
bat. lendas Novembris , anno videlicet Dei Chrifti
MXCII, utin fine ejus legitur, recitata Tom.
V ejufdem Spicilegii, & ex eo Tom. X Concil . SAC. XI.
pag. 463. in qua Pontifex, narrato & improbato An.C.1094.
Philippi cum Bertrada connubio, ait : Te autem,
Chariffime Confrater Raynolde , noxa hæc maxi
me impetit , pro eo quod Sylvanectenfis fubje&us
tibi Epifcopus , boc publici Adulterii crimen , fuo ,
ut audivimus , firmavit affenfu , cùm machis illis
benedictionis Sacerdotalis manus impofuit. Quod
etfi licitè nuberent , bigamis tamen impendi fe
cundùm canones non liceret. Nunc igitur vobis
Apoftolica auctoritatepræcipimus , ut his vifis api
cibus , quod etiam non jubentibus nobis jam du
dum feciffe veftram prudentiam decuiffet , maturė
convenire curetis Regem , & ex Dei & noftra pa
riter & veftra parte inftanter commoneatis , ar
guatis , obfecretis , increpetis , & à tanto , tamque
horrendofacinore defiftere compellatis. Quod fi con
tempferit , vobis & nobis neceffitas imminebit ,
ut ad ulcifcendas divinæ legis injurias pro noftri
officii debito accingamur , & Phinees Gladio Ma
dianitas adulteros perforemus.
Eandem quoque inftantiam pro ereptione con- VII.
fratris noftri Carnotenfis Epifcopi ( fcilicet Ivo- Petit, ut Ive
Epife.Car
nis ) adhibete ; Quodfi monitis veftris , qui eum notenfisè
cepit , obtemperare contempferit , vos & ipfum ex- carcere edu
communicationi fubjicite , & caftellis in quibuf- catur.
cunque eum retinuerit , & terra ejus divinum Of
ficium interdicite , nefimilia deinceps in viris hujus
Ordinis prafumantur . Ut ordinem veftrum dili
gitis , ita hoc accelerare omnibus modis fatagetis.
Valete Data fexto Kalendas Novembris , ut fu
prà. Quare Epiftola Ivonis aliàs C, nunc XX ,
Clericis & Laicis Carnotenfibus fcripta , & à Ba
ronio anno MXCV num . XXI & feq. reci
tata , ad annum MXCII , quo Ivo à Carno
tenfi Vicecomite captus , retrahenda. Ait in ea
Ivo : Audivi Primates urbis veftræ adinvicem con
juraffe guerram fe facturos adverfus Vicecomitem
pro mea liberatione. Quod nequaquam mea libe
ratio eft , fed inclufionis meæ non folum exaſpera
tio , fed interminata productio. Quare ne fiat,
prohibeo , interdico , &c. Ad eum annum redu
cenda etiam Ivonis Epiftola utroque ordine XIV,
Archiepifcopis & Epifcopis ad Regales nuptias in
vitatis data , ficuti & Epiftola ab Ivone Philip
po Francorum Regi fcripta, quæ eft ordine xv,
& Epiftola Ivonis ad Raynaldum Remenfem Ar
chiepifcopum, cujus erat nuptias benedicere, fcri
pta , quæ novo & veteri ordine eft XIII, quas
omnes Baronius hoc anno refert ; cùm tamen
Ivonis detentionem præcefferint , ideoque ad
annum MXCII fpectent. Denique ex recitata
Urbani II ad Raynaldum Remenfem Archiep .
Epiftola liquet , deceptos effe Viros Eruditos ,
qui in initium Epifcopatûs Ivonis menſe No
vembri Capua ordinati , vel ad annum MXCII ,
vel ad annum MXCIII retulère , cùm anno
MXCII ante diem XXVII menfis Octobris jam
Epifcopus fuerit , ideoque & confecratus men
fe Novembri anterioris Chrifti anni , ut fuprà
oftendimus. Ivonem in carcere ipfam etiam
penuriam panis perpeffum , teftatur Hildebertus
Cenomanenfis Epifcopus Epift. C.
A num . xv ad x XVII . Philippus Rex , cùmi viii.
videret IvonemEpifcopumCarnotenfem , quem Conventus
nuper in carcerem conjecerat , aliofque quof- Remenfis.
dam Epifcopos nuptias cum Bertrada contra
tas non approbare , & in prima fententia per
&
fiftere , Conventum Remis hoc anno convoca
vit , de quo Clarius laudatus in fuo Chronico
hæc habet : Anno MXCIV congregavit Philip
pus
 in Annales C. Baronii.
ECT
SEC. XI. pus Rex Archiepifcopos & Epifcopos Regni fui in
An.C.1094 Remenfi Urbe , & obtinuit ab Archiepifcopo ( nem
pe Senonenfi ) Richerio magnis precibus , ut Re
mis ad Concilium non dedignaretur ire ; oftendens
Raynaldum Remenfem Archiepifcopum podagrico
dolore contractum non poffe progredi de fua fede :
& perrexit Richerius Archiepifcopus Remis , &
fufceptus eft cum maximo honore à Rainaldo Ar
chiepifcopo , & univerfo Clero Ecclefie Remenfis ,
fedit in Concilio in nullo inferior Remenfi Ar
chiepifcopo , fed penitus par & æqualis , utpote qui
non per aliquod debitum illùc perrexerat , fed per
dilectionem & orationem Regis. Eodem anno obiit
Berta Regina , quæ à Rege Philippo priùs fuerat
derelicta , ipfo Rege adhuc tenente Bertradam ;
quam buicfuperduxerat , reclamantejuftitia. Ita
Clarius , feu potius ejus Continuator , qui hoc
tempore vivebat , ut oftendit Dacherius ex iis,
quæ ille fcribit pag. 749. ubi loquitur de Ge
ftis anno MXCVIII tanquam à fe vi
fis.
L‫ܕ‬
IX. Caufam convocationis Conventûs Remen
Fea. Qua de cau
ja convoca fis aperit Ivo Carnotenfis Epifc. in Epiftola
tus. XXXV ad Richerium Senonenfem Archiep.
‫ܐ‬
‫ܕ ܪ‬
data , in qua ei fignificat , fe malè argui , quòd
perjurium incurrerit , & Majeftatem Regiam
1 minuerit , & quia facri Canones docent accufa
tiones extra provinciæ terminos judicandas non
effe , & quantum ex intentatis minis intelligit ,
non liceret fibi in illo Conventu dicere verita
tem, fe fedem Apoftolicam appellare. Quare in
illa Synodo de nuptiis Regis & depofitione Ivo
nis actum: Quantum verò , inquit , ex intenta
tis minis intelligo , non liceret mihi in Conventu
veftro impunè dicere veritatem , qui pro jam dicta
veritate & Apoftolicæ fedis obedientia tantam fen
tio feveritatem , ut perjurium arguar incurrifle ,
& Majeftatem Regiam minuiffe. Quod, ut pace
veftra dicam , rectiùs in eos retorqueri poteft , qui
vulnus fomentis incurabile tanquam pii medici
cauteriis competentibus diffimulant urere , vel me
dicinali ferro præcidere. In qua fententiafi mecum
firmiter fuiffetis, jam ægrotum nofirum ( nempe
Philippum Regem) ad fanitatem perduxifletis.
Quod quandiu differtis, videte fifidelitatem quam
debetis , pleniter exhibetis , fi officii veftri munus
expletis. Faciat Dominus Rex adverfus parvitatem
meam quantum Deo permittente libuerit & licue
rit : includat, éxcludat, profcribat, infpirante Dei
gratia & profequente , decrevi pati pro lege Dei
mei , nec ulla ratione cogente volo ei confentaneus
in culpa effe , qui nolo confors effe in pœna.
X.
Baronius hujus Epiftolæ non meminit , fed
EpiftolaIvo
nis adTur huc refert Epiſtolam Ivonis aliàs CCLXXI ,
gedum nunc CCLXX , ad Turgedum Epifcopum
Epifc. Ab Abrincenfem datam , in qua ait Ivo : Cogit vos
rincenfem
Jub Pafchali ex una parte legatio Apoftolica Sedis , ut præceptis
11 Papa ejus obediatis ; urget vos ex altera Regia poteftas ;
fcripta. ut refiftatis , &c. Verùm hæc Epiftola, Pafchali
Papa fedente , anno MCII fcripta. Ordericus
enim lib.4. pag. 507. tradit, Turgedum feu Tur
gifum Prafulatum fermè X X X annis tenuiffe ,
& lib. 12. pag. 889. eum anno Chrifti MCXXIX
adhuc in vivis fuiffe , ut rectè obfervat Juretus
in Notis ad eam Ivonis Epiftolam. Hoc itaque
annoTurgedus nondum Epifcopus erat,ideoque
nec ea Epiftola fcripta.
XI.
Tandem Hugo Apoftolicæ Sedis Legatus
Philippus
Rex excom Concilium Auguftoduni , quæ urbs eft Ducatus
municatur. Burgundiæ , à Bertoldo in Chron. quem fequi
tur Baronius num. XVII Oftio barbarè appel
Tom. IV.
317
lata, XVII Kal. Novembris celebravit , & Phi- SEC . XI.
A n.C. 1094
lippum Regem excommunicavit , eò quòd vi
vente uxore fua , alteram fuperinduxit inquit
idem Bertoldus.
A num . XXVII ad XXXIV Dodechi- XII.
Error Rofce
nus in Appendice Mariani Scoti ad annum lini de My
MXCIV de Santo Anfelmo Cantuarienfi fterio Trini
Archiep. verba faciens , ait : præfumpta eft illi tatis.
talis affertio , cùm Abbas erat : Si in Deo tres per
fonæfunt , una tantum res , & non funt tres res ,
unaquæqueper fefeparatim, ficut Angeli , aut tres
animæ , ita tamen ut voluntate & potentiâ fint
idem omninò : ergo Pater & Spiritus San&us cumfi
lio eft incarnatus. Verum auctor iftius perverfi
dogmatis , à Patribus & Doctoribus Ecclefia
fticæ fidei circumventus ac convictus , & pene
populo neci traditus, ut mortem evaderet, errorem
abjuraffe dicebatur. Contra quem errorem pater
Anfelmus Epiftolam Abbas inchoavit , Epifcopus
confummavit , fcribens ad Urbanum Papam . Lo
quitur Dodechinus de Rofcelino de quo Otto
Frifingenfis lib . 1. de Geftis Friderici I cap. 47.
poftquam afferuit fuiffe præceptorem Abaelardi
fubdit : Qui primus nofiris temporibus in Logica
fententiam vocum inftituit. Auctor quidem Hi
ftoriæ à Roberto Rege ad mortem Philippi I
Tom. IV Duchefnii fcribit : In dialectica bi po
tentes extiterunt Sophifte : Joannes qui eandem
Artem Sophifticam vocalem effe differuit , Rober
tus Parifiacenfis , Rofcelinus Compendienfis , Ar
nulphus Laudunenfis. Hi Joannisfuerunt Sectato
res , qui etiam quamplures habuerunt Auditores.
Sed quia ex omnibus Joannis illius parum co
gniti difcipulis optimè fcientiam illam vocum
concepit , & docuit Rofcelinus natione Britto
feu Armoricus,Compendienfis verò Canonicus,
pro Auctore & Inftitutore Nominalium vulgò
habetur, inquit Bulæus in Hift . Univerfit. Parif.
Tom. I ad annum MLXVII , quiaddit , eam
Ariftotelicorum fectam à Veteribus penè explo
fam , à Guilielmo Occamo Francifcano rurfus ex
citatam atque de integro inftauratam effe , &
varias Univerfitates in hujus verba olim juraffe.
Anno MXCII , aut infequenti Rainaldus XIII.
Remenfis Archiep . Synodum adversùs Rofceli- in Damnatur
Concilio
num habuit Sueflione , cui inter ceteros adfuit Sueßionenfi
Fulco Belvacentis Epifcopus, ad quem Anfelmus
tunc adhuc Abbas Beccenfis fcripfit rogans , uti
fe apud Synodum purgaret , mentemque fuam
de Sanda Triade omnibus Prælatis aperiret : ve
rebatur enim , ne Rofcelinus publicè affereret ,
quod in fcriptis & in privatis conventibus di
&
titare folebat , Lanfrancum & Anfelmum idem
fecum fentire . Legitur ea Epiſtola in Operibus
Divi Anfelmi lib. 2. Epift. 41. In eo Concilio
Rofcelinus interrogatus mentem explicavit , er
roremque faffus abjuravit. Verum paulò pòft fo
lutum Concilium , hæreticorum more dixit , ſe
non ob aliam rationem fententiam fuam dam
naffe, quàm quia timebat ab ignaro populo in
terfici , & lapidibus obrui , feque femper in ea
dem
dem quam coactus abjurarat , fententia perma
nere. Quamobrem Anfelmus , ut fidem purga
ret, hominemque confunderet , Tractatum edi
dit de Incarnatione , quem Urbano Pontifici II .
dedicavit, ftatimque initio Rofcelinum tanquam
hæreticum & prava fentientem condemnat . An
felmi ad Urbanum II Epiftolam recitat Baro
nius num. XXVIII & feqq.
Rofcelinus , cùm videret fe tanquam hæreti XIV.
cum haberi , & undequaque expelli , ignarus verofi
nofuadet, we
Dd 3 quid
 ico logica
318 Critica Hiftor - Chro
no

SAC. XI. quid faceret, confugit ad Ivonem Carnotenfem, tenfi Ecclefiæ præcipit , ut jugo Cameracenfis SÆ C. XI,
An C.1094 .
rogat, ut in tanto rerum fuarum difcrimine fibi fubjectionis excuffo , & recepta dignitate primis An.C.1094
palinodiam fis Epifcopa
Canat. opem ferat, afferitque fe toto animo errores fuos temporibus rationabili firmitate poſſeſſa , Epifco
deteftari. Ad eum refpondit Ivo Epiftola utro pum fibi eligant . Plures hanc in rem Epiftolas no IIresti
que ordine VII , qua ei confulit , ut palinodi fcripfit Urbanus II recitatas Tom. X Concil. & tuitur.
am fcribat , quatenus ficut multis erroris exem inter alias unam ad Lambertum Attrebatenfem
plum fuifti , inquit Juo , fic de cetero fias exem Epifcopum pag. 446. datam X Kalend. Aprilis ,
plum correctionis , antea dixerat : quia fcio te poft indictione II, anno Dominica Incarnat. MXCIII
Concilium Sueffionenfe in auribus quorundam , Pontificatus autem Domini Urbani II Papæ VII,
quos mecum bene nofti , priftinam fententiam tuam in qua dicitur, Remenfem Ecclefiam Metropoli
clandeftinis difputationibus ftudiofiffimè defendiffe, tanam duodecim alias fub fe habuiffe Epifcopa
& eandem quam abjuraveras , & alias non minus les Sedes , inter quas , inquit, Attrebatenfis nobi
infanas perfuadere voluiffe , non poteft intrare in lis & populofa civitas , quæ per B. Remigium Epiſc.
cor meum , quod adhuc fidem tuam correxeris , Vedaftum obtinuit , poft nonnullorum Antiftitum
quod mores in melius commutaveris . Recitat eam obitum Epifcopalis cathedra perdidit dignitatem ,
Épiftolam Baronius num . XXXI & feqq. ait & per nonnulla tempora Cameracenfi Epifcopo
que eam effe abfque falutatione præmiffa , vel fubdita obedivit. Paulò pòft : Nos ergo Attreba
confueta bona imprecatione bene valendi in fine tenfis Ecclefiæ reftitutioni , & Remenfis Metropolis
ipfius appofita , quod ad hæreticum fcriberet , cui redintegrationi pro noftri officii debito imminentes ,
nec dicendum Ave monuerit Joannes Apoftolus . te frater chariffime Lamberte , Cleri plebifque con
Verùm , ut in Notis ad Epiftolam illam Juretus fenfu electum unanimi , B. Vedaſto &fanétis , qui
obfervavit , in aliquot MSS. plures funt Ivonis in urbe ipfa quondam præfedere Pontificibus , con
Epiftolæ ad alios fcriptæ etiam non hæreticos , flituimus fuccefforem .Vedulfus circa annum Chri
in quarum calce fimilis precatio abeft, ut negli fti DLXIX Epifcopus Attrebatenfis ordina
gentia potius librarii fuiffe videri poffit , quàm tus Cameracum Sedem tranitulerat , indeque
Auctoris voluntas. Epifcopatus Attrebatenfis nomen perierat, ut ha
XV.
Extat Epiftola cujufdam M. Petri Theologiæ bent Ecclefiæ Attrebatenfis Tabulæ.
Refeelintes
culpatur à Profefforis conquerentis apud G. Parifienfem Cùm verò Urbanus II Rainaldo Archiep . Re- XVIII.
quodam Pe- Epifcopum , quod Rofcelinus plurimas contu menfi literis fuis mandaffet, ut Attrebatenfis Ec- Lambertus
tro Theolo- melias in opufculum quoddam de Sancta Trini clefiæ Epifcopum Ele & tum confecraret , ad Ur- primus ejus
gia Profeffo Epifcopus or
re. tate adverfus ipfius hærefim in Synodo Sueffio banum 11 refpondit Rainaldus , ut Tom. X. dinatur.
nenfi damnatam , à fe compofitum evomuiffet, Concil. pag. 465. videre eft, omnium Epifcopo
in qua Petrus ait : Cujus tam vita, quàm difcipli rum &Clericorum fuorum hanc fententiam effe,
na omnibus eft manifefta . Hic contra egregium il ut Electum EpifcopumRomam tranſmitteret, &
lum preconem Chrifti Robertum Arbrofcello contu Summi Pontificis arbitrio relinqueret : Timue
macem aufus eft Epiftolam confingere , & contra runt enim , inquit , & timent , ne Cameracenfes
magnificum illum Ecclefia doctorem Anfelmum ex hoc facto accepta occafione , ſe ab Remenſi Ec
Cantuarienfem Archiepifcopum adeo per contu clefia abrumperent , cùm & civitas eorum alterius
melias exarfit , ut ad Regis Anglici imperium ab regni (fc. Germaniæ ) habeatur , & regni cujus
Anglia turpiter impudens ejus contumacia fit eje Rex nobis & Ecclefiæ Rom. jam ex longo tempore
Eta , & vix tum cum vita evaferit. Vult enim in inimicatur. Attrebatenfes itaque Lambertum à fe
famiæ habere participem , ut per infamiam bono electum Epifcopum Romam confecrandum
rum fuam confoletur infamiam , &c. Duchefnius tranfmisère , & literis fuis ibidem relatis Urba
hanc Epiftolam malè Petro Abaelardo tribuit ; num II rogarunt , ut divifio duorum regnorum,
Gaufridus enim Parifienfis Epifc. anno fequenti Francorum fcilicet & Teutonicorum , fit Epifcopa
obiit. Quo nondum Abaelardus Parifios vene tus noftri meta , ficut antiquis temporibus fuille
rat , & adhuc valde juvenis erat. Deinde Au perfuccefforum relationem & alia indicia cognovi
tor ejufdem Epiftolæ loquitur de Tractatu S. mus. Lambertus vir fummæ SanctitatisSummum
Trinitatis , quein in Rofcelinum confcripferat ; Pontificem fummopere rogavit , ut eum ab im
cum tamen quo tempore Abelardus Tractatum pofita fibi electione abfolveret , fed is ei præce
fuum de Trinitate edidit , jam Rofcelinus , & Ro pit, ut obediret : Ille tandem acquiefcens divina
bertus Arbricellenfis & fan&tus Anfelmus obiif ordinationi & Apoftolica obeditioni confecratur in
fent. Quare rectè exiftimat Bulæus citatus ad Epifcopum Romae apud Sanctam Mariam novam
annum MXCV hujus Epiftolæ Auctorem effe à fæpius jam dicto Apoftolico Urbano , anno Dei
quendam Petrum Theologiæ iis temporibus Chrifti MXCIII , XIV Kalend. Aprilis , que
Profefforem , qui adverfus hærefim Rofcelini in tunc Dominica Lætare Jeruſalem habebatur , ´in
Concilio Sueffionenfi damnatam fcripferat . Ea quit vetus Chronologus ineditus à Labbeo pag.
dem Epiftola Tom . X Concil . pag. 487. malè 468. citatus , qui rectè advertit , eum à Pafcha
etiam tribuitur Petro Abaelardo. te annum inchoare , annumque Chrifti MXCIV
XVI. Mustadeus Bagadenfis Calipha anno Hegira juxtanoftrum computum demonftrare;hoc enim
Obitus Cali CCCCLXXXVII è vivis exceffit , poft anno littera dominicalis A. in curfu fuit , & dies
pharum
Bagdadi quam Caliphatum annos novemdecim & ali XIX Martii incidit in Dominicam quartam
Ægypti. quot menfes geffiffet , cui fucceffit Muftadirus Quadragefimæ , quæ vulgò dicitur Latare.Tan
Billa filius. Obiit & Muftanfirus Billa Calipha dem anno MDLXII Sedes Cameracenfis à
Ægypti , poftquam per fexaginta annos impe Paulo IV Metropolitana declarata fuit. ‫ג‬
raflet , non verò per fexcennium , ut errore Li Agunt de feparatione utriufque Epifcopatus
+371

brarii in Elmacino lib. 3. Hift. Sarac. cap . 9. legi
tur , qui ait , ei Muftalim Billam filium fuccef
fille .
XVII. Urbanus II literis' Clero & populo Attrebatenfi
Arelaten datis Roma , die & anno nonexpreffis , Attreba
XIX.
Joannes de Colle-medio in Vita Beati Joannis Licet invi
Morinorum Epifcopi anno M C X X X demor- tens. tus ac reni
tui , cui coævus fuit , Locrius in Chron . Belgi
co ad annum MXCIV , & Auctor Anonymus
fundationis monafterii Aroafia in Belgio fiti ,
qua
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI . quæ refertur à Bollando ad diem XIII menfis
An.C.1094 Januarii in Vita B. Heldemari Eremita Aroafiæ
Da Fundatoris.Scribit Joannes deColle-medio cap .
2. Lambertum, primum poft eam feparationem
#F
Epifcopum Atrebatenfem, à Clero & populo in
em
vitum &reclamantem Epifcopali cathedra fubli
matum fuiffe, & cùm etiam ab Urbano II Ro
Ill
mæ obtinere non poffet , ut ab ejus obedientiæ
II, vinculo abfolveretur , folemniter confecratum
effe . In Belgium redux Beatum Joannem adjuto
rem fibi adfcivit , & Archidiaconum fuum con
ftituit invitum & cenfuris coactum. Sed de B.
Joanne anno MXCIX, quo Morinorum Epi
fcopus dictus, verba faciemus ; hic tantum mo
nebimus , Joannem Buzelinum è Societate Jefu
Lamberti Vitam ex veteribus Ecclefiæ Attreba
tenfis monumentis concinnaffe, quam Bollandus
in Notis ad Vitam B. Joannis laudati dicit exta
, re MS . San-Marthani in Epifc. Atrebatenfibus
exhibentEpitaphium, ejus fepulchro marmoreo
infcriptum, in quo dicitur Lambertus obiiffe an
En. no Domini MCXV fexto decimo Kal. Junii ,
Ti aliudque verfibus compofitum , in quo habetur
ள்
13. mundo deceffiffe Idibus Maii exeuntibus. Cum
que utrumque antiquum fit , liquet Lambertum
འ. ←
03 die XVI menfis Maii demortuum , & die infe
quenti fepultum .
Ler XX. Tomo I Spicilegii Dacheriani pag. 123. extat
Annus In-
carnat. ab Urbani II Privilegium pro Attrebatenfi Ecclefia
Urbano 11 Lamberto à fe confecrato , ejufque Succeffori
diverfimodè bus conceffum , quo Epifcopatum Attrebaten
inchoatus.
fem reftituit , decernitque , ut Attrebatenfis Ec
clefia deinceps femper Cardinalem Epifcopum for
tiatur. In eo legitur : Datum Roma per manum
Joannis S. R. E. Card. Diaconi, X Kalend. April.
indict. II anno Dom. Incarnat. millefimo nonagefi
mo tertio , Pontificatus autem Domini Urbani II
Papa , VII , diciturque in Claromontenfi Con
cilio recitatum fuiffe. Qua exfubfcriptione eruo
Urbanum II anno Incarnationis à die XXV
menfis Martii deducto aliquando uſum effe ;
cùm hoc Privilegium currenti anno , quo annus
ejus Pontificatus VII & indictio II die XXIII
Martii in curfu erant , emiffum fit. Urbanum
verò II annum Incarnationis Pifanum, qui no
vem menfibus annumIncarnationis communem
antevertit , adhibuiffe demonftrat ejus Epiftola
ordine XII ad Canonicos Sancti Martini Turo
nenfis fcripta , & Tom. X Concil . pag. 436. re
citata , Dataque Pictavis per manum Joannis
S. R. E. Diaconi Card. IV Kalend. April, indict.
IV, anno Dom. Incarnat. MXCVII , Pontif.
autem Domini Urbani II Papa nono. Eft hic enim
annus Eræ noftræ vulgaris MXCVI, ut tam ex
indictione , quàm ex anno Pontificatûs evidens
eft. Qua etiam ex fubfcriptione deducitur , Ur
banum II annum Incarnationis Pifanum ante
Pafcha inchoaffe , licet Gelafius II , ut infrà
videbimus, cum à Pafchate exorfus fit. Vix cre
di poteft quot errores Chronologici vitari pof
fint , harum fimiliumve obfervationum antea
non factarum ope.
XXI.
Hoc anno Sanctius Ramirus Ramiri primi
Sanctius
mirus Na Ra- Aragonum Regis filius , Navarræ hujus nomi
varra & nis V & Aragoniæ hujus nominis I Rex poft
Aragonia rem in Mauros fæpius ftrenuè geftam , Ofcam ,
tur. ( vulgò Huesca) totius Saracenicæ Ditionis, uti
Romanorum tempore fuerat, ea parte propugna
culum , obfidione cinxit. Urbs eft Hifpaniae
citerioris , Epifcopalis olim fub Archiepifcopo
Tarraconenfi,nunc verò fub Archiepifcopo Ce
319
farauguftano , citra Ebrum Fluvium pofita, cui SÆC. XI.
Abderrhamanus Rex præerat. Celeberrimæ hu- An.C. 1094.
jus obfidionis mentio in Diplomate à Joanne
Briz Martinez Abbate monafterii Sancti Joannis
Pennatenfis lib. 3. cap . 26. Hiftoriæ fuæ relato:
Ego Sanctius Dei gratiâ Aragonenfium & Pampi
lonenfium Rex , &c. Quia pes mea eft in Sancto
Joanne de Pinnia , &c. feci votum Deo & Beato
Joanni , quod fi Deus daret mihi Ofcham de infi
delibus prædictum locum de Sancto Joanne amplifi
carem , &c. Nunc verò quiafum in obfidione Of
cha , ut votum meum adimpleatur , &c. facta
charta in obfidione Ofche , octavo Idus Martii,
era difcurrente MCXXXII regnante me Rege
Sanctio in Pampilona & in Aragonia , in Subra
rui , & Ripacurtia , Epifcopo Petro in Pampi
lona. Non multò pòft Ramirus lethaliter vulne
ratus, à Petro filio jam in Regni focietatem ad
fcito , fe ab obfidione non defliturum , donec
Ofcam expugnaflet , promiffum exegit . Roderi
cus Toletanus ait , hanc obfidionem femeftrem
fuiffe. Verùm Mauros per biennium Chriftiano
exercitui fortiter reftitiffe , oftendunt Surita ,
Garibayus , Blancus , & Briz Martinez , qui lib.
4. cap. 9. Chartam à Sanctio Ramiro in gratiam
Sancti Joannis Pennatenfis erá MCXXXII
in menfe Junii emiffam recitat , ex qua eum il
lius menfis initio adhuc in vivis fuiffe conftat.
Durante obfidione Petrus Aragoniæ & Na- XXII.
varræ Rex , ejus filius ,
dedicationi Ecclefiæ Ofca à Petro
ejufdem Sancti adfuit , Chartamque dedit à Bri- ejus fucceffo
re expu gna
zio Martinez lib. 4. cap. 2. relatam , in qua le- ta.
gitur : Facta charta in monafterio antedicto , erâ
MCXXXIIpridie nonas Decembris die , fecun
dâ feria , primâ hebdomada Adventus Domini
( ex quo apparet ejufmodi folemnia diebus Do
minicis hoc tempore non femper peracta) in die
quando fuit confecrata dicta Ecclefia fan&ti Joan
nis ab Archiepifcopo Burdegalenfi Amato nomine,
atque ab Epifcopo Jacenfi , &c . In præfentia Domi
ni Regis Petri , & prædictorum prælatorum , &
multorum virorum nobilium de curia Regis . Ego
Petrus Dei gratiâ Epifcopus Jacenfis hanc char
tam confirmo ad preces D. Regis . Ego Amato Bur
digalenfis Archiepifcopus & Legatus Domini Papæ
banc chartam laudo & confirmo , &c. Anno MXCV
Urbanus II literis die decima fexta Kalend .
menfis Maij , Pontificatus fui anno VIII, indi
tione tertia datis Petro Regi & ejus Succeffori
&
bus Breve Apoftolicum conceffit , ut templo
rum, quæ extruerentur, vel Mauris eriperentur,
decimas & reditus ipfi perciperent , exceptis
tantum Ecclefiis Cathedralibus. Quod Privile
gium in eadem Bulla Proceribus etiam conceffit;
tanta erat cupiditas Saracenorum extirpando
rum , ut quid incommodi ea indulgentia alla
tura effet impofterum , non fatis confiderarent .
Ea enim complures abutentes varias Ecclefias
fpoliarunt , ut videre eft apud Rerum Hifpanica
rum Scriptores. Ofca expugnationem præceffit
victoria de Almofabeno Cæfarauguftæ Rege à
Saracenis in auxilium evocato , ad Alcoracium
die decima nona Novembris reportata.Poft eam
enim Abderrhamanus Ofcæ Rex oppido die
XXVII Novembris anni MXCVI dedito,
Barbaftrum receffit. Petrus Rex Ofca Regem fe
fe appellavit , & Petrus Jacenfis Epifcopus fta
tim Sedem in eam urbem tranftulit , uti in præ
cedenti Concilio Jacenfi decretum fuerat. An
num capta Ofce notavit etiam Chronographus
Malleacenfis , ut fuo loco videbimus . Eam Ca
Dd 4 rolus
 320 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XI. rolus M. cum Barcinone anno DCCLXXVIII cumque anno MXCII carceri mancipatus SAC. XI
An.C.1095 . in fuam poteftatem redegerat , ut legitur in An fit , ea Epiftola vel eo , vel infequenti anno da- An.C.1095
nalibus Mafciacenfibus Tom. II Biblioth. Lab ta ; ejus enim carceris duratio incomperta.
III.
bei pag. 735. fed Saraceni eam iterùm occupa Ivo in Epiftola XXII , alias CIÍ , Philippo
Regi fcribit , fe ad Curiam ire non poffe , ut Epiftola Ivs.
rant. nis ad pra
fuis inimicis refpondeat , quòd bona fibi ab eis cedentes an
fublata nondum reftituta fuerint. Eam Baronius nos referen
Anno Era ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6588 . num. XX recitat , fed ad aliquem ex annis da.
Hifpan.
MCXXXIII. 12. G. 13. P. 25. Mart. Indic. 3 . præcedentibus referenda ; ficuti Epiftola XIX,
Anno Hegi alias IX, ad Willelmum Abbatem Fiſcannenfem
ræ JESU CHRISTI 1095 . ab Ivone fcripta , in qua memorat damna, quæ
CCCCLXXXVIII
inchoato die URBANI II PAPE 8. patitur , quòd illicito Regis Philippi conjugio
10.Januar. contradixerit.
fer. 4. HENRICI IV REG . 40. IMP . 12. A num. XXIV ad XXXIV. Anno ab In- IV.
Anno Hegi
ALEXII COMNENI IMP. 15 . carnat. MXCV Papa Urbanus I 1, qui præfidebat in Urbanus 1
ræ Galliam
CCCCLXXXIX. Apoftolico culmini , pervafis Alpibus venit in venit.
inchoatodie Num. I ad VIII. Holftenius in Colle Gallias ; adventus caufa ferebatur perfpicua , quod
31.Decemb. A Nione Romana publicavit Acta Synodi violentia Guiberti Roma extrufus, Citromontanos
fer. 2.
I. Placentiæ hoc anno habitæ circa mediam qua ad fui reverentiam follicitaret Ecclefias , inquit
Synodus Na- dragefimam , ut refert Baronius num. 1. ex Ber Malmesburienfis
nſis lib . 4. cap . 2. Bertoldus verò
centina. toldo in Chron. Certè Urbanus Placentiæ erat in Chron. hoc anno fcribit : Dominus Papa re
pridie Idus Mart . ut liquet ex ejus literis Epifc. bus in Longobardia bene difpofitis , in Gallias ma
Magalonenfi datis , & à San-Marthanis relatis . rino itinere cæpit divertere , & ad Sanctam Ma
Labbeus Tom.X Concil. pag. 503.ait in Codice riam ad Podium in Affumptione ipfius pervenit
MS. tam Barberino , quàm Claromontano ha Synodumq; ad Montemclarum in Octavam Sancti
beri Synodum celebratam Kal. Martii , & ini Martini Apoftolica auctoritate condixit. Hoc au
tio Actorum legitur : Septimo tandem die poft tem anno dies XVIII menfis Novemb. in quem
tractationem diutinam hac funt capitula prolata ; octava illa incidit, fuit Dominica eoque peractis
ideòque Synodus habita circa mediam Quadra precibus , ferià fecunda actiones Synodales de
gefimam . Addit Baronius num . VI ejufdem more inchoabantur ; indeque Auctor Magni
Concilii XV Canones contineri in codice ma Chronici Belgici hoc anno de hoc Concilio lo
nufcripto Anfelmi Lucenfis libro 7. Decretorum quens ait : Sedit à die Luna XIV Kal. Decemb.
ab eadem Synodo ftatutos. Ad quæ verba Hol per dies decem, ubi tamen loco XIV Kal . legen
‫ رو‬ftenius ait : Qua in re eum memoria, vel po dum , XIII Kal . qui in feriam fecundam inci
tius amanuenfium ofcitantia fefellit. Neque dit. Sicut Pafchalis II in Gallias veniens , ad
,, enim canones illos Placentinos in fuam Colle Monafterium Cluniacenfe acceffit , ut fuo loco
" &ionem referre potuit Anfelmus , qui noven videbimus, ita & Urbanus II , ibique Majus Al
" nio ante decefferat : nec Vaticani Codices ci tare confecravit, ut teftatur Innocentius II, cujus
tato libro VII vel alibi eofdem agnofcunt. verba anno MCXXX num.XXXVII referemus.
" Tum verò XIV tantum Capitula ftatutorum Innocentius quidem II nec diem, nec annum ad
" libri probatiffimi Bibliothecæ Vaticanæ refe ventus ejus ad illud Monafterium notavit , fed
,, runt , ubi Baronii ſchedæ feptimo in duo ma San- Marthani in Epifcopis Matifconenfibus pag.
" lè divulfo X V exhibent. Ita Holftenius. Ve 681. Urbani II Refcriptum referunt, datum Clu
rum Baronius non dicit , Anfelmum Canones niaci per manum Joannis S. Rom . Eccl. Diaconi Card.
illos in fuum Decretum inferuiffe , ut illum XV Kal. Novemb. indict. 111 anno MXCVI. Ur
Jegenti perfpicuum fiet. Illa Capitula contra banus verò , uti mox monftrabimus anno In
fimoniacas & fchifmaticas ordinationes condi carnationis Pifano quandoque ufus eft, ideoque
ta, Tom. X Concil . legenda. Adhæc Bertoldus is annus Chrifti nobis eft MXCV , quo men
citatus teftatur , in ea Synodo Praxedem Impe fe O&obri currebat indictio IV, in locum indi
ratricem à fpurcitiis, quas invita pertulerat , ab tionis III fubroganda.
& Quare Urbanus II
folutam effe: Philippo Galliarum Regi conceffas die XVIII menfis Octobris Majus Altare Clu
inducias in caufa inceftarum cum Bertrada nup niacenfis monafterii , vel aliquo ex proximiori
tiarum ; aliaque decreta effe , quæ Baronius de bus hoc anno dedicavit. Neque enim dies il
O verbo ad verbum recitat.
le , quo eæ literæ datæ , intelligi poteft de die
11. A num . VIII ad XXIV. Baronius num. XXI XV Kalend. Novemb . fequentis Chrifti anni ,
Ivo anno
& feqq. refert Epiftolam Ivonis Epifc. Carno cùm ex ibi dicendis appareat eum jam Gallias
МХСП
in carcerem tenfis Carnotenfibus datam , quæ veteri ordine reliquiffe & in Italiam profectum effe poft Con
trufus. eft C, novo XX, quâ prohibet, ne bellum infe cilium menfe Julio Nemaufi congregatum.
ratur Vicecomiti Carnotenfi , quòd eum in Concilium Claromontanum numerofum fuit. y.
1 >
carcerem conjecerit , quia ante hunc annum fed Patrum numerus incertus. Malmesburienfis Prefides
ConcilioCla
Ivonem in carcerem , quod Regis Philippi nu laudatus , & Aimoinus lib. 5. cap. 49. tradunt romontano.
ptias probare nollet , detrufum non fuiffe Car trecentos decem , tam Epifcopos , quàm Abba
dinalis doctiffimus putavit. Verùm anno fupe tes , ei interfuiffe , & tamen Guibertus Abbas
riori monftravimus , Juonem anno MXCII Novigenti hujus temporis Scriptor ad Liziardum
hanc vexationem paffum effe. Præterea Baro Sueffionenfem Præfulem de hoc Concilio ha
nius refert ibidem Ivonis ad Hoëllum Cenoma bet : Fuit tantò aliàs celebrius quantò excellen
,
nenfem Epifcopum Epiftolam X XI, alias CI, tis & ufitata perfonæ ora cernere , verba audire
qua ei gratias agit , quod ejus ad Deum pre erat defiderabilius ( Urbanus enim II in Gallia
cibus è carcere liberatus fuerit. Sed jam anno natus erat).
Illic præter Epifcoporum & Abbatum
fuperiori Ivo invitatus fuit ad Conventum Re examina quos circiter CCCC
, per praminentes
menfem , ideoque in libertatem affertus fuerat ; ferulas (ideft, baculos Epifcopales & Abbatia
les,
 in Annales C. Baronii .
12
24 SEC. XI. les , ut videre eft apud Ducangium in voce
An.C.1095 . Ferula ) fuiffe aliqui numerant , totius Fran
cia & appendicium Comitatuum literatura con
fluxit , ideft , Magiftri feu Profeffores. Deni
20
que in Decreto Urbani II ejufdem Synodi Cla
25 ramontanæ de Primatu Lugdunenfi , à Marca
ex Codice MS . eruto in Differt. de Primatu Lu
gdunenfi , dicitur ei interfuiffe Archiepifcopos
XII , Epifcopos LXXX , Abbates XC , & eo
R amplius. Baluzius in Additione ad lib. VI de
10 Concordia cap. 31. publicavit Concilium Cla
romontanum ex pervetufto Codice MS . Mona
fterii Anianenfis. Et Tom. X Concil. non folum
LY
eadem Notitia ex Centii Camerarii volumine
defcripta ; fed etiam quæ Malmesburienfis &
Ordericus lib. IX pag. 719. de iifdem Cano
nibus habent , leguntur.
VI. Canon XXVIII his verbis exprimitur apud
Prohibetur
Communio Baronium num . XXVII : Ne quis communi
¿ Namfundipoffet leviter ; fimplexque putaret,
nisformaper cet de altari , nifi Corpus feparatim & Sanguinem
intinctionem fimiliter fumat , nifi per neceffitatem &per cau
facta. telam. Idque , inquit Baronius , ob recentem
damnatam hærefim Berengarianam , quæ per
unam tantum fpeciem fatis effe impleri figuram
aiebat. VerùmMarca citatus hanc explicationem
rejicit, quia Berengario affingit , quæ nunquam
profeffus eft , imò neque ex hærefeos fua prin
cipiis profiteri poterat. Vera itaque hujus loci
interpretatio defumenda ex eis , quæ vitiosè à
quibufdam difciplinæ Ecclefiafticæ feculo XI
parùm callentibus fiebant in Euchariftiæ admi
niftratione . Fidelibus enim Euchariftiam fan
guine Domini intinctam porrigere non dubita
Bant , ut teftis eft Auctor Micrologi , qui ante
Gregorii VII tempora fcripfit , cap. XXVI .
Quæ forma non tantum adverfa erat Ordini
Romano , fed etiam inftitutioni Chrifti , qui
Corpus feorfim à Sanguine commendaverat ,
ut rectè annotavit Concilium Bracarenfe III
anno DCLXXVIII , quod fimilem corruptelam
capite primo damnavit. Ufus autem ille utram
que fpeciem commifcendi , hoc tempore ferva
batur apud Græcos : quem hodie quoque in
fuis Ecclefiis frequentant , porrecta populis in
cochleari Euchariftià , liquore facro poculi in
tincta. In quo ab illis graviter peccari contra
Chrifti inftitutionem , Niceta pectorato Abba
ti , difputatione cum eo Conftantinopoli habi
ta, objecit Humbertus Sylvæ Candida Cardina
lis Epifcopus , Legatus Romanæ Sedis ad Con
ftantinum Monomachum Imp. anno MLIV
miffus. Glifcebat in Occidente commixtionis
ufus : adeo ut Ivo in Tractatu de Divinis Of
ficiis eum tolerandum putaret in populi com
munione. Illam tamen communicandi formam
Synodus Claromontana profcribendam duxit ,
his verbis : Ne quis communicet de altari , nifi
Corpusfeparatim, & Sanguinem fimiliter fumat :
Separatim, ideft feorfim, ut loquitur Concilium
Bracarenfe , five fingulatim , quemadmodum
Ordericus laudatus fenfum hujus Canonis ex
preffit.
VII. Huic Regulæ hanc exceptionem exhibet Sy
Hujus regu- nodus Claramontana : Nifi per neceffitatem &
laexceptio. cautelam , ubi intincti facrati panis confuetudi
nem jam fublatam retinet , inexcepto neceſſi
tatis cafu, nempe fi communio præbenda effet
ægris , vel pueris. Tunc enim, ad adjuvandum
efum , panis intinctio permittebatur , ut fcri
pfit Pafchalis II Urbani fucceffor ad Pontium
Abbatem Cluniacenfem Epiftola XXXII :
321
Novimus enim per fe panem , per fe vinum ab SEC. XI.
ipfo Domino traditum. Quem morem ficfemper in An.C.1095.
Sancta Ecclefia confervandum docemus atque
præcipimus : præter in parvulis ac omninò in
firmis , qui panem abforbere non poffunt. Cautelæ
quoque ratio habita eft ; qua voce receptum à
quibufdam morem in diftribuenda populis Eu
chariftia Synodus confirmat. Veriti enim il
li , ne Sanguinis effufio accideret : in frequen
ti communicantium cœtu , folo panis confe
crati fymbolo laicos impertiebant , non præbi
to poculo qua ratione Corpus feorfim à Cali
ce fumebatur. Id egregiè docet Rodulfus Abbas
San t
&i Trudonis , qui ea ætate vixit , iis verſi
bus, quos laudat Gropperus cap.44.deCommu
nione alterius fpeciei :
Hic & ibi cautela fiat , ne Presbyter agris,
Aut fanis tribuat laicis , de Sanguine Chrifti:
Quod nonfubfpeciefit totus Jefus utraque.
Cæterum Euchariftiae adminiftratio fub folo viii.
panis fymbolo, Laicis hoc feculo porrecto, ma- Euchariftia
gnum incrementum habuit poft conftitutum à fubjolo pa
nisfymbolo
Chriftianis regnum Hierofolymitanum ; ad data.
exemplum antiquiffimæ Ecclefiæ illius civita
tis : in qua, nulla fpecierum mixtione facta,folo
pane fibi exhibito, adventantis ex Orbe univer
fo populi pietas rem Sacramenti percipiebat.
Confuetudo illa unius fymboli non ftatim obti
nuit in omnibus Ecclefiis Occidentis , quam
vis in quamplurimis fervaretur ; fed poftquam
DivusThomas ea de re confultus , earum Eccle
fiarum pietatem & prudentiam in eo ufu lauda
vit : certatim reliquæ omnes illum amplexæ
funt : Provide , inquit Sanctus Doctor 3. part.
quæft.80.art. 12.in quibufdam Ecclefiis obſervatur
ut populo fumendus fanguis non detur. Plura ad
eum Canonem XXVIII Marca laudatus .
Baronius num. XXXII affert aliqua Decre IX.
ta in hoc Concilio ftatuta, inter quæ iftud : Nec Presbytero
filios Presbyterorum , aut aliter etiam ex concu- facris
rum filios
Ordià
binis fufceptos liberos ad Presbyteratus gradus nibus aliqui
provehi licere , nifi aliquo in monafterio religionem arcendos
profeffi effent. Ipfa verba Concilii & Urbani II cenfebant.
refert Antoninus part. 2. tit. 16. cap.1 . Presbyte
rorum filios à facris minifteriis removemus , nifi aut
in cœnobiis , aut in Canonicis ( fcilicet Regula
ribus ) fuerint religiosè converfati. Cùm enim
hoc tempore vix paterentur Presbyteri fuas
fibi auferri uxores , prudenter judicavit Eccle
fia , eorum filios à facris Officiis & Ordinibus 1
omninò arceri. Rofcelinus , cum anno fuperiori
in Anglia exularet , hanc quæftionem movit ,
contenditque Presbyterorum filios ad facros
Ordines nullatenus promovendos . Theobaldus
verò Stampenfis , qui tunc Oxoniæ Scholam
Theologicam regebat , contrariam fententiam
propugnavit , eamque in rem Epiftolam fcri
pfit ad Rofcelinum , quæ legitur Tom. III Spi
cilegii Dacheriani , in qua ait : Quoniam Sacer
dotum filios & alios ex lapfu carnis generatos non
fatis provida ratione calumniaris , & calumnian
do illos exleges effe nimis imprudenter adflrue 1
re conaris , quæ fuper iis à Patribus fanctis ration
nabiliter audivimus , non quafi præfumendo , ſed
diligentia fabferviendo , ad memoriam revocare
curavimus. Poft plura interpofita : Joannes quom
que in Apocalypfi, qui lavit nos in fanguine
fuo & fecit nos Deo regnum & Sacerdotes
Qua igitur fronte quidam bomunciones non pam
Aam,
 322 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. Xi.lam , fed è latibulis loquentes , & totam Cam XÍ.

An.C.1095 . paniam libidinoſa peregrinatione polluentes , in
dignos Sacerdotio judicant , quo Petrus & Joan
nes Regali Sacerdotio dignos effe confirmant ? &c.
ideoque Deus nafci voluit de progenie peccatri
cis , ut difcerent homines peccata parentum non
do Sacerdos quidam Petrus nomine , de Regno SÆC. 095
An.C.1 .
Francorum , de Epifcopatu Ambianenfi , qui &
re & nomine cognominabatur Eremita , devo
tionis fervore incenfus Hierofolymam per
venit.
Is moram faciens in civitate pleniùs didi- XII.

obeffefibi. Unde in Genealogia Chrifti nulla San cit quod prius aliis referentibus audierat ; cum- ditionis
Hujus expe=
Au
Elarum nominatur , fed Thamar & alia tres , que accepiffet civitatis Patriarcham nomine der vel in
quas divina pagina reprehendit , apponuntur , ut Symeonem effe virum religiofum & timentem centor Pe
qui pro peccatoribus veniebat , de peccatoribus Deum , eum alloqui voluit. Patriarcha fami- trus Eremi
nafci dignaretur. liariùs ei narravit quæ populum Dei magis affli- * .
X. Paulò pòft : quod prohibetur , nefilii facerdo- gebant , & querenti Petro num tot malis fu
Decretum,
tum ad Ordines promoveantur , fic eft intelligen- pereffet aliquod remedium, refpondit Patriar
ut cum dif
penfatione dum fecundum Auguftinum , eofque qui banc pro- cha , quoad Græcos nullum auxilium ab illis
fedis Apofto bibitionem audiunt , ab hujufmodi concupifcentiis fperandum effe , quia infra paucos annos pluf
lica adeos
abftinere debere. Si enim filius Sacerdotis bone- quam dimidium amiferunt imperii. Promifit Po
admittipof
fint. fié vivit , ordinandus eft ; fi verò filius militis trus quod fi ille Papæ , & Regibus ac Prin
inhoneftè vivit , repudiandus eft ; quia magis pla- cipibus Occidentis tantas calamitates fignifica
cet Deo vita perfectio & contra peccatum affectio , re vellet , paratum fe effe omnes convenire , &
quàm fuperba de parentibus gloriatio : filii nam- ad afferendum aliquod remedium diligenter
que facerdotum non ideo quod fint exleges , re invitare. Ecclefiam Dominicæ Refurrectionis
futantur , ficut imperiti homines arbitrantur , fed ingreffus Petrus vifionem habuit Chrifti , ut in
ut Sacerdotes à concupifcentiis carnis refrenen junctam fibi legationem intrepidè perageret
tur. Quia nimirum quemlibet facrofonte renatum exhortantis . Hinc navim confcendit , & prof
vel plenariè divina mundatgratia , velfacri mun- pera ufus navigatione Romam venit , circa
datio lavacri non eft fufficiens , nec plenaria , quod quas partes Urbanus II reperiebatur. Promifit
contradicitfidei Catholice . Non enimfunt exleges Pontifexfetempore accepto fidelem cooperato
judicandi , quorum Deus ipfe eft pater , & quospe remfuturum , interimque Petrus permensâ Ita
perit Chrifti gratia omnium regeneratorum piililia Alpes tranfiit , Occidentales Principes om
ma mater, nec debemus illis delictum patris , five nes figillatim monuit , increpavit , rogavitque,
thorum matris improperare , fed potius perfectio- ut fratribus in tanta afflictione pofitis fubveni
nem diligenter attendere : quoniam patris five re non differrent. Fuitque domino Papæ , qui
matris perpetratum crimen non poteft filiis pa- eum ultra montes fine dilatione fequi decreve
radifi claudere limen. Unde quidam Sapiens : Quid rat in eodem verbo plurimùm neceffarius. Nam
metuere pati quocunque thoro generati ? Plura præcurforis functus officio , auditorum mentes ad
eandem in rem idem Theobaldus Oxoniæ Ma obediendum præparaverat , ut facilius idem per
gifter. Hanc controverfiam diremit Urbanus II Juadere volens , obtineret propofitum , & univerſo
in Concilio Claromontano , vetuitque quidem rum animos adfe compendiofius inclinaret , inquit
Sacerdotum filios ad facros Ordines promoveri Tyrius cap . 13 .
abfque difpenfatione Ecclefiaftica , aut nifi Urbanus II in Concilio Claromontano pro- XIIL
cœnobiis nomen dederint , eos tamen cum dif. mulgatis canonibus , qui ad morum ædificationem , Urbanus 11
ad hanc ex
penfatione fanctae Sedis admifit. Hinc ad Ar & corrigendam delictorum enormitatem poterant peditionem
chiepifcopum Turonenfem fcribens : Cenoma proficere , fuggerente Petro Eremita , pluribus omneshort
nenfem Electum , inquit , eo quod filius Sacer hortatus eft omnes qui in Synodo erant , uttur.
dotis dicitur , ficeteræ virtutes in eo conveniunt , Chriftianis in afflictione pofitis fubvenirent :
non rejicimus , fedfuffragantibus meritis eum pa Noverunt , inquit , ex vobis nonnulli , qui hæc
tienterfufcipimus , non tamen ut pro regula impo qua loquimur , oculata confpexeruntfide , &præ
ferum hoc affumatur; fed ad tempus Ecclefiæ pe fens illorum per manum Petri , viri venerabilis
riculo confulitur. Mabillonius Tom. I Mufei ( qui præfens eft ) ad nos delata docet Eccléfia.
Italici part. II exhibet Epiftolam Noviomen Nos autem de mifericordia Dei & B. Petri &
fium Clericorum ad Cameracenfes datam de fi Pauli Apoftolorum auctoritate confifi , fidelibus
lis Clericorum adfacros Ordines admittendis. Chriftianis , qui contra eòs arma fufceperint , &
XI. A num. XXXIV ad LII. Concilium Cla onus fibi bujus peregrinationis affumpferint, in
Expeditio romontanum ob expeditionem in Terram San
Hierofolymi juntas fibi pro fuis delictis pænitentias relaxamus.
tam ab Urbano II indictum , quod , ut me Non folum præfentes, fed etiam abfentes Urba
tana preci- &
pua caufa lius intelligatur , fummariè hic ex Guillelmo ni II verba accenderunt. Non erat in regnis
bujusConci- Tyrio lib . 1. cap. 9. & feqq. quo in ftatu res in
Occidentalibus , qui aut ætatis , aut fexus , aut
Oriente effent, exponam . Turcijam Syriam, &conditionis , aut flatus vellet eſſe memor , aut ali
utramque Ciliciam , Ifauriam , Phamphiliam , quibus perfuafionibus deterritus ab incepto defr
Lyciam, Pifidiam, Lycaoniam, Cappadociam, fteret : fed omnes indifferenter manus dabant
Galatiam , & utramque Pontum , Bithyniam , omnes unanimiter corde & ore votum profiteban
& Afiæ Minoris partem infra modicum tem tur. Catervatim concurrebant populi , ubicunque
pus in fuam poteftatem redegerant , Ecclefias unum de Principibus iturum noviffimè audierant ,
dejiciebant , & Chriftianos magno furore per utfe illius comitatui fociarent , ejuſque ſuper ſe in
fequebantur. Quod fi navium copiam habuif toto itinere invocarent nomen , obfequia promit
fent , Conftantinopolim procul omni dubio fi tentes &fidem.
bi fubjeciffent. Neque ad facra loca devotio In hoc Concilio Urbanus II Philippum Rè XIV.
nis causâ tam Græci quàm Latini proficifci po gem Galliarum excommunicavit , ut refert Ba- Philippus
terant, nifi per mille mortis, genera. Chriftia ronius num . XXIV ex Bertholdo in Chron . Ful- hoc
RexConci
Gallisin
lio
nis Hierofolymis poft longam peregrinationem co enim Andegavornm Comes , Bertrade ma- exco exc mmun
e
inclufis mors fingulis diebus imminebat , quan ritus queftus eft , quod fibi uxorem fubtraxif- catur.
Let,

S

in Annales C. Baronii.
起
4:00 SEC. XI . fet , & etiam illicitè retineret. Is hoc anno
An.C.1095 piam quandam Donationem fecit Monafterio
Andegavenfi Sancti Sergii pro fuorum , & pa
rentum peccatorum abfolutione , Miffaque fin
gulis hebdomadis celebranda , quæ his verbis
da clauditur : Facta eft autem hac donatio anno ab
Incarnat, domini millefimo nonagefimo quinto , in
322 dictione III, die fabbati , Luna XXV , Urbano
Apoftolico Francia ex adulterio Philippi indigni
Regis fædata , Radulfo Turonenfium Metropoly
tano , Gofrido Andegavorum Epifcopo. Deo gra
tias. Amen. Exhibet eam integram Peireskius in
1
Regiſtro L VII, juffu fuo anno MDCXXIIà
1
duobus Notariis ex archetypo recognitam . Fuit
Fulco pater Fulconis feculo fequenti Regis Hie
rufalem renunciati.
XV.
Decreto primo Concilio Claromontani , à
Simoniapro-
hibetur. Baronio num. XXXI relato, fimonia prohibetur.
Idem hoc feculo præftitum fuerat à Leone IX
in Concilio Remenfi , deinde à Gregorio VII
per fuos Legatos Amatum Oleronenfem, & Hu
gonem Dienfem Epifcopos, ac fanctum Hugo
nem Abbatem Cluniacenfem, qui coactis variis
in provinciis Synodis Epifcopos & Canonicos
fimoniacos in ordinem redegere , verùm hæc
corruptela adeo hoc & fequenti feculo invaluit ,
ut ei etiam Principes ipfi auctoritatem darent.
Indeque Guibertus Abbas de Novingento lib.
1. cap. 7. teftatur, fua ætate , hoc fcilicet & fe
quenti feculo, quo mortuus eft anno MCXXIV,
Presbyteros ægrè femper tuliffe , tum fimonia
corum abufuum emendationem , tum etiam
fibi interdicta fubinde matrimonia. Carpit
Guibertus Henricum Primum Franciæ Regein,
qui, ut ait, multum erat cupidus & Epifcopatuum
venditionibus affuetus. Sed & Philippum ac fuc
cefforem hominem in Dei rebus venaliffimum ap
AND
pellat. Quod confirmat Michael Scotus cogno
mento , & patria Dunelmenfis . Is Friderico II
& Imperatori familiaris fuit lib . 4. Menfæ Phi
lofophicæ cap.28 . ait : Cùm Epifcopus Carnotenfis
promififfet Philippo Regi Francia , quod primam
22
prabendam fibi daret ad votum , & cùm multa
vacaffent per vices , indignatus eft Rex : cui
remandavit , quod nullam adhuc dederat , fed
omnes vendiderat. Neque Michaelis Scoti te
ftimonium in dubium revocandum ; cum Li
fiardus Sueffionenfis Epifcopus in Vita Sancti
Arnulphi decefforis fui ; quæ extat apud Su
rium ad diem XV menfis Augufti cap . 9. fcri
bat : Interea defungitur Abbas Reinaldus [ fub
cujus difciplina in Monafterio San & ti Medar
di Sanctus Arnulphus Monachus vivebat ] , &
inftigante ambitionisfpiritu , Pontius quidam pfeu
do-Monachus, gradu comparativo , non fecundum
Grammaticam , fed juxta Simoniam , à Rege
Francorum Philippo nomen & fedem Abbatis adi
pifcitur. Porrò Lifiardus obiit anno MCXXV ,
ut dicitur in Chron. Remenfi Tom. I. Biblioth.
Labbei. Sed exempla fimoniæ in Gallia, Anglia,
Jtalia , Germania , aliifque regionibus libros
implent.
XVI. Ad num . LII. Divus Bruno Cartufienfium in
S.Bruno Cu- ftitutor anno MXC Romam ab Urbano II
riam Roma
nam velin Vocatus fuit , ut fuprà diximus : Qui cogente
quit. Papa Urbano , cujus quondam Præceptor fuerat
Romanam porrexit ad Curiam , eundem Papam
folatio && confilio in Ecclefiafticis negotiis juvatu
rus. Sedcùm tamultus , & mores Curiaferre non
poffet , relictafolitudinis & quietis amoreflagrans ,
relicta Curia , contempto etiam Archiepifcopatu
1
323
Rhegienfis Ecclefiæ , ad quem ipfo Papa volente SEC. XI.
electus fuerat , in Calabria eremum , cui Turris An.C. 1095.
nomen eft , feceffit , ibique laicis & Clericis quam
plurimis adunatis folitaria vita propofitum , quan
diu vixit : exercuit , inquit Auctor Anonymus
Libelli de Inftitutionibus Ordinis Cartufienfis.
Cùm autem Auctor Vitæ Sancti Brunonis à
Surio ad diem VI menfis Octobris editæ fcri
bat , Brunonem Calabriam petiiffe , antequam
Pontifex è Placentia abiret in Gadias , celebrato
nempe hoc anno Concilio Placentino ; apparet
Brunonem non annos tres , ut habet Baronius ,
fed annos quinque in Curia Romana manfiffe.
A num . LVIII. Poftquam Gaflo vir nobilif- XVII .
fimus provincia Viennenfis & Girinus filius Inftitutio
ejus meritis Sancti Antonii Magni fanitatem Congrega
tionis Anto
recepere , ftatim fe & fua pietatis operibus exer- nii Magni
cendis dedicarunt , quibus in hoc fancto pro- in Gallia.
pofito haud multò pòft octo viri ſe ſe adjunxe
runt , & piiffimam inter fe focietatem & frater
nitatem inierunt. Hæc paulatim fublimiùs pro
vecta , poftquam cuftodiam corporis Sancti An
tonii adepta , Regulam San&i Auguftini am
plexa eft , hujufque inftituti plurium monaſte
ria paulatim erecta funt per Galliam , Italiam,
Hifpaniam , Germaniam , aliafque orbis Chri
ftiani provincias , ut narrat Aimarus in Hiftoria
hujus Ordinis parte 2 .
Antoniani Xenodochii San&
ti Antonii cu- XVIII.
ram gefsère ufque ad annum MCCVIII & Congregatio
Præfecturam Falconis , proprio carentes Tem- Antoniana
adftatum
plo , in quo privatis pietatis exercitiis poffent Religionis
incumbere. Poftea Falco Ecclefiam conftruere everia.
cœpit ; Benedictini quidem ad quos Sancti An
tonii Prioratus pertinebat , aggredienti obftitê
re , fed Humbertus Archiepifcopus Viennenfis
utrarumque partium compromiffarius caufam
Antonianis adjudicavit , & Innocentius III ejus
fententiam confirmavit. His non contentus Fal
co fuos folennibus votis obftringere meditatus
eft , idque ab Honorio III Summo Pontifice
anno millefimo ducentefimo decimo octavo ob
tinuit ; à quo tempore Antoniana Congrega
tio , quæ per centum viginti tres annos aut cir
citer nulla vota emiferat , ad ftatum Religionis
& Ordinis San& ti Antonii evecta eft. Tandem
Bonifacius VIII anno MCCXCVII , Bullâ
fuâ Quarto Idus Junii datá , Prioratum Sancti
Antonii impofterum Abbatiam effe voluit ; Re
ligiofos ejufdem Ordinis Canonicos declaravit ;
& ut Regula Sancti Auguftini ab illis deinceps
fervaretur , ftatuit. Tunc Aymo primus Abbas
Ordinis Sancti Antonii inftitutus, ut Aimarus
Falco in Hiftoria ejufdem Ordinis narrat.
Urbanus II poftquam Concilium Claromonta- XIX.
num celebravit, cum pluribus Archiepifcopis & Lemovicen
Concilium
Epifcopis menfe Decembrio, X Kal Januarii Le- fe
movicas venit ; & Bafilicam Sancti Martialis de
dicavit Secundo Kal. Januarii , ac in perpetuum
diem illum folemnem & celebrem dedicationis agi
conftituit, ut narrat Beslyus in Hiftoria Pictavien
fi, ex Tabulario Lemovicenfi. Gaufredus Prior
Vofienfis in Chron. hoc anno fcribit : Decimo
Kal. Januarii , Lemovicas advenit Urbanus
Papa , additque Humbaldum Lemovicenfem
Epifcopum accufatum , & convictum ab Ur
bano II depofitum effe . In Synodo ibi ab eo
dem Pontifice habita de profectione Hierofo
lymitana, ficut & in omnibus per Galliam Con
ciliis , fine dubio actum. Chronograpbus enim
Malleacenfis , qui hoc tempore vivebat , ad an
nima
 324 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XI. num MXCVI fcribit : Ubicumquefuit , præce fcriptor , fed loco , die menfis Januarii XVIII , SEC. XI.
An.C. 1095 .
pit Cruces facere hominibus , &pergere Hierufa An.C.1095 .
in utroque Auctore legendum , die menfis Ja
lem , & liberare eam à Turcis , & aliis Gentibus. nuarii XIX , ut methodus cyclica docet , quo
Hoc autem anno refert Urbanum Papam cele etiam die in variis Martyrologiis à Bollando ad
brato Concilio Claromontano Lemovicas ve
diem XIX Januarii , ubi ejus Vitam exhibet ,
niffe , & præfatum Humbaldum depofuiffe , die relatis , confignatur.
& menfe non memoratis. Idem Gaufredus Mortuus eft hoc anno Sanctus Geraldus Ab- xx111.
ibidem jam dixerat , Urbanum II Affumptio bas monafterii Silvæ-Majoris non longè à Bur- Obitus S.
nem B. Mariæ apud Anicium peregifle ; mona degala pofiti , Nonis Aprilis , ut legitur in ejus Geraldi
fterium Sancti Roberti de Cafa Dei decimo quin funditoris
Vita à Chriftiano Monacho Silva- Majoris, Paulò Congrega
to Kalend. Septembris confecraffe ; in fefto San poft ejus mortem compofita, & in alia ejus Vita tions Silva.
&i Thomæ Ufarchiæ hofpitatum effe , decimo ab Anonymo Auctore fermè fynchrono fcripta , major .
Kalendas Januarii Lemovicas veniffe ; die poft in Actis SS. Bollandianis ad diem V menfis
feftum Innocentium Cathedralem Ecclefiam Aprilis recitatis . Venit Geraldus ex monafterio
dedicaffe ; fequenti die quieviffe ; pridie Kalen Corbeia in Aquitaniam . Auctor Anonymus
das Januarii Bafilicam Regalem confecraffe. In laudatus cap. 3. fcribit : O quanta reverentia ille
deque patet , quantùm Bertoldus in Chron. venerandus eft dies ab hujus patriæ incolis , quo
aberrarit , qui afferit Urbanum II Nativitatem beatus vir à Deo miffus , de longinquis terræ par
Chrifti apud Arelatem celebraffe. Non memo tibus huc advenit ! Anno fiquidem ab Incarnat.
rat Gaufredus fingula oppida ab Urbano II Domini millefimo feptuagefimo nono cum fociis
invifa. fuis venit Dominus Geraldus in Silvam - majo
XX. Duchefnius in Notis ad Vitam Sancti Hugo rem in festivitate
, ( ut fertur ) Apoftolorum Si
Urbanus II nis Abbatis Cluniacenfis pag. 86. recitat Di
Era Pifana monis & Juda. Fama igitur tanti viri per diver
quandoque ploma , quo bona & privilegia Coenobii puel fas regiones fe velocius extendit ; in fecundo anno
ujus. laris Marciniacenfis , pofiti in territorio caftri inceptum eft monafterium , quinto fcilicet Idus
antiquitus Sinemuro nuncupati , prope alveum Maii in honore Domini & B. Maria Virginis &
Ligeris in Epifcopatu Auguftidunenfi , ( Mar SS. Apoftolorum Simonis & Juda. Ejus Congrega
ciniacus dicitur ) , confirmantur. Hujus hæc tio latiffimè quondam propagata fuit, illumque
fubfcriptio : Datum apud oppidum Sancti Flori Cœleftinus III anno MCXCVII in San
(in Alvernia fitum XV leucis à Claromonte ) & torum numerum retulit , ut liquet ex Refcrip
per manum Joannis S. R. E. Diaconi Card. indit. to ab illo , Laterani V Kalendas , Pontificatus
111 auno Dom. Incarnat. MXCVI Pontificatus anno feptimo dato.
autem domni Urbani II Papa VIII, VII Idus
Decemb. Eft hic annus Incarnat. Pifanus , qui
nobis eft tantum MXCV . Ex quo & liquet, Ur
banum II Era Pifana aliquando ufum effe, quam ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6589. Anno Erx
Hifpan.
infrà videbimus quandoque etiam ufurpatam
MCXXXIV.
fuiffe à Gelafio II , & Callifto II. Sed fufpicor © 13. FE. D 14. P. 13. April. Indic. 4 .
Anno Hegi
mendum in indictionem irrepfiffe , legendum JESU CHRISTI 1096. ræ ccccxc ,
inchoato die
que, Indict. IV ; alii enim Pontifices , qui eaEra URBANI II PAPE 9 .
19.Decemb.
ufi funt , indictionem à Septembri inchoarunt. fer. 6.
HENRICI IV REG . 41. IMP . 13 .
Porrò Urbanum Eram Pifanam quandoque ufur
paffe , liquet etiam ex ejus Epiftolis XI & XII ALEXII COMNENI IMP. 16.
Tom. X Concil . recitatis, ubi perperàm in mar
gine anni Incarnationis Pifani corriguntur , qui Num . I ad XI . Urbanus non Are I.
tamen puri funt. tu>m ut perperam habet Bertoldus in Urbanus 11
XX I. In Chron. Hungarorum à Thwroczio fcrip Chron . à Baroni num. I citatus , fed apud Le- nas apud Taro
o Conci
Obitus Hun-
dislai La- to , de :morte
habetur Sancti&Ladislai
Sanctitate Hungariæ
gratia plenus Regis
tranfiit ad movicas Natale Domini anni fuperioris celebra- lium cele
vit , ut patet ex iis , quæ eo anno num. XIX brat.
garia Regis.
confortia Angelorum anno Regni fui XIX, & in medium adduximus . Bertoldus enim annum
Sepultus Waradini in monafterio fuo , anno à Natali Domini exorditur , & in rebus extra
Domini MXCV tertio Kalend. Augufti feria Germaniam geftis narrandis quandoque pec
primâ , fed legendum , quarto Kalendas Augu cat. Verum autem eft quod is poftea ibidem re
fti, in quem diem hoc anno Dominica incidit. fert , Urbanum nempe in tertia hebdomada
Ladislaum hoc anno demortuum , teftantur Quadragefimæ Synodum in civitate Turonenfi
etiam Chronographus Hildensheimenfis , alii celebraffe , & Philippum Galliarum Regem ab
que. Ei fucceffit Colomannus , ut habet idem juratâ Bertradâ in gratia à Pontifice recept
m um
Thwroczius . Rogerii Comitis Siciliæ filiam fui
ffe. Baronius enim num. V refert Diploma
uxorem poftea duxit Colomannus , ut teftatur Urbani II , quo Privilegi Ecclefiæ Turonenfi
a s
Malaterra lib.4. cap.25 . Erat autem filius Geifæ confirmav , Dat. Turonis fecundo Idus Martii
it
Sancti Ladislai fratris. indict. IV, & num. VIII aliud Diploma ejuf
XXII. Anno MXCV Vir venerabilis & valde ad dem Pontif
Obitus S. icis datum Pictavis quarto Kal. Apri
mirabilis Vita Wltanus Epifcopus Sancta Wigor lis indict . IV, ideo
Wifani que hoc Chrifti anno.
Confirmantur hæc omnia, & magis illuftran- II.
Epifc. Wi- nienfis Ecclefiæ ab adolefcentia divinis mancipa Advarias
gornienfis. tus obfequiis , poft multos fancti fudoris agones , tur, primò ex Chronographo Malleace
nfi hu- urbes pergit,
quibus pro gloria Regni cæleftis adipifcenda , ma jus temporis Scriptore ad annum MXCVI , & Philip
gna mentis devotione & humilitate , fedulus Deo ubi ait : Urbanus Papa veniens ad feftivitatem um Regem
in amici
Jervivit intentillimè , die menfis Januarii decimo Sancti Hilarii ( quæ celebrat
ur vel XII , vel tiam recipit,
octavo nocte Sabbati feptima hora mediante mi XII
I , vel XIV Januarii ) fuit Pictavis , &
gravit è feculo , inquit Hovedenus part. I Annal. benedixit monafterium Novum fexto Kalendas
pag . 465. Idem habet Vigornienfis ejus Vitæ Februarii ( qui hoc anno in Dominicam inci
dit.
 in Annales C. Baronii.
Jut SÆC. XI . dit . Monafterium-novum vulgò Montiers - neuf
‫ܪܐ‬
10 An.C.1096. fundatum fuerat anno MLXVIII àGuidoneGofri-
do Comite Pictavienfi , Duce Aquitaniæ, ut dici
SERP
CASAS
tur in eodem Chronico Malleacenfi ) . Poft hæc
perrexit Andegavis & benedixit monafterium
·2R
73
15 Sancti Nicolai ( quod ipfemet Urbanus in literis
·2
3
datis apud Sableulfium , quæ urbecula eft media
Dr.Cy
inter Andegavum, & Cenomanum, vulgò Sable,
XVI Kalend. Mart. indict, IV , à San-Marthanis
in Tomo de Abbatiis Galliarum recitatis tefta-
tur ). Inde abiens Turonis tenuit Concilium in
monafterio Sancti Martini : in quo inter alia rc
Atauravit Abbatiam Sancti Mauri , & præcepit
habere Abbates , &c. Inde reverfus eft Sancto
29
nas civitatem & celebravit ibi San&
tum Pafcha :
& inde remeavit Romam, & in eundo remea
120
vit Nemaufum civitatem ; ubi item tenuit Con
1.
cilium & reconciliavit Philippum Regem Fran
+5 15 .s
corum.
III. Holtenius in Collectione Romana part. II
Gefta ab pag.222.ex libello MS. Fulconis Comitis Ande
"
Urbano 11
apud Ande gaventis hæc refert : Infine iftius anni M XCVI
P
gavos. ( legendum , MXCV , ut ex dictis liquet , &
@
verba fequentia demonftrant , ) appropinquante
3
quadragefima , ideoque Fulco illius libelli Au
*
་
or annum à Pafchate aufpicatur ) , venit An
degavum Papa Romanus Urbanus , & ammonuit
gentem noftram , ut irent Jerufalem expugnaturi
gentilem populum , qui civitatem illam & totam
terram Chriftianorum ufque Conflantinopolim
occupaverant. Tunc in Septuagefima dedicata eft
Ecclefia Sancti Nicolai ab ipfo Papa. Conflituit
etiam idem Apoftolicus , & Edicto juffit , ut in eo
dem termino , quò dedicationem fecerat , indi
12
MAR
Etum publicum celebraretur ( ideft , nundina , ut
4TH
rece Ducangius in Gloffario explicat ) unoquo
que ammo apud S. Nicolaum , feptima pars pœ
nitentiarum populo convenienti ad illam celebri
tatem dimitteretur. Unde difcedens Cenoman
num venit, & inde Turonum ; ibique datis vene
rabili Concilio decretis media Quadragefima co
ronatus eft, & cum folemni proceffione ab Eccle
fia S. Mauricii ad Ecclefiam B. Martini dedu
Etus: ubi mihi florem aureum , quem manu ge
rebat , donavit: quem ego etiam ob memoriam
& amorem illius in Ofanna femper mihi meifque
DA
6 fuccefforibus deferendum conflitui.
IV. Ad hæc Chiffletius in Probationibus Hifto
A Gefta ab Ur
Garrix
bano apud Trenorcienfis pag. 333. refert ex veteri Diplo
Turonos mate , in Concilio Turonenfi præfente Urbano
Pictavos. II hoc anno habito , Ecclefias San & ta Crucis &
Sancti Nicolai de Laufduno , Petro Trenor
cienfi Abbati , ejufque monafterio adjudicatas
effe. In fine legitur : Actum Turonis anno ab
Incarnat. Domini MXCV, indict. III XIII
Kalendas Aprilis feriâ V , ideoque ni error fit in
numeris Notarius annum & indictionem à Paf
chate inchoat , ut feria V cum die XX Martii
copulata indubitatum reddit. Et poftea refert
Chiffletius ex tabulis autographis : Tempore P.
Abbatis , menfe Januario , anni MXCV , à Paf
chate deducti ( ideoque jam numerabatur annus
MXCVI juxta noftrum calculum ) indictione
IV ( ex quo liquet , Notarium indictionem à
Septembri, annum verò à Pafchate exorfum ef
fe ) Petrus Pictavorum Epifcopus natam inter
Monachos Turnacenfes, & Canonicos Sancte
Crucis de Laufduno controverfiam dirimit. Sub
1
fcribunt ejus fententiæ , Urbanus Papa II , &c.
Quare verum eft quod fcribit Chronographus
Malleacenfis , Urbanum II in die feftivitatis
Tom. IV.
325
Sancti Hilarii Pi &avos veniffe qua etiam in SÆC. XI.
urbe erat die XXIX Martii , ut patet ex dicis An.C.1096.
anno MXCIV num . XX Infuper Urbanus
II , poftulante Petro Trenorcienfi Abbate, Tu
ronis , hoc anno , ejus monafterii bona , jura
que omnia recepit in tutelam Apoftolica Se
dis , ut liquet ex ejus Refcripto ibidem à Chif
fletio relato , ab Urbano Papa fubfcripto , dato
que Turonis XIII Kalendas Aprilis , indict. IV,
Incarnat. Dominica anno MXCVI.
Catellus in Hift. Comitum Tolofa lib. 2.cap. V.
3. hæc refert ex codice MS. Anno Domini Gefla Tolofan
MXCVI indict. IV , nono Kalend. Junii Domi
nus Papa Urbanus unà cum Archiepifcopo Tole
tano Bernardo , & Amato Burdegalis Archiepif
copo , Pifanoque Archiepifcopo ( aliifque Epifco
pis ibidem defignatis ) confecravit Ecclefiam
Sancti Saturnini Martyris , Tolofa Epifcopi. Quod
& teftatur ipfemet Urbanus II in Refcripto à fe
anno infequenti emiffo , & à Catello ibidem
memorato , qui addit Bernardum Guidonis re
cenfere Concilia ab Urbano II celebrata, & ha
bere apud fe Epitomen MS. ab eodem Ber
nardo editam infcriptamque : De Temporibus &
annis generalium & particularium Conciliorum.
Urbanum II ex urbe Tolofana Magalonam VI.
Gefta Mar
profectum effe colligo ex tempore, quo in utra
galona.
que urbe fuit, & ex Arnaldo de Verdala Epifc.
Magalonenfi in Catalogo Epifc. Magalonen
fium , à fe circa annum MCCCXL fcrip
to & Tom. I Biblioth. Labbei relato : Anno
XCVI, ( legendum , MXCVI ) in Vigilia
como
amis
Apoftolorum Petri & Pauli Urbanus Papa II, qui
JaA"
ad vifitandas & confirmandas Gallia Ecclefias
Alpes tranfiffet , ad preces dicti Gothofredi Epif
copi ( nempe Magalonenfis ) intravit Magalo
nem , ibique ftetit per quinque dies , & tunc fe
cunda die abventus fui , fcilicet dominica ( quæ
hoc anno incidit in diem XXIX menfis Ju
nii , fefto SS . Apoftolorum Petri & Pauli fa
crum ) Congregatio totius pene Magalonenfis Epif
copatus , Clero & populo fermone facto , affiftenti
bus Archiepifcopis, Pifano & Tarraconenfi, ac
Epifcopo Albanenfi , Signenfi , Nemauſenſi , &
Magalonenfi ; præfentibus Comite Subflantionen
fi , Guillelmo Montifpeffulani domino , de terra
nobilibus totam infulam Magalonenfem folemni
ter confecravit , & omnibus in ea fepultis ac fepe
liendis abfolutionem omnium delictorum conceſſit ;
& multa alia Privilegia eidem Ecclefiæ donavit ,
&c. San - Marthani in Epifcopis Magalonenfi
bus videntes Verdalam deinde fcribere Urba
num II eodem anno XCVI Concilium apud
Clarum montem celebraffe , & exiftimantes
eum in anno adversùs Urbani II Magalonam ,
uti in anno Concilii Claromontani peccaffe ,
Verdala nomine alto filentio fuppreffo hæc ejus
verbis cum anno MXCV copulant. Verùm
Verdala , qui in Hiftoria generali parum verfa
tis publicis defumpfit , & ei
tus erat, hac ex A&
VALE
adſcribenda erant.
Dacherius in Spicilegia Tom. IV publica VII.
Urbanus 11
vit Concilium Nemaufenfe , ab Urbano II men Nemaufi
fe Julio celebratum , cujus extant tantum Ca- Concilium
nones. Hoc Concilium nunc legitur Tom. X celebrat
Concil. pag. 605. in eoque varia continentur ad
Henkel
difciplinam Ecclefiafticam pertinentia.. De eo
intelligendus Bertoldus de Philippo Francorum
Rege verba faciens : Dum adhuc in Galliis mo
raretur ( nempe Urbanus ) , fatis humiliter ad
fatisfactionem venit , & abjurata adulterà in
Ee gratiam
 326 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI . gratiam receptus eft. In illo confirmata donatio debant Græcis. De quo magis iratus Imperator , SÆC . XI .
An.C.1096. faca Odiloni Abbati & ejus Monachis , terræ mox juffit illos transmeare ultra Brachium. Poft An.C.1096 .
Sancti Egidii , per Raimundum Comitem quam verò transfretaverunt , non ceffabant agere
Tolofanorum & Rutenenfium , Ducem Narbo omnia mala. Tandem pervenerunt Nicomediam.
na , & Marchionem Provincia. In fine legi Illic divififunt Lombardi, & Longobardi , & Ala
tur : Facta & confirmata Charta in Nemaufenfi manni à Francigenis , quia Francigene erant tu
Concilio à domno Papa Urbano II celebrato anno midi ſuperbiâ. Elegerunt autem Lombardi &
ab Incarnat. Domini MXCVI indict . IV, fep Longobardi Dominum fuper fe fe , cui nomen Ray
tima ( legendum fextâ ) ferià , IV Idus Julii , naldi , & Alamanni fimiliter : & intraverunt in
Pontificatus dommi Urbani Papæ anno IX, re Romaniam , & per quatuor dies iverunt ultra
gnante Philippo Rege. Charta fubfcripfit ipfe Nicaam civitatem , & invenerunt quoddam ca
Raimundus Comes. Hanc donationem Urbanus ftrum , cui nomen Sceregorgo , quod vacuum erat
iterum Avenione poft aliquot dies con firmavit, gente , & apprehenderunt illud , in quo invene
& monafterium San&i Ægidii immunitate do runtfatisfrumentum , & vinam , & carnem , &
navit , tefcripto dato apud Avenionem in mona omnia bona.
fterio Sancti Andrea XI Kalendas Augufti , indi Audientes itaque Turci , quia Chriftiani effent X.
&tione IV, Incarnat. Dominica MXCVI, Pontifi in caftrum , venerunt continuo obfidere illud. Ante tur
Maleà habe
Turcis
catus autem Domini Urbani II Papo IX. Tam portam caftri erat quidam putens , & ad pedem circa Ni
donatio quàm ejus confirmatio Tom. X Con caftri erat fons unus , juxta quem exiit Raynaldus , cœam.
cil. recitantur , ex iifque conftat , Concilium excubarefcilicet Turcos. Venientes autem Turci in
Nemauſenſe menfe Julio habitum , indeque die dedicationis S. Michaëlis Archangeli , fcilicet
Urbanum II Avenionem profectum . duobus diebus ftantibus menfis Septembris , invene
VIII.
Ex urbe Nemauſenfi ad monafterium Sancti runt Raynaldum & alios omnes , qui cum eo erant ,
venitad S. Egidii paucis leucis ab illa difficum Urbanus & occiderunt multos ex eis. Alii qui remanferunt
Egidium , II antea venerat, ubi confirmavit quæcumque vivi , fugerunt in caftrum , quod Turci obfederunt
indeque
Revipollenfi monafterio in Comita
Avenionem . Privilegia continuò , eifque abftulerunt aquam : fueruntque
tu Aufonenfi fito, antea à Pontificibus Rom. ac noftri in tanta afflictionefitis , quod flebotomari fa
Principibus conceffa fuerant. Baluzius in Ap ciebant fuos equos & afios , quorumfanguinem bi
pendice Marca Hifp . Urbani Refcriptum recitat, bebant. Hac perfecutiofisit per octo dies. At Do
datum in monafterio S. Egidii , &c. XVII Kal. minus Alamammorum ( fcilicet Raynaldus ) confi
Augufti , indict. IV Incarnat. Dominicæ anno liatus eft cum Turcis, qualiter traderet alios ommes :
MXCVII (Pifano, ut tam indictio IV, quàm fingens fe exire ab bellum, fugit ad illos , & cum
annus IX Urbani demonftrant ) Pontificatus eo multi ex aliis. Turci ceperunt caftrum : illi au
autem domni Urbani II Papa IX. Poftridie idem tem , qui Deum abnegare noluerunt , capitalemſen
Pontifex Apoftolico Privilegio munivit mona tentiam fufceperunt: qui vivi remanferunt , deca
fterium Balneolenfe in Comitatu Bifuldinenfi pitatifunt à Turcis. Iftiprimò acceperunt feliciter
pofitum. Ejus Refcriptum ibidem recitatur : martyrium pro Chrifti nomine. Audientes autem
datum in monafterio Sancti Egidii apud Vallem Turci , quod Petrus Eremita & Gualterius Sine ha
Flavianam XVI Kalendas Augufti , indictione bere ( ita cognominabatur ) fuiffent in civitate,
quarta , Incarnat. Dominice ammo MXCVII quefupra Niceam , venerunt illucgaudendo occi
(Pifano ) Pontificatus autem domni Urbani 11 dere illos. Cùmque venirent , lætantes obviave
Papa nono. Sanéti Egidii monafterium Benedi runt Gualterius & fui milites , quos omnes confe
ainum , quod urbi nomen dedit , ad Presbyte ftim occiderunt.
ros feculares poftea translatum . Petrus verò Eremita paululum anteà recefferat XI.
IX.
Ad num. XI & feq . Mabillonius Tom. I Conftantinopolim ; eò quòd nequibat retinere illam Alexius
Imp.latatur
Primapars
exer citus Mufei Italici part. II Hiftoriam Belli Sacri ab diverfam gentem , quæ
que nolebat eum audire , nec deftrage
Cruce figna- Auctore Anonymo, quem coctaneum arbitra verba ejus aufcultare. Turci verò poft hanc ma- Chriftiano
torum eft tur, fcriptam publicavit. Is Gefta hoc anno re lignam illorum victoriam , ubicumque invenieban- rum.
Francorum
Orienta &è in compendium redegit. Quare licet eum tur Peregrini , irruebant fuper eos : quorum alios
liums ab aliis , qui interfuêre , quæ narrat, exfcripfiffe inveniebant vigilantes , alios dormientes , alios nu
exiftimem , ejus tamen verbis utar , quia quæ dosjacentes , quos omnes interficiebant. Presbyte
ifto anno refert in Scriptoribus contempora rum quoque unum invenerunt celebrare fan&tam
neis etiam habentur : Primum, inquit, cæperunt Miffam fuper altare , eumque martyrizaverunt.
arripere iter ,fecerunt tres partes. Una pars Alii , qui potuerunt evadere , fugerunt ad civita
Francorum in Ungarie intravit regionem , fcilicet tem: alii miferunt fe in mare , alii infilvis , alii
Petrus Eremita, & Dux Gottifredus ( Bullonius afcenderunt in montaneis , & introierunt in quod
dicus ) , & Balduinus frater ejus , & Comes Bal dam caftrum. Turci namque perfequentes illos,
duinus de monte. Petrus verò Eremita Conftanti adunaverunt ligna , ut illos incenderentfimul cum
nopolim venit in Kal. Augufti , & cum eo maxi caftro. Chriftiani igitur , qui in caftello erant ,
ma generatio Alamannorum. Illic invenit Lom miferunt ignem in lignis adunatis , & reverfus
bardos & Longobardos , & alios plures congrega ignis adverfus Turcos , quoniam Deus noluit fuos
tos , quibus Imperator Græcorum jufferat dari relinquere. Illos verò qui capti erant à Turcis , di
mercatum (ideft , cibaria ad alimoniam exerci viferunt interfe , ficut priusfecerunt per univerfas
tûs ) ficuti mos erat in civitate. Dixitque illis : eorum regiones. Hoc totum factum eft in menfe
Nolite transmeare Brachium ( nempe S. Geor Octobri. Audiens hoc Imperator , quod Turci ita
gii , feu Helefpontum ) , donec veniat maxima diffipaſſent noftros, lætus & gavifusfuit : & manda
Chriftianorum virtus , quia vos tot non eftis , quod vit , & fecit, eos tranfmeare Brachium ; & poft
cum Turcis præliari valeatis. Ipfique Chriftiani quam reverfi fuerunt , comparavit ab eis omnia
nequiter deducebant fe , quoniam civitatis Pala arma eorum .
tia fternebant & incendebant , & auferebant Secunda verò pars intravit in Sclavonia parti- XII.
plumbum , unde Ecclefiæ erant cooperta, & ven bus , fc. Raymundus Comes fancti Ægidii , & cum Secundapars
EQ exercitus
 1
·

I
‫نه‬

in Annales C. Baronii.
327 ·
SAC. XI. eo Podienfis Epifcopus ( Ademarus appellatus ) : Adnum. XIII . Bertoldus in Chron . quem SEC. XL 1
1
An.C.1096 . in qua Sclavonia multa pars paffifunt pro Chrifti fequitur Baronius, refert, Urbanum II Exalta- An.C.1096.
XV. 1
Chriftiani
malè etiam nomine, & fancti Sepulchri. Nam per quadra tionem S. Crucis apud Hortarium prope Papiam , Urbanus 11
• ginta dies ambulaverunt per obfcura loca propter
habita. & Nativitatem Domini Roma celebraffe. Verùm Romam re
nebulas, quæ erant tam denfæ , ut vix paululum Urbanus triduo ante feftum Exaltationis fan t &æ dir.
longe confpicere poffent , & Turci undique eos infi Crucis , Tarafci ad Rhodanum quatuor leucis
diantes. Sed belli potens , & providus Comes mi ab Avenione diffiti agebat , ut docet Charta ex
nutam gentem faciebat ire in medio , & ipfe cum cartulario monafterii fancti Victoris Maffilien
exercitu fuo cuftodiebat eos ante & retro ab infi fis defcripta , & à Bucheo lib. IX Hift. Pro
diis Turcorum. Itaque plures èfuis militibus perdi vinciæ pag. 83. relata, in qua habetur : Notum
#
dit fame &gladio , quoniam mala terra erat. Viam fieri volumus , quod venerabilis Papa Urbanus anno
etiam nefciebant , nifi per ortum folis. Vides Rai Incar. Domin. MXCVI , fui autem Pontificatus
mundum Comitem fancti Egidii hoc anno in octavo , III Idus Septemb. per caftrum Tarafco
Terram Sanctam profectum , & hunc Anony nem tranfiens , &c . fed loco , Pontificatus octavo ,
1 mum fuffragari Tudebodo , Fulcherio Carno legendum , Pontificatus ammo nono . Præterea No
-His
tenfi , aliifque qui id etiam fcripsêre. guierus in libello de Epifcopis Avenionenfibus,
XIII. hujus Pontificis bullam XVII Kalend. Octob.
crai Tertia pars per antiquam viam Romam venit.
FranciOcci
dentales In ifta verò partefuit Robertus Comes Flandrenfis , Avenione datam recitat quâ Canonicorum Ec
tertiamex- & Robertus Comes Normannus & Ugo Magnus clefia Cathedralis Regulam fancti Auguftini aſ
ercituspar- (qui frater erat Philippi Francorum Regis ) , & fumere volentium confilium promovit, & con
temcompo-
nunt. alii plures : ac deinde appropinquarunt ad portum firmavit. Vita regularis in ea Ecclefia obfervata
Brondufii aut Bari, aut Tarenti. Ugo verò Magnus, ufque ad annum MCCCCLXXV , quô Six
& Guillelmus Marchufi filius confeftim miferunt tus IV Canonicos religiofis legibus folvit , ut
fefe in mari ad portum Bari , & transfretantes ap habet idem Noguierus. Fulcherius Carnotenfis
licuerunt Durachium. Audiens itaque Dux illius in Hiftoria Hierofolymitana ab anno MXCV
civitatis illos prudentiffimos viros illuc effe appli ad annum ufque MCXXVII , lib.1.cap.2 . lo
•
catos , continuò mala cogitatione in cor ejus afcen quens de exercitu Francorum in Orientem pro
dente juffit eos moveri , & Conftantinopolim ante ficifcente ait : Nos Franci Occidentales per Ita
infelicem Imperatorem cautè deduci , quò ei fideli liam excursâ Gallia tranfeuntes , cùm ufque Lucam
tatemfacerent. perveniffemus , invenimus prope Urbem illam Ur
XIV. Dux itaque Gottifredus , noftrorum Comitum banum Apoftolicum, cum quo locuti funt Comes
Gotthefre-
dus Bullo primus , Conftantinopolim venit cum fuo magno Robertus Nortmannus , & Comes Stephanus , nos
nius Con exercitu diebus duobus ante Nativitatem Domini quoque ceteri qui voluimus. Et ab eo benedictione
ftantinopo- noftri, & hofpitatus eft juxta Conftantinopolim : fufcepta , gaudentes Romam ivimus. Paulo antea
lim venit. fuitque ibi , donec iniquus Imperator juſſit eum ho fcripferat : menfe Septembri Robertus Normannia
norabiliter hofpitari in burgo. Cùmque hofpitatus Comes iter arripuit , cum quo ivit etiam Stephanus
fuiffet fecure, mandabat armigeros fuos foras per Comes Blefenfis Theobaldifilius , &c. Landulphus
unumquemque diem, quatenus paleam & alia ne verò à fancto Paulo in fuo Chronico cap. 28.
cellaria apportarent. Cùm veròjam putabant cum mentionem faciens cujufdam rei in juventute fua
fiducia exire quòcumque voluiffent, inimicus Impe gefta ait : Urbanus Papa Synodum placentia cele
rator, Alexius nomine , fagaciter faciebat ipfos bravit , atque de Francia, ( non verò de Ale
obfervari: fuifque Turcopolis & Piccinacis impera mannia, ut perperam ponitGalvancus) in Chron.
L bat , quod eos invaderent , & occiderent. Baldui Mediolanum redivit. In qua civitate cum ipfe Papa
Mediolanum redivit.
nus itaque, Ducisfrater audiens hoc, quod traditor ftaret ( currenti nempe anno ) in pulpitofancta
Imperator fuis imperabat hominibus , ftatim mifit Thecla immenfæ multitudini hominum utriufque
22

fe in nimiam attentionem , fi fortè illos invenire
poffet. Ad ultimum invenit eos occidentes gentent
fuam , illofqueinvafit toto corde , & Deo adjuvante
fuperavit , & apprehendit fexaginta... Ex eispartim
occidit , & partim ante confpectum Ducis condu
xit. Cumque vidiffet hoc Imperator infelix , valde
iratus eft. Videns autem Dux quod Imperator eis
fexis prædicavit , quod minimus Clericus de Ec
clefia Dei eft major quolibet Rege mortali. Addidit
etiam , quod Clerici & Sacerdotes per pecuniam in
Ecclefias non funt introducendi.
Per Urbem Mediolanenfem tranfierat etiam XVI.
Urbanus II in Franciam veniens ; Superiori au- Urbanus II
Mediolani
tem potius ammo , quàm præfenti , inquit Puricellus Herlembal
喜 ..

eſſet iratus, juſſitſuis militibus exire de Burgo , & lib. 4. cap. 81. ego Herlembaldum ab Urbano Papa dum in nu
hofpitari extra civitatem, ubifuerant prius. Sero connumeratum fanctis Martyribus , & nobiliori merum SS.
But

autem fuperveniente, mandavit infelix Imperator tumulo traditum , idcirco credidi, quia & caufa refert.
41.

exercitum fuum , & fecit invadere Ducem fimul ipfius juftitiæ , & Sedis ipfius Apoftolica dignitas
cum Chrifti gente: quos perfequens invictus Dux omninò depofcere videretur , ut hoc utrumque fie
unà cum Chrifti militibus , occidit feptem ex illis ; ret , quaprimùm poffet opportunitate , nec ulla ce
HRANE
Tuban
LETa

perfequendo alios , venit ufque ad civitatis por
tam. Reverfus itaque Dux adfua tentoria , &
fuit in campo illo ferè per quinque dies , donec
pactus eft cum Imperatore : dixitque illi Imperator ,
quod transfretaret Brachium S. Georgii : promifit
que facere illuc conduci omnem mercatum , ficut
erat Conftantinopoli, & pauperibus eleemofynam
erogare, unde vivere poffent. Ita Anonymus te
ftis oculatus eorum quæ narrat , cujus aliquas
tantùm phrafes non neceffarias prætermifi . Quæ
hoc anno peracta effe docet Chronographus
Malleacenfis , cujus verba anno fequenti re
feram .
Tom. IV.
teroqui veniret in mentem ratio , cur in aliud po
ftea tempus differendum effet. Verùm hæc con
jectura mihi parum verofimilis videtur , cùm
enim Pontifex urgentibus tunc univerfalis Ec
clefiæ negotiis, totus intentus effet, & major de
Herlemibaldi virtutibus & miraculis informatio
capienda, rem in fuum reditum diftuliffe exifti
mo. Herlembaldum verò ab Urbano II in nu
merum Sanctorum relatum , teftatur Auctor
Chronici , cui titulus Flos Florum anno
MCCCXCIX compofiti , in quo apud Pu
ricellum lib.1.cap. VI num. 2. fub Guidone Ar
chiepifcopo Mediolanenfi hæc leguntur: Hoe
Ee 2 tempore
 i co
328 Critica Hiftor
SEC. XI. tempore paffus eft beatus Arialdus Martyr &
An.C.1096. Levita. Jacet in corpore (nempe Ecclefia) Sancti
Dionyfii. Beatus quoque Hernebaldus miles , qui
amafias Sacerdotum perfequebatur , occiditur , &
per Urbanum fecundum Papam in Ecclefia beati
Dionyfiifepelitur in navello ( ideft in fepulchro )
inpariete , ubi ejus Paffio depicta eft.
XVII. In Hifpania ipfo anno , inquit Chronographus
Saraceni in
Aragonia Malleacentis ad annum MXCVI , fubacta est
victi. Ofca civitas , & Rex Petrus Aragundiæ ( ideft
Aragonia ) pugnavit cum quinque millibus mili
tum, & viginti millibus peditum contra centum
millia peditum Moabitarum & novem millia mili
tum. Fuerat enim pojeffa civitas cum aliis civi
tatibus Hifpaniæ trecentum ammorum , & eò am
plius. Hoc bellum & victoria domino donante
facta eft mediante Novembri menfe . Hoc eodem
anno devicerunt Moabite Hildefonfum Regem
Hifpaniæ, & nonaginta milites occiderunt. De
Ordericus
expugnatio nelib.
Oica pag. dicta
IXvide poftquam
721. anno MXCIVdeCla.
. A Num. I ad XI.
XVIII.
Concilium
romontano Concilio fermonem habuit , aliud
Rotomagen
fe. refert , in quo Canones feptem conditi , cujus
initium eft: Odo Epifcopus Baiocenfis , Gisleber
tus Ebroicenfis , & Serlo Sagienfis , Legati quoque
aliorum de Normannia Præfulum , cum excufa
toriis apicibus Arvernenfi Concilio interfuerunt :
& inde cum benedictione Apoftolica regreffi, Sy
nodales Epiftolas Coepifcopis fuis detulerunt. Guil
lelmus igitur Archiepifcopus Concilium Rotomagi
aggregavit, & cum fuffraganeis Epifcopis de utili
tatibus Ecclefiafticis tractavit. Tunc omnes menfe
Februario Rotomum convenerunt , capitula Synodi ,
que apud Clarum montem facta eft , unanimiter
contemplati funt : feita quoque Apoftolica confir
marunt , & hujufmodifcriptum pofteris dimiferunt,
Statuit Synodus fan&ta , ut Trevia Dei firmiter
cuftodiatur , &c. In Concilio Claromontano
Treuga Dei confirmata fuerat, inducia nempe in
bellis inter privatas perfonas geftis , de quibus
frequens hoc & fequenti feculo mentio oc
currit.
XIX. Hoc anno Raimundus Comes fancti Ægi
Pax inter
dii ad bellum facrum profectus eft , ut num .
Raimundum
& Gilber XII. jam vidimus. Antequam è Galliis dif
tum deCo- cederet , Comitatum Tolofanum Bertrando fi
mitatu Pro- lio fuo notho commendavit , ut refert Guiber
vincia con- tus de Nongento in Hift. Hierofolymitana lib.
tendentes.
2. cap. XVIII : Qui quidem, inquit, naturalicui
dam fuo filio Comitatu , quem regebat , relicto ,
propriam conjugem ( nempe Elviram Alphonli
VI Caftella & Legionis Regis filiam ) cum fi
lio , quem ab ea exegerat unico , fecum duxit.
Ordericus lib. XIII Bertrandum Comitem
Tolofa femper appellat, aitque Alphonfum fra
trem ei in Comitatum fucceffiffe, Gaufridusverò
Prior Vofienfis in Chron . apud Labbeum Tom.
II Bibl oth . habet : Raimundus ( fc. Comes
fandi Egidii) filius Pontii Tolofani , pro argento
cum quo Hierofolymam abiit , Ruthenis præfecit
Comitem Richardum , filium Richardi Vicecomitis
de Carlat, cùm fcribere debuiffet , Richardum
filium Berengarii Vicecomitis de Carlat , ut de
monitrat Boucheus in pofterioribus Additioni
bus ad Tom. II Hiftoria Provincia pag. 2. &
feq. qui ibidem etiam oftendit , hunc Richar
dum hujus nominis II fratrem extitiffe Gilberti
Comitis Emiliani & Provincia .Quare Raimun
dus Comes fancti Ægidii hoc anno , poftquam
ti Maximini invafit , pacem cum
caftrum San&
Gilberto compofuit , & ex tunc is Comitatum
1
onol ogica
- Chr
Provincia pacificè obtinuit, extin &
tumque bel- SÆ C. XI.
lum à morte Bertranni Comitis Provincia inter An.C.1097.
utrumque per annos circiter XV I magno Pro
vincialium damno geftum . Vide dicta anno
MLXXXI.Semper tamen Raimundus Provincia
Comes dictus eft , fed ratione tantùm partis Pro
vincia feu Comitatûs Venafcini ad Tolofanos
Comites pertinentis.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6590. Anno Eræ
Hifpan.
O 14. D. D. 15. P. 5. April. Indi&. 5 . MCXXXV.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1097.
ræ ccccxci,
URBANI II PAPE IO. inchoatodie
8. Decemb.
HENRICI IV REG. 42. IMP. 14. fer. 3.
ALEXII COMNENI IMP. 17.
Edimerus in Vita Sancti
I.
AnfelmiCantuarienfisEpifcopi lib. 2.cap. Concilium
5. loquens de iis , quæ anno MXCVIII gef. Barenfean
fit Anfelmus , narrata obfidione Capuana civi nofequenti
habitum.
tatis hoc anno fufcepta , & infequenti foluta ,
ait : dein foluta obfidione , Anfelmus multa prece
Papam ad hoc flectere conatus eft , quatenus ab
onere Pontificali eum abfolveret , & quieti libe
rum vacare concederet. Verùm cùm, quantum qui
dem ad effectum spectabat , in nihilum laboraffet ,
fretus benedictione ejus , Sclaviam reverfus eft ,
operiens ibi tempus Concilii , quod idem Papa
apud Barum Kalendis Octobris erat celebraturus.
Cùm verò Baronius perfuafum haberet, Conci
lium Barenfe Kalendis Octob. præfentis anni ha
bitum , & Capuam obfidione liberatam , quæ
ad fequentem annum pertinent , cum iis quæ
currenti gefta permifcuit , quemadmodum &
Alfordus in Annal . Angl. & Labbeus Tom. X
Concil. Sed, ut hæc certius fuis annis reddantur,
obiter hic quæ anno fuperiori in Anglia conti
gère , referenda.
Eadmerusin Hiftoria Novorum lib. 2.part. 1. II.
cap . 1. fcribit : Eo tempore (nempe tertio anno Concilium
Pontificatus Anfelmi, ut antea dixerat, qui an- Hibernicum
anno fupe
nus à die IV menfis Decembris anni MXCV rioricelebra
inchoatur , ) Robertus Comes Normania in ex- tum.
peditionem Hierofolymitanam proficifci difponens ,
fratri fuo Willelmo Regi Anglia , Normanniam
patio trium ammorum, pecuniæ gratia in Domi
nium tradidit : quæ pecunia per Angliam partim
data, partim exacta , totum regnum in immenfum
vaftavit. Nihil Ecclefiarum ornamentis hac in
parte indulfit dominandi cupiditas , nihil facris
altarium vafis , nihil Reliquiarum capfis , nihil
Evangeliorum libris auro vel argento paratis.
Subjungit poftea Eadmerus conventum tung
fuiffe Anfelmum, qui de thefauro Ecclefiæ ali
quam quidem fummam obtulit, fed viciffim Ec
clefiæ donavit villam fuam cum nonnullis aliis.
Venit poftea Willelmus Rex in Norman
niam , quo cùm demoraretur, Rex Hibernia
Murchertachus nomine , & Dofnaldus Epifcopus
cum ceteris Epifcopis , & quique Nobiles cum
Clero & populo ipfius Infulæ miferunt nuncios ac
literas ad Anfelmum, innotefcentes ei civitatem
quandam , Watafordiam nomine , in una fuarum
provinciarum effe , cui ob numeroſam civium mul
titudinem expediret Epifcopum inftitui , &c. Jam
enim fecula multa tranfierant , in quibus eadem
civitas abfque providentia & cura Pontificali con
fiftens , per diverfa tentationum pericula jactaba
tur,
 in Annales C. Baronii .
29

SEC. XI . tur , &c. Igitur Anfelmus , confiderans & intelli
An.C.1097. gens eos jufta & utilia petere , petitioni corum li
bens annuit. Ele&tum ergo pontificem , &c. dignum
Epifcopatu comprobatum , fumta ab eo ex more de
Subjectionis fue obedientia profeffione , facravit
eum Cantuaria quinto Kal. Januarii , ideft , die
XXVIII menfis Decembris, qui anno MXCVI
dominicam incidebat , quo ideo Malchus
Watafordienfis Epifcopus confecratus eft , ut
15.04
329
to loco intelligere potuit Vir doctiffimus Conci- SEC. XI.
lium Barenfe ad annum MXCVIII pertinere, An.C.1097 .
& Edimerum, quando tertium Pontificatûs An
felmi annum numerat , illum ad omnia fequen
tia non extendere. Ex certiffimo itaque tempo
ris charactere , feriâ nempe quinta cum Idibus
O&obris conjuncta , certò liquet , non folùm
Anfelmum hoc anno ex Anglia difceffiffe ; fed
etiam Concilium Hibernicum , cujus paulò ante

rectè vidit Alfordus, non verò anno currenti , meminimus , & ordinationem Epifcopi Wata
.

quo perperam Tom . X Concil . Concilium Hi fordienfis contigiffe anno fuperiori ; cùm hic
bernicum tunc habitum confignatur. Ubi obfer Præful die XXVIII menfis Decembris ab An
L IT MAL

vabis, Eadmerum uno tenore hæc recitare , quia felmo Cantuaria confecratus fuerit , & currenti
hujus ordinationis tempore jam quartus Anfel eo die in Galliis Anfelmus egerit; Edimerus enim
mi Pontificatus annus in curfu erat , licet Con ait : Venimus Cluniacum , tertio die ante Nativi
cilium anno tertio ejus præfulatûs in Hibernia tatem Domini , &c.
fuerit congregatum . Porrò menfe Septembri Ro Celebratis dehinc in cœnobio Sancti Michaëlis V.
bertum Guillelmo Regi fratri Neuftriam com Archangeli , quod in montefitum , Clufa vocatur , Anfelmus
Paffionis & Refurrectionis dominica folemniis , in annofequen
mififfe , & poftea ad expeditionem Hierofoly ti Romam "
mitanam profectum effe , teftantur Ordericus iter reverti Romam fejtinavimus , inquit Edime- adventavit.
Ra lib. IX pag. 724. Hovedenus & Simeon Du rus à Baronio citatus num . VIII , qni ex eodem
a nelmenfis . addit , Anfelmum, ubi Romæ fuit , ab Urbano
a III. Baronius à num. II ad VII narrat, San&um II valde laudatum effe. Verùm Edimerus non
S. Anfelmus Anfelmum menfe Octobri Wintoniam à Guil de Pafchate currentis anni , ut eum interpreta 1.
Romam pro
ficifcendi fa lelmo Rege vocatum effe , & vix tandem poft tur Baronius , fed de Pafchate anni millefimi
I
cultatem a plurimam contentionem , quam ex Edimero nonagefimi octavi die vicefima octava Martii 1
Rege extor- in hujus San&i Vita refert , facultatem ab eo celebrato verba facit , uti ex dictis certò fequi
quet.
extorfiffeRomam ad Urbanum II proficifcendi. tur, & ex dicendis magis conftabit.
Addit , hac contigiffe menfe Octobri fuperio Sed, quia inftabat aftas, Joannes quidam olim VI.
ris Chrifti anni. Verùm Hovedenus part. I pag. Monachus Becci fufcepit Anfelmum , ut pro- Illo anno li
brum ,
466. hæc accuratè refert ad præfentem annum, prium patrem, & dixit eum in fuam villam, ubi Deus homo,
Cur
ad quem hæc habet : Mox inter Regem & Doro infigne volumen edidit , quod , Cur Deus homo , compofuit.
bernenfem Archiep. Anfelmum orta diffenfione titulavit : quod opus , ficut in prologo ejus ipfe tefta
( quia ex quo Archipræful factus eft , Synodum tur , in Anglia cæpit , fed hic in Capuana videlicet
tenere , & prava, quæ per Angliam pullulaverant, provincia, conftitutus, abfolvit , inquit Edimerus
non licuit corrigere mare tranfiit : & ad tempus in Vita Sancti Anfelmi , quæ Baronius num . X
in Gallia manfit , & poft ad Urbanum Papam per ad præfentem annum revocat, quæque juxta ea,
rexit Romam , quod ipfiffimis verbis legitur quæ mox in medium attulimus , ad annum fe
etiam in Simeone Dunelmenfi in lib. de Geft. quentem fpectant. Porrò villa illa, ficuti cœno
Reg. Sed Edimerus lib. 2. Novorum cap. 2. rem bium Joannis , prope Telefimam urbem fita erant ,
extra omnem controverfiam ponit : Anfelmus , ut habet Edimerus lib. 2. Novorum cap.3 . & Te
inquit , cæpte petitionis fuæ non immemor , roga lefia urbs Epifcopalis , nunc ferè deferta, Bene
vit Regem quatenus quæfitam jam olim licentiam , ventano Archiepifcopo parebat.
3
vel tunc , repetitis precibus non negaret. Sed fe A num . X I ad XVII . Gaufredus Monachus, VII.
cundò negat , ficut primò negarat. Poftea conventu Malaterra dictus , cujus verba recitat Baronius, Honorificè
excipitur à
foluto in menfe Octobri , Wintonia ad Regem, afferit Urbanum II cum Rogerio Comite collo RogerioDuce "
ex condicto venimus. Inftantius itaque tamperfe , quium habere cupientem Capuam veniffe , ubi Capuam ob
"
quam per alios , Regem Pontifex orat , quatenus obfeffionem tenebat, hoc anno inchoatam, ut ha- fidente.
bono animo fibi concedat , quod fe jam tertiò poftu bet idem Malaterra. Verùm obfidio ufque ad
lare neceffitas fua cogebat. Multis interpofitis , fequentem Chrifti annum perduravit , tuncque,
narrataque facultate à Rege tandem conceffa, ait non verò anno currenti , contigit quod narrat
Anfelmum Romam aditurum Regi benedixiffe: idem Edimerus mox citatus : His fermè diebus
Nunc igitur ignorans , quando vos iterum vifurus ( anno nempe MXCVIII ) Rogerius Dux Apu
fim , Deo vos commendo , &ficutſpiritualis Pater liæ , adunato grandi exercitu , Capuanam civita
dilecto filio , ficut Archiepifcopus Cantuarienfis tem à fua Ditione refilientem , obfidebat : & au
Regi Anglia , vobis Dei & meam benedictionem , dita fama Anfelmi , directis nunciis , rogavit eum
antequam abeam , fi eam non abiicitis , tribuere venire adfe , cupiens illum videre & alloqui , atque
volo. Tune Rex Benedictionem , ait , tuam non per eum , his quæ faluti fuæ adminiculari poterant,
abiicio. Mox ille furgens , levatà dextrâ fignum informari. Ioit ergo Pater ad eum. Adhuc longè
Sancta Crucis fuper Regem ad hoc caput humili eramus , & ecce Dux ipfe , copiofa Ducum multi
antem edidit & abfceffit ; viri alacritatem Rege tudine feptus , Patri occurrit ; ac in ofcula ruens
cum fuis adminiftrante. Anno ab Incarnat. filii eipro fuo adventu gratias egit. Plures exhinc dies
Dei millefimo nonagefimo feptimo acta funt hæc fe in obfidione fecimus , remoti in tentoriis à fre
riù quinta, quæfuit Idus Octobris. quentia & tumultu perftrepentis exercitus. Cum
IV. :
Alfordus anno MXCVI , ubi fusè totam Hi autem inter hæc Sedis Apoftolica Pontifex Urba
Hacfacultas
hoc anno ftoriam ex Edimero lib. 2. Novorum recitat, ad nus illo adventaret , & ei ab Anfelmo ac Princi
S. Anfelmo citata verba , quæ nulla explicatione eludi pof pibus totius exercitus obviam itum effet , ingenti
conceffa. funt, ait ea Edimero affuta fuiffe oportere; cùm fecularis gloria pompa profecutus , ductus eft in
is antea tertii anni Pontificatûs Anfelmi men tentorium , quod ei prope nos erat ceteris excellen
tionem fecerit, & menfeOctobri anni MXCVII tius conftitutum. Sicque donec civitas in deditio
Concilium Barenfe coactum fit. Verùm ex cita nem tranfuit , obfidio illius Dominum Papam , &
Tom . IV. Ee 3 Anfelmum
****
IT
*---
 330 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XI . Anfelmum vicinos habuit , ita ut familia illorum
An.C.1097 magis videretur una quam dua. Subiicit paulo
polt Edimerus , Obfidione dehinc foluta , Anfel
mus cum Papa ad Averfanam civitatem vadit ,
que Capuam inter & Neapolim fita eft.
VIII. Hæc autem anno fequenti accidiffe , extra
Contigittum
annotan hoc omne dubium effe debet Lupus enim Protofpa
Sequenti. ta, qui hoc tempore in illa regione vivebat, in
Chronico fuo fcribit : Amo MXCVIII compre
henfa eft Capua à Rogerio menfe Martio. Verùm
loco , menfe Martio , legendum , menfe Junio ,
ifque error adfcribendus Librario, qui menfem
malè exaratum in alium mutavit. Pafcha enim
illo Chriſti anno die XXVIII Martii celebra
tum , quo tempore Sanctus Anfelmus in Abbatia
Sancti Michaelis adhuc verfabatur , & ubi Ro
mám pervenit , illic per dies decem refedit in Pa
latio Lateranenfi cum Urbano II, ut narratEdi
merus in lib. 2. Novorum citato. Præterea Ca
puanæ urbis obfidio per aliquod tempus duravit
poft Anfelmi in eam adventum , ut ex memora
tis Edimeri verbis colligitur.
IX. A num. XVII ad CXLIV. Gum Malaterra
Su
lernum Sa- lib.4 . cap. 29. cujus verba Baronius exhibet,do
Ur.
banus 11 ceat, Capui expugnatà , Urbanum II Salernum
Venit. veniffe , & cum Rogerio Duce colloquium ha
buiffe , ex dictis fequitur quæcunque hoc in
loco Baronius habet , cum anno MXCVIII ,
quemadmodum & præcedentia , connectenda
effe. Confirmat hæc omnia Epiftola Urbani II
ad Rogerium Calabria & Sicilia Comitem , à
Baronio num . XXIII recitata, quæ data dicitur
Salerni III Nonas Julii, indict. VII, anno Ponti
ficatis noftri XI , anno fc. MXCVIII , quo
ideo, non verò currenti , Urbanus II tam Barii,
quàm Salerni fuit. Sed indictio mendose à Li
brario defcripta , legendumque , indictione VI,
loco, indictione VII.
X. Ad num . CXLIV & feq. Boamundus Ta
Buamundus renti Princeps , non hoc anno, fed præcedenti
Dixcrucemcum fuo exercitu mare tranfiit , & in Orientem
affumit.
perrexit, tefte Fulcherio Carnotenfi lib.1.cap.2 .
qui ad annum MXCVI ait , Hugonem Ma
gnum Philippi Regis Francorum fratrem pri
mum Beroum mare tranfiffe, & poft eum Buja
mundum Roberti Guifcardi filium. Dum tanta
nobilitas in unum convenit , inquit Ordericus lib.
IX & incomparabilis probitas fme fictione ad
opus Dei fe obtulit , ingens cunctis timentibus
‫ا‬ Deum qui aderant, tripudiumfuit. Alexius autem
Imperator, quijam dudum Cifalpinorum arma gra
viter experfus eft , audito adventu tantorum Ba
ronum nimis territus eft ; & perspecta arte, per
quam periculum evaderet , fub fpecie pacis eos dolo
decipere conatus eft. Erat enim callidus & facun
dus , largus & fallendi artifex ingeniofus. Legatos
igitur ad nobiles peregrinos mifit , & pacem ab eis
humiliter requifivit , liberumque tranfitum per
terramfuam, & neceffarium negotium atque fub
fidium fe illis daturum cum juramento promifit.
Dux verò Buomundus , qui fraudes ejus bene du
dum expertus erat , eumque bello bis devicerat ,
fimulatis concionibus non adquievit , fe focios fuos
ad obfidendam Conftantinopolim viriliter incita
vit: & multis ac probabilibus hoc fibi commodiffi
mum effe allegationibus manifeftè oftendit. Franci
autem dixerunt: " Nos divitias noftras dereli
66
quimus , & peregrinationem fpontè aggreffi
"fumus, ut pro amore Chrifti Paganos confun
" damus & Chriftianos liberemus. Graci autem
" Chriftiani funt. Pacem ergo cum illis facia
•
" mus, & quæ Turci eis abftulerunt , reddamus. SAC. XI.
Coa&tus eft itaquefagax Buamundus confiliis Fran- An.C.1697.
corum , ut pacem faceret cum Imperatore Græco
rum , ad magnum , ut poftea claruit , detrimentum
Chriftianorum. Ita Ordericus de rebus hoc anno
geftis verba faciens. Tyrius verò lib.2 . cap. 20 .
Quotidie , magis & magis Græcorum dolus , &
fraus Imperatoris detegebatur ; ita ut jam nemo
effet de Principibus , cui non effet manifeftum , &
luce meridiana clarius , quanto odio populum pro
fequebatur noftrum , & omme Latinorum genus
haberet invifum. Verumtamen quoniam ad alia
eorum properabat intentio , & à Deo magis placi
tum propofitum anhelabant , tutiusjudicabant , il
latas difimulari injurias , quàmfe à tam pio revo
care concepto , aut alJumto labori impedimentum
miniftrare.
Ad num. CXLVI ad CLIV. Urbanus II XI.
poft profectionem fuam, tam Capuanam , quàm Concilium
Salernitanam anno fequenti peractam apud Ba. Barine.
rium Apuliæ urbem Concilium celebravit , id- ·
que Kalendis Octobris , ut jam ex Anfelmi Vita
diximus. Edimerum de Kalendis O&ob. fequen- ,
tis Chrifti anni interpretandum, rectè viderunt
Hovedenus part. 1. Annal . pag. 467. & Simeon
Dunelmenfis de Geftis Reg. qui ad annum
MXCVIII habent : Urbanus Papa comitante
fecum Dorobernenfi Archiepifcopo Anfelmo , utälli
mandarat , ad Concilium , quod apud Barum Kal.
Octobris celebrari conftituit , proficifcitur. In quo
Concilio plurima de fide Catholica ab Apoflolico
differtafunt facunda ratione, &c.
Præterea Lupus Protofpara in Chron. ubi XII.
Anno
quandoque annum Incarnat.à Kalendis Septem MXCVIII
bris, ficut Græci cum quibus vivebat , aufpica- coalum.
tur , ait: Armo MXCIX, menfe Octobri Papa
Urbanus congregavit univerfam Synodum in civi
tate Bari, in quafuerunt CLXXXV Epiſcopi , &
menfe Junii in fefiivitate S. Petri Apoftoli com
prehenfa eft Hierufalem civitas à Chriftianis....
& menfe Julii prædictus Papa Urbanus obiit , &
datus eft Pafchalis Papa. Chronographus verò
Barentis : MXCIX , indict. VII, tertia die in
trante menfe Octobr. venit Papa Urbanus cum
plures Archiepifcopi & Epifcopi ( folecifmi Au
&oris funt ) Abbatibus & Comitibus intraverunt
in Bari , & fufcepti funt cum magna reverentia ,
& præparavit domino Helia noftro Archiepifcopus
mirificam fedem ( addendum , pro Papa , cujus
gratia fedes illa Heliæ juffu parata , ) intus in Ec
clefia beatiffimi Nicolai Confefforis Chrifti , & fecit
ibi Synodum per unam ebdomada. Poft completis
dies octo perrexit in pace ( nempe Papa ) ; & in
menfe Julii obiit ipfe Papa Urbamus , & furrexit
Pafchalis Papa. Ex his liquet , Protofpatam , &
Chronographum Barenfem annum illum Chrifti
MXCIX à Kalendis Septemb. anni Chrifti
MXCVIII inchoare , exemplo Græcorum
Apuliam , Calabriam & Siciliani incolentium ,
quitam indictionem quàm annum mundi juxta
Eram Conftantinopolitanam à Septembri inci
piebant. Uterque enim poft menfem Octobrem,
menfem Julium collocat, mortem Urbani Papa
cum menfe Julio anni Chrifti MXCIX con
nectit , afferitque Urbanum II menfe Octobri
ejufdem Chrifti anni Concilium Barenſe cele
braffe , quod nonnifi de menfe Octobri anni
MXCVIII intelligi poteft, indicatque utrum
que Scriptorem à Kalendis Septembris annum
quandoque exordiri , licet fæpe alibi illum à
Januario, vel à Natali Chrifti repetant. Hujus
itaque
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI . itaque Concilii epocha nunc certa & indubita
di An.C.1097. ta , recteque annotata à Gerberonio in Cenfura
Operum Sancti Anfelmi nova editione à fe do
ACO natorum .
XIII. Hildebertus Cenomanenfis Epifcopus hoc an
Hildebertus no renunciatus , in Epiftola ad Anfelmum poft
fit Eptjcopus
Cenomanen- Concilium Barenfe fcripta , & à Baronio num .
-12 24 H
fis. CL & feq. relata, ait : A proborum relationibus
didici , vos in Concilio Bareufi fermonem habuiffe
de Spiritufancto, quem calumniofa Græcorum ver
futia à filio minimè procederefabulatur , &c. De
==
proceffione itaque Spiritûs Sancti in illo Conci
lio inter alia actum. Hildebertum hoc anno di
&um Epifcopum Cenomanenfem, docent Vete
raGefta Epifcoporum Cenomanenfium, à Mabillonio
Tom . III Analect . publicata. Ibi enim cap. 34.
legitur, Hoellum anno fuæ ordinationis XII obiiffe
IV Kalend. Augufti anno Dominica Incarnat.
MXCVII , & Hildebertum Scholarum Magi
ftrum , & Archidiaconum propterfcientia & hone
d
ftatisfuae meritum in locum ejus fubftitutum effe:
ipfe autem , nifallor , inquit idem Auctor Ano
mus Geftorum illorum , nondum XL annos
ætatis exegerat , cùm ad honorem Epifcopatus ele
舀
藏
Etus eft. Unde metuens , ne caro morefuo femper
,
心 cenfis ad annum MXCVII geft in Bello Hie- Geflainbel
adversùs fpiritum concupifcens , vigorem fpiritus
fut blanditiis emolliret ; cæpit corpusfuum cibi &
potus parcimonià , ftratus duritià ac cilicii afperi
tate domare &c. Et fi quæfuerant juventutis de
229
• licta , eleemofynarum largitione redimere : Tum
pag. 324. poftquam plura in ejus laudem protu
lit , inquit : charitatis geffit feminarium , quod
Hr
intra & fupra omnia ejus opera honeftatis pariter
w
,
& religionis emicat fplendore , & liberalitatis. Hoc
planè beneficium fuis præponderat exceffibus. Ba
1 ronius anno MLXXXVIII num . XIX refert
Epiftolam ab Jvone Carnotenfi Hildeberto Ceno
manenfis Ecclefia Electo datam, aliàs CCLXXIX,
nunc CCLXXVII , in qua Ivo fcribit : dicunt
" quidam de majoribus Cenomanenfis Ecclefia , qui
anteactam vitam tuam fe noffe teftantur , quod
ultra modum laxaverisfrana pudicitia, intantum
ut poft acceptum Archidiaconatum , accubante
lateribus tuis plebe muliercularum , multam ge
nueris plebempuerorum, & puellarum. Paulò pòft :
Addunt quoque huic calumniæ prætaxatæ perfonæ,
quod nec earum confilio fueris electus , nec confenfu.
Quibus verbis freti Baronius & Sirmondus in
Notis ad Epiftolas Goffridi Abbatis Vindoci
nenfis, Hildeberto Archidiacono folutioris vi
tæ & impudicitiæ notam inurunt.
XIV.
Laudatur. Contra verò Juretus in illius Epiftola Jvo
nis margine, & in Notis ad eam, contendit, Epi
ftolam , non Hildeberto , fed Aldeberto Cenoma
nenfis Ecclefia Electo datam effe ; quòd ita in
duobus antiquis exemplaribus MSS. legatur.
Adhæc afferit , extare præcedentes literas ad
Hildebertum jam Cenomanenfem Epifcopum ,
qua fuo ordini reftituta fide aliquot prifcorum
codicum , fubindicant , hanc pofteriorem vix
poffe eidem rectè infcribi. Ita Juretus. Verùm
hæcfententia prorsùs explodenda ; cùm ex lau
datisGeftisEpifcoporumCenomanenfium,aliif
que documentis certò conftet , Hildebertum
fuiffe immediatum fuccefforem Hoelli anno cur
renti demortui , nullumque Aldebertum Eccle
fiamCenomanenfemJvonis tempore rexiffe.Li
brarii itaque Hildeberti nomen in duobus illis
MSS. depravarunt, ut non rarò in aliis . Præte
rea, cùm ex lectione ejufdem Epiftola manife
ftè appareat, eam primam effe, quam ad Hilde
331
bertum jam Epifcopum Ivo fcripferit, aliæ, que sÆC . XI.
nomen Hildeberti præferunt,poft præfentem an- An.C.1097.
num datæ , & in codicibus tam MSS. quàm
impreffis male collocata , ac poft hunc annum
exarata. Quoad opinionem Baronii & Sirmon
di , verum quidem eft , Hildebertum ab Hoëllo
anno MLXXXV Epifcopo Cenomanenfi crea
to, ad Archidiaconatum ejufdem Ecclefix pro
motum , prioribus Archidiaconatus fui annis
diffolutioris vitæ fuiffe , ut ex verbis mox à no
bis in medium allatis eruitur ; fed cùm à Goffri
do Vindocinenfi Abbate , cujus ad eum varia
extant Epiftola, à Malmesburienfi lib.3.deGeft.
Reg. à Sancto Bernardo , præfertimque ab Au
&ore AnonymoGeftorumCenomanenfiumEpi
fcoporum pietas ejus, aliaqua præclaræ virtutes
commendentur , nullaque ei vitia imputentur,
perfpicuum eft,Hildebertum jam ante Epifcopa
tum fance vixiffe, ejufque æmulos aliqua juven
tutis ejus delicta non folum refricaffe ; fed ca
lumnias etiam in eum texuiffe . Hinc feculo fe
quenti ad Archiepifcopatum Turonenfem eve
aus fuit , & utrique Ecclefia fumma cum lau
de prafuit, ut ibidem oftendetur.
Ad num. CLIV. Chronographus Mallea- XV.
lo Hierofoly
rofolymitano his verbis refert : Acta funt tria mitano.
bella in via de Hierufalem cum Turcis , in quibus
Chriftianos ufque ad internecionem perfecuti funt
occulto Dei judicio. In primo bello Lumbardi feu
Longobardi & Alamanni cum Rainaldo Domino
fuo perierunt in caftro quodam Exceregorgo in die
dedicationis Santi Michaelis : in fecundo Petrus
Eremita & Gauterins intrantes Cinitot quod eft
fupra Nicanam civitatem , confeftim venerunt il
lic Turci , & omnes occiderunt ; folus Petrus eva
fit, & hoc factum eft in menfe Octobri. Hac facta
funt in præcedenti anno millefimo nonagefimo fexto
ab Incarnatione Domini ( quo ea narravimus , li
cet Mabillonius in margine ad Hiftoriam Belli
Sacri à fe publicatam ea cum currenti perperàm
illigarit ). Deinde infequenti anno MXCVII ,
Alii Principes venerunt Conftantinopolim & in·
Sclavia , & fuerunt in magna perfecutione. At
Boamundus & Tancredus & Guillelmus frater
ejus , & multi poftquam acceperunt cruces , perfe
cutifunt Turcopolos , & Pincinnatos & vicerunt ,
& fuperaverunt in quarta feria , quod eft Caput
jejunii. Deinde in alio bello Turci & Pincinnati, &
Commani , & Slavi , Vifi & Athenafi omnes con
tra Chriftianos erant , & quodam die Epifcopum
Podienfem acceperint , & per vim perdiderunt ,
& à Chriftianisfuperatifunt.
Tandem ergo Kal. Maij concordes & unanimes XVI.
effecti cum Imperatore Alezio causâ fanctæ expe- NicaxaCru
ditionis. Collecti itaque Principes & confociati fir- ce fignatis
capitur ,
miter mediante Maio , pugnaverunt apud Niceam Antiochia
civitatem cum Turcis , & interfecerunt innume- obfidetur.
rabilem multitudinem Turcorum , ipfamque , quæ
eft caput totius Romanæ urbis , & multa alia cepe
runt, fueruntque in obfeffione illa per feptem heb
domadas , & in die Afcenfionis pridie Idus ( nem
pe mentis Maij ) caperunt primùm invadere.
Fueruntque vulnerati multi, & martyrizati : quas
inter duas pugnas ceciderunt tredecim millia Chri
ftianorum & ducenta millia Turcorum. Eodem
anno apparuit ftella Cometa pridie Nonas Cetobris
per feptem noctes , fuitque terra motus tertio Idus
Octobris. Menfe Novembri fuit magna perditio
feminum , partim ex vermibus , partim ex pluviis ,
&flumina creverunt magna, & caftella , & vicos,
Ee 4 &homines
 332 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XI. & homines necaverunt , maximè pedites. Fuitque D. Anfelmi hoc anno fufceptam , ut præceden- An.C.1098
SÆC. XI .
.
An.C.1097• bellum aliud primo die Julii contra trecentos & fe ti monftravimus , differit de Concilio Barenfi fequentem
xaginta millia Turcorum , Sarracenorum , Publi Kalend. Octob. hujus anni congregato, ut etiam indicit.
canorum, Perfarum & Agulanorum , in quinque ibidem vifum, aitque de Anfelmo : Flexis geni
generalibus bellis , Deo opitulante triumphaverunt , bus coram Papa, præfatum Regem ( Anglia nem
acceperunt quadraginta & unam principales civi pe ) jam tunc excommunicare parato , vix obti
tates & ducenta caftra in Romania & Suria ; & nuit , ne in regem faceret , quod communis om
poft hæc omnia duodecimo Kal. Novembris obfe nium fententia promulgavit. Multis interpofitis:
derunt tres partes civitatis Antiochiæ, quæ an Finito Concilio à Baro difceffimus , comitatum Pa
no fequenti in Crucefignatorum poteftatem ve pa Romam ufque non deferentes. Subdit , Willel
nit , ut ibidem videbimus. mum quendam nuncium à Willelmo Angliæ
XVII. Sanctam Margaritam Scotia Reginam anno Rege niffum caufam fpoliati Anfelmi reddi
S. Margari MXCIII animam Deo reddidiffe , ibidem diffe , fed eam Urbanum II non probaffe , ei
ta ante qua
driennium monftravimus. Afferit Baronius ejus Vitam ab que dixiffe : Redi , quantociùs , redi; & præcipe
demortua. Adelredo Abbate fcriptam fuiffe ; fed eum falli illi ex parte B. Petri , quatenus muta ommi contra
fufpicor , erroremque inde procedere , quod dictione illum fuis omnibus integrè revejliat , fi
Adelredus feu Ailredus Abbas Rievallenfis in excommunicari recufat. Itaquefac , ut quid hinc
Epiftola ad Henricum Ducem , poftea Anglo velit , fcire me faciat ante Concilium , quod tertia
rum Regem, fcripta, de Santa Margarita, ejuf hebdomada Pafche ( anni nempe millefimi no
queGenealogia agat. Gemmeticenfis lib.7.Hift. nagefimi noni, non verò currentis, ut apud Ba
Normannorum cap . 10. loquens de Mathilde ronium, & Tom. X Concil . etiam legitur ) in
Santa Margarita filia, ab eodem Henrico Rege hac urbe ſum celebraturus : alioquin certiffimè no
in uxorem accepta, de utraque ait : quantafan verit , fe in eodem Concilio damnationis fententiâ
Elitatis & fcientia tam fecularis , quàm fpiritua puniri, quampromeruit. Atille : Priufquam abeam,
lis utraque Regina , Margareta fcilicet & Mathil tecum fecretiùs agam. Manfit ergo ibi per dies
dis,fuerint ; liber qui de vita ipfarumfcriptus eft , plurimos idem Willelmus , prudenter operam dan
plano fermone defcribit. do bos & illosfuæ caufæ auctores efficere : ac, ut Do
XVIII. Bertoldus in Chronico ad annum MXCVII
Henricus minifui voluntati fatisfaceret , munera quibus ea
Imp. Italiam ait : Domina Mathildis egregia Dux , & Mar cordi effe animadvertebat difpertiendo , & polli
relinquere chionilla devotiffima Sancti Petri filia magnumfibi cendo, parvi habere. Deductus ergo à fententia Ro
coactus.
nomen ubique eo tempore acquifivit. Nam ipfa pe manus Pontifex eft : ac pro voto Willelmi , indu
nefola cumfuis contra Henricum , &hærefiarcham cias ufque ad feftum S. Michaelis dedit Regi. Acta
Gilbertum , complicefque eorumjam feptennio pru funthæc in ipfis folenmiis Nativitatis Chrifti , cur
dentiffimè pugnavit > tandemque Henricum de rentis nempe anni , non verò fuperioris , ut ex
Langobardia fatis viriliter fugavit , & ipfa recu di& tis neceffariò fequitur.
peratis fuis bonis Deo & S. Petro gratias referre Reprehendit Baronius Malmesburienfem , II.
Concilio
nondeftitit. Henricum autem Imp. currenti anno quòd lib. 1. de Geft. Pont. fcribat, Urbanum II Rom, S. An
1
ex Italia in Germaniam rediiffe, affirmant Ucf muneribus vi &um Regi Anglia terminum ad felmusinter
pergenfis Abbas & Dodechinus Abbas in Ap feftum San & ti Michaelis protraxiffe. Eadmerus fuit.
pendice ad Marianum Scotum. Manfit Henricus tamen , cujus libri Novorum Baronii tempore
in Italia ab anno MXC , quo illuc venit , uf nondum lucem viderant , id tantum de mini
que ad præfentem. ftris Curiæ Romanæ afferit, aitque , cùm Ponti
XIX.
Floret Con Vivebat adhuc hoc anno beatus Hedelmaris fex Reingero Lucenfi Epifcopo præcepiffet , ut
gregatio Ca- fundator Areafia in Belgio, cui hoc anno Lam ftatuta in Synodo Romana , fonora qua pollebat
nonic.
lariumRegu- bertus Epifcopus Attrebatenfis donationem fe voce, legeret, Reingerum paruiffe : verum non
Aroafia. cit à Locrio in Chron. Belgico recitatam . Aroa nullis ab eo capitulis in audientia ommium difertè
fienfisCanonicorum Regularium congregatio ab expofitis , fubitò admirantibus cumƐtis, vultu , vo
Heldemaro , Conone Presbytero , ac Rogero ce, ac geftu corporis in alium habitum demutatus
laico circiter annum MXC. inftituta , & à Jaco eft : unde fuorum luminum acie in circumfedentes
bo Vitriaco in Hiftoria Occident. cap. 23. valdè directa , vulnerate mentis dolorem ultra diſſimula
commendata, initium cœpit Araofic, altero la re non potuit. Rupta igitur decretorum ferie , quæ
pide ab Apalma Artefiæ oppido pofita. Hac exponenda fufceperat , intulit dicens ; Sed videlicet
Congregatio etiamnum floret, de eaque legen quidfaciamus ? Præceptis fubditos oneramus , &
dus Bollandus in Encomio beati Heldemari ad iniquis tyrammorum fævitiis non obviamus. Op
diem XIII menfis Januarii. preffiones namque , quas ipfi fua tyrannide Eccle
fuis inferunt , & expoliationes perfonarum , quæ
tuendis illis inftitutæfunt , quotidie ad hanc Sedem
Anno Eræ referuntur ; confilia & auxiliaficut à Capite om
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6591 .
Hifpan . nium , requiruntur : fed quo terminentur effectu ,
MCXXXV . I
15. C. D. 16. P. 28. Mart. Indict . 6. heu ! totus mundus novit , & inde conqueritur. De
Anno Hegi
ræ ccccxc11, hujus mundi remotiffimis partibus unus ecce inter
inchoatodie JESU CHRISTI 1098.
nos , modefta taciturnitate quiefcens , mitis refidet
28. No URBANI II PAPE II.
vemb.fer.1. &c. Jam ammusfecundus eft quo huc venit ( ideo
HENRICI IV REG . 43. IMP. 15. que Anfelmus, de quo ibi fermo, currenti tan
tum anno Romam pervenit , ut fuprà oftendi
ALEXII COMNENI IMP. 18.
mus ) : Sed nunquid huc ufque fubventionis inve
nit ? Si dequo dico non ommes agnofcitis , ipfe ef
I.
Urbanus 11 A Num
. I ad
corruptè IX. Edime
Edinerus rus feu Eadmerus,
appellatus Anfelmus Archiepifcopus Anglica regionis. Sub
Concilium , in lib. 2. jungit Edimerus, in eodemConcilio Papam ex
Romanum Novorum cap. 4. poftquam capite fuperiori communicationis fententiam intorfiffe in dan
in annum narravit profe&ionem Capuanam Urbani II &
tes vel accipientesEcclefiarum Inveftituras,& in
eos
 1
"

1
1
1

in Annales C. Baronii.
ceden SEC 333
Parenti SEC. XI. eos qui pro Ecclefiafticis honoribus laicorum Fuerunt illo tempore , ait Joannes de Colle SEC. XI .
etiam An.C.1098 . hominum fervi & quafi ancillæ fiunt. medio loco citato , diverfarum Ecclefiarum Epi- An.C.1098 ..
III. V.
Tom. X Concil. & apud Baronium hoc Con fcopi , religione confpicui , fcientia præcipui , fama Florentin
Male illud
nem. Concilium cilium Romanum in duo difpertitur , quorum celeberrimi. Ex quibusfuit Hugo Lugdunenfis Ar- Gallia plu
xobt in duodi alterum præfenti anno coactum fuerit, in eoque chiep. Apoje Sedis in Galliam Legatus , Ma- res illuftres
pertitum de Anfelmi caufa actum ; alterùm verò anno naffes Archiep. Remenfis , Jvo Carnotenfis , Lam- Epifcopi.
fuit.
ofitis MXCIX , in quo Canones XVIII ibidem bertus Atrebatenfis , Odo Cameracenfis , Noale
recitati , conditi fuerint. Verùm fecundum il (legendum, Gualo) Parifienfis, Godefridus Am
lud Concilium Romanum merè fictitium , ut bianenfis , præter alios , quos illuftres illa habuit
Villel
ex die & menfe ejus celebrationis evidenter ap atas. Sed de Hugone & Manaffe vide dicta fuis
paret. Chronographus enim Malleacenfis fcri locis .
bit, Concilium Romanum VII Kalendas Maij A num . XIV ad XVII. Litera Boamundi VI.
anni MXCIX , in uno MS. VI Kal. Maij , Tarenti Principis ad Rogerium Apulia Com- Nicea à
Tache Crucefigna
in alio , Pridie Kalendas Maij celebratum , qui tem data , in quibus fermo de expugnatione tis capta.
Contr
dies omnes in tertiam hebdomadam poft Paf Nicax , & de victoria à Cruce fignatis poft
cha anno fequenti die decima menfis Aprilis eam urbem captam reportata , ad annum fupe
habitum, incidunt. Quare Hovedenus in priori riorem pertinent. Tunc enim menfe Junio XX
terra
parte Annal . & Simeon Dunelmenfis in lib. de die menfis , ut habet Tyrius lib. 3. Nicaa capta,
11 00
Geft. Concilium Romanum cum anno MXCIX , & in ipfa die Kalend. Juliarum pugnatum eft viri
ad Ba
& tertia poft Pafcha hebdomada accuratè alli bus longè imparibus , & numero multum diffimili.
r) i 1
garunt , neque hoc impofterum in controver Nam qui Solimanum fecuti fuerant, centum quin
We -
fiam venire debet. Hac Chronographi Mallea quaginta millium , folis comumeratis equitibus "
tenti cenfis verba ad annum MXCIX : Eo anno fuit dicebantur excedere numerum. Noftrorum au
beam, factum Rome Concilium , quod noviffimè tenuit tem qui præfentes illo in tanto certamine defuda
-dis
Urbanus Papa (inter Romana ordine II , non runt , vix fuit numerus equitum ad millia quin
da verò III ) feptimo Kalendas Maij , in quo confir quaginta , inquit Tyrius.
mavit viam Sancti Sepulchri Domini noftri J. C. Gefta verò hoc anno his verbis narrat Chro VII.
Se
ཚོསྒྱུ

& decrevit in ipfa Synodo , omnifexta feria jeju nographus Malleacenfis : Anno MXCVIII fuit Antiochia
ab iifdem
ཏོ
ཨཏུཏཎྜ,ཾ

nare propeccatisfuis , ommibus Chriftianis , & ma bellum cum Turcis quinto Kalend. Januarii , & expugnata,
ximè pro illis , quibus non confeffi funt immemores. Jdibus Februarii , fueruntque Chriftiani feptin
Bertoldus in Chron. ad annum MXCIX , genti & Turci viginti quinque millia. Fuit & aliud
ConciliumRomanum tertiâ poft Pafcha hebdo bellum , ubi Amiralii duodecim funt occifi poft
madâ indictum refert , qui licet Anfelmi men Pafcha , quod fuit ito anno V Kalend. Aprilis.
uter tionem non faciat , non dubium tamen , quin Actafunt hæc menfe Aprili & Maio. Subacta eft
de Concilio, cui ipfe interfuit , interpretandus Antiochia intrante tertia die menfis Junii , in die
fem, fit , nempe de Concilio Rom. tertiâ poft Paf Jovis . Tertia die poft hæc obfeffa eft civitas à
II: cha hebdomada coacto, de quo etiam anno præ Curbalando , qui adduxit trecenta fexaginta
B

EL
mat TN cedenti fermonem habuimus.
quinque millia , excepto Amiralio Hierofolymita
IV.
Teres Pertinet ad hoc Concilium Romanum, quod no , quifuit cum fua gente & Rege Damafci cum
pore In eo elect refert Joannes de Colle-medio in Vita Beati fuis , & Rege Alephfimiliter cum fuis ; & ita fuit
B. Joannis
JKA. Morinorum Joannis Morinorum Epifcopi , qui ei annos exercitus circa Antiochiam per undecim dies.
cti Epifcopi con- quatuordecim cohabitavit . Ecclefia Morinenfis Tandem vifione Domini Jefu & Sanctæ Mariæ ,
firmata. viginti circiter annis multis tribulationibus ve
Sanctique Petri Apoftoli confirmati & vifione &
bird xata fuerat, & ad magnam confufionem redacta. revelatione fimul Sancti Andrea Apoftoli & re
고
忘

Cumque Canonici Aubertum Ambianenfem , pertione lanceæ Domini noſtri Jefu Chrifti , acceptis
Ecclefia Morinenfis Canonicum contra Cano pænitentiis & proceffionibus actis conftruxerunt
E

num fan &tiones elegiffent, Abbates religiofi, & acies fuas Principes Chrifliani contra Curbalan ,
viri quidam laicalis ordinis Joannem Atrebaten & illam innumerabilem gentem Turcorum ,
?

fem Archidiaconum etiam renitentem Epifco Arabum, Saracenorum, Publicanorum , Azymita

pum elegere. Eodem tempore , inquit Joannes ru , Curtorum , Perfarum , Agulanorum &
de Colle-medio cap . 3. Rome Concilium genera aliarum multarum , quæ nominari , nec numera
le de diverfis mundi partibus Papa indixerat. In ri poterant. In prima acie fuit Hugo Magnus
quo Concilio Morinenfi cauſa traƐłata , & Auber cum Francigenis & Flandrenfi Comite. In fecunda
ti electione haud dificile reprobata , dominus Joan vero Dux Godefredus cumfuis. In tertia Rotber
nes, cujus fanctitatem celebris fama vulgaverat tus Normannus cum fuis. In quarta autem Ade
14 multorum vocibus dignus pronunciatur , & electio marus cum lancea & cum exercitu fuo & exer
ejus ex fententia Concilii à Domino Papa folemni citu Raimundi S. Egidii. In quinta Tancredus
ter confirmatur. Quæ cùm ipfo ignorante acta & Gafto cum Aquitanis. In fexta fuit Boamun
fuiflent, Urbanus II, ne fubterfugere tentaret , dus cum fuo exercitu , Epifcopi & Clerici reveftiti
,
literis ad eum datis injunxit , ut oneri collum fimul cruces in manibus tenentes. Septimam

ſubmitteret : Ammus erat, fubdit Joannes de Col aciem fecerunt ex aliis coacti , quam ducit Rai
le- medio, ab Incarnat. Domini N. J. C. MXCIX. mundus Comes. Poftquam venerunt Sancti Mar
Hoc igitur anno II Nonas Junii Presbyteratus tyres Demetrius , Georgius & Theodorus , quos
ordinationefufcepta , fequenti menfe , XVI videli Dominus promiferat mittere in auxilium eorum
cet Kal. Augufti à Manaffe Archiep . Remenfi cum fancto exercitu , verfifunt infugam , & fuge
confecratus eft, & IX Kal. ejufdem menfis apud runt inimici Dei vicli ; & hoc bellum factum eft
Tarvennam folemniter inthronizatus. Conci quarto Kal. Julii. In illa fuerunt inclufi per vi
lium itaque Romanum fub Urbano ordine II, ginti & feptem dies , & obfederunt per octo menſes
non verò III, ut perperàm habet Bollandus in & poft captionem requieverunt per quinque men_
Notis ad cap.3. laudatum,anno tantum fequen fes & dimidium.
ti celebratum. VIII.
Urbispoteftatem, inquit Tyrius lib.7. cap. 23. Boamundus
de
 334 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XI. de Antiochia verba faciens , & dominium , ficu nachi refponderunt : Beatus pater Benedictus ', ut SÆC. XI .
An.C.1098 ti ab initio promiferant , omnes unanimiter Domi nobis omnibus evidenter patefcit , B. Maurum An.C.1998 .
Princeps no Boamundo concefferunt. Joannes verò Patriar
Antiochia Monafterii fui Priorem quem à pueritia nutrie
dictus. cha, egregius fub Saracenis Confeffor , in rat , in Galliam mifit , &c. Hoc , Reverende
fua dignitate remanfit, fed hoc intra biennium Pater, Sanctitati veftræ indubitanter notumfit,qua
ultrò cedente , quod non fatis utiliter præeffet à prioribus Canobiis , qui religiosè vixerunt fer
Græcus Latinis , urbe cedens , Conftantinopolim vanda didicimus , ac ut hæredes Ordinis & pro
abiit. Poft cujus difceffum Bernardus Legati feffionis habemus > quandiu Cluniacenfes , five
Apoftolici Capellanus, natione Valentinus, ideft , Turonenfes , aliique Regulares viri ca nacti fue
Valentinas Francus Patriarcha electus eft , ut rint , non dimittemus ; neque temerarii novita
ibidemTyrius habet. Antiochia autem circa an tum adinventores , à fratribus noftris longè la
num MLXXXIV in Turcorum poteftatem teque condenmari volumus.
venerat, teftibus Raimundo de Agiles pag. 148 . Hac & plura his fimilia Monachis conftanter XI.
Orderico lib.13.cap.914. & Tyrio lib.5.cap.11 . dicentibus , Abbas in fua fatis pertinax fententia auxilium
Urbani 11
afferentibus , eam Turcos per annos XIV, an recejfit ab eis , cum duodecim fibi affentientibus ; implorant.
tequam à Francis caperetur, obtinuiffe
obtinuiffe.. Dache dinque locum quafivit idoneumfibifuifque fodali
rius Tom. IV Spicilegii pag. 257. inter alias Epi bus , qui fan&ti decreverant Regulam Benediti ,
ftolas refert quam Stephanus Comes Carnoten ficut Judai legem Moyfis , ad litteram fervare pe
fis & Blefenfis hoc anno fcripfit ad Adelam nitus. Tandem Odo filius Henrici Burgundia
uxorem , in qua ei accuratè refert qua in ca Dux , illis compaffus eft , & prædium in loco , qui
ftris ante Antiochiam à Chriftianis acta funt , Ciftercius dicitur, in Epifcopatu Cabilonenfi lar
quam juvabit legere. gitus eft. lbi Robertus Abbas cum electis fratribus
IX. Ad num. XVII & feq. Annum fundati Or aliquandiu habitavit in eremo ; nimia dijtrictionis
Fundatur
dinis Ciftercienfis exhibent Verfus in fronte Ec & religionis Canobium conftruere cæpit ; Deoque
Ordo Cifer
clefix Ciftercienfis defcripti : donante in brevi plerofque fanctitatis amulatores
cienfis.
babuit. Cumque Molifmenfes cœnobita per ali
Anno milleno , centeno , bis minus uno ,
quod tempus Paflore carerent , viroque Dei virtu
Pontifice Urbano , Gallorum Rege Philippo ,
tibus famofo difcedente , defpicabiliores erga vici
Burgundis Odone Duce & fundamina dante ,
nos & notos fierent , Urbanum Papam fupplices
Sub Patre Roberto cæpit Ciftercius Ordo.
adierunt , eiqueprorsùs enodataferie rerum , quas
Ordericus lib. 8. pag.711 . & feqq . de hac fun fuprà retuli , confilium & auxilium ab eo poftula
datione pluribus agit , ex quo , refectis minus verunt. Ille verò paterno affe&tu utrifque confu
neceffariis , hac excerpfi : In Burgundia locus luit ; Abbati enim Apoftolica juffit auctoritate , ut
eft , qui dicitur Molifmus , &c. Ibi tempore Phi prius monafterium repeteret, & ne laberetur, re
lippi Regis Francorum venerabilis Robertus Ab gulariter regeret ; ac in alio , quod poftmodum cœ
bas cenobium condidit , & infpirante gratia Spi perat , quemlibet de fuis idoneum fubftitueret.
ritus Sancti , difcipulos magnæ religionis aggrega Deinde firma ftatuit fan&tione , ut imprimis quif
vit , Audioque virtutum in faneta paupertate que quam vellet inflitutionem vita arriperet ,
juxta ufum aliorum cœnobiorum comites inftru ipfamque omni vita fua irrefragabiliter tene
xit. Poft aliquot annos Sancti Benedicti Regulam ret , &c.
diligenter perfcrutatus eft , aliorumque Sancto Coa&tus itaque Robertus Abbas Molifmum XII.
rum documentis Patrum perspectis , convocans repedavit , ibique laudabiliter ufque ad finem vi- funda
S. Roberts
tor
fratres fic affatus eft: Nos , fratres chariffimi , fe tæ fuæ Deo militavit. Albericum verò magnæ re- Melifmum
cundum normam S. Patris Benedicti profeffionem ligionis virum ad opus Ciftercii vicarium fibi ele- redirejube
fecimus; fed , ut mihi videtur , non eam ex integro git , & Joanni ac Hilbodo Attrebatenfibus aliiftur.
tenemus. Multa quæ ibi non recipiuntur , obfer 1
que viginti duobus fratribus Abbatem Ciftercii
vamus , & de mandatis ejus plura negligentes in conflituit , qui in magna egeftate per X annos ibi
termittimus. Manibus noftris non laboramus , ut deguit, &c. Ita Ordericus ad annum MXCIV.
fanctos Patresfeciffe legimus , &c. His dictis Mo Labbeus Tom. I Biblioth. pag. 640. refert Ori
nachorum conventus non acquievit : imo prædecef gines Ciftercienfis Ordinis incertis Auctoribus
forum , quorum vita evidentibus miraculis infi fcriptas, ubi plura de ejus fundatione habentur
guita manifeftè refulfit , exempla & inftituta , ve in quibus litera Urbani II , Pafchalis II &
nerabilium veftigiis trita virorum moderatis no aliorum hujus fundationis occafione data , &
vitatibus objecit , &c . De hoc, quod redarguimus proceffus canonizationis Sancti Roberti Abba
à te , Pater venerande , quia exorbitamus à ri tis Moliſmenfis & primi Ciftercienfis Ordinis
gore monachilis regula , nec afpero gradimur fundatoris mandato Honorii III factus ; reci
Egyptiorum Patrum tramite , qui in Thebaida tantur. Annus emortualis San&i Roberti in
fancta in Terra commorabantur ; inter Barba compertus . Vita ejus Au & tore Monacho Molif
ros antiquo tempore neceffariam rationem fubtili menfi Anonymo fub Adone Abbate feculo XII
confidera examinatione. Nullus doctor jure co fcripta extat in Actis SS. Bollandianis ad diem
git fideles omnia pati pacis tempore , quæ fancti XXIX menfis Aprilis. Gaufridus à Collone
Martyres compulfi funt in perfecutionibus Paga adhuc ineditus , qui ceteris omnibus accura
norum tolerare : quoniam nec ipfi eadem ante tiùs Senonenfium Antiftitum Chronologiam
preffuram impiorum ultrà perpellifunt, quæ necef expendit ufque ad annum MCCXCIV, quo
fitate poftmodum cogente pro fide certantes fufti vivere defiit , ut docet Mathoudus in Præfat.
nuerunt , & c. ad Catalogum Archiep. Senonenfium , Molif
X. Sic palam Monachis repugnantibus dixit Ab mentis Monafterii fundationem his verbis no
Monachi
bas Robertus : Inimitabilem Egyptiorum Pa tavit : Amo Domini MLXXV fimdatum fuit
burc funda. trum vitam ad informationem boni commemoro ; Molifmenfe Monafterium in territorio S. Petri Vi
tioni adver- fed inde nulla vobis violenta imponitur exactio , vi prope Villam de Riciaco per San&tum Virum
Jantur. imofalubris proponiturperfuafio , &c. Adhæc Mo Robertum Monachum ; qui
pofteà habitum album
accipiens
 in Annales C. Baronii .
335
SEC. XI . accipiens , Ciftercienfem Ordinem inftituit fecun pulo electus. Permanfit autem fine benedictione SÆC . XI .
An.C.1098. dùm Regulam S. Benedicti. Paftorali , anno uno , & duobus menfibus. Poftea An.C.1099 .
XIII. Mabillonius lib. 6. de Re Diplom. refert Ref vero Romæ à Papa Urbano confecratus , cum Apo
dum Evan criptum Urbani Papæ II de translatione ca
Era fecun ftolica benedictione & Pallii decore rediit , in fe
meterii S. Michaelis ad Mofam , in cujus fine de collocatus XIVKal. Maii , anno MXCVIII
gelium an
nos XXII legitur : Data Laterani VII Kalend. April. an ab Incarnat. Domini , lætante Clero , & bona
numerat
no ab Incarnatione Domini fecundum Dionyfium devotione populi. Cujus jam in Archiepifcopio XI
plufquam MXCVIII: Secundùm verò certiorem Evange
Dionyfiana. anno penè peracto , teftor Deum nufquam Abba
lii probationem millefimo centefimo XXI , Indicto tiam Sancti Petri , vel audiffe , vel legiffe , aut vi
vi, Epacta XVI, concurrente IIII. Verùm hæ diffe , quietius vixiffe , vel fuiffe ab omni inquie
nota Chronica, excepto die menfis , addititiæ tudine. Det Deus fuccedentia tempora fub eo &
funt. Neque Pontifices Romani duplici illa In cum eo habere læta & profpera. Quibus ex ver
carnationis Era , quod faltem legerim ufi fuêre, bis intelligimus , Continuatorem iftum hoc
& cum anno Dionyfiano MLXXXXVIII , tempore vixiffe , vel eum ex Auctore hoc tem
non annus Domini Secundùm Evangelium pore vivente ifta accepiffe , & in prima perfona,
MCXXI, fed MCXX concurrit . Mabillonius ut fæpe fit , protuliffe.
quidem lib 2.deReDiplom. num . XIII de dupli Die itaque vicefima feptima menfis Decem II.
ci illo calculo loquens ait, Marianum Scotum & bris anni MXCVI Richerio Senonenfi Archie- Contigit
anno
Sigebertum in Chron . ratos effe Dionyfium an pifcopo vitâ functo Daimbertus in locum ejus MXCVII.
nos XXIII Chrifti annis detraxiffe ; fed cer fubrogatus eft , ftatimque poft ejus electionem
tum eft quod fcribit Gervalius in Chronico Clerus ad provinciales de ejus electione fcrip
pag. 1337. Si quis annos Domini , qui fecundùm fit. Hi ordinationem celebrare volebant Qua
Evangelium dicuntur effe confcripti, noffe defide dragefima tempore , fed Hugo Lugdunenfis Ar
rat, fupputationi Dionyfii , quem imitamur , vi chiepifcopus & Summi Pontificis Legatus pro
$ ginti duos annos apponat. Hæc eft enim de annis hibuit , nifi prius fibi tanquam Primati reve
Domini inter Evangelium & præfatum Diony rentiam , quam Richerius denegaverat, profite
fium diffonantia , ficut in fuis Chronicis teftatur retur ; miffifque literis ad Provincia Epifcopos ;
Marianus Scotus, fpatium fcilicet ammorum vi ut à confecratione manus abftinerent , difertè
ginti duorum. In Diplomatis Regum Merovin juffit. Paritum quidem eft Legati mandato ; fed
gicorum indictio , aliæque nota Chronologica, refcripfit Ivo Epifcopus Carnotenfis Epiftolam
uti & in Actis Sanctorum fæpe adiiciuntur , à ordine LX , aliàs LXV , Baronio num. IV &
quibus omninò cavendum . feqq. recitatam, perfonalem illam exhibitionem
ante fufceptum confecrationis munus nulli Pri
mati deberi ex more , fed neque Legatis jus il
lud competere, nifi electus alicujus criminis reus
Annò Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6592.
Hifpan. delatus fit. Quare petiit , ut præmitteret libe
M CXXXVI I. ram illius ordinationem provincialibus Epifco
16. B. 17. P. 10. April. Indi &. 7.
Anno Hegi
ræ pis. Cùm verò Hugo deftinatis pertinaciter ad
JESU CHRISTI 1099 .
CCCCXCIII, hæreret , Ivo ea de re certiorem fecit Urbanum
inchoato die PASCHALIS II PAPE I. II Epiftola LXV , relata à Baronio num . II
17. No
HENRICI IV REG. 44. IMP. 16. De Senonenfi Electo , inquit , cujus confecratio à
vemb.fer.5.
Legato veftro Lugdunenfi Archiepifcopo ob hoc
ALEXII COMNENI IM P. 19.
impeditur , quia ei jure Primatus fui ante confe
crationem fuam obedientiam non profitetur , quid
I.
Controver Num. I ad XX . Controverfia inter Hu 1 nobis agendum fit , refcribat vejtra Paternitas.
A gonem Galliarum Prima
fia de Pri- tem ac Sedis Cum enim nulla aliquo accufante alia caufa pre
matu inter Apoftolica Legatum , & Daimbertum Archie tender
etur propter quam ejus confecratio diffèrre
Archiepifco- pifcopum Senonenfem ; qui Richerio fucceffit ,
pos Lugdu tur , eo tamen jubente propter reverentiam ve
anno millefimo nonagefimo feptimo exorta ; ftram manus ab ejus confecratione continuimus ,
Senonenfem. annoque nonagefimo octavo continuata, ideo cùm de profeffione à Metropolitanis primatibus
que eam Baronius loco fuo non refert. Conti facienda nihil legamus confuetudine firmatum,
nuator enim Chronici Sancti Petri Vivi hac vel legibus inftitutum : ultra quas metas nihil
de Richerio , cujus mortem Baronius hoc anno conceffum effe Primatibus teftatur Papa Nicolaus.
confignat , & de Daimberto fcribit ad annum HæcEpiftola veteri ordine eft L VIII.
MXCVI : Eodem anno obiit Richerius Archie Daimbertus ; cum nec Ordinationem à Pro III.
pifcopus , vir bonæ vitæ & beate memoria , qui Daimbertus
vincialibus Epifcopis obtinere poffet , neque
contra jura fuæ Sedis Lugdunenfis Archiepif- Electus Se
antequam moreretur VI Kalendas Januarias , in
nonenfis or
die fcilicet fefli Joannis Evangelifta , accerfitis copi Primatum vellet agnofcere ; intelligeret dinatus eft
perfonis Sana matris Ecclefiæ Senonum, Daim etiam Hugonem in fua fententia permanere, pro- Romaanno
berto Præpofito & Archiclavi ( ideft Thefaura hibitosque provinciales Epifcopos, quominus Superiors.
rio , quæ dignitas in Ecclefiis Cathedralibus
*****

ordinationem ejus peregerint , Romam profe

TTER

& in Monafteriis ea voce appellata fæpe repe
ritur ) nondum , fed mox poft eum futuro Epif
copo , & Helduino Archidiacono , & reliquis Ar
chidiaconis & Præcentore , & nonnullis Proceri
bus Senonicæ urbis , mifit & mandavit fratribus
monafterii Sancti Petri , ut eo vivente eligerent ,
& providerent fibi Abbatem , quod & fecerunt.
Paulò pòft : Verùm præfato Richerio de medio
fublato fuccefit Daimbertus ipfius Ecclefie Vice
dominus, nobilis & clarus , ab omni clero & po
J;
tus eft , ubi abfque ulla conditione ab Ur
&
bano II confecratus fuit ut difcimus ex Epiftola
ejufdem Pontificis ad Hugonem Lugdunenfem
Archiep. data , & à Marca in Differt. de Pri
matibus num . CXVIII ex MS. Lugdunenfi eru
ta , fcriptaque Rome apud B. Petrum indictio
ne feptima , VIII Kalend: Maii ammo Dominica
Incarnat. MXCIX, Pontificatus Dommi Vrbani II.
Papæ duodecimo. Anno itaque millefimo nona
gefimo feptimo Hugo Archiep. Lugdunenfis
prohibuit

336 Critica Hiftorico - Chronologi
SEC. XI. prohibuit Suffraganeis Archiepifcopi Senonen
An.C.1099. fis , ne Daimbertum ordinarent ; quod cùm ac
cepiffet Ivo Epifcopus Carnotenfis & Suffraga
neis unus , ad eundem Hugonem fcripfit Epi
ftolam ordine LX eo Chrifti anno , non verò
currenti , quo eam recitat Baronius , & Daim
bertus fub illius anni finem , vel initio
anni MXCVIII Romam profectus , poft
quam ab Urbano II confecratus fuit in Gal
liam rediit , ubi in fede propria locatus eft XIV
Kal. Maii , feu die decima octava menfis Apri
lis, qui anno MXCVIII in Dominicam incidit.
Confecratus autem eft Romæ menfe Martio an
ni MXCVIII,cùmAnonymus laudatus affirmet
Daimbertum fuiffe fime benedictione Paftorali
anno uno & duobus menfibus.
IV. Poft hæc Ivo anno millefimo nonagefimo
Initium octavo ineunte dedit ad Urbanum II Epifto
Epifcopatus
Ivonis obi lam novo ordine LXVII , à Baronio num . XV
terftatui & feqq. relatam in qua fignificat, fe Epifcopatui
tur. renunciare velle : Eccejam, inquit, hoc tranfacto
feptennio vineam mihi commiffam pro poffe meo
excolui, ftercora etiam circumpofui. Fructum au
tem quærebam, & non inveni. Detur ergo mihi
libertas octavo anno , ut hoc principium vera octa
va aggrediar , vt poffim mihi fabbatizare , dulces
fructus contemplationis carpere , & octava illius
gaudia pralibare. Qua verba oftendunt Jvo
nem anno MXC ante diem XXIV menfis
Novembris Capu¤ ab Urbano II -Epifcopum
ordinatum fuiffe , quob jam fuo loco probavi.
mus. Neque enim eo in loco Ivo fua ordina
tionis annos , ut Baronius num . I exiftimat ,
ab anno MXCII repetit , quia eo pacto an
nus ordinationis ejus feptimus anno tantum
MXCIX exeunte Novembri expletus fuiffet, &
octavus inchoatus ; cum tamen Urbanus II
menfe Julio præfentis anni è vivis abierit. Or
dinatio itaque Jvonis cum anno MXCII , alli
gari non poteft; cùmque ea Jvonis Epiftola
fcripta fit poft natale Chrifti , quo Turonenfis
Archiep. Philippum FrancorumRegem corona
vit, imo poft Natale San&orum Innocentium ,
ut in ea legitur , manifeftum eft , Ivonem hæc
fcripfiffe initio fuperioris anni. Sed redeo ad
Daimbertum.
V.
Dain.bertus Daimbertus , poftquam menfe Aprili anni
Primatum MXCVIII in præfulatus Senonenfis poffeffio
Lugdunenfis nem inductus fuit , circa præfentis anni ini
Archiep. tium Romam rediit , & in Synodo Roma
agnovit.
na hoc anno coacta Urbano II promifit fe
Lugdunenfis Ecclefiæ Primatum fuper Seno
nenfemagniturum, ut nos docet Epiftola ejuf
dem Pontificis ad Hugonem Lugdunenfem da
ta, cujus mox mentionem fecimus. In ea enim
poftquam dixit Pontifex fe Daimbertum confe.
craffe , fubdit. Nuper autem , cum ad Apoftolo
rum limina tam pro ejufdem caufæ actione , quàm
pro communi Synodica vocatione rediiffet , præ
fentibus Legatis tuis , &c. fedis Apoftolicæ cogen
te judicio, omni demum tergiverfatione caffata ,
in manu noftra profeffus eft , fe & Lugdunenfis Ec
clefia fuper Senonenfem Primatum agnofcere &
de cetero tibi , tuifque legitimis fuccefforibus tan
quam Primatibus obedire &c. præfentibus fratri
bus noftris quorum infra fcripta funt nomina ,
Anfelmo videlicet Cantuarienfi , Leodegario Bi
turicenfi , &c. Hæc autem Epiftola VIII Ka
lend . Maii , ut fupra diximus , præfentis anni
exarata, quo quidem tempore S. Anfelmus Ro
ma verfabatur, ut ftatim videbimus.
ca
A num. X X ad XXIII. Ivo in Epiftola lau- SAC. XI.
data , ordine LXVII , ad Urbanum data , eum An.C.1099.VI.
rogat , ut fi Turonenfis Archiepifcopus vel Philippus
aliquis Aurelianenfis Clericus pro electione Rex anno
Joannis pueri ad eum veniret , ei aurem non fuperiori
ad Bertra
præberet : Perfona eft : inquit , ignominiofa , & da confuetu
de inhonefta familiaritate Turonenfis Archiepif- dinemrediit.
copi , &c . per urbes Francia turpiffimè diffama
ta. Paulò pòft , Sciatis etiam , quia Turonenfis
Archiep. contra Interdi&tum Legati veftri in Na
tale Domini Regi coronam impofuit , & ut iße
Et ut
Epifcopus fieret , hac mercede promeruit.
fciatis puerilem fuiffe electionem quidam etiam
de eligentibus in Natale Innocentium in eligen
do itajocatus eft.
Eligimus puerum , puerorumfefta colentes ,
Non nofirum morem , fed Regis juffa fequentes.
Quare Ep ftola illa , in qua fefti Sanctorum In
nocentium mentio , initio præcedentis anni
fcripta & Philippus Francorum Rex in Natali
Domini anni MXCVII à Turonenfi Archiep .
coronam accepit , cùm jam antea eodem anno
ad confortium Bertrade reverfus fuiffet. Nam,
id ante annum illum contingere non potuit ;
cùm primò reftitutus Ecclefiaftica paci fub
conditione abjuranda Bertrade anno MXCVI
Rex fuerit, & improbabile fit, ad eandem mo
ra nulla interpofita reverfum , & annua vix
minor dari poflit. Secundò , Joanni Epifcopo
Aurelianenfi , qui ad anni MXCV finem Cla
romontano Concilio interfuerat , defuncto an
no MXCVII fuffectus eft ab Ivone Carnotenfi
& Willelmo Parifienfi Sanctio , ut liquet ex
Epiftola LIV Ioannis ad Hugonem Lugdunen
fem Archiep. Sedis Apoftolica Vicarium. Sed
Sanctione ob intrufionem & fimoniam eodem
anno depofito Joannes hujus nominis II , in
quem pluribus invehiturJvoEpift. LXVIIEpif
copus Aurelianenfis dictus eft , electus die
Natali San &
torum Inocentium anni MXCVII
poftquam die Natali Chrifti præcedenti Philip
pus Rex per Rodulfum Turonenfem Archiep.
coronatus fuiflet. Cum enim Ivo ille Epiftolam
adverfus Joannem hujus nominis II ad Urba
num II data afferat , octavum Epifcopatûs ſui
annum fe attigiffe , ea ab initio præcedentis
Chrifti anni disjungi non poteft , quia Iva
menfe Novembri anni MXCVII octavum Pra
fulatus annum inchoavit , & Epiftolam illam
poft feftum San &
torum Innocentium , uti jam
diximus, exaravit. Cæterùm duratio Sedis Ioan
nis I , & San&tionis Epifcoporum Aurelianen
fium , neque à Sauffaio in Annal . Aurelian . ne
que à San-Marthanis ex antiquis documentis
notata, non potuit non effe brevis. Sed Ioannes
II plures annos Aurelianis fedit. In Biblioth.
Clun. pag. 531. & feq. refertur Donatio ab eo
facta Ecclefia Pitueri cœnobio Cluniacenfi fub
dita , in cujus fine legitur : Actum iftud annə
ab Incarnat. Dom. MCIII, Epifcopatus Joannis
Aurelianenfis Epifcopi anno XVII , ubi rejicien
dus denarius numerus , ab ofcitanti Librario
intrufus , numerusque feptenarius , qui reftat ,
ab anno MXCVII exeunte repetendus. Qua
emendatio certa. Joannes enim difertè in ea do
natione alterius meminitfub eodem ammo à Lu
dovico Rege Francorum defignato facta men
fe Octobri anni MCIII , ibidem recitata . Ex
quo & liquet , Joannem die Innocentium an
ni MXCVII Epifcopum Aurelianenfem ele
Яum .
Revocata
 4
in Annales C. Baronii .
337
4, SEC. XI. Revocata Bertrade caufa adfcribenda vide
Et inde venerunt lætantes Hierufalem ſeptimo s ÆC. XI.
An.C.1099 . tur confenfui Fulconis mariti , quem ipfa blan
VII. Junii , eamque robuftifimè prope muros ci- An.C.1099.
muliebribus ad fuam voluntatem alli Idus
Necdiffen dimentis vitatis obfederunt. Robertus Normannus obfedit XI.
tit Fulco ciebat : Inter opulentos rivales , inquit Orderi
maritus eam à Septentrione & juxta eum Flandrenfis Co- Hierofolyma
cus lib. 8 de Philippo Rege & de Fulcone Co mes Rotbertus , à meridie Comes Raimundus nis à Chri
expftia
ugna
jus.
mite Andegavenfi verba faciens , ingens tumul
fancti Egidii, Quinto Idus fecerunt bellum : 14.
tus & præliorum conatus exortus eft ( initio fci h
quarto Idus aggrediuntur civitatem , & minorem
licet conjun & tionis Bertrade cum Philippo ) ;
murum ftraverunt , & unam fcalam ad majorem
verùm verfipellis mulier inter rivales fimultatem 13
erexerunt , & fuper fuis enfibus ac lanceis comi
compefcuit , ingenioque fuo in tantam pacem eos nùs pug Fuerunt in illa obfidione per
nabant.
compaginavit , ut fplendidum eis convivium præ 1
decem dies in magnafiti &fame , & fecerunt pro
pararet , & aptè prout placuit illis miniftraret. ceffionem circa civitatem , & poftea fecerunt duo
Sugerius verò in Vita Ludovici cap. 17. Ande
lignea caftra, & VII Idus deportaverunt ad ci
gavenfem priorem maritum , licet , thoro omni vitatem. Sexto Idus , & quinto & quarto apta
nò repudiatum , ita mollificaverat , ut eam tan ver
unt machinas , & pridie aggrediuntur mirabi
quam dominam veneraretur , & fcabello pedum
liter civitatem ufque in noctem. Sextâ feria fum I
ejus fæpius refidens , ac fi præftigio fieret vo
mo mane undique aggrediuntur eam , & nimis
luntati ejus omninò obfequeretur.
VIII. ftup efacti erant , ufque venit illa hora , in qua Do
Ad num . XXIII. Baronius poft Concilium
Synodus minus nofter JESUS CHRISTUS paffus eft in ipfa
Remana II Barenfe Kalendis O&obris præcedentis anni civi
tate mortem. Tunc expugnata eft & fubju
fubUrbano habitum unam Synodum Romanam in duas di
11. gat a, quamvis pugnaffent fortiter , nifi per vo
vifit autumavitque priorem anno præterito ,
luntatem Dei intraverunt.
pofteriorem currenti congregatam fuiffe. Ve Primus qui intravit
miles extitit Letot , fecundus Guodofredus Dux ,
rum ut jam anno fuperiori monftravimus , poft
tertius Euftachius Comes frater ejus. Octava
ConciliumBarenfe unicum Romanum coactum,
I poftquam civitas capta fuit, celebraverunt fefti
& quidem hoc anno , tertia poft Pafcha heb
vitatem ereptionis per omnem civitatem Hierufu
domada , eique fanctus Anfelmus interfuit.
IX. lem, & legerunt Principem Guodofredum , qui
A num.XXIV ad XL.Simeon Dunelmenfis in
0 pugnaret Paganos , & cuflodiret Chriftianos. Simi
banus urUr- Hiftoria de Geft . Reg. ad annum MXCIX, Urbanus
Morit
PP. lit er in loco Patriarcha elegerunt Arnulfum in
Papa , inquit , IV Kal. Augufti feriâ V obiit. Ve
feftivitate fancti Petri ad Vincula. Aliud bellum
rum loco, feria V, legendum feriâ VI , ut litera
Dominicalis B demonftrat. Urbanum autem II fec eru nt apu d Afc alo nem prid ie Idus Augufti
cum Amiravifo Babyloniæ , ubi nonaginta [ non
quarto Kalendas Augufti, feu die XXIX menfis Ju
lii currentis anni , è vivis exceffiffe, conftans eft genta] fexaginta millia erant : fic dictum fuit,
& tamen nemofcivit numerum, nifi folus Deus.
Au& torum antiquorum fententia. Quare cùm
anno MLXXXVIII die XII menfis Martii Ponti Hæc fusè ab Auctoribus , qui bellum Hie- XII.
rofolymitanum fcripsère , narrantur. Chrono Gothofredess
fex Romanus confecratus fuerit , fedit annos Bullionius
graphus Maxentianus menfem & diem captæ Rex Hier o
undecim , menfes quatuor, & dies octodecim ,
urbi s anno tara t , fed ab amanuenfi præt ermif- folyma crea
die emortuali inclufo , & hoc fine controver
fus fuit. Capta eft autem , inquit Tyrius lib. 8. tur.
fia. Pafchalis II ei poft dies XVI fucceffit ,
cap. ult. prædicta civitas , ammo ab Incarnat. Do
X. ut anno fequenti videbimus . mini MXCIX , menfe Julio , quinta decima die
Gefta ante Ad num . XL & feq. Chronographus Mallea
menfis , ferià fextà , circa horam diei nonam :
expugnatio- cenfis hujus temporisScriptor, civitatisHierofo
nem Hiero- lymitana expugnationem hoc modo refert: Rai ammo tertio , ex quo fidelis populus tanta peregri
folyma. mundus Comes Sancti Egidii exivit de civitate nationis fibi onus affumferat. Dies & menfis ab
Històricis , qui teftes oculati fuêre , confirmati.
Maira Idibus Januarii, & venit ad caftrum Caphar
Octavo poft urbem captam die Gothofredus
da , ibique junxit fe cum eo Comes Rotbertus Nor
Bullionius Lotharingiæ Dux , Rex Hierofoly
mannia: Rotbertus Flandrenfis & Dux Guodefre
mitanus unanimi confenfu electus : Promotus
dus venerunt ufque Liciam ( Laodiciam ) civi
autem, inquit Tyrius lib. 9. cap . 9. humilitatis
tatem fequentes Raimundum fancti Ægidii. Ibi
caufa , corona aurea , Regum more , infancta civi F.
que Boamundus feparavit fe ab aliis , & reverfus
eft Antiochiam. Indeque tendentes venerunt tate noluit infigniri : ea contentus, & illi reveren
tiam exhibens , quam humani generis Reparator ,
Tripulim , & ibi pugnaverunt contra Turcos &
in eodem loco ufque ad Crucis patibulum pro no
maximam partem occiderunt. Alia die equitave
runt altra vallem Ediffem, & inde ad caftrum ftra falute pineam deportavit. Unde quidam in
Catalogo Regum , non diftinguentes merita , eum
Archa. Quod tenuerunt obfeffum per tres menfes
dubitant connumerare: magis attendentes que
uno die minus ; ibique Pafcha Domini celebrave
exteriùs geruntur in corpore, quàm quæ fidelis
runttertio Idus Aprilis (legendum , quarto Idus
& Deo placens anima mereatur. Nobis autem
Aprilis ). Fecerunt placitum cum Rege Tripuli &
non folum Rex, fed Regum optimus , lumen &
difcefferunt à caftro , & pervenerunt in fexta feria
fpeculum videtur aliorum. Non enim confecratio
quarto Idus Maii (legendum , tertio Idus Maii,
nis munus & Ecclefiaftica previffe credendus eft
qui hoc anno in feriam fextam incidit ). Poftea
Princeps fidelis facramenta , fed pompam feculi , &
difcefferunt à civitate , veneruntque ad caftrum
cui omnis creatura fubjecta eft, vanitatem ; &
Betholon , deinde Gibelon ( Biblum ), & inde ad ci
perituram humiliter declinaffe coronam , ut im
vitatem Barut, & de illa ad Sagittam [ Sidonem] ,
marcelibilem alibi confequeretur.
& de Sagitta civitate ad civitatem Sur ( Tyrum) Ad num. XLIII . Petrus Tudebodus Pres- XIII.
de civitate autem Sur ad Acram civitatem , &
byter Siuracenfis apud Pictones, qui defcripfit Arnulphites
de Acra ad Caiphas , indeque pervenerunt ad
iter Hierofolymitanum , cui interfuerat, quique dei denraDaym
m.
civitatem Cæfaream ; ibidem Pentecoften celebra bertus Pa
res per quinque priores annos geftas narravit , tria rcha
verunt quarto Kal. Junii, unde venerunt ad civi
lib. 1.pag.8 12. apudDuchefnium Tom. IV . poft. Hierofolyme
tatem Ramam, & ibi ordinaverunt Epifcopum.
quam locutus eft de expugnatione civitatis Hie. rum dici.
Tom . IV.
Ff rofolymitana ,
 338 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI. rofolymitana, & de electione Godefridi in Re
An.C.1099. gem , quæ facta eft octava die à capta civita
te , ait : Similiter elegerunt in loco Patriarche
quemdam fapientiffimum & honorabilem Cleri
cum , cui nomen erat Arnulphus , in feftivitate
Sancti Petri ad Vincula. Simon enim ultimus
Patriarcharum Græcorum propter minas Tur
corum ad infulam Cyprum profectus erat ; fed
illo , tempore obfidionis , in prædicta infula ex hac
luce fubtracto , Ecclefia fuo Paftore viduata re
manfit, inquit Albertus Aquenfis lib . 6. § 39. qui
Arnulphum valde laudat, de quo tamen variant
Scriptorum judicia , ficuti & affectus. Poft ali
quantulum temporis, cùm facta ufque ad Apoftoli
cam Sedem procrebuiffet electio , Papa Pafchalis ,
poft obitum Podienfis Epifcopi ( Adhemari appella
ti ) vicesfuper Dominici exercitus curasfuas , Ar
chiepifcopo Daiberto ( feu Daymberto ) Pifano
mandavit, inquit GuibertusAbbas Monafterii S.
Maria Novigenti, hujus temporisScriptor,lib.7.
qui Arnulphum in aliquibus culpat , additque
eum cum dignitate motus fuiffet,auctorem fuif
fe, ut Daymbertus Legatus Patriarcha eligeretur,
quod exeunte hoc anno factum fuiffe prodit
Fulcherius Carnotenfis , qui præfens erat lib. 1 .
cap. XXI Hiftoria Hierofolymitana ab anno
MXCV ad annum MCXXVII perducæ.
XIV.
Inftitutio Hofpitale Hierofolymitanum SanctiJoannis,
Equitum uti narrant Tyrius lib. 18. cap. 5. & Jacobus de
Hofpitalia
riorum. Vitriaco in Hift. Hierofol.cap . 64. in hunc mo
dum initium habuit. Amalphitani (quiNorman
ni erant ) , quia merces peregrinas afferebant ,
Calipham Ægypti muneribus fibi benevolum
reddidere , & ab eo obtinuere , ut prope Ec
clefiam Sepulchri Dominici Ecclefiam Latino
rum couftruerent , dictam poftea Ecclefiam
Santa Maria de Latina , quia Abbatem & Mo
nachos more Latinorum Divina celebrantes in
ea ftatuerunt. Illuc poftea confluente Peregri
norum multitudine, cùm tam Monafterium il
lud, quàm Monafterium Santa Maria Magde
lena pro peregrinis mulieribus Latinis ab ipfis
fundatum ad excipiendos omnes pauperes &
infirmos non fufficerent , prædi&us Abbas &
Monachi Hoſpitale & capellam in honorem
Sancti Joannis Eleemofynarii Patriarchæ Alexan
drini in eodem loco conftruxerunt . Poftquam
verò Hierofolyma à Chriftianis capta fuit, vir
quidam fande vitæ nomine Gerardus , qui diu
de mandato Abbatis in prædico Hofpitali pau
tis fibi quibufdam
peribus miniftrarat , adjun&
aliis habitum regularem fufcepit , veftibus fuis al
bam crucem exteriùs affingens in pectore Regula
falutari & honeftis inftitutionibus facta folemniter
profeffione , fe ipfumobligavit , inquit Jacobus de
Vitriaco , cui confonat Tyrius citatus.
XV. At Equites Hierofolymitani negant Gerar
Sub patroci- dum dedicaffe San&o Joanni Eleemofynario Hof
nio S. Joan
nis Baptifta . Pitale quod Hierofolymis ante initium belli
facri ædificavit , affirmantque nullam unquam
in Ordine Ecclefiam in honorem San& ti Joan
&am , aut aliquod fe
nis Eleemofinarii conftru t
ftum de eo celebratum , fed Sandlum Joannem
Baptiftam femper Ordinis Patronum agnitum ,
varia per annum fefta ab antiquiffimis tempo
ribus de illo facta ejufque mentionem in votis
ab Equitibus Hierofolymitanis quando profef
fionem emittunt , fieri folitis: femper habi
tam. Hanc difficultatem quanta potui diligen
tia examinavi, comperiqueOrdinis traditionem
in dubium revocandam non effe. Extat apud
San- Marthanos in Archiepifcopis Arelatenfi- SÆC. XI.
bus Charta Bernardi Arelatenfis Archiep. qua An.C.1099 .
confirmat Deo & Sancto Joammi Baptifta & Hofpi
tali fancti Sepulchri , & pauperibus ac Fratribus
Hofpitalariis DonationemEcclefiæ San&i Tho
mæ Apoftoli in urbe Arelatenfi fitæ , factam
ab Attone anteceffore ejus , in eaque dicitur :
Acta eft charta in civitate Arelate in menfe
Octob. XIV Kal. Novemb. anno ab Incarnat.
MCXXIX , indi&t. VII , à Natali Domini vel
à Januario inchoata. Quare cùm Atto circa an
num MCXV , ut apud eofdem San- Marthanos
videre eft , federe ceperit , evidens eft ipfo Or
dinis initio , non Sanctum Joannem Eleemofy
narium , fed Sanctum Joannem Baptiftam Equi
tum Hierofolymitanorum Patronum extitiffe .
Ad hæc Tom. II Monaftici Anglicani pag. XVI.
Quod
509. refertur Charta Willelmi filii Audelini batur
odpro
ex A
Henrici Anglia Regis Dapiferi , qua confir cis publicis
mat quandam donationem à fe factam Deo
& B. Maria & S. Joanni Baptifta , & beatis pau
peribus fanctæ domus Hofpitalis Hierufalem , &
Fratribus in eadem domo Deo fervientibus. Scripta
Charta anno Incarnat. Dominica MCLXXXVI,
XVI Kal. April. apud Londoniam. Tum pag. 510.
recitatur alia Charta Joannis Angliæ Regis, qua
confirmantur Donationes factx Deo, & Fratri
bus fancti Hofpitalis Hierufalem. Donationes au
tem, quæ ibidem figillatim confirmantur , pau
lò ante fine anno & die referuntur , dicuntur
que facta in honorem San& ti Joannis Hierofo
lymitani. Joannes anno MCXCIX in Anglia
regnare cœpit , ideoque primo hujus Ordinis
feculo , non fanctus Joannes Eleemofynarius , fed
fanctus Joannes Baptifta Patronus agnitus in
Anglia , & Guillelmi Tyrii ac Jacobi de Vitria
co narratio præfatisChartis planè convulfa . Nec
video quid ad eas refponderi poffit. Verum
quidem eft , has Donationes factas fuiffe Hof
pitali Londonienfi , cujus Ecclefiam Heraclius
Patriarcha Hierofolymitanus anno MCLXXXV,
fexto Idus Martii , cùm in Anglia verfare
tur , in honorem Sancti Joannis Baptifta di
cavit , ut legere eft loco laudato Monaftici
Angli. pag. 505.fed quemadmodum Hofpitale il
lud dicitur Hierofolymitanum , & in honorem
fancti Joannis Baptifte fundatum eft ; ita alia
per Occidentem ædificata , ideo appellantur
Hofpitalia & Ecclefia fandi Joannis , tam in
libris , quam in Acis publicis , quia Domus
Hierofolymitana ceterarum caput ac mater ,
primo Ordinis feculo fanctum Joannem Ba
ptiftam Patronum reverebatur.
Bollandus tamen ad diem XXIII Januarii XVIL
relata Vita Sancti Joannis Eleemofynarii Pa- Refelitur
opinio con
triarchæ Alexandrini , & notis illuftrata pag. raria.
533. Patrocinium Ordinis Hoſpitalariorum ei
attribuit, & de opinione contraria ait : At no
bis frivolum id videtur. A quo enim Veterum
traditum eft literis , aut quis omninò ufquam me 4
minit ? Sacellum verò illud , cui dicatum fueris
utri tandem certius noffe potuerunt ; Tyriusne &
Vitriacus , qui id fuis ipfi oculis luftrarunt ? An
Recentiores , qui fola ratiocinatione id concludunt,
& quidem fententia dubii ? Sed præter ratioci
nia Ada publica quorum mox meminimus ,
traditionemOrdinisHierofolymitani extra om
nem dubitationem ponunt. Neque ratiocinia
ad eam corroborandam in medium allata pa
rum roboris habent. Nam verum quidem eft
fan&um Joannem Eleemofynarium toto Oriente
celeberrimum
 in Annales C. Baronii.
I
SAC. XI. celeberrimum fuiffe , fed minimè verofimile ,
An.C.1099 . Gerardum & Equites Hierofolymitanos , à qui
bus inftituti Monachi & San& timoniales , qui
ritu Latino divina officia Hierofolymis perage
alium Patronum elegiffe , quam qui in
Ecclefia Occidentali in fumma celebritate effet :
Improbabile pariter in aliquo Ordine Reli
giofo nunquam aliquam Ecclefiam in honorem
Patroni fui ædificatam fuiffe, nullamve de eo in
Officiis Divinis mentionem unquam factam .
XVIII . Argumentum , quod ab auctoritate Guillel
Teftimoniura
Guillelmi mi Tyrii defumitur , in fpecie quidem validum ,
Tyri hacin fed revera infirmum ; nam quoad Jacobum de
controverfia Vitriaco , is ferius Hierofolymam venit , & Ty
infirmam i opinionem amplexus eft. In Præfatione
libri XVI , quem Tyrius exorditur ab iis quæ
anno MCXLII accidiffe credidit , ait fe ha
C &enus narraffe , quæ relatione acceperat , fed
impofterum fcriptis mandaturum , quæ vel
ipfemet vidit , vel à teftibus oculatis didicit ;
& tamen eo anno & confequentibus non pau
ca refert , de quibus conftat eum male edo
aum fuiffe , & in iis fidem ejus nutare. Neque
dici poteft Scriptor coavus refpectu fundatio
nis iftius Ordinis ; cùm lib. 19. cap . 4. verba
faciens de divortio Amalrici III Regis Hie
rofolymitani , & Agnetis filix Comitis Edeffa
ni, quod contigitanno MCLXII, affirmet fe tunc
in juvenilibus annis verfatum fuiffe ; cùm fcri
bat: Nondum de fcholis redieramus,fed transmare ad
buc , circa liberalium artium detinebamur ftudia ,
quando Hierofolymis hæcfacta funt. Quare Tyrius
longè poft conditum Ordinem in Orientem
perrexit , neque Operi fuo manum admovere
potuit ante ultima tempora Amalrici III anno
MCLXXIII demortui. In Præfatione enim fuaHi
ftoria , & in fine lib. XX ait, fe ad hujus
Regis poftulationem eam fcripfiffe. Tyrius igi
tur Auctor coavus non fuit ; imò Auctores cox
vos non rarò in errorem abripi ac hallucinari
fæpius infinuavimus , fed immeritò adverfus
traditionem Ordinis , cui tot monumenta fa
vent, profertur teftimoniumGuillelmiTyrii,qui
prorfus abhorruit ab Equitibus Hierofolymita
nis poft diffidia inter Clerum Hierofolymita
num & eofdem Equites exorta , quòd hi fe fe
ab Epifcoporum jurifdi& tione fubtraxiffent ,
& ab Hadriano IV obtinuiffent, ne bonorum
à fe poffefforum decimas eifdem folverent. Le
genda qua hanc in rem à nobis dicentur an
no MCLV num . V11 & feqq . Illa itaque fa
bula tandem explodenda. Porrò Charta laudata
Bernardi Archiep . Arelat, extracta fuerat à Pei
reskio ex libro Authentico , uti vocatur , Ca
f
pituli Arelatenfis , uti legi in ejus Regiftro res
Ecclefiæ Arelatenfis continente.
XIX.
Henricus Imperator , inquit Abbas Urfper
Henricus
Imp. Henri- genlis in Epiphania , Aquis filium fuum juniorem
cumfilium Heinricum quintum Regem fecit , reprobato ma
Regemat.
munci re- jore fuo Chunrado, quem priùs coronavit. Chum
radus verò caufam rebellationis fuæ paucis tantùm
1 turnini donationem quandam cum hac fubfcri
fibique familiariffimis in regno detegens , affum
aſſum
to quodam ex ordine minifterialium patris , aque
Chirado nomine, forti admodum & prudenti
viro, per quafdam Italiæ partes & nomen & di
gnitatem Regis annis ferè novem obtinuit : tantum
indolis fuæ per orbem Romanum diffundens inte
rim odorem , ut nemo religiofus , nemo fapiens in
ipfo faltem Rempublicam conftituendam fore du
bitaret. Erat enim vir per omnia Catholicus , &
Apoftolica fedi fubječtiſſimus , plus religioni quàm
Tom. IV.
339
fafcibus vel armis deditus , &c. Cælibatus pudo- SÆG . XI.
remperpetualiter & fervare cum propofuiffet, con An.C.1099.
&us tamen à fuisfiliam Ruggeri Ducis Siciliæ , fa
moſiſſimi pene noftrorum temporum viri, duxit uxo
rem : cujus tam caftè ufus eft conjunctione, ut vix cre
deretur eam unquam cognoviffe, &c. Eandem Hen
riciQuinti inaugurationem cum hoc Chriſtian
no copulat Chronographus Hildensheimenfis.
Ufque ad hunc annum Gaufredus à Mala- XX.
terra Monachus Benedictinus Opus fuum Floret Ma
per- laterra.
duxit , nempe libros IV de Geftis Roberti Viſ
cardi Calabria Ducis & Rogerii ejus fratris ,
Principum Normannorum , & eorum fratrum in
Campania, Apulia, Sicilia, infertos in Tomum
IV Scriptorum Hifpania Illuftrata, initio hujus fe
culi editorum. Inde Poffevinus eum Hifpanum
malè credidit , hunc enim in Normannia Gal
liæ provincia natum non dubitandum.
Obiit hoc anno magnus ille heros & fidei XXI.
in Hifpania defenfor Rodrigus Diaz , Cidus Obitus Ro
derici Cidi
vulgò appellatus , quem jure merito queritur
Sandovallius in Hiftoria Ferdinandi Magni Ca
ftellæ & Legionis Regis , Hiftoricum nactum
non effe , qui illuftres ejus actiones pofterita "
ti commendarit. Pauca enim, quæ de eo fcripta,
fabulofis narrationibus plena. Poft Valentiam
captam , & poft alia egregia facinora è vivis ex 1
ceffit , poftquam Valentia annis quinque præ
fuiffet. Annus ejus emortualis in Tumbo Nigro
Sancti Jacobi apud Sandovallium pag. 56. erâ
MCXXXVII confignatur , quod & in antiquo
documento MS. apud eundem Sandovallium
etiam legitur. Denique Chronographus Mal
leacenfis , qui hoctempore floruit, ad hunc an
num habet : In Hifpania apud Valentiam Rode
ricus Comes ( Cidus fcilicet ) defunctus eft, de
quo maximus luctus Chriftianis fuit , & gaudium
inimicis Paganis. Plerique Hifpanorum Scri
ptores tradunt mortuo Cido Chriftianos
confervanda Valentiæ fpe abjecta eam defe
ruiffe. Verùm in eodem Documento lingua
Caftellana fcripto apud Sandovallium pag. 56.
difertè dicitur , Alphonfum Regem Valentiam
menfe Maio erà MCXL, anno nempe Chri
fti MCII , dereliquiffe , & Maurum , quem
nominat Regem, eidem præfe&um fuiffe.
Philippus Francorum Rex Ludovicum fi XXII.
lium , qui poft ejus mortem Monarchia Fran Philippus
Francia Re
cicæ præfuit, hoc vel fuperiori anno in confor- Ludovicum
tium regni adfcivit , deceptique qui hanc defi- filium Regem
gnationem in annum MCIII , aut etiam ſe- dicit.
riùs differunt. In Bibliotheca enim Cluniacenfi
pag. 530. extat Diploma ab eo folo, nulla patris
mentione facta emiffum , in cujus fine legitur:
Actum eft iftud menfe Octobri apud Toriacum ,
regnante Ludovico Rege , Vanno , anno ab Incar
nat. domini MCIII. Quare hoc anno ante
menfis Octobris finem, vel forsan fuperiori
poft ejufdem menfis initiumFranciaRex dictus
fuerat. Adhæc Catellus in Hift. Comit. Toloſz
lib. 2. cap. 2. refert reperiri in Cartulario S. Sa
ptione: Facta Charta in menfe Augufto feria
quinta , anno ab Incarnat. Domini millefimo cen
tefimo , Ludovico Rege Francorum regnante , Ber
trando Comitante (in Comitatu fc. Tolofano )
& Amelio Epifcopante. Denique Simeon Du
nelmenfis in Hift. de Geft. Reg. Angl . ait: An
no MCI Henricus Rex ( nempe Anglia ) tenuit
curiam fuam Londoniæ in Nativitate Dominis
ubi interfuit Lodowicus electus Rex Francorum ,
Ff a quod
-

340 Critica Hiftorico - Chrono
SEC. XI . quod & Hovedenus in Henrico I pag.468 . etiam
An.C.1099. habet , & uterque annum à Natali Chrifti exor
ditur. De Ludovico hujus nominis VI fæpe in
frà fermo fiet,
XXIII,
Ludovici Blondellus in Diatriba de formula regnante
Regis anni Chrifto lect, I. contendit , Ludovicum Groffum,
rardinferi- hujus nominis VI , Philippi Regis filium , an
ejus is te patris mortem nunquam Regemabfolute, fed
antepublic
pris
coronatio tantum Regem defignatum , vel Regni defenforem
nemmemo vocatum fuiffe, ideoque fubfcriptionem, quam
rati.
ex Catello produximus , mendosè defcriptam ,
ac loco , anno ab Incarnat, domini MC , legen
dum effe , ammo ab Incarnat , domini MCVIII ,
quo in menfe Augufto poft Philippi patris obitum
Coronatus fuit. Verùm fi Vir pereruditus ani
mum advertiffet ad Diploma Regis Ludovici in
Bibl . Cluniacenfi , quam legerat, recitatum , in
eam fententiam non abiiffet. Charta enim, quam
mox ex ea memoravimus , non folum dicitur
fcripta regnante Ludovico Rege , V ammo ; fed
etiam in ea vifitur magna crux , circum quam
fcriptum, Signum Ludovici Regis , ejufque in
alia Charta in eadem Bibliotheca immediatè
pòft recitata, dataque à Joanne Epifcopo Aure
lianenfi , anno ab Incarnat. dom . MCIII, eo
dem fc.anno ac Charta Regis , mentio eft , quia
utraque in gratiam Ecclefiæ Pitueri cœnobio
Cluniacenfi fubjectæ emiffa. Ceterùm Ludovi
cus plerumque Rex defignatus tantum ab Hi.
ftoricis appellatur , vel, ut in Charta à Mabillo
nio lib, VI de Re Diplom, pag . 594. relata, Lu
dovicus Regius filius , Dei gratia Francorum Rex
defignatus, &anni Regni ejus perrarò notati; imò
poftquam folus regnavit, nonnifi à Philippi pa
tris morte deduci , cùm tamen tam Philippus ,
quàm Ludovicus VII Ludovici Groffi filius , &
Philippus Auguftus , qui ei fucceffit , annos fuos
à die, quo coronati funt, & cum patribus re
gnare cœpère , repetant, At Ludovicum VI à
Philippo patre etiam coronatum fuiffe & ali
quando Regni ejus annos à prima illa coronatio.
ne in ejus Diplomatis numeratos , demonftrat
præceptum ab eo emiffum , & à Jacobo Petito
poft Theodori Archiepifcopi Cantuarienfis Pa
nitentiale pag. 581. relatum in cujus calce dici
tur : Actum Parifius ammo Incarnat. Verbi MCX
indict. tertia, pridie Nonas Februarii , anno un
Elionis noftræ XI. Stephanus Cancellarius rele
gendo fubfcribfit,
eeERERRRRRRR
Hicincipit RRRR
Critica in
Tomum ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6593 .
XII An
nalium 17. AG, D 18. P. 1. April, India, 8.
Card. Ba JESU CHRISTI 1100,
ronii. PASCHALIS II PAPE 2.
Anno Eræ
Hifpan. HENRICI IV REG. 45. IMP, 17.
MCXXXVIII,
ALEXII COMNENI IMP. 20.
Anno He
giræ
CCCCXCIV
inchoato die Num . II ad VII . Anno fuperiori, Urbano
6. Novemb. A II demortuo , Pafchalis II Summus Pon
fer. 3.
tifex electus eft , ut ad annum MXCIX his
1.
verbis narrat Bertoldus in Chronico , quod illo
Pafchalis 11
annoprace anno abfolvit: Roma venerabilis Papa Urbanus
denti Papa hujus nominis II poftquam Sedem Romanam XI
creatus.
annos , & V menfes (præter paucos dies ab hoc
Chronographo neglectos ) gubernavit , poft mul
tas tribulationes, tandem IV Kal. Augufli de hac
luce migravit ; poft cujus obitum Dominus Paf
logica
chalis , qui & Regengerus ( feu Ragingerius vel SÆC. XI . SEC
Rainerus dictus ) in ordine CLXII Papa ordi- An.C.1100 . An.C.
natur , & hoc ex divina revelatione factum ( ubi
1=
refpicit Bertoldus ad id , quod refert Baronius
num. II ex Dodechino Abbate ) ubique divul
gatur. Ordinatus eft autem à Clero & populo , poft
difceffum fui prædecefforis die decima fexta , feu MAL
die decima quarta menfis Augufti anni præce
dentis , in quam Dominica cadebat. In Vita
Pafchalis II à Pandulfo Pifano , Auctore cox
taneo fcripta, qui tantum ex hac litera P. eidem
præfixa innotefcit , & à Baronio ſub Anonymi
nomine citatur , ac à Papebrocio in Conatu
Chron. Hift. perperam Petrus Pifanus creditur,
Ait Pandulfus eum ex Monacho Cluniacenfi
creatum fuiffe Cardinalem Presbyterum Sancti
Clementis , & poftea ad Pontificatum diu reni
tentem eve& tum . Electionis modum implevit , in
quit idem Pandulfus , die altero ( nempe ab ele
ctione ) menfis fexti XIV ( fc. Augufti qui fextus
eft à Martio ) , dieprimo ( ideft , die Dominico )
confecrandus in Pontificem. Porro Pandulfum
Auctorem effe Vita Pafchalis II , ex eo colligi
tur , quòd Gelafii II fuccefforis Vitam lib. 3 .
mandarit , quod certò conftat , & Onuphrius
initio Chron . Ecclefiaftici Auctores enumerans,
quibus in Hiftoria Ecclefiaft. confcribenda ufus
eft dicat : Guillelmus S. R. E. Bibliothecarius
Anaftafium fupplevit ab Hadriano II ufque ad
Alexandrum II. Vixit anno MLX. Pandulfus
Pifanus Subdiaconus Apoftolicus Guillelmum fup
plevit à Gregorio VII ufque ad Honorium 11.
Vixit anno MCXXX. Neque dubitandum
>
quin Onuphrius utriufque Scriptoris Opus ,
aliaque quædam quæ perière , pra manibus
habuerit.
A num, XVI ad XIX Baronius de Gui II.
berti feu Wiberti Antipapa , Clementis III Wigbertus
Antipapadu
nomine appellati , morte locuturus ait , eum moritur
diem claufiffe extremum hoc anno , fruefequenti , rante Concie
ut eft diverfa diverforum Scriptorum affertio ; ne lio Valenti
que enim defunt qui mortem illam in annum no.
fequentem differant, uti Papebrocius in Conatu
Chronico-Hift. aliique quidam . Verùm eum
currenti anno , & quidem exeunte Septembri ,
vel menfe infequenti demortuum , poft teftimo
nium Hugonis Flaviniacenfis Abbatis in du
bium revocari non poteft , Is in Chronico Vir
dunenfi de Synodo Valentina in ejus caufa ha
bita verba faciens ait : Anno Incarnat. Dom. MC
advenerunt milli ad Gallias Legati Sancta Romana
Ecclefia, Joannes & Benedictus , à quibus Conci
lium primo apud Eduam defignatum , apud urbem
Valentinam inftitutum eft 11 Kal. O&tobris , ad
quod convenerunt Archiepifcopi , Epifcopi , & Ab
bates numero XXIV occurrentibus Legatis donmi
Lugdunenfis Archiepifcopi , ( fcilicet Hugonis ex
Dienfi Antiftite creati Lugdunenfis ) quia ipfe
infirmabatur , quamquam Epifcopi diæcefeos ejus ,
Lingonenfis & Cabilonenfis ( Matiſconenfis enim in
redeundo à Roma captus à Wiberto in cuftodia
detinebatur ) non interfuerint , prohibiti, ut dice
batur , ab eadem Lugdunenfi. Eduenfis autem in
terfuit , quia accufabatur à Canonicis fuis de
fimonia & aliis quibufdam , pro cujus defenfione
maxime illò convenerant Lugdunenfes . Ibi ego in
primo aditu Concilii purgationem illatorum offe
rens , accufatoribus tacentibus & deficientibus
judicia Concilii ad primam Abbatis Divionenfis
vocem de Abbatia inveftitus , aftantibus Canonicis
Eduenfibus & laudantibus , cappa & baculo dona
tus
 in Annales C. Baronii .
SEC. XI . tus in circo refidere juffus , poft foluto Concilio ad
An.C.1100 . propria fum remiffus, literis Apoftolicis munitus ,
quas poftea recitat.
III. Paulò pòft fubdit Hugo : In fpatio temporis ,
Ea mors ab
quo Valentinenfe celebratum eft quo
Concilium
boc anno re- Wibertus, vicefimo anno , ex Sedem , invafit
moverinon
poteft. Apoftolicam, cum haberet in captione Matifco
nenfem Epifcopum , & alios quamplures Clerica
27
lis Ordinis , quos omnes pro abfolutione fua in
egreffu fuo per fe abfolvit , monens Epifcopum , ut huc in curfu erat fub finem menfis Septembris,
E3
Romam remeans apud Papam pro fua laboraret ac menfe O&obri infequenti , quo alterutro
1
B.
ereptione. Quare Otto Frifingenfis , Sigebertus , menfe Ecclefia pefte illa libertata. Affert etiam
2.B
2R
Dodechinus Abbas , & Urfpergenfis Abbas hanc Baronius ibidem hos Domnizonis teftis coavi
B
mortem cum hoc anno accuratè alligarunt. Vir Verfus :
utique , inquit Urfpergenfis, fatis ingenio , facun
dia , nobilitate , perfonæque reverentia clarus , nec
Roma tunc , nec Ravenna benè ufus ; & qui fuper
unum Papam viventem ( fc. Gregorium VII )
Ga ‫܂ܘܬ‬
quamvis coa&tus, ut aiunt , ipfe tres fibimet alter
natimfuccedentesfupervixit ( fc. Gregorium VII,
Victorem III & Urbanum II ) , extorris utra
0)
que fede Roma & Ravennæ , malens , ut ab ipfius
60
ore didicimus , Apoftolici nomen nunquam fufce
piffe ; quod ab Au &tore hoc tempore vivente
accepit Urfpergenfis Abbas , qui ejus verba ex
REC 2f", 73
fcribit , & in ejus perfona loquitur. Qui lo
C
quendi modus à variis aliis Scriptoribus etiam
L'E
ufurpatus plures Criticos in errorem induxit ;
exiftimarunt enim , qui eum adhibent , eo tem
pore floruiffe , quo fe vifa narrare dicunt ; non
animadvertentes, eos teftium oculatorum verba
proferre, non verò fua, licet eofdem non citent,
quia tunc is invaluerat ufus. Neque Urfpergen
!,
fis , quæ de Wiberto refert , ab ipfius ore didi
3,
ciffe potuit , cùm Chronicon fuum ufque ad
annum MCCXXVIII perduxerit.
IV. Wiberto de medio fublato duo ftatim deli
Eitres Anti
guntur Papa , alter poft alterum. Et unus qui
papa dein
cepsfuccef demeodem , alter vero poft CV electionisfuæ diem
cêre.
àfidelibus captus ; qui Albertus vocabatur , apud
S. Laurentium retrudi, & qui Theodoricus , apud
S. Trinitatem in Cava eremiticam vitam addi
fcere, Patrum judicio adjudicati funt, inquit
Auctor Vita Pafchalis II , qui addit electum
fuiffe & tertium Maginulfum nomine , fed hunc
amiffa urbe exulem vitam miferè finiiffe, ficque
Ecclefiamquieviffe. Quod fibi nomen hipfeudo
Pontifices impofuerint , ab Antiquis notatum
non inveniri afferit Papebrocius laudatus , at in
genuino Chronico Sigeberti à Mirao publicato
ad annum MCV refertur Excerptum Epiftola
directa Heinrico Imp. à Guarnero Principe Anco
nitano , qui fchifmaticis adhærebat , in qua Ma
ginolfus Archipresbyter appellatur, & fubjici
tur : Maginolfus & infidias hominum , & onus
Apoftolici honoris fugiens , in munitiffimum locum
fe contulit. Berto verò caput & Rector Romana
militiæ, quafi causâ audiendi verbi vitæ , adeum
accedens cum expeditione Cleri , & populi cum
inde extraxit , & ad Warnerum Principem An
cone in Tiburtinam urbem adduxit , & fic electus
IV Non. Novembris infedem Apoftolicam promo
tus , & Silvester quartus appellatus eft. Sigeber
tus verò ibidem ait : Maginolfus invafionis reus
non multò pòft reprobatur à Romanis , & fama no
minis ejus evanuit.
V.
Baronius ait eorum opinionem, qui Wiberti
Nullus ex
Antiquis mortem in annum fequentem differunt , inniti
Wigberti Petro Diacono , qui lib. 4. Chron. Calinenfis
mortem in cap. 21. fcribit : Cum ab electione Pafchalis 11
annumfe- Summi Pontificisfecundus jam annus effet elapfus ;
Tom. IV.
341
ab Incarnatione Domini MXCIX volveretur , SC. XI.
Wibertus hæreticus invafor Apoftolica Sedis , vita An.C.1100 .
privatus eft. Verum vel Librarius in anno In- quentem di
ftulit.
carnationis exarando erravit , vel Petrus Diaco
nus fecundum Pafchalis II annum imperitè cum
obiit
anno MXCIX copulavit. Mortuus quidem
Wibertus anno II Pafchalis Papæ , fed is annus
die XIV menfis Augufti currentis Chrifti anni ,
uti inter omnes convenit , inchoatus eft, & ad
Poft annos binos Urbanus erat , quod ab ifto
Seclo portatus , cælique chorofociatus :
Ifte dolore gravi tactus Guibertus inanis
Mortuus eft.
At Domnizo more multorum aliorum partem
fuperioris Chrifti anni & partem præfentis pro
biennio ufurpat, & duos annos Julianos, utrim
que incompletos biennium appellat. Cujus rei
tot exempla in hac Critica in medium adduxi ,
ut fimiles loquendi formulæ nullum negotium
impofterum faceffere debeant.
Anno MLXXX Wigbertus pfeudo- Ponti- VI.
fex creatus fuerat , ideoque Hugo Flaviniacenfis Duratio
fchifmatis
in Chronico rectè fcripfit, eum per annos viginti ab eo confla
Ecclefiam turbaffe. Ettamen Domnizo laudatus ti.
numerum illum auget , aitque :
Hicper viginti tres annos denique Chriſti
Ecclefiam nifu toto turbarat iniquus.
Verùm Baronius num . XVII rectè obfervavit,
illum viginti trium annorum numerum non re
ferri à Domnizone ad tempus , quo in pfeudo
Pontificatu vixit , fed ad illud, quo à Gregorio
VII Papa defcivit , & fchifma conflavit.
A num . XIX ad XXIII . Francia propter VII.
illegitimas Philippi Francorum Regis cum Ber- Concilium
trada Fulconis Andegavenfium Comitis uxore Pictavenfe.
nuptias, quam contra omnes Urbani Papa pre
ces , minafque retinere voluit , valde turbata
fuit. Quare Pafchalis II , ubi Pontificatum ad
eptus eft , per Joanmem & Benedictum Cardina
les Legatos fuos Concilium Pictavii celebravit ,
Epifcoporum quidem Abbatumque frequentia
illuftre , fed vi & furore Willelmi Aquitania
Ducis difturbatum . Diffugientibus tamen Epi
fcopis, aliifque qui intererant , fubftitêre Sanctus
Bernardus Abbas Tironienfis in Diœcefi Carno
tenfi , & Robertus de Arbriffellis . Gaufredus
Groffus Monachus Tironientis utrique coxta
neus in Vita ejusdem Bernardi rem paulò aliter
narrat, quàm Baronius & Hugo Flaviniacenfis
in Chron. Quare ad majorem rei tanti momenti
intelligentiam , hic nobis ejus verba refe
renda.
Per idem tempus duo Cardinales Joammes atque VIII.
Benedictus Apoftolica Sedis legatione fungentes In eo Philip
ad urbem Pictavium Concilium convocarunt. In pus Franco
rum Rex ex
quo centum quadraginta Patres adfuerunt , qui communica
Philippum Regem Francorum propter Fulconis Con- tur,
fulis ( ideft Comitis ) Andegavenſuum uxorem ,
quam in adulterio tenebat , anathematis vindicta
percufferunt. Qua excommunicatione comperta ,
Willelmus Dux Aquitanorum , qui aderat, totius
pudicitia ac fanctitatis inimicus , timens ne fimi
lem vindictam pro confimilibus actis pateretur, ni
mio furore fuccenfus , juffit omnes illos deprædari,
flagellari, occidi. Quod miniftris fuis facere in
cipientibus , Pontifices & Abbates omnes buc illuc
Ff 3 que
 Critica Hiftorico - Chronologica
342
SEC. XI que diffugiunt : & ut temporalem vitam retine
An.C.1100 rent, tuta latibula quærere contendunt. At verò
Bernardus atque Robertus Abrefellenfis , qui Con
cilio intererant , fortiffimi juftitia propugnatores ,
ac totius iniquitatis & injuftitiæ expugnatores ,
aliis turpiter diffugientibus , ita immobiles , con
fantefque perftiterunt , ut nec ab incæpto excom
municationis deferent : fed pro Chrifto mortem
velcontumeliam pati gloriofiffimum ducerent. Hu
go Flaviniacenfis in Chronico diem Concilii
celebrati notavit, diem nempe Otavarum Sancti
Martini, qui in XIV Kal. Decembris incidit.
Tom. X Concil. pag. 724. recitantur Canones
XVII in hoc Concilio ftatuti, qui Baronii tem
pore latebant , & obfervatur , Canones decem ,
quos Baronius num . XXII recitat , pertinere
ad aliud Concilium Pictavenfe anno MLXXVIII,
præfidente Hugone Dienfi Epifcopo LegatoGre
gorii VII celebratum, de quo difertam mentio
nem facit Hugo Flaviniacenfis in Chron . pag.
202. Porrò Guillelmus ille Aquitaniæ Dux &
Comes Pictavia fuit hujus nominis VIII , qui
tefte Chronographo Malleacent hujus temporis
Scriptore duxit anno M XCIV uxorem , Philip
pam nomine , filiam Willelmi Comitis Tolofani ,
dictam etiain Mathildem , ex qua iufcepit Wil
lelmum IX, ultimum Aquitaniæ Ducem .
IX.
Clericorum A num.XXIII ad XXVII . Occafione Ca
& Monia nonis adverfus Clericos concubinarios in Con
lium hujus cilio Picaventi fanciti narrat Baronius ex Petro
temporisin Venerabili , qux adverfus ejus contemptore n
continentia.
contigere. Verum , uti jam dixi, Canon ille alii
que hic à Baronio recitati pertinent ad aliud
Concilium Pi&avenfe anno M LXXVIIIco
actum. Fatendum tamen hoc tempore Clerico
rum & Monialium incontinentian non minus ,
quàm tunc in variis Galliæ partibus invaluille.
Hinc Ivo Carnotentis in Epiftola Galterio Mel
denfi Epifcopo hoc circiter anno data , ordine
LXX ; eum hortatur , ut nullus timor income
modorum ab officii fui intentione dimoveat.
Quodideo , inquit,fuggero dilectioni veftræ, quia
tam ex verbis Turonenfium Monachorum , quàm
ex literis domine Adeleidis venerabilis Comitiffe
audivi turpiffimam famam de monafterio Sante
Fare, quod jam non locus Sanctimonialium , fed contempto vitam fecularem amplexæ funt, & eò
mulierum dæmonialium proftibulum dicendum eft , proceffit Ecclefiafticorum incontinentia , ut cœ
corpora fua ad turpes ufus omni generi hominum libatus abolitus videretur, & concubinatus qua
proftituentium. Juretus in Notis ad illam Epifto
lam oftendit , annis MCVII & MCXXIX
Moniales ob turpem vitam ex aliquot Monafte
riis expulfas fuiffe , & in ea Monach os intro
ductos.
X. Mabillonius lib. 5. de Re Diplom . pag. 368.
Moniales recitat Epiftolam Philippi Francorum Regis
monafterio
S. Fara Bernardo Majoris monafterii Abbati datam , in
ejecta. qua ait : Sequendo veftigia prædecefforum no
ftrorum, monafterium San&tæ Mariæ femper
Virginis , fanctaque Fara , in quo ex infirmitate
& incuria inhabitantium omnis religio & Mo
nafticus Ordo penitus eft ad nullatenus , & ( quod
miferabilius eft ) protibulum factum elle condole
mus ; pro falute anima mea per præfentem cartam
in cellam vobis jure perpetuo poflidendam tradi
mus , concedimus & auctoritate Regia confirma
mus. Quatinus &c. Ecclefia Dei , que hactenus
(prob dolor! ) adulterinis fædata eft complexi
bus , & tanto tempore à fervitio Dei privata eft ,
cum Ecclefiæ veftræ filiis de valle lachrymarum
afcendere , & canticum graduum fe cantare con
gratuletur. Pofitum illud Sancta Fara Monafte
rium in regione Brix ac Comitatu Meldenfi , SÆC. XI.
cujus tam regionis quàm Comitatus Adelais do- An.C.1100 .
mina erat. Conatum omnes tam Principum ,
quàm Epifcoporum ad hoc Monafterium refor
mandum adhibiti fruftra fuêre ufque ad Ludo
vicum Juniorem Francorum Regem , & Suge
tium Monafterii Sandionyfiani Abbatem.Tunc
enim , ut legere eft apud Doubletum in Anti
quitatibus San&i Dionylii pag. 229. Abbatia
San &
ta Faræ ad priftinum fplendorem reftituta.
Quæ tunc Doubletus in Archivis Monafterii
San&i Dionyfii legit , nunc præ vetuftate dele
ta, licet ante triginta aut quadraginta annos, uti
à quibufdam Viris doctis mihi relatum , non
pauca ex illis adhuc legi poffent.
Porrò fallitur Mabillonius citatus , cùm ait XI.
eam Philippi Regis Epiftolam : non de Eboria. Deearum
incontinen
cenfi Sancte Fare apud Brigenfes parthenone Dice- tia loquitur
cefis Meldenfis , fed de quadam cella ei fubjecta Ivo Epifc.
intelligendum effe; hanc enim interpretationem Carnotenſis.
citata Ivonis Epiftola planè convellit. Subdit
Vir doctiffimus : Nefcio , an de Gaiaco Pagi Wa
ftinenfis B. Mariæfacro : quo Ludovicus Auguftus
S. Fara celebri Parthenoni atribuit , idque confir
mavit Lotharius Auguftus , intelligenda fit. At
Monafterium illud B. Mariæ in Comitatu Wa
ftinenfi & Diœcefi Senonenfi fitum; cùm tamen
Monafterium , de quo agitur, in Diœcefi & Co
mitatuMeldenfi, Ivone citato tefte, pofitum fue
rit. Si tamen ea Ivonis Epiftola non extaret ,
cum aliqua verofimilitudine dici poffet, Philip
pum Regem verba facere de antiquo Monafteri
Campella, quod oppidum eft Briegii, haud pro
cul à Meloduno , à Sancta Fara de fui patri
monii reditibus fundato , & Eboriacenti Mo
"
nafterio annexo, cujus Monacha cùm incorri
gibiles effent , ab Odone Soliacenfi Epifcopo Pa
rifienfi, regnante Philippo Augufto , circa an
num MCC ad magnum Sanca Faræ monafte
rium , tum ficuti & hodie , valde reformatum ,
traducx , & Canonici feculares XII in earum
locum fubrogati ; qua de re legendus Rovillaus
in Hiftoria Meloduni . Sed non tantum in Gal
lia, Lotharingia & Belgio ; verùm etiam in Ger
mania aliqua Sanctimoniales voto caftitatis.
fi lege conftitutus.
Licet hoc temporè Gallia tot Viris doctis XII.
abundaret , magna tamen in ea penuria erat Penuria
Grammati
Grammaticorum , qui linguam Latinam doce- corum in
rent. Guibertus enim de Novigento , qui hoc Gallia.
tempore floruit, lib I. de Vita fua fcribit : Erat
paulò ante id temporis, & adhuc partim fub meo
tempore tanta Grammaticorum caritas , ut in op
pidis ferè nullus , in urbibus vix aliquis reperiri
potuillet ; & quos inveniri contigerat , eorum ·
fcientia tenuis erat , nec etiam moderni tempo
ris Clericulis vagantibus comparari poterat ,
&c.
A num. XXVII ad XXXV. Menfe Julio XIII.
Obitus Go
Godefridus Hierofolymorum Rex ægrotare ce
defridipri
pit, & invalefcente morbo obiit quinto decimo mi Hierofo
Kalendas Augufti : ammo ab Incarnat Domini lymorum
MC , inpuit Willelmus Tyrius lib. 9. cap. ult. Regis.
cui quoad annum & diem emortualem confen
tiunt Fulcherius Carnotenfis lib. I. aliique. Uno
tantum anno , inquit Abbas Urfpergenfis , popula
Deipræfuit, langorefuperatus XVKal. Aug. plenam
fide, bonifque operibus præfentemin Chrifto vitam
fini
 in Annales C. Baronii.
SEC. XI.finivit. Exceptis frve tacitis cunctis , quibus polle
An.C.1100. bat virtutibus , tanta fe manfuetudine conjunxe
rat tam indigenis , quàm cum peregrinis , ut
vix adverteretur > Francis ne plus plangere
tur, quam Syris vel Gracis. In ejus locum Bal
duinus frater ejus Rex electus eft , qui Hiero
folymam pervenit die , quo folftitium hyemale ac
cidit, inquit idem Fulcherius, qui eum comita
batur , quiaddit : Et præparatis ornamentis , que
Regi competant coronando , pacificatoque Daiberto
cum domno Balduino , & cum Canonicis Sancti
Sepulchri aliquantis , quia viri fenfati de hoc tra
Etaverunt , cellavit contentio eorum. Anno ab In
carnat. Domini MCI in Bafilica B. Mariæ apud
Bethleem die Nativitatis Domini à Patriarcha
memorato ( nempe Daiberto ) unà cum Epif
copis , Cleroque ac populo affiftentibus , in Regem
honorificè fub facra unctione fublimatus , & coro
natus eft Rex Balduinus. Et quod fratrifuo
fratri fuo Pre
deceffori non fecerant , quoniam noluit , & tunc
laudatum à quibufdam nonfuit , buic ratione pru
dentiùs confiderata fieri decreverunt. Udi Ful
cherius de die Natali currentis Chrifti anni , à
quo fequentem incipit , quemadmodum &
Willelmus Tyrius lib. 10. cap. I. verba facit.
A num .X X X V ad XL. Anno ab Incarnat.
XIV. Domini MC, feria quintâ , IV Nonas Augufti ,
Willelmes 11 Guillelmus Rufus in Nova foresta i&u fagitte
Anglia Rex
occiditur, mortuus eft, poftquam XII annis , & pene
X menfibus regno Anglia potitus eft , in
quid Ordericus lib. 10. pag. 783. qui fubdit ,
Henricum fratrem ejus duminico fequenti confe
cratum fuiffe ab Epifcopo Lundonienfi , quòd
San&us Anfelmus Cantuaria Archiepifcopus
exularet. Tum fubjungit : Triginta annorum
erat Henricus , cùm regnare capiffet , & XXXV
annis & IV menfibus regnavit. Hic interprofpera
& adverfa regnum fibi divinitus commiffum pru
denter & commodè moderatus eft , ac inter præ
cipuos totius Chriftianitatis Principes , obtentu
pacis & juftitia fulgens infignis habitus eft. In die
bus ejus Ecclefia Dei divitiis && honoribus ala
criter emicuit , & omnis ordo Religioforum ad
laudem Creatoris multipliciter crevit. Quarto
menfe , ex quo cœpit regnare, Mathildem Mal
colmi Regis Scotorum , & Sancta Margarita
Regina filiam fibi defponfavit , quam Sanctus
Anfelmus die dominica feftivitati Santi Martini
Reginam confecravit & coronavit, inquit Simeon
Dunelmenfis , qui jam dixerat Anfelmum de
Gallia abHenrico Rege revocatum fuiffe. Henf
chenius Tom. II SS. Aprilis ad diem XXI ejuf
dem menfis, quo Sanctus Anfelmus colitur, pag.
927. ait , Henricum Regem à Thoma Archiepif
copo Eboracenfi benedictum. Verùm nullum
ad id probandum teftem adducit, & tam Orde
ricus, quàm novus Chronographus Saxo ac Si
meon Dunelmenfis in fua Hiftoria difertè affe
runt , factum id effe Londoniæ, & à Mauricio
ejufdem urbis Epifcopo. Matthæus quidem Pa
rifienfis ad annum MC tradit, Henricum confe
cratum effe in Regem in die Affumptionis B. Ma
ria , eique continuo à Mauricio Londinenfi
Epifc. & à Thoma Eboracenfi Archiepifc. coro
nam capiti impofitam ; fed is non magis in utro
que capite audiendus, quam cùm matrimonium
Mathildis cum Rege Henrico , & adventum
San&i Anfelmi in Angliam in annum MCII
differt.
Eadmerus, qui præter Vitam San&i Anfelmi,
XV.
AdventusS.
343
cujus continuus comes fuit , fcripfit Hiftoriam SEC. XI.
Novorum fex libris comprehenfam , quam Ba- An C.1100
Anfelmiin
ronius non vidit , lib. 3. cap . I. narrat Anfel Angliam..
mum , in cujus comitatu ipfe erat , nono Kal,
Octobris Dubrim appuliffe, & cùm poft paucos
fui reditus dies ad Henricum Regem veniffet ,
poftulatus eft pro confuetudine antecefforum Suo
rum Regi hominium facere , & Archiepifcopatum
de manu ejus recipere , & Anfelmum refpondiffe :
Si dominus Rex ifta fufcipere , & fufcepta fervare
voluerit, bene inter nos firma pax erit : fin autem
non video remanere meum in Anglia utile fore vel
honeftum , præfertim cùm , fi Epifcopatus aut Ab
batias dederit , privari me penitus tam à fui , quàm
& eorum qui fufceperint , communione necelje fit.
Nec enim ea de caufa Angliam redii , utfi ipfe Ro
mano Pontifici obedire nolit , in ea refideam. Re
gem inter & Anfelmum conventum , ut utrim
que Romam mitterentur , interimque inducia
ufque ad Pafcha effent. Hinc paucis diebus in
terpofitis , Mathildis nupfit Henrico Regi , &
Anfelmus eos conjunxit.
XVI.
Eodem anno, fubjungit Eadmerus , venit in
Legatus in
Angliam Guido Archiepifcopus Vienmenfis ( Pon- Angliam
tifex poftea Romanus fub Callifti II nomine ) miffus re in
functurus , ut dicebat , legatione totius Britannia , fecta rever
titur.
ex præcepto & auctoritate Apoftolica Sedis. Quod
per Angliam auditum , in admirationem omni
bus venit , inauditum fcilicet in Britannia cunti
fcientes quemlibet hominumfuper fe vices Apofto
licas gerere , nifi folum Archiepifcopum Cantuariæ.
Quapropter ficut venit , ita reverfus eft , à nemine
pro Legato fufceptus, nec in aliquo Legati officio
functus.
functus. Exinde , cùm ad tempus induciarum
Pafcha ( fequentis Chrifti anni ) ventum effet, &
qui Romam mifi fuerant Nuntii , necdum redif
fent , ufque ad adventum illorum inducia dilate
funt. Agebatur de Inveftituris , quas Henricus
Rex petebat, & Anfelmus à fummi Pontificis.
fententia recedere nolebat.
Ad num. XLI. B. Robertus Abbas Molis- XVII.
menfis , qui ante bienium Monafterium Cifter- Pafchalis 11
cienfe in Diœcefi Cabilonenfi conftruxit , hoc confirmat
ordinem Ci
anno duos Monachos Romam mifit cum lite- ftercienfem.
ris commendatitiis Joannis & Benedi &i Cardi
nalium Sedis Apoftolica in Gallia Legatorum ,
Hugonis Archiepifcopi Lugdunenfis , atque
Walteri Præfulis Cabilonenfis , quorum pre
bus Pafchalis II Ordinem Ciftercienfem con
firmavit, refcripto Troia dato XIV Kalend. Maii,
indict. VIII, quod integrum à Baronio recita
tur. Tum Albericus Ciftercii Abbas anno fe
quenti ar&
tiffimam Regula Sancti Benedicti ob
fervationem inftituit in novo fuo Monafterio ,
ut videre eft apud Manriquem in Annal . Ci
ftercien.
Toti erant hoc tempore Hifpaniarum Reges XVIII.
Petrus Ara
in Saracenis debellandis ; quam in rem Chrono gonia Rex
graphus Malleacenfis hocanno fcribit : Guillel- Saracenos
mus (hujus nominis VIII ) Conful Pictavorum bello vexat.
( ideft Comes ) accepit apud Lemovicas Crucem
& cum eo multi alii fuorum Procerum ( qui cum
eo Hierofolymam profecti funt). Similiter Pe
trus Rex Aragundia ( ideft Aragonia ) cepit
Barbastam , & multa caftella, & pugnavit cum
Moabitis ( ideft Saracenis ) apud Ofcam , & vi
cit, & fubjugavit civitatem decimo quinto Ka
lendas Novembris.
XIX.
Anfelmus Archiepifcopus Mediolanenfis fe
Anfelmus
mel tantum , idque fequenti anno in Palæſti Archiep.Me
Ff 4 nam
 Critica Hiftorico - Chronologica
344
SEC. XI . nam profectus eft ; vana enim & futilia , quæ
An.C.1100. Puricellus in Monumentis Bafilicæ Ambrofiane
diolanenfis & lib. 4. de Sanctis Arialdo & Herlembaldo in
annofequen
ti inOrien- medium adducit , ut oftendat Anfelmum jam
tem profe- illuc anno MXCVIII perrexiffe. Conftat
clus.
enim hunc præfulem anno MXCIX Sancti
Arialdi Reliquias ex Ecclefia Sancti Celfi in
Ecclefiam Sancti Dionyfii tranftuliffe circa tem
pus autumnale, & antea quarto Nonas Februarii
fententiam emiferat in gratiam Religioforum
Sancti Simplicii , quam integram refert Puricel
lus in Bafilica Nazariana cap. 5. In exemplari
ab eo vifo habetur tantum MXCIX. At nu
merus C vetuftate temporum deletus ; legen
dum enim MXCIX , ut habet aliud exemplar
authenticum ab Ughello relatum , & indictio
feptima , quæ in utroque legitur , certum facit.
Hoc verò anno Anfelmus menfe Julio Mediola
ni confiftens celebravit dedicationem Ecclefix
Sancti Sepulchri, cujus dedicationis monumen
tum infigne recitat Ughellus fcriptum auno ab
Incarnatione Domini noftri millefimo centefimo ,
indictione octava, Idibus Julii. Eo inftrumento in
dulget Anfelmus , ut quicumque aliquo impedi
mento detentus , ad Sepulchrum in quo Chrifti
Corpus dormivit , afcendere non potuerit , & ad
hoc fepulchrum ad ejus veram fimilitudinem fa
Etum venerit , fana mente & bona intentione , re
miffionem fuorum tertiæ partis delictorum habeat ,
& ad laudem Hierofolymitani Sepulchri hoc fe
retuliffe cognofcat. Inftrumento ita ſubſcribit An
felmus : Ego Anfelmus quartus Dei gratiâ Ar
chiepifcopus. Quare ante fequentem annum
Anfelmus peregrinationem illam non fuf
cepit.
XX. Poftquam enim petenda Hierofolyma con
Cruciatam filium iniit , Cruciatam in Longobardia publi
pradicat in cavit, & Epifcopum aliquem , qui fe abfente
Longobar- vices fuas Mediolani ageret , inftituere decre
dia.
vit, quod Landulphus Junior, feu à Sancto Pau
lo, qui fcripfit librum Hiftoriarum Mediolanen
fis urbis, ab anno Chrifti MXCVI , ufque ad
millefimum centefimum tricefimum fextum ,
perductum, apud Puricellum citatum , licet or
dine præpoftero, teftatur : Cùm adhuc homo ifte
fimplex (fc. Anfelmus. ) Mediolani viveret , &
exercitum congregaret , habuit confilium ftatuen
difibi Vicarium, hominem multarum artium. Un
de quidam fagaciffimi viri ab eo ordinati Sacer
dotes, mandatum eundi Saonam ( five Savonam )
fufceperunt , ut in ipfa civitatefuo juffu & auctori
tate electionem Epifcopi admonerent , & fieri coge
rent. Qui dum iterfacerent , venerunt Ferrariam
(aliam à Ferraria ad Padum pofita), in quo nemore
amplexifunt Groffulanum & ejus confilium. Quorum
Sacerdotum exercitium intantum valuit , quod qui
dam ex Saonenfibus ipfum Groſſulanum in victu
afflictum, in veftitu abjectum, elegerunt fibi Epifco
pum. Eligentes unà cum illo Electo & illis duobus
Sacerdotibus ab Archiepifcopo miffis Mediolanum
pervenerunt , ibique per julionem Archiepifcopi ,
QUI JAM ERAT IN EXPEDITIONE PO
SITUS , Grofulanus .... ordinatus eft Epifcopus ,
& Archiepifcopi Vicarius. Et tamen Grofulanus ,
qui factus Epifcopus Savonenfis eo munere fun
aus eft, in Inftrumento citato fubfcribit his ver
bis , indignus Epifcopus fubfcripfi. Contra verò
ejus nomen non legitur in judicio in caufa Mo
nachorum San&i Simpliciani anno fuperiori
quarto Nonas Februarii habito , licet Abbates
omnes, Priores &Dignitates Cleri Mediolanen
fis eidem fubfcribentes officii fui Titulum ad- SAC. XI .
An.C.1100.
dant. Quare Grofulanus menfe Februario fupe
rioris Chrifti anni nondum Epifcopus ac Vica
rius Archiepifcopi Mediolanenfis erat , non
dumque tunc fortè ab Anfelmo Cruciata prædi
cabatur.
Puricellus laudatus contendit, gefta hæc fuif- XXI.
fe anno MXCVIII , Conradum Henrici Im- Multi cra
cem acci
peratoris filium ante Urbanum II Papam de piunt.
mortuum effe, & Groffulanum confecratum eo
tempore , quo Anfelmus erat in expeditione pofi
tus, in Oriente fcilicet, ut Puricellus interpreta
tur. Verum is Landulphum Juniorem non in
tellexit , qui tantum indicat Anfelmum Medio
lano abfuiffe, prædicantem tunc Cruciatam in
urbibus Longobardia, indeque cap. 2. Landul
phus ait : Advocem hujusprudentis viri (fc. An
felmi ) viri cujuflibet conditionis per civitates
Longobardorum , villas & caftella eorum cruces
fufceperunt. Hac expeditio in qua pofitus erat
Anfelmus, non verò in Orientali , ubi pauciffi
mo tempore moratus eft, & in ipfo adventu ma
le habitus. Conradum verò anno tantum fe
quenti, non verò anno MXCVIII vita fun
t
&um effe, anno fequenti demonftrabimus .
Ut oftendat Puricellus Conradum Regem XXII.
ante Urbanum II demortuum adhibet verba Puri Refellitur
cellus
Landulphi Junioris cap. I. Cono ( ideft Conra- Conradi Re
dus ) quoque Rex , qui dum Henricus pater ejus gismortem
viveret , per contractionem Mathildis Comitiffe , pravertens.
& officium hujus Anfelmi de Rhode ( hujus nomi
nis III ) fuit coronatus Modoetia , & in Ecclefia
Sancti Ambrofii Regali more .... regnans in loco ,
qui Burgus Sancti Dominici dicitur ( in Parmenfi
tractu pofito ) vidit Presbyterum Luitprandum
propter PATARIAM nafo & auribus truncatum
(vides factionem Pontificiam Patariam à Me
diolanenfibus appellatam fuiffe ) euntem ad
Urbanum Pontificem Romanum ( anno MXCVIII
fecundùm Puricellum,aut potius anno MXCIX),
cui Presbytero Rex ipfe cum devotione inquit : Cùm
fis Magifter PATARIORUM , quid fentis de
Pontificibus & Sacerdotibus Regia jura poſſidenti
bus , & Regi nulla alimenta præftantibus ? Et
Presbyter ipfe abfque ullo rancore in beneplacito
Dei , & ipfius Regis refpondit. Verum tamen al
tera die faciens iter fuum cum Presbytero Arnal
do Magifiro fcholarum Mediolanenfium , & Syro
facerdote Ecclefie Sancta Maria Podonia ( quem
Puricellus eum effe credit , qui Vitam Sancti
Arialdi , quæ nunc non extat , compofuerat , )
captus eft ab hominibus Parmenfis Epifcopi ....
per quatuor dies retentus excoriatus , inde Me
diolanum redit. Rex verò ipfe , prout audivi
à raptoribus illis , emendam ( ideft , quod datum
fuerat à Presbytero pro fua redemptione ) , &
mulum ipfius Presbyterifufcepit , & Mox in Tuf
ciam adire tentavit. Et cùm perveniffet Floren
tiam , Rex ipfe prudens & fapiens atque decorus
fpecie , proh dolor ! adolefcens arrepta potione ab
Aniano Medico Mathildis Comitiffe Vitam fini
vit.
Ex præfato adverbio mox Puricellus fequi XXIII.
putat ftatim àLuitprandi expoliatione Conradum Explicatur
locus Lan
in Tufciam perrexiffe , ibique anno MXCVIII dulphi Ju
vitam cum morte commutaffe. Verùm hæc ad- nioris.
verbia mox, ftatim , aliaque tempus exprimen
tia aliquam latitudinem habent ; neque iftud
mox femper fignificat nullam moram interpo
fitam fuiffe, fed aliquando deinde, uti apud Sue
tonium in Augufto cap. 47. Nec mox ( ideft ,
deinde ,
 in Annales C. Baronii .
345

.SEC. XI. deinde , vel poftea ) occafio aut caufa trajiciendi SÆC. XII,
An.C.1100 . fuit. Landulphus itaque intelligit, deinde, ideft, An.C.1101 .
biennio poft , annoque MCI Conradum Tuf ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6594. Anno Eræ
ciam petiiffe , ibique menfe Julio ejufdem an Hifpan.
MCXXXIX.
ni mortem oppetiiffe . Luitprandus enim anno 18. F. t . 9.
19. P. 21. April. Indi &
Anno He
MXCIX injuriam illam paffus eft. JESU CHRISTI IIOI , giræ
XXIV. Ait fecundò Puricellus , Landulphum Ju CCCCXCV,
PASCHALIS II PAPE 3. inchoato die
Secundara- niorem fecundum caput Hiftoriæ fuæ his verbis
tio Puricelli. 26. Qctobe
aufpicari : Rege igitur (ſc. Conrado) in regno de HENRICI IV REG . 46. IMP. 18. fer. 7.
ficiente , fupradictus Anfelmus de Buis Mediola
ALEXII COMNENI IM P. 21.
nenfis Archiepifcopus , quafi monitus Apoftolica
auctoritate , cum dicto Presbytero ( nempe Luit
Num. I ad V I. Termino induciarum in I.
prando) nolente , de diverfis gentibus exercitum
ftuduit congregare , cum quo caperet Babylonicum
AN ter Henricum Anglia Regem & S. An- Operas. An
felmipaxin
regnum. Quibus ex verbis infert Puricellus , felmum Cantuaria Archiepifcopum anno fupe ter Henri
quod cùm conftet ex Catalogo Archiepifcopo riori pactarum adveniente , Nuncii , quos Ro- cum Regem
rum Mediolanenfium Anfelmum IV die XXX mam Henricus Rex miferat , & ante Pafcha re- & Robertum
dituri credebantur, necdum reduces erant.Qua- fratrem con
menfis Septembris anni MCI vivere defiiffe , ciliata.
certumque fit eum eodem anno in Oriente fuif re Rex inducias prorogandas cenfuit. Interim
fe, neceffariò admittendas duas ejufdem Præfu Robertus Normanniz Dux & Henrici Regis
frater ex Oriente redierat , & fe delufum à fra
lis profectiones in Orientem , quarum prior fuf
cepta fuerit anno MXCVIII , eodemque Con tre dicens de Regno ei eripiendo , cogitabat, &
radus Rex obierit. Nam fiConradus die XXXI non paucos Proceres ad fuas partes attraxerat ;
menfis Julii anni MCI in Tufcia vita functus In fubfequenti folemnitate Pentecoftes , ait Ead
merus lib. 2. Vita S. Anfelmi , adventus Comitis
effet , ut communis fert opinio , cùm Landul
phus teftetur , eo mortuo Anfelmum milites Roberti , Fratris Regis , in Angliam ; præviâfamâ ,
collegiffe, fe feque ad expeditionem Hierofoly • totam Regalem Curiam commovit: & quorun

mitanam paraffe , quomodo Anfelmus intra dam animos , ut poftea patuit, in diverfa permo
vit. Robertus Regnum fibi debitum contende
diem ultimam menfis Julii , ultimamque men
bat, quòd major natu effet, & Guillelmus frater
fis Septembris militum copias comparare , &
fine prole obiiffet. Tota Regni Nobilitas Anfel
cum iis Conftantinopolim pervenire potuif
mum , Robertum inter & Regem medium fecè
fet? Certè ad rem utramque ei tempus non
fuiffet. Ita Puricellus. re , & Sancti Præfulis operâ fratres in concor
fimus t , ut diam rediêre , exercitufque dimiffi . Pafchalis
XXV. At fruftra fe Vir doctif torque
Papa , qui nolebat injuriam fieri Roberto ex
Refellitur. Landulphum cum aliis Hiftoricis conciliet.
Accuratè enim ii Conradi mortem cum anno Paleſtina reduci , Anfelmum per literas monuit ,
xuêre, lphus r, qui ut fe pacis fequeftrum interponeret , interim
MCI conne & Landu Junio
que Nuncii , quos Henricus Rex ad Pafcha
unica Anfelmi in Orientem peregrinationis
lem II miferat , ex Urbe redeunt , referunt
mentionem facit , non fcribit eam poft Conra
que Romanum Pontificem pro Anfelmo &
di Regis obitum , ut eum Puricellus interpre
Ecclefiarum prærogativa dixiffe & fcripfifle .
tatur iniiffe , fed tantum eo in regno deficiente,
Pafchalis literæ ad Henricum Regem data II.
id eft , eojam morti proximo , vel cùm prope
recitantur ab Eadmero in lib. 3. Novorum cap. Diffidium
effet , ut in regno deficeret. Neque Landul
2. iifque Inveftitura Regia improbantur. Qui- inteRegens
phus Junior , qui annummortis Conradi igno
, ab aliis Script oribus etiam bus relatis fubdit Eadmerus : Cum ad Curiam Anfelmum
rare non potuit
veniffemus , Rex ufus confilio fratris fui & amico- de Inveſti
coavis in anno hujus Regis emortuali confi furis.
rum illius , qui acerbo contra Anfelmum, pro re
gnando difcrepat, uti ex dicendis anno fequenti
gni amiffione , odio erant inflammati , exegit ab
magis patebit.
XXVI. Landulphus Senior , qui Rerum Mediolanen eo, ut aut homofuusfieret; & eos quibus Epifcopa
tus vel Abbatias ſe daturum diecebat , pro more
Landulphus Gum Hiftoriam ab anno millefimo duodecimo
Senior Hifto- exorfus eft, eandem currenti abfolvit. Ea non antecefforumfuorum confecraret ; aut terramfuam
riam fuam fine retractatione & feftinanter exiret. Verùm
abfolvit, dum typis data , fed Puricellus in Monumen
tis Bafilicæ Ambrofianæ , aliifque fuis Ope Anfelmus negavit fe alterutrum facturum , &
ribus varias ejus Periochas exhibe , quibu t s Cantuariam abiit : Reversus eft Anfelmus ad fua
Deo in cunctis placere ftudens , & opprefionibus
Annales Ecclefiafticos locupletare conati
Ecclefiarum Angliagravi contritione cordis inge
fumus.
mifcens, Poftea agentibus Angliæ Epifcopis An
XXVII, Eodem anno , inquit Chronographus Mal
Fundatio leacenfis ad hunc Chrifti annum , Rotbertus Ma felmus duos Monachos Romam deftinavit, Rex
Ordines Fon verò tres Epifcopos, quibus Papa incun&anter
tebraldenfis, gifter ( de Arbriffellis cognominatus ) capit di
crederet. Pafchalis II literis fuis fandi Anfel
gnofci apudnos (fc, in Piconibus ) & incepit lo
mi conftantiam laudavit , aliifque literis Re
cum Fontis-Euardi ( feu Fontis Ebraldi ) edifi
care, & Fratres & Monachos adjuvare in pluri gem monuit, ut Inveftituras fibi non arrogaret,
Sed cùm Rex in fententia perftaret , incitanti.
bus locis , qui fub diſciplina ſua religiosè vi
bus eumEpifcopis Regnique Proceribus , qua
vunt. De beato Roberto , ejufque Ordine plu
tenus fibi Anfelmus hominiumfaceret , & eos qui
ribus infrà.
busfe daturum protinus Epifcopatus dicebat , confe
craturum fponderet , fervata in omnibus antecef
forumfuorum confuetudine, Anfelmus Romanum
Pontificem fefe confulturum refpondit,iterum
que Nuncios Romam deftinavit. Citatas Paf
chalis Papa literas tam ad Regem, quàm ad
Anfelmum

I
 gi
346 Critica Hiftorico - Chronolo
SAC. XII . Anfelmum datas refert Eadmerus , cujus libros
An.C.1101. fex Novorum Angliæ cùm Baronius deperditos
exiftimaret , hanc controverfiam ex Malmesbu
rienfi narrat , fed fufiùs Alfordus , qui libros
Novorum ab Eadmero elucubratos viderat ,
in Annal. Angliæ hoc anno num. VI
feqq.
111.
Obitus Con Ad num. VI. Conradum Italiæ Regem fi
radi Italia lium Henrici Imp. hoc anno è vivis abiiſſe , ſu
Regis. periori infinuavimus, idque nobis nunc ex Au te narrat Urfpergenfis in perfona Auctoris coa- Expeditiones
&toribus coavis probandum. Abbas Urfpergen vi , qui dicit fe vidiffe que refert. Mox pro- cum inTer
fis in perfona Auctoris coavi hæc fcribit : Anno fectio populofa , & qua penè priori poffet numero ram San
domini MCI Chunradus Rex adolefcens IX an duntaxat aquari , fubfequitur : quæ poft auditas &
no poftquam à patris Palatio difcefferat ( anno
enim MXCIII adverfus patrem rebellavit ,
ut ibidem vidimus ) Mathildis magna illius &
nobiliffimæ , & ut quidam dicunt, religiofa fæmi
110 , ficutfanguine, ita & contubernio conjun&tus ,
& in rebus per Italiam difponendis tam illius quam
domini Apoftolici , ceterarumque Deum timen
tium , perfonarum confilio femper ufus, immaturo
præventus occafu , plena fide & bona confeffione
à regno tranfitorio ad æternum creditur regnum
migraffe. Sunt etiam , qui veneno eum dicant in
terüiffe ( uti Landulphus Junior hujus tempo
ris Scriptor , cujus verba anno fuperiori retuli
mus). Teftari folent , qui aderant , in brachio
corporis exanimi , crucis fignaculum fubitò exor
tum fe vidiffe , ipfafque ejus exequias quibufdam
miraculis honorificatas fuiffe ( quæ verba Baro
nius in ifta mutavit , funus ejus verfibus exor
natum ). Vifus eft & à noftro quodamfamiliari ,
ab Oriente in Occidentem volans ignis , ad in
flar non modice civitatis. Vides Urfpergenfem
loqui in perfona teftis oculati , quod ei non ra
rò accidit. Ad hæc Sigebertus in Chron. qui ad
huc in vivis erat , eam mortem cum præfenti
anno etiam copulat.
IV.
Imò Domnizo Scriptor etiam hujus tempo
Contigit
meneJulio, ris in Vita Mathildis Comitiffae lib.2.cap. 12. de
Conradi morte verba faciens , annum & men
fem ejus obitus notavit :
Scribere res geftas cùm nonfit res inhonefta.
Carmen adefto meumfic ne promas nifi verum
Infra Chonradus , Longobardos comitatus dum fta
ret ,
Difcorfa Mathildefuit ipfo
Tempore. Duravit modicum difcordia talis z
Nampetiit partes Tufcanas Rex : ibi tandem
Nobilibusquidamfacientibus expulit iram.
Adpacemfirmam rediit benè cum Comitiffa.
Poft iftampacemfebre tactus JULIUS AUTEM
MENSIS erat, magnus moritur Chomradu : &
armis
Tertius, Urbanus , quod tranfigerat memoratus.
Ejus habet corpus Florentiafloridaprorsùs.
Obiit Urbanus Papa anno MXCIX die XXIX
menfis Julii , tertioque pòft anno Juliano , cur
renti nempe , Conradus eodem menfe Júlio vita
functus eft , poftquam pacem iniiffet cum Ma
thilda Comitiffa , à qua biennio & paulò am
plius averfus fuit. Mitto hicteftimonium Otto
nis Frifingenfis, qui lib. 7.cap. 7. idem in literas
mifit. Sed Puricellus cùm Landulphum Junio
rem cum aliis Scriptoribus in concordiam ad
ducere non poffet , nodum , quem folvere non
potuit , difcidit , fcripfitque Conradum Regem
juxta Landulphum anno MXCVIII extin
aum effe , aliofque Auctores , qui eam mortem
ufque ad hunc annum differunt ex Landulpho
S !
ca
corrigendos effe ; cùm tamen idem ac illi hac SEC. XII.
in re fentiat. Puricelli dubiis jam fatisfeci An.C.1101 .
mus,
Ad num. VII ad XIII. Quæ habet hic Ba V.
ronius de Philippo Francorum Rege & de Gau- Ivonis Epift.
de Philippo
& lone electo Belvacenfi Epifcopo commodiùs Francia Re
anno MCIV examinabimus. Quare ad eum an 1
ge.
num Lectorem remittimus.
Ad num . XIII. Gefta hoc anno in Orien VI.
Chrifliano
tam.
ultra fpem res Hierofolyma profperè geftas , à re
fiduis totius Occidentis gentibus , maximè ab his
quarum prius votis timor vel diffidentia , inopia
vel imbecillitas obftiterant , denuò parabatur , pri
mùm ab Epifcopis Mediolanenfi ( Anfelmo fc. IV ,
de quo mox agemus ) Papienfi , ceterifque Lon
gobardorum populis ad quinquaginta millia figna
tis , deinde à diverfarum provinciarum Teutoni
cis , poftremò ab Aquitanicis , quibus Willelmus
Pictavienfis ( hujus nominis VIII , ut fuprà
oftendimus ) præerat , præter vulgus ad XXX
millia loricatis. Longobardorum plæbes permiſſu
Henrici Ducis Carinthia permeatà , dum poft Un
garos tergo relictos in Bulgariæ civitatibus hyema
rent , numero rarefcere cœperunt , tandemque Con
ftantinopolim pervenientes , in alteram ripam ( illud
enim beneficium maledictus Alexius peregrinis
accelerare folet ) tranfpofitæ funt , imò Pagano
rum fagittis expofitæ. Turci enim explorata Lon
gobardorum inertia ftipularum eos terebant more
intantum , ut exercitus Teutonicus , qui eadem via
fubfecutus , circa JUNII KAL. ad eamdem Metropo
lim pervenit , & cetera , quæ apud eum legi
poffunt.
Ex his tempus habemus , quô Anfelmus IV VII.
Mediolanenfis Archiepifcopus, poftquam anno Anfelmus
fuperiori ingentem militum numerum in Lon- Archiep.
Mediolanen
gobardia collegiffet, & ibidem Cruciatam præ-fis Conftan
dicaffet , peregrinationem Hierofolymitanam tinopoli mo
fufcepit. Cùm enim circa Kalendas Junii exer- ritur.
citusLongobardicus Conftantinopoli fuerit, ap
paret ineunte vere Anfelmum cum exercitu fe fe
via dediffe. Hæc expeditio parum felix fuit.
Landulphus quippe Junior cap. 2. hæc de ea
habet: Archiepifcopus ille de Buis à Turcis &
Saracenis fugatus in gravi luctu Conftantinopoli
expiravit. In antiquo verò Catalogo Epifcopo
rum Mediolanenfium de Anfelmo legitur : Sedit
annos 111, & menfes X, & dies XXVIII,
obiit , II Kalendas Octobris , fepultus eft Conftan
tinopoli ut peregrinus. Quare ad Archiepifcopa
tum evectus fuerat die tertia menfis Novembris ,
anni MXCVII , qua in feriam tertiam inci
debat, obiitque die XXX Septembris præfen
tis Chrifti anni. Chalcus in Hiftoria Mediola
nenli ait : Ceterum Archiepifcopum Mediolanen
fem confcendiffe Genua claffem Liguftici Annales
babent. Nihil tamen hac de re Annales Jufti
niani & Foglietta , licet de bellicis apparatibus
anno fuperiori ac fequentibus factis verba fa
ciant. Ceterùm Puricellus , Chalcus , aliique
Genuenfium expeditionem cumAnfelmi & Lon
gobardorum expeditione malè confundunt;Ge
nuenfis enim felicem fortita eft exitum, Longo
bardica verò parum faufta fuit, ut videre eft apud
Albertum Aquenfem lib.8 . ubi fusè de Anfelmo
Mediolanenfi Archiep . & de ejus morte agit.
Ad num . XIV. In Opufculo de Inftitutioni VIII
Obitus S.
us
Brunone
£2
 in Annales C. Baronii ..
SÆC. XII . bus Ordinis Cartufienfis , à Labbeo Tom. I Bi
A.C.1101. blioth . pag . 638. recitatis , dicitur fan&tum Bru
nonem illius fundatorem in Calabria mortuum
elle , poft egreffum Cartufia undecimo plus minus
anno. Quare cùm anno MX C Romam, quò ab
Urbano II vocabatur, reli&â Cartufiá venerit,
mors ejus à Baronio rectè hoc anno confignata,
liquetque eum perperam fcripfiffe Brunonem
anno MXCII peregrinationem illam infti
tuiffe.
IX. Sandovallius in Vita Alphonfi VI , Caftellæ cùm Pafchal fecund
Officium is
Regis pag. 91. & feq. refert ex antiqu Hifpa
Rom. in
RegnisCa- niarum Documentis hunc Principem erâ
Stella & Le MCXXXIX , quæ in præfentem Chrifti an
gionis recipi- num competit, habuiffeComitia in urbeLegio tum effe Abbat
tur.
nenfi , iifque interfuiffe duos Summi Pontificis
Legatos nuper Roma in Hifpaniam miffos, Ber
nardum fcilicet Cardinalem & Archiepifcopum
Toletanum , ac Raynaldum : veniffe & Abbates
Ordinis San&i Benedicti, aliofque Prælatos , eò
quòd Rex voluit , ut confirmaretur Officium Ro
manum , & per omnia relinqueretur Gothicum
pariter egit , ut relinqueretur character Gothorum
vel Longobardus, quem Epifcopus Ulphila ipfis
dederat.
X. Rogerius Comes Calabria & Siciliæ menfe
ObitusRo Julio præfentis anni , qui ufque ad fenectutem
ger ii Cala fanctiffimè vixit , mortuus eft , cui Simon ejus
bria Si
it, ti functo
cilia Ducis. filius fucceff & huic anno fequen vita
Rogerius Germanus Rogerii frater , ut fcribit Fa
fellus lib.7.in pofteriori Decade. Is pofteaSicilia
Rex coronatus, ut infrà videbimus.
XI. Elmacinus lib.3.Hift.Sarac.cap.9 . tradit, Mu
Obitus Cali-falim Billam Calipham Ægypti vita fundum
phe Egypti. effe anno Hegira CCCCXCV , & duraffe
Imperium ejus feptem annos & duos menfes,
lunares fcilicet. Ei fucceffit Alis Abulmanfor fi
lius quinque tantum annos natus. Idem habet
Abulpharajius in Hift. Dynaftiarum . Sunt hi
Caliphæ Ægypti è familia Fatemitarum . Mufta
lis Billæ tempore Franci Joppen expugnarunt &
Arfufam receperunt pactionibus , fubjugaruntque
majorempartem regionis maritima , inquit Auctor
Anonymus Chron . Orientalis , & confirmant
Fulcherius Carnotenfis, aliique Belli Sacri Scri
ptores.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6595.
Hifpan.
MCXL. 19. E. D. I. P. 6. April. Indi&. 10.
Anno He
giræ JESU CHRISTI 1102.
CCCCXCVI ,
inchoatodie PASCHALIS II PAPE 4
15. O&ob.
fer. 4. HENRICI IV REG. 47. IMP. 19.
ALEXII COMNENI IMP. 22.
I. Num. I ad V. Concilium Lateranenfe
Concilium A primum fub Pafchali II habitum refert
Lateranenfe
Baronius ex Urfpergenfi Abbate, qui tradit pro
miffam in eofuiffe Pafchali II , ejufque Succef
foribus obedientiam , & fententiam in Henri
cum Imperatorem promulgatam, quam, fubdit
Urfpergenfis , nos quoque inter innumeras diver
farum gentium catervas , proximâ Cana Domini,
in Ecclefia Lateranenfi ab ipfius ore didicimus :
nimirum poftquam octavo Kalend. Octob. maris
Auctibus Joppa traditi , Romæ fumus per gratiam
Chriftipradictamajore hebdomada introducti. Ubi
Urfpergenfis, qui nunquam inTerra San&a fuit,
loquitur inperfona Auctoris , qui quæ viderat
347
narrat. Ad quem loquendi modum cùm ani- SÆC. XII.
mum non advertiffetBlondellus Tom . I Genea- An.C.1102.
logia Franciæ in Difquifitione de Ampulla Re
menfi, valde probat quod fcripfit Bellarminus
in lib. de Script. Ecclef. dum verba facit de
Conrado à Lichteno AbbateUrfpergenfi :Neceſſe
eft , inquit Bellarminus , banc Hiftoriam , vel
non effe unius Auctoris , vel Conradum hunc in
feruiffe aliqua in Hiftoriafua , ex fcriptis aliorum.
Siquidem anno MCII fcribit , fe Roma fuiffe ,
is us Pontifex feria quinta in
Cana Domini publice Imperatorem Henricum
excommunicatum pronunciavit. At ipfe ( ut paulà
ante notavimus) fcribit fe anno MCCXV fa
em Urfpergenfem , que certè non
&
cohere nt , nififortè factus fit Abbas cùm effet plus
quam centum & quindecim annorum. Sed neque
hoc dici poteft , cùm ipfe idem loquens de initio
Pontificatus Innocentii III, ideft de anno
MCXCVIII , dicat fe tunc fuiffe in minori
atate , & adhuc laicum : quomodo enim poterat elle
in minori atate , fi plus quam centenarius erat ?
VerùmAbbas Urfpergentis hoc anno Roma effe
non potuit, cùm anno MCCXXVII adhuc
vixerit, & Chronico fuo finem impofuerit.Cer
tum itaque indubitatumque tam Urfpergenfem ,
quàm A&orum San& torum Interpolatores &
Abbreviatores varia quandoque in prima per
fona enarrare, quæ tamen ipfi nec viderunt, nec
audierunt,fed alii quorum nomina tacent.Hujus
unt.
obfervationis ope varii errores vitari poter
A num. V ad XII . Gregorius VII Legatorum in II.
provincias mittendorum commodis confulens, Sumptus ne
Metropolitanis formulam præfcripfit fecun- ceffarios Le
gatis folvere
dum quam jurare debebant,cùm Pallium eis ab Hungari re
Apoftolica Sede dabatur. In ea formula addita cufant.
eft claufula de procurationibus Legatorum , ut
certi effent fibi fumtus ab iis,ad quos mitteban
tur, fuppeditatum iri. Claufula illius hæc funt
verba apud Baronium anno MLXXIX num.
IX. Legatum Romanum eundo & redeundo bo
norificè tractabo , & in neceffitatibusfuis adjuvabo.
Hungari tamen detrectaverunt illis munera feu
tributa dare quæ citra contradictionem eis in
aliis provinciis folvebantur. Colligitur iftud ex
Epiftola Pafchalis II ad Archiepifcopum Colo
cienfem data , & à Baronio recitata, qui ad eum
fcripferat, Regem & RegniMajores admiratione
permotos , quòd Pallium fibi ab Apocrifariis
Apoftolica Sedis tali conditione oblatum fuif
fet , fi facramentum juraret , quod ei per Apo
crifarios eofdem miferatSummus Pontifex,ideft,
facramentum à Gregorio VII inftitutum , de
quo mox diximus. Quare Pafchalis II, ut Hun
garos ad obfequium inclinet , oftendit quid fit
Pallium , deinde differit de auctoritate Romani
Pontificis in univerfa Ecclefia , & denique do
cet juramentum illud per omnes ubique provin
cias vigere : Nunquid, inquit, non ultra vos Saxo
nes, Danique confiftunt? Et tamen eorum Metro
politani & idemjuramentum afferunt , & Legatos
Apoftolica Sedis honorificè tractant , & infuis ne
ceffitatibus adjuvant , Falla autem iftius Epiftola
infcriptio, quæ extat in libris Decretalium , Ba
roniumin errorem induxit. Nam, ut obſervatum
Francifco Florente ad Tit. De ufu& auctoritate •
à
5. de
Pallii , & à Baluzio in Supplemento lib.
Concordia cap. 48. num. III in libris Decreta
lium legendum non eft , Panormitano Archie
pifcopo , ut vulgò editum eft , & Baronius habet,
fed Colocienfi Archiepifcopo.
Sumpta
 c o
348 Critica Hiftori
SÆČ. XII.
Sumpta inde quandoque occafio ad contri
An.C.1101. butiones indebitas exigendas ; indeque illa
III.
Indebita JoannisŞaresberienfis querela lib.5.Policrat.cap.
contributio- 16. Sed nec Legati Sedis Apoftolica manus fuas
nes à qui- excutiunt ab omni munere , qui interdum in pro
bufdam Le
Ecclefiam flagel
gatis petita. vinciis ita debacchantur ac fi ad
landam egreffus fit Satan à facie Domini. Et lib . 6.
cap. 24. Provinciarum diripiuntfpolia , ac fi the
Jauros Cræfiftudeant reparare. Quæ per hæc tem
pora adeo publica erant, ut S. Bernardus adEuge
nium III Epiftolam fcripferit, qua eum monet,
ut tales in Cardinalium collegium admittat, qui
cùm legatione Sedis Apoftolica ornati fuerint ,
Ecclefias non fpolient , fed emendent , qui marſupia
non exhauriant , fed corda reficiant , & crimina
corrigant, qui cùm ad Apoftolicam Sedem redie
rint, redeantfatigati quidem, fed non fuffarcinati
fimul & gloriantes , non quòd curiofa feu pretiofa
quæque terrarum attulerint , fed quòd reliquerint
pacem regnis , legem Barbaris , quietem Monafte
riis , Ecclefiis ordinem , Clericis difciplinam , Deo
populum acceptabilem fe&tatorem bonorum operum.
Hæc & alia hujufmodi Baluzius loco citato , de
IV. quibus etiam Baronius variis in locis.
Concilium A num. XII ad XIV. Divus Anfelmus cu
Londonienfe. piens Gregem fibi commiffum in fidei morum
que puritate regere ; Londini Concilium cele
bravit , in quo præter Epifcopos & Abbates ,
pluresque Ecclefiaftici ordinis Regni etiam Pro
ceres affuerunt, ut quæ decreta effent, à fuis fer
vanda curarent. Refert hanc Synodum Baronius
ex Malmesbutienfi , quia ejus tempore libri
Novorum Eadmeri lucem non viderant. Sed
cùm nunc eos Seldeni beneficio habeamus , ex
iis fùmmariè defcribemus, quæ ad rem noftram
faciunt. Eadmerus itaque lib. 3. Novorum ait:
Anno dominica Incarnat. MCII , quarto autem
Prafulatus Pafchalis fummi Pontificis , III regni
Henrici gloriofi Regis Anglorum , ipfo annuente ,
celebratum eft Concilium in Ecclefia B. Petri , &c.
in quo præfedit Anfelmus Archiepifcopus Doro
bernenfis , & Primas totius Britannia , &c. Huic
conventui affuerunt , Anfelmo Archiepifcopo pe
tente à Rege , Primates regni : quatenus quidquid
ejufdem Concilii auctoritate decerneretur, utriuf
que ordinis concordi cura & follicitudine ratum
fervaretur. In eo Concilio Abbates tres ibi no
minati fimonia notati depofiti funt , & aliqui
alii propter alias caufas ab Abbatiis remoti. De
cretum etiam, ut nullas Archidiaconus, Presbyter,
Diaconus, Canonicus uxorem ducat , vel ductam re
tineat. Præterea ut Presbyter, quamdiu illicitam
converfationem mulieris habuerit , non fit legalis :
nec Miffam celebret, necficelebraverit , ejus Miffa
audiatur. Alia hujus Synodi Decreta Tom. X
Concil. legenda. Porrò Concilium fancti Mi
chaelis fefto habitum fuiffe notavit novus Chro
nographus Saxo.
V.
In eo de Cle In horum Canonum promulgatione, Anfel
ricorum ca mus moram nexuit, donec ad incudem revocati
libatu pra- effent, ut ipfemet in Epiftola ad Willelmum Ar
cipuè attum. chidiaconum fuum fcripfit, ubi inter alia dicit :
De Archidiaconibus , & Canonicis , qui uxores
fuas derelictas, extra domos fuas in maneriis fuis
ponunt ( ideft , villis fuis ) exiftimo interim , do
nec aliud ftatuatur, tolerandum, fi certam pro
miffionem fecerint , fe nullam converfationem cum
illis habituros , nec fme legitimis teftibus locuturos.
Simeon Dunelmenfis in fua Hiftoria de hoc
Concilio loquens ait : Presbyteris concubina in
terdictafunt. Unde plures eorum oftia Ecclefiarum
ronolo gica
- Ch
obferaverunt , omittentes omnia Officia Ecclefia
SÆC. XII.
ftica. Adeo difficile fuit inveterato malo mederi . An.C.1101 .
Sed quamcumque cautionem fan& tus Anfelmus
adhibuerit , Henrici Regis iram avertere non
potuit. Hic enim ubi Synodus celebrata fuit,
juifit Anfelmum manum Epifcopis imponere,
quos ille nuper per Inveftituram elegerat ; quod
tamen ab eo obtinere non potuit , quòd lite ad
huc Roma pendente, fine Ecclefiaftica potefta
tis præjudicio fieri non poffe arbitraretur .
Anno MCII , inquit Chronographus Mal VI.
leacenfis , Principes Chriftiani ceperunt civitatem Crucefignati
in Oriente
Tortofam (in Syria pofitam) duodecimo Kalendas male habiti.
Maii , & aprd Joppen iterum Rex ( nempe Hie
tofolymorum ) Bauduinus impugnavit fexto Ka
lendas Junii , ubi devictifuerunt , & apud Romam
civitatem inclufi , & duodecim Confules ( ideft ,
Comites ) capti cum aliis multis , & ipfe Rex eva
fit. Poftea recuperaverunt , & Dei adjutorio devi
cerunt infeftiffimam gentem inimicorum. Sed an
tequam Tortofam fibi fubjicerent, miferabili
prælio victi fuêre, tefte Fulcherio, qui in Orien
te erat : Cùm Francorum exercitus ingens , inquit
Fulcherius lib. 2. Hierufalem tenderet, aderant in
illa multitudine fimul Willelmus Pictavienfium
Comes , & Stephanus Comes Blefenfis , qui ab An
tiochia reliclo exercitu difcefferat. Addit cum his
etiam fuiffe Hugonem Magnum, qui frater-erat
Philippi Francorum Regis & Veromanduorum
Comes, Raimundum Comitem Provincialium,
& Stephanum Burgundia Comitem , iifque in
Romania finibus obftitiffeSolimanum Turcum,
& exercitum Francorum confudiffe , & totum
ferè internecione deleviffe. Sed quia eos fatigatos,
& fame & fiti anxios , atque pugne fagittaria in
doctos effe didicit , magis quam centum millia
equitum atque peditum gladio peremit. De mulie
ribus nempe alias occidit , alias fecum adduxit.
Comes Pictavenfis perdidit quæcumque habe
bat, vixque mortis periculum evadens , pedes
Antiochiam pervenit. Ex his, qui evaferunt, Hu
go Magnus Tarfi defun&us eft.
Anfelmum Archiepifcopum Mediolanenfem VII.
anno fuperi ori Confta ntinop oli mortu um effe, Grofula nis
nonnifi hoc anno Mediolani nunciatum. Quod Ecclefiam
nuncium magnos tumultus in ea urbe excitavit, fem Mediolanen
turbare
Grofulano, qui Ecclefiam illam regebat, in eam incipit.
intrufo, ut Landulfus Junior cap. 4. apud Puri
cellum fusè narrat.In antiquo Mediolanenfium
Epifcoporum Catalogo de eo legitur : Grofula
nus hanc fedem annos IX, & menfes IV pertur
bavit , ufque ad annum nempe MCXII. Ber
nardus Abbas Umbrofæ vallis & Cardinalis Ro
manus Grofulano favit , inquit Landulfus , qui
cap.6. apud Puricellum inMonument. Ambrof.
num.294.de eodem Grofulano habet : Quofcum
quenonpotuitfibi blandiri,(feu blandimentis con
ciliare ) tentavit minis terrere , Presbyterum Li
prandum præcipue. Hunc pluribus Landulphus.
qui nepos ejus erat, laudat, capiteque nono affe
rit GrofulanumSynodum Provincialem Medio
lani indixiffe , ut ipſum Liprandum , ejufque aſſo
tatores ab ejufmodi propofito dimoveret. Ambo
&
nem afcendit , & adverfarios fuos his verbis
provocavit : Si quis vult adverfum me dicere ali
quid, nunc dicat , quodfi modo tacuerit , amplius
adverfum me audientiam non habebit. Hoc cùm
Presbytero Liprando renunciatum fuit ; & ipfe
principales cives ad Ecclefiam fancti Pauli voca
vit in die, quibus dixit: Videtis me abfciffum nafo
& auribus pro nomine Chrifti. Unde mihi magna
retributio
 in Annales G. Baronii.
retributio eft promilla , fi infinem perfeveravero ,
SEC. XII. &c. Et cùm hæc & plura benedicta , beneque fo
An.C.1102 .
nantia , præfertim adverfusfimoniam dixiffet , pro
pofuit dicens : Grofulanus , qui pro Archiepifcopo
tenetur , eft fimoniacus de Archiepifcopatu Me
diolanenfi per munus à manu, per munus à lingua ,
per munus ab obfequio. Et cùm hæc infuo propofito
procederet , fæpifime hortabatur omnes , ut con
venirent ad veram cognitionem hujus propofiti per
divinumjudicium ( nempe tranfitu per ignem )
approbatam (fubaudi cognitionem ) in vita vel
mortefua ( dum fcilicet per ignem tranfiret) ma
nifeftata per ipfum. Sed Grofulani turba hoc per
turbabat auctoritate Pontificum , qui Mediolani
venerant ad celebrandum Synodum cum Grofulano.
Verumtamen Presbyter ipfe adverfus Epifcopos
difputans, rationibus & exemplisfuamfententiam
fuftinuit , nec dimifit. Grofulanus verò parui pen
dens hujus Presbyteri verba , velut inpræfentia ejus
non effent prolata, Synodum fuam in Ecclefia
Sanctæ Mariæ, quæ dicitur Hyemalis , per duos
dies tractavit. Qua poftea contigerint, anno fe
quenti referemus. Erat Grofulanus caput fimo
niacorum in urbe Mediolanenfi , Liprandus
verò Presbyter fanctiffimus, ut ex iis , quæ fe
culo fuperiori de eo diximus, perfpicuum eft.
Grofulano tamen favebat S. Bernardus Abbas
Umbrofa vallis & Cardinalis Presbyter tituli S.
Chryfogoni, cujus Vita à Scriptore Anonymo,
forfan coavo edita, Roma anno MDCXII
typis mandata fuit. Papebrocius tamen ad diem
XXII menfis Maii in Vita Sancti Attonis pag.
196.dicit eam à Thefauro Veli ejufdem Congre
gationis Monacho, qui initio feculi XVII vi
xit, interpolatam fuiffe.
VIII. Hoc anno mortuus eft Wladislaus hujus no
Moritur
Wladislaus minis primus Polonorum Dux , poftquam vi
PoloniaDux. ginti regnaffet annos. Cumque de fucceflione
ejus inter Boleslaum & Sbigneum filios controver
fia orta effet,tandem convenit, ut æqualem uter
que partem acciperet. Sbigneus filius nothus
Wladislai , & Boleslaus hujus nominis III Cri
vonftus cognominatus fuit. De utroque legendus
Chromerus lib. 5. de Rebus Polonorum .
IX.
Legatus in Burgundiam & Franciam directus
Richardus eft Richardus Albanenfis Epifcopus , primò Sancti
Albanenfis
Epifc. Lega Stephani Metenfis Ecclefia Decanus , inquit Hu
tus in Fran- goFlaviniacenfis in Chron.Exeunte anno MCIV
cia.
è Gallia difceffit , ut ibidem dicemus.
X.
Letbertus Eo Legatione fungente Leodegarius Epifco
fit Albas pus Vivarienfis in Septimania , Ecclefiam Sancti
Sanéti Rufi. Andeoli Fratribus fancti Rufi pro eleemofyna & re
ligione à fe concellam paffus eft eis à Clericis fuis
auferri , uti refert Pafchalis II in literis ad eum
datis, quibus ei prohibet, ne Conftitutiones hac
de re ab eo factas , & à fe confirmatas infringat
& jubet , ut Clericos fuos emendet , nifi fuam
Conftitutionem integram ratamque cuftodiant.
Præterea R. Albanenfis Epifcopus & Sedis Apo
ftolica Legatus , nempe Richardus , mandat ei
dem Epifcopo, ut eamdem conceffionem factam
Ecclefia Sancti Rufi & domno L. loci ejufdem Ab
bati, nempe Letberto , quam ut ipfemet fcripto
firmaret , petierat, inconvulfam teneri faciat ,
& qui eam perturbare præfumpferint , anathe
mati fubjiciat. Utraque Epiftola refertur à Jaco
bo Petito in Appendice ad Pœnitentiale Theo
dori Archiep. Cantuarienfis pag. 505. & feq.
Quare Letbertus prætermiflus à San-Marthanis ,
& à Caftruccio in Catalogo Abbatum Sancti
Rufi, circa hujus feculi initium ad illius Abba
Tom. IV.
349
tiæ Præfecturam evectus eft. Petitus enim lau- SAC. XII.
datus pag . 629. refert ex Chartario Ecclefiæ San- An.C.1102 .
t
&i Rufi donationem à Leodegario Vivarienfi
Epifcopo factam Ecclefia Santi Andeoli in loco ,
qui in Burgius dicitur , quam donatfub providen
tia Letberti Abbatis Sancti Rufi , & fuccefforum
ejus ibidem canonicèfubftituendorum ; fed numeri
in ea corrupti ; dicitur enim ea corroborata an
no dominica Incarnat. MCXVIII Kalend. Ju
nii indictione tertia , & tamen hæc indictio , ne
que in annum MCXVIII , neque in annum
MCVIII , ut errorem illum emendant San
Marthani in Epifcopis Vivarienfibus , compe
tit. Certè hac Donatio ante annum MCVIII à
Leodegario facta ; cùm currenti circiter anno Ri
chardus Legatus in Francia eam confirmarit , uti
fuprà diximus.
Compofuit Letbertus librum de Floribus Pfal- XI.
Eft Auctor
morum , quem Oudinus in Suplement . de fcript . libri de flori
Ecclef. teftatur fe vidiffe MS . tribus volumini- bus Palme
bus in fol . in Biblioth . Branenfi Ordinis Præ- rum,
monftratenfis in tra&u Sueffionico, quem ait effe
infignem & prolixum in Pfalmos ommes Davidis
Commentarium. Præterea Mabillonius Tom. I.
Analect. pag. 289. è tenebris eruit Epiſtolam
Galteri Epifcopi Magalonenfis ad Robertum Pra
pofitum Infulanum datam, in qua Galterus ait ,
Hefcelinum Infula in Flandria Canonicum dili
genter inquifiile de Floribus Pfalmorum , quos à
fancta memoria Letberto , olim Canonico veftro ,
poftmodum San&ti Rufi Abbate audierat exceptos ,
& in unum collectos. Addit Galterus Hefcelinum
totum aut partem illius operis à fe petiiffe , feque
illud toti Infulanæ Ecclefia mittere. Galterus au
tem anno MCVIII Magalonenfis Ecclelia
Epifcopus dictus , annoque MCXXIX vita
functus.
Trithemius in lib. de Script. Ecclef. in voce XII.
Galterus , plures Scriptores in errorem induxit ; Liber ille
ait enim : Scripfit ad petitionem Præpofiti & Cle- male Galte
ro adfcrip
ricorum Infulenfis Ecclefiæfuper Pfalterio lib. 1. Et tus.
tamen ex Galteri Epiftola laudata , de qua Tri
themius loquitur , conftat eum librum de Flori
bus Pfalmorum infcriptum , ex Expofitionibus.
Auguftini , Caffiodori , & aliorum Ecclefia do
&
torum à Letberto compofitum, Galterum mi
fiffe ad Robertum Præpofitum Infulanum, alioſ
que ejufdem Ecclefia Canonicos , non verò
Opus aliquod de Floribus Pfalmorum à fe ipfo
editum. Hunc Trithemii lapfum cùm San- Mar
thani non animadvertiffent , in Epifcopis Ma
galonenfibus unum Galterum in duos divisère
quorum alter Magalonenfis Ecclefiæ Epifcopus
fuerit, alter verò Infulenfis Ecclefix Canonicus &
AuctorCommentariorum in Pfalmos, de quo in
quiunt , Joannes Trithemius.
Horum errorum fons & origo Henricus de XIII.
Gandavo in lib. de fcript . Ecclefiafticis , qui de Galteruc
Galtero fcripfit : Walterus , Infulis , oppido Flan- Poëta cum
Galtero
drie oriundus , Magalonenfis Epifcopus expofuit Epifc. Ma
Pfalterium limato fermone, ad petitionem Præpo- galona ma
fiti & Clericorum infulenfis Ecclefiæ. Nam hæcè confufus,
verba cùm legiffet Trithemius Walterum ſeu
Galterum inter Scriptores Ecclefiafticos repo
fuit. Cùm verò illis ifta fubjecerit Henricus de
Gandavo : Walterus dictus de Caftellione , Infulis
oriundus ( unde eft illud monofticum, Infula me ge
nuit, rapuit Caftellio nomen ) fcripfit gefta Alexan
dri Magni eleganti metro. Qui liber in Scholis
Grammaticorum tante dignitatis eft hodie ( poft
medium fcilicet feculum XIII , quo Henricus
Gg de
 Critica Hiftorico - Chronologica
350
SAC. XII . de Gandavo floruit ) , ut præ ipfo veterum Poeta
An.C.1103.yrum lectio negligatur; Valefius Andreas in Bi
blioth. Belgica , & Miræus in Notis ad Henri
tum Gandavenfem pag. 165. ex illis intulère ,
Henricum Gandavenfem unicum Galterum , qui
circa annum MCCLV floruerit , in duos difper
titum effe. At accuratè Henricus de Gandavo
utrumque Galterum diftinxit , certumque eft ,
Poëtam ante annum millefimum ducentefimum
fecundumOpus fuum heroicum publicaffe,cùm
illud dicarit Willelmo II, ex Archiepifcopa
tu Senonenfi ad Remenfem translato anno
MCLXXVI , ac poftea Cardinali creato . De ifto
Willelmo , filio Theobaldi hujus nominis III
Campania Comitis pluribus agit Marlotus in
MetropoliRemenfi, docetque ejus mortem con
tigiffe anno millefimo ducentefimo fecundo , &
eo Ecclefiam Remenfem regente Galterum Vi
tam Alexandri Magni decem libris conftantem ,
(quot funt littera in vocabulo, Guillermus, non
verò Willelmus, ut perperam Marlotus ) ei con
fecraffe , ita ut quilibet Poëmatis liber ab una
quaque incipiat. Addit Marlotus illud adhuc
M S. in Bibliotheca Remenfi affervari. Verùm
bergenfis ab Henrico Imperatore , ut ibidem ex SAC . XII .
Urfpergenfi in Chron . Baronius num . XIV nar- An.C.1103 .
rat, qui & currenti ex laudato Auctore ejus Vita
oftendit, eum die Pentecoftes à Pafchali II con
fecratum fuiffe Bambergenfem Epifcopum . Fuit
is poftea Apoftolus Pomeranorum , ut fuo loco
videbimus.
A num . V ad XI. Acerrimè in Anglia de Ju- II.
re Inveftiturarum difputatum. Rem geftam re- Difirm
feram ex Eadmero lib. 3. Novorum, qui ait Hen- inter Henri
cum Reg em
ricum Regem Cantuariam veniffe cum Anfelmo & S. Anjel
ea de re acturum. Qui videns Anfelmi Conftan- mum de In
tiam in juribus Ecclefia confervandis, hæc inter vefluturis.
voce fummiſſa Rex Antiftiti mandat , & multis
precibus obfecrat : quatenus ipfe per fe Romam ire :
& quod alii nequiverant , fuâfibi induftriâ cònetur
adquirere ; ne ipfi perdendofuorum jura Anteceffo
rum , ei viliorfiat. Senfit Pater quò hæc vergerent ,
& refpondit : Differantur hæc , fi placet, ufque in
Pafcha , ut audito Epifcoporum , regnique Prima
tum Confilio , qui modo non adfunt , refpondeam
hine Noluit Anfelmus in re graviffima , aut arbi
trio fuo, aut turbatæ Regis menti concedere, &
in Pafchate in Curiam venit. Communis confilii

feculo elapfo ter impreffi funt libri decem Ale vocem unam accepit : æquum fcilicet fore illum
xandreidos, five de Geftis Alexandri Magni fub tantæ reigratiâ , viæ laborem debere non fubterfu
nomine Philippi Gualteri Caftellionenfis , quo gere. Finitis itaque Pafchalibus feftis Angliam
rumantiquiffimummanufcriptumBulzusTom. reliquit , & VKalend. Maii navem confcendit.
1 III.
II Hift. Univerfitat. Parifienfis pag. 740. ita Tres Epifcopi, qui nuper Roma Regis cau
infcriptum fe felegiffe teftatur. Vidi tertiam edi fam egerant , reduces retulerunt , Pafchalem Pa- Quidam
tionem Philippi Gualteri Poëta Alexandrei pam viva vocis oraculo aliud Regi indulfiffe , Anglia Epi
dos libros decem continentem Lugduni an quàm litera à Monachis allatæ teftarentur; & ho- mum Regis
no MDLVIII curatam , in Bibliotheca Illmi. rum Præfulum auctoritate , fuffragioque Rex exasperant.
Domini de Mazaugues , pulchris characte in vendicando Inveftiturarum jure pertinacior
ribus , pro ut ferebant illa tempora impref fuerat. Sed Anfelmi conftantia fecerat , ut rur
fam. Nuper Lugduni Batavorum prodiit Col fum novi Oratores in Urbem pergerent, relaturi
lectio veterum aliquot Scriptorum in qua ex certius, an Monachorum literis, an verò Epifco
tat Gualteri Caftellionenfis difputatio adverfus porum teftimonio ftandum effet. Indigne tulit
Judæos hactenus inedita. Hæc fufiùs difcuffa , Romanus Pontifex, in dubium vocari, an unum
quia hactenus non fatis cognita. Letberto fuc Monachis,aliud Epifcopis, mandatum Regi per
ceffit in Abbatiam S. Rufi Beatus Oldegarius ferendum dederit ; & anathematis fententiam
.
Prior Monafterii Barcinonenfis Sancti Adriani , in Epifcopos fulminavit. Recitat Eadmerus lite
idque anno MCVIII , ut habet Diagus in Hiſt. ras ea de re à Pafchali II ad S. Anfelmum datas ,
Comitum Barcinonenfium lib. 2. cap. 85. De in quibus inter alia fcribit : Dolemus , quia con
fratres noftros Epifcopos , Legatos Regis Anglorum
Oldegario fæpe mentio infrà occurret.
benignè fufcepiffemus : quæ nec diximus eis , nec
cogitavimus ; redeuntes ad propria retulerunt.
Audivimus enim eos dixiffe: Quia fi Rex in aliis
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6596. benè ageret , nos Inveftituras Ecclefiarum , nec
Hifpan.
MCXLI. O 20. D. D 2. P. 29. Mart. Indict. II . prohibere , nec factas excommunicare. Et quod
Anno He ideo nolebamus charte committere ; ne fub hac oc
giræ JESU CHRISTI 1103 . cafione & ceteri Principes in nos inclamarent. Un
CCCCXCVII.
inchoato die PASCHALIS II PAPE 5. de Jefum, qui renes & cordafcrutatur , in animam
s.Octob. noftram teftem inducimus : fi ex quo hujus Sancta
fer.2. HENRICI IV REG. 48. IMP. 20.
Sedis curam capimus gerere ; hoc immane fcelus ,
ALEXII COMNENI IMP. 23. vel defcendit in mentem; & hoc à nobis Deus
avertat, ut eft : & non furrependo inficiat nos 2 ut

1.
S. Otto ordi A Num. refert
I. ad V. Canifius
Vitam Tom. IIAntiq
S. Ottonis Epifcopi; aliudhabeamus ore promptum , aliud corde recon
ditum.
natur Epife. Bambergenfis ab Auctore Anonymo fcriptam , Anfelmus Romam perveniens Guillelmum IV.
Bambergen "
fis. qui in Præfatione dicit fe narrare , quæ proba Henrici Regis Legatum invenit. Ubi ergo ad- Pafchalis 11
tiffimi Viri ab ipfogefta oculisfui viderunt. Lib. ventus ejus fumma Sedis Antiftiti nunciatus , mat
1. cap. .ait : ex Suevia duxit originem , &per illum deprecatus eft , quatenus diem illum at
curfis aliquibus Poëtis & Philofophis , & Gramma que fequentem à fatigatione fui apud S. Petrum
tica, metrorumque regulis tenaci memoria com quietos duceret. Dein Papæ præfentatus , honori
mendatis , &c. in Poloniam peregrè vadens , ubi ficèfufcipitur : acpro ejus adventu , ipfe , & qua
fciebat literatorum effe penuriam , fcholam puero confluxerat Romana Curia , vehementer fe latari
rum accepit , &c. Ob ea igitur ftudia omnibus fatetur , &c. Adeft & Willelmus Legationi qua
gratus , &c. Legationibus etiam & refponfis , inter fungebatur , toto ftudio curam impendens , &c.
magnas perfonas differendis adprimè aptus erat. Exponit etiam ftatum regni , Regiamque in Roma
Anno fuperiori renunciatus eft Epifcopus Bam nos munificentiam : unde ampliori quadam & Di
guiori
 in Annales C. Baronii..
351

SAC. XII. gniori præ ceteris fublimitate , ex Apoftolica largi Chronicam Gothofredi de Buffeto ( Opus illud pe- sÆC . XII.
An.C.1103 . tione Regis Anglorum probat antiquitus ufos : ea riit ) judicium ignis Presbyteri Aliprandi Eccle- An.C.1103 .
que re nonfolum moleftum & indecens fore , huic fie S. Pauli in Compito , & tunc Cryfolaus ( ideft ,
Juorum Antecefforum jura perdere. Verum etiam
etiam Grofulanus ) Archiepifcopus depofitus fuit tan
ficut fe certò cognoviffe ferebat , magno hoc ipfum quam Simoniacus de Archiepifcopatu. Idem le
Romanis damno futurum, fi contingeret. Et dum gitur in Chronico M S. cui titulus , Flos florum
fortè locum recuperandi inventuri non effent ; ab fol 136. Puricellus his contradicit ; fed is in Mo
eis ferò lugendum , &c. ipfe nihilominus Pontifi numentis Bafilica Ambrofianæ varia errata chro
cum Paftor , cùm ad cunctafileret : & quid quif- nologica admifit , quæ in fuo ultimo Opere de
que diceret, prudenti confideratione examinaret ; SS. Arialdo & Herlembaldo poftea correxit.
aftimans Willelmus , jam jam illum pro favore Ro Quomodo res fe habuerit , narrat Landulphus
manorum infe , nihil eorum quæ quærebat , fibi ne Junior cap . 10. apud Puricellum lib. 4. de SS.
gaturum , erupit , & ait : Quidquid hinc inde di Arialdo & Herlemb cap . 88. & in Monum.
catur : volo norint, quicumque affiflunt, Dominum Ambrof. num . XXIX : Attamen Grofulani turba
meum Regem Anglorum ; nec pro amiffione regni dimicans adverfus Primicerium Landulphum
fui paffurum fe perdere Inveftituras Ecclefiarum. ejufdem Primicerii Clericum lapide occidit ; dein
Tunc vir Apoftolicus paucis hæc verba locutus eft. de quafi in confenfu totius civitatis dictumfuit Pref
Si quemadmodum dicis : Rex tuus , nec pro regni bytero ( fc. Liprando ) ut adfaciendum judicium
amiffione patietur Ecclefiarum donationes amitte multa ligna congregaret in prato , quod clauditur
re : fcias ecce, coram Deo dico ; quianec pro redemp in muro ( ideft muro ) juxta S. Ambrofii Mona
tione fui capitis eas illi aliquando Pafchalis Papa fterium. Et Presbyter ipfe plenus magno Spiritu
impune permittet habere. Quod auditum oppidò annonam & vinum , quæ ad edendum habebat ,
conturbavit Willelmum. pauperibus erogavit : fuamque lupi tunicam pellem
V.
Paulò pòft : Itaque Romanorum confilio , Papa ( ideft pellitam veftem ) pro lignis pignoravit ; ce
3. Anfelmus
Romá redux nonnullos paternos ufus interdictis omnino Eccle tera verò quæ poßidebat in libris , ftatuit ut con
Lugduni re fiarum Inveftituris , Regi conceffit : eumque ab ex fervarentur Landulpho nepoti fuo & alumno ,
fedit. communicatione quam Antecefforem fuum feciffè ( Landulphus hujus narrationis Auctor de fe
fuperiùs diximus, immunem ad tempus conftituit : metipfo loquitur ) qui tunc temporis dicebat Au
iis dumtaxat , qui à manu ipfius Inveflituras fufce reliani ( ex quo fchola Aurelianenfis antiquitas
perant , vel deinceps fufciperent ufque ad dignam probari poteft ) ab egregio Magiftro Alfredo &
tanti reatus fatisfactionem pro fervanda Ecclefia nobili Jacobo. Statuit etiam , fi contigerit illum
ftici rigoris difciplina , fub excommunicationis mori in illo judicio , fi quid corporis ejus refiduum
catena retentis. Paucis interpolitis : Nobis itaque fuerit , portaretur ad Ecclefiam Sanctæ Trinita
Roma difcedentibus Willelmus remanfit , afferens tis , &c.
fe , fe voto conftrinxiffe , Beatum Nicolaum adire. Et cùm ipfe facturus effet judicium , manus VII.
Re autem vera, Rome moraturus : &fipoffet ; An Grofulaniprævaluit , & ipfa ligna in Prato difpofi- Se ad illud
pravio jeju
felmo abfente, quod eo præfente nequiverat An ta difperfit , ipfum Presbyterum feparavit ab illa nio parat.
tiftitem à data fententia traducturus. Quod quia difpofitione ignominiose. Deinde in domofua & S.
nequaquam facere potuit : perfuaforias literas Re Pauli Ecclefia Presbyter ipfefiluit & quievit , do
gi deferendas , ne nil videretur egiffe , à Papa obti nec pueri & puellæ , mares & fæminæ in proximo
nuit. Eas recitat Baronius num. VIII & feq. tempore clamaverunt ; Foras , Grofulane , hunc cla
dataque funt Laterani nono Kalendas Decemb. morem Grofulanus cupiens compefcere habuit con
Pervenit Anfelmus Lugdunum paulo ante Na filium cum fatellitibus fuis , quibus dixit ; Ite &
tivitatem Dominicam , ubi præfatus Willel vos , & publicè eligite viros e Populo , qui dicant
mus Regis nomine hæc ei fignificavit : Dicit illi Liprando , ut aut ad fatisfactionem meam ve
(nempe Rex ) quiafi fic ad eum redieris , ut ta niat , aut de terra ifta exeat , aut judicium quod
lem te illi per omnia facias , quales Antecefforibus fe facturumpromifit , faciat. Confiliarii itaque de
fuis , Anteceffores tui fe feciffe nofcuntur : tunc li latere ejus venientes ad concionem populi in vesper
benti animo tuum in Angliam reditum volet & tina hora Dominica diei de Ramis Palmarum feu
amplectetur. Videns Anfelmus quò hæc tende Olivarum ( qui hoc anno in diem XXII Mar
rent , literis ad Henricum regem datis , gefti tii incidit ) publicaverunt , quæ audierant à Do
negotii fummam , & quid ex Willelmo ejus mino fuo Archiepifcopo Grofuldano. Quapropter non
nomine accepiffet , narravit , Lugdunique re folum viri in concione electi venerunt ad Presbyte
manfit , Regis refponfum præftolatus. Summo rum hanc legationem dicere ; fed innumera homi
cum honore ab Hugone Lugdunenfi Archiepi num multitudo venit hanc Legationem confirmare.
fcopo fufceptus fuit , ibique ut Dominus loci ab Ad quorum clamorem clamantem veniat Presby
ommibus habitus , inquit Eadmerus , qui poftea ter ipfe Liprandus ; ipfe humilis exivit , & ut Le
Anfelmi ad Regem literas refert. Fulius hæc ex gationem audivit, & intellexit , manus ad cælos
ponit Alfordus in Anual . Angliæ , qui legerat levavit , & Deogratias egit , & interrogando Le
libros Novorum ab Eadmero elucubratos, quos gatos , inquit : Vult && mandat ipfe quod mihi di
Baronius non vidit. cit? qui omnes refpondentes dixerunt ; Utique vult
VI. Epifcopis anno fuperiori in Concilio Medio & mandat. Et Presbyter ad eos ; Terram non exeo ,
Liprandus lani habito adhuc coactis , Liprandus obtulit fed in iftis duobus diebus , ( feria II & III ) je
ignis exami
ne Grofula probare ignis examine Grofulanum Archiepifco junium ago, & in quarta feria faciam judicium
num effe pum Mediolanenfem fimoniacum effe, quo in præftante Deo ,fed unde ligna emam , non habeo.
moniacum propofito cùm perfifteret , factum illud judi Tunc Grofulani & Reipublicæ miniftri quercina VITI.
probare of cium antequam ii à Concilio digrederentur , &figna ad flammam & ad calorem aptiffima triginta Pergit ad lo
cum ubiexa
folidis denariorum emerunt , quæ in campo ante men
quidem currenti anno, ut docet Galvancus Flam
ma in magno fuo Chronico cap. 250. apud Pu atrium S. Ambrofii in duabus congeriebus refpi- dumfacer
ricellum in Monum . Bafilic. Ambrofiana num, cientibusfe compofuerunt. Longitudo quarum de
CCLV: In millefimo centefimo tertio fecundùm cem cubitorumfuit , & latitudo & altitude major
Tom. IV. p Statur
Y
 352 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . ftatura hominis cubitorum quatuor ; via verò inter
An.C.1103 . ipfas congeries unius cubiti & femis. Iis ita difpo
fitis , & quibufdam lignis in via interpofitis , in
quartaferia ( die fc. XX V menfis Martii ) Pref
byter indutus cilicio , camifio atque cafula more
Sacerdotis , ab Ecclefia S. Pauli ufque ad Eccle
fiam SS. martyrum Protafii & Gervafii , & bea
tiffimi Ambrofii nudis pedibus Crucem portavit.
Super quorum Sanctorum Altare , & ceteris Sa
cerdotibus deficientibus ipfe fibi Miffam cantavit
ante examen ignis id obfervabatur , & tamen
Liprandus non habuit Sacerdotem , qui Miffam
caneret ) . Mifsa cantatâ Grofulanus quoque ge
rendo Crucem eamdem Ecclefiam intravit , &
pulpitum cum Arialdo de Meregnane & Berardo
Judice Aftenfi ( qui præcipui Grofulani fectato
res erant ) afcendit. Etfa&tofilentio in populo ,
Presbytero ( nempe Liprando ) ftante nudispedi
bus fuper lapidem marmoreum, qui in introitu
chori continent Herculis fimulachrum ( de qua fta
tua aliàs ad S. Ambrofium pofita fusè & do &è
differit Puricellus in Monum. Bafil . Ambrof.
num. CCXCVI ) idem Grofulanus ait ad
populum:
IX.
Attendite , quia in tribus verbis hunc hominem
Grofulanus
conatur eum vincam , & ejus confufionem oftendam, & ad
a propofito Presbyterum inquit; Propofuifti quod ego fum
avertere. fimoniacusper minus à manu , modo dic, cui dedi ?
Tunc Presbyterfuper populum Oculos aperuit , &
ad tres illos , quiftabant in pulpito extendit dicens ;
Videte tres grandiffimos diabolos , qui per inge
nium & pecuniamfuam putant me confundere. Et
norme diabolus ille , qui fuafit illumfieri fimonia
cum per pecuniam , fuaderepotest , ut adhuc ma
jorem pecuniam daret , & veritatem occultaret ,
& teftes, & judices mundanos mihi auferret? Et
nomefcitis , quia propter vitandam aftutiam dia
boli, & pravorum hominum , ego elegi Deum judi
cem , qui neque per pecuniam , nec aliquo modo
poteft falli judicio ? Ad cujus judicium , fi vultis
venire , paratusfum quod promifi facere. Et Gro
fulanus ad eum ; Modo dic de qua fimonia dicis ?
& Presbyter ad illum : Modo dic tu quæ eft bona,
& aliquantulum Grofulanus fubfiluit & ait ; E
fimonia, quefimoniacum non deponit. Et Presby
ter ait ; Ego dico de illa , que deponit Abbatem de
Abbatia , Epifcopum de Epifcopatu , Archiepifco
pum de Archiepifcopatu in quo eft. Et cùm his
verbis fatisfeciffet omnibus , audivit populum cla
mantem ; Exiteforas ad judicium , Exiteforas ad
judicium . Et Presbyter inhoc multiplicato clamo
re licet fenex, defuper lapide continente Herculis
fimulachrum profilivit , & unà cumpopulo in cam
po , in quo erat lignorum congeries , venit ; ibique ,
cum ignis lignis accendebatur , Presbyter circum
ftantibus dixit; Vos præter me non cernitis Sacer
dotem , qui mihi ignem benedicat ( fecundùm
morem in examine per ignem facto ) , fed cer
nitis chartam hanc, quam teneo , in qua fanita
verba &figna Santa Crucis continentur. Et ego
minifter hæc verba & figna inferiùs dicam & fa
ciam, & Deus , qui eft Dominus meus , defuper
ignem benedicat ; audientes & bene intelligentes ,
Amen.
X.
Atque cùm in circuitu ignis hæc verba dixiffet ,
Liprandus & figna feciffet , & aquam benedictam & incen
per ignem
illafus tran- fum fuper ignem , aftante ibi Grofulano , afperfif
fit. fet, dubitabat de ordinando facramento apud Gro
fulanum, & Arialdum de Meregnane , qui erat
quafi potentiffimus princeps Grofulani , & quafi
procuratorjudicii , & expectans Presbyterum per
ignem in morte finiri , vel per nimium terrorem SÆC. XII .
ad Dominum fuum Grofulanum converti. Ipfe An.C.1103 .
namque ( fc. Grofulanus ) Berardo Judici Aftenfi
hanc legem non folum per mortem (ic. Liprandi
operá ignis ) , fed per quamlibet ignitam læſu
ram in Presbytero factam condemnanti dixerat ;
Abfit quod lafura ( ideft , una fufficiat ) , fed
ignem adeo magnificabo , quod procul oculos ignis
de capite ejus eruet , & in ipfo igne ardens iguis
putrefiet. Attamen Presbyter cum vidiffet eos de
ordinando facramento ( feu jurejurando ) dubita
re , dixit ad eos ; Sinite me quod ego bene ordina
bo , necfiniam facramentum , donec dixero tantum ,
quantum vobis fatisfierit. Et illicò in confenfu eo
rum apprehendit cappam Grofulani , ipfamque caf
favit dicens ; Ifte Grofulanus , qui eftfub ifta cappa ,
& non de alio dico , eft fimoniacus de Archiepif
copatu Mediolani per munus à manu , per munus
àlingua , per munus ab obfequio. Et cùm illis vi
debaturfufficere , addidit ; Et ego adfiduciam ma
leficii , aut incantationis , vel carminis non intro
hoc judicium , fic Deus me adjuvet , & ifta Sanēta
Evangelia in ifto fan&to judicio. Facto hoc facra
mento Grofulanus concorditer equum afcendit , &
ad Ecclefiam S. Joannis , quæ dicitur ad Concham ,
venit. Arialdus verò prædictus de Meregnane , in
quirens , & expectans plenitudinem ignis , Presby
terum tenuit. Et tenendo manum fuam læſampro
cul ab ipfo calore ignis fenfit ; & tamen ad Presby
terum inquit ; Presbyter Liprande , vide mortem
tuam in igne , convertere ad Dominum meum
Archiepifcopum , habita fecuritate vitæ tuæ: alio
quin vade , & arde te cum Dei maledictione. Et
Presbyter ad illum, Satana retro vade. Illo retro
cedente Presbyter proftratus à terra levavit , &
figno Crucis fibi appofito ingens flamma ignis in
meridiem &feptentrionem fe divifit : & via appa
ruit , quam Presbyter intravit , & tranfiens per
ipfos carbones ignis , ceu arenam calcaret , fenfit :
& dum per ipfam viam tranfibat , flamma poft
ipfum coibat. Et , ut ipfe ( fc. Liprandus ) mihi
(fc. Landulpho ) dixit , & bene intellexi , donec
in via hujus ignis fuit , hanc orationem Deo pro
tulit ; Deus in nomine tuo falvum mé fac ; & in
virtute tua libera me. Et dum tertiò proferret hoc
verbum , Fac , fe extra ignem vidit , nec in fuis
Sacerdotalibus veftibus lineis aut fericis , quibus
erat indutus , five in cilicio lefionem ullamfenfit.
Initio capitis 11. idem Landulphus Junior XI.
apud Puricellum loco laudato, ait : Tuncpopulus Grofulanus
plenè quafi ex uno ore laudem Deo , & huic Pref- Mediolanum
bytero extra & infra civitatem contulit. Grofu- relinquit.
lanus verò intrepidus ( ideft , populum non ti
mens ) fedem Archiepifcopatus deferuit , & civi
tatem , qui apertè Communi civitatis conjuratum
erat , quod neutri eorum ( Grofulano & Lipran
do ) , nec alicui de parte illorum pro hac actione
malumfieret , nifi quod Dominusfibifaceret. Sicut
itaque Petrus igneus fedente Alexandro Papa II
tranfivit per rogum ardentem , quando Petrum
Florentina civitatis Epifcopum accufavit ; ita
Pafchalis II tempore Liprandus , qui Grofula
num Archiep. Mediolanenfem accufarat , per
flammas tranfivit illæfus. Cùm verò Grofulanus
Mediolanum reliquiffet , capitulum Canonico
rum Ecclefiæ Metropolitana regiminis fpiritua
lis poffeffionem adiit , quafi verè Sedes vacaret,
& per annos duos, ut infrà videbimus , admi
niftravit.
ANNO
>
 in Annales C. Baronii . 353
SÆC. XII. Currenti itaque anno Richardus Albanenfis SAC. XII ,
An.C.1104 .
Epifcopus Pafchalis II Papæ legatus , ad fa- An.C.1104.
Anno Erx ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6597. III.
ciendam Regis abfolutionem in Franciam miffus 2 Conventus
Hifpan.
MCXLII. 21. CB. 3. P. 17. April. Indi &. 12. efflagitatu Ivonis , qui alibi quàm Senonis eam ea de re Eal
Anno He fieri defiderabat , nec Trecas ire audebat , Bal- gentiaci ha
giræ JESU CHRISTI 1104. gentiaci ( quod lambit Liger oppidum decimo bit .
CCCCXCVIII
PASCHALIS II PAPE 6. ab Aurelia milliario diftans , Conventibus Epif
inchoato die
23. Sept. coporum & Principum aliis temporibus nobi
fer. 6. HENRICI IV REG. 49. IMP. 21 .
le) die XXX Julii Concilium congregavit ,
ALEXII COMNENI IMP. 24. in quo Rex & Bertrada carnalem copulam , imò
mutuam collocutionem abjurare ufque ad Papa di
D num. I. Legatio Galonis Epifcopi Bel penfationem , paratos eſſe ſe proteftantur. Sed re
Galo à Le A
gatione Polo- fimo centefimo , quam Baronius hoc anno col clamitante ) folutum eft. Rex per fe & per Ivo
nicaredux, locat , revocanda ad annum MCII ; anno enim
nem acCoepifcopos difpenfationem probantes,
MCIII Romam rediit , Legationis fuæ ratio ad Pafchalis Papæ aures pulfat , caufamque ſuam
nem Pafchali II redditurus. Quantum labora temperari rogat , ut videre eft in laudata Ivonis
verit Ivo Carnotenfis, ut Galo vir doctus & pius Epiftola à Baronio relata.
Epifcopatûs Bellovacenfis poffeffionem adire Poft hæc Pafchalis Papa fcripfit Archiepifco- IV.
poffet , pluribus narrat Baronius anno MCI & pis & Epifcopis per Remenfem , Senonenfem , ac Tu- Litera Paf
feqq. Quare hic tantum Legatio ejus Polonica, ronenfem provincias conftitutis , & de caufa Phi- chalis 11 de
ea abfolu
ad corrigenda , que correctione digna videban lippi Regis & Bertrade illis hæc fignificavit : tione Epifc.
tur Decreta, fuo anno reddenda. Profecto ea ad Quam nimirum caufam fratri nofiro Richardo Gallia data.
præfentem annum pertinere non poteft ; cùm Albanenfi Epifcopo reminifcimini à nobis fuiffe
tunc Galo è Polonia Romam reverfus fit, & eo commiffam Si ergo idem frater Francia jam fi
dem hoc anno Epifcopus Parifienfis electus. Ba ncs egreffus eft , nos eamdem caufam , afpirante
ronius enim num . III & feq. refert Epiftolam domino, unà vobifcum peragendam venerabili fra
Ivonis ad Pafchalem Papam , quae novo ordine tri LAMBERTO Attrebatenfi Epifcopo commit
eft CXLIV, qua ei fignificat tertio Kalend. tinus. Convenientibus itaque vobis in unum , fi
Augufti Epifcopos conveniffe ad Balgenciacum, communis filius Francorum Rex , & illa ejus late
eique fuggerit , ut Dommum Galonem Coëpifco ralis , tactis Sacrofan&tis Evangeliis omnis car
pum noftrum , de Belvacenfi Epifcopatu , quem nalis copula confuetudinem abjuraverint , mutuum
propter facramentum Domini Ludovici babere quoque colloquium & contubernium nififub tefti
non poteft , per manum Senonenfis Archiepifcopi monio perfonarum minimè fufpectarum , nunquam
transferri jubeatis in Parifienfem Epifcopatum , videlicet ad idem flagitium redituri , ficut quo
quem ei gratanter & devote concedunt pro veftro rundam veftrum literis fignificatum eft , fatisfa
amore Rex & Regis filius , fcilicet Ludovicus , &tionem eorum vice noftra vobifcum Attrebatenfis
qui cum patre regnabat. Galonem antea confe Epifcopus fufcipiat , & à vinculo excommunicatio
cratum efle Epifcopum Bellovacenfem, teftatur nis abfolvat , quatenus largiente domino & filium
idem Ivo Epift . CXLV & CXLV I juxta no Ecclefia , & Regem fibi Francia reconciliatum
vum ordinem. Ineunte verò menfe Decembri Epifcopali minifterio gratuletur. Datum Latera.
currentis anni jam translatum fuiffe ad Epifco niper manum Joannis III. Nonas Octobris,
patum Parifienfem , mox certò patebit. Erra
runt itaque , qui ejus Epifcopatum Parifienfem Juramentum Philippi Regis Francorum.
in annum fequentem diftulère,
IL A num. II ad V. Blondellus in Diatriba de Audias tu,LAMBERTE AttrebatenfisEpifcope,qui V.
Philippus Juramen
Francorum Formula Regnante Chrifto , paragrapho X , & ex hic Apoftolica vice fungeris. Audiant Archiepif
- tum Philip
Rex abfolvi eo San-Marthani in GenealogiaFrancica lib.XII copi , & præfentes Epifcopi , quod ego PHILIP- pi Regis
tur excom- cap. V exiftimarunt , Philippum Francorum Re PUS Rex Francorum peccatum & confuetudinem Bertrade
municatio
me. gem anno MCII excommunicatione folutum carnalis & illicita copula , quam hactenus cum
fuiffe , innixi Epiftola Ivonis ad Richardum Se Bertrada exercui , ulteriùs non exercebo , fedpec
dis Apoftolica Vicarium , quæ novo ordine ef catum iftud & flagitium , penitus & fme omni re
CXLI, in qua Ivo vocatus ad Concilium Tre tractatione abjuro. Cum eadem quoque femina
cenfe ubi Philippus Rex abfolutionem ab ex mutuum colloquium & contubernium , nifi fub te
communicatione impetrare debebat , ait: Ad ftimonio perfonarum minimè fufpectarum , non ha
Concilium denominatumgratanter ire defidero , fed bebo ; hæc omnia ficut litera Papæ dicunt , & vos
contra voluntatem Regis , cujus odium jam PER intelligitis , fine omni malo ingenio obfervabo, Sic
DECENNIUM tolero , qua via , quo conductu , me Deus adjuvet , & hæc Sacro-fancta Jefu Chri
vel circuitu , Trecas venire valeam, non invenio. fti Evangelia. Similiter & Bertrada cum excom
Putavit enim Blondellus anno MXCII Ivo municationis vinculo folveretur , tactis Sacro-San
nem è gratia ejufdem Regis excidiffe. Verum Etis evangeliis in perfona fua boc idem juravit fa
præterquamquod id anno MXCI contigit , ut cramentum, Actum Parifius in præfentia domini
ibidem demonftravimus , Ivo annos illos decem Daimberti Senonenfis , & Radulfi Turonenfis Ar
repetit ab anno MXCIV , quo Rex magis in chiepifcoporum ; domini quoque Ivonis Carnoten
eum exarfit, ut eo anno oftendimus . Quare Ba fis Epifcopi , Humbaldi Autifiodorenfis Epifc. Jo
ronius hanc abfolutionem accuratè cum præ annis Aurelianenfis Epifc. Gualonis Parifienfis
fenti anno illigat , licet falfo fretus principio , Epifc. & trium aliorum Epifcoporum ibidem
quod fcilicet Ivo anno tantum MXCIV in Phi nominatorum , ac trium Abbatum etiam defi
lippi Regis odium incidere cœperit . Sed Baro gnatorum , Archidiaconorum etiam quamplu
nii, Blondellique tempore documenta , quæ rium ; & honorabilium Clericorum , & laicorum
nunc habemus , adhuc in tenebris latebant, nonparva multitudine inibi confiflentium. Taliter
Tom. IV. Gg 3 itaque
 354 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XII. itaque ex Apoftolica Sedis Auctoritate reincorpo
An.C.1104 . ratus eft Philippus Rex Francorum Sancte Catho
lice Ecclefiæ matrifuæ IV Nonas Decemb. Indict.
XIII. Anno autem Dei Chrifti MCIV, Pontificante
verò in Sede Romana Dommo Pafchali Papa 11
anno fexto. Hac Dacherius Tom. III Spicilegii
ex MS. Corbeienfi , & ex eo Labbeus Tom. X
Concil. pag. 658. & feq. Porrò Richardum S.
Sedis Legatum ante diem fecundam menfis De
cembris Galliam reliquiffe demonftrat abfolu
tio Regis à Lamberto Epifc. peracta , quam ei
Pafchalis II cominiferat , fi Richardus jam è
Gallia exiiffet.
VI. Acta hæc effe hoc anno in Concilio Pari
In Concilio fienfi IV Nonas Decemb. docet aliud MS. Ignia
Parifienfi
cenfe,quod ex Sirmondo exhibet Labbeus ibid.
factum.
pag. 742. fed is animum non advertens ad erro
rem Anonymi, qui pro MCIV fcripfit MCV ,
Concilium illud in annumillum differt , quam
vis in eo Codice alia non narrentur, quàm quæ
hoc anno gefta , & quidem eodem die ac men
fe. Refert ifte Anonymus literas Philippi Regis
ad Lambertum Attrebatenfem Epifc. cui man
dat , & precatur , quatenus in craftino feftivitatis
Sancti Andreæ ad hoc negotium præcipuè tibi com
miffum adfis cum Archiepifcopis & Epifcopis no
Aris , qui ibi aderunt , tum expræcepto Papæ , tum
ex fide, quam mihi debes , commonitus. Paruit
Regi Lambertus , ut vidimus , & quod factum
fuit , Pafchali 11 literis fignificavit ibidem re
citatis, quarum initium : Convenientes Parifiis ex
vefira Auctoritate Archiepifcopi, & Epifcopi à pri
oriAnonymo nominati, quemadmodum & Ab
bates. Subdit Lambertus : Advenit Rexfatis devo fu conftanter arceret ,
tè, multumque humiliter , nudis pedibus, peccato re
nuncians , & excommunicationem emendans , &
fic ex veftra auctoritate abfolutionemfufcipere me
ruit. Pofteajuramentum integrum fuprà à nobis
defcriptum refert, Epiftolamque his verbis con
cludit: Actum Parifius ammo Dei Chrifti MCV,
IV Nonas Decemb. anno Pontificatus Pafchalis
Pape II quinto. Ubi Anonymus tam in anno
Chrifti , quàm in anno Pontificatûs Pafchalis
II peccat. Nam eum rem hoc anno geftam ,
eamdemque quàm alter Anonymus narrare ,
certum & indubitatum effe debet , ideoque in
altera Conciliorum editione error ifte corrigen
dus erit.
VII.
Blondellus citatus contendit, matrimonium
Filii Philippi
Regis ex Philippi Regis cum Bertrada validum fuiffe , &
Bertrada Pafchalem II poftulatam ab Ivone, & aliis Gal
Spuriifuere. liæ Epifcopis difpenfationem , ut illud contra
hipollet , largitum effe. Verùm non folum Ju
ramentum mox recitatum ; fed etiam confenfus
& teftimonium Hiftoricorum coavorum, alio
rumque huic tempori proximorum opinionem
illam planè evertunt. Referam hic tantum ver
ba Sugerii in lib. de Vita Ludovici Groffi, Phi
lippi Regis filii ac fuccefforis , qui de eo cap. 1 .
fcribit : Famofus juvenis unicus patri erat de no
biliffima conjuge Roberti Flandrenfis Comitis foro
re. Qui enim duo fupererant PHILIPPUS &
FLORUS , de fuperducta Andegavenfi Comitiffa
Bertrada geniti erant , nec illorum apreciabatur
fucceffionem , fi uni cum primum decedere quocum
que infortunio contingeret. Pafchalem verò di
1penfationem ratione affinitatis Bertrade cum
Rege ab Ivone & aliis quibufdam Epifcopis
petitam concedere noluiffe , ex laudatis ejus
verbis certò intelligimus . Quare San-Marthani
citati filios & filias, quas Philippus Rex ex Ber
trada fufcepit,nothos fuiffe rectè cenfuêre. Blon- SÆC. XII.
dellus tamen in laudata Diatriba pluribus tefti. An.C.1104.
moniis invictè refellit errorem eorum , qui fcri
psère Philippi Regis annos , dum excommu
nicationis vinculis teneretur , formula Regnan
te Chrifto notatos fuifle , demonftratque eam
ante & poft Conftantinum M. ufurpatam .
A num. V ad VII. Ante Concilium Pari- VIII.
fienfe aliud Trecis habitum fuerat , cujus memi- Concilium
Trecenfe.
nitChronographusSan &i Petri ViviSenonenfis :
Anno MCV tenuit Concilium apud Trecas Ri
chardus Albania Epifcopus , V Kal. April. Sed
loco MCV , legendum , MCIV , & loco V
Kal. April. legendum V Non. April. ut docet
Privilegium Molifmenfe à Labbeo loco lauda
to recitatum , quod in eodem Concilio emiffum
fuit. Mentio etiam hujus Trecenfis Concilii
in Vita S. Godefridi Epifcopi Ambianenfis à
Nicolao Monacho Sueffionenfi , hujus æqualis
fcripta, quæ extat apud Surium ad diem VIII
menfis Novemb. fuit Godefridus in celebri mo
nafterio S. Quintini in Veromanduis educatus ,
quinquennifque induit habitum monafticum ,ac
poftea à multis Epifcopis Abbas Novigenti de
fignatus . Aliquot poft annos Richardus Apofto
lice Sedis Legatus , Apud Trecenfes celeberrimum
habuit Conventum Epifcoporum, Abbatum, & Gal
lie procerum , qui effecêre , ut electioni de ſe
facts in Epifcopum Ambianenfem affentiretur;
qua in dignitate fanctitatis & pudicitia cuftos
adeo præclarus & ftudiofus ubique exitit , ut infa
mes Clericos , vel impuro matrimonio copulatos ,
non folum à fuo confortio ; fed etiam à chori ingref
inquit Nicolaus citatus .
S. itaque Godefridus hoc anno Epifcopus Am
bianenfis renunciatus. Neque enim Concilium
Trecenfe in annum fequentem, quo in Chroni
co S. Petri Vivi collocatur, differri poteft ; cùm,
ut paulò ante diximus , Richardus Legatus S.
Sedis, qui eidem præfuit , ante diem fecundum
menfis Decembris currentis anni Francia fines
egreffus fuerit. Celebratum autem fuiffe hoc an
no & IV Nonas Aprilis indi &. XII , tam
Privilegium Molimenfe laudatum, quàm aliud
Ecclefia S. Petri Trecenfis in eodem confirma
tum &Tom. X Concil. reçitatum extra omnem
controverfiam ponunt.
Ad num . XIII. Querela ad Pafchalem II IX.
adversùs Rotrocum, qui jura poffeffionis ad Hu- Querela Hu
gonem de Puteo Hierofolymitanum militem per- gonis de Pu
militis
tinentis invafiffet, non hoc anno, fed anno MCVI Hierofolymi
contigit , ut obfervavit Souchetus in Not. ad tani adver
Epift. Ivonis CLXVIII juxta novum ordinem ,fus Rotro
cum Comi
nec Rotrocus Comes Cenomanenfis fuit , ut ha tem.
bet Baronius, fed Comes Perticenfis. Hugo enim
Puteacenfis Vicecomes , de quo in ea Epiftola
fermo , iturus tunc erat Hierufalem , ut ibidem
dicitur , & in Epiſtola CLXIX juxta novum
ordinem iteratur. Hierofolymitanum iter ag
greffus eft , quando Boamundus in Gallias venit,
ut difertè legitur in Fragmento Hift . à Roberto
ad mortem Philippi Regis. Venit autem Boa
mundus in Gallias anno M CVI , ut ex infrà
dicendis conftabit. Tunc innumerabilem equi
tum & militum multitudinem ex ea eduxit,inter
quos fuit Hugo de Puteolo ; quare quæ in eo frag
mento , & in Epiftolis laudatis Ivonis de Hugo
ne illo , & Ivone Curvavilla Domino referuntur,
fpectant ad annum MCVI , quo Ivo Carnoten
fis controverfiam illam , qua erat inter Ivonem
de Curvavilla, Vicecomitem Hugonem, & Ro.
trocum
 in Annales
SÆC. XII trocum Perticen fem Comitem, de mandatoPaf
An.C.1104 chalis II diremit. Jure conquerebantur Hugo
& Curvævill.mus Ivo , quòd ad Sacrum Bellum
ituris Rotrocus Perticenfis pacem turbaret , & fa
cultates , quæ in protectione Ecclefiæ erant, fibi
vendicaret, quia in Synodo Claromontana, Ca
none I , ut videre eft apud Baronium anno
MXCV num . L , Treuga Dei , ut vocabatur ,
confirmata fuerat. De qua Treuga à nobis anno
MXXXIV actum adverfus Baronium , qui
ean ibidem negavit , quam tamen poftea anno
MXCV admilit & probavit, ut utroque anno
ab eo dicta inter fe conferenti liquebit. Agit
de ea querela Ivo Epift. CLXVIII , CLXIX ,
CLXX , & CLXXIII juxta novum ordinem ;
Baronius enim veterem fequitur, quod non rarò
Lectori negotium faceffit. Porrò Puteolus ca
ftrum vulgò nunc vocatur le Puiset , jam inde à
LudovicoCraffo dirutum & in vicum redactum,
eftque in diœcefi Aurelianenfi , ut videre eft
apud Hadrianum Valefium in Not. Galliarum
voce , Puteolus caflrum.
X. A num. XV ad XVIII. Legatio S. Bruno
LegatioGal-
lica S. Bru nis Epifcopi Signienfis , cujus mentio eft in duabus
nonis Epifc. Epiftolis Ivonis Carnotenfis Epifc. pertinet ad
Signienfis. annum MCVI ; cùm enim Bruno unà cum Boa
mundo directus in Galliam vice Romani Pontifi
cis fuerit, ut tradit Petrus Diaconus lib.4.Chron.
Cafin. & Boamundus in Galliam anno MCVI
venerit, ab eo Chrifti anno ea Legatio removeri
non poteft, ut jam obfervavit Sirmondus lib.2.
Epift. Gaufredi Vindocinenfis Epift. XIV , fru
ftraque contendit Souchetus in Notis ad cita
tam Ivonis Epiftolam ordine CLXVIII , eam an
no fequenti datam effe , & S. Brunonem currenti
in Gallias miffum, quòd in ea Ivo afferat, præte
rita æftate, Hugonem Album præfentiam Bruno
nisLegati adiiffe; ex illis enim verbis tantum in
ferri debet, eam Ivonis Epiftolam autumno vel
hyeme fequenti fcriptam fuiffe ; cùm certum
fit , Boamundum cum Brunone Legato initio anni
MCVI in Galliam veniffe ; qua de re Ordericus
lib. II. nos dubitare non patitur. Meminit
etiam Legationis Brunonis Ivo in Epift.
CLXVII juxta novum ordinem .
XI.
Concilium Egilberto Archiepifcopo Trevirenfi Nonis
Romanum. Septembris anni millefimi centefimi primi de
mortuo Trevirenfes ab Henrico IV Imp. pe
tière dari fibi Epifcopum , & confentientibus
civibus , Bruno , Francus natione ordinatus eft
Idus Januarii anni millefimi centefimi fecundi ,
& Trevirim venit die Purificationis fan&ta Dei
Genitricis , uti refert Auctor Anonymus Hifto
ria Trevirentis Tom. XII Spicilegii Dacheria
ni ex Codice MS. San &i Cornelii Compendien
fis , qui poftea Concilium hoc anno Roma ce
lebratum , & à Labbeo Tom. X Concil . præ
termiffum his verbis narrat : Ammo ordinationis
fua tertio menfe Martio, Romam profectus Apofto
lorum gratia & percipienda benedictionis magiftri
causâ , invenit dominum Pafchalem Papam uni
verfali Synodo præfidentem , Papatus fui jam an
num octavum (legendum, annum quintum ) agen
tem , à quo bonorificè fufceptus eft, utpote Belgica
Gallia prima Metropolis Praful magnificus , &c.
Sed quoniam Epifcopalia , annulum videlicet &
baculum per manum laicam fufcepiffet , atque quia
Ecclefias dedicaffet , & Clericos necdum Pallium
confecutus promoviffet , multum afperè correptus
eft, & decernente Epifcoporum ibi congregatorum
Concilio Pontificatis officium depofuit , quod tamen
ipfis intervenientibus , quia difcretio ejus , &
C. Baronii.
355
prudentia officio & tempori congruens erat ; & SEC . XII.
poft triduum , non fine admifforum pænitentia re- An.C.1104.
cuperavit ; injuncta ei pœnitentia eft , ut quo
tiens in patio trium ammorum proximorum Mif
farum folemnia celebraret > Dalmaticis non
uteretur : quod ipfe humiliter implevit. Dein
de accepta tam Apoftolici , quàm totius Synodi
benedictione , Pallii honore donatus cum gau
dio remeavit. Vivebat hoc tempore Anonymus
ifte , ut ipfemet indicat ad annum M CXXII ,
quo Hiftoriam fuam abfolvit. Idem breviùs re
fert Brouverus in Annal. Trevir, lib. XIII ex
alio Chronico MS. Trevirenfi , in quo etiam
dicitur Concilium iftud Romanum anno ter
tio Sedis Brunonis congregatum effe , ideoque
annus Pontificatûs Pafchalis II Papæ rectè à
nobis emendatus.
Brunofuit conftans in oratione , devotus in elee- XII.
mofynarum largitione , pius in viduaram & pupil- Floret Bru ་
no Archiep.
lorum defenfione , inquit Anonymus Dacheria- Trevirenfis.
nus , qui fubdit : Quoniam in rebus commiffis fi
bi ftrenuiffimus erat , defuncto Imperatore , commu
ni confilio Principum Curia Regia Vicedominus ef
fectus eft , & regnum regnique hæres Henricus
videlicet hujus nominis V Rex , adhuc adolefcens
circa ammos XXei committitur , ut & regnumfua
providentia difponeret , & hæredem regni morum
fuorum honeftate , & difciplina , qua ipfe præ om
nibus pollebat , informaret , quoufque in virumper
fectum ætate & fapientia educatus fuccreviffet :
quem fufceptum tandiu educavit, ufque dum Adel
berti tunc Cancellarii , poflea verò Maguntienfis
Epifcopi detractionibus exasperatus , regni & hæ
redis providentiam Proceribus reconfignavit.
Sanctus Anfelmus , poftquam Henrico An- XIII.
gliæ Regi , quæ Roma gefta fuiffent, per Nun- S. Anfelmus
per menfes
cios fignificavit, Lugduni refedit , eofdem ex- XVI Lugdu
pectans. Verum Rex à Willelmo procuratore ni refedis.
fuo malè edoctus reditus Archiepifcopales fif
co addixit. Anfelmus itaque fuisfpoliatus , Lug
duni remanfit , degens circa fæpe nominatum ve
nerabilem Hugonem , ipfius civitatis Antiftitem ,
anno integro & menfibus quatuor , inquit Ead
merus lib. 4. Novorum cap . I. Quæ autemmala
ex hoc diutino exilio ejus per Angliam quaquà
emerferint , vel cujufmodi ftudio illius ipfum exi
lium , multi reditum illius defiderantes , eaque,
minus rei veritatem confiderantes , ipfi adfcripfe
rint , intelligi dicit Eadmerus ex Epiftola cu
jufdam Anfelmo addictiffimi ad eum fcripta ,
qua eum urget , ut in Angliam redeat , neque
exiftimet fe inimicorum Dei contumaciam in.
flexurum : Etiam , Paterſancte , fi quifpiam incar
ceratum & afflictum evifceraret , hoc modo recef
fille non debueras. Quantò magis cùm nihil horum
expertus fueris , nec fedes tua tibi negata fit ; fed
pro uno verbo cujufdam Willelmi fugere decrevi
fti , & relicto hofte dilacerandas impiis oves tuas
dimififti & cetera , quæ fusè Scriptor illius Epi
ftolæ profequitur. Cumque non deeffent , qui
fuo fenfu rem metientes, ejus conftantiam dam
narent , coactus fuit pro fe Apologiam fcribe
re, & fa&
ti rationem reddere in Epiftola XC li
bri 3. Epiftolarum ad Ernulfum Cantuarienfis
Ecclefiæ Priorem , ubi inter alia fcribit : Quod
autem dicunt , quod non oportuerit eum , pro
uno verbo fugere ; qui fuum fanguinem pro ovibus
fuis , & pro Ecclefia Dei debuerit effundere :
Dico , quia non eft parvipendendum illud XIV.
verbum , in quo tam gravia mala continentur , Immeritò à
quiajam dixi , in quæ fine periculo animæ meæ,
do quibufdam
culpatus.
fine detrimento Ecclefiæ mihi commiffe , nullate
Gg 4 ทห
 logi ca
Critica Hiftorico - Chrono
356
SÆC . XII , mus me poffum ingerere. Denique non timeo fan in aqua. Cetera ad eamdem litem pertinentia SC. XII.
An.C.1104.
An.Ċ.1104. guinis effufionem , aut quamlibet corporis mei de anno fequenti gefta.
Jtructionem , aut rerum amiffionem. Quæ fiperfo Mortuus eft hoc anno Petrus hujus nominis XVII.
na mea evenirent, libenter paterer , propter veri primus Aragonia & Navarra Rex ; Sandova- Obitus Petri
Aragonia
tatis affertionem . At nil horum fuper me cadet: lius enim pag. 94. notat, in antiquo MS. Tumbo Navarra
fed Ecclefiam noftram & homines ad eam perti Nigro vulgò appellato , legi eum obiiffe Era Regis.
nentes , fi cum Rege contenderem , gravis oppref MCXLII , exeunte Septembri ; Chronogra
fio fruftra contereret : & multitudo vexatorum phus verò Malleacenfis ad hunc Chrifti annum
ad culpam meam , arummas fuas me execrando , habet : Rex Petrus Aracundia ( ideft, Aragonix )
converteret. Melius itaque mihi videtur , ut me defunctus eft , & ei fucceffit Idelfonfus frater ejus,
abfente quælibet tribulatio , fi vitari nequit , in quia nempe filios nullos reliquit. Idelfonfus, Al
1
Anglia debacchetur ; quam per meam præfentiam , fonfus etiam vocatus , frater fuit Ramiri Mona
& tolerantiam , quælibet prava confuetudo in fu chi, qui poft eum regnavit. Petrus in uno præ
turum confirmetur : aut multitudo hominum, me lio ad Ofcam habito, quatuor nigrorum Arabum
afpiciente , propter me , tribulationem fe pati Reges occidit , & paulò pòft Ofca ipfi dedita ;
lamententur , & cetera quæ fusè profequitur indeque Aragonia Reges eorumdem Regum
Anfelmus. capita in Infigniis ufurpant, ut tradunt Hiftori
XV. Landulphus Junior cap . XI apud Puricel ci Hifpanici.
Grofulanus lum in Monumentis Bafilica Ambrofianæ hæc Andreas Dandulus in Annal. refert , Venetos XVIII.
Rome hono Venetorum
rificè excep- narrat , quæ , ut ex confequentibus eruitur , primam expeditionem in Terram Sanctam cum potentia
tusfuit. ad præfentem annum fpectant : Interea Grofu claffe ducentarum navium fufcepiffe anno divitia au
Lanus dominum Papam Pafchalem gratum fibi in MXCVII , & fecundam currenti anno , ip- đa.
venit. Landulphus verò de Vareglate ( quem ab fo Duce Ordelapho Phaletro claffem ducente.
fentem Archiepifcopum Mediolanenfem Ca Is diu in Palaftina moratus eft , & Veneti ur
nonici eligere voluerant ) , qui primus in Cori bium expugnatarum participes facti , coloniis
tima fuga fuerat ( urbs hæc in limitibus Syriæ ibi relictis , merces Orientales in Europam , &
adEuphratem pofita, cujus meminitGuillelmus Francos peregrinos in Afiam transfretando ,
Tyrius lib. 1o. cap. 24. fed non memini me vel duplicem, continuatumque quaftum percipie
in eo Auctore , vel in alio aliquid de hac Me bant. Navigationem vivente Alexio Imperato
diolanenfium & Longobardorum clade legiffe : re profequentes , commoda quæ olim illis com
Landulphus verò ifte hoc anno ex expeditione munia cum ceteris nationibus erant, ex fingula
Syriaca rediit, & Romá tranfivit ) rediens à Hie ribus Privilegiis ejufdem Imperatoris auxère ,
rofolymis , Romam pervenit: atque in Grofulano exindeque navium numero crefcente , prolato
jam inde ( (c. Roma ) didicit nonfolum quod a&tum que in Aliam Dominio , opes ampliarunt , Ve
fuerat Mediolani propter concertationem Presby netorumque nomen apud exteras nationes ce
teri & Grofulani ; fed & quam folemniter Roma lebre evalit , & in mari Mediterraneo ceteris
nus Pontifex poft alia facta Grofulanum fufcepe nationibus præcellere cœpit , ut narrat Lucius
rat. Quia ipfe quidem Papa Pafchalis fuper fe in Hiftoria Dalmatiæ lib. 3. capp. 4. & 10.
dem fuam ipfum Grofulanum pofuit , & per quot Balduinus Hierofolymorum Rex , qui anno XIX.
dies idem Grofulanus fuit Laterani , eum fupra fuperiori Achon Ptolomaidam appellatam fru- Gefta in Pa
fedemfuam federefecit , atque ipfifedenti ceffit , & ftra obfidione cinxerat , eamdem iterum hoclatina.
locum dedit (notabilis circumftantia) , fuam quo anno obfedit ; Ad quam , inquit Fulcherius in
que Curiam, & ommes caufas Ecclefiafticas à fe Hift. Hierofolym. lib. 2. venerunt Januenfes cum
difcernendas & judicandas , ipfi Grofulano ad dif claffe LXX navium roftratarum . Poft viginti
cernendum & judicandum tradidit. dies civitas Cruce fignatis valde neceffaria , quo
XVI. Sed tamen Lindulphus ille de Vareglate ve niam ineft ei portus valde utilis , in poteftatem
Plures Me- niens Mediolanum, non Presbyterum ( nempe Chriftianorum venit. Hanc expeditionem refert
diolani ei
adarent. Liprandum) , nec ejus legem directè contempfit , etiam Elmacinus lib. 3. Hift. Saracenicæ cap. 9.
fed Clero & populo Mediolanenfi promittens depo aitque eam contigiffe anno Hegira CCCCXCVII ,
nere Grofulanum ab ommi Ecclefiaftico officio jux eique interfuiffe Genuenfes cum navibus fupra
ta canonum rationem , inquit ; Cur de lege Pres nonaginta , ideoque hoc Chrifti anno , quo
byteri ( nempe Liprand : ) & Grofulano contendi & eandem memorat Chronographus Mallea
tis : En vobis certifimè dico, & per Joannem Vico cenfis.
mercatenfem Grofulano mando , quod ego apud
dominum Papam Pafchalem , ejufque Curiam, vel
Synodum , certis cum rationibus &juftis , &fan
Etis canonibus comprobabo , illum non poffe fubfi ANNO PERIODI GRECO ROMANE 6598. Anno Ers
Hifpan.
Here in numero Epifcoporum vel Presbyterorum , 22. A. D4. P. 9. April. Indic. 13. MCXLIIL
aut etiam in aliquo ordine Clericorum. Clerus ve Anno Hegi
JESU CHRISTI IOS . 12 ceccxcix
rò & populus buic authentico viro , & fecundum
PASCHALIS II PAPE 7. inchoato
quandam novitatem Canonica San&ti Nazarii die 12. Sep
Præpofito, & Majoris Mediolanenfis Ecclefiæ Or HENRICI IV REG. 5o. IMP. 22. temb.fer. 4
dinario , credulus unà cum Grofulano ad Roma
nam Synodum pervenire ftuduit : unde rigidus & ALEXII COMNENI IMP. 25.
fipiens Capitaneus Mediolanenfium Amyfo de
Landriano , ait; Vos ladriam in aqua negare vul Num . I ad XII. Baronius pluribus refert re I.
tis . Ludria feu lutra , tum in aquis, tum in ari A bellionem Henrici V adversùs Henricum Iy Henricus

do per intervalla degit , & molaribus minutio
rum arborum radices ac truncos momento exci
dit; & Grofulanus ob magnam qua Roma flo
rebat, gratiam & au&oritatem erat veluti lutra
Imp . patrem fuum , ex Urfpergenfi Abbate ; fed exHenriadver
num.I perperam ait,hunc anno fuperiori Hiero- cum Imp.
folymis in Germaniam rediiffe, eumque,quæ vi. patrem re
bellat.
debat,fcripfiffe, ut eniman . MCII num . I often
dimus
 :

in Annales C. Baronii.
357
SEC. XII dimus , Hiftoricus ifte nondum hoc tempore eft, quiafuos ad nos Nuncios in præterita Pafche SEC. XII.
An.C.1105 . natus erat , & more quorumdam aliorum ex (annis fc . Chrifti MCIV ) tempore debuit de- An.C.110s .
fcribit , quæ Auctores coatanei dicunt fe vi ftinare. Date Lateranis VII Kal. Aprilis. Quare
diffe aut audiffe. Vide quæ ibi de hoc loquen Concilium Lateranenfe eo circiter die indi
di modo in medium adduximus. Porrò Gefta &um. Nuncii , quorum meminit Pafchalis II ,
hoc anno accuratè narrat Urfpergenfis , qui ab Henrico Rege anno fuperiori Romam mithi
annum à Natali Chrifti incipiens ait , anno Do funt , cùm quidam Regi infifterent , ut Anfel
mini MCV ( qui nobis tantùm erat MCIV ) , mum revocaret : Unde Nobis , inquit Eadmerus ,
dum Henricus Imp . Natalem Domini Mogun adhuc Lugduni degentibus ; Nuncii Romam ab
tiæ celebraret , Henricum filium ejus adverfus ipfo Rege directi funt , qui modis omnibus elabora
illum rebellaffe , Apoftolica Sedis Pontifici de rent Apoftolicum ad hoc deducere , ut Anfel
bitam profeffum efle obedientiam , in Quinti mum Angliam redire & Regia voluntati juberet
lingeburg Pafcha celebraffe , & ab Optimatibus in cunctis fubdi & obedire. Ad quod dum mini
dignitate Regia honoratum fuiffe. Poftea indi mè illum flectere poffent , ficut venerunt , infecto
xit Henricus Rex Conventum generalem in negotio reverfi funt. Qua refert Eadmerus im
hebdomada ante Pentecoften in Thuringia ce mediatè antequam de Concilio Lateranenfi ver
lebrandum in loco , qui dicitur Northufum , in ba faciat. Horum ergo Nunciorum expectatio
quit Chronographus Hidesheimenfis , in quo nem ab Henrico Rege excommunicando abfti
inter alia ftatutum , uxoratos Clericos nullum Di nuit Pafchalis II ; fed ubi vidit Regem tempus,
vinum Officium celebrare. Vocatur hoc Concilium & Apoftolicam Sedem inutili tergiverfatione
Quintilineburgenfe, feu Northufenfe , habitumque fallere , voluit Anfelmum in eum furgere , ut
pro reformandis moribus Ecclefia . Trithemius poft narrata , qua gefta funt in Concilio Latera
in Chron. Hirffaugienfe vocat illud Concilium nenfi , exponemus .
Generale Epifcoporum & Abbatum . Venere adConcilium LateranenfeGrofulanus V.
II. Narrat poftea Urfpergenfis bellum inter Archiep. Mediolanenfis & Liprandus Presbyter; Agitata in
eo caufa
Henricusà Henricum patrem & Henricum filium geftum ille , ut in dignitate confirmaretur , hic ut illud Grofulani &
filio Imperio
effe, & in Natale Domini anni MCVI , qui impediret, uti narrat Landulfus Junior cap . 1 1. Liprandi.
deponitur.
nobis eft MCV , factum effe apud Mogun apud Puricellum in Monumen . Bafil . Ambrofia
tiam totius Regni Germanici Conventum , ubi na cap. 9. Grofulamus nihil moratus ad pedes
Apoftolica Sedis Legati , Epifcopus fc. Albanus Apoftolici provolutus fibi & fuis iterum refugium
cum Conftantienfi fententiam anathematis in fufcepit. Presbyter verò Liprandus , cùm jam fe
Henricum Imp. aliàs latam confirmarunt. Is nes effet , & duo anni poft legem ab ipfo factam
verò confilio Principum ImperialiaInfignia filii ( hoc eft conditionem, quam ipfe obtulerat di
poteftati tradidit. Hoc Ordine Henricus , illius vini judicii per ignem tranfiffent provocatus
nominis V Rex , primùm à Patre , deinde ab uni & compulfus Romam ad Synodum venit. In qua
verfa Germania Principibus in Regem jam fecun pradictus Landulfus de Varaglate , qui poft ipfam
dò electus , &c. regnare cœpit, inquit Urfpergen Synodum fuit Ajlenfis Epifcopus , neque ante Pa
fis. Legendus Chronographus Hildesheimenfis, pam , vel ejus Curiam , vel Synodum adverfus
qui fusé hæc omnia narrat. Grofulanum verbum ignominiofum protulit. Sed
III. Adnum . XIII. Hoc anno mortuus eft Rai Presbyter Liprandus caufam, quam adverfus
Moritur
Raimundus mundus Comes Egidii , qui per plures annos de Grofulanum habuit , pure notificavit : & Apoftoli
Comitatu Provincia cum Gilberto Provincia cus non Legem per ipfum Presbyterum datam, &
Comes S.
Ægidii. Comite decertavit, quique Comes Provincialium facramento & igne notatam , laudavit , fed gra
vulgò appellatus fuit. Mortuus eft, inquit Ful tiam & officium Presbyteratus in illo firmavit ; &
cherius lib. 2. in oppido fuo ante Tripolim civita dixit. Si Presbyter juraret , & duodecim Sacer
tem pridie Kal. Martii. Is valde laudatur in Ve dotes cum illo jurando affirmarent , quod Grofula
teribus Affiliis Hierofolymitanis , Bituricis an nus coegit ipfum Presbyterum ire ad ignem ; fujti
no MDCXC in fol. publicatis , lib. ultimo nexet Grofulanus depofitionem . Atque fuper hoc
cap. 5. Ei fucceflit in Comitatu Tripolitano à fe fpatiumconfulendiper unam noctem dedit.
capto nepos ejus Guillelmus-Jordanus , filius Ber Tum Landulfus cap . 12. fubdit : Nocle autem VI.
trandi , cui Comitatus Tolofanus obtigit , ut illa tranfacta , Apoftolicus coram Synodo à Grofu- Grofulani
legere eft apud Catellum lib . 2. Hift. Comitum lano fufcepit Sacramentum , in quo Sacramento in Archie
pifcopatum
Tolofa. Porro Raimundus ifte ordine IV eft in Grofulanus fic ait : Ego Grofulanus gratia Dei Ar- Mediolani
ter Comites Tolofanos hujus nominis . chiepifcopus non coegi dictum Liprandum Presby- reftitutio.
IV. Concilium II Lateranenfe Pafchali II Se terum ire adignem , & facerejudicium. Tunc &
Concilium
11 Latera dente habitum, Labbeus Tom. X Concil . & Al Ardericus Laudenfis Epifcopus , jurando firma
nenfe fub fordus in Annal . Ecclef. Angl . præcedenti collo vit id ipfum. Azoni verò Aquenfi Epifcopo , pro
Pafchali 11 cant ; fed illud ad præfentem pertinere , ad fe ferenti id ipfum, jurare exparte Grofulani ab Apo
cundum nempe commorationis S. Anfelmi in folico fuit condonatum. Grofulanus itaque accef
urbe Lugdunenfi, difertè docet Eadmerus lib.4. fit , ut acciperet gratiam reflitutionis. Et cùm
Novorum : Infecundo, inquit, anno adventis noftri ad accipiendum reftitutionem accederet gabata,
à Roma Lugdunum , ipfe Papa coacto Lateranis & Paftoralis virga , quam ipfe Grofulamus , fua
generali Concilio Comitem de Mellento , & compli tenebat manu , coram Synodo ad terram corruit.
ces ejus, qui Regem ad Inveßiture flagitium , ficut Quod fignum quàm pluribus fuit indicium , quod
dicebatur , impellebant nec non illos , qui ab eo in Sacramentum ejus fuit Sacramentum mortis. Ve
1
tæ Ecclefia judicio runtamen nec Papa , nec ejus Synodus ad hoc
veftitifuerant , à liminibus San&
Spiritus Sancti repulit. Recitat poftea Eadmerus tunc refpexit: fed ipfum Grofulanum Azoni
literas à Pafchali II ad S. Anfelmum de hoc Aquenfi , & Arderico Laudenfi, atque Jordano
Concilio & excommunicatione in præfatum de Clivi , & ceteris Mediolanenfibus , tam Cleri
Comitem lata datas , quas Pontifex his verbis cis quàm laicis , verum etiam Epifcopis ejufdem
claudit : Regis verò fententia ea ex caufa dilata Ecclefiæ fuffraganeis , volentibus eum habere in
Archiepifcopum ,
 gica
Critica Hiftorico - Chronolo
358
ejus , pacis gratia condefcenfurum . Tandem s AC. XII .
SAC. XII. Archiepifcopum , licet otiosè , reflituit , ubi otiosè
habito inter eos colloquio Anfelmum Rex de reddi- An.C.1105 .
An.C.1105 . reftitutum idem fignificat ac fruftra , quia non
catus reveſtivit , & in priſtinam
obftante hoc judicio Grofulanus Archiepifco tibus fui Pontifi
" amicitiam utrimque receptifunt. Sed cùm de om
patu pacificè frui non potuit : Grofulanus verò ,
nibus conditionibus inter fe convenire non
inquit Landulfus , gratia Guillelmi Abbatis mo
poffent , ex condi &o decretum fuit , ut Romam
nafterii S. Ambrofii , & Andrea Mediolanenfis
Nuncii mitterentur . Hæc autem inter ipfos acta
Ecclefia Primicerii , & aliorum multorum pruden
funt anno tertio exitus noftri de Anglia , undecimo
tum , tam Clericorum quàm laicorum , nec Sedem ,
Kalendas Augufti , inquit Eadmerus , ex quo
nec aliquam munitionem Archiepifcopatus poft
legem primam à Presbytero factam , five reftitu hæc excerpta . IX.
Ad hunc circiter annum pervenit Guitmundus
tionem à Synodo celebratam , habuit. In Appen
EpifcopusAverfanus, quemOrdericus lib.4.pag. ObituG mundi uitAr
dice ad Tom. X Concil . pag . 1833. dicitur, hæc
gefta effe in Concilio Romano anno MCIII 24. & feqq . ubi pluribus de eo agit, ait , Eccle- chiep. Aver
coacto. Verùm Landulfus laudatus cap . 12.apud fiamfibi commiffam diu rexiffe. Guillelmus Angliæ fa.
Puricellum in Monum . Bafil . Ambrof. num . Rex eum ad fe accerfivit , fed Guitmundus qui
in Neuftria natus erat, oblatum fibi Ecclefiafti
CCCII demonftrat hanc Synodum diverfam
non fuiffe à Lateranenfi , cùm ait: Putavi non cum Angliæ regimen omninò repudiavit . Or
prætereundum filentio , quod durante lite Grofula dericus tamen , qui hæc narrat , fallitur , quan
do ait , Urbanum II eum Ecclefiæ Averfanæ
ani, fcilicet millefimo centefimo quinto ammo , fepti
mo Idus Maii inventa funt Reliquiæ pretiofe in
præfec iffe , Guitmundus enim fedente Gregorio
Ecclefia S. Maria ad Portam. Unde Ordinarii VII jam Archiepifcopus erat , ut oftendit cap.
Si confuetudinem , apud Ivonem Carnotenfem
cum univerfo Clero ftatuerunt feftum folennem il
Epifcopum eidem æqualem , part. 4. cap . 213 .
la die in Ecclefia prædicta.
VII. Qua poftea Mediolani contig erint , refert Gregorius VII Vimondo Epifcopo Averfano , quod
Per annos &legitu r in Decreto Gratiani diftinct . 8. Ex eo
ibidem Landulfus : Qui quidem Presbyter ille
VII Grofu dem capitu lo intelligimus Guitmundum eo ferè
Lanus pacifi- Liprandus , licet occafione hujus reftitutionis foret
ce in digni- fufpectus Grofulano reftituto , & reftitutum fufci tempo re , quo Lanfrancus , ad Epifcopalem
tate man dignit atem evect um fuiffe.
pientibus tamen in Ecclefia S. Pauli fuaque domo
fit. an
fuit Sacerdos idoneus in fuo officio per feptem
nos, ubi Landulfus tantum denotat Liprandum
nonobftante inimici fui reftitutione remanfiffe ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6599. Anno Erz
in pacifica poffeffione fuæ Ecclefiæ &Beneficii Hifpan.
23. D. D 5. P. 25. Mart . Indic . 14. MCXLIV.
per feptem annorum fpatium , ideft ufque ad Anno He
mortem , quo durante feptennio in Valle Teli JESU CHRISTI 1106 . giræ D.
na moratus eft , ut fuo loco dicetur . Puricellus S inchoato die
PASCHA LI II PAPE 8.
2. Septemb.
doco laudato Landulfum interpretabatur , quafi fer. 1.
HEN RIC I V REG. I.
toto illo temporis fpatio Liprandus Mediolani
manfiffet , & ex ea urbe egreffus non effet , & ALEXII COMNENI IM P. 26.
hoc pacto univerfam tam Hiftoriam , quàm
Chronologiam turbabat. Videtur tamen hanc
I.
A Num. auraV us in Nar
manntiæ
opinionem retractaffe , ut patet ex illis , que rationeI. ad
ReftXX . Heri
tion is Abba San&ti Henricus
Martini Tornacenfis Tomo XII Spicilegii Da- Imp.ab Hen
ftatuit. Grofulanus ufque ad annum MCXI -rico filio de·
cherianinum.LXXXIII refert, quomodo Hen tinet:!r.
Med iol ani à fuis fectatoribus , qui non pauci
ricus IV Imp. à filio Henrico Imperio fpoliatus
nt
era , agn itu s , fubftitit , eò tranquilliùs , quò
fuerit , quod hoc anno accidiffe teftatur Sige
nul lus ei in ea dignitate competitor erat. Sed
bertus in Chronico : Callidus Papa , inquit He
redeo ad S. Anfelmum .
rimannus , Henricum adolefcentem filium Henrici
VIII. Poftquam Anfelmus intellexit , inquit Eadme
Imperatoris adversùs patrem concitat , & ut Ec
Collo quium
S. Anjel mi rus lib . 4. Novorum , fe amplius fruftra Lugdu
clefiæ Dei auxilietur admonet ; ille regni cupidus
cum Herrico ni , Romanum opem præftolari , præfertim cùm
& gaudens fe competentem occafionem & Apo
Rege in jam fæpe numero ipfi Romana Sedis Antiftiti
Normannia. ftolica auctoritate irveniffe , contra patrem fero- .
Legatos & literas de fui negotii confummatione
citer armatur , eumque regno propellit , ita ut
tranfmiferit , confulto Hugone Lugdunenfi Ar
præter Autbertum Leodienfem Epifcopum nullam
chiepifcopo , Lugduno Franciam petiturus de
inveniret , quifibi adhæreret . Juvenis frendens eò
ceffit . Cum ergo ad Charitatem , qux Cella Clu
quod contra voluntatem fuam à prædi &to Epifcopo
niacenfis canobii eft , Comitiffam Blefenfem
pater fuus in urbe Leodienfi retineretur , exerci
nomine Adelam , apud caftrum fuum Blefenſe
tum congregat & in die Sancto Parafceves ( qui
quod adLigerim Flu . Aurelianum inter & Tu
hoc anno cum die XXIII menfis Martii con
ronas fitum , infirmari accepiffet , eam vifitare Prace
currit ) Leodium violenter intrare parat.
voluit , quod ea erga fe valde munifica fuiffet ,
dente igitur feria quinta cum Epifcopus jam
verùm invenit illam fermè convaluiffe . Anfel
vefperis finitis ex more Ecclefiaftico pedes Camo
mus Comitiffe caufam reditus fui Franciam ab ea
nicorum lavaret & Canam Dominicam celebra
inquifitus , innotuit : & quiafratrem ipfius , Hen
ret ; ecce fubitò nunciatur milites juvenis Regis
ricum videlicet Regem Anglorum pro injuria ,
caftrum quod Vifetum ( ad mofam pofitum ) di
quam Deo, fibique jam per biennium & ultrà fe
citur obtinuiffe : exiliunt cum impetu Leodienfes &
cerat excommunicare venicbat , non celavit. Quod
præcedente Namurcenfi Comite obviam venienti
illa audiens , ut eum cum fratre in concordiam
bus ire feftinant ; ecce autem dum militia novi
reduceret , operam dare difpofuit. Rex per
Regis inconfultè & præpropere pontem Mofella
Legatos Comitiffa de Anfelmi adventu monitus
fluminis . ( Sigebertus habet Mofa ) confcendit, re
eam deprecatus eft ; ut eum fibi in Norman
pente pons fluminis frangitur , & quinginti ferè
miam duceret, pollicitus fe in multis voluntati milites
 in Annales C. Baronii.
359

SEC. XII. milites loricati , & armati cum equis in flumine notavit Sugerius in Vita Ludovici Groffi Regis SAC . XII
An.C.1106. corruentes necantur. Sicque Rex juvenis , quod pag. 288. Tom . IV Duchefnii : Sequenti Boa- An.C.1106
contra patrem tam folemni die pugnare voluiffet, mundi repatriation's anno , venerande memorie
ferò renitens (fortè legendum , pœnitens ) non univerfalis & Summus Pontifex Pafchalis ad
fine magna confufione retrocedere, & Moguntiam partes Occidentales cum multis & fapientiſi
redire compellitur ; fed quia jam totum regnum , mis viris Epifcopis , & Cardinalibus , & Romano
excepto Leodio obtinuerat , rursùm refumtis viri rum nobilium comitatu , ut Regem Francorum , &
bus contra patrem armatur , donec pater omni filium Regem defignatum Ludovicum , & Eccle
Principum auxilio deftitutus in quodam caftello ab fiam Gallicanam confuleret fuper quibufdam mo
eo includitur. Extat quædam Epifiola ab eodem leftis , & novis Invelitura Ecclefiaftica querelis ,
patre Philippo Regi Francorum fcripta in qua de quibus eum & infeftabat , & magis infeftare mina
filiofuo conqueritur , quam fi quis legerit , & non batur Henricus Imperator , vir affectus paterni,
fleverit, videtur mihi duri effe cordis. Extat ea & totius humanitatis expers , qui & genitorem
inter ejus Epiftolas editas à Reinero Reinecio Henricum crudeliffimè perfecutus exhæredavit ,
ad Vitam Henrici IV. & ut ferebatur, nequiflima captione tenens , ini
II. "
Aliqui tamen tradunt , non paucos ei favif micorum verberibus & injuriis , ut infignia Rega
Moritur
Henricus fe: Contigit interim, Imperatorem Leodio ægrotaf lia , videlicet coronam , fceptrum , & lanceam S
Imp. fe, & perductus ufque ad mortem Kalendis Au Mauritii redderet , nec aliquid in toto regno pro
gufti diem ultimum claufit , inquit Chronogra prium retineret , impiifime coegit. Et quidem de
phus Hildensheimenfis , qui bellum inter eum liberatum eft Romæ propter Romanorum conducti
& Henricum filium geftum prolixè narrat , & tiam perfidiam de præfatis , imo de omnibus quæ
ex Urfpergenfi Baronius . Eum tamen die fep ftionibus tutius Regis , & Regisfilii , & Ecclefiæ Gal
timo menfis Augufti obiiffe notat Ordericus licane in Francia , quàm in urbe difceptare naufra
pag. 762. & pag. 819. eique alii paffim fuffra gio . Venit itaque Cluniacum , à Cluniaco ad Chari
gantur : Henricus Imp. Alemammorum VII Idus tatem. Boamundus Antiochiæ Princeps anno
Augufti expiravit, fed quia pro multis reatibus MCIV in Apuliam venit , uti fcribunt Wil
Suis Ecclefiæ , tefte Deo , non fatisfecerat , terrà lelmus Tyrius lib. 11. cap . 1. & Fulcherius in
caruit: nec per multos annos humano ritu fepeliri H.ft. Hierofol. lib. 2. Quare præfens annus fe
meruit. Karolus Henricus filius ejus poft eum cundus eft ab ejus repatriatione, fed Sugerius
imperavit , qui poft tres annos Mathildam filiam fecundi anni menfes negligit . Qui modus an
Henrici I Regis Anglorum uxorem duxit, fed nos numerandi ab Hiftoricis quandoque uſur
legitimum fibi de ea fuccefforem non habuit, in patus Chronologis , valde obfervandus , ne,
quit Ordericus in poftremo loco citato. dum eos errare perperam putant , ipfimet er
-III. Henricus Imp . Epiftolas tres ad S. Hugonem rent.
Scripfit ads. AbbatemCluniacenfem relatasTom. II Spicileg. A num . XLIII ad XLIX. Philippus Fran VI.
Hugonem
Abbatem Dacheriani pag.396 .& feqq.dedit, rogavitque, ut corum Rex anno tantum millefimo centefimo Philippus
Cluniac. illum inviferet,quò pacem inire poffet cumSum octavo è vivis exceffit, Orderico lib. 11.Chrono- Francia Rex
mertuus and
mo Pontifice. In ultima hæc habet : Notumfaci grapho Malleacenfi, & Fulcherio lib.2.Hift.Hie- no MCVIII
mus , Serenitati veftræ quod pro reparatione Eccle rofol. Auctoribus coxvis teftibus, quibus paffim
fiarum , quæ noftris temporibus noftris peccatis, beu? alii confentiunt. Ordericus, & quidam alii eum
corruerunt, omnibus modis, pro ut Deus vires de IVKal. Augufti mortuum tradunt, quidam verò
derit , volumus laborare, & fanis confiliis omnium IIIKal. Augufti ; quare priores diem mortis, po
bonorum amodò acquiefcere , fi quo modo valea fteriores diem fepulturæ notarunt. Mortuus eft
mus difperfa colligere , & hiantia cuneo fchif anno regni fui XLVII, inquit Ordericus , &
matis, unionis glutino coadunare, atque ruinam liquet ex dictis. Ludovicus cognomento Grof
Ecclefiæ , quæ per nos facta eſt, pacis & juftitiæ fus , hujus nominis VI , qui jam ab annoMXCIX
inftauratione recompenfare. Præterea fignificamus Rex defignatus fuerat, ut fupra diximus , Aure
vobis , quod fi Deo propitio regnum & Sacerdo lianis , reclamantibus Remenfibus , ut videre eft
tium in unum recolligere poterimus , poft confir apud Baronium , coronatus eft fequenti Domi
matam pacem ire Jerufalem difponimus , & vide nico , ait Ordericus, ideoque die fecunda men
re Sanctam Terram, in qua Dominus nofter in fis Augufti, quæ eo Chrifti anno cum Domini
carne vifus eft , &c. Sed res in eo ftatu non erant , ca concurrit, verùm non dubito , quin Orderi
ut verbis ejus fides adhiberi poffet. Obiit anno cus hic ficuti non rarò alibi , in Chronolo
Regni fui quinquagefimo, in excommunicatio giam peccet. Sugerius enim in Vita Ludovici
ne trium Romanorum Pontificum . Groffi Regis cap. 13. afferit , eum unctum &
IV.
Concilium Ad num. XXV ad XLII Concilium Guaftal coronatum à Daimberto Senonenfi Archiep. Au
Guaftalden . lenfe celebratum eft à Pafchali Papa XI Kal. No relianis die antecedenti , fc. in die Inventionis
je. vemb. in eoque ftatutum , ut Epifcopi & Clerici Santi Protomartyris Stephani , quod & ex eo
ni fchifmate ordinati , fi fint alioqui probati vita , habet Continuator Aimoini cap . 5o. IIINonas
fufcipiantur , quia nempe pauci Sacerdotes aut Augufti , ( quod idem eft ) inquit Chronogra
ClericiCatholici, inLongobardia reperiebantur, phus Senonentis. In Chron. S. Petri Cata
inquit Cencius Camerarius , ex quo plura refe launenfis Tom. I Biblioth Labbei ad annum
runtur Tom. X Concil. ibidem legenda. Por MCVIII legitur : Philippi Regis obitus. Ordi
rò Guardaftallum pofitum eft fuper ripam Padi natio Ludovici filii ejus vicefimo fexto anno ætatis
Fl. diciturque etiam Waftallis , hodie ditionis ejus , fed annum unum minus dicit ; cùm Li
Ducis Mantuani. Vide dicta anno MCXVIII fiardus Epifc. Sueffionenfis in Vita S. Arnulphi
num. VIII & feqq . fui decefforis prodat eum natum effe anno
V.
Adnum . XLII. Pafchalis Papa Rebus Germa Dominica Incarnat. MLXXXI , orationibus &
Pafchalis 11 nix confulturus in Galliam venit , & in Bur meritis S. Arnulphi impetratum. Sugerius in Lu
inGalliam
venit gundia Natale Domini apud Cluniacum cele dovici Groffi Vita cap . 13. ait : Præfatus Ludovi
bravit , uri habet Baronius ex Urfpergenfi in cus , quoniam in adolefcentia Ecclefia amicitiam
Chron. Causâ adventus pontificis in Galliam liberali defenfione promeruerat , pauperum & or
phanorum
 *
ica
360 Critica Hiſtorico - Chronolog

SÆC . XII.phanorum caufam fuftentaverat , tyrannos potenti

An.C.1106 . virtute perdomuerat , Deo ammuente ad regni fa eft. Paucis interpolitis : Itaque pofthæc , ii qui SÆC . XII .
Ecclefiis ac monafteriis , pro exigenda Regia pe- An.C.1106 .
ftigia , ficut bonorum voto afcifcitur ; fic malorum
cunia, fuerant intromilli, ejecti funt ; & perfonis
& impiorum votiva machinatione , fi fieri poffet ,
excluderetur. cujufque Ecclefiæ , res intus & extra ad commu
VII. nem utilitatem commendata. Presbyterorum etiam
Anno ab Incarnat. Domini MCVI in fine Fe
caufæ, ficut Regem Anfelmo promififfe diximus , dif
Tertia pro- bruarii , quando Cometa longifimum crinem emit
pofita funt ; atque id idipfum per totum regnum
dentalium tens in occiduis partibus apparuit , Boamundus
divulgatum. Rex ipfe inter hæc Normanniam fi
inTerram famofus Dux poft captam Antiochiam in Gallias
Sandam . bibello fubegit , & quidem præfenti anno ; fed
venit , ( ex Apulia nempe ) , & Conftantiam Regis
quia Baronius rem anno fequenti narrat , ejus
Francorum Philippi filiam ( ex Berta nempe le
ordinem fequemur.
gitima conjuge ) uxorem duxit , & nuptias hono Poftquam Præfectus Maurorum Africa à Mi
rabiles apud Carnotum adminiftrante fufficienter IX.
ramolino Almorabitarum miffus, magnam par Annus na
apparatum Adela Comitiffa ( Blefenfi nempe &
tem Hifpanica Saracenica fubegit , hoc anno talis 11 Alfon
Impefi
forore Henrici Angliæ Regis ) celebravit. Tunc
ejus regimen Abdalle tradidit, uti narrat Sando- ratoris Hi
tertia profectio Occidentalium in Jerufalem fa
valius fol . 96. Hoc pariter anno, uti in Cartula- fpania incer
Eta eft , multorumque maxima conglobatio mi
riolegitur , Afturica idem Alfonfus Chartam tu .
lium pedibus fuis Bizanteum femma proculcare
dedit fubfcriptam erà quatuordena centena &
minitantium contra Turcos progreffa eft. Ceterùm
quaternâ poft peracta millefima. In ea dicitur ,
juftiffima Dei difpofitio conatus concupifcentium in
Alfonfum Imperatorem totius Hifpania regnare
vadere remproximi fui fruftrata eft : unde fuperba
cum Ifabella conjuge.Recentes Scriptores Rerum
conglomeratio ambitioforum nihil eornm , que in
Hifpanicarum nativitatem Alfonfi V II , cui na
caffum ratafuerat , adepta eft , inquit Ordericus
tiones omnes titulum Imperatoris Hifpaniæ tri
lib. 5. pag. 589. Addit Willelmus Tyrius lib.11 .
buere , hoc anno collocant ; à quibus diffentit
cap. 1. Boamundum alteram filiam PhilippiRe
Garibaius , qui Raimundi Comitis ejus patris
gis nomine Ceciliam ex Bertrada natam Tancre - mor
tem cum anno MC connectit. Verùm de an
do nepoti fuo deftinaffe uxorem. Pera&
tum no natali Alfonfi VII nihil illi certi in medium
Conftantia matrimonium coram Philippo Re
adducunt . Quoad Raimundum Comitem, patrem
ge , & multis Epifcopis , ac Regni Proceribus :
ejus , Alfonfi VIgenerum & Gallacia Princi
Allitit etiam ibidem , inquit Sugerius in Vita
pem , is è vivis excellit poft menfem Aprilem
Ludovici Crathi cap . 9. Romane Sedis Apoftoli
anni MCVII ; Sandovalius enim fol. 96. Char
ca Legatus Dommus Bruno Signienfis Epifcopus ,
tam refert die XVII April. ejufdem anni da
Dommo Pafchali Papa ad invitandam & con
tam, qua conftat, eum adhuc in vivis fuiffe, qui
fortandam fan&ti Sepulchri viam Dominum Boa tamen die XXIX Decemb . ejufdem anni jam
mundum comitatus. Unde plenum & celebre Pi
obierat, ut liquet ex alia Charta ab eodem in Hi
Etavis tenuit Concilium , cui & nos interfuimus ,
ftoria Salmanticenfi recitata.
quia recenter à ftudio redieramus. Ubi de diver
Hoc anno mortuus eft Jofephus , feu Julepus X.
fis Synodalibus , & præcipuè de Hierofolymitano
Imperator Almorabitarum feuSaracenorumAfri- Alfonfus
itinere , ne tepefcat , agens , tam ipfe , quàm Boa
ca & Hifpania ; Noweirius enim anno Hegira ad Arago n.Rex
Sacral ia
mundus, multos ire animavit. Habitum illud
D. obitum ejus confignat , quo anno in campo victus.
Concilium VI Kal. Julii , ut refert Chronogra
Zalla , quæ prope Badalloz ( vulgò Badaioz ) cum
phus Malleacenfis , & Boamundus menfe Mar
Aldefonso Rege acriter dimicavit , inquit Rode
tio in Gallias adventavit , ut docet Ordericus
ricus in Hift . Arabum cap . 48. Defcribit illud
lib. 11. pag. 816 .
VIII. prælium Rodericus in Hift . Goth. lib . 6. cap . 32 .
Hoc anno S. Anfelmus , qui in Galliis age
aitque , licet multi de Arabibus periiffent , tot s
S. Anfelmus bat, ab Henrico Rege revocatus eft in Angliam ,
in Augliam tanti de Chrifticolis perierunt , quod illius belli
redit. miffo ad eum Willelmo Legato fuo ; ipfemet
ftrag es & memoria quafi in proverbium adhuc ex
Rex in Normanniam venit, ubi Anfelmus agro
tant. Locum prælii, quem in Hift. Arabum Zal
tabat : Igitur in Affumptione B. Maria , inquit
lam , hic Sacralia appellat ; Petrus verò Epi
Eadmerus lib. 4. Novorum cap. 3. Rex Beccum
fcopus Legionenfis , qui prælio interfuit , eum
(monafterium eft in dicecefi Rotomagenfi trans
vocat Saitatrices, ut videre eft apud Sandova
Sequanam ad rivum Beccam prope amnem Ril
lium , qui Opus ejus MS. habuit , in Alfonfo
lam ) venit , celebratoque ab Anjelmo folenni Mif
VIfol . 95. Rodericus in Hift . Gothica non no
fe officio, unà Rex fcilicet & ipfe convenerunt ,
minat Imperatorem ad Sacralia victorem ; fed
& tandem omnia quæ illos in diverfa traxerant ,
ex iis , quæ in Hift . Goth . cap . 33. habet , vide
pacem & concordiam invenerunt. Siquidem Ec
tur intelligere Alim feu Halim, cùm eum ibi
clefias Anglia , quas Willelmus Rex frater Regis
nominet ; & revera , qui Saracenos ducebat ,
Henrici fub cenfum primus redegerat , liberas
vocabatur Abenjufaz ( qui idem eft ac Ebenjufaz
ab eadem exactione Rex in manus Anfelmi reddi
filius Jofephi , idemque ac Hali ) , & Jofephus
dit: & fe de ipfis , dum viveret , nihil acceptu
non nifi fub finem hujus Chrifti anni demortu
rum , quandiu effentfine Paftore, promifit. Pro
us. Petrus Legionenfis citatus tradit, Halim poft
pecumia autem , quam à Presbyteris acceperat,
hoc infigne prælium in Africam transfretaffe re
eam emendationem popondit , ut ii , qui nondum licto Abdalla Vicerege
, ex quo eruitur , Joſe
inde quid dederant , nihil darent ; & qui dede
phum tunc demortuum , & Alim Marocum
rant , tribus annis fua omnia in pace & quiete li
perrexiffe , ut fedis imperii poffeffionem iniret.
bera poffiderent. Cuneta verò , que de Archie
Hac enim inter fe optimè conveniunt. Deinde
pifcopatu , exulante Anfelmo , fuo juſſu accep
Alis Imperator mare iteratò trajecit , annoque
ta fuerant , fe redditurum cùm in Angliam ef
MCVIII ad Uclefium Chriftianos vicit, et ibi
fet reverfus, dato vadimonio , pollicitus eft. His videbimu
s.
& aliis, quae res expetebat , inter viros com
pofitis Anfelmus iter Angliam remeandi ingreffus
ANNO

in Annales C. Baronii.
SEC. XII.
An.C.1107. ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6600.
Anno Eræ
Hifpan. 24. F. 6. P. 14. April. Indi &. 15.
MCXLV.
Anno He
JESU CHRISTI 1107.
giræ DI
to
inchoa die PASCHALIS II PAPE 9.
22. Aug.
fer. 5. HENRICI V REG. 2.
ALEXII COMNENI IMP. 27.
I. Num . Iad VI. Anno fuperiori diximus , cat opem ferre , Ecclefiam manu tenere , & ficut cum Imp.
Pafchalis 11 A Pafchalem II Natale Domini
in Galliam in mona
venit. fterio Cluniacenfi celebraffe , nunc ejus Itinera rum mos inolevit, tyramis & Ecclefiæ hoftibus , &
rium ex Sugerio in Vita Ludovici VI Franco . potiJimum Henrico Imperatori audacter refifte
rum Regis cap. IX , aliifque monumentis de
fcribendum : Venit itaque , inquit Sugerius, Clu dederunt, regnum expofuerunt ( ideft , ut puto,
niacum, à Cluniaco ad Charitatem ( ubi hodie op coronam Regalem ) & qui cum eo Catalaunum
pidum eft Nivernenfis provincia ad Ligerim fl.
non longè à monafterio pofitum ) , ubi celeber
rimo Archiepifcoporum , & Epifcoporum , & Mo
naftici Ordinis Conventu eidem nobili monafterio
facram dedicationis impofuit. Adfuerunt & nobi
liores regni Proceres , &c. cui confecrationi & nos
ipfi interfuimus. In Chronico Fifcannenfi Tom.
1. Biblioth. Labbei ad annum MCV legitur :
dedicatio de Charitate à Pafchali Papa VII Idus
Martii, ubi tamen Auctor, vel potius Librarius
in anno rei gefta errat ; ea enim anno MCVI
more Gallicano annum à Pafchate exordiente
peracta . Sed ante eum diem alia dedicationes
ab eodem Pontifice facta ; in monafterio enim
Befuenti in diœcefi Lingonenfi fito , ubi ufque in
diem tertium demoratus eft, altare SS. Petri &
Pauli in honore eorundem confecravit, ibique
Millam folemniter celebravit , ut legitur in
Chronico Befuenti pag. 638. ubi & dicitur ,
id factum effe die XII Kalend. Martii. Imò
Chiffletius in Probationibus ad Diatribam de
Illuftri genere Sancti Bernardi Abbatis pag. 428.
hæc refert ex autographo Sancti Benigni Di
vionenfis : Anno dominice Incarnat. MCVI
( qui nobis eft MCVII ) quarto decimo Ka
lendas Martii , quo anno & die venerabilis
Papa Pafchalis Divionenfem confecravit Ecclefiam,
adhærentibus & obfequentibus fibi Richardo Al
banenfe Epifcopo , &c quod etiam legitur in
Chronico Divionenfi ibidem apud Labbeum.
His addo, in Chronico Dolenfi feu monafterii
Dolenfis in Archiepifcopatu Bituricenfi pofiti ,
apud eumdem Labbeum haberi hoc anno : Con
fecrata eft Ecclefia Dolenfis à Domino Papa Paf
chali , quo jubente altare B. Mariæ confecratum
eft ab Epifcopo Placentino , &c. ipfe verò Papa
Apoftolorum Petri & Pauli confecravit. Sed re
deo ad Sugerium , prætereoque varias dedica
tiones , & conceffiones ab eo in aliis Urbibus ,
per quas tranfivit , factas.
II. Pergit Sugerius. Cumque Turonis apud S. Mar
Summo ho
tinum , ut mos eft Romanus , Frigium ( feu Phry
nore excipi
Sur. gium, præcipuum capitis fummi Pontificis or
namentum , quod hodie triplici Corona infigne
eft , vulgòque Regnum à Scriptoribus appella
tur , quo in folennibus ceremoniis utitur ) fe
rens, Latare Hierufalem celebraſſet , ( id eft , Do
minicam quartam Quadragefima ) ad venera
bilem beati Dionyfii locum ( ſeu monafterium )
tanquam ad propriam B. Petri fedem, benevolus
& devotus devenit , &c. Occurrit itaque ei ibi
dem Rex Philippus ( qui ideo anno fuperiori mor
tuus non eft, ut credidit Baronius , ) & Dominus
Ludovicus filius ejus gratanter & votivè , amore
Tom. IV.
1
361
Dei Majeftatem Regiam , pedibus ejus incurvan- SEC. XN.
tes , quemadmodum confueverunt ad fepulchrum An.C.1107.
pifcatoris Petri Reges fubmiffo Diademate inclina
ri (vides Bertradam non fuifle in Aula , ideo
que & antea Regem eam reliquifle. ) Quos Do
minus Papa manu erigens tanquam devotiffimos
Apoftolorum filios ante fe redire fecit.
Cum quibus de ftatu Ecclefiæ, ut fapiens fapien- III.
ter agens , familiariter contulit , eofque blande de- Petit auxi
lium adver
mulcens Beato Petro fibique ejus Vicario fuppli- sus Henri
antecefforum Regum Francorum Caroli M. & alio
rent. Qui amicitiæ , auxilii , & confilii dextras
.
Imperatoris Legatis occurrere fejtinent , Archie
pifcopos , & Epifcopos , & Abbatem S. Dionyfii
Adam , cum quo & nos fuimus , conjunxerunt.
Ubi cum Dominus Papa aliquantifper demorare
tur , venerunt Legati Henrici Imp. & dixere ,
hoc ad jus Imperii pertinere , in omni electio
ne requiri affenfum Imperatoris , ut electus an
nulo & virga inveftiatur. Refpondit Summus
Pontifex Epifcopi Placentini voce : Ecclefiam
pretiofo J. C. Sanguine redemptam & liberam con
fiitutam, nullo modo iteratò ancillari oportere.
Cumque hæc & his fimilia Legati audiffent; Non
hic , inquiunt , fed Romæ gladiis determinabitur
querela. Summus Pontifex viros mifit ad Can
cellarium Imperatoris, qui eum exorarent , ut
paci operam daret. Hac Sugerius , qui non di
cit qua in urbe Papa Pafcha peregerit ; fed illud
nos docet Ordericus lib. XI pag. 810. Tunc ve
nerabilis Ivo Carnotenæ urbis Epifcopus , inter præ
cipuos Francia doctores eruditione literarum tam
divinarum , quam fecularium floruit : à quo invi
tatus Papa folemnitatem Pafchæ apud Carnotum
celebravit. Adela quoque Comitifla largas ad mi
nifterium Papa impenfas contulit , & benedictionem
fibi dominique ( legendum , domuique ) ſuæ in
æternum à Sede Apoftolica promeruit.
Poftea Pafchalis II circa Afcenfionem Domi- IV.
ni Concilium non modicum apud Trecas habuit ,
ubi inter alia fententiam de libera Paftorum ele- Treciscele
brat.
&ione promulgavit , ut refert Baronius ex Urf
pergenfi . In Chronico Divionenfi Sancti Beni
gni Tom. I Biblioth. Labbei Concilium illud
Idibus Maii dicitur coactum , ideoque hæc Epo
cha rectè ab Urfpergenfi notata. In eo Paſcha
lis Papa inter alia cum ageret de Guibertinis , fer
tur dixiffe Richardum Virdunenfem , quiſe tradi
dit Regia Curia, & nos tradimus eumfatane ; inde
Archiepifcopo Treverorum aliifque denunciavit
eum excommunicatum, inquit Laurentius de Leo
dio in Hift. Epifc. Virdunen. Tom. XII Spici
legii Dacheriani. Perfeptem annos Richardus fi
ne benedictione Epifcopali fuit , & fub anathe
mate Sedis Apoftolica degit , mortuus apud
Caffinum Montem anno VII quo Virdunenfis
Ecclefiæ erat electus , necdum tamen confecra
tus Epifcopus , dum petitam veniam à Papa &
impetratam expectaret.Præterea,ut inquitChro
nographus Senonenfis , in eo intentio Pafchalis
Pape maxima fuit de Hierofolymitano itinere , &
de treuva Dei, ideft de treuga in bellis, qua inter
privatos gererentur. Quò fpectant ifta quæ hoc
anno in Chron. Malleacenfi leguntur: Ibi quo
que decretum , ut per nullam guerram incendia do
morumfierent , nec oves aut agni raperentur. Po
Hh ftea
 Critica Hiftorico - Chronologica
362
SEC. XII . ftea Pafchalis II autumni tempore ex Gallia Ro- Patribus deflituta. De hoc Concilio legendus SEC. XII.
An.C.1107 . mam rediit , inquit Urfpergentis . Petrus Blefentis in Continuat Ingulphi pag. An.C.1107.
V. A nun. Vlad XII. Non hoc anno , ut puta
Normannia vit Baronius , fed pracedenti Henricus Angle 126. quantum tunc , inquit , gaudium agitabat
Anglia ad Clerus , quàm devotus arridebat populus , quam
juncta. Rex Normanniam occupavit , ficut anno fupe folemniter & fanctè omnes & finguli Regis animum
riori ex Eadmero in lib. 4. Novorum infinuavi ad fidera extollcbant , nallus ediceret , nec Tullius
mus. Henricus Rex, inquit Dunelmenfis ad an edoceret. Subjungit, S. Anfelmum , afliftente G
num MCVI , ante Auguftum menfem tranfruit bi Gerardo Archiep. Eborac. uno die fex Epifco
mare, vadens in Normamiam , cui ferè omnes pos à fuis Ecclefiis canonicè electos confecraffe.
primi Normannorum fe dederunt , pucis excep · A num. XII ad X V. Hildebertus Cenoma VII.
Hildebertus
tis , qui fe tenebant cum Comite Rodberto. Polt nenfis Epifcopus celeberrimus, non ab Henrico Epifc. Ceno
quam Henricus Rex S. Anfelmum apud Beccum Angliæ Rege , ut arbitratus eft Baronius , fed manerfis a
monafterium vifitavit , congregato exercitu , ad à Vuillelmo II ejus deceffore in carcerem con- Vuilleino 11
quoddam caftrum , quod vocatur Tenercebrei , jectus, malèque habitus; idque initio Epifcopa- Anglia Rege
Vexatus .
perrexit , & obfedit illud. Interim dum ibi mora tus ejus , & ante annum millefimum centefimum.
retur , venit Comes frater Regis Rodbertus fuper Nam Hovedenus part. I. ad annum MXCVIII
eum cum exercitu fuo in vigilia S. Michaelis , fed ait : Aftatis tempore Willelmus Rex Anglorum
jus & victoria facta eft Regis. Ibi captus eft Rod junior civitatem , qua Cinomannis dicitur , mag
bertus Comes Normannia , & plures alii cum eo. namque partem illius per vim fuæ ditioni fubegit ,
His itageftis Rex fubegit fibi totam Normanniam , illius nempe Provincia, ut habet Simeon Dunel
& hoc per literas Anfelmo indicavit . Eas recitat menfis , qui idem refert. Auctor tamen novæ
Baronius num . VII. Idem dies , inquit Malmef Chronologie Saxonicæ , cujus major eft fides ,
burientis in Henrico I pag. 158. loquens de vi cùm coavus fit, ait id contigiffe anno MXCIX.
gilia S. Michaelis ; ante quadraginta annosfuerat, Nunc audiendi Hildebertus , & Auctor Ano
cùm Willelmus primus Hajingas appulit: provide nymus de Geftis Epifc. Cenomann. Hildebertus
forfan Dei judicio , ut eo die fubderetur Anglia in Epiftola XX ad Pafchalem II ait : Longum
Normannia , quo ad eam fubjugandam olim vene effet narrare quàm conftante tyrannide Rex An
rat Normannorum copia. Villelmum autem Con glicus in nos fævierit. Alfordus anno MXCVII
quaftorem anno MLXVI in vigilia S Michae num . X X X integram illam Hildeberti Ep ſto
lis in Angliam appuliffe , eo Chrifti anno often lam recitat , aitque, Guillelmum intelligi opinarer ,
dimus , ideoque anno præcedenti juxta Mal nifi Baronius ad Henricum I retuliffet. Verùm
mesburieniem Normannia ab Anglis capta , vetera Acta Cenomanenfium Epifcoporum à
quod & teftantur Gemmeticenfis 1 b . 8. cap 13 . Mabillonio Tom. III Analect . publicata, cap.
Radulfus de Diceto in Abbreviat. Chronico 35. narrant quanta paffus fit Hildebertus à Rege
rum , Matthæus Parifienfis , aliique. Poft hæc Angliæ , qui Heliam Comitem Cenomanenfem
Henricus Anglorum Rex & Normannorum ex ea urbe expulerat, eamque fibi fubjecerat ,
Dux appellatus . petens ab Hildeberto , ut turres Ecclefia dirui
VI.
Hoc verò anno Anfelmus in Anglia totus præciperet, ex qua everfione Praful clariffimus
Concilium fuit in componenda Anglicana Ecclefia , quia grande periculumEcclefia fua imminere prævi
Londinenfe. induciarum tempus
effluxerat ad Kalendas Au debat. Minabatur Rex urbem incendere , jam
gufti : quod tempusEpifcoporum Conventui, & que Clericos ab urbe eliminarat. Sed dum Hil
negotiis ibi tractandis Henricus Rex prafixerat. debertus Dei clementiam jugiter precaretur , ut
Rem geftam narrat Eadmerus , qui Conventui ab Eccletia & populo fibi commiffo iram indi
ſeu Concilio Londinenfi adfuit , lib 4. Novo dignationis fuæ dignaretur avertere, Rex ille dum
rum : In Kalendis ergo Augufii Conventus omnium quadam die in filvam venandi gratiâ perrexiljet ,
Epifcoporum, Abbatum , & Procerum regni , Lun ab uno ex militibus , qui fecum ierant , fagitta
donie in Palatium Regis factus est. Et per tres con percuffus interiit, inquit Auctor Anonymus Acto
tinuos dies , abfente Anfelmo , inter Reem & Epi rum illorum , quem manifeftum eft intelligere
fcopos fatis actum de Ecclefiarum Invenituris : qui Guilielmum II anno MC in venatione in
bufdam ad hoc nitentibus , ut Rex eas faceret more teremptum. Poft ejus mortem civitas hoftibys
patris &fratris ſui , non juxta præceptum obe erepta, & ab Helia occupata. Ivo Carnotenfis
dientiam Apoftolici. Nam Pafchalis Papa, in fen Epift . LXXIV ad Hildebertum datá , fignifi
tentia , que exinde promulgata fuerat , firmus cat eum de proditione urbis nuper facta infimu.
ftans, concellerat hominia , quæ Urbanus Papa æquè latum fuiffe apud Regem, qui nolebat illum hu
ut Invej.ituras interdixerat : ac per hoc Regem ibi jus proditionis immunem credere , nifi igniti
de Invehituris confentaneum fecerat. De hinc pre ferri examinatione innocentiam fuam demonftra
fente Anfelmo, adjtante multitudine , annuit Rex, ret ; ad quod cùm paratus effet Hildebertus, Ivo
&ftatuit , ut ab eo tempore in reliquum nunquam qui ab eo confultus fuerat , fcripfit , Monoma
per donationem baculi Paftoralis vel amuli quif chiam & ferri calidi examinationem , nec confue
quam de Epifcopatu vel Abbatia per Regem vel tudo Ecclefiaftica in difcutiendis caufis Ecclefiafti
quamlibet laicam manum inveftiretur in Anglia: cis recipit , nec Canonica auctoritas inftituit, quod
concedente quoque Anfelmo , ut nullus in prælatio variis Decretis demonftrat. Ea Epiftola vel anno
nem electus , pro hominio, quod Regi faceret , con MXCIX vel infequenti fcripta.
fecratione fufcepti honoris privaretur. Quibus ita Pacata igitur civitate , inquit Anonymus lau VIII.
difpofitis , pene omnibus Ecclefis Anglia , que fais datus , & hoftibus inde effugatis , Hildebertus Ro- Romam pe
erant Pafloribus diu viduate , per confilium An mam proficifcitur: quem Pafchalis Papa in noti- tit.
felmi ac Procerum regni fme omni virga Paftora tiam fuam attentiùs accepit & familiaritatem.
lis aut annuli Inveftitura , Patres à Rege funt in Deinde illo Apuliam , Siciliamque progreſſo , ſibi
ftituti. Inftitutiquoquefunt ibidem & eodem tem univerfi , quafi Angelo Dei , honorem exhibebant
pore ab ipfo Rege quidam ad regimen quarumdam & reverentiam. Dux enim Apuliæ & avunculus
Ecclefiarum Normanniæ , quæ fimiliter fuis erant ejus Comes Sicilia Rogerius , audità famû ſcientiæ
Prafulis
 in Annales C. Baronii.
363
SAC. XII. Præfulis && honeftatis , illum cum maximo honore Ad num. XV & feqq . Daiberto Hierofoly- SEC. XII.
An.C.1107 .& incredibili reverentia fufceperunt. Quibus ex morum Patriarcha XVI Kal. Julii demortuo in An.C.1107. X.
verbis intelligimus, Hildebertum ante menfem ejus locum fubftitutus eft Gibelimus, Arelatenfis Gefta in ex
Julium anni MCI profectionem illam Italicam Archiepifcopus , ut narrat Baronius ex Willel- peditione
fufcepiffe ; cùm iis menfe & anno Rogerius Co mo Tyrio lib. II. cap.4. Hoc etiam anno , ut Hierofolimi .
tana.
mes Sicilia , à quo tunc cum honore exceptus inquit Fulcherius in Hift. Hierofol. lib. 2. poft
eft , obierit , huic enim alter Rogerius Roberti quam Boamundus de Galliis regreffus eft , congre
Guifcardi filius, Apuliæ Dux, nepos fuit. Scrip gata gente quantumcumque potuit in portu Brun
fit Hildebertus ad Pafchalem II Epiftolam à Ba dufmo , qui eft in Apulia , claffem fuam paravit.
ronio num. XIII recitatam , dum in Galliam Qui cùm tempus ad transfretandum expectaflet
rediret , quam ideo feculi hujus initio datam opportunum , VII. Idus Octob. naves ingreffi Bul
oportet. Ait in ea fe ejus orationibus debere , gariam navigaverant , & Avalonis portu appli
quod in Barbarorum manus non inciderit , quo cuerunt. Et Avalone citiffimè capta , Duratium
nomine Saracenos intelligit : Ii Cathol ica , in urbem adeuntes , III Idus Octob. obfederunt. Sed
quit , religionis expertes , & hofles in infulam quia civitas illa tam hominibus , quàm victua
beatiffimi Honorati facratiffimo die Pentecoftes in libus fatis erat munita , illa obfeffores diu fatiga
multis navibus delati funt. Ibi adfundamentum vit , &c. Erat quidem Imp. Conftantinopolitanus
monafte rio penitus everfo , plurimi Monachorum Alexis nomine genti noftræ tunc contrarius , &
Gladio percuffi ceciderunt , reliquis & latibulis & Hierofolymam peregrinantibus vel fraude clande
turre proxima confultum , &c. fina , vel violentia manifefta tam per terram ,
IX. Vincentius Barralis in Chronologia infulæ quàm per mare perturbator & tyramus. Qua
Monafte Lerinenfis part. 2. texit catalogumAbbatumLe
rium Leri propter Boamundus , collecto , ut dictum eft , exerci
nenfe à Sa rinenfium, & pag. 157. loquens de Aldeberto II tu , terram illius intravit ; civitates & oppida com
racenis fa Abbate Lerinenfi ait, eum anno MCI imminen prebendere nitens. At Duratium expugnare non
pius ever te fecundo mortuum
effe & quia non legerat potuit.
fum. XI.
laudatam Hildeberti Epiftolam de hac Lerinenfis Sandovalius in Alfonfo VI refert , Ifabel
monafterii everfione nullam mentionem facit ; lam Alfonfi VI Caftella & Legionis Regis Moritur fa
imò aliam, quæ eamdem jam à multis annis præ quartam uxorem è vivis exceffiffe, quod probat uxor Alfonfi
cefferat , ftitiam credit. pag. enim 152. lo ex hujus Regina Epitaphio ejus fepulchro apud VI.
quens de Aldeberto hujus nominis I anno MXLVI S. Ifidorum Legionenfem litteris Gothicis inf
Abbate creato ait in quodam catalogo codicis per cripto : HR ( ideft , hic requiefcit ) Regina
antiqui monafterii Lerinenfis , in quo omnes Elifabet , filia Ludovici Regis Francia , Uxor
Abbates ab eo anno ufque ad annum MCCCCXX Regis Alfonfi , qui cepit Toletum . Obiit era MCXL ,
recenfentur , legi Aldeberto I Abbatiam ad fed legendum , MCXLV. At Epitaphium
miniftrante deftructum fuiffe primo anno ordina iftud à quodam imperito longè poft hujus Re
tionis illius monafterium Lerin. & non readifica ginæ mortem pofitum. Nullus enim hoc anno
tum neque erectum , ni poft annos XLII ab illius Ludovicus in Francia regnabat præter Ludovi
fucceffore Aldeberto II, fed huic ruinæ fe non de cum Philippi Regis filium in confortium Re
facile affentiri ; cùm nullos exprimat invafores. Ve gni adfcitum, qui junior erat, quàm ut poffet
rùm frivolum hoc argumentum negativum ; Ifabella pater effe. Quod hic obfervandum du
præfertim cùm ipfemet pag. 157. fcribat Aldeber xi , ut principium à me non femel inculcatum
tum II anno MLXXXVIII monafterium magis corroborem , plura nempe Epitaphia
& Ecclefias reparaffe & cultui Divino iterùm Principum vel Magnorum Virorum tumulis
dedicaffe , ideoque anno XLII ab everfione , infcripta , nova effe , ideoque ſuſpectæ fidei.
quæ fub Aldeberto I contigerat. Præterea ipfe Ceterùm Ifabellæ mors hocanno non contigit ,
met pag. 164. ait , Ecclefiam Lerinenfem anno cùm Sandovalius ibidem Chartam laudet, inte
MCLIX perfectam , & folemniter confecra gram à fe in Hiftoria fua Salmaticenfi recitatam.
tam effe , quod ex Actis monafterii demonftrat. Data ea erâ MCXLV , die XXIX menfis De
Quare Ecclefiam & monafterium Lerinenfe cir cemb. in qua Alfonfus VI teftatur , Iſabellam
ca hujus feculi initium Saraceni deftruxerant. In conjugem eam confirmare ; quod fi ea die illo
eo etiam fallitur Vincentius Barralis , quod tra corpore valebat, verofimile non eft, die XXX
dit Aldebertum II condidiffe monafterium ho aut infequenti naturæ debitum folviffe. Ifabella
diernum ad repellendos Saracenos turris inftar itaque hyeme anni fequentis demortua, ftatim
ædificatum ; id enim nonnifi Lucio III Eccle que Alfonfus Beatricem , cujus familia ignora
fiam Romanam regente contigit , ut fub ejus tur , fibi copulavit ; Sandovalius enim fol.96.
Pontificatu demonftrabimus. Hunc Hiftori Chartam aliam exhibet , in qua ea die XXVIII
cum decepit Refcriptum Honorii Papæ à fe pag. menfis Maii Regina dicitur , & uxor Alfonfi
159. recitatum , in quo Pontifex Fideles horta Regis.
tur , ut auxilium porrigant Monachis Lerinen
fibus adconftruendam contra Saracenorum impetum
munitionem. Illud enim non hoc feculo ab Ho ANNO PERIODIGRECO - ROMANÆ 6601. Anno Eræ
Hifpan.
norio II, ficut ipfe, eumque fecutus Bouchaus O 25. ED . D 7. P. 5. April. Indi&. 1 . MCXLVI.
in Hift. Provincia Tom. 2. pag. 1 10. arbitrati Anno He
JESU CHRISTI 1108. giræ DIL.
funt , fed feculo fequenti ab Honorio Papa III
PASCHALIS II PAPE IO. inchoato die
emiflum , ut ejus lectio perfpicuum reddit ;
cùm in eo mentio fit remiffionis peccatorum 11. Aug.
fer. 3.
HENRICI V REG . 3 .
conceffa ab Eugenio Papa Jerufalem pergentibus,
quam extendit ad fideles Lerinenfes in hoc ALEXII COMNENI IM P. 28.
pio opere adjuturos : nam is Eugenius alius effe
non poteft quàm Eugenius III , qui hoc feculo D num. II & feq . Illis Petrus Dia I.
Anus in Chron . Caff. lib. 4. Cap . 34. de Concilium
aliquot annis poft Honorium II Ecclefia Ro
Hh 2 Concilio Beneventa
manæ præfuit. num.
↓
 Critica Hiftorico - Chronologica
364
SÆC. XII . Concilio Beneventano refert , addendum quod tes infidias pararent , deterrendo eum ut à SEC. XII .
•
An.C.1108 . fcribit Falco Beneventanus in Chron. anno prædicatione revocarent ; quod tamen fruftra An.C.1108 .
MCII inchoato , & ufque ad annum MCXL fuit.
perducto: Anno MCV Indict. XIV ( Is annus Ad num . X & feqq . Hoc anno concordia per IV.
nobis eft MCVI , quia à Kalendis Martii Fal internuncios inter Alexium Imp. & Boamun- inter Concordia
Ale
co annum inchoat. ) menfe Januario & Februa dum Antiochiæ Principem conftituta . Juravit xium Imp.
rio nix magna fuit & fluminum inundatio , ftella enim Boamundo Imperator Super Reliquias precio- Boamun
Cometes ad Occafum apparuit : triduo enim poft fiffimas , peregrinos tam in terra , quam in mari , dum Antio
chia Princi
venit Papa Beneventum. Sequenti anno ( nempe quantò latiùs Imperium ejus extendebatur , ab illo pem confti
MCVI ) obiit Henricus Teutonicorum Rex ( hu die deinceps fe falvaturum & confervaturum : ne tuta.
jus nominis IV ). Anno MCV111 indict. II ( à quis eorum diriperetur , vel malè tractaretur. Ille
Septembri inchoata ) Papa Pafchalis venit Bene quoque Imperatori juravit pacem & unitatem om
ventum , qui menfe Novembri ordinavit Landul nimodè tenendam. Qui poftmodum occafione habi
fum Archiepifcopum. Hac ad aliquas Pafchalis ta Apuliam remeavit , partem exercitus fui mino
II literas fuis annis reddendas conducere po remfecum ducens , inquit Fulcherius lib . 2. Hift.
terunt. Porro hoc Concilium adverfus Invefti Hierofol. cui fuffragatur Willelmus Tyrius lib.
turas celebratum. II. cap. 6. & uterque addit , Philippum Franco
11. A num. IV ad X. Rex Henricus , inquit Ead rum Regem hoc anno è vita migrafie.
Concilium Chronographus Malleacenfis ad præfentem V.
merus lib. 4. Novorum cap. 3. confiderans penè
Londonienfe. Chrifti annum fcribit : Bernardus Abbas ( Mona Inftituitur
totum regnum ( nempe Anglix ) in gravem ærum
Congregatio
nam multis ex caufis decidiffe , per confilium An fterii fc . S. Cypriani in profpectu Pictavienfis ur- Tironienfis à
Jelmi & Procerum regni operam dare inftituit , bis aliàs conftructi) inPertico ( regio inter Carno B. Bernardo.
qualiter aliquo modo mala, quæ pauperes maximè tenfes, Cenomanenfes, Vindocinenfes & Ebroi
deprimebant, mitigarentur : cujus boni exordium cenfes fita, vulgò le Perche ) cæpitfuum Cœnobium
gnarus à fua Curia capit. Paulò pòft : Divina ædificare in loco, qui vocatur Tiro (erat locus filve
nihilominus Officia quoniam indignè per quorum ftris in prædio Carnotenfis Ecclelix ) in honore
dam Sacerdotum manus eò ufque tractabantur , S. Mariæ, ubi plus centum Monachorum infimul
folicitus inftitit , ut ipfa fuo ritu cafte celebraren habuit. Ex his tamen quæ leguntur in ejus Vita
tur. Multi nempe Presbyterorum ftatuta Concilii fcripta à Gaufredo Groffo , qui fub ipfo Mona
Lundonienfis , nec non vindictam , quam in eos Rex chus Tironii vixerat , ad diem XIV menfis
exercuerat , quorum fuperiùs mentionem fecimus , Aprilis in Actis SS. Bollandianis recitata , cap .
poftponentes , fuas fæminas retinebant , aut certè 8. apparet , Congregationis beati Bernardi ini
duxerant , quas prius non habebant. Quodincon tium ad fequentem annum differendum effe.
tinentia crimen Rex fubvertere cupiens , adunatis Ibi enim legitur , Bernardum venientem ad fil
ad Curiam fuam in folemnitate Pentecoftes apud vam Diocelis Carnotenfis , que Tiro dicitur ,
Lundoniam cunctis Majoribus regni , de negotio eam peragrare curaffe , eique loci planitiem
cum Anfelmo Archiepifcopo & ceteris Epifcopis placuiffe , acad difcipulos , qui in Britannia ac
Anglia tractavit , eofque ad malum illud extirpan Normannia finibus remanferant , remeaffe , ut
dum regali auctoritate atque potentia fultos robo eos ad fe colligeret : Et fecum Tironum addu
ravit. Deinde refert Anfelmus Decreta pro ex cens , ibi cum eis deinceps habitavit. Anno igitur
tinguendo ufu concubinarum inter Viros facros incarnati Verbi MCIX, aggregatis difcipulis ,
in illo Concilio Lundonienfi condita , graves accepta benedictione à bona memoria Domino
pœnas in tranfgreffores decretas , necnon in Ivone , Carnotenfis Ecclefiæ tunc temporis Pontifi
Decanos aut Archidiaconos cum eis convi ce , primam Miffam celebravit in die fancto Paf
ventes. che , in monafterio ligneo jam ædificato , in poffef
III. Nec minus in Normannia inter Clericos in fione, quam fibi memoratus Princeps Rotrocus do
In Norman- continentia
nia inconti- fus Monachusgraffabatur. Gaufridus enim Grof. naverat. Rotrocus in Vita beati Bernardi dici
Tironienfis in Vita beati Bernar
nentia inter tur Conful feu Comes Pertici , hæc enim voca
Clericos di Abbatis ejusdem monafterii, cujus difcipulus bula jam ante ifta tempora pro uno eodemque
graffatur. fuit, cap. 6. fcribit : Porrò pro confuetudine tunc ufurpata. Ibidem etiam num.LII Congrega
temporis per totam Normaniam hoc erat, ut tioni beati Bernardi dicuntur fubfuiffe centum
Presbyteri publice uxores ducerent , nuptias cele cella, five ex fuerint Abbatiæ , five Præpofitura.
brarent , filias acfiliasprocrearent , quibus hæredi Regula S. Benedi&i in eo fervata.
VI.
tario jure poft obitumfuum Ecclefias relinquerent , Toletanus lib. 6. de Reb. Hifp . cap . 33. refert
Duces Al
filiasfuasnuptui tradentes, multoties, fi alia deeffet prælium habitum inter Halim Amiromeninum fonfi V1 ab
poffeffio , Ecclefiam dabant in dotem. Dum autem Saracenorum Africa , & Duces Alfonfi V I Ca- Imperatore
uxores acciperent , antequam fibi eas conjungerent , ftella & Legionis Regis , quod Chriftianis in- Almorabi
inpræfentiaparentumjurabant , quod nunquam eas fauftiffimum fuit. Illud die tricefima menfis tarum victi
defererent. Hoc itaque facientes juramentofe alli Maii, era MCXLVI currenti fc. Chriftian
gabant, quod nunquam fornicatores effe defierent; no commiffum effe docet antiquus codex MSS.
nunquam ad Chrifti Corpus & Sanguinem nifi rei In eo occifus Sanctius Infans Alfonfi Regis fi
& indigne accederent , & indignè accedentes judi lius unicus ; occifi & Magnates feptem , fufæ
cium fibi manducarent & biberent. Contra hanc copia, amiffaque Concha cum Uclefio , & quin
mortiferam confuetudinem fervus Dei Bernardus que aliis munitis oppidis. Pugnatum ad Ucle
1
in conventiculis Sacerdotum ftudiosè difputabat , fium, quod Toletum inter & Concham pofitum
& ut eam relinquerent , magnopere fatagebat. eft , & tunc ab Hali Amiromenino oblideba
Quofdam itaque abftraxit : maximam tamen par tur.
· Fusè hoc prælium refert Sandovalius in
tem illorum ab hujus mortis abftrahere nequivit Alfonfo VI ; fed in non paucis fallitur . Ait
barathro ; unde factum eft , ut uxores Presbytero enim Zaidam puellam Sarracenam legitimam
rum, metuentes ab eis disjungi, cum fuis auxilia conjugem fuiffe Alfonfi VI , qui ex ea Sancium
riis eum perimere quærerent, ipfi quoque Sacerdo hoc anno demortuum fufcepit ; verum Pela
gius
 in Annales
SAC. XII . gius Ovetenfis ab ipfomet Sandovalio publica
An.C.1108. tus difertè contrarium fcribit : Hic (fc. Alfon
fus VI) babuit quinque uxores legitimas : primam
Agnetem, fecundam Conftantiam Reginam , ex qua
genuit Urracam Reginam , conjugem Comitis Ray
mundi: de qua ipfe genuit Santiam , & Adel
fonfum Regem : tertiam Bertam Tufcia oriundam :
quartam Elifabeth , ex qua genuit Sanétiam Co
mitis Roderici , & Geloiram , quam duxit Rege
rius Dux Siciliæ : quintam Beatricem , quæ mor
tuo eo repedavit in patriam fuam. Habuit etiam
duas concubinas , tamen nobiliffimas : priorem
Semenam Munionis , ex qua genuit Geloiram uxo
rem Comitis Raymundi Tolofani ( qui vulgò vo
cabatur Comes S. Ægidii ) , patris ex ea Adel
fonfi Jordanis & Theraflam uxorem Henrici Co
mitis , patris ex ea Urraca, Geloire, & Adelfonfi.
Pofteriorem nomine Ceidam filiam Abenabeth Re
gis Hifpalenfis , quæ baptizata Elifabeth fuit voca
ta. Ex hac genuit Sanctium , qui obiit inlite de
Ocles , ideft in prælio hoc anno apud Uclefium
habito. Sandovalius, ut hujus Hiftorici coxvi
teſtimonium eludat , contendit , Alfonfum VI 1 Almorabitas Africa omnes Hifpaniæ Ecclefias ,
poft Bertam & ante Elifabetham Zaidam con omniaque monafteria in locis fibi fubditis ædi-
jugem duxiffe , & San& tium exercitui paterno ficata penitus diruiffe , & Chriftianos Mofara-
hoc anno præfuifle ; fed cùm San&tius annos tan bas morti tradidiffe ; fequitur enim Chronolo-
tum undecim natus fuerit , quando præfatum
prælium ad Uclefium geftum, hæc fententia re
jicienda, licet Auctor Anonymus fragmenti Hi
ftoria à Roberto ad Philippum I Regem , apud
Duchefuium Tom. IV pag. 85. idem in literas
miferit. Adhac Alfonfus VI ante ann. MXCI
Zaidam concubinam habebat ; cùm eo Chrifti
anno Saraceni cœperint Avenabeth graviùs in
fejtare ; adeo quod cum in quodam prælio pereme
runt: reputabant enim eum , quiafiliam ( nempe
Zaidam ) , & caftra Chriftiano ( ic. Alfonfo VI )
dederat , Chriftianum , inquit Rodericus lib. 6.
cap.3 1.loquens de primo ingreffu Jofeph Tach
fin Regis Maroci in Hifpaniam. Vide qua de
illo eo anno dixi. Sandovalius itaque perpe
ram fcribit, Alfonfum V I poft Bertam Zaidam
uxorem duxifle.
VII. At, inquit Sandovalius,Pelagium Ovetenfem
Epitaphium erraffe, evincit Zaide Epitaphium ejus fepulchro
Zaida à
quopiam im apud S. Ifidorum Legionenfem infcriptum , in
perito ferip- quo legitur : H. R. ( hic requiefcit ) Regina Eli
tum.
fabet , uxor Regis Alfonfi , filia Berabet Regis ....
quæ prius Zaida fuit vocata. Verùm Epitaphium
iftud ejufdem farina ac Epitaphium alterius
Regina Ifabella, de quo fuprà , quod in eadem
S. Ifidori Ecclefia reperitur ; quod eò manife
ftius, quò Toletanus lib. 6. cap. 35. tradat , Al
fonfum VI fepultum fuiffe in monafterio S.
Facundi cum fuis uxoribus fuperius nomi
natis.
VIII. Quia Sanctius Zaidæ filius fpurius erat , eo
Pactum in- in honore non habebatur , quo legitimus coro
ter Raimun
dum & Hen- na Succeffor; fed cùm multi ei adhærerent, Rai
ricum Comi- mundus Comes pactum pepigit cun Henrico Co
tes depar- mite fororio Urrace , Regni Aragonici potentif
tiendoRegno
Aragonia. fimo Principe, quod refertur Tom. III Spicile
gii Dacheriani pag . 122.Ex eo manifeftè eruitur,
Henricum Comitem jus aliquod in Regnum
prætendiffe ; cùm Raimundus Comes juret fe
poft mortem Regis Alfonfi illi daturum Toletum,
eumque adftringat, ut fibi dimittat omnes terras
de Leon & de Caftella. Adeo autem verum eft ,
Henricum Comitem jus illud fibi afferuiffe , ut
Alfonfo V I demortuo bellum Urraca & Rai-,
mundo Comiti intulerit , & Regnum invadere
Tom. IV.
C. Baronii.
365
tentarit, ut narrant Scriptores Hifpanici , qui ta- SÆC . XII.
men non viderant præfatum fœdus amicitiæ in- An.C.1108 .
ter utrumque inita , & pactorum de partienda
fucceflione foceri fui ejufdem Alfonfi Caftella
ac Legionis Regis, quod ad S. Hugonem Abba
tem Cluniacenfem misère, cujus operá conftitu
tum fuerat , ut in eo legitur. Raimundus Comes
anno MCVII demortuus , Sanctius verò Al
fonfi Regis filius hoc anno occifus, uti mox di
ximus ; fed annus , quo pactum iftud juratum ,
magna caligine involutus. Dacherius arbitratur
hæc contigiffe circa annum MXCIII , quod
verofimile non eft propter hæc verba in pacto
contenta, Raimundus Comes, ejufquefilius , nem
pe Alfonfus, qui tamen nondum in lucem pro
dierat . Exitimo itaque pactum illud peractum
circa annum MCII , quia ab eo tempore Al
fonfi Infantis nomen in Actis publicis legitur ,
ut afferit Sandovalius in Vita Alfonfi VI ; inde
que refelluntur , qui hujus Principis nativita
tem cum anno MCVII connectunt.
Errat porro Sandovalius fol . 67. ubi habet , IX.
Almorabita
feu Almora
vides cum
Almerdibus
non confun
gos, qui Almorabitas feu Almoravides cum Al- dendi,
moadibus confudère ; antequam enim Almoa
des in Hifpania regnarent , Chriftiani , qui à re
ligione fua difcedere noluerant , cum Barbaris
permixti vixerant , idque à tempore Hifpaniæ
in Saracenorum poteftatem redacta, ut ipfemet
Sandovalius in Alfonfo VII fol. 194. & 200.
affirmat. Verùm Almoades , poftquam in Hi
fpania regnarunt, Chriftianorum Ecclefias ever
terunt , omnefque, qui religionem Chriftianam
deferere noluère , internecione deleverunt ;
quod quando contigerit, diligenter exponemus.
Ceterùm Sandovalius rectè refellit Marianam "
qui lib . 10. de Reb. Hifp . varias Saracenorum
Almorabitarum expeditiones in Hifpaniam va
riis annis fufceptas inter fe confundit ; fed ipfe
met fol. 97. rem falfam & fabulofam in medium
profert ; afferit enim Alfonfum VI , confilio Ma
homadi Abenhabet Regis Hifpalenfis foceri ſui ,
numerofum Africanorum Jofepho Tachfin Almo
rabitarum Imperatori fubditorum exercitum in
Hifpaniam accerfiiffe , & Jofephum eidem
unum ex fuis Ducibus Halim Hamaium præfe
ciffe. Addit , Halim, poftquam à Saracenis Hi
fpaniæ receptus fuit, à fupremo Africa Impera
tore defeciffe , & fummum Hifpanix Amiral
memenim fe fe dixiffe ; deinde fudiffe ac occi
diffe Hifpalenfem Regem , & Alfonfi VI copias
ad Uclefium profligafle.
At hæc magna ex parte commentitia ; falfum X.
enim Saracenos Hifpaniæ à Saracenis Africa di- Almorabite
hoc tempora
vifos fuiffe, quando ad Uclefium hoc anno pu
Hifpania
gnatum. Præterea anno MCVI, quo ad Ro- Saracenica
dam iterumque prope Badalloz bellum inter Al- Monarcha.
fonfum VI & Saracenos Hifpaniæ habitum ,
Africani in Hifpania Saracenica dominabantur,
& jam ab anno M XCI Hifpalenfis Rex cap
tus fuerat. Anno quidem MCVI Africa Aga
reni cum fuo Amiramonino in Hifpaniam ve
nère , uti Sandovalius, aliique Hiftorici Hifpa
nia narrant , & Cæfarauguftam fibi fubjecère ,
eorum exercitum ductante Abenjufaz ; fed is
Rex appellatur , quia nomen illud Præfectis Sa
racenorum tribuebatur. Nullus tunc Saracenis
Monarcha præerat præter Jofephum Tachfin ; Ha
Hh 3 Lis

366 Critica Hiftorico - Chronologi
SAC. XII . lis verò , qui cum Chriftianis ad Uclefium pu
An.C.1108 . gnavit, non rebellis , fed filius ejufdem Jofephi
fuit, eique in Monarchiam fucceffit. Hic obi
ter Lectorem monebo , in variantibus lectioni
bus Pelagii Ovetenfis , in exemplari Bibliothe
ca Mazarina annotatis , legi hæc verba , que
defunt in codice Pampelone impreffo , fol. 96. Francia popularisftatuta eft à Præfulibus , ut Pres
col. 2. fecit etiam bellum in campo de Sacralias byteri comitarentur Regi ad obfidionem vel pu
( prope Badalloz , qua de re Rodericus lib. 6. gnam cum vexillis & parrochianis omnibus.
cap . 32. & in Hift. Arab . cap. 47. ) cum Rege Hyr verò Commune , vel Communia , vel Communio,
chef, qui alius non eft à præfato Abenjufaz, nec vel Communitas , vel Communa , vel Communan
prælium illud ab eo quod anno MCVI com tia (totidem enim nominibus apud Auctores vo
miffum , diverſum eſt.
XI. Proceres regnorum Caftella & Legionis
Urraca Al videntes Alfonfum VI dolore & fenio tendere ad
fonfo Regi
Aragonie defectum , in pago quodam convenerunt , tracta
uxor tradi turi, ut Urraca Regisfilia , quæ mortuo Raimun
ta.
do Comite viro fuo adhuc vidua permanebat , nup
tui traderetur , inquit Rodericus lib. 6. cap . 34.
Optabant, ut Comiti Gomezoni , dicto poftea de
Campospine , matrimonio jungeretur ; fed Al
fonfus VI , vocato Bernardo Toletano Prima
te, & ceteris Epifcopis & Abbatibus regni fui ,
decrevit cum eis, ut Alfonfo Regi Aragonia co
pularetur , quò omnes unius legis moderamine re
gerentur , inquit Rodericus citatus.
XII. Sandovalius fol. 99. & feqq. refert Narratio
Victoria Al
nem poftremi belli ab Alfonfo VI adverfus Sa
fonfi V 1de
Saracenis racenos gefti , & à Petro Epifcopo Legionenfi
poft cladem Scriptore coxtaneo defcripti . Hoc Opus non
ab eis acce- folum hactenus typis mandatum non fuit,fed ne
ptam. quidem ejus meminit Nicolaus Antonius in
Bibliotheca Hifpanica. Rem paucis expedio .
Alfonfus VI, ut de morte Sancii filii vindicam
fumeret, magnum exercitum congregavit, cum
quo Cordubam adortus eft , ex qua cum Abdalla
Urbis Præfectus erupiffet, captus fuit cum XXII
aliis Ducibus , in confpectu urbis juffu Alfonfi
combuftis. Civitas Chriftianis dedita , bona
que Almorabitarum cum MDCC Chriftianis
captivis Alfonfo VI tradita. Hoc cùm accepif
fet Amiromoninus , ex Africa rediit , adversus
quem cùm proceffiffet Alfonfus Rex , Amiromo.
ninus in Africam transfretavit , & Hifpalenfes
ab eo deficientes nepotem ex filio poftremi fui
Principis Regem elegerunt; fe feque Alfonfo
vectigales fecère, quorum exemplum Giennen
fes imitati funt. De Hifpali adhuc ab Almora
bitis ftante invadenda cogitabat Alfonfus , fed
cùm morbi quadam initia fentiret, Toletum fe
cedere coactus fuit. Interim Caftellani Concham
die XXIII Maii infequentis expugnarunt , &
Ocania fe fe eis dedidit ; quibus in Urbibus fe
rè tria millia Chriftianorum fervitute liberati.
Parte alia novus Hifpalis Rex à Genuenfibus
adjutus naves armamentis & miniftris inftru
xit, & Tunetum ufque mare infeftum habuit.
Hac de re hujus urbis Rex , qui Almorabita
non erat , apud Alfonfum VI quæftus eft , &
Maroci Imperator mifit, qui fuo nomine trium
annorum inducias ab Alfonfo peterent; fed ni
hil ab eo obtinuit , quia decem annis breviores
concedere noluit. Eodem anno die Affumptio.
nis Beatæ Virginis Judæi à Chriftianis Toleti
trucidati. Had fummariè ex Petro Legionenfi
Epifc. laudato.
XIII. Hoc anno mortuus eft Philippus Francorum,
Inftitutio
ia cui fucceffit Ludovicus filius hujus nominis
Commun
rum in Fran VI Groffus cognominatus , ut anno MCVI
cia addefen- demonftravimus. Notabilia funt , quæ de utro
fionem pu- que fcribit Ordericus lib. XI pag. 836. Quia
blicam .
ca
fenio & infirmitate Rex Philippus à Regali fafti- SÆC, XII ,
gio deciderat , & principalis erga tyrannos jufti An.C.1109 .
tie rigor nimis elanguerat : Ludovicus imprimis
ad comprimendam tyrannidempræd onum & fedi
tioforum , auxilium totam per Galliam depofcere
coactus eft Epifcoporum. Tunc ergo communitas in
Erat
catur , ut videre eft in Gloffario Ducangii ) in
colarum urbis aut oppidi univerſitas , domino
vel Rege concedente, facramento invicem, cer
tifque legibus adftricta. Fuêre primò Commu
nia in oppidis Regi ipfi obnoxiis duntaxat , fed
poftmodum , Regibus concedentibus , in aliis ,
quæ Epifcoporum erant, inducta funt .Imò Re
gii vaffalli in fuis oppidis Communias pariter
ftatuerunt , quibus inftitutionibus eò magis af
fenfum Francorum Reges præbuere , quod in
bellis opem ab iis expofcere licebat. Hinc cre
brò legimus in præliis adfuiffe & dimicaffe ur
bium Communias , quibus prævii erant ipfi
Presbyteri feu Curiones cum vexillis Eccle
fia , quod teftantur Ordericus pag. 855. & feq.
& Sugerius in Vita Ludovici VI cap. 18. quo
rum loca refert Ducangius ibidem.
ANNO PERIODI GRECO ROMANÆ 6602 , Anno Erz
Hifpan.
26. C. D 8. P. 25. April. Indi&. 2 . MCXLVII.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1109 . ræ DIII ,
inchoato die
PASCHALIS II PAPE II.
31. Julii.
HENRICI V REG. 4. fer. 7.
ALEXII COMNENI IMP. 29.
I.
ADnum. 1 & feq. Cùm rerum Hifpanica
rum Hiftoriam hoc præce- obitus Ar
denti feculo Baronius tantum delibarit , opera phonfi V1
Caftella
pretium duxi nobilem hanc Annal . Ecclef. par- Legionis Re
tem, quanta tamen fieri poterit brevitate , fup- gis.
plere , quæ hîc uno tenore referuntur , cum
fuis annis illigare. Baronius & paffim alii , Al
phonfi Caftella & Legionis Regis hujus nominis
VI mortem hoc anno collocant; neque hoc in
dubium revocari poteft ; cùm Pelagius Oveten
fis , qui eum videre potuit , de eo fcribat : Vixit
LXX ammis , & annis XLIII & fex menfibus
ex eis in Regno ( à morte fcilicet Ferdinandi M.
patris primi hujus nominis Caftella Regis ).
Obiit Kalendas Julii in Toleto ; & quidem nocte
inter diem XXX Junii & primum menfis Ju
lii interjecta. Sandovalius enim in Alphonfo
VI fol. 102. notat plures ex Antiquis fcripfif
ſe eum die Mercurii ultima menfis Junii Erâ
MCXLVII naturæ debitum folviffe. Sepul
tus eft in monafterio fancti Facundi , ubi ante
annos XXVIII fepulturam elegerat, ut patet
ex Charta aut teftamento ab eo in favorem hujus
monafterii emiffo, in quo fe fe Hifpania Impe
ratorem indigitat : Elegi , ut poft mortem meam
ibi tumulatus requiefcerem , quatenus qui in vita
nimio amore dilexi , etiam defunctus foberem ( lo
co , foverem ). Datum hoc teftamentum die fab
batum III Idus Decembris , era MCXVill,
id eft, anno Chrifti MLXXX, Pelagius Ove
tenfis
 in Annales C. Baronii.
367
SEC. XII, tenfis pag. 76. mira de ejus juftitia ac pace quam ri ejus , Caftella , Legionis , Aragonia & SEC, XII .
An.C.1109, in Regnis fuis, non obftantibus bellis ab eo ad Navarræ Regi fubdita , in tres factiones di An.C.1109 .
versus Infideles geftis, confervabat , refert , & vifa : Caftellæ regnum ad Urracam ejus uxo
inter alia ait : Ifte Adefonfus fuit pater & defen rem jure devolvebatur , eaque ex priori con
for omnium Ecclefiarum Hifpanienfium . Ideo hæc jugio cum Raimundo Comite inito Alphon
fecit , quia per omnia Catholicus fuit. Ei fuccef fum Infantem fufceperat , qui poftea fub no
fit Alphonfus Aragonia Rex maritus Urrace mine Alphonfi VII & Imperatoris Hifpaniæ
Alphonf VI filia. Pelagius Ovetenfis ufque regnavit. Cumque pervicax Reginæ animus ab
ad hunc annum Hiftoriam fuam perduxit , à Alphonfo Rege vix flecti poffet , ifque Caftella
Sandovalio editam. De Pelagio pluribus agit nis , qui ab eo matrimonio averfi fuerant , dif
Nicolaus Antonius lib. 7. cap.3.Biblioth . Vete fidens , Præfectos ex Aragonia gente daret , alii
ris Hifpaniæ. Urraca Regina, alii Alphonfo ejus conjugi , alii
11.
Alphonfo VI regnante duo Concilia apud que Alphonfo Infanti , quem Regem optabant,
Concilium
Palenti Sanctam Mariam de Fufellis , oppidum vulgò toto animo adhærebant. Alphonfus Urracam
num II. Hufillos dictum, prope Palentiam urbem fitum , uxorem è patre tertio propinquitatis jure attin
celebrata, quæ Palentina dici folent. De priori gebat , indeque conjugium illud illegitimum ,
anno MLXXXVIII , quo congregatum fuit, injuftumque à plerifque cenfebatur ; adeo ut
egimus cum Sandovalio , qui ejus Acta vidit ; Pafchalis II illud penitus improbavit. Qua
fed cùm ejus tempore Vita B. Geraldi Archiep. re in Regnis Alphonfo fubjectis omnia paffim
Bracarenfis lucem nondum vidiffet , hujus fe perturbate agebantur, quod ex dicendis lique
cundi Concilii Palentini notitiam non habuit. bit.
Scribit itaque Bernardus in Vita B. Geraldi Ar Ad num. III. Eadmerus lib. 4. Novorum IV.
chiepifcopi Bracarenfis , cujus difcipulus fue cap. 4. Sancti Anfelmi Cantuaria Archiepifcopi Obitus S.
rat, Bernardum Archiepifcopum Toletanum fe mortem hoc modo narrat. Poft hæc XI Kal. Anfelmi Ar
chiep.Can
dente Urbano II Romá reducem fecum addu Maii defunctus eft Cantuaria in Metropoli fede tuaria.
1
xiffe ex Aquitania Toletum Geraldum , & in gloriofus pater Anfelmus , & die fequenti ( quæ
ea Ecclefia eum Præcentorem conftituifle : va fuit Cana Domini ) in Majori Ecclefia ad caput
cante verò Ecclefia Bracarenfi , unanimi Bra venerande memorie Lanfranci prædecefforis Jui
carenfium confenfu ele& tum fuiffe Epifcopum , honorificè fepultus, ammo incarnati Verbi millefimo
& à Bernardo apud San & tum Facundum confe centefimo nono, regni verò Henrici gloriofi Regis An
cratum : deinde , ut Metropolicam dignitatem glorum nono , Pontificatus autem ipfius Anfelmi de
Ecclefiæ fuæ reftitueret, Romam petiiffe ad Paf cimofexto , ætatis veròfeptuagefimo fexto. Gerbe
chalem II , & ab eo Pallium impetraffe , ac po ronius Opera ejus, quæ reperiri potuere, ab ali
ftea Concilio Palentino , cui præfuit Richardus quot annis in lucem emifit cum Hiftoria Novo
Cardinalis, exhibuiffe Privilegium Eccletia fua rum Eadmeri , quæ Baronii tempore non exta
Româ allatum . Hæc verba Bernardi in beati bat. Eadmerus Anfelmi auditor, convictor, &
Præfulis Vita : ut B. Geraldus fedi Bracarenfi laborum ac exiliorum individuus comes fuit,
propriam dignitatem reftitueret , Romam petiit , Vitamque ejus fcripfit in illa Hiftoria , ad hoc
& à domino Papa Pafchali honorificè fufceptus , maximè attentus , ut ea quæ inter Reges An
Pallium & Privilegium , & auctoritatem Ecclefia glia & fan& tum Anfelmum gefta funt , incon
fua inde aportavit. In CONCILIO enim PA cuffa veritate defignet. De genuinis ac fpuriis
LENTINO , quod venerabilis Richardus Cardi Sancti Anfelmi Operibus legendus idem Ger
nalis Rome celebravit , Epifcopis & Abbatibus & beronius.
optimis Clericis Hifpaniæ circumfedentibus , Ro Ad num. IV. San&tus Hugo Abbas Clunia- V.
manum Privilegium in auribus omnium recita cenfis in Gallia octavo die , poftquam è vita Obitus S.
San &us Anfelmus migravit , mortuus eft , ut Hugonis Ab
tum eft : & juxta tenorem ipfius Privilegii Braca batu Clu
ra Metropolis fuffraganei Pontifices venerabili narrat Ordericus lib. XI pag. 839. Veneranduş niacenfis,
Geraldo Bracarenfi Metropolitano , juftitia di Hugo Cluniacenfis Abbas , poftquam pafionem
Etante , & Cardinali præcipiente , obedientiam & Chrifti & Refurrectionem celebravit , feriâ fecundâ
reverentiampromiferunt. Annus reftitutionis Ec. agritudine tactus in lectum decidit , & per tres
clefiæ Bracarenfis inArchiepifcopalem incertus; dies iter ad Dominum confeffione & oratione præ
incerta & epocha hnjus Concilii ; fed cùm Bur parauit. Ipfe Conventui , utfuccefforem eligerent >
dinus , ut anno MCXVII videbimus , ut an imperavit , electumque juvenem nomine Poncium
no MCX B. Geraldo demortuo fuccefferit , li teftimonio auctoritatis fuæ corroboravit. Deinde
quet Concilium Palentinum aliquot ante præ in domum infirmorum inter manus Fratrum por
fentem annos congregatum fuiffe , & Bracaren tarife fecit , ibiqueferia IV grandavus heros ad
fem Metropolim inftitutam. Nec aliud in hoc Chriftum , cui à pueritia militaverat , migravit,
Concilio geftum ad nos pervenit. Richardus Hic, ut fertur , fexaginta quatuor armis Clunia
itaque Cardinalis non folum priori Concilio cenfe cœnobium gubernavit , & plufquam decem
Palentino, ut ex ejus Actis liquet ; fed etiam po millia Monachorum ad militiam Domini Sabbaoth
fteriori præfuit. fufcepit , & poft obitum in Bafilica fepultus eft,
III. Poft Alphonfi VI mortem Saraceni Africa quam ipfe à fundamento inchoavit. Sic dua Ec
Ei fuccedit in Hifpaniam transfretarunt, & quæcumque an
Alphonfus clefiarum columna de terreftri Hierufalem , quæ
Aragonia tea amiferant, recuperarunt ; adeo ut Chriftia adhuc inter allophylos peregrinatur , translatafunt ;
Rex. ni ingenti timore perculfi Toletum deferuiffent , ac , ut credimus , pro diuturna fanctitate in fuper
nifi folius Bernardi Archiepifcopi Toletani vir na Sion immobiliter plantatæ funt, Gloriofus Ar
tus celebrem hanc civitatem Chriftianis fer. chipraful Dorobernia Anfelmus ante Pafcha obiit ,
vaffet. Mirum profectò diffenfiones , que poft & Curiam omnipotentis Adonai feria IV infula
Alphonfi VI mortem Caftellanos inter & Ara tus adivit : & in ipfis Pafchæ folemniis charus ami
gonios extitère , Saracenis majori non fuiffe cus ejus Hugo Abbas ferià IV fimiliter è munda
emolumento, Regna enim Alphonfo, Succeffo tranfruit. Philippo Francorum Regi hujus no
Hh 4 minis

a rico
368 Critic Hifto
SEC. XII. minis I, & quibufdam aliis Principibus impen
An.C.1109. sé charus extitit. Arcta ei fuit cum beato Petro
Damiani neceffitudo , & cum Defiderio Abbate
Cafinenfi , poftquam ad Pontificatum Roma
num evectus fuit , Vi &ore III appellato. De
nique plures illuftres Viri ex ejus fchola pro
dière , inter quos Urbanus II & Gregorius VII,
Summi Pontifices.
VI. Hoc circiter anno beatus Robertus primus
Obitus B. Abbas Molifinenfis ac fundator Ordinis Cifter
Robertifun
datoris Or- cienfis XV Kalendas Maii fpiritum Deo reddi
dinis Cifter- dit , qui dies ab Auctore Monacho Molif
cienfis. menfi Anonymo , qui fub Adone feu Odone
Abbate hoc feculo floruit , notatur , in ejus Vi
ta in A&tis SS. Bollandianis ad diem XXIX
Aprilis recitata. Baronius in Notis ad Marty
rologium Rom. hanc mortem cum anno
MXCVIII , fecutus , ut ait , Sigebertum in
Chron. conjungit, fed memoria lapfu; eo enim
anno Ordinis Ciftercienfis fundationem , non
verò fundatoris mortem Sigebertus narrat, nof
que de illa fundatione eodem anno egimus.
Annus itaque hujus mortis incompertus , cer
tumque tantum eum anno MCV adhuc in vi
O
vis fuiffe , cùm eo anno apud San - Marthanos
cuidam Charta fubfcripferit. Porrò Molifmus
fylva erat in Epifcopatu Lingonenfi fita , ubi
Robertus coenobium condidit , & difcipulos ma
gne religionis aggregavit , inquit Ordericus lib.
8. Honorius II literis anno VI Pontificatus fui
datis poteftatem fecit Molifmenfibus Officium
de illo celebrandi, in ea, qua facra ejus offa re
condebantur, Ecclefia.
VII. A num. V ad VIII. Nicolaus Monachus
Monachi Sueffionenfis in Vita S. Godefridi Epifcopi
Sanuala
Ambianenfis , recitata à Surio ad diem VIII
ricenfes no
lunt fubjici menfis Novemb. in qua qua de Sancto Præfule
S. Godefrido viderat vel audierat , fe fcripfiffe teftatur, lib. 2 .
Epifc Ark
bianen. cap . 9. & duobus feqq . narrat , Godefridum ma
lè acceptum à Monachis S. Vualerici, immuni
tatem fuam jactantibus, ad Manaffen Archiepif
copum Remenfem caufam rejiciendam ftatuif
fe: Monachos verò commentitia fingentes
Privilegia Remos veniffe , ubi tum celeberrimus
Procerum Galliae Conventus habebatur. Ibi S.
Godefridus Privilegia illa planè recentia effe
probavit. Monachi pudefacti ad Romanum Pon
tificem provocant , Romamque illicò proficif
cuntur. Refert poftea Nicolaus Godefridum Ro
mam ad Pafchalem II veniffe, huncque præ
cepiffe , ut Abbas S. Vualerici & Monachi Am
bianenfi Epifcopo , perinde atque Patri &
Paftori parerent. Ita ille cap. 21. ejufdem li
bri.
VIII. Erat tunc Epifcopus Remorum Manaffes ,
EpochaCon- uti fcribit Nicolaus Sueffionenfis lib. 1. cap. 26.
cilii Remen quem ex Chartis Authenticis Marlotus in Me
fis.
tropoli Remenfi lib . 2. oftendit eidem Sedi præ
fuiffe ufque ad annum millefimum centefimum
feptimum . Quare Synodus Remenfis ante illum
Chrifti annum congregata , idque anno millefi
mo centefimo quinto,ut eruo exmembranaDo
tationis , quæ extat apud Miraum in Codice
Donationum , fcripta anno millefimo centefimo
octavo , Epifcopatus Odonis, in hoc Concilio
Remenfi Prafulis Cameracenfis confecrati , an
no tertio , Domnus Manaffes , inquit Heriman
nus in Narratione Reftaurationis Abbatiæ fan
ti Martini Tornacenfis Tom. XII Spicilegii
& ftrante , qui tamen biennio ante fan&um Hu
pag. 444. Remorum Archiepifcopus ad Concilium
generaliter mandans alios Abbates , inter alios no
ca
ologi
- Chron
minatim evocavit Odonem Abbatem San&ti Mar- SÆC . XII.
tini Tornacenfis , eumque exinde admirantes quid An.C.1109.
de Concilio nobis referretur , attoniti & fufpenfi
expectaremus , ecce repente audimus ad Camera
cenfis fedis Epifcopatum eum fuiffe electum , &
fine mora ab Archiepifcopo , & comprovincialibus
Epifcopis confecratum. Quis eo die luctus totum
conventum noflrum repleverit , quis fingultus pe
Etora noftra concufferit , nullus facile explicare po
terit. Vix tamen octo dies tranfierant, & rurfum
nobis quædam redditur confolatio , quoniam ipfè ,
rebellante ac refifiente Galchero Epifcopo ( qui di
gnitate depofitus fuerat , quòd Henrici Imp.
partibus adhæreret ) , pacificè ingredi non valens
Cameracum Urbem , rurfum nobis ab Archiepif
copo remittitur, & per annum integrum nobif
cum demoratur. Tum pag. 447. Mortuo patre
Henrici ( hujus nominis V ) Henrico feniore
(anno nempe MCVI , Kalendis Augufti ) non
quidem armis , fed triftitia cordis filius ejus , jam
optato regno potitus , mandavit Cameracenfibus ,
ut Gualcherum excommunicatum ab urbe pelle
rent , domnum Odonem reciperent , tuncque pri
mùm domnus Odo Urbem fedis fuæ pacificè in
grediens , præcepit nobis ut Abbatem eligeremus.
Si itaque Odo Cameracenfis Sedis poffeffio IX.
nem iniit poft menfem Julii anni MCVI , an- Illud Con
noque integro poft fuam in Concilio Remenfi cilium ficti
tium non
ordinationem , perfpicuum eft illud anno MCV eft.
congregatum, & tertium Sedis exeuntem in an
num MCVIII conveniffe. Marlotus citatus
cap 23. ait Hiftoriam , quam refert Nicolaus
Sueffionenfis , ubi Sanctus Godefridus falfitatis
arguit Diploma Apoftolicum , quò fe tueri &
eximere conabantur Sanvalaricenfes Monachi
à fubjectione ejufdem Godefridi , egregiè per
partes excuffiffe Lucam Dacherium , & Rober
tum Quatremarium Benedictinos , quibus ipfe
adhæret , eofque mirari tot fumma eruditio
nis viros in ea cacutiiffe , cùm nullus per id tem
poris Conventus talis legatur in Chartophilacio
Remenfi. Verùm frivola hac ratio , eaque Hi
ftoria certa & indubitatæ fidei , & Concilium
Remenfe , cujus in ea mentio , aliud non eft ,
quam quod mox memoravimus.
Baronius illud hoc anno confignavit , quòd X.
Nec differri
Sanctus Godefridus præfenti anno Romam pro- poteftin an
fectus fit , uti conftat ex Epiftola Hugonis Mo- num MCIX.
nachi Cluniacenfis ad Pontium Abbatem Clu
niacenfein data , & in Biblioth . Clun pag. 462.
relata , in qua dicitur, Godefridum , dum San
&us Hugo Cluniacenfis Abbas ad Deum mi
gravit, fuiffe tum in Italia apud Papiam , & lo
ciis mortem ejus revelaffe , quam die XXIX
menfis Aprilis hujus anni contigiffe inter
omnes convenit. Verùm hæc profectio Ro
mana Sancti Godefridi & revelatio mortis
San&i Hugonis Abbatis nihil commune ha
bent cum Concilio Remenfi , quia illud ante
aliquotannos congregatum fuerat, anno nem
pe MCV , idque non Rodulpho Viride , fed
Manaffe ejus deceffore Ecclefiæ Remenfi præfi
dente . Quare fallitur Cardinalis doctiffimus
num . V quando ait , Acta Sancti Godefridi in
finuare , eum Romam profectum effe , & Re
menfem Synodum coactam eo anno , quo illa
vifio accidit ; illa enim produnt Synodum Re
menfem habitam ManaffeEpifcopatumadmini
gonem Abbatem mortuus eft. Tom. X Con
cil. hæc Synodus cum præfenti anno copulatur,
& Cof
 in Annales
SEC. XII . & Coffartius ibidem ait , Baronium Concilium
An.C.1109. appellare cetum , quem Nicolaus Monachus
conventum vocat. At horum temporum Scrip
toresConcilium fæpius conventum appellant in
quo de rebus Ecclefiafticis agitur , vel cui Epif
copi interfunt. Petit deinde Coffartius , uter
peccet, an Nicolaus , qui Manaflem tum Re
menfem Epifcopum fuiffe tradit? an Baronius ,
qui illud in annum currentem confert ? Sed cer
tum & indubitatum impofterum effe debet ,
Nicolaum accuratè notaffe Concilium iftud fe
dente Manaffe celebratum, & mortem fancti
Hugonis Abbatis , ac ejus revelationem extra
rem ad Concilium Remenfe trahi.
XI.
Annus Odo , quia virgam & annulum, quæ confe
emortualis cratus ab Ecclefia acceperat ( ut ipfemet fcribit
OdonisCa- lib. de Blafphemia in Spiritum Sanctum ) iteratò
meracenfis ab Henrico IV Imp. accipere noluit , Sede fua
Epifc.
pulfus , Aquicin &
ti , quod monafterium eft Be
nedictinum , fecundo lapide à Duaco , in exilio
decetfit anno millefimo centefimo decimo ter
tio , uti habet Miraus lib. de Script. Ecclef. in
Henrico Gandavenfi pag. 162. qui addit, eum
fcripfifle commentarium in Canonem Miffe, Dia
logum de Myfterio Dominica Incarnat. contra
Leonem Judæum , aliaque Opufcula , quorum
nonnulla in Biblioth. Patrum referuntur , præ
ter varia Opera adhuc inedita in variis mona
fteriis affervata , ut ibidem Miræus . Videnda
quæ anno MXCII de Odone jam diximus , &
Tomus II Spicilegii Dacheriani pag. 525. &
feqq. ubi referuntur feptem Epiftola Odonis
Canonici Regularis ad varios Fratres Canonica
profeffionis , in quibus agit de regulari eorum
. ficaretur caftrum Olerdula , à Paganis everfum
obfervantia quam in profeffione promisère, Ca
nonici enim Regulares verè Monachi erant , ut
alibi oftenfum.
XII.
Concilium Girardus Engolifmenfis Epifcopus, & Sancte
Laufdunen Romana Ecclefia Legatus Concilium hoc anno
fe. celebravit Lausduni , quod oppidum eft Picta
vienfis provincia , decem leucis ab urbe Picta
vienfi diffitum. In eo aliqua peculiarium Ec
clefiarum negotia pertractata, ut Tom. X Con
cil pag. 762. legere eft. In Codice MS. de Ge
ftis Pontif. Engolifmenfium de Girardo dici
tur : Gerardus Engolifmenfis Epifcopus , cùm dom
no Pafchali Papa adhafiffet , qui ad partes Gal
·liarum venerat , cognita honeftate & præclara fa
pientia , vices fuas priùs in Britannia , & deinde
in Turonenfi , Burdegalenfi, Bituricenfi, Auxita
nenfi provinciis commifit. Præter cetera , quæ in
Legatione eximie fecit , octo Concilia celebravit.
Sed Lausdunentis tantum memoria fupereft ,
& Gerardus Anacleto Antipapa poftea adha
rens , quam antea fibi compararat gloriam ,
commaculavit.
XIII. In Chronico Sancti Petri Vivi ad annum
Barcinonen- MCVIII , hæc referuntur , Venerunt aliena
fes auxilium
Ludovici gentes exeuntes de finibus fuis tranfmarinæ , quas
Francorum quidam Amorreos , quidam Amirales vocabant ,
Regis adver- fecerunt de fe tres partes : quarum una tetendit
Jus Barbaros
implorant. Super Sarracenos , duefuper Chriftianos : & vene
runt non longius , quàm eft iter trium aut duorum
dierum à civitate Barcinona. Verum confilio acce
pto Barcinonenfes , Comesfcilicet & Epifcopus , &
Proceres , & compatriotæ , quibus incumbebat ne
cellitas , reclamaverunt advocationem Regis (fc.
Francorum ) Hludovici , & miferunt ad eum Cau
fidicosfuos , Epifcopum fc. ipfius civitatis cum pau
cis nunciis. Qui querimoniam fuorum civium &
compatriatarum fuorum ipfi Franciæ Regi referen
C. Baronii. 369
tes , invenerunt eum variis militia bellis implici- SAC. XII
tum , fcilicet verfus Regem Anglorum , Ducem An.C.1109 .
Normammorum , qui contra jus & fas denegabat
facere hominium , quod debebat , & debet Regibus
Francorum. Similiter & Conful Pictavorum , &
Dux Burgundionum , & multi alii Confules , qui
funt fub Rege Francorum. Cum quibus omnibus
pro inftante neceffitate pacem fecit fupradictus
Rex , quibufdam inducias & treuvas dando ; de
quibufdam hominium debitum accipiendo. Unde
confidens plurimum Rex fpopondit Legatis fupradi
&tis fe vere præparaturum ad ferendum illi patrie
auxilium. Et ad Curiamfuam, qua in Pentecoftes
futura erat ( nam hæc fiebant in diebus præcedentis
Quadragefime ) dixitfefuum confilium, ut digni
tatem Regiam decebat , accepturum. Inde fupra
dictus Epifcopus cum fociis fuis lætus cum Regis
gratia retrogradum iter arripuit.
In Appendice ad Marcam Hifp. num. 340. XIV.
Baluzius refert Narrationem de vaftatione , quam Quo anno in
Arabes intulerunt in Marcam Hifpanicam anno agrum Bar
cinonenfem
MCVIII, fed numeri in Inftrumento expreffi Barbari
corrupti funt. Illud enim in fine habet : Actum irruperint.
eft hoc VI Kal. Decemb. ammo primo Ludovico
regnante , ideoque anno Chrifti fuperiori. Et
tamen illud his verbis inchoatur : Anno Dom. In
carnat. CVI poft millefimum , indi &t. XV , pridie
Kal. Septemb. &c. ingens multitudo Moabitarum > ,
ceterorumque Paganorum ingreſſa eſt partes noftræ
patria , fcilicet in Penitenfe , additurque eos plu
res Ecclefias evertitle, & non minimas Chriftia
norum ftrages edidiffe. Tum dicitur , Raimun
dum Barcinonenfem Comitem juffiffe, ut readi
jam à pluribus annis . Porrò pagus , qui inter
Tarraconem & Barcinonem interjacet , Peni
tenfis , & vulgò Panades appellatus , ut notat
Baluzius ibidem ad annum MCVIII , Chrono
graphus Sancti Petri Vivi dicit , fe accepiffe,
que hac de re fcribit, ab Epifcopo & fociis ad
Regem in Galliam mithis , dum ipfe effet in Al
vernia , fubditque : Addiderunt etiam & dixe
runt , quod fupràfcriptægentes à Montepeffulo non
longius erant , quàm itinere quinque dierum , fimi
liter & defancto Egidio. Quibus inter fe colla
tis eam Paganorum illorum irruptionem anno
fuperiori factam effe , currenti verò Legationem
illam miffam oportet ; cùm irruptio exeunte
menfe Augufto contigerit, ut ex præfata Narra
tione liquet, & Legati ad Regem miffi , in die
bus Quadragefime, ut prodit Chronographus , ab
eodem auditi fuerint. Quare loco , anno Dom.
Incarnat. CVI poft millefimum, indict. XV, le
gendum , anno Dom. Incarnat. CVIII poft mil
lefimum indictione prima.
Hoc anno Tripolis à Balduino Hierofolymo XV.
rum Rege , adhibitis Genuenfibus , qui cum Tripolis à
claffe navium ferè LXX illuc venerant , fuba- Crucefigna
&a, uti narrat Fulcherius lib.2 . Hift . Hierofol.
Petrus Blefenfis inContinuatione Hiftoriæ ab
Moritur
Ingulpho Abbate Croylandenfi fcripta tradit , Ingulph
eum XVI. Kal. Januarii , fcilicet anno Domini Abbas.
MCIX, Regis Henrici anno itidem IX, ætate
valde provectum è vita excefliffe. Natus erat.
Londini , & licet præcipuus ejus fcopus fit Mo
nafterii fui Hiftoriam repræfentare , tamen &
genus fuum, & varia in Anglia gefta ei intexuit.
Ejus Continuatio à Petro Blefenfi edita , mutila
ad nos pervenit. Tam Hiftoria , quàm Conti
nuatio correctiùs impreffa Oxonii anno
MDCLXXXIV.
Hoc
 370 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XII. Hoc circiter tempore Thomas Hharanita Sy
venenum hoc per ipfius ferperet Diœcefim', SAC. XII.
An.C.1109
XVII. rus, Epifcopus Kfartabenfis Maronitarum fidem juffit illam igni publicè dari, uti habetur in ea- An.C.1109.
Thomas Monothelifmo labefactare conatus eft , uti nar dem Præfatione : Eamque cum Nuncio expreſſo
Hharanita rat Fauftus Naironus in Differt. de Origine ac mifit Antiochiam in manus Patriarchæ , ibique tunc
Monothelif Religione Maronitarum num. XLIX & feqq . aderant duo viri prudentes , Georgiusfcilicet filins
mum apud
Mama probatque ex eorumdemMaronitarum Chroni Alfciatui , & Socrates filius Philippi. JuJit Pa
inducere cis , acpræfertim ex Gabriele Olais inter eofdem triarcha eam comburi , ut eam prorfus de medio
tentat. doctrina ac fanctitate illuftri. Gabriel nonnulla tolleret , ne corrumpereturfides populi.
de Sacramentis Opera foluta oratione , aliaque Cum autem hoc Thomæ nunciatum fuiffet , XX.

de Orientalium Hiftoriis Carmine exaravit , & eodem Tractatu denuo compilato , & in melio- Maronitam.
ing feeffe
in Poemate in quo recenfet hæreticos , qui ali rem formam redado , ac ad valvas Ecclefiarum
quem errorem inter Maronitarum gentem diffe affixo , fe ad montem Libanum contulit, ut ibi
minare voluere nominat præfatum Thomam dem legitur : Et cum nunciatum fuiflet Thoma
Hharanitam , aitque , Quosfecutus eft Thomas ex Joannem ejus Epiftolam igni dediffe , cam in me
Hharan , qui in provincia Aleppenfi orat Metro liorem formam refcripfit , cumque illam ad valvas
polita. Hic quamvis natus & educatus fuiffet fua Ecclefiæ affixiffet , ad montem Libanum fe con
in civitate Maredin in Mefopotamia ad Tigrim tulit. Et infra : Profectus eft pater Thomas ad
fluvium ( quæ urbs Jacobitarum eft Patriarcha montem Libanum , ratusfe ibi per medium annum
lis Sedes, etfi in ea nonnulli Neftoriani extent , duntaxat permanfurum ; fed evenit ftatim ut
ut in eodem Poemate idem Auctor fubdit : Di Franci tunc aggrederentur Tripolim Syria , ut eam
xifti mihi illumfuiffe ex Maredin , Maredin enimexpugnarent , prout eam expugnaverunt , perman
eft habitaculum Dæmonum , habitantibus in ea fit Thomas per quatuor annos in Giobbet Januhh ,
Neftorio , & Jacobo ) nihilominus patria religio & poftea rediit in Giobbet Bfciarrai , ubi manfit
ne relicta, Monothelifmum amplexus eft, tanto perbiennium. Ex quo patet profectionem Tho
animi ardore, ut Joannes Patriarcha Græcorum mæ ad montem Libanum ad currentem annum
Antiochenus, ne is error, qui tunc extinctus in pertinere , quo Tripolis menfe Junio à Francis
Syria videbatur, iterum revivifceret, utque im capta, ut num . XV diximus. Hac igitur permo
minenti malo confuleret , contra præfatum tus occafione curavit diabolico excogitatu ag
Thomam variis fcriptis infurrexerit , illique gredi Maronitas , quos ut facilius in fuam fen
miferit Epiftolam , in qua reprobatá ex San&to tentiam adduceret, dixit fe effe Maronitam , &
rum Patrum ac Conciliorum auctoritate, Tho Maronem ejufdem fecum fuiffe opinionis , id
mæ fententia de unica tantum in Chrifto vo que Eutychii Alexandrini auctoritate probabat,
luntate , illum anathemate percuffit. quemadmodum legitur in ejus tertia & quarta
XVIII. Hanc controverfiam anno circiter MCXI Propofitione , fubditque divum Maximum au
Refellit eum inter eos captam exiftimat Naironus citatus & torem fuiffe opinionis duarum voluntatum in
Joannes Pa
triarcha num . LI , quod in Præfatione decem Propofi Chrifto Domino fub Imperio Marciani , uti
Antiochia. tionum , quas Thomas adversùs eumdem Joan recenfet in quarta Propofitione : Stetit Maximus
nem Patriarcham compilavit , legatur : Anno coram Imperatore Marciano, ac ejus fratre , eifque
Alexandri filii Philippi Græcorum 1400. Epiftolæ confilium dedit , dicens. Neceffe eft , ut addamus
ac fcripta mutuo procefferunt Antiochia inter Jo aliam voluntatem , utfint duæ voluntates in duabus
annem Patriarcham Græcorum , & Thomam naturis , atque ut Maximum apud Maronitas
Archiepifcopum Kfartab Diœcefis Aleppenfis , erat in contemptum vocaret & odium, genealogiam
que quæftio circa profeffionem duarum voluntatum ei finxit perridiculam , illamque , auctore Euty
in duabus naturis in Incarnatione Domini noftri , chio Alexandrino , per fraudem & mendacium
cùmque inter eos multiplicate fuiffent Epiftola , ei attribuit : Dicitur de eo in Eutychio filio Patri
Joannes Patriarcha Antiochiæ fcripfit Epiftolam cii , ipfum in civitate Tiberiade natum fuiſſe ex
prolixam, eamque mifit cum Nuntio ad Thomam , quadam fœmina oriunda ex Perfide , quam Ju
in qua defendendo fe , demonftrat eum , qui non daus nomine Sadoc ex progenie Samaritanorum
profitetur in Domino noftro Jefu Chrifto duas vo fornicarie cognoverat; & cum ex his natus fuillet
luntates , deficere à fide , & execrabatur profef præfatus filius fornicationis , vitam duxit fraudi
fionem Thomæ unius voluntatis in Domino noftro bus , malifque operibus plenam , & poftea ex Tibe
Jefu Chrifto. Sed fallitur vir doctiffimus , annus riadefe contulit Conftantinopolim.
enim Alexandri MCCCC non concurrit cum His etiam non contentus Thomas, ut eofdem XXI.
anno Chrifti MCXI , fed incipit Kalendis Maronitas , quos Romano Pontifici adhærere Et S. Maxi
Octobris anni Chrifti MLXXXVIII : quare videbat , in fuam facilius reduceret fententiam , taffe duas
cum hæc controverfia ferveret , eo tempore , fubdit ibidem Heraclium Leonis Papa auctori- voluntates
quo Thomas ad montem Libanum profectus tate , Maximum infectatum fuiffe : Scripfit He- in Chrifto.
eſt , & profectio illa ad annum MCIX pertineat, raclius ad Patriarcham Leonem Papam Roma
ut mox dicetur , in Prafatione illa loco , Anno num, & accufavit Maximum de nova ejus affèr
1400. Alexandri , legendum puto , anno 1420. tione abfque ulla vera auctoritate. Cum igitur hæc
Alexandri , qui inchoatur Kalendis Octobris Epiftola ad Patriarcham perveniffet , refponfum
anni MCVIII. dedit Heraclio: Benedicat Dominus nofter impe
CIS
XIX.
Thomasproigitur rium Heraclii , ejufque augeatfidem. Quicumque
Thomas re-- ftolam,ac fuapro refponfione
fententia ad hancaliam
confirmatione Epi
fpondet ad hanc affertionem emifit, & fparfit , corrupitque
eumdem Tcripfit in decem Propofitiones divifam , quæ fidem rectam & fciffionem acfchifma invexit inter
Joannem. extat inter libros Abrahami Ecchelenfis Maro fratres fideles, dignus eft , cui lingua ac manus
nitæ eruditiffimi , in qua Scripturarum ac SS. abfcindatur. His Patriarchæ refcriptis qua Hera
Patrum fultus , ut fibi videbatur , auctoritate , clius fummo receperat cum honore , Maximum ad
unicam in Chrifto Domino voluntatem & ope fe coram adduci juffit , eique amputari linguam ,
rationem probare contendit , eamque per nun ac manum , eumque in infulam , quæ vocatur
cium ad præfatum mifit Patriarcham , qui ne Rachie , ablegavit , quæ enarratiofcripta eft apud
nos,
 in Annales C. Baronii . 371
SAC. XII . nos , & vos in libro Eutychiifilii Patricii. legitur in Chron. Maronitarum : Quoniam Pa- SEC. XII.
An.C.1109 . Verum etfi multa perabfurdè retulerit Euty triarcha venenum hauſerat , millis ad labefactan. An.C.1110.
XXII. chius, nihil tamen fimile vel fcripfit vel fomnia dum ipfum muneribus , quantum ore capere voluit.
Eam in rem vit, uti ejus Opera legentibus patebit : nam Ma
falsò Euty Quapropter inito inter Maronitarum Primates
chum addu- ximus natus eft centum circiter & quinquaginta tam Ecclefiafticos, quàm Seculares confilio , de-
cit. creverunt una fententia omnes ab ejus fe com.
annis poft Marcianum Imperatorem , anno fc.
DCXV juxta Baronium ; Marcianus autem te munione fejungere ; cujus fubditi , profequitur
nebat Imperium anno CCCCLI , quo cele idem Chronicon , ac regiones Patriarcham ab
bratum fuit Concilium Generale Chalcedonenfe fuo fegregarunt confortio ; nec poftea præftiterunt ei
adverfus Eutychetem , ac Diofcorum , qui duas obedientiam , nec illum in regionibus acceptarunt.
in Chrifto negabant naturas , & tunc volunta Imo eo pervenit eorum fidei zelus , ut illum de
tum controverfia nequaquam emanaverat . Ne pofuerint , aliumque in ejus locum fuffecerint.
que Eutychius temere à Thoma citatus , de divi Qua novitate ira perciti affecla depofiti Patriar
Maximi Genealogia , ac vita moribus afferit , che,in novum Patriarcham infurrexerunt, eum
quæ ipfe mendose refert; imò oppofitum legitur que interfecerunt , ignique ejus corpus dede
Tom . II Annalium ejufdem Eutychii in Califa runt , ut ibidem habetur : Præfatus Patriarcha
tu Moavia in Imperio Conftantini , ubi de Ma mortuus eft depofitus , & elegerunt Patriarcham
ximo fcribit: Erat tunc temporis Monachus qui Hhgiula , mortuus eft Martyr interfectus , eum
dam fan&tus , nomine Maximus. Et haud qua que combufferunt , teftificati funt contra eum qua
quam in ejus Annalibus legitur , ab Heraclio draginta Chriftiani , fidem ejus non fuiſſe rectam ,
pro Monothelitarum caufa vel Maximum , vel aliaquefalfa protulerunt. Quid poftea contigerit,
quemquam alium male habitum fuiffe , vel ul ex eodem Faufto Nairono anno MCLXXXII
lum eo imperante Leonem Papain extitiffe : Eu referemus.
tychius verò cum aliis convenit Scriptoribus ,
Theophane ceterifque Græcis hanc infectatio
nem eveniffe fub Conftantis Imperio Heraclii ANNO PERIODI GRECO - ROMAN 6603. Anno Bræ
nepotis , ab aliis Conftantini etiam vocati , ut Hifpan.
27. B. D 9. P. 10. April. Indict. 3 . MCXLVIII.
ait Baronius anno DCXLI ; quo etiam nomi Anno He
ne illum Eutychius vocat. Neque hic recenfet JESU CHRISTI IIIO. gire DIV
inchoato die
Maximum opinionis duarum voluntatum au PASCHALIS II PAPE 12.
20 Julii
&orem fuiffe; ait enim patfim in Tomo II An fer . 4.
HENRICI V REG. 5.
nalium , Sophronium Jerofolymitanum , qui il
lum præcefferat , Cyro Alexandrino adverfatum ALEXII COMNENI IMP. 30.
fuiffe , qui in Conciliabulo Alexandria coacto
unam in Chrifto voluntatem affirmaverat . I.
num. I Chronographus Hil
XXIII. Hac igitur Thoma errata animadvertens Ga- Adensheimenfis ad annum MCIX , fcribit : Imp.Romam
Henricus
Thomasfe- briel Qlai , in hæc verba cum derifione adver Archiepifcopus Colonia Fridericus , Bruno Tre-pergit.
Hatores
venit. in- fus ejus fcripta prorumpit : In ejus Hifloria rei verenfis , Cancellarius Adelbertus , Comes Heri
Patet veritas ; at Sedes ejus non erat Simonis. Sen manus de Winceburch , aliique Principes fatis
fus eft , fi vis fcire fidem Thoma, patet rei ve clari Romam cum pompa non parva vadunt , inter
ritas ex mendacii ejus Hiftoria : ex eoque Sedes domnum Apoftolicum & Regem ( Henricum ſc. V,
ejus non erat fundata fuper fidem Simonis Petri, qui tamen à Sugerio in Ludovico Groffo Rege
fed erat extra Ecclefiam à Chrifto fundatam fu cap . IX. dicitur Imperator , licet nondum Roma
per Petrum. Hoc libello ex mendaciis ineptitfi coronatus fuiffet juxta morem, qui obtinebat )
mis contexto aditum ad plebem imperitam, & concordiam facturi. Dommus Apoftolicus ommi pa
ad quofdam etiam è Clero viros minime erudi ternitate , omni manfuetudine eum fe excepturum
tos libi reperit ; ac præcipuè placuit Archipres pondet , fi ipfe fe ut Regem Catholicum, ut Ecclefia
bytero cuidam Farfiaia , diœcelis Bfciarrai , qui filium & defenforem , ut juflitiæ amatorem S. Ro
mana Sedi exhiberet. Tum ad annum MCX :
ab ipfo fummis precibus poftulavit, ut fuum tra
&atum decem Propofitionum rurfus in lucem Nonis Martii Synodus gloriofa in Lateranenfi Ec
ederet, quemadmodum habetur in præfata Præ clefia præfidente Domino Papa Pafchali celebratur.
fatione : Et regreffus eft in dicefim Bfciarrai , ubi (Tom. X Concil . ex Chronico MS. fancti Petri
moratus eft per duos annos ; tunc temporis illi ad Vivi dicitur Concilium illud adverfus Inveſti
fuit Archipresbyter quidam Farfiaia, illumque in turas celebratum ) : Pradicti Legati Leodium ad
ftantiffime rogavit : ut fuam Epiftolam renovaret. Regem veniunt , refponfum Papa referentes. Ibi
XXIV. Ex quo factum eft , ut ejus affect datâ ope Rex Anglici Regis ( Henrici nempe ) filiam ( Ma
Poft ejus
mortem Pa râ inter Maronitas exemplaria aliqua diffemina thildem appellatam ) fponfamfufcepit , quam in
rint, multofque eorum Ecclefiafticos libros, va Pafcha apud Trajectum Regio more dotavit. Ex
triarcha
Maronita ria in illis addendo , atque delendo corruperint , peditio in Italiam ab univerfis Occidentis Princi
ejus doctri Paucis interpolitis :
ut afferit Gabriel Qlai in fuo de Hæreticis Poe pibus Trajecti collaudatur.
nan ample mate,ubi poft præfati Thoma mentionem dein Circa Alfumptionem Santa Maria Rex Regio ap
de ait : Poft illum in lucem emerfit Ebn Sciehban ; paratu Italiam ingreditur. Omnes civitates mu
& cæpit fcribere , & docere pueros , feminavit nite , omnia caftella Regi fubduntur. Rex Nata
inter Maronitas errores , eorumque libros zizaniis lem Domini apud Florentiam celebrat. Inde nun
implevit. Et rurfus in eodem Poemate : Filius cios Romam mittit, inter quos & Pafchalem II
Hhofen erat ex Hhatfcit ( eft quoddam Libani Pacta quædam conventa , à Baronio num. II ex
oppidum in Giobbe ) decepit populum Kfariafci Petro Diacono lib. 4. cap. 37. recitata.
IL
( eſt aliud Libani oppidum ) fcripfit, & mutavit Hoc anno, ut narrat Landulphus Junior cap. Grofulani
preces , & brevi temporis intervallo in aliis op 17. apud Puricellum lib. 4. de SS. Arialdo & Archiep .Me
pidis idem venenum diffufum eft , qua eadem Herlemb. cap. 90. cùm Grofulanus Archiep. Me- diolanenfis
lue ipfemet Patriarcha infectus videbatur , uti diolanenfis arcem Arona, quam invaferat , de- profectio le.
dererefolymita
na.
 372 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XII. dere coactus fuiffet, fautorum & amicorum con
An.C.1110. filio de Peregrinatione Hierofolymitana fufci
pienda cogitavit.Puricellus quidem ibidem cum
anno MCXI hæc copulat , & in Monum. Ba
filica Ambrofianæ num. 308. ante libros illos
editis, hanc Peregrinationem ad annum MCIX
retulerat. Verùm eam ad currentem pertinere
certum exiſtimo ; nam ftatim poft ejus difceffum
menfe Aprili , Olricus & quatuor Metropolitana
Ecclefia Canonici quatuor temporibus Penteco
ftes facros Ordines accepère , quæ eo anno con
tigère ineunte Junio , ut inquit Landulphus cita
tus. Quare Olricus, & focii die IV Junii , qui hoc
anno cum fabbato quatuor temporum concur
rebat , Genua ordinati funt, & Grofulanus menfe
Aprili currentis anni , qui Henrici Imp. in Ita
liam adventum præceffit , in Terram San&am
profectus eft; quæ quidem Peregrinatio pro ab
dicatione habita fuit , in hac manifefta depofitio
ne, inquit Landulphus. In Catalogo Epifco
porum Mediolanenfium in Archivis Metropoli
tanæ Ecclefiæ ejufdem urbis affervato, & àPuri A Num.
cello lib. 4. de SS. Arialdo & Herlembaldo cap.
90. citato legitur : Grofulanus Epifcopus fedit ammos cus Imp. adventavit , contigère. Quare his tan- Germania
Septem, & menfes quatuor , fepultus eft Romæ ad
Sanctum Saba, ficque menie Decembri anni
MCII ab Epifcopatu Savonenti ad Mediolanen
fem translatus fuerat , & menfe Aprili currentis.
anni in Orientem perrexit. Auctor Catalogi
Epifcoporum Mediolanenfium à Papebrocio
publicati , qui ait : Grofulanus hanc fedem annos
IX, & menfes IV perturbavit , annos illos no
vem à menfe Decembri anni MCrepetit , ab
illo enim menfe ufque ad Aprilem hujus anni ,
hoc temporis fpatium fluxit.
TII.
Galuancus Flamma in magno fuo Chronico
Coronatio
Henrici Me. cap. 251. Auctor Chronici , cui titulus, Flos flo
diolani com- rum fol. 136. Annalifta Modoetienfis lib. 1. cap.
mentitia eft. 37. & alii Recentiores apud Puricellum in Mo
nument. Bafil Ambrof. num. 310. quos Sigo
nius lib. X de Reg . Italiæ fequitur , afferunt ,
Grofulanum leu Chryfolaum Henrico Imp . Regi
um Infigne Modoetia , vel Mediolani deditle ,
fed cùm Landulphus Junior , qui tunc Medio
dani erat, hujus Coronationis mentionem non
faciat , ficuti nec Sigebertus , nec Otto Feilin
genfis , nec Urfpergenfis Abbas, ea commenti
tia habenda ; cùm ex dictis Grofulanus menfe
Aprili currentis anni Mediolanum reliquerit ,
& Henricus Imp. ineunte autumno , tefte
Domnizone in Mathilde , in Italiam venerit.
Cum multis Galeatus in ortu.
Autumni venit , Longobardosque peremit.
Henricum porrò malè fe fein fuo itinere geffiffe ,
præter Domnizonem teftatur P. Auctor Vita
Pafchalis II : Civitates multas & caftra in itinere,
dolo pacem oftendendo , fubvertit ; Ecclefias de
ftruere non cellavit , Religiofos ac Catholicos viros
capere, quos invenire poterat ; quos verò habere
" non poterat , à propriis fedibus expellere non de
fiftebat.. Sic impie agendo per Longobardiam &
Tufciam ufque pervenit. Ita Pandulfus.
IV.
Hoc anno Hali Saracenorum Africa & Hifpa . Aprilis, ut habetMalmesburienfis lib.5.pag. 167.
Saracenisà niæ Rex feu Imperator Toletum diebus octo om qui ait narrare fe gefta in Coronatione Henrici. rator.
Toletum
fruftra ob nibus machinis impugnavit , tandemque M Imp . ex Davide ScotoBancorenfi Epifcopo tunc
feffum. drito & Talavera direptis ingenti præda onuftus vivente, & à partibus ejufdem Imperatoris ftan
in Africam rediit, uti refert Sandovalius, qui ait te. Cùm enim, ut habet idem Malmesburienfis ,
nefcire ſe quis fit ifte Hali ; fed jam diximus , Henricus coronatus fuerit IV Idus Aprilis Do
eum fuiffe filium Jofephi Techfin , Maroci Regis
& Imperatoris Amorabitarum. Ipfemet poftea
fol. 119. citat Hiftoriam MS. Toleti, ubi legitur
Halim fuiffe potentiffimum Maroci Regem. Ma- SEC. XII .
riana lib. 1o. cap . 8. de hac Toleti obfidionelo- An.C.1111
quitur , fed quis fuerit Hali, præcisè non defi
gnat. Garibayus etiam nihil de Hali dicit , &
tantum de Concha recuperatione verba facit ,
quod quidem verum eft; nam non tantum oppi
dum illud à Saracenis tunc captum ; fed etiam
univerfum Toleti Regnum , ipfa civitate prima
ria excepta, à Bernardo Archiepifcopo Toletano
fervata, ut anno fuperiori indicavimus.
Anno Eræ
ANNO PERIODI GRECO ROMANÆ 6604.
Hifpan.
MCXLIX.
28. A. D 10. P. 2. April. Indict. 4.
Anno Hegi
JESU CHRISTI IIII . ræ DV
inchoato die
PASCHALIS II PAPE 13. 10. Julii.
fer. 2.
HENRICI V REG. 6. IMP. I.
ALEXII COMNENI IM P. 31.
I.
que Iad
hoc XLV.
anno Roma Baronius
, quò fusè narrat,
illuc Henri- Henricus
Rex Romam
tum addo, qua in Vita Pafchalis 11 Pandulfus pervenit.
Pifanus hanc in rem refert : Sufceptus à Summo
Pontifice non prius Ecclefiam intrare voluit , quam
eamfuo jure, fuoque dominio à fuis fidelibus deti
neri vidiffet. Deliberata eft itaque ei Ecclefia , &
onmes munitiones circumquaque fitæ : & in hac
deliberatione obfides dedit, videlicet nepotemfuum,
& alios Barones ; oftendendo fidem fervaturum ,
quam penitus malè fervavit. Dominum Papam
Pafchalem dolo & fraude , cum Epifcopis & Car
dinalibus , ceterifque ordinibus , & cum Proceri
bus quammultis , apprehendit : de aliis verò ma
ximas firages fecit : Clericos verò , Archipresby
teros , Presbyteros expoliavit , planetas & thymia
mata eis auferendo : & proprias veftes , ex quibus
veftiti erant , minimè dimittebat , nec etiam fub
talaria atque femoralia eis habere permittebat.
Hæc verò acta funt menfe Februarii II Idus , anno
Dom. Incarnationis MCXI , indict. IV. Eodem
namque die Dominica , quâ legebatur Evangelium ,
Affumpfit Jefus duodecim , &c. Et ait illis , Ecce
afcendimus Hierofolymam , & confummabuntur
omnia , quæ fcripta funt per Prophetas defilio ho
minis , quoniam tradetur gentibus & illudetur, &
flagellabitur , & confuetur.
/
Afcenfio ifta defcenfiofuit : quoniam ut Dominus 11.
à malignis perpeffus eft injuriam , fic & ifte à bar- Pafchalem
baris malitiosè captus eft. Confummata funt in II captivum
detinet.
Chrifto , quia à Prophetis prænunciatum eft , eum
paffurum Hierofolymis: in ifto , quoniam jam mul
tis vicibus dictum erat, non iturum; fi verò iviſſet ,
non priùs rediturum , quàm omnia que vellet , fa
ceret. Traditus fuit videlicet à fuis, & non ab
extraneis : flagella , multaque opprobria diu ab eis
perpeffus eft. Aprædicto namque die , videlicet à
II Idus Februarii ufque in Kal. Maii devotus
Dei Pontifex multis eft affectus cruciatibus.
Verùm loco , V Kal. Maii, legendum , VIdus III.
Ab eocoro
natur Impe
minica , Quafi modo geniti , ideft , Dominica in
Albis , qua hoc anno incidit in V Idus Aprilis,
non vero in IV Idus Aprilis , ut errore Librario
rum
 in Annales C. Baronii .
SAC. XII rum ibidem legitur, manifeftum eft, ultra diem
An.C.1111 illum Pafchalem II ab Imperatore detentum
non fuiffe, & locum præfatum eo quo diximus
modo corrigendum. Corrigendus eft alter ejuf
dem Malmesburienfis locus , qui eft de concef
fione Inveftiturarum à Papa Imperatori facta ,
Privilegium & conventionem violenta trium fepti
manarum captione à Papa extorta veraciter in
feram ; loco enim, trium feptimanarum , legen
dum, acto feptimanarum ; Pandultus quippe in
Vita Pafchalis II refert eum II Idus Februarii
captum fuiffe, die fc. XII ejufdem menfis , in
dicatque Dominicam Quinquagefimæ cum illo
die concurriffe, cùm dicat hac accidiffe die Do
minico , quo legebatur Evangelium , Affumpfit
Jeſus XII difcipulos , à quo die ad Dominicam
in Albis fluxere feptimana octo , non verò tres.
Ex quibus emendandus etiam PetrusDiaconus à
Baronio num XIV laudatus, lib . 4. cap . 41. ubi
ait , Pafchalem II in ergaftulo fuiffe fexaginta &
unum dies, ut numeranti patet. Scriptum erat in
apographo LV1 dies , & Librarius legit LXI
dies. Norunt enim qui in MSS. legendis verfati
funt , numerum X cum numero Và Librariis
fæpeconfufum fuiffe. Mitto alios errores mino
ris momenti, qui cubant in aliquibus aliis locis
à Baronio , qui arbitratus eft Henricum Idibus
Aprilis Imperatorem coronatum effe , hoçanno
recitatis , fed eum præterire non poílum , qui
extat in Chronico Urfpergenfis, dum de Henrici
Imp. coronatione verba facit , & quidem ex ci
tato à fe Davide Scoto ; poftquam enim retulit ,
Pafchalem II detentum fuifle , fubdit : His ita
in Dominica Quadragefimæ tranfactis ; loco enim ,
Quadragefima, legendum , Quinquagefima. Cùm
verò poftea afferit , Pafchalem II Poft octavas
Pafcha Henricum coronaffe Imperatorem , non
difcrepat à Malmesburienfi , qui tradit id factum
in Dominica in Albis , feu in die octava Pafcha
tis, quia poft octavas Pafche , idem eft ac in octa
vis Pafcha , ficut poft diem tertium , idem fæpe
fignificat ac dietertio,ut alibi demonftravi.Porrò
David Scotus in Aulam ab eodem Imperatore
adfcitus, hujus expeditionis feriem tribus libris
fcripfit, ut prodit Urfpergenfis, qui addit Hen
ricum fibi eum Capellanum affumfiffe. Quare
non mirum fi Malmesburienfis laudatus mone
at Davidem in Regis gratiam , magis quam Hifto
ricum deceret , proclivemfuiffe. Sed illa Hiftoria
vel periit , vel adhuc in tenebris latet.
IV. His ita juxta Critica regulas difcuffis perfpi
Quinto Idus cuum eft , Labbeum in Chronico recteobfer
Aprilis.
vaffe Robertum de Monte in germano fuo Chro
nico diem Coronationis Henrici Imp.annotaffe,
dum Bullam Pafchalis II eodem die datam reci
tat. Hac Roberti verba : Die Pafche Henrico in
Imperatorem coronato , tradidit ei poft lectum
Evangelium Papa Pafchalis , qui & Raginerius ,
ante altare Apoftolorum Petri & Pauli , in oculis
omnium Principum , Privilegium de Inveftitura
Epifcopatuum & Abbatiarum , &c. Datum eft
Idus Aprilis indictione quarta. Ad que verba
Labbeus obfervat numeros duos , vel à Libra
riis omiffos , vel diuturnitate temporis in auto
grapho deletos fuiffe , nempe VIII inter illa
verba , die Pafcha, & V ante Idus Aprilis; hoc
enim anno nullus Iduum dies concurrere poteft
cum die Pafchatis , quod celebratum eft quarto
Nonas Aprilis; & parte alia dies Iduum in Do
minicam non incidit. Quare error , qui in Ro
berti Chronicon irrepfit, ex ipfomet emendan
Tom. IV.
373
dus. Iidem errores irrepsère in editionem Sige- SEC. XII.
berti Francofurti curatam ; in MS. enim Gem- An.C.1111 .
blacenfi , quo Miraus in correcta fua editione
ufus, diei Pafchatis nulla mentio, fed tantum in
fine Privilegii legitur , datum est Id. Aprilis
(loco , V Idus Aprilis ) indictione IV. Sed cum
Sigebertus hoc ipfo tempore vixerit , neque
ignorare potuerit diem Dominicam hoc anno
cum die Iduum Aprilis non concurriffe , & hanc
ceremoniam die Dominicali fieri oportuiffe, ea
diei V Iduum omiffio ei adfcribi non poteft.Sed
nondum errorum finis. Baronius enim num .
XXIV refert ex veteri Codice verba dicta à Pa
fchali Papa in die coronationis Henrici , in qui
bus legitur : Anno Verbi incarnati M CXI hoc con
firmatum eft decimo fexto Kalendas Martii , qui
menfis & dies manifeftè corrupti. Tum ex Actis
Pafchalis II : Actum Idibus Aprilis , V feria poft
octavas Pafcha indictionis IV, quæ ex dictis con
ftat fubfiftere non poffe. Denique in Chron .
Hildensheimenfi accuratè dicitur Henricum II
Idus Februarii Romæ ab Apoftolico exceptum ,
fed perperàm ſubditur , eum Id. Aprilis à Papa
confecratum.
Baronius num . XXV mentionem facit Sancti V.
ConradiArchiepifcopiSalisburgenfis cognomen- S. Gebehar
to Gebehardi. De eo in Vita ejus Tom. VI Ca- dus Archiep.
Salisburg.
nifii recitata dicitur, Henricum V cum exercitu factumin
copiofo circiter XXX millia equitum electorum peratoris in
Italiam ingreffum effe , habentem in comitatu probat.
fuo Chunradum Archiep . Salisburgenfem, ut be
nedictionem Imperialem à Pafchali Papa fufci
peret ; fed Regem quorumdam fceleratorum
confilio Pafchalem captivaile , & Chunradum
factum hoc improbaffe. Exinde Imperator, in
quit Anonymus, ejufque fequaces in eum com
moti , nullus ei locus tutus erat ad latendum.
Tandem poft novem annos in Sedem fuam redu
&us eft. Quadragefimo fecumdo Epifcopatus fui
armo fenex & plenus dierum V Idus Aprilis felici
fine quievit anno Incarnat. Domini M CXLVII.
Factum verò Pafchalis 11 improbavit Sanctus
Bruno Abbas Cafinenfis & Epifcopus Signienfis,
ut videre eft apud Baronium à num XXIX ad
XXXIII , ubi ait eum pridie Kalend . Septemb.
animam Deo reddidifle , anno non expreffo ,
quem infrà videbimus fuiffe annum Chrifti
MCXXV. Baronius in Addendis & Corrigen
dis ad Tomum XII fuorum Annal . ex Vita S.
Gebehardi fcripta ab Auctore hujus temporis
alia refert huc transferenda.
Tunc Papa, inquit Ordericus lib. 10. pag. 762. VI.
folerti cuftodia detentus , omnique folatio defiitu- Investituras
tus , Imperatori quidquid petierat, conceffit. Unde ab eodem
extorquet,
ab illo dimiffus , multis poftmodum vilior extitit.
Nam Rodbertus Parifienfis , Gualo Epifcopus Leo
nenfis , & Pontius Abbas Cluniacenfis , aliique
plures de Cardinalibus & Prælatis Ecclefiarum
Papam redarguebant , & quidquid Imperatori
verbo feu fcripto concefferat , irritum eſſe debere
indubitanter cenfebant. Afferebant enim, quodpro
veritate & juflitia debuiffet optare mori, & ufque
ad mortein innocenter Chriftum fequi : fatiufque
malè vincula & flagra perpeti , quàm aliquid
contra jus & ftatuta Patrum poteflati annuere ſe
culari. Ille verò reprehenfiones Sophiftarum pati
enter tolerabat , & affertiones eorum legitimas ac
veraces effe allegabat. Sophiftarum nomine qui
cumque ceteris doctiores effe putarentur , ap
pellabantur , indeque Laufrancus & Anfelmus
profundi Sophiftæ dicti,
Ii Porrò
 gica
374 Critica Hiftorico - Chronolo

SÆC. XII. Porrò Robertus , quem in ea fignificatione bros XII de Divinis Officiis , quos ejus genui- SEC. XII.
An.C.1111 . Ordericus Sophiftam vocat , fuit Theologus Pa num factum effe malè à quibufdam negatum , uti An.C.1111 .
VII.
rifienfis Urbano II , ac dein Pafchali II acce demonftrat Gerberonius in Apologia pro Ruper
DuaPhilofo ptiffimus. Auctor Hiftoriæ
phorum Hiftoria à Roberto Rege ad to. Eum in graviffimum errorem circa Eucha
Theologo mortem Philippi I , apud Duchefnium Tom. IV riftia Sacramentum impegiffe putaruntBaronius
rum fecta in de eo fcribit : In Dialectica hi potentes extiterunt num. XLIX , Bellarminus lib. de Script. Ec
Schola Pari- Sophifte : Joannes , qui eamdem artem Sophifticam clefiaft. aliique utrumque fecuti , quòd fcilicet
fienfi.
vocalem effe differuit , Robertus Parifiacenfis , Ro unionem hypoftaticam panis & vini Eucharifti
fcelinus Compendienfis , Arnulphus Laudunenfis. ci cum Verbo admiferit , cui opinioni ipfemet
Occafione enim altercationum Berengarii Ha locum dedit durioribus & fubobfcuris fuis lo
refiarcha tempore excitatarum , orta funt in cutionibus ; adeo ut hæretici eum inter fuos
Schola Parifienfi dua Philofophorum & Theo connumerent. Verùm immeritò ; cum in Epi
logorum Secta; primi in vocibus feu nomini ftola Dedicatoria libris illis præfixa clarè Beren
bus omnia reponebant , alii verò in rebus ; in garianam hærefim impugnet, fuamque mentem
deque priores Nominales , alii Reales vocati. Catholicæ fidei conformem explicet. Legendus
Materia communis totius difputationis erat Uni Gerberonius loco citato , & Natalis Alexander
verfale Logicum : vetus opinio naturam ipfam part. I. Sec. XI & XII. Obiit Rupertus anno
realem efle defendebat ; nova verò contendebat MCXXXV. Porrò Renerus hoc ipfo tempo
nullam dari Univerfalem, fed quidquid eft, effe re vivebat, fcripfitque etiam Gefta S. Lamberti
fingulare, folafque voces feu nomina Univerfa Epifcopi Leodienfis, qua extant apud Chapea
lia dici poffe. Ditfidium illud, inquit Bulæus in villam Tom. I.
Hift . Univerfitat. Parifienfis,ad annum MLXVII, In Hifpania diffenfiones inter Alphonfum X.
diu & per multa fecula in Academia Parifienfi Regem, & Urracam conjugem in apertum hoc Initium dif
viguit. anno erupere. Sandovalius fol . 120. & feq . fidii Alphon
VIII. Adnum. XLV Boamundi Antiochia Prin Chartas varias laudat , quibus liquet Urracam Regem &
Moritur cipis mortem Baronius accurate hoc anno con anno fuperiori adhuc cum Alphonfo marito Urracam
Boamundus uxorem
Antiochia fignat , & Ducangius in Notis ad lib. XIV fuiffe , uti Privilegium in favorem monafterii exorti.
Princeps. Hift . Anna Comnena perperam contendit, eam fanca Maria de Balvanera , emiffum era
uno aut altero ante præfentem anno accidiffe. MCXLVIII unà cum conjuge Urraca nomine
Hac de Boamundo Ordericus lib. IX: Anno ab ftrenuiffimo Rege Adefonfo fuo exiftente genitore :
Incarnat. Dom. MCXI indict. IV, Marcus Bua michi quoque quodammodo juncta confanguinitate,
mundus poft multos agones & triumphos in nomine à Pyrenais montibus ufque ad refluxus Oceani
Jefu Antiochiæ obiit , ubi tamen in loco mortis Regali auctoritate dominantibus. Eo etiam Chrifti
fallitur. Eum enim in Apulia demortuum cer anno era M CXLVIII Urraca die XXVI
tiffimum, idque anno currenti , ut etiam pro Decembris fan t
&o Stephano Protomartyri facra
dunt Albertus Aquenfis lib . X I. cap . 48. Chro donationem quamdam facit , in qua habetur :
nographusMalleacenfis,ac Falco Beneventanus, Adefonfus Rex. Confirmat Urraca totius Regina
qui extinctum tradit menfe Februario anni Hifpania. Quare Alphonfus & Urraca adhuc eo
Chrifti M CX indict. IV. Falconem citat Du anno conjunctim regnabant , nondumque Al
cangius, & obfervat folenne effe huic Scriptori phonfus Infans prioris mariti Urraca filius Rex
annos Chrifti à menfe Martio aufpicari,ideoque proclamatus fuerat , ut eruitur ex Inftrumento
exiftimare eum vita functum menfe Februario Ecclefia Vallifoletana , ubi Bernardus dicitur
anni Dionyfiani MCXI. Ceterùm quantus vir Archiepifcopus Toletanus , Urraca Regina Le
fuerit Boamundus , vel ex his Anna Comnena gionis , Petrus Trava Comes Gallacia Præfectus
lib. XIII verbis intelligi poteft : Hic talis ac & Gomefius Caftellæ. Petrus autem Alphonfi
)

tantus fuit : ut uni omnium , qui tunc erant homi
num, Imperatori Alexio fecundus ; uni duntaxat
illifortuna , vi dicendi , confilio , ceterifque naturæ
dotibus effet inferior ; planè invictiſſimus futurus >
nifi eum ætas fua , rerumque ac fpei rationes cum
Patre meo commififfent. Eum hoc anno vitam
cum morte commutaffe teftatur etiam Petrus
Diaconus lib. 4. cap. 42. cujus verba Baronius
num . XV refert : Ea perturbatione durante , in
quit hic Auctor , Rogerius Dux cum Boamundo
fratre defungitur. Rogerius Dux erat Apuliæ ,
cui in Principatum fucceffit Guillelmus filius ,
Boamundo verò in PrincipatumAntiochia Tan
credus nepos Dux etiam celeberrimus. Erant -
gerius & Boamundus filii Roberti Guifcardi , de
quo fæpe à nobis fermo habitus.
1 IX.
Ad num. XLVII & feqq . Florebat hoc tem
Floret Ru
pore Rupertus Abbas nionafterii Tuitienfis , in
pertus Ab.
bas Tuition oppofito civitatis Colonienfis juxta Rhenum ,
fis. quod aliàs diximus à fancto Heriberto Colo
nienfi Archiep. conftructum. Fuerat antea Mo
nachus cœnobii fan & ti Laurentii in publico
Monte Leodii, de quo Renerus ejufdem mona
fterii Monachus lib. de Viris Illuftribus fui cano
bii. Multa Opera tam in juventute , quàm jam
ætate provectior in lucem emifit , inter qua li
Infantis gubernetor erat.
ANNO PERIODIGRECO - ROMANÆ 660s. Anno Eræ
Hifpan.
1.GF. 11. P. 21. April. Indi &. 5. MCL.
Anno He
JESU CHRISTI 1112. giræ DVI.
inchoato die
PASCHALIS II PAPE 14.
28. Junii
fer. 6.
HENRICI V REG . 7. IMP. 2.
ALEXII COMNENI IMP. 32.
1.
A Num. I ad XII. Concilium Lateranenfe ,
quod revocavit Privilegium à Pafchali Concilium
Henrico Imperatori conceffum, celebratum hoc Lateranenfe.
anno non V Kalendas Aprilis , ut per errorem
Amanuenfium legitur in Actis hujus Concilii ,
à Nicolao Aragonio editis , fed decimo quinto
Kalendas Aprilis , uti habent Urfpergentis in
Chron . & Simeon Dunelmenfis in Hift, de Geft.
Reg. Angl. Pafchalis II , inquit Trithemius in
Chronico Hirfaugienfi, Clericorum fuorumim
portunitate compulfus , Romæ apud fan&tum
Joannem Lateranenfem in medio menfis Martii
Concilium CXXV Epifcoporum celebravit , in
quo
 in Annales C. Baronii.
375
SAC. XII. quo Epifcopi omnes,qui fuerunt præfentes, uno Gerardi confilium fecutum eft Concilium SAC. XII .
An.C.1111. ore, unaque fententia Privilegium illud, quod Lateranenfe, in quo , ut habet Baronius ex Ara- An.C.1111 .
111.
Papa compulfus Imperatori tradiderat fuper In gonio Card . num , VIII, Patres non Henricum Sed Henri
veftitura Epifcoporum , condemnaverunt . Per Imp . fed Privilegium ab eo extortum excom- cus Vexcom
lecta Charta acclamatum eft ab univerſo Concilio : municarunt : Nos omnes in học S. Concilio cum eo- municatus
Amen , Amen , inquit Aragonius Cardinalis , dem domno Papa congregati, canonica cenfura, & Ec- non fuit,
qui fubdit : Hac charta lecta eft à Gerardo En clefiaftica auctoritate , judicio S, Spiritus damma
golifmenfi , Leone Oftienfi , Galone Legionenfi mus & irritum effe judicamus (nempe Privilegium
Epifcopis , Roberto Cardinali tit. S. Eufebii , & illud ) , atque omnino caffamus , & ne quid aucto
Gregorio Cardinali tit. SS. XII Apoftolorum, & ritatis & efficacitatis habeat , penitus excommuni
communi aliorum confenfu. Sed tam Tom. X. camus.
Concil. quàm apud Baronium num. X loco, Ge A num, XII ad XIX. Concilii Viennenfis IV.
lone , vei Galone Legionenfi Epifc . legendum , hoc anno habiti meminit Chronographus Mal- In Concilio
Viennenfi
Galone Leonenfi Epifc. Is enim Epifcopus erat leacenfis, illudque XVII Kalendas Octobris ce- excommuni
Leonii in minori Britannia fub Archiepifcopatu lebratum, ut habet Codex à Baronio num . XVI cats.
· Turonenfi , quod oppidum nunc vulgò vocatur citatus. In eo Inveftitura Epifcopatuum , & Ab
S. Paul de Leon. Obiter obferva diem XVIII batiarum de manu laica fufcepta , hærefis judicata
Martii incidere hoc anno in feriam fecundam , eft, & Henricus Germaniæ Rex excommunica
qua de more Concilia inchoabantur. tus , quòd Pafchalem II indignè tractaffet , ac
II. deteftabile fcriptum violenter extorfiffet. Patres
Labbeus Tom . II Biblioth. pag. 249. recitat
In eo Inve- Hiftoriam Pontificum &ComitumEngolifmen in Synodali Epiftola ad Pafchalem II data, & à
fliturapro- fium ab Au &tore Anonymo , qui vixit anno Baronio num. XIV relata teftantur , Legatos
hibita.
MCLIX, fcriptam, in qua de Gerardo Epifco Henrici Regis ad illud Concilium veniffe ; fed
po Engolifmenfi cap. 35. inquit : Cùm Romam hunc in eodem excommunicatum effe . Pertinet
tenderet , audito quod Pafchalis Papa Concilium ad iftud Concilium , quod Sugerius in lib. de
congregallet maximum diebus illis , ad jubileum Vita Ludovici Regis hujus nominis VI cap . IX
tetendit (fed legendum cum alio exemplari cor fcribit : Verum fi quærit quis , quare dominus ita
rectiori , maximis dietis ad Urbem tetendit ) , tepidè fecerit , noverit, quia Ecclefia , percuſſo Pa
in quam quamvis tacitè venit , tamen refidentes ftore & collateralibus , languebat , & penè eam >
Epifcopos cum domino Papa in Concilio invenit. tyrannus ancillans , quia non erat qui refifteret ,
Caufa fiquidem qua convenerant , talis fuit. Impe tanquam propriam occupabat. Cui certum facto
rator fiquidem Henricus Papam Pafchalem , Car dedit experimentum , quòd cùm Fratres Ecclefia
dinales nobiles Romanos ceperat. Hac occafione colummas ad tuitionem & Ecclefia reparationem ,
Papa reliquit Inveftituras Imperatori , que fiebant quomodocumque folvi feciffet , pacemque Ecclefia
per annulum & virgam , & fuper Sacrofan&ta ju qualemcumque reformallet : ad eremum folitudinis
ravit propria manu & Curia ejus Imperatoremfe confugit , moramque ibi perpetuam feciffet , ſi uni
non excommunicare pro Inveftituris. Quia verò verfalis Ecclefie & Romanorum violentia coactum
Papa rem illicitam fecerat , deponere fe à Papatu non reduxiffet. Verum Dominus J. C. Redemptor
promiferat . & ad Poncianas infulas habitu reli & defenfor Ecclefiæfuæ , nec eam diutius conculca
giofo exul ire difpofuerat , fi Inveftituras falvo fa ri , nec Imperatorem impunè ferre fuftinuit. Qui
cramento adpriftinam libertatem , &c. In qua re etenim nec tenti , nec fide obligati fuerant , cau
nullum remedium à toto Concilio inveniri poterat. Sam Ecclefiæ fluctu.mtis fufcipientes , domini de
Gerardus Epifcopus requifitus tandem tale confi fignatiLudovici ( nempe Ludovici hujus nominis
lium dedit , quod Inveftitura revocari poterant VI ) fuffragio & confilio in Gallicana celebri
Salvo facramento ( à Pafchali fcilicet II facto ) Concilio collecta Ecclefia (fc. in urbe Viennenfi )
ita tamen quod Imperator dans Inveftituras non Imperatorem tyrannum anathemate innodantes
excommunicaretur. Quod confilium omne Conci mucrone beati Petri perfoderunt. Malmesburien
liumlaudans dixit ; Non tu locutus
4 es, fedSpiritus fis lib. 5. de Reg. Angl . ait , omnem Galliam
Sanctus in ore tuo. Placuit itaque Papa & toti Con Ecclefiaftici zeli vigorem intentaffe in Henri
cilio, quatenus Gerardus Epifcopus , per quem Deus cum Imp. nec diflimulaffe execrari . Tom. X
Ecclefia fue tale confilium referaverat, cum quo Concil . pag. 786. recitatur Epiftola Pafchalis II
dam Cardinale Diviniaco, vel Dunciaco ( nomen Guidoni Viennenfi Archiep. Sedis Apoftolica Vi
illud corruptum ) ad Imperatorem dirigeretur , cario , & ceteris Archiep. Epifc. & Abbatibus
qui voluntatem Imperatoris confuleret , quatenus Vienna congregatis. Data Laterani XIII Kal,
Ecclefia Romana Inveftituras exponeret ( fortè re Novemb. qua Pafchalis II quæftatuta funt ibi ,
poneret ), alioquin habitum confilium revelaretur, rata fufcipit & confirmat. Denique Guigo Prior
Quod cùm in præfentia Imperatoris fupradictus Cartufienfis in Vita fancti Hugonis Epifc. Gra
Pontifex Gerardus mirabiliter peroraffet , & à tianopolitani Innocentio Papa hujus nominis
Cancellario Imperatoris , qui illius interpres erat , II dicata cap. 5. de hoc fan&o Præfule fcribit :
fingula exponerentur , vehemens tumultus ortus eft Ipfe præ cunctis , ut apud Viennam excommunicarę
in Curia , ita quod Colonienfis Archiepifcopus , qui tur, effecit.
qum folemniterin hofpitio fuo fufceperat , ( in Gal Ad num . XXIX . Guichenonus in Biblioth. V.
liis namque difcipulus Gerardi fuerat , ) de vita il Sebufiana refert Epiftolam A. Hierofolymitani ObitusGibe
lius dubitans , dixit : Magifter maximum fcanda Patriarchæ , datam A. Fructuarienfi Abbati, in lini Patriar.
cha ierofos
lum generafti in Curia noftra. Indignans autem cujus fine legitur : Dommus Gibellinus Pater Pa lymorum
Gerardus refpondit : Tibi fit fcandalum , mihi eft florque Patriarcha nofter , Vir piiffimus obiit VIII
Evangelium. Dedit tamen Gerardo Pontifici Im Idus Aprilis. Hoc Scriptum noftrum confirmatum
perator multa munera. Addit Petrus Blefenfis in eft in Capitulo S. Sepulchri Jerufalem VI Kal,
Continuat. Ingulphi pag. 128. ubi de hoc Con Madii anno Dominica Incarnat. MCXII , in
cilio agit, Gerardum tunc fuiffe in Aquitania Se dict. V, captionis Jerufalem à Chriftianis anne
dis Apoftolica Legatum, XIII , Domini Arnulphi Patriarchæ anno I, præ
Tom. IV. li 2 fidente
 gi ca
376 Critica Hiftorico - Chronolo

SÆC. XII . fidente in Jerufalem Domino Balduino Rege invi dum, præfenti, Landulfus enim de anno MCXII , SÆ C. XII,
An.C.1112 . Etillimo ammo XII , regnante Domine nojtro Jefu qui Liprandi obitum anteceffit , verba facit ) An.Ç.1114.
Christa. ItaGuichenonus ex Archivo monafterii finefacramenta Jordano dare noluit , neque dedit ;
Fructuarientis Cent. 2. cap. 73. nunc videlicet infello S. Nicolai , quando Presbyter
VI. Puricellus in Monum . Bafilica Ambrofiana Liprandus Pontidium intravit , fuper altare S
Canonici
Mediolanen refert ex Landulfo Juniori in Chron . depolitio. Ambrofiipofuit : & Jordanus ofculans çam , de ipfo
fes Grafula nem Grofulani ex Archiepifcopatu Mediola altari affumfit , quæ pofitio & affumtio abſentibus
num Archi- nenfi, quem per tot annos turbarat : Manefacto, Ordinariis & Primiceriis facta fuit. Puricellus
ep. munere videlicet Kalendis Janyari ( currentis Chrifti an in priori loco laudato, ut oftendat nihil mutan
fuo deji
ciunt. ni ) Ardericus idem cum Vicedomino , & ceteris dum effe in hoc loco , quam in præcedenti , ait
fibi conjuratis in abjiciendo Grofulanum, vel in Landulfum annum à die X X V mentis Martii
fufcitando aut in alium erigendo Archiepifcopum , exordiri, & Mamardum Epifcopum Taurinen
catholicepulpitum afcendit (in publico fc . cœtu) , fem ante diem XXV Martii Jordano Pallium
& falto filentio in populo , coram illa maxima mul dare noluiffe , ideoque in anno præcedenti. Sed
titudine loquens dixit ; Nos falvà reverentià Pa vanum illud effugiuin ; præterquam enim quod
pæ fecundum auctoritatem & juftitiam Canonum Landulfus annum à Kalendis Januariis aufpica
dicimus , quod Grofulanus non poteft effe Archie ri videtur , difertèque afferit , à Mamardi redi
pifcopus Mediolani ( mirum Ecclefiafticos fummi tu cum Pallio Jordanum eo per fex menfes tan
Pontificis judicium abrogalfe ) . Ito dito & con tùm privatum fuifle , à die XXV Martii ad
firmato illico Presbyterum Jordanum de Clivi ele diem VI menfis Decemb. quo S. Nicolaus co
git in Archiepifcopum. Hoc cùm Presbyter Li litur , menfes novem intercurrunt. Landulfus
prandus audivit , ægrotus à lecto furrexit , & in cap. 24. Liprandi Presbyteri in vita & poft mor
altero die illi Elesto pifcem obtulit dicens ; Gratias tem miraculis clari , fed in Sanctorum nume
Deo ', quod nunc mihi tejlimonium perhibetis ; fed rum non relati obitum narrat,& inquit, ſpiritum
bi qui te elegerunt in Archiepifcopum, male fece emifit in ejufdem ( ſc. Epiphanix ) nocte, anno ſc.
runt , & Deus illis mifereatur ; quia tu poffes effe MCXIII.
unus bonus Presbyter de claujiro ; nunc autem Hoc anno mortuus eft Henricus Portugallie IX.
mafculus efto (id eit virum te præbe). Cum autem Comes , qui Tarafiam filiam Alphonfi VI Ca- Obitus Hen
rici Patris
Electus ille , nec aliquis de tot circumftantibus ipfi ftellæ Regis ex contubernio cum Semena My- Aiphonji
Presbytero refpondiffet , Presbyter ipfe propinquiùs nionis , uxorem duxerat. Eum Mariana lib. I primi Lufi
acceffit , & ofculatus Jordanumficut unum de cete de Reb. Hifp.cap.4.aliique ufque ad noftra tem- tai Regis.
ris Sacerdotibus reliquit, pora è Domo Lotharingica prodiiffe tradidere ,
VII.
Landuitus cap. 23. fuse narrat ordinationem licet Rodericus lib. 6. cap. 21. difertè fcripfif
Pafchalis 11
Jordani factam ab ejus fuffraganeis Arialdo Ge fet , eum fuiffe ex partibus Bifontinis , & conger
Grofulani
caufam tue. nuenfi , Mamardo Taurinenfi , & Landulfo Raimundi Comitis patris Imperatoris ,
manum Raimundi
tur. Alphonfi fcilicet VII . Verùm nunc inter Eru
Aftenfi ; qua de re à multis murmur excitatum ,
in quo murmure, inquit Landulfus , Epifcopi ditos convenit Henricum, cujus filius Alphonfus
Azo Aquenfis & Ardericus Laudenfis ( veteres primus Portugalliæ Rex fuit , ut fuo loco videe
Grofulani amici) videnturfuiſſe. Vigilante (id eft bimus, ex Burgundiæ Ducibus originem traxif
vigente ) itaque boc murmure Mamardus Tau fe. Audiendus Anonymus, cujus Hiftoriæ à Ro
rinenfis illicò Romam adivit , & ftolam petiit , (à berto ad mortem Philippi I Regis fragmentum
Pafchali II, qui jam in Grofulani favorem fen recitat Duchefnius Tom . IV , qui loquens de
tentiam dixerat , & rediens inde , totam & char Alphonfo VI Caftella Rege fcribit : Hic filiam
tam continentem facramentum , quod Papa pofce Rotberti ducis Burgundionum ( fratris Henrici I
bat à Jordquo , attulit ; alioquin ftolam dari Jor Francorum Regis ) duxit in uxorem , nomine
dano Papa prohibuit , ficut idem Mamardus no Conftantiam , de qua fufcepit filiam ( Urracam
tavit. At Jordanus perfex menfes jejunus fuit , & appellatam , qua mater fuit Alphonfi VII Ca
ftolam nonhabuit. Sequentibus capitibus Landul ftellæ Regis ) quam in matrimonium dedit Rai
fus refert, Liprandum avunculum fuum conte mundo Comiti , qui Comitatum trans Ararim tenę
ftatò denunciaffe, fe jure adverfus Grofulanum bat. ( Raimundus ifte filius fuit Guillelmi II
egiffe ; cùmque in extrema verfaretur ætate Me BurgundiaComitis, ubiVefontio fita). Alteram
diolano egredi ftatuit , ne inter eos moreretur, filiam ( nomine Tarafiam ) , fed non ex conjugali
quianimum obfirmarant in defenfionem homi thoro natam , Aurico unifiliorum filii ejufdem du
nis , cujus caufam Deus reprobaffe videretur : cis Rotberti dedit. Hofque ambos in ipfis finibus
Delatus eft ipfe Presbyter , inquit Landulfus cap. Hifpaniæ contra Agarenorum collocavit imperium:
24. ad Pontidii Monafterium ( in diœcefi Berga Quare ex Roberto Burgundiæ Duce natus
menfi fitum, ) me nefciente. In quo monafterio co eft Henricus , & ex Henrico Henricus alter
ram Monachis & fratribus à fefto S. Nicolai ( fc. Portugallie Comes , de quo hic fermo , cujus
à die VI menfis Decemb. ) ufque adfeftum Epi Succeffores ad folium Regium evecti fidem
phania Domini fplendide vixit. Liprandum ufque Chriftianam in remotiffimas nationes intule
ad annum MCXIII vitam prorogaffe , cer runt. Porrò Henricum Portugalliæ Comitem
tis teftimoniis liquet, ficque, quod notandum, exeunte æftate currentis anni, die incerto ,
unico tantum menfe in eo Monafterio fuit. vita functum effe , fepultumque Bracare era
VIII, Pergit Landulphus cap. 25. apud Puricellum MCL , teftatur Petrus Comuduş Bonelus Portu
Lyprandi in Monum. Bafilic. Ambrof. num , XVII , & gallia Princeps , qui id ante tria fecula literis
miraculis lib . 7. de SS , Arialdo & Herlemb. cap . 90. Igi mandavit, & ex eo exfcripfit Faria Au &or
clari obitus, tur Presbytero Liprando in Pontidii monafterio fa Lufitania Europea Tom. II. De præliis ad
ma de Grofulano redeunte à Hierofolymus , aures verfus Saracenos, tam ab Henrico, quàm à Rai
Jordani & Ordinariorum ejus implevit , & Ma mundo Comitibus geftis. Legendus Sandova
mardus Taurinenfis Epifcopus iterum Mediolanum lius in Alfonfo VI.
venit : atqueftolam , quam in præcedenti (legen Victoriis de Saracenis reportatis inclaruit X.
etiam Comitates
୯
 in Annales C. Baronii .
SEC. XII . etiam hoc tempore Raimundus Berengarii Co
An.C.1112. mes Barcinonenfis hujus nominis III, non ve
Provincia
unitur Bar rò IV , ut perperàm Boucheus lib. IX Hift.
cinonenfi.
Comitum Provinciæ cap. 1 , qui & primus ex ea
gente Provinciæ Comes fuit : Habuit uxorem,
inquit Anonymnus deGeftisComitum Barcinon .
cap, 16.filiam Girberti ( melius , Gilberti ) Co
mitis Provincia nomine Dulciam , & ipfum Comi
tatum Provinciæ , & Amiliani ( id eft, Æmiliani
Comitatus in Linguadocia pofiti , Gallicè Mil
haud, cum ipfa adquifivit. Gilberto enim Comi
te Provincia , incerto anno demortuo Gerber-
ga uxor ejus Dulciam utriufque filiam Raimundo
.
Barcinonenfium Comiti currenti anno in ma
trimonium dedit, ut liquet ex Inftrumentis àBa
luzio in Appendice adMarcam Hifpanicam cap.
347. & duobus aliis capitibus fequentibus reci
tatis. Hæc verba prioris Kal. Februarii fcripti :
Ego Girberga Comitiffa dono tibi Dulciæ filiæ meæ
omnem bonorem , quem habeo , vel habere debeo
quocumque modo , Comitatum videlicet Provincia
& Gavaldenfis, & Carladenfis , & illum honorem,
qui eft in Comitatu Rutenenfi. Quæ omnia advene
runtmihi voce parentum meorum & largitione vi
ri mei Girberti Comitispatris tui. In fecundo In
ftrumento III Nonas Febr. hujus anni dato le
gitur : Ego Gerberga Comitila Arelatenfis trado
tibi Raimundo Berengarii Comiti filiam meam in
conjugium nomine Dulcem cum omni honore meo ,
& cum illo honore , qui fuit Girberti Comitis pa
tris puellæ, nominatim Provinciam , quod ibi ha
beo & habere debeo , & comitatum Gavallanenfem ,
& Vicecomitatum Carladenfem , & omnem hono
"rem quem habeo in Comitatu Rutenenfe , ficut fuit
Girberti Comitis , &c. Advenerunt autem mihi
Comitiffe Gerbergæ perſcripta omnia , partim voce
parentum meorum, partim largitione viri mei Gir
berti Comitis.
XI. In tertio, IdusJanuarii hujus etiam anni fcrip
Matrimonio to habetur : Ego Dulcia Barcinonenfis & Provin
Dulcia cum cie Comitiffa per hanc fcripturam omnibus inno
Raimundo
Comite Bar- tefcere volo qualiter tibi venerabili Raimundo ,
1
cinonenfi. quem Dei difpofitione mihi jufto matrimonio copu
lavi , dono atque concedo totum meum honorem,
quem habeo vel habere debeo per paternam five
maternam hæreditatem , vel alio modo in Provincia
& in Rutenenfi comitatu vel ubicumque fit , &c.
Fuit Gilberto & Gerberga altera filia Stephania
appellata, quæ antea nupferat Raimundo de Bau
cio, cujus mentio in Inftrumento anno MCL
fcripto , & in eadem Appendice cap. 410, rela
to , in quo dicitur: Stephania uxor Raimundi de
•
Baucio filii fui partem & hæreditatem in Comita
tu Provincia requirebant ; fed præfatus Comes Be
rengarius ( filius Raimundi & Dulcia ) nihil fe
inde eis dare debere recognofcebat , quia Gilbertus
Comes pater fuus , & mater fua Girberga Comi
tilla eam maritaverant , & hæreditaverant. Qui
bus ex actis tria, que hactenus tenebris involu
ta fúère, in apertam lucem educuntur. Primò,
Dulciam Comitiffam BarcinonenfemGilberti &
Gerberga Comitum Provincia filiam extitiffe :
fecundo , Dulciam fororem habuiffe nomine
Stephaniam , & denique Gilbertum Provincia
præfuiffe, ac Gilbertum II Comitem Provincia
fictitium effe.Quæ ad illuftrationem Hiftoriarum
Comitatuum Barcinona & Provincia obiter di
&a funto.
Tom. IV.
377
SEC. XII.
An.C.1113 .
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6606. Anno Era
Hifpan.
MCLI
2. E. 12. P. 6. April. Indic. 6.
Anno He
JESU CHRISTI 1113.
gire DVII
PASCHALIS II PAPE 15 . inchoato die
17. Junii
fer. 3.
HENRICI V REG. 8. IMP. 3.
ALEXII COMNENI IMP. 33.
Dici I. Baronius tantum Chro I.
Beneventani res in ea urbe ab hoc Collectiones
anno ad MCXL geftas complectentem vidit ; rum Scripto
dua rerum
verum poft ejus mortem duæ antiquorum Chro- Beneventi
nicorum , in quibus recenfentur acta à Principi- geftarum.
bus Beneventanis & Capuanis , Colle &iones pro
dierunt . Prior Neapoli in 4°. ab Antonio Car
raciolo anno MDCXXVI , alteraque in ea
dem urbe etiam in 40. anno MDCXLIII à
Camillo Peregrinio publicata , hæcque auctior
& NotisChronologicis ac Differtationibus illu
ftrata . Complectitur ea Collectio Hiftorias Lu
pi Protofpata , Heremperti , Anonymi Catfi
nenfis, & Falconis Beneventani , eaque magno
nobis ufui fuit. Verùm Falco, non ab hoc anno,
fed ab anno MCII ufque ad M CXL Chro
nicon fuum exorditur , & anni initium repetit
à die prima menfis Martii , non verò à die vicefi
ma quinta ejufdem menfis , ut alii , qui ab eo
dem menfe annum aufpicantur , quod Peregri
nius pag. 152. & feq . compluribus exemplis de O
monftrat. Hic Auctor res fui temporis, eafque
præcipuè qua Beneventi contigerunt , fusè &
accuratè defcribit .
Baronius ait, Falconem in Beneventana Eccle II.
tum effe ; fed Peregri- De Falcone
fia Clericatûs munere fun &
nius citatus pag. 148. oftendit eum ea in re de- ex
torillis Scrip
ibus uno.
ceptum, & Falconem ex laicali munere Nota
rii & Scribæ facri Beneventani Palatii in Judi
cem Beneventanum adfcitum fuiffe , jamque
,, Notarum fuarum initio fcripferat ; Chrono
,, logus Falco noftratum ( Neapolitanorum feu
,, Italorum) media atatis ob fidelem , nec prorfus
,, ineptam diligentiam facile princeps ; munere,
"" ut ipfe de fe tradit ad annum MCXXXIII
"" & MCXXXVII , Notarius & Scriba facri
"" Beneventani Palatii, tandemque in fua eadem
,, que patria Judex. Chronicon illud principio
,, & fine mutilum ad nos pervenit. Pag. 149.
,, Peregrinius pag. 149. hanc vocem Judex his
" ‫ رد‬verbis explicat ; Judex haud Prætorem defi
" niendis litibus conftitutum , fed in Decurio
,, num, five dicas Senatorum, album credas re
‫ در‬latum , qui per ea tempora plerifque in locis
"7 Judices appellabantur. Itaille. "
Armo MCXII VI indictionis menfe Martio , III.
inquit Falco , fed ibi annus recte defcriptus, & Pafchalis 11
indictio vitiosè , legendumque , V indi&tionis . rio
annofupe
ri exeune
In ejus enimChronico indictione fexta præfens te Beneven
annus rectè notatur,& annis fequentibus tam in- tum venit.
dictiones , quàm anni accuratè collocantur. Ama
nuenfes turbavit exemplar Falconis, ubi ad an
num MCXI habetur , V indictionis , fine ulla
narratione. Anno itaque Chrifti MCXII Papa
Pafchalis faciens Rome Synodum , inquit Falco ,
fregit pactum , quod fecerat cum Henrico Rege
( menfe Aprili anno MCXII , ut ibidem
oftendimus). Pergit Falco : Apoftolicus hæc au
diens (nempe feditiones à Beneventanis exeun
te anno MCXII excitatas ) , nec mora fecundo
Ii 3 die
 378 Critica Hiſtorico - Chronologica

SEC. XII die inftante menfis Decembris advenit Beneven
An.C.1113.tum. Caufa tumultuum hæc erat, quod alii Lan
dulphum Burrellum , alii Anfonem civitatis Re
torem fine Domini Papæ voluntate conftituere fa
tagebant. Fallitur itaque Baronius, quando fcri
bit Pafchalem hoc anno Beneventum adventaf
fe , cum eam in urbem menfe Decembri an
ni fuperioris pervenerit.
IV. Cùm in ea urbe hoc anno verfaretur , menfe
1bi Synodum Februario Synodum conftituit. Synodo autem fa lymorum Regi alias literas dedit , à Baronio
ta , cùm in facro Beneventano Palatio affifteret ,
celebrat , & &
feditiofos
coercet. pradictamque confpirationem factam pro parte il
lius Landulphi Burrelli deprehendens concives
vocarijuffit , (ubi loquitur Fa'co de proditione tur ad ju Antiochena Ecclefia pertinere. His re
ad urbem occupandam tunc detecta ) Et quod
quidam civium pro ipfius Landulphi auxilio turres
Porte Summe noctu cepiffent, indeque munitionum
ipfarum cuftodes ejicientes , una tantum nocte cas ad Falconem pag. 154. Pafchalis II una eadem
virtute tenuerunt. Tandem Deo opitulante & Be que die , nempe XV Kalend. April. utralque
neventanorum complurium fidelium folatio , quo literas Beneventi & Roma fcribere non
rum mens erat fanior , turres ipfa vendicata funt ,
At cives ipfi tale domino
& B. Petro reftituta.
Papa dedêre refponfum , ut quos fufpectos haberet ,
vocaret , & ab eis pleniter juftitiam fumeret.
Quid plura? Curia ordinata vocantur, malorum
fautores , vocantur fufpe&ti , tandemque legitimè
fententia extenfa quofdam captos vidimus , quof
dam ejectos , & domos quorundam fifco deditas ,
quorundam deftructas.
V. Iftis taliter actis ( menfe fcilicet Februarii an
urbuconfis ni MCXIII ) XIV anmo pontificatus fupradicti
Securiri
lit. domini Papa menfe Martio VI indictionis ( prafa.
ta Falco cum anno MCXII , labente fcili
cet , copulavit , fequent a cum menfe Martio
hujus Chrifti anni, juxta eam quam fervat me
thodum ) Dominus ipfe Apoftolicus civitatem
Beneventanam variis prædarum perfecutionibus
x ommi parte oppreffam afpiciens , & civium
bona à Normandis undique vicinantibus quoti
die diftrahi & confundi , cognofcens confilio ha
bito Landulphum de Graca militem præftantem &
folertem , Comeftabulum Beneventanorum infti
tuit , quatenus .... civitas ....fecura .... per
fifteret, Ad quæ verba Peregrinius hæc notat ;
" His confonat Petrus Diaconus in Aucario ad
" Oftienfem lib. 4. cap. 5o. qui præfentem ad
,, ventum Pafchalis in has partes numero facit
" fecundum, priorem ftatuens in anno MCVIII
" menſe O&obri, ut tradit libro eodem cap. 33 .
" adfertoremque habet noftrum Falconem, di
,, centem tunc illum menfeNovembri ordinaf
"9 fe Landulphum Archiepifcopum Beneventi.
Ita Peregrinius. De priori Pafchalis II Bene
ventum acceffu anno MCVIII cum eodem
Falcone egimus.
VI, Ad num. II & feqq. Willelmus Tyrius lib.
Varia Paf
chalis 11 li 11 , cap.27 . narrat, BalduinumHierofolymorum
tera in Regem per nuncios à Pafchali II petiiffe , ut
Orientem quafcunque urbes fibi poffet vendicare , omnes
miffe. ditioni & regimini Hierofolymitana Ecclefia fub
jacerent ; quod obtinuit Refcripto dato Latera
ni V Idus Julii. Ad petitionem quoque Baldui
ni Regis Pafchalis II Gibelino Patriarchæ Hie
rofolymorum fcripfit, eique conceffit Urbes &
Provincias , qua gloriofi Regis Balduini , ac exer
cituum eum fequentium fanguine , por Dei gra
tiam acquifitafunt. Ea litera nullo die aut men
fe notata. Quod cùm accepiffet Bernardus An
tiochenorum Patriarcha , de illata Ecclefiæ fuæ
manifeßa injuria plurimum conqueftus eft apud
Pafchalem II , qui literis datis Laterani VII
Idus Augufti , & à Tyrio ibidem recitatis , re- SÆC. X
An.C.1113 .
fpondit, a& tum id effe propter ignorantiam &
locorum prolixam longinquitatem , feque jus
& honorem quibufque Ecclefiis confervatu
rum . Et volens hanc mentem fuam interpre
tari , literas dedit ad eundem Bernardum An
tiochenum Patriarcham , à Baronio num. II
recitatas , que dicuntur data Beneventi XV
Kalendas Aprilis. Eadem die Balduino Hierofo
num. II relatas, mandatque , ut Hierofolymita
næ Ecclefia fmt jure contenti ; nec injuftè aut pra
caciter ufurpare ea contendant , quæ certò fciun
1
latis Baronius fcribit eas literas , poftquam Be
nevento reverfus eft Romam Pafchalem II dedif
fe. Verùm , uti obfervat Peregrinius in Notis
potuit.
Conatus eft Peregrinius præfatas literas uno VII.
tenore à Willelmo Tyrio recitatas fuis annis Suis annie
redduntur.
reddere ; fed cùm animum non advertiffet ad
errorem , qui cubat in fubfcriptione literarum
à Pafchali II ad Balduinum Regem datarum
oleum & operam perdidit. Litera itaque Paf
chalis data Laterani V Idus Julii , aliaque ad
Gibelinum Patriarcham Hierofolymorum fine
loco & die fcriptæ , ad eundem annum eun
demque diem pertinent ; cùmque Gibelinus
anno M CXII , VIII . Idus Aprilis è vivis ex
cefferit, utraque Epiftola, V Idus Julii , uno aut
altero anno ante Gibelini obitum procul dubio
data, Baronius, qui annum emortualem Gibe
lini rectè notarat , literas ad eum à Paſchali
II directas , & à Tyrio anno MCXV , ficuti
omnes jam memorata , relatas prætermifit ,
quia , uti exiftimo , hunc nodum folvere non
potuit. Tum cùm Bernardus Patriarcha Antio
chenus queftus effet apud Pafchalem II de
conceffione illa Patriarcha Hierofolymitano in
fuum prajudicium facta , Pafchalis II Epifto
lam ad eum fcripfit , quæ dicitur data Laterani
VII Idus Augufti , idque anno MCXI aut in,
fequenti. Currenti verò anno dum Beneventi
effet, ad Bernardum Antiochenum Patriarcham
iterùm fcripfit, aitque fe jam revocaffe concef.
fionem factam felicis memoriæ Gibeling Hiero,
folymitano Patriarcha. Quare Pafchalis II litera
XV Kal. Aprilis Beneventi , ubi is verfabatur ,
indubitanter data , eademque die ac in eademn
urbe de prioris conceffionis à fe in præjudi
cium Ecclefia Antiochena face revocatione
ad Balduinum Hierofolymorum Regem fcrip
fit ; fed Librariorum errore ha litera dicuntur
data Laterani XV Kal, Aprilis , loco , Beneventi
XV Kal, Aprilis , qui error manifeftus eft ; cùm
uno eodemque die Pafchalis II Roma & Be,
neventi effe non potuerit. Tyrius verò cum lib,
11. cap. 26. cùm de Legatione à Pafchali II ad
verfus Arnulphum Patriarcham Hierofolymo.
rum adpartes Syria, anno MCXV directa ver
ba fecit , capitibus fequentibus ejus occafione
literarum ejufdem Papa tam ad Gibelinum ,
quàm ad Bernardum Patriarchas , mentionem
habet.
Interim cùm Robertus Sclavus , qui caftellum VIII
ad montem Sabletam contrà Beneventanos ere Beneventa
ni à.1 Rober
xerat , nollet illud diruere , & eofdem vexare toSclave
non ceffaret : Predictus Apoftolicus hec Rome a Norman
audiens nis vexati,
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII . audiens ( Benevento fc. redux ) illum excommu
An.C.1113 . micavit , donec caftellum illud civitati contrarium
delevillet , quod facere ipfe Robertus contempfit , ibique in monafterio Santi Marci , quod eft con ,
inquit Falco, qui addit, Landulphum Comefta gregationis Vallis Umbrofa hofpitatus eft.
bilem cum Roberto ea de re egiffe , & caftel que Grofulanus ad Archiepifcopatum Mediola
lum illud evertitle : Caftellum illud deftruxit , & nenfem rurfum animum adjecitet, Pafchalis II
funditus delevit , duobus videlicet equis optimis
& ducentis folidis datis. Quod cùm Normanni
accepiffent, faviùs in Beneventanos graf
fati funt , ut Baronius num. I narrat ex
Falcone.
IX. Ad num . IV. Willelmus Tyrius lib. 1 1. cap.
Infausta 21. loquens de Rebus hoc anno geftis ait , Co
nuptia Bal
duini Regis mitiffam Sicilia viduam Rogerii Roberti Guif
Jerofolymo cardi fratris & Comitis Siciliæ matrimonium
rum cum
iniiffe cum Balduino Hierofolymorum Rege ,
Comitiffa
Sicilia. confilio & confenfu Rogerii filii fui , qui po
ftea Sicilia Rex declaratus fuit ; fed eas nuptias
Arnulphi Patriarcha Hierofolymorum malitia
factas infelicem exitum fortitas effe, quia prior
Balduini uxor apud Edeffam adhuc in rebus
agebat humanis. Ea Sicilia Comitiffa erat Ade
lais de Monteferrato tertia uxor Rogerii , di
miffa poftea à Balduino Rege , ut infrà refe
remus.
X. Hoc anno Mediolani Grofulano ex Oriente
Ad redi
reduce rursus tumultuatum , ut narrat Landul.
Tum Grofu.
lani ex phus Junior cap. 26. apud Puricellum in Monu
Oriente,Me- mentis Bafil. Ambrof. num. 326. In Augufto, qui
diolani tu fuit octavus menfis ab illo , in quo Presbyter Li
muleuatum,
prandus obiit ; in ifto enim menfe Grofulanus à
Hierofolymis rediit , & prius poft legem factam
de eo ignitam intravit Mediolanum ( Grofulanus
enim bis menfe Augufto Mediolanum rediit :
primò anno MCV poftquam à Pafcha II in
Sedem Mediolanenfem reftitutus fuit, & fecun
do hoc anno poft fuum è peregrinatione Hie
rofolymitana reditum ) , ibique tunc ad locum ,
ubi Sanctus Victor carceratus fuit , fuos labores ,
fuofque thefauros Sacerdotibus & viris , quos fibi
putabat fideles , explicavit : & explicando indu
xit benignitatem, qua pavit & induit Jordanum ,
quem fecerat Subdiaconum. Videbat etiam in
ftare adverfus Jordanum ; eo quod dicebat eum
fibijuraffe , & dejeralle ( fuerat Jordanus unus
ex ardentioribus Grofulani fautoribus , ut in
dicat Landulphus cap, 24, de fequenti mira
culo à Liprando perpetrato fermonem habens )
ipfo quoque Presbytero Liprando exiftente in vi
ta , cum Jordanus & ceteri Grofulanifta calum
niabantur eum & fuam legem , nobilis miles Pla
centinus de faucibus mortis ad laudem ejus erep
tus eft.
XI. Jordanus quà vi , quà pecunia fibi poffeffio
Grofulanus nem Archiepifcopatus Mediolanenfis afferuit,
Mediolano
exire coa uti narrat Landulphus cap. 26. apud Puricellum
Ausfuit, citatum num, 320. Quod fortis & valida turba
Jordani non fuftinuit ; fed affumtis armis maxi
mum infultum in Grofulanum fecit. Ipfius autem
Grofulani caterva undique concurrens , ferendo
& inferendo ulnerationes , orbitationes , & occi
fiones multas in equis & in hominibus fortiter &
prudenter ipfum Grofulanum per quindecim dies
in turribus de parta Romana fervavit. Paucis in
terpolitis Plurima igitur utrimque ftrages An
felmus de Pustella fuadet , ut legitima Synodus
dirimenda liti congregaretur ; fed in hujus confi
lii mercedem à Jordano excommunicationem re
portat. Ex eodem Landulpho cap . 27. difcimus,
Grofulanum à Jordano accepta ingenti pecunia
fumma , non tantum cum fuis ; fed etiam cum
379
Jordaniftis communicaffe. TandemGrofulanus SÆC. XII.
Mediolanum exivit , atque Placentiam adivit . An.C.1113 .
Cum
ad caufam hanc dirimendam Concilium Ro
ma indixit , ut anno MCXVI vide
bimus.
Obiit hoc anno Sigebertus , Gemblacenfis in XII.
Brabantia Monachus, vir in omni fcientia lite. Moritur Si
rarum incomparabilis ingenii , inquit Rober- gebertus
Chronogra
tus de Monte ejus Chronici Continuator , qui phu ,
tamen in Schifmaticorum caftris militavit. De'
anno ejus emortuali inter omnes convenit, dies
verò notatur in brevi ad Sigeberti Chronicon
Appendice ab anno MCX III ad MCLXII
Tom. I Biblioth. Labbei , in qua ad annum
MCXIII dicitur , quarto nonas Octobris obiit.
Chronicon ejus à Mirao juxta antiquum Codi
cemGemblacenfem editum ; ad hunc ufque an
num perducitur eo exclufo . Quare Sigebertum
bis illud Opus publicaffe oportet, cùm Rober
tus de Monte qui illud continuavit , afferat
Sigebertum Chronicon fuum perduxiffe ufque
ad annum Incarnationis MC ; ego exinde , inquit,
quod & Matthæus Parifienfis ad annum Chri
fti MC , & Radulfus de Diceto in Abbreviat.
Chronicorum etiam tradunt. In libello de Ge
ftis Abbatum Gemblacenfium Tom . VI Spici
legii Dacheriani ejus virtutes , fcripta , dies &
annus mortis exactè narrantur. De ejus etiam
Operibus legendus Labbeus in differt. de Script.
Ecclefiaft,
Florebat hoc tempore in Gallia Petrus Abaë- XIII.
lardus Nannetenfis , qui calamitatum fuarum Gallia
Floret in
Pe
Hiftoriam compofuit in fua prima Epiftola ad trus Abar
Amicum fcripta. Natus ad literatoriam difcipli- lards,
nam , ut ipfemet afferit, facile eam didicit, præ
fertimque Dialecticam , cujus difcenda per
cupidus diverfas difputando perambulavit Pro
vincias. Parifios venit ad Guillelmum Campel
lenfem , in hoc tunc nagifterio re & fama pre
cipuum , cui primò acceptus , fed poftmodùm
graviflimus fuit , quòd nonnullas ejus fenten
tias refelleret , & de fuo ingenio nimis præfu
mens adhuc adolefcentulus Meloduni paucis
leucis Parifiis diffiti , & Campello vico , ubi
Guillelmus in lucem venit , Scholas aperuiffet :
Et ab hoc , ait Abaëlardus , Scholarum noftrarum
exordio , ita in arte Dialectica nomen meum di
latari cœpit , ut non folum condifcipulorum mea
rum; verum etiam ipfius Magiftri fama contra
ta paulatim extingueretur. Hinc factum , ut de
me amplius ipfe præfumens , ad caftrum Corbolii,
quod Parifiaca urki vicinius eft , quantociùs
Scholam noftram transferrem : ut inde videlicet
crebriores difputationis affultus noftra daret im
portunitas , fed legendum videtur , inquit Du
chefaius mox citandus , opportunitas, Interim
Guillelmus Campellenfis currenti anno, ut do
cet Albericus in Chron. Epifcopus Catalaunen
is creatus , à confueto Philofophia docenda
ftudio non deftitit , & ad ejus Scholam Abaës
lardus Corbolio Parifios venit. Sed cùm rursùs
Magiftro graviffimus effet , Dialectica docenda
ipfemet operam dedit , & poft aliquod tempus
Melodunum reverfus Scholas ibi rursus aperuit.
Tandem Parifiis Sacram Scripturam legit , &
Petrus Lombardus poftea Epifcopus Parifienfis,
ejus Theologia ufus in compofitione Senten
Ii 4 tiarum
 c o
380 Critica Hiſtori
SEC. XII. tiarum , ut prodit Joannes Cornubienfis ipfius
An.C.1113 . Lombardi difcipulus in fuo Eulogio ad Ale
xandrum III Papam.
XIV. Fulbertus Canonicus Ecclefiæ Cathedralis
Ejus & He Parifienfis eum rogavit , ut fuccifivis horis He
Loiffa amo- loiffam nobilem virginem neptem fuam , for
res.
ma præftantem , doctrina præftantiorem , &
tota Gallia ob eruditionem , eximias animi do
tes , & peritiam Hebraica , Graca & La
tina linguæ poftea celebrem , tam Linguis
quàm Philofophicis , aliifque liberalibus ar
tibus imbueret. Verùm Abaelardus amori
bus ejus illaqueatus , ipfam quoque fuis illa
queavit, & ex ea concepit filium nomine Aftro
labium; quod fcelus honeftis nuptiis , confen
tiente Fulberto , imminuere voluit , & dum in
terim Scholis vacaret, Heloiffam cum Argento
lienfibus Monialibus reclufit, monitam tamen
ne velum indueret. At Fulbertus & Heloiffe
confanguinei eum fibi illufiffe putantes , qua
parte peccaverat, crudeliter mutilarunt, & eu
nuchum effecerunt ; indeque ipfe pudore fuf
fufus Monachum in Monafterio Sancti Diony
fii juxta Parifios induit , ipfa verò ab Epifcopo
velum accepit in Monafterio Argenteolenfi Lu
tetiæ vicino , in quo poftmodum Prioriffa &
Abbatiffa fuit.
XV. Cùm non defifterent Scholares ad eum acce
Ejus
EisSchola dere , & tam intra quàm extra Galliam ejus fa
celeberrima.
ma dilataretur , rogatus eft Adamus Sancti Dio
nyfii Abbas, ut eum docere permitteret, quod
& ab eo obtinuère : Vix autem de vulnere adhuc
convalueram, inquit Abaelardus , cùm ad me con
fluentes Clerici tam ab Abbate noftro , quàm à me
ipfo continuis fupplicationibus efflagitabant , qua
tenus quod hactenus pecunia vel laudis cupiditate
egeram , nunc amore Dei operam ftudio darem.
Notat Abaelardus San- Dionyfianos Monachos
eo tempore licentiori vitæ fuifle deditiffimos :
Quorum quidem intolerabiles purcitias ego fre
quenter atque vehementer modo privatim , modo
publice redarguens , omnibus me fupra modum
onerofum atque odiofum effeci. Qui ad quotidia
num difcipulorum noftrorum inftantiam maximè
gavifi occafionem na&ti funt , qua me à fe remo
verent. Sed dum magnorum & parvorum odiis
in eum ardentibus , ipfe nimis ingenio fuo in
dulget , aliofque defpicit , ficut manus ejus
contra omnes , fic manus omnium contra eum
armantur , & variis erroribus infimulatur, uti
anno MCXXI de Concilio Sueflionenfi , an
noque MCXL de Senonenfi verba facientes
videbimus. Quæ paulò fufiùs nobis tractanda
fuère, quia ejus Opera nonnifi poft mortem
Baronii , annoque MDCXVI ab Andrea
Duchefnio è tenebris eruta & Notis illuftrata,
Vide que anno MCLXVI de Gozuino Abba
te Aquicinctenfi dicemus.
Anno Eræ 1 ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6607,
Hilp.
MCLII. 3. D. 13. P. 29 , Mart. Indi &. 7,
Anno Hegis
ra DVI . JESU CHRISTI 1114.
inchoatodie PASCHALIS II PAPE 16.
7. Junii
fer. 1. HENRICI V REG. 9. IMP. 4.
ALEXII COMNENI IMP, 34.
I. Num. I ad IX . Beneventani à Norman
Beneventa A
ni a Nor nis in anguftias compulfi Legatos ad
mannisho- Pafchalem II misère , rogaruntque , ut gregi
commillo , ficut Paftor bonus , fubvenire dignare
olo gica
- Chron
tur. Neceffitate enim domnus Papa , cogente feili- SÆC. XII .
cet , eis præcepit , ut pacem civitati, prout melius An.C.1114 .
fliliterpreffi.
poffent , facerent, inquit Falco apud Baronium
num. II. In Codice à Caraciolo impreffo legi
tur : Neceffitate autem Domino Pape oftenfa eis
præcepit, ut pacem, &c. Peregrinius in Notis ad
hunc Falconis locum obfervat , Baronium à
fide fui exemplaris alicubi difceffiffe , aliquan
toque concinniùs , & ad Latinam magis nor
mam di& tionem compofuiffe. Landulphus Be
neventanus Archiepifcopus conatus eft armis
Landulphum Comeftabulum in ordinem redi
gere, uti narrat Baronius num . II.
In Concilio apud Cyperanum, ad fluvij Liris II.
ripam pofitum , hoc anno habito , Apoftolicus ruillelmus
juxta Falconem , à Baronio num . IV citatum, Calabria
Apulia
Ducatum Italia , Calabria & Sicilia Duci pra Dux à Paf
fato ( nempe Willelmo ) conceffit. In Codice chali 11 con
quidem Falconis impreffo, loco, Ducatum Ita-fiitutus.
lie, habetur, Ducatum Apulia ; verum Peregri
nius laudatus, pag. 156. afferit, quam fecutus eft
lectionem Baronius , reperiri in antiquo Co
dice MS. Falconis. Quod fi quis dicat , fequi
inde univerfam Italiam Willelmo Duci in
Concilio Cyperanenfi conceffam , refpondet
Peregrinius , quia id apertum videbatur men
dacium Librario perfuafiffe , ut expun&o Ita
lia nomine , alterum Apulia induceret , vel
ob id maximè , quod fortaffe obfervaffet ,
Petrum Diaconum in Auctario ad Oftienfem
lib. 4. cap. 49. pro illa fua ftare lectione : In eo
dem Concilio , inquit Petrus , idem Apoftolicus
inveftivit Willelmum Ducem de Ducatu Apuliæ &
Calabria. " At nefcius erat , ait Peregrinius,
" ex Græcorum tunc idiotifmo noftratibus eti
" amItalis ob mutuam cum fuis confuetudinem
"ufurpato, communi Italia vocabulo à Falcone
" Apuliam folummodo demonftrari, quam Lan
"gobardis perindeque Italicis Dynaftis ipfi
"fubtraxerant ; nec noverat ob id recentem
" Calabriam , fitam , ad mare inferum , tunc
comprehenfam fub eo vocabulo non fuiffe ,
"quoniam ea à Græcis nunquam amiffa fuerat,
a " nec Italis unquam poft Juftini Junioris tem
"pora poffeffa.Ita Peregrinius, qui variis Falco
nis locis hunc loquendi modum ufitatum fuiffe
probat.Hoc itaque anno Willelmus , Rogerii Apu
liæ & Calabria Ducis filius ac Roberti Guifcar
di nepos, Dux eorundem Ducatuum à Pafchali
Papa conftitutus eft in Synodo apud Cyperanum
cui ille poftea fidei facramentum præftitit, uti
narrat Petrus Diaconus lib. 4. cap . 51. Cinna
mus lib. 3. cap. 1. hunc Willelmum Longo
bardia Ducem appellat , quia ea regio à Græ
cis Longobardia vocabatur ; qui loquendi mo
dus etiam obfervandus.
Petrus Diaconus , poftquàm de Concilio III.
Cyperani indido verba fecit , capite infequen- Fides Chrie
ti de quibufdam Cafinenfibus Monachis à Sa-fiana boc
tempore
racenis captis fermonem inftituit , meminitque nondum in
Ecclefiarum Chriftianarum Africa ; quæ feculi Africa ex
tincia.
XII initio antequam Almoravidum Secta in ea
exurgeret , adhuc perftabant. Hi enim omnes
Chriftianorum feu Mozarabum Ecclefias, tam
in Africa, quàm in Hifpania demoliti funt, uti
infrà narrabimus. Petrus itaque Cafinenfis
cap. 50. fecundùm novam editionem , vel cap.
52. fecundùm veterem refert Azzonem Mona
fterii Cafinenfis Decanum , ac quofdam alios
Monachos è Sardinia in Italiam navigantes , à
Pyratis captos , in Africam ac in civitatem
Calamenfem,
 in Annales C. Baronii.
SAC. XII Calamenfem , quæ à Saracenis Alchila dicitur ,
An.C.1114 deductos fuiffe. Urbs hæc alia non eft quàm Al
kala, vel Kala Amad, id eft arx Hamad , à no
mine conditoris è familia Ziridum fic appel
lata. Kala amad, uti per corruptionem vocatur
à Scriptoribus in Geographia parum verfatis
pro antiqua Calama ufurpata fuit ; verùm urbs
hæc longè ante hæc tempora everfa , & Calad
Hammad nova civitas erat.
IV. Jam Azzo hujus Monafterii Decanus in ea
Dia dem captivitate vita excefferat , inquit Petrus
ld infigni
Petri
coni loco Diaconus cap. 51 ,fecundùm novam editionem,
probatur, qui capite infequenti fubdit : Corpus ejus in
Ecclefia Beata Maria ante altare conditum eft ,
jamque dixerat eum in eadem provincia defun
&um fuiffe , patrata in ejus fepulchro mira
cula ab eodem Chronographo recitata , quæ à
Saracenis vifa funt , fed quæ eorum Rex puta
vit à Chriftianis conficta : Rex fuorum talia
dum audiffet ab ore , dictis derogans fidem , lam
padem extingui , & Ecclefiam , ficut prius , cufto
diri præcepit , exurgenfque ad domum Callife ,
que ad Ecclefiam liminabat , porrexit. Ad qua
verba Angelus à Nuce nova editionis Auctor
rectè notavit hunc Califam non fuiffe Regem ,
quod Rex Calamenfis , inquit, acceffiffe dicitur
ad Domum Callife , diverfus ergo à Rege Calli
J VII,
Idem Angelus ac Ducangius in Gloffario
voce, Chalifa, animadvertunt , Calife nomen
non tantum fupremis Sacerdotibus , fed qui
bufcumque etiam aliis à Saracenis Principibus
attributum fuiffe. At cum ex hoc Petri Diaconi
loco appareat , Callife domuin Eccletiam limi
paffe , feu eidem adjeciffe , verofimile non eft,
fermonem ibi efle de præcipui Do&oris aut
Presbyteri Mahometani domo , fed de domo
Paftoris aut Epifcopi Ecclefia Chriftianæ , qui
Arabico nomine & more recepto Saracenorum
Callifa nuncupabatur. Hoc enim tempore Cali
fe Babylonienfes & Bagadenfes omnem aucto,
ritatem amiferant , eique Pontificatus tantùm
umbra fupererar. Hac annotare vifum, quia ex
tinationis fidei Chriftiang in Africa tempus ha
&
tenus non fatis explicatum. Porrò , ut habet
Noweirius hoc anno Calamenfis Rex Al Aziz
bellah vocabatur , & pronepos erat Annafiris
Regis , qui Chriftianis favit Gregorio VII Ec
clefiam Romanam regente, uti anno MLXXVI
monftravimus.
V. Ad num.IX & feq . Hoc anno Vindeforii feu
Cancilium Vinforii (oppidum eftàLondinioXX mille paf
Vindſorienfe. fuum , in quo Reges Anglia inaugurari folent )
fexto Kalendas Maii habitum Concilium , cui
Epifcopi & Proceres Anglia interfuere , ut At
chiepifcopus Ecclefia Cantuarienfi præficere,
tur. Voluntas Regis erat , inquit Eadmerus,
qui præfens fuit , lib. 5. Novorum , ut Abbas
Abendoni Archiepifcopus eligeretur : Animus
tamen Epifcoporum , & quorundam Magnatorum
in aliud vergebat , preoptantium videlicet , aut
quemlibet Epifcopum de Ordine Clericali > aut
Clericum aliquem de Capella Regis , in opus illud
afcifci. Verùm ubi eis objectum est , nullum à Bea
to Auguftino , nifi de Monachico ordine unquam
Pontificatui Cantuarienfi præfediffe , uno dunta
xat excepto ( Stigando fcilicet ) , qui & ob hanc
præfumptionem , & alia quædam perverse ab ea
commilla , depofitus per Romanum Pontificem fuit
( nempe per Alexandrum II anno MLXX ),
& ea tam antiquam , & authenticam confuetu
dinem ; cùm nulla ratio , vel neceffitas exigeret ,
381
fubverti non oportere ; defiftere capto , quod plu- SEC. XI .
rimo conatu perficere laborabant , compulfi funt . An.C.1114
Henricus Rex cùm videret omnium fententias
in Rodulphum RoffenfemEpifcopum inclinare,
mentem mutavit, eamque in Rodulphum tran
ftulit , qui ideo in Primatem totius Britannia
conftitutus eft. Audires (fi adeffes ) multos una
conclamare : Vere cor Regis in manu Dei , Quo¬
cumque vult , inclinat illud. Actafunt hæc anno
Incarnat. Dom. MCXIV, fexto Kalendas Maii ,
quinto die peracto quinquennio à tranfitu glorio
fiffimi patris Anfelmi , inquit Eadmerus lau
datus.
Cùm verò Britanni , Cambri & Wallenfes di VI.
i , conterminis Anglorum finibus graves , Henricus
Henrici Regis curam exercerent , is militem AngliaRex
Walliamfibi
colligit, aciem trifariam dividit , & tertiam ipfe fubjicit,
totius exercitus Imperator ducit. Hoc bellica
apparatu territi Britanni , provinciam victori
Regi reliquerunt , qui præfidia per loca dif
ponens, Britannis fervitutis jugum , quod prius
fubire noluerant, impofuit, ut colligitur ex Ho
vedeno pag.473.Huntindonienfi pag. 380.Mail
rofenfi in Chron . Joanne Bromptone inChron.
Alfordo in Annal . Ecclef. Angl . & aliis . Mat
thæus Parif. hxc ad annum præcedentem refert.
A num. XI ad XV. Anno Domini MCXIV ,
VIII Idus Decemb. Cono praneftinus Epifcopus , Concilium
& Apoftolica Sedis Legatus , Regem Henricum Belvacenſe.
&
(fc Germania ) apud Belvacum anathematiza
vit in Concilio fuo , uti legitur in Codice MS,
Montis Dei , & in alio à Jureto in Notis ad
Epiftolam Ivonis CCXXXVI memorato. In
eo Concilio quafti funt Ambianenfes deſtitu
tos fe effe optimo Paftore fuo , nempe S. Gode
fredo , qui reli &o Epifcopatu Cartufiam pe
tierat, ut narrat Nicolaus Monachus in ejus Vi
ta, qui præfens rerum, quas refert, inspectorfuit,
Interim afferuntur liter fanctiffimi Præfulis ,
quibus fignificat fe Epifcopatum abdicaffe , fe
que ineptum & inidoneum , qui Epifcopi munere
fungatur. Statutum fuit, Patres apud Suelliones
ad Domini Epiphaniam convenire , & quid fa
ciendum fit deliberare, Tum anno fequenti
Concilium Sueffionenfe congregatum , miffique
Henricus Abbas San&i Quintini , & Hubertus
Monachus Cluniacenfis ad Cartufianos, petunt,
ut Godefredum Ambianorum Præfulem ad
Sedem fuam ocius redire compellant. Hæc ubi
Godefredus accepit , ad pedes Monachorum fe
proftravit , cum multis lachrimis orans , nec fine
rent ipfum à fe evelii ; fed quia Regia & Epif
coporum auctoritati refiftere non poterant , in pa
ce illum à fe dimittunt , inquit Nicolaus Mona
chus. Hujus etiam Concilii Belvacenfis memi
nit pfeudo- Robertus de Monte in Chron. ad
hunc annum, & Tom. II Spicilegii Dacheria,
ni pag. 194. referuntur varia Decreta in eo
recepta, diciturque ex Geftis ejus nunc deperdi
f
tis,ei interfuiffe Archiepifcopos Remenfem, Bi
turicenfem ac Senonenfem , nec non & Suffra
ganeos eorum , multosque alios Synodales
Viros.
Baronius num. XIV meminit quatuor Epi- VIII.
ftolarum ad Cononem Præneftinum Epifcopum 1vo Epifc.
& Apoftolica Sedis in Gallia Legatum ab Ivo- Carnotenfis
ne Epifcopo Carnotenfi fcriptarum , quæ juxta ufque ad
annum
novum ordinem funt CCLXVI , CCLXVII , MCXVII
CCLXXIII , & CCLXXV , quas cùm ante in vivis
fuit.
hujus anni finem datas arbitretur , Ivonem po
Rea fuperftitem non fuiffe fufpicatus eft. Verùm
Gener
 gica
382 Critica Hiſtorico - Chronolo
•
SÆC. XII , Conon anno fequenti tribus Conciliis in Gallia eft. Ibantperfuafi exuto errore ad Sacerdotes , & SÆC. XII.
An.C.1114 celebratis præfuit , ipfeque Ivo Epiftolam ab iis peccata ultro ipfi fua fatentes , damnantef An.C.1114.
ab errore
CCLXXV anno tantum MCXVI , eoque in que divini baptifmi fiebant participes ( ut enim avocat.
exitum vergente mifit , ut infra videbimus. teftatur Cedrenus in Conftante Imp. Heraclii
Quare communis opinio , quæ Ivonem anno filio pag. 434. Manichæi pro baptifmo habent
MCXV demortuum tradit , anno MCXVII verba Evangelii , quia Dominus dixerit fe effe
validè confutabitur , conftabitque eum illo aquam vivam ). Multos tamen videre erat eo
Chriſti anno è vita migraffe. In Epiftola quidem dem tempore perversa confiantià veram illam &
CCLXVIII fcribit Ivo, fe viginti quinque annis Sanctam Macabæorum æmulantes ; imò fuperan
jam in Epifcopatu effe , ejufque Sedis annus tes ; etenim ut illi pro facra , divinaque religio
XXV hoc anno abfolvitur; fed non inde fequi ne , ita hi pro fuo nefario errore propugnabant ,
tur, eum eo Sedis fuæ anno vivendi finem fe perftantes in co : proferentes , quin etiam auctori
ciffe. Imò in fententia Baronii Epifcopatus tates & fententias librorum divinorum , quibus
ejus initium cum anno MXCIII conjungen fuum difputabile firmari dogma credebant. Ve
tis , annus ejus XXI hoc anno abfolvitur. Præ rum & horum plerifque iftam ad extremam con
terea ea Epiftola vulgarem opinionem , quæ tumaciam quotidiane allocutiones Imperatoris , &
eum Epifcopum anno MXCII creatum, & an illa miferos admonendi , adhortandique perfeve
no M CX V demortuum ftatuit , planè etiam rantilima dignatio eripuit : utjam & credere , &
convellit. Sed de Ivonis morte anno MCXVII facro baptifmate initiari convicti vellent , atque
fermo erit. ultrò pofcerent ; quorum falus abunde magna tot
IX.
Manichai in Oriente graffabantur, & Alexius laborum merces Augufto videbatur : tantique illi
Alexius
Imp.conver Imp. in iis ad veram religionem convertendis erant ærunmofiffimorum congreffuum exorbere lon
tendis ad fi omnem operam adhibebat. Anna enim Comne ga tædia , Solis ab ortu primo ad profundiffimam
dem
chais Mani
opo na lib. XIV Alexiados pag. 449. refert , Ale fæpiùs noctem durantium , à quibus ne memoria
ram dat. xium patrem indictione octava , menfe Novembri , quidem eum aut neceffitas curandi avellere corpo
profectum effe ex urbe Regia , ut Comanos re ris poterat , totos plerofque impaftum dies in illis
pelleret, interimque dum Philippopoli mora faftidiofiffimis jurgiis perfeverantem , idque per
retur, pro militari quam fufceperat , Apoftoli aftumfub Sole ardenti ; nam ifta colloquia infub Ci
cam expeditionem religiofis certaminibus gef divali tabernaculo fiebant. Paulò pòft fubdit
fiffe : Cum nondum illi limitem intraffent ( nem multitudinem converforum Manichæorum in
pe Comani, inquit Anna pag. 45 3. ) , nefibiperi multa millia ac myriadas excrefcere numerum .
ret illud otium , opus ex occafione moliri cæpit , eò Iftorum Manichæorum fecta infecit poftea Ec
ipfo utilius & majus quod ex profeſſo agebat , & clefiam Latinam , ex iifque exorti Albigenfes ,
cujus præcipuè caufa venerat. Deducere nimiruma 9 & alii diverfis nominibus appellati.
Pandulfus Pifanus Auctor Vita Pafchalis II , XI.
Manichæos aggreffus eft à corruptis & amaris
Expeditio
quibus fe ingurgitare confueverant prava doctri de Bello Balearico hoc anno inchoato hac in Baleares
ne lacubus ; quod eos ad puros & fuaves Catholi fcribit : Quid egregia Pifanorum induſtria & ad & Ebufum
ça doctrinafoutes falubriter fitiendos , jucundèque mirabilis pertinacia per eundem dominum Pa- infulas.
hauriendos converteret. In eo erat , id agebat to pam Balearibus infulis Efife & Majorica contule
tos dies. Vidiles à primo diluculo ad pomeridia rit ; quem apparatum , quas copiasfupplementum
nam horam , aut etiam ad vefperam ; interdum que , quemve Legatum ipfi habuerint , quo Confu
ad fecundam & tertiam noctis cuftodiam conti le , fub quo Imperatore militaverint , quifve eorum
nuò vacantem uni rei ; audientem nimirum pa fortiter (fecerit ) , quot navibus & quomodo ie
tientiſſimè : ac viciffim alloquentem quos fubinde rint , quid naufragii , quidve laboris in reficien
accerfebat erroribus implicitos. Ibi eos docebat fi dis ratibus paffifint ; illud etiam gloriofum , admi
dem rectam; ibi pravitatem hærefeos eorum invi randumque fubfidium quod non defperaverint ;
Etis argumentis confutabat , convincebatque ine quomodo etiam evulfis captivis , direptis fpoliis ,
luctabiliter. Aderant vel teftes, vel adjutores pra fubverfis urbibus victores redierint , quia digno
clari operis Euftratius & Nicea Antiftes ( cele volumine comprehendere difpofui , fuo loco & fuo
berrimus Ariftotelis interpres de quo Philippus tempori diftuli. Verùm vel is Auctor coavus
Labbeus in Brevi Confpectu Græcorum Arifto Hiftoriam illam poftea non elaboravit, vel ea ad
telis interpretum Parifiis anno MDCLVII nos non pervenit. Hoc tamen bellum fusè de
edito ) vir & facris & externis cumulatus lite fcriptum à Laurentio Veronenfi, Petri tunc Ar
ris : præftanti verò potiffimum pollens colloquio chiepifcopi Pifani Diacono , Auctore etiam
rum ac congreffuum conferendorum facultate : contemporaneo, in fuo Poemate in feptem li
adeo quidem ut in ifta difceptandi coram dexteri bros divifo, editoque ab Ughello in Appendice
tate vivida , copiaque difputandi , eos etiam ante ad Tom. III Italiæ Sacræ cum antiquis Chroni
celleret, qui in Zenonis porticu , aut Academi pa cis Pifanis. Illud etiam bellum narrat Diagus
tiis hoc unum tota vita meditantur. Nec ipfe vi in lib. 2. Hift. Comitum Barcinonenfium cap.
delicet deerat Philippopolitanus Archiep. Sed an 88. & feqq.
te omnes & præ omnibus unum Imperator fibi ad Porrò Baleares Infulæ ab Hifpania vix LXX XII,
banc pugnam commilitonem auxiliarem adjun milliaribus , & inter fe XXV mille paffibus rum Saraceno
in ur
xerat Nicephorum meum Cæfarem ( Anne ma diffite funt. Sæpius à Pifanis , quòd gravia ber Barci
ritum ): quem jufferat in divinis libris bene jam damna ab illis ferrent, vaftate fuerant , nu- nonenfem
antea verfatum , colligere adpræfentem ufum , ha perque fruftrà obfeffa. Pafchalis II feriò per- irruptio,
bereque in promptu atque in tempore fuggerere te pendens mala , quibus à pyratis illis Saraceni,
ftimonia facrorum oraculorum , quæ apertè re cis Chriftiani affligebantur , ut illuc arma rur
vincendis Philippopolitanorum erroribus apta sùs converterent , Pifanos adegit , iifque Rai
effent. mundus Berengarii hujus nominis III Barcino
X.
Fructus extitit operæ magnus. Plurimis Mani næ & Provincia Comes fe fe adjunxit. In
Innumeros
chaorum pertinacia & dubitatio omnis exempta Majoricam infulam Comes excenfionem fecit ,
ac
 in Annales C. Baronii.
383
SEC. XII . ac præcipuum oppidum oppugnavit ; verum Vincere Majoricas Chriftifamulis inimicas SÆC. XII.
An.C.1114 . cum cives illud fortiter propugnarent , ipfeque Tentant Pifani Maometti Regna profani. An.C.1114.
accepiffet, Mauros feu Saracenos cum ingen Marte neci dantur multi , tamen hifociantur
ti exercitu Barcinonam veniffe , obfidionem fol Angelica turbæ , calique locantur in urbe.
vit, & tam ad majores copias colligendas , Terra deftructa clafis redit æquore ducta ,
quam ad auxilium Barcinona ferendum , ad Et vi divina rediit vitrice carina.
eam urbem rediit. Diagus citatus cap . XCI Opia victorum bonitas defunctafuorum
hæc verba refert ex lib. 2. Antiquitatum MSS. Corpora claffegerunt , Pifafque reducere quærunt."
Archiepifcopatus Barcinonenfis quæ ad hunc Sedfimul adductas ne turbetgaudia luctus,
annum referenda : Sequenti tempore exercitus Cafi pro Chrijlo tumulo clauduntur in ifto.
magnus Moabitarum ( legendum videtur, Mora Nec minus valide Alphonfus Aragonia & XV,
bitarum ) , qui biduo civitatem Barchinonam ob Caftellæ Rex Saracenos in Hifpania premebat Gefla ab
fedit, ipfam Ecclefiam violavit , & Altare fuffo Caftellanis & Aragonenfibus communi utilitate Alphonfo
odium & diffidium , quo ob invicem diffide- Aragonia
dit, & fregit. Addit Diagus , Saracenos , cùm Rege adver
urbem occupare non poffent , Ecclefias fpo bant, ad tempus deponentibus . Cafar auguſta ſus Sarace
liaffe, altaria fregiffe , & inauditas crudelitates nuper mortuo Rege nonnifi à Præfectis à Ma- nos.
exercuille. Interim Raimundus Comes ex infu rochiorum Rege ex Africa miffis regebatur , &
lis Balearibus cum clatte adventavit , & tantam Ofce ac munitorum Oppidorum, eorumque vi
Barbarorum ftragem edidit , quanta maxima cinorum expugnatione ferè circumvallata erat.
aliàs facta fuiffet. Quare eamdem obfidione cingere decrevit , de
XIII. Dein Raimundus Comes fublatis velis Bar eximia multorum Procerum Francorum erga fe
Ebufus in cinone folvit , & per Provinciam Genuam ac voluntate certus- Menfe Januario præfentis an
fula Sarace- Pifas ad utrumque Reipublicæ auxilium implo ni copias in loco à Cæfaraugufta quinque tan
nis erep ta.
randum tendit, quod illi promiffum fuit. Sed tum leucis diftante collegit , uti narrat Surita
antequam Pifani adventarent, Raimundus Co in Annal , lib . I ; & quia Saraceni , qui circum
mes Majoricam aggreffus eft. Pifani optatum vicina loca obtinebant, exercitum Chriftianum
iter contra Majoricam fufcepere cum Petro Pi graviter vexabant , Rotrocus hujus nominis II
fanorum Archiepifcopo , atque cum Bofone Pertenfis Comes Tutela florentis civitatis ; ipfo
Cardinali Romana Sedis Legato . Hic in Chro que fitu opportunæ occupanda confilia inivit,
nico Mauriniacenfi, quod extat Tom. IV. Du Pofita ea ad amnem Iberum, fexdecim tantum
chefnii , memoratur his verbis in narratione leucis à Cæfaraugufta diflita , quam cùm tan
dedicationis Ecclefia Mauriniacenfis , à Papa dem Rotrocus Comes expugnaflet , Alphonfus
Callifto II anno Incarnationis Pifano MCXX Rex eamdem ei in fortitudinis præmium de
peraca. Bofo de titulo S. Anaftafie totius Hifpa dit , fupremo fibi jure refervato. Deinde leges
nia Legatus , cujus ope & induftria Majorica & Privilegia eidem urbi conceffit, Chartam
infula & Cafaraugufta nobiliJima Hispanorum ab eo tunc emiffam refert Moretus lib. 3. In
civitas fubacta eft. Sed fallitur ifte Anony veftigat, Navarr. pag. 539. quæ data dicitur Erâ
mus ; Bofo enim Cardinalis erat Tit. Quatuor MCLII, & in Archivis Ecclefia Collegialis
Coronatorum , Theobaldus verò Buccapetus Tutela affervatur. Hac verba in ea leg ntur : Et
Cardinalis Presbyter tit. S. Anaftafia, qui anno capta fuit Tutela ab illufiri Rege Alphonfo cum
MCXXIV fub Cœleftini II nomine Pontifex Dei gratia , & auxilio virorum Nobilium terræ
creatus eodem die abdicavit , ut videre eft apud & comitis de Pertica .... erâ MCLII, hoc
Baronium eo anno num . VII , Ciaconium & fcilicet Chrifti anno.
alios. Antiquus Chronographus Pifanus lauda Ordericus initio libri XIII varia in medium XVI
tus de Bofone Legato & Petro Pifanorum Ar adducit , quibus Gefta in Hifpania Chriftianos Gallispro
chiep. ait : Divina difponente gratia prius ad in inter & Saracenos eò majorem lucem accipe- tibus,
pralian
fulam Evifam ( feu Ebufum que non longè à re poffunt , quò ejus Hiftoria anno MDCXIX
Majorica diftat ) applicuerunt. In ipfa enim infu Parifiis ab Andrea Duchefnio primùm publi
la ejufdem nominis civitas , in arduo fita , &c. cata fuerit, Et licet Ordericus femper annos
Hæc per menfem obfeja capta eft in Santi Lau non definiat , refque fuo ordine narret , ac in
rentiifefto ( currenti fcilicet anno ). Ejus mani nonnullis erret , id tamen fincero Scriptori in
bus deftructis & caffare ( ideft arce ) cum ejufdem Normannia fcribenti condonandum. Is re quæ
urbis Gardo ( ideft , Præfecto ) catenis adjtristo anno M C accidit relata, fubdit : Non multò pòft
in fefto S.meti Bartholomei Apoftoli ad infulam Ildefonfus Aragonum Rex graviter à Paganis
Majoricam applicuerunt. Defcribit poftea ifte 4 impeditus eft , & crebris certaminibus , multis
Chronographus quæ cam autumno, quàm hye que detrimentis nimiùm vexatus eft. Unde Rotro
me fequentis Chrifti anni , quô Majorica urbs ni confanguineo fuo Legatos deftinavit , eique
capta , ab exercitu Chriftiano gefta funt. Ebu humiliter mandavit , ut fibi contra Ethnicos di
fus ab Hifpanis hodie Tvita appellatur. micanti fubveniret , & auxilia Francorum , qui
XIV. Cum poft primam Majorica oppugnationem multis in neceffitatibus laudabiliter experti funt ,
Occifiin Raimundus Comes ad repellendos Barbaros Bar fecum adduceret. Promifit etiam fe daturum fuf
obfidione
Maiorica cinonem redire coa &
tus fuit , & infulam relin fragantibus Gallis larga ftipendia, & fecum re
Maßilia fe- quere, Pifani occiforum , quorum non parvus morari volentibus opima prædia. Protinus Comes
pulti. eråt numerus, cadavera navibus impofuere , & probilfimus commilitones afcivit , cognato Regi
Maffiliam pervenientes ea in Ecclefia Sancti fuppetias adduxit , fine dolo & fictione adjuvit:
Victoris fepelière , ut produnt citata Chronica fed integram Hiberorum ( feu Hifpanorum ) für
Rifana , in quibus refertur eorum Epitaphium , dem non invenit. Nam dum in multis ftrenue
quod etiamnum in ea vifitur , ficuti & apud cum fociis & comprovincialibus fuis egiffet , &
Volaterranum lib. 5. Geographia . eorum adminiculum Saracenos admodum terruif
Verbi incarnati de Virgine mille peractis fet, & Hifpani dolum in illos machinatifunt , &
Annishis centum bisfeptem connumeratis de morte fuorum auxiliatorum confenfu Regis
HI
 384 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII.
An.C.1114 . ut opinantur , tractaverunt. Quod facinus ut ab quam i&tum fulminis : unde infantes vagientes SAC . XII.
eorum complicibus detectum Gallis patuit , Rotro comminatione nominis Regis Stephani quiefcere A.C.1115.
cum confudalibus fuis Regem cum proditoribus compellebantur.
Hiberis reliquit , & in nullo digne pro tantis la
boribus remuneratus , in Gallias remeavit. Ita
Ordericus . At licet Tudela obfidione in lon
gum protracta, ob continua , quæ Saracenis à
Fraga , & Lerida Regulis fubmittebantur fubfi
dia , complures è Gallis exercitum reliquerint ,
quia pecunia eis promiffa non folvebatur , ut
Scriptores Hifpani fatentur , nulla tamen in
tervenit perfidia, ut tam præfata donatio, quàm
conjugium neptis Rotroci cum Garfia Rami
re infinuant.
XVII.
Tutela Sara Hoc enim circiter tempore idem Rotrocus co
cenis erepta mes Margaritam feu Mergelinam neptem Gar
datur Rotro- fix Ramirez poftea Regni Navarrici reftaurato
co11Perten- ri in matrimonium collocavit , eique in dotem
fi Comiti.
Tutelam, & loca ab ea dependentia dedit. Hanc
Toletanus lib. 7. cap 12. Marca lib. 5. Hiftoriæ
Bearnenfis cap. 18. Garibayus, & paffim Hifpa
niarum Hiftorici Rotroci Pertenfis Comitis fi
liam faciunt; fed hunc vulgarem errorem Ægi
dius Bry lib. 3. cap . 7. Hiftoria Comitum Per
tica & Alençonii Parifiis anno MDCXX in 4°.
imprefix primus refellit , & poft aliquot annos
Oihenartus in Notitia utriufque Vafconia ma
nifefto plagio hoc inventum fibi adfcripfit.
Uterque inter alia refert teftimonium Margari
te Guillelmi Sicilia Regis uxoris & Garfia Ra
mirez filiæ , quo ipfamet Margarita Regina af
ferit , operà Tutela Ramirem patrem in Regni
Navarrici poffeffionem rediiffe. Ea apud Hu
gonem Falcundum libro de Sicilia calamitatibus
illius Regni Optimates his verbis alloquitur : nec
enim aliter quam fratres proprios diligere quidem
& honorare debeo filios Comitis Perticenfis , per
quem ( ut verum fatear ) pater meus regnum ob
timit. Nam idem Comes patri meo terram am
pliffimam cum NEPTE SUA MATRE MEA
dotem dedit , quam in Hifpania multis periculis ac
diuturnis laboribus expugnatam Sarracenis abftu
lerat. Nec ergo mirari debetis , fi filium ejus ma
tris meæ confobrinum , loco mihi fratris haben
dum cenfeam , & de remotiffimis partibus ad me
venientem gratanter excipiam . Locum illum ,
aliaque in hanc rem refert etiam Moretus , qui
cum Oihenartum tantum legiffet , excufatione
dignus , fi præfati Auctoris Hiftoria Comitum
Pertica nomen tacuerit. Quoad obfidionemur
bis Cafarauguftana ea ob que Alphonfo Regi
fupervenére negotia , & ob multorum Franco
rum ab exercitu difceffum , ante ann , MCXVIII
felicem exitum non habuit.
XVIII.
Matrimo Anno MCXIV Henrico Romanorum Impera
nium Henri. tori filia Regis Anglorum Henrici ( Mathildis ap
ei Imp. cum pellata ) VII. Idus Januarii Moguntiæ defponfata ,
filia Regis in Imperatricem eft confecrata, inquit Simeon
Anglia.
Dunelmentis in Hift de Geft. Reg. Angl . Idem
habet Urfpergenfis in Chron. qui addit , Frifo
nes & Colonienfes adversùs Henricum Imp. re
bellaffe , ab eoque Saxones anno fequenti etiam
defecifle.
XIX.
Moritur Co Joannes Turocius in Chron. Hungarorum
lomanus cap. 62. fcribit , Colomanum Hungaria Regem
Hungaris.excacaffe Almum fratrem fuum & filium ejus
Rex.
Belam adhuc infantulum , ac poftea migraffe ex
hoc feculo currenti anno, tertio nonas Februarii,
feria tertia. Ei fucceffit Stephanus hujus nomi Synodum Trenorcienfem currenti anno habi
nis II filius ejus. Timebant omnes Reges , inquit tam ; datum eft enim Troja VI Kal. Septemb. in
"
idem Chronographus , Stephanum Regem , tan diet. VIII. hoc fcilicet anno . In alio dato La
ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6608. Anno Eræ
Hifpan.
O 4. C. D 14. P. 18. April. India. 8 . MCLIII.
Anno He
JESU CHRISTI III5 .
giræ DIX
PASCHALIS II PAPE 17. inchoato die
27. Mau
HENRICI V REG. 1O. IMP. 5. fer. 5.
ALEXII COMNENI IMP. 35 .
Num. I ad V Baronius in narrandis tu 1.
A
multibus , qui Roma pòft mortem Petri Annofe
Urbis Præfecti accidère , ufus eft codice variis ma
quenti
tumRo
ul
in locis corrupto Pandulfi Au&oris Vitæ Paf- tuatum .
chalis II à P. fcriptæ, feu , ut ipfemet interpre
tatur, à Petro Diacono Cardinali Bibliotheca
rio. Ait itaque Auctor Vita Pafchalis : Anno
XVII Pontificatus dili domini Papa ( hoc anno
menfeAugufto inchoato) anno pacis X (legendum
annopacis V, pax enim Pontificem inter & Hen
ricum Imp.anno MCXI conftituta,ideoque exem
plar, quod nactus eft Baronius, rectè habet, anno
pacis V) menfe primo ( ideft, Martio ) XXVI die
menfis die tranfitus Domini ( legendum , in Cœ
na Domini , Codex Baronii habuit, die Pafcha ,
ideft tranfitus in Coena Domini ) ira Dei de ma
nu calicis ejus in terram defcendit. Quare Falco
Beneventanus, qui non minus quàm Auctor Vi
ta Pafchalis II coxtaneus eft, accuratè fcribit ,
hæc contigiffe ammo XVII . Pafchalis , indictione
IX, menfe Martio. Auctor enim Vita Pafcha
lis, aliique omnes Falconi in eo confentiunt ,
quod feditio hacmenfe Martio, non verò menfe
Aprili excitata fuerit ; anno autem MCXVI ,
qui Pafchalis II decimus feptimus eft , Pafcha
in diem fecundum Aprilis , & feria quinta in
Cena Domini in diem tricefimum menfis Mar
tii incidit. Minimè itaque dubitandum , quin
prolixa ifta Auctoris Vita Pafchalis II narratio
in annum fequentem indictione IX notatum
differenda fit, de qua ideo ibidem agemus.
Ad num . V. Narrat Baronius ex laudato Fal II.
Treuga Dei
cone Concilium Trojanum in Apulia menfe Sep- confirmata
tembri celebratum, in quo inter cetera, Trenga in Consilio
Deifiatuta eft. Ex quo intelligis, Treugam Dei , Troiano.
feu pacem inter privatos homines & Commu
nitates, de qua feculo fuperiori locuti fumus , à
facris Conciliis approbatam fuiffe.
Labbeus Tom. IV Concil. refert , Trenorcii III.
à Guidone Viennenfi Archiep. Sedis Apoftolica Concilium
Trenorcien
legato celebratum fuifle Concilium in caufa Ec
clefiarum Vefontionenfium S. Joannis & S. Ste
phani , quæ utraque fe Cathedralem jactabat :
cùm Archiepifcoporum Sedes diutius quidem
in San &i Joannis nonnunquam verò in S. Ste
phani Ecclefia fuiffet. Fuliùs jam de illa con "
troverfia egerat Chiffletius in Hiftoria Trenor
cienfi , & uterque refert varia Refcripta Apofto
lica adcomponendam hanc controverfiamemif
fa . In uno à Pafchali II Guidoni Viennenfi Ar
chiep. S. Sedis Apoftolice Vicario fcripto re
prehendit Pontifex Guidonem, quòd Sancti Ste
phani Clericorum teftimonium in Ecclefia fuæ
caufa admittere noluerit , ex eoque difcimus ,
teraui
8
 in Annales C. Baronii.
SAC. XII. terani X Kalendas Maii Pafchalis hæc Guidoni
An.C.1115 . Legato fuo mandat : præcipimusfolicitudini tua ,
ut pro hoc negotio peragendo , & tanti fcandali
lite fedanda, adhibitis tecum fapientibus & reli
giofis fratribus, vel Divione , vel ad alium compe
tentiorem locum convenias, quo poffintfine grava
mine perfonas fibi neceffarias adducere , &c.
IV. Guidonem juxta Pafchalis II mandatum Con
Concilium cilium ad hanc litem dirimendam Divione coe
Divionenfe giffe, docet antiquum monumentum in parvo
Chronico Bonævallenfi à Manrico in Annal.
Cifterc. anno MCXVII cap. 3. recitatum, cu
jus nulla, neque Tom. X Concil. neque in Hi
ftoria Trenorcienfi mentio, quod ideo hîc à no
bis referetur ; Anno ab Incarnat. Domini millefi
mo centefimo decimo feptimo , cùm dominus Guido
S. R. E. Legatus , Viennenfis Ecclefia Archiep.
nunc autem Papa Catholicus ( fub Callifti II nomi
ne) rediret à Concilio, quod ad Divionenfe caftrum,
cum multorum Epifcoporum , & Abbatum , alia
rumque religiofarum perfonarum Conventu cele
braverat; veniens ad novum monafterium , quod
ufitato vocabulo Ciftercium nuncupabatur , roga
vit dominum Stephanum Abbatem illius loci , ut in
Viennenfi fuo Archiepifcopatu monafterium con
frueret; ubi Monachi fub Regula & Abbate vi
ventes , profe , & omni Clero , & populo fibi com
miffo , mifericordiam Dei devotè exorarent, Cu
jus petitioni idem Abbas , communicato Monacho
rum fibi commiflorum confilio , annuens venit
Vienmam , & confilio , & adjutorio præfcripti domi
ni Papæ Callifti, in valle quadam cepit Canobium
adificare , quod Bonam vallem idem Papa dictavit
vocari, Et fciendum , quod omnesfumptus adhoc
opus neceffarii ejufdem Pape providentia , feu ad
miniftratione provenerunt, De eo Monafterio
infra. Hoc Concilium Divionenfe in altera
Conciliorum editione locum habere debet.
V. Ceterùm controverfia illa de Sede Metropo,
Finis con litana Vefontionenfi inter Canonicos S. Ste
troverfia
Conciliis in phani & S. Joannis fedentibus Pafchali II &
Trenorcienfi Callifto II magna animorum contentione agi
Divio- tata, omninòcompreffa non fuit , donet anno
nenfi agita- MCCLIII Hugo Cardinalis , qui de S. Caro
Ja,
dictus eft, tum per Germaniam Legatus Apo
ftolicus , utrifque confentientibus Canonicis ,
fic illas Ecclefias uniit, ut una in pofterum effet
Ecclefia, unum Capitulum , unum ærarium, fi
gillumque unum, cum hac epigraphe : Sigillum
Ecclefia Bifontina, Iifdem horis Divinum Offi
cium, iifdem ritibus peragitur ; Canonicorum
aliis ad S. Joannis , aliis ad S. Stephani confe
dentibus : quod difcrimen ipfa, quas incolunt,
domus faciunt. Utrobique fuam habet Sedem
Epifcopus : penes ipfum eft optio. Hac Chiffle
tius tam in Hiftoria Trenorcienfi cap.39 . quàm
in Probationibus ejufdem Hiftoria , & ex eo
alii.
VI. Ad num , VI & feq.Germania tumultibus hoc
In Germa
niaturba anno concuffa, uti refert Urfpergenfis in Chron,
& ex eoBaronius, Saxonum confenfus ad refi
@xoris.
ftendum Imperatori magis roboratus fuit , &
Dieterico Cardinali Romano ac Sedis Apoftoli
ca Legato hoc anno miffo pro ea fegniter agen
te tam Archiepifcopus Magdeburgenfis , quàm cete
rarum Ecclefiarum Præfules reconciliationem reci
piunt, ficquefciffo iterum regno , undique nova res
oriuntur, fic contraria quælibet invicem partes
utræque moliuntur , inquit Urfpergenfis , cui
Chronographus Hildensheimenfis fuffraga
Eur
Tom. IV,
385
Ad num. VIII. Mathildis Comitiffa , cui SAC. XII
tantum Romana Ecclefia debet , die XXIV An.C.1115
VII.
menfis Julii , anno ætatis LXIX in caftello Obitus Mas
Bondeni octo milliaribus ab urbe Ferraria di- thildis Co
ftante fpiritum Deo reddidit, ejufque corpus, ut mitiffa,
ipfa vivens conftituerat, ad monafterium San &ti
Benedicti , quod de Padolirone dicitur , & quin
decim milliaribus Mantuâ diffitum eft , transla
tum . Urbanus VIII anno MDCXXXV
Mathildis offa Romam afportari juffit , ac fepe
liri prope facellum Gregorianum. Ejus Vita à
Domnizone Auctore coxvo fcripta , & hoc ſe
culo Francifcus Maria Fiorentinius Commenta
ria Rerum ad Mathildem Comitiffam pertinen
tium linguâ Italicâ in urbe Lucenfi publicavit ,
cujus Opere in hac Critica fæpius ufi fumus.
Quantis ipfa eminuerit virtutibus , ex Annali
bus fatis patet.
Ad num. IX. Non tantum Concilium Hie VIII.
rofolymitanum , in quo Arnulphus Patriarcha Hie. Varia Con
cilia indi
rofolymitanus Sede depofitus eft , ut narrat Ba verfis locis
ronius ex Tyrio lib. II . cap. 26. fed etiam Re coacia,
menfe hoc anno celebratum. De eo Tom. X
Concil. ex Codice MS . Montis Dei hæc referun
tur : Cono praneftinus Epifcopus , & Apoftolica Se
dis Legatus , in quadragefima proxima ( fc. pol
Bellovacenfe coactum menfe Decembri fupe
rioris anni ) Latare Hierufalem ( fc. dominicâ
quartâ Quadragefima ) V Kal. April. Remis cele
brato Concilio eumdem Henricum ( fe. Imperato
rem ) damnavit. Habitum præterea Concilium
Sueffionenfe , ut anno fuperiori jam diximus , in
eoque decretum , ut Sanctus Godefridus Ambia
nenfis Epifcopus è Cartufia , quò fecefferat, re
vocaretur. Verùm , ut narrat Nicolaus Mona
chus in ejus Vita, Godefridus profectus inde ve
nit ad Remorum urbem , ubi tum Cono Cardina
lis & Legatus frequentiffimam Synodum habebat.
In eo Cono Legatus eum admonuit , ut propriæ
utilitati multorum falutem anteponens Ambia
nos rediret. Cùm non poffet Vir Dei , illius , alio
rumque Epifcoporum auctoritati obluctari, ad
faam rediit Ecclefiam,
Duo alia Concilia Colonia congregata ; alte IX.
rum die decima nona menfis Aprilis , feu feriâ Duo Conci
fecundâ Pafchatis ; altetum inftante fefto NataliaColonien
fia adversùs
lis Domini . De priori in Codice MS. Montis Henricum
Dei hæc leguntur : Item Cono ( Legatus Sedis Imp,
Apoftolica in Gallia ) Feria II proximi Pafche
Regem Henricum ( coronatum Imperatorem)
Damnavit Colonia in templo Sancti Gereonis. De
pofteriori Urfpergenfis verba faciens de Alber
to Moguntia Archiepifcopo, qui Henrici Imp.
partes fecutus fuerat , fcribit: Hic non multò pòf
Sedis Apoftolica Legato Dieterico ( ſeu , ut eum
Trithemius in Chron. Hirfaug, vocat, Theode
rico ) fe nunciis & literisfubjiciens , ipſumſibi , ce
terifque non paucis Præfulibus Coloniam occurrere
poftulavit, ubi & mandata Papæ , quæfibi detule
rit, communiterpercipi , & ille ( fc. Adelbertus )
fuam confecrationem , diu fcilicet interclufam
(quia , ut tradit Urfpergenfis in Chron, ad an
num MCXI , annulum & virgam Paftoralem
fufceperat ab Henrico Imp.) , tanta auctoritate
confequi poffit. Qui conventus inftante Fefto Nata
lis Domini (feu , ut loquitur Trithemius , qui
idem narrat, circa finem Decembris ) factus eft.
non abfque indignatione Imperatoris , qui necdum
plenè voluntarius erat in confenfu ejufdem ordina
tionis. Anno Domini MCXVI ( qui nobis an
num à Kalendis Januarii incipientibus eft ad,
Kk hug
*
3
 386 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC.XII . huc annus MCXV ) Imperator Natalem Do
An.C.1115. mini Spire cum paucis Epifcopis & Principibus
celebrans , ea que interim Colonia gerebantur ,
graviter tulit. Audivit enim quàm plurimos ibi
conveniffe , non folum Metropolitanos; fed etiam
alios Epifcopos , uti Optimates regni , caufa præci
pua verbum excommunicationis in fe manifeftan
di, quamvis ipfe Cardinalis ( fc. Dietericus , feu
Theodericus) , cujus hæc initiabantur auctoritate,
in itinere defun&tus , illo ad fepulturam potius ,
quàm ad actionem delatus effet Concilii. Miflus
tamen ab eo illuc præful Witzburgenfis , audien
tiam vel communionem , nonnifi reconciliatus ha
bere meruit. Idem narrat Trithemius citatus ad
annum MCXV ; fed Tomo X Concil. hoc fe
cundum Concilium Colonienfe malè in annum
fequentem dilatum, quod in altera Conciliorum
editione corrigendum erit.
X. Denique indictum Concilium Catalauni, quæ
Concilium urbs Gallia Belgica in Campania ad Matro
Catalau
nam Fl. ut habet laudatus Codex MS. Montis
menfe.
Dei : Catalaunis Cono quarto habito Concilio præ
dictum Regem ( fc. Henricum Imp. ) damnavit IV
Idus Julii , quod tamen Concilium Idus Julii
in Chron. Sancti Petri Vivi dicitur cele
bratum. Sermonem etiam de hoc Concilio
habet Simeon Dunelmenfis in Hift. de Geft.
Reg. Angl. ad annum MCXV : Wilfridus Epif
copus de Santo David in Walonia obiit. Ufque
ad illum Epifcopi extiterunt Brittonici. In octavis
Apoftolorum (feu pridie Nonas Julii ) magnum
Concilium à Cono Romana Ecclefia Cardinali Ca
talaunis celebratum eft. In quo excommunicavit
Epifcopos , qui Concilio non interfuere , quofdam
verò degradavit, & plurimos Abbates baculispri
vatos depofuit de fedibus , Ecclefiafticum illis inter
dicens officium. Paulò pòft : Bernardus Reginæ Can
cellarius ad Ecclefiam S. David in Walonia Præful
eligitur. Videtur Concilium Catalaunenfe circa
initium menfis Julii inchoatum , & quæ mox
narravimus , diverfis diebus in illo gefta effe.
Porrò Henricus Rex Anglia Wallià fubjugatâ
cupiens Ecclefiam Sancti David, feu Meneven
fem alias Walliæ Ecclefias fuffraganeas Me
nevenfis Ecclefiæ fubjicere Metropolita Can
tuariæ voluit Bernardum à Cantuarienfi Archie
pifcopo confecrari; verum Bernardus, Henrico
Rege defuncto , fuper jure Ecclefiæ fuæ Mene
venfis, feu San &i David quæftionem movit con
tra Theobaldum Cantuarienfem Archiepifco
pum , de qua anno MCXL verba faciemus.
XI.
Gefta in eo Epifcopi in Concilio Catalaunenfi depofiti
Henrici fubditi erant Henrici Anglia Regis & in Nor
Angl. Regis mannia , quæ ei parebat , Sedes fuas habebant.
animum con- Quare Eadmerus lib. 5. Novorum ait, id Regem
turbarunt.
valde commoviffe. Hac ejus verba : Rex adhuc
confilio cum Epifcopis habito , quid fuper his, &
quibufdam aliis , que animumfuum plurimum of
fendebant , Pape refponderet , placuit in commune ,
utfuos Nuncios mitteret : per quos que vellet , fe
curiùs Papæ mundaret : nam ante hos dies , qui
dam Romanæ Ecclefie Cardinalis, fun&tus Lega
tione Apoftolica Sedis, Cono nomine, Franciam ve
nerat : & ibi juxta fue legationis officium , gene
ralia Concilia celebrans , Epifcopos Normannie,
ab Epifcopali officio fufpenfos excommunicavit
( nempe in Concilio Catalaunenfi ) : eò quòd
Conciliis (hoc anno celebratis ) tertiò vocati, in
tereffe noluerant. Quæ Epifcoporum excommuni
catio animum Regis valde reddidit conturbatum :
& rationis effe duxit , fuper his Papam convenire .
Maximè quod in hujufmodi vifus fit Privilegias AÆC. XII
Patri ( Willelmo fc. I Angliæ Regi ) &fratriſuo An.C.1115
( Willelmo fc. II ) fibique à Romana Ecclefia
jam olim collata , fe non promerente, fcidiffe. Ad
hac itaque agenda , directus eft Willelmus Antiftes
Exonienfis , Papa notifimus : utpote qui fæpe ad
eum, tempore gloriofi Patris Anfelmi , pro negotiis ,
quæ tunc inter Reges Anglia, & eumdem Patrem
verfabantur, ab ipfisfuerat Regibus deftinatus. Nec
enim cæcitas, quæ vifum ei tulerat, ab ipfo itinere il
lumpoterat excufare : quia præteritagefta ejusfidu
ciam Regi præbebant, illum pro poffe , juxta morem
fuum,fuæ caufæ fideliter velle infiftere. Quia verò
Pafchalis Papa ultrà non proceffit , videtur ei
dem, Oxonienfis Epifcopi oratione fatisfactum.
Priora Eadmeri verba , quibus afferit , Hen- XII.
ricumRegem cum EpifcopisRegni fui confilium Querela in
de nata citò
habuiffe, quid Pafchali II refpondendum effet , & pruden
refpiciunt literas ejufdem Pontificis , datas La- terfopita eft
terani Kal. Aprilis , indictione VIII , hoc fcili
cet anno, ab Eadmero ibidem recitatas , in qui
bus queritur apud Regem , quòd fe inconfulto
Epifcoporum negotia definiat , oppreffis Apo
ftolica Sedis appellationem fubtrahat , præter
confcientiam fuamConcilia Synodalia celebret,
& Epifcoporum mutationes præfumat ; quod , in
quit , finefacrofan&ta Sedis Romane auctoritate ac
licentia , fieri novimus ommino prohibitum. Jam
dixerat : Ufque adnos, licet indignos , eorum ( nem
pe Apoftolorum ) Vicarios hæc confuetudo perve
nit : ut per noftræ Sedis Vicarios graviora Eccle
fiarum per provincias negotia pertractarentur , feu
retractarentur. Hæ ergo litera Regis animum
pupugerant , qui poftea magis commotus fuit ,
cùm accepit Cononem Legatum à Pafchali Papa
in Galliam miffum NormannorumEpifcopos in
Concilio Catalaunenfi fufpendiffe. Sed cùm
Eadmerus, qui eas Pafchalis II literas nobis con
fervavit, de hac inter Pontificem & Regem fi
multate nihil amplius dicat, apparet, brevi pru
denterque hanc querelam fopitam fuiffe.
Ordo Ciftercienfis per hac tempora mirificè XIII.
propagatus eft ; anno enim MCXIII Firmitas Quatuor
ad Gronam fl. , Gallicè Laferte, prima Ciftercii ProresOrdi
nis Cifter
filia in diœcefi Cabilonenfi fundata fuit ; Ponti- cienfis Ab
niacum , vulgò Pontigny, fecunda Ciftercii filia batia.
quatuor ab Autifiodoro leucis anno MCXIV
condita, & currenti anno Clara-Vallis , & Mo
rimundus, tertia & quarta Ciftercii filiæ , in diœ
celi Lingonenfi inftituta. Quatuor hæ Abbatia
funt quafi totidem Ciftercii filiæ primigenia ,
ex quibus inde cetera omnes exorta funt , ut
videre eft apud Manriquem in Annal. Cifter.
qui de illis omnibus fusè agit.
Hoc anno Majorica in Chriftianorum pote- XIV.
ftatem venit, ut his verbis refertur in Chroni- Majorica à
cis Pifanis. Octavo Idus Februarii novam urbemPifanis
ta. caps
præliando capiunt .... fa&tum eft , ut Conventus &
... confilia Comitis Barcinonenfis , & Sar
racenorum Regis de Domini infpiratione & Pifano
rum Archiepifcopi , & Romani Legati , Ecclefiæ
que Pifane Canonicorum probitate atque pruden
tia penitus diffiparentur , & penitus fierent irrita ;
cùm enim Archiepifcopus & Romanus Legatus cum
Clero & Barcinonenfi Comite, aliifque Principibus
ad prædicta confilia audienda conveniffent , Petrus
Albithonis nobilis Pifanus miles celer advenit , &
Pifanos Urbem expugnare acclamans Conventum
diremit , Cleroque atque aliis, qui convenerant,
ad bellum feftinantibus , prædictus Comes triftis re
manfit ; & quia pro confilio creditum nonfuerat, ſe
præliaturum
 in Annales C. Baronii .
SÆC. XII. præliaturum negavit, fuofque pugnare prohibuit.
An.C.1115. Sed divina providentia providens fervorem Pifano
rum, & volens mifereri captivorum , urbem in
folennitate Cathedræ Apoftolorum Principis ( men
fe Februario ) per manus Pifanorum civium capi
conceit , multis Sarracenorum utriufquefexus in-
terfectis, atque plurimis in captione retentis. Ibi
que Sarracenorum thefaurorum maximas copias
invenientes , & eas quique recolligentes ad carce
rem perveniunt captivorum, & inde eos extrahen
tes .... ad tertiam civitatem perveniunt, quæfue
rat Regis Mortada. Veniunt & eam , murum rum
pendo , &portas ferreas frangendo, capiunt quar
to nonas Martii. Capta ibi Regis Mortada forore
cumfiliis &filiabus & nepotibus , & cum maxima
copia auri, argenti atque pallionum. Sed quoniam
ipfa in captivos , eis teftantibus , omnemque Chri
ftianum illuc pervenientem mifericordiflima fue-
rat, cum fua progenie eft reddita libertati. Fa
Etumque eft , ut in ipfa infula Majorica remanente
filiafua , Regina cum fratrefuoquefiliolo cum Pifa
no exercitu Pifam fpontè venerit , ibique abre
nuncians Paganiſmo Chriftianum nomen cum fuo
parvulo filio fufcepit.
XV. Quarta verò civitatula ( ideft , pars civitatis , )
Non multò
Poft Majori- quæ circa Regiam Sudam, que caffarum ( ideft ,
cani ad In arx ) dicitur , erat conftru&tum , per manus Piſa
fidelitatem norum capta eft fexto Idus Martii. Præter calla
redeunt.
rum autem duæ remanferunt turres, quas ..... ob
tinuerunt XIV Kalend Aprilis .... Rex Burabe ,
quem Sarraceni defuncto Rege Nazaradech , fibi
dominum fecerant .... tentavit evadere , fed in
grediens in naviculam illicò captus eft .... Ex
caftellis ergo fupereminentibus (lignea erant
caftella ) Chriftiani pontem fuper caffarum po
fuerunt. Per pontes Pifani tranfeunt in caffa
rum .... Ipfius autem caffari captio , & tanti
laboris confummatio tertio Nonas Aprilis. Deftru
Eto itaque caffaro , omnique Majorica munitione
in ruinam data , Pifani cives campumfaciunt , &
deftructe urbis grandia & innumera fpolia inter
fe dividunt...... His itaque peractis omnibus Pi
fani cives & totus exercitus captis fpoliis naves
onerant....& adfua remeant. Laurentius Vero
nenfis , cui egregiè convenit cum his antiquis.
Chronicis Pifanis apud Ughellum Tom . III in
fine fui Poematis ait, Pifanos, poftquam Majo
ricam evertiffent , Pafcha , quod hoc anno in
diem XVIII Aprilis incidit , celebraffe :
Etfacta præda muri fternuntur & ades.
.... Pafcha celebratur , Barales de nexibus
exit. Soror hac erat Mortada Regis.
Cujus dat nato Pifana potentia regnum .
Denique victores felici claffe parata
Adfua quique meat, hos & delittore fpe
Etans ,
Et miranda canunt Chrifti magnaliagentes.
Pifanam tandem Burabe (Rex Maurus) tra
ductus in urbem
Prabuit Italiæfe fe fpectabile monftrum.
Regina , quæ fidem Chriftianam amplexa fue
rat, Pifis fepulta , ubi tempore Chronographi
adhuc extabat. Addit Chronographus hujus Re-
ginæ filium facro baptifmate initiatum in pa
triam remiffum, ut ibi regnaret ; fed cùm tunc
nulla in eam infulam Chriftiana colonia miffa
fit,religioChriftiana ibidem paulò pòft extincta,
XVI. &Majoricani ad infidelitatem & rapinas redière.
Concilium Celebratum hoc anno Oveti Concilium , à
Overanum. Sandovalio in Vita Urraca Reginæ integrum re
Tom. IV.
1
387
citatum linguâ Hifpanica , quod cùm præter sÆC. XII .
miffum fuerit in editione Conciliorum Labbei, An.C.1115 .
ejus verfionem hic exhibebo : ,, Era MCLIII
"> celebratum fuit Concilium Provinciale in ci
" vitate Oueto, cujus tunc erat Epifcopus Pela
,, gius , in quo fancita fuerunt Decreta contra
prædones, facrilegos , violatores templorum
"" & ceteros maleficos. In iftis verò Decretis con
,,ftitutum fuit , quod nullus poffet à templo vi
" abftrahere, neque à fpatio feptuaginta paffuum
,, circùm , rem ullam vel reum , nifi effet qui
" confugiffet in azylum manifeftè fervus , vel
" latro publicus , vel proditionis alicujus con
, victus, aut publicè excommunicatus, vel Mo
,, nachus fugitivus , vel Monialis, vel violator
,, templi. Quod autem quicumque deceptus à
" Diabolo eriperet aliquid à templo , & ab ejus
,, cameterio ufque ad duodecim paffus , refti
"" tuere teneatur quadruplum, pœnitentiamque
,, agere pro ut jubent facri Canones, vel Mona
‫ در‬chum profiteretur fub Regula S, Benedicti, aut
,, fiat Heremita quandiu viveret, vel fervus fie
,, ret Ecclefiæ , cui damnum intuliffet , aut pe
" regrinationem perpetuam fufciperet, & c.
Pelagius Epifcopus Ovetenfis , qui hoc Con- XVII.
cilium indixit, Auctor eft Hiftoriæ , quæ adhuc 4 Prafuli
"" extat. Sandovalius nihil aliud de eo Concilio bus &Laicis
" refert nifi fubfcriptiones eo qui fequitur mo -Jubjcriptum,
‫ در‬do. Confirmat Regina Domina Urraca iftud
,‫ د‬Concilium cum omnibus fuis filiis & filiabus,
"" in ejufque Conftitutiones juravit , jurareque
"" alios præcepit, utque fervarentur ab omnibus
" in Regno fuo tum Clericis cùm laicis . Sorores
" verò ejus iftud confirmarunt , nempe Domina
" Elvira cum omnibus fuis filiis & filiabus, om
" nibufque fuis fubditis. Infans Domina Tere
" fia cum omnibus fuis filiis & filiabus & om
>> nibus fuis fubditls idem jurarunt , & confir
" marunt Comes Dominus Suerus , qui fepultus
" eft in cameterio Cornelianenfe , Gonfalvus
,, Pelagii , Alfonfus Veremudis , Petrus Alfonfi,
"> Didacus Fredinandi , Gonfalvus Affurez, Gon
"> falvus Froyla. Sandovalius ait , poft has fub
"" fcriptiones alias haberi cum hac divifione jux
» ta diverfas terras. Ex Camoris & Campi Tau
" ri Comes Gomez Pelagii, Comes Ferdinandus
" Ferdinandi. Ex territoriis GallaciaComes Pe
,, lagius , Comes Monius Pelagii , Comes Al
"" fonfus Nunnii , Comes Gutierre Vermudi. Ex
,, territoriis Caftella Comes Petrus Gonfalvi ,
" Comes Rodericus Gomez , Comes Bertran
" dus, Comes Hermengaudus, Comes Lope Di
" daci . Ex territorio fan& tæ Juliana Camargo
,, Trafmiera, Egunna cum ceteris terris . Comes
" Rodericus Gonfalvis Giron, ortus ex Afturi
ibus. Confirmant alii multi
.‫ د‬bus Santillanenf
"> Milites & Præfules Domnus Bernardus Ar
,, chiepifcopus Toletanus & Legatus Romane
,, Sedis, Pelagius Archiepifcopus Bracharenfis ,
»
" DominusDidacusEpifcopus Yrienfis , Munius
,, Epifcopus Mindonienfis , Didacus Orienfis ,
" Alfonfus Tudenfis, Hugo Portucallenfis , Pe
" lagius Afturicenfis, Gonfalvus Conimbricen
, fis, Petrus Segobienfis , Bernardus Segunti
,, nus, Pafchalis Burgenfis , San &
tius Abilanus ,
,, Munius Salamanticenfis,Bernardus Camoren.
fis. Addit Sandovalius , Inftrumentum habe
re,hanc Conftitutionem non ab hominibus fta
tutam fuiffe, fed à Deo Omnipotenti , qui eam
in univerfum Orbem diffeminavit , & poft
quam audita fuit , non folum Chriftianos om
Kk 2 ness
 388 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XII . nes ; fed etiam Paganos ac Judæos lætitia tri Sepulchro fc. Domini , & de Reliquiis B. Joannis SAC . XII .
An.C.1115 umphaffe . Baptifte , cum privilegio Crucefignatorum , Domi- An.C.1116 .
XVIII. Hoc anno , era MCLIII , ut narrat Sando no Oberto Leodienfium Epifcopo tranfmiflo, adpar
t Sa vallius ex antiquis Chronicis , Chriftiani mag
Argonenfes
Vexan tes Leodienfes revertitur ; ubi fundavit Ecclefiam
racenos. nam in Almorabitas irruptionem fecère , eifque Hoy novi monafterii in honore S. Sepulchri , & B.
menfe Januario Moriellam munitum oppidum Joannis Baptifta,
Baptifta, in qua vir vita venerabilis, fump
eripuère. Illud ad Valentia limites pofitum , & tis aliquantis viris religiofis plantavit Regulam
Chriftiani illi alii non funt ab Aragonenfibus . San&tiffimi Patris Auguftini. Confummato autem
XIX. Ludovicus Rex Francia , inquit Guillelmus vitæfuæ curriculo , in bona fenectute diem claufit
Ludovicus Nangius in Chron . ad annum MCXIV : Ob extremum VIII Idus Julii , cujus corpufculum
Francia Rex
in Seditiofosfedit caftrum Gornaii fuper Matronam fluvium dignè mandatur fepulturæ à toto Clero & populo
pugnat. fitum contra Hugonem de Pompana dominum Cre Hoyenfi in latere Ecclefiæ. Ait poftea Ægidius in
ciaci , qui rapinis intentus mercatorum naves per fua marginali annotatione eum translatum fo
fluvium tranfeuntes expoliabat , & apud Gornai lemmiter fuiffe à loco extra Ecclefiam , ubi olim
um fpolia deducebat. Venit autem ad auxilium fepultusfuerat , in criptam prætactæ Ecclefiæ , &
Hugonis Guido Rubeus dominus de Rupeforti pa ibi honorificè reconditas ejus Reliquias XVII
ter ipfius Hugonis , & Comes Campanie Theobal Kalend. Novemb. anno gratiæ MCCXLII.
dus. Sed Rege viriliter decertante eos ad fugam Jacobus de Vitriaco in Hift . Orientali cap . 16. Fundavit
XXIII.
compulit , & caftrum in deditionem accipiens Gar dicit, Petruminfpiratum fuiffe à Deo, ut Jerofo- Monafte
landenfibus commifit. Idem narrat Sugerius in Vi lymam adiret, & ut in reditu Urbanum II con- rium Cano
ta LudoviciGroffi cap . 10.qui cùm annos rerum veniret de liberatione Terræ San &
ta cum eo actu- nicorum Re
gularium
geftarum non memoret , hac Epocha ad alia rus. Ait etiam eum fuiffe pauperem & rel gio- apud Hug
multa fuis temporibus reddenda conducere po fum hominem in Ambianenfi Epifcopatu vitam um.
terit. Gornaium feu Gornacum, gallicè Gournai, eremiticam agentem. Denique Auctor Magni
fitum erat in agro Parifienfi , ut videre eft apud Chronici Belgici pag. 134. annum fundatæ à
Hadr. Valefium in Notitia Gall . & Theobaldus Petro Eremita apud Huyum Ecclefiæ his verbis
Campania Comes idem eft ac Theobaldus Ble aperit : Anno ejufdem domini Oberti ( Epifcopi
fentis Comes , de quo mox. Leodienfis , fuccefforis Henrici pridie Kalend.
XX. Tum Nangius ad annum MCXV : Ludovi Junii anno MXCI demortui , ut habet Ægi
Iterum in
cus Rex Franc. circa idem tempus fuit à vicinis dius laudatus ) decimo tertio incepit fundari no
eofdem dimi- Baronibus fuis & militibus fic ar&tatus , quod vix vum Monafterium in fuburbio Hoienfi Canonico
cat.
ab urbe Parifius fecurè egredi poffet. Sed tandem rum Regularium , &c. in honorem Sepulchri Domi
Dei virtute , & auxilio BB. Martyrum , &c. ni , & S. Joannis Baptifta , affumtis eò viris reli
contra hofles armatus Hugonem de Puifaco in Ble giofis fecundum Regulam B. Auguftini , & ibi præ
fia , & Comitem Blefenfem Theobaldum potentiffi dictus Petrusfepulturam accepit. Quare cùm Mo
me fubjecit , caflrum Puifaci funditus evertens , nafterium illud redux ab expeditione Jerofoly
deinde Odonem Corbolienfem Comitem & Hugo mitana Petrus fundaverit , ut refert ibidem hic
nem de Creciaco , Guidonem de Rupeforti , & Tho Chronographus , ejus è Syria in Occidentem re
mam de Marla tyrannum fibi adverfantes perpe ditus , & novi monafterii ædificatio pertinent
tuo exhæredavit , &c. Idem narrat Sugerius loco ad annum MCIV. Vita hujus fervi Dei hoc fe
laudato cap . 18. & duobus fequentibus, ubi ca culo à Petro D'outremanno Belga è Societate
ftrum quod Nangius Puifacum , ipfe Puteolum Jefu edita. Porrò anno MCIV Daimbertus qui
appellat , quod dicit fuiffe in Belfa , Gallicè la dem verus Jerofolymorum Patriarcha erat, ſed
Beauffe. Quare fufpicor apud Nangium loco in Arnulphus Sedem invaferat, ut narrat Tyrius lib.
Blefia , legendum effe in Belfa, vel econtra. De 10. cap. 26.&feqq.
nique Ordericus hujus temporis fcriptor, idem
ac Sugerius & Nangius , de hoc bello habet lib.
XI pag. 813. & caftrum quod alii Puteolum , vel ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6609 Anno Era
Hifpan.
Puteacum vel Pufatum, vel Pinfacum, ipfe Pu MCXLVI.
5. BA. D 15. P. 2. April. Indict. 9. Anno He
facium vocat, illudque vulgò nunc nuncupatur
le Puifet, ut videre eft apud Valefium laudatum JESU CHRISTI 1116. gira DX.
inchoato die
pag. 459. PASCHALIS II PAPE 18. 15. Maji
XXI. In Chronico Anfelmi Gemblacenfis ad hunc fer. 2.
HENRICI V REG. II. IMP. 6.
Tanchelinus annum hoc additamentum legitur : Tanchelinus
bareticu s oc
ALEXII COMNENI IMP . 36.
ciditur. hæreticus , qui Andoverpiam ( feu Antuerpiam, )
Walagram , & circumjacentes infulas , & mariti
I.
ma loca in partibus illis, multis barefibus infece- fis hocI anno
A Num. Acta ConciliiLatera
ad VI.celebrati nen Concilium
rat , etiam anno Meyerus fusè Baronius ex
Lateranenfe.
in Annal . Flandriæ narrat. Urfpergenfi in Chron . recitat. Illud inchoatum
XXII. In eodem Chronico ad hunc annum legitur fecunda feriâ tertia hebdomada Quadragefi
Obitus Petri hac additio : Petrus Eremita ex Syria reverfus malis , pridie Nonas Martii , & per fex dies con
Eremita.
apud Huyum moritur , & fepelitur in monaflerio gregatum , adeoque conclufum fequenti fabba
àfefundato ad Mofam fluvium. Huum feu Huy to, V Idus Martii. In eo Pafchalis II retulit fe
um aut Huionum oppidum eft quinque leucis Privilegium Inveftiturarum Henrico Imp. per
ab urbe Leodienfi diflitum . Ægidius Aurea Val vim conceffiffe , & ut multa mala ab Ecclefia &
lis Religiofus in Continuatione Epifcoporum populo averteret ; fed fe illud condemnare fub
Leodienfium cap. 16. His diebus inquit , domi perpetuo anathemate , & rogare omnes , ut
nus Petrus Eremita , qui cum Godefrido Duce Je idem faciant. Tunc ab univerfis conclamatum eft :
rofolymam profectus fuerat , acceptis Reliquiis à Fiat , fiat , inquit Urfpergenfis. Vides Conci
Domino Arnulpho Jerofolymitano Patriarcha , de lia feria II ut plurimum inchoata fuiffe.
Ad num .
 in Annales C. Baronii .
SÆ C. XII. Ad num. VI & feqq . Acta in Caufa Grofulani
An.C.1116.
11. ab Archiepifcopatu Mediolanenfi depofiti , &
Depofitio Jordani in ejus locum fubrogati narrat Baronius
Grofulaniab ex Urfpergenfi laudato , fed Puricellus in
Archiepifco- Monumentis Bafilica Ambrofianæ num . 322.
patu Mediol.
ineo agita refert verba Landulphi à fan&o Paulo in Chron.
ta. cap. 29. qui huic Concilio interfuit : Ego itaque
merens de hac intrufione ( quippe Nazarius Mu
ricula jam factus Primicerius alterum Landul
phiintruferat in Ecclefiam fancti Pauli in Com
pito, ut notat Puricellus ) , & ommis Ecclefiaftici
beneficii in mefacta expoliatione , ivi ad Synodum ,
quam Papa Pafchalis pro caufa Grofulani & Jor
dani Rome celebravit, in qua fupradictus Anfel
mus de Pufterla fecundum fuam dignitatem ho
neftum locum habuit , &fedit. Sed neque pro Gro
fulano , neque adversùs Jordanum verbum bonum
aut malum protulit. Jordanus verò à principio Sy
nodi ufque in finemfedens & filens à dextra Apo
ftolici nullo mediante in Synodofuit ( notabile eſt ,
quod Mediolanenfis Epifcopus primum locum
habuerit ) . At Grofulanus ibi ftando & fedendo
inter Archiepifcopos & Epifcopos , ceu vir pru
dens intendebat ad deftruendam Jordani impofi
tionem (ideft, electionem aut inthronizationem)
converfionem ( ideft, eorum mutationem, qui
Jordanum Archiepifcopum crearant, licet antea
Grofulanifta fuiffent ) eorum , qui ipfamfecerant
impofitionem: & intendendo ad ijta egregiè loque
batur de pofitione & reftitutionefua, quapofitus &
reftitutus fuit in Mediolanenfi Ecclefia. Cui viro
(fc. Grofulano ) homo , qui in ifta Synodofive in
Lateranenfi Palatio contradixerit , certum locum
non habuit, ideft in præfenti Synodo.
III Ut hæc locutus eft Grofulanus , nullus qui ei
Grofulanus contradiceret comparuit , fed domnus Papa Paf
adEpifcopa chalis , qui affectans reddere illum placabilem Deo
zum
nenfemredi. &fibi, jusfcientiam, ejufque facundiam commen
vejuffus. dabat , atque labores , quos ipfe Papaper fe , fuof
que Legatos Romæ & per Longobardorum provin
ciam pro ipfo Grofulano fuftinuerat , coram Synodo
referebat , & ad leniendam duritiam & afperita
tem eorum , qui nec pofitionem , nec reftitutionem
Grofulani fufceperant , velfufpiciebant , nonfolum
de Presbytero Liprando , ejufque lege mentionem
faciebat, fed ruinamgabuta (ideft, pedi Ponti
ficii, quod in ipfoConcilio Romano anno MCV
coacto è Grofulani manibus cecidit ) , introdu
cebat. Quæ ruina tunc apparuit, quando ipfe Gro
fulamusjuravit, & ad accipiendam reftitutionem
afcendit. Infuperinferebat ( fc. Pafchalis II ) ,
quod Grofulanitranslatio de Epifcopatu Savnenfi ad
Archiepifcopatum Mediolanenfem utilitatem non
contulerat. Quos cafus Grofulanus clypeo Ecclefia
ftica confuetudinis & legis à fe quodammodo repel
lebat. Verumtamen domnus Papa , nec Synodus ,
neque inprima, neque infecunda , neque in tertia ,
five in quarta die Synodi Grofulano per fingulos nè commentitia. Cumque ex Landulpho Ju
dies profe, fuaque caufa in Palatio & Synodo agen niori anno MCX à nobis laudato conftet , Gro
ti, non fatisfecit. Sed Grofulanus in quinta die fulanum eo anno in Orientem profe&um effe, in
(Puricellus notat fuiffe diem fabbati , eo quod deque nonnifi poft biennium rediiffe, perfpicu
feria quinta Pontifex in Concilio non fediffet , um eft, intra tempus illud Grofulanum Conftan
uti Urfpergenfis narrat ) qui fuit ultimus illius
Synodi Apoftolica inftanti fuis cum prædictis obje
Etionibus. Flendo, inquit , Domine , Domine, ve
niam ad vos ; quamvis ii , quibus dedifti poteftatem
judicandi caufam meam , me non diligant. Tunc
Portuenfis Petrus Epifcopus fe & ceteros habentes
hanc poteftatem de malevolentia habita in Grofu
lanum honeftè & fufficienter excufavit. Et cùm
Excufaffet; in communi concordia illius excufantis ,
Tom. IV.
389
& ceterorum habentium poteftatem iftam prolata 5ÆC. XII.
fuit fententia , quæ prohibuit Grofulanum Medio An.C.1116 .
lanenfem Ecclefiam inquietare , & ad Epifcopa
tum (Savonenfem ) dixit ei redire.
Hanc narrationem profequitur Landulphus IV.
Junior cap . 30. apud Puricellum citatum : Jorda- Grofulanus
Rema toto
mus verò audita & publicata illa fententia de re- vita tempore
deundo Grofulano ad Epifcopatum ( nempe Savo- remanfis.
nenfem ) coram ipfa Synodo theatrum afcendit
(fupra quod erat Pafchalis II thronus), & ibi ad
pedes Apoftolici ftratus grates illi reddidit : & ele
vatus ab ipfo Apoftolico gratiam & virgam Ponti
ficalem in ipfo theatro fufcepit. Altera verò die
(fc. dominica IV Quadragefima ) ipfe Jordanus
Archiepifcopus ordinavit Brixienfem Electum
in Epifcopum nomine Villanum , ficuti refert
Landulphus, Mandavit Grofulano Concilium
Romanum, ut ad fuum Epifcopatum Savonen
fem rediret ; verùm, uti habet Landulphus : Ipfe
autem non ad Saonam ivit fed in ipfa Urbe (fc.
Roma ) , apud monafterium , quod diciturfancti
Sabbaoth ( legendum , Saba ficuti recte notatur
in antiquo Archiepifcoporum Mediolanenfium
Catalogo in Archivis Metropolitana Ecclefia
affervato. Monafterium illud Romanum ſancti
Saba Monachi Græci incolebant ) per annum
unum &&menfes quatuor, ut Epifcopus vixit , ( ne
que enim Epifcopatum deferuerat , aut Mona
chum induerat ) atque ibifepultus eft octavo Idus
Augufti. GaluancusFlamma in fuo magno Chro
nico , aliique recentiores Mediolanenfes , qui
eum fequuntur Scriptores huncPræfulem in Ec
clefia fandi Sebaftiani fepultum afferunt ; fed
folidè à Puricello laudato hac in re refellun
tur.
Grofulanus ab aliquibus Grifolanus ab aliis V.
ScripfitTra
Chryfolanus appellatus doctrina & eloquentia atum
um de
pollebat, ut mox vidimus Synodum Romanam processione
explicantes. Trithemius lib. de Script. Ecclef. Spiritus
Sancti.
cujus verba recitat Baronius num. XVI valde
laudat Tractatum ab eo editum de Spiritu San &o
contra Gracos , quem Baronius periiffe exifti
mans prolixum fragmentum ex eo excerptum
num. VIII & feqq. recitat. Verùm affervatur
ille MS . in Bibliotheca Regia fub titulo , Petri
Grofulani Epifcopi de proceflione Spiritus fan&ti ,
indeque Ughellus in Epifc. Mediolanenfibus
eum Petri prænomen tuliffe deducit. Exiftimat
num. VII Baronius Grofulanum à Pafchali II
ad Alexium Imp. Legatum miffum fuiffe ob
caufam fibi incognitam, & dum Conftantino
poli effet adverfus Græcos difputationem de
proceffione Spiritus San&i inftituiffe coram ipfo
Imperatore. Baronium fecurus eft Allatius lib.
2. de Confenfione Ecclef. Occid. & Orient.cap.
10. & utrumque paffim alii. Verùm Legatio
hæc cujus antea nullus mentionem fecerat, pla
tinopoli adversùs Græcos difputaffe , & Tra&a
tum, de quo mox, tunc elucubraffe.
Baronius num . VI fufpicatur , Landulphum VI.
Archiepifcopatu Beneventano aliàs à Pafchali Seditio Ro
maboc anno
II depofitum, in Concilio Lateranenfi in prifti excitata.
num ftatum reftitutum fuiffe, illudque indicare
Falconem in Chronico Beneventano. Verum
ifte Chronographus contrarium infinuat ; cùm
eum menfe Augufto dignitatem recuperalle pro
Kk 3 dat ,
 390 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XI .
SEC. XII . dat , & Concilium Lateranenfe menfe Martio expugnandos Manros ac Moabitas in Hifpania An.C.1116.
An.C.1116. incœptum & abfolutum fuerit. Hæc Falconis ad partibus , & Tortofam eorum præfidium obfiden
huncannum verba , quibus feditio , quam Ba dam animi nobilis induftriam paras. Ad quæ po
ronius anno fuperiori, ut ibidem dictum, conti ftrema verba referendum quod Anonymus in
giffe putavit, anno fuo redditur : dominus nofter Geftis Comit. Barcin.cap . 16. de Raymundo fcri
pradictus Apoftolicus Roma Synodum ftatuit ( ubi bit : Tributa ab eorum ( nempe Saracenorum )
de alio Concilio, quam quod hoc anno celebra Principibus , Valentiæ fcilicet , Tortofa & Ilerde
tum eft, verba non facit ) , & hoc anno Pre accepit. Ceterùm Tortosa nonnifi à Raymundo
fectus urbis Rome menfe quidem Martio obiit , poft Berengarii hujus nominis IV ejus filio & fuc
cujus mortem civile bellum terribiliter ortum eft , ceffore Saracenis erepta , ut fuo loco dicetur.
cò quòd Romani audierant , quòd Petrus filius Eas literas refert Diagus in Hift. Comit. Barcin.
Leonis , Apoftolici confilio filium fuum Præfectum lib. 2. cap . 95 .
ordinare vellet. Unde Romanorum populus Pre Eodem die Pafchalis II fcripfit ad Oldega- IX.
fecti defuncti filium ad Præfecture honorem evexe rium , Abbatem fancti Rufi Electum Barcino- B. Oldega
riusfit Epifc.
runt. Quo ordinato adprædictum Papam Pafcha nenfem, aitque fe à Canonicis BarcinonenfisEc- Barcinonen
lem miferunt fuppliciter poftulantes , quatenus clefiæ accepifle eum Cleri & populi defideriis fis.
eorum ordinationi affenfum ipfe præberet & corro concurrentibus Epifcopum Barcinonenfem ele
boraret. Apoftolicus autem nullo modo eis affen t
&um fuiffe, ipfumque eo cognito in fuam dif
fum tribuit. Romani itaque hæc agnofcentes con fugientem Abbatiam , omnium expectationes
juratione facta , mirabilia domorum ædificia , & fefeliffe, ita ut Spiritui Sancto refiftere videatur.
turres complures radicitus proftraverunt , eorum Quare fe illum à regimine monafterii fancti Rufi
quidem qui cum Petro Leonis ad id faciendum con abfolvere, eique præcipere, ut ad præfatam Ec
jurabant. Unde factum eft, ut Ptolemæus Præfecti clefiam Barcinonenfem accedat. Quodfi, quod
avunculus , & alii Barones Apoftolici caftra inva abfit , ſubdit Paſchalis II , huic noftræ præceptio
derent & tenerent ; contigit autem die quadam nis paginæ obedientiam impartiri renueris , vene
quod Præfectus ipfe militum fere quinquaginta col rabili fratri noftro Bofono S. R. E. Presbytero Car
legio ftipatus ad explorandum milites , quos Apo dinali , quem in Hifpaniæ partibus Legatum diri
ftolicus miferat , extra Urbemperrexiffet. Comes gimus Apoftolicum , per Apoftolica fcripta præci
tabulus autem Apoftolicus boc deprehendens ex pientes mandamus , quatenus te ( ut Barcinonenfis
improvifo eos aggreditur , proftravit , & Præfe Ecclefiæpræfatæ , ad quam te Electum dignofcimus ,
Etum comprehendit. Ptolemæus igitur memorati gubernacula fumas ) monitione præmiſſa , appel
nepotis captionem audiens , abfque mora militibus latione remota , nullifve literis à Sede Apoftolica
fumtis , Papæ præfatum Comeftabulum invadens , impetratis , veritati & rationi præjudicantibus ,
nepotem , qui captivus ferebatur, abfolvit, & fecum per cenfuram Ecclefiafticam , donec pareas , cogere
gaudens adpropria perduxit. non defiftat. Eas literas Tamayus in Hifpanico
VII.
Dum hæc & alia Rome agerentur , præfatus Martyrologio eruit ex Codice MS. pervetufto, &
Pafchalis 11
Landul Apoftolicus Urbem exivit , qui apud caftrum ex eo alii exfcripsère. Natus erat Beatus Oldega
phum in Ar- quoddam Setion nomine ( Italice , Sezza in Cam rius in Catalania , & adhuc puer oblatus eft à
chiepifcopa- pania Romana , ditionis Pontificia ) commora parentibus Ecclefiæ Barcinonenfi unà cum ali
tum Bene
quibus poffellionibus, & poftquam Sacerdos ac
ventirefti tus eft ; viderat fiquidem feditionem illam magis
tuit. ac magis inflammari , & Petrum Leonis de die in Præpofitus Ecclefiæ Barcinonenfis creatus fuit
diem acriter expugnari. Diebus autem non multis our Canonici Regulares monafterii fancti Rufi
elapfis , Apoftolicus ipfe feditionem illam placari juxta Avenionem fiti Abbatem fibi præfecere.
& minui afpiciens , confilio accepto , militibus col Cùm verò anno MCXIV Raymundus Guillenus
lectis , Romam ingreffus eft ; deinde Palatium La Barcinonenfis Epifcopus in expeditione Majcri
teranenfe ingreditur , ibique Miffarum folemnia cana , ad quam jubente Pafchali II profectus
decantavit. Cum autem ipfe Urbem ingreffusfuif eft, occifus fuiffet , Clerus & populus Barcino

Set , Romanorum cœtus , qui ei rebellis extiterat , nenfis , curante Raymundo Comite , eum in de
ferè ad ejus imperium & voluntatem converfus mortui locum fubrogarunt : quod ubi ille fa
efi ; ficque Apoftolicus ipfe tranquillitate inventa &um cognovit , ut erat fingulari vir humilitate,
Romam fecurus habitavit. His taliter actis , pra properè in Provinciam , ubi fancti Rufi mona
dictus Apoftolicus LANDULPHUM , quem de fterium pofitum , navigavit.
pofuerat , undecimo die intrante menfis Augufti Beato Oldegario in Abbatiam San- Rufenfem X.
redintegravit ad Archiepifcopatum , videlicet fucceffit Willelmus in Catalogo Abbatum San- Duoproximi
Rufenfium à San-Marthanis omiffus. Jacobus ejusfucceffo
Beneventanum. His adde qua Baronius anno res in Abba
fuperiori num. I & feqq. de hac feditione loco enim Petitus in Appendice ad Pœnitentiale tiam S. Rufi.
non fuo habet. Theodori pag.634, recitat donationem Ecclefiæ
VIII. Pafchalis I I literis ad Raymundum III Bar Ordinatenfis cum permiffu & conceffione Pontii
Saracenia cinone, Bifulduni , & Provincia Comitem da Epifcopi Bellicenfis factam Willelmo fan &i Rufi
Raymundo tis apud Trantiberim per manum Joannis S. R. E.
111 Comite Abbati & ejus fuccefforibus , in cujus fine legi
Parcinonenfi Diaconi Cardin. ac Biblioth. X Kal. Junii indict. tur : Facta eft charta ifta ammo ab Incarnat. domini
bello vexati. IX, Incarnat. Dom. anno MCXVI, Pontifi MCXX apud Portas ( quæ domus eft Cartuliana)
catûs autem fui anno XVII , ejus perfonam, ut præcipiente domno Pontio Turrenfi Bellicenfi
Comes petierat, uxoris ejus ac filiorum in Sedis Epifcopo. San- Marthani in Epifcopis Bellicenti
Apoftolica tutelam fufcipit, aitque : Nonparvum bus plura habent de illuftri hoc Præfule , qui
tua Nobilitati meritum labor ille conciliavit , quo anteEpifcopatum fundavit Cartufiam Mayoravi
per anni longitudinem (per annum nempe MCXIV) in Bugelio, & huic Ordini nomen dedit. Poftea
in Balearibus infulis contra hofles Chrifliani populi fedente Innocentio II Pontifice Romano , ab
defudafli : cui tuo , tuorumque confortium gloriofo dicato Epifcopatu, monafterium fuum repetiit,
præcinetui Ommipotens Deus gloriofam de hoftibus in eoque fancto fine quievit. InA& tis à San- Mar
fuis victoriam conferre dignatus eft. Super hoc ad thanis citatis vir nobilitate clarus vocatur Pon
tius
 in Annales C. Baronii. 391
SAC. XII . tius de Balmeto. Poft Willelmum San- Rufen tate, ab ipfo Rege detentus eft. Suprà memora- SÆC. XII .
An.C.1116. fem Abbatiam adminiftravit Pontius , cui & fuc tum quoque Anfelmum ibi reperimus , tranfitum in An.C.1116.
cefforibus ejus Petrus Viennenfuum Archiepifcopus Angliam , gratia legationis fuæ exercenda , præfto
& Apoftolica Sedis Legatus confirmat donum , lantem. Sed Rex Henricus antiquis Ecclefiæ con
quod Ecclefia fancti Rufi prædeceffor fuus Gui fuetudinibus præjudicium inferri non fujlinens ,
do Viennenfis Archiepifcopus fecit de Ecclefia illum ab ingreffu Anglia detinebat , & ei utpote
fancti Martini Viennenfis, aliaque memoratain Nuncio B. Petri, largiter & officiosè minifirari fa
confirmatione recitata à Jacobo Petito laudato ciebat. Reliqua ad hunc annum non pertinent.
pag. 631.in cujus fine legitur : Actum eft anno ab Hæc verò caufa Henricum Regem in Nor- XIV.
Incarnat. Domini MCXXV. Præfatæ verò dona manniam traxit, ibique eum detinuit. Theobal- Caufa dif
cord:& inter
tionis actores fuerunt & teftes domnus Petrus Ar dus Blefenfis Comes Adela Henrici Anglia Re- Francia &
chiepifcopus , &c. Tam Pontius Abbas , quam gis fororis filius Ludovicum VI Francorum Re- Anglia Re
Petrus Archiep . Viennenfis à San - Marthanis gem offendens belli facem accenderat. Quare ges.
omiffi, & poft Guidonem Calliftum II in fum Henricus Rex nepotis caufam agere , & adeffe ,
mo Pontificatu vocatum nullum Archiepifco fi opus foret, decrevit. Hinc utrimqueira, ma
pum Viennenfem apte ante annum MCXLVI exhi laque qua plures annos tenuère. Et licet inter
bent , aientes : de Petro.quem nonnulli ex Canonico
dum ab armis ceffatum fit, uterque tamen colli
Podienfi , ad Viennenfem Metropolimfublectum regendo tantum vires refpiraffe videntur , ut for
ferunt , nullam in diptychis mentionem haberi .tiùs infurgerent. Cum Rex ad Pafcha transfre
Quare diptycha illa , ficuti & variarum Gallia taffet in Normaniam, inquit Huntindonienfis
Ecclefiarum , per hæc tempora fuppleri de pag. 380. fit maxima difcordia inter eum & Re
bent. gem Francorum. Caufa autem hæc erat. Tedbaldus
XI.
Prætermiffus & à San - Marthanis Severus Conful Blefenfis ( vides Confulis & Comitis nomen
SeverusAb- Abbas Sancti Rufi, quem Pontio fucceffiffe opor jamdiu pro uno eodemque fumtum fuiffe ) nepos
bas S. Rufi.
tet; cùm Stephanus Dienfis Epifcopus literis Regis Henrici contra dominum fuum Regem Fran
fuis apud Petitum citatum pag. 633. donatio corum arma promoverat. In cujus auxilium Rex
nem Ecclefiæ de Tauliniaco factamEcclefia fan Anglorum Ducesfuos, militiamque fuam mifit , &
&i Rufi confirmet in manu domini Severi Abbatis Regem Ludovicum non mediocriter afflixit. Quod
fan&ti Rufi, & in earum calce legatur : Acta hæc ad hunc annum pertinere , oftendit Mathaus
charta eft anno ab Jncarnat. domini MCXXVII Parifienfis , qui ad annum MCXVI idem
indict. V, menfe Aprilis , octavo Kalendas Maii , narrat.
luna decima, anno VII Epifcopatus domini Ste Audiendus etiam Malmesburienfis lib. 5. de
XV.
phani pradicti Epifcopi, nempe Dienfis. Reg.pag. 159. de utroque Rege verba faciens,fed Ex rebellio
XII. In Anglia Henricus Rex Guillelmum unicum aliorum Scriptorum Anglicorum more Ludo- ne The bal
Henricus di B'efenfis
Anglia Rex filium, quem priùs Normanniæ Ducem crearat, vico Regi parum æquus : Pofteafimultas inter eos
Willelmum Anglici Regni hæredem ac principem coli Se exorta eft pro Theobaldo , Comite Blefenfi , filio Ste- repetenda.
filium regni natus confulto decrevit : decimo tertio Kalendas phani , qui apud Ramulam occubuit ( qui Theobaldus
heredem di-
cit. Aprilis, inquit Eadmerus lib. 5. Novorum , fa&tus fufceptus erat Stephano , ex Adala , filia Willelmi
eft Conventus Epifcoporum , Abbatum , & Princi magni ). Diu igitur ex parte Regis noftri , labo
pum totius regni apud Serberiam: cogente eos illuc res viarum confumpferunt nuncios ; ut dignaretur
Sanctione Regis Henrici ; fiquidem Normanniam fe Ludovicus fatisfactionem Theobaldi. Ille verò
proximè transfretaturum difpofuerat. Et quid fibi parvi faciens preces , Theobaldum ab Apoftolico
eventurum effet, ignorans , Willelmum , quem ex denotari fecit , quafi arrogantem , & Deo rebel
ingenua conjugefuafiliumfufceperat, hæredem regni lem: qui præter aueritatem morum , quæ omnibus
fibi fubftituit. videbatur intolerabilis ; ferebatur dominum fuum
XIII.
Interim Anfelmus Junior , qui nuper Pallium fraudare avitis poffeffionibus.
Anfelmus Ludovicus Francorum Rex anno MCXIX
Legatus Se- Radulpho Archiepifcopo Cantuarienfi tulerat , XVI.
dis Apoftoli iterùm Legatus Sedis Apoftolicæ redit , Henri Synodum Remenfem , cui Calliftus II Papa Ludovicus
ca Angliam cum Regem in Normannia repetit , & Regis in præerat , introivit , plurimumque queftus de Rex Fran
cia de Theo
ingredi pro- obeundo munere patrocinium poftulat. Verum
bibitus. Henrico Anglorum Rege, & de injuriis ac in baldo queri
Henricus Rex magnum inde nafci Cantuarienfi feftationibus fibi , fuifque hoc anno ingeftis , tur.
Ecclefiæ præjudicium prævidens, Regni Epifco dixit : Theobaldus Comes ( nempe Blefenfis ) bo
pos convocavit currenti anno : Ipfo anno, inquit mo meus eft , fed inftinctu avunculifui ( fc. Hen
Eadmerus citatus , circa menfem Auguflum , re rici Regis ) contra me nequiter erectus eft. Ejus
verfus à Roma Super memoratus Anfelmus , venit enim divitiis & potentia inflatus , in me rebel
Normanniam ad Regem Henricum , literas Apo lavit , & infidus mihi atrocem guerram fecit , reg
ftolici deferens : quæ fibi vices Apoftolicas in An numque meum ad detrimenta multorum contur
glia adminiftrare concedebant : quod regno Anglia bavit. Legitimum , bonumque virum Guillelmum
brevi innotuit. Admirati ergo Epifcopi, Abbates , Nivernenfem , quem benè noftis , remeantem de
& Nobiles quique Lundonia adunati funt , fuper obfidione caftelli cujufdam excommunicati furis ,
his, & quibufdam aliis, præfente Regina ( Mathilde), ubi verefpelunca latronum , & foffa Diaboli erat ,
communi confilio tractaturi. Quidmulta ? Placuit comprehendit , & ufque in hodiernum diem carceri
omnibus, Archiepifcopum Cantuarienfem , quem res mancipavit. Religiofi Præfules Thomam de Mar
hæc maximè refpiciebat , Regem adire , & expofita la feditionum prædonem legendum, præconem) to
ei antiqua regni confuetudine , fimul ac libertate , tius provincia meritò adverfati funt ( in Conci
fi confuleret, Romam iret , & hæc nova annihilaret. lio fc. Belvacenfi anno MCXIV Præfide Co
Amplectitur ille confilium , & amore quam maxi none Cardinali Præneftino coacto , ubi ob im
mo vifitandi Apoftolorum limina ardens , mare mania fcelera excommunicatus fuit , uti refert
tranfit , & Regem Rotomagi reperit. Aquo , & Sugerius in Vita Ludovici Regis VI ) . Ideoque
Ecclefia Pontificatus illius civitatis , fummo gaudio mihi generalem inimicum peregrinorum & om
& honore fufceptus , per plures dies in eadem civi nium fimplicium obfidere præceperunt , & ipfi
KK 4 месит
 392 Critica Hiſtorico - Chronologica
SÆC. XII.
An.C.1116. > legitimique Barones Gallia ad compri nævallis , in quo quædam Monachorum Abbatia SAC. XII .
mendos exleges convenerunt , & cum communi erat , hofpitalitatis gratiâ convenerunt ( (c. Rober- An.C.1116.
collectione Chriftiani exercitus ( intelligit Com tus cum quibufdam Sanctimonialibus Ordinis
munia , de quibus anno MCVIII num . ult. à fe fundati ) eodem tempore quo Carnotenfium.
locuti fumus ) pro zelo Dei certaverunt. Inde Epifcopatum regebat Ivo , qui adeo pro quibufdam
præfatus heros ( Guillelmus Comes Nivernen caufis cum Bernardo hujus Bonvallis Abbate
fis ) cum mea licentia pacificè regrediens captus difcordatus fuerat , ut propemodum irreconcilia
eft, & à Tedbaldo Comite ufque hodie retentus bilis effet eorum difcordia , & c. poftquam verò piu
eft : licet eum multitudo Procerum ex parte mea . Maginer tantam difcordiam invitus audivit ; dif
fæpe pro liberatione Comitis fuppliciter requifie cordantibus illis valdè condoluit , atque qualiter
rit, & tota terra ejus ab Epifcopis anathemati eos pacificare poffet , apud fe cogitare cœpit. Pra
zatafit. mifit ergo ante fe per Angardim religiofam Mo
XVII. Guillelmus ifte fecundus hujus nominis Ni nacham, que Fontis-Ebraldi tunc Prioriſa erat ,
Ob cabrio vernenfis Comes , qui anno MCXLVII fub Sanctimoniales fuas ad locum deftinatum: ipfe ve
ner, Guil
lelmi 11 finem vita Cartuliano Ordini nomen dedit, hoc rò confociato fibi Bernardo ( Ordinis Tironien
Nevernenfis anno captus eft, ut tam Chronicon Fifcanenfe , fis fundatore ) Abbate religiofo , atque Petronilla
Comitis.
quam Vezeliacenfe Tom. I Biblioth . Labbei fi. Abbatiffa fua , propter prædicta difcordia recon
dem faciunt , & in Vezeliacenfi additur eum ciliationem fejinat , accurrit Carnotum , &c. &
captum apud Avalum Burgundiæ oppidum in ut verum fatear , poftquam prudens concionator
ter Auguftodunum & Aualfiodorum , ut anno charitate conductus Carnotum advenit ; licet mul
DCXII num . VI diximus. Cum verò Thomas tùm laboraverit , non folum tamen illam Damo
de Marla , feu de Marna , ut etiam appellaba niacam difcordiam funditus diffipavit ; verum
tur, à rapinis & incendus non defifteret , Gal etiam , quod multi jam incredibile fufpicabantur,
liarum Epifcopi Ludovicum Regem precati in antiquam amicitiam illos refituit. Subdit , Ro
funt , ut eum armis aggrederetur , & idem Co bertum , appropinquante Dominica Nativitate ad
no Legatus Apoftolicus eumdem & complices Alta Brugeria locum , qui paucis leucis Carno
anathemate perculit , & quidem hoc anno , ut to diftat , perexile , ibique Dominicam Nati
demonftrar Ivonis Epiftola CCLXXV Cono vitatem celebraffe.
ni Prænefiino Epifcopo , Sedis Apoftolica Legato Auctor de Geftis Epifcoporum Cenomanen- XIX.
fcripta , un enim capti Comitis Nivernelis fium Tom. Il Analect, à Mabillonio publica- hareticus
Henricus
mentionem in ea faciat , ifque hoc tantum an tus , pag 312. poftquam rem feriâ Pafchatis III
agnofcitur
no in hoftium poteftatem venerit, non dubium gefta retulit, duo hactenus ignota nos edocet, in vicinia
quin ea ad prafentem annum pertineat , licet Hildebertum nempe Epifcopum Cenomanen- Cenomani.
Baronius anno MCXIV num . XIV putarit , fem, qui hujus feculi in tio, uti jam oftendimus,
nullam Ivonis poft eum annum fuperefle datam Romam profectus eft , iterum hoc anno illuc
ab eo Epiftolam : Nuper accepi , inquit Ivo , li perrexifle , & fequenti rediffe. Secundum, Hen
teras vejiras , continentes excommunicationem ricum hareticum , quem divus Bernardus Epift.
eorum , qui Nivernenfem Comitem ceperunt , vel CCXL apud Baronium anno MCXLVII num.
captioni ejus interfuerunt , vel de poliis ejus ali XVI teftatur, Laufanam , Cenomanos, PiЯavos
quam partem acceperunt , vel auxilium in hoc & Burdegal.m fpurcitiis fuis foedaffe , annis
dederunt, exceptâ folâ perſonû Theobaldi Comitis ; quibus hac accidere , non expreffis , currenti
cui inducias ufque ad Octavas omnium fan&torum primum Cenomanis vifum efle. Cujus Au &oris,
donaftis. Et tamen nifi interim Comitem Nivernen qui narrat que fuo tempore fub Hildeberto
fem reddat , ex tunc eum excommunicationi fub Epifcopo contigere , vel faltem qua ab iis qui
jeciflis. Paucis interpofitis fubjungit Ivo : Auditis viderunt , accepit, verba , licet longiora , non
ejus ( fc. Theobaldi ) refponfionibus confiliummihi potłumus non tranfcribere , quia Annales Ec
fuit , ut religiofas perfonas religioni vejiræ trans cefiafticos mire illuftrant : Per idem ferè tem
mitterem , qui verba Comitis , &hæc & alia vobis pus in adjacentium finibus regionum furrexit qui
referrent : ut de his cum domino Rege ( fc. Ludo . dam hypocrita , quem propria actio , mores perver
vico ) tractetis , & inter eum & Comitem pacem fi, dogma deteftabile fcorpionibus & parricidiali
componere ftudeatis , & c. Communicato itaque bus dignum protejantur fuppliciis. Is enim ovium
confilio cum Epifcopis & Judicibus pacis , ita banc fpoliis lupi rapacis rabiem occultans , vultus &
controverfiam fedare judete , ut qui ex advero oculorum incitatione mari conformis naufragofo ,
ftat , non habeat quod reprehendat ; & pax Ec coma fuccinctus , intonfus barba , corpore proce
clefiarum & quies pauperum in fua ftabilitate rus , pernix inceffu , nudis humo , bruma debac
permaneat , ubi loquitur de Treuga Dei , cujus chante, ferpens veftigiis , expeditus affatu , terri
violatores excommunicari foliti erant, ut liquet bilisfono , juvenis atate. Nullus ei nitor in vefli
ex Epiftola LXI Ivonis , qui cùm fubditus ef tu , victus ejus à publico in promtu diffimilis , hof
fet Theobaldi Blefenfis, Carnotenfis , & Cam pitium in adibus burgenfium , manfio in porticu,
pania Comitis, in Epiftola CCLXXV in par cœna , cubile in cenaculo , minimè fiquidem ad
tes ejus propendere videtur. inftar Danielis Prophetæ , fedjuxta illud , " Mors
XVIII. Ex his evidenter deducitur , fummopere de intravit per feneftras veftras . " Quid multa ? idem
1veCarno
tenfis Epife. ceptos fuiffe viros doctiffimos , qui Ivonem Car namque mira fanctitatis & fcientia circumqua
ufque ad notenfem anno demor que non 7 non vero ha
mitium an- tuum ftatuerunt. In Vita Beati Roberti de Ar bitu erat celebrior, non moribus, non religione,
ni fequentis briffello Ivoni fumma amicitia conjuncti , à fed opinione.
in vivis Monacho Fontis Ebraldi coavo fcripta, cap. 3 .
Matronae etiam atque impubes pueri ( nam XX.
fuit.
dicitur Robertum paulò antequam animam Deo utriufque fexus utebantur lenocinio ) pro varia vi- Ejus prafen
à
redderet , Ivonem & Bernardum Abbatem Bo tia a Cano
ce buic accedentes , exceffus fuos profitentur ; fed manenfibus
nævallis graviter diffidentes inter fe conciliaffe: augmentant , plantas ejus , clunes , unguina , tene- expetita,
Quadam die in territorio Carnotenſi ad vicum Bo ra manu demulcendo. Ijti planè tanti viri laſcivia
exhilarati,
 ་
in Annales C. Baronii .
393
SÆC. XII . exhilarati , & adulterii enormitate , publicè tefta Hugofcilicet de Ofello , & Willus. Qui -non bibit- s Æ C. XII.
An.C.1116 . bantur , nunquam fe virum attrectale tante rigi aquam, & Paganus Aldricus cum quadam die An.C.1116.
ditatis , tante bumanitatis & fortitudinis : cujus ad eum gratia difceptandi acceffiffent , vehemen
affatu cor etiam lapideum facile ad compunctionem ter verberati & in buccis , in luto & in ceno co
pojlet provocari. Hujus itaque religionem & ce tumeliosè obruti & fordidati vix fine mortis dif
libem vitam Monachi & viri anachorita , & uni crimine impetum furiofæ plebis potueruntfuftinere ,
verfi regulares deberent imitari. Aferebant quoque immò poflquam evaferunt periculum , eorum pro
fibi à domino Deo antiquam & authenticam pro fectio fimilis fugæ videbatur. Illi enim ab ipfis
phetarum collatamfuiffe benedictionem , & fpiritum comprehenfi nullatenus evafiſſent periculum , nist
quo mortalium exceffus ceteris incognitos , vifa tan Comitis & Optimatum ejus patrocinio latebras
tum eorumfacie cognofceret & proderet. Cum hu fubire potuiffent . Nam (ficut dictum eft ) Prin
jufmodi fama noftram afflaret regionem , populus ceps civitatis illorum errori refiftens , nullatenus
propria levitate proprio applaudens detrimento , à Clericorum tuitione volebat refilire. Clerici verò
quotidie, & tota die illius illudi confabulationibus per quemdam Canonicum eidem hypocritæ literas ,
fufpirabat , & ejus adventum , quod citiùs pof quia vivâ voce cum eo loqui non audebant , in
fet hærefis fuæ confors in remotus ( loco in legen hunc modum tranfmifere.
dum , non) fieri & particeps. Solet enim accide Ecclefia noftra te & focios tuos in veftimen- XXIV.
tis ovium venientes , fed intrinfecus lupi rapa- Excommu
re multoties , quod plerifque eafunt gratiora , quæ nicatur à
fibi magis officiunt. cis molientis infidias , cum pace recepit & honore.
Clero.
XXI. Ceterùm hoc volvenda dies en attulit ultrò. Ipfa etiam tibi affe& um & effectum fraternæ ca
Duos ex dif- Ipfe enim noftros compatriotas viperino afflatu fuo
ritatis exhibuit , exiftimans quod populum de fa
Cenomanum difponens inficere , eidem Epifcopo ( nempe Hil lute animarum fideliter commoneres , & femen
mittit. deberto ) duos ex difcipulisfuis , tam vita , quam verbi Dei in cordibus eorum finceriter feminares :
habitu fibi fimiles , ad inftar Salvatoris , ante fa fed tu pro pace iram ; pro honore opprobrium , pro
ciem fuam deflinavit. Qui cùm die Cineris noftræ caritate odium , maledictionem pro benedictione
Suburbia civitatis attigiffent, eos plebs univerfa ma perverfo ordine reddere , & Ecclefiam Dei falla
lo fervens propofito, tanquam domini univerfitatis cia tua perturbare præfumfifti. Nam inter cle
Angelosfufceperunt. Gerebant ex Do&toris confue rum & populum difcordiam feminafti , ac feditio
tudine baculos , vexillum crucis, in quorum ver fe plebis multitudinem cum gladiis & fuftibus ad
tice ferro fabricatum erat infixum , colore & ex verfus matrem Ecclefiam traditione DECIES itera
teriori converfatione fpeciem prætendentes pœni ta commovipi : nobis ofculum Iudæ porrexifti ,
tentium . Hos idem Pontifex vir maxime pietatis nosque & univerfum Clerum publica injuria hære
minus argolici equi formidans infidias , blande ticos appellati. Infuper quod pejus eft ) multa
recepit & devote, eifdem bilarem frontis gratiam contra fidem Catholicam, quæ fidelis Chriftianus
exhibuit & liberalitatis. Et quamvis Romanum retractare exhorrefcit , perniciofe & infideliterpro
iter affumpfiffet, tamen inter cetera fuis injunxit tuliji. Igitur ex auctoritatefumma & individue
Archidiaconis , ut illi pfeudo-eremita HANRICO Trinitatis ; & totius orthodoxe Ecclefiæ , & San
(hoc enim nomine vocabatur hæreticus ) pacifi Ela Dei genitricis Maria, & S. Petri Apoftolo
cum ingreffum , & licentiam fermocinandi ad rum Principis , & Vicarii ejus reverendi Patri
populumpermitterent. noftri Pafchalis Papæ , atque Antillitis noftri Hil
XXII. Quo menia civitatis ingreffo , vulgus folito more, deberti , tibi fociifque tuis malè & damnosè er
Cenomanum
venit, ha (utdiximus ) applaudebatnovitati, ut potius perfo rori tuo blandientibus penitus prohibemus , ne in
refim fuam nam mirabaturincogniti, quàmprobati. Quid mi toto Cenomanenfi Epifcopatu ulterius , nec pri
pradicat. rum? Eftimabant illum fuam boneflate famam vatim , nec publicè prædicationem facere , nec per
excedere , cui rumor præconio , quo frequentius verforum dogmatum ineptias propagare prefumas.
utitur; excellebat: cujus fchifmate , fa&tionibus , Si verò contra tantam auctoritatem ufurpaveris
privatis largitionibus plerique Clericorum exca nefandis faucibus tuis dehifcentibus , denuò virus
cati , plebecule declamationibus alimenta mini elicere, eadem auctoritate, ejufque Privilegio fuf
firabant , tribunal preparantes unde concionator fulti, excommunicamus te , onnies complices , fau
ille turbas alloqueretur obfequentium fibi populo tores , & adjutores tuos , & ipfe cujus Divinita
rum. Ceterùm dum orationem haberet ad popu ti non definis contraire , te in die diftricti judicii
lum , eifdem Clericis ad pedes ejus refidentibus & æterna maledi&tionefaciat mancipari.
flentibus , tali refonabat oraculo , ac fi dæmonum Ille verò apices minimè recepit ; fed Willus XXV.
legiones uno biatu ejus ore murmur exprimerent. Mufca feriem literarum coram eo retulit. Huic Pergit iner
fanè fupplicium adftantes minabantur: nam in roribus diffe
Veruntamen mirum in modum facundus erat , cu minandis.
jusfermo ita mentibus vulgi per aures infufus he propatulo , ut fibi vifum fuerat , Hanrico auda
rebat , quafi recens venenum interius membris Eter opprobria ingerebat : Hanricus planè fingu
indagatis, circa vitalia totis collectis viribus , lis literarum diftinétionibus caput mutando , Men
cum vita inexorabile exercens odium : fe inflectit tiris , iterabat. Sanè nifi Dapifer Confulis ( ideft ,
avidius , jugiterque degraffatur. Comitis ) illic adeffet , cujus conductu Willelmus
XXIII.
Plebem ad Qua hærefi plebs in Clerum verfa eft in furo iter illud fumferat , nunquam vivus ad matrem
versus Cle- rem , adeo quodfamulis eorum minarentur, crucia remearet Ecclefiam. His ita geftis , nec minus
rum commo- tus , nec eis aliquid vendere vel ab eis emere vo apud Sanctum Germanum , & San&tum Vincen
vet. tium facrilegos agebat conventus , ubi dogmatiza
luiffent: immo habebant eos ficut ethnicos & pu
blicanos. Præterea non tantum ædes corum obrue bat novum dogma , quod fæminæ quæ minus ca
re , & bona diſſipare; fed illos lapidare aut af ftè vixerant , coram ommibus veftes fuas cum cri
figere patibulo decreverunt , nifi Princeps & nibus nude comburerent ; nec quilibet amplius
Optimates ejus cognità illorum nequitia , nefan aurum, argentum, poffeffiones ; fponfalia cum uxo
dis aufibus fuis , vi potius quàm ratione ( bellua re fumeret ; nec illi dotem conferret : Sed nudus
•
enim rationem non admittit ) refifierent. Qui nudam , debilis ægrotam , pauper duceret egenam ;
damque ex Clericis in eadem urbe manentibus , nec curarent five caffè, feu inceflè connubium for
tirentur.
 394 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII. tirentur. Dum ea, ficut impofterum dixerat , tione in eorum capita redundabunt , qui San&to SÆC. XII .
An.C.1116. An.C.1116.
agerentur , ille quid fingula haberent venuftatis Dei vocem cæleftis prædicationis , nefcimus qua
mirabatur , que ceteris candore excelleret , vel confifi audacia, interdicere præfumpferunt.
nitare corporisfplendidior haberetur. Exjuju ta Epifcopus autem mifertus erroris eorum & inf- XXVIIE
men illius plebis actio pendebat univerfa : & citia, oppropria ab eis fibi illata clementer fu- Henrici inf
citiam Epifc.
affectus. ftinuit , Deum majeftatis affiduè exorans , ut Cenomanen
XXVI.
Tanta auri , tanta argenti affluentia , fi vellet , plebis errorem admixtum elationi compefceret , fis in aper
Et in mori
bus corrum redundaret , ut opes omnium folus videretur pof ne Ecclefiæfuæ fchifma inferre potuiffent. Sedjux- tum profert.
pendis. fidere. Licet planè multa reciperet , tamen par ta vocem Pfalmifta pro falute delinquentium exo
cebat cupiditati, ne nimis ambitiofus videretur. rantis , Imple facies eorum ignominia , & quæ
Verumtamen plura fibi retinens , pauca ad rejlau rent
rent nomen
nomen tuum domine ; idem Dominus
rationem pannorum , qui (ficut dictum eft ) in Deus repentino incendio maximam partem fubur
cenfi fuerant , conferebant. Ejus quoque admo biorum civitatis permifit comburi , ut faltim tem
nitu multi juvenum ducebant venales mulieres , porali jactura malum propofitum fuum deponerent ,
quibus ipfe pannos pretio quatuor folidorum & nomen fanctificatum, nomen Dei vivi invoca
emebat , quo nuditatem fuam tantum modo fu rent. Pontifex verò illud Prophetæ recinens
pertegerent. At verus Judex opibus quaffatis " Quam magna multitudo dulcedinis tua , do
hæretici ceteris innotuit qualis effet arbor, folia " mine , quam abfcondifti timentibus te , pau
proferens fine fructu : quæ tamen occupat ter cis evolutis diebus feductorem adiit , & ejus im
ram , & quæque circumquaque germinantia pietatem divina auctoritate continut. Cùm verò
extinguit , nefciens expectare hyemem , fed fimul inirent colloquium Epifcopus fcifcitatur, cu
æftate arefcit , & moritur. Juvenes enim qui jus meriti fortitus effet profeffionem. At ille igno
nequam ejus confilio uxores acceperant , parvo rans quid effet profeffio , obmutuit. Denuò requi
temporis dilapfo curriculo , aut fame aut fupro rente Epifcopo , cujus Ordinis fungeretur officio ?
compulfi mulierum , ad alias partes transvolabant , Ait ille , Diaconusfum. Tunc Epifcopus , Profer
fæminas relinquentes totius egentes auxilii. Sicque igitur fi hodiernis interfuifti myfteriis. Refpon
illi aliis in adulterio adhærebant , & ipfæ adhuc dit , Non. Pangamus ergo domino Deo hymnos
maritis fuis fuperfitibus , aliorum connubia illi matutinales ; quibus inceptis Hanricus profitetur ,
citè expectabant. Nemo enim ex illis qui ejus ex fe dietam ignorare, ( ideft curfum Ecclefiæ
hortatione conjugium inierunt , cum multi effent , ordinarium feu Officium , quod quotidie cele
unquam uxori fuæ, vel viro conjux fidem exhi brari folet in matutinis horis , ut videre eft
buit vel reverentiam; vel quælibet alia mulier in Gloffario Ducangii ).Epifcopus tamen volens
quæ fornicationi deliciis veftimentorum , jureju omninò ejus referare infcientiam , Dei genitrici
rando abrenunciaffet , potuit fe continere : fed in folitos pfalmos canere capit. Horum quoque nec
dies augmentando facinora , in deteriora delap verfus noverat , nec feriem. Sicque rubore con
fa eft. fufus , vitam fuam , genus dogmatizandi & præ
XXVII.
Hæc & multa his fimilia exactor ille jugiter per fumptionem profitetur. Revera lixa erat , nullam
Henriciani ficiens , adventu cognito Antiftitis ( ideft Hilde
adversùs adeptus fcientiam , fed totus deditus petulantiæ :
Epifcopum berti ) qui (ficut prælibavimus ) Romam profe tamen fermocinandi ad populum & teſſaras inf
•
Cenomanen- &tus fuerat , feceffit in caftrum Sancti Karileffi: ciendi notitiam profecutus. Hincfcriptum eft : Ve
femrebel
lant. ibique & in locis circumpofitis morabatur , ne ragloria radices agit atque propagatur : ficta om
quaquam incepto defiftens , fed quotidie ad qua nia celeriter tranfeunt , & tanquam flosfani de
que pelima innovatus. Nam facratiffimo die cidunt , nec quicquam fimulatum poteft effe diu
Pentecoftes , cum etiam parvuli fideles officiis fo turnum.
leant divinis devoti intereffe , ipfe miferrimus Verùm tamen Epifcopus cognita levitate & im- XXIX.
Eum èDine
omnium , adfcito fibi quodam adolefcente Clerico , pietate Henrici , Apoftolica fibi prohibuit anĉto- cefifua ex
cujus indicio poflea tota illius petulantia denuda ritate , ne ipfe amplius in Epifcopatu fuo per- pellit.
ta eft , clam fecretò noctis filentio ad domum cu manere: fed ad alias partes, nojiris parcens, gref
jufdam Militis proficifcitur , ibique cum matrona fus dirigeret, Ille verò convictus industria Pon
domus in thalamo luxuriosè tota die ufque ad tificis , clam aufugit ; & ceteras regiones nifi
meridiem immoratur. Sic nec timore divino , nec ocior effet fama , fimili modo perturbaret , &
pudore hominum lafciviæ fuæ voluit temperare , viperino biatu fuo inficeret. Hac de Henrico ad
donec enormitatem fui facinoris finitimis & ex notavi & geflis Hildeberti inferui ad commo
teris populis innotefceret. His ita pertractatis , & dum & doctrinam pofterorum ; ut caveant , ne
prafato Pontifice multa , maximaque Clericorum Ecclefia Chrifti aliquando ejufmodi erroribus va
fuorum fipante caterva , Suburbia civitatis in leat perturbari. Denique idem Hildebertus mo
greffo , & fignum Dei vivi paterno affectu ore dis ommibus procuravit, qualiter furorem plebis
& manu pingente in populum , felle cordis & fer ratione pariter & humilitate mitigaret , quam
monis in injuriam Creatoris commoventur , ejus Henricus contra Clerum feditiosè concitaverat.
fignaculum & Pontificalem refpuentes benedictio Eos enim Henricus fic fibi illexerat, quod vix
nem. Nolumus , inquiunt , fcientiam viarum tua adhuc memoria illius & dilectio à cordibus eo
rum , nolumus benedictionem , canum benedic, rum deleri valeat vel depelli. Hæc Anonymus
canum fanctifica : nos habemus patrem , habemus de Geftis Epifcoporum Cenomanenfium . Porrò
Pontificem , habemus advocatum qui te excedit Hildebertus Romam perrexit ad Generale Con
auctoritate, excedit honeftate, excedit fcientia. cilium à Pafchali II in Urbe celebrandum ,
Huic Clerici iniqui , Clerici tui adverfantur , ejus illucque hyeme profectus eft , ut ipfemet in
doctrina contradicunt , hunc quafi facrilegum Epift. LXXVI ad quemdam Epifcopum da
deteftantur & refpuunt , verentes quod eorum ta affirmat. Huc etiam revocanda Epiftola
fcelera denudaret prophetico fpiritu , & hærefim LXXVIII Hildeberti omnibus Archiepifcopis
fuam & corporis & incontinentiam privilegio & Epifcopis fcripta, quâ fignificat Cyprianum
condemnaret literarum. Sed hæc omnia fine dila & Petrum in hærefim Henrici prolapfos , in
finum
 in Annales C. Baronii .
SAC. XII . finum Ecclefiæ nunc rediiffe. Ubi Henricus ab
An.C.1117 eo appellatur magnus Diaboli laqueus , & ce
lebris armiger Antichrifti , aitque eam peftem
fic fuam hærefim infeciffe , ut renitens ei Cle
rus vix inter parietes Ecclefia fuam tueretur li
bertatem.
XXX. Jam antea Brunone Ecclefiam Trevirenfem
Alii hareti- regente , anno Sedis ejus , quam initio anni
siinDice Chrifti MCII iniit, incerto , res memorabilis
Trevi renfif
detecti. contigit , cui Auctor Anonymus Hiftoria Tre
virentis Tom. XII Spicilegii Dacheriani pag.
243. fe interfuiffe fcribit : Ivodii , inquit , quod
Treverica diæcefis appendititium eft , fuerunt eo
tempore hæretici , qui fubftantiam panis & vini ;
que in altari per Sacerdotes benedicitur , in Cor
pus Chrifti & Sanguinem veraciter tranfmutari
negabant , nec baptifmi facramentum parvulis
ad falvationem proficere dicebant , & alia per
plura profitebantur erronea , quæ memoriæ tra
dere nefas duxi. De his quatuor oblati funt ei ,
quorum duo Presbyteri , reliqui verò duo erant
laici. Quid egerit Bruno , ut peftem illam eli
'minaret , ibidem legendum.
Anno Ere ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6610.
Hifpan.
MCLV. O 6. G. 16. P. 25. Mart. Indict. 10 .
Anno He
gire DXI. JESU CHRISTI II17.
inchoato die
S. Maii PASCHALIS II PAPE 19.
•fer.7.
HENRICI V REG. 12. IMP. 7.
ALEXII COMNENI IMP. 37.
1.
Concilium A NumChron.
. I Cafinenfis cap . 56.
ad VIII. Petrus de rebus anno
Diaconuslib . 4.
Troianum
anno MCX fuperiori geftis difertum fermonem habet. Tum
celebratum his verbis caput 57. exorditur : Sequenti anno
menfe Maio jam dictus Papa Pafchalis ad mona
•fterium venit : Abbatemque fecum adducens ,
Troiam Concilium ibi celebraturus acceffit . Baro
'nius num . I textum illum corrupit , legitque
·
Sequenti anno millefimo centefimo decimo feptimo ,
fed contra mentem Petri Diaconi , indeque
Concilium Troianum fingit , quod nunquam
fuit,certumque illud hoc anno Beneventi habi
'tum. Peregrinius enim in Notis ad Falconem ,
poftquam obfervavit , ipfummet Baronium
Concilium Troianum anno MCXV copulaf
"fe, hac fcribit : Pafchalis , ut Petrus Diaco
"nus perhibet in laudato non femel Auctario
lib. 4. cap. 57. menfeMaio Romam egrediens
"venit ad monafterium Cafinenfe, ejufque Ab
"batem tunc Girardum fecum ducens , Syno
"dum celebraturus Troiam perrexit , indeque
"regrediens Ecclefiam Sancti Vincentii juxta
"ortum Vulturni fluminis folemniter dedica
" vit. Sic ille. Et Falco infuper poft prædicta
"fubdit : Confirmato autem Concilio & pie fini
"to, Papa Beneventum tertio die intrante men
"fis Septembris reverfus eft. Deinde Romam re
"verfus eft feptimo Kal. Octobris. Qui tunc mo
"nafterium Sancti Vincentii ( hoc jam à Petro
"etiam intellexeramus ) dedicavit. Igitur Paf
"chalis à menfe Martio in anno MCXV Ro
"mâabfens moratus in his eft locis per qua
tuor ferè menfes, cùm Synodum habuit Tro
"janam ; recitata namque Petri verba de alià
"Synodo in præfata urbe congregata, quàm de
"expofita à Falcone , haud funt intelligenda :
quod amborum Auctorum de celebrata tunc
395
"à Pafchali dedicatione Ecclefiæ San&i Vin- SAC. XII:
An.C.1117
"centii concors affertio manifeftè probat.
" Et præterea , ut in Caftigationibus ad Ano- 11.
"nymum Cafinenfem ad annum MCXIV Concilium
Beneventa
" obfervabam, Petrus dicens Papam Pafchalem num hoc
"fequenti anno , poftquam Caffinenfes Mona- anno coa
" chi Caftellum fuum recuperarunt , quod cap. Etum.
'"c 54. accidiffe perhibet in anno MCX V. Sic
" enim ejus fcriptus Codex & editio præfert
" Neapolitana ( nempe quæ ab Angelo de Nuce
" curatafuit ) ftatuens , inquam , Papam Roma
" difceffiffe fequenti amo , hoc eft Chriſti
" MCXVI Troianum Concilium celebratu
" rum,communem EpochamChrifti nati obſer
" vatam à Falcone , anno certè præit ( nempe
" Petrus Cafinenfis ) obfervandumque , Conci
«lium Troianum anno MCX V certò celebra
"tum fuiffe. Quo fit , ut Falconi de tempore
"prafati Concilii non adverfetur. Qui infuper
"Spontanea confeffione coactum illud dete
" git in anno MCXV, cùm cap . 60. & 61. ait ,
"Pafchalem fociato fibi Abbate Cafinenfi re
« verfum ex Synodo nimirum jam dicta difpo
«fuiffemediante Quadragefima alteram ibi Syno
" dum celebrare fequenti aiuto MCXVI ) ac
" deinde loco ceffiffe ob turbas à Romanis mo
" tas ( exeunte Martio ammi MCXVI) occafione
"præfecti fe invitó inftituti,tandemque in anno
" MCXVII Urbem egreffum ( ad eam
"enim prius ipfe iterum fe contulerat , ut faten
" dum eft , idque Falco non tacet ) Beneventum
" recefliffe , ut Romam advenientem Regem
"devitaret Henricum , Pafchalis, inquam, præ
"fati Regis occurfum , fic in dicto anno
«MCXVII declinavit
"omnes id coniiciunt , in quemceteri
Auctores, etiam
& præfertim
" Falco, qui illum menfe Aprili Beneventi con
"ftitiffe affirmat, utique poftquam Concilium
"in Quadragefima antecedentis anni MCXVI
" Roma habuerat , eam deferuerat , repetive
"ratque Urbem ; ac fubinde in anteacto anno
" MCXV Troia , ut prædictum eft , præſens
"fuerat. Hæc Peregrinius. Hoc itaque anno
Concilium à Pafchali II non Troia , fed Be
neventi congregatum, fed altum ibi de rebus
in hoc Concilio geftis filentium. Hac Falconis
de eo verba. Anno MCXVII Dominicæ Incar
nat. & XVIII Pontificatus Domini Pafchalis ,
menfe Aprili , ipfe Synodum Beneventi cele
bravit.
Petrus Diaconus laudatus apud Baronium III.
num. V urbe , in qua Concilium celebratum , italia
non expreffa , de eo loquitur , aitque tantum Tranflybe
rina Apulia
coactum fuiffe in partibus Apuliæ , quæ verba quandoque
Baronio labendi caufa effe potuere. Sed Pere
grinius pag. 163. rectè ea exponit; " Nec
"turbet te, inquit, quod dicat in Apuliæ parti
"bus Concilium illud congregatum , in quibus
"haud cenfetur Beneventum. Namtunc , & ali
"quantò etiam pòft, paffim unius Apuliæ abfo
"luto nomine cunctam Italiam cis Tyberim
"(nota, qui loquitur, Neapolitanum effe ) ex
"teri Occidentales nuncuparunt , exque illo
"rum ufurpatione etiam incola ; quandoqui
"dem Normanni ob res primùm in Apulia
præclarè & feliciter geftas lonqinquorum ora
"ad fe folos , & ad unam Apuliam converte
" rant.
I Adventum Henrici Romam accuratè refert IV.
Baronius ex Pandulfo Pifana Auctore Vita Henricus
à Burdine
Pafchalis II Petrus Diaconus cap . 63. ait tan- Archiep.
tum
 gica
396 Critica Hiftorico - Chronolo
SAC. XII, tum Imperatorem congregato exercitu Romam
An.C.1117 . adventaffe, ac Pafchalem II Urbe egreffum Be
Bracarenfi neventum perrexiffe.Et quia Pontificem ibi mi
Roma Impe
Fator coro nimè invenit ( nempe Henricus ) , necpoterat
natur. aptè per internuncios res inter utrumque agitari ,
coactus fervore aftatis feceffit , Verùm Auctor
Vita Pafchalis II ; quid Henricus antequam
Urbem relinqueret, egerit , hoc modo narrat ;
Diffifus his Rex, accito Mauritio Bracharenfi
Archiepifcopo , qui ob fuperbam levitatem Cu
rialis effectus , per biemmium , extra Ecclefiam
propriam, opulentiffimo cultu & Regio, hac & illac
diffolutè vagabatur , ante corpus B. Gregorii co
ronari fe fecit, ficque ab urbe comitatus abfcef
fit. Baronius anno MCIX num . II de Mau
ritio, vulgo Burdino appellato, jam locutus fue
rat , fed ibi aliqua in medium adducit , que
nobis hic illuftranda , corrigendaque ex Vita
ejufdem Burdini à Baluzio lib. 3. Mifcel. pag.
471. ex variis Antiquis collecta. Bernardus Ar
chiepifcopus Toletanus ac Sedis Apoftolica
per Hifpaniam Legatus , cùm anno MXCV
poft celebratum Concilium Claromontanum in
Hifpaniam rediret , ducit fecum è provincia
Lemovicenfi Burdinum , literatum, Curialem ,
& eloquentem virum , ut eum vocat Auctor
Chronici Mauriniacenfis , illumque primùm
Toletanum Archidiaconum , dein Epifcopum
Conimbricenfem conftituit. Tum defuncto
Sancto Gerardo Bracara Archiepifcopo , quem
ex Monafterio Moyfliacenfi in Aquitania pri
ma Bernardus in Hifpaniam adduxerat , Burdi
mus ei , juxta quod S. Gerardus , ut in Vita ejus
cap. 16. apuod Baluzium libro citato, olim præ
dixerat , fuffectus eft communibus Cleri fuffra
giis anno MCX , ut tradit Rodericus à Cunha
in Hift. Ecclefiaft. Archiepifcoporum Bra
charenfium, & quia translationes Epifcoporum
fine interventione auctoritatis Romani Ponti
ficis fieri non poflunt , ad Sedem Apoftolicam
acceffit.
V.
Primùm quidem à Papa Pafchali obtinuit , ut
Diffenfio in
ter Bernar- poftulata Cleri Bracharenfis valerent, poftea verò
dum Toleta- Pallium accepit per manus Joannis Caietari
num Prima- Diaconi Cardinalis & Cancellarii, Bracaram
tem
dinum Bur- reverfus tenacior fuiffe videtur in vindicando
& Ar
chiep. Bra- antiquo Sedis fuæ gradu , quàm ut Bernardo pa
Gara,
tronofuo placere poffet. Nam is tota mente in
cumbebat , ut quia Toletana Ecclefia collatus
recèns fuerat Primatus per univerfam Hifpa
niam , fubiiceret Toleto univerfas Hifpaniarum
Ecclefias. Interceffit Burdinus , appellavitque
Pafchalem Romanum Pontificem, qui fæpe mo
nuit Bernardum , ut abftineret ab inferendis in
juriis Archiepifcopo Bracharenfi ; fed cùm tunc
magna effet Legatorum auctoritas, Burdinus per
rexit in Italiam, ut à Romano Pontifice afflictis
rebus remedium peteret. Hanc ejus in Italiam
profectionem anno hujus feculi decimo quinto
contigiffe , ex eo colligit Baluzius , quòd Pan
dulphus in Vita Pafchalis II. loquens de corona
tione Henrici Imp. quæ hujus anni initio Roma
peracta eftà Burdino , fcribat eum biennio non
introiffeprovinciam Bracharenfem ; quod evin
cit eum de ea deceffiffe anno MCXV. Pafchalis
II , auditis, quæ adverfus Bernardum propone
bantur , terminos pofuit Legationi ejus , &
Burdinum Bracharenfem Archiepifcopum, uni.
verfamque provinciam ab illius jurifdi&
tione li
beravit ; fimulque Conimbricenfem Dioecefim,
quam Bernardus fubtrahere conabatur Metro
poli Bracharenfi , ad eam pertinere pronun- SAC. XII,
An.C.1117.
ciavit.
Horum Papa Pafchalis Decretorum mentio- VI.
In favorem
nemfacit Innocentius III lib. 2. Epift. 126. OC Burdini à
cafione controverfiæ , quæ fub Pontificatu ejus Pafchali 11
fuit de Diœcefi Conimbricenfi inter Bracha- dirempra,
renfem & Compoftellanum. Nam Conimbri
cam uterque contendebat ad Metropolim fuam
pertinere. Bracharenfis ergo , ut jus fuum tue
retur , allegavit Decreta Papa Pafchalis , quæ
Conimbricenfem dioecefim adjudicant Archie.
pifcopo Bracharenfi. Laudat Innocentius III
Epiftolas Pafchalis II , quarum prior edita eft
Tom. III Monarchia Lufitana , pofterior à
Roderico à Cunha in Tractatu de Primatu Bra
charenfis Ecclefiæ in univerfa Hifpania. Utraque
data eft Anagnie 111 Nonas Novemb. & in po
fteriori Bernardo Toletano Archiep . Apoftolica
Sedis Legato , ait Pafchalis : Pro injuriis confra
tris noftri Mauritii Bracharenfis Archiep . frater
nitatem tuam fæpe monuimus ; fed adhuc fe vehe
menter à te gravari conqueritur. Colimbrienfis
enim Epifcopi obedientiam ei contra Romana au
&toritatis Privilegia fubtraxifli , &c. Nos autem
in his vehementer regni turbationem & ætatis tuæ
grevedinem infirmitatifque penfamus . Idcirco te
ab injuncta fuper Archiepifcopum & provinciam
Bracarenfem cura legationis abfolvimus , ut li
beriùs ipfe valeat in provincia fua juftitiam ex
ercere.
Tanti autem Burdinum Pafchalis Papa fecit , VII.
ut cùm hoc anno Henricus Imp. Romam venit Burdinus a
infenfo erga fe animo, eumdem Burdinumfuper Pafchali11
excommuni
tractanda pace Legatum ad eum miferit , ut in- catus quod
quit Gelafius II fucceffor ejus in literis anno Henricum
fequenti Caieta ad Clerum & plebem Romanam Imperato
coronaffet
datis , Tom. X Concil. pag. 818. recitatis. Sed rem.
ipfe à Papa deficiens Henricum Imperatorem
coronavit. Neque enim alia de caufa delectus ad
id facinus , quam quia Romani Pontificis vices
obtinebat apud Auguftum , pacis ac concordia
interpres. Alioquin , inquit Baluzius citatus
num . XII , cur non potius Germani cujufpiam
Epifcopi minifterio Henricus ufus fuiffet ; Paf
chalis , qui tum agebat in partibus Apuliæ , ut
ex Falcone jam diximus , incanduit adversùs
Burdinum uti proditorem ac perfugam , Syno
dumque congregavit apud Beneventum , in qua
eum publice ob eam caufam excommunicavit,
ut afferit Gelafius II in Epiftola ad Gallos , qua
prima eft inter ejus Epiftolas. Ex aliis literis
ejufdem Gelafii ad Bernardum Toletanum &
ceteros Hifpaniarum Epifcopos difcimus , non
folum excommunicatum in ea Synodo fuiffe
Burdinum ; fed etiam Pafchalem Bernardo Tole
tano Archiepifcopo & Hifpania Primati man
daffe, ut alium in locum Burdini eligendum cu
raret , ipfumque excommunicatum fuiffe, cete
ris Hifpaniarum Prælatis fignificaret.
Em. Cardinalis de Aguirre Tom. III Concil. VIIL
Antea ab
pag 319. & feqq . refert aliqua fragmenta Con eodem Papa
cilii Palentini Præfide Bernardo Archiepifcopo officioEpifco
Toletano anno MCXIV celebrati fub die VIII pals interdi
Kalendarum Novemb. que quando Baluzius &us fuerat,
præfata de Burdino fcripfit, nondum è tenebris
exierant. Inter ea extat Epiftola Pafchalis II ad
Burdinum Laterani XII Kal, Maii , indictione
VII anno fc. Chrifti MCXIV data , cujus hic
tenor eft : Inter querelas alias, quæ de te ad Sedem
Apoftolicam delatæ funt , Legionenfis Ecclefiæ in
vafio & contritio nos gravius contriftavit. Super
qua
 in Annales C. Baronii .
SÆC. XII. quæ ex noftris literis monitus , & à Vicario noftro
An.C.1117. Bernardo Toletano ad Concilium evocatus , ve
nire fatisfacere contempfifti (illius Concilio
Acta deperdita , & locus in quo celebratum
ignotus ) . Adhæc pro hujus nequitia & inobedien
tia, per eum , tam à Sacerdotali , quàm ab Epi
fcopali officio interdi&tus , eadem officia celebrare
pertinaciterpræfumpfifti. Nos igitur auctore Deo,
tantum fuperbia & nequitiafacinus ulcifcentes , &
eadem tibi officia, & Bracarenfis Ecclefiæ obedien
tiam interdicimus , donec refipifcens obedias , &
pleniùs fatisfacias. Quibus ex literis liquet pri
mò , Burdinum ante initium anni MCXIV
non folum Ecclefiam Legionenfem invafiffe; fed
& à Bernardo Toletano Archiep . S. Sedis Lega
to ab officio Epifcopali interdictum fuiffe. Se
cundò , ante præfentem annum refipuiffe , &
pleniùs fatisfeciffe , cùm Pafchalis II eo cur
rente eum Legatum pacis ad Henricum Imp.
miferit.
IX. Baronius anno MCIX num . II refert ex
Fabula de
Mariana lib. X cap. VIII Alphonfum Aragoniæ
Bernardo
de Burdino Regem Bernardum per biennium in exilium mi
conficta re- fiffe. Verùm cùmhoc in aliis Hifpanis Scripto
felluntur. ribus non legatur , fufpicor biennium illud, quo
Auctor Vita Pafchalis II affirmat , Burdinum à
fuo Epifcopatu abfuiffe , errandi caufam Ma
rianæ dediffe , eumque inde intuliffe Bernardum
ab Alphonfo Rege per biennium relegatum effe.
Secundò , Baronius ibidem ait , Burdinum illius
exilii captata occafione Romam veniffe , atque
oblata pecunia petiiffe à Pafchali II in Bernardi
locum intrudi , fed cum execratione rejectum à
Pafchali II fe contuliffe ad Henricum Imp. quem
eidem jam cœpiffe adverfari intellexiffet. Quam
in rem laudat Rodericum lib. vI cap . XXVII &
XXVIII , & citare potuiffet Romualdum Archie
pifcopum Salernitanum , acerrimum Toletani
Primatûs defenforem , qui nundinationem illam
commemorat, licet non illo tempore, quo Baro
nius pronunciat ifta eveniffe . Verùm tot contra
dictionibus implicata eft narratio illa apud Ro
dericum , ut fabulæ fimillima videatur. Nam
tradit Rodericus id eveniffe ftatim poft mortem
Urbani II ; cùm tamen eo tempore Burdinus
nondum Archiepifcopus effet , nullaque hacte
nus controverfia verfaretur Pafchalem inter &
Henricum , nulla Bernardum inter ac Burdinum.
Secundò vanitas iftius Rodericianæ fcriptio
nis ex eo deprehenditur , quòd illic fcriptum fit
Burdinum ad Sedem Apoftolicam evectum ab
Imperatore eo ipfo tempore, quo Pafchalis Papa
in cuftodia Regia erat ; denique quod affirmet
Pafchalem diem fuum obiiffe apud Cajetam , &
Imperatorem illum Ottonem appellet ; quæ
omnia à veritate aliena. que falfum eft quod
ait Romualdus , Burdinum , defuncto Toletano
Archiepifcopo , largitá Pafchali Papæ thefauri
copiâ petiiffe ab eo Toletanum Archiepifcopa
tum , fed obtinere non potuiffe , licet Pafchalis
pecuniam accepiffet. Quippe Bernardus fuper
ftes fuit Pafchali II, quem aliunde conftat Bur
dino poftea gratificatum effe , eum adversùs vim
Bernardi defendiffe , fuumque Legatum confti
tuiffe , ut concordiam procuraret inter Sacer la mentio , ftatutum fuerit, incompertum . Sub
dotium & Regnum . jungit Puricellus ; "Hæc autem atque hujufmo
X. A num . VIII ad XI. Radulphus Cantuarienfis " di alia hoc ipfo terræ motûs tempore ageban
Pafchalis11
EcclefiaCan Archiepifcopus, quipro Ecclefiæ fuæ caufa Ro
tuarien. Pri- mam petebat , Pafchalem II ex Urbe fugatum
vilegia con nonnifi Beneventi convenire potuit : Quoniam,
firmat.
inquit Eadmerus lib. 5. Dominus Papa, propter
Tom. IV.
397
difcordiam , quæ illis diebus inter ipfum & Impe- SÆ C. XII .
ratorem erat , & Romanos , Beneventi morabatur : An.C.1117.
nec Radulphus ufque ad eum , partim propter cor
poris fui imbecillitatem , partim propter præfatam
difcordiam ; cujus causâ , omnibus ad Papam ire
volentibus , graves infidiæ ab incolis ftruebantur ,
nullatenus accedere poterat : miffis nunciis cum
literis , innotuit ei , & adventum , & adventi
fui caufam ufque Romam : quod ille benignè fufci
piens , & verba eorum moderata aquitatis lance
perpendens , juxta negotii modum fcripfit Epifcopis
Anglia & Regi. Refert poftea Pafchalis I Í lite
ras Epifcopis Angliæ & Henrico Regi , Bene
venti nono Kalend April. datas , quibus Pontifex
refcribit , fe Cantuarienfis Ecclefiæ Privilegia
confirmare. Hujus Legationis fubftantia fuit
Legatorum rapacitas. Verùm non Petrus , uti
fcribit Baronius , fed Anfelmus vices Apoftolicas
in Anglia adminiftrare juffus fuerat ; Petri enim
Legatio ad annum MCXXI pertinet , ut ibi
videbimus.
XI.
Interim Anfelmus , qui Legationem fuam Re
ge impediente exercere non poterat, cùm Roto- Anfelmus
magi moraretur , rogavit Regem , ut libi fal- pa Legatus Pa
in Anglia
tem liceret , Petri denarios Romæ pendi folitos, Rotomagi
per Infulam colligere : Memoratur Anfelmus , remanet.
inquit Eadmerus , eò ufque morabatur Rotomagi
cum Rege , pecuniam , quæ B. Petro de Anglia
quotannis pendi folet , Romam reverfurus cupiens
fecum habere. Ut autem ipfe in Angliampro exer
cenda Legatione fibi injuncta tranfiret , Rex , ut
diximus , confentire nolebat , ratione quam præli
bavimus , & aliis non minus rationalibus ufus. Fa
tam tamen denariorum collectionem , illique
pecuniam confignatam dubitandum non vide
tur , fed incertum , inquit Alfordus hoc anno
num . IX , an ad illam colligendam mare trajece
rit Legatus.
Ad num . XI. In Otabis , inquit Chronogra- XII.
Terra motus
phus Hildensheimenfis ad hunc Chrifti annum,
Concilium
Sancti Joannis Evangelifta latè per Orbem terri- Mediolanen
bili & inaudito hactenus terra motu terra concu- fe.
titur. Maximè verò in Italia minax hoc pericu
lum per multos dies continuò defavit , & c. Sigo
nius lib.X de Regn. Ital . ait, illum terræ motum
Nonas Januarias Italiam concuffiffe , & eodem
ferè modo quo Sigonius, defcribit illum Landul
phus Junior cap. 31. apud Puricellum in Monu
ment. Bafil. Ambrof. num. 325. Landulphus ad
dit , Jordanum Mediolanenfem Archiep. Conci
lium provinciale in eadem urbe convocaffet
Longobardorum civitates , & earum Pontifices ,
audita Legatione Jordani Archiepifcopi , & Con
fulum ejuſdem urbis , inftatuta die convenerunt
Mediolanum in Prato Janeto , quod dicitur Bro
lium , ubi Archiepifcopus & Confules duo theatra
conftituerunt. In uno Archiepifcopus cum Epifcopis
& Abbatibus & Ecclefiarum Prælatis ftetit & fe
dit : in altero Confules cum juris legum & morum
peritis. Atque in circuitu eorum affuit innumera
multitudo Clericorum & laicorum , mulierum quo
que & virginum expectantium fepelitionem vitio
rum , & fufcitationem virtutum. Quid in hoc
Concilio, cujus in Collectione Conciliorum nul
"tur Mediolani non ultra decem menfes ac di
"midium , antequam Pafchalis Papa moreretur,
"ficut conftat ex ejufdem Landulphi cap. 32.
" Mortuus autem ille fuit anno MCXVIII ne
LI < div
 rico gica
ca nolo
Criti Hifto - Chro
398
& religionis attigerunt ; poftea verò idem Ivo ali- SÆC. XII .
SEC. XII . " dio menfe Januario . Quamobrem Concilium
quando præfuit & profuit Conventui Canonicorum An.C.1117 .
An.C.1117 . « illud & terræ motus inciderunt in fuperiorem
"annum M CXVII circa finem Februarii . Sancti Quintini Belvacenfis . Ad ultimum factus
eft Epifcopus : rexit Ecclefiam Carnotenfem viri
XIII. Anum . XII ad XV. Anno fuperiori ex Vita
Moritur Ivo Beati Roberti de Arbriffello Fundatoris Ordinis liter religiosè ferè annos viginti tres ( legen
Epifc. Car Fontis-Ebraldi à Monacho ejufdem Ordinis elu dum viginti fex, fcriptum erat XXVI , & pro
notenfis. greffu temporis extrema parte penultimi numeri
cubrata , & ad diem XXV Februarii à Bollan
deleta, relictum eft XXIII , quod fæpius con
recitata, cap.3 . oftendimus , Robertum, poft
tigiffe fuis locis obfervavimus ) . Reliquit autem
quam Ivonem Epifcopum Carnotenfem , & Ab
multa monumenta induftriæ fuæ , religionis & fa
batem Bonævallis inter fe diffidentes reconcilia
pientiæ , ædificando fcilicet monafterium Canonico
vit , celebraffe Dominicam Nativitatem , quæ
tunc appropinquabat , Alta-Brugeria , cœnobio rum San&ti Joannis de Valle , in quo & fepultus
eft : & domus Epifcopii faciendo : & à malis con
à Carnotenli urbe parum diffito . Nunc verò ex
fuetudinibus & exactionibus Comitis Carnotenfis
eadem Vita addendum , peracta in eodem loco
idem Epifcopium liberando , & multa utilia fcri
Dominica Incarnationis feftivitate , difpofitaque
interiùs & exteriùs ejufdem loci Dominici ovilis bendo. XV.
Pius V Pontifex Romanus Canonicis Regu
focietate , iterum Carnotum rogatus advenit . De Auctor fuit
laribus Congregationis Lateranenfis, Bullâ anno Decreti cer
functus quippe jam fuerat Carnotenfis Antiftes , MDLXX emifså, feftum ejus celebrare concef- ris
quem fuperiùs prænotavimus . Quare à recentio
fit die XX menfis Maii. Ejus Decreto ante Gra
ribus Criticis Ivonis Carnotenfis Epifcopi do
tiani tempora per fexaginta circiter annos uſi
&rina & fanctitate illuftris mors aut cum anno
funt Juriftæ , illudque ab eo editum anno MXC,
MCXV , aut cum anno MCXVI malè hacte
ut docet Radulphus de Diceto in Abbreviat.
nus alligata fuit ; cùm Scriptor laudatus Vitæ B. I
Chronic. ad annum MXC , ubi ait : Tvo Carno
Roberti , qui hoc tempore vixit , difertè indicet,
tenfis Epifcopus regularum Exceptiones Ecclefiafti
Robertum , quem hoc anno exeunte menfe Fe
carum in unum corpus adunavit huc ufque , ideft
bruario demortuum conftat ,uno aut altero men
ufque ad illum Chrifti annum . Prologus enim
fe Ivoni fuperftitem fuiffe. Accuratè itaque Ivonis
hujus Operis his verbis inchoatur : Exceptiones
obitum tam Robertus de Monte (cujus germa
Ecclefiafticarum regularum , partim ex Epiftolis
num Supplementum ad SigebertiChroniconDa
Rom . Pontificum , &c. In ultima quidem editio
cherius publicavit cum Operibus Guiberti de
ne Decreti Ivonis vox Exceptiones mutata fuit à
Novingento ) , quàm Matthæus Parifienfis in
Jureto in vocem Excerptiones,fed ipfemet in No
Chron . cum præfenti anno copularunt . Utrique
tis ad illum Prologum eam mutationem reci
fuffragatur prifcum Kalendarium San& ti Quinti piendam non effe his verbis fatis declarat : " In
ni Belvacenfis , in quo ipfe Ivo Abbas ante fuum
"præcedenti editione & in codice MS . S.Victo
Epifcopatum fuerat, & varia moriens eidem do
"ris Parifienfis , ficut etiam in oninibus Panor
navit ; in eo enim legitur : Kalend. Januarii obiit
"miæ & Epiftolarum Ivonis MSS. & editis ha
veneranda memoria Magifter Ivo , præ aliis fui
"betur Exceptiones . Sed quia Recentiores , dum
temporis Doctor infignis , primus Abbas hujus Ec
"illum citant , ut Antonius Auguftinus & alii
clefia , poftea Carnotenfis Epifcopus . Paulò pòft :
Obiit autem tantus vir ifte anno Incarnationis "pofuerunt Excerptiones , ex quorundam judi
Chrifti MCXVI , pro cujus anima damus ad elee "cio hic editum eft. ItaJuretus. Verum judicium
illud non fequendum , fed rejiciendum erat ;
mofynam unum frumenti modium , ubi annus ille
nam præter codices MSS. citatos & præceden
MCXVI à Pafchate fuperioris anni exorditur .
In Martyrologio quidem Ecclefiæ Carnotenfis tes editiones , Radulphus de Diceto laudatus ,
Sigebertus lib.de Illuft.Ecclefiæ Script.cap . 168 .
Ivo mortuus dicitur Idibus Decemb . anno Incar
& codex MS. Vaticanus num . 1358. habent, Ex
nat. Dom. MCXV , fed ex dictis , tam præfenti
ceptiones , non verò Excerptiones, & excipere
quàm fuperiori Chrifti anno , illud falfum effe
aliquid memoria dignum ex fermone alicujus phra
convincitur , ficuti & quod infcriptum eft Ka
fis Ciceroniana eft, ut liquet ex lib. 1. de Ora
lendario Ecclefiæ S.Joannis Carnotenfis in Val
le , eum obiiffe X Kal. Januar . anno ab Incarnat. tore 48. Denique Galterus , qui hoc ipfo tem
pore Epifcopus Magalonenfis erat , in Epiftola
MCXV ; utrumque enim Kalendariis laudatis ,
adRobertumPræpofitum Infulanum loquens de
ut fæpe fit , poft aliqua fecula ab Ivonis morte Floribus Pfalmorum à Letberto fancti Rufi Ab
infertum ; neque video hoc impofterum in con
bate collectis ex expofitionibus fuper Pfalmos
troverfiam venire poffe. Sanimarthani in Epi
ab Auguftino ac Caffiodoro & aliis Doctoribus
fcopis Carnotenfibus referunt quoddam Ivonis
editis , ait fe illos tranfmittere , ficut ab illo fancto
epitaphium in quo is dicitur fediffe annos XX;
viro (fc. Letberto ) flores excepti funt , ex illis
fed hujufmodi epitaphia plerumque multis fecu
nempe expofitionibus.ImòHildebertus Archiep .
lis poft eorum mortem , in quorum honorem
Turonenfis Collectionem Canonum à fe factam
efformata, compofita funt ; Ivonem enim annum
infcripfit , Exceptiones Ecclefiafticarum regula
Sedis XXVII inchoaffe , me demonftraffe ar
rum , ut ipfemet prodit in Epift. LXXXIII.
bitror.
Vera itaque Ivonis lectio Exceptiones , non verò
XIV. Sed præftat audire Robertum de Monte in
Ejus elos vero fuo Chron ico ad annum MCXVII : Mor Excerptiones.
Extant duæ Canonum ac Decretorum Colle XV.I
gium. tuus eft hoc anno vir religiofus & magnæ literaturæ Sed non ejus
tiones antiquæ Ivoni attributæ , quarum una Epitome
&
Ivo Carnotenfis Epifcopus . Hic dum effetjuvenis s.
Decretum Ivonis vulgò vocatur , altera Pannor
audivit Magiftrum Lanfrancum Priorem Becci
mia , utraque eandem habens Præfationem à
(in Normannia ) de fecularibus & divinis literis
voce Exceptiones incipientem , fed Pannormia
tractantem in illa famoſa ſchola , .quam Becci te
non eft Ivonis Opus , fed Hugonis cujufdam Ca
nuit , in qua & multi & nobilitate feculari , &
talaunenfis qui Decretum in compendium rede
boneftate morum convenerunt viri præditi , & qui
git, tefte Vincentio Bellovacenfi qui lib.25 . Spe
poftea ad fummum apicem Ecclefiaflica dignitatis , culi
 in Annales C. Baronii.
399
SAC. XII . culi Hiftorialis cap. 84. de Ivone & ejus Abbre kardum Wormacienfem Epifcopum ex canonibus SEC. XII.
An.C.1117 . viatore fcribit : Hic inter alia laudabilia quæ fe San&torum compendiofum Decretum , quo ante An.C.1117.
cit , Decreta Apoftolica abbreviando compilavit & Gratiani tempora utebantur Jurista , quod præno
ordinavit. Quod quidem priùs Ifidorus in unum tavit Pannormiam libris X , ubi legendum , libris
maximum volumen redegerat , nec fine magno XVII. Neque enim Trithemius de Ivonis Epi
fumptu tranfcribi poterat. Hic autem & ipfa De tome intelligi poteft ; cùm non eâ , fed Decreto
creta Apoftolicorum abbreviavit , & per capitula ante Gratianum uterentur Juriftæ, & incredibile
diftinxit, & multasfan& torum Doctorum fententias fit,Trithenium Epitomen memoraffe,& Decre
ad ea capitula pertinentes pariter interferuit. Hic ti mentionem non feciffe.
liber Decretorum Ivonis apud nos pluribus locis Præter Ivonem duo alia fulgentiffima Gal- XIX.
reperitur , qui quoniam ipfe quoque non parue liarum luminaria hoc anno extincta , Beatus B. Robertus
quantitatis , non eftfacile portatilis. Hugo Catala nempe Robertus de Arbriffello , & Bernardus de Arbrifello
Tironii Abbas , cujus focietas Roberto femper poft mortem
vonis Car
menfis (legendum, Catalaunenfis ) ex eodem vo
Lumine abbreviato libellum portatilem legitur com gratiffima fuerat, uti fcribitMonachusFontebral- notum ve
nis.
poſuiſſe , qui & ipſe apud nos eft , & Summa De denfis in Vita ejufdem Roberti , qui poftquam
cretorum Ivonis appellatur. Baluzius U. Cl. in narravit eum Natale Domini in loco Altæ - Bru
Præfatione ad Dialogos Antonii Auguftini de geriæ dicto celebraffe , fubdit Robertum ite
Emendatione Gratiani , notationibus eruditiffi rum rogatum fuiffe Carnotum venire : Defun
mis à fe illuſtrato exiftimavit, Vincentium loqui &
tus quippe jam fuerat Carnotenfis Antiftes ( fc.
de quodam alio Opere , quo careamus , & Ivo Ivo) quem fuperiùs prænotavimus , & in loco ejus,
nem primò fcripfiffe Pannormiam & Præfatio communi Clericorum electione alius inthronizatus
nem eodem tempore confeciffe, quæ poftea ma ( Goffridus nempe des Lieues II ) . Tanta autem
gno Decretorum volumini præfixa fuerit, cùm feditio inter Clericatum & Comitem illius civita "
ab una eademque Præfatione Decretum, ejufque tis ( nempe Theobaldum Carnotenfem & Ble
Abbreviatio initium fumat. fenfem Comitem) verfabatur , ut etiam nonnulli
XVII. Sed hac in re Viro doctiffimo affentiri non Canonicorum amiffis facultatibus fuis , juffu Co
Refellitur
contraria poffum ; cùm Vincentius Bellovacenfis feculo mitis trucidari timerent . Subjungit idem Mona
fententia. fefqui medio poft Ivonem obierit , difertè tefte chus , illuc etiam veniffe Bernardum de Tironio,
tur , fe Hugonis Epitomen habere, & conjecturæ &Comitem per Roberti monitum Clericis uni
quæ ad eam Ivoni vindicandam in medium ad verfa que abftulerat , reddidiffe , & novi Epifco
ducuntur, rem non evincant. Quod enim dici pi electioni acquiefcentem , ad urbem redire
tur , hanc Epitomen diverfam effe à Pannormia, conceffiffe.
quòd Summa Decretorum Ivonis infcripta fue Tum cap. 4. fubdit : Carnotenfibus itaque XX.
rit , & Pannormia in codicibus tam editis , quàm pacificatis , fidelis verbi domini difpenfator Carno- Moritur.
MSS. nunquam Summa Decretorum appelletur, tenfem urbem , nunquam ad eam poftea remeatu
parum urget ; cum iifdem libris varii quandoque rus , reliquit , conjunctoque fibi Bernardo Tironii
tituli appofiti fuerint. Ex eo verò quod pauca Abbate venerabili , cujus focietasfemper fibi gra
fint , in quibus hæ duæ Collectiones inter fe tiffima fuerat , ad caftellum , quod populariter Ble
conveniant , non fequitur, Pannormiam non effe fis dicitur ( Gallicè , Blois ) ambo infimul perve
Epitomen Decretorum Ivonis,fed Pannormiam nerunt. In eodem verò caftello Willelmus Niver
feu Epitomen , ac Decreta duorum effe Aucto nenfis religiofus Comes (hujus nominis fecundus)
rum . Denique Sigebertus, qui eodem, quo Ivo, incarceratus tenebatur ( ab anno fc. fuperiori, ut
tempore vixit, loco laudato unius tantum Ope ibidem oftendimus ) eò quòd Ludovici Regis
ris de Canonibus ab eo editi mentionem facit, Francia partes pro pace tenenda adversis Carno
quod aliud effe non poteft, quàm ejus Decretum ti Comitem ipfe tueretur. Hic etiam Willelmus
in libros XVII divifum : Compofuit , inquit, exigentibus vitæ fuæ meritis utrique charus babe
infigne volumen Canonum. batur , &c. Vifitato itaquefibi dilecto Comite, at
XVIII.
Tam Decretum , quàm ejus Summa feu Epi que plus quàm carceralis pæna exigebat , confor
Decretum& tome Pannormia nomine appellata reperiuntur.
Epitome co tato , duo illi vifitatores , nunquam pofthac in
dem quando. Epitome enim , quæ in Bibliotheca Vaticana, bac vita fe fe vifuri , infeparabiliter , ut ita dicam,
quenomine uti jam monui , fervatur , Pannormia Ivonis in funt feparati. Quod exeunte circiter menfe Ja
appellantur. fcribitur , & hoc ejus initium : Exceptiones Ec nuario currentis anni factum fuiffe præfatus
clefiafticarum regularum , &c. liber autem VIII Monachus indicat. Qui paulo pòft narrat , Rọ
& ultimus Pannormiæ in eo Codice his verbis bertum Urfanum fui Ordinis monafterium non
tum eft, quod eftis vos,
finitur : Templum Dei fan& longè Carnoto & Fontebraldo diffitum venif
eftque fexcentorum annorum , quod cùm ex fe. Tum refert quid Robertus egeritfextâferiâ,
characterum formá dignofcitur, tum ex Impera die nempe decima fexta menfis Februarii , dein
torum & Romanorum Pontificum Catalogis ei quæ fabbato , die videlicet XVII ejufdema
dem præfixis aperte colligitur. Hi enim eadem menfis , fecundâferiâ , fc. die XIX , tertià fe
veteri manu, qua Ivonis Pannormia funt exarati, rià , die nempe XX , & denique quartâ feria
& prior definit in Conrado II , ideft , in Con ante obitum fuum , die fc. XXI. Cùmque poft
rado Salico , alter verò in Joanne XIX , ut me hæc de ejus morte verba faciat, apparet eam in
per literas monere dignatus eft Eminentiffimus cidiffe in eandem feriam quartam , diemque
Card. Cafanata. Quo ex Catalogo Rom . Ponti XXI menfis Februarii , five IX Kalendas
I ficum, utid obiter obfervem, colligimus Joan Martii.
nem , qui imperante Conrado Salico Ecclefiam Honoratus quidem Nicquetius in Vita Gal XXI.
Romanam rexit , appellatum fuiffe Joannem lica B. Roberti cap . 35. ait , juxta monafterii, Annas mor
tis ejus no
XIX , non verò Joannem XX , ut eum Baro Ordinifque Fontebraldenfis traditionem eum dies.
nius vocavit.Decretum veròPannormiam etiam die XXIV menfis Februarii demortuum ; Hen
dictum fuiffe , oftendit Trithemius in lib. de fchenius verò ad diem XXV ejufdem menfis,
Script. Ecclef. qui de Ivone ait : Scripfit poft Bur Pavillonus in Vita Gallica ejufdem inclyti Fun
Tom. IV. LI 2 datoris,
 ca
400 Critica Hiftorico - Chronologi

SAC. XII. datoris , paffimque omnes alii diem infequen cum habitare permittis : quibus privata verba SEC. XII.
A.C.1117 . tem eligunt ; fed Auctori Anonymo coetaneo, fæpius loqueris ; & cum ipfis etiam & inter ipfas An.C.1117.
qui ejus Vitam fcripfit , manifeftè contradicunt ; noctu frequenter cubare non erubefcis , &c. Gof
is enim difertè docet , eum feria quarta fpiritum frido fuppofitam fuiffe hanc Epiſtolam credidè
Deo reddidiffe , ideoque die XXI menfis Fe re Sirmondus Editor Epiftolarum ejufdem Gof
bruarii. Præterea evidens eft corpus ejus nonni fridi , Bollandus in Comment. prævio ad Vitam
fi poft aliquot ab illius obitu dies terræ man B. Roberti , & Joannes à Manu Firma Fonte
datum fuiffe , utpote de longinquo adductum . braldenfis Monachus in Differt. duplici de Epi
San -Marthani enim in Archiep. Bituricenfibus ftola contra B. Robertum de Arbrijello conficta.
de Leodegario Archiep . Bituricenfi verba fa Verùm legitur ea in antiquiffimo Codice MS.
cientes referunt Chartam ex tabulario Fontebral Cenomanenfi eadem manu fcripta , quâ ceteræ ;
denfi extractam , currentique anno, ipfoque die, extat pariter Florentiæ in Bibliotheca Sanctæ
quo B. Robertus fepulturæ mandatus, fcriptam, Crucis , quæ domus eft Ordinis noftri , ubi eam
in qua dicitur : Eodem die , quo Magiftri Roberti legi , quamque nuper examinavit etiam Mabil
de Arbrejelo corpus ( Dei gratiâ DE LONGIN lonius in Mufæo Italico Tom. I pag . 164. qui
QUO ALLATUM , in loco Fontis Ebraldi , teftatur illarum Epiftolarum codicem fcriptum
quem Deo auxiliante fundavit ) humatumfuerat, effe Auctoris ætate. Jam pag. 54. loquens de Bi
• non minima multitudo Religiofarum perfonarum bliotheca Regina Suecia dixerat , fe in ea vi
ad tanti viri funeris obfequium illic congregata diffe alterum Codicem complectentem Epifto
1
fuerat , &c. Denique Robertus in Monafterio las ejufdem Goffridiipfius ætate fcriptum , &
Urfani leucis circiter quatuordecim à Cari flu has inter Epiftolam ad Robertum de Arbrif
vio diffito hominem exuit , corpufque ejus , ut fello , cujus nomen fola prima littera R defi
ad Fontem Ebrardum commodius deveheretur, gnatur. Sed nec ea Epiftola , neque alia Marbo
navi impofitum, folo corde Urfani relicto . Ca di Epifcopi Redonenfis , officiunt Roberti San
ris infrà Turonas in Ligerim fefe exonerat , ad ctitati ; utpote quæ falfos tantum rumores con
quem fluvium pofitus eft Candacenfis vicus, tinent , à malevolis in eum fparfos. Etenim
ubi divus Martinus Turonenfis Epifc. ultimum piiffimum virum, inculpata vita , alia Auctorum
diem claufit. Locus ille Gallicâ leuca à Fonte æqualium teftimonia , ceteraque omnia ab his
Ebraldo diftat , ut videre eft in chartis Geogra calumniis abunde purgant , ut fusè demonftrat
phicis , & è Candacenfi vico Gallicè Cande fa Natalis Alexander part. II feculi XI & XII , in
crum pignus terreftri itinere ad Fontem Ebral Differt. V de Goffridi Vindocinenfis Abbatis , &
dum devectum eft , ad quod iter tam navale Marboti Redonenfis Epifcopi Epiftolis Roberto de
quam terreftre conficiendum tres aut quatuor Arbriffello mfcriptis.
dies infumpti. Quare Robertus nec die XXIV, Mirum tamen videri non debet , Goffridum XXIII.
nec die XXV Februarii vita functus eft , & virum egregiis monimentis ad omnem memo Viripiifalfis
relationibus
tam in Chronico Andegavenfi Tom. I Bibloth. riam commendatum , quique tanto in numero aliquando
Labbeanæ , quàm in Chronico Malleacenfi , fuit apud Ludovicum VI Francorum Regem , decepti.
Tom. II ejufdem Biblioth. obitûs nomine dies Urbanum II & Calliftum II , mendaciis in Ro
exequiarum intelligendus. In pofteriori Chro bertum confictis fidem adhibuiffe ; cùm San
nico ad annum MCXVI legitur : Obiit Rot &tus Bernardus Abbas Clarævallenfis , cujus
bertus de Abrijello , Fundator Fontis - Euraudi VI major fuit exiftimatio apud Reges & Summos
Kalendas Martii ; in priori ad eundem Chrifti Pontifices , & non minor in maximis rebus &
annum , obiit Robertus de Arbriffellis quinto Kal. gerendis & fuftinendis exercitatio , factioni ad
Martias , ipfe fuit fundator Monafterii Fontis verfus Sanctum Willelmum , electum & confe
Ebraudi. Ex utroque eruo , corpus Roberti die cratum Archiepifcopum Eboracenfem innocen
XXIV Februarii ad Fontem -Ebraldi perveniffe, ter adhæferit, & infontemPræfulatu mulctari cu
& die infequenti feu V Kalend. Februar. fepul rarit. Mortuo Archiepifcopo Eboracenfi pars "
turæ mandatum fuiffe . Felto quidem S. Mathia major Willelmum Thefaurarium elegit Epifco
ifta in diem fequentem in Martyrologio Ordi pum , & Henricus Vintonienfis Epifc. fanctæ
nis Fontis - Ebraldi præleguntur : Eodem die Sedis Legatus , Vir tam natalibus , quàm reli
in Biturica patria , apud Urjanum, præclara dor gione & pietate illuftris illum confecravit. Sed
mitio Reverendi domini Roberti de Arbriffel Do. Osberto Archidiacono ejufdem Ecclefiæ , ho
&toris Theologi , venerabilis Presbyteri , ac carif
mine turbulento & factiofo intercedente , variæ
fimi Patris nofiri , &c. fed ea à paucis feculis fparfæ per Angliam adverfus Willelmum crimi
fcripta ; cùm hoc tempore titulus ifte , Doctor nationes, qua fanctum Bernardum feduxêre, &
Theologus ; nondum auditus effet. Certum ita effecère , ut peffimè de illo fentiret & fcriberet.
que & indubitatum effe debet , Robertum , die Non folum Innocentio II , fed etiam Cœlefti
XXI Februarii jam inchoato ac currenti an no II , Lucio II & Eugenio III fedentibus. In
no ad Deum migraffe , & utrumque Chrono Epiftola ccxxxv ad Cæleftinum II data ,
graphum citatum à die Pafchatis annum inchoa quæ aliàs erat CCXXXIV , ait Willelmum fi
re. Præter Monachum Fontis-Ebraldi , qui cre bi vendicare electionem in prafata Ecclefia impiè
ditur effe Andreas Roberti difcipulus , ejus Vi cupere , & eum de plurimis & peffimis pulfari.
tam feripfit Baldricus Dolenfium Epifcopus an Willelmum appellat idolum Eboracenfe , aitque
no MCXXXI demortuus. eum , cùm non poffet per oftium , fodiffe argen
XXII. Licet Robertus Ecclefiam univerfam fancti tao, ut ajunt, farculo, & intrufum fuiffe. Subdit :
Purgatur à tate fua vivens & mortuus illuftrarit , calum Heu! Notus eft Orbi triumphus Diaboli. Ubique
calumnia in niam tamen paffus eft à Rofcelino hæretico , & à
eum conficie pertonat plaufus incircumcifo rum & planetus bo
quibufdam amulis. Imò GoffridusVindocinen norum, pro eo quod videatur fapientiam viciffe
fis Abbas, Roberto amicus ad eum fcripfit Epi malitia. Monftratur digito matris Ecclefiæ turpi
ftolam XLVII libri 4. in qua ait: Fœmina tudo : Patris Innocentii ( nempe Innocentii II
ait : Fæmina
rum quafdam , ut dicitur , uimis familiariter te Papæ ) verenda irridentur , denudata àfervo ne
quam
 in Annales C. Baronii.
401

SÆ C. XII . quam ( nempe à Willelmo ) quoniam mortuum tis , præfente Sancto Bernardo Ciftercienfibus sÆC. XII.
An.C.1117 . putat ; fed vivit in vobis. Si is exitus imminebat, fubjecit , ut fub Eugenii Tertii Pontificatu vide- An.C.1117.
cur è longinquo Romam eft pertracta caufa pur bimus. Baluzius lib. 2. Mifcell. pag. 310. refert
ciffima , umbra magis & angulo digna ? &c. Non Chronicon Saviniacenfe, quod his verbis inchoa
diffimilia fcribit fanctusAbbas adverfus San&tum tur : Anno Domini MCXII beatus Vitalis ere
Præfulem Willelmum in Epiftolis CCXXXVIII , mita optimus feminiverbius ( ideft , Verbi Divini
CCXXXIX , CCXL , CCLII , CCCXLVI , & feminator) in confinio Normannia & minoris Bri
in Epitola CCCLX ubi Willelmum peftem tannia adificavit Monafterium iftud , quod dici
communem vocat. Et tamen tunc Anglia Sanctio tur Saviniacum . Hic beatus vir modernas infti
rem Præfulem non habebat, neque majori apud tutiones in aliquibus Ciftercienfibus fimiles Mo
alios multos viros piiffimos exiftimatione pol nachis fuis impofuit , virtutibus & miraculis cla
lentem , ut infrà vifuri fumus. Magni itaque ac ruit , &c. Rexit Abbatiam annis X, & anno do
piiffimi Viri falfis relationibus quandoque deci mini MCXXII gloriose migravit ad dominum,
piuntur , & trahuntur in fententias à veritate & quidem XVI Kalend. Octob. ut in eodem
alienas. Sed ficut criminationes adverfus Willel Chronico legitur. Denique Baluzius Tom. IV 1
mum Eboracenfem excogitatæ non obftitêre, Miſcell . pag. 556. refert elogium B. Abbatis in
quominus Honorius III eum San&
torum cata quo dicitur , Canonicus primo , poft eremita bo
logo adfcriberet ; ita fperandum Sanctam Se nus. Cœnobium Savineii conflruxit , nempe in
dem Roberto de Arbriffello Sanctorum honores, diœcefi Abrincatenfi .
cultumq; tandem decreturam. Infrà videbimus Ad num. XV. Balduinus Hierofolymorum XXVI.
beatum Joachimum CongregationisFlorenfis in Rex, qui vivente adhuc uxore Adelaidem Roge- Adelais di
Calabria Fundatorem, prophetiæ dono clarum, rii hujus nominis primi Comitis Siciliæ viduam miffa Bal
duino àReg e
duriùs habitum fuiffe. fuperinduxerat , eam hoc anno dimifit , quæ fe- Hierof.
XXIV. B. Roberto fuperftes fuit B. Bernardus Fun ptem cum navibus in comitatu juo Siciliam trans
Moritur B. dator Congregationis de Tironio , ut jam dixi fretavit , inquit Fulcherius lib . 2. Hift. Hierofol.
Bernardus
Fundator mus hujus anni initio , & fidem facit Chrono Ad num. XVI Nicolaus Grammaticus Pa- XXVII.
congregatio- graphus Malleacenfis , qui hoc tempore vixit, triarcha Conftantinop . anno millefimo centefi- colau
Moritur Ni
s II1
nis Tiro quique annum à Pafchate exordiens , ad annum mo undecimo è vita migravit , cùm, uti fuo lo- Patriarcha
nienfis. co monftravimus , Patriarchale folium anno Conftanti
MCXVI , narrata B. Roberti morte , ait : Eo
dem anno obiit Bernardus Fundator cenobii Tiro MLXXXIV ante menfem Septembrem con- nop
nis , quod eft in Pertico , feptimo Kalendas Mar fcenderit , & Zonaras in Alexio Imp. fcribat :
tii, qui tamen colitur in monafterio Tironenfi Patriarcha Nicolaus , Ecclefia per annos viginti
die XIV menfis Aprilis , ad quem diem Hen feptem gubernatâ , fenex admodum deceffit : cujus
ſchenius recitat ejus Vitam à Gaufrido Groffo funus Imperator magnificis honoribus profecutus ,
Monacho Tironenfi & B. Bernardi difcipulo elu alium in Patriarchico folio collocavit , ex fratre
cubratam . Tironenfium Monachorum Religio nepotem ejus , qui tum Chalcedonenfi præerat Ec
nem laudat Jacobus à Vitriaco in cap . XX clefia , in literis tum profanis , tum facris ab in
Hift. Occidentalis , & Tironenfe monafterium eunte verfatum ætate , quem ipfe Imperator in Ec
in diœcefi Carnotenfi conftructum fubeft Con clefia declaravit. In lib. IV Juris Græco - Ro
gregationi Sancti Mauri. mani , ubi refertur Series Epifcoporum Byzantii,
XXV. Guillelmus Neubrigenfis hujus feculi exeun Nicolai fucceffor appellatur Joannes Hieromne
Floret B.
Vitalis Fun tis Scriptor , Roberto & Bernardo addit Vita mon , cognomento Chalcedonii. Extant in Bi
dator Con lem Saviniacenfis cœnobii in confinio Norman bliotheca Regia Cod . 912. Monachorum quo
gregationis niæ , Aremorica & Cenomannorum anno rundam extra civitatem AcummiorumQuæftio
Savinia
MCXII conditorem ; qui tres Viri cum Pe nes , & ad eas refponfa Synodi coactæ fub Ni
cenfis.
anno
tro Pictavienfi Epifcopo celeberrimo , anno colao Patriarcha & Alexio Imp. Ejufdem Ope
MCXV juxta Chronographum Malleacenfem vita ris aliud exemplar MS. affervatur in Bibliothe
functo , non modo literis ; fed omnibus quo ca Cæfarea , ut monet Lambecius Tom. II Bi
que virtutibus eminuerunt , fuique finguli Mo blioth.Cæf. Porrò ifteNicolaus tertius hujus no
nafterii, quafi de condicto fundatores extiterunt. minis fuit . Nicolaus verò Muzalo , quem cum
Hæc Neubrigenfis lib . 1. cap . 15. In tranfmarinis eo confundit Baronius , quartus hujus nominis
partibus , ficut à Majoribus accepi ( erat enim appellandus , & de eo infrà fermo erit. Huc
Anglus ) , tres memorabiles viri uno temporefue retrahenda quæ anno fequenti Baronius de
re, fcilicet Robertus cognominatus de Arbufculo, damnatione Bogomilorum fedente Nicolao Pa
Bernardus & Vitalis . Hi non ignobiliter eruditi triarcha facta , literis mandavit.
& piritu ferventes circuibant per caftella & vi Hoc anno è vivis exceffit Magifter Anfel- XXVIII.
cos, feminantefque fecundùm Efaiamfuper omnes mus , Laudunenfis Decanus , qui Lutetiæ & Obitus Ma
aquas , de converfione multorum fructus uberes Lauduni per quadraginta & amplius annos giri mi LaudAnſel
y
colligebant , pio inter fe placito conftituto. Quod Theologiam publicè profeffus eft. Dacherius nenfis.
Robertus quidem fœminarum communi labore ad enim , qui Guiberti Abbatis B. Mariæ de Novi
meliora converfarum follicitudinem gereret : Ber gento Opera publicavit, catalogum Decanorum
nardus verò & Vitalis maribus propenfius provi Laudunenfium ex tabulariis eruit , & iifdem
derent. Robertus itaque famofiffimum illud mona Operibus annexuit, hoc anno mortem ejus con
fterium feminarum de Fonte - Ebraudi conftruxit, fignat. Habuit difcipulos celeberrimos & Magi
& regularibus difciplinis informavit. Bernardus ftros infignes , Willelmum de Campellis poftea
verò apud Tironiam , & Vitalis apud Saviniacum Catalaunenfem Epifcopum , Petrum Abaelar
Monachis regulariter inftitutis , fuos quifque ab dum , Gaufridum Britonem dein Rotomagen
alis per quafdam præceptorum proprietates diftin fem Archipræfulem , aliofque. Hugo Metellus
xit. B. Vitali quartus in Abbatiam fucceffor fuit Canonicus Regularis Ordinis S. Auguftini in
Serlo , qui fe cum triginta Abbatiis fibi fubdi Abbatia fancti Leonis Tullenfis , qui hoc ipfo
Tom . IV. L1 3
tempore
 gi
402 Critica Hiftorico - Chronolo
SAC. XII . tempore floruit , feripfitque Epiftolas plures ad
An.C.1117. viros Jui temporis fcientiâ vel dignitate illuftres,
nondum publici juris factas , in Epiftola IV ad
Innocentium , de eo ait ; Mortuo Anfelmo Lau
dunenfi & Guillelmo Catalaunenfi, ignis verbi Dei
in terra defecit , indeque Joannes Canonicus
S. Victoris Parifienfis in Chronico MS. de eo,
inquit , dixiffe fertur Eugenius III Deum fpi
ritum ejusfufcitaffe , ne Scriptura periret. Glof
fam interlinearem , aliaque reliquit ingenii fui
monumenta , quorum pleraque adhuc inedita,
quæ Natalis Alexander Ŝec. XI & XII part. I
VI art. III enumerat. Porrò Anfelmum
cap .
hoc anno obiiffe præter Pfeudo - Robertum de
Monte tradit Auctor Synchronus , cujus verba
Marlotus in Metrop. Remenfi lib.2 . cap.33 . re
fert , & Anfelmum plurimùm laudat. Dacherius
in Notis ad Guibertum de Novigento pag.642 .
elogium Anfelmi , & annum ejus emortualem
defcripfit ex Chronico 1 Canonici Laudunenfis
coævi hactenus inedito , & Nangius in Chron.
eundem annum pariter fignat.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO -ROMANE6611 .
Hifpan.
MCLVI. 7. F. 17. P. 14. April . Indict. 11.
Anno Hcgi
ræ DXII
JESU CHRISTI 1118.
inchoato die
24. April. GELASII II PAPE I.
fer. 4.
HENRICI V REG . 13. IMP. 8.
JOANNIS COMNENI IMP. I.
I. D num . I & feq. Pafchalis II , uti refert
Moritur Pandulfus Pifanus in ejus Vita apud Ba
Pafchalis II
PP. ronium , qui eum Petrum Bibliothecarium per
peram credit , cùm morbo affectus effet , venit
in pranefte, & B. Agapiti Ecclefiam ibidem dedi
cavit. Nativitatis domini vigilias Roma celebra
vit. Tandem carnis debitum folvit XV Kalendas
Februarii ; fed dies ille procul dubio corruptus,
uti ex ipfo Pandulpho eruitur, qui fubdit , poft
Pafchalis II obitum Epifcopatum ceffalle die
bus tribus , quemadmodum videre eft apud Ba
ronium num . II & apud Papebrocium in Cona
tu Chronico - Hift . in Pafchali II. Fieri enim
non poteft, ut Pafchalis XV Kalendas Februa
rii , feu die XVIII menfis Januarii è vivis
excefferit , & die XX vel XXI ejufdem men
fis Gelafius II ejus fucceffor electus fuerit ; cùm
hujus mors contigerit anno fequenti die XXIX
menfis Januarii, poftquam fediffet annum unum
& dies quatuor vel quinque , ut ibidem videbi
mus ; alioquin Sedes vacaffet, non dies III , fed
dies VII. Loco itaque , XV Kalend. Februarii,
legendum , XII Kalend. Februarii , quo die
Pafchalem II vita functum effe rectè fcripsere
Petrus Diaconus lib . 4. cap . 66. & Chronogra
phus Malleacenfis . Hanc noftram emendatio
nem certam reddit ipfemet Pandulphus, qui nar
rata ejus morte ait : In fede propria , in Patriar
chio , in dextro latere templi , in mausoleo purifi
mi marmoris mirifico opere fculpto XI Kalendas
Februarii collocatus ; indicat enim Pafchalem II
die præcedenti , nempe XII Kalend . Februarii, jacet Calliftus Papa II , &c. Secus ipfum requie
è vivis abiiffe , fequentique die terræ manda feit Honorius Papa II , ac deinde penes iftum Ca
tum effe . Hinc Falco , qui annum à die prima leftinus Papa II. Joannes autem Diaconus ju
menfis Martii incipit , diem fepulturæ cum die nior libellum fuum Alexandro Papæ III dica
mortis , ut fæpe fit , confundens , fcribit : Hoc vit ; licet enim quotus hujus nominis Alexander
anno MCXVII Pafchalis Papa obiit XI Kal. ille fuerit , non memoret , evidenter tamen fe
ca
Februarii , & Gelafius Papa eligitur. Dies mortis SAC. XII.
Pafchalis II etiam corruptè defcriptus apud Si- An.C.1118 .
meonem Dunelmenfem in Hift. de Geft. Reg.
Angl. Hovedenum pag. 474. & Bromptonum
pag. 1007. ubi traditur , Pafchalem XIV Kal.
Februarii demortuum > ficuti & in Chron.
Walteri Hemingford Tom. II Collect . Oxo
nienfis.
Cùm itaque Pafchalis 11 die XIV menfis II.
Augufti anni MXCIX Pontifex Rom. ordina- Duratio
fedis ejus
tus fuerit , Ecclefiam Romanam rexit annos non
XVIII , menfes V , dies VII , fi dies emor- tificii.
tualis excludatur > ut habent Auctor Magni
Chronici Belgici ex Bernardo Guidonis, Joannes
Ceccanus in Chronici Foffee Novæ apud Ughel
lum Tom. I Italiæ Sacræ , Martinus Polonus
in Chron. Wernerus in Fafciculo Temporum,
& duo ex noftris Catalogis , vel dies VIII fi
dies emortualis includatur, ut in uno ex iifdem
Catalogis dicitur. Verum quidem eft , Barc
nium num . II referre locum Pandulphi hoc mo
do ! In mausoleo puriſſimi marmoris thalapfico ope
re fculpto , undecimo Kalendas Februarii colloca
tus eft ; cùm fediffet annos XVIII , menfes V, dies
IV , fed locus ille tam à librario , quàm ab in
terpolatore corruptus ; loco enim, thalapfico, le
gendum , mirifico, & rejicienda hæc verba , cùm
fediffet , &c. quæ in aliis Pandulphi Exempla
ribus non extant , & veritati contraria funt. Ex
quibus confequens eft , Papebrocium citatum
perperam fcripfiffe Pafchalem II è vivis exceffif
fe XVIII die Januarii , fediffe annos XVIII ,
menfes V, dies V, & Sedem poft ejus mortem
vacaffe dies XII ; rectè verò Onuphrium in
Chron. Ecclef. qui Vitam Pafchalis II à Pan
dulpho fcriptam viderat , uti anno M C indica
vimus , literis mandaffe Pafchalem II duodeci
mo Kalend. Februarii animam Deo reddidiffe,
ceffaffe Sedem dies III , & Gelafium II ejus fuc
cefforem electum fuiffe octavo Kalendas Fe
bruarii. Hunc enim electum effe die XXV
menfis Januarii , non verò XXXI ejufdem
menfis, ut arbitratur Papebrocius , ex dicendis
in morte ejus apparebit. Non hinc difcedam,
quin monuero , Chronographum Sancti Petri
Vivi apud Dacherium Tom . II Spicilegii , qui
die non memorato ait , Pafchalem II obiiffe
anno MCXVII , annum à Pafchate inchoare,
quod apertè liquet ex donatione quadam ab eo
anno MCXIII fummariè recitata , in cujus calce
dicitur : Factum eft hoc in fine iflius anni de quo
agitur , VIIfcilicet Idus Martii; eo enim anno,
qui nobis eft MCXIV , Pafcha die XXIX Mar
tii celebratum , & ab eo tantum Chronogra
phus ille annum MCXIV exorfus eft.
Joannes Diaconus junior Bafilicæ Salvato III.
ris Patriarchii Lateranenfis Canonicus in libello Ejusfepul
tura.
fuo de Ecclefia Lateranenfi, à Mabillonio Tom.
II Mufei Italici vulgato , refert retrò fub abfi
da effe fepulturas Apoftolicorum , inter quos
iftos numerat : Ibi prope jacet Leo Papa V
Agapitus Papa 11 juxta fepulchrum ejus. Inde
per directum ad dexteram jacet Pafchalis Papa
II qui falubri providentia ac ftudio renovavit
Ordinem Canonicum in ifta Ecclefia : juxta quem
de
 in Annales C. Baronii.
403
SAC.XII . de eo loqui pag . 570. infinuat , quando ait , in &perfidiæ telum longè latèque cognofcens , Mi- SEC. XII .
An.C.1118 . una abfida effe altare fanctarum virginum Ru ramur , inquit , fuper talis tantique viri Legatio- An.C.1118.
fina & Secunda , fub quo recondita funt pretiofa nibus , cùm ad nos venturum fe die Reſurrectio
earundem corpora , que inventa funt ab Anaftafio nis ( Pafchatis ) nuper tranfmiferit. Nunc verò
Papa IV felicis memoria , antequam Apoftolica nocturno tempore , & ante condictum tempus com
dignitate fublimaretur , & poft ipfarum inven perimus cum adventaffe. Ego verò Deo annuente,
tionem fabricato altari ad honorem earundem confecrationis accipiam firmitatem , &c. Deinde
propriis manibus confecravit ipfum altare adftan electus ille Gelafius die conftituto ( die fc. qua
tibus nobis omnibus , & præfentibus Canonicis tuor temporum Martii , uti fuprà ) à Cardinali
Bafilice Salvatoris , &c. Fatetur tamen Joannes bus , qui cum eo exierant , canonicè & ordinatė
Diaconus in præfata Epiftola dedicatoria Libel confecratus eft apud Calenum ( lege Cajetam )
lum illum antiquum effe , feque tantum addi menfe Martio fuperiùs nominato.
diffe, quæ vel propriis oculis vidit , vel ab ante Baronius quidem num. XI. ex Pandulpho VI.
cefforibus veridica relatione cognovit. Sed poft citato ait : In Papam Gelafium infra Kal. Martii Ordinatur
confecratus , quod & exemplar, quo ufus eft Pa- Pontifex
Joannem Diaconum libellus ille rurfus inter Rom.
polatus , cùm in eo pag. 570. paulò fcilicet an pebrocius , etiam habet, eandemque lectionem
tequam de Anaftafio IV verba faciat , referat alii paffim fequuntur. Verùm textus Pandulphi
Decretum confecrationis cujufdam altaris de eo in loco corruptus , ficuti & in exemplari
mandato domini Bonifacii Papa VIII factæ, imò Conftantini Cajetani , quod habet infra Octavas
& in eodem libello pag. 569. fermo fit de fe Martii , legendum enim infra Octavas Idus
pultura ipfius Alexandri III , & aliquot Suc Martii feu Octonas Idus , ut loquitur Horatius
cefforum ejus. ferm . I. Satyr. VI , indeque intelligimus , po
IV. A num . III ad XVII . Paſchali II fucceffit ftridie , feu die nona menfis Martii Gelafium
Gelafius 11 Gelafius hujus nominis II , Campanus , patriâ Presbyterum ordinatum , dieque decima , quæ
eligiturPon
tifex Rom. Cajetanus, antea Joannes Cajetanus, S.R.E. Ar Dominicalis fuit, Pontificem confecratum. In
chidiaconus , cujus Vitam fcripfit Pandulphus ter Epifcopos qui Gelafii inaugurationi adfuêre,
Pifanus familiaris ejus , quam Papebrocius lau Pandulphus Rifonem Barenfem Archiepifco
datus ex MS. Antverpiano integram exhibet , & pum numerat , &tamen in Chronico Falconis
Pandulfum perperam Aletrinum vocat. Eam ad annum MCXVII fcriptum reperitur : Hoc
Conftantinus Abbas jam anno MDCXXXVIII anno Riso Barenfis Archiepifcopus ab Argivo ci
Romæ cum prolixis Commentariis ediderat. ve Barenfi trucidatus eft in via Canufina. Verùm
Baronius complura ex eadem hic recitat ; fed Falconis Chronicon eo Chrifti anno partim mu
cum Falco hujus temporis Scriptor de Gelafii II tilatum, partim depravatum , ut obfervat Pere
electione etiain fermonem habeat , nobis ejus grinius in Caftigat. pag. 163.
verba ad Annalium Ecclef. illuftrationem refe Pergit Falco Pontificis ipfius refponfum au VII.
renda : Factum eft , inquit Falco , cùm præfatus diens ( nempe Henricus Imp. ) peftifero invento Burdinusfit
Antipapa.
Pontifex Gelafius ad Pontificale folium ferè totius confilio Archiepifcopum quendam Hifpanum ( nem
populi Romani unanimi voto & concordia eligere pe Burdinum Archiep. Bracarenfem ) in Pontifi
1
tur , Archiepifcopis , Epiſcopis & Abbatibus , cir cem , &, ut ita dicam , invaforem Ecclefiæ confti
ca Romanam Sedem morantibus , miffos Apulie tuit , & confecravit. Quod pluribus Romanis
quoque partibus delegavit , ut ad ejus confecratio difplicuit : Romanorum igitur complures , quorum
nis diem convenirent. Erat quippe , ut retulimus, mens erga Ecclefiæ fidelitatemfixa manebat , viſa
cùm electusfuit , Diaconus & Cancellarius , qui ejufmodi hærefi & cognita, ajebant ; Heu , heu mi
quidem nonnifi in canonico jejunii tempore confti feri cùm nos ex longo noftrorum patrum vetufto
tuto confecrari poterat ( quia Presbyteratus in ritu , fine alicujus Regis adventu & licentia , pa
quatuor temporibus conferebatur , & nullus ftorem eligebamus , confecrabamus quem voleba
tunc Romæ aus Papa , aut Epifcopus aut Pres mus. Nunc autem fine Regis permiffu jam am
byter , unica ordinatione , ut aliàs factum fue plius alium neque eligere , neque confecrare aufi
rat , facrabatur ) . Legatione itaque accepta Epi erimus. Quare plures è nobilitate Gelafio cano
Scopus Trojane, Archiepifcopus Sipontina civitatis, nice ordinato apud Calenum ( legendum Caje
& alii complures ad ipfius confecrationis folemni tam) legaverunt, dicentes ; Veftra notefcat Pater
tatem properaverunt ; fed priufquam memoratus nitati, Pater & Domine , nos & noftros amicos con
electus Gelafius confecrationis acciperet dignita fecrationi illius excommunicati viri in Pontificem
tem, Rex præfatus Henricus , infructis infidiis, fceleftum conftituti , nullatenus confilii & auxilii
noctis filentio Romam ingreditur , menfis Martii manus dediffe. Hoc in loco Falconis Chroni
fecundo die ingrediente. Apoflolicus itaque Regis con valde mutilatum & corruptum ; jam enim
ipfius fic latenter deprehendens , reminifcens qua narrarat Gelafium II Pafchatis tempore Caje
liter Rex ipfe dominum Papam Pafchalem ejus tam veniffe , inde Romam , & Roma Pifas.
prædecefforem , & Cardinales fraude & dolo ca Burdinus , feu Gregorius VIII Antipapa po VIII.
pillet , abfque mora Cardinalibus convocatis flu Henricum
ftridie Kalendas Junias , ipfo Pentecoftes die coron at Im
vium Tiberis ingreffus eft. Deinde profperis ven HenricumImperatorem utPapa coronavit, quem peratorem.
tis morefulcantes pervenerunt Calenum; fed cùm jam anno præcedenti ut Legatus Pafchalis II
Calenum neque portum habeat , neque in mari coronaverat. Hoc enim docet Petrus Diaconus
pofitum fit, legendum Cajetam , quò juxta Pan in Chron. Cafinenfi lib . 4. cap . 64. Imperator
dulphi citati teftimonium Gelafius appulit , & interea cum oppidanis ( nempe Turriculæ ) fæ
aliquo tempore moratus eft. dus iniens , Romam rediit , ibique diebus Penteco
V.
Rex autem Apofiolici egreffum cognofcens , ei fles ab eodem Harefiarcha coronatus Liguriam re
Adveniente! apud Calenum ( Cajetam ) delegavit , quatenus
Henrico diit. Gelafius verò II , poftquam Henricus Ro
Imp. Roma Urbem reverteretur , quoniam ad ejus confecra mâ digreffus eft, in eam urbem clàm venit : Ma
fugit. tionem libentiffimè interelle & corroborare defi gis peregrini quam domini , inquit Pandulphus,
f deraret. Pontifex autem Gelafius nequitiam ejus Romam , ficut Deus novit , intravimus. Latuit
LI 4 dominus
+
 404 Critica Hiſtorico - Chronologica
SAC. XII . dominus Papa , melius quàm hoſpitatus eft in Ec
An.C.1118. clefiola quadam , quæ San&ta Maria in Secundo
Cereo dicitur. Narrat poftea Pandulphus Gela
fium II , cùm nimis facile ad feftum Sanctæ Pra
xedis , quod Romæ die XXI menfis Julii ce
pore vivebat, jam ab anno MCIII , ut legitur SÆ C. XII.
apud Ughellum Tom. 3. col. 427. confecratus An.C.1118 .
fuerat , Daiberto ejus deceffore Patriarcha Hie
rofolymitano conftituto , qui juxta Fulcherium
in Hift. Hierofolymorum lib. 2. anno MCIV

lebratur, fe fe expofuiffet , denuò invafum ab Romam venit , ut de Hierofolymorum Rege'

Henricianis , acriterque utrimque pugnatum
effe ; Henricianos deinde ab Urbe receffiffe , &
Gelafium II illuc rediiffe. Et quia Ravennates
eorumque Archiepifcopus Gualterius ejus par
tes perpetuò fecuti funt, antequam Romà difce
deret , eorum voluntatem prolixè laudavit , &
reftituit Archiepifcopo eos Epifcopatus , quos
Pafchalis II Ravennati Ecclefiæ in Synodo ad
apud Pafchalem II quereretur , & rediens Hie
rofolymam obiit die XVI menfis Maii anno
Pifano MCVI , aut anno communi MCV fe
cundum antiquum Chronicon Pifanum , apud
Ughellum Tom . 3. col. 426. ideoque Petrus à
Gelafio facratus non fuit. Legendum itaque,
Archiepifcopatum & Ecclefiam civitatis confecraf
Jet. Daibertus totius infulæ Corficæ ab Urbano

Guaftallum anno MCVI coacta ademerat. Ge II Archiepifcopus conftitutus fuerat juxta Re

lafii Diploma refert Rubeus lib.5 . Hift. Ravenn.
in cujus fine legitur : dat. Romæ per manum Chry
fogoni S. R. E. Diaconi Cardinalis VII Id. Augu
fti indict. XI ( ideoque hoc Chriſti anno ) anno
Dominica Incarnat. MCXIX , Pontificatus au
Re
tem domni Gelafiifecundi Papæ anno primo.
fertur etiam illud Refcriptum Tom. X Concil.
pag.818 . fed eafubfcriptio ibidem corrupta ; lo
co enim VII Id. Augufti , indi &t . XI , ibi habe
tur , Kalendis Septembris , indict. XII ; Rubeus
ením , qui autographum viderat , hac de re
nos dubitare non patitur. Præterea annus
ille Incarnationis Pifanus eft , non verò com
munis.
IX. In Concilio Guaftallenfi ftatutum fuerat , ut
Gelafius 11 Emilia tota cum fuis urbibus , ideft , Placentia,
Ecclefia Ra
venn. prifti- Parma, Regio, Mutina, Bononia, nunquam ulterius
najurare- Ravennatenfi Metropolifubjacerent. Hæc enim Me
tropolis per annos jam penè centum adversùs Sedem
ftituit.
Apoftolicam erexeratfe ; necfolum ejus prædia ufur
pavit , fed ipfam aliquando Romanam invafit Eccle
fiam Guibertus ejufdem Metropolis incubator , in
quit Cencius Camerarius apud Baronium anno
MCVI num.XXXII. Sed cùm tandem,inquit Ge
lafius II in laudato Refcripto , Divinæ Majeftati
placitum fuit , eandem Ravennatenfium Ecclefiam
mifericordiæfuægratiâ ad unitatem & obedientiam
matris fuæ Romanæ Ecclefiæ revocavit . Quare Ge
lafius Gualtero Ravennatenfi Archiepifcopo , &
per eum Ravennatium Ecclefiæ diguitatem om
nem , quam ante illius divifionis tempora per Ro
manam Ecclefiam poffederat , reftituit , & Gual
fcriptum ab Ughello col.429 . relatum,emiffum
que Anagnia X. Kal. Maii, indict.XV, anno Dom .
Incarnat. MXCII Pontificatus verò D. Urbani
Pape II, anno V ; Daibertus tamen , nec Petrus
ejus Succeffor eo jure ufi ante hunc annum, quo
Gelafius Pifas adventavit. Tunc enim juxta an
tiquum Ecclefiæ Pifanæ Codicem MS . col.434
apud Ughellum citatum , Gelafius novam Pifa
norum Ecclefiam in honore gloriofiffima Jemperque
triumphatricis Virginis Maria confecravit . ..
Romanus igitur Pontifex inter Mijarum folemnia
ipfius dedicationis die ipfam San&tam Pifanam Ec
clefiam tam Privilegio , quàm ore proprio coram
innumerabilibus turbis Tujcie in Metropolitanam
confirmavit fublimitatem.
Auctor Anonymus de Geftis Pifanorum apud XI.
Ughellum col. 413. ait : poft deceffum ( feu abi- Corfica Me
tropoli Pifa
tionem ac difceffum) venerabilis Papa Gelafii Pe- na fubjici
trus Pifanorum Archiepifcopus cum Petro Cardi- tur.
nali Ecclefiæ Romanæ Legato , & cum Ecclefia
Pifane Canonicis , atque cum Ildebrando Judice,
& Pifanorum tunc Confule , alifque Pifanis civi
bus in Corficam ivit , ibique honorificè receptus in
conspectu Cleri & populi Marficani Maranenfem
Elečtum & ipfius Ecclefiam confecravit , aliorum
Corfice Pontificum obedientiam & fidelitatem re
cepit anno Incarnat. Dom. MCXIX ( more Pi
fano, & nobis anno MCXVIII ) . Poft eorum
igitur bonorabilem reditum velox fama Tufciam
Longobardiam continuò replevit , refonans Ec
clefiam Pifanam Metropolitanam dignitatem aſſe
cutam in Corficam iviffe. Quod Genuenfium

tere pallium conceffit. Baronius in Appendice animos valde exafperavit , inquit idem Anony
ad hunc annum Epiftolam Gelafii II Gualtero mus. Alius antiquus Scriptor Pifanus apud
Ughellum col.434. de dedicatione Ecclefiæ Pi
Ravennatium Archiepifcopo datam recitat , fed
fanæ &Metropolico jure eidem àGelafio II con
depravato exemplari ufus fcribit , eam datam
Kalend. Septemb indict. XII , additque indi ceffo idem refert : Pifas venit,& confecravit majo
&
tionem illam XII , ficuti & annum Încarnat . rem Ecclefiam Pifanorum, & conceffit Archiepifco
MCXIX cum menfe Septembri in ea Epiſtola patum civitati Piſanæ , & dedit , quia ufque tunc
inchoari. Verùm certum , illum Chrifti annum tantum Epifcopus erat , quia fc . Urbani II Re
Pifanum effe, & Gelafium II Eram illam , non à fcriptum executioni mandatum non fuerat. Ea
die XXV menfis Martii , ut Pifani , fed à die dedicatio fecundùm veterem Codicem MS . jam
Pafchatis exorfum effe , uti mox monftrabo. laudatum peracta anno Pifano MCXIX , com
Tum relicta Romà Pontifex Pifas venit , ubi diu muni verò MCXVIII, indict. XII, Kalend. Octob.
qui dies hoc anno in feriam tertiam cadebat.
moratus eft , & Ecclefiam Metropolitanam
XII.
dedicavit. Pifis Gelafius II Genuam profectus eft , ubi
Sancti Laurentii Ecclefiam dedicavit juxta an- Gelafius 11
X. Hoc anno, inquit Falco, prædictus Papa Gelafius Genuam
tiquam tabulam in ejufdem Cathedralis facrario venit.
Pifanam Gallias ivitfecundo die menfis Septemb.intrante, &
Ecclefiam fervatam , ut notat Cajetanus Abbas in Com
metropolim Pifas applicuit , (hoc in loco eft hiatus) . Cumque
ficut relatum eft , Pontifex Gelafius apudcivitatem mentario ad Pandulphum pag. 144. ubi hanc
facit. infcriptionem refert : Sexto Idus Octobris , anno
Pifanam iviffet , & Archiepifcopum civitatis
confecraffet. Hoc in Chronico Falconis hodie Dominica Incarnat. MCXV111 , indi&. XII,
non legitur , & hæc verba , Archiepifcopum crvi dedicatio Ecclefia beatiffimi Laurentii , atque San
tatis confecraffet , mutilata & corrupta. Petrus &tiffimi Syri Januenfis Epifcopi : qua confecratafuit
enim II Archiepifcopus Pifanus , qui hoc tem à domino Gelafio primo anno Epifcopatus fui ,
compluribus
 in Annales C. Baronii.
PA
SAC. XI . compluribus Epifcopis , cum Ottone videlicet Ja
An.C.1118 . nuenfi , &c. Refert ibidem Cajetanus Gelafii
Refcriptum in quo legitur : Anno Dom. Incarnat.
MCXIX indict. XII ( ubi annus Incarnat .
MCXIX Pifanis eft ) fexto Idus Octobris D.
Gelafius Papa 11 altare hoc & oratorium confe
cravit , Pontificatus fui anno primo . Quare cùm
hæc dedicatio feria quinta , Pifana verò ferià
tertia facta fuerit , diei Dominicæ ratio non ha
bita. Inde Gelafius II poft omniumfententias Im
peratoris perfecutionem fugiens in Galliam ve
nit , uti narrat Pandulphus laudatus . Sed , ante
quam de profectione Gallica Gelafii II loqua
mur , monendus Lector annum Incarnationis
Pifanum à Curia Romana aliquando ufurpatum,
à Pafchate , quod Kalendas Januarii novem
menfibus præcedit à Gelafio II inchoatum , in
dictionem verò Kalendis Septembris , qui eun
dem menfem Januarium , à quo annum Diony
fianum incipimus , antevertit , licet Pifis non à
Pafchate , fed à die XXV Martii inciperetur.
Vide hujus probationem poft duos numeros fe
quentes.
XIII. Gelafio II die XXV menfis Januarii Romæ
intrufionem
BurdiniGal in Pontificem electo Henricus Imp . qui jam à
lie Epifcopis multis annis Ecclefiam Romanam vexabat, Bur
fignificat. dinum Bragarum Archiepifcopum in Ecclefiam
intrufit , hicque fuis à fautoribus Gregorius VIII
vocitatus eft , inquit Ordericus lib . 12. Gelafius,
qui Cajeta tunc verfabatur , ut primum eam ele
&tionem & ordinationem audivit , literas dedit
ad Galliarum Archiepifcopos , ceterofque per
Galliam fideles conftitutos , à Baronio num. X
recitatas ex Malmesburienfi lib. 5. de Reg. Angl.
in quibus ait , Henricum , die poft electionem
fuain quadragefimo quarto , Bracarenfem Epi
fcopum in matris Ecclefiæ invafionem injeciffe,
fubditque : In hoc tanto facinore nullum de Ro
mano Clero , Deo gratias , Imperator focium ha
buit , fed Guibertinifoli. Ita habet editio , quæ
extat apud Eadmerum lib. 5. Novorum & Si
meonem Dunelmenfem in Hift. de Geft . Reg.
Angl. ut rectè obfervat Baluzius lib. 3. Mi
fcell. in Vita Mauritii Burdini Archiep. Braca
renfis ; lectio enim Malmesburienfis & Hove
deni , quam fequitur Baronius , & quæ habet,
nullum de Romanis dominus Imperator , Deo
gratias, focium habuit , manifeftè mendofa ; cùm
certum fit multos nobiles Romanos , & in his
Frangipanem in partes Henrici transgreffos effe,
& à Gelafio II feceffiffe . Vidit difficultatem Ba
ronius, aitque Gelafium per Romanos Catholicos,
& per Guibertinos intelligere fchifmaticos . Sed
cum tam Gelafiani , quàm Gregoriani ejufdem
urbis Romanæ cives fuerint , licet partibus ac
ftudiis diverfi , eam interpretationem Baluzius
jure merito rejecit. Cùm ergo Gelafius II die
XXV menfis Januarii Pontifex dictus fuerit,
perniciofum hoc Schifma die nona aut decima
menfis Martii incoeptum , corruptaque hæc ea
rundem literarum Gelafii II ad Gallos fubfcri
ptio : Datum Cajeta XVII Kalendas Februarii ;
eo enim die nondum Pafchalis II è vivis abie
rat , & fchifma , cujus in iis mentio , nonnifi
menfe Martio inchoatum . Legendum itaque,
datum XVII Kalend. Aprilis , feu die XVI
menfis Martii. Librarii menfem unum in alium,
& Kalendas in Idus , dum minus attendunt,
quandoque mutant, ut variis exemplis liquet, &
XIV.
In Galliam obfervare operæ pretium eft.
vent. Sed redeo ad profectionem Gelafii II in Gal
!
405
liam . Pandulphus in ejus Vita prodit , eum SAC. XII.
portum Sancti Egidii attigiffe , & in viciniis va- An.C.1118 .
rias Ecclefias dedicaffe , ut videre eft apud Baro
nium num . XVI. Sed fanum Sancti Egidii in
Occitania provincia pofitum una leuca à Rho
dano fluvio diftat , ideoque Gelafius ad Rhoda
num appulit. VII Idus Novemb. apud Sanctum
Egidium erat , ut liquet ex Refcripto ibidem ab
eo dato , & à Baronio in Appendice ad hunc
annum recitato , in Addendis fc. & Corrigendis.
Inde Magalonam , civitatem nunc extinctam ,
cui Mons Peffulanus fucceffit , venit , ubi Suge
rius à LudovicoVI Francorum Rege miffus eum
convenit , ut ipfemet Sugerius narrat in Vita
ejufdem Regis , qui addit, Pontificem , cùm Rex
ei occurrere maturaret , mortuum effe videlicet
fub finem menfis Januarii fequentis Chrifti an
ni , ut ibi narrabimus . Falco verò de acceffu Ge
lafii II in Franciam loquens , ait : Continuò Ar
chiepifcopi omnes , & Epifcopi , Procerefque alii
gaudio cum meffabili & honore immenfo eumfufce
perunt. Taliter igitur Gelafius acceffus cum prædi
to Anglorum Rege confabulatus eft. Peregrinius ,
in Caftigat. pag. 165. notat in Codice Falconis
ibi lacunam effe , ac Henricum Angliæ Regem,
ficut Galliarum Regem , cum Gelafio per Lega
tos colloquium habuiffe . Ordericus lib. 12. pag.
846. refert , indictione XI Nonis O&tobris Con
cilium congregatum effe Rotomagi , cui inter
fuerunt varii Epifcopi & Abbates ibidem defi
gnati , fubditque : Ibi tunc Conradus Romanus
Clericus, Gelafi Papa Legatus eloquentiſſimo fer
mone , utpote laicali (legendum latiali ) fonte à
pueritia inebriatus , querimoniam fecit de Karola
Imperatore ( Henricus enim Karolus Henricus
nuncupabatur ) , Pafchalis Papæ bonorum, & adi
ficiorum pravo deftru &tore , & Catholicorum di
ro perfecutore. Addidit etiam planētum de Burdi
no Pfeudo- Papa Apoftolicæ Sedis invafore , & de
multimoda in Tufciæ partibus Ecclefiæ tribulatio
ne. Retulit etiam Gelafii Papæ , qui jam cis Alpes.
venerat , infurgentibus procellis exilium , & à
Normannica Ecclefia fubfidium petiit orationum ,
magifque pecuniarum. Denique Pandulphus fcri
bit , Papam per Podium in Franciam properaffe,
& Cluniacenfe monafterium adiiffe , ubi anno
fequenti mortuus eft. Sed cùm ex jam dictis
conftet , Gelafium II menfis Octobris initio
Pifis & Genuæ fuiffe , Concilium Rotomagen
fe , in quo adventus ejus in Franciam nuncia
tus , Nonis Octobris celebrari non potuit , ideo
que legendum , Nonis Novembris , hincque ap
paret , verum effe quod mox dixi , Librarios
nempe unum menfem in alium quandoque mu
taffe , & Ordericum indictionem à Januario
incipere.
Gelafius II literis ad Pontium Abbatem Clu- XV.
Variis in ur
niacenfem datis Capua 11 Idus Aprilis , per bibus Gallie
manum Gryfogoni S. R E. Cardinalis anno Dom. fuit.
Incarnat. MC XV 111 indict. XI , hoc fcilicet
anno ante Pafcha , quo Romani Piſanum annum
Incarnat. MCXIX aufpicaturi erant , ei & Suc
cefforibus ejus confirmavit quidquid Sanctus
Hugo Abbas Cluniacenfis , quieté ac fine lite
poffidebat. Tum aliud ei in monafterii Clunia
cenfis favorem Privilegium largitus eft, in cujus
fine legitur : Datum Avenioni per manum Chry
fogoni S. R. E. Diaconi Cardinalis , XVIII Kal.
Januar. indict. XII Dom . Incarnat. ann. MCXIX
(computo Pifanorum ) Pontificatûs autem do
mini Gelafu II Papæ, anno I. Huc etiam revocan
dum
 406 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XII . dum quod Hugo Monachus Cluniacenfis fcri
An.C.1118. bit ad Pontium Abbatem Cluniacenfem , & ha
betur in Bibloth. Cluniac . pag. 463. Hic (nem
pe Gelafius Papa ) Henrico IV Romanorum Im
peratore contra Ecclefiam fæviente , declinans ad
mare defcendit , navigio Gallias expetivit , tibique
primùm Curfore à Pifis emillo , fuum prænunciari
fecit adventum ..... Huic apud Sanctum Ægi
dium occurrifti , huic & multo comitatui fuo equi
taturos ; & alia quàm maxima elegantiffimè mi MCXVIII habet , Cæfarauguſta capta eſt à Re
niftrafti. Hunc pro maris moleftia infirmatum in ge Aragonenfi.
tuafolo nativitatis , quodpater tuus Petrus potens Difficultas tantum poteft effe de die, cùm de XVIII.
& nobilis Comes Mergulienfis juri Apoftolorum anno , menfe , ac feria quarta inter omnes con- annus &
Petri & Pauli contradidit ; & inde accepit , tu
Papam officiofiffimè confoviti . Qui denuo conva
lefcens, & Cluniacumfuum pervenire defiderans,
Lugdunum Galliæ pertranfit , Matifconam defcen leacenfis in Aquitania vixerit , domefticis tefti
dit , ubi graviffima ægritudine confectus , fe Clu bus major hac in re fides habenda videtur. Ex
niacum perferri inftantiffimè præcepit. Erat Mer
gurium oppidum maritimum Occitaniæ propè
Magalonam & Montem Peffulanum fitum, quod
hodiè Gallicè Mauguio appellatur , pertinetque
ad Epifcopum Montis Peffulani.
XVI.
Ad num .XVIII & feq . Alphonfus Rex Ara
Cafaraugu
. Sta ab Al goniæ arma , confiliaque omnia ad Mauros de
Phenfo Ara Bellandos convertit , & Cafaraugustam urbem
gonia Rege Hifpaniæ Tarraconenfis ad Iberum fluvium po
offidetur.
fitam , ex qua identidem in vicinos Chriftiano
rum agros excurfiones faciebant, obfidione cin
xit , quæ adhuc durabát die decima menfis De
cembris , ut demonftrat Epiſtola Gelafii II ad
exercitum Chriftianorum civitatem Cæfaraugu
ſtanam obfidentem , data Alefti , ( non longe à
fano Sancti Egidii ) quarto Idus Decembris , &
à Baronio relata. Ea Pontifex omnibus ad eum
aliquid conferentibus indulgentiam largitur, fi
gnificatque fe Petrum,quem confecravit Epifco
pum Cæfarauguftanum, ad eos remittere. Qua
re cùm Gelafius menfe Januario currentis anni
Pontifex Romanus creatus fuerit , eodemque
menfe anno fequenti obierit, valde mirum Blan
cam, qui eani Epiftolam legerat, in Comment.
Rerum Aragonenfium , Cæfaraugufta expugna
tionem cuni anno MCXV copulaffe , biennio
nempe antequam Gelafius ad fummum Pontifi
catum evectus effet. Baronius ait, Blancam opi
nionem fuam documentis publicis probaffe, ei
que adhæret ; verum Blanca , Baronioque ad
verfantur Surita lib. 1. Annal. cap.44 . Garibayus
Tom. 3. Compendii Hiftorialis lib. 23. cap. 7.
& Sandovalius in Alphonfo VII , qui non mi
nus quàm Blanca monumenta Ecclefiæ Cæfar
auguftanæ perlegerant , quique teftantur cele
berrimam illam Hifpanorum de Saracenis victo
riam die decima octava menfis Decembris cum
feria quarta tunc concurrente, qua feftum Expe
&
tationis Beatiffimæ Virginis in variis Ecclefiis
Hifpaniæ celebratur , reportatam fuiffe.
XVII
His fuffragatur Chronographus Malleacenfis
Expugnatur. hujus temporis Auctor, qui ad præfentem Chri
fti annum ait : Tertio Idus Junii fuba&tum eft ca
Arumjuxta Cafarauguftam. Olavo Idus Decem
bris fuit bellum in Hifpania inter Ildefonfum &
Reges plures & Aucoëtas , & contra innumerabi
les Moabitas. Rex Marroch fuit unus : Rex Gra
nada unus : Rex Tamit frater alii (legendum vi
detur, Ali Marochii Regis ) qui fugit , & omnes
alii victi, & capti, & occififunt in bello. Tertio
Idus Decembris ( qui in feriam quartam incide
bat) , fubacta eft Cæfaraugusta , & poft eam reddi
deruntfe alia civitates octo, Tudela, Vanterra, Au
tais, Aragun , Terraçona , Sarranuna, & plurima SÆC. XII .
caftella. Chronographus urbium captarum no- An.C.1118.
mina corrupit , & Librarius duas ex illis omifit,
fed de his legendi Hiftorici citati , qui difertè
hæc narrant , afferuntque Tamit Regem initio
menfis Decembris fruftrà tentaffe annonam in
urbem Cæfarauguftanam inferre. Citatis Hiſto
ricis adde Auctorem Anonymum Chronici Maf
filienfis Tom. I Biblioth. Labbei, qui ad annum
Vrbis capta
veniat ; dies enim III Idus Decemb. feu dies dies.
XI ejufdem menfis in feriam quartam cadebat,
uti jam dixi ; cum tamen Chronographus Mal
pugnata Cæfaraugufta , Alphonfus fe fe Cæfar
auguftæ Regem dixit , in ea Imperii fui Sedem
fixit , & Gaftonem Vicecomitem Bearnenfem,
quòd expugnationis urbis auctor fuiffet , Cafar
augufta Dominum fub certis conditionibus con
ftituit, ut oftendit Marca lib. 5. Hift. Bearn. cap.
20. ubi fuse & accuratè de urbibus hoc & fe
quentibus annis ab Alphonfo Rege Saracenis
ereptis differit , & præfatum Blancæ errorem
emendat. Blancæ tamen diligentia laudanda ; is
enim, ut captæ urbis annum certò detegere pof
fet, Archiva Cæfarauguſtana Magiftratibus præ
fentibus invifit ; cumque in autographo Privile
gii ab Alphonfo Rege civibus Cæfaraugufta
nis conceffi legiffet , illud datum fuiffe fub era
MCLIII ( ideft , anno Chrifti MCXV) , in
ida Acuda ( ideft , Palatio Regio ) civitatis Za
raguça in menfe Januario , in ipfo anno quando fuit
capta prædicta civitas Zaragoça , non dubitavit ,
quin ea anno MCXV in Alphonfi Regis pote
ftatem venerit. Sed cùm Privilegium illud men
fe Januario fcriptum fit , melius ex eo intuliffet,
urbem anno antecedenti , Chrifti fc. MCXIV
captam fuiffe. Dicendum itaque in Charta illa
fcriptum fuiffe , fub era MCLVII , fed tempo
ris lapfu numeri V lineola detritâ vifum fuiffe
Blanca Chartam habere fub era MCLIII. Si
miles errores à Librario in Chartis defcribendis
admiffos fubinde notavimus. Conatur quidem
Blanca opinionem fuam tueri , fed cùm jam de
re conftet , ejus argumentis refellendis non im
morabor.
Cafarangufti expugnatâ Petrus de Librana XIX.
Vafco natione encyclicam Epiftolam univerfis Petrus Li
brana ei
Chrifti fidelibus mifit, & fretus auctoritate Ge Epifcopus
lafii Papæ & Bernardi Archiep. Toletani Legati praficitur.
Apoftolici indulgentiam largitus eft iis , qui Ec
clefiæ fuæ folatio deftitutæ eleemofynas mitte
rent . Literæ fine die ac menfe datæ , à Baronio
recitantur. His addendum quod Marca lib. 5 .
Hift. Bearn . cap. 22. refert , Guidonem nempe
Epifcopum Lafcurrenfem, in Aquitania, & Pon
tium Abbatem Cluniacenfem , qui de quarun
dam Ecclefiarum decimis litigabant, coram Ge
lafio II de juribus fuis tranfegiffe in urbe Alefia
feu Alefto , die II Idus Decemb. ut legitur in
Chartario Lafcurrenfi, præfentibus Gerardo Epi
fcopo Engolifmenfi Sedis Apoftolicæ Legato,
tribus Cardinalibus , Petro Epifcopo Cæfarau
guftano , aliifque.
XX.
Parte altera Raimundus III Barcinonenfis &
B. Oldega
Provinciæ Comes de Tarracona celeberrima rus Archiep.
aliàs Tarraconenfis Hifpaniæ urbe , diverfa ab Tarraconen
ea fis dictus.
 in Annales
SEC. XII ea ejufdem nominis quam Alphonfus Aragonia
An.C.1118 Rex Saracenis eripuit , ut infrà videbimus , re
ftauranda cogitabat. Ea enim jam à multis annis
à Saracenis everfa fuerat , & nunc fine incolis
erat. Quare literis anno Incarnat . Dom. MCXVII,
decimo Kalendas Februarii datis B. Oldegario
Barcinonenfi Epifcopo, ejufque Succefforibus li
bertatem dedit congregandi undecunque poffet
homines , cujufcunque dignitatis & mediocritatis,
ad incolendam terram illam , & regendi & judi
candi eos ad honorem Dei , & utilitatem ipfius ci
vitatis. Gelafius verò II literis datis Caieta per
manum Chryfogoni R. E. Cardinalis XII Kal.
April. indict. XI anno Domin . Incarnat. MCXVIII,
confiderans Prædeceffores fuos , præfertimque
Urbanum II plurimùm laboraffe ad reftitutio
nem infignis olim hujus Ecclefiæ Metropolita
næ , Beatum Oldegarium Barcinonenfem Epi
fcopum ejufdem Ecclefiæ Antiftitem conftituit,
& Pallium ei conceffit , Metropolitani dignita
te in eum collata. Addit Gelafius : Sane Der
tofam ( aliquot paffuum millibus à Tarracona
diftantem , vulgò dictam Tortofam ) fi divina
clementia populo Chriftiano reddiderit , in fubur
banam parochiam Metropoli Tarraconenfi concedi
mus ; donec præftante Deo , Tarraconenfis Ecclefia
robur ftatus fui recipiat ; mox Dertofa ipfa pro
prium Paftorem obtineat. Utrafque literas recitat
Bollandus ad Diem VI menfis Martii in Vita
B. Oldegarii cap . 4. Quando Dertofa à Comiti
bus Barcinonenfibus occupata fuerit , fuo loco
dicemus.
X:X I. Ad num. XX. Anno tantum fequenti coacta
VariaCon- Concilia Colonienfe & Fritislarienfe in Germa
cilia hoc an
no habita. nia Conone Epifcopo Præneftino Sedis Apofto
licæ Legato præfide celebrata , in iifque Henri
cus Imp. excommunicatus fuit, ut anno MCXIX
narrat Urfpergenfis in Chronico . Baronius eo
dem Chronographo perperam citato utrumque
cum currenti anno connectit , indeque Labbeus
Tom.X, Concil . re non examinata duo illa Con
cilia anno fuo non reddidit , & Baronium hac in
re exfcripfit. Trithemius in Chron . Hirfaug. ad
annum MCXIX rectè obfervat , utrumque
Concilium poft Gelafii Papæ obitum congrega
tum fuiffe à Conone Præneftino Epifc. adhuc Le
gatione fungente , ab illo , dum adhuc viveret,
fibi commiffa ; quod & indicat Urfpergenfis Ab
bas ad annum MCXIX , dum de utroque Con
cilio locuturus poft Calliſti II electionem nar
ratam , ait : His etiam temporibus Cuno Prænefti
nus adhuc Legatione Gelafii functus , Synodum Co
loniæ , &c. Denique Interpolator Chronici An
felmi Gemblacenfis ad annum MCXIX difer
tam Concilii Colonienfis mentionem facit. Au
&
tor Vitæ S. Norberti apud Surium ad diem VI
Junii cap . 7. Concilii Fritislarienfis in Haffia
meminit , aitque hunc Sanctum tunc Presbyte
rum coram Conone Concilii Præfide ab Epifco
pis , qui aderant, accufatum fuiffe , quòdipfos
in fuis concionibus verbis & conviciis acriter
infectaretur , habitum religionis præ fe ferret ;
cùm in nullo religio & proprietas convenirent,
& pretiofas veftes abjeciffet contra morem nobi
lium ipfius terræ, qualis ipfe effet. Urfpergenfis,
quem Baronius num. XX fequitur , dicit frivo
lam hanc accufationem factam in Concilio Co
lonienfi , fed Hugo Abbas in hujus Sancti Vita,
Auctor coævus , Urfpergenfem hac in re dece
ptum oftendit. Itaque, ut jam monui, tam utra
que Synodus,quàm Conventus Principum apud
C. Baronii. 407
Wiceburg , feu Herbipolim coactus , de quo ibi- SEC. XII.
An.C.1118 .
dem Baronius , pertinent ad annum fequentem ;
ad hunc verò Concilium Tolofanum occafione
facræ expeditionis à Chriftianis adverfus Sara
cenos Cæfarauguftanam civitatem inhabitantes.
fufceptæ . Hujus urbis obfidioni plures Franco
rum Proceres adfuêre , uti refert Marca citatus,
& uti habet Chronographus Malleacenfis ad
hunc annum , Tolofa fuit Concilium , in quo con
firmata eft via de Hifpania. Nec plura de hoc
Concilio fuperfunt. Præterea coactum Rotomagi
Concilium , tefte Orderico lib. 12. non quidem
Nonis Octobris , fed Nonis Novemb. ut monuimus
num. XIV & Gelafii Papæ legatum ad illud
veniffe diximus. addidit etiam ( nempe Legatus
Pontificius ) planctum de Burdino Pfeudo - Papa,
Apoftolica Sedis invafore , & de multimoda in
Tufciæ partibus Ecclefiæ tribulatione , inquit Or
dericus.
Ad num . XXI. Baronius Templariorum ori- XXII.
ginem cum Guillelmo Tyrio lib. 12. cap.7. hoc Templario
anno alligat, & ad eundem Chrifti annum Mat- rum origo.
thæus Parif. fcripfit , circa dies iflos Ordinem il
lum fundatum. Baronii opinionem paffim Viri
docti fecuti funt præter Mabillonium , qui in
Chronologia Bernardina hujus Ordinis exor
dium in annum millefimum centefimum vicefi
mum rejecit.Fons erroris modus annos Incarna
tionis numerandi à Tyrio ufurpatus ; cùm enim
quandoque eos vel à die vicefima quinta Martii,
vel à die Pafchatis exordiatur , ut anno millefi
mo centefimo feptuagefimo nono ex ipfomet
demonftrabimus, evidens eft hanc Fundationem
ad annum fequentem pertinere ; cùm ipfemet
afferat nono ab ea anno confirmatam effe in
Concilio Trecenfi , initio anni Chriſti Diony
fiani MCXXVIII celebrato . Baronius qui
dem Concilium Trecenfe cum anno MCXXVII
connectit ; fed eum hac in re deceptum effe in
frà oftendemus. Primi inftitutores fuêre duo
Equites , Hugo de Paganis & Godefridus de San
Eto Audomaro , qui cuni certum domicilium non
haberent , Balduinus II Hierofolymorum Rex,
de quo mox, locum in Palatio, quod fecus Tem
plum Domini ad auftralem plaganı fitum erat,
eis ad habitandum conceffit. Inde Fratres Mili
tia Templi dicuntur, inquit Matthæus Parifienfis,
& cum diu in honefto ftarent propofito , nunc adeo
profeffionis fuæ humilitate neglecta , Domino Pa
triarchæ, à quo Ordinis inftitutionem , & prima
beneficiafufceperant , fefubtraxerunt , obedientiam
& Ecclefiis Dei decimas fubtrahentes , facti funt
cunctis valde molefti.
Ad num . XXII. Balduinus Hierofolymorum XXIII.
Rex poft varias victorias de Saracenis reporta- Obitus Eal
duini 1 Hie
tas hoc anno in Quadragefima mortuus eft , fe
rofolymorum
pultus in Golgota juxta Godefridum Regem ger- Reg .
manumfuum , inquit Fulcherius lib . 2. Hiſt. Hie
rofol. Eo defuncto , neRege carentes æftimarentur
debiliores , creaverunt fibi Regem Balduinum , Co
mitem videlicet Edeffenum Regis defuncti cogna
tum. Communiter electus , die Pafchæ eft confecra
tus , fubdit idem Fulcherius lib. 3. Mortuis ve
rò Balduino I & Arnulpho Patriarcha Hierofoly
morum , & Balduino II in Regem uncto , Ger
mundus , vir bona converfationis ab omni Clero
& populo in Patriarcham eligitur , inquit Alber-.
tus Aquenfis lib. 12. num . 30. Germundum ali
qui Garimundum appellant.
A num. XXIII ad XXVIII. Alexius XXIV.
Moritur
Commenus Orientis Imperator hoc anno die XV Alexius
Augufti Imp.
 c o olo gica
408 Critica Hiftori - Chron

SEC. XII. Augufti indict. XI è vivis exceffit , poftquam Ducangius in Familiis Auguftis Byzantinis. Is SÆ C. XII.
An.C.1118 . vixiffet annos circiter feptuaginta , & imperaf An.C.1118.
Latinis patre æquior fuit.
fet annos XXXVII , menfes quatuor , dies Imperante Alexio Nilus Monachus Ecclefiam XXVI.
quindecim , ut Zonaras , qui in eo Annales fuos invadens, de Chrifti Oeconomia, varia ex Arme- Nilum Ha
reticumdo
norum hærefibus orta diffeminavit ; diligentia Janam ad
abfolvit , Nicetas Choniates , qui eofdem pro
fequitur , Anna Comnena ejus filia , aliique tamen piorum hominum deprehenfus cum ha- irinam re
produnt. Alexii fepulchrum etiamnum fupereffe refi fua damnatus fuit , uti narrat Anna Comne- ducere cona
tur.
in Templo , quod Patriarchium vocant , fcribit na lib. 10. Cùm Ecclefiam , inquit , tanquam im
Mart. Crufius in Turcogræcia. Bellica quidem probitatis fluvius, Nilus ille inundans, fummopere
laude clariffimus fuit , fed in bello facro Lati omnium animos perturbaret , non longè poft ab Itali
nos fraudibus primùm , deinde aperto marte (de quo fuo loco egimus ) hærefibus condemnatis
infeftavit. Ipfo belli initio Boamundus & Ray apparens , multis fui erroris turbinibus complures
mundas Comes Sancti Ægidii ac Godefridus dux, demerfit, &c. Hinc noftri myfteriiſecundùm hypo
Robertufque Comes Normannia , atque Robertus ftafin unionem ignorans , neque quid unio fit , om
Comes Flandrenfium & Comes Bolonia , nempe ninò capere valens , neque penitus , quid hypoftafis
Euftachius hæc ad Urbanum II fcripsère : Tu fit,fciens , neque feparatim hypoftafin aut unionem
nos filios per omnia tibi obedientes , Pater piiffime, intelligens, neque rurfumfecundùm hypoftafin unio
debes feparare ab injufto Imperatore , qui multa nem , neque quomodo affumtum Deificatumfit , à
bona promifit nobis , fed minimèfecit. Omnia enim Patribus edoctus ; longè à veritate avulfus , natu
mala & impedimenta quæcunque facere potuit , no râ illud Deificatum fuiſſe multùm aberrans , exi
bis fecit. Hæc chartafuit fcripta X I die intrante ftimabat. Id non latuit Imperatorem , & ftatim ac
Septembrio indictione IIII ; fed loco , IIII fcri de eo certior factus eft , opem promptiffime exco
bendum, VII , ut notat Baluzius lib . I Mifcell. gitat ; cumque virum accerfiffet , multum de in
ubi eam Epiftolam refert, indeque confirmatur, fcitia atque audacia arguit , refellenfque eundem
quod jam hoc anno diximus , Librarios in hu enixe fecundùm hypoftafin unionem Dei & hominis
jufmodi numero exprimendo non rarò erraffe. Verbi aptiffimè exponebat , & retributionis modum
Ea itaque Epiftola anno MXCVIII data. oftendebat , & quomodo affumtum Deificatum fit
XXV. Quamvis Zonaras de Alexio fcripferit , Eru ex fuperiori gratia inflruebat. Ille prava fuæfen -
Alexius uti ditionem non ut conveniebat , fed utcunque cole
uxor& filia tentia mordicus inhærebat , & vexationem omnem,
literis excul- bat , extant tamen Alexii Comneni Monita ad torturam, & compedesfufferre ; excarnificari quo
7:05. Spaneam nepotem , verfibus politicis Græcobar que atque confici promptius fe exhibebat , quàm ab
baris fcripta, & publicata Venetiis à Chriftopho eo abftinere , ne doceret , naturà affumtum Deifi
ro Zaneto , fed fine verfione Latina & abfque catumfuiffe.
mentione anni impreffionis. Cujus Operis exem Hincfrequentes ordinationes ad Ticranem , Ar- XXVII.
plar MS. in Bibliotheca Cæfarea extare teftatur facemque ; quos ante alios Nili dogmata ad impie- Synodum
Lambecius lib. 5. pag. 262. aliudque in Biblio tatem irritabant. Quid inde Impietate multo- adverfus
eum cogen
theca Regia affervari monet Ducangius Tom. rum depopulari animos confpiciens Imperator , & dam curat.
II Gloffarii Mediæ Græcitatis in Indice Aucto Armeniorum Nilique decreta fimul innecti , nec
rum Græcorum ineditorum, qui in eo laudantur. non ubique naturâ deificatum aſſumtum clara voce
Ad hæc in Analectis Græcis Parifiis anno evulgari , peſſundari verò fan&
torum Patrum de eo
MDCLXXXVIII à Monachis Benedicti fcriptiones , & fecundùm hypoftafim unionem igno
nis Congregationis S. Mauri publicatis referun rari ; noxe impetum quàm longiffimè ejaculari cu
tur Antiquum Rationarium Augufti Cæfaris , & piens , Ecclefiæ Primatibus in unum coactis , Syno
Novum Alexii Comneni Imperatoris , & in priori dum de eo celebrandam unà cum aliis determina
narratur , quonam modo , & quæ olim vecti vit. Convenerunt tunc omnes Præfules & Patriar
galia exigebantur ; in pofteriori verò exponitur, cha ipfe Nicolaus , Nilufque ftabat in medio cum
quomodo Antiquum ob varios abufus , qui ir Armeniis , illiufque dogmata explicabantur. Ille
repferant , emendaverit Alexius Comnenus , & clara voce illa docebat , illifque enixè pluribus
Novum illud literis mandarit . Irene Ducana adhærebat. Quid inde ? Synodus, ut multorum fer
Alexii uxor , literis etiam exculta fuit, cujus ftu varet animas à noxia illius doctrina , fempiterno
dia & Literatorum patrocinium mirè extollit eundem anathemate ferit , & unionem fecundùm
Anna filia in Alexiade lib. 5. pag. 147. Sub vitæ hypoftafin , ad traditiones Patrum , manifeftiùs
exitum monachæ habitu fumto , Xene dicta eft, evulgat. Poft hunc , immò cum hoc Blachernita
ut legitur in Menæis ad diem XIII menfis quoque profcriptus eft , impia & ab Ecclefia aliena
Augufti. In iifdem Analectis refertur Typicum fentiens , licet infacris effet. Namque cum Enthu
five Regula monafterii Monialium Græcarum fiaftis congreffus , illorum pernicie contracta , mul
capitibus LXXX conftans. Monafterium il tifque illudens , & magnas in Urbe domos fuffo
lud Irene à fundamentis extruxit , & Regulam diens , & impietatis dogmata tradens , cum ſape
illam Monialibus compofuit , etiam verba ipfa fæpiùs accerferetur , docereturque ab Imperatore ,
fuggerens. Denique Anna Comnena Alexii & nec ejuratis pravis ejus opinionibus refipifceret , ad
Irene filia omni fcientiarum laude clara fuit , ut Ecclefiam ab Imperatore mittitur , ubi magis ac
teftantur libri XV Alexiados , quibus Alexii magis examinatus , ut ignaviffimus repertus eft,
patris Vitam expofuit. Nupta fuit Nicephoro Bry ipfeque & dogmata ipfius perpetuo anathematifub
ennio Cæfari omni etiam difciplinarum genere jiciuntur. Allatius lib. 2. de Confenfione Ecclef.
inftructo , qui rerum fui temporis Hiftoriam à Occident. & Orient. cap. ro. illius anathema
Petro Poffino è tenebris erutam elucubravit. legi in Triodio , Dominica Orthodoxiæ, obfer
Joannes Comnenus Calojoannes etiam à qui vat. Cùm verò Nicolaus III Patriarcha CP. an
bufdam dictus , qui jam cum patre imperabat, no MCXI è vivis excefferit , hæc ante illum
poft ejus mortem folus Imperium adminiftravit. Chrifti annum gefta effe oportet , ficuti & fe
Jam uxorem duxerat Irenem Ladislai Hungariæ quentia quæ de Bogomilis, habet Anna Comne
Regis filiam , ut teftatur Zonaras , & oftendit na , fed anno incerto.
Alexü
 in Annales
SÆC. XII. Alexii Imp. etiam tempore Bogomilorum hæ
An.C.1118
XXVIII. . refis graffata
Bafilius eft.
Medicus Illius primarius
, monachi auctor. fuit
habitu incedens Is
Bogomilo
rum barefis Byzantium ingreffus , & in manifefto hærefis
in Oriente crimine deprehenfus , condemnatus fuit. Nam
graffatur.
Imperator limulavit, fe fidem habere homini, & tur , cùm noftra tantummodo prava fint , nihil- texerit.
Magiftrum appellavit , & fervatorem errantium que ad virtutem conducant.
animarum : quibus effecit , ut ille evomeret, dem fimulabat , &pellem leoninam, qui veré afinus
"
doctrinâ vulgata, virus fuæ improbitatis, in qua erat , quacunque ex parte trahebat , & ad dieła
poftea cum pertinax perfeveraret , in Theatro
exuftus eft , ut refert Zonaras in Alexio. Non
pœnitebit tamen rem totam exAnna Comnena,
quæ rebus interfuit, illius verbis, licet prolixio
ribus , cùm poft Baronii mortem ejus Hiftoria
edita fuerit, audire . Anna lib . 15. ait : Poft hæc
maxima infurgit Hæreticorum nebula. Hærefeos
genus novum , nunquam antea in Ecclefia comper
tum : namque duo dogmata peffima , impiiffimaque
in unum convenêre , fuperioribus temporibus cogni
ta , Manichæorum ut quidam diceret , impietas ,
quam nos Paulicianorum hærefim vocaremus , &
Maffalianorum abominatio. Tale eft Bogomilorum
dogma, ex Maffilianis & Manichæis conflatum.
Et , ut verofimile eft , fuerat etiam ante Patris mei
tempora , verumtamen latebat. Namque Bogomi
lorum gens , ad diſſimulandam virtutem, aptiſſima
eft, & capillum quidem fecularem nunquam repe
rias , Bogomilorum fectam fequentem ; fed malum
boc fub pallio cuculloque occultatur ; trifiifque eft
Bogomilus & ad nares ufque cooperitur , & incur
vatus incedit , & ore fubmurmurat , intus verò
lupus eft effrenis. Et hanc nationem , talis cùm
effet , placabilem , veluti ferpentem in latibulis
immorantem , incantamentorum illecebris , que
verbis exprimi nequeunt , Pater meus in lumen
evocavit , eduxitque. Recens enim immodica re
rum Occidentalium, Orientaliumque cura depofita,
fpiritualioribus fe fe exercebat , &c.
XXIX. Vi verò ubique Bogomilorum rumor invafit. Ba
Bafilius Mo- filius enim quidam impietate Monachus , duode
nachus hujus
Jecta auctor. cim habens difcipulos , quos & Apoftolos nuncupa
bat, fecumque unà difcipulas adducens muliercu
las quafdam pravis ac improbiffimis moribus , per
omnes partes malum profudit ; multafque animas,
perinde ac ignis , peftis abfumpfit. Egrefert hoc
Imperator. Quare de hærefi inquirere cæpit , & ex
Bogomilis nonnulli in Aulam afportantur , omnes
que Bafilium quendam , primumque Bogomilica
Hærefeos auctorem effe denunciabant. Ex his Di
platius quidam comprehenfus , cùm interrogatus
confiteri renueret , tormentis deditus , tum dictum
Bafilium confitebatur , & quos ille creaverat Apo
ftolos. Quare illius perquifitionem multis Impera
tor commifit. Et tandem comparet , Satanaëlis
Archifatrapa Bafilius , habitu quidem Monachus,
facie macilentus , mento glaber , ftatura procerus,
ad impietatem pertractandam callidiffimus : fta
timque Imperator, quod occultabatur , fuafionibus
ac illecebris , foris educere avens , & cum omni
obfequio hominem accerfit : namque & fedens affur
rexit homini , & Sedis illum menfæque participem
fecit , & hamum præda , omnibus efcis onuftum,
univerfum ceto buic voraciffimo laxavit , deditque
glutiendum ; venenumque huic Monacho , & im
probitate confpicuo , omne propinavit , per omnia
fimulans fe illius difcipulum fieri velle : nec ipfe fo
lum , fed & Germanus illius frater Ifaacius Seba
ftocrator ; & omnia, quæ ab illo dicebantur, veluti
divina oracula aftimare , & in omnibus illifubdi,
fi tantummodo fibi animæfalutem peffimus ille Ba
filius procuraffet.
Tom. IV.
C. Baronii. 409
Et ego quidem, ait, Pater honorandiffime ( hifce SEC. XII .
namque dulcibus poculum Imperator inungebat , An.C.1118 .
XXX.
ut Dæmonibus ille obfitus atram bilem , quam intus Qua arte
habebat , evomeret ) virtutem tuam admiror , po- Alexius Imp.
ftuloque addifcere , quæ à tua reverentia inducun- prava ejus
dogmata de
At ille primùm qui
fubfultabat ; nihilominus tamen laadibus inflaba
tur : namque eum fibi convictorem effecerat. Ade
rat verò his omnibus , unamque fimul fcenam vol
vebat Imperatoris frater & Sebaftocrator. Ille
verò hærefeos dogmata eructavit ; at quanam
ratione ? Verum Gynacium & Imperatores ve
luti murus , dividebat : fic execrando hacce
omnia , ut illi animo infederant , eructante palam
que enunciante , fcriba intra velum dicta fcripto
excipiebat. Etfatuus ille , ut fibi videbatur , Ma
gifter erat ; Imperator infirui fefimulabat ; ſcribe
bat doctrinam Notarius. Omnia autemfanda in
fandaque vir ille ominofus exaggerabat , nullique
execrando dogmati pepercit : quin imò & Theolo
giam omnem noftram contempfit , & Oeconomiam
imaginariamfuiffe afferuit ; Templaque facra , beu
miſerum ! templa Dæmonum appellavit , & quæ à
nobis conficiuntur , Caro & Sanguis , primi & An
tillitis & Sacrificii , nullo loco habuit. Quid inde
fubfecutum eft ? Scenam aufert Imperator, & ape
rit. Senatores omnes coguntur , militaris Ordo
accurrit , venerandi Ecclefia Patres adfunt.
Prafidebat itaque tunc temporis in Regia Urbis XXXI.
Throno beatiffimus Patriarcha Dominus Nicolaus Bafilius in
impietate
Grammaticus , & Deo exofa dogmata percurre- animum ob
bantur , & probatio calumnia vacat : neque id ne- firmat.
gabat adverfarius , immò aperto capite ad defen
dendum fe præparabat , & igne & verberibus , &
fexcentis mortis generibus fe afflictari velle promit 1
tebat. Firmiter namque creduntfalfi ifti Bogomili,
omnem fine dolore pœnamfubire ſe poſſe ; quafi An
geli ipfos ab igne erepturifint. Multis itaque eorum
omnium improbitatem exprobrantibus , iis etiam,
qui illius peflis participesfuerant , Bafilius ipfe im
mutabilis erat , Bogomilus generofiffimus : &licet
illi uftionem minarentur , & aliorum tormentorum
genera , mordicus ipfe Dæmoni inhærebat , Sataë
nelemque fuum amplectebatur. Cuftodiis veròfæpius
mancipatus , accerfitufque ab Imperatore , Jæpiuf
que exoratus, ut impietatem ejuraret , eodem modo
je gerebat ad adhortationes. Sed finem illius ne
prætereamus. Antequam enim illum Imperator.
torviùs intueretur, poft impietatis confeffionem , in
adiculam quandam Regio Palatio contiguam , tum
primùm propter eundem extru & tam feceffimus. Serà
erat & ftellæ fereno cælo defuper affulgebant , &
Luna poft conjunctionem emicabat ; Monacho cel
lam ingreffo , nocte media faxa ex fe fe , ad inftar
grandinis , in cellam jaciebantur , manu nulla la
pides projiciente , nulloque alio Dæmoniacum hunc
Abbatem lapidibus petente. Videbatur verò eſſe
Damonum , qui Satanaëli inferviebant , ita furen
tium, indignatio , agrè ferentium, quod ille arcana
Imperatori manifeftaverat , & perfecutionem aper
tam contra errorem induxerat,
Et hæc quidem Parafceviotes quidam nomine, XXXII.
Damoniaci illius fenis cuftodia deftinatus , ne ille Dogmatica
cum aliis fermonem confereret , & peftis fuæ par- juſſu Alexis
ticipes faceret , horribilia hac fe vidiffe , jure ju- Imp. adver
rando affirmavit , audiſſeque projectorum lapidum, cos sus Herest
compon
& in terra & in tegulis ftrepitum , vidiffe vero fita
Jijos crebrofque lapides , neminem verò piam ,
Mm qui
 410 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . qui illos projiceret , confpexiffe . Lapidum enim
An.C.1118 . projectionem fubfequebatur illicò terra motus , &
pavimentum concutiebatur ; & quæ circa tectum
erant ,fridebant. Parafcevictes itaque antequam
percepillet, Damonum opus illa effe , non desponde
bat animum , ut ipfe ajebat ; fed videns poftea
faxa defuper , veluti imbrem deferri , & fenem
illum hærefeos auctorem ingredi, abfcondique , Da
monum opera id effefactum ratus , hærebat animo,
nec, quidfacturus effet, fciebat. Et prodigii hujufce
narratio hic finem habeat. Erat interim animus
univerfam Bogomilorum hærefim percenfere ; fed me
pudor impedit, ut alicubi dixit bella Sappho , quod
fcriptor ipfe mulier fim, & purpuræ pretiofiffimum,
& primus Alexiifurculus ; & quod illa , quæ in
multorum aures venere , filentio digna fint. Et
vellem equidem fcribere , ut plena Bogomilorum
hærefeos notitia habeatur ; verumtamen , me line
guam deturpem , prætereo. Mitto verò eos , qui
univerfam Bogomilorum hærefim cognofcere avent,
in librum qui dicitur Dogmatica Panoplia , juju
Patris mei confcriptum. Namque ille Monachum
quendam Zygadenum dictum Depœnæ cognitum ;
& ex parte matris aviæ , omnibufque , qui facro
catalogo nomina dederunt , Grammatices injiru
&tiffimum,& Rhetorica etiam ftudiis exercitum ,dog
matumque, fi quifquam alius , gnarum accerfivit,
jufitque iki , ut harefes omnes , fingulas quafque
feparatim , exponeret , & in unaquaque Sanctorum
Patrum refutationes confcriberet , ipforum etiam
Bogomilorum hærefim , uti impius ille Bafilius edo
cuerat. Librum banc Dogmaticam Panopliam Im
perator nuncupavit , & ad hac ufque tempora libri
ili ita appellantur.
XXXIII. Damnatio Bafilii & fociorum apud Annam
Ab Euthy Comnenam, quæ omnia etiam minutiffima pro
mio Zygabe
no quifchif fequitur , legenda. Alexius Imp . in revocandis
maticusfuit, ad fidem Bogomilis plurimam operam pofuit ,
multique refipuère ; qui verò animum in errore
obfirmarunt,Crucem in morte quoque adverfati
funt. Blius vivicomburio damnatus , & Bogo
mili ad incendium à plebe poftulati , fed iis Im
perator refipifcendi fpatium in carcere indulfit.
Natalis Alexander part. I feculi XI & XII pag.
317. Bogomilorum hærefeos capita figillatim
exponit, apud quem legi poterunt. Lambecius
lib. 3. Biblioth. Caf. pag. 170. refert inter MSS,
Græca in ea Bibliotheca affervari Panopliæ Dog
matica Euthymii Zygabeni Appendicem , qua
continentur duathematijmi quatuordecim con
tra Majjalianorum & Bogomilorum hærefin , &
Triumphus de eorundem repreffione per Imp. Ale
xium Commenum , cujusjuffu Bafilius hærefiarcha,
profeffione quidem Medicus , habitu autem Mo
nachus , in Hippodromo Conflantinopolitano vivus
combujius eji. Notat Lambecius Opus illud præ
lo digniffimum effe , ut Hiftoria originis illa
rum hærefeon fuppleatur & illuftretur. Priores
ipfe tres Anathematifimos exhibet , in quorum
priori Petrus five Lycopetrus hærefeos Maffalia
norum primus Auctor dicitur , cujus tamen nec
apud S. Epiphanium in Panario omnium hære
fium , nec apud Photium in Biblioth. nec apud
Harmenopulum in libro de Sectis ; nec apud Ducatum , fi non Roberto , Henrici Regis fra
alios, qui de hærefi Maffalianorum agunt, men tri , in vinculis detento ; ejus tamen filio, Guil
tio occurrit, ideoque Appendix illa res notabiles lelmo nomine , hæreditario jure deberi. Hinc
docere poteit. Porro Euthymium Schifmaticum
fuille, probat Allatius laudatus ex Tractatu MS.
Bibliothecæ Regiæ , cujus hic titulus eft EuJuuís
povaze , &c. ideft , Euthymit Monachi Zygabeni
adverfus Roma veteris cives , five Italos , capita
duodecim , demonftrantia , non ex Filio procedere S ÆC. XII ,
Spiritumfan&tum , feu, Euthymii Monachi Zygas An.C.1118 .
beni contra Latinos duodecim capita de proceffione
Spiritusfancti. Denique Lambecius Tom. V Bi
blioth. Caef. pag . 134. ait , in ea affervari MS .
cujus infcriptio eft : Euthymii Zigabeni , Mona
chi monafterii Conftantinopolitani cognominati tõs
ПegiẞλETт8 Epiftola adverfus Phundagiagitas
five Bogomilos & Maſſalianos , ut & contra Ar
menios caterofque hæreticos , Conftantinopoli in
fuam patriam miffa . Ex quibus patet Bogomilos
minus rectè à Baronio num. XXVII vocari
Bongomilos.
Ad num. XXVIII . Nicolaus Monachus in XXXIV.
Vita S. Godefredi Epifc. Ambianenfis, Scriptor Moritur S.
Godefredus
coævus, ejus mortem his verbis refert : Excelit Epifc. Am
è vivis VI Idus Novemb. hora diei nonâ , anno bianenfis.
Sacerdotii fui undecimo ( verùm , ut ex dictis li
quet , legendum , anno Sacerdotii fui quinto
decimo ) ætatis quinquagefimo, regnante Ludovico
Philippi Francorum Regis filio , anno regni ejus
decimo octavo , incarnati autem Verbi MCXVIII.
At anno Chrifti MCXVIII Ludovicus Rex
menfe Novembri annum Regni XI numerabat,
ideoque hunc numerum Librarius per errorem
ejus Epifcopatui attribuit. Neque enim dici po
teft, annum illum à priori Regni Ludovici Epo
cha proficifci ; cum poft patris mortem anni
Regni ejus à priori Epocha numerati non repe
riantur; licct Philippus pater ejus à fua inaugura
tione vivente patre facta Regni fui annos quan
doque deduxerit, ut liquet ex Charta à Mabillo
nio lib. VI de Re Diplom. pag . 589. recitata.
Hoc anno mortua eft Mathildis Anglia Re- XXXV.
gina , Henrici Regis conjux , piitlima tamina, Obitus Ma
thildis Regi
qua ei peperit filium Willelmum nomine, filiam na Anglia.
que fibi cognominem. De ea Eadmerus lib . 5 .
Novorum hæc habet : His diebus , gravi damno
Anglia perculla eft in morte Regina. Defuncta
fiquidem eft apud Wefmonafterium, Kalendis Maii,
& m ipfo monasterio decenterfepulta. Quo autem
judicio Dei ignoramus. Iuicò poft hæc , plures
Normannorum , quam Regi juraverant fidelita
tem poftpofuerunt , & in Regem Francia (fc . Lu
dovicum VI ) Principefque ejus adverfarios ; fci
licet ipfius naturalis domini jui , non veriti jufii
tiam , fe tranfiulerunt. Unde qua & quanta mala
emerferunt , cogitatu ne dicam , dictu fcimus effe
dificile. Hæc de Mathilde Petrus Blefenfis in
Continuat. Ingulphi pag. 129. ad hunc Chriſti
annum : Mathildis Anglorum Regina & Scoto
rum gloria , pauperum alumna , & omnium mife
rorum refugiaria , Croylandenfis Ecclefiæ ac Ab
batis Jofridi fpecialiffima Patrona , hoc tempore
obiit. Erat Jofridus Abbas Croylandiæ, qui hoc
anno cum Gilberto Weſmonafterii Abbate Le
gatus miffus eft ad Ludovicum Franciæ Regem
ob diffenfionem, quæ inter ipfum & Henricum
Regem verfabatur. Erant Legati illi in Francia
geniti , in feptem liberalibus artibus infignes
doctores, inquit Petrus Blefenfis. Hærebat tunc
Henricus Anglia Rex in Normannia , & Ludo
vicus Francie Rex contendebat Normanniæ
crudele bellum exarfit ; eò funeftius , quò exul
ceratæ mentes diuturnitate temporis plus vi
rium collegerant. De eo bello legendus Alfor
dus in Annal. hoc anno , Sugerius in Vita Lu
dovici Groffi Regis , & Ordericus lib. XII.
Obiit
 in Annales C. Baronii .
SÆ C. XII. Obiit etiam Muftadirus Billa Calipha Hab
An.C.1118 . bafida , poftquam Caliphatui præfuiffet annis
XXXVI. XXIV & aliquot menfibus, ut tradit Georgius
Elmacinus
Hiftoriam Elmacinus , qui in eo Hiftoriam fuam Sarace
Saracenicam nicam abfolvit. Eam è lingua Arabica in Lati
abfolvit.
nam vertit Thomas Erpenius , & poft mortem
ejus Jacobus Golius ex illius teftamento inlucem
edidit. Elmacinus , ut notat Golius in Præfatio
ne, Chronologiam potius Muhammedici Impe
rii , quàm Hiftoriam contexuit , paucifque per
ftringit qua gefta funt in Arabia , Egypto &
Perfide. Natus eft in Egypto feculo XIII ine
unte, eoque velut Notario Principes Imperii Sa
racenici ufi funt ad fecretiora confilia , ad quem
dignitatis gradum fub Muhammetico jugo,non
nili perfummas virtutes, via patet homini Chri
ftiano . Qualem fuiffe Georgium Elmacinum , li
quidò conftat, tam ex ipfo nomine, quàm etiam
quod folemni præfatione abftineat , quâ religio
nem Mahumetani fuam profiteri fuperftitiosè
folent. Huc accedit , quod res Chriftianorum,
Ecclefiafticas præfertim , in Annales fuos tam
diligenter referat. In his condendis præclaris
Rerum Orientalium Scriptoribus , quales funt
Abulfeda Geographus , Abugiafarus Tabarita ,
& Mircondus , Perficus Auctor celeberrimus ,
innixus eft. Vide quæ de eo anno DCXXII
in medium attulimus. Porrò Muftadiro Bille
fuccellit Almoftashed filius ejus , ut tradunt
Abulpharajus in Hift . Dynaſtiarum , & Auctor
Anonymus Chronici Orientalis ab Abrahamo
Ecchellenfi è tenebris erutus.
XXXVII. Mediolanenfes , qui Henrici Imp. partes de
in gra fendebant , hoc anno Conventum coegere de
Mediolanen-
Jes
tramHenrici ejus excommunicatione acturi : Marchiones &
Imp.congre- Comites Longobardia , inquit Landulfus Junior
gantur. cap . 34. apud Puricellum num. CCCXXIX ,
in hac tempestate convenerant Mediolani , ut ibi
coram Epifcopis fuffraganeis & comprovincialibus
explicarent Imperatoris innocentiam , & ipfum
Imperatorem perducerent in Archiepifcopi ( nempe
Jordani ) , & Epifcoporum benevolentiam. Epi
fcopi itaque confedentes in Palatio Mediolanenfi
unà cum Archiepifcopo attente audierunt Mar
chiones , & Comites fideliter loquentes de Domino
Suo : propter quorum verba quamplures arbitrati
funt Imperatorem effe alienum ab excommunica
tion's culpa. Sed cum Archiepifcopus & Epifcopi
contentiosè adverfus Marchiones & Comites , Du
ces & Reges ( ideft , jura prætenfa à Regibus
Longobardiæ ) disputarent , Milites & cives
Mediolani in atrio Ecclefiæ jurabant facere guer
ram Cumanis (ideft, Comenfibus ) donec Vicum
& Coloniolam deftruerent, civitatem quoque ipfam
diffiparent.
XXXVIII. Finito Conventu coeptum decennale & exi
Comenfibus tiofum bellum adverfus Comenfes , quod Puri
bellum indi- cellus rectè obfervat malè à Sigonio in Hift. de
cunt.
Reg. Ital. lib. II. in annum MCXX differri.
Narrat bellum iftud Landulfus loco laudato :
Ubi Imperator, inquit, à Roma exivit ( quod hoc fius per mare Burgundiam venit , & adventus ejus verat.
anno contigiffe certum ) , & fe à prædicto Papa mox Galliæ toti innotuit. Excitatifunt quique Po
Gregoriofive Burdino , prolongavit , mox manus tentes cum mediocribus , ei occurrere , & certatim
Guidonis Comenfis Epifcopi ( Gelafio II addicti, parabantur intereffe Concilio , quod ipfe diffone
& ab Henrico Imp . alieni ) , ejuſque militum & bat , Je media quadragefimâ Remis celebraturum.
civium violenter apprehendit Landulfum Carca
nenfem , Mediolanenfis Ecclefiæ Clericum Ordina
rium & Miniftrum : & in ipfa apprehenfione inter
fecit Othonem , ejufdem Landulfi nepotem , &
urbis Mediolanenfis egregium Capitaneum. Hinc
Jordanus Pontifex Mediolanenfem concionem mi & versus Hifpanias ire propofuiffe , & poftea mor
Tom. IV.
4II
litum , & civium clamantium in Cumanos ( feu SÆC . XII .
Comenfes ) intravit , ibique connumerando & An.C.1119 .
lamentando quamplura mala , quæ Cumani fece
rant in rebus etiam Mediolanenfis Archiepifcopa
tus , ipfam turbam concionis ad faciendam vindi
Etam injiammavit . Eodem quoque tempore Ponti
fex Jordanus obferatis januis Ecclefiarum fuo po
pulo negavit introitum , nifi materiali gladio vin
dicaret malitiam Cumanorum. Demum ad foni
tum vocis , & juffu hujus Pontificis Mediolanenfis
populus cœpit facere guerram Cumanis : atque in
primo exercitu , quo Mediolanenfes caftra metati
funt in Canneto , civitatem ipfam Cumanam occu
paverunt : ipfumque Landulfum , qui inveftitu
ram Cumani Epifcopatus à Rege , & ordinationem
à Patriarcha Aquileienfi fuo Metropolitano fufce
perat , de captione liberaverunt.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6612. Anno Eræ
Hifpan.
8. E. D 18. P. 30. Mart. Indict. 12. MCLVII.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1119 . 12 DXIII.
inchoato die
CALLISTI II PAPE I.
14. April.
HENRICI V REG. 14. IMP. 9. fer. 2.
JOANNIS COMNENI IMP. 2.
Num. I ad V. Urfpergenfis in Chron. tra L
A dit , Gelafium II apud Viennam Synodum Concilium
congregaffe , & poft paucos dies in monafterio Viennenfe
jub Gelafio
Cluniacenti obiille . Urfpergenfem fecuti funt II commen
Baronius num. I., Labbeus Tom.X Concil.pag . titium.
825. Conftantinus Abbas in Commentario ad
Pandulphum Pifanum, Ciaconius, aliique. Vo
rum eos hallucinatos effe, Gelafiumque II nul
lum Vienna Concilium coegitle , apud me cer
tum. Falco enim in Chron. ad finem anni
MCXVIII , quo annum MCXIX inchoa
mus , ait : debine Apopolicus ipfe ftabilivit , ut in
Jequenti menje Martii Synodum cum Patribus
Francia , Teutonicifque celebraret , ibique de Sa
cerdotii & de regni diffidio longe lateque habito,
Spiritufan&to mediante, loquerentur, &c. Sed an
tequam terminus flatutus Synodum celebrandi ad
veniffet, apud monafterium fancti Petri , quod voc
catur Clunia,ubi diligenter morabatur, ægritudinis
mole detentus eft, quod ex Falcone Baronius num.
II narrat. Præterea Pandulphus , qui Gelafium
II comitabatur , hujus Concilii non meminit,
ficuti nec Hugo Monachus Cluniacenfis in Epi
ftola ad Pontium Abbatem fuum,ubi refert, quæ
Gelafius II in Gallia egerit. Ejus narrationis
partem anno fuperiori retulimus , & mox reli
quam defcribemus.
Verum quidem eft , Gelafium II propofuiffe
Concilium in Gallia celebrare ; fed ad id Urbem Gelafius 11
Remenfem elegerat, ut teftatur Eadmerus hujus Concilium
Remis cele
temporis Scriptor lib.5 . Novorum : Papa Gela- brare detre
Rodulphus quoque ( Cantuarienfis ) Archiepifco
pus , audito Papæ adventu , de Rotomago ; ubi cò
ufque morabatur , egreflus , impiger ei occurrere
flatuit. Sed ubi aliquantum itineris confecit, acce
pit à quibufdam , ipfum Papam longiùs difceffiffe,
Mm 2 tema
 logi
412 Critica Hiftorico - Chrono
SEC. XII. tem ejus narrat. Idem habetur in Chron. Mau
An.C.1119 riniacenfi lib. 2. Tom. IV Duchefnii : Apud
Remim Metropolim regni Concilium difponebat , in
quo fe magna difpofuturum credebat ; fed divino
judicio , quod occultum , nunquam tamen injuftum
eft , aliter difponente , præventus ægritudine gra
villima , &c. & dein Chronographus ejus mor
tem recitat ; qui tamen de Callifto II poft pauca
interpofita verba,notat eum Tolofe primùm, Re
mis fecundò Concilium celebraffe , fed nec ipfe,
nec ullus alius ex Antiquis præter Urfpergenfem
ac Nangium in Chron. Gelafium II aliquam
Synodum in Galliis habuiffe memorarunt. Qua
re non dubitandum , quin Urfpergenfis halluci
natus fuerit , & Nangium in errorem induxerit.
- Is tamen non
Vienna , fed Remis Concilium
coactum voluit.
III.
Hugo Monachus Cluniacenfis citatus de Ge
Moritur Ge
lafius 11. lafio II ait : qui denuò convalefcens , & Clunia
cum fuum pervenire defiderans, Lugdunum Gallie
pertranfit, Matifconam defcendit , ubi graviffima
ægritudine confectus, fe Cluniacum perferri inftan
tijfimè præcepit. Quò deportatus, fummâque reve
rentia fufceptus , completo Epifcopatûs fui anno I
& diebus IIII, in medio fratrum , circumftanti
bus Epifcopis Cardinalibus , in propria domo
proprius Pattor in pace Cluniaco quievit. Cùm
verò Calliftus II apud Baronium hoc anno num .
V dicat : D. N. fel. memoria Gelafius à Vienna
difcedens , injunxit mihi , &c . & ftatim mortem
ejus referat , apparet Gelafium II Avenione
Viennam, ex ea urbe Lugdunum , indeque Ma
tifconam & Cluniacum veniffe , fed Viennæ
moram facere non potuifle. Obiit autem Clu
niaci IV Kal, Februarii , uti fcribunt Falco apud
Baronium num . II , Ordericus lib. 12. Fulche
rius Carnotenfis lib. 3. Hift. Hierofol. aliique.
Quoad durationem Sedis ejus,fuit ea anni unius
& dierum IV vel V. Nam Hugoni Monacho
Cluniacenfi laudato confentiunt omnes noftri
Catalogi , & ille qui habet eum fediffe annum
unum , dies quatuor, excludit diem emortualem,
qui etiam non numeratur ab Hugone Monacho:
Martinus verò Polonus & Auctor FafciculiTem
porum , qui habent dies quinque, diem emortua
lem includunt. In Chronico Gotfridi Viter
bienfis hujus temporis fcriptoris , nonnifi libra
riorum errore legitur eum fediffe annum unum,
diesfex. Ex quibus confequens eft , Gelafium
Pontificem Romanum anno fuperiori electum
fuiffe VIII Kilend. Febr.
IV. Baronius quidem num. II refert Epitaphium
Sedis ejus
duratio. Gelafii II à Petro Pictavienfi verfibus elabora
tum , in quo dicitur , eum fediffe annum unum,
duobus diebus exceptis , & numero fequenti tra
dit eum quoque funebrem orationem dixiffe ,
quam adhuc extare , inquit , qui viderunt eam,
afirmant. Indeque Papebrocius in Conatú
Chronico-Hift. ait , Gelafium II fediffe menfes
XI , dies XXIX . Verùm licet Petrus Picta
vienfis Monachus Cluniacenfis fuerit , tamen
illud epitaphium ab aliquo imperito feriùs edi
tum malè illi attribui apud me certum; cùmGot
fridus Viterbienfis , qui hoc feculo floruit , Ber
nardus Guido citatus in magno Chron. Belgico,
Wernerus in Fafciculo Temporum, omnefque
Catalogorum, quos mihi videre licuit , Aucto
res , Hugoni Cluniacenfi fuffragentur ; nullus
verò fictitio illi Petro Pictavienfi. Quod fi Epi
taphium illud antiquitus Gelafii II fepulchro
infculptum fuiffet , non deeffent ex Veteribus,
qui ejus meminiffent. Denique Perrus Marrierus
ca
Monachus Ordinis Cluniac.Auctor Bibliothecæ SAC. XII .
Cluniacenfis pag. 594. ait Petrum Pictavienfem An.C.1119.
plures fcripfiffe Epiftolas ad Petrum Cluniacen
fem, & multa alia,inquit, quæ apud nos funt omnia ;
& tamen pag.607 . & feqq . profert Panegyricum
ab eodem Petro Pictavienfi PetroVenerabili Ab
bati Cluniac. dictum, Epitaphium Gelafii Petro
Pictavienfi falsò attributum, aliaq; ejufdem Petri
Pictavienfis Opufcula , fed ne verbum quidem
habet de Oratione funebri , quæ ab eo dicta vel
compofita fuerit in laudem Gelafii II. An verò
Conftantinus Cajetanus , qui ftemma Gelafii II
elucubravit, Orationem illam apud fe habuerit,
fateor me ignorare ; fed quidquid de ea re fit,
non video Auctorem illius Epitaphii Hugone
Monacho Cluniacenfi fide digniorem effe.
Gelafio II poft Interpontificium dierum V.
ii
duorum fuccellit Calliftus II , electus , non IV Gelafio 11
fucceditCal
Nonas Februarii , ficut habet Ordericus lib. XII, liftus 11.
ideft die fecunda menfis Februarii, neque quarta
die ejufdem menfis , ut ftatuit Papebrocius in
Callifto II , fed Kalendis Februarii , uti Onu
phrius in Chron . Ecclef. & Sigonius lib. X Hift.
de Reg. Ital . habent, & ex iis, quæ in morte ejus
in medium afferemus, perfpicuum fiet. Calliftus
II ante Pontificatum Guido appellabatur, erat
que Archiepifcopus Viennenfis. Patrem habuit
Willelmum Burgundiæ Comitem. Sublimatus,
inquit Sugerius in Vita Ludovici VI Regis ,
tantæ celfitudinis dignitate , gloriosè , humiliter,
fed ftrenuè Ecclefiæjura difponens , amore & ſer
vitio Domini Ludovici Regis , & nobiles Adelai
dis Regina neptis , aptius Ecclefiafticis providebat
negotiis. Callifto enim II foror fuit nomine
Gilla , quæ Humberto II Comiti Maurianenfi
feu Sabaudiæ nupta Adelaidem peperit , Ludo
vico VI Francorum Regi anno MCXV in ma
trimonium collocatam, ut videre eft in Chron.
S. Petri Vivi, qui ibi habet : Accepit Rex Hludo
vicus uxoremfuam nomine Adelaidem. Porrò An
felmus Gemblacenfis in Chron . ad hunc Chriſti
annum, ait : Confenfu omnium Epifcoporum , tam
Germaniæ, quam Galliæ cum Romanis habito, dom
nus Guido Viennenfis Archiep. in Papam eligitur,
& Callifti nomine defignatus Cluniaci benedicitur.
Sed cùni benedictionis Epifcopi aut Papæ no
mine Veteres confecrationem intelligant, ut vi
dere eft in Lexico Ducangii voce benedictio Epi
fcoporum , Anfelmus perperam dicit Calliftum
Cluniaci benedictum fuiffe , ut ex mox dicen
dis manifeftum fiet.
Callifti II Confecratio , quam Pandulphus VI.
magna folemnitate peractam teftatur , differri Vienna die
non poteft ultra diem V Idus Februarii, feu diem IX Februar.
coronatur.
nonam ejufdem menfis, cùm ea in Dominicam
inciderit. Quod, poftquam hæc literis mandavi,
dum minus cogitarem , reperi in lib . 1. Hiſt.
Vezeliacenfis, Tom. III Spicilegii Dacheriani,
ubi refertur Epiftola CononisPræneftini Epifco
pi , Apoftolicae Sedis legati Hugoni Nivernenfi
Epifcopo fine die & menfe data, in qua ait : Die
ipfa , qua ab invicem difceffimus cum Electo noftro,
Duce mifericordia Dei ad partes Lugdunenfium
properavimus. Antequam autem Lugdunum per
veniremus , domnus Lugdunen . Archiepifcopus
(Humbaldus fc. ) electioni noftræ affenfit, & Lug
dunifubfcripfit. Ibifacta proceffionefolemni domi
num Papam Calliftum , & nos honorifice fufcepit.
Nam & Engolifmenfis Epifcopus , antequam à no
bis difcederet , fubfcripferat , & Domino Papa hi
militer fe fubdiderat (nempe Gerardus) . Inde ve
nimus Viennam , ubi in Dominica Quinguagefin &
( quæ
 in Annales C. Baronii . 413

SAC. XII. (quæ hoc anno in diem IX menfis Februarii lis Callifti II, qui Concilio præfuit; fcripta enim sÆC . XII.
An.C.1119. convenit ) Dominus Papa coronatus eft. Clunia- , illa Idibus Julii , indict. XII , Dom . Incarnat. anno An.C.1119.
cum , ubi Calliſtus II Pontifex Rom. electus,qua MCXIX , Pontific, autem Domni Callifti II
tuor leucis diftat à Matifcone, & hæc civitas leu Pape an. I. In præfatione Concilii legitur , in
cis fedecim à Viennenfi , ideoque Matifconem Concilio Tolofano unà cum Cardinalibus , &c. Ab
inter & Viennam eft tantùm iter dierum duo- ) batibus provincia Gotie , Gasconia , &c. hac funt
rum,quod navi breviori tempore confici potuit. recitata capitula. Verùm loco , provincia Gotia,
Papebrocius laudatus perperam credidit , Calli legendum , Provincia, Gothia, uti rectè Catellus
ftum II Cluniaci coronatum fuiffe, poft reditum & Baluzius lib. 8. de Concordia cap . 18. , & de
nunciorum Româ,adulto Martio autfortaffis ipfodie monftrat Epiftola Synodalis fubfcripta ab Atone
Pafchatis , XXX ejufdem. Rectè tamen obferva Arelatenfi, & Fulcone Aquenfi Archiepifcopis.
vit, eum Pontificatûs annos à die fuæ electionis Tolosa per Pictavenfem provinciam tranfiens VIII.
deduxiffe. Addo . Calliftum II anno Incarnatio Calliftus II Andegavos, indeque Turonos venit ; Calliftus II
nis Dionyfiano & Pifano indifferenter ufum fuif Tom. enim I Biblioth. Labbei in priori Chro- mosTolosa
venRe
it.
fe , quod compluribus Viris eruditis errandi nico Andegavenfi ad hunc Chrifti, annum legi
caufa fuit. Porrò Falco in Chron. refert , Gela tur : Calixtus Papa venit Andecavam . Ibi majus
fium , cùm convalefcere penitus defperaret, Car Altare Ecclefiæ Monialium Monafter Roncerei
dinales hortatum effe , ut Epifcopum Praneftinum, in vigilia Nativitatis B. Virginis , feu die VII
tanquam magis idoneum fibi fubftituerent , fed menfis Septembris , dedicavit , ut patet ex In
eum Pontificatum recufantem propofuiffe Gui ftrumento à San- Marthanis Tom. IV Galliæ
donem Archiep . Viennenfem , qui & electus fuit, Chriftianæ pag. 794. relato , qui & ibidem de
ut narrat Baronius num . II , qui tamen Epifco Abbatia Fontebraldenfi verba facientes, recitant
pum illum Præneftinum Odonem male interpre Refcriptum Callifti II , in cujus fine legitur :
tatur; cum certum fit , fuiffe Cononem , de quo Dat. Turoni apud Majus monafterium per manum
jam fuprà fæpiùs mentionem fecimus , rurfum Grifugeni S. R. E. Diaconi Card. ac Bibliothecarii
que faciemus. XVII Kal. Octob. indit. XIII Dominica Incar
VII.
A num . VII ad XII. Calliftus II poftfuam nationis anno MCXIX, Pontificatus autem Do
Concilium
Pontificem Romanum confecrationem, Vien
Telofanum. in mini Callifti II Papæ anno primo , ubi utitur Era
na reverfus , rebufque diffofitis per Gallias tranfi communiIncarnationis.In eoRefcriptoPontifex:
tum faciens, Tolofa primo, Remisfecundò celebrato ait : Cum per Pictavenjem Parochiam pro Ecclefia
Concilio , Romam cum maximo tripudio , ficut de fervitio tranfitum haberemus , venerabilis fratris
cebat , intravit , anno fcilicet fequenti , inquit noftri Willelmi Pictavenfis Epifcopi fuggeftione ad
Chronographus Morigniacenfis lib. 2. Prioris B. Maria de Fonte - braudi monafterium declina
Concilii Baronius non meminit , fed ejus fum vimus , &c. In honore beatiffima & gloriofiffima
marium refert Catellus lib.2 . Comitum Tolofe Dei Genitricis , femperque Virginis Maria Orato
cap. 3. ex Bernardo Guidonis in parvo Tractatu rium dedicavimus &c. omnibus autem cooperante
de Temporibus & annis generalium & particula Deo , folemniter celebratis , ad populum , cujus
rium Conciliorum , in quo legitur : Hic Callixtus undique illuc multitudo effluxerat , verbum ex
Papa Pontificatus fui anno primo VIII Idus Junii more babuimus. Turonis Calliftus II venit ad
celebravit Concilium Tolofa unà cum Cardinalibus, monafterium Morigniacenfe in Diœcefi Seno
Archiepifcopis , Epifcopis & Abbatibus Provincia, nenfi prope Stampas fitum , uti habet Chrono
Gothie, Gafconia, Hifpaniæ,& citerioris Britannia, graphus Morigniacenfis : Anno incarnati verbi
in quo Concilio inter cetera , que gefta funt in eo MCXX dedicata eft Ecclefia Maurigniacenfis
dem , fuerunt damnati Hæretici, & depulfi ab Ec cœnobii à domino Papa Callifto II , V Nonas Octob.
clefia , qui religionis fpeciem fimulantes dominici &c. Inter eas venerabiles perfonas , que huicfan
Corporis & Sanguinis facramentum , Baptifma te dedicationi adfuerunt , venerabiliores fuerunt
parvulorum , Sacerdotiumque , & omnes Ecclefia Cono Prænefiinus Epifcopus , totius Francia ac
ficos ordines , & legitimarum damnabant fædera Teutonia , Alemanniæ ac Saxoniæ Legatus , &c.
nuptiarum. Primitia quoque & decimæ, & obla Sed annus MCXX Pifanus eft ; Calliftus enim,
tiones , & bona deficientis Epifcopi , & Clericorum, anno MCXX aliquot menfibus ante Octo
fuerunt Principibus , & quibufcunque laicis fub brem jam Romam pervenerat ; ideoque Chro
punafacrilegii interdicta. Labbeus , ad hunc Ber nographus annum illum MCXX eruit ex
nardi Guidonis Epifcopi Ludovenfis locum ani Charta tunc edita & anno Incarnationis Pifano
mum non adverterat , & Tom. X Concil. Acta notata. E Monafterio Morigniacenfi Parifios ve
Concilii Tolofani Decretis decem conftantia nit , ubi VIII Idus Octob. indi&
t. XIII dedit
profert , quorum hæc Præfatio eft : Anno ab In Privilegium quoddamı Monafterio Vindocinenſi
Carnat. Domini MCXIX, indictione XII , Era Tom . XXI Biblioth. Patrum Edit . Lugdunen
MCLVIII, epacta VII , concurrente II , VIII fis pag. 101. recitatum. Tandem Remos pro
Idus Junii , præfidente venerabili Callixto Papa fectus eft ubi eodem menfe Octobri Concilium
11 anno Pontificatus fui primo in Concilio Tolo celebravit.
fano , &c. "In margine verò Labbeus ait : Men Refertur illud Tom. X Concil. in eoque con IX.
"dosè fcriptum erat MCXX , quod refellit in diti Canones quinque , quorum primus eft de Concilium
"dictio,& notatus Callifti annus primus . Ita ille. damnationefimoniace hærefis , fecundus de Inve- Remenje.
Verum fi Vir doctiffimus animadvertiffet , an ftituris per manum laicam non faciendis . Hæc ejus
num Pifanum , quo aliquando Calliftus II ufus Præfatio : Anno Incarnat. Dom . MCXIX Sy
eft, non differre ab anno eræ vulgaris, nec in in nodus Remis in Ecclefia Metropolitana die XII
dictione , nec in anno Pontificatus , aut in aliis (legendum, ut habet Ordericus, indictione XII,
notis temporariis , fed tantum noftrum unitate à Kalendis Januarii more Gallicano inchoata )
fuperare, & Pifanos numerare annum MCXX , XIII Kal. Novemb. à Callifto Papa II celebra
quando nos annum MCXIX , ita ratiocinatus ta eft : in qua fuerunt Archiepifcopi XIII , &
non fuiffet. Annus itaque ille MCXIX annus plufquam CC Epifcopi , cum multis Abbatibus , &
eft Dyonifianus, ut demonftrat Epiftola Synoda aliis Ecclefia Dignitatibus. Poftrema die adfidente
Tom. IV. Mm 3
quoque
 414 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XII. quoque in Concilio Rege Francorum Ludovico, &c.
An.C.1119. Acta ejufdem Concilii ex Rogerio Hovedeno
num.IX à Baronio relata habent : numeratæfunt
ibi perfonarum Paftoralium virge quadringente
viginti quatuor ; quæ etiam apud Simeonem Du
nelmenfem in Hift. de Gelt. Reg. Angl . refe
runtur. Ordericus lib . XII , ubi fusè de Conci
lio Remenfi agit , ait : Anno ab Incarnat. Dom.
MC XIX, indict. XII , in Octobris medio Cal
liftus Papa cum Romano Senatu Remis venit , ibi
que XV diebus demoratus Concilium tenuit , & de
utilitatibus Ecclefiæ cum Paftoribus dominici gre
gis folerter tractavit. Ibi nimirum fuerunt XV
Archiepifcopi , & plufquam CC Epifcopi , cum
multis Abbatibus , & aliis Ecclefiæ dignitatibus.
Apoftolico enim juffu evocati de Italia & Germa
nia , de Gallia & Hifpania , de infulis Oceani , &
cunctis occidentalibus provinciis , congregati funt
pro amore Salvatoris. Hi Auctores inter fe non
difcrepant quoad Patrum numerum, cùm bacu
lus Epifcopalis & Abbatialis virge nomine ab
Antiquis defignetur , ut videre eft in Gloffario
Ducangii.
X. Narrat pofteà Ordericus Ludovicum Franco
In eo Henri rum Regem Synodum introiiffe , & de Henrico
cus Imp. &
Burdinus Anglorum Rege queftum effe , quod Robertum
Antipapa Normanniæ Ducem beneficiarium fuum, &
excommuni- Guillelmum Ducis filium male tractaret, Guillel
cati.
mum Comitem Nivernenfem in carcere detine
ret, aliaque in medium adduxiffe, de quibus an
no MCXVI num. XVI mentionem fecimus.
Calliflus II Francis , Anglifque pacem fummo
pere commendavit , Treugam Dei , ficut eam
Urbanns II in Concilio Claromontano ftatue
rat, tenendam præcepit, juffitque omnibus Epi
fcopis & Abbatibus,ut eum præftolarentur,dum
Mofonem caftrum adiret , pacemque cum Im
peratore Alemannorum ad utilitatem Ecclefiæ
tractaret. In craftinum , inquit Ordericus , feria
quarta cum infigni comitatu Mofonem profectus
eft, & dominico fequenti , præ labore & metu
lapfus & ager Remis regreffus eft. Dein feria fe
cunda, poftquam Papa confedit, Joannes Cremen
fis, eloquens Presbyter , peračti eventum itineris
feriatim narravit , aitque Imperatorem cum in
genti exercitu ad prædictum locum adveniffe, &
quafi pugnaturum armatorum ferè XXX millia
fecum habuiffe . Pontifex verò dixit, memorem
fe quàm fraudulenter idem Imperator Pafchalis
II tempore Romam intrarit , huncque ceperit,
repedandi confilium velociter iniviffe . in no
viffimo Concilii die Barcinonenfis Epifcopus ( qui
erat beatus Oldegarius jam Tarraconenfis Ar
chiepifcopus anno fuperiori dictus ) ſubtilem, fa
tifque profundum fermonem fecit de Regali & Sa
cerdotali dignitate , &c. Tunc Papa , Carolum
Henricum Imperatorem Theomachum , & Burdi
num Pfeudo- Papam , & fautores eorum , mærens
excommunicavit , &c. Deindefacrum illud Colle
gium folutum eft , inquit Ordericus , cujus fufa
de hoc Concilio narratio Tom. X Concil. legi
poteft, quemadmodum & Acta ejufdem Concilii
defcripta ab Helfone Scholaftico , quæ Baronii
tempore in tenebris latebant.
XI. A num. XII ad XVII. Henricus Angliæ
Anglis
fcop on Rex ad Concilium Remenfe Epifcopos & Ab
Epi
i adC
cilium Re- batesNormanniæ, & infuper Epifcopos Angliæ,
menje veni. qui tunc temporis in Normannia cum illo dege
re permiffi. bant, mifit, inquit Eadmerus lib . 5. Novorum,
qui fubdit, Thurstanum Archiepifcopum Ebora
cenfem illuc eundi à Rege licentiam obtinere
non potuiffe, quia Thurftanus à Callifto II facra- SÆ C. XII.
ri volebat , & Rex jura Ecclefiæ Cantuarienfis, An.C.1119 .
ad cujus Præfulem pertinet ordinatioEboracen
fis, illæfa cupiebat. Cùm tamen promififfet ſe à
Callifto II Epifcopalem benedictionem non fu
fcepturum , ad Concilium Remenfe fe fe confe
rendi facultatem ab Henrico Rege impetravit,
fed pofthabitafideifponfione à Papa confecrari ob
tinuit. Qua ut Regi certò innotuerunt, ait Eadme
rus , mandat omnibus modis Thurstano & fuis in
terdixit , redire in Normanniam , & Angliam , &
in omnem locum dominationis fuæ. Ratum ex his
quique audientium habuêre , præter confenfum Re
gis , quæ fuerunt facta fuifle.
Hæc poftea Eadmerus ibidem habet : Poft hac XII.
Calliftus Gifortium venit , & Rex Henricus illic ei inter
Colloquium
Cal
locuturus acceffit. Acta igitur funt multa inter eos, liftum 11
quorum gratià par erat tantas perfonas conveniffe. & Henri
Inter quæ Rex à Papa impetravit , ut omnes confue- cum Anglia
Regem.
tudines , quas pater fuus (nempe Guillelmus II )
in Anglia habuerat , & in Normannia , fibi con
cederet : & maximè , ut neminem aliquando legati
officio in Angliafungi permitteret , fi non ipfe ali
qua præcipua querela exigente , & quæ ab Archie
pifcopo Cantuariorum , ceterifque Epifcopis regni ,
terminari non poffet , hoc fieri à Papa poftularet.
Hoc ideo à Rege poftulatum , quia crebræ ex
urbe legationes, Anglorum animos accenderant;
alia enim quam quæ Ecclefiæ effent, quæri cau
fabantur : In principio regni Henrici , inquit Mal
mesburienfis lib. 1. de Pont. pag. 231. venerat
Angliam ad exercendam legationem Guido Vien
nenfis Archiepifcopus , qui poftea Apoftolicus fuit.
Tunc Anfelmus , nec multò pòft quidam Petrus
( legati in Angliam miffi ) : omnefque reverſi
nullo effectu rei , grandi præda fui ; Petrus maxi
mè , quod omnes incendere caverent , qui effet fi
lius Petri Leonis , fummi Romanorum Principis.
Crebra ergo ad Angliam meabat Legatio Romano
rum infidiantium imbecillitati Radulphi ( Cantua
ria Archiepifcopi ) . Sed effugabantur omnes
cautela Henrici. Nolebat enim ille in Angliam,
præter confuetudinem antiquam, recipere Legatum,
nifi Cantuarienfem Archiepifcopum : illique liben
ter refringebant impetum propter violentiam de
nariorum.
Porro fuprà diximus , Calliftum II anno Pi- XIII.
fano quandoque ufum effe , quod hic often- Calliftus
anno 11
Incar
dere juvat ex ejus Epiftola ordine XII ad Ca- nat . Pifano
nonicos Bifuntinæ Ecclefiæ S. Joannis ; in fi- al qando
utitur.
ne enim ejus legitur : Datum apud Magalonam,
per manum Chryfogoni S. R. E. Diaconi Card, ac
Biblioth. II Kal. Julii Indict. XI ! Dom. Incar
nat . anno MCXX , Pontificatus autem Callifti
11 Papæ anno I , ideoque hoc Chrifti anno ,
qui nobis eft MCXIX. Calliftus II varias
Ecclefias in Galliis dedicavit : Ventum eft in
Provinciam, inquit Pandulphus , in qua S. Julia
ni Ecclefiam , cellam Pfalmodienfis canobii idem
Papa nimium celeriter dedicavit. Ecclefia S. Ju
liani fita eft in urbe Arelatenfi , hodieque dici
tur Parrochia S. Antonii Abbatis , Pfalmodium
verò ab Aquismortuis femi leuca tunc diſtabat,
nuncque eft Ecclefia Collegiata.
Sed ut varia fuis annis reddi poffint , & quæ XIV.
loca Calliftus II dum in Italiam rediret , tran- Itinerarium
ejus poſt
fierit, innotefcat , juvabit obfervare eum Re- Concilium
mis iterum Parifios, indeque Corbolium venif- Remenfe.
fe , ut habet Moriniacenfis Chronographus, qui
ait : Celebrato namque Remis maximo generalijfi
moque Concilio domnus Papa cum omni comitatu
Juo
 in Annales C. Baronii .
SAC. XII .fuo Burgundiam ingreffurus Romamque profectu
An.C.1119. rus de Parifius Corbolium advenerat. Corbolio
fex circiter leucis à Lutetia diflito Melodunum
venit , ad quem locum Rex & Regina à Domino
Papa difceffuri , valeque facturi , Proceres atque
Pontifices , multaque perfonæ confluxerant , inquit
laudatus Chronographus , qui Calliftum Melo
duno Senonas veniffe his verbis afferit : Algri
nus juratus atque publicatus hoftis Monacho
rum &c. domnum Papam Senones infequitur ,
unde Chronographus fancti Petri Vivi ad an
num MCXIX fcribit : Poftquam celebratum eft
Concilium Remis , venit domnus Papa Senonas ,
quem adiit Abbas Arnaldus , & oflendit literas ,
quas babet Ecclefia Sancti Petri de duabus forori .
bus S. Ebbonis Ingoara fc. & Leotheria , quas con
firmavit Epiftola data Senonis Nonis Decembris
ad Epifcopum Lingonienfem.
XV.
Ad num XVIII & feqq . Hiftoriam Zo
loannes Imp.
adversiss naræ continuarunt Nicetas Choniates ufque ad
Perjas bel annum MCCV , & Joannes Cinnamus Im
lum movet, peratorius Grammaticus , qui ab exceffu Alexii
Comineni Imp. Hiftoriam fuam exorfus , refque
à Joanne Imperatore ejus filio carptim & libro
unico complexus , eas potiffimum defcribendas
fufcepit , quæ Manuele Comneno Joannis filio
imperante, accidère, quibus ipfe interfuit , & in
omnibus , quas Manuel obiit expeditionibus,
fideliffimus comes extitit. Joannes Imp . rebus
politicis , prout fe fe obtulerat occafio , ritè
compofitis , in Afiam tranfiit. Nam cùm Perfas
fædus cum patre fuo initum nibili facientes , ur
bes Phrygiæ , & ad Meandrumfluviumfitas, ma
gnis copiis incurfare cerneret , primo vere egre
ditur: multifque præliis victor Laodiceam capit,
& manibus cingit , ejecto Alpichara, qui Urbi cum
prafidio præerat : ceterifque rebus ordinatis , do
mum rediit, inquit Nicetas, quæ Cinnamus pau
lò fufiùs habet .
XVI.
Falco in Chronico de Landulpho Archie
Concilium
Geneva
Beneventa- pifcopo Beneventano
Martio XII indictionishoc anno fcribit
prædictus : Menfe
Reneventanus
num.
Archiepifcopus videns civitatem variis pradarum
afflictionibus ex omni parte confundi & devaftari,
Juaque Parochiae Ecclefias à raptoribus vexari
quotidie , Synodum decima die intrante ejufdem
menfis Martii celebravit. Ad cujus facri Conven
tus præfentiam Tufculanus adfuit Epifcopus , &
Ugo Juprà nominatus Cardinalis , & Cardinalis
alius , & Beneventanæ fedis fuffraganeorum cir
citer viginti , monafteriorum Abbates fex adfuére.
Inter cetera verò , que in ipfo Conventu ftatuta
& diftur
funt , malefacientes Beneventi omnes , & diftur
bantes mercatores ad civitatem venientes & re
deuntes , fub anathematis vinculo alligavit. Con
ventu itaque piè & ordinatè finito unufquifque ad
propria repedavit. Baronius num. VI alium Fal
conis locum refert , in quo Ugonis Cardinalis
Legati mentio; fed hujus Concilii non meminit.
Fuse defcribit Falco Translationem die XV
menfis infequentis à Landulpho factam согро
rum Sanctorum Martiani , & aliorum ibidem
nominatorum , quæ prifco tempore non ho
nefte tumbæ jacuerant. Quam ceremoniam
prolixè narrat , additque Landulphum hoc
anno obiiffe , & Rofridum in locum ejus ele
tum effe.
& cœpit pœnitentiam prædicare iis , qui in eadem format.
XVII.
Petrus de Honeftis , qui Canonicos Regula
Moritur B.
res in Ecclefia fanctæ Mariæ in Portu in agro
Petrus de
Honeftis. Ravennate inftituit , mortuus eft hoc
mortuus eft hoc anno
anno
quarto Kal. April, Ravennæ , in Portuenfi ab fe
415
extructo cœnobio , ibique fepultus , ut teftatur SAC. XII.
Rubeus lib. 5. Hift. Ravenn. Peculiarem Regu- An.C.1119 .
lam Canonicis, quibus præerat , fcripfit , quam
Pafchalis 11 X Kal . Januarii anno MCXVI
confirmavit. Ea edita ad calcem Operum Petri
Damiani , cum quo aliqui perperam Petrum
de Honeftis confudere, quos tam Rubeus, quàm
Pennotus lib.2.cap.48 . confutarunt. Petrus qui
dein de Honeftis , ficut Petrus Damiani , Pecca
torem fe appellabat, fed mos tunc inoleverat, ut
ob animi demiffionem , aliqui fe fe Peccatores
infcriberent , quod illorum temporum monu
menta declarant. Petrum de Honeftis in Italia
imitati funt Canonici fancti Frigdiani Lucenfis,
Lateranenfes , & quidam alii. Nunc Canonici
Portuenfes fubfunt Congregationi Canonicorum
Lateranenfium, quæ inter plures alias Italiæ præ
cipua eft. In Actis SS. Bollandianis ad diem
XXIX Martii Petrus de Honeſtis memoratur
inter Prætermiffos , quod ab aliquibus Beatus ,
ab aliis Venerabilis , ab aliquibus vir pia me
moriæ appelletur. Juvabit legere Miræum in
Originibus Canonicorum Regularium Ord. S. Augu
fini , in libro fingulari de Congregationibus Čle
ricorum in communi viventium , & in alio de Col
legiis Canonicorum .
Maurorum Africæ & Hifpaniæ res malo in XVIII.
loco erant ; Ali Almorabitarum Imperator ma
&
gno contemptui erat ; tantum enim abeft , ut Hifpania
Africa re
ex diffidiis inter Chriftianos exortis emolumen- bellio.
tum aliquod haufiffet , ut Alphonfus Caftellæ &
Aragoniæ Rex anno fuperiori Cafaraugustam
expugnarit , & hoc fequentique anno varia mu
nita oppida eifdem eripuerit. Rodericus in
Hift . Arab. cap. 49. de ifto Almorabitarum Im
peratore fcribit : Et fuit inventus debilis & igna
vus , nec regni confinia defendebat. Quare Sa
raceni Cordubam quæ primaria eorum urbs ci
tra mare, incolentes, apertè in eum rebellarunt.
Tunc tandem Ali animum fractum ac demif
fum excitavit , congregatoque exercitu mare
trajecit , inquit Noweirius & Andalufios feu
Vandalicios ( ita enim Hifpaniarum Saraceni
appellabantur ) ad obedientiam compulit, tan
tumque terrorem Cordubenfibus civibus incuf
fit, ut ejus mifericordiam implorarint. Ali, cu
jus imperium Mufmudes , aut Mufmites , vel
Mazmutes , ut Hifpani hanc vocem pronun
ciant, detrectabant, lubenter eis veniam tribuit ;
in Africam enim illi transfretandum erat , quia
Mufmudes Atlantem montem , feu , ut Hifpani
loquuntur , Montes Claros habitantes in Sufa
Provincia ad Marochii meridiem fita , Ducem
fibi præfecerant Mahometem Tumartii filium ,
eodem populo prognatum , qui tantam multi
tudinem Maurorum fibi conciliarat , ut domum
Ali, omnemque Almorabiticam fectam , ac reli
gionem Chriftianam , tam in Africa quàm in Hi
fpania , tandem exterminarit . Quare ad Anna
lium Ecclefiafticorum fupplementum de eo no
bis neceffariò agendum .
Erat Mahometes Eben Tumart à tribu Har
Mahomet
gæ nationis Mufmudarum ex illuftrioribus una. Eben Tu
In Orientem profectus variis doctrinis animum mart Mabu
excoluit , & ad Meccam peregrinationem obi- metanos in
vit. Ex Afia in patriam itinere maritimo rediens Africa re
navi erant, adeoque eorum animos dementavit,
ut eum pro Sancto habuerint ; fed ubi Africam
attigit , Mahometici cultus promovendi ftudio
magis exarfit. Cùmque fanctitatis ejus fama
Mm 4 undique
 o gica
ca oric o nolo
416 Criti Hift - Chr
SÆC. XII.
SAC. XII . undique dilataretur , & à prædicando Alcorano An.C.1120 .
An.C.1119 . non defifteret , non longè à Bugia urbe aliàs
Mauritania Sitifenfis , nunc Regni Algerii pro ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6613. Anno Eræ
vinciæ cognominis capite , obvium habuit ho Hifpan.
MCLVIII.
minem Abdelmumen dictum , figuli filium , de O 9. DC. D 19. P. 18. April. Indict. 13 .
Anno Hegi
claravitque hunc ad confervandam , reftituen ræ DXIV
JESU CHRISTI 1120. inchoato die
damque in Africa religionem à Deo electum
CALLISTI II PAPE 2. 2. April.
fuille , idque à Mahomete Propheta prædictum . fer. 6.
Ipfemet Mahomet Eben Tumart ſibi attribuit HENRICI V REG. 15. IMP. IO.
nomen Almohdi , vel ductoris vel directoris ,
JOANNIS COMNENI IMP . 3 .
quod ante ducentos annos Obeydallah cùm Ca
liphatum Africæ ufurpavit , fumpferat . Quare
D num. I & feq. Calliftus II literis anno I.
deceptus eft Rodericus lib . 7. cap. 1o. cùm pofteriori Senonis Nouis Decembris datis , Itinerarium
quam Eben Tumart tanquam Aftrologum exhi Callifti 11.
l . pag. 834. recitatis Jofceran
buit , ait : Aventumerth autem afcivit quendam, & Tom. X Conci
num Lingonenfem Epifcopum judicem confti
qui Almohadi vocabatur , & erat in Mahometi
tuit litis , quæ inter Abbates Sancti Petri Vivi
doctrina valde peritus , & cæpit librum Mahome
Senonenfis , & Molifmenfem verfabatur. Tho
ti, qui dicitur Alchoranus , exponere & docere.
mas Stubbs in Actis Pontif. Eborac. narrans
Mahometes enim filius Tumert vel Aben Tu
mert idem fuit ac Almohadi. quàm honorificè Turftinus Archiep . Eboracen
o , quem in Gallia adiit , exce
XX. Noweirius ait , prætenfum hunc Prophetam fis à Callift II
Marochii, Marochium tande perven m iffe , ibique public è ptus fuerit, ait : Infolemnibus proceffionibus equi
que Vrbs tando factis , quand o more Apoftolico coronatus
in vitia , pravofque mores invec tum effe. Cum
Regia erat, ficut in die natalis Domini , Auguftudum , &
Alcoranum que benevolos auditores inveniffet , eò infolen fuit,
die Epipha nie Cluniaci Epifcopus Oftienfis , qui
pradicat. tiæ proceffit , ut cum videret Imperatoris Ali
fororem magnificè veftitam , & generofo equo magifl er inter eos & dignior erat , cum parem
infidentem eam ex eo dejecerit , exclamans in effe voluit. Quare Senonis Auguftodunum &
Cluni acum defcen dit , indeque Trenorcium
dignum effe , ut in Mufulmanna fœmina hæ
oppid um utriqu e vicinum profectus eft , ubi
vanitatis notæ apparerent . Hoc cùm accepiffet
tis anni de
Ali Almorabitarum Imperator hominem voca die undecima mienfis Januarii curren
dicavi t Ecclef iam Trenor cienfem , ut fidem fa
vit , ifque ad eum audacter refpondit , ac vi
tam hujus Pontificis Epiftola XVIII &
rationum fuarum & argumentorum fubtilitate ciunt
XIX , quàm vetuftum Kalendarium Trenor
Doctores ejus ita perculit , ut quid contrà di
cienfe à Chiffletio in Probationibus ad Hift.
cerent , non habuerint . Confilium Imperatoris
fem pag.308 . relatum . In eo quidem
tulit , ut innovatorem morti traderet ; fed Im Trenorcien
dies tantùm & menfis notantur ; fed cum in
perator confilium illud afpernatus eft , interim
que Pfeudo - Propheta è manibus ejus elapfus Epift. XVIII hujus dedicationis mentio fit ,
& in ea legatur : datum Matiſcone XIX Kal.Febr,
Marochio egreditur , & apud populares fuos in
, apparet eam tertio poft dedica
Sufam provinciam fecedit . Ibi cum adverfus vi indict. XIII
tione m die fcriptam , & Calliftum II Trenorcio
tia ac præfentein rerum ftatum vehementer de
clamaret , agreftem illum populum ad defe Matifconem veniffe.
&tionem commovit : Capit Calipha de Baldac Calliftum II Bruno Archiepifcopus Trevi II.

feu Badadi , inquit Rodericus , contraria præ
dicare , fimiliter contra Almoravides , qui tunc
culmen regni in Africa obtinebant , rebellia ad
bortari.
XXI. Neque enim patiebatur Eben Tumart , ut
Origo Al Calipha Bagadenfis agnofceretur , nec ut Princi
mohadum.
pibus Almorabitis , qui ab eo inveftituram ac
cipiebant , mos gereretur . Hoc interim fpatio
Mahometem hunc , inquit Noweirius , filium
renfis , dum Auguftoduni effet , convenit, quod Auguftoduni
& Cluniaci
Adelbertus Archiep . Moguntinus , qui Legatio
fuit.
nem Apoftolicam ab ipfo Papa dudum accepe
rat , ut ait Urfpergenfis in Chron. ad annum
MCXXI , jura Ecclefiæ fuæ læderet. Rem nar
rat Scriptor Anonymus Hiftoriæ Trevirenfis,
qui hoc tempore vivebat , Tom. XII Spicile
gii Dacheriani pag. 248. Anno , inquit , ordina
tionisfuædecimo nono ( legendum , decimo octa

Eben Tummart Ducem fibi præficiunt , exiftiman
tes eum effe verum directorem à Mahomete Le
gislatore prædictum , & religionem Mahume
ticam per totum Orbem reftauraturum . Rebus
fic ftantibus , Almohadi fectatores fuos Almo
Wabbedinos appellavit , ideft , viros , qui do
&rinam de unitate Dei in effentia , fubitantia ,
vo , juxta dicta anno MCIV num . XI placuit
Romam tendere, ut renovaret Privilegia fedis fuæ,
indignatus fuper protervia Adelberti Maguntien
fis Epifcopi de Legatione Romane Sedis fibi concef
fafuperbè fe efferentis , maximè cùm ex conceffio
ne priorum Apoftolicorum Epifcopus Treverorum
nulli nifi foli Apoftolico , vel à latere ejus Miſſo ad

& perfona folidè conftituerent. Et licet hoc
dogma omnibus Mahometanis commune fit ,
ac Muſulmannica religionis fundamentum , ni
hilominus Almowabbedini , feu Almohades ma
gis reformatos aliis videri volentes , ac ftudio
inflammatiori accenfos nomen iftud elegère ,
præfens debeat obedire. Paulò pòft : Cum igitur
propter caufas fuprà memoratas juprà di&tus Bru
no verfus Romam iter faceret , & Auguftidunum
ufque proceffiffet, Calliftus Papa ibi ei occurrit , &
eum amicèfufcepit , & cum eo in eodem loco Nata
lem Domini celebravit ( anno nempe fuperiori ) .

quafi bellum implacabile iis indicerent , qui Tranfa &

doctrina contraria imbuuntur , aut plures Deos
uti Idololatræ , vel plures in Deo perfonas , uti
Chriftiani ftatuunt . Quare licet fectarii alii
omnes Chriftianos apud fe manere paffi effent,
Almohades tamen nullum penitus tolerarunt ,
ficuti ex dicendis liquebit.
tis autem diebus folemnibus pariter iter
Cluniacum dirigimt , ubi Bruno caufas adventis
fui aperuit , prolatifque coràm fedis fuæ Privile
giis eadem fibi & Ecclefiæ fuæ Apoflolica fubfcri
ptionis firmamento ftabiliri poftulavit , & obtinuit.
Refert deinde Hiftoricus literas ei à Callifto II
conceffas , datas Cluniaci tertio ngnas Januarii,
quibus
 in Annales
SAC. XII . quibus Pontifex perfonam ejus à cujuslibet Le
An.C.1120. gati poteftate abfolvit , nifi fortè à fuo latere diri
gatur.
III. Sed Calliftum II Romam pergentem fe
Deinde Ro- quamur. Matifcone Romanum , oppidum in
manis.
Delphinatu hodierno Valentina Urbi proxi
mum profectus eft, ubi die X V menfis Februa
rii confirmavit bona & Privilegia Ecclefiæ Bi
funtina Sancti Joannis , ut docet ejus Epiftola
ordine XIII , data Romanis XV Kal. Martii , indi
Etione XIII Incarnat. dom. anno MCXX Pon
tificatus autem domini Callifi 11 Pape anno fe
cundo. Pridie ejus Diei monafterium fancti Cu
cuphatis Martyris , Ordinis Sancti Benedi t&i ,
vulgò San Culgat , fufcepit fub protectione Se
dis Apoftolicæ , eique omnia bona ac Privile
gia fua confirmavit , ut difcimus ex Refcripto
ejus , à Baluzio in Appendice ad Marcam Hi
fpanicam pag. 1253. recitato, quod dicitur, Da
tum Roma per manum Gryfogoni S. R. E. Diaco
ni Card. ac Biblioth. XVII Kal. Martii indict.
XIII , anno Incarnat. dom. MC XX , Pontifica
tus autem domini Callifti 11 Papæ anno fecundo,
fed corrigendi errores duo à Librariis admif
fi , & loco Rome , legendum , Romanis , loco,
XVII Kal. legendum , XVI Kal. menfis enim
Martius tot dies ante Kalendas non habet.
IV. Cùm verò inde Valentiam fe contuliffet, VIII
Calliftus i Kal Martii Privilegium quoddam Ordinis Clu
Primatum
in feptem niacenfis ratum habuit, ut patet ex ejus Epiftola
Provincias ordine XXII,& quinto Kal.ejufdem menfis Vien
Viennenfi henfiEcclefiæ, cujusEpifcopus fuerat tribuit Pri
Archiep.
'concedit. matûs auctoritatem in feptem Provincias, Vien
nenfem, Bituricenfem, Burdigalenfem, Aufcita
nam, Narbonenfem, Aquenfem, &Ebredunenfem
cum poteftate Synodos indicendi , & negotia
Ecclefiaftica canonicè dirimendi. Occafionem
arripuit fubjiciendi feptem illas Provincias
Eccleſia Viennenfi , inquit Marca in Differt.
ad Concilium Claromontanum anno MXCV
celebratum num . CXXIII , quia in Notitia in
capite illarum feptem , defcripta eft Viennen
fis provincia , unà cum ejus Metropoli , quæ
eft civitas Viennenfium. Quare conjecit tam
fibi liberum effe , ut Viennam feptem Provin
ciis præficeret , quàm Decefforibus fuis fuerat,
Lugdunum præficere iis Provinciis quæ Lug
dunenfes dicebantur in Notitia. Et ne nova vi
deretur hæc inftitutio , à Silveftro I & aliis
Pontificibus Romanis ejus originem arceffit,
quorum fuppofititia Refcripta edita funt àJoan
ne Bofco,ubi ex Romano Catalogo feptem Pro
vinciæ fubjici dicuntur Vienne , ut notatur in
calce fuppofititii refcripti Silveftrini. Tarantafie
autem Archiepifcopum , qui Præpofitus erat
provinciæ Alpium Penninarum extra feptem il
las , pofitæ , fubjecit Viennenfi , ut Primati,
exemplo Leonis I & Symmachi.
V. Exiftimat Marca ex hoc Callifti Decreto ini
Origo octo tium fumfiffe divifionem illam , quam aliquot
Viennenfium
Provincia exemplaria Notitia præferunt , in octo Vien
rum inNo- nenfes Provincias : ita ut Viris eruditis labo
titiis. randum non fit in alia ratione ejus divifionis
quærenda , cum Scaligero , qui Vicarium Præ
fecti Prætorio Galliarum Vienna quondam con
ftitiffe , & in octo illas Provincias jus dixiffe ,
fibi , dein ceteris , fine ullo argumento , imò
etiam contra veteris Hiftoriæ fidem perfuafit.
Cùm itaque beneficio Callifti , Bituricenfis Ec
clefia , quæ Primatu in Aquitania potiebatur,
& Narbonenfis , quæ ex Urbani II Decreto
C. Baronii.
417
Primas erat Provinciæ Aquenfis feu Narbonen- SAC. XII .
fis Secundæ , fubjectæ effent Primati Viennenfi, An.C.1120 .
ipfe fibi Primatis Primatum nomen indidit : &
monetæ , quam cudi curabat Vienna , hanc in
fcriptionem adjecit : Maxima fedes Galliarum.
Sed nulla plane auctoritate in vim ejus Refcri
pti , quod per fubreptionem elicitum , veterum
Primatum inauditorum jura convellebat , Ar
chiepifcopus Viennenfis potitus eft . Attamen
Dienfem , & Albenfem , feu Vivarienfem Epi
fcopatum , vi Refcripti illius ab Arelatenfi Pro
vincia diftractos , Viennenfis Archiepifcopus
in fuam provinciam adfcivit , cujus etiamnum
partes funt. Calliftus II diffinivit Ecclefiam
Eboracenfem liberam effe à Profeffione , quam
petebat Radulphus Archiep . Cantuarie : Hoc
apud Vapingum in Capite jejunii Apoftolico Pri
vilegio confirmatum eft , inquit Thomas Stubbs
in Actis Pontif. Eborac. apud Seldenunt Tom .
II pag. 1716.
A num . III ad VIII. Calliftus II difpofitis VI.
Gallicanarum Ecclefiarum rebus , veniens ad Calliftus 11
Romam
Montem Peffulanum , inquit Pandulphus proces
fit ad Sanctum Egidium , peragratifque Pro
vincia partibus , & Alpium difficultate tranfcenfa
ad Sanctum Ambrofium cum jucunditate perve
nit. Oppidum Sancti Ambrofii paucis millia
ribus ab urbe Sufa ditfitum eft. Inde Romam
perrexit , ubi tertio Nonas Junii magno honore
exceptus fuit , inquit Eginò Abbas , cujus Epi
ftolam ad omnes Fideles tunc fcriptam refert
Baronius Malmesburienfis in lib. 5. de Geſt.
Reg . Angl. de Callixti II Romam adventu ait :
Libenter à civibus , ( nam jam Imperator dif
cefferat ) receptus eft. Tum Burdinus in medio
relictus Sutrium effugit , multis peregrinorum
calamitatibus Papatum fuum fovere meditatus ;
Proceres enim , qui ejus partibus adhærebant
infeftas latrociniis vias habebant , eofque qui
Romam tenderent, fpoliabant . Porrò Udafcal
cus Monachus Sancti Udalrici fcripfit Narra
tionem de controverfis inter Hermannum Epifco
pum Auguftanum & Eginonem Abbatem S. Údal
rici , quæ extat Tom . II Antiq. Lect . Hen
rici Canifii complectiturque Epiftolas quinque
Pafchalis Papæ II , tres Arnoldi Archiep. Ma
guntini , ac tres Eginonis Abbatis .
Jordanus Archiepifcopus Mediolanenfis àCal VII.
lifti II partibus ftabat , & ut inquit Puricellus, Iordanus
Archiep.
Pontifici occurrerat propter eos, qui infidiaban- Mediolanen
tur gratiam Imperatoris ; & Pontifex ipfe eum fis Papa
convenire cupiebat, quemadmodum properè & nient i 06ve
Romam
profperè Romam adiret, Sedemque ibi Apoftoli- currit.
cam obtinere valeret , uti narrat Landulfus Ju
nior cap.35. apud Puricellum num. CCCXXXIII,
ubi ait : Guerra Cumanorum ( ideft , Comen
fium ) & Mediolanenfium durante , atque eo
rum Pontificum & Confulum , vidi Dominum Pa
, & Jordanum Archiepifcopum
pam Calliftum ,
cum pluribus Ecclefiaflicis & fecularibus viris
illuftribus confedere in Terdonenfi Palatio : in
quorum præfentia querelæ meæ caufam protuli,
fcilicet de Domino Jordano , à quo Landulfus
vexabatur , qui paulò poft fubdit : Iordanus ita
que, ejufque cœtus locutus defuaopulentia in illa
vespertina hora , & die altera Palatium defcen
dit : atque in tertia , quæ dies fuit Dominica de
Ramis Palmarum , in Ecclefia Sancti Martiani
cum fuis fuffraganeis Petrum Terdonenfem Ele
&tum , licet modò abjectum , in Epifcopum ordina
vit , &c. In die autem altera , quæfuit fecunda
feria,

418 Critica Hiftorico - Chronologi
SEC. XII. feria , domnus ipfe Electus Papa Terdonam exivit :
An.C.1120 . cum quo Olricus ( ideft , Henricus ) Vicedomi
nus Mediolanenfis , Jordano Archiepifcopo rever
tente Mediolanum , ufque Placentiam ivit.
VIII. Tum Landulfus cap. 36. Deus Omnipotens,
Jordano de- neque per literas Domini Gelafii , neque per Lega
mortuo fuc
cedit Olri- tum Callifti ( qui tunc erat Vicedominus Olri
cus.
cus ) Jordanum mihi fuavemfive benignum fecit.
Sed de mundo illum tulit & gratia Presbiteri
Nazarii Primicerii , & ceterorum , quos fufpe
Etos habebam , & habeo , Oiricus Vicedominus
Jordanofucceffit , qui ferèfimili modo me grava
vit , ut Jordanus. In antiquo Catalogo Epifc.
Mediolan. apud Mabillonium in Mufo Itali
co & apud Papebrocium Tom. VII SS . menfis
Maii legitur : Domnus Jordanis Archiepifcopus
Sedit annos VIII & menfes IX, & dies III:
Obiit IV Nonas Octob. Quæ computatio certa, A num . VIII ad XI. Brevi tempore Cal
à die enim prima menfis Januarii anni MCXII, liftus II Romæ remanfit ; ut enim Normannos
quo eum electum fuiffe vidimus , ad diem IV ad Sutrii expugnationem hortaretur Beneven gno gaudio
menfis Octob. currentis anni fpatium illud in tum fe contulit , uti narrat Baronius . Porrò
tercurrit. Olricus feu Henricus die XVII men Sutrium oppidum eft rupibus undique cinctum,
fis Novemb. electus eft Archiepifcopus juxta ab urbe Romana XXV mille paffibus diffitum,
eundem Catalogum , in quo de eo habetur :
Sedit annos V, & menfes Vi , diefque XI: Obiit
V Kalendas Junii. Sed quia certum eft mortem
ejus incidiffe in annum MCXXIII , loco, an
nos V, legendum annos II ; qui error fæpe in
MSS . occurrit. Olrico, eodem anno MCXXIII
fuccellit Anfelmus hujus nominis V.
IX. Ifte Olricus primùm inftituit Mediolani
Olricus Ar- Commemorationem omnium fidelium defun
chiep. Me
torum , idque fedente Jordano , cùm ipfe ad
diolan, infti. &
tuit feftum huc Archipresbyter effet , ut oftendit vetus
Mortuorum. Catalogus Archiepifcoporum Mediolanenfium
apud Puricellum in Differt. Nazariana cap. 96.
num . III. In eo enim Catalogo legitur : ius
( nempe Jordani ) tempore Olricus Archipres
biter & Vicedominus Ecclefiæ Mediolanenfis or
dinavit fejlum mortuorum fequenti die poft feflum
Dedicationis. Idem Puricellus num. V hæc
verba refert ex Kalendario Ambrofiano , anno
MCCCLXXXI in pergameno fcripto : No
ta quod Dedicatio Ecclefiæ Mediolani eft femper
tertia Dominica O&tubris & feftum Mortuorum eft
die Luna fequenti. Beroldus Jordano & Olrico
coxtaneus , ut demonftrat Puricellus cap . 97 .
Differt. Nazarianæ , compofuit Manuale adhuc
MS. afferitque Dedicationem Ecclefiæ Medio
lani celebrari Dominica III Octobris, & addit,
ferià fecundâ poft Dedicationem Ecclefiæ infti
tuit Dominus Olricus bone memoria Archiepifco
pus ( quia poft illam inftitutionem eam digni
tatem adeptus eft ) Commemorationem &
Officium fieri omnium fidelium defun&torum
in Ecclefia Mediolanenfi pro animæ fuæ remedio ;
quod hoc ordine celebratur. Finito itaque Matu
tino fupradi&ti diei , omnia tintinabula Ecclefia
rum pulfentur ; & Matutinum defun&torum pu
blicè cantatur. Simili etiam modo , facto mane,
Miffa ubique defun&torum tantùm voce excelfa
celebratur , &c.
X. Ceterùm inftitutio ejufdem Fefti facta ab Odi
D. Caroluslone Abbate Cluniacenfi, quam Ecclefia Roma
ufum Eccle
fia Rom, in na ad diem fecundam menfis Novembris am
Mediolanen plexa eft , in Mediolanenfem introducta non
fem intro- fuit ante initium feculi proximè præteriti. Nam
ducit. in Kalendario Miffalis Ambrofiani anni MDV
legitur : Dedicatio Ecclefiæ Majoris Mediolani
femper celebratur in tertia Dominica hujus men
fis (nempe Octobris ) & feftum Mortuorum eft
ca
die Lunæfequenti. Idem legitur in editione anni SAC. XII.
MDXXII cum hoc difcrimine , ut uterque An.C.1120.
ufus in ea ponatur , & ad diem II Novembris
legatur : Commemoratio omnium fidelium defun
&torum fecundùm Romanos. Idem legitur in
editione anno MDXLVIII facta. Sed po
tea folemnitas fefti Mediolani inftituti paula
tim abolita fuit , & ad libitum relicta , idque
in Breviario anno MDLVII impreffo , in
quo legitur , Et nemo tenetur , nifi qui vult. In
editione anni MDLX facta tantùm mentio
fefti Mortuorum ad diem II Novembris ; tan
demque divus Carolus Archiep . Mediolanenfis
in fuo Breviario anno MDLXXXII impref
fo, omnibus Presbyteris & Clericis præcepit, ut
quoad feftum Mortuorum fe fe Ecclefiæ Roma
næ conformarent . 1
XI.
Roma ma
excipitur.
ubi Burdinus ab Imperatore derelictus fe fe
continebat ; & fine exercitu expugnari non po
terat. Sed præftat audire Falconem in Chron.
Petro Diacono & Romualdo Salernitano Ar
chiep . à Baronio citatis antiquiorem , cùm de
rebus hoc anno in Italia geftis verba facit : Hoc
anno , inquit Falco , fuprà memoratus Papa Cal
liftus ab ultramontanis partibus reverfus eft ,
& nono die intrante menfis Junii Romam ingre
ditur (Egino , ut fuprà vidimus , fcribit Calli
ftum II Romam 111 Nonas Junii introiiffe ,
& in Chron. Falconis numeri fæpe depravati.
Quare loco , nono die , legendum , tertio die
& error ille Librariis adfcribendus ) . Unde
factum eft , ut Petrus Portuenfis Epifcopus tunc
Vicarius cum aliis Cardinalibus Roma manen
tibus , aliifque Clericorum termis , & viri utriuf
que fexus obviam Pontifici illi properavit. Gau
dium igitur populi Romani & lætitiam , fi lector
afficeres , diceres admirans præ gaudio tanto
fub honore triumpho Pontificem quempiam Urbem
ingreſſum non fuiffe. Audiens itaque Hugo Car
dinalis , qui tunc Beneventanam civitatem rege
bat , Apoftolici adventum Romam feftinus tetendit,
& cum illo cives quamplures adierunt , & c.
Hoc anno Bernardus Abbas Monafterii S. XII.
Sophia , ( in urbe fc. Beneventana ) ÏII Kal. Beneventum
Aug. migravit ad Dominum. Poft obitum verò proficifcitur.
ipfius Abbatis quædam Monachorum pars ulti
mo die flante menfis Julii Monachum quendam
Ademarium nomine Abbatis Madelmi nepotem
in Abbatem elegerunt , ad cujus electionem Joan
nes venerabilis Decanus , &c. aliique Mona
chorum fapientum non confenferunt : undefactum
eft , quod difcordia ineffabilis inter eos habita eft.
Hoc anno Dominus nofler Papa Calliftus acce
pto confilio Beneventum advenit , & octavo die
intrante menfis Augufti civitatem ingreffus eft.
Audiens itaque Beneventanus populus ipfius ad
ventum longè latèque optatum , extra civitatem
duorum millium fpatio gaudio magno repletus egre
diebatur: Apoftolicus ipfe à Clericis & Monacho
rum turba , & à Presbyteris , civibufque omni
bus gloria & gaudio magno fufcipitur. Præterea
Amalphitani omnes , plateas cunctas veftibus fe
ricis , palliifque & ornamentis pretiofis in adventu
illius ornaverunt ; infra ornamenta verò thuri
bula aurea & argentea cum odoribus & cynnamo
20
 in Annales C. Baronii. 419

SAC. XII. mo pofuerunt. Pedes verò Apoftolici & habenas diximus ) ufque ad Kalendas Septembris fir- SEC. XII .
An.C.1120. equi cives quatuor à ponte Leprofo ufque ad miter confirmaverunt. Addit Falco Rober- An.C.1120 .
portam Sancti Laurentii ducebant : deinde quatuor, tum Principem Capuanum octavo die poft
alii ufque ad Epifcopium , ab Epifcopio autem qua filii fui confecrationem è vita migraffe : quo
tuor Judices , &c. fque ad Sacrum Beneventa defuncto Jordanum prædicti Roberti Principis fra
num Palatium detulerunt. In comitatu Apoftolici trem conftituerunt in Principatus honorem. Ad
(6
fi adeffes , & tympana percuffa , cymbala tunnien quæ verba Peregrinius in Stemmatibus Prin
> & lyras fonantes afpiceres , revera affirma "cipum Capuæ hæc notat: Cui (nempeFalconi
res , Apoftolicum alium tali fub triumpho & gau "ftandum, Auctori rem minutiffime exponenti,
dio ingreffum non fuiffe civitatem . "non autem Petro Diacono lib. 4. cap. 65. nec
XIII. Diebus autem non multis decurfis , complures "Anonymo Cafinenfi perhibentibus ipfum un
Gefta Bene- civium , qui amici Landulphi ( cognominati à tum(retinuère enim Normanni Capua Prin
"&
venti hoc
anno. Græca , Pontificis Romani addictiffimi ) quon "cipes fe facro oleo perungi ) poft patris mor
dam Comeftabuli , Jiterant , Apofiolicum precan "tem. Nec confentiendum Romualdo Salerni
tur, quatenus ei copiam habitandi tribueret in ci " tano, qui ait, Roberto fucceffiffe fratrem ejus
vitate , Comeflabulus verò per triennium Montem Jordanum. Jordanus II Princeps Capuæ poft
((
Fufcum habitaverat. Apoftolicus igitur fidelium 'nepotem Richardum III inunétus Nonis Ju
Juorum precibus favens , ficut poftulaverant , li- ,' lii anno MCXX , fecundum Falconem &
centiam impendet , &c. Audiens autem Callifius Chronicon Cavenfe. Calliftum II Trojam
Pontifex difcordiam illam , quæ inter Fratres Mo profectum effe , ibique honorificè à Willelmo
najerii fanctæ Sophiæ pro electione facta fupradi Apuliæ Duce exceptum, tradit Romualdus Sa
Eli Ademarii regnabat , Monaflerium advenit , lernitanus Archiep. in Chron. apud Baronium
& quia electio illa canonica & regularis non effet , num . VIII.
à Petro Portuenfi Epifcopo , ceterifque Cardina Pandulphus in Vita Callifti II loquens de XV.
libus qui illuc convenerant , irrita & fracta ju Callifins 11
eo è Gallia Romam reduce , ait : Ibi aliquandiu Romam re
dicata eft. Confeftim id à Pontifice Callifto confir commorans , Hugonem Cardinalem à Benevento
matur. Quid multa ? licentiamfratribus dedit, ut vocavit. Idem D. Hugo Beneventuni tenebat :
quem velient Abbatem , eligerent. Quo fito ad cum quo fimul & aliis pariter per Campaniam
Palatium Apoflolicus reverfus eft. In craftinum & Cafinenfe coenobium ipfum adiit Beneventum,
autem quarto decimo die intrante menfis Augufti die fcilicet octava menfis Augufti . Venerunt ad
&c. Fratres numero quinquaginta perfonam Joan eum illico Guillelmus Apulia Dux , Princeps
nis Grammatici , virum prudentem , & orna Capuana urbis Jordanus Comes , &c. & innume
tis moribus comprehenderunt , & eum invitum ri alii, qui eidem ibi hominium fidelitatemquefe
& renuentem Cathedram fuperfedere fecerunt , cerunt. His ita difpofitis paulò poft Romam per
c. Audiens igitur Apoftolicus , quod regulari Maritimam rediit , vel exeunte hoc anno , vel
ter electio illa fieret , complacuit & confirmavit. ipfo fequentis initio. Hæc de prima Callifti II
Diebus autem non multis excurfis prædictus Pon in Apuliam profectione , ad quam revocari non
tifex Calliftus Monafterium S. Sophie advenit , & poteft Legatio Sugerii , de qua ftatim ago.
inter Miffarumfolemnia XIV Kal. Septemb . præ Ad num. XI. Legationem Sugerius Mona- XVI.
fatum Joannem , &c. confecravit . Die verò ipfius chi San-Dionyfiani nomine Ludovici VI Fran- Legario Su
confecrationis dedicatio altaris B. Mercurii cele corum Regis ad Cadijum II dum in Apulia gerii Ca.l
umad11
fium
bratur in S. Sophia. Diebus autem non multis ela ellet , quam iple.net in Vita ejufdem Regis e ufque in
pfis prius ad prædicti Rofridi electionem Pontifex memorat neque hoc anno , ut putavit Baro- Abbatem
Calliftus inducias pofuit , ut ad conftitutum tem nius neque anno MCXXII aut infequenti, ut confecratio.
pusjejunii menfis Septembris confecraretur. Anno omnes alii arbitrati funt, fed anno millefimo
fuperiori Rofridus Archiepifcopus Beneventa centelimo vicefimo primo obitam , ex ejuf
nus electus fuerat. demmet relatione certò deduci puto . Baronii
XIV. Hæc etiam præfenti anno Falco narrat : Hoc opinio fuftineri non potelt, cum Sugerius pag.
Obitus duo
anno quinto die ftante menfis Maii Capuani con 310. difertè allerat fe ad eam deftinatum , polt
rum Comi
rum Cajets. fituerunt Principem Richardum , filium Roberti quam Burdinus perpetuo carceri damnatus fuit,
Principis , Dominum eorum , eò quod Princeps quod anno tantum fequenti , exeunte menfe
genitor ejus infirmabatur , & eo conftituto Capua Aprili accidiffe videbimus. Quo narrato fub
nus Archiepifcopus convocatis Epifcopis , aliifque dit Sugerius : Cui ( nempe Callifto II ) cùm in
viris prudentibus , & Rofrido Beneventano Ele Apuha apud civitatem Kotantum ( legendum ,
Bituntum , vel Butuntum , quod oppidum eft à
Eto, die , Afcenfionis Domini V die ipfius Maiiflan
te Principem eum confecravit. Habemus hic Beneventano aliquot milliaribus diltans ) mijjus
egregium exemplum , quo evincitur Apuliæ à Domino Rege Ludovico pro quibufdam regni
Scriptores per menfem ftantem , inftantem , vel negotiis occurriffem , & c. Ait poftea , cùm viæ fe
altantem intellexiffe menfem exeuntem ; hoc dediffet , ut in Franciam rediret , fe fe mortem
enim anno, quo Pafcha die XVIII menfis Aprilis Ada Abbatis Dionyfiani accepiffe , & commu
celebratum , Afcenfionis feftum in diem XXVII nem de perfona fua factam electionem ; fed quia
menfis Maii incidit , & Falco difertè afferit fe inconfulto Rege factum fuerat , eum melio
ftum Afcenfionis fuiffe diem quintum ipfius res Fratrum & milites nobiliores caftello Au
menfis Maii ftantem , ad quem loquendi modum relianenfi inclufifle . Se fe etiam ad Regem
cum varii Critici emunctæ naris animum non unum de fuis præmififle , ut fciret , quem finem
advertiffent , quandoque Chronologiam pertur turbati negotii confufio reperiffet , fed dum
barunt. Refert poftea Falco Rofridum Bene eum fubfequitur , mopinatè rediitle , qui Regis
ventanum Electum , inducias fanxiffe cum Ra pacem , captorum folutionem , electionis confir
nulpho Comite : Coram omnibus fide data & mationem reportant , & denique cùm ad San
accepta treuvam àfeptimo die flante menfis Maii &
tum Dionyfium perveniilet , Archiepifcopum
fc. à die XXV menfis Maii , juxta ea quæ mox Bituricenfem , Jequente die , fabbato ,cilicet Me
diance,

1
 420 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII. diana , fe Presbyterum ordinaffe , & fequente
An.C.1120. dominica Abbatem confecraffe. Paulò poft in
dicat , fe Romam profectum effe , & fequente
ordinationis fuæ anno Concilio Generali Latera
ni habito interfuiffe . Hæc Sugerius.
XVII. Concilium Lateranenfe I anno MCXXIII
Vtriufque
qui annum Sugerii ordinationis fequebatur ,
Epocha.
die XXV menfis Martii celebratum , anno
MCXXII fabbato Mediana , feu fabbato ante
Dominicam Paffionis , die fc. XI menfis Mar
tii Presbyter , & dominica infequenti Abbas
confecratus fuit , qui reliqui funt menfes duo
& dies aliquot ejufdem anni MCXXII , vix
fufficiunt , ut Parifios mittere, illucque ipfemet
pervenire poffet. Ex quibus confequens eft, Su
gerium ultimis menfibus anni millefimi cente
limi vicefimi primi ad Calliftum II Legatum
miffum fuiffe ; paucis poftquam cum eodem
Pontifice collocutus eft diebus , mortem Adæ
Abbatis Dionyfiani accepiffe ; hancque accidif
fe ipfo initio anni MCXXII ; cùm ab illo tem
pore ad diem , quo Presbyter ordinatus fuit ,
fluxerint tantum menfes duo & aliquot dies , in
eundo Parifios , indeque redeundo confumpti.
Quare in parvo Chronico Sancti Dionyfii in
fine Tom. II Spicilegii Dacheriani edito , accu
ratè ad annum MCXXII fcriptum : Obiit
Adam Abbas. Ordinatio Sugerii Abbatis. Ano
nymo vetera inftrumenta fuffragantur , & Nan
gius in Chron. Verum quidem eft , initio Ope
rum Sugerii pag.280 . ex vetere Codice MS . Ec
clefiæ Sancti Dionyfii dici Sugerium anno Do
mini MCXXIII in Abbatem monafterii ele
&
tum effe , fed illud ex mox dictis fe ipfo cor
ruit , ficuti & quod ex Chronico Nangii ad an
num MCXXIII refert , & fequitur Mabillo
nius in Nota ad Epiftolam LXXVIII San& ti
Bernardi & in Chronologia Bernardina : Suge
rius Sancti Dionyfii in Francia Monachus , &c. à
Roma regrediens , quò fuerat à Rege Francia Lu
dovico miffus , Abbate fuo Adam defuncto eligi
tur in Abbatem , qui reverfus primò Presbyter
ordinatur , & poft præfente Rege à Bituricenfi Ar
chiepifcopo in fua Sancti Dionyfii Ecclefia in Ab
batem benedicitur; Sugerius quippe , ut ex ipfo
met Sugerio oftendimus , tempore Quadragefi
mali anni MCXXIII , non in Francia , fed
Romæ erat , & Concilio Lateranenfi I affi
itebat.
XVIII. Calliftus II anno MCXXI medio menfe
Magis con
firmatur. Septembri Salerni verfabatur , & eodem menfe
exeunte Beneventi fuit , uti eo anno videbimus.
Quare ex alterutra urbe Bituntum fe contulit,
ibique Sugerius ante ejufdem anni finem eum
convenit , & negotia pro quibus miffus fuerat,
expofuit. Ea itaque Legatio, nec hoc anno, nec
anno MCXXII aut infequenti peracta , nec
aliquid contra hanc noftram fententiam alicu
jus momenti afferri poteft ; cùm contrà aliæ ip
fummet Sugerium contrarium habeant , ut ex
dictis patet, & magis mox liquebit. In Patriar
chio quidem Bituricenfi cap. LXII dicitur ,
Vulgrinum Bituricenfem Archiep. tertio adepti
Pontificatus anno Sugerium in Abbatem Sancti
Dionyfii benedixiffe , illumque Leodegario an
no MCXX menfe Martio demortuo in Ar
chiepifcopatum fucceffiffe. Verum Anonymus,
qui illud Opus compofuit , feculo præcedenti propofiti & vitæ ejus aufteritatem horrebant , eam
•
vixit , & nifi annos Julianos numeret , ut fæpe reliquit , & ab Epifcopo diverfis ejufdem provin
fit , hac in re non audiendus , ficuti nec in mul cia locis congruentibus fibi oflenfis , tandem divi
tis aliis paffim à viris doctis rejectis. Duchef nitus in loco Pramenftrati refedit , ibique folita
nius in Notis ad Hift. Calamitatum Petri Abae- SEC. XII .
An.C.1110.
lardi , pag. 1173. ut probet Adamum anno
MCXxxIII demortuum,ait ipfummet Sugerium
in veteri Charta annum Chrifti MCXXV admini
ftrationis fuæ tertium numerare , his verbis :
Actum in monafterio B. Dionyfii in generali Con
ventu , præfidente Domino Suggerio venerabili Ab
bate ejufdem monafterii , tertio adminiftrationis ejus
anno , Incarnat. autem Dom. MCXXV, die Do
minica Idus Martii , Lunâ VII , Indist. III , Epa
&à XIV , concurrente III , regnante Ludovico
gloriofo & illuftri Francorum Rege ; XVII ad
minifirationis fuæ anno , & præfentem condonatio
nem confirmante , &c.
Verum locus ille , qui feculi noftri Criticos XIX.
Corrigitur
in errorem induxit , mutilus eft , & loco , die locu
s men
Dominica Idus Martii , legendum , die Domini dofus Confti
ca VIII Idus Martii , feu die VIII , non verò tutionis Su
die X V menfis Martii ; Sugerius enim, qui an- gerii.
no MCXXIII , die XXV menfis Martii
Concilio Lateranenfi Romæ interfuit , non po
tuit eodem anno, die prima Aprilis apud S. Dio
nyfium in Francia Abbas confecrari , quod ta
men neceffariò fequeretur , fi præfata fubfcri
ptio pura non effet,quiaSugerius confecratus fuit
dominica fabbatum Mediane fubfequente, quæ
anno MCXXIII in diem primam Aprilis inci
dit. Dominicam enim Pallionis Medianam
appellatam fuiffe certum , & Sabbato antece
denti Sacros ordines conferri folitos, docet Du
randus lib.6 . Rationat.cap.59.num.2 . Hanc no
ftram emendationem confirmant conftitutiones
duæ Sugerii ab ipfomet Duchefnio Tom . IV
pag. 546. recitatæ , in quarum una ordine III
Sugerius ait , eam datam effe X V Kalend. Julii
anno incarnati Verbi MCXXXVII , indict.
XV , anno verò adminiftrationis noftræ XVI, &
in altera ordine IX : A&tum eft hoc & hæc char
ta anno ab Incarnat. Domini MCXLVIII,
regnante Ludovico Rege Francorum & Duce
Aquitanorum , anno regni fui XVIII ; Abbatiæ
verò noftræ XXVII. Quæ fubfcriptiones veræ
effe non poffunt , nifi Sugerius Abbatiæ fuæ
annos ab anno MCXXII deduxerit. Poft
quam hæc fcripferam legi apud Doubletum in
Antiquit. monafterii Sancti Dionyfii pag. 852.
Diploma emiffum à Ludovico VI Francorum
Rege in gratiam Sugerii tunc Abbatis Sancti
Dionyfii , datum Parifiis publicè anno incarnat.
Verbi MCXXII, Regni noftri XIV , Adelai
dis Regine VII , & c. Ex quo Diplomate liquet
etiam novo exemplo Adelaidis Reginæ annos
numeratos fuiffe , non quidem in omnibus ejuf
dem Regis literis , fed in multis , quæ adhuc
fuperfunt : Incipiunt hujus Reginæ anni anno
Chrifti MCXV , cùm primus connexus repe
riatur cum anno MCXVI , & tertius cum an
no MCXVII.
Ad num. XII. In vulgari Chron. Roberti de XX.
Monte ad hunc annum legitur : Vir Dei Nor- Inftitutio
Ordinis Pra
bertus à Papa Callifio Bartholomeo Laudunenfi monftraten
Epifc. fpecialiter commendatus (anno fc. fuperiori, ſis.
quo poft celebratum Concilium Remenfe Calli
ftus II Laudunum venit, ut refert Hugo in Vita
Sancti Norberti cap. 17. ) cum ei Ecclefia B. Mar
tini à prædicto Epifcopo offerretur , tum propter ur
bis viciniam , tum quia ejufdem Ecclefia Clerici
vitts
 in Annales C. Baronii . 421

SAC. XII . rius religiofam vitam agere cæpit , & tempore agentem tradere : Pro domno Senonenfi Archiepi- SÆC. XII.
An.C.1120. Quadragefime ad colligendos focios folus egreffus , fcopo , & proje , mifit ( nempe Abbas ) Mona. An.Ca120.
ante Pafcha cum tredecim fociis rediit , & cum his chum nomine Clarium , valde bene literatum : qui
in Præmonftrato loco fecundum Canonice inftitu Monachus benè illos excufavit. Mathoudus in
tionis normam ad tenorem Regula B. Auguftini Differt. De Vera Senonum Origine Chriſtiana
Deo militare cœpit. Herimannus , qui hoc tem cap. 2. §. 2. Clarium Auctorem Chronici Sancti
pore vivebat , ex Monacho Laudunenfi Sancti Petri Vivi ftatuit , oftenditque Gaufridum Præ
Vincentii , factus poftea Abbas Sancti Martini fationi libri fui lemma fubjeciffe , quo teftatur,
Turonenfis , in Hift. Reftaurationis Abbatiæ fe libellum fuum fcripfiffe anno Domini MCC
Sancti Martini Tornacenfis Tom. XII Spicile nonagefimo tertio. Dacherii opinionem omnes
gii Dacheriani de hoc Ordine fcribit : Sic per etiam alii fecuti funt.
Dei gratiam brevi tempore profecit , ut nullum Verùm ipfemet Dacherius in Præfatione lau- XXIII.
præter Apoftolos videamus hodie tantum fructum data ad Tom. II Spicilegii num. V. refert verba Clarius non
eft Auctor
in Ecclefia feciffe. Nam cùm necdum converfio Lifiardi Sueffionenfis Epifcopi in Vita MS. San- totius Choro
nis ejus trigefimus annus fit , jam ferè centum mo Eti Arnulphi decefforis fui cap. 15. de Elevatione nici S. Petri
nafteria à fequacibus ejus per diverfas Orbis par corporis ejus , quæ demonftrant non folum Au- Vivi.
tes conftructa audivimus ; ita ut etiam in Hieru &
torem Chronici Sancti Petri Vivi deceptum
fuiffe in die celebrationis Concilii Belvacenfis,
falem ufque Regula eorum fervetur.
XXI. Hoc anno Calliftus II literis Beneventi XVII & in delegatione tam Arnaldi Abbatis , quàm
Gerardus
Epif.Engo Kal. Novembr. datis Gerardo Epifc. Engolif Clarii Monachi ad eam Synodum ; fed etiam
Lismerfis, menfi commifit Legationem Sedis Apoftolica Clarium non effe legitimum parentem ultimo
fit Legatus per Bituricenfem , Burdigalenfem , Aufcitanam, rum annorum præfatiChronici. Ait enim Lifiar
Aquitania. Turonenfem , & Britanniam provincias , aitque dus , Concilium Belvacenfe XV Kalend. No
fe id facere exemplo Pafchalis ; qui cum nullam vembis congregatum fuiffe , fubditque : Intere
Gelafii II mentionenf faciat , Baluzius in Sup rant ibi Epifcopi Francorum Guilelmus Catalau
plem . ad lib. 5. Concordiæ cap.47. ubi eas lite nenfis Columna doctorum , Gaufridus Carnotenfis
ras refert , rectè inde deducit , Gerardum hac Epifc. DAIMBERTUS SENONENSIS AR
auctoritate inftructum non fuiffe à Gelafio II; CHIEPISCOPUS , Aurelianorum Epifc. Pari
præfertim cum Cono Epifc. Præneftinus ad Hu forum Epifc. LISIARDUS EGO INDIGNUS
gonem Epifc.Nivernenfem fcribens literas fupra SUESSIONENSIS EPISC . &c. Quare Lifiar
à nobis memoratas de electione Callifti II di dus , quem conftat ex Chron. Remenfi anno
cat , Gerardum Engolifimenfem Epifc. in partes MCXXV vita functum , hac in re falli non
ejus tranfiiffe , & indicare videatur illum quo potuit , & Auctor qui Chronicon S. Petri Vivi
dam modo alienatum fuiffe à Curia Romana ufque ad annum MCLXXIX perduxit , non
tempore electionis Gelafii II. Ait enim : Nam poteft effe Clarius; is enim non affereret, Daim
& Engolifmenfis Epifcopus , antequam à nobis bertum morbo affectum ad Bellovacenfe Conci
difcederet , fubfcripferat , & domino Papa bumi lium non veniffe , & Clarium, feu femet ipfum,
literfe fubdiderat. Data itaque viro præpotenti ejus loco miffum effe. Certè parum verofimile
Legatio Aquitanica ad mitigandum ejus ani eft , Chronographum poft annos fexaginta à ce
mum . Eam autem quinque præfatis Provinciis lebratione Concilii , cui ipfe interfuiflet , ma
comprehenfam fuiffe jam fupra oftendimus , & num operi admoville. Ceterùm Surius ad diem
laudatæ Callifti II literæ demonftrant. Hujus XV menfis Augufti recitat Vitam S. Arnulphi
tamen legationis terminos , contractos aut dila Sueffionenfis Epifc. à Lifiardo fcriptam , LII
tatos fuiffe pro libito Summorum Pontificum capitibus contentam, quæ in morte ejus definit,
probat ibidem Baluzius citatus . nihilque habet eorum , quæ Dacherius refert.
XXII.
Concilium Anno MCXX, inquit auctor Chronici San Unde fufpicor , Surium prætermififfe Hiftoriam
Bellovacen &
ti Petri Vivi , celebratum eft Concilium IV Kal. miraculorum & Translationis Sancti Arnulphi,
fe. Novembris à Domno Conone Præneftino Epifcopo, & ex ea , non verò ex ejus Vita, Dacherium ex
qui tunc Legatus dicebatur trium provinciarum fcripfiffe , quæ refert , quæque nunc Tomo X
Rotomagenfium, & Senonenfium , atque Remen Concil. ubi fermo eft de Concilio ifto Bellova
fium. At quod Concilium cùm Archiepifcopi cum cenfi , leguntur. Anno MXCIX jam indicavi,
fuffraganeis fuis tam Epifcopis , quàm Abbatibus Chronicon Sancti Petri Vivi poft annum circi
Belvaco barum invitarentur Provinciarum, Dom ter MC continuatum fuiffe ab alio Auctore, ficut
nus Daimbertus Senonenfis Archiep. invitatus , Chronicon Hildensheimenfe , Opus eft trium
moleftia corporis detentus venire non potuit. Sub Auctorum , fub unius nomine editum.
jungit hujus Chronici Auctor Daimbertum invi Concilium Bellovacenfe currenti anno coa- XXIV.
ctum fuiffe , ex fragmento illo Dacheriano cer- Translatio
taffe Arnaldum Abbatem Sancti Petri Vivi ad
S. Arnulphi
iter illud peragendum, fed illum cùm iter fufce to eruitur ; ibi enim dicitur , auditis miraculis Epifc. Suef
piffet , in morbum incidiffe. Mox quendam in variis regionibus à Sancto Arnulpho poft fionenfis.
Monachorumfuorum nomine Clarium, utfe excu mortem ejus patratis , decretum fuiffe, ut corpus
faret , ad Concilium tranfmifit. Monachus verò il ejus Kalendis Maii de humo levaretur , fubditur
le ad Concilium veniens , Abbatem Arnaldum que : Itemque cap. 18. annus , quo gefta funt iftbac,
Dominumfuum veris rationibus excufavit , inquit nempe paulò poft peractum Concilium , defignatur.
Chronographus. Dacherius in margine habet, Facta eft autem hæc Sancti Arnulphi Translatio
Clarium iftum Auctorem effe ejufdem Chronici prima die Maii , indict. XIV fub anno Dominica
Sancti Petri Vivi ; quod confirmat in Præfatione Incarnat. MCXXI , Francorum fceptra tenente
ad Lectorem num . VII , fcribitque Clarium Ludovico filio Philippi annis quatuordecim . De
Floriacenfem primùm , poft ejufdem Abbatiæ cretum itaque in Concilio Bellovacenfi menfe
Sancti Petri Monachum fuiffe , & Gaufridum à Octobri currentis anni conditum, anno fequen
Colone Monachum itidem Sancti Petri Vivi , de ti , die qui defignatus fuerat , executioni man
Concilio Belvacenfi in Tabulis Chronologicis datum. Cumque Guillelmus Catalaunenfis Epi
Tom. IV. Na
fcopus,
 ca
422 Critica Hiftorico - Chronologi

SEC. XII . fcopus , quem certum eft menfe Januario obi fed ut eventus oftendit nulla infelicior. Patre nam SEC. XII.
An.C.1120. iffe , huic Concilio interfuerit , manifeftum eft que præeunte , paulò tardiùs , fed infelicius feque An.C.1120 .
lapfos effe Viros doctiffimos , qui mortem ejus batur filius. Nave quippe non longè à terra in ipfo
cum anno MCXIX alligarunt , & quæ Chro velificationis impetu fuper fcopulos in ipfo exitu de
nographus Maurigniacenfis de Conone & Wil lata ac diſſoluta , filius Regis cum omnibus , qui
lelmo Catalaunenfi Epifc . fcribit , præfenti an fecum erant , interiit V1 Kal. Decemb. ( legen
no contigiffe : Divina providentia factum eft, dum, VII Kal. Decemb. ut Ordericus lib. 13. &
inquit Chronographus ifte , ut rurfus Dominus Malmesburienfis pag. 165. habent , & feria de
Cono Prænefinus Epifcopus & Apoftolica Sedis Le monftrat ) feria V noctis initio apud Barbafflot.
gatus apud nos hofpitandi gratiâ divertiffet , ha Mane facto , thefaurus Regis , qui in navi fuerat,
bens fecum velut auxiliatorem magnum Wille invenitur per arenas, corpora verò pereuntium nul
mum Catalaunenfem Epifcopum, quifublimesfcho la. Ordericus laudatus reditum Henrici Angliæ
las rexerat , & tunc zelum Dei habens fuper omnes Regis in Regnum fuum, & mortem Willelmi fi
Epifcopos totius Galliæ divinarum Scripturarum lii in annum præcedentem malè retrahit refra
Scientia fulgebat. gantibus aliis Scriptoribus Britannicis , præfer
XXV.
Hoc anno Gerardus primus Inftitutor Ordinis timque Eadmero lib . 5.Novorum, Viro in Chro
Moritur Ge-
rardus fun Equitum Hofpitalariorum è vita migravit , tefte nologia accuratiffimo . Venerat in Normanniam
dator Ord. Chronographo Malleacenfi , qui hoc tempore Henricus Rex anno MCXVI , ut Eadmerus ,
Hofpitalio vivebat , quique ad annum MCXX inter alia aliique produnt, & ab eo tempore variæ pugnæ
rum.
habet : Giraudus Hospitalis de Jerufalem eodem inter eum & Ludovicum Francorum Regem ha
anno obiit in fancta converfatione. Bolius quidem bitæ funt, de quibus Anonymus in veteri mem
in parte II Hiftoriæ hujus Ordinis lib. 1. pag. 11. brana MS. apud Duchefnium Tom.IV pag.323.
mortem ejus in annum MCXVIII confert, ita loquitur : In bello quoque contra Henricum
fed nullo tefte. Ipfemet pag. infequenti narrat Regem Anglia fæpe vario eventu pugnavit , nunc
extare donationeni quandam ab Attone Comite victor, nunc victus : tamen victoriam fæpiùs repor
Aprutii anno MCXX Hofpitali Hierofolymita tavit. Et tandem adinvicem pacificati funt.
no factam, ex qua quidam deducunt, Rogerium, Alphonfus Aragoniæ Rex poftquam Darocam XXVIII .
qui in ea Donatione dicitur Præfectus Hofpita munitum oppidum Aragoniæ ad Xilocam Fl. Ordo mili
lis Hierofolymitani, & Fratrum ejus Gerardo in Mauris eripuit , animadvertens à Daroca Valen- taris S. Se
pulchri in
eo munere fucceffiffe , non verò Raimundum de tiam ufque villas omnes & vicos defertos, agrof- flituitur.
Podio , quod Bofius jure meritò in dubium re que incultos ob continuas Maurorum incurfio
vocat. Error inde proceffit, quod cùm Notarius nes , certum locum elegit, ubi Montem Regalem
Magiftri Jerofolymitani nomen fola littera R. ædificandum curavit, conventumque Equitum
expreffiffet , imperitus exfcriptor loco Raimun militarium, Hofpitaliorum inftar defignavit, ut
di Rogerium legit , cùm in nulla Hiftoria Rogerii nova hæc militia Chriftianos circumvicinos à
mentio fit. Kaimundus electus Ordinis Magi Mauris tutaretur , & ad Valentiæ , Murciæque
fter Regulam edidit ab omnibus Hofpitalis Regna Mauris eripienda aditum panderet. De
Hierofolymitani Religiofis in pofterum obfer hujus Ordinis inftitutione loquitur Surita lib . 1 .
vandam , quæ poftea interpolata fuit , ut idem Annal. cap.45 . aitque Gaftonis Vicecomitis Bear
Bofius tradit. Seculo decimo fextoRhodo àTur nenfis , & Regni fui Procerum confilio factam
cis capta quidam Equites Hierofolymitani cor effe , amplos his Equitibus ab Alponfo Rege
pus Gerardi Melitam & inde in domum fuam reditus destinatos ; pium opus per univerfum
Manuafce , quod oppidum eft Provincia in Aragoniæ Regnum tam à Guillelmo Archiepifco
diœcefi Siftaricenfi fitum , detulerunt, uti refert po Aufcenfi , quàm ab Aragoniæ Epifcopis pro
Columbius Manuafcenfis lib.3 . Hift.Manuafcæ, mulgatum ; fed ob Regis mortem rem effectum
qui fubdit : Gerardus eft in præcipua Manuafcen fortitam non efle. Equites ifti San &ti Sepulchri
fium veneratione , &fæpenumero pluviam arenti Equites nominati , & ab uno Orderico lib. 13 .
bus agris rogatus concedit. Fratres de Palmis nuncupati, quod, ut rectè con
XXVI. Gefta hoc annoin Anglia Simeon Dunelmen jicit Marca lib.5 . Hift. Bearniæ cap.21 . pro infi
Pax Francos
An fis in Hift. de Geft. Reg. Angl. hoc modo nar gnibus palmamı elegiffent. Joannes Briz Marti
inter&
glosfancita, rat : Anno MCXX Rex Anglorum Henricus & nez in Hiftoria Sancti Joannis Pennatenfis lib.
Rex Francorum Ludowicus poft multa fuarum par 5. cap.24. hos Equites à Templariis diverfos fuif
tium detrimenta , die præftituta ineunt colloquia. , fe optimè demonftrat , fed in eo fallitur , quod
Quo ex conjenfu concordia peracto , juju Regis eofdem cum Sancti Joannis Pennatenfis Equiti
Henrici filius ejus Willelmus , facto Regi Franco bus confundat. De victoris ab Alphonfo Rege
rum hominio , Normanniæ fub ido juſcipit Princi de Mauris in Hifpania reportatis legendi Surita,
patum. Ita redeuntibus in pacem Regibus , tota tu Joannes Priz Martinez & Marca citati.
multuantis Normannia jeditio comprimitur , &c. Poftquam Ali Almorabitarum ImperatorAfri- XXIX.
Ad hoc Epiftola Apoftolici ad Regem jam paran canos fibi rebelles vidit , ut Almohedi rebel- Almohedi
ad univer
tem redire in Angliam directa , Turftinum Archie lium ductoris factionem in ipfo ortu præfocaret, Jum Africa
pifcopum ( fc. Cantuariæ ) fufcipere , & in fuam ex Hifpania exercitum mifit , fed is animo im- Imperium
præcepit Ecclefiam omni poftpofita excufatione re perterrito fe victorem fore fuis prædixit , quod inhiat.
ftituere. Sed ad hoc præceptum quid potiffimum cùm revera contigiffet, montis fimmerla incolæ
respondeat Rex , diftulit donec rediijjet in Angliam. Legatos ad eum misère , ejufque Dominium
XXVII.
Willelmus Itaque Rex ommibus , qui contra fe infurrexe agnovère, ac fœdus cum eo pepigerunt. Cùm ad
Anglie Rex rant, vel devictis vel repacificatis , cunétifque ad montem illum Almohedi perrexitet, veritus , ne
declaratus votum profpere peractis, quinto profectionisJue (fc. ab agrefti populo ifto proderetur quò illos hac
naufragio in Normanniam ) , anno necdum completo, latior rebellione magis illigaret, auctor eis fuit, ut quos
perit.
Jolito to Anguam multo (navigio) revebitur. De Ali Imperator ad colligenda tributa mitteret, in
legaverat autem filio cunctoque illius comitatui , terficerent ; quod & factum fuit ; omnes enim
navem qua nulla in tota claſſe videbatur melior, Officiales & à Principe delegati internecione
deleti,
 in Annales C. Baronii. 423

SAC. XII. deleti , eorumque bona ab Almohedi fuis diftri locantem ; fed perperam tradit, Willelmum Co- SÆ C. XII .
An.C.1120 . buta. Mitto hic crudelitates & dolos , quibus mitem Pictavienfem eidem non interfuiffe . Fun- An.C.1120.
vir multiplici ac tortuofo ingenio ufus , ut apud datur hic Hiftoricus in Charta in Archivis fuæ
rebelles auctoritatem nancifceretur ; hoc folum Abbatiæ San&ti Joannis Pennatenfis fervata, da
dicam, eum anno Hegira DXIV , quo hæc ac taque erâ MCLVIII , hoc fcilicet Chrifti an
cidère , exercitum quadraginta millium pugna no , in cujus fine Willelmi Comitis adventus
torum ad Marochium Marochiani Imperii me his verbis narratur: Facta charta feria IIIpoftera
tropolim obfidendam mififfe , ut abfolutum in die de Maio, quando venit Comes Pictavenfis in Hi
Africa dominatum exercere poffet. Verùm, uti fpaniam. Ipfe autem autumat , prælium ad Cu
refert Noweirius Arabs , confilium hoc ei infe tandam nonnifi circa annum MCXXII habi
liciter ceffit , exercitufque ille fufus fugatufque. tum effe. Verùm Charta illa demonftrat, Chro
Sandovallius fcribit , Chronica, Documentaque nographum Malleacenfem hujus prælii annum
Hifpanica à fe vifa fidem facere Chriftianos ad & diem accuratè conftituiffe ; dies enim primus
hanc Mufmitum aut Mufmudum cladem pluri menfis Junii , qui pofterus eft dies de Maio , feu
"mùm contuliffe. Marochium, inquit fol . 120 . qui fequitur menfem Maium , incidit hoc anno
"
refertum erat Chriftianis captivis , inter quos in feriam tertiam ; & prælium die XVII men
Reberter eques Catalanus bellica laude clarif fis Junii commiffum, ut mox diximus ex Chro
"fimus, cui Ali Imperator confidebat , eumque nographo Malleacenfi. Martinus Carillus in Ca
"multum faciebat. Ab Ali prorsùs abhorrebant talogo Epifcoporum Aragonenfium ait , incer
‫در‬
Affyrii Mufmitæ appellati , qui hanc Africa tum effe an Epifcopatus Taraçonenfis reftitutus
,‫כ‬
partem habitabant, quam Montes Claros voca fuerit , & urbs Saracenis erepta hoc vel fequen
"bant , hæc Mufmudum origo ab Affyriis de ti anno; fed cùm prælium ad Cutandam ad præ
"ducta manifeftè falfa ; fed antiquis Hifpanis fentem annum pertineat , non videtur dubitan
" parcendum, fi de originibus Arabicis fatis edo dum , quin ea reftitutio ad hunc etiam annum
" i non fuère) . Ali Imp. hoc negotium omne referenda fit . Porrò Tarraçona hæc ab Alphonfo
" Rebertero commifit, eique facultatem fecit, ut Aragoniæ Rege cum aliis feptem oppidis capta,
"fervos omnes Chriftianos Marochii exiſtentes, ut anno MCXVIII indicavimus , diverſa à Ĩar
"& arma ferre valentes fecum duceret.Fauftum, racone velTarragonaCatalaunice urbe; illa enim
‫دو‬
fortunatumque fuit Ali Imp. quod talem vi in Celtiberia & in Regno , Aragonia fita , ut
"rum elegiffet ; quia ejus & militum Chriftia oftendit Surita lib. 1. Annal. cap. 45. ubi fusè de
"norum fortitudine Reberter præclaras de ini hac Tarraçona agit , docetque primum Epifco
"micis victorias reportavit. Ita Sandovalius . pum poft Sedis reftitutionem fuiffe Michaelem
XXX. Ebn Tumart , inquit Noweirius , ac Prophe qui ideo coævus fuit B. Oldegario Archiepifco
Ejus ini ta ille & Almohedi moriens fuis commendavit,
natus Domi- po Tarragonenfi & Epifcopo Barcinonenfi . De
rium à eut in Principem eligerent Abdelmoumen , quod nique Tarraçona Aragoniæ fcribitur cum circuli
quenti anno ante finem anni Hegira DXIV ab illis præfti parte ab Hifpanis cedilla dicta ; indeque Tarra
repetendum. tum, ideoque initio fequentis Chrifti anni. Hæc
cona à Surita laudato appellata ab Hermanno
epocha initii Dominatus & Imperii Almowahe Monacho dicitur Tarrajona feu Tarafona ratio
dinorum , à quibus Chriftiani in Africa & in Hi
ne inferioris femicirculi explicati . Hermanni
fpania dirè habiti. Scriptores Hifpanici Almow verba anno MCXXXIV referam.
hedinorum , aut Almohadum nomen corrupère,
indeque hujus nominis ethymologiæ magnas
tenebras offudère . Teitatur Rodericus plures ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6614. Anno Erz
Hifpan.
eam à Propheta Mohadi deduxiffe. Verum hanc MCLIX.
10. B. DI. P. 10. April. India. 14
derivationem linguæ Arabicæ periti, quos còn Anno Hegi
JESU CHRISTI 1121. ræ DXV
fului , planè rejiciunt. Addit Rodericus, alios,
inchoato die
arbitratos Almohadis vocem Unitos defignare, CALLISTI I PAPE 3. 22. Martii
qui licet falfi fint, veritati tamen proximè accef HENRICI V REG. 16. IMP. II. fer. 3.
sère ; Almohadi enim Latinè funt Unitarii , feu
unitatis defenfores . Subdit Noweirius , Abdel JOANNIS COMNENI IMP. 4 .
moumen à montium incolis Regem electum no
I.
men Amiral Mumeni, ideft, fidelium Imperato ANum. I ad VI
no habet: Falco
Pontifex in Chron
Calliftus an Burdintes
. hoc con-
ercita à Callifto
ris fibi attribuifle , Calipharum Oma
rum ex ejus Ducibus unum, Imperii fuccefforem gregato fuper civitatem nomine Sutrim tetendit ; 11 capiun
defignatum effe. Gregorius autem ille ( ideft , Burdinus Antipapa,
XXXI. In Chronico Malleacenfi ad annum MCXX Gregorius VIII dictus ) quem prædictus Rex
narratur victoria ab Alphonfo V I Aragonia Re (nempe Henricus Imp. ) in Pontificemftatuerat,
Saracenis
ab Alphonfo ge de Saracenis ad Cutandam reportata ; Cutan civitatem ipfam obtinebat. Viribus fumptis civi
Aragone re- da autem caftrum eft Daroca proximum,in Re tatem illam comprehenderunt , & Gregorium illum
lata. turpiffimè , ultra quàm credi poteft , injuriis affli
gno Aragoniæ fitum . Hæc hujus Chronographi
verba : Quinto decimo Kalendas Julii Comes Willumligaverunt. Deinde illumfuper camelo impo
lelmus ( fc. Pictavienfis , hujus nominis VIII ) , nentes Romam taliter captivum , & veftibus pro
& Dux Aquitanorum , & Rex Aragundiæ pugna- priis exutum perduxere 1X Kalendas Maias. Pon
verunt cum Abraham , & aliis quatuor Regibus tifex igitur Calliftus Deo & Petro Apoftolo gratias
Hifpaniarum in campo Cotantia, & devicerunt, & agens gaudio magno repletus Urbem triamphans
occiderunt quindecim millia Moabitarum , & in- ingreffus eft : deinde confilio invento ad monafte
numerabiles , captivaverunt : duo millia camelo- rium San& tæ Trinitatis , quod Cavæ dicitur , illum
rum ceperunt , & de aliis beftiis fine numero , & delegavit. Baronius num. III refert Epiftolam,
plurima alia fubjugaverunt caftella. Joannes Briz quam Calliftus II poft Burdinum captum ad
in Hiftoria Pennatenfi rectè refellit Suritam hoc Epifcopos & fideles per Gallias conftitutos fcri
præliu ante Cæfarauguitæ expugnationem col- pfit, ſub datum Sutrii quinto Kalendas Man, apud
Tom. IV. Na 2 Malme
 424 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . Malmesburienfem lib. 5. de Geft. Reg. Angl .
An.C.1121 . vel fexto Kalend, apud Rogerium Hovedenum
in Annal. & Simeonem Dunelmenfem lib . de
Geft.Reg. Angl . Verum utrobique numeri men
dofi ; cum enim Burdinus IX Kal. Maii Ro
mam perductus fuerit ; & illuc ftatim Calliftus
II fe fe contulerit , literæ illæ , nec V nec VI
Kalend. Maii Sutrii fcriptæ fuere, nifi in ipfomet
Falcone numeri depravati fint, ut non rarò alibi
in præclaro illo Opere . Burdinus itaque fubGre
gorii VIII nomine triennio integro Ecclefiam
perturbavit, aliis ei adhærentibus, aliis verò Ge
lafium , & poft eum Calliftum II verum Pontifi
cem agnofcentibus.
II. Rem adeo memorabilem magis explico. Ead
Ab aliqui-
bus in An merus Auctor accuratus in rerum & temporum
gliaPontifex circumftantiis , lib. 6. Novorum, poftquam de
Rom. agni- iis, quæ hoc anno in Anglia ad res Ecclefiæ benè
tus.
componendas gefta funt, fermonem habuit, ait :
Dum hæc ifto ordine in Anglia difponuntur , fame
certitudo illuc ufque perlata eft , Papam Calliftum,
viribus undecunque collectis , Mauricium cogno
mento Burdinum ; quem vocatum Gregorium , in
Sede Apoftolica Imperator , cum fuis fautoribus Pa
pam conftituerat , cepiffe ; eumquefuis omnibus po
liatum, monafterio, ut Monachus effet, contumeliosè
intruffle Antea de Geftis anno MCXIX Ead
merus fcripferet : Dum hæc Ecclefiaflica ita in
Burgundia difponuntur , Apoftolatus Romana Ec
clefiæ præfato Gregorio fede beati Petri præfidente
adminiftratur. Super his ergo multis rumoribus
Anglia concuffa eft , aliis hunc , aliis illum , aliis
neutrum Ecclefiæ Dei jure prælatum afferentibus.
Galli tamen & Rex Anglorum cum Pontifice Can
tuariorum in Calliftum fe tranftulerunt , & eum,
preto Gregorio , pro Apoftolico fufceperunt. Certè
Matthæus Parifius , qui Anglus erat, Gelafium
Antipapam appellat : Anno, inquit, MCXVIII
defuncto Papa Pafchali , Gelafius Antipapa anno
uno fuccedit , cui fucceffit orthodoxè Calliftus.
III. Fundamentum Schifmaticorum erat , ut plu
Refelliturribus oftendit Baluzius lib. 3. Mifcell. in Vita
fundamen
tum Schif Burdini num. XVI & feq. quod fecundùm
maticorum. conftantem confuetudinem quoties Romani cu
jufpiam Pontificis obitus eveniebat , mitterent
Romani Legatos ad Imperatorem ; ut ipfe fuos
Romam mitteret , coram quibus novus Ponti
fex Romanus confecraretur. Verum jam à Gre
gorii VII morte Ecclefia hoc jugum Impera
torium excufferat , & priftinam libertatem recu
perarat , ideoque prudenter Cardinales prætenfi
illius juris Imperatorii nullam rationem habue
rant. Tandem captus Burdinus per medium ci
vitatis in triumphum deductus fuit, & Calliftus
II ad exemplum veterum Romanorum, qui de
victorum Regum ac populorum nomina , titu
lofque marmoribus infcribi curabant, eamHito
riam in antiqua camera Palatii Lateranenfis de
pingi curavit cum hac infcriptione , quam fua
quoque ætate fuperfuiffe docet Onuphrius.
Ecce Callixtus bouorpatriæ , decus Imperiale,
Burdinum nequam damnat, pacemque reformat.
Plura hac de re Baronius num. I & feq. habet,
quibus addipoteft , quod de eadem tradit Wil
lelmus Tyrius lib . 12. num . 8. ubi tamen perpe
ram de Callifto ait : Hic domini imperatoris Hen
rici, cujus confanguineus erat, confecutus gratiam, Legati mijli infcriptis pacem offerunt ; & quemad
& ejus fretus auxilio , in Italiam cum Cardinali modum in Lateranenfi Palatio tabula privilegio
bus, & univerfa Curia defcendens , apud Sutriumi repræfentat , pax ad velle Pape , ab Imperatore
urbem Roma conterminam , æmulum & Harefiar fimul & recepta eft , & perpetuò annuente Domino
+ cham Burdinum violenter cepit , &c . Ex iis enint
quæ Baronius hoc anno, aliique fcribunt , con- SAC. XII .
ftat, nondum eo tempore Papam inter & Impe- An.C.1121 .
ratorem pacem conftitutam fuiffe , illumque ,
non ab Imperatore , fed à Normannis , aliifque
Proceribus fibi addictis copias obtinuiffe .
Ergo dejectus ac triumphatus Burdinus fub IV.
jungit Baluzius num . XL, miffus eft cum multa Burdinus in
Monafte
ignominia, ut Willelmus Tyrius ait, ad Caven- rium de
fe monafterium, quod juxta Salernum fitum effe trufus.
dignofcitur , five retrufus in Caveam , ut refert
Joannes Salisburienfis lib. 8. Policrat. cap . 23 .
ibique habitu monachali indutus , ut idem Ty
rius , Radulfus de Diceto , & Auctor Chronici
Maurigniacenfis referunt , vitam compulfus eft
lege loci ducere cœnobiticam , indeque Balu
zius rectè deduxit , eum redire juffum ad illud
vitæ inftitutum, quod olim fufceperat in mona
fterio Ufercenfi , & antequam ad Archiepifco
patum Bracarenfem eveheretur , vitam monafti
cam profellum effe. Nicolaus enim II ſtatue
rat , ut fi quis perfeditionem, velpræfumptionem,
aut quolibet ingenio electus , aut etiam ordinatus
feu intronizatus fuerit , ab omni Ecclefiaftico gra
du , in quocunque fuerat prius , fine retractatione
re onatur , ideft , ad illud vitæ inftitutum redu
catur , in quo exiftebat antequam gradus Eccle
fiafticos affequeretur. Anno fequenti idem Cal
liftus Burdinum de Cava extractum in Janula,
quæ arx eft in rupe imminente civitati Sancti
Germani, cuftodiendum tradit, Auctore Anony
mo Calinenti à Caracciolo edito. Denique hinc
deductus ab Honorio II anno MCXXIV in
arcem Fumonis non longè ab Alatro civitate in
Hernicis translatus eft , in eam nimirum arcem,
in quam poftea Bonifacius VIII conjecit S. Pe
trum Murrhonem , dictum antea Celeftinum V.
Illic ad fupremum ufque fenium vixit , ibique
mortuus eft , non vero in monafterio Cavenfi,
unde recellerat.
Falco iis narratis , quæ fuprà ex eo retulimus V.
fubdit : His ita peractis Pontifex Calliftus con- Secunda pro
filio invento Salernum vit quinto die intrante fectio Calli
fti 11 in
menfis Septembris , ut pacis firmamentum cum Du- Apuliam.
ce ( nempe Apulia ) Willelmo, & Rogerio Comite
(fc. Sicilia ) confirmaret. Salerni adhuc erat
menfe Septembri mediante , ut teftatur idem Fal
co, qui & habet : hoc anno IV Kal. Septemb. Ar
chiepifcopus Salernitanus nomine Alfanus ( qui
Poeta erat ) defunctus eft. Quo defuncto Callijius
fupramemoratus Pontifex Romualdum Diaconum
Cardinalem Archiepifcopum ( diverfus eft à Ro
mualdo Archiep . Salernitano , qui Chronicon
adhuc ineditum literis mandavit ) Salerni confe
cravit menfe Septembris mediante.
Hæc eft fecunda Callifti II in Apuliam pro VI.
fectio, Quid verò ante fuum Roma difcellum Ane juum
Roma dif
egerit, hoc modo narrat Pandulphus in ejus Vi- ceffum Lega
ta : Romam per Maritimam redut ( nempe poft tos in Ger
maniam
primam ejus in Apuliam profectionem , de qua mittit.
anno fuperiori ) . Tunc a Spiritu Sancto admoni
tus , Lambertum Oftienfem Epifcopum , D. Saxo
nem Cardinalem Presbyterum S. Stephani in Ca
lio-monte , & Gregorium Diaconum Sandli Angeli,
ut pacem in regno & Ecclefia reformarent , ad
Henricum Imperatorem in Alemanniam delega
vit. Sed quid plus ? Imò totum volo dicere verbo.
labilita. Hi Legati è Germania Romam rediere
ante
 in Annales C. Baronii.
SAC. XII , ante menfem Septembrem, quo Calliftus II ite
An.C.1121 . rum in Apuliam perrexit. Paudulphus enim
poft laudata verba ftatim fcribit : Inde in Apu
liam, Legatis jam ad Urbem regreffis , iteratò
iterato
defcendit. Nam Comes Rogerius de Sicilia tunc,
nunc autem Italiæ Rex ( quando nempe Pandul
phus Vitam illam fcribebat ) Calabriam & Apu
liam ideo licenter intraverat , quoniam Guillel
mus Apuliæ Dux , ut acciperet Alexii quondam
Imperatoris Conftantinopolitani filiam (quæ po
ftea ea data non eft ) in uxorem , Conftantinopolim
iverat , & terram quæ ei competit domino Pape in
eundo commiferat. Cùmque jam dictus Comes ar
cem de Calabria, que Miceforis dicitur (legendum
cum Collenutio lib.3. Hift . Neapol.Nicephori) ,
obfideret , dominus Papa ad eum , ut ab obfidione
ceffaret , domnum Hugonem Cardinalem dire
xit. Ivit Cardinalis , & infecto negotio rediit.
Papa autem in Comitem tali omine furgit , quali
Barenfes poft eum , ficuti ipfi vidimus , erant
infurrecturi : nam fere omnes Cardinales me
liores , quos habuit in temporibus illis , fed
magnum Hugonem Cardinalem nobilem & in
duftrium , mortuos cum non paucis ex domefticis
perdidit , & demum quidquid voluit ipfe Comes
Rogerius cum Papa Semivivo peregit. Rediit ad
urbem in lecto evafit. Quæ ultiina verba ad an
num fequentem referenda , quo Romam rediit,
& ægrotavit , ut ibidem videbimus. Porro
Lambertus fuit poftea Papa fub Honorio II ,
& Gregorius poft eum fub Innocentii II
nomine.
VII. Collenutius laudatus ait , Rogerium Siciliæ
Willelmus Comitem ex hoc Pontificis morbo occafione
Apulie Dux
Conftanti fumta , univerfam Calabriam , atque Apulian
nopolim fibi fubjeciffe , & Guillelmum in Italiam ex
petit. Oriente reverfum , Imperium fuum à Rogerio
Occupatum inveniffe , nec multò pòft è vita
migraffe . Ritius lib. I de Reg. Siciliæ , aliique
quidam Rerum Sicularum recentes Scriptores
idem ferè tradidère . Cinnamus verò initio lib .
3. Guillelmum,non Conftantinopolim , fed Hie
rufalem profectum effe dicit : Ille (nempe Roge
rius ) Guillelmo Longobardiæ Duci in Palatinam
eunti , pecunia fænogi data Longobardia ( ideft ,
Apulia ) Principatum eo nomine fibi oppignera
tum retinuit. Verùm Cinnamus de Rebus in Ita
lia geftis malè edoctus fuit ; neque enim Wil
lelmus ditiones fuas Rogerio patruo in pignus
dedit , fed Callifto II commendavit , ut mox
diximus ex Pandulpho , qui cùm tunc Romæ
cum eo effet, id ignorare non potuit. Præterea
verum non eft , Rogerium Willelmi ditiones re
tinuiffe ; cùm, ut ex eodem Pandulpho mox vi
dimus , in eafdem quidem irruptionem fecit,
fed Willelmus paulò pòft fuum reditum omnia
recuperavit , & ufque ad mortem obtinuit ,
ut anno fequenti ex Falcone conftabit , & in
morte magis ejus confirmabitur . Sed nec veram
hujus profectionis caufam Pandulphus fcivit ;
certum enim, ut demonftrat Sumontius in Hift.
Neapol . Tom.I. lib . I. pag.489 . Willelmum jam
ab anno MCXIII matrimonio junctum fuiffe
cum Gailtegrima Jordani Principis Capuæ fo
rore,eamque marito fupervixiffe , quod ex Actis
publicis à Sumontio laudatis extra omne du
bium ponitur. Hujus itaque profectionis Wil
delmi caufa prorfus latet , fed verofimile eft
Willelmum, ut eam celaret, confentiente Ponti
fice rumorem illum de alia uxore à fe ducenda
fparfiffe. Willelmus jam menfe Septembri in
Tom. IV.
425
Apuliam redierat , ut ex mox narratis conftat. SAC. XII .
Porrò dum Calliftus II in Apulia effet Sugerius An.C.1121
à Ludovico VI Franciæ Rege Legatus ad eum
miffus eft
eft , ut anno fuperiori oftendimus.
Adventus enim Sugerii malè à Baronio ad
primam profectionem Callifti in Apuliam
relatus.
Ad num . VI Interim ,inquit Urfpergenfis in VIII.
Chron. Henricus Imp. inito fidelium fuorum con- Germania
Agitur in
filio , rebelles fibi Moguntinos affligere tractavit , de fchifmass
&c. His auditis , Praful Adelbertus totam Sa- tollendo.
xoniam , ubi tunc manebat , commovet : & quia
Legationem Apoftolicam ab ipfo Papa dudum ac
ceperat , hac auctoritate Pontifices & Principes
ipfius provincie pro utilitatibus matris Ecclefiæ
frequenter convocat. Paulò pòft : Quid plura eò
ufque Spiritus Jefu pro pretio fanguinis fui filiis
fponfa fue dimicans , fpiritui fuperbiæ & maligno
prævaluit , ut mentibus univerforumjam , imo di
vine voluntatis affenfu connexis , ipforum confilio,
fuafione ac obfecratione Regis ( fc. Henrici Imp. )
indignatio intantum mitigaretur , ut ipfe præfens
negotium , nonfuo , fed Optimatum utriufque par
tis arbitrio terminandum decreverit. Subdit
Urfpergenfis ad hæc determinanda indictum
fuiffe Conventum Principum Imperii apud
Wirciburg , feu Herbipolim ad feftum Sancti
Michaelis. Idem habet Chronographus Hil
densheimenfis , qui ait : Circafeftum San&ti Mi
chaelis in Sede Epifcopali Werciburg ( feu Herbi
polenfi ) Imperator & totius regni proceres conve
niunt, & in concordiam redeunt ; judicio & con
filio domni Apoftolici caufam Imperatoris deter
minandam refervantes. Denique idem Urfper
genfis acta in hoc Conventu hoc modo refert :
Quidquid fcandali , quidquid perturbationis uf
quequaque per regna Germania inimici femina
rio fuccreverat , omnimodis eradicari decre
tum eft,
Licet autem Pandulphus , cujus verba num . IX.
VI in medium attulimus, innuere videatur con Duplex Le
gatio Callifti
cordiam Sacerdotii & Imperii hoc anno ante 11 in Ger
Callifti II ex urbe Romana difceffum initam maniam.
effe , certum tamen & indubitatum , eam anno
tantum fequenti fancitam , ideoque & Pandul
phum rem una ferie abbreviatorum more retu
liffe . Cùmque Pandulphus tradat , Pontificem
in Apuliam iterato profectum non effe , nifi poft
reditum trium fuorumLegatorum ad Imperato
rem mifforum , & Urfpergenfis fcribat , eofdem
tres Legatos anno fequenti in Germaniam iville,
eofdeni Legatos bis in Germaniam à Calliſto II
miffos oportet . Neque enim exiftimandum, Ur
fpergenfem anno MCXXII , ubi id refert, erraffe ;
cùm quæ de pace inter Pontificem & Imperato
rem pacta narrat , ex Actis publicis acceperit.
Multò minus id fentiendum de Pandulpho , qui
Romæ cum Callifto II agebat. Porrò cùm Pan
dulphus iſte Paſchalem II aliquando comitatus
fuerit, eumque Gelafius II Lectorem & Exorci
ftam, Calliftus verò II Subdiaconum fecerit, uti
ex jam dictis liquet , exeunte faltem feculo præ
cedenti natú fuiffe oportet, ac erraffe Oldoinum
in Hift. Card. qui loquens de Pandulpho Mafca
à Lucio III Cardinali creato unum & eundem
cum Pandulpho Subdiacono effe cenfet , licet
ipfemet afferat Pandulphum Subdiaconum Di
plomatis anno MCCI ab Innocentio III da
tis fubfcripfiffe ; fic enim centenario major tunc
fuiflet , quod ex ejus opinione in fola nominis
fimilitudine innixa neceffariò fequitur. Ipfemet
No 3 ibidem
 o nolo gica
426 Critica Hiftoric - Chro

SÆC. XII . ibidem rectè reprehendit Godwinum , quod in tera Monumenta Ecclefiæ Catalaunenfis , & SÆC. XII.
An.C.1121 . Præfulibus Norwicenfibus Pandulphum Nor Acta Epifcoporum ejufdem Ecclefiæ apud Ca. An.C.1121 .
wicenfem Epifcopum cum Pandulpho Mafca rolum Rapineum Ordinis Recollectorum , qui
S. R. E. Cardinali confuderit , licet in eo cum linguâ Gallica de Epifcopis Catalaunenfibus
Godwino erret , quod Pandulphum Norwicen fcripfit. Cumque certum fit , Willelmum anno
fem Cardinalem faciat eo fundamento , quod fuperiori Concilio Bellovacenfi interfuiffe , ut
in variis monumentis dicatur Legatus Angliæ ; ibidem oftendimus , certò etiam liquet , dece
is enim in iifdem fæpius quidem Legatus in ptos eos , qui Willelmi mortem cum anno
Angliam miffus dicitur , fed nunquam Cardi MCXIX connexuère. Simeon Dunelmenfis &
nalis , ut videre eft apud Wartonum Tom. I Hovedenus cum XV Kal. Februarii vita functum
Angliæ Sacræ pluribus in locis . Quæ obiter tradunt ; fed cùm in Necrologio Sancti Victoris
dicta funto. Parifienfis , & in altero Corbolienfi à Joanne
X. Ad num. VII & feq. San& tus Erminoldus, Picardo memorato legatur : O&avo Kal. Febr.
S. Erminol
dus Abbas qui à Sancto Ottone Epifcopo Bambergenfi Ab anniverfarium Willelmi Catalaunenfis Epifcopi ,
occiditur. bas dictus fuerat Coenobii Prufeningenfis , à fe nofiri Canonici , dies mortis ejus non fatis
conditi propè Ratifponam , cùm delinquentes compertus. Non dubito tamen, quin verum fit,
corriperet , occifus eft ab iis, qui nolebant à fuis quod habet Simeon Dunelmenfis & ex eo Ho
fe voluptatibus coerceri , in Sancto Epiphanio vedenus : VIII diebus ante èxitumfufcepto habitu
rum die , inquit Anonymus, qui ejus Vitam fcri Monachico vita decedit ; teftatur enim Rapineus
pfit , nunc in Actis SS. Bollandianis ad diem fepultum eum apud Claram - Vallem in facello
VI Januarii recitatam , qui addit : Tranfiit au à fe , dum viveret, extructo, & quia mos erat il
tem anno Domini MCXXI , feptimo verò poft lorum temporum, ut plures in lecto morti pro
quam de Hirfangia menfe Augufto vocatus eft , & ximi decumbentes habitum Monachicum in
ad Prufungenfem electus Ecclefiam. Ejus virtu duerent. Manricus in Annal . Cifterc . ad annum
tes & miracula fusè ab eodem Anonymo defcri MCXIX , quo perperam mortem ejus reci
pta, qui in Præfatione ait, fe anno MCCLXXXI tat , Willelmi Monachatum dubium , aut fortè
Vitam illam elucubraffe. falfum fuiffe dicit , afferens fe neminem vidiffe
XI. Occifus & hoc anno B. Fredericus Simoniaca eum ex Epifcopo in Monachum , & ex Cata
B.Fredericus hærefeos damnatione & Catholicæ fidei defenfione, launo in Claram - Vallem tranfiiffe , indicatque
Epifc. Leodii
necatur. ut loquitur Lambertus Parvus , & cum eo Scri fe neque Hovedenum , neque Simeonem Du
ptores,qui beatum FredericumEpifcopum Leo nelmenfem legiffe . Quare argumentum ejus ne
dienfem Martyris titulo exornant. Annum ejus gativum , & Willelmi monachatûs interpreta
emortualem notarunt Dodechinus Abbas in tio nullum robur habent.
Chron. Anfelmus Gemblacenfis Auctor Chroni Willelmus à Campello oppido Briegii haud XIII.
ci Leodienfis Tom. I Biblioth. Labbei, aliique ; procul Meloduno , ubi natus erat , Campellenfis Ejusfcientia
virtutes.
Renerus enim Monachus monafterii Leodienfis dictus eft , factufque Archidiaconus Ecclefiæ
S. Laurentii Auctor coævus , qui fcripfit Vitam Parifienfis magna celebritate in fchola ejuf
ejus in Actis SS . Bollandianis ad diem XXVII dem Ecclefiæ Dialecticam publicè docuit : Per
menfis Maii recitatam , obitûs ejus annum ta venit tandem Parifios , inquit Abaelardus in Epi
cuit. Alexander Archidiaconus Leodienfis Epi ftola calamitatum fuarum declarativa cap. 2 .
fcopus illius Ecclefiæ electus fuerat , & invefti ubi jam maximè diſciplina hæc ( nempe Dialecti
turam ab Henrico Imp. contra fummi Pontifi ca)florere confueverat, ad Willelmumfcilicet Cam
cis Præceptum fufceperat. Quare Archiepifco pellenfem Præceptorem meum , in hoc tum Magifte
pus Colonienfis, cui Leodium fubeft, alium eligi rio , re &fama præcipuum. Paulò pòft fcholam
curavit, & Fredericus majoris Ecclefiæ Præpo illam Epifcopalem reliquit , & in fuburbanis ur
fitus electus , à Callifto Papa in Concilio Remenfi bis Parifienfis monafterium Regularium Cario
confecratus , nudis pedibus repatriavit : & pro nicorum condidit ; ubi literas quemadmodum
ceffit ei obviam totius Cleri & populi multitudo, prius in urbe folitus erat, docere inftituit. Haud
factaque eft lætitia magna in populo , inquit Rene diu tamen novam illam Auguftinianam Con
rus. Interea Alexandri fautores nullam , quam gregationem rexit ; ut enim fidem facit Alberi
ei inferre poffunt, moleftiam prætermittunt; fed cus in Chron. anno MCXIII Epifcopus Ca
cùm jam omnia pacata effe viderentur , anno fe talaunenfis renunciatus eft. Sed antequam ordi
cundo ordinationis fuæ migravit ad dominum , in naretur Epifcopus, à Rege Ludovico VI literas
quit Renerus. Aliqui qui de eo verba fecerunt, obtinuit , quibus Victorina Congregatio Re
poft mortemGodefridi Barbati Ducis Lovanien gia auctoritate munita confifteret, Abbatem Ca
fis , & ejufdem Alexandri , poftea Leodienfis nonicorum fuffragiis & votis electum haberet,
Epifcopi renunciati, tradidere , beatum Frederi & ex Regia donatione poffeffiones & terras ob
cum veneno potatum fuiffe , quia tunc liberior tineret. Literarum Regiarum hæc fubfcriptio
eis facultas fuit verum fcribendi. eft : Actum Catalauni in Palatio publice. Anno
XII. Albericus Monachus , qui anno MCCXL in Incarnat. Dominice MCXIII , anno verò regni
Moritur
AbbatiaTrium-Fontium inDioecefiCatalaunenfi noftri V. Pafchalis II literis anno infequenti da
Guillelmus fita Chronicon fuum , adhuc ineditum , fcribe
Epifc. Cata. tis Præceptum Regium confirmavit . Magna
unenfis. bat , ad hunc Chrifti annum de Ebalo Guillel ei fuit cum Sancto Bernardo Abbate Clareval
mi de Campellis in Epifcopatum Catalaunen lenfi neceffitudo , ut ex ejus Epiftolis ac Vita
fem deceffore loquens , ait : Obiit Epifcopus Ca innotefcit. Sanctus Doctor in Epift. LVIII Eba
talaunenfis , fuccedit Ebalus. Willelmi mortem lo præfato Willelmum jam ab aliquot annis de
etiam hoc anno confignant Simeon Dunelmen mortuum imitandum proponit,teftaturque eum
fis in Hift. de Geft. Reg. Angl. Hovedenus in duobus monafteriis Sancti Petri & San &i Urba
Annal. & Anfelmus Gemblacenfis in Continua ni Præfectos dediffe , contemptis longi itineris
' tióne Sigeberti , quibus fuffragantur Chroni labore & hyemis afperitate; quæ monafteria Or
'con Catalaunenfe Tom. I Biblioth. Labbei , ve dinis Sancti Benedicti fuiffe , & etiamnum effe,
notat

1
 in Annales C. Baronii. 427

SAC. XII . notat Mabillonius in Notis ad eandem divi meis id fubmurmuravit , quod in libro fcriptum SÆC. XII .
An.C.1121 . Bernardi Epiftolam . De ejus Scriptis videndus deprehenderat , folum Deum Patrem omnipoten- An.C.1121 .
Oudinus ir. Supplement. de Script. Eccl . tem effe. Quod cùm Legatus fubintellexiffet , val
XIV. Morte Willelmi Catalaunenfis Epifcopi fuo de admirans ei refpondit , hoc ne de puerulo aliquo
Epocha Con anno reddita , Concilium Sueffionenfe adverfus credi debere , quod adeo erraret , cùm communis,
cilii Sueffio Petrum Abaélardum hoc anno congregatum inquit , fides & teneat &profiteatur , tres Omni
nenfis.
fuiffe, non verò anno MCXIX , ut plures exi potentes effe. Quo audito Terricus quidam Scho
ftimarunt , vel anno MCXX , cum quo Tomo larum magifter irridendo fubintulit illud Atha
X Concil. conjungitur , certò conftat. Ipfemet nafii , & tamen non tres Omnipotentes , fed unus
enim Abaelardus in Epiftola , in qua fuas cala Omnipotens.
mitates defcribit , ait : Æmuli mei vehementer Cùm autem Radulfus Archiepifcopus Re- XVI.
accenfi Concilium congregaverunt , maximè duo menfis fententiam Legati confirmallet , aiens Conjicitur
in carcerem .
illi antiqui infidiatores , Albericus fcilicet & Lo revera Patrem effe Omnipotentem, Omnipoten
tulfus , qui jam defunctis eorum Magiftris & no tem Filium ,Omnipotentem Spiritum Sanctum,
ftris GUILLELMO fcilicet atque Anfelmo (Guil eofque qui fecus fentirent hæreticos effe cen
lelmo nempe Epifcopo Catalaunenfi , & Anfel fendos , exiftimarunt neceffe effe , ut Abaëlardus
mo Laudunenfi , viro per hæc tempora celeber ipfe fuper his mentem aperiret , fidemque fuam
rimo ) poft eos quafi regnare fe folos appetebant , coram omnibus exponeret : fed obitantibus ad
atque etiam ipfis tanquam hæredes fuccedere. Cum verfariis legit folummodo fymbolum Athanafii;
autem utrique Remis Scholas regerent , crebris quod ut potuit , recitavit ; Inde , inquit Abae
fuggeftionibus Archiepifcopum fuam Radulfum ad lardus , quafi reus & convictus Abbatı Sanēti
versum me commoverunt , ut adfcito Conone Pra Medardi , `qui aderat , traditus , ad clauftrum ejus
neftino Epifcopo , qui tunc Legatione fungebatur tanquam ad carcerem trahor , Jatimque Conci
in Gallia , Conventiculum quendam fub nomine lium folvitur.
Concilii in Sueffionenfe civitate celebrarent , me Graviffimas à fuis Fratribus & æmulis Albe- XVII.
que invitarent , quatenus illud opus clarum , quod rico & Lotulfo perfecutiones Abaëlardum paf- Retraiat
de Trinitate compofueram , mecum afferrem , & fum, dubitandum non videtur. Ifti, quos urebat fuam de S.
factum eft ita. Neque Concilium hoc in an fama, quam liber de Trinitate ei pepererat , eum Areopagita
num fequentem differri poteft ; cùm Cono fub ubique velut hæreticum , & trium Deorum af- fententiam .
hujus anni finem Petrum in Legatione Gallica fertorem infamarunt. Infenfi etiam ci fuere
fuccefforem habuerit , & Adam Abbas Sancti Monachi Dionyfiani quod fecularem ipforum
Dionyfii , ad quem Abaelardus poft celebratio itam , morefque irreligiofos liberius argueret,
nem Concilii Sueffionenfis fcripfit , vel fub hu &in privato colloquio vindicaret Bedæ fenten
jus anni finem , vel fequentis initio vivere de tiam , qua afferuit , Dionyfium Areopagitam
fierit , ut infrà videbimus. Corinthiorum potiùs quàm Athenienfium fuif
XV. Non obmittenda , quæ Gaufridus Sancti Ber fe Epifcopum. Inde enim fequi videbatur, Dio
In eo Abaë- nardi Abbatis Clarevallenfis Notarius in Epi nyfium Galliarum Apoftolum Areopagitam non
lardus dam
natur. ftola ad Henricum Cardinalem & Epifcopum effe ; cùm ejus Acta eum Athenienfium Epifco
Albanenfem fcribit apud Duchefnium Notis pum faciant . Cono Legatus poft Concilium Suef
in Abaelardum : Audivi etiam , quod fuper dam fionenfe eum in fuum Sancti Dionyfii mona
natione Petri Abaëlardi diligentia veftra defide fterium reduci juffit , ubi ut prius veterum Au
rat plenius noffe fimiliter veritatem : cujus libel &
torum lectioni fe applicuit , & quibufdam Mo
los piæ memoriæ dominus Innocentius Papa II in nachis dixit , veriorem fibi videri Bede quàm
urbe Roma , & in Ecclefia B. Petri incendio cele Hilduini fententiam. Adam Abbas San &i Dio
bri condemnavit , Apoftolica auctoritate hæreti nyfii non tantum Coenobium fuum læfum ; fed
cum illum denuncians. Nam & ante plures an Regiam quoque ipfam Majeftatem imminutam
nos venerabilis quidam Cardinalis & Legatus ratus , fe fe nomen Abaelardi Regi delaturum
Romana Ecclefia , Cono nomine , Regularis quon minatus eft , fed is commodam & opportunam
dam Canonicus Ecclefiæ Sancti Nicolai de Arva nactus occafionem , cuftodes incautos & inco
fia ( ideft , Aroafia in Diœcefi Attrebatenfi ) , gitantes fallit , atque ad Theobaldum Magnum
Theologiam ejus , SueJione Concilium celebrans , Tricaffinæ civitatis & Pruvini dominum , cui
fimiliter concremaverat , ipfum Petrum præfentem fciebat fuas difplicere miferias , confugit , &
arguens, & convictum de hæretica pravitate con apnd Pruvinum in cella Sancti Aigulfi cum Mo
demnans. Unde veftro fi placuerit defiderio , per nachis Sancti Petri Trecenfis , volente ejus lo
libellum de Vita Sancti Bernardi , & per ejus ci Priore commoratur , donec cum Adamo Ab
Epiftolas miffas ad Curiam fatisfacies. Vocatus bate fuo in gratiam redire poffet. Hic verò
ad Concilium Abaëlardus nulla , fi ei in propria fraudem fibi à Monacho fuo factam ægrè ferens,
caufa adversùs æmulos loquenti fides fit haben comminatur , ni redeat , fe illum excommuni
da , prævia interrogatione , fine ullo libelli exa cationi fubjecturum. Præterea ad reparationem
mine , fed hoc folo capite , quòd in eo fcripfif injuriæ Monafterio Sancti Dionyfii illatæ , ju
fet , folum Deum Patrem omnipotentem effe, juffus bet palinodiam cantare , & Dionyfii Areopa
eft manu propria librum à fe de Trinitate com gitæ Hiftoriam ab Hilduino editam fcriptis fuis
pofitum in ignem conjicere, & fymbolum Atha confirmare. Juffus ille acquiefcit , feu volens
nafii recitare. Tum in cuftodiam AnfelmoS.Me feu invitus , Epiftolamque dirigit Abbati fuo
dardi Sueffionenfis Abbati traditus eft , ut ipfe cum hac infcriptione : Ada dilectiffimo Patri fuo
met in Epiftola laudata cap . 10. hoc modo nar Abbati D G.gloriofiffimorum Martyrum Dionyfii,
rat : Vocatus ftatim ad Concilium adfui , & fine Ruftici & Eleutherii ibidem corpore quiefcentium,
ullo difcuffionis examine me ipfum compulerunt unàque fratribus & commonachis fuis cariffimis,
propria manu librum memoratum meum in ignem Petrus habitu Monachus , vitâ pescator.
pescator. Dum
projicere. Et fic combuftus eft. Ut tamen , cùm autem inter Abbatem & Priorem Cellæ Sancti
nihil dicere viderentur , quidam de adverfariis Petri Trecenfis atque ipfum Abaëlardum de
Nn 4 reditu
 ico
428 Critica Hiftor
SEC. XII . reditu tractatur , obiit Adam Abbas anni fe
An.C.1121 . quentis initio , ut ibidem videbimus. Ad ma
jorem condemnationis Abaelardi in Concilio
Sueffionenfi notitiam legenda quæ de ea Tom.
X Concil . pag. 885. ex Ottone Frifingenfi lib.I.
de Geftis Friderici cap . 47. referuntur.
XVIII.
Ludovicus VI Francorum Rex , cùm acce
Calliftus 11
Primatui piffet Calliftum II Metropolitanum Senonen
Lugdunenfi fem Primati Lugdunenfi fubjeciffe , hac de re
amplifican quatenus eft apud eundem Pontificem , qui in
do ftudet. ejus gratiamDecretum fuum fufpendit. Sed quia
illud ad tempus tantum relaxatum erat , rursus
ad Calliftum II fcripfit Ludovicus Rex , aitque
fe paffurum potius totius Regni fui incendium
& capitis etiam fui periculum , quàm hujus fub
jectionis & abjectionis opprobrium. Rogat eum,
ut recordetur , fe Remenfi Concilio cum labore
fuo,fed cum honore ejufdem Pontificis intereffe
ftuduiffe : & plus honori ejus , quàm fuo domi
nio confuluiffe : videat, fubdit , dulciffime pater,
difcretio veftra , ne civitas Lugdunenfis , que de
alieno eft regno , de noftro floreat detrimento , nec
fubjiciatur amicus amico. Recitantur eæ literæ
fine die & menfe datæ Tom . X Concil. pag.855 .
fed eas præfenti anno datas, hæc prima ejus ver
ba demonftrant : Scripfit nobis Sublimitas Veftra
de captione illius apoftate Burdini , &c. Quare
quando Calliftus II exeunte Aprili ad Gallia
rum Epifcopos literas dedit , alias etiam ad Re
gem fcripfit, quæ perière , harumque hæc re
fponfio fuit. Legendus liber Joannis Baptiftæ
Drioti Canonici Senonenfis de Primatu Metro
politani Senonenfis .
XIX. In Anglia Henricus Rex piæ Mathildis uxo
Secunda
Henrici An ris demortuæ loco aliam hoc anno fubftituit ,
glia Regis fcilicet Adelizam ut eam appellat Gemmeticen præclariffimi ac potentiffimi Principis Romanorum :
nuptia. fis lib . 8. cap . 29. feu Atheleidem , de qua Ead cujus fides & actio , magni confilii &fortitudinis
merus lib. 6. Novorum hæc literis mandavit : effe folebat , iis qui in fede Apoftolica Canonicè con
Rex , legalis conjugii nexu olim folutus , ne quid fituti
ulteriùs inhoneftum committeret , ( naturali enim, totâ terrâ in expectatione quafi tanti adventus : di
fpuriaque prole abundabat) Confilio Radulfi Can
tuariorum Pontificis , & Principum regni ; quos
omnes in Epiphania Domini , fub uno Londoniæ con
gregavit , decrevit fibi in uxorem Atheleidem ,
filiam Gotfredi , Ducis Lotharingia (fc. Gotfredi
Barbati Lovanienfis , feu Lotharingiæ Ducis) ,
puellam virginem , bonis moribus , & decore mo
defli vultus decenter infignitam. Quam narrat
poftea à Radulfo Cantuariæ Archiep . corona
tam fuiffe. Ea XV annis in regno floruit ; fed
aliis rebus abundans optata fobole hucufque caruit,
inquit Ordericus lib. 12. qui tamen hoc ma
trimonium cum anno MCXX perperam
conjungit , quòd Willelmi filii Henrici Regis
mortem anno uno feriùs collocarit. Quibus
ex verbis intelligimus Ordericum librum il
lum duodecimum ante Henrici Regis obitum
fcripfiffe.
XX. Interim vetus controverfia , quæ inter Can
Eboracenfis tuarienfem & Eboracenfem Archiepifcopos
Archiep. verfabatur circa Ordinationem Archiepifcopo
Profeffionem
Cantuarien- rum Eboracenfium , quam Henricus Rex à
fi facere Cantuarienfi fieri volebat , multorum motuum
recufat. caufa fuiffet , nifi Regis pietas Romani Pontifi
cis auctoritati ceffiffet. Cùm hæc ita adminifiran
tur , ait Eadmerus , Conventu Principum , qui pro
occurfu Reginefactus fuerat , nondumfoluto, ma
·
gnus fermo habitus eft de diffidio , quod eoufque
verfabatur inter Radulfum Cantuarienfem Ar
chiep. & Thurstanum Eboracenfem. Siquidem ipfe
Thurstanus à Callifto Epifcopas ordinatus ( ne à
no logica
- Chro
Radulfo ordinaretur ) literas ab ipfo Callifto, mo- SÆC. XII.
re quo cuncta Rome impetrantur , adeptus fuerat. An.C.1121 .
Quibus jubebatur , ut ipfe Thurstanus Epifcopatu
fuo potiretur , aut Rex anathemate , & Radulfus
fufpenfione Pontificalis officii plecteretur. Ad quod
recitata funt fententia Privilegiorum ; & quàm
dignè hac Apoftolica difponerentur , intellectum eft
ab omnibus. Tamen ne prætermiſſa intentio pænæ,
Regem vel Pontificem aliquatenus conturbaret , ex
communi confilio permiffus eft idem Thurſtanus
Angliam redire , & Eboracum Regiâ viâ venire.
Quod & factum eft , ea difpofitione , ut nullatenus
extra Parochiam Eboracenfem divinum Officium
celebraret ; donec Ecclefiæ Cantuarienfi de injuria,
quam ei intulerat , abjurata cordis fui obftinatione
fatisfaceret. Verùm Thurſtanus à Rege in An
gliam revocatus , mox in fuum reductus eft Ar
chiepifcopatum , nec legitur , aliquam fatisfa
&
tionem ab eo factam ; imò fine exactione Profef
fionis in fuum mox recipitur Archiepifcopatum , ait
Chronographus Mailrofenfis .
Extincto fchifmate Calliftus II Apoftolici cul- XXI.
minis fecuritatepotitus , inquit Eadmerus , libera Petrus Leo
nis Legatus
auctoritate , qua Romanum Pontificem niti æquum in Angliam
effe probatur, quaqua verfum per Legatos fuos ute- & Galliam
batur. De quorum numero , quidam Petrus nomi- miffus.
ne , Romanus genere , Monachus Cluniacenfis pro
feffione venit in Galliam , miffus ab ipfo Pontifice,
Fun& turus , utferebatur , Legatione Gallia, totius
Britannia, Hiberniæ quoque & Orcadarum infu
larum. Supercreverat autem fama iftiusfamam
omnium , ante eum in has partes à Romana Sede
deftinatorum. Et Abbates , & nonnulli alii , viri
videlicet honorati , ejus adventum Angliæ præcona
turi ab eo promittebantur. Erat enimfilius Petri,
, Patres Orbis habebantur. Attonità igitur
rexit Rex Henricus Bernardum Epifcopum S.
David de Walis , & Joannemfilium patruifui Cle
ricum , trans mare ; ubi eò ufque idem Petrus mo
rabatur ; Regis Anglorum de introitu fuo in An
gliam voluntatem , juffumqueopperiens , quatenus
illum ad fe perducerent. Quibus etiam ipfe Rex,
prudenti ufus confilio , injunxit ; quatenus iter ejus
ita difponerent , ut poft ingreffum Anglia ; nec Ec
clefias , nec Monafteria qualibet , ad fe tendens ,
, hofpitandi gratià ingrederetur ; nec aliunde quam
defuis victus neceffaria ei miniftrarentur. Perdu
Etus igitur ad Regem , dignè ab eo fufceptus eft. Et
expofita fui adventus caufa , Rex obtenfa expedi
tione , in qua tunc erat ( nam fuper Walenfes ea
tempeftate exercitum duxerat) dixit, fe tanto ne
gotio operam tunc quidem dare non poffe ; cùm Le
gationis illius ftabilem auctoritatem nonnifi per
conniventiam Epifcoporum , Abbatum & Proce
rum , ac totius regni Conventum roborari poſſe
conftaret. Super hæcfibi patrias confuetudines , ab
Apoftolicafede conceffas , nequaquam fe aquanimi
ter amiffurum fore teftabatur , ( in quibus hæc, &
de maximis una effet, quæ Regnum Angliæ libe
rum ab omni legati ditione conftitueret , ) donec
ipfe vitaprafenti fupereffet. His horumquefimilibus
Regali facundia editis , præfatus Petrus affenfum
præbere utilejudicavit & annuit.
Luapropter larga Regis munificentia magnificè ho- XXII.
noratus, omni modo (legendum , nullo modo ) fe illi honorifi
in Angliace
quicquam antiquæ dignitatis derogaturum : imò ut exceptus,
dignitatis ipfius gloria undequaque argumentaretur fed non ad
(legendum miffus,
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII . ( legendum , augmentatur ) , popondit , plena
An.C.1122 . fide elaboraturum . Pax itaque firma inter eos
firmata eft : & qui Legati officio fungi in tota
Britannia venerat , immunis ab omni officio
officio ta
li , cum ingenti pompa , via quà venerat ,
extra Angliam à Rege miffus eft. Dofris ita
que transfretaturus , Cantuaria hortatu Regis &
Archiepifcopi magnificè à fratribus fufceptus eft ;
& inter eos triduocumjucunditate converfatus . In
quo temporis fpatio , querimonia apud eum depofita
eft pro gravi injuria , qua Papa Calliftus Ecclefiam
Cantuarienfem in caufa Turfiani Eboracenfis bu
miliare non veritus eft , & fuis literis eandem hu
miliationem , omiffa omnijuftitiæ confideratione ro
borare. Que ipfe leni vultu & miti mente fufci
piens , privilegia ab antiquis Patribus olim à Ro
mana Sedepoffeffa ( legendum conceffa ) oftendi
fibi poftulavit: & fi rata effe probarentur , quæ no
viter inflituta erant , fe promifit elaboraturum , ut
in nibili redigerentur. Prudentum igitur ratione
virorum probatum eft , bullatas antiquitus Chartas
incendio , quod totam Ecclefiam , nec dum tranfi
tus quinquaginta annis , omninò confumpfit , effe
confumptas: paucis illarum in antiquis fchedults,
Jeu veteribus libris quoquo modo raptim transcri
ptis , atque retentis . Quarum veritas & Romani
Stylo eloquii , & auctoritate jam per quadraginta,
& eo amplius annos ab ipfa Ecclefia inconcufsè pof.
Jella declaratur : quibus ille perfpectis atque per
penfis; teftatus etiam ipfe eft , Ecclefiam Cantua
rienfem grave nimis & immoderatum judicium
eJe perpellam: & quatenus hoc velociùs corrigere
tur , fe modis omnibus opem adhibiturum pollici
tus eft. Pofthac Angliam egreditur , profpero cur
fu procellofum mare evectus.
XXIII. Petrus menfe Octobri Legatus in Galliam &
Erat tune Angliam miffus , cùm jam Presbyter Cardina
Cardinalis
S. R. E. lis effet , ut docet Epiftola Callifti II ad Ludo
"
vicum VI Francorum Regem data , quam Da
cherius Tom. 3. Spicilegii pag. 146. è tenebris
eruit : Sanè cariffimum , inquit , filium noftrum
P. Sedis noftræ Presbyterum Cardinalem nobilita
tituæ attentiùs commendamus. Nos enim à latere
noftro eum fecundùm antiquam Apoftolicæ Sedis
confuetudinem ad terram poteftatis tuæ pro corri
gendo & confirmando que corrigenda & confir
manda fuerint , delegamus &c. Datum Beneventi
pridie Kalendas Octobris. Ex his manifeftum eft,
Baronium anno MCXVII num . VIII Petri
in Galliam & Angliam Legationem ad illum
Chrifti annum male retraxiffe. Petrus ifte Petrus
Leonis cognominatus poftea Antipapa fuit fub
Anacleti nomine.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6615.
Hifpan.
MCLX .
11. A. 2. P. 26. Mart. Indict. 15 .
Anno Hegi
ræ DX VI JESU CHRISTI 1122.
inchoato die
12. Martii CALLISTI II PAPE 4.
fer . I.
HENRICI V REG . 17. IMP . 12.
JOANNIS COMNENI IMP. 5.
I. Num. I ad III. Concilium Lateranenfe
Concilium I
Lateranenfe I, quod generale fuit , anno tantum fe
Generale. quenti celebratum, uti certis argumentis conftat,
à Comite Rogerio acceperat , ei remifit , cumque
cumque aliqua ex illo pendeant , priùs neceffa interim Jordanus Comes arma iterum fumfiffet,
riò narranda , ejus tractationem in eundem an
caftellum Paludis comprehendit .
num differendam cenfuimus .
II. Dux prænominatus caftellum illud captum fuifle,
Conventus A num. III ad IX. Anno fuperiori è Germa exe
rcitu aggregato cajtrum illud obfedit tribus
429
nia Romam Legati miffi fuerant, qui de pace Ec- SAC. XII .
clefiæ & Imperii cum Callifto II agerent, ut Ge- An.C.1122 .
nerali Concilio , fi aliter fieri non poffet , omnia Wormatien
fis.
terminarentur . Hoc verò anno, ut Urfpergenfis
in Chron. refert , Epifcopus Spirenfis & Abbas
Fuldenfis legatione totius regni apud jedem Apofto
licam peracta , redière , ducentes fecum Oflien
fem Epifcopum , vicem domini Apoftolici per omnia
tenentem , cùm duobus Cardinalibus , qui nihilo
minus à fede Sancti Petri ob réconciliationem regni
& Sacerdotii milli fuerant. Poft pauca interpo
fita : Facto igitur univerfali Conventu apud ur
bem Vangionum , quæ nunc Wormacia dicitur , fi
cut longum, ita & incredibile memoratu eft, quam
prudenti , quàm inflanti , quamqueper omnia folli
cito cunctorum Procerum confilio , pro pace & con
cordia per unam vel amplius hebdomadam certa
tum fit , donec ipfe , in cujus manu cor Regis eft,
omnem animofitatem Augufti , fub Apoftolica reve
rentia obedientiam causâ matris Ecclefiæ , etiam
ultrafpem plurimorum, inflexit , & cetera à Baro
nio narrato.
Dimifit Imperator Inveflituram per annulum III.
& baculum , & permif it in omnib us Ecclefi is fie- In eo facta
concordia
ri electi onem, & libera m confec ration em . Cal
Sacerdotii
liftus verò II literis IX Kal. Octob . datis con- &Imperii.
celfit , ut electiones Epifcoporum & Abbatum
Teutonici Regni , in præfentia Imperatoris abf
que fimonia fierent , & ut Electus Regalia per
fceptrum ab Imperatore reciperet. Ita concor
dia Ecclefiam inter & Imperium reftituta. Idem
habet Anfelmus Gemblacenfis in Chron.ad hunc
Chrifti annum, qui notat, Conventum Worma
ticenfem celebratum menfe Septembri in Nativi
tate Santa Maria. Concilium verò Lateranenfe
in annum fequentem indictum fuiffe, docet, his
verbis Simeon Dunelmenfis in Hift . de Geft.
Angl. ad annum MCXXII : Hac concordia
per gentes & populos ubique Divulgata , mittun
tur etiam literæ ab Apoftolico omnibus Archiepi
fcopis & Epifcopis per regiones & provincias , ut
omni excufatione poftpofita feftinent occurrere ad
Concilium , quod Domnus Apoftolicus Roma cele
braturus erat XV Kal. Aprilis.
A num. IX ad XII. Hic præmittenda quæ IV.
præcefsère res à Baronio relatas . Falco in Gefta in
Chron. ad annum MCXXII ait : Dux Guillel Apulia.
mus ( nempe Apuliæ ) filius Rogerii Ducis ad Ro
gerium Comitem ( nempe Sicilia ) filium Rogerii
Comitis Siculorum defcendit , conquerens de Jorda
no Comite Arianenfi , &c. Medietatem fuam Pa
lermitana civitatis & Meffane , & totius Calabria
Dux ille eidem Comiti conceffit, ut ei auxilium lar
giretur. Continuò fexcentos milites & quingentas
uncias auri ei largitus eft.. Dux ille adveniens, &c.
:
cafellum Apicis , ubi Comes ille morabatur , obje
dit. Ad ducis namque auxilium Crefcentius Car
dinalis , tunc Rector Beneventanus , cum Beneven
tanorum cætu feftinavit . Quid multis ? Comitem
illum, & caftrum Apicis fue obtinuit potefiati.
Comes itaque Jordanus Ducis pedibus , ficut ipfi vi
dimus , qui aderamus , projiratus , mifericordiam
eipoftulavit. Dux autem precibus multis cactus,
præcipuè Comitis Rainulphi , qui aderat , liberum
eum, & , ut vellet, abire permifit. Poft aliqua bel
lica facinora fubdit Falco : Dux ille milites, quos
Audiens autem
menfibus.
 430 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII. menfibus. Tandem, &c. Principem Jordanum Ca
An.C.1112 .
puanorum rogavit , ut ei auxilium præberet , & pro
auxilio ferendo caftellum Apicis & Acernum ei
largitur , &c. Præterea Dux ipfe Beneventanis
mandavit , ut neque fibi , neque Comiti Jordano
auxilium præftarent , &c. quod Beneventanis com
placuit ; cumque Comes ille Jordanus taliter fe coa
ti Principis (fc. Ca
Etum afpiciens in manus prædi &
puani) fe & caftellum Paludis fummifit , &c. Co
mes Jordanus caftrum Morionis ingreffus eft ; & fic
firmata pace Princeps ipfe Capuanus revertens ,
" Hoc difcimus ex Orderico lib . XII , ubilo
temporibus multis caftrum Apicis & Acerni obti
nuit. Deinde Dux ille ( nempe Guillelmus ) fu
per caftrum Morionis milites & peditum catervas
oppofuit , cogitans & Comitem & caftellum illud
fue obtinere ditioni , quod facere minimè potuit.
Deinde Dux præfatus Salernum adivit , & de
multis , variifque fudoribus , quos perpeffus erat,
requiem adeptus eft ; ficque ufque ad diem obitus
terra fui ducatus à bellorum turbinibus filuit &
quievit.
V. Hoc anno menfe Februario Calliftus II Bene
Abba venti , quò ex urbe Salernitana fe fe contulerat,
Diffidium
inter
tillas S. Ma fententiâ fuà confirmavit judicium Cardinalium
ria S. Pe- in gratiam Bethleem Abbatiffæ monafterii Sanctæ
tri dirimi Mariæ adverfus Agnetem Abbatiffam monafterii
tur.
fancti Petri , quæ monafterium illud fanctæ Ma
riæ tanquam appendicem monafterii fancti Petri
petierat , falvo tamen cenfu , quem pars ipfius mo
nafterii perfolvat annualiter ad prædictum mona
fteriumfan&i Petri, &c. Summus Pontifex hanc
litem commifit Dionyfio Epifcopo Tufculano,
Chryfogono Cancellario, aliifque Cardinalibus,
quia tunc Apoftolicus valde infirmabatur , & Cu
riam ante fe congregare non poterat. Erat tunc
in facro Beneventano Palatio , quò Agnes Abba
tiffa venit , iftaque acta feptima die Kalendarum
Martiarum , ut notat Peregrinius , definente
anno Falconiano MCXXI , inchoato autem
communi MCXXII , coram Callifto II Be
heventi tunc degente.
VI. Anno Domini MCXXII Dommus Pontius pro
Petrus Vene- quibufdam negotiis hujus Ecclefia agendis Apoftoli
rabilis fit
Abbas Cla. Cam Sedem adiit , in manu Domni Callifti Il Papa
1 niacenfis. Abbatiam Cluniacenfem fpontè refignavit , & Hie
rofolymam devotus petiit , ut legitur in Chronico
Cluniacenfi. Hugo fecundus Prior Sanctimonia
lium de Marcigniano ei in Abbatiam fubftitui
tur , fuitque II hujus nominis , & obiit VIII
Idus Julit , poftquam per tres tantum menfes
monafterium rexiffet. Petrus primus, Abbas no
nus Cluniacenfis electus eft in Otavis Aluni
ptionis B. Dei Genitricis Marie. Hic cognomi
natus fuit Venerabilis , ex nobiliffimis Arverniæ
Magnatibus originem ducens , qui ab ipfis in
fantiæ cunis à parentibus Deo fub monaftica
obfervationé militaturus oblatus fuerat , & à S.
Hugone in extremum vitæ fuæ monachali be
nedictione infignitus , inquit idén Chronogra
phus. De Petro S. Bernardus in Epift. CCLXV
ad eundem data : Quis mihi det tanta humilitatis
infigne tam imitari poffe , quàm admirari ? Quis
ta & defiderata præfentia tua,
mihi tribuat fan&
non dico femper, non dico fæpe , fed vel femel in
annofrui ? Puto quia nulla vice reverterer vacuus.
Porro Pontium hoc anno Abbatiæ Cluniacenfi
renunciaffe demonftrat Præfecturæ ejus duratio;
annos enim tredecim eum Abbatiæ Cluniacenfi
præfuiffe , præter alios teftatur Gaufridus Prior
Vofienfis hujus temporis Scriptor, cui confentit
Simeon Dunelmenfis , qui hoc etiam feculo
vixit , in Hift. de Geft. Reg. Angl. ad annum SÆ C. XIÍ.
MCXXII , ubi narrata ejus abdicatione fta- An.C.1122 .
tim de ejus profectione Hierofolymitana verba
facit.
Petrus Leonis Cardinalis Presbyter Sanctæ Ma VII.
riæ trans Tiberim , qui anno fuperiori in Gal- Initium Les
liam & Angliam Sedis Apoftolicæ Legatus mif- gationisGal.
Petri
fus fuerat , & ab Henrico Angliæ Rege non re- Leonis
ceptus Romam , ut conjicere licet, redierat, hoc Gregoris
Card.
anno iterum in Galliam reverfus eft unà cum
Gregorio de fanto Angelo Diacono Cardinali.
quens de Serlone Epifcopo Sagienfi, feu, ut ipſe
loquitur , Salarienfi, ad annum MCXXII ait,
inclytum Præfulem, poftquam Salarienfem Epi
fcopatum XXXII annis rexiflet, VII Kal. No
vemb. ( feu die XXVI menfis Octob . qui hoc
anno in feriam quintam incidebat ) Miſsa à ſe
cantatà Clericis fuis mortis fuæ tempus prædi
xiffe , & fepulchri fui locum defignaffe. In cra
ftinum feria VI (fcilicet die XXVII Octob . )
in Bafilicam venit , cumque trementibus mem
bris Miffam celebrare non poffet , Capellanus
ejus id officium explevit . Tum horâ nonâ ad
menfam venit, fedfuperiùsjam anhelans de præ
fentibus nihil comedit. Surgere de menja poft
refectionem paratis nuncius affuit , qui Cardinales
Romanos Petrum & Gregorium adeffe retulit. Vi
gilia quippe SS. Apoftolorum Simonis & Judæ tunc
agebatur. Mox Præful Clericis difpenfatoribus fuis
dixit: " Velociter ite , & diligenter Romanis
"fervite , abundanter eis omnia dantes , quæ
" neceffaria funt , quia Legationem Domini
"Papæ , qui poft Deum univerfalis Pater eft,
"deferunt, ipfique qualefcunque fint , magiſtri
"noftri funt. Solers itaque fenex in occurfum eo
rum clientes fuos deflinavit , & ipfe fine dolorefer
manifefta agritudine , utfolebat , in cathedra fe
dens folus remanfit , & in ea paulò pòft animam
Deo reddidit. Legatio itaque Petri Leonis , &
Gregorii de S. Angelo Cardinalium hoc anno
inchoata , & anno MCXXIV , quo ea adhuc
durabat, abfoluta. Mabillonius quidem in Præ
fat. ad editionem Operum S. Bernardi Abbatis
$.4.num.39.hujus Legationis initium cum anno
MCXXIV connectit, citatis Orderico ibidem
& Vincentio Bellovacenfi in lib. 2. de Vita S.
Stephani Grandimontenfis, ubi loquens de San
ti hujus Fundatoris morte , quam cum anno
MCXXVI copulat , refert Petrum & Grego
rium Sedis Apoftolicæ Cardinales , & Legatos
fanctum Virum paulò ante mortem ejus conve
niffe. Verùm Ordericus utrumque Legatum hoc
anno in Galliam veniffe difertè afferit , & Vin
centius Bellovacenfis annum mortis Sancti Ste
plani biennio feriùs collocavit , ut fuo loco
monftrabimus.
Hoc anno Urraca Caftellæ Regina ab Alfonfo viii.
Alfonfi vii
Raimundo filio Regno fpoliata , ifque ab omni- cum
Vrraca
bus Regni Magnatibus ut Princeps legitimus matre diffi
agnitus, uti Sandovalius fol. 129. & feq. aliique dium.
Scriptores Hifpanici tradunt. Pacem tamen Ma
trem inter & Filium poftea conftitutam fuiffe,
apparet ex Inftrumento erà MCLXI , Chrifti
nempe MCXXIII , fcripto , in quo Regum
Legionis & Toleti nomen utrique tribuitur ;
cùm tamen penes unum Alfonfum tota auctori
tas effet. IX.
Eodem anno , inquit Eadmerus , qui fuit annis Eadmerus
ab Incarnat . Domini MCXXII , & ex que ab abfol Librovit
s Vi
Epifcopatu Roffenfi in Patriarchatum Cantuarien- Novcrum
Jem
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII . fem translatus eft annus nonus , defunctus eft Can
An.C.1123 . tuaria in Metropoli Sede Radulfus Archiepifcopus,
XIII Kalendas Novemb. præfentibus filiis fuis ,
gloriofo fcilicet agmine Monachorum ejufdem loci ,
& tertio die ab hinc in medio aula Majoris Ec
clefiæ decenter fepultus ; quibus verbis Eadmerus
librum VI Novorum abfolvit , & forfan vitam ;
nulla enim pofthac ejus mentio . Fuit Monachus
Ecclefiæ Cantuarienfis, ut ipfemet lib . 5. Novo
rum affirmat. Ejus libri Novorum poft Baronii
mortem, Joannis Seldeni operâ, magno Hifto
ricæ veritatis compendio, in lucem prodierunt,
eft enim Auctor in Chronologia accuratus .
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6616.
Hifpan.
MCLXI. 12. G. D 3. P. 15. April. Indict. 1 .
Anno Hegi
ræ DXVII JESU CHRISTI 1123.
inchoato die
1. Martii CALLISTI II PAPE 5.
fer. s.
HENRICI V REG. 18. IMP. 13 .
JOANNIS COMNENI IMP . 6.
I.
Concilium A Num nerale. Iprimum
ad V. Concilium Baronius anno
, de quo Lateranenfe Ge- dus Callitus Pontifex confilio falutis accepto, U
Generale
Lateranenfe MCXXII num. I & feqq. agit , currenti tan pos , & Abbates , & totius , ut ita dicam, Italia
primum. tùm anno congregatum ,rectèque Tom. X Con Ecclefiarum Paftores accerfiri præcepit , quatenus
cil. fuo anno reftitutum ; Falco enim Auctor co faneta Synodali confabulatione firmata pactum
ævus in Chron. Simeon Dunelmenfis in Hift. cum Imperatore Henrico pofitum ( anno fc. fupe
Anfelmus Gemblacenfis , paffimque Scriptores,
qui hoc feculo vixère , illud cum hoc Chrifti
anno illigant , nihilque in contrarium afferri
poteft. Opinionem fuam Baronius ex Onuphrio
in Chron. Ecclef. haufit , neuterque celebrati
Concilii diem notavit , qui & omiffus fuit in
Collectione Conciliorum , & à paucis ex Anti
quis memoratur. Simeon tamen Dunelmenfis,
tam hoc anno, quàm fuperiori, Chronographus
Mailrofenfis & Auctor Magni Chronici Belgici
ex Bernardo Guidonis produnt illud habitum
XV Kalend. Aprilis , quod confirmat Landul
phus apud Puricellum in Mon. Baf. Ambrof.
num. CCCXXXIV , cùm ait , Synodum in
fecunda feria inchoatam fuiffe ; nempe XIV
Kalend. Aprilis ; diebus enim dominicis Syno
dos Generales primam Seffionem non incœpiffe
fæpius infinuavi.
II. Hæc verba Landulphi à Sancto Paulo , ex
Dualus
quibus etiam eruimus Synodum duabus Selfio
feffionibus
conftat. nibus abfolutam effe : Olrico Archiepifcopo Me
diolanenfifedente in Roma , tunc cùm Papa Calli
fus Synodum Roma celebravit : ego ab Ecclefia mea
exturbatus , & propriis meis rebus & allodiis exfpo
liatus , coram domno Papa Callisto , ejufque Curia
confedente in Lateranenfi Palatio , caufam meam
notavi; & ut eam explicarem in Synodo, Synodum
intravi. In qua Synodo , gratiâ antiquæ honeftatis
Mediolanenfis Ecclefiæ , & condifcipulatus Olrici,
& valde condolui in perturbatione , quam Ravennas
Archiepifcopus faciebat fibi. Pofcebat enim Ra
vennas locum fedendi in Synodo ad dexteram Apo
ftolici , nullo mediante : quem locum Grofulanus
poffedit , quando reftitutus fuit ; Jordanufque qui
Grofulano fucceffit , eundem locum habuit tunc ,
quando idem Grofulanus eundem Jordanum depo
nereftuduit. Hac itaque ratione , & multis aliis,
quæ tunc in memoria` non habebantur , domnus
Olricus Mediolanenfis Archiep. locum illum obti
nere non dubitavit. Sed tamen ipfe Mediolanenfis
Olricus , infecundaferia , qua incæpta & celebra
431
ta fuit Synodus , loco vacante , neque in Palatio, SEC. XII.
neque in Synodo apparuit. Synodus verò tunc in An.C.1123 .
tertia feria non fuit , & idem Mediolanenfis Pala
tium non intravit. Sed in quarta feria dum Syno
dus celebrata fuit , Olricus idem Mediolanenfis Ar
chiep . ad dexteram Apoftolici Callifti nullo median
te fedit.
Poft aliqua interpofita pergit ifte Hiftoricus : III.
Ego expectans alterum diem convenientem mea Finitum fuit
die X X I
caufa , meaque querela , ex improvifo vidi & au menfis Mar
divi , quod Domnus Papa gratia confecrandi Al- tii.
tare diffolvit Synodum in ipfa die Mercurii ,
ultra ab eo Synodum celebrari audivi ; nec vidi ;
fed fperans in Domino præfenfi , quod Domnus
Olricus Mediolan. Archiep. prout moris , & legis
confuetudo exigit , pro Rege Henrico oravit , & ei
Ramos Palmarum per Landrianenfem Thealdum,
Mediolanenfis Ecclefiæ egregium Notarium in Ger
maniam mifit.
IV.
Quæ præcipuè in eo Concilio gefta hoc mo
do narrat Falco in Chronico : Anno MCXXIII Qua praci
puè in eo
Dom . Incarnat. & quinto anno Pontificatus Do- gefta , fum
mini Callifti II fummi Pontificis , & univerfalis mariè nar
Papa , menfe Martio , prima indictionis , fupradi- rantur.
riori ) perpetuò confirmaret. Ad cujus facri con
ventus præfentiam Rofridus Beneventanus Anti
ftes boneftè properavit. Ordinato itaque Concilio
tali ac tanto , Apoftolicus ipfe facramenti Privile
gium , quod prædictus Imperator conftituerat pacis,
in confpectu omnium qui convenerant , adduci &
legi præcepit. Continuò ab omnibus confirmatum
eft & commendatum. Inter cetera verò , quæ ibi
ftatutafunt , treugam Dei tenendam pofuerunt.
Item vinculis anathematis alligavit Apoftolicus
ipfe , fi quis Beneventanam civitatem ex B. Petri
poteftate auferre tentaret, & alia multa, quæ huic
opufculo affigere longum vifum nobis eft : excogi
tans quidem mefaftidia addere , fi libello tali uni
verfa componerem. Alia verò fcripta omnia &
notata invenietis. Audivimus autem , & quod
revera eft , comperimus tale , tantumquepacis fir
mamentum infra Romanam urbem temporibus
prædicti Apoftolici adveniffe , quod nemo civium,
vel alienigena arma , ficut confueverat , ferre
aufus eft.
Quoad Epifcoporum , qui Concilio interfuê V.
re numerum , Nangius in Chron. ait , Concilium Numerus
Epifcoporum
trecentorum aut amplius Epifcoporum fuiffe , quod prajentium,
diu ante eum Sugerius , qui Concilio interfuit, & Canonum
editorum.
in Vita Ludovici VI Francorum Regis his ver
bis retulerat : A Domino Papa Calisto ; & tota
Curia honorificè valde recepti per fex menfes , cùm
apud eum demorando magno Concilio trecentorum
aut amplius Epifcoporum Lateranis compofitioni
pacis de querela Inveftiturarum aftitiffemus. Pan
dulphus in Vita Callifti II ait , Concilium fuiffe
CMXCVII Epifcoporum, five Abbatum numero,
fed numeros corruptos exiftino . Quoad verò
Canones in eo editos , referuntur ii Tom. X
Concil . ex Baluzio ad lib . VIII de Concordia
Sacerdotii & Imperii , eruti ex vetufto Codice
MS. monafterii Ânianenfis , qui conferri pote
runt cum Decretis ejufdem Synodi à Simeone
Dunelmenfi in fua Hiftoria memoratis , ubi &
Concilium iftud appellat Concilium CCC Epi
Scoporum,
1
432 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII. fcoporum , & Decretis hæc verba fubnectit : His
An.C.1123 . Synodalibus decretis fubfcriptis & confirmatis Im
peratorem per Legatos fuos & fcripta , fecundùm
præmiffum fcriptorum tenorem promittentem fe
fantæ Romanæ Ecclefiæjuſtaſervaturum , genera
lis Concilii fententia ab excommunicationis abfol
vit vinculo , quo in Remenfi Concilio fuerat ligatus.
Conftat enim ex iis, quæ Baronius anno MCXXII
num. VI & feq. refert, Henricum Imp . eo anno,
quo pax conftituta, ab excommunicatione abfo
lutum non fuiffe. Natalis Alexander Sec. XI &
XII part. II Differt. IV art. XX Canones XVII
in hoc Concilio inter Oecumenica nono condi
tos percurrit , & exponit apud eum legendos.
VI.
In Canone XI Calliftus II peccatorum remif
B. Oldega
rius creatur fionem concedit iis , qui Hierofolymitanum vel
S. Sedis Le. Hifpanicum iter fufcipiunt ad Chriftianam gen
gatus in tem defendendam , & tyrannidem infidelium
Hifpania. debellandam. Diagus in Hift . Comitum Barci
nonenfium lib.2.cap . 103. refert literas Callifti II
omnibus Epifcopis , Regibus , & Principibus
datas ftatim poft Concilium Lateranenfe , Prin
cipibus nempe Hifpaniarum, eifque fignificat fe
omnibus adversùs Paganos Hifpaniæ Ecclefias
opprimentes militantibus eandem peccatorum
remiffionem , quam Orientalis Ecclefiæ defen
foribus concedere, fubditque : Verum quia exer
citum vefirum per nos , ut defideraremus , vifitare
nequimus , chariffimum fratrem noftrum Oldega
rium Tarraconenfem Archiepifcopum , ad ipfum
ex latere noftro delegare curavimus , noftras ei
vices in hoc fpecialiter committentes , ut ipfius con
filio & dipofitione corrigenda corrigantur , & con
firmanda, cooperante Domino confirmentur. Si quæ
verò dubia in exercitu eodem emerferint , ipfius
experientia terminentur. In fine legitur : dat.
Lateran. IV Non. Aprilis , paucis fcilicet diebus
poft celebratum Concilium Lateranenfe ; neque
enim annus in eis legitur. Eas literas eruit Dia
gus ex Archivis Ecclefiæ Barcinonenfis , & Bol
fandus ad diem VI Martii recitat in Vita B.
Oldegarii.
VII.
In primo Canone fimoniacæ ordinationes &
pro
Tertia promotiones modis omnibus prohibentur ;
Ventana fimonia enim per hæc tempora graffabatur. Au
Callifts 11. diendus Faico in Chron . qui poftquam deConci
lio Lateranenfi primo fermonem habuit,fubjun
git : Concilio celebrato Beneventum venit prædictus Emeritenfis dantur Præfuli , qui nunquam Me
Apoftolicus Calliftus ( hæc tertia ejus profectio tropolita fuerat , & cujus Ecclefia continebatur
Beneventana ) , & quadam negotia Beneventano limitibus alterius provinciæ, Bracarenfis fcilicet
rum tractavit. Eodem anno Landulphus de Græca aut Galicia . Volens Calliftus II Ecclefiam Sancti
fupra nominatus ( fuerat is Beneventi Conefta Jacobi fine præjudicio Bracarenfis jure & maje
bilis ) XII Kalendas Decembris obiit , & ad Ec
clefiamfuam fan&ti Maximifepultus eft. Cumque
prædictus Pontifex Calliftus Beneventum venijet,
vocari fecit prefatum Rofridum Archiepifcopum ,
ut audiret quorundam civium accufationes , quæ ei
inferebantur; accufatus enim fuerat , quodfimo
niacè Archiepifcopatus honorem accepiffet. Tunc
Praful ipfe vocatis quibufdam fuffraganeis fuis &
Presbyteris civitatis facrum afcendit Palatium , &
accufatoribus auditis inducias poftulavit , & acce
ptis induciis refpondit ; Paratus tum Paterfanctif.
fime juxta canonica inftituta ab his purgari accu
fationibus , & veftram fequijuffionem. Tandemju
ravit ipfe primum cum duobus Epifcopis & tribus
Presbyteris fimoniacè non fuiſſe ingreſſum.
VIII A Rebus Beneventanis ad Hifpanicas tranfeo,
Compofiella quia Baronius num. I & II de erectione Metro
Metropolica
dignitate polis Compostellanæ , & de confirmatione Pri
autta . . vilegiorum Metropolis Bracarenfis verba facit.
Alphonfus VII Caftellæ Rex in Charta era S ÆC. XII .
MCLXVII quinto Idus Aprilis fcripta , anno An.C.1123 .
fc. Chrifti MCXXIX , ait , Calliftum II pa
truum fuum dignitatem Archiepifcopatus Eme
ritenfis Ecclefiæ inCompoſtellanam tranftuliffe;
fed cùm annum , quo hac facta funt , in ea non
exprefferit , Sandovalius in Alphonfo VII hanc
erectionem Ecclefiæ Sancti Jacobi in Metropo
lim cum anno MCXXV copulat. Verum Vir
in Antiquitatibus Hifpanicis verfatiffimus nihil
fuorum ftudiorum Chronologiæ Pontificia im
pertierat ; ideoque Baronio ftandum, qui ex ve
teri Codice de Romanis Pontificibus ab Auctore
hujus temporis fcripto refert , id hoc anno fa
&
tum effe . Sandovalius Scriptorum Hifpanico
rum Epifcopos omnes Gallicia Metropolis
Compoltellane fuffraganeos conftituentium er
rorem rectè detexit,afferitque, cùm ipfemet Epi
fcopus Tudenfis creatus fuit, fe in archivis illius
Ecclefiæ in Gallicia pofitæ reperiffe annos du
centos à Callifti II obitu Archiepifcopos Braca
renfes à Galliciis Metropolitas agnitos confir
maffe electiones Epifcoporum Tudenfium , ab
hujus Ecclefiæ cathedralis Canonicis factas .
Addit , in archivis Ecclefiæ Bracarenfis diver IX.
fa affervari Documenta , quibus conftat , eun- Suffraganet
dem Archiepifcopum jus illud exercuiffe in Ec- eidem
Яti. fubje
clefias Cathedrales Aftorga , Auriæ , Luci & Min
donii ; quod confirmat Refcriptum Calliſti II
in gratiam Ecclefiæ Bracarenfis , eo tempore
datum , quo Compoftellæ Metropolicum jus
attribuit ; ut enim videre eft apud Baronium
num. II Callijus confirmans reftitutionem anti
quæ Metropolis Bracarenfis à Pafchali II Papa,
( ignotum quo anno , ) factam , huic Ecclefiæ
nominatim confervat jusMetropolicum inActu
ricam, Lucum, Tudam, Mindunium, Auriam,
Portugale , & Colimbriam. Callistus itaque II
Ecclefiæ San&ti Jacobi antiqua jura, eofdemque
fuffraganeos attribuit , qui antique Metropoli
Emeritenfi , cujus Epifcopus Lufitaniæ Primas
erat , aliàs attributi fuerant. Et tamen hoc ipfo
anno Callijus II refervavit in antiqua Lufitania
Metropoli Bracarenfi Ecclefias Conimbriæ, La
meci , Egitanie , Vifei & Britoniæ in veteri
Emeritentis Ecclefiæ diftri&
tu pofitas ; & quod
rarius factum , Epifcopatus antiquæ provinciæ
tate augere, contulit in Compoſtellanam à nullo
Metropolita dependentem jura Metropolis de
vaftatæ, & quæ jamdiu fine titularibus, fine Ec
clefiis , & fine Epifcopis erat.
Inter hæc Alfonfus Aragonia Rex incredibili X.
perfeverantia Mauros lacellebat, plurimafque de Victoria Al
illis victorias reportabat, uti narrant Surita lib. 1. fenf Arago
nia Regis de
Annal. cap. 47. & Sandovalius fol . 131. Hoc Saracenis.
enim anno ValentiaRegnum cum ingenti exerci
tu ingreffus, vaftavit , incendit , evertitque loca
omnia quæ repugnabant. In antiquis Documen
tis legitur, eum tantùm fecum in hac expeditio
ne habuiffe Gaftonem Vicecomitem Bearnenfem ,
Petrum de Librana Epifcopum Cæfarauguſta
num, & Stephanum Ofcenfem Epifcopum, licet
verofimile fit , inquit Surita , plures alios Ma
gnates in hoc arduo bello Regi operam fuam
commodaife . Exercitus iter continuans trajecit,
Sucronem fluvium Valentiæ Regnum rigantem,
Xucar
 in Annales C. Baronii. 433

SAC. XII . Xucar Hifpanicè appellatum ; vaftavit agros fedem Tarraconae fixiffe. Hunc Scriptores Hi- SÆC. XII,
An.C.1123 . Dianii Oppidi inter oftia Sucronis & Artemi fpani vocant Robertum Aguilonium , quem ortuni An.C.1123 .
fium promontorium fiti , & in Regno Murcia eife ex nobiliffima gente de Tria in Normannia,
variis in locis ftrages edidit. Sed his non con oftendit Baluzius in Supplem. ad Marcam Hi
tentus , Granatæ Regnum ingreffus Andalufiam fpanicamlib. 4. pag. 489. Porrò loco Odelrici,
ufque excurrit , & Cordubam Maurorum urbem legendum ele , Odegarii certò deducitur ex
Regiam obfidione cinxit. Quod cùm Cordu Diago lib. 2. Hift. Comit. Barcinonenfium cap.
benlis Rex vidit , omnium Maurorum copias C, ubi ait Olegarium in Archiepifcopatum Tar
coegit, & acie cum Alfonfo Rege conflixit. Pu raconenfem fuccefile Berengario demortuo , qui
gnatum ad locum ab Aragonenfibus Arinçol, & Aufonenfis Epifcopus, & Tarraconenfis Epifco
å Caftellanis Aranfçuel dictum ; Mauri profliga pus titularis fuerat. Locus ille Orderici decepit
ti , & undecim eorum Reguli internecione de Mabillonium in brevi Nota ad Epift. CXXVI
leti, uti refert Surita. Sandovalius memorat an Sancti Bernardi , ubi dicit Oldegarium juxta Or
tiquum Documentum, in quo idem dicitur, ad dericum Odelrico fucceffiffe . Præterea corrigen
diturque Mauros MontieliDominum fuum occi dus hic error Orderici , qui ibidem fcribit de
diffe menje Junio era MCLXI , currentis fc. Roberto : Terraconenjem Comitatum ab omni ex
Chriſti anni. De hoc bello legendus etiam Mar actione feculari liberum dono Pape ( fc. Honorii
ca lib . 5. Hift. Bearn . cap . 21. II ) recepit. Diagus enim lib. 2. Hift . Comitum
XI. Parte altera Alfonfus VII Caftellæ Rex Bur Barcinon. cap . ČXI tradit conftare ex Inſtru
Alfonfus II mentis à fe in archivis urbis Barcinonenfis vifis
Caftella Rex gos, Caftellæ Veteris caput , profectus à civibus
adversùs exceptus eft , folumque caftellum Alfonfi Ara Tarragonam Roberto de Aguilone die XIV Martii
eum bellum gonia Regis caufam tuendam fufcepit. Caftel anni Incarnat. MCXXVIII ab Oldegario Ar
movet. chiep. Tarraconenfi in feudum datam fuiffe. Di
lani milites civibus, præfertimque Judæis adjuti
ita fortiter pugnarunt, ut cùm oppidi Præfectus tionem autem illam à Comite Barcinonenfi Ar
lethali plaga fauciatus fuiffet , obfelli caftellum chiepifcopos Tarraconenfes dono obtinuiffe,
dediderint. Sandovalius fol. 132. Chartani in Ec Acta publica docent.
clefia Cathedrali Burgenfi confervatam , & erà De Roberti qui & cognominabatur de Bordet, XIII.
uxore hæc fubdit Ordericus : Interim dum per- Tarracona
MCLXI , currenti nempe Chritti anno , da à
tam laudat , in qua legitur , quando Deus caftel geret ( nempe Robertus ) Romam , itemque pro defenditur.
lum de Burgis Regi Hifpaniæ dedit. His ad Alfon colligendis fodalibus rediiffet in Normanniam , Si
fum Aragoniæ Regem perlatis , is is copias in byla uxor ejusfilia Guillelm Capræfervavit Terra
Naiara urbem immifit, alia, quæ tam in Regno conam. Hac non minus probitate , quam pulchri
Caftellæ , quàm Legionis tenebat oppida , mu tudine vigebat. Nam abfente marito pervigil ex
nitionibus inftruxit , & poftea cum exercitu in cubabat , fingulis noctibus loricam ut miles indue
Caftellanorum ditiones irrupit ; fed Alfonfus Rex bat ; virgam manu geftans murum afcendebat ,
Caftella focero ocurrit , ambo exercitus ad Ta urbem circumibat , vigiles excitabat , cunctos ut
maram in confpectum venere , fe feque ad duo hoftium Infidias cautè præcaverent , prudenter ad
rum Principum querelam prælio dirimendam monebat. Laudabilis ejtjuvenis hera , quæ marito
compararunt ; utriufque tamen partis Epifcopi fic famulabatur fide , & directione fedula , popu
interceffionem interpofuere , eaque conditione lumque Deipie regebat pervigili folertia.
pacem faciendam propofuere, ut Aragonenfium Ad num . V. Alexio Imperatore Orientis de- XIV.
Rex intra quadraginta dies genero redderet op mortuo Joannes filius ac fucceffor cernens Vene- rum
Pax Veneto
cum
pida ad ipfum pertinentia. Verùm tractatio ilta tos ex Privilegiis paternis, opibus abundare, eo- Imp. Orien
effectum fortita non eft, rurfumque ad arma ven rum maritimam potentiam fufpectam habuit, & tis, & vis
tum, ut anno fequenti, quo pax tandem ad exi Privilegia confirmare renuit. Inde, inquit Joan- Foria de
Saracenis.
tum perducta,narrabimus. Chronographus Mal nes Lucius in Hift. de Regno Dalmatiæ lib. 3.
leacenfis hujus belli ad hunc annum meminit. cap. 10. fimultatibus primis Venetos inter &
XII. B. Oldegarius , de quo mox locuti fumus , to Græcos ortis , illi tertiam expeditionem in Ter
B.Oldegarins tus in reftauranda civitate Tarraconenfi , cujus ram Sanctam facientes Græcorum loca infeſta
totus eft in
reftauranda Archiepifcopus erat , pellendifque Saracenis à runt ; fed Dux Venetiarum victricem claffem
Tarracona, finibus ejus incumbebat. Hæc Ordericus hujus reducens, & Græcorum loca in Egeo vaftavit,
temporis Scriptor lib. 13. pag.891 . & feq. de illo & Dalmatiam recuperavit , & Imperator , Privi
habet : Terracona (legendum , Terracona) Me legia paterna confirmare perfuafus fuit ; à quo
tropolitana Sedes erat , & Odelricus (legendum, tempore Veneti navigationes quietas profecuti
Oldegarius ) eruditiffimus fenex Archiepifcopus funt: Quid verò hoc anno adversùs Chriftiani
florebat , & in vicis, burgifque dicefis fuæ officium nominis hoftes in Syria Veneti egerint , narrat
fibi injunctum exercebat. In Epifcopali quippe Baronius ex Tyrio lib. 12. eaque de re legendus
Bafilica quercus & fagi , aliaque proceres arbores etiam Fulcherius Carnotenfis , qui tunc Hiero
jam creverant , fpatiumque interius intra muros folymis erat , lib.3 . qui ait, claffem eorum fuiffe
urbis à prifcis temporibus occupaverant : habita navium CXX , exceptis carinis vel carabis , qua
toribus per immanitatem Saracenorum peremptis rum aliæ quidem roftrata , alia onerata , aliæ verò
feufugatis , qui eandem dudum incoluerant. De triremes fuerunt. Cùm Saraceni naves octode
nique Rodbertus inftin&tu Prafulis Honorium Pa cim de claffe Venetica perfpicerent s le appro
pam (qui anno fequenti federe cœpit) adiit, velle piare , pugnam audacter adversus eos fufcipiunt,
fuum ei denudavit , Terraconenjem Comitatum ab fed Veneti in cos irruunt, omnefque detruncant:
omni exactionefeculari liberum dono Papa recepit ; fide caret , inquit Fulcherius , quod ultra huma
& reverfus , validis fodalibus quafitis , fibique ad num auditum navibus vafes occidentium fangui
junctis , ufque bodie cuftodit , Ethnicifque refiftit. nefluido tingerentur. Itaque naves multis onufta
Jam dixerat Ordericus , Rodbertum de Culeio opibus capiuntur. Corporibus quidem extra naves
Equitem Normannum poit prælium ad Cutan tuncjactatis , ufque ad quatuor millia pafluumſa
dam anno MCXXI datum, cuiipfe interfuit, tum rubefcere circumquaque videretis.
Tom. IV. Oo Refert

434 Critica Hiftorico - Chronologi
SÆ C. XII. Refert ibidem Tyrius cap . 21. Chriftianos
An.C.1123
XV. . manu valida Ægyptios repuliffe , eodemque
Balduinus prælio feptem millia ex eis occidiffe . Qua de
Rexcapitur re Anfelmus Gemblacenfis in Chron. hoc an-
Infideles no fcribit : Balduinus Jerofolymorum Rex à
victi.
Saracenis capitur. Qua de re mente exceden-
tes undique verfum evocati , ad fexaginta millia
conglomerantur , ut Chriftianos à finibus fuis
exterminarent , &c. Dies pugnæ indicitur. Pro-
cedunt Chriftiani cum militibus & peditibus vix
ad tria millia æftimati , &c. Abbas olim Clu-
niacenfis Pontius profert lanceam transfixam in
latere Chrifti. Periere feptem millia infidelium,
omnes verò Chriftiani incolumes reverfi funt.
Balduinus anno fequenti in libertatem affertus,
ut ibidem dicetur.
XVI. Ad num. VI & feq. Nicetas Choniata lo
Victoria
Ioannis quens de geftis à Joanne Comneno quinto Im
Imp. de perii ejus anno , ait eum educto Beroë , ubi ca
Hungari ftra habebat ; exercitu , Scythas aggreffum effe
& illuftrem de illis victoriam reportaffe : Hac
de Scythis parta victoria , fubdit Nicetas ,
illuftri edito facinore , Joannes vota Deo perfol
vit , quod feftum Pazinacarum noftro tempore
dicitur , in rei gefta monimentum , & grati ani
mi teftimonium. Quibus ex verbis intelligimus,
Scythas illos alios non fuiffe quàm Hungaros,
Pazinacas feu Patzinates à Scriptoribus Græcis
vocatos , ut alibi obfervabimus. Hæc præ
fenti anno , qui Imperii Joannis quintus eft ,
gefta.
XVII. Sed triumphus Beatiffimæ Virginis Mariæ,
Genus in quem Baronius num . VII
triumphi ex eodem Niceta re
Imperio citat , aliquot poft hunc annis Conftantinopoli
Orientali exhibitus. Scribit enim Nicetas , non multo poft
ufitatum. Joannem Imp. contra Triballos feu Servios ex
peditionem fufcepiffe , eofque acie victos ad
pacem coegiffe. Narrato deinde bello Hunni,
co fubdit , fuccedenti tempore copias coegiffe, &
naves expeditas comparaffe , iifque per Pontum
in Iftrum trajectis , hoftes terra & aqua ador
tum effe , & poft varias dimicationes pace cum
Hunnis , ceterifque Barbaris facta , de hofti
bus remotioribus fubigendis cogitaffe , & Ita
liam maritimam fibi conciliaffe. Tum traducto
in Orientem exercitu Perfarmenios aggreffum
eos fuperaffe , & Byzantium reverfum trium
phum indixiffe. Defcribit triumphum illum,
aitque quadrigas à quatuor equis tractas fuif
fe , & currum argento interpunctum non Im
peratorem confcendiffe , fed Dei genitricis
İmaginem in eo collocaffe , cui victorias , ut
collega imperii invicta acceptas ferebat. Cinna
mus lib. 1. pag. 7. poftquam eundem trium
phum retulit , ait : Res miraculi inftar à By
zantinis vifa , quod à nemine , ut opinor , fa
Etitatum noverant , ex quo Heraclii & Juftinia
ni imperium obtinuêre. Verùm, ut obfervat Du
cangius in Notis ad Cinnamum , facile refel
litur Hiftoricus ifte ex Curopalata & Zona
rà , tradentibus Joannem Zimifcem , devictis
Bulgaris , ita triumphum duxiffe , ut totam re
rum bene geftarum gloriam Deiparæ adfcri
pferit , cujus Imaginem in curru collocatam
ipfe fubfecutus eft. Vide quæ de hoc trium
pho ex Leone Diacono hactenus inedito de
Zimifce loquentes diximus . Id ipfum poftea
imitatum Manuelem Joannis in Imperium Suc
cefforem , debellatis Pannonibus , tradit Ni
cetas lib. 5. num . 3.
XVIII.
Archiepifco- Ordericus lib. XII pag. 873. narrata Radul
ca
phi Archiepifcopi Cantuarienfis morte , quæ SÆ C. XII.
anno fuperiori , ut ibidem diximus , non verò An.C. 1123 .
pi
currenti,, ut ipfe per hæc tempora in Chrono- i Cantua
currenti
rienfes è mo
logia parum certus affirmat, contigit , de ejus nafteriis de
Succeffore hæc fcribit : Cui Willelmus Curbu- more affum
ti.
lienfis Canonicus Regularis poft aliquot annos fuc
ceffit. Ecce antiquus mos pro invidia , qua Cleri
ci contra Monachos urebantur , depravatus fuit.
Auguftinus enim Monachus , qui primus in An
glia Chriftum prædicavit , ac Edelbertum Regem,
& Sabertum nepotem ejus cum populis Cantia &
Lundoniæ adfidem Chrifti convertit , juffu Grego
rii Papa Primas Metropolitanus totius Britannia
floruit. Omnes exinde ufque ad Radulphum Do
robernia Archiepifcopum præter Frigeardum , &
Odam atque Stigaudum , fuerunt Monachi. Fri
geardus quippe Capellanus Lotheri Regis ad Prafu
latumfuit electus , & Romam ut ab Agathone Pa
pa confecraretur deftinatus. Deinde datis à Papa
induciis decem dierum , expectans benedictionem
interea decidit in lectum , & fine Præfulatus un
&
tione exhalavit fpiritum.
Oda verò pro nobilitate & morum benigni XIX.
tate , de Clero affumptus , & Archipraful eft con- Nonnifi ter
è Clero.
fecratus. Qui poftquam omnes anteceffores fuos
Monachos fuiffe comperit , libenter ac devote ha
bitum mutavit , & religiofus Monachus ac Ar
chipraful ufque ad mortem Deo militavit. ( Ead
merus , qui idem ac Ordericus narrat , ut an
no MCXIV num . V. vidimus , neque Fri
geardum , neque Odam inter Archiepifcopos
ex Clero affumptos numerat , quia primus an
te fuam ordinationem mortuus , alterque Mo
nachum poftea induit ) . Stigaudus autem Emma
Regina Capellanus admodum fecularis & ambi
tiofus extitit , qui primum Lundonia , poftmo
dum Cantuaria cathedram invafit. Verùm à Ro
mano Papa nunquam Pallium habuit , imò ab
Alexandro Papa interdi&tus Haraldum profa
navit , dum in Regem benedicere debuit. Qua
propter idem , ficut à fe exaltatus intumuit , fic
à Deo bumiliatus & confufus ingemuit. Nam
Guillelmo primo in regno confirmato , clarefcenti
bus culpis , judicio Synodi depofitus eft: unde nec in
Catalogo Pontificum computandus eft. Angli Mo
nachos , quia per eos ad Deum converfi funt , in
definenter diligentes honoraverunt : ipfique Cle
rici reverenter & benignè fibi Monachos præferri
gavifi funt. Nunc autem mores & leges mutate
funt , & Clerici ut Monachos confutent & con
culcent , Clericos extollunt. Ita Órdericus Uti
cenfis in Neuſtria Monachus .
Hoc anno Marbodus Epifcopus Redonenfis XX.
vitam cum meliore commutavit , ut teftatur ObitusMar
bodi Redo
s
Chronographus Andegavenfi Tom. I Biblioth. nenfis Epi
Labbeanæ , qui ingreffurus viam univerfæ car- fcopi.
nis Pontificali onere depofito Sancti Benedi
&i habitum fufcepit , & B. Albino ſe tradi
t
dit , pauperem Chriftum pauper & ipfe fecu
tus , ut legitur in Chartulario Sancti Albini.
Varia fcripfit Opera , ex quibus plura periêre ;
fed tam deperdita , quàm impreffa & MSS.
enumerat Oudinus in Supplement. de Script.
Ecclef. Circumfertur fub ejus nomine Epiſtola
ad Robertum de Arbriffello , qua eum portento
fis criminibus accufat , fed quodnam de ea ju
dicium ferendum fit , jam anno MCXVII
diximus . Ejus Elogium ex veteri Charthulario
mox citato Sancti Albini Andegavenfis referunt
San - Marthani , ex quo liquet , eum die XI
Septembris animam Deo reddidiffe , extatque
Tomo
 in Annales
SÆC. XII . Tomo XIII Spicilegii Marbodi Epiftola ad
An.C.1124. Hildebertum Cenomanenfem Epifc. qui illum
confuluerat de viro à quo uxor debitum tori
poftulabat , licet ipfe votum Monafticæ vitæ,
confenfu ejus , emififfet.
XXI. Simeon Dunelmenfis in Hift. de Geft. Reg.
Concilium
Bituricenfis his verbis meminit :
Bituricenfe. Angl. Concilii
Habitum eft Concilium apud Bituricas V Idus
Decemb. fed nihil ejus fupereft. In eum diem
hoc anno Dominica cadebat. Quare Concilia
particularia, ficuti mox vidimus de generalibus,
à feria fecunda fæpè exordiebantur, poft rem di
vinam die Dominico ritè procuratam .
Anno Éra ANNO PERIODI GRECO- ROMANE6617.
Hifpan.
MCLXII. 13. FE . D 4. P. 6. April. Indic . 2.
Anno Hegi
ræ DXVIII JESU CHRISTI 1124.
inchoato die
HON ORII II PAPE I.
18. Febr.
fer. 2.
HENRICI V REG. 19. IMP. 14.
I JOANNIS COMNENI IMP. 7.
te
· I. Num. I ad VI. Anonymus, qui Vitam San
Boleslaus A
IIl Polonia &
ti Ottonis Bambergenfis Epifcopi , ab
Dux foro- Henrico Canifio Tom . II Antiq. Lect . recita
rem Henrici tam non multò poft hujus Sancti Præfulis mor
Imp.uxorem tem literis mandavit , ait in Præfatione eum an
ducit.
te Epiſcopatum in Polonia fcholam puerorum
accepiffe , & magnam in ea regione famam
fibi comparaffe , cumque aliquot annos probe &
fapienter ibi manfiffet , uxor Ducis defuncta eft ,
Boleslai nempe Poloniæ Ducis hujus nominis
III qui primis nuptiis fibi copularat , ut Chro
merus lib. 5. de Geftis Polon. refert Sbislavam
Kiovenfium Principis filiam. Otto , ut fubdit
idem Anonymus , Boleslao Duci Auctor fuit ,
ut fi vellet ad alios toros venire , acciperet
uxorem in partibus Teutonicis , cùm nihil ei
querendum effet , nifi amicos , genus , potentiam
ut pote cui opes abundè fuppeditarent. Hanc in
rem ipfemet San&us Otto Legatus eligitur : Eo
tempore foror Imperatoris in contubernio ejus ma
nebat , de qua Otto felices nuptias expectabat. Angeli ) que à parte Galliarum in capite Tiberini
Duce igitur optatis thalamis potito , major ite pontis fita eft , Papa committeret , & eum præ ce
rum gratia Ottoni acceffit , fuique paranymphi teris familiarem haberet.
domina oblita non eft. Idem Chromerus , cu
jus tempore hic Anonymus in tenebris latebat
eam Adelaidem appellat.
II. Poftquàm Boleslaus III variis præliis Pome
Converfio ranos fibi fubjecit , de fide Chriftiana in illam
Pomerano
rum per S. gentem referenda cogitavit , literafque dedit
Ottonem ad Ottonem Epifc. Bambergenfem nullo tem
V.
Epifc. Bam- poris charactere notatas , & à Baronio num. III
bergenfem. relatas , quibus eum rogavit , ut quia in diebus
juventutis ejus apud patrem fuum decentiffima
honeftate converfatus effet , ipfeque per trien
nium fruftrà laboraffet ad Sacerdotes huic ope
ri idoneos inveniendos , eum non pigeret , id
laboris affumere , & ad fe venire. Anonymus
lib. 2. Vitæ hujus Apoftoli Pomeranorum de
iis , quæ ibi hoc & fequentis anni initio gef
fit , fusè loquitur. Uratislaus Pomeraniæ Dux,
amboque ejus filii à Sancto Ottone baptizati
& Adelbertus Pomeraniæ Epifcopus renuncia
tus Sedem pofuit Vollini , quod oppidum eft
infulæ Julini ad oftia Oderæ fluvii , fed ea anno
MCLXXV Caminum translata. Ante diem
Palmarum ad fedem fuam fan&tus Otto reverfus
eft , ait Anonymus , & gaudium Pafchale du
plicavit , quòd & fuam præfentiam civibus ex
Tom. IV.
C. Baronii.
435
hiberet , & tanto cum fœnore tot animas Chri- sÆ C. XII.
fto lucratus effet.Helmoldus inChron . Slavorum An.C.1114,
lib. 1. cap . 41. hanc Sancti Ottonis Miffionem
cum anno fequenti conjungit , quia ad finem
ejus refpexit. Auctor verò Anonymus præfatus
eam Honorio II attribuit , quia is hoc anno
ad culmen Apoftolicum evectus eft. De fe
cundo Sancti Ottonis in Pomeraniam , & in
Leutitiam feu Liutitiam itinere anno MCXXVIII
fermo erit.
A num. VI ad IX. In Chronico Mallea- III.
cenfi ad annum MCXXIV legitur : Fuit Con- Legatio
cilium Carnoti , &c. fuitque aliud Clermondo Gallica Pe
tri Leonis
Concilium , & aliud Belvago : alterum que
que Cardinalu.
Vienna. Quod in iis geftum ignoratur; fed Chro
nographus Maurigniacenfis pag. 376. teftatur,
Petrum Leonis S. R. E. Cardinalem , quem
jam diximus , anno MCXXII Sedis Apo
ftolicæ Legatum in Franciam miffum effe. Car
notenfi & Bellovacenfi Conciliis præfediffe : &
quia is poftea fub Anacleti nomine Antipa
pa fuit , juvabit hic referre , quæ de eo Chro
nographus ifte in medium adducit : Fuit bic
Petrus Petri filius , filii Leonis. Leo verò à Jua
daifmo Pafcha faciens ( ideft , tranfitum , quod
vox illa Hebraica fignificat ) ad Chriftum , à
Leone baptizari & ejus nomine meruit infigniri
( Leonem hunc è Judæis prognatum fcribit
etiam Arnulphus Sagienfis Archidiaconus , &
poftea Lexovienfis Epifcopus , in Tractatu de
Schifmate orto post Honorii Papa decellum ) . Hic
vir , quia fcientiffimus erat , in Curia Romana
magnificus effectus , genuitfilium nomine Petrum,
magne famæ , magnæque potentiæ pòft futurum.
Ea tempeftate inter Regem Theutonicorum , qui
ex fucceffione Karoli Magni , Romanorum Pa
tricius erat , & Ecclefiam Romanam illa turbu
lentiffima de Inveftituris orta eft feditio. In qua
vir ille intantum armis ftrenuus , confilio provi
dus , & Ecclefia Romanafidelis extitit , ut ei cum
ceteris munitionibus , qua Romæ funt , illam quo
que , quæ illius urbis videtur obtinere fimilitudi
nem , turrim dico Crefcentii ( feu arcem Sancti
Hac occafione mirabiliter excrefcens quotidie IV.
fui melior efficiebatur , & divitiis , poffeffionibus , Do Cont
bonoribus augmentabatur. Inter ceteram Jobo
lem, cujus plurima multitudine fexùs utriufque à
quibufdam Antichriftus gloriabatur , genuit hunc
Petrum , de quo fermo nunc eft , qui literis tradi
tus , à quibufdam Antichrifti præambulus appel
labatur. Ifie ftudii gratiâ Gallias atque Parifius
adiit , & cam repatriaret , apud Cluniacum di
tiffimum atque fandiſſimum cœnobium Monachi
lem habitum induit. Aliquantifper inibi regula
ribus inflitutionibus imbutus , à Papa Pafchali
II patris admonitione retrahitur ad Curiam , &
Cardinalis effectus , tempore Callifti Papæ , cum
eodem Gregorio Legatus miffus ad Gallias , Carno
ti , Belvacique Concilia celebravit , currenti fci
licet anno, uti mox infinuavimus. Ita Chrono
graphus Maurigniacenfis .
Mabillonius in Præfatione generali ad novam 7.
editionemOperum San& ti Bernardi à fe curatam A Pafchufe
$ .4.ait,nullam in memorato loco Chronographic
Maurigniacenfis mentionem effe de titulo Dia
coni Cardinalis , quem titulum Petro Leonis
à Pafchali II conceffum fuiffe Onuphrius tra
dit , eaque in re potiorem effe auctoritatem
002
Chro
 o logi ca
436 Critica Hiftoric - Chrono

SEC. XII. Chronographi Maurigniacenfis , ejus temporis confirmare. Guillelmus aliam poftea uxorem SAC. XIL
An.C.1124. æqualis ; verùm Virum doctiffimum decepit, accepit , & mandatis Pontificiis paruit , ut in- An.C.1124 .
vel Duchefnius , qui Chronicon illud Tom . IV frà videbimus .
publicavit , vel potiùs Librarius , qui omiffa Nunc ad Callifti II mortem veniamus. Hanc VII
interpunctione locum hoc modo edidit , à Pa . Pandulphus in ejus Vita exactè confignarat , fed Moritur
Calliftus 11
pa Pafchali II patris admonitione retrahitur ad Librarii locum corrupère. Hæc Pandulphi ver- Ce
PP.
Curiam, & Cardinalis effectus tempore Callifti ba : Jam Chriftus continue in mentibus fidelium
Papa , cum eodem Gregorio &c. cùm ponere de nafcebatur ( ideft Ecclefia Adventum ejus cele
buiffet , retrahitur ad Curiam & Cardinalis ef brabat ) dum febris inopina proveniens , Papam
fectus , tempore Callifti Papa cum eodem Grego repente confumit , & caput nobis omnibus in folo
rio &c. ita ut non tantùm ad Curiam evocatus Papa cecidit. Nec mora confeffus & ordinatus
fuerit à Paſchali II ; fed etiam ab eo Cardina ( hæc ultima vox corrupta ) , omnibus ululanti
lis creatus ; quæ emendatio certa , ficuti & bus obdormivit in domino : & fic pacis pater cum
Onuphrii opinio , cùm , ut videre eft apud Ba ipfa pace recedit. Sepultus eft Laterani juxta do
ronium anno MCXVIII num. XVI Pan minum Pafchalem in feftivitate Santa Lucia.
dulphus in Vita Gelafii II inter eos , qui fecuti Sed cùm certum videatur , Calliftum II poftri
funt hunc Pontificem Roma egredientem , ut die feftivitatis Sanctæ Luciæ , die nempe XIV
perfecutionem fugeret, numeret Petrum iftum, menfis Decembris , fepulturæ traditum fuiffe,
fcribatque , & de Diaconis Cardinalibus Domi legendum : Et ficpacis pater cum ipfa pace rece
nus Petrus Leonis , Gregorius Sancti Angeli &c. dit in feftivitate Sancta Lucia. Sepultus eft Late
qui Gregorius poftea fub Innocentii II no rani juxta dominum Pafchalem. Corruptus &
mine Ecclefiam Romanam rexit. Porrò cùm Falco cùm Callifti II mortem his verbis narrat :
is hoc anno in Francia , ubi duæ Legationes Papa Calliftus duodecimo die ftante menfis De
erant , ut alibi oftendimus , Legatus etiam cembris migravit ad Dominum. Sic enim mor
Sedis Apoftolicæ , fuerit ut anno MCXXVI tuus fuiffet die vicefima menfis Decembris ;
demonftrabo , exiftimo eum Conciliis Cla cùm , ut jam alibi diximus , Falco dies ftantes
romontano & Viennenfi à Chronographo Mal alicujus menfis , non à primo ejus die , ut eum
leacenfi memoratis præfuiffe , cùm Petrus perperam Papebrocius in Conatu Chronico
Bellovacenfi & Carnotenfi tantùm præfe Hift. interpretatur , fed à die menfis ultima uf
derit. que ad diem Iduuni retrocedendo numeret , ita
VI. Hoc anno , ut narrat Simeon Dunelmenfis in ut dies XIV menfis Decembris ei fit dies
Calliftus 11 Hift. de Geft. Reg. Angl. Fulco Comes Ande XVIII ftans menfis Decembris . Quare loco,
reprobat duodecimo die ftante menfis Decembris , legen
conjugium gavenfium , aliam filiam fuam dedit uxorem
filiiRoberti Willielmo filio Roberti Comitis Nortmannorum dum , decimo tertio die intrante menfis Decem
Comitis fratris Regis ( nempe Henrici Regis Angliæ,
Normannis. bris , nifi fortè Calliftus II nocte inter diem
qui Robertum fratrem Normanniæ Comitem XII & XIII interjecta è vivis abierit. Quo
captivum tenebat ) , promittens juveni auxi cafu fcribendum fuiffet , duodecimo die intran
lium , ut quacunque in parte paterni honoris fieret te. Calliftus itaque die quidem Iduum Decem
hares. Poft illud matrimonium Guillelmus cre bris demortuus , fed poft Idus fepultus , ut tot
bras irruptiones in ditiones Henrici Regis fe Scriptorum loca demonftrant , neque hic no
cit , earumque occafione gravibus Anglia eft dus doctorum Virorum ingenia amplius tor
attrita exactionibus pecuniarum , ut fubdit Du quere debet.
nelmenfis. Verùm Calliftus II poft fufceptam Emendationem noftram in dubium revocan VIII.
idoneorum teftium de parentela probationem ubi Dies ejus
dam non effe oftendit Necrologium monafterii emortualis.
cunque Guillelmus filius Roberti Comitis fuerit , Caracciolo in fine quatuor antiquo
Cafinenfis à Caracciolo
prohibuit officia celebrari , nifi utique ad datum à rum Chronologorum, fcilicet Heremperti, Lu
Se terminum conjugium idem diffolverit , inquit pi Protofpatæ,Anonymi Cafinenfis, & Falconis
Calliftus II in fuis literis , datis Laterani VII Beneventani Neapoli anno MDCXXVI publica
Kalendas Septemb. Tom. III Spicilegii pag. 148 . tum. In eo enim habetur : XIX Kal. Ianu. Cal
relatis , afferens fe caufam illam Joanni Presby liftus II Papa. Dies autem in illo Necrologio no
tero Cardinali commififfe finiendam. Eft is Joan tati vel dies mortis vel dies fepulturæ Pontifi
nes Cremenfis ab eo Legatus in Angliam miffus, cum Rom. certò defignant , ut fingulos in eo
qui in eam venire non potuit , nifi cùm diu in contentos percurrenti patebit. Cùm itaque dies
Normannia retentus effet à Rege , inquit idem XIX Kalendarum Januariarum , feu dies XIV
Dunelmenfis ad annum MCXXV. Interim menfis Decembris , ad diem emortualem Calli
Calliſto II menfe Decembri hujus anni , ut fta fti II referri non poffit , non nifi de die fepul
tim narrabimus , demortuo, anno fequenti Ho turæ interpretandus . Secundò , Joannes Cecca
norius II ejus fucceffor , literis Laterani pridie nus in Chron. ad hunc Chrifti annum fcribit :
Idus Aprilis datis , & in eodem Tom. III Spi Obiit Calixtus Papa XIX Kal. Januarii. Idem
cilegii relatis fcripfit ad Canonicos Ecclefiæ legitur in Chronologia Saxonica nuper Oxonii
Turonenfis , Willelmum poft diffolutum à Joan vulgata , cujus Auctor hoc ipfo tempore in An
ne Cardinali Presbytero Apoftolicæ Sedis Le glia florebat. Tertiò , Fulcherius Carnotenfis,
gato illicitum illud matrimonium , non folum qui hocipfo tempore vivebat , lib. 3. Hift. Hie
non paruiffe ; fed Legati nuncios ad eum dire rofol. ad hunc Chrifti annum ait : Calliftus Papa
tos cepiffe , in areta cuftodia per duas feptima Obiit XII Kalend. Januarii, fed loco , XII Ka
nas retinuiffe , barbas eorum & capillos flammis lend. legendum , XIX Kalend. Bongarfius, qui
exuffiffe , & literas in confpectu hominum fub dio tres illos libros in lucem emifit,fatetur exempla
cremare præfumfiffe. Quare Honorius II Ca ria, quibus ufus eft, nec integra, nec fatis emen
nonicos Turonenfes monet , fe excommunica data fuiffe. Miræus in Auctario de Script. Ecclef.
tionem in perfonam ejus , & interdictionem in pag. 247. monet , Brugis in Collegio Soc . Jefu
propriain Comitis terram à fuo Legato latas inter reliquias Bibliothecæ Pamelianæ extare
plenos
 in Annales C. Baronii. 437

SEC. XII. plenos & integros , iifque jam edito ; corigen aliqua verba , Jonathas Santorum Cofma & SÆC.XII .
An.C.1124. dos effe. Quartò , Baronius num . VI recitat Damiani Diaconus Cardinalis , collaudantibus An.C.1124.

verba antiqui Scriptoris inediti , qui ait : Mori omnibus , ipfo etim Domino Lamberto Epifcopo
tur decimo quarto Kalend. Januari , Ubi etiam (nempe Oftienfi patria Bononienfi ) Theobaldum
legendum, decimo nono Kalend. Januarii . Quam Cardinalem Presbyterum S. duapafix cappa ru
obrem Simeon Dunelmenfis hujus temporis bea induit , & Caleftinum appellat , ut cœlitus
Scriptor in Hift. de Geft. Reg. Angl. ad annum miffum. Nou patitur Calepinus ego nefcio , cur
MCXXIV rectè habet , Calliftum II Idibus aliquandiu noluerit ) . Inceptum est , Te Deum
Decemb. feu die XIII ejufdem menfis Dive laudamus , cani gaudenter , Lamberto Epi/copo
Lucia facra obiiffe ; & id confirmant laudati Oftienfe pariter nobifcum canente. Non tamen di
Scriptores , qui non de die mortis , fed de die midiato adhuc , Robertus impius Frangipanis verti
fepulturæ intelligendi , & quorum operâ tranf fecit in luctum citharam. Etenim ipfe cum qui
pofitio , quæ extat in textu Pandulphi , emen bufdam confentaneis juis , liquibus de Curia
danda. Lambertum Oftienfem Epifcopum Papam accla
IX. Cum Callistus Kalendis Februarii anni marunt Deinde in Simiis , quæ ante oratorium
Sedis ejus MCXIX Pontifex Romanus electus fue B. Sylveftri fitæ funt , fine mora eum compofue
duratio.
rit , Sedit annos V , menfes decem > dies runt. Unde licet maxima difcordia & tumultus
duodecim , ut in duobus ex noftris Catalogis emergeret , tamen poftea pacificatis omnibus , &
legitur , in quibus dies emortualis excluditur ; ad concordiam reductie , Lambertus Cardinalis
in magno verò Chronico Belgico , ubi refertur Ojtrenfis in Hono ium Papam (ubim itur Dif
ex Bernardo Guidonis eum fediffe annos V, cordia itaque & tumultus aliquot dies durarunt,
menfes decem , & dies tredecim , dies obitua feptem nempe , uti Ceccanus in Chron, rectè
lis includitur , ficuti & in Chron . Martini Po notavit.
loni. Idem de menfibus ac diebus habent Idem dierum numerus in Codice Vaticano à XI.
Matthæus Parifius in Chron. Sigonius lib. X de Baronio num. VIII relatus, etiam notatur ; fed Poft dierum
VII inter
Reg. Ital . & Onuphrius in Chron. qui tradunt, vel Baronius aliqua de fùo addidit ad majorem pontificium
Calliftum Kalendis Februarii Pontificem ele explicationem , vel Librarius numeros corru
tum , & Idibus Decembris demortuum. Sed in
& pit. In eo enim Codice habetur : qua electio Ho
Chron . Godefridi Viterbienſis hujus temporis norii minus canonicè præcefferat ( legendum , pro
Auctoris numerus menfium corruptus ; cumibi cefferat) : poft feptem dies , nempe XXVIII De
legatur, eum fediffe menfes VI & dies XIII. In cemb. ( fed hæc ultima verba vel addititia , vel
FafciculoTemporum menfes decem rectè nota legendum , nempe XXI Decemb. ) in confpectu
ti , ficuti &in Chron. Hirfaugienfi , in priori ta Fratrum ponte mitram & mantum refutavit ,
men, loco dierum XIII , perperam fcriptum atque depofuit. Fratres tam Epifcopi , quàm Pres
habetur , dies XI. Ex quibus errores recentio byteri , & Diaconi Cardinales videntes ipfius bu
rum Scriptorum refellendi. Varia Callifti II militatem : &c. ad ejus vejtigia prociderunt , &
Opufcula adhuc MSS. fuperfunt in variis Bi tanquam Pafiori fuo , & univerfali Papæ confue
bliothecis , recenfita à Ludovico Jacob. in Bi tam obedientiam exhibuerunt , feu eum corona→
bliotheca Pontificia. runt, non die XXVIII Decemb. ut habet Baro
X. Succefforis Callifi II electionem breviter, nius, aut eo die, aut IV. Januarii infequentis, ut
Honorius 11
fed accuratè narrat Ceccanus in Chron. ubi vult Papebrocius in Conatu Chron - Hift . fed
eifuccedit.
poftquam dixit , eum demortuum , feu , ut jam X11 Kilend Januari , feu die XXI Decemb.
expofuimus, fepultum XIX Kal. Januarii , fub ut rectè Onuphrius in Chron. & jam ex Cec
dit : Confenfu omnium Clericorum Romanorum cano diximus. Poftquam hæc fcripferam vidi
poft feptem dies , ordinaverunt Limbertum Oien Papebrocium laudatum referre ex Baronio me
fem Epifcopum in Honorium Papam , qui hujus morata Codicis Vaticani verba, ſed ſine iſta no
nominis fecundus fuit . Quare Honorius II Pon ta temporaria , nempe XXVIII Decembris.
tifex Romanus electus eft die vicefima prima Quare non dubito , quin ea Baronii fit, non ve
menfis Decembris , quæ cùm hoc anno domi ro Anonymi Vaticani ab eo citati . Utor ego
nicalis fuerit , non videtur dubitandum , quin editione Colonienfi Baronii , & cùm dubitare
eadem etiam confecratus fit. Sed hæc magis cœpi , an ea verba Baronii eilent vel Anonymi,
explicanda. Baronius num . VII refert ex Pan legi editionem Moguntinam , in qua etiam ea
dulpho Subdiacono inVita Honorii II, Leonem verba eodem charactere , quo locus Anonymi
Frangipanem mortuo Callifto II dolo & falla exarata funt , indeque mendum in Librarium
ciis ufum , ut fuccefforis electionem turbaret : refudi. Chronotaxim enim Pafchalis II , Ge
Religiofa memoria , inquit Pandulphus , Callisto lafii II , Callifti II & duorum præfertim fe
Papa defuncto , omnes Patres de Curia Cardina quentium Pontificum diu multumque exa
les , & alii, præfertim verò Petrus Leonis , & Leo minavi.
Frangipanis pariter condixerunt , ut ufque ad Baronius num. VIII narrato Anonymi Va XIL
diem tertium unà fimul juxta feita facrorum ca ticani loco , jam in medium adducto , fubdit : Non verò
dierum XH
nonum pertraclarent , interim de electione nulla Narrat eadem totidem pene verbis Willelmus Ty
mentio haberetur , &c. In fero autem præfenti rius lib. XII cap. XV in fine ; in editione tamen
idem Leo per nuncios unumquemque feorfum de à Bongarfio curata , & anno MDCXI Hanoviæ
capellanis Cardinalium præmonet , ut mane fum publicata , ea verba non libro XII , fed libro
mo diluculo , cum pluviali rubeo fub cappa nigra XIII in fine capitis XV leguntur , verum lo
venirent , & ita non ignorante domino , eundem co , poft feptem dies ibidem habetur , poft duode
faum dominum introducerent , &c. Tandem in cim dies quos ex eo exfcripfiffe videtur Sigonius
craftinum ita illecti Papam facturi conveniunt ad lib. X. Hift. de Reg. Ital . Indeque Papebrocius
B. Joannis Bafilicam , & in Ecclefiæ Oratorium , dubitat , an Honorius II die IV Januarii ſe
quod Sancti Pancratii dicitur , intrarunt. Ubi poft quentis anni coronatus fuerit. At five Tyrius
Tom. IV. Oo 3 dies

logi
438 Critica Hiftorico - Chrono
SÆC. XII . dies illos XII exhibeat , five hi ejus Operi ad fue ano Malachias confecratus Epifcopus Conne- SEC. XII.
An.C.1124. diti fuerint , eos rejiciendos certum , ut tam ex reth, fubdit Bernardus ; erat autem Coneria, vul- An.C.1124.
dictis , quàm ex dicendis in morte Honorii II
planum fiet.
XIII. Ad num. IX. Fulcherius lib. 3. Hift. Hiero
Gefta inbel
lo Hierofoly fol. refert Tyrium à Venetiarum Duce cum na
mitano. vibus fuis & à Germundo vel Garimundo Patri
archa cum fubditis fuis XV Kal. Martii obfidio
ne cingi cœptam effe , & nonis Julii certis con
ditionibus Chriftianis deditam : Videns Rex Da
mafci Turcos fuos & Sarracenos , qui erant in ur
be circumclufi , nullo modo poffe de manibus noftris
evadere , maluit cum aliquo dedecore vivos eos re
dimere, quàm mortuos plorare, inquit Fulcherius,
qui poft aliqua interpofita fubdit : Omnipotente
Deo favente,de Turcorum cuftodiaHierofolymorum
Rex ( nempe Balduinus II ) IV Kal. Septem
bris exiit , cùm menfibus XII , paulòque magis
fub eorum vinculis detentus effet. Quare fallitur
vulgatus Robertus de Monte , quem Baronius
fequitur, quando in Chron. ad hunc Chriſti an
num fcribit : Balduinus Rex Hierofolymorum à
Saracenis præventus capitur. Fulcherius enim, qui
tunc Hierofolymis erat , hoc ignorare non po
tuit. Ad hæc victoria à Crucefignatis de Sarace
nis reportata, quam ex eodeni Roberto de Mon
te recitat Baronius, ad annum præcedentem per
tinet , cum quo idem Fulcherius eandem copu
lavit. Tyrius lib. 13. cap. 15. loquens de geftis
hoc anno, libertatis Balduino Regi redditæ tem
pus fignantius defignat, aitque , IV Kalend. Sep
temb. cum quafi menfibus decem & o& to , vel am
plius aliquid, apud hoftes detentus fuiffet , in vin
culis , pacta profepecunia , obfidibus datis , liber
tatem pretio interveniente confequutum eſſe.
XIV.
Ad num . XI . Florebat hoc tempore in Hiber
Floret in
Hibernia S. nia San&tus Malachias , Monachorum præftan
Malachias tiffimus , cujus Vitam & res geftas Sanctus Ber
nardus Abbas Clara - vallenfis in literas mifit.
Ortus Hibernia de populo barbaro , de natali
barbavie traxit nihil , non magis quàm de fali ma
terno pifces maris. Erat in civitate Ardmacha , in
qua ille alitus , magnæ fanctitatis vir , ad quem
fe contulit, formam vitæ ab eo accepturus ; vi
fus dignus Celfo Metropolita Armachano , qui
ad Diaconi gradum promoveretur , ad minifte
rium illud coactus acceffit & hoc indefefsè exer
cuit. Erat autem , cùm Sacerdos ordinatus eft,
annos natas quafi viginti quinque , in qua ejus
utraque ordinatione , ficut prater Canonum for
mamproceffiffe videtur , ut verè videtur , (fi qui
dem infra vicefimum quintum annum Leviticum
minifterium , infra tricefimum adeptus eft Sacerdo
tii dignitatem ) donandum fanè tum zelo ordinato
ris , tum meritis ordinati , inquit Divus Bernar
dus. Quare cùm ex dicendis in morte ejus, anno
MXCIV in lucem prodierit , anno MCXVIII
aut infequenti Presbyteratu infignitus eft. Inte
rim obiter obfervabis Divi Bernardi tempore
Canones illos , quibus cautum erat , ne quis
Epifcopus & Presbyter ante triginta annos ordi
naretur, adhuc viguiffe , licet fæpe ab Epifcopis
in gratiam piorum virorum difpenfatum fuiffe
reperiatur. Benchorenſe monafterium olim flo
rentiffimum , fed à pyratis jam diu deftructum,
Malachias amplexus eft , illucque veniens cum
decem circiter fratribus , illi tempore aliquanto
præfuit , ipfe Rector, ipfe Regulafratrum. Jamdiu
Epifcopatus Conneretenfis vacabat , & licet no
lens ad illum electus eft : Tricefimofermè ætatis
1
ca
gò Coner , urbs Ultoniæ Provinciæ , nunc in
vicum redacta , cujus hoc anno Malachias Epi
fcopus conftitutus,ut accuratè fcripfit Baronius .
Nufquam adhuc tales expertus fuerat Malachias
in quantacunque barbarie , Chriftianos nomine,
re Paganos , ut apud S. Bernardum legere eft.
Baronius in Appendice ad annum MCXXIV XV.
refert exMiræo Diploma, quo Canonici Antuer- Tanchelini
fectatores
pienfes confilio Burchardi Epifcopi concedunt Antuerpia
Norberto InftitutoriCanonicorumPræmonftra- graffantur.
tenfis Ordinis Ecclefiam Sancti Michaelis anno
Verbi incarnati MCX X 1 V indictione II , epactâ
tertiâ. Præpofitus verò Sancti Michaelis in Ant
uerpia , ubi nunc illuftris Abbatia Sancti Mi
chaelis,in eo Diplomate hujus conceffionis cau
fam his verbis enunciat : Cùm in diebus noftris
quidam Hereticus Tanchelinus nomine in partibus
noftris adveniffet , & venenofofermone à fide & à
Sacramentis Ecclefiæ plurimos avertiffet ; hac de
caufa , ut illa hærefis , que Provinciam noftram
occupaverat, funditus extingueretur, Norbertum ,
virum noftris temporibus fpectabilis religionis,
accerfiri curavimus , eique præfatam Sancti Mi
chaelis Ecclefiam tradidimus . De hoc hære
tico jam locuti fumus , annoque MCXXVI
rursus verba faciemus.
Dacherius , qui Opera Guiberti Abbatis No- XVI.
vigenti in diœcefi Laudunenfi in lucem emifit, Guibertus
Moritur
in Synopfi ejus Vitæ , ac in Catalogo Abbatum Abbas No
B. Mariæ
B. de Novigento
Mariæ de prodit ,, piiffimum Ab- vigenti.
Novigento prodit
batem currenti anno ad Deum migraffe ; & licet
mirum fit , virum pereruditum rem fingularem
nulla in medium adducta probatione afferere,
exiftimandum tamen illum aliquo fundamento
innixum fuiffe. Inter alia multa Guibertus fcri
pfit libros octo Geftorum Dei per Francos , five
Hierofolymitanæ expeditionis,libros tres de Vi
ta fua, & quatuor de Pignoribus San&torum ; quo
in ultimo Opere de facrarum Reliquiarum fup
pofitione fuse differit , & circa ipfas penè infini
tos errores facti contingere ait. Non probat
quod facræ Reliquiæ auro aut argento ad que
ftum includantur, cùm Chrifti corpus fepulchro
conditum fuerit , & graviffimè puniti , qui cor
pora S. Pauli Apoftoli & S. Laurentii Martyris
Gregorii Magni tempore infcii confpexerant.
Verùm pius Abbas abufum & avaritiam , non
verò pietatem improbat , qua ab antiquis tem
poribus Sanctorum corpora argento , auro &
gemmis circumveftire & adornare mos fuit. De
ejus Operibus legendi Oudinus in Supplem. ad
Script. Ecclef. & Natalis Alexander Sec. XI &
XII part. I cap . VI , art. VI.
Facta hoc anno Translatio Sancti Barbati Epi- XVII.
Translatio
fcopi Beneventani qui anno circiter DCLXXXII S. Barbati
fpiritum Deo reddidit. Defcribit eam Falco Be Epifc. Bene
neventanus in Chron. aitque : Anno MCXXIV ventani.
Dom. Incarnat. & VI anno Pontificatus Domini 1
1
Callifi Papa Roffridus Beneventanus Antiftes ,
I
corpus fan&tiffimi Patris noftri
confilio accepto ,
Barbati , Beneventani Præfulis , ex altaris tumba,
qua per multa annorum curricula quieverat , ab
traxit. Die itaque octavo adveniente , pridie Ka
lendas Junii fub altari lapideo corpus B. Barbati,
duobus fecum adhibitis Epifcopis locavit : & loco
eminentiore afcendens , ut videri & audiri ab
omnibus poffet , peccatorum partem divina favente
clementia , condonavit. Donavit item aliis omni
bus,
 in Annales C. Baronii .
439

SEC. XII , bus , qui ufque ad octavum diem feftivitatis SS. jectione Infidelium, à quibus jamdiu oppreſſi fumus, SEC. XII.
An.C.1124. Apoftolorum Petri & Pauli ad dedicationem illam Romanos feu Gallos expetere Doctores aufi fuimus : An.C.1124.
devote concurrunt. Narrat Falco miracula in ifta neque ipfi ad nos venerunt propter barbariem Pa
Translatione patrata, quorum ipfemet teftis ocu ganorum , quibus olim paruimus. Nunc autem
latus fuit , & inter alia ait , Joannem Sutorem, adventu veftro admodum gaudemus ; & natali
qui in brachio & manu gravi dolore torqueba folo relicto vobifcum migrare cum uxoribus & re
liberatum fuiffe : Manum illius, inquit Fal bus noftris optamus. Mucerianus (legendum, Mu
co , cum brachio curatam fcriptor ego palpavi : ceraniis ) itaque Rex quod petebant , annuit. Ma
vicini namque illius teftabantur , quod tempore gna igitur eorum multitudo de finibus fuis exivit,
longo eum infirmari cognoviffent. profacra legis amore , ingenti penuria &labore
XVIII. Anno fuperiori , uti narrat Sandovalius , in afflicta exulavit.
Pax inter ter Alfonfum Aragoniæ & Alfonfum VII Ca Aragones enim ut remeaverunt , totam regio- XXI.
Ob id Moza
RegesAra- nem bonis omnibus fpoliatam invenerunt , nimia
Ca ftellæ Reges de pace actum, & pacta fcripta ; fed rabes , qui
ftella fan ea executioni mandari non potuère, quia Caftel que penuria & fame , antequam proprios lares con- remanfe
cita. lanus oppida omnia, quæ Alfonſi VI avi fuerant, tigiffent , vehementer apuriati funt. Porrò Cordu- runt, peffimè
repetebat , & Aragonius , quæ ab antiquis Na benfes , aliique Saracenorum populi valde irati habiti.
funt , ut Muceranios cum familiis & rebus fuis
varræ Regibus poffeffa fuerant, retinere volebat.
Quare inter utrumque Regem erà MCLXII , difceffiffe viderunt. Quapropter communi decreto
currenti fc. anno , bellum redintegratum , tan contra refiduos infurrexerunt , rebus omnibus eos
demque pax operâ Petri Venerabilis Abbatis crudeliter expoliaverunt , verberibus & vinculis,
Cluniacenfis tunc Naiara , ubi præcipuum Or multifque injuriis graviter vexaverunt. Multos
dinis Cluniacenfis monafterium, verfantis, con eorum horrendis fuppliciis interemerunt , & omnes
ciliata , in qua Aragonius Rex Rioiam , & quæ alios in Africam ultra fretum Athlanticum relega
fuerant Regum Navarræorum , fibi refervavit verunt , exilioque truci pro Chriftianorum odio,
cum Regis Caftellæ titulo , fed honorario tan quibus magna pars eorum comitata fuerat , con
tum . Sicque finitum bellum, & ab utroque Re demnaverunt . Garibayus lib. 23. Compendii Hi
ge feorfim Regna in pofterum adminiftrata . ftorialis linguâ Hifpanica fcripti , cap. 8. idem
XIX. Hoc etiam anno Alfonfus VII Caftellæ Rex paucis verbis narrat ad annum Chrifti MCXXVI ,
Alphonfi Berenguelam , feu Berengariam Raimundi Be fed quoad rei geftæ annum , præferendum vide
Caftella Re
rengarii hujus nominis III Barcinonis & Pro tur Diarium laudatum. Porrò Ordericus Chri
gis conju
gium cum vinciæ Comitis ac Dulciæ Comitiffæ filiam fibi ftianos Mozarabes ab Hiftoricis Hifpanis voca
filia Comitis conjugio copulavit , erâ MCLXII. Die duode tos , & lingua Hifpanica Muçaraves , appellat
Barcinona. cima menfis Julii matrimonium iftud jam con Muceranios , quia more Scriptorum res externas
tractum fuerat ; cùm eo die uterque infignem narrantium nomen illud depravavit. Adhæc ve
DonationemEcclefiæ Cathedrali Burgenfi à San rum non eft quod tradit Ordericus Mozarabas
dovalio fol . 134. relatam fecerint. Idem Hiftori omnes , ab ipfo Muceranios dictos , qui mor
cus citat antiquiffimum Diarium , in quo legi tem vitarunt in Africam ultra fretum Athlanti
tur, Alfonſum (Aragonium nempe) era MCLXII cum miffos fuiffe ; neque enim dubitandum ,
menfe Julio cepiffe Medinam Celi ( quam urbem quin multi in Hifpalenfi Regno remanferint uf
Mauri poft Alfonfi VI mortem in ditionem que ad adventum Almohadum , qui Chriſtianos
fuam iterum redegerant ) , & Mozarabas Ma omnes, ut fuo loco videbimus , in Hifpania ex
rochium trajeciffe. Non hic prætermittendum terminarunt. Exiftimo tamen eos Valentia,Mur
quod idem Sandovalius refert , Sanciam , foro fia , Cuenca , aliifque locis in quibus focieta
rem Alfonfi VII & Urracæ filiam, donationem tem cum Chriftianis , præfertimque cum Al
quandam feciffe Petro Cluniacenfi Abbati tunc phonfo Aragone , habere potuiffent , expulfos
pro pace in Hifpania agenti , & monafterio ejus tunc fuiffe. Poft hæc Ordericus refert Alphon
Cluniacenfi , à Sandovalio recitatam , ac datam fum Aragoniæ Regem in fuum Regnum regref
die VIferia VIIII Kal. Julii ( fed legendum, fum inveniffe Urracam conjugem adversùm ſe
11feria ; Gothici enim characteres lectu diffici rebellaffe. Verùm hæc,aliaque in eo paragrapho
les, ut obfervat Sandovalius, & II pro V procli relata juxta exactam Chronologiam ad fuos an
vi errore ufurpatur ) era CLXII pra millefima, nos revocanda.
regnante Regina Urracha cumfilio fuo Domni Ade Malcolmo hujus nominis III Scotia Rege an- XXII.
fonfi Regis Hifpaniæ. no MXCIII occifo , eodemque Sancta Mar- David Ale
xandrofra
X X. Ordericus lib. XIII pag. 892. ad annum garita ejus uxore vita functa , ut eo anno dixi- tri in re
Complures MCXXV de Alphonfo VI Aragoniæ Rege mus, tres eorum filii Eadgarus vel Edgarus , Ale- gnum Scotia
Mozarabes
ad Alphon fcribit : Remotas regiones ufque ad Cordubam per xander & David in Scotia regnarunt, fed Ead- fuccedit.
fum Arago. agravit , & in illis fex hebdomadibus cum exer garus ante annum MXCVII thronum Regium
nem confu- citu deguit , ingentique terrore indigenas , qui confcendere non potuit , quo menfe Januario
giunt.
Francos cum Hiberis ( ideft Hifpanis) adeffe puta anni MCVII , ut habet Simeon Dunelmenfis
bant, perculit. Saraceni autem in munitionibus fuis in Hift. de Geſt. Reg. Angl . decedente , Alexan
delitefcebant , fedper agros armentorum, pecorum der frater Regnum fufcepit, illudque ad præfen
que greges paffimdimittebant. Nullus de Caftellis tem ufque annum adminiftravit, monafteriorum
in Chriftianos exierat , fed Chriftiana cohors ad ædificatione , aliifque pietatis operibus clarus.
libitum omnia extra munimenta diripiebat , & de Hoc vero anno , ut fcribit , Simeon Dunelmen
populatione gravi Provincias affligebat. Tunc Ma fis , obiit VI Kal. Maii , cùm regnaffet XVIII
ceranii ferè decem millia congregati funt , ac Re annis & tribus menfibus , cui frater ejus David
gem Ildefonfum humiliter adierunt. Nos, inquiunt, fuccedens , regnum , quodfrater fuus laboriofiffi
& Patres noftri hactenus inter Gentiles educati fu mè tenuit , mox ille fine contradictione fufceptum
mus , & baptizati Chriftianam legem libenter tene quaquaverfum inclinum fibi & quietum tenuit.
mus : fed perfectum diva Religionis dogma nun Loco tamen XVIII annis , legendum, XVII an
quam edifcere potuimus. Nunc neque nos profub nis ; certum enim eum Eadgaro fratri menſe Ja
Oo 4 nuario

!
 440 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XII . nuario anni MCVII fucceffiffe , & præfenti
An.C.1125 . vitam claufiffe , ut ex duratione Regni Davidis
innotefcit. Dunelmenfi fuffragatur Annaliſta
Mailrofenfis , Alfordus quidem in Annal . Angl .
Matthæus Parifius, aliique quidam mortem ejus
in annum fequentem differunt , fed ii hac in re
non audiendi. Fuère tres hi Reges fratres Ma
thildis Henrici Angliæ Regis uxoris , piiffimæ
fœminæ , à qua ad omnem virtutem erudiri
potuere.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6618 .
Hilpan.
MCLXIII.
Anno Hcgi 14. D. D 5. P. 29. Mart. Indict. 3 .
1 DXIX. JESU CHRISTI 1125 .
inchoato die
1 8. Febr. HONORII II PAPE 2 .
fer. 7 .
HENRICI V REG. 20. IMP . 15 .
JOANNIS COMNENI IMP . 8.
I.
Num. IV ad VIII. Quefti funt Mona
Pontius olim- A
Abbas inva chi Cluniacenfes Pontium eorum olim Ab
dit monafte . batem, de quo fuprà egimus, monafteriumfuum
riumClunia. invafiffe. De hac invafione Gaufredus Prior Vo
cenfe.
fienfis Auctor equalis , cujus Chronicon Baro
nii tempore lucem non viderat , hæc fcribit , &
aliqua fingularia de invafore habet : Contigit
Romanum Antiftitem (nempe Gelafium II ) Clu
niaco venire, mori, ac fepeliri ; qui ab Abbate ( ci
licet Pontio ) vifitatus aciem oculorum prolixiùs
in illum deflexit (vel defixit ) : dixitque ei Ab
bas : quid me afpicis ? ager refpondit : quia video in
Papatu moriturum . Extunc animus Pontii glifce
re cœpit de Præfulatu perans ſe Papam futurum
iri. Sed fefellit eum dubia fpes. Verum tamen in
Papatu mortuus eft , non ut Præful Romanus , imò
captivus & peregrinus. Tumulato Pontifice Clu
niaco , Archiepifcopum de Vienna ( fc. Calliftum
II ) qui erat frater Comitis illius ejufdem urbis ,
Summum Pontificem ftatim Cardinales elegerunt.
Pontius his contradicere voluit ', fed non valuit.
Reatum Praful indulfit Abbati. Rogatus deinde
urbem propriam rediit. Evoluto tempore , quibuf
dam ex caufis , Pontius idem adiit Papam. Volenti
redire Epiftolam Abbati Praful oftendit , quæ mul
ta de ipfo finiftra prodebat. Hac à Cluniaco de
lata Romam fuerat nuper , licet occultè. Quam
cernens Abbas non medoicriter irritatur : etiam
renitente Pontifice , domuifuæ abrenunciavit. Ro
ma egreffus abiit Hierofolymam. Tunc Cluniaco
elegerunt Petrum ( cognomento Venerabilem )
cujus frater Armanus Prior Cluniacenfis poft
modum Abbas Magnilocenfis , Pontius Vizelia
cenfis , Jordanus de Cafa - Dei extitêre. Hifue
runt de viris nobilibus de Montboiffier , quod eft
caftrum in Arvernia.
II.
Biennii nondum tempore emenfo , Pontius ab
Honorius 11
factum illud Hierofolymis rediens expetiit Cluniacum . Ejus ad
improbat. ventu cognito Petrus Abbas quafdam in partes
feceffit ad tempus. Bernardus interim Abbas , qui
fuit quondam fan&ti Martialis , portas Monafte
rii contra Pontium claufit , quia partibus Petri
favebat. Et ecce pars major irruit Monachorum,
Pontiumque fufcipiunt januis effractis , Rogerius
de Magant ( vel Maulant ) Monachus S. Martia
lis , & Bernardus Vicecomes quondam Combor
nenfis , tunc Monachus Cluniacenfis valde follicita
bant animos ceterorum, quatenus de peccatis ( aliàs
pietatis ) Pontii recordarentur. Quid replicem
cuncta ? Tanto pondere debiti laboraverunt Clunia- SÆC . XII.
cenfes , ut multis Ecclefia thefauris exhauftis aureo An.C.1125 .
non pepercerint Crucifixo . Schifmate urgente , au
diens ifta Præful Romanus ( nempe Honorius II,
& quidem hoc anno ) accivit utrumque , ambo
que venere. Pontius Lemovicas veniens Abbatem
fecum Romam ire rogavit. Amlardus Vofias (Vo
fium monafterium eft diœcefis Lemovicenfis )
deveniens in Octavis Dei Genitricis , ejufdem Na
tivitatis octavas ibidem inftituit agi , affumptoque
Ademaro Vofienfi Abbate ( qui ideo hoc anno
ea dignitate potiebatur ; ex quo præcedentium
& fubfequentium Abbatum, quos fine ulla tem
poraria nota San - Marthani Tom. IV Gall.
Chrift . proponunt, tempora dirigi poffunt) Pon
tium Roma ambo fequuntur. Et ut breviter mul
ta perftringam , juju Apoftolici Pontius frater
Comitis de Melgoire fine audientia captus , in
turre, quæ dicitur ad feptemfalas, ufque ad obitum
videlicet V Kalendas Januarii , in cuftodia tentus
eft. Sepultus verò eft quafi pauper , imò captivus
apud San&tum Andream , fed anno fequenti ,
quo eum vitam claufiffe videbimus.
In paucis à Gaufredo differunt Ordericus 111.
lib. XII pag. 871. & Petrus Venerabilis lib . II Mittit Lega
de Mirac. cap. XIII , cujus verba refert Baro- tum,qui eum
excommuni
nius : Hic (fc. Honorius II ) tantæ Ecclefiæ tantos cat.
tumultus audiens , miffo de latere fuo Legato , domino
fcilicet Petro Cardinali , Pontium & Pontianos ,
qui tuncfic vocabantur omnes , adjuncto fibi Lug
dunenfi Primate Hubaldo , terribili anathemate
condemnavit . Hic Petrus Cardinalis diverſus à
Petro Leonis , quia is Cardinalis Presbyter erat
jam ab anno MCXX juxta Onuphrium , &
certo certius anno MCXXI , ut eo anno vi
dimus . Petrus itaque Legatus à Latere cui cau
fa Pontii ab Honorio II commiffa , alius effe
non poteft , quàm Petrus Diaconus Cardinalis
& Legatus , ad quem Divus Bernardus fcripfit
Epiftolam ordine XVII , quia Legatio ejus
nullo alio per hæc tempora anno peracta effe
potuit , quàm currenti , ex quo & fequitur eam
Divi Bernardi Epiftolam, quam Mabillonius cir
ca annum MCXXVII datam notat , ad hunc
omninò annum pertinere. Cumque Epiftola
XVIII & XIX ad eundem Petrum Dia
conum Cardinalem & Legatum à Sancto Ber
nardo fcriptæ fint , ad hunc annum etiam per
tinent ; cum anno fequenti Humbaldus Archie
pifcopus Lugdunenfis , & Gerardus Epifcopus
Engolifmenfis legatione Gallica functi fint. Ma
billonius in præfat.ad editionem Operum S.Ber
nardi Abbatis § . 4. num . 39. jam fufpicatus fue
rat Petrum Diaconum Cardinalem & Legatum
cui præfatæ Bernardi Epiftolæ infcriptæ funt ,
eum fuiffe , qui adverfus Pontium Abbatem
Cluniacenfem in Galliam acceffit ex mandato
Honorii Papæ ; fed id apud me certum & indu
bitatum .
Præter Petrum Cardinalem invenio , Galte IV.
rum Epifcopum Magalonenfem fuiffe etiam in Galterus
Gallia Santa Romana Ecclefia Legatum , fic enim Epifc. Ma
galonenfis
ipfemet fe fe appellat in Epiftola ad Robertum hoc anno S.
Præpofitum Infulanum data , & à Mabillonio Sedis in Gal
Tom. I Analect . relata , ex qua & annum ge lia Legatus
fte Legationis eruo ; ait enim Galterus : Gratia
Dei præcedente , per importunum laborem & in
ftantiam noflram , pax inter Principes noftros
reformata eft , unde tota patria noftra lætatur , id
eft , Occitania , quam patriam vocat , quia in
ea Epifcopus erat. Pax autem illa inter Alphon
fun
 ·
in Annales C. Baronii.
441
SAC. XII . fum Tolofe Comitem & Raimundum hujus pòft , afferit Henricum V obiiffe anno regni ejus SÆ C. XV ,
An.C.1125. nominis III Comitem Barcinonènfem ac Pro XIX , imperi verò XIV; & tamen is in anno An.C.1125.
vinciæ de totius Provincia Comitatu inter fe Imperii X V tunc verfabatur. Verùm Hiftorici
decertantes facta decimafexta Kal. O&tob. Domin. annos Regni vel Imperii incompletos fæpe ne
Incarnat. anno CXXV poft millefimum , ut dicitur gligunt ; quod quidam Critici pereruditi non
in divifione Provinciæ inter utrumque Comi animadvertentes, Auctorum loca modò perver
tem tunc peracta , quam exhibent Catellus in tunt , modò ex iis, quæ non confequuntur, de
Hift. Comit. Tolofe & Boucheus in Hift. Pro ducunt . Contrà verò Urfpergenfis Abbas in an
vinciæ lib. IX Sect . II cap . I , quos latuit Gal nis Regni Henrici V numerandis Julianos , eof
terumEpifc .Magalonenfem ad hanc pacem con que non integros recenfet , quia in fimilibus
ciliandam omnem fuam induftriam contuliffe. Hiftorici nullis legibus adftricti erant. Cùmque
In ea Epiftola Galterus refert Hefcelinum Ca Henricus V nullos liberos reliquerit, extincta in
nonicum Infulenfem petiiffe à fe librum , cui eo Lindgarda Ottonis M. filiæ propago, ex qua
titulus ; Flores Pfalmorum , à Letberto compo quatuor Imperatores orti , Conradus II Salicus
fitum . Hefcelinus autem hoc ipfo tempore vi dictus , Henricus III , & duo ejus Succeffores
vebat , ut eruo ex Epiftola xcvIII Divi Ber eodem nomine appellati. Urfpergenfis refert,
nardi , in qua refpondet ad quæftionem fibi ab fe eorum Maufolea Spiræ vidiffe , & in quarto
Hefcelino , & Fulcone Sparnacenfi Abbate fa fepulchro legiffe : filius ejufdem ( nempe Henri
&am , cur ex Juftis antiquæ legis , folis Maccha ci IV ) Heinricus V dictus Junior , Romanorum
bais Ecclefia diem feftum decreverit. Fulco enim Imperator anno dominica Incarnationis MCXXV,
Octavis Pentecoftes › anno Incarnati verbi X Kalend Aug. obiit , ubi obitûs nomine fepul
MCXXVIII, indi . V creatus eft primus turam intelligit , quem loquendi modum ab Hi
Abbas Monafterii Sparnacenfis in diœcefi Re ftoricis ufurpatum effe innumeris exemplis in
menfi fiti quando Regula S. Auguftini in illud hoc Opere probavimus , & tanquam unum ex
introducta , ut demonftrat Marlotus in Metro fundamentis Chronologiæ noftræ Pontificia
poli Remenfi Tom. II lib. 2. cap. 37. ex inftru propofuimus. Aventinus lib. VI Hift. Bojo
mento publico , in quo tamen loco , indict. V, rum cui regula illa in mentem nunquanı vene
legendum , indict. vi. Unde Epiftola illa Divi rat , perperam credidit Henricum Imperatorem
Bernardi , cujus epocha in noviffima editione X Kal. Augufti mortuum effe.
in margine non notatur ; poft Octavas illas Pen Hic annus in Falconis Beneventani Chro VII.
Mors ejus in
tecoftes anni MCXXVIII data. Fuit & hoc nico vacuus eft, & ad annum MCXXVI legi
annum fe
anno Legatus in Francia Petrus Archiep. Vien tur : Hoc anno Imperator Henricus obiit , fed im- quentem dif
nenfis , ut patet ex dictis anno MCXVI , indeque periti Librarii , quod in anni MCXXV fine ferri non
unum ex his tribus Legatis brevi tempore lega pofuerat , in fequentem tranftulère , qui error poteft.
tionem illam exercuifle oportet. etiam commiffus in editione Annalium Fulden
V.
A num . VIII ad XI. Henricum Imperato fium , ut anno DCCCXCIV num . I often
Henricus Henricum enim V hoc anno finem vi
rem , non hoc anno , ut autumavit Baronius , dimus.
Imp. bellum
movet ad fed fuperiori adversùs Ludovicum Francorum vendi fecifle teftantur verus Robertus de Mon
verfusLudo Regem arma capelliiffe , docet Sugerius in Vita te , Dodechinus Abbas , Anfelmus Gemblacen
vicum Fran- Ludovici VI Francorum Regis ubi ait : Ante fis , Otto Frifingenfis , aliique. Verum quidem
cia Regem.
domini Papæ Callifti deceffum , Imperator Henri eft, Malmesburienfem lib. 1. Hift. Novellæ pag.
cus collecto longo animi rancore contra dominum 175. Matthæum Parifienfem in Chron. Aucto
Regem Ludovicum , eo quod in regno ejus Remis rem Continuationis Roberto de Monte falsò
in Concilio domini Callifti anathemate innodatus attributæ, Trithemium in Chron . Hirfaug. Hel
fuerat , exercitum quantumcunque poteft Lotha moldum, Sigonium, aliiofque quofdam Henri
ringorum , Alemanorum , Bajoariorum , Suevo ci V mortem in annum fequentem differre , fed
rum , & Saxonum , licet eis infeftaretur , colligit, eos falli variæ tabulæ Lothario regnante con
& cetera , quæ fusè profequitur. Chronogra fecte demonftrant , uti eæ quas Rubeus in Hift.
phus , qui fub Roberti de Monte nomine Fran Ravenn. lib. 5. Gualterio Archiepifcopo ſeden
cofurti editus fuit , anno MCXXIV rem te fcriptas dicit , in quibus legitur : Anno
fummariè , his verbis narrat : Henricus Imp. con MC XXV I tempore Honorii Papa & Hlotharii
gregata exercitus infinita multitudine , fines regni Regis die XXII Febr, indict. IIII Argenta. Cùm
Francorum irrumpere difponit. Sed Ludovico enim omnes de die ac menfe , quibus Henricus
Francorum Rege cum infinito nihilominus exerci V mortuus eft, inter fe conveniant, & menfe Fe
tu in occurfum ejus properante , Concilio Princi bruario fequentis Chrifti anni jam Lotharius
pum & Epifcoporum ab inutili propofito defiftit , & regnarit , Henricum V currenti è vivis abiiffe
hocfatum eft menfe Augufto. Meyerus verò in oportet.
Annal. Flandr. lib . 4. ad annum MCXXIV Ad num. XI. Ele&
tionem Lotharii fucceffo- VIII.
de eodem bello habet : profectus eft per idem ris Henrici V narravit Ordericus hoc anno lib. Tractatur
de electione
tempus cum exercitu in Galliam Carolus ( Comes XII pag. 882. Eodem anno, inquit, in hebdoma- Imperatoris.
Flandriæ ) fuppetias Ludovico Regi contra Hen da Pentecoftes ( quod feftum hoc anno in diem
ricum Cæfarem , qui fines ingreffus regni Remo XVII menfis Maii incidit ) Karolus - Henricus V
rum urbem abfidere tentabat. Imperator mortuus eft , & Spira Metropoli Ger
VI. Idem Henricus hoc anno , ut in Chronico maniæfepultus eft. Imperii verò infignia moriens
Henricus
Imp. mori Urfpergenfis legitur , diem claufit extremum X Cafar Imperatrici Mathildi dimifit , quibus poft
tur. Kalend. Junii. Cujus corpus more Regio cura modum , quia nulla foboles illi fuperfuit , Lotha
tum , Spiram eft delatum , & coram multitu rius Dux Saxonum generali plebis Edicto inthro
dine nobilium & inferiorum Clericorum atque nizatus fucceffit. Maguntinus enim Archiepifcopus
laicorum , juxta majorumfuorum maufolaa hono (nempe Adalbertus ) , qui potentia &ftrenuitate
rificè conditum , anno regni ſui XX , imperii ve pollebat , providentiaque fua , ne ſchiſma vel inor
ro XIV. Gotfridus Viterbienfis , de quo paulò dinata furreptio imperii fieret , precavebat , Epi
Scopes
 442 Critica Hiſtorico - Chronologica
SAC. XII . fcopos & Proceres totius regni cum exercitibus fuis
An.C.1125 . convocavit , cum quibus unà collectis de Imperato
re conftituendo tractavit. Infigniafiquidem ab Im
peratrice procuraverat ornamenta Imperii , ante
quam de tanto præfumpfiffet negotio fari. Excel
lentiffimi , inquit , Barones , qui adfiftitis in hac
planicie, me , quafo , folerter audite , &prudenter
intendentes his , quæ dicam , obedite. Pro commo
ditate omnium veftrùm , &plurimorum qui non
adfunt, laboro, & nocte dieque anxius cogito. Mul
tis fermonibus hic modo non opus eft. Bene noftis,
Imperator nofter fine prole defunctus eft : cui Deo
fidelis & devotus, Ecclefiæque filiis utillimus fuc
ceffor fapienter inquirendus eft.
IX.
Refert poftea Ordericus Lotharii electionem,
Quatuor ad
de qua eum non probè edoctum fuiffe exiftimo,
Imperium
defignantur, eamque addifcendam ab Ottone Frifingenfi , &
Gotfredo Viterbienfi , horum temporum Scri
ptoribus. Imò Otto Frifingenfis frater uterinus
fuit Conradi Ducis Franconiæ , & Frederici Du
cis Alemanniæ feu Sueviæ , qui ad Imperium
afpirabant. Ut enim tradit Urfpergenfis Abbas
in Chron. Agnes foror Henrici Imp. primis nu
ptiis juncta fuit , cuidam Friderico nobili de Sto
phen , ex qua progenuit Fridericum & Conra
dum; fecundis verò nuptiis fancto Leopoldo hujus
nominis IV Marchionis Auftriæ , cui inter alios
liberos Ottonem , poftea Frifingenfem Epifco
pum, peperit, qui ideo gefta in hac electione vix
ignorare potuit. Otto itaque Frifingenfis, quem
Baronius fequitur, lib.7. cap . 17. hæc de electio
ne fuccefforis Henrici V fcribit : Anno ab Incar
nat. Domini MCXXV , defuncto abfque hærede
Henrico quinto , Principes Moguntiæ conveniunt
(in fefto S. Bartholomæi , inquit Chronogra
phus Hildesheimenfis ) , ibique habito de fuccef
fore confilio quatuor regni Optimates , Lotharius
Dux Saxonum , Fridericus Dux Suevorum , Leo
poldus Marchio Orientalis , & Carolus Comes
Flandria ad regnum defignantur.
X.
Tandem Lotharius natione Saxo , patre Gebo
Lotharius
eligitur Im hardo, voto omnium , renitens valde , ac reclamans,
ad regnum tractus , fub præfentia Sedis Apoftolica
perator.
Legati nonagefimus tertius ab Auguflo regnavit.
Hic per omnia progeniem Imperatoris Henrici hu
miliavit , ut planè Deijudicio jufto , ficut in libro
Regum habes , ex peccatis ac prævaricatione pa
trum , femen ipforum affligi videretur. Unde gra
vis diffenfio regni , in multos annos protracta , plu
rimos in anima & corpore periclitarifecit. Pradi
Ei enim Fridericus & Conradus juvenes , fororii
Henrici Imperatoris , dum fe viderent opprimi ,
in quantum poterant, reniti conabantur. Ob quam
cauſam à fummo Pontifice Honorio , qui Callifto
fuccefferat , excommunicantur. Porrò Conradus,
·
àfratre, & quibufdam aliis Rex creatus , & ce
tera , de quibus infrà. Idem habet Gotfridus
Viterbienfis in Chron. part. 17. qui in Henrico V
Imp. narrare incipit , vel quæ vidit , vel quæ à His Synodali Decreto firmatis Joannes Cremen
viris fide dignis accepit, ut ipfemet affirmat Lo fis Legatus Romam reverfus eft. Hoc Conci
tharius , ut prodit Dodechinus Abbas in Chron.
111 Kalend.Septemb. electus ac Aquisgrani Idibus
Septembris inunctus , Rex fcilicet Germaniæ ;
nam nonnifi anno MCXXXIII Romæ Im
perator coronatus eft. Lotharius fecundus hu
jus nominis fuit. Porrò Legati à Sede Apoftoli
ca miffi fuêre duo , nempe Eurardus & Roma
nus juxta Anfelmum Gemblacenfem hoc anno.
Gefta poft Comitia his verbis narrat Ordericus
xì. citatus.
Fredericus Diffoluto Conventu , exercitus Frederici fuper
Lotharium irruit , ipfumque & plarimos de par- SÆC. XII.
te illius vulneravit , & terga vertentes fugavit. An.C.1125
Conradus.
Fredericus enim armatorum ferè XXX millia Duces de
fecum adduxerat , quia timore vel favore ſe ſe tumultibus j
Regem fore autumabat. Sed quia probi Pontificis excitandis
ingenio præventus , ut dictum eft , velle fuum per- cogitant.
petrare nequivit , per CONRADUM fratrem fuum
maximam poftmodum guerram fecit. Lotharius
tamen auxiliante Deo prævaluit , meritoqueftre
nuitatis & religionis laudabilis jam X annis regna
vit. Ex quibus poftremis verbis intelligimus
Ordericum Hiftoriæ fuæ librum XII anno
MCXXXV elucubraffe.
Ad num. XII & feq. Imperatrix defuncto XII.
Concilium
marito , amiffis quibufdam quas in dotem accepe- Londinenfe.
rat munitionibus, ad patrem ( Henricum Angliæ
Regem) rediit in Normannia. Joannes Cremenfis
( Presbyter Cardinalis tit. S. Chryfogoni ) acce
pta ab Apoftolico fuper Britanniam Legatione ,
cùm diu in Normannia retentus effet à Rege , tan
dem permiſſus in Angliam transvehitur , & ab
Ecclefiis honorificè excipitur , ait Simeon Dunel
menfis in Hift. de Geft. Angl. ad hunc Chriſti an
num qui poftea recitat literas eidem Cardinali
ab Honorio II fcriptas Laterani Idibus Aprilis,
in quibus ait fe illi committere curam & fol
licitudinem eidem à Callifto Papa in Angliæ
Regno commiffam. Recitat & alias ejuſdem
Papæ omnibus tam Epifcopis , quàm laicis
per Angliam conftitutis Laterani II Idus Apri
lis datas , quibus monet & præcipit, ut eum tan
quam Sancti Petri Vicarium reverenter fufci
piant. Super Scotia quoque Regnum idemJoan
nes Legati fufcepit officium , fcripfitque Hono
rius II ad Davidem Scotorum Regem , cui ro
gando mandat, ut Epifcopos terræ fuæ , cùm ab
eo vocati fuerint , ad Concilium fuum faciat con
venire. Epiftola data eft Laterani Idib. Apri
lis. Hac au&oritate Joannes prædictus , fubdit
Dunelmenfis , circuiens Angliam , etiam ad Re
gem Scotorum David pervenit apud fluvium
Twedam , qui Northymbriam & Loidam difter
minat , in loco qui Rochesburch_nominatur. Ubi
officio Legationis peracto , rediens apud Londo
niam celebravit Concilium , ait Simeon Dunel
menfis qui illud recitat , additque habitum anno
XXV Henrici Anglorum Regis , menfe Septem
bri nona die ejufdem menfis , & anno ab Incarnat.
Dom. MCXXVI. Sed legendum , MCXXV,
& XXVI Henrici Anglorum Regis , cùm ibi
dem dicatur congregatum effe Pontificatus Dom
ni Pape Honorii II anno primo. Eidem præfuit
idem Legatus , & interfuêre Turftinus Ebo
racenfis , & Willelmus Cantuarienfis Archiepi
fcopi , Epifcopi numero XX , & Abbates cir
citer XL , cum innumera Cleri & populi mal
titudine. Condita in eo Capitula numero XVII,
eaque de reformandis pravis Ecclefiæ moribus.
lium cum præfenti anno accuratè illigarunt An
naliſta Mailrofenfis , Henricus Huntindonienfis
in Hift. , & novus Chronographus Saxo , qui
addit illud tres dies integros duraffe, & in eofan
citos eofdem Canones , quos Sanctus Anfelmus
olim fanxerat,aliofque multos, verùm illos baud
diu manfiffe.
B.Carolus cognomento Bonus FlandriæComes XIII.
aut Marchio , ut etiam appellabatur , hoc tem- rolus
FloretBonus
B CA
pore florebat , tantamque illi egregia quibus Flandria
exornatus erat , virtutes famam pepererant , ut Comer
mortuo
2
 in Annales
SEC. XII . mortuo Henrico V Imperatore pleriqueGerma fecerunt , & jurejurando terras & honores dan SÆC . XII .
An.C.1125 . norum de eo in locum ejus fubftituendo co dos denominaverunt.
gitarint , ut narrat Galbertus Brugenfis , &
urbis fuæ publicus Notarius , ac in plerifque te
ftis oculatus, in Vita ejufdem B. Caroli à Bollan
do ad diem II menfis Martii recitata. Narrat
enim fapientiores ex Clero & populo Legatos
ad eum mififfe expoftulantes & obfecrantes po
tentiam & pietatem ipfius , ut imperii honores &
dignitates Regias cum fuis facultatibus pro fola ca
ritate affumeret. Verùm fubditi , qui eum ut
patrem venerabantur cœperunt dolere , & dif
ceffum ejus deflere. Remanfit itaque in Comitatu
fuo Carolus Comes pro expoftulatione fuorum di
lectorum , pacem & falutem patriæ , quantum in
Je erat , omnibus demandans & conftituens. Addit
Galbertus , poftquam Balduinus II ; Rex Hie
rofolymorum à Saracenis captus fuit , milites ,
qui militia Chriftianæ ibidem ftuduerant , com
muni confenfu literas ad Carolum direxiffe , ut
Hierofolymam veniret , & Regnum Judææ af
fumeret , quærebantur enim , quod Balduinus
non bene rexiffet populum Dei , licet Scriptores
Rerum Hierofolymitanarum Balduinum valdè
laudent. Verùm Carolus Flandriam deferere no
luit , ubi tamen eum à quibufdam traditoribus
occifum fuiffe , poft biennium referemus.
XIV. Hoc anno mortuus eft Sanctus Bruno Epifco
Moritur S. pus Signinus , pietate & doctrina clariffimus .
Bruno Epifc.
Signienfis. Ughellus Tom. I Italiæ Sacræ hoc anno mor
tem ejus confignat , ficuti & Angelus de Nu
ce in Notis ad Chronicon Cafinenfe , ubi ta
men non annus mortis ejus , fed tantùm dies,
videlicet prid. Kal. Septembris notatur . Cafini
die XVIII Julii , quo & in Martyrologio
Romano memoratur , colitur. Hic tamen dies
non ejus mortis , fed ejus canonizationis . Si
gniæ hæc Infcriptio adhuc legitur : Eterna me
moria Brunonis , quem Lucius 11 ! Pont. Max.
Cardinalium & Epifcoporum Conventu Signia
in Ecclefia Beata Maria , ubi defun&tum corpus
quiefcebat , inter Sanctos juffit adfcribi anno ab
ejus abfceffu LVIII S. P. Q. S. ideft , Senatus
populufque Signinus ; ideoque Bruno anno
MCLXXXII in Sanctorum numerum rela
tus. Poftquam aliquot per annos Paftorale mu
nus geffit , Caffinum migravit ac religiofam
vitam profeffus electus eft Calfinenfis Abbas.
Verum ad populi poftulationem juffus eft à
Pontifice Rom . in Ecclefiam fuam redire. Va
ria ingenii fui reliquit monumenta à Labbeo
in Differt. de Script. Ecclef. memorata , qui &
obfervat , aliqua ex eis Sancto Brunoni Cartu
fiani Ordinis Inftitutori adfcripta fuiffe. Baro
nius anno MCXI num. XXXII de San& ti Bru
nonis Epifc. Signienfis morte mentionem fa
cit , fed annum , quo ea contigerit , non de
fignat.
XV. Ordericus initio Libri XIII victoriam Al
Francipra
liantur fub phonfi VI Aragoniæ Regis ad Penecadel de Sa
Alphonfo racenis relatam narrat , fed annum non expri
Aragone mit , & in aliquibus circumftantiis peccat. Ve
adverfus
Mauros. rum antiqua Monumenta Hifpanienfia à Sando
valio in Alphonfo VI memorata & Marmolus
lib.2 . cap.33 . præfentem annum difertè fignant.
Saraceni , inquit Ordericus , comperto receffu
Francorum animofiores effecti , rurfus aggrefi
regiones Chriftianorum , vires fuas oftenderunt
cædibus multorum. Porrò erubefcentes Aragonii
viribus hoftium oppreffi, Francos iterum accerfie
runt , eifque pro perpetrata olim contumeliafatis
C. Baronii. 443
Comes ergo præterita vita An.C.1125 .
& injuria immemor , amici & confobrini legatio
nem fufcepit , & fecum ingentem exercitum unde
cunque collectum adduxit , & contra Paganos
pugnaturus in terram eorum audacter intravit.
Porrò Hifpani de tanto auxilio gaudentes , Fran
cos alacriter fufceperunt , tranfactofque reatus
emendare volentes , in urbibus fuis Toleto & Tu
dela , nec non Pampelona , oppidiſque ſuis hoſpita
tifunt , & amplos honores ac poffeffiones eis tra
diderunt. Illi nimirum otia vitantes, in initio æfta
tis in unum congregati funt , Ethnicofque de fuis
finibus cruentis ictibus expulerunt , & talionem
eis reddituri terminos illorum pertranfierunt. Pro
illatis autem damnis & contumeliis , Deo favente,
multimodam ultionem exercuerunt : & in regioni
bus eorum magnam libertatem invenientes , victûs
omniumque rerum , byemem prajiolatijunt. Hæc
Ordericus , cujus narratio licet quoad fenten
tiam vera, in circumftantiis tamen peccat ; cùm
Tutela Francis ftatim poft Rotroci Comitis ad
ventum tradita fuerit , ut patet ex dictis anno
MCXIV , ubi retulimus, quæ paulò antè ibi
dem Ordericus narrarat.
Pergit Ordericus : Tunc Rotro Comes Mori XVI.
toniæ cum Francis , & Epifcopus Cæfaraugustanus Saraceni ad
Pennecadel
cum fratribus de Palms & Guazo de Biara vidi.
( legendum , Gtone de Biara , Bearniæ Vice
comite ) cum Gajconibus , Penecadel , ubi funt
due turres inexpugnabiles , munierunt , & ſex
feptimanis tenuerunt. Tandem pugnantes contra
Amorgan Regem Valentia per Satinam ( corrige
Sativam, quæ Xativa & Chatiba , & Setabis ap
pellatur , à Valentia novem leucis dilfita ) ur
bem convenerunt : Jed Pagani antequam feriren
tur , fugerunt. Relictis autem in munitione Pene
cadel LX fatellitibus , redierunt. Sed Amoravii,
& Andeluciani de Africa mi à Rege Alis , filio
Infted ( hic locus à Librariis manifeftè corru
ptus ; Andeluciani enim Hifpani funt, & Almo
rabitæ Africani. Quare legendum , Almoraviti
& Andeluciani de Africa muji à Rege Alis , filio
lufjefaut Jofeph &c. eis obviaverunt , triduoque
in caftro Serraliis obfederunt. Chriftiani verò his
tribus diebus peccatorum fuorum pænitentiam
egerunt , jejunaverunt 2 Deum invocantes
XVIII Kal. Septembris pugnaverunt , & admi
niculante cælefti virtute poft diurnum certamen,
cùm Sol occumberet , vicerunt : fed fugientes Pa
ganos , nocturna formidantes pèricula , per in
cognita itinera diu perfequi aufi non fuerunt.
Profequitur Ordericus : Pridie ante genera- XVII.
lem pugnam Guarinus Sancio , vir in multis lau . Complures
Galli fedes
dandus , cum fratribus DE PALMIS in monta in Hifpania
na afcendit : ibique Chriftianis cum virtute Deifigunt.
praliantibus , Alaminum Rex cum CLIV milli
bus peditum victus aufugit. Innumeri de tantis
Paganorum legionibus perierunt , aut armis perfe
quentium , aut præcipitiis , aut nimia laffitudine,
vel fiti , vel aliis generibus mortium. Sic Afri ,
qui fuppetias idololatris Hiberis ( ideft , Sarace
nis Hifpanis ) venerant , interierunt , & Chrifti
colarum telis in Orcum demiffi , cum Regibus fuis
gehennæ pœnas luunt. Deinde Normannorum qui
dam & Francorum loca fibi opportuna perquifie
runt, & ibidem ad habitandum fedes elegerunt De
equitibus Ordinis militaris Sandi Sepulchri ,
ab Orderico Fratribus de l'almis appellatis , qui
in hoc prælio magnam fibi gloriam peperêre,
anno MCXX verba fecimus. Inftituti erant
Templa
 444 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XII . Templariorum exemplo adversùs Infideles in quàm fe fe prævaricationis crimine purgavit, SÆC. XII.
An.C.1125 . variis Aragoniæ locis , ut Diagus , Buterus & tuncque, uti legitur in Catalogo, tam Metropo- An.C.1126.
Joannes Briz in Hiſtoria Pennatenfi oftendunt. litani Archipresbyteri quàm urbis Secretarii , à
XVIII. Era MCLXIII , hoc fcilicet Chrifti anno, Puricello citato , bic ( Anfelmus ) cum magna
Fundatur
urbs S. Do urbs Sancti Dominici de Calciata , vulgo S. Do comitiva Nobilium Mediolanenfium in fefto S.
minici de mingo de la Calzada dicta , in qua Sanctus Do Michaelis per portam Ticinenfem intrans , in Sede
Calciata. minicus Calciatenfis anno MCIX demortuus fua collocatur , ut mos eft in talibus. Quibus ex
quiefcit , fundata fuit in Rioia , Provincia Hi verbis Puricellus perperam infert eum antea in
fpaniæ , Caftellæ veteri annexa , ut refert San eadem Sede non fediffe. Porrò , ut videre eft
dovalius in Alphonfo VII fol . 138. ubi celebris apud Puricellum, prætendebant Mediolanenfes
hujus civitatis , quæ hodie pars eft Epifcopatus ut Romani Pontifices petenti Archiepifcopo
Calahorrenfis , initium repetit à Diplomate ab Pallium mitterent, exemplo Sancti Gregorii an
Sancti Dominici Calciatenfis , ut circa hujus no DXCIV, Joannis XII anno DCCCCXXX,
Sancti Sepulchrum urbem civibus propagare & Pafchalis II anno MC ; quis rei exitus fuerit,
poffet. infrà videbitur.
XIX. Anfelmus anno MCXXIII Mediolanen
Anfelmus fis Archiepifcopus electus fuerat , ut jam dixi
Archiep.
Mediolanen- mus , fed Mediolanenfibus Ecclefiam fuam ea
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6619. Anno Era
fis dicit fe tenus Romano Pontifici fubjici , fed juris fui Hifpan.
15. C. D 6. P. 11. April. Indic. 4 . MCLXIV.
non teneri effe prætendentibus , ut Pallium Romanus Pon
Anno Hegi
peterePal- tifex petenti Archiepifcopo mitteret , Romam JESU CHRISTI 1126. ræ DXX
fe fe conferre diftulerat ; verum hoc anno fecu inchoato die
HONORII II PAPE 3.
tus confilium quorundam Capellanorum & Pri 28. Januar.
LOTHARII REG . 2 . fer. 6.
micerii , Petri quoque Terdonenfis Epifcopi , contra
publicum interdictum Cleri & populi Mediolanen JOANNIS COMNENI IMP. 9.
fis (res-mira ) Romam ivit , inquit Landulphus
1.
Junior in Monument. Bafilica Ambrofiane A tro
Num. VI ad IX.
Venerabili lib. Refert Baronius
2. de Mirac ex. Pe
. cap Obitus
13. tii Pon
Exabba
pag. 174. Paulò pòft fubdit Landulphus : Ve
rumtamen ipfe , ceu vir prudens & fapiens , cum judicium habitum Romæ de Pontio Exabbate tis Clunia
Papa Honorio & Cardinalibus ejus multa contu Cluniacenfi , qui anno fuperiori , magno dede- cenfis.
lit ; & conferendo Ecclefiafticas confuetudines core Monachorum , populique fcandalo , in
Ambrofiane Ecclefiæ , & honores ejus Archiepi monafterium Cluniacenfe irruit , ut ibidem di
fcopatus & urbis vivis & bonis rationibus defen ximus . Idem ac Petrus venerabilis narrat Or
dit. Unde ipfe Papa huic prudenti viro dixit ; fra dericus lib. 12. Pontium protinus accerfiit ( nem
ter, meditatus, utEpifcopus venifti : fedfi vis frui pe Honorius II ) , ad examen Apoftolica Sedis
auctoritate Archiepifcopi in temporibus meis , ne aftare præcepit , rationem redditurus , unde im
ceffe eft ut Stolam fufcipias de manibus meis ; aut petitus fuerit. At ille Romam veniens , Papam
ficut ego fufcepi , ad Altare Sancti Petri. Hinc adire diftulit , dieque denominato ad placitum
domnus ifte Mediolanenfis Robaldum Albenfem fummonitus venire renuit. Romanus igitur Ponti
(Epifcopum Abbæ in Monte Ferrato . ) adjura fex Petrum (fc. Venerabilem in Pontii locum
vit , utfibi confuleret. Tunc Robaldus ille Alben Abbatem electum ) cum apicibus Apoftolicis &
fis fic ait , quod prius fuftineret nafumfuum fcindi dignitatibus Cluniacum deflinavit , Monachifque,
ufque ad oculos, quam daret fibi confilium , utfuf ut in omnibus ei fecundùm Regulam S. Patris Bene
ciperet Roma Stolam , & Ecclefia Mediolanenfi dicti obfequerentur , mandavit. At illijuſſa com
præpararet hanc novam & graviffimam , quam plentes Abbatem victoria elatumfufceperunt : cujus
Honorius Papa dicebat fibi , imponere menfuram. Imperii jugum divinæ legis laudabiliter militantes
XX. Mediolanum igitur ifte Anfelmus Archiepifcopus huc ufque perferunt. Contemptorem verò Pontium
Purgat fe & eundem
fine Stola rediit , & Albenfem Epifco
eundem Albenfem Epifco poft aliquot dies miffis fatellitibus fuis comprehen
apudMedio
lanenfes pre- pum fecum reduxit. Verùm Archiepifcopalem Se dit , & in carcerem retrudit. Qui non multòpòft
varicationis dem non afcendit ( hinc Puricellus citatus dedu enormi mærore affectus ægrotavit , ibique multis
vulpa. cit , ideo Anfelmum Sedem illam non afcen illum lugentibus vitamfinivit. Igitur, ut quidam
diffe , quia tantum electus erat , & non confe dicit ; Principium finifolet imparfæpe videri. Pe
cratus. Sed ex mox dictis liquet, Landulphum trus Venerabilis etiam fcribit Pontium Romæ
intelligere eum Sedem non confcendiffe ; quia mortuum fuiffe , quod & indicat Honorius II
Clerus & populus pati nolebat Archiepifcopum in fua Epiftola . In Martyrologio Benedictino
jurium Ecclefiæ fuæ prævaricatorem , qualem ad IV Kalend. Januarias , ut videre eft in Bi
Anfelmum reputabant , ac donec fe fe purgaffet blioth. Cluniac. pag. 558. legitur : In Monafterio
reputarunt. Anfelmum enim jam ordinatum Cluniacenfi , depofitio Sancti Pontii Abbatis do
fuiffe , oftendunt præfata verba ; Meditatus , & &
trina ac fanctitate clari. Verum literæ Honorii
Epifcopus venifti , donec Ubertus de Meregnano II mox laudatæ : & à Baronio recitata often
ejus Scriba juravit , quod ipfe domnus fuus dunt fidem hujus Martyrologii hac in parte nu
Anfelmus nulli minuimento honoris Ecclefiæ Me tare. Ibidem refertur locus Trithemii in Chron.
diolanenfis confenfit (qua de re folum tunc age Hirfaugienfi tradentis Honorium II Pontium.
batur) ; & quod ipfum Albenfis ille Epifcopus Ro Cardinalem S. R. E. ordinaffe , quod à veritate
baldus auctoritate fua confirmavit. Deinde Ponti prorfus alienum . Vide dicta anno fuperiori num.
fex ifte Anfelmus Sedem & Caftella Archiepifco & feqq.
II.
patus , in beneficio Cleri & populi recuperavit. Ad num. X & feq . Divus Bernardus Epiftola Eo Abbate

Idem Clerus ac populus , qui eum Sede Archie
pifcopali & reditibus fpoliarant, ipfimet utrum
que ei reddunt , beneficio Cleri & populi , poſt
fua ordine I ad Robertum nepotem data , eum ad inter Clu
Monafterium Ciftercienfe revocare conatus eft. nincenfes &
Ciftercienfes
Robertus enim vel horrore ftrictioris Regulæ , diffenfio
feu orta.
 in Annales
SAC. XII. feu vitæ laxioris illecebra , vel etiam blandi
An.C.1126. tiis & fubdolis aliorum fufurris inductus à Ci
ftercienfibus ad Cluniacenfes tranfierat. Rediit
poftea Claramvallem Robertus , reftitutus ab
Abbate Cluniacenfi , ac Domus - Dei in Dice
cefi Bifuntina Abbas à San&
to Bernardo ali
quot poft annos inftitutus. Hinc ortæ inter
utriufque Ordinis Monachos diffenfiones , ut
videre eft apud Baronium , qui putavit eam
Sancti Bernardi Epiftolam hoc circiter tempo
re datam effe , & quando hæc contigêre , Pe
trum Venerabilem Abbatem Monafterii Clu
niacenfis fuiffe . Verum Manricus in Annal.
Citerc. ad annum MCXVII , & ad annum
MCXXVI , ac Mabillonius in Notis fufiori
bus ad Epift. I Divi Bernardi oftendunt , Rober
tum & à Claravalle difceffiffe , & ad eandem
reverfum effe Pontio , non verò Petro Venerabili,
Abbatiam Cluniacenfem adminiſtrante , & Epi
ftolam illam ante annum MCXX fcriptam
fuiffe.
III. A num . XII ad XVII. Sanctus Norbertus
S. Norbertus Ordinis Præmonftratenfis Fundator hoc anno
adversùs
Tancheli Magdeburgenfis Archiepifcopus creatus fuit ,
num hareti- ut ex dicendis anno fequenti , quæ huc revo
cum Ant canda , perfpicuum eft. Is anno MCXXIV,
uerpiam
accerfitur. non verò currenti , adverſus Tanchelinum hæreti
cum Antuerpiam vocatus eique & ejus Ordi
ni Ecclefia Sancti Michaelis conceffa , ut eo an
no ex monumento à Baronio in medium ad
ducto probavimus . Præterea ex Vita Sancti
Norberti apparet , eum ante hunc annum ad
fufcipiendam Antuerpienfem Ecclefiam evoca
tum fuiffe. Quare accuratè in Chronico Ro
berto de Monte attributo ad annum MCXXIV
hæc referuntur : In caftro nihilominus Antuer
pienfem Ecclefiam ordinandam hac de caufa fufce
pit ( nempe Norbertus ) . Oppidani caftri illius
à quodam hæretico Tandemo ( legendum , Tan
chelino ) feducti , paulatim àfide & bonis mori
bus defciverant , quia idem hæreticus nimia fub
tilitatis , cùm tamen effet laicus , fed multis etiam
difertis Clericis in fermone acutior , facri ordinis
miniftros & Epifcopalem ac Sacerdotalem gradum
nihil effe dicebat , Corporis & Sanguinis Chrifti
perceptionem fumentibus ad falutem prodeſſe nega
bat , & in pretiofo apparatu & veftibus deauratis
incedens , triplici funiculo crinibus intortis , ver
bis perfu fibilibus & conviviorum apparatibus fuos,
qui eum circiter tria millia armati fequebantur ,
illiciebat , & per eos in refiftentes fibi cadibus
fæviebat , credebant ei , & reverebantur eum ,
intantum , ut aquam , in qua corpus laviſſet , bi
berent , & pro reliquiis afportarent ; cum tamen
tanta incontinentia & impuritatis effet , ut filius
in matrum præfentia , fponfasque maritis intuen
tibus corrumperet , & hoc opus fpirituale effe affe
rebat , qui tandem poft multos errores , & multas
cades , dum navigaret à quodam Presbytero per
cuffus in cerebro occubuit .
IV.
Sed nec poft ejus mortem error ipfius tam fa
HarefesTan
chelini cilè extirpari potuit , propter quod à Clericis loci
Petri de illius Ecclefia cum aliquantis reditibus per ma
Bruisgraf- num Epifcopi Norberto ordinanda datur , fperan
fantur.
tibus quod per ejus falutarem doctrinam hærefis
illa de medio tolleretur ; quod & factum eft , fi
quidem ipfo prædicante , & compuncti viri &mu
lieres corpus Dominicum quod in ciftis & fora
minibus per decem annos & amplius repofuerant
(quare ante annum M CXV hærefis illa emer
ferat) attulerunt , & per ejus doctrinam paulatim
Tom. IV.
:
C. Baronii. ·445
ad fanctam fidem refipuerunt. De hoc hæretico SAC. XII.
& de Petro de Bruis hæc refert Petrus Abae- An.C.1126.
lardus lib. 2. Introductionis ad Theologiam
pag . 1066. Ad hæreticos venio , qui quantò dome
ticiores , tantò pejores , civilibus bellis inquie
tare Ecclefiam non cell int. Atque ut ad noftra
veniamus tempora , quibus jam ajunt adeo repref
fas effe, utjam nullo fidei fundamentofit opus : nul
los in tantam olim infaniam prorupiffe hæreticos
quifquam audierit , quanta nonnulli contempora
neorum noftrorum debacchati funt. Tanquelmus
quidam laicus nuper in Flandria , Petrus Pres
byter nuper in Provincia , ut ex multis aliquos in
medium producamus . Quorum quidem alter Tan
quelmus fcilicet in tantamfe erexerit dementiam ,
ut fe Dei filium vocitari atque decantari , & à fe
ducto populo , ut dicitur , templum ædificari fibi
faceret. Alter verò ita ferè omnem divinorum ,
facrorum , & Ecclefiaftica doctrina inftitutionem
enervarat , ut multos rebaptizari cogeret , & ve
nerabile dominicæ fignum Crucis removendum pe
nitus cenferet , atque altaris facramentum nullate
nus celebrandum eſſe amplius adftrueret.
Ad num . XVII. Geraldus feptimus Prior V.
Generalis OrdinisGrandimontenfis inVita fancti S. Stephanus
Stephani de Mureto ejus inftitutoris , quæ extat fundator
Ordinis
ad diem VIII Februarii in Actis SS . Bollandia- Grandimont.
nis , demonftrat eum anno millefimo centefimo ante bien
vicefimo quarto ad fuperos evolaffe , non verò nium demor
tuus.
præfenti , ut malè habet Vincentius Bellova
cenfis , cujus verba recitat. Baronius Geraldus
enim cap.2 . hujus Sancti mortem narraturus , ait:
Cumque duo Legati Cardinales in Galliam miji,
ipfum in folitudine Mureti vifitaffent , & de ejus
converfatione diligenter inquifiviffent , octavo die
ab eorum recelju , pridie nonas Februarii , nullo ta
men dolore vexatus , Je totum contulit doctrina
difcipulorumfuorum & orationi , &c. Et quinta
die dolore invafus , &c. octuagefimo ætatis fuæ
anno , in ordine Diaconatus , VIferiâ , VI Idus
Februarii , &c. feliciter migravit ad Dominum.
Anno autem MCXXIV, qui biffextilis erat , lit
tera F dominicalis fuit ufque ad diem intercala
rem , ideoque dies octavus Februarii incidit in
feriam fextam. Præterea teftaturCarolus Fremo
nus ejufdem Ordinis Religiofus , in Vita fancti
Stephani Gallicè à fe fcripta, extare primum Ste }
phani tumulum Mureti , in facello poftea ædifi
cato , in quo legitur ejus Epitaphium .
Nimbofus lucesjam Februus egerat octo
..... Stephani cùm fpiritus aftra petivit ;
Anno centeno milleno , bis quoque deno, a
Adjuncto quarto , regno cælifibi parto.
Quare Bollandus fancti Stephani mortem cum VI.
anno MCXXIV optimè copulavit. Præterea Hac opinio
confirmatur.
in Vita fancti Stephani à Vincentio Bellovacen
fi recitata Cardinales duo , qui virum fanctum
convenêre , dicuntur Gregorius & Petrus Leonis,
inter quos poftmodum de Papatu fchifma fuit ; cer
tum autem anno MCXXIV duos illos Car
dinales Legatione in Galliis unà functos effe , uti
jam oftendimus. Quibus addo quod legitur apud
Duchefnium Tom. IV pag. 547. in Conftitutio
ne Sugerii Abbatis fancti Dionyfii : Ego Petrus
Sedis Apoftolica Presbyter Cardinalis & Legatus
laudo & confirmo . Ego Gregorius fancti Angeli
Diaconus Cardinalis & Apoftolica Sedis Legatus
laudo & confirmo; ut enim obfervavitOnuphrius,
Petrus Leonis à Pafchali II Diaconus Cardinalis
tit. SS. Cofmæ & Damiani : dein à Callifto II
Presbyter Cardinalis fanctæ Mariæ trans Ti
PP berim

446 Critica Hiftorico - Chronologi
SAC. XII. berim , tit. Callifti , anno MCXX creatus fuit,
An.C.1126. & poftea cum Gregorio de fancto Angelo Dia
cono Cardinali Legatus in Galliam miflus ; eo
rum verò Legatio jam anno fuperiori abfoluta
fuit , & hoc anno Gerardus Engolifmenfis Epi
fcopus & Cardinalis ac Humbaldus Archiepifco
pus Lugdunenfis in Galliis Legati Sedis Apo
ftolicæ erant, ut paulò pòft videbimus. Ex qui
bus liquet , fan&tum Stephanum ante annos duos
fuiffe demortuum , cùm duo , qui illum con
venere , Legati hoc anno in Galliis non fuerint.
Vita S. Stephani à Vincentio Bellovacenfi re
lata eadem eft cum Vita à Geraldo fcripta , fed
interpolata, ut ex ejus lectione intelligitur. Ne
que enim ea nifi interpolationibus à primigenia
diverfa. Decreto S. Rituum Congreg . die VII
April. an . MDCXCVI emiffo , Martyrologio
Rom. ad diem VIII Februar . infertum fuit no
men Sancti Stephani de Mureto Abbatis , Ordi
nis Grandimontenfis Inftitutoris.
VII.
Labbeus Tom. II Biblioth. pag. 674. & feqq .
Refellitur
contraria. Vitam fancti Stephani de Mureo ex veteri Codi
ce, in quo nomen Auctoris non legitur , recitat,
eaque in nullo diverfa eft ab ea , quam Bollan
dus cum Auctoris nomine refert ex alio Codice.
Non viderat Bollandus Labbei Bibliothecam ,
qua quando Acta SS. menfis Februarii in lucem
emifit , ea nondum juris publici facta erat : in
deque Bernardi Guidonis in notis ad Sancti Ste
phani Vitam non meminit. Bernardus Guido
nis in Tractatu de Sanctis , qui ornant Lemovicen
fem diæcefim , qui extat Tom . I Biblioth. Lab
bei ait , Stephanum anno Chriſti MLXXVI,
ætatis verò fuæ anno XXX in eremum fecef
fiffe , & anno Domini MCXXVI, ætatis verò
fuæ anno o &togefimo vivendi finem feciffe. Verùm
Bernardus Guidonis adversùs teftem domefti
cum , longèque fe antiquiorem non audiendus.
Stephanum Clemens III in Sanctorum nume
rum retulit anno MCLXXXIX , in Bulla Ca
nonizationis expreffo. Bernardus Guidonis in
terpolatorem fecutus eft , licet in Tractatu de
Ordinibus Grandimontenfi atque Artigia & mona
fterio fancti Auguftini Lemovicenfis , edito Tom.
II Biblioth. Labbei pag. 275. de feptimo Prio
re Generali Ordinis Grandimontenfis fcribat :
VII Prior D. Geraldus Iterii electus in Capitulo
generali III Kal. Octob. MCLXXXVIII.
Procuravit canonizationem & relevationem fancti
Stephani MCLXXXIX. Scripfit gefta ejufdem
4 fancti Stephani. Bernardum Guidonis Vitam à
Vincentio Bellovacenfi exhibitam , à Geraldo
fcriptam exiftimaffe oportet ; alioquin non in
terpolatam , fed genuinam & primigeniam fe
cutus fuiffet. Vide dicta de anno inftituti Ordi
nis Grandimontenfis anno MLXXIV.
VIII. Ad num . XVIII Auctor Anonymus Ordinis
PræmonftratenfisVitæ Beati Godefridi Cappen
Godefridus
Ordinis Pra- bergenfis exComiteCanoniciOrd.Præmonftrat.
monftrat. quæ extat in Actis SS. Bollandianis ad diem
XIII menfis Januarii , mortem ejus cap . X his
verbis narrat : debitum Creatori reddidit fpiritum,
atque Idibus Januarii , quo die baptifmum Chrifti
fanta recolit Ecclefia , beata illa anima carne
foluta, æternæ regenerationis induit candidatum :
anno dominica Incarnat. MC XXVI , ætatis au
temfuæferme XXX migravit ad Chriftum. Hæc
verba cùm legiffet Baronius , non dubitavit ,
quin hoc anno mors ea contigerit ; verùm , ut
obfervat Bollandus exJoanneGamanfio in Com
mentario prævio ad Vitam B. Godefridi § . 7.
ca
annus ille à Pafchate exorditur ; hic enim tal
culus Monafterii & Cappenbergæ , quæ in ea An.C.1126.
diœcefi fita, ufque ad annum MCCCX viguit,
quo demum abrogatus fuit in Synodo Colo
nienfi fub Henrico Archiepifcopo , ut in Sancti
Engelberti Vita tradit Gelenius . Sequenti itaque
tantum anno Beatus Godefridus ad fuperos abiit.
Cùm enim ante mortem Cappenbergâ cum fra
tre Præmonftratum fit miffus , ac poft annum
revocatus ad Norbertum jam Archiepifcopum
Magdeburgenfem , ut dicitur cap. X ejus Vitæ,
die XIII Januarii hujus anni vita decedere
non potuit, cùm S. Norbertus die XXV menfis
Julii hujus Chrifti anni ordinatus fuerit Ar
chiep . Magdeburgenfis , ut anno fequenti often
dimus.
Godefridus nobiliffimis parentibus ortus cum IX.
fancti Norberti circumquaque flagraret opinio, Ejus vir
unà cum fratre germano Ottone eum adiit , & tutes.
uterque paulò pòft , mutato feculari habitu Re
gulam Beati Auguftini fub Norberto profeffus
eft. Vir Deo dignus Godefridus , inquit Auctor
Vitæ ejus, conjugemfuam Friderici Comitisfiliam,
facrum fumere velamen adhortationibus piis ac
falutaribus effecit. Plura Godefridus Coenobia
condidit , inter quæ principem locum obtinet
Cappenbergenfe in Weftphalia ex quo tanquam
primario prodierunt diverfa alia. Cùm Antiftes
Monafterienfis conaretur impedire , ne caftrum
Cappenberg in partem Præmonftratenfium cede
ret, plurimaque loca Beato viro in concambium
offerret , refpondit fe nulla paffurum ratione ,
ut fe fuperftite deinceps in eo loco mundanæ
vanitati ferviretur , quin potius id elaboraturum
neceffe effe , ut ubi hactenus licentiofa militum
graffata effet incurfio , illic cœleftis obfequii
fuccederet affiduitas . Porrò ejus Vitæ Auctor
fynchronus fuiffe videtur. Recitat alias duas Vi
tas Bollandus , fed ex primigenia deductas.
Mox diximus , Gregorium de fancto Angelo, X.
& Petrum Leonis S. R. E. Cardinales hoc anno Quinam hoc
non fuiffe Legatos Sedis Apoftolicæ in Gallia , anno S. Sedis
Legati in
& vulgarem illam fententiam explofimus ; nunc Gallia fue
nobis oftendendum , Humbaldum Archiepifco- rint.
pum Lugdunenfem , & Gerardum Epifcopum
Engolifmenfem hoc anno Legatione Gallica
functos effe . Priorem anno fuperiori Sedis Apo
ftolicæ Legatum non fuiffe , demonftrant verba
Cartularii S. Stephani Divionenfis , recitata à
Sammarthanis Tom. IV pag. 846. ubi dicitur
Herbertus anno MCXXV pofitus Abbas præ
fentibus & laudantibus Humbaldo Lugdunenfi
Archiepifcopo , Stephano Eduenfi Epifcopo aliif
que. Quare eo anno nondum Sedis Apoftolicæ
Legatus erat , currenti verò eum munus illud
exercuiffe, docet conceffio cujufdam præbendæ
in Ecclefia S. Petri Bellovacenfis Canonicis Re
gularibus S. Quintini à Petro Epifcopo Bello
vacenfi facta , & à Sammarthanis in Epifcopis
Bellovacenfibus ex originali relata, in cujus fine
legitur : Ego quoque Humbaldus Lugdunenfis Ec
clefiæ Epifcopus & Apoftolica Sedis Legatus hujus
prafcripta donationis fententiamfirmam & incon
cuffamfervari, Apoftolica auctoritate præcipio, &c.
Actum Incarnationis Domini anno MCXX VI
indict. IV. Is hoc, vel feriùs fequenti anno Con
cilium Aurelianis celebravit , ad quod vocavit
Goffridum Vindocinenfem Abbatem , ut patet
ex ipfius Goffridi Epiſtola XXIX libri primi
ad Humbaldum Apoftolicæ Sedis Legatum , in
qua ait , fe ad illud Concilium venire non poffe,
quod
 in Annales C. Baronii .
SEC. XII. quòd Privilegiis Romanorum Pontificum inter
An.C.1126. dictum fit , ne alodiarius B. Petri Abbas Vindo
cinnenfis ab Epifcopo , vel à quolibet Apoflolice
Sedis Legato ad Concilium vocetur. Labbeus
Tom . X Concil . pag.944 . Epiftolam illam inte
gram recitat , aitque magnam omnium ignora
tionem effe , quo anno Concilium illud Aurelia
nenfe coactum fuerit ; magnam itidem quid in
eo fuerit geftum . At licet hoc poftremum ve
rum fit ; certum tamen Concilium illud nonnifi
hoc vel fequenti anno congregari potuiffe , cùm
anno MCXXVII faltem exeunte Matthaus
Epifcopus Albanenfis Cardinalis Legatus in
Gallia fuerit , & duobus fequentibus annis eo
dem munere functus fit , ut infrà videbimus.
Nunc oftendendum, Gerardum Engolifmenfem
eodem tempore etiam Legatum fuiffe.
XI. Anno ab Incarnat. Domini MCXXVI , in
Girardus
quit Ordericus lib. XII pag. 883. indictione IV,
Epifc. Engo
Lifm. S. Sedis Pontificalis Bafilica fanti Gervafii Mediolanenfis
Martyris apud Sagium ( Normanniæ civitatem )
Legatus in
Gallia. XII Kalend. Aprilis ( qui dies hoc anno in do
minicam cadebat ) dedicata eft à domino Goiffre
do Rotomagenfi Archiep. & aliis quinque Prafuli
bus. Ibi tunc Henricus Rex Anglorum cum Proce
ribus fuis affuit , & eidem Ecclefiæ reditus X li
brarum pro dote per fingulos annos donavit. lbi
tunc interfuerunt Girardus Engolifmenfis Epifco
pus Romanæ Ecclefiæ Legatus , Joannes Lexovien
fis , Joannes Salarienfis (feu Sagienfis) , Goiffre
dus Carnotenfis, & Ulgerius Andegavenfis . Quare
cùm hoc anno Humbaldus & Giraldus Sedis
Apoftolicæ Legati in Francia fuerint, obitus $ .
Stephani de Mureto cum eo connecti non po
teft , quia paucis antequam è vita decederet die
bus , Petrus Leonis & Gregorius S. Angeli Car
dinales Apoftolicæ Sedis Legati eum invisere ;
cumque Epiftola fancti Bernardi XXII Hum
. baldo Lugdunenfi Archiepifcopo , Romana Sedis
Legato data fuerit , tunc ei in Legationis mune
re adjunctus non fuit Petrus Fontanenfis Cardi
nalis , ut autumavit Mabillonius in Notis fufio
ribus ad illam Divi Bernardi Epiftolam, ideoque
ea Epiſtola currenti anno fcripta. Quod obiter
dictum fit.
XII. Albertus Aquenfis Ecclefiæ Canonicus & Sa
Florent
crifta Hiftoriam Hierofolymitana Expeditionis
Albertus
Aquenfis in XII libros divifam ufque ad hunc annum
Robertus non perduxit, ut fcripfit Oudinus in Supplem.de
Monachus.
Script. Ecclef. fed eandem cum anno fecundo
Balduini Regis , feu cum anno MCXIX , ab
folvit, ut ex ejus lectione apparet. Robertus Mo
nachus Sancti Remigii Remenfis, qui eidem Ex
peditioni facræ interfuit , Sancti Bernardi Ab
batis fui juffu eandem Hiftoriam libris novem
defcripfit , fed defiit in victoria apud Afcalo
nam anno MXCIX à Chriftianis reportata. De
varia Roberti fortuna legendus Marlotus lib . 2.
Metropol . Rem. cap. 17. Annus emortualis
utriufque incertus.
XIII. Hoc anno Urraca Regina Alphonfi VII Ca
Moritur Vr- ftellæ & Navarræ Regis mater vitam cum mor
raca Caftella te commutavit , ut Sandovalius in Alphonfo
Regina,
VII fol . 131. fe in antiquo Documento linguâ
Caftellana fcripto legiffe affirmat , & dicitur in
libro Tumbo nigro appellato, ubi mors ejus ac
cidiffe legitur era MCLXIV , VIII Idus
Martii , indeque deducit Sandovalius exempla
ria Chartarum duarum fibi oftenfarum eam erâ
MCLXVII adhuc in vivis fuiffe fupponen
Tom. IV.
447
tium , in numeris mendofa effe, quòd qui ea ex- SAC. XII .
fcripsere , numeros Gothicos legere nefcierint. An.C.1126.
In Chartis in gratiam monafterii Sancti Emi
liani datis , quas era MCLXIII , non verò
MCLXVII datas effe oportet , afferit Urraca ſe
in Ecclefia feu monafterio fancti Vincentii Al
phonfi filii & Alphonfi Aragoniæ Regis juffu in
carcere detentam effe ; quod etiam legitur in li
teris in gratiam Ecclefiæ fancti Jacobi die XXV
Martii emiffis ab Alphonfo Rege , & ab Urraca
matre ejus confirmatis , in quibus ea fe capti
vam effe dicit. Sepulta fuit in capella Regia
fancti Ifidori Legionenfis , ubi Sandovalius fcri
bit fe ejus epitaphium legiffe , in quo ea dicitur
mater Adefonfi Imperatoris , mortuaque anno
MCLXIV Martio menfe.
Hoc pariter anno juxta Diagum lib. 2. Hift. XIV.
Comit. Barcinon . cap . 108. Barcinona Comitia Comisia
Principatus
generalia totius Principatus celebrata , in qui- Catalannie
bus Reipublicæ ftatus reformatus, & fecularium
adverfus Ecclefiaftica jura exceffus emendati.
Petiit id à Raimundo III Barcinonenfi & Pro
vinciæ Comite Beatus Oldegarius , cujus defi
derio annuit Comes , & in ejus Palatio uterque
Ordo coactus fuit. Ex Ecclefiafticis adfuere
Oldegarius Metropolitanus , Raimundus Aufo
nenfis, & Berengarius Gerundenfis Epifcopi , ac
Catalauniæ Abbates omnes . Ex Laicis Comes
cum Raimundo Berengario filio poft patris
mortem Aragoniæ Principe , Proceres multi &
nobilium multitudo infinita. Inter alia multa in
utilitatem Ecclefiæ iis in Comitiis ftatuta , Co
mes ac filius , Proceres ac nobiles Beato Oldega
rio reftituere Ecclefias omnes ac cemeteria cum
reditibus ac quibufcunque aliis hactenus à fe in
præjudicium Ecclefiæ poffeffis : integra liber
tas iifdem Ecclefiis conceffa abfque ullius jurif
dictionis in eas refervatione. Hæc aliaque à Di
daco citato memorata, quæ in novam Concilio
rum editionem transferri debent, ftatuta, inquit
Diagus , die X Martii anni MCXV ; fed id
errore Librarii pofitum ; cùm eo Chriſti anno
Oldegarius nondum Tarraconenfis Archiepifco
pus fuerit. Quare loco , MCXV , legendum ,
inquit Didacus , anno MCXXV , qui annus
currentem defignat ; cùm Comitia menfe Mar
tio habita fuerint , & in Catalaunia annus vel à
Pafchate , vel à die XXV menfis Martii fecun
dùm ufum Gallicanum proficifceretur. Cata
launiam enim Francorum Regibus hoc tempo
re paruiffe , feu Francorum Reges fupremos
Principes ibi agnitos fuiffe , compluribus Actis
publicis liquet.
Súrita lib . 1. Annal . cap.49 . refert in antiquif XV.
fimis Annalibus legi hoc anno in Catalaunia ad In Catalan
nia infelici
caftellum Corbinenfe fanguinolentum prælium ter adverfus
commiffum fuiffe , ubi magnus Chriftianorum Saracenos
numerus periit , & res eorum in magnum diſ- pugnatum.
crimen venère. Alphonfus Aragoniæ Rex ftatim
ad Comitem Barcinonenfem, ejufque filios per
rexit , ut eis in hoc bello adverfus Infideles auxi
lio effet : Comitati funt eum plures Epifcopi ac
Proceres ibidem nominati , inter quos duo
Epifcopi Stephanus Ofcæ, & Stephanus Electus
Rodenfis. Porrò Corbinum Ballegarium inter
& Ilerdam Ballegario vicinam pofitum.
Pp 2 ΑΝΝΟ

448 Critica Hiftorico - Chronologi
SÆ C. XII.
An.C.1127.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6620.
Hifpan.
MCLXV. 16. B. D 7. P. 3. April. Indi &. 5 .
Anno Hegi
ræ DX X I. JESU CHRISTI 1127.
inchoato die
HONORII II PAPE 4.
17. Januar.
fer. 1.
LOTHARII REG. 3.
JOANNIS COMNENI IMP. IO .
I.
Moritur Num. I ad VI. Hoc anno , inquit Falco in
A Chron. Dux ( nempe Apuliæ ) Willel
Guillelmus
Dux Apulia, musfeptimo Kalendas Augufti mortuus eft , ( nem
pe die XXVI menfis Julii. Romualdus Saler
nitanus à Baronio citatus tradit , eam mortem
accidiffe infefto San &ti Nazarii , ideſt, die XXVIII
ejufdem menfis, quô ideo fepultus fuit) . Conti
nuò uxor ejus crines fuos , quos pulchros &fuaves
nutrierat , coram omnibus qui aderant , totondit.
Defcribit poftea magnificas exequias Salerni,
ubi Willelmus Dux demortuus, peractas ; Baro
nius num . I ait cum Willelmo genus Roberti
Guifcardi penitus extinctum fuiffe . Verùm refta
bat Boamundus Junior Roberti ex Boamundo fi
lio nepos anno MCXXX occifus , ut ibidem
oftendemus. Falco fubdit : Cumque Rogerius Co
mes Siculorum mortem Ducis Guillelmi agnovit ,
navigiis feptem paratis , in armis fiquidem &
omnibus neceffariis Salernum advenit , & diebus
ibi decem commoratus eft , nolens revera de navi
defcendere , fed nocte dieque in navigio perfiftens,
cives vocari fecit Salernitanos , & Archiepifco
pum eorum Romualdum , & eis juxta littus omni
bus convenientibus Comes ille Rogerius exorfus
eft. Oftendit in fua oratione Principatum illum
jure natalium fibi deberi , petiitque in Princi
pem eligi , & cuicunque alteri præferri , me
præter quemlibet alium, inquit, deligentes ; addit
ca
prædecefforibus perpelli fumus , quæ etiam ab eo- SEC. XII .
An.C.1127.
dem ipfo nobis inferri , fi dominatûs culmen fuper
nosfufceperit , formidamus : cumque hæc & iis fi
milia ab eis fuperbo ore proferrentur , atque qui
dem Sarolus nomine unus ex illis , qui ex parte
Comitis verba detulerant , dum contra eos pro hoc
ipfo verba reddidiffet , mox illis in eumfurore con
citatis , dum fugam evadendi infelix ageret , ferro
ab ipfis fuccifus interiit. Factum hoc à Falcone
omiffum .
Pergit Alexander : Quæ videlicet cùm Rogerio III.
ASalernita
relatafuiffent , licet cordis dolore quamplurimum
tangeretur , animi fui impetum pro tempore gravi- recipitur.
ter obvolvens , rurfus mittebat exorans eos , quate
nus quodfibi juftum ad habendum erat , non de
negarent.
negarent. At illi fuper hoc iterum atque iterum
conferentes , tandem talia refpondentes dixerunt ;
concedatur nobis munitio Turris majoris ad cufto
diendum ; ficque pòft dominio ipfiusfubdemur. Quo
audito ille , quamquam fuper hoc pernimiùm ag
gravaretur , fubditionem tamen civium acceptu
rus , prædictam arcem eis pro nutu ipforum conſer
vandam annuit. Idem refert Falco : Juravitfta
tim Comes ille Rogerius , quodfine judicio , &fine
culpa eos non capiat , neque capi permittat , neque
extra dies duos in expeditione illos perducat , &
caftellum Turris Majoris de illorum poteftate non
auferat ; & fi quis abftulerit , ejus auxilio fub eo
rum poteftate reftituat. Ex his perfpicuum fit, fa
bulofum effe quod fcribunt recentiores Rerum
Sicularum Auctores Rogerium fcilicet Siciliæ
ComitemGuillelmi Apuliæ Ducis Conftantino
polim profecti ditiones invafiffe , & ufque ad
mortem ejus retinuiffe. Id quidem à nobis anno
MCXXI confutatum , fed ex Willelmi mor
tis narratione magis convellitur. Ibidem dixi
mus Willelmi uxorem fuiffe Gailtegrimam Jor
dani Principis Capuæ fororem.
Alexander Abbas refert, Ramnulfum Comitem IV.

que : Cives illi , confilio communicato , civitatem Mathildis maritum fe fe Rogerio fororio fubde- Recipitur
in reliqua
Salerni, ejusfubfidelitate commiferunt, &c . Et his re noluiffe , quin vice verfa Rogerius Comitem Apulia.
actis civitatem ingreditur , & ibi honeftè moratur. Rogerium Orianenfem fibi fubderet , additque :
II. Alexander Abbas Celefini monafterii , qui Tandem Rogerius abire non paſſus tam pro conju
Rogerius Si
cilia Comes vivebat adhuc anno MCLIV , in libris com gali Mathildis copula , qua ei propinquus erat ,
ei fubftitui plectentibus Res geftas hujus Rogerii pofteaSici quàm pro ftrenuitatisfuæ nomine, quam fibi in ac
petit. liæ Regis, de eodem, antequam Guillelmo con quirendo Apuliam omninò profuturam fperabat ,
fanguineo fuccederet , fcribit : Et cùm adolevif ejus fufcepto hominio fubdidit ei præfatum , quem
fet , invaferat alias infulas , quarum una Malta propofuerat Comitem ; deinde cum accepta fideli
vocabatur. Quare non Rogerius pater ejus , ut tate Salernum ingreditur. Amalfitani deinde vi
aliqui perperam in literas misère , fed ipfemet dentes Salernitanos Comiti colla fubdidiſſe , & ipfi
Melitain infulam occupavit , & quidem ante itidem ei, retentis munitionibus, fubjiciuntur. Fal
præfentem annum, annoque circiter MCXXII. co nulla Raninulfi Comitis mentione facta , ait :
Primum Melitæ Epifcopum indicavimus anno His & aliis ita decurfis , univerfum Ducatum
MXCI. Subjungit Alexander , poft iftam ex Amalphitanorum circumquaque Comes ille fuæfub
peditionem Rogerium de aliis terris occupandis jugavit poteftati , & inde procedens , Trojanam
cogitaffe: Cùm ad alias iterum occupandas infulas, civitatem , & Melphitanam , & totius ferè Apu
terrasque attentiùs perfifteret, repentè audivit præ liæ partes obtinuit , &c. concluditque : Quibus
fatum Ducem Guillelmum ab hac luce Salerni de peractis victor & exultans Siciliam repedavit.
ceffiffe : qui doluit valdè , quòd fe ignorante , de Subjungit Falco : Confilio habito ad Ducatus V.
functusfit , quodquefe , utfibi vivens ftatuerat , fi arripiendum honorem animum impulit elatum , & Honorius 11
eum excom
filium non haberet, hæredem non feciffet. Unde mo præcepit omnibus in terrafua manentibus , ut Du municat.
ram non patitur, fedpræparato navali itinere quan cem Rogerium eum vocitarent , quod & fa&tum eft.
tocyus Salernum tetendit : cumque non procul ab Alexander verò Abbas in eandem rem fcribit :
urbe conftitiffet , delegatis nunciis Salernitanis ci Per idem tempus Romana Ecclefia Pontificium Ho
vibus mifit , quatenus eidem fubderentur. Nam norius Papa II adminiftrabat , qui Romæ obitum
potiusfibi , quam alteri dominatus ejufdem civitatis Guillelmi Ducis percipiens , nec non Sicilienfium
generis fucceffione competebat : quod & Guillelmus Comitem Ducale jam ambire regimen cognofcens ,
Dux, fi ex conjuge nato cariturus effet hærede, vi doluit valde : atquefine dilatione Urbem egreffus
vens ei concefferat. Quibus illi refpondentes ; Nos Beneventum properat. 1 Deinde Miffarum celebrans
nullo modo, inquiunt, nullave ratione eifubdemur, folemnia ipfum publica voce anathematis jaculo
quoniam plura malorum Guillelmo Duce , ejufque perculit , fi Ducale obtinere culmen ulteriùs cona
retur,

in Annales
SÆC. XII . retur , vel quifquis ei ad nancifcendum confilium,
An.C.1117 . auxiliumve tribueret. Undefactum eft , ut ipfe Ra
nulfus Comes ab eo , quamquam malè confultus ,
penitus averteretur , modis omnibus nitens præpe
præpe
dire eum , ne ducatùs quiret confcendere apicem.
Verum Rogerius Salerni commorans (quò è Sicilia
venerat ) cùm audiffet , quod Papa Beneventum
veniffet , atque in fe excommunicationis intorfiffet
jaculum , mifit ad eum , orans , ut non ab Ecclefia
Dominatum , Ducalemque honorem generis jure
fibi competentem confcendere prohiberetur. Nam
& prout æquitas imperaret , de ejufdem Ducatus
culmine libenter ipfe obfecundaturus effet. Falco
verò mifit præterea Domino Papæ Honorio mune
ra multa auri & argenti , pollicitando etiam urbem
Trojanam , & Montem Fufcum , ut ducatus ei ve
xillum ,& nomen largiretur , quod nunquam tem
pore illo prædictus Papa Honorius ei concedere di
gnatus eft.
VI. Verùm jure merito Honorius II DucisApuliæ
Ei Ducatus titulum Rogerio Comiti Siciliæ negavit. Gual
Apulia da terus enim Ecclefiæ Tarvanenfis Archidiaconus
tusfuerat.
in Vita B. Caroli Boni Comitis Flandriæ, de cu
jus Martyrio mox fermo erit , cap. 2. narrans
Guillelmi Ducis mortem, fcribit : qui ut fe peri
clitari cognovit , Salernitanum Archiepifcopum &
Trojanum Epifcopum ( nempe Romualdum utri
que Sedi præpofitum, uti jam diximus) advoca
vit , atque quod antea , dum incolumis effet , fece
rat , eorum quoque teftimonio defiderans confirma
ri , quidquid mobilium vel immobilium in terra
poffidere videbatur > Beato Apoftolorum Principi
Petro , ejufque Vicario fanctiffimo Pape Honorio ,
ex cujus ore facro hoc ipfum frequenter audivi
(hoc enim tempore Gualterus vivebat) jure per
petuò poffidendum delegavit , ac deinde in confeffio
ne Domini ab hac luce migravit.
Alexander tamen idem ac Falco his ver
VII.
Nec vi , nec bis narrat : Papa verò iis perceptis ( Legatio
muneribus
Honorium 11 ne nempe Rogerii ) nulla ratione , nullove pacto
flecterepoteft ejus precationibus flectitur ; imò illum excom
Rogerius. municando feriens expellebat. Porrò Rogerius indi
gnationem adbuc illius patienter fuftinens , mifit
iterum atque iterum eum fufcipiens quod fe habere
jure decebat , non denegaret. At contra Papa eo
dem modo , quo fuprà in eum obftinatiffimum ge
rens animum , nullo modo defiderio ipfius affenfum
prabere volebat. Alexander Abbas , qui Rogerii
partes fequebatur , gefta ab eo adversùs Hono
rium II & urbem Beneventanam diffimulat , fed
Falco ea narrat : Audiens autem, inquit, prædictus
Rogerius Siculorum Comes præfatum Pontificem
Honorium petitionibus fuis circumflecti non poffe ,
&c. fautoribus fuis præcepit , quatenus quot pof
fent captivos perducerent Beneventanorum , & af
fli&tionibus multis civitatem infeftarent. Qui verè
magis quàm fuerat eis injunctum , executi funt.
Poft aliqua interpofita : His taliter omnibus fu
periùs narratis evolutis , prædictus Pontifex Ho
norius nihil utilitatis & virtutis erga civitatem
Beneventanam agere deprehendens , confilio falutis
accepto , III Kalend . Januarii ( currentis Chri
fti anni ) Capuanam civitatem adivit ; continuò
prædictus Robertus ( Capua ) Princeps officiofiffi
mè illum excipiens , ad Palatium Epifcopi Capuani
gaudio magno cum caftra metari præcepit. Prin
ceps hic filius erat Jordanis XIV Kalend. Ja
nuarii hujus anni demortui , ut Peregrinius in
Tabula genealogica Principum Capuanorum
animadvertit ; Honorius verò antequam Bene
vento difcederet , Troja fuerat , ut ipfemet af
Tom. IV.
1
C. Baronii . 449
firmat in fua Oratione habita in Concilio aut cœ- SÆ C. XII .
An.C.1127.
tu Capuæ congregato, quam Baronius num. III
ac feq. refert , quamque ex Falcone exfcripfit ;
um pro quibufdam imminentibus negotiis civita
tem Troianam alijemus , hicque obfervandum ,
Baronium non Falconem, fed ejus Epitomen ſe
qui , aut aliqua pro libitu mutare.
Baronius num . II refert ex Falcone unctio VIII.
nem Roberti novi Comitis Capuani ; verùm Robertus
Capua Prin
cùm fecundum eundem Falconem Honorius II
ceps anno fe
tertio Kalendas Januarii Capuæ exceptus fuerit, quenti in
& Epiſcopos & Abbates ad eam unctionem con- unctus.
vocarit, cœtus ille ante initium fequentis Chrifti
anni congregari non potuit : Honorius , inquit
Falco , Archiepi copos & Abbates accerfiri præce
pit , quatenus ad Principis unctionem convenirent,
qui euntes die ftatuto ( fed à Falcone non defi
gnato ) exultatione ingenti ad Capuanam Eccle
Jiam convenere Archiepifcopus itaque Capuanus
juxta prædecefforum fuorum Privilegium , prafen
te tali ac tanto Pontijice Honorio , cum turba viro
rum religioforum que convenerat , & Epifcoporum
Conventu, prædictum Robertum in Principatus
bonorem inunxit & confirmavit.
Suprà dixi Honorium II Trojam fe fe contu IX.
liffe ; is autem in Oratione in Conventu Capua- Honorius 11
in Concilio
no habita & à Baronio num . III relata dicit Troiano Ro
Rogerii Comitis fautores in cives Beneventanos gerium Co
fæviiffe in die feftivit tis Sancti Martini , eo fci- mitem ite
rùm excom
licet tempore quo Honorius II , non Beneven municat.
ti, fed Trojæ verfabatur. Alexander Abbas quid
tunc geftum fuerit , hoc modo narrat : Poft hac
autem prædictus Præful à Trojanis civibus accitus ,
eorum hominium flagitantibus ipfis accepit ( nem
pe Honorius II ) ubi pridem univerfi Apuliæ ad
fe venientes Magnates adversùs Rogerium , ita
eodem follicitante , fædere ei uniuntur , ut nonnifi
eum penitus expellerent , aut in bello , fi poffent , de
terra necando delerent ; ex quibus fuerunt Grimo
aldus Barenfium Princeps , Gofridus Comes An
drenfis , Tancredus de Converfano atque Rogerius
Orianenfis Comes , aliique complures ; quorumſci
licet unanimitati & Robertus Capuanorum Prin
ceps ejufdem Papa hortatu , Comitifque Ramnulfi
(fororii Rogerii , qui ab eo defecerat ) infliga
tione confociatur. Hoc Honorius II in fua Ora
tione citata defignat paucis his verbis ; Cumque
pro quibufdam imminentibus negotiis civitatem
Trojanam adiffemus. Pergit Alexander : Nec mo
ra præfatus Apoftolicus Beneventum repedat ( hoc
fc. anno circa feftum S. Martini ) ibique non lon
ga intercedente mora rursus Trojam revertitur
(verofimiliter fub exitum menfis Novembris ) ,
qui ibidem Epifcoporum celebrans Concilium (quod
obfervatione dignum eft ) Rogerium iterum , vel
quifquis ei ad adipifcendum Ducatum confenfurus
feu opem collaturus effet , ab Ecclefia excommuni
cando eliminavit : cumque his peractis denuò Be
neventum remeaffet , Rogerius rursus Legatione
ad eum directa fimpliciter precatur , quatenus
anathematis fententia remota , Ducaliqué fibi di
gnitate conceffa fervitium ejus fufciperet ( menfe
Decembri ) . At ille rurfus in eodem ipfo quo fuprà
immobili mente perfiftens , petitioni fuæ nullatenus
adquiefcit. Imò Honorius II Capuam perrexit, ut
refert Falco hoc anno apud Baronium. num. V.
Pergit Alexander : Rogerius tentamipfius (nem X.
pe Honorii II ) infolentiam, animumque inflexi- Honorius 11
bilem spectans , ad Siciliam tranfvečius navigio Comes je fe
redit : quatenus quod bumilibus verbis obtinere ad arma pa
non poterat, armorum violentiâ revertens adipif- rant.
Pp 3 ceretur.
!
 450 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . ceretur. Cujus abfceffu cognito, Papa & ipfe, quan
An.C.1127.
tocyus potuit , repetit , ut inde bellicam aciem du
cens adversùs eum fimul cum præmemoratis Prin
cipibus obfiftere deberet , fi fortè cùm hoftili manu
Ducatum invafurus rediret.
XI. A num . VI ad IX. Concilium Trecenfe , cui
Concilium Matthæus , Albanenfis Epikopus Cardinalis ,
Trecenje.
Legatus Apoftolicus , Archiepifcopi Remenfis
& Senonenfis, variique Epifcopi interfuère, an
no tantum fequenti celebratum ; cùm in ejus
Præfatione Joannes Michaelenfis Concilii Scri
ba dicat , illud habitum infolemnitate San&ti Hi
larii ( nempe die XIII menfis Januarii ) anno
MCXXVIII ab Incarnato Dei filio , ab inchoa
tione prædicta militia ( nempe Templariorum )
IX ; qui annus Incarnationis etiam notatus re
peritur in Codice MS. Bibliothecæ Victorina
Parifienfis, & in Hiftoria Hierofolymitana Jaco
bi de Vitriaco . Tyrius quidem ait Concilium
iftud Ordinem Templariorum jam à novem an
nis fundatum confirmaffe ; fed cùm is annum
Incarnationis , vel à die XXV menfis Martii,
vel à die Pafchatis ibi incipiat , certumque fit
Concilium menfe Januario congregatum , Ty
rius nonnifi de menfe Januario fequentis Chrifti
anni interpretari poteft , & malè aliqui viri docti
cum ad ejus annos incarnationis numerandi
modum animum non advertiffent, vel numeros
•
apud Tyrium mendosè defcriptos effe caufati
funt, vel ad vanas interpretationes recurrère. An
nus itaque Era Dionyfiance MCXXVIII
menfe Januario erat adhuc annus MCXXVII
Tyrio , & nonus exiens à Fundatione Ordinis
Templariorum.
XII. Baronius num. VI rectè afferit Matthæum Al
In eo Regula banenfem Epifcopum Cardinalem huic Concilio
Templariis
data. præfuiffe, & ea occafione Epiftolam XXI San
ti Bernardi ad eum datam. Sed ad illud Conci
lium Epiftolam Sancti Bernardi ordine XVII ad
Petrum Diaconum Cardinalem datam , in qua
Sanctus Abbas excufat , quòd vocatus non ve
nerit , malè revocavit ; ibi enim divus Bernar
dus de alia profectione nobis ignota fermonem
habet , & Petrus ille , qui ibidem à Sancto Ber
nardo vocatur Diaconus Cardinalis & Legatus,
anno MCXXV Legatione Gallica , non verò
hoc anno functus eft , ut eo Chrifti anno often
dimus . Regulam à Sancto Bernardo ex injuncto
Concilii Trecenfis Templariis datam, non mul
to poft à Theutonicis receptam fuille teftatur
Jacobus de Vitriaco Card. in Hift. Orient. cap .
LXVI. De incremento verò Templariorum
poft Regulam acceptam complures libri teftes
funt. Porro ex die celebrati Concilii Trecenfis,
die fc. XIII Januarii anni MCXXVIII , In
telligimus Matthaum Albanenfem Epifc. Cardina
lem hoc anno , faltem exeunte , legatum Sedis
Apoftolicæ in Galliam veniffe . Girardum Engo
lifmenfem Epifcopum in Legatione Aquitanica
continuatum fuiffe , ex dicendis anno MCXXX
intelligetur. Duas enim in Gallia Legationes
fuiffe non femel infinuavimus.
XIII. A num. IX ad XVIII. Stephanus Epifco
Ecclefia Gal
cala diffi pus Parifienfis Ludovicum VI Francorum Re
dis turbata , gemAnathemate perculit , quòd Ecclefiæ bona
nonnulla ufurpaffet ; eamquè ob rem literas ad
omnes Ecclefiarum Prælatos & Abbates , ad
ipfum quoque Honorium II dedit, rogans ut fuæ
fe caufæ adjungere vellent. Sed tandem Rex
ablata reftituit , & à vexandis præfato Stephano
& Henrico Senonenfi Archiepifcopo Stephani
Metropolita deftitit , uti narrat Baronius ex Epi- SAC. XII .
ftolis Divi Bernardi XLIV , XLV , XLVI , An.C.1127.
XLVII , & XLIX , quæ ideo hoc anno da
tæ funt. Bernardus enim impatienter ferens
quæ adverfum utrumque Præfulem à Rege ge
rebantur , tam fuo quàm Gaufridi Carnotenfis
Epifcopi nomine literas ad Honorium II quæ
rimonia plenas dedit. Reconciliationis Ste
phani cum Rege teftes funt literæ , quibus con
cedit Ecclefiæ B. Martini Campenfis in urbe
Parifienfi fitæ Ecclefiam S.Dionyfii de Carcere,
ut vocant , quæ ufurpata fuerat : Quapropter,
inquit Stephanus , Ecclefia B. Martini de Cam
pis & fratribus inibi Deo fervientibus Ecclefiam
S. Dionyfii de Carcere , quam diu manus laica
injuftè invaferat , quæ etiam tempore noflro ad
manus Regias redacta fuerat , ipfam in manibus
noftris redditam ex confenfu , petitione & volunta
te ipfius Domini Regis Ludovici , Adelaide Regi
na, filiis etiam Ludovico Rege , & Henrico ejuf
dem Ecclefie Abbate concedentibus , falvo in omni
bus jure Parifienfis Ecclefia in perpetuum do
navimus.
Manricus in Annal. Cifterc. ad hunc Chrifti XIV.
annum cap. I. autumavit, Stephanum Epifcopum Stephanus
Parifienfem fuiffe olim Regi carum , nuncque in- Epifc. Pari
fienfisdiver
vifum,& de eo intelligendum quod fcribit Chro- fus à Stepha
nographus Maurigniacenfis : Defuncto Willel- no Anjelli
mo, Anfelli Dapiferi Germano , Stephanus Can- fratre.
Dapiferi
cellarius frater amborum , Major Regia domus
effectus eft. Hoc retroactis generationibus fuerat
inauditum , ut homo qui Diaconatûs fungebatur
officio , militiafimul poft Regem duceret Principa
tum. Hic vir indufirius , & feculari præditus fa
pientia , tum multis Ecclefiafticorum bonorum
redditibus , tum familiaritate Regis , quam fic
babebat , ut ei potius à quibufdam diceretur im
perare , quàmfervire ; temporali felicitate fupra
ceteros mortales noftris temporibus efflorebat , &c.
In ea etiam fententia non pauci Critici ver
fantur. Verùm, ut animadvertit Duchefnius in
Notis ad Hift. Calamitatum Petri Abaëlardi ,
pag.1175 . & feq. Stephanus Epifcopus Parifien
is diverfus eft à StephanoCancellarioAnfelli Da
piferi fratre ; cùm tabulæ B. Maria de Gornaio.
referant fimul & Stephanum Parifienfium Epifco
pum, &Stephanum Dapiferum Gornaium tenentem;
quem ultimum fratrem fuiffe Anfelli , ex docu
mentis publicis liquet. Duchefnius quidem
utrumque Stephanum Cancellarium facit , quia
in Stephani Parifienfis Epifcopi Epitaphio,quod
apud Victorinos Parifienfes legitur , Cancellarii
dignitas ei attribuitur ; at Epitaphia, de quorum
antiquitate non conftat , nullam fidem in fimi
libus faciunt , ut fæpiùs infinuavimus , & vero
fimile eft iftud ab aliquo è pofteris fuiffe in
fcriptum , qui è duobus Stephanis unum fecerit.
Qua de re legenda Collectio Documentorum
ad notitiam Cancellariorum Franciæ conducen
tium , fubjuncta Hiftoriæ Comeſtabilium &
Cancellariorum Francia à Dionyfio Godefrido
linguâ Gallicâ publicata , pag. 72. De caufis ve
rò diffidii inter Ludovicum Franciæ Regem , &
Stephanum Parifienfem Epifcopum , legendus
Mabillonius in Notis fufioribus ad Epift. XLV
Sancti Bernardi ad eundem Regem datam.
Prætermiferam monere Dapiferum , Majorem
domus Regiæ , & Seneſcalcum feu Senefcallum
unius ejufdemque dignitatis nomina fuiffe
huicque curam incubuiffe Domûs Regiæ feu fa
cri Palatii ac Aulæ , idque evidenter demon
ftrare
 in Annales
SAC. XII . ftrare varia Scriptorum Francorum loca in Glof
An.C.1127. Lario Ducangii , vocibus Dapifer , Major domus
& Senefcallus. Præterea obfervandum Stepha
num de Garlanda , dum Cancellarius effet , ele
&
tum fuiffe Epifcopum Bellovacenfem , fed eam
Sedem nunquam obtinere potuiffe, ut San-Mar
thani in Epifc. Bellovac. ex Ivone Carnotenfi de
monftrant. At Stephanum de Garlanda deinde
electum Parifienfem Epifcopum , quod volunt
Labbeus & Mabillonius pag, 122. de Re Di
plom. planè convellitur ex documentis à Dio
nyfio Godefrido citato in medium adductis.
XV. Ad num . XVIII & feq. Hoc anno in An
Concilium
glia pro reformandis Ecclefiæ moribus Conci
Londinenfe.
lium habitum,non Wintonia, ut habet Baronius,
fed Londini feu Weftmonafterii , ut Continua
tor Vigornienfis hujus temporis Auctor , Mat
thæus Parifius in Chron . Huntindonienfis lib.
VII pag. 383. & Hovedenus pag. 478. difertè
affirmant. Eidem præfuit Guillelmus Cantuariæ
Archiep . & Legatus Apoftolicae Sedis ; fedit au
tem tribus diebus , ideft , tertio Idus Maii , &
die fequenti , tertioque poft hoc , qui fuit XVII
Kalendas Junii, ut dicitur in Præfatione. In eo
Ecclefiaftica difciplina Canonibus XII fanci
ta , & Canonibus V , VI , & VII Presbyteris
& Canonicis prohibitum , ne uxores vel concu
binas haberent. Imò in Canone VII de Concu
binis eorum ftatuitur , ne ab aliquo poteftate mi
nore vel majore detineantur , fed liberè eifdem
miniftris Ecclefia tradantur , & Ecclefiaftice
difciplina vel fervituti Epifcopali judicio man
cipentur.
XVI. Ad num . XX. Sanctus Norbertus Ordinis
S. Norbertus Præmonftratenfis Inftitutor anno fuperioriMag
denti Mag deburgenfis Archiepifcopus renunciatus eft , ut
annePace
deburgenfis notavit Dodechinus Abbas in Chron. & dura
Archiep. tio Sedis ejus ab Hugone ejus Vitæ Scriptore
dictus.
coætaneo memorata demonftrat. Chronogra
phus Magdeburgenfis à Meibomio editus tradit,
cùm mortuo Archiepifcopo Magdeburgenfi
electores inter fe non convenirenr de perfona in
ejus locum fubroganda , eos à Legatis Apofto
licis Spiram accitos effe , eofdem communicato
cum Lothario Rege Germaniæ Confilio Nor
bertum , quamvis plurimùm renitentem, elegif
fe , & hunc Comitatu Halveftadenfis ac Bran
deburgenfis Epifcoporum Magdeburgum dedu
&
tum : Ibidem X Kalend. Auguji ( legendum ,
XV Kalend. Augufti , ut fequentia evidenter
oftendunt ) quæ tunc evenit Dominica , magno
concurfu Comitum ac Procerum , à Clero & po
pulo cum ingenti gloria fufcipitur , ab omnibus
eligitur , & in Sedem fuam divina laude attolli
tur, & octava dein die idem infefto Jacobi Apoftoli
ab Udone Olenfi Epifcopo , cooperantibus aliis non
paucis , qui aderant Epifcopis , in Archipræfulem
ungitur , cui & Pallium à Papa Honorio dirigitur,
ſubjungit idem Chronographus . Octava au
tem dies , eaque Dominicalis ante feftum Sancti
Jacobi Apoftoli , non in X Kalend. fed in XV
Kalend. Augufti feu in diem XVIII menfis Julii
incidit anno præcedenti , quo Chronographus
ifte Norbertum creatum Archiepifcopum difertè
afferit. Hanc fententiam certam & indubitatam
effe , quæ in ejus morte dicemus , oftendent.
XVII. Ad num. XXI & feq. Willelmus Tyrius lib.
Primus Epi- XIII cap . XXIII refert, Guillelmum natione
Scopus Lati
nus urbis Anglicum confecratum fuiffe Archiepifcopum
Tyrienfis. Tyri urbis à quatuor annis Infidelibus ereptæ .
Honorius II literis in territorio Barenfi octavo
C. Baronii.
451
Idus Julii datis præcepit , ut fuffraganei eidem SAC. XII.
tanquam proprio Metropolitano redderentur, An.C.1127.
monuitque Patriarcham Antiochenum cui pa
rebant , ut poft literarum fuarum infpectionem
id executioni mandaretur. Fulcherius Carno
tenfis lib . 3. Hift. Hierofol. ad annum MCXXIV
ait : pacificet Deus Antiochenam Ecclefiam cum
Hierofolymitana Ecclefi , quæ duæ diffident de Ty
ria tertia . Illa dicit bnc fibi fuille jubditam jub
Græcorum tempore. Hic dicit je elle communi
tam privilegiis à Romano Pontifice Ite Guillel
mus unus fuit è Decefforibus Willelmi Tyrii
Expeditionis facræ Scriptoris . Fulcherius Car
notenfis Hiftoriam Belli Sacri ab anno MXCV,
ad annum MCXXVII libris tribus deduxit,
Balduinum Godefridi Bullonii fratrem in pro
fectione Syriaca fecutus , cujus tum erat Capel
lanus , ut ipfemet affirmat.
Baronius in Addendis & Corrigendis ad an- XVIII.
Moritur S.
num MCXXVII refert mortem Sancti Gui Gualfardus
fardi , ortu Auguftani , qui ex Alemannia Ve- Solitse
ronam adveniens, poftquan totos viginti annos
Solitarius in vicina urbi filvula uni Deo notus
vixiffet ; in urbem retractus , deceni ibi annos
juxta prædictam Ecclefiam veluti reclufus Deo
fervivit , ibique hoc anno pridie K lendas Maii
mortuus eft. De eo plura in Actis SS . Bollan
dianis ad diem XXX menfis Aprilis , fed non
ex veteribus , at ex recentibus monumentis.
Hoc anno, uti narrat Sandovalius in Alphon- XIX.
fo VI fol . 141. in Regnis Caftellæ , Legionis & Henricus
Alphonfus
Galicia magnæ turbæ excitatæ ; Aiphonfus enim Portugallie
Henricus Portugalliæ Comes non contentus fa- Comes Al
viffe Alphonfo Aragoniæ Regi , & Caftellæ re- thenfo VIL
hominium
bellibus adversus Alphonfum VII Caftella Re praftat.
gem , cujus beneficiarius erat , in bello hoc an
no inter utrumque Regem gefto , & fusè à San
dovalio defcripto , armis etiam vexabat There
fiam matrem. Alphonfus Caftellæ Rex amitæ
patrocinium fufcipiens exercitu Congregato in
Portugalliam intravit; verum accepto in coxen
dice vulnere ad fua redire coactus fuit. Cum
que Alphonfus Henricus victoria elatus Alphon
fo Regi homagium præftare renuiffet , fe feque
fupremumi in fuo Principatu Principem dixiffet,
Alphonfus Rex novum ftatim exercitum colle
git erà MCLXV , præfenti nempe Chriſti
anno , cumque in Portugalliam ingreffus edet,
Alphonfus Comes, quò fe verteret nefciens, pa
cem ab Alphonfo Rege poftulavit , eique Comi
tatus fui homagium obtulit. Ad hanc condi
tionem Alphonfus Rex eò lubentiùs acceffit,
quò omnibus in Caftella perturbatis illuc ei
redeundum erat. Præcipui enim inter Magna
tes , & inter eos Bertrandus Comes , maritus El
viræ Alphonfi VI neptis , Aragonenfis Regis
partes amplexi erant.
Exiftimat Sandovalius Bertrandum hunc effe XX.
Comitem Tolofanum, fequiturque alios Hifpa- Hiflorico
rum Hiffa
niæ Hiftoricos , qui tradunt Betrandum hunc nie error
nepotem effe Alphonfi VI , natum ex conjugio correctus.
Riimundi Sancti Egidii Comitis cum Elvira
Infanta. Verùm hic error, licet antiquus , cùm
in veteri Hiftoria MS. Toleti legatur , folidè re
fellitur à Catello in Hift. Comitum Tolofæ, ubi
Guiberti Abbatis de Novingento , & Guillelmi
Malmesburienfis auctoritate Bertrandum illum
nothum fuiffe demonftrat. Oftendit etiam Ca
tellus Bertrandum Comitem Tolofanum hoc
tempore in vivis non fuiffe , & Alphonjum Jor
danum ante annum MCXXI aut infequentem
Pp 4 naturæ
 452 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XII . naturæ debitum folviffe. Quare Bertrandus Co
mes Elvira maritus , qui hoc anno arma adver
sus Alphonfum VII capeffiit , diverfus à Comi
te Tolofano . Hifpaniæ Hiftorici , ubi de vici
norum Principum familiis verba faciunt , cæ
cutire folent , ficuti vice verfa Rerum Gallica
rum Scriptores de externorum Principum Ge
nealogiis fermonem habentes.
XXI. Hoc anno , cùm Guillelmus exul , inquit Or
Willelmus dericus lib. 12. loquens de Guillelmo filio Ro
Normannus berti Normanniæ Ducis , quem Henricus An
fororem Re
gina Francia gliæ Rex captivum à multis annis tenebat , vi
uxorem ac
ginti fex effet annorum , & nemo poffet ei de pa
cipit.
terna hæreditate recuperanda fuffragari contra
patruumfuum, Adeles Regina ( conjux Ludovici
VI Regis Francia ) uterinam fororem fuam
(Joannam nuncupatam ) dedit illi in conjugem,
Rainerii fcilicet Marchionis fobolem , &c. Hoc
menfe Januario factum eft , & paulò pòft ante Qua
dragefimam Gifortis ( vulgo , Gifors oppidum
Normanniæ ad Eptam Fl. ) venit cum militari
manu Normanniam calumniari ( ideft , in jus
vocare , ut videre eft in Gloffario Ducangii ) :
Sed eum Normanni velut dominum naturalem re
veriti Junt. Jam uxorem duxerat Guillelmus
unam ex filiabus Fulconis Comitis Andegaven
fis , fed matrimonium illud Callifti II & Hono
rii II juffu diffolutum fuerat, ut anno MCXXIV
monftravimus. Rainerius verò Comes feu Mar
chio erat Montisferrati , uxoremque fibi copu
larat Guillam Burgundam, viduam Humberti II
Comitis Mauriane feu Sabaudiæ , & matrem
Adelaidis Reginæ Franciæ .
XXII. Gualterus Archidiaconus Ecclefiæ Morino
B. Carolus rum
in Vita Beati Caroli Boni Comitis Flan
Bonus Flan
aria Comes driæ , quam proximis poft obitum ejus menfi
occiditur. bus in lucem edidit , & Bollandus ad diem II
menfis Martii recitat , fancti hujus Principis ,
quem Sugerius in Ludovico VI Franciæ Rege
pag. 315. Ecclefiæ Dei illuftrem defenforem,
eleemofynarum liberalitate confpicuum,& jufti
tiæ tutorem infignem appellat, cædem his ver
bis narrat cap.I Anno Verbi Incarnati MCXXV !I,
indictione V , fexto Nonas Martii , &c. ipfo die in
plurimorum perniciem execrabili quorundam fce
lere interfectus eft Brugis in Ecclefia San&ti Do
natiani Carolus Comes Flandriæ , filius Canuti
Martyris , Regis quondam Dacia ( ideft , Daniæ,
cujus cædem anno MLXXXI retulimus ) &
Adele Regina , quam poftea duxit uxorem Roge
rius Dux Sicilia , hujus nominis primus. San
&us Princeps , cum debitor honoris adepti , in
quit Sugerius citatus , qui hoc tempore vive
bat , Potentes quofdam genere humiles , opibus
elatos , dominio ejus lineam confanguinitatis ab
fentare fuperbè innitentes ( erant enim de face
conditionis fervilis ) judicio Curiæ convenienter
fatis repeteret ; ipfi , videlicet Brugenfis Ecclefiæ
Præpofitus , & fui , viri fuperbiſſimi &famoſipro
ditores , crudeliffimè ei infidiabantur dieque fe
cunda menfis Martii nefariè interfecerunt . Lu
dovicus VI Franciæ Rex Flandriam animofus in
trat , ut nequiffimos atrociffimèperdat , toto animi
& operis nifu exafluat. Comitem Flandria Guillel
mum Normannum filium Roberti Hierofolymitani
Normannia Comitis ( ad eum enim jure confan
guinitatis ſpectabat ) conftituit , fubdit idem
Sugerius .
XXIII. Galbertus Brugenfis , urbis fuæ publicus No
Willemus tarius , & in plerifque teftis oculatus alteram
Normannus Beati Caroli Boni Vitam fcripfit, & Bollandus
Flandria
etiam publicavit. Ille cap . XI refert,Ludovicum SÆC. XII .
Galliæ Regem XIII Kalendas Aprilis Dominica An.C.1127
Comes con .
ex Attrebato , ubi verfabatur , mandaffe Magna- ftituitur.
tibus & Baronibus , ut alium Ducem in locum
Caroli nepotis fui eligerent , & pro morte ejus
vindicanda omnem fuam operam pollicitum ef
fe. Electus præfatus Guillelmus , plurefque ex
interfectoribus exquifito mortis genere affecti :
His ergo & diverfis ultionum modis & fanguinis
multi effufione lota , & quafi rebaptizata Flan
dria , Guillelmo Normanno Comite conflituto
Rex in Franciam , Deo auxiliante , victor remea
vit, inquit Sugerius. Beati Caroli Martyris Flan
drorum Comitis nomen variis Martyrologiis
infcriptum , teilaturque Molanus in Indiculo
Sanctorum Belgii ex vulnerato ejus cranio fæ
pius bibere febricitantes.
Matthæus Parifius in Chron. de Henrico An- XXIV.
glorum Rege curiam fuam apud Windlesho- fibi Anglia Rex
à Willel
ram tenente verba faciens fcribit : Venerunt ibi moNorman
ad Regem Legati dicentes : Carolus Comes Flan- no pracavet.
drenfis tibi dilectiffimus , à Proceribus fuis , prodi
tione nefanda eft occifus in Templo apud Brugas.
Et Rex Francorum dedit Comitatum Willelmo fi
lio fratris tui , nepoti tuo & inimico, & in quojam
valde roboratus , diverfis cruciatibus omnes prodi
tores Caroli interfecit. Super his itaque Rex Hen
ricus nimis anxius erat , eò quod effet juvenis ille
ftrenuus fatis & animofus , & comminaretur fe
Regi Henrico tam Angliam , quam Normanniam
ablaturum , quæfibi , ut dicebat , jure hæreditario
debebantur. Henricus Rex fibi præcavens , Ma
thildem filiam, Henrici V Imperatoris viduam
in Normanniam mifit defponfandam Gaufrido
filio Comitis Andegavenfis : & poftea fecutus eft
eam ipfe Rex in Auguftum , ait Hovedenus ad
annum MCXXVIII ; ad hunc verò annum
Matthæus Parifius habet : Fulco Comes Ande
gavenfis Hierofolymam fine animo revertendi pro
fecturus , dedit Comitatum fuum Gaufrido filio,
cognomento Plantageneft, adolefcenti elegantiſſimo :
peregrè profectus Hierofolymam cum profperi
tate pervenit. De cujus adventu Rex Hierufalem
(ſc. Balduinus II ) valde lætus , dedit ei filiam
fuam primogenitam , cum pe regni poft mortem
fuam . Quod cùm à Rege Anglorum Henrico com
pertumfuiffet , transfretavit in Normanniam : &
filiam fuam Imperatricem præfato Gaufrido Ande
gavenfium Comiti matrimonio copulavit.
ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6621. Anno Era
Hifpan.
17. AG. D 8. P. 22. April. Indi&. 6. MCLXVI.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1128. гæ DXXII
HONORII II PAPE 5. inchoato die
6. Januar.
LOTHARII REG. 4. fer . 6.
Anno He
JOANNIS COMNENI IMP. II . giræ
DXXIII.
inchoato die
D num. I. Baronius Honorii II Romam
25.Decemb.
A red itu s, & Rog eri i Sici liæ Com iti s ex urb e fer . 3:
3.
Salernitana in Siciliam difcefsûs non meminit , I.
Honorius 11
quem ideo utrumque ex Falcone in Chron . hîc relicta Apu
narrabimus . Prodit hic Auctor Honorium II lia Romam
exeunte menfe Januario currentis anni Romam redit.
reverfum effe. Ranulfus Comes caftellum quod
dam , quò rebellis Hugo cognominatus & Guil
lelmus Præfectus Beneventanus fe fe receperant,
obfidione cinxit ; & licet hujus civitatis incolæ
fe ei adjunxiffent, conatus ille irritus fuit : Comes
Rainulfus,
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII. Rainulfus , inquit Falco , pro tempore nivali &
An.C.1118 . periculofo inftanti manere excufabat in tanta expe
ditione , ficque unà cum Principe difceffit. Rector
igitur illorum deprehendens excufationes , ut po
pulus omnis ad civitatem reverteretur , præcepit.
Nec mora jua fumentes curfu rapido repedave
runt ; obfidio autem illa IV Kal. Februariifacta
eft. Præfatus itaque Pontifex , qui apud Montem
Sarculum (vulgò , Monte Sarchio) morabatur,
caftrum illud fic dimiffum fuiffe deprehendens , &
pollicitationes Principis (nempe Capuani ) & Co
mitis (fc. Ranulfi ) non circa eum profpere com
morari , dolore inaudito turbatus , ultra quam
credi poteft , condoluit in fremendo continuò iter
arripiens , Romanos fines adivit. Falco , quia à
menſe Martio annum exorditur , hæc ad annum
præcedentem refert; concluditqueHonorium II
Apuliæ Principum excufationes gratas non ha
buiffe , ac Beneventi regimen Bauderio Archie
pifcopo Tarentino commififfe .
II. Cum verò Honorius II Romæ effet,Rogerius
Rogerius è Siciliæ Comes in Italiam rediens , geffit quæ
Sicilia in
Alexander Abbas refert : Igitur Rogerius cùm
Apuliam
redit. apud Siciliam , quo ufque ad bella folitum eft pro
cedi , demoratus fuiflet , coactó nimiùm immenfo
exercitu, fretum Pharenſe tranſvadavit, &c. Ta
rentum perveniens civibus fe dedentibus mox eam
obtinuit. Cujus poft obfidionem Hydruntini cives
pertimefcentes , & civitatem & ipfi fe feque fub
mittunt. Ha quippe urbes Boamundi jurisfuerant,
quas ipfe , omnemque terram fuam, cum ad potien
dum Antiochiæ tranfmarinum peteret iter , Apo
folica priùs fertur tutela commififfe.
III.
Deinde fuper Brundufium urbem prædicti Tan
Honorius 11
credi ( nempe de Converfano ) veniens eam nimio
cum copiis
Beneven obfidionis rigore tamdiu opprejfit , donec urbicola
tum venit. non diu tolerantes , civitatem ei , fe feque dedêre,
&c. Honorius itaque Papa cognofcens Siculorum
Comitem mare tranjmealje , terrafque Boamundi
ac Tancredi ex parte jam occupaffe , cum militibus
fermè trecentis revertitur , mandans Principi Ru
berto , Comitique Ramnulfo , ceterifque per Apu
liam memoratis Principibus , quatenus militaribus
collectis agminibus , fecum hopi Rogerio jam im
minenti armis obviaturi procederent. Quæ hoc
modo Falco hoc anno narrat : Hoc anno Papa
Honorius venit Beneventum cum ducentis militi
bus Romanorum ; & invenit Robertum Principem
Capuanum ; Comitem Rainulfum cum exercitu
magno , &c. Prædictus Apoftolicus Honorius au
diens Comitem Rogerium Siculorum contra ejus
voluntatem quotidie infiftere , & Apuliæ partes de
tinere , Robertum Principem nomine & Comitem
(fc. Ranulfum ) fubmonet , ut exercitu congrega
tofuper Comitem illum Rogerium feftinent. Quid
multa ? Simul cum Principe & Comite , ille Apu
liam defcendit prædi&tus Apoftolicus , & Grimoal
dum Barenfem , & Tancredum vocari præcepit ,
ut omnes unanimiter adverfus Comitem Siculorum
infiftant ; quod & fa&tum eft.
IV.
Comes Rogerius , inquit Alexander Abbas ,
Inter Hong comperiens præfatam expeditionem ad fe debellan
rium 11 &
Rogerium dum procurare , movensfe ad fluvium Bradanum,
Comitem ubi vadus Petrofus dicitur , cajira figi præcepit.
pax
tur. fanci Econtrariò verò Papa cum omnibus fuis appropin
quat in tantum , ut medius fluvius inter eos ipfe
difflueret. At Rogerius , cùm Dominum Papam
expeditioni illi intereffe percepiffet , reverentiam
illi ita exhibebat , ut vitaret eum contingere , ne
contra Deum preto ipfius Vicario , repugnare vi
deretur. Quinetiam ad eum Legatione femel ac
453
iterum facta flagitabat , ut ei anathematis vinculo SEC. XII .
abfoluto Ducatum etiam jure generisfibi fucceden. An.C.1128.
tem liceret accipere. Cumque fic hic & illic fine
rerum effectu diutius permanfiffent " Magnates
Principis Roberti deficientes fumptuum ftipendiis
egere incipiunt ; adeo ut plures eorum chlamydes
fuas diftrahentes cibum mercari compellerentur ;
unde factum eft , ut quidam eorum inediam non
ultra ferentes latenter decederent. Apoftolicus verò
cognito , quod Baronum , militumque murmur in
ftaret , eò quòd multum temporis militare Jujinen
tes exercitium egeftatem pati cogerentur , vellent
que fe fe dimiffos recedere , facto Concilio ad Roge
rium clàm feftinanter præmifit , pollicens illi Duca
tum annuendum ; ita tamen ut prius Beneventum
petens , Juum ibi hominiumfubderet ; ficque poftea
Hoc quo
ipfum à fe Ducatum ex more acciperet.
que illo annuente , fimulque ab utraque parte fir
mato , Apulienfes heroes , comperto hoc , mox dif
folutis papilionibus ad fua cum dedecore revertun
tur, culpantes prænimium Papam, quod fine eorum
confenfu cum hofte Rogerio concordatus fuiffet.
Ídem ac Alexander Abbas , Falco narrat , fed V.
cum diverfis quibufdam circumftantiis : Comes Rogerius
Apulia
itaque Rogerius fentiens Apostolicum cum exercitu ab Dux
Honorio
valido militum & peditum , & Baronibus illis ad- 11 creatur.
verfus fe venientem in Montana feceffit , devitans
Apoftolici virtutem , ne aliquo modo aliquid fini
ftrum ei contingeret ; & fic per quadraginta dies
Apoftolicus ille ardenti Sole menfis Julii fatigatus
Comitem illum obfedit. Interim prædictus Princeps
(fc. Robertus Capuanus ) , quia delicatus cor
poris erat , & laborem fuftinere non poterat , cæpit
à fidelitate Apoftolici declinare , excogitans quali
ter caftra ejus dimitteret , & ad propria repedaret,
& tentoriafua amoveri fecit , & iter arripere co
nabatur ( ideoque ex eorum numero non erat,
qui à pace averfi erant) . Apojiolicus itaque Prin
cipis fraudem & aliorum Baronum deprehendens ,
pactis intervenientibus , à prædicto Comite Rege
rio per Cancellarium Americum feu Haymeri
cum, Diaconum Cardinalem Sanctæ Mariæ no
væ, virum magnæ exiftimationis Honorio II &
Innocentio II fedentibus, ad quem plures divus
Bernardus literas fcripfit ) , & Cencium Fraiapa
nem fe daturum promifit , & ut Comes ille circa
Beneventum veniret , ibique Ducatûs honorem ei
firmaret. Quod executioni mandatum fuit ; ut
enim Alexander Abbas tradit : Cùm ergo Praful
(fc. Honorius ) Beneventum rediffet , ecce Rage
rius adveniens , in montem San&ti Felicis haud
longè à Benevento pofitum , afcendit. Militari qui
dem cuneo in devexum ejufdem collocato montis.
Poft diem verò tertium præfatus Pontifex ab eo
accitus paululum ab urbe progreditur : ipfiufque, ut
moris eft , hominiofufcepto , cum vexillo Ducale ei
dem tradidit regimen. At Rogerius Apoftolica ro
boratione Dux conftitutus , fecundum quod inter fe
jam propofitum fuerat , facramentum fidelitatis ei
per omnia fervandum exhibuit , quibus peractis
Papa ad Palatium revertitur.
Hujus ceremoniæ diem Falco determinatè V I.
notavit : His actis Beneventi Apoftolicus ille re- Dies &
pompa ejus
vertitur , & Comes ille , exercitu fuo aggregato, inaugura
Beneventum venit , & in monte Sancti Felicis ca- tionis.
ftra metatus eft. Inde pactis inter ſe compofitis , &
promiffionibus adimplendis , prædictus Apoftolicus
in octava die Affumptionis Santa Maria Ducatus
honorem Comiti illi in confpectu ferè viginti mil
lium hominum largitus eft , ad pontem fcilicet ma
jorem , juxta fluminis ripam , poft Solis occafum ;
multis
 454 Critica Hiſtorico - Chronologica
SÆĊ. XII . multis enim negotiis intervenientibus dies ille totus
An.C.1118. difputando interfe confumptus eft. Et quia Comes
ille civitatem Beneventi introire dubitabat , Apo
ftolicusforis , ut dictum eft , ad prædictum pontem
exivit , & Ducatus ei tribuit honorem ; & Ducatu
accepto Dux ille facramento juravit non effe in
facto vel confenfu , ut B. Petrus & Dominus Papa
Honorius , ejufque fucceffores Catholici civitatem
Beneventanam perdant , & Principatum Capua
num non capiat , nec permittat ad capiendum.
Subjungit Falco : Et his omnibus actis Salernum
revertitur, & Siciliam repedavit.
VII. Alexander Abbas expeditionem à Rogerio
Rogerius
Comite poft fuum ex urbe Beneventana redi
Apuliam
paulatimfibi tum, & antequam in Siciliam reverteretur , ad
jubjicit. versus urbem Trojanam fufceptam, quam Falco
prætermifit, fic narrat : Dux Trojamfeftinus ob
Jeffurus pergit , quæ quidem etfifrictius obfeffa ab
eo teneretur, tamen ei à civibus omninò refiftebatur ;
nam Trojani præfcientes obfidionem ipfam fuper fe
venturam , urbem nimiùm præmunierant : unde
eum obfidentem audaciores parvi pendebant. Cùm
ergo Dux ibi aliquandiu moratus civitatem etiam
munitiffimam fore confpiceret , nihilque tunc ad
capiendum eam ob hyemem jam imminentem fe
proficere poffe prævideret , remota obfidione , inte
rim ad recipiendum Melfam , aliafque Ducales
urbes feftinat: quæjam Legatis Pramiffis ultròfe
eifubdendas mandaverunt : quibus receptis expedi
tionem bellicam ( fcilicet univerfum exercitum )
ad propria redirejubet : ficque Salernum reverfus,
ibique parum permoratus , ac Siciliam cum multo
inde iterum reverfurus exercitu remeat.
VIII. Qui dum apud eandem provinciam ( nempe Si
Magnafedi
tio Beneven ciliam ) morans , Apuliæ abfentaretur , Tancredus
ti excitata. fuis interim perfuafionibus civitatem & oppida, qua
invadente eo amiferat , recuperavit. Honorius II
diu Beneventi non remanfit poft datam Rogerio
inveftituram , Romamque rediit, quò antequam
adventaret , civitas Beneventana magna fedi
tione hoc modo à Falcone narrata , perturbata
fuit : diebus autem non multis elapfis , pradictus
Pontifex Honorius confilio accepto Romam rever
fus eft. Sed priufquam urbem Romam ingredere
tur , pars quædam Beneventanorum fecundo die
ftante menfis Septembris ( ideft , die vicefima no
na ejufdem menfis , ut hanc loquendi formu
lam alibi explicavimus ) , Guillelmum tunc Bene
ventanum Rectorem in facro Palatio Beneventano
gladiis eductis occidit. Videlicet mifer ille Rector
furorem partis illius fugere tentans , poft altare
Santi Joannis de Capella Palatii fugit : & ibife
occultans infra pedes Joannis Presbyteri , qui ibi
Miflam tunc celebrabat , fe abfcondit , fed evadere
non potuis : ibique vero cultris percuffus eft, & foris
eductus de Palatio illo projicitur , & pedibus ejus
funem ligaverunt , ficque per civitatis plateam
ufque ad Carnariam S. Laurentii , heu mifer ,
lapidibus obrutus , productus eft. Et eo defuncto
populus civitatis furore arreptus domum Potonis
Spitamete , & Joannis & Viftitii Judicum , &
Tranfonii & Laurentii & Lodorici Medici deftru
xerunt. Ipfi verò & Gauferius Judex , populi cr
ventes fuperbiam ad Montem Fufcum fugiunt.
Continuò communitate intra fe ordinata populus
fere totusjuravit , ut extunc & feptem annis com .
pletis , & quadraginta diebus non effet habitator
civitatis prædictus Poto Spitameta cum aliis fupra
dictis , qui civitatem exierunt.
IX. Eodem anno Joannes Abbas San& ta Sophie octa
Honorius 11 vo die inftante menfis Novembris mortuus eft , &
Franco , qui tunc erat manſionarius electus eft. SEC. XII.
Audiens autem prædi&tus Pontifex mortem Recto- GirardumAn.C.1118 .
ris illius fic contigiffe , dolore turbatus valde , ci Cardinalem
vitati Beneventana minatur ultionem pro tali fa- Benevento
cinore infectari. Continuò confilio accepto miferunt praficit.
ad prædictum Pontificem Legatos , qui dicerent
mortem Rectoris per ftultos viros & iniquos adve
niffe , rogantes , ut Rectorem idoneum mitteret ,
ut pacem donaret Beneventanis. Pontifex autem
confilio accepto Dominum Girardum Cardinalem
Rectorem nobis mandavit.
Baronius num.I ait fe non inveniffe caufam, cur X.
Concilium
Patriarchæ Aquileienfis &Venetiarum ab Hono Ravenna
rio II depofiti fuerint. Eam nos edocetBernardus renfe.
Guidonis in Magno Chronico Belgico de Ho
norio II verba faciens : Papa per Legatum Car
dinalem duos Patriarchas , fcilicet Aquilegienfem
& Venetum , qui & Gradenſis nuncupatur , depo
fuit , quia invenit ipfos Schifmaticis favorabiles
extitiffe. Quare Sigonius lib. XI de Regn. Ital .
rectè fufpicatus erat , hujus abdicationis caufam
fuiffe , quod Schifmatico Conrado Franconiæ
Duci adversùs Lotharium Imp. bellum gerenti
ftuderent ; cùm eadem quoque de caufa Anfelmo
Mediolanenfi Archiepifcopo dignitas abrogata
fuerit. Baronius ait , fe legiffe in veteri Pontifi
cali utriufque Patriarchæ depofitionem in Con
cilio Ravennatenfi factam fuiffe. Hujus Conci
lii non meminit Rubeus in Hift. Ravennatum .
Mediolanenfes finem Comenfi bello tandem XI.
Finis belli
imponere cupientes , extremum ea in re cona- decennalis
tum adhibuerunt , & Comenfes fibi fubdide adverfus
runt , uti narrat Sigonius lib. II. Hift . de Reg. Comenfes
"
Ital . qui tamen perperam fcribit , bellum hoc gefti.
anno MCXXVII finitum effe , eoque Comen •
fes debellatos . Cœperat enim anno MCXVIII,
ut ibidem vidimus , & per decem annos duravit,
ut difertè docet Otho Frifingenfis in Chron.
Præterea menfe Martio bellum illud profliga
tum fuiffe inter omnes Hiftoricos Mediolanen
fes à Puricello in Monum . Bafil. Ambrof. num .
CCCXXXIX citatos convenit , quod nonnifi
de menfe Martio currentis Chrifti anni intelligi
poteft. Quare in antiquiffimo Chronico , cui
titulus , Flos florum , ibidem apud Puricellum
num . CCCXL de Anfelmo Archiepifcopo Me
diolanenfi accuratè fcribitur : Convocans exer
citum , civitatem Cumanam invafit , & obtinuit :
& multi capti funt , qui dederunt pro fua redem
ptione Altare auream Sancti Abundii , & quæ
cunque pretiofa . Quam violenter obtentam fun
ditus evertit anno Domini millefimo centefimo vi
gefimo octavo , die quinta vel feptima ante Kalen
das Apriles. Utrumque diem videtur Auctor
ifte in Actis publicis inveniffe , & priorem ad
expugnationem urbis referre , pofteriorem verò
ad ejus everfionem.
Landulfus Junior cap. 39. apud Puricellum in XII.
Conradus
Monum. Bafil. Ambrof. num . CCCXLII narrat,
pergit inIta.
quomodo Conradus Franconiæ Sueviæ Dux,qui iam, ut co
titulum Regis affumferat , hæreditario jure fibi ronetur.
debitum contendens , in Italiam hoc anno pro
fectus fit , & tam Modoëtiæ , quàm Mediolani
coronam acceperit: Anfelmus, (inquit, Archiep .
fc. Mediolanenfis ) in Caftellis ( ad Archiepifco
patum pertinentibus ) habitans intellexit , quod
Clerus , & populus Mediolanenfis nobilem Princi
pem Conradum cum Ecclefiaftica pompa & civili
triumpho, conveniente Regi naturali, fufcepit. Cùm
autem Clerus , & populus idem de coronando Rege
ipso tractaret , Pontifex idem Anfelmus à Leuco
( vulgò
 in Annales C. Baronii.
455
SÆC. XII . (vulgò Lecco , quod oppidum eft ad Adduam Fl. fed variis aliis etiam innixus folidè confutavit SÆ C. XII .
An.C.1128 . fitum ) defcendit ad Modoetiam (vulgò Monza) , Onuphrium , qui Coronationem Imperatorum An.C.1128 .
qui eft primus locus corone Regis Italia ( quibus Mediolani & Modoetiæ fieri aliàs folitam, com
verbis invictè refellitur Onuphrius , qui Impera mentum effe fibi perfuafit.
torum coronationem alias ad Modoetiam fieri Ad num . III. Guarimundi feu Germundi Pa XV.
folitam inter fabulas recenfuit ) ; ibique perno triarchæ Hierofolymorum obitus his verbis Moritur
Germundus
Etavit , & confilium redeundi ad montanafufcepit ; confignatur ab Orderico , Willelmo Tyrio an- Germa
& poft trium dierum interpofitionem Caftellum , tiquiori lib. XIII : Anno ab Incarnat. Domini Hierufalem.
quod dicitur Plebia , afcendit. Ibiplures fonosfo M C X X V 111 indict. VI Germundus Patriarcha
noros de coronando Rege Conrado audivit : & ego Hierufalem obiit ; Stephanus autem Carnotenfis
non in amaritudine ab ipfo Pontifice audivi , ut poft illum fan&tam Sion duobus annis rexit : quo
citiffimè Mediolanum adirem , & affectum omnium migrante Guillelmus Flandrenfis fucceffit.
civium fuper hujufmodi Regale negotium fibi renun Indictione VII Goiffredus Rotomagenfis Epifco- XVI.
ciarem , &c. ad plenitudinem concionis Cleri & pus agrotavit , ut profequitur Ordericus , & poft Synodus Ro
populi , convocatam & congregatam Mediolani diuturnam agritudinem VII Kal. Decemb. homi- tomagenfis.
quafi in hora tertia perveni , ubi Clerus &populus nem exivit (legendum, exuit) . Interea dum præ
quafi bomo unus ampliffimè & mirificè collaudavit, fatus Archipræful agrotaret , & defalute fua folli
& conclamavit , ut Epifcopus veniret , & Princi citus omnia que haberet prudenter erogaret , Mat
pem illum coronaret , &c. Caufa itaque ifta fic thaus Cluniacenfis Monachus , Albanenfis Epi
plaudata & ftatuta , Anfelmus de Badaglo Sub Scopus (anno MCXXV ab Honorio II creatus
diaconus , &c. exparte totius Cleri &populi lega Cardinalis) Romanæ Ecclefiæ Legatus Rotomagum
tionem de plaudato & coronando Rege Conrado ad Regem ( Anglia ) Henricum venit , & cum eo
Pontifici Anfelmo contulerunt , &c. de utilitatibus Ecclefiafticis tractavit. JuJu igitur
XIII. Qui cùm effet in Caftro Plebia , & intendiffet Regis Epifcopi & Abbates Normanaia ajuti funt,
Coronatur
fuper borum & meam relationem ; feftinavit ad & in Rotomagenfi Capitulo feita præfente Rege au
ab Anfelmo
Archiep. urbem. De cetero ipfe , quafi confentiens communi dierunt , quæ per Legatum Honorii II Papa fic
Mediolan. omnium gentium voto , in Ecclefia S. Michaelis , prolata funt. Ut nullus Presbyter uxorem habeat.
quæ eft Modoetia , benedixit & unxit , & coronam Qui verò à pellice abftinere noluerit , Ecclefiam
Eleto Conrado in fefto S. Petri pofuit , altero non teneat , nec portionem in beneficiis Ecclefiafti
Epifcopo aftante Regi coronando. In quo facto ego cis obtineat , nec aliquis fidelium Miffam ejus au
diat. Ut unus Presbyter duabus Ecclefiis non de
piger nonfui ; fed ante ipfum Pontificem, ipfumque
Coronatum , ab Ecclefia S. Michaelis Pontifica ferviat , nec Clericus quilibet in duabus Ecclefiis
lem virgam , in admirabili Pompa , per Dei volun præbendas poffideat : fed in illa Ecclefia , cujus be
tatem congregata ad honorem illius Regis , ufque neficiis fruitur , Deo militet , eique pro benefacto
ad Ecclefiam S. Joannis bona cum voluntate porta ribus fuis quotidie fupplicet. Ut Monachi vel Ab
vi ; & in S. Joannis Ecclefia folemniter cum Rege bates Ecclefias feu decimas de manu laicorum non
ifto quàm optimo Miffam audivi. Eandem quoque recipiant , fed laici quæ ufurpaverant Epifcopo red
folemnitatem Coronationis idem Pontifex in Ec dant , & ab Epifcopo Monachi pro voto poffefforum
clefia S. Ambrofii , me alibi non meo vitio detento, oblata recipiant. Ea tamen qua antea quoque modo
celebravit. Verumtamen quidquid directè eft actum obtinuerant , quiete per indulgentiam Papa poſſi
in illo Domino meo Rege dilexi , & diligo. Hunc deant : fed ulteriùs aliquid hujufmodi fine Præfu
namque gradientem per Comitatus Marchias lis , in cujus Diœcefi eft, licentia ufurpare non
Lombardia & Tufcia , Comites & Marchiones præfumant.
cujufcunque nobilitatis , viri potentes & humiles, Tunc Romanus Legatus de tranfactis tranfgref- XVII.
cum gaudio fufceperunt & amaverunt ; qui verò fionibus omnes abfolvit , & fequenti mense , ut jam Presente
Henrico An
rebellesfuerunt, ejus acutiffimi gladii fortitudinem dictum eft , Archiepifcopus migravit. Ibi cum Le glia Rege
fenferunt , atque mortem & confufionem , & c. ac gatifuerunt Goisfredus Carnotenfis Epifcopus , & celebrata.
fic benigne & fortiter agendo Romam appropinqua Goislenus Rufus Sueffionenfis Epifc. & omnes Epi
vit , fed fortis manus Honorii Papæ ipfum refupi fcopi Neuftria ibidem nominati. Abbates etiam
navit, atque in Germaniam , quafi adfua propria affuerunt plures , Rogerius Fiſcannenfis , &c. alii
redire fecit. que plures , quorum fiutor Rex Henricus affuit ,
XIV. Joannes igitur Cremenfis , Cardinalis Romanus, qui nullam eis gravedinem ab Epifcopis imponi.
Ob eam co-
ronationem Epifcopos Suffraganeos & Comprovinciales Mediola permifit. Hoc Concilium in Collectionibus Con
Anfelmus ab nenfis Ecclefiæ , ut excommunicaret Mediolanen ciliorum non memoratum novæ eorundem
Honorio 11 fem Archiepifcopum , convocavit Papiæ. Quibus editioni addendum erit.
excommuni-
catur. convocatis & Cardinali , per plures viros & Sacer Neque tantum hoc tempore Presbyterorum ; XVIII.
Conventus
1 dotes ipfe Pontifex Mediolanenfis mandavit , ne fed etiam Sanctimonialium incontinentiæ me Attrebaten
præfumerent ( ideft ut lentè procederent ) , fed dendum fuit ; Hermannus enim Laudunenfis fis prafente
ipfum per unius diei fpatium expectarent. At Pa Monachus , Au& tor æqualis , qui Libros tres de Ludovico
5 pienfes, Cremonenfes, Novarienfes quoque & eorum Miraculis Beata Maria Laudunenfis Bartholo- Francia Re
ge congre
Epifcopi & aliarum civitatum , prædicantes hoc mæo ejufdem urbis Epifcopo obtulit lib.3 . cap. gatus.
Regium opus Anfelmi , contrarium Deo & magno 22. tradit , in monafterio Sancti Joannis Lau
Lothario Regi, nequaquam illius Pontificis Lega dunenfis nonnulla finiftræ famæ de illius San
tionem fufceperunt ; fed ipfum præftante Cardinali timonialibus dicta fuiffe ; cumque frequenter
&
illo Joanne , excommunicaverunt ; & Mediolanen commonitæ emendationem verbo promitte
fibus protegentibus caftrum Crema , bellum facere rent , fed facto non implerent , Bartholomæus
ftuduerunt. Attamen in maxima parte Mediola Epifcopus Rainaldi Remorum Archiepifcopi, &
nenfes Catholicam reverentiam , vivente Papa Ludovici Francorum Regis , ad quem ea Ecclefia
Honorio , buic Pontifici præbuerunt , nempe An propriè pertinere dicebatur , confilio & auctori
3
felmo Archiep. Mediolanenfi. Porrò Puricellus tate , omnes pariter illas Santimoniales ex illa eje
laudatus non folùm loco Landulfi memorato ; cit. Aſſumens quoque virum religiofum domnum
Drogonem
 ico
456 Critica Hiftor
SEC. XII , Drogonem cœnobii " Sancti Nicafii Remenfis
AnC.1128. Priorem , eum ibidem primum Abbatem ordina
vit , & Monachos illic fufficienter ex diverfis mo
nafteriis pofuit. Drogo poftea Cardinalis & Epi
fcopus Oftienfis ab Innocentio II creatus eft an
no MCXXXVI , ut probat Dacherius in fuis
ad Guibertum Notis , cum cujus Operibus li
bros illos tres Hermanni publicavit. Decreta ea
Monialium expulfio in Comitiis Epifcoporum,
præfente Ludovico Rege , Attrebati habitis VI
Idus Maii currentis anni , quibus interfuere Rai
naldus Remenfis Archiepifcopus & octo Epi
fcopi ibidem nominati. Idem Dacherius pag .
828. & feq. profert Diploma Regium,Decretum
Matthæi Albanenfis Cardinalis & Legati , ac
Literas Innocentii II , qui rem geftam confir
mavit , aliaque hujus Hiftoriæ monumenta.
Hoc monafterium fundarat Santa Salaberga ,
ut fuo loco diximus , & hoc tempore Adelais
Regina Ludovici VI uxor illud , non Abbatiffe
titulo , fed uxoriæ dotis jure poffedit. Quo ne
fando commercii genere regularis obfervantia
fenfim tepefcere cœpit.
XIX.
Moritur Ludovicum Franciæ Regem Attrebatum ve
Guillelmus nire coegerant turbæ , in Flandria ab iis excita
Flandria tæ , qui anno fuperiori Carolum Bonum Flan
Comes.
driæ Ducem interficiendum procurarant. Ut
enim narrat Ordericus lib.XII.pag.885 . Guillel
mus, cui idem Rex Ducatum Flandriæ dederat,
proditores perfequebatur, & variis mortium ge
neribus puniebat : Interfectorum ergo confangui
nei vehementer contriftati funt , & detrimentum
illi , perniciemque machinati funt , inquit Orde
ricus , qui fubdit , eos Theodoricum Auxenfem,
feu Elfatium adiiffe , eumque ut Principatum
jure hæreditario caperet , hortatos effe . Wil
lelmus his auditis contra hoftes proceffit : erant
enim viri potentes , & nobiles , audaciaque &
multa probitate laudabiles , divitiis & amicis , &
munitionibus & favore contribulum formidabiles.
Tandem Guillelmus hoc anno , dum fortiter in
prælio adversùs eos pugnat , graviter fauciatus
fexto Kalendas Augufti , fextâ feria è vulnere le
thali expiravit , inquit Galbertus in Vita B. Ca
roli Boni cap.22 . Qui addit poft multas contro
verfias Theodoricum Alfatium pacificam Flan
driæ poffeffionem iniiffe , & tam Regem Fran
ciæ , quàm Regem Angliæ gratanter ei dediffe
inveftituram feodorum , quæ ab ipfis fanctiffimus
& piiffimus Comes Carolus obtinuerat.
XX. Hoc anno Bernardus Archiepifcopus Tole
Moritur
tanus, de quo fæpius locuti fumus, Toleti obiit,
Bernardus
Toleti & quidem menfe Aprili , Erâ MCLXVI , ut
Archiep. Sandovalius in Alphonfo VII fol. 133. ex monu
mentis Toletanis ftudiosè hoc tempore fcriptis
notavit , qui addit Raimundum ejufdem Ordinis
ac Bernardus , Benedictini nempe, & Oxomen
fem Epifcopum eum in ea dignitate excepiffe .
Porrò mirum, Virum doctiffimum in Vitae Al
phonfi VI fecunda editione , Pampilonæ anno
MDCXV curata , fol. 132. Chartam tanquam
ex monafterio Sancti Dominici de Sylos extra
tam , fibique communicatam inferuiffe ; ea
enim manifeftè falfa. Data , ut fupponitur , die
XXI Julii , Era MCLXIII , in eaque Al
phonfus Raimundus fe fe Hifpaniarum Impera
torem appellans , cum Regina Urraca facit do
nationem quandam à Raimundo Archiepifco
po Toletano fubfcriptam ; cùm tamen hoc tan
tum anno Raimundus eam dignitatem confecu
tus fit, idque biennio poft Urraca Reginæ obi
no logica
- Chro
tum ; præterquam quod Alphonfus Raimundus SÆC. XII.
ejus filius , ea vivente , nunquam fe fe Imperato- An.C.1128.
rem appellavit. Quare dici non poteft; errorem
in numeros irrepfiffe ; cùm ipfemet Sandova
lius teftetur , fub figno Crucis legi fubfcriptio
nem ipfiufmet Imperatoris Alphonfi , & confir
mationem Reginæ his verbis : Urraca Regina
genitrix ejus conf. & Joannes Ramires Notarius
Regina fe eam fcribere dicit. Bernardus vixit in
Pontificatu annos quadraginta quatuor , inquit
Rodericus lib. 7. cap. 4 .
Era MCLXVI , ut tradunt antiqua monu- XXI.
menta Toletana , ibidem à Sandovalio citata , Chriftiani
Hifpania à
hoc fcilicet Chrifti anno Mauri cum fuo Rege Me
feu Imperatore Texufino in Regnum Toletanum xati
irrupère , duo oppida cepère centum octogin
ta viris interfectis , quæ oppida Ceca & Elquelca
Fernandez ibidem vocata. Dein Bargas occupa
vit , & quinquaginta homines peremit. Hæ mi
nutiæ, quàm exacta fint monumenta illa, apertè
declarant. Porrò Texufin Rex alius non eft à
Techefino , ab Imperatore Ali patre fuo Almo
rabitarum fupremo capite,Rege creato. Horum
Principum Sedes Marochium Mauritaniæ cele
bre oppidum. Marmolus lib. 2. fol . 163. refert,ab
anno MCXXVII ad MCXXXII Hiſpa
niarum Chriftianos invicem fe fe magnis bellis
appetiiffe, fed ex iis diffidiis Mauros , quòd inter
fe difcordes effent, emolumenta non percepiffe.
Raimundus III Comes Barcinonis & Pro- XXII.
vinciæ literis anno MCXVII , X Kalend. Fe- B. Oldega
bruarii , fcriptis donavit B. Oldegario Archie- riusTarra
cona reftau
pifcopo Tarraconenfi ejufque fuccefforibus ci- rande in
vitatem Tarraconenfem , quæ diu per multos an- cumbit.
nos , inquit , fub deftructione & eremo abfque cul
tore & incolatu manfit , dominicaturâ & Palatio
fibi refervatis ; Oldegarius verò literis pridie
Idus Martii hoc anno datis Robertum Borde
tum militem fortiffimum ejufdem civitatis Prin
cipem conftituit , ut Deo & Ecclefiæ ejus fem
per ibi ferviat , & fuam in defenfionem Chri
ftianitatis adverfus Saracenos militiam exerceat.
Robertus viciffim promittit , fe civitatem ipfam
reftauraturum ac defenfurum , ac pugnaturum
adverfus quemcunque qui jura Ecclefiæ Barci
nonenfis , ejufque Epifcopi, ac fuccefforum tol
lere vel minuere tentaverit. Utrafque literas feu
Chartas recitat Baluzius in Appendice ad Mar
cam Hifpanicam num. 358. & 373. Vide quæ
de Roberto ifto Normanno ftrenuiffimo anno
MCXXIII diximus.
Videamus nunc quæ à Sancto Ottone Bamber- XXIII.
genfi Epifcopo , Pomeranorum Apoftolo , in S.Otto Bam
fecunda ad Pomeranos & Leuticenfes feu Liuti- bergenfis
Epifc. Leu
cenfes profectione egerit ; eam enim currenti ricorum con
anno fufceptam difcimus ex Auctore Vitæ ejus verfionem
lib . 3. cap. I. ubi ait : Poft hinc triennio domi de. ſuſcipit.
tentus , poft quadriennium , &c. illam revifere
adgreditur , ideft , novellam coloniam , de qua
antea locutus fuerat. Refert autem fitum Leu
ciæ , in Lexicis Geographicis omiffum 2 &
à recentibus Geographis paffim non intelle
tum hic declarare ; Leutici in Vita Sancti
&
Adalberti Epifcopi Pragenfis , qui martyrium
in Pruffia fecit , & in variis Hiftoricis memora
ti , ibique ac plerumque alibi malè cum Lufati
cis à Viris doctis confufi. Pergit enim Anony
mus : Per Saxoniam iter difpofuit , & apud Hal
lam (urbem Saxoniæ Superioris ad Salam Fl.qui
apud Deffaviam in Albim exoneratur ) naves
victualibus onerans per Albam (feu Albini ) flu
men
 in Annales C. Baronii.
457
SAC.XII. men in Habalam perlapfus ( quod flumen in Al appellantur. Tholenzi populi fluvio ejufdem SÆC. XII .
An.C.1128 .
An.C.1128 . bim ad Verbinum fubtus Tangermundam de nominis , qui eorum regionem rigabat , & ad
volvitur ) Leuticiæ littora ufque adductus eft. In Deminum Pani jungitur , nomen dedêre.
de adverfo Hala Fl. qui per Havelbergam , San& tus Otto affectum & venerationem San- XXVI.
S. Otto ve
Brandeburgum , Spandaviam , & Sedenicum la &i Adalberti Epifcopi Pragenfis , qui , ut fuo lo nerationem
bitur , navigans , naves , ut verofimile eft , reli co diximus , Leuticios fide Chriftiana imbuere s. Adalberti
quit , & terreftri itinere Leutitie littora ufque cupierat , fecum tulit , & ad ejus honorem in Epifc. Pra
adductus eft , ubi littoris nomine intelligit ri tuit. refti
Pomerania & Leuticia varia templa erexit. Ju- genfis
pam fluminis , quod Leuticorum terras rigat ; linenfes , quos Sanctus Adalbertus ad fidem con
nomen enim illud tam pro fluvii , quàm maris verterat , cum vicinis Stetinenfibus à vera Chri
littore ufurpatur , ut patet ex Virgilio lib. 7. fti religione ad priorem Ethnicifmum defece
Eneid. V. 160. Addit Anonymus : Cunctaque rant ; fed Sanctus Otto pro eorum reductione
Halle coempta, & navigio ufque in Leuticiam por follicitus , inibi Ecclefiam Sancti Adalberti cum
tata ( fcilicet per Fl. Salam , Albim , & Have fidelibus , Zelo Zelatis pro domo Dei vifitavit , ac
lam ) curribus & quadrigis quinquaginta cum præmiffa inibi orationis folemnitate , altare abo
annona imponens , ibi per terram Leuticia ufque minationis fregit , comminuit & ejecit , factaque
Timinam civitatem Pomerania transportavit. Eft reconciliationis emundatione , fracturas Bafilica
Timinum five Demminum Pomerania Occi fuis impenfis emendari fecit , inquit Auctor Vi
dentalis oppidum ad Panim Fl. tæ S.Ottonis , cujus mors in libri tertii calce his
XXIV.
Ex his perfpicuum eft , Leuticiam fuiffe Te verbis notatur : Ejus corpus tumulatum eft anno
Multos ex eis minum inter & Zedenicum ad Havelam , & oc Dominica Incarnat. MCXXXVIIII , tertio
ad fidem
Chrif tiana m cupa ffe part em Mekl ebur gi , Marc hia Bra nde Nonas Julii. Nomen ejus Martyrologio Roma
perducit. burgica , Vkermark vulgò di &x , & Ducatum no infcriptum eft ad fextum Nonas ejufdem
Stetinenfem . Idem Auctor de Demmino oppi menſis.
do loquens ait : Quò ubi cum labore & fatigatione Anno MCXXVIII Girardus Engolifmenfis XXVII.
ventum effet , multos horrores , &pavores illa no Epifc. & S. Rom . Ecclefiæ Legatus in monafterio Synodus Do
te ibifuftinuerunt ; cujus rei cap.2 . rationem affi
& San&ti Gilde Dolenfi Concilium rexit , ut legitur
gnat : Nam Dux Pomeranorum populaturus Leu in Chronico Kemperlegienfi à Baluzio lib . I.
ticiam cum exercitu eadem nocte illò venturus erat. Mifcell . edito , fed hujus Concilii A &a perière.
Timinenfes autem Leuticios audierant ad pu Hinc confirmatur quod fuprà diximus , Gerar
gnam ibi ei occurfuros , &c. Dux cum exercitu dum hoc tempore in Aquitania Legatum fuif
omni ad prædam feftinans Epifcopum ( nempe fe , ejufque Legationem Turonenfem Provin
San&tum Ottonem ) videre non potuit ; fed mif ciam complexam effe.
fis nunciis ibidem ( nempe Timinum ) illum die
illa rogavit ſe expectare. Circa meridiem Leuti
ciam quaq uave rfum fumi gare afpexerunt ( quare ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6622 Anno Era
fupra monia Demmini pofiti Leuticiam videre Hifpan.
poterant ) . Paulò pòft : Epifcopus omnemfubftan 18. F. 9. P. 14. April. Indi &. 7. MCLXVIL
Anno Hegi
tiam fuam, utpopuli , quifecum erat , Timina na ræ DXXIV
JESU CHRISTI 1129.
vibus imponens , per pronifluminis undam (fc. per inchoato die
Panim ) tribus diebus Unznoimiam veci junt HONORII II PAPE 6. 15.Decemb.
fer. I.
( oppidum illud , uti Julinum , ubi Sedes erat LOTHARII REG. 5.
Epifcopalis , Arcona in Rugia infula , pluraque
alia jamdiu funditus everfa ) Epifcopo in itinere JOANNIS COMNENI IMP. 12.
terreftri cum paucis gradiente . Idem Anonymus
cap. 3. &feq. afferit divum Ottonem Evange- D num.
Di SanI.
daConfecratio
Sophia Fra Abbatis
nconis monafte I.
appellati Rogerite s
lium prædicaffe Hologofti , quod nunc Volgaftia
univerfam
dicitur , eftque in Pomerania citeriori ad oftium hoc anno menfe Augufto facta , ut legitur apud Apuliam
Odera Fl. ejus aquis tanquam parvo mari cir Baronium, ex Falcone in Chron. Hic ex eodem fenfimfibi
cumfufum, gaudetque arce Ducali. Non vide Chronographo Annales Ecclefiaftici fupplendi : fubjicit.
tur Volgaftia ab Unznoimia multum diffita Cùm tempus , inquit Falco , egrediendi in hoftem
fuiffe. opportunum fucceffiffet, Dux Rogerius, collecta rur
XXV. Hæc Sedes Leuticiorum , qui ideo triginta fus militari expeditione fretum , quod Pharum di
Verus fitus
Leuticia. aut quadraginta leucis procul à Lufatia habita citur , tranfmeavit , &c. Cùm exparte recuperaſ
bant. Quod , ut clariùs pateat , legendus Hel fet oppida , quæjam Tancredus , eo abfente re
moldus in Chron. Slavorum lib. I. ubi cap. 20. fumpferat , tandem iterum Brunduſium , ut eam
ait: Eft Panis fluvius , in cujus oftio fita eft civitas recuperaret , obfeffurus vadit ; qui cùm longa in
Dimine , & cap. 21. afferit Leuticorum partem obfidendo mora traheretur , nilque tunc ad obti
trans & cis Panim , id eft , ad hujus fluminis par nendam eam poffe proficere prævidiffet , dimittens
tem Orientalem habitaffe , & Thollenzos dictos eam ad tempus , ad alia interim aggrediendum
fuiffe: quatuor , inquit , funt populi eorum , qui oppida accelerat. Paulò pòft : Alexander , Comes
Lutitiifeu Wilzi dicuntur , quorum Kycinos atque Tancredus , Grimoaldus Barenfis Princeps , nec
Circipanos citra Panim , Riaduros five Tolenzos non Gotfridus Comes Andrenfis tantam ipfius po
cis Panim habitare conftat. Verùm error eft in tentiam experti , mox ei fubjiciuntur , unde Tan
vocibus , citra & cis , ex ipfomet Helmodo cap. credo ipfi Dux animo jam fedatus , terras quaf
2. emendandus , ubi fcribit : deinde venitur ad cunque abftulerat , reddidit : quibus deinde præ
Circipanos , quos à Tholenzis & Rederis ( feu Re cepit , ut poft ipfum ad obfidendum fecum Troiam
dariis ) ſeparatflumen Panis , & civitas Dimine. celeriter acceſſuri eſſent. Porrò Troiani percipien
Kyzini & Circipani CIS PANIM , Tholenfi & tes præfatos Magnates Duci colla jam fubdidiffe ,
Rhedari , TRANS PANIM habitant. Hi &c. miferunt ad Robertum Capuanorum Princi
quatuor populi à fortitudine Wilzi , five Lutici pem , quatenus citò veniens Dominium fuper fe
Tom . IV. QI fufciperet,
 co
458 Critica Hiſtori
SAC. XII .fufciperet, &c. At ille nolebat ad hos venire , &c.
An.C.1129 . Comes Ranulfus , &c. Troiam ingreffus cives al
loquitur , cos fe contra Rogerium protecturum fir
millimè fpondet. Verum cùm Dux , &c. cum eo
dem , fi Troiam de fe concordaturum promififlet,
confeftim ille , Troianis dimiffis , ad caftra illius
(fcilicet Ducis ) ivit. Deinde , &c. Facto con
cordia conftituto Comes ad propria regreditur.
II. Dux autem Trojam obfeffurus rediit , ad quam
Troja
qu ta. videlicet obfidionem fupradi&ti Proceres , ut eis
e ci,vialia
tes ab eofub- imperatum fuerat , accelerarunt. Urbs quippe ob
acta. Selja intantum conftringitur , ut infra paucos dies,
vellent, nollent , Duci fubderentur. Troja itaque
capta fefe urbes Ducales , &c. eidem fubjiciuntur ;
atque ita omnis ei Apulia fine ulla contradictione
Submittitur. Paulò infrà : His quoque pera&is
Dux Melfiam properans , cunctos &pulia Opti
mates adfe venirejuffit , quibus etiam inter cete
ra Edictum dedit , ut in pace permanentes alteru
trum non adverfarentur , fimulque eos jurare
compulit , ut ab ipfa hora & in antea justitiam &
pacem tenerent, &c. Anonymus Cafinenfis hanc
in rem habet : Anno MCXXVIII ( qui nobis
eft MCXXIX ) Rogerius Dux cepit Trojam,
&ferè totam Apuliam , & Capuanus Princeps illi
bominium fecit.
III.
Cùm ergo ibi Dux aliquandiu moratur , hæc fiderii Rotfridus tunc Archipraful foras produxit
In Siciliam
rediit. & fibi fimilia ad commnne proficuum difpofuiffet , de altari , in quo antiquo tempore jacuerant ; &
Baronibus adfua redeuntibus , Tarentum ipfe in revera non boneftè , ficut decebat , loco illo mane
greditur , qui verens ne Robertus ( cognominatus
de Grantemania , vel Grantemenil , Norman
nus Rogerio rebellis ) quidquam ei adverfi moli
ri fatageret , jurare eum ante difceffum compulit ,
quatenus ultra montes abiens ( nempe in Fran
ciam ) ibi in perpetuum degeret , &c. neque jam
amplius Apuliam ad inhabitandum requireret ;
quod cum ille juramento firmaflet , hoc modo liber
abfceffit. Dux poft hæc ad Siciliam remeat.
IV.
Hoc anno Papa Honorius Beneventum venit ,
Honorius
Beneventa 11 menfe Augufto Francorum Abbatem monafterii
nis irafcitur. Santa Sophia confecravit , & precatur Beneven
tanos , qui communitatem fecerant , ut prædictum
Potonem Spitametam cum jam dictis civibus ,
quos de civitate ejecerant , in civitatem revoca
rent Beneventum , quod obtinere non potuit. Unde
Apoftolicus valde iratus de Benevento exivit , &
ad vicum quendam , qui dicitur Leocabante , fe
ceffit , & rogavit præditum Ducem Rogerium,
qui ibi morabatur , ut in menfe Maio venturo
(anni fc. MCXXX , ante quem menfem Ho
norius è vivis excelfit ) cum exercitu veniret ,
quod Dux ille facramento juravit taliter factus
rum.
Inde Apoftolicus ad caftrum Ceppaluni adi
vit , & civitatem prædari fecit , & fic valde ira
tus Romam repedavit.
V.
Falco afferit, Rogerium Leocabante tunc ver
Rogerius in fatum effe , quia Pharum hoc anno iterùm tra
Apuliam
redux omnia jecit , uti narrat Alexander Abbast Audiens præ
fatum Robertum ( de Grantemenil ) violato fa
plet.
cramento reverfum , &c . iratus fretum Pharenfe
Siculorum exercitum agens transmearvit. Dein
de Calabrorum , Apulorumque etiam afcitis agmi
nibus , &c. fuper illum ivit . Robertus ifte in
tra paucos dies victus fuit . Deinde Salernum
adiens , illud obfidione cinxit , civefque ut Tur
rim majorem , quam vi ab eo extorferant, fibi
dederent compulit. Inde in terram Comitis
Orianenfis tendit , eamque fibi fubdidit : Unde
progrediens Trojam iterum obfidione cinxit. Ci
ves fe fe dedere coacti funt, & tam ibi quám
Melphia arcem readificari curavit , quia poft
nol ogica
- Chro
Guillelmi ultimi Apuliæ Ducis mortemutraque SAC. XII.
arx folo æquata fuerat , Melphitana quidem An.C.1129.
fubverfa jubente eodem Duce. Addit Alexander
Abbas : Tunc temporis & Robertus Capuanorum
Princeps folo nominis fui terrore confiritus fuo
fubditur dominio. Nec multò poft Salernum re
diens ad Siciliam inde remeavit. Nunc itaque
in hoc loco primus de Ducatu claudatur libellus ,
quatenus ad ea quæjam Rex conflitutus geſſit , com
memorandus fylus vertatur , ad fecundum nem
pe librum ; Alexander enim libris quatuor Ro
gerii Regis res geftas profecutus eft.
Baronius num. I narrata à Falcone in com- VI.
pendium redigens ex eo fcribit Honorium in Caufa
ventus ad
Ho
Beneventanos ob Willelmi Rectoris civitatis necem, or lin
quam eidem intulerant , commotum , in civitate urbem Be
habitare noluiffe , verùm hoc non dicit Falco, neventa
nam.
negotium enim ad Guillelmi cadem fpectans
anno fuperiori compofitum fuerat , tantumque
de Spitameta & confortibus à communi Be
neventano in exilium miffis revòcandis age
batur , & cives nullam poftulationis ab Hono
rio Papa fupremo eorum domino facta ratio
nem habere volebant. Falco poftquam Hono
rium II Romam rediiffe retulit , addit : Hoc
anno corpus San&torum Januarii , Fefti & De
bant. Unde in Bafilicam , quam Gualterius Ta
rentinus Archiepifcopus pro San&torum illorum
dilectione conftruifecerat , magno cum honore , &
lætitia prædictorum San&torum offa collocata funt ,
nobis videntibus, & de illorum offibus ofculantibus.
Baronius num . I nulla Rotfridi mentione facta
hæc omnia Gualterio Tarentino adfcribere vi
detur. Ait enim delatas effe facras Reliquias in
novam Bafilicam tunc eifdem erectam à Gualte
rio Archiepifcopo Tarentino. At jam ab anno an
tecedenti , non Gualterius , fed Girardus Car
dinalis Beneventana civitatis Rector erat , ut ibi
ex Falcone diximus. Hoc verò anno MCXXIX
die 15. Maii Rogerius erat Archiepifcopus Be
neventanus , ut conftat ex Diplomate à me
producto pag. 467.
Ad num . II. Honorius IL Gregorium de VII. ·
Crefcentio , San&i Theodori Diaconum Car nicaLegatio Da .
in an
dinalem , Apoftolicæ Sedis Legatum ad Regis num prace
poftulationem in Daniam mifit. Verùm hæc dentem re
Legatio etiam in Baronii fententia anno fu- trahenda.
periori decreta ; Honorii enim literæ ordine
IV ab eo recitata dicuntur , datæ Laterani
quarto Kalendas Januarii , Pontificatus noftri an
no quinto , Honorius autem juxta Baronii fen
tentiam anno MCXXIV die XXVIII men
fis Decembris Paftor univerfalis agnitus , jux
ta verò noftram die XXI ejufdem menfis ,
quare anno fuperiori ex literæ fcriptæ, die nem
pe vicefima nona menfis Decembris , quo die
quintus Honorii annus jam inchoatus erat.
Ad num. III & feqq . Celebratum hoc anno VIII.
Catalaunenfe Concilium , cujus nulla in Colle Concilium
Catalan
&
tione Conciliorum mentio : Matthaus Alba- nenfe.
nenfis Legatus ; inquit Albericus in Chron. ad
annum MCXXIX , Concilium tenuit apud Ca
talaunum in Purificatione B. Virginis , ubi de con
filio B. Bernardi Abbatis , Henricus Virdunenfis
Epifcopus Epifcopatum dimifit , & factus eft Epi
fcopus per biennium quidam Abbas S. Dionyfii
Remenfis. Ad iftud Concilium revocanda Epi
ftola Honorii II ad Matthæum Legatum fuum,
recitata
 in Annales C. Baronii.
SÆC. XII . recitata à Waffeburgio lib. 4. Antiq. Belgic. in
An.C.1129 . qua inter alia legitur : Tu verò tam prædictum
Epifcopum ( Henricum de bonorum Ecclefiafti
corum dilapidatione accufatum ) , quàm partem
adverfariam , ( Virdunenfes Canonicos , ut ibi
dem utrumque exprimitur ) ad tuampræfentiam
evocans , Catalaunum adeas , ubique adfcitis ti
bi Trevirenfi Archiepifcopo & aliis Epifcopis , fa
pientibus etiam & religiofis viris , negotium fu
diosè audias , & diligenti indagatione perquiras.
Quod fi accufatores & teftes idonei apparuerint ,
communicato Fratrum confilio canonicè caufam
diffinias , &c.
IX. Baronius ad hanc Henrici depofitionem ex
Epiftola
prima S. Epifcopatu refert Epiftolam XIII divi Bernar
Bernardi ad di ad Honorium II ; qua eum rogat , ut ele
Honorium &ionem Alberici ad Epifcopatum Catalaunen
11 fuo anno fem ratam habere velit ; videmus nimirum , in
reddita.
quit Bernardus , jam jamque imminere fentimus
nos , qui vicini fumus , pacem videlicet memoratæ
Ecclefiæ graviter mox eſſe turbandam , fi Alberi
ci electio infirmetur. Verùm hæc Bernardi Epi
ftola anno MCXXVI , ut obſervat Manricus
in Annal. Cifterc. ad eum Chrifti annum , à
Bernardo data. Nam ex fuppreffo ejus nomine,
imò ex ipfo contextu prima ad Honorium II
fcripta intelligitur, cui fe tunc incognitum Ber
nardus exiftimabat. Præterea extant aliæ ad ip
fum Honorium II data , fcilicet XLVII &
XLIX, quas ipfe Baronius reponit ad annum
MCXXVII & MCXXVIII , proinde hæc anno
fuperiori , fcilicet MCXXVI collocanda , quo
Ebali Catalaunenfis obitum , in cujus locum
electus eft Albericus , Rapinæus in Hift. Præfu
lum Catalaunenfium ex Actis ejufdem Eccle
fiæ contigiffe oftendit. Quod fpectat ad pe Hocque in præfentia Regis , inquit Abaëlardus in
riculum , quod Bernardus in ea Epiftola dicit Epiftola prima cap. 1o., &fuorum utrimque aſſen
imminere Ecclefiæ Catalaunenfi , non videtur fum eft , & confirmatum. Ego
explicandum de ambitu Henrici Virdunenfis , dinem quandam in Trecenfi pago mihi antea co
quem Baronius, & Manricus citatus afferunt, in gnitam me contuli , ibique à quibufdam terra
vadere voluiffe Sedem Catalaunenfem ; fed po mihi donata , affenfu Epifcopi terræ Oratorium
tius de perturbatione confequenda , fi vota &
unanimis , tam Cleri , quàm populi poftulatio
fruftrarentur , quod in confequentibus Ber
nardus fatis infinuat , ut Mabillonius in Notis
fufioribus ad eam Epiftolam obfervavit.
X. Neque etiam Epiftola divi Bernardi XVI
3 Epiftola D. Petro Presbytero Cardinali infcripta , quâ ei Mo
Bernardi
Divionenfes commendat , ad hunc an
ad Petrum nachos
Presbyterum num pertinet , fed vel annum MCXXVI ,
Gard uti exiftimant Manricus & Mabillonius citati ,
vel fortè ad annum MCXXIV , aut fequentis
initium ; his enim videtur effe Petrus Leonis
Presbyter Cardinalis , qui Legatus Sedis Apo
ftolica in Gallia fuit , & ad quem poft fuum
è Gallia difceffum verofimile eft , • Bernardum
in favorem Monachorum Divionenfium fcri
pfiffe ; fed nihil certi hac in re diffiniri poteft
quoad utrumque Cardinalem , quia Petrus de
Fontana Cardinalis Burgundus erat , ideoque
Monachi Divionenfes ei chari effe poterant.
XI. Anno ab Incarnat. Domini MCXXIX indict.
Philippus
filius Ludo VII Philippus puer à Ludovico Patre fuo ele
> vici V1 Re . &tus eft , & in die Pafcha Remis à Rainaldo II
gis Gallia Remorum Archiepifcopo Rex coronatus eft , inquit
coronatur. Ordericus fub finem libri XII , loquens de
Ludovico VI Francorum Rege , cujus Philip
pus primogenitus erat. Idem refert Willelmus
Nangius in Chron. additque Henricum Anglia
Regem huic unctioni præfentem fuiffe. De
"
Philippi morte poft biennium fermo erit.
Tom. IV.
459
Hoc anno , ut Tom . X Concil. videre eft, SÆC. XII.
Matthaus Albanenfis Cardinalis , Sedis Apo- An.C.1119 .
ftolicæ Legatus Parifiis apud Sanctum Germa- XII.
Monacha
num de Pratis Concilum celebravit , cui in-
in ex monafte
terfuere Remenfis Archiepifcopus , & quatuor rio Argen
Epifcopi , in quo decretum , ut Moniales Mo- tolli expulfa.
nafterii Argentolienfis tribus circiter leucis ab
urbe Parifienfi diffiti , quæ purca & infami con
verfatione omnem ejufdem loci affinitatem fœ
dare dicebantur, inde ejicerentur. Quod Hono
rius II literis Laterani nono Kal. Maii datis con
firmavit , & ad petitionem Ludovici Regis
monafterium illud San- Dionyfiano dedit , quia
ex antiquo ad illud pertinuerat. Gefta in eo
Concilio confirmavit etiam Ludovicus Rex li
teris hac fubfcriptione notatis : Datum &
confirmatum Remis in folemni Curia Pafcha
in unctione Domni Philippi gloriofiffimi Regis ,
anno Incarnati Verbi MCXXIX , indict. VII,
anno Domni fereniffimi Regis Francorum
Chludovici XX, Philippi autemfilius ejus 1. Ve
rùm loco,filius, legendum, filii, & loco, XX, le
gendum , XXI ; Ludovicus enim VI menfe Julio
anni MCVIII regnare cœpit. Annos Philippi I.
in confortium Regni à Patre adfciti , annofque
hujus Philippi pueri & Ludovici fratris ejus , de
cujus coronatione infrà, numeratos fuiffe obfer
vare non inutile erit. Heloiffa Petri Abaëlardi aliàs
uxor hujus monafterii Prioriffa erat, ideoque aliò
migrare coacta , & Abaëlardi calamitates aucta.
Is, mortuo Adamo Abbate San- Dionyfiano, XIII.
Petrus
operâ Stephani Regis tunc Dapiferi feu Majoris
Abaëlardus
domûs , à Rege & Sugerio Adami fucceffore defuiscala
obtinuit , ut ad quam vellet folitudinem trans- mitatibus
iret , dummodo fe nulli Abbatiæ fubderet : queritur,
itaque ad folitu
quoddam in nomine S. Trinitatis ex calamis
& culmo primùm conftruxi. Subdit poftea Abaë
lardus , Scholares cœpiffe undique ad fe
concurrere , & parva fibi ibidem tabernacu
la conftruere , ultrò fibi ab eis conceffis necef
fariis , ut nulla fe à ftudio domeftica cura re
tardaret. Cùm verò Oratorium illud in nomi
ne S. Trinitatis effet fundatum in memoriam
confolationis alicujus à fe ibi profugo acceptæ,
ipfum Paracletum nominavit. Inde fumpta eum
calumniandi occafio , fuerunt enim qui dice
rent , non licere Spiritui fancto fpecialiter magis
quàm Deo Patri Ecclefiam aliquam affignari. In
tantis perturbationibus , cùm Abbatia Sancti
Gildafii Ruienfis , in Epifcopatu Venetenſi po
fita , Paftore defuncto defolata effet , Abbas à
Monachis electus fuit ; fed indifciplinata eorum
vita eum die ac nocte cruciavit. Ipfam Ab
batiam tyrannus quidam in ufus proprios rede
gerat , ficque Abaelardus foris & intus oppri
mebatur.
His ita fe habentibus , Heloiffa à monafterio XIV.
Argentolienfi San-Dionyfianis conceffo expul- Heloiffa Ab
-batiſfa mo
fa fuit , quare in Oratorium fuum reverfus, nafterii Pa
illud Heloiffe & quibufdam ejufdem Congre- racieri con
gationis Monialibus conceffit & donavit ,flituitur.
ipfamque poftea donationem Innocentius II per
Privilegium in perpetuum corroboravit . Cumque
Abaëlardus , ut eis quoquo modo fubveniret
ad eas fæpiùs reverteretur , fuêre qui dicerent,
Qq 2 inquit
 ca
460 Critica Hiftorico - Chronologi

SEC. XII. inquit Abaelardus cap . 14. me adhuc quadam car dit domum redeundi , adeoque domum reverfi funt SAC. XII.
An.C.1129.
An.C.1129. nalis concupifcentiæ oblectatione teneri , qui priftinæ nec ullam vim habuerunt illa decreta : cuncti re
dilecte fubftinere abfentiam , vix aut nunquam tinuerunt fuas uxores Regis veniù ficut antea fece
paterer. Interim Heloiffa prima Monafterii rant. Huic Chronologo Saxonico magna fides
Paracliti dici primùm Priorifla , ac dein Abba habenda , cùm ipfemet in Guilhelmo I Angliæ
tiffa conftituta in omnium amore & admiratio Rege fe illum vidiffe afferat.
ne erat. Unde Petrus Cluniacenfis Abbas ad Alphonfus Hifpaniarum Rex Urraca & Co XVI.
eam fcripfit Epiſtolam XX libri V : Necdum Concilium
mitis Raimundi filius Concilium , in Palentina Palentinum.
metas adolefcentia excefferam , necdum injuveni civitate, prima hebdomade Quadragefimæ , Erâ
les annos evaferam , quando nomen non quidem MCLXVII celebravit,in quo omnesEpifcopos,
adhuc religionis tuæ , fed boneftorum tamen & Abbates, Comites & Principes invitavit. Illud
laudabiliumftudiorum tuorum Latinæ enim Gra Em. Card. Daguierre in Notitia Conciliorum
ca & Hebraica literaturæ perita erat ) mihi fa Hifpaniæ è tenebris eruit , integrumque publi
ma innotuit. Audiebam tunc temporis mulierem, cavit. Inter cetera in eo ftatutum , ut concubine
licet necdum feculi nexibus expeditam , litera Clericorum manifeflè ejiciantur. Archiepifcopus
toriafcientiæ , & ftudiofecularisfapientiafummam Compoftellanus petiit ab Alphonfo Rege, ut ea
operam dare.
dare. Quo efferendo ftudio tuo & mu quæ ad fuum &fuorum Succefforum jus in Eme
lieres omnes evicifti , & pene viros univerfos fu ritana civitate pertinebant fibi conferret , quod
perafti. Mox verò juxta verba Apoftoli , ut com & obtinuit. In Diplomate fuo dicit Rex civi
placuit ei , qui te fegregavit ab utero matris tuæ, tatem Emeritanam nunc temporis à Saracenis
per gratiam fuam , longe in melius difciplinarum poffeffam effe , fed fe fperare Dei ope devicu
Studia commutafti , & pro Logica Evangelium , pro rum, & ex ea Saracenos expulfurum. Alphonfus
Phyfica Apoftolum , pro Platone Chriftum , pro Chartam illam hoc modo fubfcribit : Ego Ade
Academia clauftrum tota jam & verẻ Philofophi phonfus præfatus Imperator , unà cum conjuge
ca mulier elegifti. mea , quod fieri mandavi , proprio robore confir
XV. Huntindonienfis lib.7. pag. 384. de Concilio mo. Quare is quemadmodum & Alphonfus VI
Concilium Londini hoc anno habito ab Henrico Anglia Caftellæ Rex avus ejus fe fe Imperatorem voca
Londonienfe.
Rege fcribit : Tenuit Concilium magnum ad Ka bat. In eodem Diplomate Alphonfus Rex Calli
lendas Augusti apud Londoniam de uxoribus Sa ftum II Papam patruum fuum vocat,aitque eum
cerdotum prohibendis . Intererant fiquidem illi Archiepifcopatus Emeritenfis Ecclefiæ dignita
Concilio Willielmus Cantuarienfis Archiep. & Tur tem in Compoftellanam tranfmutaffe , idcirco
ftanus Archiep. Eboracenfis , Alexander Lincolien fe eam confirmare.
fis Epifc &c. Hi columnæ erant regni & radiifancti Sandovalius fol. 144. de hoc Concilio Pa- XVII.
Comitia
tatis hoc tempore . Verum Rex decepit eos fimpli lentino loquitur , aitque in Hiftoria Compo- Palentia
citate Willielmi Archiepifcopi : concefferunt nam Rellana legi Alphonfum Regem cupientem pa- babita.
que Regijuftitiam de uxoribus Sacerdotum , & im cem in Regno fuo ftatuere , omnibufque figni
providi babiti funt , quod pojiea patuit , cum res ficare fe malè ab Alphonfo Aragonia Rege
fummo dedecore terminata eft. Accepit enim haberi , quòd is nollet fua fibi oppida reftitue
Rex pecuniam infin: tam de Presbyteris & redemit re , & fubditis fuis prætextum & auxilium , ut
eos. Tunc , fed fruftrà , conceffionis fuæ pœnituit adverfum fe rebellarent , fubminiftraret , Præ
Epifcopos , cum pateret in oculis omnium gen fulibus fuis ac Regni Magnatibus mandaffe , ut
tium deceptio Prælatorum, & depreſſio fubjectorum. congregarentur in civitate Palentina , & Epi
Idem habent Matthæus Parifius & Annales Wa fcopos ac Abbates aliorum Regnorum rogaffe ,
verleienfes ad hunc Chrifti annum. Coffartius ut iis Comitiis affifterent , quò in rebus ad fi
Tom. X Concil. in Notis ad hoc Concilium dem Chriftianam pertinentibus de reformatio
Londinenfe ait , hujus Concilii annum fufpe ne & abufibus agerent , ac leges Dei fervitio
&um fibi effe , quòd aliqua , quæ in eo narran convenientes ftabilirent. Addit Sandovalius
tur , decreta videantur anno MCXXVII in Hiftoriam illam narrare primam feffionem, pri
ConcilioLondinenli tunc habito ; indeque con ma Quadragefimæ hebdomade habitam fuifle ,
cludit , unum illud Concilium in duo diftra & in eo Concilio multa ftatuta , fed eam res in
&um fuiffe. Verùm licet aliqua ad præcedens particulari non referre. Integrum nunc Conci
Concilium Londinenfe pertinentia malè ifti lium illud habemus. Comitia illa ufque ad
affixa fint , certum tamen utrumque Concilium menfem Maium produ &a ; dum enim, ut notat
inter fe diverfum fuiffe ; nam in priori decre Sandovalius , haberentur , Alphonfus Rex die
tum,ut concubina Presbyterorum nonnifi Epi prima mentis Maii Era MCLXVII quandam
fcopali judicio mancipentur ; quod tamen in exemptionem viris in ea nominatis , quod fibi
pofteriori Regis efflagitatu revocatum eft ; ne inferviiffent, conceffit. Tum idem Rex ac Beren
que enim duo Decreta inter fe contraria in uno guela uxor dum Aftorga effent Ecclefiæ Cathe
eodemque Concilio condita. Hovedenus pag. drali ejufdem urbis quandam donationem fecere.
479. idem ac Huntindonienfis & Matthæus Pa Alter verò Alphonfus Aragonia & Navarra Rex XVIII.
rifienfis narrat ; fed tam Concilium iftud quàm adversùs Saracenos expeditionem fufcepit, &, ut Alphonss
Aragonia
Philippi Ludovici Francorum Regis filii inau teftatur Surita lib. 1. Annal. Molinam , oppidum Regis expe
gurationem malè in annum fequentem differt. Caftella nova, ad amnem cognominem,in con- ditio adver
Denique novus Chronographus Saxo nuper finio Aragonia fibi fubjecit , & milites Francos, Jus nos.Sarace
ab Edmundo Gisbone Oxonii publicatus præ quorum operá variis in occafionibus ufus erat,
cedentis Concilii Londinenfis non meminit,fed remunerare cupiens burgum quendam Pampi
præfenti anno habitum connectit cum fefto San lonenfis civitatis , ubi habitare poffent , eis affi
&ti Michaelis , aitque in eo actum de Archidiaco gnavit menfe Septembri fequentis Chrifti anni,
& de Presbyterorum uxoribus , ut illas confilio Epifcoporum Ofca , Pampelonis , &
dimitterent ante Sancti Andreæ feftum ; fed Rex aliorum, ficut refert Garibayus lib.23 . Compen
žis omnibus , fubdit Chronologus , veniam de dii Hiftorialis Hifpaniæ cap. 9.
ANNO
 in Annales C. Baronii. 461

quifedit SEC. XII .

SÆ C. XII. Oftienfem Epifcopum in Honorium Papam , quiſedit .C.1130
An .
An.C.1130 . ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6623 . annos quinque , menfem unum , dies viginti quin
Anno Eræ que. Hæc magnis hucufque tenebris fuerant fe
Hifpan. 19. E. D 10. P. 30. Mart . Indi &. 8.
MCLXVIII . pulta, quæ ideo diligenter nobis tractanda erant.
III.
Anno Hegi JESU CHRISTI 1130. Mortuo Honorio in Papam electus Gregorius Innocentius
ræ D X X V Cardinalis Diaconus Sancti Angel , qui fuerat Il Papa
inchoato die INNOCENTII II PAPE I.
4. Decemb. Monachus Lateranenfis cœnobii SS. Joannis Bapti- Anacletus11
fer. s.
LOTHARII REG. 6.
fe , Joannis Evangeliftæ , atque Pancratii , inquit Antipapa
JOANNIS COMNENI IMP . 13 . Baronius num. II. Verùm Oldoinus in Innocen . electi
tio II pag. 979. notat Anaftafii IV & Pafchalis
I. Num. I ad VIII. Falco in Chron. ad an II Diplomatis conftare ab Alexandri II tempo
Moritur Ho ribus ufque ad Bonifacii VIII , monafterium il
A num MCXXIX , quem ufque ad diem
norius 11
Papa. primum menfisMartii currentis anni continuat, lud fuiffe Canonicorum Regularium . Et licet
fcribit : Dominus Papa Honorius medio menfe Fe temporibus Joannis tertii & Gregorii III Mo
bruario viam univerfa carnis ingreffus eft ad Do nachi divi Benedicti monafterium illud apud
minum , & dominus Innocentius electus eft , poft EcclefiamLateranenfem obtinuerint, tamen ali
quem , Innocentium die ipfo ad horam tertiam Pe quot feculis
ante Alexandrum II loco exceffe
trus Portuenfis Epifcopus , Petrum filium Petri Leo rant , nec illorum prorsùs ulla in Lateranenfis
Ecclefiæ monumentis memoria habetur, ut tefta
nis elegit pro Anacleto. Deinde Innocentii illius ele
Etionem damnantes , Anacleti Pontificis electionem
turOnuphrius, qui Lateranenfe Archivium fæpe
confirmabant. Dies & annus mortis Honorii II fcrutatus eft. Teftatur & Cafar Rafponius in Ba
in controverfiam vocati ; Bulaus enim Tom. II filica Lateranenfi lib . 2. cap. 1. Denique idem
Hift.Univerfitatis Parifienfis pag. 109.eum anno Onuphrius in Notis ad Platinam recitata Ale
fuperiori communi mortalium fato functum xandri III Vita exhibet Nicolai Maniacutii Ca
credit, quòd, inquit, Scriptores antiquiores, Jo nonici Regularis Lateranenfis Ordinis Sancti Au
annes Berardi , qui Chronicon Calaurienfe feu guftini verfus de Romanis Pontificibus ufque ad
Pifcarienfe ad annum MCLXXXII perduxit, Eugenium III , fub quo teftatur fe vixiffe, quos
& Auctor Chronici Maurigniacenfis , qui tem alius ufque ad Alexandrum III continuavit.
poribus iftis ad annum ufque MCL Chroni Quare Innocentium II Canonicum Regula
con fuum fcripfit , difertè afferant, Honorium eo rem S. Auguftini fuiffe , hallucinatumque Ano
anno obiiffe.Verùm decepitVirum doctiffimum nymum à Baronio num . II laudatum , qui eum
annos Incarnationis numerandi modus ab utro Benedi & tinum fecit , certum effe debet. In In
que Scriptore ufurpatus ; tam certum enim eos nocentii II æmulationem elevatus eft in thro
à Pafchate , vel faltem à die XXV Martii annos num Petrus , Leonis filius Presbyter Cardinalis,
Chrifti exorfos effe , quàm Honorium currenti & Anacletus appellatus. Caufam feftinata ele
anno è vivis abiiffe. Quoad diem ejus emortua &ionis hoc modo narrat Chronographus Mau
lem ,Onuphrius in Chron . Ecclef.XIV Kal. Mar rigniacenfis pag. 376. Cardinales , qui cum Can
tii fuiffe credidit. At Baronius Falconem lauda cellario ( fcilicet Aimerico S. Maria nova Card. )
tum rectè interpretatur de die XVI Kal. Martii, inibi aderant , & Honorio infirmanti affederant,
feu de die decima quarta menfis Februarii cur Gregorium quendam fcientia ac religione præcla
rentis anni ; nam Chriftophorus Geuvoldus an rum fibi præficiunt , & nimis feflinanter , ut à
no MDCXI Monachii publicavit Chronicon quibufdam dicitur, Pontificalibus induunt infigni
monafterii Reicherfpergenfis , à Scriptore Ano bus. Id illius gratia difpenfationis factum di
nymo cum anno MCXCIV , quo is vivebat, cunt , ut Petrum quendam , qui feculariter ad Pa
abfolutum. In eo autem ad annum MCXXX dici patum videbatur afpirare , jpe fua fruftrarentur.
tur Honorius defunctus XVI Kal. Martii, qui dies Paulò pòft : Mortuo Honorio potentiJima fratrum
omninò retinendus , ut mox magis probabitur. fuorum , familiæque quam maxime numerofitate
II.
Major difficultas eft de duratione Sedis Hofretus , & Portuenfis Epifcopi cujufdam literatiffi
Sedis ejus norii II ; cùm non folum Recentiores in ea affi
duratio. mi, & ficut putabatur religiofiffimi fenis impetu
gnanda interfenon confentiant ; fed etiam ab animatus , Pontificatus culmen arripit , Cleri po
Antiquis difcrepent , & apud hos numeri corru pulique non parva multitudine fibi confentiente. Id
pti fint. Baronius fupra annos quinque, de qui in Ecclefia Dei feminarium maximi ſchifmatis erat.
nulla ait eum fedif Priorem Innocentii electionem fuiffe , fed præ
fe menfem unum , & dies XVII, Onuphrius men properam, nec ab univerfis eligentium Comitiis
fes duos , dies tres , & Papebrocius menfem unum, factam fcribit etiam Sugerius à Baronio num . I
dies XXX. Gotfridus verò Viterbienfis, qui hoc citatus.
Arnulphus Sagienfis Archidiaconus ac dein IV.
tempore florebat , in Chron . fcribit , eum fupra
annos V Ecclefiæ Romanæ præfuiffe menfibus Luxovi enfis Epifco pus , qui compo fuit Tracta - Dies electio
nis Innocen
fex , diebus viginti novem , nifi quod pag. 580. tum de Schifm ate orto poft Honori i II Papa decef- tii 11 in con
m
loco dieru , XXI X , habet dies XXVI II. fum , in quo ait fe nihil fcripfi ffe , quod non vel troverf iam
Denique Auctor magni Chroni ci i
Belgic pag. ipfe cognov erit , vel Auctor e probab ili non ha vocatus.
134. Vernerus in Fafcic. Temp. pag.76. & Do buerit , vel quod faltemfama publica non affirmet,
dechinus Abbas in Chron. habent menfes duos, plura nos edocet de Schifmate ifto , & de tem
dies octo , & ex noftris Catalogis nihil quod pore electionis Anacleti cap. 4. tradit : In eo au
ad rem faciat , erui poteft. Unus Ceccanus, tem quo ordine , fequenti die Petri proceffiffet in
qui in Chron. Interp ontifi cium , quod poft trufio , non diutius immorabor , quàm ut dixe
Callifti II mortem fuit , accuratè notavit , durim virum turpem , fædatum infamia , publica
rationem Sedis Honorii II rectè etiam expref exiftimatione damnatum : pofterius à ( defunt duo
fit. Ait enim ad annum MCXXIV , uti jam aut tria verba ) , & parentibus ele promotum.
ibidem monuimus : Obiit Calixtus Papa XIX Denique Ordericus in fine lib . 2. ait : à quibuf
in
Kal.Januarii. Confenfu omnium Clericorum Roma dam noctu Gregorius Diaconus , Papiæ natus ,
norum poft feptem dies ordinaverunt Lambertum Papam electus eft , & Innoce ntius nomina tus eft.
Tom. IV. Q93 Tertia
 462 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XII. Tertia verò die ab aliis Petrus Leonisfilius inthro faftus elatam , nec multitudo faciat effluentem , SEC. XII,
An.C.1130 . nizitus eft , & Anacletus appellatus . Verùm præ Tantumque apud omnes bona exiftimationis ferva- An.C.1130 .
terquam quod Innocentius non Papienfis , fed batur & gratiæ , ut quod aliàs perrarum eft , effet
Romanus erat , ejus electio fecreta quidem fuit, ei ante electionis ejus tempora nullus hoftis , cibi,
at non nocturna , certumque, Ordericum , quan potufque tanta fobrietas , ut illis non faftidium ,
do de rebus extra Galliam & Angliam geftis fed abftinentia modus terminator affiftat. Veftitus
fermonem habet, fæpe de iis malè edoctum fuif autem Apoflolatûs tempori fanè conveniens ; quem
fe.ScribitAnonymusCalinenfis: Anno MCXXIX nec profeffio Clericalis excluderet , Cardinalatus
(qui nobis eft MCXXX ) obiit Honorius Pa dignitas non borreret. Quibus enim impræfentia
pa , & eo die funt electi Gregorius Sancti Angeli in rum veftibus induatur , jam non ex ipfius pendet
Papam Innocentium , & Petrus Cardinalis Sancte arbitrio , fed Sanctorum Patrum antiqua conftitu
Maria trans Tiberim in Anacletum : & Innocen tione decretum eft. Prædicta verò Cardinalatus
tius ultra montes perrexit , Anacletus in Apuliam dignitas , ab ipfo non impetrata quidem , fed ob vi
ivit, qui Ducem Rogerium Regem conftituit . Deni ta mundioris & fcientia plenioris meritum , ultrò
que Arnulphus laudatus afferit Petrum Leonis data. Cujus munerisficgeffit officia , ut fuis ipfum
altero poft Innocentium die intrufum , quod ve laudibus ampliaret
ampliaret. Fiebat honos titulis fui poffef
rum exiftimo . At falfum eft Papam & Antipa foris illuftrior nec tantum propria , quantum ad
pam eodem die , quo obiit Honorius Papa , ele miniftrationis fui gloriâ præfulgebat. Adeoque
&os effe , ut ftatim videbitur. ceteros egregiæ prærogativa dignitatis exceſſerat ,
V. Unus itaque Annaliſta Abbatiæ de Margan ut nec reftare locus invidia videretur , eoque pla
Certòdete- Tom. II Collectionis Oxonienfis nuper publi
gitur. nè quifque fuos ad æqualitatem ipfius afpirare non
catus, non folum confirmat Honorium die XIV poffe conatus adverteret : neque quicquam cujus
Februarii, feu XVI Kal . Martii demortuum, fed libet laudibus ipfius prælatio derogaret.
etiam tam diem electionis quàm confecrationis Poftremò fi non ille humani generis perfidus VIII.
Innocentii II nos edocet. Hac ejus verba ad adverfator in Petro Leonis Ecclefia Dei præftruxif- Semel &
annum MCXXX : Hoc anno XVI Kal. Martii fet infidias , nulla jam poft Papam Honorium de iterum re
defunctus eft Papa Honorius apud Sanctum Gre cufat Ponti
fucceffione quæfiiofupereffet , cùm vir unicus unica ficatum.
gorium , & in craftino , id eft XV Kal. ejufdem, dignitati divina jam videretur providentia præ
electus eft Gregorius Diaconus Cardinalis Sancti formatus. Ipfum enim hoc Divinitatis confilio ta
Angeli in Apoftolatum ; qui & Innocentius nomi lem conftat effe Plasmatum , ut dum adversùs Ec
natus eft : & fexta die , fcilicet fequenti fabbato clefiam vis hujus perfecutionis infurgeret , eſſet qui
poft proximum ( nempe die XXII Februarii ) or fe tempeftati fui fecurus opponeret , & interfluctus
dinatur in Presbyterum , in die cathedra Santi periclitanti naviculæ fubveniret. Cùmque ipfum
Petri , & in craftino confecratus eft in fummum ad hoc onus omniumpenè confcientia deftinaret , ipfe
Pontificem apud San&tam Mariam novam . Eo die fibi jam adepta dignitatis locum nequaquam vide
& Petrus Leonis confecratus eft in Apoflolicatum batur explere. Defe enim citra fuam credere fa
apud Sanctum Petrum. Accurate itaque Onu cultatem judicium fapientis efle. Quod ipfe de ſe
phrius tradit Innocentium II die XXIII men
fatis evidenter docuit , dum ipfum eligentium coro
fis Februarii coronatum effe, fed ejus electionem
na clauderet , & ad Apoftolatus faftigia vocaretur ;
malè cum die decima feptima ejufdem menfis
inftabant præcibus , & reclamantem lachrymis ob
alligat , quod non advertens Papebrocius ejus fecrant
es , injecto Pluviali renitentem manibus
fententiam in utroque capite fecutus eft ; Mabil
etiam comprimebant. Cumque ipfe injectam fibi
lonius verò in Chronologia Bernardina, ubi de
veftem fecundò ( ut ajunt ) totis viribus obfiftendo
die coronationis mentionem non facit , in die
rupiffet ; illique nihilominus inftandum crederent,
electionis ab Onuphrio non diffenfit.
fi quid fantis electionibus creditur , timuerunt , ne
VI. Denique Innocentium II Sedis fuæ annos
Innocentius inter manus eorum tanta reluctatione & compref
non à die coronationis , fed à die electionis , feu
fua ་ fionefatigatus obiret ; &fuffocatam fingultibus ani
11 Sesi àdie XV menfis Februarii deduxiffe demon
mam protinus expiraret. Manibus igitur , donec
electionis re- ftratRefcriptum ejus, recitatum à San-Marthanis
modicum refpiraret , inhibitis , dum tertium ex lon
petiit. Tom . IV Gall. Chriſt. pag.239 . & feq . quod di
ginquo Pluviale requiritur , inter rorantes adhuc
citur datum Romæ per manum Aymerici S. R. E.
lachrymas , & erumpentes ufquequaque fingultus,
Diac. Card. & Cancellarii XIII Kalend. Martii,
fic affatur aftantes :
indict. I incarnat . Dominice MCXXXVII,
Expediret inftans negotium exclufa animorum IX.
Pontificatus verò domini Innocentii Papa 11 anno affecti
one tractari , nec caritatem zelus alteruter Quibus ra
IX. Ubi Innocentius II illum Chrifti annum
impediret , & generale commodum odio familiari, tionibus.
à die XXV Martii exorditur , ideoque datum
vel gratia in oppofitum verteretur. Sæpiùs enim
Diploma anno MCXXXVIII die XVII præocc
upatas mentes fallit affectio , ut & dignos
Februarii , diebus fex integris antequam Ponti
odia reprobent , & indigni Juggerente gratia præ
ficatus ejus annus IX à confecratione ejus di ferant
ur. Quam quidem gratiam in hoc video vi
numeratus inciperet. res fibi vendicaffe præcipuas , ubi fola obtinere
• VII. Baronius num . VII de utriufque Electi me debuerat expenfa pari lance ratio meritorum
. Nam
Mores Inno ritis agit , fed mira funt, quæ de Innocentii II
ubi me pari voto contenditis tantæ præficere di
centis 11 an- moribus & de recufato ab eo Pontificatu Arnul
te Pontifi gnitati , profecto non obtinet examinatio merito
catum. phus laudatus cap. 4. refert : Si vita confidere
rum , palamqueprævalet indulgentior gratia , qua
tur integritas , & à primis annis fub examen me vobis nunc && hactenus in imperfectis operibus
omnia redigantur , nihil deformatum crimine , ni accept
abilem præftat. Per quam etiam olim huic
bil infamia condemnatum . In eo enim nil illi
fancto me voluiftis ineffe confortio , quem dejectum
berale pueritia , nil adolefcentia fluxum , nil
inferius longe morum qualitas amoviffet. Quem
juventus infame , nil virilis atas edidit inde tamen locum etfi vir nullius virtutis tenuifque
corum. Inconcufla fides operationi bona funda
fcientia impleret , veflra infirmitatem meam fa
menta perftruxit. Confilio providus , benignus allo
pientia fupportabat , quos ejufdem follicitudinis
quio , facundia celebris , quam nec verborum idem dominu
s in eadem paritate fecit effe mini

fires.
 in Annales C. Baronii .
SAC. XII . ftros. Verùm oportet nunc ex meritis , non ex gra
An.C.1130. tiajudicare , necgratiofum tantum , fed & dignum
conftituere Sacerdotem. Hic enim nullum capietur
ex paritate folatium , ubi confortem muneris præ
rogativa fingularis excludit. Excludatur
Excludatur ergo be
nevolentia , & perfona comparetur officio ad quod patere nifi noftrifanguinis effufione confidit. Quan
vocatur: vitaprobabilem , fcientia præditum , ce tumcunque tamen difcrimen nobis mortis immi
lebratum fama tantus honor expofcit ; ubi ipfi di neat , maluimus fanguinis nofiri mercedem de manu
vinum favorem probabilis vita conciliet : geren divina requirere , quàm de manu nofira fanguis
dorum facultatem fcientia conferat , & nominis Ecclefiæ requiratur. Quamvis te mortis focium
celebritate clara comparetur auctoritas. Quales
ex hoc ipfo numero promptum eft inveniri. Quis
egofum, fub cujus arbitrio rerumfumma verfetur?
Quis , inquam, egofum , quem Papam Roma falu
tet ; quinon inter primos duntaxat , fed etiam pri
morum primus affigner ? indignum qui præficit ,
afficit injuria dignitatem:
X.
Talia dicentem , & adhuc dicturum plurima fi
Magis
tur , uturge liceret , hoc fermone cætus afiftentium defperatus
clioni defe excepit. Excufationum difpendia , periculum im
faila ac- minens , & articulus neceffitatis excludit. Stat
quiefcat.
enim in infidiis leo paratus ad prædam , occafionem
ficut & ipfe nofti præftolatus à puero , cujus fi non
præveniatur affultus , fi non impetus obtundatur ;
nulla jam libertatis pes , nulla prorsùs honeftatis
difciplina relinquitur. Antiqua Ecclefiæ Romanæ
dignitas occidit , ipfius gloria commutatur oppro
brio , & formidata extremis hominum potejas
vertitur in contemptum. Si enim eft ille , ficut
equidem eft , vita contemptibilis , & pollutus in
famia , reftat & contemptum poteftas ipfa con
trahat ex perfona. Quis enim bonus fubeffe non
recufet infami? Quis ad boneftatem coarctari in
honeftioris arbitrio non refutet ? Si autem honor
ifte deferendus eft digniori , profecto apud omnes
infinitorum criminum Petri prælatio nos condem
nat. Arguemur nimirum de nobis turpiora con
felli , quam de ipfo fama vulgaverit , fi nobis ipfe
quafi dignior antefertur. Ejtimabitur etiam non
difplicere nobis , quod nec in altero non damna
mus , fed & fuftinentes crimen confenfus incurrere,
& rei veritate, & exiftimatione publica convince
mur. Fuit, fuit bactenus hæc Romana Ecclefia ca
put Orbis , penes quam conftantiffima fides , fu
prema poteftas , honeftas incomparabilis , inconcuffa
feveritas , gerendorum fumma diſcretio , & nota
toti mundo pietas viguiſſet , fuit , inquam , fuit hæc
olim terror improbis , benis in tranquillitate præ
fidium , in neceffitate refugium fingulare ; à cujus
integritate minores Ecclefiæ vires fumerent , &
velut ab illafo capite membra faucia ſuæ fortirentur
initia fanitatis. Nunc autem inftat & à fide dif
ceffio , ut antiquæ defolatio poteftatis ; & omnium
bonorum ejus cafus manifeftus apparet , dum homo
peccati , perditionisfilius revelatur , ut adverfetur,
& extollatfefupra omne quod dicitur Deus , aut
quod colitur ; ut in templò Dei fedeat oftendens fe
quafi ipfe fit Deus.
XI. Poft aliqua alia hujufmodi interpofita fubdit
Ejusexcufa
tiones non Arnulphus : Aluit hac ( nempe Ecclefia ) te , &
admittun cùm in aliquo tui non egeret , excepit , ut in fum
tur. ma tranquillitate fuis educaret uberibus , & pro
prio foveret amplexu. Nunc multum poftulat , &
Juorum repetit præmia meritorum , ut fcilicet in ne
ceffitate fubvenias , & oppreſſæ præftare fubfidia
non recufes, &c. At verò prætendis ex indignita
te tua fubterfugii caufam , quafi nos prudentiam
tuam , &fingularum partium vitæ tuæ merita ne
fciremus. Profectò fi te dignum crederes , bac ipfa
aftimatione videreris indignus , &c. Revereris
etiam pudore laudabili fubire tantæ faftigia digni
tatis , in quam fuprema regni & Sacerdotii præro
463
gativa mirabili fædere copulata conveniunt. At SEC. XII.
nos non ad honorem te , fed ad periculum potius in_ An.C.1130 ,
vitamus , nec enim fumus ignari , quid adverfus nos
ille adverfarius machinetur. Jam firingit gladios,
jam fagittas acuit ; nec viam fibi ad Apoftolatum
quærimus ; imo volumus etiam præcurforem.
Exponatur jugulus tuus ficur nofter ad victi XII.
Innocentius
mam , neque enim fas eft , ei qui dedit , negare 11 renitens
fpiritum , cùm repofcit. Si quid igitur te matris & invitus
defolate calamitas , fi quid inundans affifientium Pontifica
fletus , fi quis ullus honeftatis amor , fi quid virtus tit.
tum admit
obedientia movet , acquiefce. Si acquiefcis , ex
hibemus obfequia ; fi recufas , exigimus de inobe
dientiapenam . Eadem enim quæ Papæ fuperftitis
eft , ipfo decedente penes nos præcipiendi &
ulcifcendi quoque confiftit auctoritas , donec alius
inducatur. His dictis parabant excommunicatio
nis promulgare fententiam. Allatum igitur ex
longinquo Pluviale pre manibus offerentes. Quid
faceret ? tentaret exfugafubfidium ? At illud con
tinua feniorum corona claudebat. Poftularet indu
cias ? fed quominus impetrarentur , dilationem rei
inftantia Petri machinamenta negabant. Negaret
femper ? At ili gladio fpiritus imminebant anathe
matis pænam protinus intentantes. Dum ergo fibi
videtur inter gemine mortis conclufus angustias ,
alterique eorum legi neceffitatis obnoxius, diſcrimen
periculi corporalis excepit ; quia dum rejpuit ana
thematis experiri jententiam , infidiis , immò poten
tiæ fe fe Petri Leonis objecit. Ita Arnulphus , qui
folus nos hac edocuit.
De moribus & Familia Anacleti Antipapæ XIII.
Mores Ana
anno MCXXIV num. III & feq . jam aliqua r
diximus . Hic audiendus idem Arnulphus cap 3. Leonis avi
de eo & de Leone avo ejus fcribens : Cujus avus ejus.
cum inæftimabilem pecuniam multiplici corrogaffet
ufurâ , fufceptam Circumcifionem baptifmatis unda
damnavit ( erat enim , ut ibidem diximus , Ju
dæus ) . Pudebat eum impotentiæ fuæ, potius quam
erroris , ne genus ejus infidelitatis opprobrio con
fufum , perpetua damnaret obfcuritas. Sufceptis
itaque fidei facramentis , ubi novus civis infitus
eft , factus dignitate Romanus. Cumque ipfi nu
merofam progeniem feries fucceffionis afferret , dum
genus & formam regina pecunia donat , alternis
matrimoniis omnes fibi nobiles civitatis afcivit ,
machinante jam humani generis hofle , ut quodam
quafi veteri fermento tota Romana finceritatis
confperfio corrumperetur . Ex hac itaque diverſo
rum generum mixtura , Girarde ( alloquitur Gi
rardum Engolifmenfem Epifc. Anacleti in Gal
lia fautorem ) Petrus ifte tuus exortus eft , qui &
Judaicamfacie repræfentet imaginem , & perfidiam
voto referat & affectu. Porrò ipfum à cunabulis , ab
ipfius nutricis uberibus , Apoftolatui præfaga paren
tum deftinavit ambitio ; atque poft prima litera
rum rudimenta docendum delegavit in Galliam,
ut illius regni benevolentiam , ipfi morum , linguæ
que conformatio vendicaret. Totis igitur annis
pueritiæ fuæ , ut honeftiùs inhonefta dicantur , ad
omnefe quod alteri collibuiffet , expofuit , metuque
Romani nominis importunus exactor alienis ado
lefcere non refugit expenfis.
Paulò pòft : At vero poftquam adolefcentia & XIV.
Anacletus
peccandi facultatem , & licentiam fecit liberiùs pravis mori
evagandi , fi qua fuperbia , fi qua petulantia , tum bus inju
verè ipfe fuperbus & petulans omni intemperantiæ ventute in
Q94 Se fe fectus.
 -
464 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC.XII . fe fe fatis impudenter addixit. Profectò cum in his
An.C.1130 . operibus nec Deum dignatur revereri , nec homi
nem , tantam fibi fufcitavit infamiam , ut ejus
ortu , ambitione , vitaque præcognitis , ipfum effe
Antichriftum univerfitas gentium paffim crederet,
& publicè teftaretur. Augebat fidem , quod ex Ju
dais ortus ; quod totius mundi dominium Romane
fedis aufpicabatur obtentu ; quod vitiis deditus in
famiam nulla virtute redimeret , & quod infini
tam avi & patris pecuniam poffeffurus effet , &c.
Poft hac quoque habitum Monachatus excepit , ut
vitia mentis ovino velaret amictu , opprobria vita
præteritæ Cluniacenfe nomen obnuberet , & virtutis
exiftimationem bonorum focietas quafita referret ,
&c. Reverfus denique Romam illi Venerabilium
Seniorum Sacrofan&to Conventui , annitente patre
fratribufque , conjun&tus eft ; & Cardinalis factus,
honoratus nomine tituloque ditatus eft. Nullus
quippe fortaffis ad aures fummi Pontificis infamiæ
Petrifumus afcenderat , eòque tanti virifublimita
tem finguli reverentes , fanctis auribus perturbare
turpia reformidavit , &c.
XV. Deinde ad diverfas partes funtus Legationis
Legationis officio , cupiditati fuæ potius quàm juflitiæfatisfa
Apoftolica
munerepef- cere ftuduit , adeo ut illi ea tantum bonos exitus
fimèfunctus. habuiffe negotio viderentur , quæ merces adje&ta , &
marsupii plenitudo fubfecuta probaret. Ubi ergo
nullis intervenientibus caufis , nulla rapine præfta
batur occafio , tunc exactio blanditiis vel comina
tioneplena non deerat. Binafingulis diebus fumptu
plurimo convivia parabantur , tantufque ciborum
uxus &fuperfluitas erat , ut ad exquifitas fercu
lorum varietates follicitari plerumque figulos opor
teret , & ignote compofitionis nova vaja formare,
&c. Cumque pauperes Epifcopos vel Abbates pro
fufioribus , quam domi didicerat, vexaffet expen
fis , in ipfa Ecclefiarum ornamenta fatis impudenti
facrilegio graffabatur , ut planè fponfam domini
fpoliare , fuifque privare monilibus auju temerario
videtur.
XVI. Profufa verò convivia tanta libidinum purcitia
Impurè & fequebatur , ut ab ipfo paffim quidquid occurreret,
flagitiosè
Vixit. adiretur. Sororem Tropeam (fed nec dici fas eft)
beftiali poluiffe narratur inceftus & ex ca abomi
nabili prodigio fufiuliffe filios , quos nepotes , nepo
tum pater , filiorum factus avunculus , fic naturæ
cura confudit, ut eofdem fibi invicem fratresface
ret & cognatos. Jam nec Judæus quidem , fed Ju
dao etiam deterior. Nulla fexuum , nulla loci vel
temporis , nulla profeffionum , Sed hæcfilere decen
tius , ne fi hæc ipfum indifferenter excepiffe protu
lero , bonefliùs potuiffet filentio præteriri. Sic
atum domi : nec ab eifdem Legationum tempore
temperatum . Ut enim turpiora præteream , cir
cumducebatur puella , cui in fraudem videntium
adolefcentis speciem veftis & tonfura conferret ,
quæfingulos afius toleraret , fingulos folaretur af
fetus. Eogratior, & quafi quodam novitatis af
fectata miraculo , quod dum virum facie , reliquis
mulierem partibus exhibet , uterque Jexus ipfi in
eodem corpore videbatur exponi. Teftis eft Mon
tifpeffulani populus & circumjecta provincia fe vi
diffe. At ne fatietatem præftaret identitas , que
rebantur & alia, quarum ipfe nocturnis fungere
tur amplexibus , quibus ipfe fe Papam futurum in
ipfa turpi commixtione jactaret. Multa in Galliis
Junt & Aquitania civitates , qua id apud fe di
&tum certafide teftantur .
XVII. A num . XXVII ad XLVII. Baronius
Flagitia Ge- num. XLVI ait , Innocentium II Matthæum
rardi Engo Albanenfem Cardinalem Legatum fuum in Fran
lifmenfis, Le
gati Ana- ciam mififfe, huncque, ut fcribit Petrus Clunia
cenfis lib.2. Mirac . cap.16. Galliam,Hifpaniam, SAC. XII.
Angliam , Germaniam Chrifto univifle. Verùm An.C.1130
cleti in Gal.
Petrus Venerabilis id quidem afferit , fed Mat- lia.
thæum LegatumApoftolicum hoc anno miffum
non dicit. Neque Legato opus erat , cùm ipfe
met Innocentius non multò poft fuam ad fupre
pum Pontificatum evectionem in Galliam ve
nerit , uti mox narrabimus . Sed Anacletum Gi
rardum Engolifmenfem Epifcopum Legatum in
Aquitaniam direxifle , conftat ex iis qua Baro
nius num. XLII & feqq. profert. Girardus
Anacleti principalius inftrumentum fuit. Erat
ille patria Normannus , fed paternæ domus
inopia coactus in Galliam venit , ubi Epifcopus
Engolifmenfis electus adeo fe fe malè geflit , ut
Arnulphus citatus cap .1. eum alloquens fcribat :
Ubi igitur tali in Epifcopatum forte provectus es ,
infolentia , quam ante paupertas reprefferat , efferri
capifti ; petulantia , quam privatus exercere non
poteras , bonos quos libuit infectari , rapinis &
exactionibus exinanire provinciam : judicia folâ
munerum comparatione formare, commutare rerum
omniumftatus , nobilium labefactarefortunas ; ne
potibus tuis , quos natalis foli finibus eadem quæ
te caufa depulerat , rerum tradere fummam , &
dignitatibus Ecclefiæ fublimare , quafi Platonem
fcientia , Catonem moribus , Scipionem genere fu
perarent. Quos illiteratos quidem & ad res illici
tas impudentiùs effluentes , obfcuro loco natura
produxit , &c. Reliquis autem Ecclefiæ dignitati
bus , & beneficiis , quæ in unum coacervare non
poteras , eifdemque conferre , qui pecuniofior , is
dignior habebatur. Non attendebatur honeftas , fed
manus onuftas potius expectabas. Bafilicarum de
dicationes , benedictiones altarium , Sacerdotum
conftitutiones , eodem quo cetera more traƐtajli , ut
planè nihil faciendum putares , quod non alicujus
emolumenti auspicatio præveniret.
Poft multa interpofita ſubdit cap. 2. Ad hæc XVIII.
autem , ut his etiam operibus exercendis diffufa Anteobitum
Honorii 11
materies libera facultas , inconcuffa fiducia non graffatus
deeffet , quafita & impetrata eft Ecclefiæ Romanæ erat inquin
Legatio. Angebat te binc læfæ confcientiæ reatus que provin
ciis Gallia,
exuberans , hinc comprovincialium Epifcoporum
nota feveritas , hinc Burdegalenfis Archiepifcopi
fufpecta prælatio , quem loco confinem tua non fem
per opera fe fefellijent. Ambitio quoque tua quafi
quibufdam fibi coar&tata yidebatur anguftiis , dum
fauces tuas unius Epifcopatus fpolia non implerent.
Ac fi ergo omnia in Epifcopatu tuo compofitio plena
firmaflet , nihilque novi operis cafus afferret , effe
cifli , ut quinque Archiepifcopatibus fingulari po
teftate præeffes , & in ipfis vices Romani Pontificis
exerceres. Paulò pòft : Ab inde igitur inconcufa
prærogativa poteflatis armatus , libera in Eccle
fiam facultate graffatus es , fingulorum vel depopu
lando quidem , vel augendo fubftantias , infimis
Jumma , fummis infima commutando , ut plane
quafi fortunarum auctor exijieres , ad quem de
Jiatusfui qualitate vel laudare poffent omnia , vel
caufari , &c. quid ergo manifefias exactiones ? quid
familiaria ob periculum juflitiæ fufcepta dispen
dia dicam ? quid generales Synodos ; quid fati
gatas venerabiles ex remota regione perjonas edif
Jeram , ut Concilio præfidens generali amplitudi
nem tuæ poteftatis gloriabundus infpiceres , & am
bitioni fatisfaceret contemplatio fubjectorum ? in
quo opere quàmperverfa fuerint omnia , promptum
eft intueri. Hæc de Gerardo ante Honorii II
obitum .
XIX.
Arnulphus cap. 5. poftquam retulit Innocen- Gerardus ab
tium II in Concilio Stampenfi Pontificem Ro- Anacleto in
manum univerfa
 in Annales C. Baronii.
SÆC. XII , manum agnitum fuiffe , & Anacletum rejectum ,
An.C.1130. ait Gerardum Engolifmenfem electioni Inno
Gallia Lega- centii affenfiffe , fubditque : Qua nimirum ratio
tus confti.
tutus. ne cùm in Papam Innocentium infpirante Domino
conveniffent (fc. Ludovicus Rex, Clerufque Gal
licanus) , ipfi ftatim de obedientia tua , & debita
fubje&tione fcripfifli : poftulafi tamen ipfius hono
rari refcripto , & munus Legationis habitæ confir
mari (Quare aliquot annis ante Honorii II
mortem , & quo tempore is mortuus eft , Gerar
dus Legatus in Aquitania erat ) . Vifum eft fimo
niacum favorem tuum redimere Legationis officio:
& cùm ipfe partes illas vifitare fub eodem tempore
decreviffet, nullus locus poterat fub ipfius præfentia
reftare Legato. Neque enim Legatus præfentis per
fona, fed abfentis explet obfequium. Jamque tan
tus ad Romanas aures male adminiftrationis tuæ
clamor afcenderat , ut effet de eo quod olim impera
veras (legendum , impetraveras ) pænitentia ma
jor , quam ut modo reftituereris affectus. Tulifti
repulfam graviter , & mutilata potentia tua cor
nua doluifti. Atque inferioribus antea modo factus
inferior , & velut in fenectute reputatus inutilis ,
confueti beneficiifinem , rapina ratus injuriam , te
merariafuccenfus & ultionis affectu , &c. Spreto
igitur eo quod rectè fufceperas , & indifcretè con
verfus ad aliud , temerarie prioribus contraria
concepifti ; factumque eft , quod in rebus fæpe con
tingit humanis , ut circa rem propenfiùs affectatam,
fpem præcipitem defideria concepta firmarent.
Mififti Legatum Romam , qui eidem quem jam de
veneras Petro favorem tuum venalem , pro mu
nere Legationis offerret , & fimilem fibi miniftrum
Domino fæderaret. Expletum eft fine difficultate
commercium , & dum te cæcitas indifcreta condu
cit , minijirum te fchifmatis addixifti , ut inutili
Privilegio donareris. Formata eft tibi , fed inanis
nova Legatio , & quidquid ab Alpibus ufque ad fi
nes Occidentis interjacet , tue ditioni , fed ineffica
ci donatione fubjectum eft. Et ne excedenti ambi
tioni tua fortaffis anguftior prædictorum finium
præfcriptio videretur , adjectum eft , ut ubicunque
calcaret pes tuus , ibi effet legatio tua.
XX.
Gerardus ergoEngolifmenfis prætenfa fua Le
Epifcopos gatione totam perturbavit Aquitaniam ; nam
Abbates de
ponit. cùm quofdam Epifcopos fibi refiftentes , à pro
priis fedibus deturbare præfumpfiffet , ceteri ad
Primatem fuum VulgrinumBituricenfemArchie
pifcopum , tanquam ad afylum, confugiendum
decrevêre. In Patriarchio Bituricenfi Tom . II
Biblioth. Labbei cap.62 . recitantur aliqua Epi
ftola ad eundem Archiepifcopum data, quibus
Annales Ecclefiaftici illuftrari poffunt. Nullus
quidem temporis character in iis notatur , fed
quæ in illis narrantur , lucem affundunt iis , quæ
moxexArnulpho producemus. WillelmusSanto
nenfis Epifcopus literis fuis Vulgrinum monet,
GerardumEngolifmenfemEcclefiamDei in par
tibus fuis adeo perturbaffe , ut jam quæratur in
ter eos , cujus quis profeffionis fit : Et quia ipfius
pravaperfuafioni , inquit , nos & Comprovinciales
Epifcopi affentire nolebamus , Pictavenfem ( nempe
Guillelmum Adelelmum, ut videre eft in Gallia
Chriftiana ) , & Lemovicenfem ( nempe Euftor
gium,in cujus locum Gerardus DoratenfemAb
batem Rainulfum confecravit Epifcopum , ut
in eadem Gallia Chriftiana ex Chronico Vo
fienfi refertur ) fretus auxilio Principis noftri ( fc .
Willelmi IX Comitis Pictavienfis ) à fedibus
fuis expulit , & alios intrufit. Sed quia non habe
re poterat Epifcopos , non confecravit illos. Abba
tem quoque Angeriacenfem in nofira Diecefi exi
465
fentem , à monafterio fuo per manum Comitis eje- SÆC. XII.
An.C.1130 .
cit. Inter nos etiam Principemque noftrum tan
tam feminavit difcordiam pro eo quod intrufosfuos
confecrare , imò execrare nolebamus , quod & nos
& Canonici noftri àfede noftra , & ab urbe & Ec
clefia ob metum & minas Principis egreffi fumus.
Quando Guillelmus Santonenfis Epifc. eas lite
ras fcripfit , Ramnulphus , & Petrus de Cafteley
raut, qui in locum Euftorgii Lemovicenfis , &
Guillelmi Adelelmi intruli fuerant , nondum
confecrati erant , fed utrumque poftea ordina
tum effe Epifcopum, docet Gaufridus Prior Vo
fienfis in Chron . pag. 301.ubi fingularia de utro
que intrufo habet.
Deinde fubjungitGuillelmus fceleratum iftum XXI.
præcurforem Antichrifti , cùm quadam die per Menfibus
aliquot re
Epifcopatum Santonenfem tranfiffet, ab Aimaro cluditur in
de Archiaco milite ftrenuo captum fuiffe , & carcere.
captum modo teneri ; cujus captio , inquit , Ec
clefiæ noftræ , & omni populo gaudium eft & exul
tatio quam maxima. Eundem Primatem rogat,
ut literas tranfmittat ad Burdegalenfem Eccle
fiam , que eum in Archiepifcopum fibi elegit , ad
Epifcopos Agennenfem , Petragoricenfem , Pi
&avienfem , Lemovicenfem & ad fe, quibus in
hibeat, ne ullus ei honor exhibeatur, jubeatque,
utEpifcopi omnes eum excommunicent; annul
let ejus electionem inArchiepifcopum Burdega
lenfem , ipfumque perpetuo deponat. Illis qui
Girardum ceperunt , gratiam & abfolutionem
fuam impartiatur , & Aufcienti Archiepifcopo,
& Burdegalenfi Ecclefiæ , & eorum fuffraganeis
præcipiat ut publicè eos excommunicent , qui
Duci Aquitaniæ auxilium impenderint , donec in
bac Ecclefia Dei perturbatione permanferit. Coe
pifcopis quoque fuis præcipiat , ut Aimaro de
Archiaco pecunia , auxiliifque aliis fubveniant,
ut fe defendere poffit adversùm Principem
fuum,fcilicet Ducem Aquitania,& Engolifmen
fem Comitem , qui pro deliberando Girardo ei mi
natur. Recitatur etiam ibidem Epiftola G. Petra
goricenfis Ecclefiæ Epifcopi Vulgrino data, qua eum
precatur, ut femper eum tueatur, nec de propo
fita obedientia fine illis aliquid permutet , id eft
fine Epifcopis comprovincialibus , utque obti
neat literas à Francorum Rege , quibus tuitio
nem fuam promittat omnibus Burdegalenfis
Archiepifcopatus fuffraganeis. Epifcopus ille
Petragoricenfis erat Guillelmus de Nauclard , fa
&ione Aquitaniæ Ducis Epifcopatu pulfus , ad
quem aliofve Antiftites Aquitania fcripfit San
aus Bernardus Epiftolam CXXVI , cujus par
tem Baronius à num . LXII ad LXV recitat,
aliamque num. VIL
Scripfit & adVulgrinum Abbatem fuum Guil- XXII.
In Archie
lelmus Adelelmus Epifcopus Pictavienfis , quem
pifcopatum
Bernardus Bonavallis lib. 2. cap. 6. Vitæ San & i Burdegalen
Bernardi tradit , & à Girardo , & Cardinale ad- fem se je in
jutore fuo , quia Petrum abdicabat , damnatum trudit.
fuiffe. Poftulat Willelmus nomine fuffraganeo
rum Burdegalenfis Ecclefiæ , fuoque , ut Ge
rardum Engolifmenfem excommunicatum re
excommunicet , omnefque ejus fautores . Vul
grinus verò Primas Ecclefiarum Aquitanicarum
fcribit Agennenfi , Pictavenfi , Petragoricenfi ,
Santonenfi Epifcopis , & Clero populoque Bur
degalenfis provincia , hortaturque , ut minas.
Principum , damna poffeffionum , vexationes cor
porum contemnant : improbat electionem quam
de Gerardo jam excommunicato Burdegalenfes
Clerici fecerunt , aitque Gerardum à fructibus
fuis modo cognofci ; cùm Antiftites Lemovicen
Jem
 ca
466 Critica Hiſtorico - Chronologi

SEC.XII.fem & pictavenfem catholicè & canonicè ordinatos, Sed non tantum Arnulphus Gerardum Epi- SAC. XII .
An.C.1130 . à fedibus fuis indecenter expulerit. Denique fcri fcopum Engolifmenfem nefariè fe fe in fua le. An.C.1130 .
XXV.
bit ad Epifcopos Burdegalenfis Ecclefia fuffra gatione gefliffe fcribit ; verùm etiam Goffridus Alia Gerar
ganeos, teftaturque fe paratum elle tribulationi Vindocinenfis Abbas in Epiftola XXI Gerardo di Engolif
bus eorum compati , aitq; nullam fubje& tionem gloriofo Engolifmenfi Epifcopo , Apoftolicae Sedis menfisEpife.
deberi illi , quem Catholica Ecclefia in Remenfi Legato , ut præfert titulus data , ideoque ante flagitia.
Concilio pro fchifmate damnavit , ideoque ea Epi hac tempora , literis mandavit : Nos quod audi
ftola poft hunc annum data. vimus , inquit Goffridus ; unde etiam , quod pe
XXIII. Arnulphus loco citato cap. 7. Gerardum En
Guillelmi IX jus eft , cantilenam compofuit vulgus , quoniam
Aquitania golifmenfem alloquens in eandem rem habet : publicatum eft , vobis occultare , nec poffumus , nec
Principispo- Dum unicum tibi propofitum , unicus urguendi debemus. Audivimus itaque , & dolemus Andream
tentia abu- ( pro urgendi ) labor ; unica laboris perfeveran de Vitreio filiæ fuæ vobis conjugium vendidiffe : il
bitur.
tia conftat , torrentes impetus tuos prævertit mo lud etiam à vobis filium Vicecomitis de Maloleone
dica vis divina , primumque de inefficacia fperata comparaffe ; quorum alter quingentos folidos vobis
poteftatis argumentum acceffit , in ligationem verfa pretium dedit conjugii ; alter verò quindecim
Legatio. Captus es , & menfibus aliquot reclufus in marcas argenti. Hoc Epifcopus Pictavienfis &
carcere , donec quos gratia prædeflinaverat , ple Guillelmus Archidiaconus ejus , & quidam alii
na veritatis agnitio confirmaffet , & qui prius de qui affuerunt , fi veritatem fepelire noluerint , non
refcripta tibi Legatione fperaverant , de ligatione negabunt. Carrofenfem Abbatem non regulariter
poftea defperarent. Referato autem carcere pro electum , fed violenter , ut dicitur , intrufum , pro
ceffifti quafi pardus è cavea , cujus rabie carcere mille folidis barbarinorum , barbara nimis aucto
diutius & catenis inhibita , fi fortè liber evaferit, ritate confecrari , imò , fi verum eft , execrari fe
infurgit audacior : nec eum ulla poteft fanguinis ciftis ; nolente juo confecratore , & ejus Clero , mo
effufio fatiare. Paulò infrà : Pictavienfis ac Lemo dis quibus poterat , reclamante , & qui vidit , &
vicenfis Ecclefia Comitis viribus abutendo , Catho partem habuit , Abbas quidam vefter vicinus te
licos ejecifti Pontifices , alios extraordinariè fu ftimonium perhibuit , & multi dicunt ejus teflimo
perponens ; quorum alterum minus vita probabi nium verum effe. Poft aliquas alias rapacitates,
lem , & nullarum hominem literarum , & in vul fubdit : Illud itaque quod contra Comitem Ande
gari etiam fermone ferè prorfus elinguem Roma gavenfem egiftis , effet fatis fentio ſupprimendum :
na Ecclefia ab ejufdem Pictavienfis Ecclefiæ regimi Jed occultari minimè potuit , quod multis populis
ne reprobatum , olim canonica decifione removerat, extitit divulgatum. Alferunt quidam vos quafi Ba
&c. Alter verò nec feculari præditus , nec fcientia laam alterum , Regis Anglici pecunia fuiffe corru
literarum famofus apud omnes adulter , &c. ptum, & idcirco injuftam in pradictum Comitem
XXIV.
Poft aliqua interpofita : Tertia pars Pictavien excommunicationis protuliffe fententiam. Et licet
Pictavienfes
Lemovi fis Epifcopatus , quem pofuifli , non agnofcit Epifco excommunicatio vefira vires etiam unius diei ha
cenfes afper- pum, eique totusferè Nobilium numerus refpuit obe bere non potuerit , amicis tamen Romanæ Ecclefia
nantur Epi- dire. Adeoque omni confcientia reprobatus , abjici peperit verecundiam ; & ejus inimicis detrahen
fcopos ab eo
intrusos.
tur , ut & frater ejus naturalis excommunicatum di dedit materiam. Hoc folùm remedium fuit
ex hoc ipfo judicet , nec ulla ei communione junga quod dominus Papa excommunicationem illam con
tur. Catholicus verò ufque ad portas civitatis plena firmare fapienter vitavit : & fic ora claufit detra
poteftate dominatur Epifcopus , & eum majores per bentium : & quod à vobis feminatumfuerat , Apo
fona Pontificalis Ecclefiæ comitantur , ad formam folice fedis delevit opprobrium. Prætereo alia , fed
beati Petri relictis omnibus exulem profecuti. Alii hac verba praterire non debeo : Hac pauca de
fornices civitatis inhabitant , qui fuper ollas car multis , modica de magnis vobis fignificavimus ,
nium recumbentes; gentis &loci potius quam ani dilectionis videlicet caufa : ut fi vera funt , qua
meperditione terrentur. At Lemovicenfis ab urbe contra vefiram aftutiam ventilantur , præteritorum
fua ftadio uno vix interjacente remotus , caftrum tranfgreffio fiat vobis futurorum cautela.
Sancti Martialis pro foribus urbis inhabitat ; unde Anacletus Ottonem Epifcopum Tudertinum XXVI.
!
is qui fedemfibi cathedra Pontificalis ufurpat , fin Legatum in Galliam mifit , inftructum literis ad Anacletus
Ludovicum Galliarum Regem , ejufque uxorem, fruftra co
gulis diebus audire poffit campanas in fua excom natur Prin
municatione fonantes. Te quoque Paftorem fuum &ad Henricum Angliæ Regem datis , cum aliis cipes ad fuas
Engolijmenfis patria minimè profitetur ubique,fed & ad quofdam Galliæ Epifcopos & Principes viros partes per
ibi multi Catholicæpartis nominegloriantur. Diftu fcriptis , ut eofdem ad fe traheret. Scripfit & ob trahere.
li circa extremitates orationis hujus de ufurpatione eandem caufam ad Lotharium II Imperatorem
Burdegalenfis Archiepifcopatus apponere , ut exhoc & ad Imperatricem , fed omnis ejus conatus ir
illa effranis ambitio tua irrefragibili liqueat argu ritus fuit , ut videre eft apud Baronium num.
mento. Engolifmenfi Ecclefiæ copulatus fpirituali XVI & feqq. Verum quidem eft , Epiftolam
connubio tenebaris , impudens tamen dominandi li ab eo num. XXXIII relatam fine titulo habe
bido contemplatione prænominata dignitatis incan ri in Cafinenfi Codice, fed, ut obfervat Alfordus
duit : & dum defcendentium jam rerum tuarum in Annal. hoc anno num. V cùm ex Roma data
detrimenta non fujines , ad compenfationem fru fint apud San &um Petrum Kalendis Maii , ficut
Strata legationis in amplexum quafi ditioris adulte literæ Ludovico Francorum Regi per Ottonem
ra prorupiftis filia fponfus inceflu matrem nefario Legatum miffa , ad alium Regem fcriptæ non
polluere non abborres , & monftrum biceps , infau funt, quàm ad Henricum : cùm enim in eis regni
fum feculo prodigium non renuis apparere , &c. fit mentio , ad Regem fcribi debuêre ; cumque
San -Marthani in Archiep. Burdegal. fcribunt, etiam Rex ille inter Galliarum Principes nume
ufque ad annum MCXXVI mentionem oc retur, conjectura hæc certa videtur , quia Nor
currere Arnaldi Guirardi Archiepifcopi Burde manniæ Ducatum , Cenomannia Comitatum,
galenfis , & poftea anno MCXXXVI Gau. & affinitate plures alias in Gallia Provincias, fub
fredi de Oratorio. Quare Arnaldo , dum Gerar Imperio fuo Henricus Angliæ Rex habebat.
dus prætenfam fuam legationem exerceret , de Baronius à num . XXXVIII ad XLI re- XXVII.
mortuo, is Archiepifcopatum invafit. fert ex Codice Vaticano rotulum ad urbem Leo- Reimbaldus
cenfes in
dienfem
 in Annales
SAC. XII. fierent pro obitu cujufdam Hervei Abbatis , ea
An.C.1130. que occafione Reimbaldus loquitur de Anacle
cauſa In
nocentii 11 tianis & Innocentinianis,monetque præcipitan
Anacleti dum non effe judicium , neque ante tempus ju
fufpenden dicandum. Inde reprehendit monachos Clunia
dum judi cenfes , quos dicit prapropere Innocentii cau
cium.
fam amplexos effe. Baronius exiftimat , hunc
Reimbaldum fuiffe Epifcopum Leodicenfem; ve
rùm certum eft Alexandrum hoc tempore Ec-
clefia Leodienfi præfuiffe , ut videre eft apud
Chapeavillum Tom. II Hift. de Geftis Pontifi-
cum Leodienfium , & apud San - Marthanos.
Tom . II Gallia Chrift. Præterea Reimbaldus
ait : Ego Reimbaldusperle&to , &c. ideoque Epi-
fcopus non erat , fed vel Monachus , vel fortè
Præpofitus aut Decanus alicujus Ecclefiæ . Por
To rotuli nomine intelligenda Charta in fpeciem
rotula feu rota convoluta , vel etiam Epiftola,,, gente , fed Honorio fedente , Rogerii eo tempo
ut videre eft in Gloffario Ducangii in voce rotu ris momento amiciflimo celebratam. Ita Pe
lus. Poftquam hæc fcripferam legi in Tomo I
Analect. pag. 348. Reimbaldum Canonicum
Leodienfem duas Epiftolas direxiffe Wafelino
Priori Monafterii Sancti Laurentii in fuburbio
Leodienfi , quas ibidem Mabillonius dicit fe vi
diffe in Alnenfi Codice MS. in eoque contine
ri tractatum Reimbaldi Canonici Ecclefia S.
Maria & S. Lamberti de Vita Canonica. Quare
non dubito , quin is Reimbaldus ille fit , de
quo hic agitur. Fuit Reimbaldus Ecclefiaftica
difciplinæ fludio infignis , inquit Bartholomæus
Filenus in Floribus Leodienfibus , qui ait eum
obiiffe anno MCXLVII.
XXVIII.
Ceterum Davidem Scotia Regem Antipapæ
ScotiAna- partibus adhafiffe eruo ex Wulgrino Archiep.
rent. Bituricenfi & Primate Ecclefiarum Aquitania ,
qui poftquam accepit Clericos Burdegalenfes
Gerardum. Engolifmenfem Archiepifcopum
Burdegalenfem elegiffe ad Epifcopos Burdega
lenfisEcclefia fuffraganeos literas in Patriarchio
Bituricenfi cap . LXIII recitatas, fcripfit, qui
bus eos hortans, ut ab obedientia Innocentii II
fe fe dimoveri non patiantur , ait : In hac unita
te permanet Dominus Rex Francorum , fimiliter &
Rex Anglorum , Rex Alemannorum , Rex Hifpa
norum & Rex Hierofolymorum , Duces ac Princi
pes ferè totius orbis terrarum. Ubi cum Henrici
Angliæ Regis mentionem faciat , & Davidis
Scotia Regis nomen taceat , clarè indicat hunc
Anacleti partes fecutum effe , & verè Ricardum
Priorem Haguftaldenfem , cujus verba anno
MCXXXVIII num. XII referemus , fcri
pliffe Davidem Scotia Regem Anacleti apofta
fiæ nimiùm faviffe. Sed cum optimus Princeps
extiterit , eum pravis confiliis feductum fuiffe
oportet.
XXIX. A num. LI ad LVI. Initium Regni Sicilia
Rogerius co- cum hoc Chrifti anno Baronius accuratè conne
ronatur Rex
Sicilia. xuit ; fed quia res hæc magni momenti , magis
hic nobis elucidanda. Recentes rerum Sicularum
& Neapolitanarum Scriptores contendunt , Ro
gerium bis coronatum fuiffe , femel anno fupe
riori poft Neapolim Idibus Maii captam , ite
rumque hoc anno die Natali Chrifti. At cùm ve
lint utramque coronationem Panormi factam
fuiffe, invictè inde refelluntur ; Alexander enim
Celefinus Abbas teftatur verno tempore fupe
rioris Chrifti anni Rogerium Pharum trajeciffe,
variaque bella in Apulia geffiffe. Quare ibi, non
verò Panormi , menfibus Aprilis & Maii eum
verfatum effe oportet. Peregrinius in Notis ad
Falconem ait ,, Hiftoricos iftos contendere Ro
gerium proprio arbitrio perfuafumRegia coro
C. Baronii. 467
,, na apud Panormum redimitum fuiffe per ma- s E C. XII .
,, num quatuor Archiepifcoporum , & c. qui An.C.1130.
‫ رد‬ejufce narrationis auctorem fe habere conte
,,ftantur ineditum Chronicon compofitum à
,, Maraldo, nec dicunt quantæ antiquitatis , Mo
"" nachi Cartufiani ; quibus facilè affentiri non
,, poffum , tacentibus omnibus Antiquis, & præ
,, cipuè Alexandro Celefino , qui Rogerii bene
‫ رد‬volus & familiaris, coronationem ejus fummo
,,fumptu, hominumque omnis conditionis fre
,, quentia , in Dominicis Natalitiis ( ac perinde
,, in exitu anni MCXXX Antipapa Anacleci
, auctoritate actam , & à Falcone defcriptam )
,,literis confignat ; haud antecedentem , vel in
"" ipfius Rogerii gratiam , filuiffet ; nec pompa,
,, nec Antiftitum , procerumque minori Con
,, ventu, quin nullo tunc in Romana Ecclefia vi
regrinius. Profectò Honorius II , qui vix adduci
poterat , ut Ducis titulum ei attribueret , otium
non tenuiffet , fi Rogerium Regem fe fe appellaffe
audiffet , & Rogerius , qui menfe Augufto ante
cedentis anni Honorio II auxilium promifit,
in colloquio tunc inter utrumque habito Re
•
gia dignitatis confirmationem ab eo fine dubio
petiiflet.
Id de Honorio II eò magis præfumendum, quò XXX.
conftat , Rogerium , poftquam hoc anno à Comi- Duplex ejus
Coronatio
te Cardinale , Anacleti Antipapæ Legato , coro- fictitia.
na Regia donatus eft, non Siciliæ tantum ; fed &
Italia Regem fe fe dixiffe. Rogerium verò hoc
anno Regem acclamatum , præter Falconem
Beneventanum & Alexandrum Abbatem , pro
dunt Joannes de Ceccano in Chron. Ordericus
lib.13 pag.895 .& Auctor Chronici Cafaurienfis.
Sed antea Ducis tantum nomen fibi adfcripfiffe
innuunt Falco & Alexander Abbas à nobis lau
dati , & ex utroque refellitur Chronicon Maral
di , cui nimis leviter fidem adhibuère Fafellus
lib . 7. pofterioris decadis pag. 406. & Ducan
gius in Notis ad Hiftoriam Cinnami pag . 446 .
Rochus Pyrrhus Tom. I Sicilia Sacta citat hoc
Chronicon MS. apud Ecclefiam San& ti Stephani
de Bofco Calabria , quæ olim Eremus vocabatur ;
Additque autographum tunc affervatum fuiffe
apud Camillum Tutinum Neapolitanum. In eo
Chronico legitur : Vita functo Honorio Pontifice
in Paftorem univerfalem fuit adlectus Gregorius
Diaconus Cardinalis , dictus Innocentius II , qui
noluit hanc coronationem Pontificio confirmare di
plomate : & quoniam adverfus Innocentium Pe
trus Cardinalis fchifmate fuit in Pontificem crea
tus , dictus Anacletus II , Rogerius ab hocfuit Pri
vilegio confirmatus. Et tamen Rogerium hoc an
no hujufmodi confirmationem ab Innocentio
II poftulaffe , ex eo falfum effe convincitur ,
quòd Rogerius per aliquot annos Innocentium
II pro Antipapa habuerit.
Chronographus Cartufianus & Fafellus de XXXI.
duplici coronatione Rogerii mentionem non Ea fabula
faciunt , nec recentiores Auctores juvat , quod magis refu
tata.
Alexander de inauguratione Rogerii Panormi
facta verba faciens , nec confenfus Anacleti , nec
præfentiæ ejus Legati meminerit, unde inferunt
eum refpicere ad coronationem anno fuperiori
tam. Alexander enim , ut ipfemet in Præfa
fa&
tione , alibique Lectores fuos monet , varias
circunftantias omittit , neque illius , qui Roge
rium coronavit , nomen memorat , fed tantum
difertè refert inaugurationem à fe narratam Pa
normi in die Dominici Natalis factam fuiffe.
Quare
 468 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XII. Quare non de coronatione Idibus Maii à Ma cilia ; fed & Italiæ Regem fe appellavit , ut SAC. XII .
An.C.1130 . raldo & Fafello relata fermonem habet , fed de oftendunt ejus Diplomata ab Ughello in Ar- An.C.1130.
coronatione in die Natali Domini à Cardinali chiepifcopis Salernitanis , Brundufinis , & Be
de Comitibus peracta , ut narrat Falco apud neventanis relata , & annis MCXXXIII &
Baronium num. LIII. MCXXXVII data , quorum hoc initium :
(Ita hucufque fcripferam , at fententiam mu Ego Rogerius D. G. Siciliæ & Italiæ Rex , Chriflia
tare cogor, nam Rogerium anno MCXXIX . Idi norum adjutor & clypeus , Rogerii primi Comitis
bus Maii in civitatePanormi SiciliæRegem fuiffe filius. Cinnamus , qui Baronii tempore lucem
coronatum certò difcimus ex brevi Hiftoria li non viderat initio libri tertii de Rogerio primò
berationis Meffine factæ àRogerioComite, quam Comite , & poftea Rege verba facit , & Orde
edidit Baluzius Tomo 6. Mifcell. in ea enim ex ricus , quem etiam Baronius non viderat , lib.
tat Privilegium Meffanenfibus conceffum, quod XIII pag. 895. de Rogerio Duce Apulia, Rege
fic incipit: In nomine Dei æterni & Salvatoris no Siciliæ confecrato ab Anacleto , ait , cujus ope
ftri Jefu Chrifti. Amen. Rogerius divina favente penè totam Italiamfibi affociavit , fcilicet Anacle
clementia primus Rex Sicilia , Ducatus Apuliæ, & tus. Sed reliquus fere totus Orbis Catholicus
Principatus Capua. Sic verò definit : Datum eft Innocentio II adhæfit.
hoc exemplar originale de noftri mandato ………………. in A num. LVI ad LXV. Innocentius II pau- XXXIV.
Concilium
urbe Panhormifelici , in folennitate noftræ coronatio lò poft fuam electionem Pifas venit , ubi majo- Stampenfe.
nis, die quintodecimo Maii,fub anno incarnati verbi rem currentis anni partem moratus eft. Ante
MCXXIX aftantibus reverendis Domino Rogerio quam in Galliam veniret,in eam præmifit Nun
Beneventano , Joanne Salernitano , & Philippo Ca cios , qui Gallicana Ecclefiæ rei geftæ verita
puano Prafulibus. ) tem aperirent, & hortarentur Epifcopos, ut par
XXXII
Porrò univerfa illa Italiæ pars ab Anacleti par tem fchifmaticam damnarent , uti narrat Baro
Vniverfi
Proceres de tibus ftabat. Ut enim Falco fcribit : Eodem anno nius ex Bernardo feu Ernardo Abbate in Vita S.
cernunt , ut ipfe Anacletus confecravit Roma pradictum Lan. Bernardi lib. 2. cap. 1. Arnulphus verò cap. 5.
Rogerius in dulphum Archiefcopum , nempe Beneventanum, Gerardum Engolifmenfem de more alloquens
Regem pro
moveatur. refertque Anacletum Roberto Capuano Princi hac de re habet : Nunciato in Galliis ſchiſmate,
pe adjutum Beneventanos fibi fubjeciffe ; eorum dum pro partibus vario favore multi multa loquun
communitatem fregit, inquit Falco ; quod exeun tur, fidelifque populus ancipiti raptatur errore, pri
te hoc anno , vel fequentis initio ante menfem mus Regum Catholicus Princeps Rex Francorum ·
Martium contigit; quo etiam temporeRogerius, Ludovicus occurrit. Is vocatis Epiſcopis, & omnibus
ut habet Falco , exercitu magno comprehendit qui probatæ religionis in Galliis habebantur , con
Amalphiam. Quoad civitatem Neapolitanam ea vocato etiam Clero , regnique Majoribus , Conci
fe fe jam Rogerio fubdiderat, & AlexanderAbbas lium ftatuit generale (apud Stampas , oppidum
Catalogum texens Urbium , Principum, & Ma Lutetiam inter & Aurelianum fitum ) . Cumque
1 gnatum qui anno fuperiori Rogerii dominium fe Petro Leonis obfua & Patris obfequia fateretur
agnoverunt, nullam in primo fuo libro de Nea obnoxium , nihil tamen fuper boc Celfitudini Re
politana urbe mentionem facit. Exiftimandum gia voluit arrogare. Epifcopis & Patribus , qui
tamen Roberti Capua Principis ceteris poten ex Monaftica religione convenerant , omni tradita
tioris , qui exeunte antecedenti anno fe fe Ro potefiate , ut eis , & in eos omni diffinitio confer
gerio fubmiferat , Præfe&um Neapolitanum retur ; eo quod penes fanctos Epifcopos Ecclefia
exemplum fecutum effe. Alexander enim libri difpenfatio tota confiftit ; & Abbates , quos divini
fecundi initio hæc prodit : Cùm Rogerius totas tatis contemplatio recreat , divina latere concilia
tatis
Boamundi terras , omnemque Ducatum in integrum non creditur. Cui Concilio quoniam intereſſe , Gi
potentiffimè obtinere videretur , nec non Capuano rarde , non poteras , cum literis tuæ deformitatis
rum Princeps , Magiflerque militum Neapolitanus, imagine confignatis nuncium deftinafti. Utramque
omnifque terra , quæ erat uſque penè fines Anco te noviſſe perſonam , & electionis ordinem pleniùs
nitana urbis , bellorum cunctis contrarietatibus fo exquififfe , proculdubio cum Innocentio Papaftare
pitis , fubderentur , fæpiffimè fibi ac familiari quo juftitiam , eo quod planė vir effet honeftatis egre
rundam , maximè Henrici Comitis avunculi fui , à giæ ; & ipfius electio prima tempore , & à præcipuis
quo plus aliis diligebatur , capit Juggeri , collocu Romanæ Ecclefiæ fuerat celebrata perfonis. Porrò
tione videlicet , ut ipfe qui tot Provinciis Sicilia, Petrum per opulentam manum Cathedram pofie
Calabria, Apuliæ , ceterifque regionibus , quæ penè rius uſurpaſſe , virum adeo vita reprobatum &
Romam ufque h bentur , dominabatur, nequaquam nomine , utfi ipfum etiam quælibet electionisforma
uti Ducalis , fed Regis illuftriffimi culminis honore defenderet , promovere tamen vita qualitas & in
deberet. Quam in rem Salerni Comitia coegit, famia minimè fuftineret. Id tibi, & tue largitio
ubi Magnates unanimiter concedunt , decernunt, ni Jubjectis ratumfore ; idque cum Lugdunenfem,
imò magnopereprecibus infiftunt , ut Rogerius Dux tum Viennenfem Ecclefiam , tum totam ferè Ita
in Regiam dignitatem apud Panormum Sicilia liam ab ipfis urbis manibus excepiffe.
Metropolim promoveri debeat , &c. Iftorum itaque Aderant autem ibidem venerabiles , que Ro- XXXV.
In eo Ana
Dux confiliis roboratus Siciliam repetit , mandans, mafuerant fub eadem tempeftate perfonæ , quæ re
cletus reje
&c. Suam ergo coronationem cum confenfu rum feriem planè cognoverant præfertim
, quæ ocu- Etus.
Principum , Magnatum , Baronum & Prælato lata fidefingula percepiffent. Habebantur quoque
rum , inconfulto Romano Pontifice , decrevit. fuper hoc ipfo & aliarum , quæ non aderant ultro
XXXIII.
Denique Alexander Celefinus nullam in fua delegata teftimonia : fimul & perfuafiones perſo
Rogerius
Sicilia fe Hiftoria Anacleti mentionem fecit , ut oftende narum , quas fpiritum Dei habere certa fides eſſet,
Italie Regem ret Rogerium Regiam dignitatem fortitudini cùm tot hominum fenfus in eandem forte conflue
appellat. fuæ & vaffallorum benevolentia debere, cùm ab rent voluntatem. Sicut enim una bonorum fides
eis Rex declaratus fuerit , antequam Anacletus eft , fic & fpiritus unus : malorum verò fpiritus
V Kalendis O &ob. Refcriptum à Baronio num. multiplex & voluntas ambigua. Tandem ergo fa
LII. relatum emififfet. Rogerius non tantùm Si vore divinitatis multis lachrymis implorato , dum
utriufque
 in Annales C. Baronii. 469

SEC. XII . utriufque perfona merita & profequentia partes Cùm menfis , & ferè dies quibus Urbanus II SAC. XIE
majus altare Ecclefia Cluniacenfis dum in An.C.1130 .
An.C.1130 . ftudia conferuntur , inventus eft Petrus indignior XXXVII.
adeo , ut ex ipfius comparatione alteri perfonæ ir Galliis effet , confecravit , à nobis detecti fue- Confecrat
rogari gravis injuria videretur. Studia verò par rint , ut anno MXCV jam diximus , in dete- Ecclefiam
tuim tanta dividebat imparitas , ut Petro non gendis menfe & die , quibus Innocentius II Ec- Cluniacen
dum extra Urbis mænia quifquam favor , alte clefiam Cluniacenfem dicavit , & in explicandisfem.
rum infra Urbem quidem pars potior elegiffet , quæ de hac profectione Gallica Innocentii II à
& extra urbem ufque ad fines terræ tota jam fere variis Scriptoribus tradita funt , minus cæcutie
Patrem confiteretur Ecclefia. Sumta igitur ex mus. Ipfemet enim Innocentius II in Diploma
te Valentia VIII Idus Martii anno MCXXXII
Magni Leonis Papa Decreto fententia , ubi ſe par
tium vota diviferant , vifus eft illis jure Canoni dato, & in Biblioth. Cluniac. pag. 1381. recitato
co præferendus is , qui majoribus ftudiis juvaba ait : Nos monafterium ipfum , quod fpecialiter ad
tur & meritis. Qua nimirum ratione cum in Pa jus B. Petri , & S. Rom. fpectat Ecclefiæ , per nos ip
pam Innocentium infpirante Domino conveniffent, fos vifitavimus. Et eodem die , quo revolutis mul
ipfi ftatim de obedientia tua , & debita ſubjectio torum annorum fpatiis , prædecefor nofter fel, me
ne fcripfifti. Hujus Concilii Epocha à nullo Ve moria Papa Urbanus ibidem majus altare confe
terum notata , fed illud ante initium menfis craverat , cum Archiepifcopis & Epifcopis , qui
Maii celebratum videtur. nobifcum convenerant , cooperante Spiritus Sancti
XXXVI. Ex Innocentii II in urbem Claromontenfem gratia , idem monafterium folemniter dedicavimus ,
Adventus
Innocentii acceffu , de quo mox , colligo eum ante men ideoque XV Kalend. Novemb. feu die XVIII
11 PP. in fem Novembrem , & ex ftatim dicendis paulò O&ob. aut aliquo ex vicinioribus, quo aliàs Ur
Galliam.
ante menfem Auguftum in has partes pervenif banus II majus altare confecraverat. Baronius
fe. Ernaldus Abbas Bonavallis in agro Car in Addendis & Corrigendis ad annum MCXXXII ,
ti Bernardi Abbatis
notenfi lib. 2. de Vita San& refert aliud Innocentii II Diploma , in quo
cap. I. ait : Interea dominus Papa multis in Pifis idem legitur , ac in mox laudato , de confecra
& in Tufcia , & in aliis Provinciis poteftative tione monafterii Cluniacenfis. Verùm halluci
difpofitis , vale faciens Pifanis , & gratias agens , natur Cardinalis eruditiflimus , dum eam ad
in Provinciam navigio delatus eft , & Burgun prafatum annum revocat; cùm illius anni initio
diam tranfiens Aurelianum pervenit : ubi occur Innocentius II iter in Italiam direxerit , ut ibi
rentibus Epifcopis , à Rege piiffimo Francorum Lu
dem videbimus. Neque ea etiam in annum
dovico alacriter & honorificè fufceptus eft. Inde à
MCXXXI differri poteft ; cùm toto ferè
Gaufrido Carnotenfi Epifcopo , magnarum virtu menfe Octobri aut Suelfione aut Remis Ponti
tum viro Carnotum deducitur. Acta verò antiqua fex verfatus fuerit. Quare nonnifi menfe Octo
à Baronio num. LVI relata habent : Iterum bri præfentis Chrifti anni Innocentius II Eccle
mare intravit , & per Genuam tranfiens , ad S. fiam Cluniacenfem dedicavit , & quidem paulò
Egidium profpere applicuit. Pergens autem per poft fuum in Galliam adventum, & ante Conci
Vivarium & Anicium , Alvernia fines intravit , lii Claromontani celebrationem , ut mox ex Pe
& apud Claromontem primum Concilium celebra tro Venerabili infinuavimus. Perperàm itaque
vit. Petrus Venerabilis lib. 2. de Mirac. cap . 16. in Chron. Cluniacenfi pag. 1639. & alibi fcri
Ad Gallias venit. Ubi primùm ab eodem domi ptum,Ecclefi
amCluniacenfem annoMCXXXI
no Papa Innocentio Cluniaconfi nova & majori dedicatam effe ; quem tamen errorem in lucem
confecrata Ecclefia , ac gemino Concilio , alio Cla proferre non potuiffem , nifi antea tempus, quo
romonti , alio Remis celebrato , &c. Ordericus Urbanus II majus altare ejufdem Ecclefia dica
lib. XIII pag. 895. Gregorius ( ideft, Innocen vit , è tenebris eruiffem.
tius II ante Pontificatum Gregorius appella AntequamLudovicus Rex ad Innocentium II XXXVIIL
tus ) cum Quirinali Clero Gallias expetiit , pri veniffet , Concilium Claromontanum in Alver. Concilium
Claromon
mòque ab Arelatenfibus fufceptus , Legatos inde nia celebrarat. De eo Bernardus Guidonis in tanum cele
Francis direxit. Porrò Cluniacenfes , ut ejus ad libello de Conciliis fcribit : Anno Domini brat.
ventum cognoverunt XVI equos feu mulos cum MCXXX , indictione Vill , menfe Novem
omni apparatu congruo Papæ & Cardinalibus Cle bri , apud Clarum montem , præfidente ibidem In
ricis deftinaverunt , & ufque ad fuam Bafilicam nocentio Papa II , cum Cardinalibus & Archie
favorabiliter conduxerunt. Tunc ibidem X 1 die pifcopis & Epifcopis , & religiofis viris , cum multi
bus Papam cum fuis detinuerunt , Ecclefiamque tudine fapientum & literatorum virorum , cele
novam in honore S. Petri Apoftolorum Principis brata eft Synodus , in qua de fide Catholica &
ab eodem cum ingenti tripudio populique frequen animarum ædificatione , ac morum honeftate , &
tia dedicari fecerunt. Anfelmus Gemblacenfis malorum eradicatione , tractatum eft , & obedientia
in Chron. ad annum MCXXX : Emenfo mari, eidem Papa Innocentio adftanti ab univerfis eft
tandem apud Sanctum Ægidium appulit. Poftea gratanter promiffa. In eadem quoque Synodo con
venit in Burgundiam , & à Cluniaco excipitur. ceffum eft Privilegium Clericis , quod habetur in
Denique Sugerius in Vita Ludovici VI : Cùm Decretis. XVII. q. 4. cap. Si quis fuadente. Ita
& fufceptionis & fervitii primitias Cluniaci per Bernardus. Otto Frifingenfis lib . 7. cap. 18. de
nos ei delegaffet (fc. Ludovicus Rex) , tanto ex hoc Concilio habet : In civitate apud Claromon
bilarati fuffragio cum gratia & benedictione do tem Concilium celebrans (fc. Innocentius II ) ,
mino Regi per nos gratias referentes , ad pro nuncios Lotharii ( Imperatoris ) Conradum Ju
pria remiferunt. Ut autem ufque S. Benedictum vavenfem , Eribertum Monafterienfem, Epifcopos,
Juper Ligerim defcendit ( ideft , ufque Floriacum obvios habuit. Denique in Appendice ad Mar
prope Aurelianum fitum ) dominusRex cum Re cam Hifpanicam num. CCCLXXX refertur
gina & filiis ei occurrens nobilem & diademate confirmatio Privilegiorum Monafterii Cuxa
Sæpius coronatum verticem tanquam ad fepul nenfis ab Innocentio II facta cum hac fubfcri
chrum Petri inclinans , pedibus ejus procumbit , ptione : Dat. apud Clarummontem , &c. IV, Kal.
&c. Decemb. indi&t. VIII , Incarnat. Dom. anno
Tom. IV. Rr MCXXX,
 470 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. XII. MCX X X , Pontific. verò Domini Innocentii II
An.C.1130. Papæ primo , fed cùm in bulla nulla fit mentio
Concilii, poft illud celebratum datam puto. Si
gonius lib. XI de Regn. Ital . Concilium per De
cembrem menfem habitum perperam fcribit.
XXXIX . Per urbem quidem Anicienfem tranfivit In
Concilium nocentius II , ut mox vidimus , fed cùm Petrus
Anicii habi
tum. Venerabilis fuprà citatus afferat , eum gemi
num Concilium , nempe Claromontenfe & Re
menfe congregaffe , manifeftum eft , Innocen
tium II non præfuiffe Anicienfi , cujus me
minit Guigo hujus temporis Scriptor in Vita
San &i Hugonis Grationopolitani Epifcopi , qui
præfentiam Papæ non tacuiffet , qui tamen tan
tum ait : morbis licet , & ætate confumptus (fc. S.
Hugo ) zelo tamen domus Dei , cujus diligebat
decorem , perrexit Anicium , ut eundem cum
aliis Epifcopis excommunicaret Schifmaticum ,
nempe Anacletum Antipapam.
XL. Innocentius II ante Concilium Claromonta
Innocentius
11 à Regi num perProvinciam in Burgundiam delatus jam
bus Francia Cluniacum attigerat , & Majorem Ecclefiam ce
Anglia leberrimi hujus per hæc tempora Monafterii de
Jalutatur. dicarat,ut ex dictis num.XXXVI & feq. intelli
gitur. Eum Ludovicus Francia Rex cum Philippo
filio Rege defignato apud Floriacenfe Cœno
bium feptem leucis abAurelia urbe diffitum ho
norificentiffimè excepit, eumq; ut Chrifti & Pe
tri Vicarium lætus & hilaris veneratus eft. Paulò
poft Ordericus loco citato fcribit : Apud Carno
tum Henricus Rex Anglorum ad pedes ejus bumi
liter corruit, illique reverentiam Papa debitam Idus
Januarii fponte exhibuit. Hæc urbs XVIII circi
ter leucis Gallicis ab Aurelianenfi diftat.
XLI.
Gerardus De Henrico Angliæ Rege Arnulphus Gerar
Engolifm. dum Engoliſmenfem alloquens cap. VI fcribit :
Regem An De circumveniendo Rege Anglorum Henrico pre
glia in fa cipuè laborabas ; & quia cauteriatam confcien
vorem An
tipapa folli tiam habens , Principi Catholico & fapienti de
citat.
fufcipiendo Petro Leonis manifeftè fuggerere non
audebas , ut neutrum fufciperet mirabili folertia
Juggerebas (ita tamen ut in Petrum tua aliquanto
proclivior oratio videretur ) : remflare fub dubio,
multos utriufque partis elle fautores , feftinaffe
quofdam , qui jam multa pænitentia ducerentur :
Petri Leonis in civitate inexpugnabilem effe po
tentiam , præfertim qui munitionibus maximis,
qui pecunia plurima , qui denique parentum mul
titudine maxima fulciretur. Affeverare
Affeverare multos
ipfum non juftitia , fed potius invidia reprobatum,
eò quod perspicax ejus ingenium & amplitudinem
animi , & irrefragabilem potentiam reliqui vere
rentur : neminem tamen effe qui poffet eum urbis
privare dominio , penes quam caput Ecclefia fem
per fuiffe , fed & denique reverfurum fore nullus
ambigeret. Ipfum , & eos qui cum ipfo erant , fuffi
cientes ex proprio , & omnes ad Apoftolatum per
tinentes civiles reditus obtinere : non oportere
ipfum ad alienas infpicerefacultates , nec ad inver
tendum quidlibet rei familiaris inopia compellen
dum. Si fufciperet alterum , onerofum fibi, & fuo
regno fore , & quod Regi eft etiam damno dete
rius , dedecus affuturum , fi pars altera prævaleret.
Nihil effe importabilius indigente Romano , fub cu
jusfis arbitrio conflitutus . Diſſimularet igitur, & re
rum exitus potius expectaret , quam fera præcipitem
Jententiam pænitentia fubfequatur. Utilius enim
effe fine difpendio declinare pericula , quàm cum
gravi difpendio ipfis ultrò periculis obviare.
XLII.
Ab eo reji Agnovit Rex fapiens latentem in fermone fer
itur. pentis aftutiam , & venenumfub melle reconditum,
1
quia fcilicet ipfa non bona fide confulentis animo S ÆC. XII.
mandaveras , fed fallentis , ut dominus Papa prius An.C.1130.
qualibet arte fraudulenter exclufo , ad loquendum
pro Petro tibi commodior aditus appareret. Faci
liùs enim ad favendum parti nofire vacuos vendi
camus affectus , quàm favore jam partis alterius
occupatos.
occupatos. Ille verò non diffimulandum , fed labo
rantis Ecclefiæ neceffitatibus adjutor ultraneus
credidit occurrendum , ne perfuafione tua pro
baretur acephalus ; & ab uberibus matris tuæfieret
alienus. Quæ fufiùs profequitur Arnulphus.
Ad num. LXV & feq. Baronius Guillelmum XLIII.
VIII Pictavienfem Comitem & Aquitania Vill Guillelmus
Comes
Ducem cum Guillelmo IX confundit ; quod mi- Pictavienfis
rum videri non debet , cùm , ut obfervat Cafta- Guillelmo
næus à Rochepofao Pictavorum Epifcopus in IX diftin
Notis ad Litanias Pictonicas , qua Tom .II Pi- guendus.
blioth . Labbei recitantur, Joannes Beslius, Re
gius apud Fonteniacum Confiliarius , qui à pau
cis annis mortuus eft , primus fubductis tempo
rum rationibus, Pictonum Comites, eofdemque
Aquitaniæ Duces inter fe diftinxerit , & in ordi
nem digefferit. Guillelmus VIII, tefte Chrono
grapho Malleacenfi anno MLXXXVI patri in
Principatum fucceffit , annoque MCXXVII
naturæ debitum folvit, tefte eodem Chronogra
pho , qui annum à Pafchate incipiens de eo &
Guillelmo IX ejus filio, de quo hic nobis agen
dum anno MCXXVI fcribit : Obiit Willelmus
Dux Aquitanorum IV Idus Febr. & Pictavis ci
vitate apud Novum Monafteriumfepultus eft. Hic
virtute fecularis militiæfuper omnes mundi Princi
pes mirabiliter claruit : cui fucceffit in Principatu
Guillelmusfilius ejus, qui obiit peregrinus apud San
&
tum Jacobum in Hifpania. Dux igitur Aquita
niæ , qui Anacleti partes tritus eft , & Ecclefiam
in illis partibus afflixit , non Guillelmus VIII,
fed Guillelmus IX fuit ; & Malmesburienfis à
Baronio citatus , qui lib. 5. de Geft. Reg. Angl .
1
ait , Guillelmum Comitem Pictavorum excom
municatum fuiffe à Girardo Engolifmorum Epi
fcopo, juffumque illicitam venerem abjicere, de
Guillelmo VIII , non verò de Guillelmo IX , ut
putavit Baronius, verba facit. Ordericus lib . XII
ait,uxorem Guillelmi (fc.VIII) Pictonum Ducis
queftam effe in Concilio Remenfi anno MCXIX
habito , & Calliftum II , qui eidem Concilio
præerat, certum terminum conftituiffe, ut Guil
lelmus legitimam uxorem reciperet. Denique
Petrus Pictavienfis Epifcopus magna amicitia
cum B. Roberto de Arbriffellis conjunctus eun
dem Comitem jamdiu ob adulterium facris ar
cuerat, & in exilio obierat, anno MCXV, tefte
eodem Chronographo Malleacenfi .
Baronius non tantum adulterium, quod Mal XLIV.
mesburienfis narrat, Guillelmo IX attribuit , fed Guillelmus
àparti
etiam ait eum ingentem militum copiam in bus Anacle
Terram San&tam fecum duxiffe , quod tamen rifar.
idem Malmesburienfis de Guillelmo VIII re
fert. Ea expeditio à Guillelmo VIII anno MCI
fufcepta, ut ad eum Chrifti annum tradit Chro
nographus Malleacenfis. Miffus eft ad Guillel
mum IX Sanctus Bernardus , ut eum ad partes
Ecclefiæ Catholica pertraheret , fed nihil ab eo
obtinuit , nifi in iterata Legatione poft quin
quennium peracta , de qua fuo loco fermo erit.
Arnulphus fuprà citatus converſo ad Girardum
Engolifmenfem fermone ait : Cùm , Girarde ,
Regibus Hifpanorum , Britannorumque Principi
bus eadem fuggerendo mandaffes ( nempe quæ
Henrico Angliæ Regi ) , & fperatos fructus con
cinnata
 in Annales C. Baronii. 471

SÆC. XII. cinnata tibi mendacia non referrent , capifti de
An.C.1130 mentiore vefania infra domefticos parietes de
bacchari. Pictavienfem Comitem nactus errorisfo
cium , & fchifmatis adjutorem ; quem etiam Pi
Etavienfis Epifcopi Catholici fenis ( nempe Guil
lelmi Adelelmi , cujus depofitionem petebat
Guillelmus Dux hujus nominis IX ) negata de
pofitio & contra facratiffimos Canones non exau
Bafil . Ambrof. num . CCCL : Honorio defuncto, SAC. XII .
Anacletus Papa Romanorum fecundus buic Me- An.C.1130.
diolanenfi ( nempe Anfelmo ; hic autem Au &or
Anacletum Papam vocat , quia Mediolanenfes
Innocentium II Papam non agnofcebant ) Sto
lam ( ideft , Pallium) per fuos idoneos Nuncios
Joannem Palestrina Epifcopum ( quem Anacle
tus in locumGuillelmiCardinalis Præneftini In

dita petitio , indignatum pariter à Catholica repu nocentio II addi&

tiffimi fubrogarat , quod in
lit unitate. ifto Schifmate in aliis Epifcopatibus etiam
XLV . Ad num. LXVII. Balduinus II Hierofoly actum ) , & Beltramum Subdiaconum Romanum,
Gefta in Re- morum Rex , ut narrat Tyrius lib. 3. cap. 26. & mandavit. Quam Stolam ipfe Anfelmus Pontifex
gno Hierofo
lymitano. feq. Boamundus Princeps Antiochia , Comes ( qui eam ab Honorio II non impetrarat ) ,
Tripolitanus , & Comes Edeffenus fines Dama Clero & populo Mediolanenfi circumftante & col
fcenorum ingreffi funt ; fed confufi exercitûs laudante [ affumfit , & ] Anacletum Papam , ejuf
parte amiffa menfe Decembri ad propria redire que Legatos & legationem reverenter fufcepit :
coacti funt. Mortuus eft interim Stephanus Pa pars verò fibi adverfo inde magis detrahere fibi
triarcha Hierofolymorum, cui fucceffit Willel capit. At plenitudo Cleri & populi ad eum quo
mus Prior Ecclefiæ Dominici Sepulchri de eo que concurrebat , timorem quoque & reverentiam
loco , qui dicitur Mefine , fed loco , Meffine , le Regi Conrado & Papa Anacleto ex dilectione por
gendum , Mecline , cùm ipfemet Tyrius ibidem tabat. Ex quibus apparet, Conradum & Anacle
afferat, eum Flandrum natione fuiffe & Mechli tum inter fe concordes fuiffe ; quæ concordia
nia in Flandria fita fit. Ordericus lib . XIII ad ufque ad Concilium Pifanum anno MCXXXIV
annum MCXXXVII Hierofolymitanum Pra celebratum duravit.
fulem Radulfum appellat , fed manifefto errore, Pergit Landulfus Junior : Et dum hic fpes XLVIIL
cùm certò conftet , poft illum Chrifti annum fuit in plenitudine Ecclefiæ & civitatis Mediolani, Anfelmus
Guillelmum Hierofolymorum Patriarcham in venditiones & Privilegia , quæ egregii Capita- Mediolanen
vivis fuiffe. Sumfit igitur Ordericus Radulfum nei de Befana & de Porta Orientali atque homa- fis contra fe
Patriarcham Antiochenorum circa hoc tempus, gna , & Gregorius Papa VII & Urbanus Papa II rixas fufci
.tar.
ut habet Tyrius lib. XIV num. X electum pro Presbitero Liprando fecerunt , vim fuam obti
Patriarcha Hierofolymorum , aut manifeftè fal nuerunt , & oculis omnium latuerunt (ideft, licet
fus eft. Poft eam expeditionem Boamundus Bal laterent ) nulla guerra Mediolanenfes ignominia
duini Regis gener , hoftium irruente fubitò multi vit , fed Papienfibus , Cremonenfibus , Novarienfi
tudine , fuis eum deftituentibus , gladiis confoffus bus , cunctifque fuis inimicis latè & fplendide ipfi
interiit. Magnus Princeps , & Deo fi vixiffet Mediolanenfes præftiterunt. Porrò Mediolanen
amabilis , nifi mors immatura & mors invida hu fes ideo Cremenfes defendebant , quia hi Cre
manis eum rebus fubtraxiffet , inquit Tyrius , qui monenfi Ecclefia contributi fe feMediolanenfi
fubdit , cùm nullos reliquiffet liberos , Baldui bus applicuerant , ut refert Sigonius lib.11 . Hift.
num Regem Antiochenum Principatum iniiffe, de Reg. Ital. ubi & rectè narrat bellum à Me
& filiæ fuæ Boamundi uxori Laodiceam , & Ga diolanenfibus hoc anno & duobus fequentibus
bulum urbes maritimas conceffiffe. adverfus Papienfes feliciter geftum ; fed felici
XLVI. Joannes de Colle-medio Archidiaconus Mo tas hæc ceflavit culpâ Anfelmi Archiepifcopi
Moritur
Manes
B. loannes rinenfis in Vita Beati Joannis Morinorum Epi Mediolanenfis, uti tradit Landulfus Junior cap.
Epifc. Mori. fcopi , à Bollando ad diem XXVII menfis Ja 41. apud Puricellum laudatum num. CCCLI :
norum. nuarii recitata , cap. 9. dicit fe Epitaphium ejus At ubi Anfelmus Archiepifcopus contra ipfas ven
condidiffe , in quo inter cetera ait : Anno Verbi ditiones & Privilegia voluit & fecit ( quod acci
Incarnati MCXXX, indictione octava , VI Ka dit anno MCXXXIII cùm anno anteriori
lend. Februarii , obiit Vir venerabilis , totius ama adverfus Innocentium II & Lotharium Imp.
tor religionis D. Joannes Epifcopus , qui Roma in adhuc ftarent Mediolanenfes ) & multitudo Cle
generali Concilio , Urbano II Pontifice præfidente ri & populi ipfas venditiones & Privilegia legere
& approbante , in Epifcopum hujus Morinenfis Ec voluit ; contigit quod quidam manipulus mili
clefia , pridie Nonas Junii Presbyter , XVI Kal. tum Mediolanenfium captus eft à Cremonenfibus,
Aug. Epifcopus confecratus eft. Monafteria Re &c.
gularium Clericorum , five Monachorum o&o Puricellus citatus num. CCCLII perperam XLIX.
S. Bernardus
fundavit, & Morinenfium Epifcoporum tricefi credidit San&um Bernardum Parmenfem Epifco
Bpifc . Par
mus fuit. In ejus Vita Auctor teftatur , eum pum , & Presbyterum Cardinalem Legatum fuif menfis Con
fuiffe Canonicum Regularem in monafterio , fe Innocentii II , & Mediolanenfes excommu- radum Du
cem excom
quod dicitur in monte Sancti Eligii , paucis mil nicaffe , quòd fecuti effent partes Conradi Regis municat.
liaribus à civitate Atrebatenfi femoto , ac difci hoc & duobus fequentibus annis ; & his nonob
pulum extitiffe Ivonis , poftea Epifcopi Carno ftantibus eum communicaffe cum Anfelmo Ar
tenfis. In ea ejus virtutes fusè enarrantur : Sed chiepifcopo Mediolanenfi , & ab eo petiiffe , ut
in loco mox ex ejus Epitaphio relato aliqua ver fibi videre liceret corpus San t
&i Ambrofii ; quia,
ba defiderantur. Anno enim MXCVIII ex inquit Puricellus , tunc non adeo conftabat , Inno
eodem Joanne de Colle- medio monftravimus, centiufne , an potius Anacletus effet legitimus Pon
eum in Belgio Presbyterum & Epifcopum anno tifex. Fundatur Vir doctiffimus in Vita ejufdem
MXCIX ordinatum fuiffe. San&i Bernardi Parmenfis ab Auctore coataneo,
XLVII. Mediolanenfes cum Anfelmo Archiepifcopo vel ferè coætaneo fcripta, neque advertit eum or
Mediolanen- fuo nulla habita ratione excommunicationis, de dinem temporum non fervare. Hic enim Ano
fes Anacle
tumfequun- qua anno MCXXVIII locuti fumus , Ana nymus cap. 46. ait : Aliquando cùm Mediolani
tur.
cleti Antipapa partibus adhæsère , ut refert Lan pro hujufmodi negotiis ( nempe pro pace Ecclefiæ
dulfus Junior apud Puricellum in Monum. & Imperii, ubi neque annum, quo hoc contigit,
Tom. IV. RI 2 defignat
 472 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XII . defignat, neque Pontificem Romanum,qui tunc
An.C.1130 fedebat ) per dies aliquot moraretur : Archiepi
fcopum rogavit , ut fibi beati Ambrofii Reliquias
videre permitteret , quas nocte fequenti vidit.
Idem Anonymus cap. 40. refert gefta ab eodem
1
San&o adverfus rebellionem Mediolanenfium,
eorumque fchifma , & ait : Unde cùm Mediola
nenfes contra Romana Ecclefia inhibitionem Cor
radum in Regem cum fuis fautoribus elegiſſent , vir
Dei non formidans terreni imperii Principatum ,
præfatum Corradum , ejufque fequaces excommu
nicatos publicè nunciavit. Hac duo Puricelli
fundamenta.
L.
Illa excom Verùm hoc accidit anno MCXXVII , ideo
municatio que ante Conradi Coronationem , eoque tem
anno pore quo Mediolanenfes & Anfelmus eorum Ar
MCXXVII chiepifcopus averfi erant ab Honorio II , non
lata.
verò ab Innocentio II ; tunc enim S. Bernardus
Parmenfis Mediolanum profectus eft , & Reli
quias S. Ambrofii videre voluit , & deinde Con
radum jam Regem coronatum , & ejus fequaces
excommunicavit. Certè non magnum egiffet
Bernardus , fi excommunicationem illam vi
braffet poft Decretum Concilii Papienfis anno
MCXXVIII congregati , quod vult Puricel
lus ; fed contrà maximopere laudandus , quòd
primus Conradum Regem excommunicarit.
Quare Auctor Vitæ fancti hujus Præfulis in
ea narratione temporis rationem non habet.
LI.
Hoc anno Santus Kanutus Rex Obotrito
Martyrium
S. Canuti rum ac Dux Sleswicenfis , Erici Boni Dania
Junioris. Regis filius , à Magno Nicolai Daniæ Regis fi
lio proditorie occifus eft , uti narrant Helmol
dus in Chron . Slavorum lib. 1. cap. 5o . & feqq.
Krantzius lib. 3. Vandaliæ cap. 23. & feq. ac
GrammaticusSaxo lib. 13.qui tamen nefaria hu
jus cædis annum non defignant ; fed Hierony
mus Cypræus citatus ab Adolpho Cypro in
Annal. Epifc. Sleswicenfium cap.21 . & 23. Mo
lanus in Addit.ad Ufuardum,Stephanus Stepha
nius in Not. ad lib. XI Saxonis Gramm. & Hen
ricus Wolterus in Chronica Bremenfi ab Hen.
rico Meibomio Juniore Tom. II Rerum Ger
manicarum publicata,hoc Martyrium cum præ
fenti anno rectè illigaffe videntus, licet Bollan
dus ad diem VII menfis Januarii , quo Sanctus
Kanutus colitur, illud circa annum MCXXXIII
diftulerit ; ex dicendis enim eo Chrifti anno
patebit ; cædem illam citius contigiffe. Ericus
Bonus Daniæ Rex proficifcens ad bellum Hie
rofolymitanum Nicolao fratri Regnum cum filio
Kanuto commendavit, acceptojuramento, utfi non
rediret, filiofuo, poftquam adoleviffet, regnum con
traderet, inquit Helmoldus. Mortuo Erico Rege
dum Hierofolyma rediret, Nicolaus Regnum
obtinuit , eo quod Kanutus adhuc effet infantulus.
Erat Nicolao Regi filius nomine Magnus , cujus
infidias Kanutus , ubi adolere cœpit , veritus,
Regnum Obotritorum à Lothario Imperatore
emit, feque ejus beneficiarium dixit. Verum
poft aliquot annos Magnus per infidias Princi
pem innocentem peremit.
LII.
Duo fuere Kanuti Reges in San& torum nu
Fuit Rex merum relati , & Martyrii gloria coronati. De
Ohotritorum
Dux Sle- priori egimus anno MLXXXI , diximuſque
vicenfum. pofteriorem , de quo hic Sermo, illius ex fratre
nepotem fuiffe , non verò filium , uti fcripfit
Baronius ad annum MCLXIV num. L ubi de
Canonizatione Sancti Kanuti Obotritorum Re
gis verba facit. Porrò Obotriti Mecklenburgi
cam ditionem , ac Wagriam tenuerunt. Slevi
cenfis verò Ducatus eft Jutia Meridionalis SÆC. XII.
Provincia , quæ Holfatiæ Ducibus paret , qui An.C.1130 .
etiamnum à Daniæ Regibus Ducatum Slevici
in feudum accipiunt. Krantzius lib. 3. cap . 30 .
ait , Lotharium Imp. San&o Kanuto coronam
Regiam decreviffe ac Regem appellaffe Obo
tritorum : Ea enim Provincia in ejus erat procu
ratione ; hac præfertim ratione , ut illuftraret
Romanum imperium , quod tum videretur illu
Arius , fi Regibus imperaret. Addit Krantzius
exiftimare fe noftri feculi Danorum Reges inde
deduxiffe titulum Regum Danorum & Vanda
lorum , nam moriens Kanutus Regium titulum
tranfmifit ad pofteros fubdit idem Hifto
ricus.
Honorius Auguftodunenfis Ecclefiæ Presby- LIII.
ter & Scholafticus , qui fcripfit librum de Scri- Floret Hono
rius Augu
ptoribus Ecclefiafticis , variaque alia Opufcula , odunenfis.
quæ extant Tom. XX Biblioth . Patrum Edit.
Lugdun. & Tom. XII Edit. Colonienf. hoc an
no compofuit Seriem Romanorum Pontificum,
hæc enim his verbis clauditur : Innocentius II ,
qui fuit Pontifex ordine CLXV Chrifti anno
MCXXX. Honorium aliofque Scriptores Ec
clefiafticos continuavit Miræus in fua Biblio
theca Ecclefiaftica ufque ad annum circiter
MDCXL.
Anno MCXXX Thomas de Marla , domi LIV. 1
nus de Conciaco , perfecutor Ecclefia peffimus in Interitus
Thoma de
terficitur , inquit Au&tor Chronici San &i Me Marla.
dardi Sueffionenfis apud Dacherium Tom. II
Spicilegii. Fufiùs hæc mors ad hunc annum
narratur in Chron. Roberti de Monte juxta edi
tionem Francofurti curatam . Sugerius tamen
in Vita Ludovici VI Francia Regis pag. 316.
vocat eum Thomam de Marna , aitque Domi
num fuiffe Cociaci , & cùm in Diœcefi Laudu
nenfi habitaret, Cociacum, caftrum omnino inac
ceffibile , captum & ad mortem fauciatum fuiffe
à Comite Viromandenti Radulpho , qui unà
cum Epifcopis & Regni Optimatibus Ludovico
VII Francia Regi perfuafit , ut Laudunum ad
ulcifcendum adventaret. Loquitur poftea Suge
rius de miferabili morte ejus , quam & eode.n
modo refert Henricus Huntindonienfis in Epi
ftola ad Walterum de Mundi Contemtu , recita
ta à Wartono in fine Tomi II Anglia Sacræ ,
qui in Præfatione ejufdem Tomi dicit , eam an
no MCXLV fcriptam effe : Thomas , inquit
Huntindonienfis , Princeps magnus juxta Lau
dunum in Gallia principans , magnus erat nomine;
quiafummus erat fcelere. Ecclefiis igitur circum
jacentibus hoftilis , omnes infifcumfuum redegerat.
Si aliquem vi vel dolo in captione fua tenebat; non
falsò dicere poterat ; " dolores inferni circumde
derunt me(Pfalmo 1 16.) . ,, Cades humana, volu
ptas ejus & gloria. Comitiffam contra folitum in
carcere pofuit ; cui crudelis & parcus , compedes
& Supplicia diebus , utpecuniam extorqueret, flu
prum noctibus inferebat , ut eam derideret. Acar
cere in lectum ( Thoma ) homines crudeliffimi
quaqua nocte ferebant ; à lecto quaqua die in car
cerem referebant. Pacificè loquens proximum , in
corde non fine rifu gladio tranfpungebat. Unde
gladium fæpiùs fub chlamyde nudum ferebat ,
quàm vaginatum. Huncigitur homines timebant,
venerabantur , adorabant. Fama omnis Galliæ
circa illum. Crefcebat in dies ejus poffeffio; crefce
bat thefaurus ; crefcebat fervitus. Audire finem
fcelerati defideras ? Gladio lethaliter percuffus ,
pænitentiam recufans , & à Corpore domini collum
retorquens,
 in Annales
SAC. XII. retorquens , fic periit , ut benè dici poffet : Conve
An.C.1130. niens vite mors fuit ifta tuæ.
LV. Era MCLXVIII , inquit Sandovalius
Obitus Ta fol. 147. juxta documentum à Duarto Licentia
rafia Portu
to in Chronico reformato Portugalliæ , pag. 26.
gallia Regi
na. relato , obiit Regina Tarafia , mater Regis Al
phonti Henrici Portugallia Comitis. Ea Regina
appellabatur , quia filia erat Alphonfi VI Ca
ftella & Legionis Regis , Imperatoris nuncupa
ti, & nupferat Henrico Comiti Portugalliæ. Lufi
taniam per fex & decem annos rexit , & duo
bus ante mortem Alphonfo filio eam tradidit,
feu fponte cedens ; ut multi volunt , feu bello
victa , ut alii in literas misère. Ait Sandova
lius Alphonfum Henricum Tarafix filium quan
dam donationem feciffe ; in Charta originali
exhiberi fignum vel notam fingularem ; in
tus hanc vocem fcriptam , Portugallia , & hoc
tempore nondum gentilitia fcuti fymbola in
ufum vocata fuiffe. Extat in fumma Chronici
Gothorum memoria obitûs Tarafia ad annum
MCXXX his verbis defignati : Erâ MCLXVIII
obiit Regina Tarafia mater Alphonfi , Kalendas
Novembris , anno fecundo Regni ejus , nempe
Alphonfi , qui tamen nondum Rex appel
labatur.
LVI.
Alphonfus Caftellæ Rex , ut tradunt Gariba
Alphonfus jus lib. XII. cap. 2. Sandovalius in Alphonfo
Caftella Rex
primùm in VII fol. 145. & feq . & antiqua Hiftoria Toleti
Mauros mo- ab eodem Sandovalio exfcripta , primam fuam
vet.
adversùs Mauros expeditionem fufcepit , invi
tatus à quodam Principe Mauro ditionibus fuis
fpoliato. Hunc Alphonfus Rex honorificè exce
pit , & arce magni momenti Rueda appellata ab
eo accepta , ut par pari redderet , in Legionis,
Caftella & Toleti Regnis eidem terras alli
gnavit. Alphonfus Rex ingenti conflato exerci
tu in hoftiles terras ingreffus valtavit Illarcon ,
vulgò Alarcos Caftella novæ oppidum , Almo
davarum Campi , aliaque oppida. Regem in
hac expeditione comitati funt Magnates Re
gni , Raimundus Archiepifcopus Toletanus , &
magna Epifcoporum pars , qui hoc tempore
tenebantur Regem ad bellum procedentem
Lequi .
LVII. Hoc circiter anno mortuus eft Sanctus Ifido
dori Madri rus Madritenfis , qui fuit fimplex agricola , &
tenfis. vitam fanctiflimam in matrimonio duxit. Ejus
Vita feculo decimo tertio à Joanne Diacono
fcripta , & in Actis SS. Bollandianis ad diem
XV menfis Maii recitata Gregorius XV anno
MDCXXII Philippi IV Hifpaniarum Re
gis efflagitatu eum in Sanctorum numerum
retulit.
LVIII.
Concilium In Germania Lotharius Imp. Wirceburgi
Herbipolen feu Herbipoli Concilium convocavit , de quo
Se. Chronicon Magdeburgenfe adhuc ineditum
· ad hunc annum habet : Concilium XVI Epifco
porum menfe Octob. à Rege Wirceburg congrega
tur , cui affuit Archiepifcopus Ravenna , Apofto
lice Sedis Legatus : ubi Gregorius , qui & Inno
centius , qui Petro Leoni in electione prævaluit , à
Lothario Rege & omnibus ibi congregatis , eligitur,
& confirmatur. Gualterius enim , qui Ravenna
tenfis Archiepifcopus erat, Innocentii II partes
cum fuis Ravennatenfibus perpetuò fecutus eft,
ut habet Rubeus lib. 5. Hift. Ravenn . qui tamen
ficuti & Labbeus Tom.X Concil. hujus Synodi
mentionem non facit.
Tom. IV.
C. Baronii .
473
SÆ C. XII.
An.C.1131.
ANNO PERIODIGRECO- ROMANE 6624. Anno Eræ
Hifpan.
MCLXIX.
20. D. D 11. P. 19. April . Indict. 9.
Anno Hcgi
гæ DXXVI.
JESU CHRISTI 1131 . inchoato
die 28. No
INNOCENTII II PAPE 2.
vemb. fer.2.
LOTHARII REG. 7.
JOANNIS COMNENI IMP. 14.
Num. I ad XV. Profectionem Gallicam I.
A Jibani II , Pafchalis II , Gelafii II & Innocentius
Il Mauri
Callifti II Pontificum Romanorum fuis locis niacum ve
fupplevimus , annoque præcedenti de Innocen- nit.
tii II in idem Regnum adventum narravimus .
Nunc quæ hoc anno à Baronio omiffa è variis
Scriptoribus eruere conabimur. Henricus ita
que Angliæ Rex , qui è Normannia , ubi tunc
morabatur , Carnotum properavit , die XIII
menfis Januarii hujus anni Innocentium II in
vifit. Statutum eft in Curia , inquit Chronogra
phus Mauriniacenfis , hinc ad Patricium Roma
norum Teutonicorum Regem ( nempe Lotharium
II ) iter dirigere , & de Carnoto ftatione prima
Mauriniacam hofpitari. Mauriniacum verò eft
in fuburbio Autiffiodori ; à Monafterio Mauri
niacenfi aberat Abbas , ad quem velociter à Mo
nachis nuncius miffus . Abbas & Prior accur
runt velociter , & jam pene ingredientem Mauri
niacum Dominum Papam fufcipiunt gaudenter ,
procurant folemniter . Altera verò die ( nam bi
duo apud nos manfit ) Papam , Curiamque Ab
bas fupplex adiit , quatinus altare quod erat ante
Crucifixum confecraret , humiliter poftulavit , &
impetravit . Anno igitur Incarnati Verbi MCXXX
(anno fcilicet à Pafchate inchoato ) , XIII ve
ro Kal. Februarii à Domino Papa Innocentio IL
in Ecclefia Mauriniacenfis Cœnobii confecratum
eft altare ante Crucifixum , in honore S. Lauren
tii , & omnium Martyrum Chrifti . Inter eas ve
nerabiles perfonas , quæ huic fancta confecrationi
adfuerunt , venerabiliores fuerunt , Epifcopi Car
dinales , Guillelmus Præneftinus , Matthaus Al
banenfis , ( qui anno fuperiori Legatus in Fran
ciam miffus non fuerat , ut putavit Baronius , ut
vel hic locus oftendit ) Joannes Oftienfis , Guido
Tiburtinus. Nominantur poftea ibi Cardinales
Presbyteri , & Diaconi qui adfuêre , tum Ber
nardus Abbas Clararum vallium , qui tum tempo
ris in Gallia divini verbi famofiffimus prædicator
erat , Petrus Abailardus Monachus & Abbas
( nempe Ruyenfis in minori Britannia ) & ipfe
vir religiofus , excellentiffimarum Rector Schola
rum , ad quas penè de tota Latinitate viri litera
ti confluebant , &c. Gaufridus autem Carnotenfis
Epifcopus ad populum fermonem fecit. His ita cum
maximo tripudio peractis , luce tertia domnus Pn
pa cum fuo comitatu lætus difceffit , ac maximas
gratias pro hofpitalitate reddens , ad fuum collo
quium , quod apud Leodium fuit , profectus eft.
Quibus ex verbis perfpicuum fit , Gaufridum
Carnotenfem Epifc. nondum Sedis Apoftolica
in Gallia Legatum fuiffe , ideoque & erraffe
Eruditos , qui Martyrium San&i Thoma Prioris
monafterii Parifienfis San&i Vi&oris cum hoc
vel fuperiori anno connexuêre ; cùm certum fit,
illud contigiffe Gaufrido Epifc. Carnotenfi Le
gatione Apoftolica in Galliis fungente . II.
Pergit Chronographus : Ubi Lotharius Rex Concilium
Rr 3 Ala. Leodienfe
 474 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XII. Alamannorum , Patricius ac Imperator Romano
An.C.1131 . rum , &c. cum omnibus Archiepifcopis , Epifco
pis & Proceribus Regni fui Innocentium Papam
patremque recognofcit , & fe , cum eo Romam itu
rum , & infedem propriam reflituturumfacramen
to popondit. Agebatur tunc de canonizatione
Sancti Godehardi Epifcopi Hildensheimenfis
anno MXXXVIII demortui, uti feculo præ
cedenti diximus , & Auctor Anonymus teftis
oculatus eorum , que narrat in Appendice de
Miraculis à San&o Præfule in vita patratis , quæ
extat in Actis SS . Bollandianis ad diem IV men
fis Maii , quo colitur , cap. 1. ait : In Leodicen
fem civitatem Curia indicta eft , ubi Innocentius
Papa cum Romana Ecclefia , & magna parte
Galliæ cum Lothario Rege & ferè univerfis Epifco
pis Theutonica regionis , convenerunt ; ut de vio
lentia Romana Ecclefia per Petrum Leonis perpe
trata , qui tum temporis Papatum fibi violenter
ufurpavit , pertractarent ; & qualiter illud ido.
lum , in temple domini pofitum , deftruerent , ela
borarent. Fa&tum igitur eft , ut ad Dominicam
Latare Hierufalem (Dominicam nempe IVQua
dragefima, que hoc anno in diem XXIX men
fis Martii cadebat ) , ad prædicłam civitatem mul.
ti Catholici viri , tam cum Apoftolico , quàm
cum Rege convenirent , & de communi ftatu Ec
clefiæ pertractarent. Inter quos Prafes nofler Ber
nardus ( Epifcopus Hildensheimenfis ) cum
Majoribus noftræ Ecclefiæ affiftens , videns oppor
tunitatem ultrò fibi collatam , ipfum Apoflolicum
cum omni Curia Romana aggreditur ; Vitaque Pa
ftoris noftri coram ipfis recitatur ; & ut per eum
in Ecclefia Dei canonizetur , devotiffimè preces
funduntur. Sed cùm confuetudo fit Romana Ec
clefia in generali Concilio Sanctos Dei canonizare,
quod tunc temporis in Remenfem civitatem infe
fto S. Luca indi&tum fuerat ; accepto confilio , pe
titionem Ecclefiæ noftræ ufque in prædictum lo
cum diftulit , ibique definiturum certiffimè pro
mifit.
ini. Ægidius Aurea vallis monafterii Ciftercien
In eo Lotha- fis Monachus , qui teftatur fe Hiftoriam Pon
tificum Leodienfium defiiffe fcribere anno
perator co
ronatus. Domini MCCLI , cap . 27. De adventu Inno
centii Papa in urbem Leodienfem hac habet :
Anno Domini MCXXXI , Gregorius , qui Inno
centius dictus eftfecundus , multo comitatu Epifco
porum & Abbatum à Francia in Lotharingiam
tranfit , & Dominica IV Quadragefime , ( legen
dum , Dominica III , ut fequentia indicant )
que eft XI Kalend. Aprilis , Leodium venit. Ibi
à Lothario Rege Alemanniæ , & à Domino Ale
xandro Leodienfi Epifcopo , & aliis multis Epifco
pis, & Abbatibus tam Lotharingis quàm Tranf
rhenenfibus , muneribus honoratur , tota civitas
in obfequio fervet , & Dominica in medio Qua
dragefima (Quarta fcilicet ) ab Ecclefia Sancti
Martini in publico monte ufque ad Ecclefiam
Sancti Lamberti publicam & folemnem exhibuit
proceffionem ; Miffam celebravit ; ibi Regem &
Reginam coronavit. Æfimati funt à quibufdam
XXXII Epifcopi & Abbates affuiffe , inter quos
fuit unus San&tus Abbas Bernardus Clarævallis.
Rediens Papa à Leodio Claram vallem divertit ,
quæ eft Abbatia celeberrima , ubi San &us Ber
nardus Abbas erat , fita in Campania provincia
ad Albulam Fl . tribus leucis à confinio Burgun
dia diftans. Anfelmus Gemblacenfis in Chron.
notat Innocentium II , dum Leodii effet , con
jugatos Presbyteros excommunicaffe.
Chronographus verò Mauriniacenfis præce- SÆ C. XII.
dentibus ex eo fuprà in medium allatis fubjun- An.C.1131.
IV.
git : Exinde ( fc. ex urbe Leodienfi ) rediens In- Innocentius
nocentius in Galliam , diuque Auftiffiodoro com- 11 Parifios
moratus , cum tempus convocati Concilii , quod in venit.
feftivitate Beati Luce Evangelifta celebraturus
erat , appropinquaret , conciliato prius apud Turo
num Gaufrido Martello nobiliffimo & ftrenuillime
indolis adolefcente , Comite Andegavenfium , Turo
norum atque Cennomanenfium, rursùs per Aurelia
nenfem , Stampenfemque rediens Provinciam , ſua
præfentiâ Parifius illuftravit. Ingredienti tota ci
vitas obviam ivit. Sic homo ille & comitate vul
tus & affabilitate fermonis , intuentium mercaba
tur benivolentiam . A Rege Ludovico filioque ejus
Philippo favorabiliter excipitur , & egrediens ab
urbe honorabiliter educitur.
Huc revoco quæ fcribit Sugerius in Vita Lu V.
dovici Regis VI pag. 318. Pace Imperii & Ecclefia Canam
mini in Do
mo
confederata (in urbe nempe Leodienfi) inftantem naflerio S.
San&ti Pafcha diem ( nempe XIX menfis Apri- Dionyfiice
lis ) apud nos in Ecclefia B. Dionyfii ( duabus leu- lebrat.
cis ab urbe Parifienfi diftante ) tanquam fpecia
li filia affectat celebrare. Nos autem ob timorem
Dei & Ecclefiæ , matris &filiæ , gratanter pridie
Cœnæ Domini fufcipientes , celeberrimam Deo &
hominibus proferentes proceffionem , adventum
ejus odis exultationis collatantes amplexati fu
mus. Cana ergo domini apud nos more Romano,
& fumptuofo donativo , quod Presbyterium nomi
natur ( eft donativum , quod Summi Pontifices
diftribuere folent , maximè cùm inaugurantur,
ut multis exemplis oftenditur in Gloffario Du
cangii in voce Presbyterium ) celebrata , vene
randam domini crucifixionem venerando profe
cutus , fan&tiffimæ Refurrectionis vigilias honore
debito pernoctavit. Summo mane verò extrinfeca
via ad Ecclefiam Martyrum in firata cum mul
to collateralium collegio quafi fecretò commeavit ,
ibique more Romano fe ipfos præparantes , multo
& mirabili ornatu circumdantes , capiti ejus Fri
gium (feu Phrygium præcipuum capitis Summi
Pontificis ornamentum, de quo vide dicta anno
MCVII num. II ) ornamentum Imperiale in
ftar galea circulo aureo circinnatum imponunt ,
albo & palliato equo infidentem educunt , ipfi etiam
palliati equos albis operturis variatos equitantes ,
odas perfonando festivè geminati procedunt. Ba
rones verò Ecclefiæ noftræ feodati , & Caftella
ni nobiles , firatores humillimi pedites eum equi
tantem fræno deducebant. Quidam etiam prævii
copiofam monetam , ut turbam impedientem re
moverent , jactitabant. Via autem Regia , &
falicibus & fixis ftipitibus pretiofis palliis ruti
labat.
Cùm autem & militiæ cunei & populi multi VI.
concurfus ei honoratiffimè occurreret , nec etiam Pafcha ibs
dem cele
ipfa Judæorum Parifienfium excæcata defuit Sy- brat.
nagoga , quæ Legis literam , rotulam fcilicet vela
tam ( vide quæ anno fuperiori num , XXVII
de rotulo , qui idem eft ac rotula , diximus )
" offerens , ab ore ejus hanc mifericordiæ & pie
"tatis obtinet fupplicationem ; Auferat Deus
" Omnipotens velamen à cordibus veftris. Per
veniens ergo ad Sanctorum Bafilicam coronis aureis
rutilantem, argenti & plus centies auripretiofarum
gemmarum & margaritarum fplendore fulguran
tem , divina divine celebrans , agni veri Pafcha
lis victimas facratiffimas nobis cooperando immo
lavit. Finita verò Milla , erectis in clauftro palliis
Arato menfis , materialem agnum tanquam thoris
accubitati
 in Annales C. Baronii . 475
ECR
Califo
SEC.XII . accubitati fumunt , cetera nobilis menfa fercula Carnotum, Parifios, Sueffionem , Cameracum , SÆ C. XII,
An.C.1131 . confueto more fufcipiunt. Sed & fequente die Attrebatum , & alia multa loca pervafiffe , & An.C.1131 .
eandem ab Ecclefia San&i Remigii ad principa ope genitricis Dei Maria extinctam fuiffe, quod
lem reciprocant proceffionem. Tranfa &tis itaque pluribus narrat.
tribus poft Pafcha diebus , cum gratiarum actio Parifiis Rotomagum , indeque Bellovacum IX.
ne , & auxilii & concilii promiffione Parifium Innocentius II profectus eft. Nam in Biblioth . Innocentius
11 varias
tranfmeavit. Exinde Galliarum Ecclefias vifitan Clun. pag . 1393. refertur Refcriptum datum Bel urbes perlu
do , & de earum copia inopia fue defectum fup vaci per manum Aymerici S. R. E. Diaconi Car-firat.
plendo , cùm per terram aliquantifper deambu din. & Cancellarii XIII Kal. Junii , indi&
t . VIII
laffet, Compendii demorari elegit , quod oppi. Incarnat. Dom. anno MCXXXI , Pontificatus ve
dum eft XVIII leucis à Parifiis in boream rò Domni Innocentii Pape 11 anno 11. Eo Re
diftans. Recitat hunc Sugerii locum Baronius, fcripto confirmatInnocentius donationem cen
fed ad intelligentiam eorum quæ in medium 1 tum marcarum monafterio Cluniacenfi factam
adducimus , hic omittendus non fuit. ab Henrico Anglia Rege ; aitque Pontifex : Hac
VII.
Anno fuperiori igneus morbus , feu facer donatio apud Rotomagum ab eodem filio noflro
Igneus mor
bus Parifiis quidam ignis populum Parifienfem invaferat, Henrico Rege Incarnat. Dominica an. MCXXXI
miraculosè cui fanando medicorum remedia inutilia fuê indi&
t . IX menfe Maio , die dominica in noftra
Janatur. re. Stephanus urbis Parifienfis Epifcopus confti & fratrum nofirorum præfentia facta eft. Tum
tuit Proceffionum dies , quibus Sanctorum Re nomina VIII Cardinalium præfentium , &
liquiæ ad Ecclefiam Cathedralem Beatiffima aliquot Epifcoporum ac Abbatum referuntur ,
Dei Genitrici dicatam deportarentur. Tandem & nomina Oldegarii Terraconenfis Archiepi
ad eandem Bafilicam delata Sancta Genovefa fcopi , Gaufridi Carnotenfis Epifcopi , Bernardi
Parifiorum Patrona Reliquiæ , ftatim atque Clarevallis Abbatis , & Sugerii Sancti Dionyfii
eam ingreffi funt , qui ejus thecam ferebant , Abbatis.
omnes tribus exceptis fanati funt , nec ultra id In Chronico S. Medardi Sueffion , quod ex- X.
tempus morbus fæviit. Auctor Anonymus, qui tat Tom . II Spicilegii , ad annum MCXXXI Sueffione Ec
legitur : Ecclefia B. Medardi Sueffionis dedicatur clefiam S.
que viderat , refert , apud Bollandum ad diem Medardi
III Januarii , quo Sancta Genovefa colitur pag. à Domno Innocentio Papa II prædicto , Pontifi- confecrat.
152. ait : Venitfequenti anno ad partes iftas , feli catus fui anno fecundo , in honore B. Mariæ Jem
cis memoria Innocentius Papa , qui audito mira per Virginis , & Sanctorum Apoftolorum & Mar
culo , & Virgini ( nempe Genovefa ) gratias tyrum , & in honore B. Medardi Epifcopi &
egit , ipfumque miraculum tanquam indeficienti Confefforis idus Octobris.
Octobris . Prædi&tus fiquidem Pa
laude dignum anniverfarii laude donavit. Nulli pa ante dicationem Ecclefiæ prædicta Odonem
autem in dubium veniant que fcribimus , quia Abbatem B. Medardi , nolente , fed contradicente
non audita fed convifa narramus. Inftituta tunc Epifcopo Sueflionenfi Aurelianis benedixit pridie
Excellentia Santa Genovefa , feu feftum miracu Kalendas Octobris . Hujus Dedicationis ab Inno
borum , cujus ad diem XXVI Novembris in centio II peracta meminere & alii .
multis Martyrologiis mentio, ut videre eft apud Dominum Papam Remim proficifcentem , Epi XI.
Concilium
Bollandum citatum. Ad perpetuam hujus rei fcoporum , Abbatum , Literatorum , Nobiliumque
Remenje.
memoriam ædificata Parifiis eft Ecclefia juxta Clericorum grandis numerus fequebatur , inquit
antiquam Bafilicam , dicataque Deo fub hono Chronographus Mauriniacenfis. Loquitur de
re & nomine B. Genovefx de Miraculo Ar hoc Concilio Baronius num . II & duobus fe
dentium. quentibus , illudque habitum XIV Kalend. No
VIII. Hoc morbo igneo diu vexata eft Gallia. Nam vembris , tefte Dodechino in Chron . In eo
Ignis facer Gaufredus Prior Volienfis fcribit ad annum Innocentius II Anacletum &fuos fautores ex
pra
bore
redentifecu MXCIV , Aquitaniam tunc temporis eo atro communicavit , ficque in partibus Germaniæ uſ
lo in Gallia ciffimè arfiffe : & ex omni parte ad S. Martialem que ad feptimum annum permanfit , inquit Ur
faviit.
Lemovicenfem confluxiffe populorum ac Prin fpergenfis in Chron . fed quoad feptennalem In
cipum turmas , ejus interventu levamen mali nocentii II in Germania moram , certum eft
quærentes : tumque Sanctum Pardulfum innu eum falli , feptennio enim , quo Româ abfuit,
meris corufcaffe miraculis. Seculo fuperiori nonnifi in Gallia & in Italia manfit. Ilic affue
exeunte Sancti Antonii Abbatis Congregatio runt XIII Archiepifcopi , & CCLXIII Epifcopi,
hujus morbi occafione in Delphinatu inftituta, & Abbatum ac Monachorum & Clericorum ma
annoque MCXXVIII idem ignis facer extin gna multitudo. Illuc Rex & Regina , & tota No
&us eft Sueffione precibus DeiparæVirginis, qua bilitas Francia confluxerunt , inquit Ordericus
de re Magifter Hugo Farfitus fcripfit libellum , lib.XIII pag. 895. Hujus Concilii Acta periere,
quem Picardus Canonicus Regularis Sancti Vi fed feptemdecim Canones in eo conditi legun
& oris, in Notis ad Epiftolam XXXV Divi Bernar tur Tom.X Concil . In quarto, officio atque Ec
di , teftatur inveniri MS. in Biblioth . Victorina, clefiaftico beneficio privantur , qui à Subdiaco
cujus aliud exemplar MS. dicit fe vidiffe Oudi natu & fuprà uxores duxerint , aut concubinas
nus in Supplem. de Script. Ecclef. in Hugone habuerint , in quinto præcipitur , ut nullus Mif
Farlito. Editus eft libellus ifte ad calcem Hi fas eorum audiat , quos uxores vel concubinas in
ftoriæ Gallica B. Maria Sueffionenfis à paucis dubitanter habere cognoverit ; & in undecimo
annis Parifiis.Scripfit ad HugonemAbbatem in treuga Dei tempore ibi expreffo obfervari præ
certi loci Epiftolas duas San &
tus Bernardus. Plu cipitur. Obiter obferva morem Conciliorum,
res tamen per hæc tempora fuiffe Hugones Far feriâ fecundâ inchoandorum .
fitos , oftendit Mabillonius in Nota ad Epift. Philippus puer (major natu Ludovici VI Fran- XII.
Innocentius
XXXV Divi Bernardi , ideoque incertum, an cix Regis ) nuper in Regem un &tus , dum in civi- Ludovicum
Hugo ifte idem fit cum eo , de quo loquimur. tate Parifiis equo vehitur , porcus equi pedibus fe filium Ludo
Denique Anfelmus Gemblacenfis in Chron. ait fortè fubmittens , equum fuper ipfum precipitem vici vl
anno MCXXIX hanc plagam ignis divini dedit , & de ejus fubita & miferanda morte Fran- Francis Re
RI 4 cis&isconfecrar.
 ca
476 Critica Hiftorico - Chronologi
SÆC. XII . cis luctum induxit tertio Idus Octobris , inquiunt
An.C.1131 Ordericus pag. 895. & Pfeudo- Robertus de
Monte in Chron . Ludovici novi Regis confe
crationem Ludovico V I fuafit Sugerius , ut ip
femet in Vita Ludovici VI fcribit , qui addit,
eum cum Adelaide Regina , Philippo filio , &
Regni Proceribus Remos veniffe, & Concilio in
terfuiffe. Igitur eo diefolito clarior Sol illuxit, ait
Chronographus Mauriniacenfis, & rebus agendis
fuum obfequium præfentare vifus eft. Papa mane
fummo de Palatio Pontificis egrediens cumfuis Cu
rialibus & Archiepifcopis , Epifcopis & Abbatibus
ad Ecclefiam B. Remigii , ubi Rex cumfilio hospita
tus erat , perrexit , & cum magna devotione atque
proceffione Monachorum decentiffimè fufcipitur.
Ibique Romani Pontificis omnibus infignibus in
dutus , ac, utfibi confuetudinis eft, infacris ma
gnifque feftivitatibus , Frigio ( feu Phrigio quod
præcipuum eft capitis Summi Pontificis orna
mentum , ut anno MCVII diximus) innumera
Ecclefiaftici atque militaris Ordinis , plebifque
multitudine conftipatus , ad Ecclefiam matricem ,
que in honore B. Mariæ confecrata eft , cum pue
ro confecrando pervenit &c. Fa& ta ea confecra
tio à Papa Innocentio , octavo Kalendas Novem
bris , ut habent Pfeudo Robertus de Monte lau
datus ac Ordericus lib. XIII pag. 895. & qui
dem accurate ; Chronographus enim Mauri
niacenfis jam fcripferat factum id fuifle domini
ca die , quæ hoc anno in diem XXV Octo
bris incidit. Ifte Ludovicus poft Ludovicum
VI patrem in Gallia regnavit.
XIII.
Domino Pape , inquit Chronographus Mau
Ei Imperator
& varii Re riniacenfis , in Concilio refidenti per quendam
ges obedien- Magdeburgenfem Archiepifcopum ( nempe San
tiam pra
&um Norbertum) præfentatafunt litera à Lotha
fant .
rio Rege Alamannorum , in quibus rursùs & obe
dientia promittitur , & quod fe ad expeditionem
(nempe Italicam ) cum juribus (legendum , vi
ribus ) omnibus regni fui præpararet , intimatur.
Similiter etiam Rex Anglorum Henricus per Hu
gonem Archiepifcopum Rotomagenfem , & orna
tiljimas literas mifit , & fidelem obedientiam
promifit. Reges quoque citerioris Hifpaniæ , fenior
Idelfonfus ( nempe Alphonfus VI Aragonia &
Navarra Rex ) , & interioris junior Ildefonfus
(nempe Alphonfus VII Caftella Rex ) milis
per Epifcopos fuarum provinciarum Epiflolis Pa
pam falutant , fe fe filios & obedientes denunciant,
auxilium contra Chriftiani nominis inimicos ,
regionum illarum invafores Morabites fuppliciter
efflagitant. Fucrunt fiquidem & lætitiæ & admi
rationi ad id negotium pertinentes excellentiffi
morum Heremitarum Cartufienfium litera , que
per quendam venerabilem Abbatem de Ordine
Ciftellenfi (ideft , Ciftercienfi ) delatæ , & in Con
cilio per Gaufridum Carnotenfem Epifcopum re
citatafunt. Refert poftea Cartufianorum literas,
quas dicunt , fe mittere per Abbatem Pontinia
cenfem , qui erat Hugo primus hujus Monafte
rii Abbas, poftea Epifcopus Autiffiodorenfis, vir
magnæ Sanctitatis , de quo fusè agit Manri
cus in Annal. Ciftercienf. variis locis , qui ta
men hujus rei mentionem non facit , quia
quando Annales fuos compofuit , Chronicon
Mauriniacenfe nondum lucem viderat.
XIV. In Concilio Remenfi Godebardus Epifcopus
Canonizatio
Godehardi Hildesheime nfisSan &
torum honoribus donatus
Epifcopi fuit. Bernardus enim ejufdem urbis Epifcopus
Hildeshei- qui hoc petierat ab Innocentio II in Conci
menfis. lio Leodienfi , uti fuprà narravimus ex Auto
J
re Anonymo Hiftoria canonizationis & mira- SEC. XII.
culorum San&i Godehardi , remiffus fuerat ab An.C.1131 .
eo ad Concilium Nationale , quod tunc temporis
in Remenfem civitatem in fefto fancti Lucæ in
dictum fuerat , inquit Anonymus. Feftum San
i Luca incidit in feriam I feu in XV Kalend .
Novemb. fed Dodechinus Abbas ait , Conci
lium XIV Kal. Novemb. habitum effe, quia fcili
cet poftridie Fefti Sancti Luca feu feria fecunda
de more prima feffio coacta , & negotiorum
tractatio inchoata. Bernardus Epifc. Hildeshei
menfis unà cum Sancto Norberto Metropolitano
fuo ad urbem Remenfem venit , dumjam Syno
dus aliquot dies effet celebrata , inquit idem
Anonymus , qui paulò pòft fubdit : Epifcopus
Tarraconenfis , vir religiofus & literali fcientia
eruditus , quo ordine Translatio fieri deberet , ex
pofuit. Erat is Beatus Oldegarius Barcinonen
fis Epifcopus & Tarraconenfis Archiepifcopus.
Henfchenius ad diem IV menfis Maii Vitam
San &i Godehardi illuftrans , pag. 523. Anony
mum explicat de Michaële , poft expulfos Sara
cenos Epifcopo Tarraconenfi , ut tradunt Su
rita & alii ; verum manifefto errore ; Michaël
enim Epifcopus erat Tarracone in Regno Ara
gonia , non verò Taragona aut Tarracona in
Principatu Catalaunenfi feu Barcinonenfi . Ol
degarium verò Archiepifcopum Curiam Inno
centii II fecutum effe , jam fuprà indicavimus.
In canonizatione Sancti Godehardi coadunata
Synodus terminatur , inquit Anonymus , qui
ftatim refert literas Innocentii II Clero & po
pulo Hildenesheimenfi , datas Remis IV Kalend.
Novembris , quibus fignificat , fe Godehardum
in Sanctorum numerum retuliffe. Ex quibus in
telligimus , Synodum Remenfem die vicefima
nona Octobris finitam fuiffe.
Baronius num. VII videns Bernardum , feu XV.
veriùs Ernaldum Bonævallis Abbatem fcribere Concilium
poft Concilium Remenfe celebratum effe Leo- Remenfe poft
Leodienfe
dienfe quodnam ex illis prius coactum fuerit , celebratum.
fub dubio reliquit ; fed vel folus Anonymus
non femel hoc anno à nobis citatus , qui hoc
tempore vixit Au &
torem Vitæ San & ti Bernardi
ea in re hallucinatum effe certò nos edoceret ,
quando alia teftimonia deeffent. Rectè autem
Baronius num, VIII redarguit Petrum Diaco
num Cafinenfem, qui lib. 4. cap . 99. fcribit , In
nocentium II Lothario ImperatoriInveftituras,
quas enixè petebat , conceffiffe ; hoc enim pror
sùs à veritate alienum effe oftendit Epiftola CL
divi Bernardi ad Innocentium II , quâ ejus
zelum adverfus ambitionem Philippi , qui Se
dem Turonenfem invadere tentabat , excitare
cupiens , laudat eum ex variis rectè factis , &
de congreffu ejus cum Lothario Imp. Leodii
habito , aitque : Sed nec Leodii cervicibus immi
nens mucro barbaricus compulit acquiefcere impor
tunis , improbifque poftulationibus iracundi atque
irafcentis Regis. Sugerius in Vita Ludovici VI
Regis , narrata unctione Ludovici novi Regis,
Remis peracta ab Innocentio II , fubdit : Do
minus Papa foluto Concilio Autiffiodoro elegit de
morari.
Baronius num . XII ait, Innocentium II No XVI.
viomi à civibus receptum non fuiffe , eamque Innocen tius
11 Noviom
in rem citat Pfeudo-Robertum de Monte Sige- receptus.
berti Continuatorem. Verùm hic Hiftoricus hac
tantum dicit : Ecclefia penè fanta Maria in Epi
fcopatu , totaque penè civitas Noviomenfis incen
dio conflagravit , jufto, (utfertur) infortunio, quia
Summum
 in Annales
SÆ C. XII . Summum Pontificem Innocentium verbis irrifo
An.C.1131 . riis multi illorum exhonoraverunt. Porrò cùm
Noviomum paucis locis à Bellovaco diftet , il
luc menfe Maio Innocentius II profectus eft,
ut ex dictis fequitur.
XVII. Ad num. XV. Florebat hoc tempore Sanctus
Floret S.Mo
bertus Ay- Aybertus Presbyter , Reclufus Ordinis San&i
nachusRe- Benedicti , quem cùm Raynerus Abbas Crifpi
clufus. nii monafterii inter Valencianas & Gilaeno
polim Hannoniæ civitates pofiti , itineris Ro
mani comitem affumfiffet , ex illa profectione
redux factus eft Monachus Crifpinienfis. Miro
modo in clauftro annos viginti quinque vixit , ut
narrat Robertus Archidiaconus Oftrevandenfis
in Belgio , Auctor coavus in ejus Vita qui af
ferit fe eum viventem & mortuum dilexiffe , ad
ditque Aybertum poftea reclufum in eremo fub
imperio Crifpinienfis Abbatis viginti & quinque
annis vixiffe. Ad honorem Sacerdotii promotus
eft , ut populis ad fe venientibus melius confulere
& familiarius fecreta confeffionum audiret. Fa
&tus autem Presbyter duas in die celebrabat Miſ
fas , unam pro vivis , alteram pro defunctis , in
quit idem Robertus. Molanus ad diem II men
fis Maii , & Arnoldus Raiflius Canonicus Dua
cenfis , qui Vitam San &
ti Ayberti edidit prima
va phrafi , quæ nunc legitur in Actis SS. Bol
landianis ad diem VII April. plura referunt
exempla eorum , qui plures Miffas eadem die
celebrarunt. Peractis quinquaginta annis , ex quo
factus fuit Monachus , ipfo facratiffimo die San
Eti Pafcha quod tunc VII Idus Aprilis accidit ce
lebrandum , feliciter obdormivit in Domino ,
ideoque vel anno MCXXXV, vel anno MCXL ftrenuus, pacis amator, in bellis inclytiſſimus trium
quo utroque anno Pafcha incidit in diem fep phator, inquit idem Anonymus, qui tradit etiam
timum Idus Aprilis , feu diem feptimum ejuf Raimundum Berengarii ejus filium , hujus no
dem menfis. Henfchenius in Notis ad ejus Vi minis quartum mira probitate , fcientiâ , & inge
tam , refert Refcriptum Innocentii II Ayberto
Monacho & Reclufo conceffum Remis XII Ka
lend. Novemb. quo confirmat facultatem à Pa
fchali & Honorio ei factam audiendi confeffio
nes , & oftiis apertis Miffas celebrandi .
XVIII. Florebat etiam San&tus Leopoldus , cognomi
Floret S.
ne Pius , quartus ejus nominis Marchio Auftria.
Leopoldus
Marchio Lambecius Tom. II Biblioth . Caf. pag. 916.
Auftria. teftatur in ea Bibliotheca extare Chronicon Au
ftriacum Florianenfe , five in Monafterio San
&i Floriani fupra Anifum Fl. pofito , perductum
ufque ad annum Chrifti MCCCX , quo Auctor
Anonymus , qui illud edidit , fcribit fe vixiffe.
"
Leopoldus juxta illud Chronicon fundator ex
titit monafteriorum in Auftria Neunburg , &
Santa Crucis , duxitque uxorem Agnetem no
mine , filiam Heinrici Imperatoris quarti , per
quam habuit decem & octo pueros , quorumfeptem
ut fcribit alius Anonymus , cujus fragmentum
recitat ibidem Lambecius pag. 631. tempore in
fantia de medio fublati funt , undecim verò , qui
Supervixerunt, fcilicetfex filii & quinque filiæ ad
bonores rerum temporalium non modicos promoti
funt omnes. Subdit Leopoldum anno MCXXXVI
decima feptima Kal. Decemb. de hac luce fub
tractum fuiffe. Anno MCCCCLXXXV ,
ut eo anno apud Spondanum num. I videre
eft , Innocentius VIII Leopoldum innumeris
miraculis clarum , Friderici III Imperatoris &
Principum Germania precibus inter Sanctos
retulit.
XIX. Ad num . XVI. Mortuus eft hoc anno , vice
Moritur
fima prima die menfis Auguſti Balduinus II Hie
Balduinus II
rofolymorum Rex, cui fuccellit Fulco gener ejus,
C. Baronii. 477
Comes Turonenfium , Cenomanenfium & Andega- SÆC. XII .
venfium , cui prædictus Dominus Rex filiam fuam An.C.1131.
Hierofolymo
primogenitam Milifendem nomine dederat uxo rum Rex.
rem , inquit Tyrius lib. XIII cap . ult . & lib .
XIV cap. I. Fulco , ut fubdit Tyrius , uxore
defun&ta Hierofolymam venerat , & Balduini II
gratiam & univerforum Principum familiarita
tem acquifierat ; cùmque ad propria regreffus
fuiffet , Hierofolymam vocatus fuit à Rege , qui
ei primogenitam fuam matrimonio copulavit ;
& ad Regni Hierofolymitani fucceffionem eum
deftinavit.
Stephanus Hungariæ Rex hujus nominis II XX.
filius Colomani Regis , cùm effet in articulo Obitus Ste
phani II
mortis , Monachalem habitum relicto regno fufce- Hungaria
pit : anno regni fui XVIII & fepultus eft Wara- Regis.
dini. Migravit autem ab humanis anno domini
MCXXXI , inquit Joannes de Thwrocz in
Chron. Hungarorum cap.73 . Regnavit poft eum
Bela cæcus, filius Ducis Almi cæci, qui fuit Prin
ceps optimus.
Raimundus Berengarius hujus nominis III XXI.
Moritur
Comes Barcinonenfis & Provincia Princeps ar- Raimundus
mis opinatiſſimus : hoc etiam anno obiit , ut tra- 111 Comes
dit Au &
tor de Geftis Comit. Barcinon . qui fub- Barcinonis
dit : Rexit Comitatus fupradictos L annis , dimi- & cia.Provin
fitque duosfilios quos infiituit poftfe hæredes , Rai
mundum Berengarii videlicet in Barchinona , Bi
fulduni & Cerritania Comitatibus , Berengarium
namque Raimundi in Provincia Comitatu . Domi
natus eft per annos quinquaginta Comitatui
Barcinonenfi , fed Provincia per annos viginti
tantum inchoatos. Fuit vir mente pius , militia
nio claruiffe. Verùm in eo fallitur, quod fcribit,
Raimundum III in fine vitæ fe ipfum Deo &
Hierofolymitana militiz obtuliffe. Conftat enim
ex Actis publicis à Diago lib.2 . Hift Com. Barci
non.cap.114. & feqq. memoratis, lectifque, eum
habitum Templariorum induiffe , idque menſe
Julio paucis ante mortem diebus. Contendit
quidem Diagus eum anno fuperiori demor
tuum ; fed præterquam quod Auctorem Chroni
ci San&i Vi&oris Maffilienfis, & omnes Scripto
res Hifpanicos contrarios habet, Baluzius lib. 4.
Marca Hifpanica eum deceptum fuiffe oftendit.
Ejus teftamentum refert idem Baluzius in Ap
pend. ad Marc. Hifp. num. CCCLXXXI.
Dodechinus Abbas ad hunc Chrifti annum XXII.
Concilium
meminit Concilii Moguntia habiti, præfente Lo
Mogunti
thario Rege ; præfidente Matthæo Albanenfi cum num.
Maguntinenfi Archiepifcopo , in quo Bruno Ar
gentinenfis Epifcopus fuper fua intrufione im
petitus , in manus Archiepifcopi & Cardinalis Ar
gentinenfem reconfignavit Epifcopatum. Mentio
nem hujus Concilii facit etiam Trithemius in
Chron . Hirfaug. ad hunc Chrifti annum, aitque
Innocentium II , qui in Concilio Leodienfi ve
rus Papa declaratus fuerat , iterum in Concilio
Moguntino verum Pontificem agnitum effe , &
Matthaum Albanenfem Epifcopum Card. Apo
ftolica Sedis in Germania Legatum huic Conci
lio præfediffe. Nominat præter duos Archiepi
fcopos Moguntinum & Trevirenfem,Epifcopos
odo Germania ; qui eidem interfuère , inter
quos fan&us Otto Epifc. Bambergenfis, dicitque
fe aliorum multorum nomina ignorare. Ex quo
patet , Baronium anno fuperiori perperam exi
ftimaffe
 ca
478 Critica Hiftorico - Chronologi
SAC. XII. ftimaffe Matthæum Albanenfem Legatum Apo
An.C.1131 . ftolicæ Sedis in Galliam miffum effe. Fallitur &
Trithemius , quando ait Matthæum jam per tri
ennium in Germania Legatum præfediffe, cùm,
ut fuo loco oftendimus , anno MCXXVII
& duobus fubfequentibus legatus in Galliis
fuerit.
XXIII. Hoc anno mortuus eft Hildebertus Cenoma
MoriturHil- nenfis Epifcopus , & poftobitum Gilleberti Ar
debertus Ar- chiepifcopiTuronenfis,ad eam Metropolim an
chiep.Turo
nenfis. no MCXXV translatus. Ordericus lib. 4.
pag. 531. teftatur, illam translationem peractam
effe anno MCXXV indictione IV , & lib. 12.
pag. 882. dicit, id factum indictione III, inde
que in priori loco corrigenda indictio IV. Or
dericus enim indi &ionem cum annoIncarnatio
nis exorditur. In pofteriori loco fcribit , eadem
feptimana , qua Calliftus Papa , hominem exuit,
Gislebertum Turonenfem Archiep. qui pro Ec
clefiafticis negotiis Romam perrexerat , illic obiif
fe , & Turonenfes Hildebertum fibi Præfulem
adfciviffe , & Honorii Papæ permiſſu gaudentes in
Turonica Metropolis cathedram tranftuliffe. Ve
rùm fummopere fallitur , in eo quod utrobique
Callifti II mortem cum anno MCXXV con
necit, cùm certum & indubitatum fit Calliftum
medio circiter menfe Decembri anni antece
dentis vivere defiiffe. Subdit in pofteriori loco
Ordericus : Ibi ferè VII annis honorificè vixit , &
fubjectis profecit ; in priori verò , ibi laudabili
bus ftudiis & actibus adhuc infiftit. Ex quibus
duo eruimus. Primum Hildebertum anno
MCXXXI vitam cum morte commutaffe;
nam Mabillonius Tom. III Analect. refert ge
fta Epifcoporum Cenomanenfium,in quibus di
citur , Hildebertum rexiffe Ecclefiam Turonen
fem fex annis & menfibus fex , & fuiffe vitam
ejus quafi LXXX annorum. Quare currenti an
no Hildeberti mors accidit ; cùm Anonymus il
le & Ordericus de duratione Sedis ejus in Eccle
fia Turonenfi conveniant, & perfpicuum fit,tam
Labbeum in lib. de Script. Ecclef. quàm San
Marthanos mortem ejus in annumMCXXXVI
malè diftuliffe , eo , ut videtur , fundamento,
quòd Hugonis de Stampis Hildeberti fuccefforis
ante illum Chrifti annum in A&
tis publicis men
tio non occurrat. Intelligimus fecundò Orderi
cum librum fuum quartum,ante annum curren
tem compofuiffe , cùm de Hildeberto adhuc vi
vente loquatur, & deceptos effe Viros doctiffi
mos , qui quod viderent colligi ex libro XIII ,
qui ultimus eft, Ordericum anno MCXXXV
libri illius elucubrationi incubuiffe , fcripsêre
eum Hiftoriam fuam anno MCXXXV com
pofuiffe ; id enim tantum de parte libri XIII
dicendum , non verò de univerſo ejus Opere.
Præter Hildeberti Opera à Labbeo enumerata ,
plures ejus Epiftola Tom. VI & XIII Spici
legii Dacheriani , & una Tom. I Analect. edi
tæ funt. Porrò Hildeberto demortuo Canonici
Turonenfes in partes divifi funt ; quidam enim
quendam Philippum elegere , qui non intrans
per oftium in ovile ovium Petrum Leonis adiit , &
facramento ab eo fufcepto feftinanter rediens,
fedem Turonenfem occupavit , inquit Auctor cita
tus de Geftis Epifc. Cenomann. Ad hanc inva
fionem retrahenda quæ anno MCXXXVII
num. XVII Baronii ordinem fequentes di
ximus.
XXIV. Innocentius II, quem fuprà diximus poft Con
Innocentius cilium Remenfe Autiiodori refedifle, in eadem
urbe ad petitionem Heloiffe uxoris quondamPe- SEC. XII .
tri Abaelardi , tunc Prioriffa Monafterii Para- An.C.1131.
11 Monafte
cletenfis in diœcefi Trecenfi fiti , ejufdem mo- rio Paracle
nafterii poffeffiones , inpræfentiarum adeptas , tenfifaves.
aut in futurum eidem concedendas , fub Apo
ftolica Sedis protectione fufcipit , idque , ut
videtur , Petri Abaëlardi rogatu & merit s. Re
fert eas literas Bulaus Tom. II Hift. Univerfit.
Parif.pag. 127. quarum hæc claufula eft : Datum
Antiffiodori per manum Aldierici ( legendum ,
Aymerici ) S. R. E. Diaconi Cardinalis , & Can
cellarii IV Kal. Decemb. indict. X Incarnat. Do
mini an MCXXXI , Pontificatus verò D. Inno
centii Pape II anno II. Abaëlardus , qui in Ora
torio Paracletenfi manferat , antequam illud in
Heloiffam & Moniales ejus transferret , in Hift.
fuarum calamitatum cap . 13. ait : Et plus (fciat
Deus ) , ut arbitror , uno anno in terrenis commo
dis funt multiplicata , quàm ego per centum, fi ibi
permanfiffem. Quippe quò fœminarum fexus eft in
firmior , tantò eorum inopia miferabilior facilè
humanos commovet affectus , & earum virtus tam
Deo quàm hominibus eft gratior. Tantam autem
gratiam in oculis omnium illi forori noftra , quæ cœ
teris præerat , Dominus annuit ; ut eam Epifcopi
quafifiliam , Abbates quafi fororem , Laici quafi
matrem diligerent , &c.
Anacletus Antipapa anno fuperiori exeunte XXV.
vel currentis initio Beneventi verfabatur , & Ro- Beneventi
Anacletus
berto PrincipeCapuano operam fuam conferen- auctorita
te, au&oritatem fuam ibidem communiit; men-
fe enim Februario unum è factiofis Ralpoltum tem ſuam
communit.
nomine è carcere liberavit , qui , ut narrat Falco
in Chron. Sacramentofirmavit, jam amplius com
munitatem illam (Beneventanam) , vel aliam nun
quam tenendam. Alios verò ejus fequaces facra
mentis ligatos de civitate projecit , ut fine ipfius
Anacleti voluntate , vel fui Rectoris , non ingre
diantur civitatem ; ` quibus omnibus ita pacatis ,
pradictus Anacletus die Kalendarum Martiarum
Salernum ivit , deinde confilio accepto Romam re◄
deundi diſpoſuit.
Salerno Anacletus Capuam venit , uti refert XXVI.
Falco , tuncque Beneventana civitas turbata fuit Beneventani
feditionibus
feditione , à Rectore feu Præfecto Crefcentio affueti.
compreffa. Id poft Kalendas Martias & difcef
fum Anacleti à Beneventana urbe accidit , die
bus non multis evolutis , octavo die intrante menfis
Maii ( legendum , menfis Martii , ut fequentia
oftendunt. Nam interea duo judices Beneventa
ni , qui in exilium miffi fuerant , Roffridus &
Perficus cognofcentes prædi&tum Anacletum Ca
puanam civitatem applicuiſſe , ut Romam reverte
retur ( ſcilicet menfe Martio currentis anni ) ci
vitatem Capuanam ingrediuntur. Inde Robertum
Principem tunc Anacleti fidelem fuppliciter pre
cantur , ut ejus interceffione amorem Anacleti in
venire mereantur. Robertus itaque Princeps abf
que mora Anacletum adiit .... Petitionibus Prin
cipis Anacletus favens , literis datis licentiam re
deundi & fecurè habitandi in civitate eis largitur.
li verò ad portam S. Laurentii pervenerunt , di
fponentes ad propria , fronte libera , ficut ab Ana
cleto acceperant , reverti ( Beneventani enim
Anacleto in omnibus fubditi effe nolebant , fed
confueta agendi licentia uti volebant ) . Sed tur
ba inimicorum copiofa fimul cum prædicto Creſcen
tio ( Beneventano præfecto ) infurgens crudeli
ter; ne introirent , minatur. Ipfi verò potentiam
eorum & minarum copiam fentientes falutis confi
lium arripiunt, & adprædictumfunt reverfi Ana
cletum
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII. cletum , qui adhuc Capua morabatur , continuò
Am.C.1132 . pedibus ejus proftrati , omnia , quæ dicta , quæque
facta fuperfe fuerant , è veftigio retulerunt. Ana
cletus igitur fuper hoc iratus cæpit contra Bene
ventanos mirabiliter minari. Tandem ex confulto
Principis eos ad civitatem remifit , dans eis Car
dinalemfuum , ut eo vifo & audito fidem darent,
eofque pacificè ad propria eorum reverti permitte
rent. Venerunt igitur cum prædicto Cardinali ; quo
audito , omnique depofitofurore cum civibus cives
ipfi permanferunt.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6625.
Hifpan.
MCLXX. 21. CB. D 12. P. 10. April. Indi &.10.
Anno Hegi
12 DXXVII. JESU CHRISTI 1132 .
inchoato
die 12. No INNOCENTII II PAPE 3 .
vemb.fer.7.
LOTHARII REG . 8.
JOANNIS COMNENI IMP. 15 .
I. D num . I. Innocentius II toto anno
Innocentius
AperioriFrancian peragravit , &immenfam
Il in Ita
liam redit. gravedinem Ecclefiis Galliarum ingeffit , utpote
qui Romanos officiales cum multis clientibus fecum
habuit , & de redditibus Apoftolica Sedis In Italia
nihil adipiſci potuit , inquit Ordericus lib. XIII
pag. 895. Hoc verò anno , ut ait idem Orde
ricus pag. 896. poftquàm à Gallis , in quibus obe
dientiam , & ingeutem amicitiam repererat , re
ceffit, Italiam expetiit. Cluniacum pervenit Ka
lendis Februarii , ut ipfemet fcripfit ad Ludovi
cum VI Francorum Regem , literis , Cluniaci IV
Nonas Februarii datis , & Tom. X Concil . pag.
955. recitatis. Adhuc Cluniaci verfabatur die X
ejufdem menfis , quo literas dedit Stephano Ci
ftercienfium Abbati , quibus prohibet ne aliquis
Epifcopus vel Archiepifcopus eum vel Succef
fores ejus , feu aliquem Abbatem Ciftercienfis
Ordinis , nifi pro fide , ad Concilium vel Synodum
venire compellat. Literæ datæ funt Cluniaci IV
Idus Febr. indict. X , Incarnat. Dom. anno
MCXXXII , Pontificatus verò domini Innocen
tii fecundo. Referuntur ex literæ à Manrico in
Annal. Cifterc. hoc anno cap. 1. E Monafterio
Cluniacenfi Lugdunum venit , ubi Refcriptum fis , qui hoc tempore vivebat , ad hunc annum
emifit in Biblioth.Cluniac.pag. 1394.recitatum, ait : Translatio San&ti Godehardi facta eſt ( quar- diam ad In
cui fubfcribit Matthaus Albanenfis Epifcopus cum to fcilicet Nonas Maii , ut narrat Auctor cano- nocentium
aliis , & in ejus fine legitur : Actum eft Lugdu nizationis & miraculorum ejus in Actis SS . Bol- 11 venit.
ni anno incarnat. Dom. MCXXXII , Pontifi landianis ad diem IV Maii , ubi & referuntur
catus verò Domni Innocentii Papa II annofecun complura miracula in ea Translatione patrata ) .
do , ideoque antediem XVI menfis Februarii,
quo tertiumPontificatûs annum ingreffus eft. Ex
his literis colligere eft , Matthæum Albanenfem,
qui anno fuperiori Legatus in Germania erat,
Innocentium II in Italiam pergentem comita
tum effe, quod & colligitur ex Epiftola CCCLII
inter Bernardinas , qua Innocentius Papa Divo
Bernardo atque Ordini Ciftercienfi ampliffima
concedit Privilegia ob præclara ejus in Sedem
Apoftolicam merita , literis fubfcribunt Inno
centius Papa, Matthaus Albanenfis Epifcopus, alii
que, & in earum fine habetur : Dat. Lugduni per
manum Aimerici S. R. E. Diac. Card. & Can
cellarii , XIII Kal. Martii Indic . X Incarnat.
Dom . anno MCXXXI Pontific. Dom . Innocen
tii Papæ II anno tertio , ubi Innocentius II an
num Incarnat. à die vicefima quinta Martii
exorditur, ut indictio & annus Pontificatus ejus
1
479
demonftrant , ideoque ea Epiftola hoc anno SÆC. XII.
An.C.1132 .
fcripta ; non verò fuperiori , ut perperàm in
margine Mabillonius notavit.
Inde Valentiam profectus eft , ubi contro II.
Afta
verfiam quandam , quæ inter Cluniacum & celebrat. Pafcha
Abbatem Sancti Ægidii exorta erat, compofuit,
literis Tom. X Concil . pag.964 . recitatis, datif
que Valentia per manum Aimerici S. R. E. Dia
coni Card. & Cancell. VIII Kal. Martii , Incar
nat. Dom. anno MCXXXII , Pontificatus ve
rò Domini Innocentii II Papæ anno III. Ha li
teræ à Matthæo Albanenfi Epifc. etiam fubfcri
pt . Valentiæ adhuc morabatur , XVII Kal,
Aprilis , quo Trenorcienfibus Privilegium con
à in Probat.ad Hift.Trenorcien
fem pag. 418. recitatum. Ex Urbe Valentina ad
Fanum San &ti Egidii fe contulit , ut narrat Ba
ronius num. I ex Scriptore Anonymo hujus
temporis : Recedens Gallia , inquit Anonymus,
Venturus Romam , tranfiens per fan&tum Ægi
dium , &per montem Genna (legendum , Gene
væ , ) fines Longobardiæ intravit , & apud Aftam
folemnitate Refurrectionis Dominica celebrata ,
Placentiam venit. Ibi convocatis Epifcopis , &
aliis Ecclefiarum Prælatio, cantsde Ligobar
dia , quàm de Ravennatenfi Provincia , & Mar
chia inferioris partis , tertium Concilium cele
bravit.
Placentia adhuc erat Nonis Novembris , quo III.
die dedit literas ad Gaufredum Carnotenfem difcedens
E Gallia
Epifcopum Apoftolica Sedis Legatum , & ad Gaufridum
Stephanum Parifienfem Epifcopum , quibus Carnoten
mandat , ut Aurelianenfi Subdecano ac fociis femEpife.
Legatum
honores & bona ablata reftitui fatagant; ut enim
fcribit Arnulphus Sagienfis Archidiaconus in vit.
Præfatione ad Tractatum de Schifmate orto poſt
Honorii Papa deceffum , Gaufrido Carnotenfi
Epifcopo & Romanæ Ecclefiæ Legato dicata :
cùm ad refiftendum Petro - Leonis in Italia Præful
Romanus indefeffus affiftat ; ad refiftendum Girar
do (Engolifmenfi Epifcopo, qui fe Anacleti Le
gatum dicebat ) vos reliquit in Gallia , ut fit capi
ti caput oppofitum , & dextera dextera confera
tur. Sicut enim Petrus fchifmatis hujus princeps
& auctor eft ; fic Girardus ejus inter omnia prin
cipalius eft inftrumentum.
Ad num. II. Chronographus Hildesheimen . IV.
Lotharius in
Longobar
!
Circa Aſſumptionem Sanctæ Mariæ profectio Regis
( fc. Lotharii ) in Italiam pro confecratione fua ab
Apoftolico apud Romam in Cafarem. In quo itinere
cum ad urbem Auguftanam veniffet , eam pacificè
ingreffus eft ; fed quorundam civium factione fedi
tio contra Regis homines exorta eft : & bac de cau
fa repentino igne , ut in tali tumultu fieri folet , ci
vitas fere tota conflagravit , & multi tam gladiis
quàm flammis perierunt. Rex Natalem Domini in
Longobardia apud villam Medicinam dictam cele
brat, quem Natalem cum anno MCXXXIII
alligat, qui ab eo die annum exorditur. In Lon
gobardia Innocentius II cum Lothario collo
quium habuit,à Baronio narratum ; indeque Pi
fas reverfus eft, ubi Genuenfem Epifcopum Me
tropolitanum conftituit, & Archiepifcopo Piſa
no aliquot fuffraganeos tam in Sardinia , quàm
in Corfica attribuit , uti refert Baronius ex Actis
adhuc

a Hiftorico Chronolog
480 Critic -
SAC.XII . adhuc ineditis. Pifanum autem Epifcopum jam
An.C.1132 . anno MCXVIII à Gelafio II Archiepifco
pum creatum fuiffe , eo anno demonftravimus.
Erravit itaque Manricus in Annal. Cifterc. hoc
anno cap. VII , qui ex Actis à Baronio relatis
deducit civitatem Pifanam hoc anno fa&am effe
Metropolim.
V. Ad num. III & feq . Alexander Abbas narrat
Rogerius Si-
cilia Rex to Rogerium Sicilia Regem Barium expugnaffe ,
tam Apu ejufque Principem Grimoaldum cum Tancredo
liam fibi de Converfano Comite fibi fubjeciffe, quæ quia
fubjicit. fuſiùs ab eo tractata , apud eundem legenda.
Anonymus verò Cafinenfis ait : Anno MCXXXI
(nobis MCXXXII ) Rogerius Rex expugnavit
Barium , & cum Principe & Comite pugnans apud
Nuceriam fuperatur , maxima ftrage utrorumque.
Rex Lotharius Italiam ingreffus eft. Denique Fal
co in Chronico : Hoc anno prædictus Anacletus
venit Salernum , fedem rebellem fibi & refiften
tem; confilio habito exercitum congregavit , & fu
per caftrum Brindifii ejufdem Tancredi feftinavit ,
& illud terra marique obfedit , ficque mirabiliter
expugnatum fuæ illud obtinuit poteftati , & his
actis fuper civitatem Barenfem exercitu convocato
feftinavit. Nec mora , civitatem illam diverfis ce
pit expugnare machinationibus ; per quindecim ve
rò dies civitas illa obfeffa & expugnata eft. Tandem
civium Barenfium traditione manifeftata , civitas
ipfa ad Regis poteflatem tradita eft ; & civitate ipfa
fic comprehenfa Grimoaldus Princeps , vir valde
mirabilis & bellicofi fpiritus , à quibufdam conci
vibus captus eft , & ad Regis poteftatem perdu
Etus, quem Rex ipfe confeftim captivum cum uxore
fua , ad Siciliam mandavit. Sicque totam Apuliam
fuæ fubegit poteftati. Falco ait , prælium ad
Nuceriam commiffum effe in vigiliis B. Jacobi
Apoftoli.
VI.< Baronius fummarium rerum à Falcone hoc
Proceres
hortatur ut anno memoratarum refert, quibus addeCrefcen
in fua per tium Cardinalem Anacletiftam Beneventum in
maneant fi. fua poteftate habuiffe , eumque Beneventanos
delitare.
expuliffe , quòd civitatem Rogerio Regi trade
re voluiffet . Præter hæc Falco pag. 274. & feqq .
inquit : Hoc anno duodecimo die intrante menfis
Augufti obiit Landulphus Beneventanus Archie
pifcopus . Prædictus Rex Rogerius confilio commu
nicato in Apuliam defcendit , & apud civitatem
Melphitanam diebus non multis moratus eft. Con
tinuò , quofdam ex Baronibus fuis vocari manda
vit , quos valde præcipiendo admonuit , quatenus
in ejus permanerent fidelitate & dilectione , &c.
Quibus peractis Salernum repedavit , ibique Pro
cerum fuorum frequentia magnificatus de inimici
tiis Principis Capuani & Comitis Rainulphi , qui
Mathildem Rogerii fororem uxorem habebat .
VII. Rogerius poft Amalphim anno fuperiori cap
Sergius Ma- tam Salernuin rediit , & dum ibi moraretur , in
gifter mili
tum Neapolis quit Alexander Abbas lib. 2. Magifter militum
ab eo deficit. Neapolis Sergius nomine , cernens in Rogerio tan
tam virtutem exercuiffe potentiam ( anno fuperio
ri ) non quidem belli rigore , fedfolum ipfius (nem
pe Rogerii ) timore conterritus ivit ad illum , ejuf
quefubjicitur dominatui ; quæ videlicet civitas, mi
rabile dištu , poft Romanum Imperium ( ideft , poft
Juftinianum ) vix unquam à quoquam ferro fubdi
ta fuit : nunc verò Rogerio folo verbo præmiffo qua cum confultus ab eo fuiffet, an fibi accep
fubditur. Exeunte anno MCXXIX Sergius Ro tandus effet Epifcopatus, refpondit: Habetis Do
gerio tanquam magno Principi fe fe modo merè minum Norbertum ( Archiepifcopum Magde
honorario fammifit , hoc verò anno ejus clien burgenfem ) , quem melius præfentem præfens de
telam agnovit . Sed cùm fibi arcem refervarit, talibus interrogare poteftis . Scripfit & Epiftolam
non multò pòft adverfus eum rebellavit , fe fe IX ad Brunonem recens creatum Archiepifco
ica
que Roberto Capuano Principi & Rainulpho SEC. XII .
An.C.1132.
Comiti , qui quòd peffimè haberentur à Roge
rio defecère , hoc anno foedere junxit.
Baronius num . IV ait , Rogerium Rainulphi, VIII.
Mathildis
uxorem captivam in Siciliam abduxiffe ; fed ea uxorRainul
in parte ejus narratio mutat ; ut enim prodit Ale- phi illum de
xander Abbas , Comitiffa Mathildis audiens Ro- ferit.
gerium fratrem fuum Salernum adveniſſe de Al
lefis , abfente & ignorante marito fuo Ranulpho,
Comite , ad eum (fc. Rogerium ) profecta eft ,
profitens fe nulla ratione ad ejus torum ulterius re
dituram , &c. Rex , &c. eam apud fe pro fuo velle
manerepermifit. Quod Falco etiam infinuat, cùm
hoc anno fcribit : Rex deprehendens Comitem Ra
nulphum convitia multa & afflictiones Mathildi
uxori juæ inferre , ejufdem Regis forori , quam ul
tra quam credi poteft, diligebat ( nempe Rogerius)
confilio habito ipfamfuamfororem mandavit , quam
honeftè accipiens eam dulcibus colloquiis confolatur,
& eam in Siciliam mandavit.
Secundò , Baronius ibidem prælio ad Nuce IX.
riam habito narrato , ait : Rexfugit Salernum , Poft pugnam
adNuceriam
ubi moratus eft ufque ad octavum diem menfis De Rogerius
cembris. Sed cùm hoc Falco non dicat , apo- Salernum
graphum Falconis Benevento Romam ad eum reverfus eft.
tranfmiffum parum hac in parte accuratum fuif
fe oportet. Alexander enim habet : Porrò Regi
inter hæc Salerni moranti , nunciatur , quod Baren
fes cives ab eo fe averfuros jam præpararent , &c.
præ munitis oppidis fuis quæ circa Beneventum
erant Barum petiit. Qui pro eo quod Tancredi feu
ceterorum hoftilitas immineret , Barenfem ad præ
fens exacerbare populum , quibufdam eorum petitio
nibus , prudenti confilio ufus , confenfit : ficque eos
pro tempore quietos dimifit. Poft hæc autem Rex
omnibus difpofitis contra Tancredum , ejufque con
fpirationis complices præliaturus , ejufdem omnibus
in Apulia urbibus , oppidifque præmunitis , Saler
num iterum revertitur. Falco verò pag. 274. eọ
dem prælio narrato , de Rogerio fcribit : Apud
civitatem Melphitanam diebus non multis mora
tus eft , continuo quofdam ex Baronibus fuis voca
ri mandavit , quos valde præcipiendo admonuit ,
quatenus in ejus permanerent fidelitate & dilectio
ne, &c. Quibus peractis , & cetera num . VI.
recitata. Neuter itaque Hiftoricus Rogerium
fugiffe afferit.
Ad num. V. Dodechinus Abbas in Chron. X.
refert , Fridericum Archiepifcopum Colonien- Willelmus
fem anno fuperiori è vivis exceffiffe , & Bruno- Pranefiinus
Card. Lega
nem in ejus locum fubrogatum , confecratum tus S. Sedis
fuiffe à Willielmo Præneftino, Apoftolici Legato. Mat- ixGermania.
thaus enim Albanenfis Cardinalis , qui anno fu
periori Legatione Germanica fun& tus eft , cur
renti in comitatu Innocentii II in Italiam per
rexit , uti jam infinuavimus. Magna fuit Bruno
nis cum San &o Bernardo familiaritas , ut often
dunt tres Epiftolæ fan &
ti hujus Abbatis ad eum
data poft Concilium Remenfe, in quo eam Ber
nardus Epift. VI contractam fuiffe dicit , quæ
ideo exeunte anno fuperiori , vel præfentis ini
tio fcripta , non verò anno MCXXV , ut per
peràm notavit in margine Mabillonius. Dedic
& ad eundem aliam ordine VIII, cùm jam Bræ
no Colonienfis Archiepifcopus electus effet , in
pum
 in Annales C. Baronii.
+18 SAC. XII . pum Colonienfem , qua eum ad timorem indu
An.C.1132 . cit , aitque amici officium effe terrere falubriter.
I XI. Ad num. VI. Mortem Sancti Hugonis Epifco
Moritur S. pi Gratianopolitani accuratè collocat hoc anno
Hugo Epifc. Baronius ex Guigone quinto Priore Cartuliano
Gratianopo
lit. rum hoc tempore vivente , qui ejus Vitam in
Actis SS. Bollandianis ad diem primam Aprilis,
qua obiit, recitatam fcripfit. Excepit Hugo San
&um Brunonem Cartufianorum fundatorem in
fua diœcefi , eumque in fuo Ordine condendo
ftrenuè adjuvit , & juccefforemfubftitutumjam fibi
Cartufienfem (ficut diu multumque defideraverat
ante) reliquit. Fuit is alter Hugo , indeque du
plex error ortus ; aliqui enim utrumque Hugo
nem confundentes San& tum Hugonem Cartu
fienfem fuiffe fcripsère ; alii ferè plerique , inter
quos Henfchenius , qui Vitam S. Hugonis No
tis illuftravit , tradunt eum uno aut altero ante
mortem anno fcripfiffe ad Concilium Jotrenfe,
quando B. Thomas Prior Abbatiæ San &
ti Victoris
Parifienfis crudeliter ab impiis pro juftitia occi
2 fus eft , ac petiiffe, ut immane illud fcelus vindi
caretur ; cùm tamen Sanctus Martyr anno tan
tum fequenti peremptus fuerit , & non Sanctus
Hugo , fed alter Hugo Ordinis Cartulianorum
fucceffor ejus de cade illa vindictam petierit, ut
anno MCXXXV Baronii ordinem fequentes
monftrabimus. Hugonem autem, qui S. Hugoni
fuccethit , fuiffe Carcutiauum , oftendunt San
Marthani in Epifcopis Gratianopolitanis.
XII. San&tus Hugo , qui depofito Epifcopatu Gra-
Fundator
tianopolitano MonachusCluniacentis in mona-
fuit Mona
fterii Cali fterio Cafa Dei in Arvernia fito factus fuerat ,
fienfis. poft annum jubente Gregorio VII Epifcopa-
tum refumfit, & monafterium Calitienfe, vulgò
Chalais , una circiter leuca à Majori Cartulia
diftans , fub Sancti Benedicti Regula fundavit,
ut difcimus ex literis Guillelmi VI Comitis For-
calquerii anno MCCVII menfis Maii die pri-
ma datis , & à San - Marthanis ex fchedis Peires-
kii Tom . IV Gall. Chrift. pag. 583. recitatis ,
quibus confirmat Donationem à fe aliàs fa-
dam loci de Lura diæcelis Siftarcienfis ad adi-
ficandam ibidem Ecclefiam in honore Domini
noftri Jefu Chrifti , & gloriofæ Virg. Maria, &
ad inftituendam ibi Abbatiam Jecundum ordi-
nem Califienfium à Sancto Hugone Gratiano-
politano Epifcopo quondam inftitutum. Antea
idem vita inftitutum Monachi Bofcaudunen -
fes in diaceti Ebredunenfi amplexi fuerant,
& temporis progreffu Abbatia Bofcaudunenfis
caput extitit duarum aliarum. Mentio eft Mona-
chorum Califienfium in Vita Sancti Hugonis
Epifc. Gratianopol . cap . VII , diciturque San-
&o Præfuli in ultima ejus infirmitate tam exfo-
ciis propriis , quàm ex Cartufienfi & Califienfi ,
necnon & Excubienfi domibus , o&to vel novem, &
interdum etiam decem inferviiffe. Tandem Ab-
batia Califienfis in Prioratum redacta , iſque à
Benedicto XIII anno MCCCCVII hteris
die XVIII menfis Augufti datis Majori Cartufiæ
unitus. Fundationis Monafterii Califienfis non
meminit Henſchenius in Notis ad Vitam S. Hu-
gonis , fed præter San - Marthanos laudatos ali-
qua de ea habet Boucheus Tom . II Hift. Pro-
vincia pag. 118. 168. & 191 .
XIII. Floruit fub Innocentio II Hugo Metellus ,
Floret Hugo qui cum jam proveca effet ætatis , factus eft Ca
Metellus
Canonicus nonicus Regularis Sancti Auguftini in Abbatia
Regularis. San& ti Leonis , diacefis Tullentis , ut oftendit
Tom. IV.
481
Epiftola ejus XVIII ad Guillelmum Abbatem. SÆ C. XII.
Natus apud Tullum Leucorum auditor fuit An- An.C.1132 .
felmi Laudunenfis , variafque literas fcripfit
adhuc ineditas , nempe ad Innocentium Papam
II , Alberonem Trevirorum , Stephanum Meten
fium, Guillencum Lingonum, Henricum Leuco
rum , Embriconem Herbipolenfem Epifcopos, ac
ad Petrum Abaelardum & Helvidem feu Heloif
fam Paracliti Abbatiffam. Refert hæc Mabillo
nius Tom . III Analect . occafione Epiftola Hu
gonis Metelli ad Gerlandum , qui de Euchari
ftix Sacramento non bene fentiebat , additque
LV ejus Epiftolas adhuc MSS. affervari Pari
fiis in Biblioth. Claromontana. Porrò Heloif
fam Helvidem etiam appellatam , anno MCXLII
demonftrabimus.
Goffridus Abbas Vindocinenfis & Cardinalis XIV.
B. Prifca , Patriâ Andegavenis , cujus Epiftola Moritur
Goffridus
à Sirmondo obfervationibus locupletata , hoc Abbas Vin
anno ad cœleftia migravit VII Kalend. Aprilis, docinenfis.
ut difertè habet Chronicon Andegavenfe , quod
& Vindocinenfe appellatur , à Labbeo Tom . I
Biblioth. promulgatum. Pergratus fuit Urbano
II & Pafchali II , quos in Francia hofpitio exce
pit , & Callifto II intimus , ut Epiftola mutuò
data fidem faciunt. Aliquot etiam Opufcula fer
monefque XI compofuit , & quod ejus Opera
oftendunt , in facris ftudiis & canonibus valdè
exercitatus fuit.
Ad hunc circiter annum pervenit Algerus , XV.
ex Leodienfis Ecclefiæ Scholaftico Cluniacenfis Annus
emortualis
Monachus , quo nemo melius , clariùs & elo Algeri Leo
quentiùs materiam de Euchariftia tractavit ; dienfis Scho
Libros enim tres adverfus hærefim Berengarii de laftici in
Sacramento Corporis & Sanguinis Domini fcripfit, compertus.
& in eo argumento fuperavit Lanfrancum &
Guitmundum , qui ei in eodem ftadio præive
rant , inquit Petrus Venerabilis , initio libri
de Sacrificio. Edidit etiam infignes Epiftolas ad
diverfas perfonas & Ecclefias datas , quæ perière,
folumque , præter laudatum Opus , fupereft li
ber ejus de Mifericordia & Jujitia ; Nicolaus
ait eum inter cætera ingenii fui monimenta ,
in Clericatu adhuc pofitum Tractatus duos edi
diffe , cui primum titulum fecit de Mifericordia
& Juftitia , aliumque tanto nobiliorem , inquit
Nicolaus , quantò fublimiorem , utpote de re miri
fica & neceffaria , de facramento fcilicet Corporis
Sanguinis Domini , de quo varii errores , va
riæque proveniebant hærefes. Libri de Mifericor
dia & Juftitia , editionem pollicetur Mabillo
nius Tom. I. Analect. pag. 303. ubi & refert
ejus Elogium à Nicolao Leodienfi Canonico ,
ejus æquali compofitum. Annis ferè viginti ,
inquit Nicolaus , Scholafticus fuit in Ecclefia
Sancti Lamberti , ufque ad obitum felicis memo
ria Friderici Epifcopi Leodienfis pro defenfione
fidei Catholicæ anno MCXXI perempti , ut
eo anno narravimus. Poft Sancti Martyris obi
tum , cùmfirmo corpore valeret , vitam fub San
&i Benedicti Regula aggreffus eft in Cluniacenfi
canobio , fubdit idem Nicolaus. Annus mortis
ejus incompertus . Porrò Nicolaus Canonicus
Leodienfis, quem ex Elogio Algeri conftat tem
pora Friderici Martyris Epifcopi Leodienfis
prætergreffum effe , fcripfit etiam gefta Sancti
Lamberti Epifcopi Leodienfis & Martyris , quæ
extant Tom. I Chapeavilli.
Hoc anno indictione undecima , quinto Nonas XVI.
Decembris factus eft Conventus apud villam Arnaldus
Archiep.
Sf Creiffa
 ca
482 Critica Hiſtorico - Chronologi

SEC. XII. Creiffanam in territorio Narbonenfi , Epifcopo SAC. XII .

An.C.1132 . rum , Clericorum quoque & laicorum
laicorum non minus
multitudinis nobilium , quàm ignobilium fub pote
ftate Domini Arnaldi Narbone Archiepifcopi &
Sedis Apoftolica Legati , ad celebrandam ejufdem
loci Ecclefia dedicationem in honorem B. Martini,
ut legitur in Inftrumento Dedicationis Tom.X
Concil. recitato , ex quo liquet præter Gaufri
dum Epifc. Carnotenfem , qui fuper Bituricen
fem , Burdegalenfem , Dolenfem , & Turonen
fem provincias , ut dicitur in Martyrologio Car
notenff , Legatione Apoftolica functus eft , in
alia Galliæ parte Arnaldum Archiep. Narbonen
fem eandem dignitatem geffiffe.
XVII. Petrus Venerabilis Cluniacenfis Abbas omnes
PetrusVene-
rabilis Clu Cellarum Priores de Anglia & Italia , regnifque
niacenfibus aliis accerfiit , jubens , at dominico Quadragefima
aufleras le- tertio Cluniaci adeffent , ut præcepta monaftica con
ges imponit. verfationis aufteriora , quàm hactenus tenuerant ,
audirent, inquit Ordericus, qui eidem Conven
tui interfuit, lib. XIII pag. 896 Ducenti Prio
res Cluniacum convenerunt , ac MCC & XII
Fratres ibi adfuerunt. Petrus Venerabilis fubje
&is auxit jejunia , abftulit colloquia , & infirmi
corporis quædam fubfidia , quæ illis moderata Pa
trum hactenus permiferat reverendorum clemen
ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6626. An.C.1133 .
Anno Eræ
22. A. D 13. P. 26. Mart. Indi &.11 . Hifpan.
MCLXXI.
JESU CHRISTI 1133 . Anno Hegi
ræ DXXVIII.
INNOCENTII II PAPE 4. inchoato
die 1. No
LOTHARII REG. 9. IMP. I.
vemb .fer.4.
JOANNIS COMNENI IMP. 16.
Num. I ad IV diem & menfem , quibus I.
ANotharius II ab Innocentio II Roma Im- Lotharius
perator coronatus fuit, nobis confervavit Chro- Roma Cora
natur Impe
nographus Hildensheimenfis , qui à Nativitate rator.
Chrifti annum exordiens , ait : MCXXXIII
Rex Natalem Domini in Longobardia apud vil
lam Medicinam dictam celebrat. Per Italiam
pleraque loca munita fibi refiftentia capit ( Con
radus enim Suevia Dux Modoetia & Mediola
ni , ut fuprà oftendimus , coronatus fuerat , ei
que fortiter obfiftebat ) . Tandem 11 Kalend .
Martias Romam cum multo favore ingreditur ,
ibique II Nonas Junii , quò tunc dies dominica exti
tit , Lateranis in Bafilica S. Joannis Baptifta à Do
mino Apoftolico Innocentio in Imperatorem confe
cratur. Bernhardus Patherbonenfis Epifcopus, qui

tia. Quidam tamen ei repræfentarunt , Hugo tunc cum Rege aderat , ufum Rationalis in celebra
nem , Majolum & Odilonem arctam vita viam tionibus Miffarum conftitutis temporibus & dedi
tenuiffe , & fufficere debere per veftigia eorum cationibus Ecclefiarum , feu ordinationibus Eccle
in via mandatorum Dei dilatato corde currere. fiafticorum graduum , in proprio tantum Epiſcopa
Petrus rudibus aufis inftitit ; poftmodum tamen tu , fibi , fuifque fuccefforibus à prædicto Papa In
emollitus , memorque difcretionis , quæ virtutum nocentio promeruit. Ubi Chronographus Ratio
mater eft , invalidifque compatiens fubvenit , per nalis nomine Pallium intelligit , ut ex Gloffario
plura de gravibus inftitutis , quepropofuerat , in Ducangii in voce Rationale eruitur . Trithemius.
termifit , inquit Ordericus. in Chron . Hirfaug. & Onuphrius in Chron .
XVIII. Anno fuperiori , ut refert Sandovalius , Al eundem diem coronationi Lotharii affiguant .
Gefta anny
Juperioriin phonfus VII Legionis & Caftellæ Rex in regio Dum Roma effet Innocentius II Epiftolam de
Hifpania ab Des Maurorum excurrit , & ufque ad Hifpalis & dit ad Petrum Venerabilem Abbatem Clunia
utroque Al Cordubæ portas omnia vaftavit. Alphonfus verò cenfem , in qua ait : Deus in faciem fuæ refpexit
phonfo Rege. Aragonia Rex Baionam permunitum Aquitaniæ Ecclefiæ , atque nos fanos & incolumes ad jedem
oppidum rursus obfidione cinxit. Durante obfi propriam revocavit . In fine verò legitur : que
dione teftamentum condidit menfe O&obri , & ad liberationem Ecclefiæ pertinent , Deo gratiasſa
pleraque oppida & dominia fua in Regnis Na lubriter operamur. Data Laterani X Kal. Junii .
varra , Naiara & Caftella parte pofita inter Hi Pergit Chronographus : Poft hac Imperator II.
fpaniarum Ecclefias divifit.Ejus fummarium re in reditu , cùm ad locum quendam veniſſet , qui In Germa
niam redit.
fert Surita lib.1.cap.52 . & Jofephus Moretus in propter fitus anguftiam Clus , quafi præclufus vo
Inveftigationibus Navarricis pag. 646. teftatur catur : quippe ex una parte excelfiffimo monte ad
fe illud legiffe in archivis Ecclefia cathedralis jacente , ex altera parte profundijfimoflumine cur
Pampelonenfis , & in eo haberi : Facta charta in rente , via in medio , quatuor feu quinque itine
era MCLXV1111 menfe Octobri , in obfidione rantiumfimulſpatio patente. Et cùm ibidem tran
Baiona, anno fcilicet fuperiori. fitus Imperatori ab incolis negaretur , ipfe miro
XIX. Hoc verò anno Alphonfus Caftellæ Rex bel eventu , & perfpicuo Dei auxilio , eundem locum
Gela hoc
anno in Hi lum adverfus Mauros continuare non potuit, celeriter irrumpendo , fugatis hoftibus cumfuis per
Bania. quia bellum civile, quod fuperiori cœptum fue tranfiit ; & urbem in fupercilio ipfius excelfiffimi
rat , præfenti ac infequenti , quo illud finitum, montis pofitam repentino affultu cepit , & Princi
totum regnum conturbavit. Vici tamen rebel pem ejufdem urbis captivum fecum adduxit.
les & Gonçales Pelayz factioforum ductor coa Lotharius Imp. Innocentium II anno III.
aus in Portugalliam fugere , ibi mærore extin MCXXXI Papam , Patremque recognovit, Promittit Innocentio
&us eft , uti Sandovalius fuse narrat fol . 150. & & fecum eo Romam iturum, & in Sedem propriam 11fe illum
feq. juxta antiquas Hiftorias à fe vifas. Antiqua reftituturum facramento popondit , inquit Chro- in propriam
tamen alia monumenta urbis Toletana , ut ha Sedem refii.
nographus Mauriniacenfis pag. 377. Idem nar- tuturum.
bet idem Sandovalius citatus , afferunt, Petrum rat Sugerius in Vita Ludovici VI Francorum
Gonçalem Gironum Comitem cum magno exer Regis pag. 319. fed locus corruptus eft ; Suge
citu in confpectum civitatis Hifpalenfis veniffe, rius enim de Innocentio II in Gallia morante
adversùs Mauros pugnaffe, eofque occifo Oma verba faciens, fcribit : Opportunitatem repatrian
ro eorum Rege aut Præfecto fuperaffe. Verfa di nancifcens de Imperatoris Ludovici ( legen
poftea fortuna ; in iisdem enim monumentis dum , Lotharii , obfervandumque librarios ali
legitur , fufos fugatofque fuiffe Chriftianos ad quando nomina pervertere & in alia mutare ,
locum Mafakigos dictum , menfe Julio , erâque ut non femel in hac Critica vidimus ) comitatu
MCLXX.
(quia eum in manu forti Romam perducere , &
Petrum
 in Annales C. Baronii.
483
E SAC. XII. Petrum Leonis deponere poponderat ) illuc cum eo fuit , cùm Adalbertus anno MCXXXIV eum SÆC. XII .
An.C.1133. devenit : Sed cùm eum Auguflum Imperatorem exceperit. An.C.1133.
conftituiffet ( hoc nempe anno ) , Romanis refi Divus Bernardus , ut anno fequenti demon- VI.
Plures Pra
fentibus , pacem obtinere Petro Leonis ( feu Ana ftrabimus , plurefque magni nominis Epifcopi
cleto Antipapa ) vivente non potuit. Innocentium Romam proficifcentem comitati centium 11
IV.
De eadem profectione Romana Innocentii funt. Hic loquar tantum de Sancto Norberto, Romam
Innocentius & Lotharii rurfus loquitur Chronographus
IIPifis uf cujus mentio apud Baronium num . I obfcurior: euntem co
que ad mor- Mauriniacenfis pag. 383. aitque de Innocentio : Octavo ordinationis fuæ anno , inquit Chronogra mitatifunt.
tem Anacle- à partibus Galliarum fecedens , Romam unde ve phus Magdeburgentis à Meibomio editus , cum
ti moratus neratintravit. Sed quia Petrus ( ideft , Anacletus Rege Lothario , reliquifque Principibus in Ita
eft.
Antipapa ) injuftus convicarius maximam partem liam profectus , & officio Cancellarii nulla expe
fibi fociaverat civitatis , in illo temporis puncto ditione functus ( legendum , in illa expeditione
plenitudinem debiti fibi honoris adipifci non potuit. functus ; Librarius enim locum illum corrupit,
Imò quodam modo bipertito Apoftolicæ dignitatis uti ex fe patet ) , utpote vir magnæ auctoritatis ,
culmine , Innocentius Ecclefiam Beati Petri , in confilio providus , apud Romanorum quoque primos
qua divini Sacerdotii dignitas pendebat , folus clarus , cum plurima illic de ordinatione ipfius Im
per fe obtinuit , Petrus verò Lateranenfis Palatii peratoris , & ceteris regni negotiis compofuiffet , de
Sedem , ad quam Imperialis Celfitudo pertinet , oc Polanorum quoque Epifcopis ex primitivis Privile
cupavit. Exinde capta venen tæ illius diffenfionis giorum Ecclefiæ hujus fcilicet Magdeburgenfis fcri
jam manifeftior ubique amaritudo diffundi , & to ptis fubjectionem illi debentibus juftitiam expo
ta civitas evidentioribus odiofi fchifmatis rivulis fcens, iteratòfufcepiffet, altero anno ((c. MCXXXIV)
diffipari. Jam nunc verum videbatur illud rufti in reverfione paulatim infirmam ( legendum , in
canum proverbium: Difficile eft , ut unius habita firmari ) cæpit & nihilominus circiter fex menfes
culi circulus lupumfimul & agnum contineat. Por cum eodem Imperatore pro utilitate Ecclefia per di
rò quia illa difciffio : nifi citò finemfufciperet , po verfas Curias in Germania commoratus. Tandem
pulo , Urbi , dignitati , maximi damni occafio fie langore prævalente Magdeburgum devectus ibi
ret , Innocentius violentiæ locumpræbens , Janiori dem magnificè ab omnibus in Quadragefima eft
confilio accepto , Pifam fe contulit. Paulò pòft : fufceptus.
Innocentius tamdiu Pife demoratus eft , quoaduf Ordericus lib. XIII pag. 897. malè edoctus VII.
que Petrus Apoftolica Sedis dignitatem morte ter de geftis in hac profectione Romana Innocentii Litera ency
clica Lotha
minante reliquit , anno fcilicet MCXXXVIII . II & Lotharii II Imp. ut paffim de aliis hoc ipfo rii Imp . de
V. Innocentius II exeunte Septembri nondum tempore , quo in Normannia vivebat , peractis, iis , qua Ro
Initio Octo- Pifas redierat. Brouverus enim lib. 14. Annal. ait Innocentium II à Lothario, dum Roma ver- ma geffit.
bris adhuc
in territorio Trevirenfium ad annum M CXXXIV refert faretur , ad Placitum vocatum venire recufafle,
Romano fragmentum Epiftolæ ab eo ad Alberonem Ar fubditque : Imperator autem ut hæc audivit , con
verfabatur. chiep.Trevirenfem fcripta, in quo legitur : Data tra Gregorium ( feu Innocentium II) indignatus,
in territorio Romano anno MCXXXIV , Kalend. quæque poffidebat , dimifit , & negotio imperfecto
Octob. ubi annus ille Pifanus eft, non Dionyfia pot hebdomadas feptem receffit. Verum Orde
nus , ideoque refpondet anno noftro MCXXXIII . r cum refel it ipfemet Lotharius in fua Epiftola
Innocentium enim Era Pifana aliquando ulum Tom. II Spicilegi Dacheriani pag. 480. relata,
ex dicendis anno MCXXXV num. XXXIV quam piaculum effet integram hic non exhibe
perfpicuum fiet. Tum ad annum MCXXXV re: Lotharius Dei gratià Romanorum Rex , Regi
recitat Brouverus alias ejufdem Papæ literas, bus , Archiepifcopis , Principibus , & univerfis Dei
quibus Alberonem Legatum fuum conftituit per fidelibus , ad quos literæ iftapervenerint , falutem.
Trevirenfem,Moguntinam, Colonienfem, Saltzbur Majeftatis fua difpenfationi & confilio placuit nos
genfem , Bremenfem , & Magdeburgenfem pro Patronum & Defenforem S. Ecclefia Rom. ftatuere.
vincias , in quarum fine legitur : datum in ter Ideoque neceffe habuimus pro ipfius liberatione pro
ritorio Romanofexto Nonas Octobris , hoc fcilicet penfiùs laborare. Cùm igitur afcitis nobis Archie
Chrifti anno. Fallitur autem Brouverus quan. pifcopis , Epifcopis, Abbatibus , Principibus , Duci
do ad annum MCXXXVI arbitratur Albero bus, Comitibus, & Marchionibus regni noftri ; Epi
nem eo anno Apoftolica Sedis Legatum adhuc fcopos etiam , Comites , & alios Barones Italia no
fuiffe , quod in infcriptione ab eo relata dicatur, bifcum ducentes , bellico apparatu fipati ad Ur
eum VIII Idus Aug. illius anni dedicaffe Bali bem proficifceremur , Nuncios fchifmatici illius Pe
licam Sprinckirsbachcenfem , dum adhuc Sedis tri Leonis frequenter babuimus. Qui nimirum ex
Apoftolica Legatione fungeretur ; hæc enim in parte illius juftitiam prætendentes , ipfi in jus ire
fcriptio , aliaque plures hujufmodi à pofterio parato non debere audientiam denegari , nec hofti
ribus pofita ; quod de ifta negari non poteft; libus impugnationibus moleftari , publicis clamo
cùm loco laudato vifuri fimus Innocentium II ribus afferebant. Diutinis ergo eorum interpella
Alberoni in fuis literis eo anno datis titulum tionibus provocati , id ipfum Epifcopis & Cardi
Legati non tribuere . Præterea Baronius anno nalibus , qui cum Domno Papa Innocentio erant ,
. MCXXX
V num . XI & feq. Chartam refert fignificare coacti fumus. Ipfi verò tanquam cano
ab Adalberto Archiep . Moguntino datam , his nicarum fan& tionum , & inftitutionum Ecclefiafti
verbis inchoatam : Adalbertus Moguntinenfis Ec carum non ignari , univerfam Dei Ecclefiam jam
clefiæ Archiepifcopus , & Apoftolicæ Sedis Legatus ; fuper hoc promulgaffe fententiam , Petrum Leonis
fed ea non eo anno, ut putavit Baronius, verùm accomplices fuos damnaffe afferentes, quod erat uni
anno MCXXXIV data , ut anno MCXXXV verfitatis non debere privatum fieri refponderunt.
videbimus. Quare Alberonis Legatio anno Nos autem id ipfum cum patientia fupportan- VIII
MCXXXIV abfoluta. Ad Alberonem in tes , & Patrem noftrum Papam Innocentium ad Sectatores
Anacleti
fcripta Epiftola VI Hugonis Metelli, in qua ait : Urbem cum gloria duximus , & Lateranenfi ca- reos Regia
Legatio B. Petri tibi commijja quæ aliquid dignita thedræ reftituimus , atque in monte Aventino ca- Majeftatis ,
tis & poteftatis addit tibi ; fed ea legatio brevis firametatifuimus. Ibique Petrus Leonis aures no- declarat.
Sf 2
firas,
 484 Critica Hiſtorico - Chronologica

SAC . XII . ftras , & Principum noftrorum , per Petrum olim

An.C.1133 . Portuenfem Epifcopum , & per alios fautores fuos opufculifa&torem , ficut in principio legitur, Judi- SÆ C. XII .
cem civitatis ordinavit ; & infrà afferit Inno- An.C.1133 .
prætereundo juftitiam follicitare non deftitit. Qui
centium II munus illud ei confirmaffe ; Privi
etiam munitiones , & obfides , fe nobis daturos ad
legiofignato mifit civitati Beneventanæ per Grego
fufficientiam pro fervandojudicio , & viva voce , &
rium Beneventanum Electum ( Landulfi fucceffo
literis promiferunt. Pacem igiturfine effufionefan
rem) , qui Romam ierat, fe Falconem præfatum Ju
guinis reformare in Dei Ecclefia cupientes , que
dicem confirmaffe Beneventanum. Sed Robertus
nobis illi dixerant , Fratribus , qui cum Domno
Capua Princeps quod fperabat Romæ non ob
Papa Innocentio erant , per nos ipfos fignificavimus .
tinuit ; Princeps itaque & Comes ( nempe Ram
Ceterum ipfi , utpacis amatores , de juftitia confi
nulphus ) Romam euntes non ficut voluerunt ab
dentes , tam perfonas fuas , quam Leonis , & filio
Imperatore confecuti funt . Et eis illic morantibus
rum fuorum , nec non Cen. Pet. Fraiapanis , &
en ex improvifo , Rex Rogerius advenit , & omnia
Petri Latronis , & munitiones in manu noftra li
igne ferroque confummavit , ut narrat Baronius
bere obtulerunt. Adverfa verò pars dies redime
num . V ex Falcone. Alexander Abbas profe
re cupiens , fub velamine fraudulentarum promif
&ionis Principis Capuani & Comitis Ramnul
fionum nos aliquanto tempore à noftra intentione
phi verba faciens ait, licet à Lothario honorifi
retraxit. Tandem quia ipfi fæpe commoniti imple
cè fufcepti fuiffent, adjutorium tamen ejus, quod
re quod promiſerant , noluerunt , tanquam falla
speraverant , contra Regem Rogerium obtinere
ces & perfidi, & tam Divine, quàm Regia ma non potuiffe : qui dum Romæ adhuc apud Regem
jeftatis rei, cum Petro Leonis , ejufque complicibus
commorarentur ( nempe apud Lotharium ) , au
damnati, & hoftes à Principibus noftra Curia ju
dientes Regem Rogerium cum immenfe militari
dicati. Videlicet Norberto Magdeburgenfi Cancel pe
deftrique exercitu fretum Pharenfe jam tranfme
lario noftro , & A. ( nempe Adalberone) Bremen
alfe , petita à Rege atque accepta , quamquam non
fi Archiepifcopo, & P. Ofemburgenfi ( ſc. Philippo
grata licentia , quantociùs ad propria redeunt.
Comite de Cadfenelenbogen Epifcopo Ofna Idem Hiftoricus prætermiffa Venufiæ expu
brugenfi , ) P. Adelbronnenfi ( legendum , B. Pa X.
gnatione confirmat quod narrat Falco de crude
derbronnenfi , fc. Bernardo Epifcopo Paderbon Rogerius
litatibus à Rogerio Rege tunc exercitis in Apu Rexfavit in
nenfi , qui à Papa Pallium , uti Archiepifcopi,
lia : Rex Rogerius eò quòd fupradi&torum adver conjuratos.
obtinuit , ut videre eft apud Krantzium in fua
fumfe Principum ( Roberti ac Ramnulphi ) com
Metropoli, ubi duorum horum Præfulum men
tam confpirationem , tanta
pererat cum perjurio fa &
tionem facit) , An. Brandeneburgenfi ( ſeriem in
quidem rapitur indignatione, tantoque mentis erupit
tegram Epifcoporum Brandeburgenfium inve
furore , ut non Comiti , non Magnati , non etiam
nire non potui, fed non dubito quin legendum
cuilibet militi, quia ita perjurantes in eum colla ere
fit, Anfelmo) , O. Aftenfi ( ideft, Ottone Epifco
xerant , penitus parceret. Subjungit eum viciffe
po Aftenfi, de quo Ughellus Tom . IV. ) O. Cre
Alexandrum Comitem, ejufq; filios cepiffe, Go
monenfi ( Oberto feu Uberto , de quo Ughellus
fridum in oppido Matera & Robertum in oppi
in Epifc. Cremonenf. ) & B. Parmenfi ( nempe
do Armento, Gofridum profuo velle fubjiciens fibi,
Bernardo , de cujus morte paulò pòft verba fa
ipfum etiam caperet oppidum , fcilicet Materam .
ciemus) G.Jpponenfi ( Dacherius in margine cor In Falcone habetur : Ibique Giffredumfilium Gif
rigit Vibonene , id eft , Jpponis Vibonena , fed
fredi Comitis dominum civitatis ( Matera ) alli
magno errore ; Epifcopatus enim ille in Cala gavit.
it. Verùm vel Falco memoria labitur , vel
bria fitus jamdiu extinctus fuerat,& omnesCala
ejus Chronicon hac in parte à Librariis corrup
briæ Epifcopi Anacletifta erant. Manifeftum eft
tum ; quia non Giffredus aut Gofridus Comes,
itaque legendum effe , Ipporienfi. Eporedia vulgo
fed Comes Alexander dominus erat Matera ac
Turée, Ipporia appellabatur , & ejus Epifcopus
pater Goffredi , qui ei præerat : Devicta Matera,
erat Guido , aut Wido , cujus mentio apud Ug
inquit Alexander Abbas , Rex fuper Armentum
hellum in Italia Sacra , ubi Charta de more ex
munitiffimum oppidum , quo Robertus frater præ
hibent nomen Ipporienfis ) Epifcopis , & Abbati
dicti Goffredi inerat , venit : cui Robertus Regia
bus, Henrico Fuldenfi, Alberone Noemburgenfi , &
compulfus obfidione ftatim fe & caftrum Regi fube
Luneburgenfi : Proceribus Alberone , & Henrico
Marchionibus . Othone Sagifredo vexillifero , He git . Dein cùm obfidem qualem Rex pofcebat , pro
je dare renuiffet , Siciliam vinculis mancipandus
rimanno , Willelmo de Lomelio , Gothone de Mar
dirigitur. Poft hæc verò Rex caftra movens fuper
chuingo , Hidebrando , & Tancredo de Prato Co
quoddam arduum & munitiffimum caftrum no
mitibus, & Alberto de Caftello.
mine Aufum (vel Anfam) , quo Goffridus , Comes
IX. A num . IV ad VIII. Tancredus de Con
Magnates verfano junctus Comiti Ramnulpho , & Baroni aderat ( Comes nempe Giffredus , diverfus à
ApuliaInno Godefrido aut Giffredo Alexandri filio ) accele
centio 11 ad- bus Apuliæ hujus anni initio civitatem Venu ravit : illudque tamdiu obfidione fæviffima circum
harentes pe- fam obfidione cinxit : Populus itaque civitatis
tunt auxi- libertatem optatum expectans fub Tancredi de fedit, quoufque comprehenfus in Siciliam , exilii re
lium à Lo trufionis poenâ , perjurii culpam luiturus deftinatur.
tharioImp. Converfano fidelitate colla fubmifit ; deinde alias Contra verò in Falconis Chronico hoc oppi
civitates Apuliæ fuæ obtinuit poteftati , inquit Fal
dum Alexandro Comiti attribuitur , illudque
co in Chron . Beneven. qui deinde refert adven cum Armento confunditur.
tum Innocentii II & Lotharii Imp. ad Urbem
1 Quibus ita peractis (poft captam Materam )
Romanam , quos Robertus Capua Princeps cum XI.
civitatem aliam nomine Anfam fue obtinuit
Gerardo Cardinali Præfecto Beneventi , & ejuſ fuæ po Varia oppida
teſtati revera thefaurum auri & argenti Alexan expugnat.
dem urbis Legatis convenit, uti narrat Baronius
dri Comitis invenit. Addit Rainulfum Comi
num.IV. Cujus narrationi addendum quod Fal
tem poftquam fpoliatus fuit miferè mortuum ef
co pag. 280. de femetipfo loquens tradit, nempe
Cardinalem ftatuiffe confilio cum Rolpotone Co fe , quod verum eft , fed antea in Dalmatiam
trajecerat , & conatus fuerat ad Imperatorem
meftabulo accepto & aliis civitatis Sapientibus ,
fugere. Ut enim de ifto Comite Alexander Ab
Falconem Notarium , Scribam facri Palatii iftius
bas prodit in Dalmatiam profugus iens non folum
exhære
 in Annales C. Baronii.
SAC. XII , exharedatur ; verùm etiam patria extorris cogitur
An.C.1133 - mauere : qui non longè poft , ut ad Imperatorem
pergeret , recedens , cùm ad quendam nemorofum
locum perveniffet incidens in latrones omninò cum
fuis omnibus depredatus eft , qui dein Avellone
( Abellini ad Rainulphum pertinentis ) potitus,
ab iis , qui hæc ipfa ab ore audita nobis nunciave
runt, egenus valde pauper vifus eft manere.
XII.
His oppidis expugnatis Rogerius Rex Mon
Aliqua
ditus fun- tem Pelufium in quo Tancredus Comes fe fe
ever
Tit. incluferat , obfedit , illumque vi cepit , uti una
nimi confenfu fcribunt Alexander & Falco , qui
addunt , Rogtoium de Planco , præcipuum du
cen, ftrangulatum fuiffe, Tancredum in Siciliam
miam perpetuo carceri mancipandum, ac Mon
tem Pelufium funditus everfum. Alexander de
Troja Apuliæ oppidi excidio , quod Falco fusè
narrat , fuccinctè loquitur. Baronius verò qui
Alexandrum non viderat , hanc cladem num. V
ex Falcone refert, fed fingularem circumftantiam
omittit , Rogerium nempe Trojam , licet tunc
fibi fidelem , diruiffe : Rainulphus , inquit Falco
pag. 281. mifit Legatos ad Trojanam civitatem , ut
facramenta , que Comiti & Principi promiferant,
adimplerent. Trojanus verò populus timore prædi
Eti Regis coa&tus , & verbis Regis dolose pacificis
fidem attribuens , Comitis voluntati favere penitus
recufavit. Infuper etiam Epifcopus civitatis popu
lum omnem fuaferat , ut Regis fidelitatem non
dimitteret. Alerit Falco Rogerium Regem Tra
nium ante Montem Pelufium cepiffe ; fed Ale
xander Abbas , qui anno MCXXXVI in gra
tiam Rogerii Regis Hiftoriam fuam fcribebat,
hæc antea gefta effe affirmat , præterea Roge
rium Regem Barium venifle , ejus muros ever
tiffe , ac caftellum readificaffe. Inde Trojam
profectus eft , quam videlicet civitatem , eo quod
ipfa munitiffima rebellior ei extiterat , magna ex
parte in plures difpertitam cafales communit ( le
gendum videtur, comminuit) . Et Comes Rainul
phus audiens tam propinquum Regis adventum,
fufpicans illum fuper fe venturum , ad muniendum
fe acrius accenditur : quamobrem Neapolim ociùs
pergit , ibique Magiftrum militum ( nempe Ser
gium ) , civefque allocutus , in adjutoriumfui cun
Etos follicitavit. Inter Falconem & Alexandrum
convenit, Rogerium Regem poft Troja exci
dium Melphim occupaffe ; Falco verò ait , eum
inde apud Barenfem civitatem repedaffe , forsàn
verfus Barenfem , quia fecundùm Alexandrum
Rogerius ultra Gravinam non proceflit : Verùm
Rex Melphia difcedens Gravinam urbem petiit,
ibique aliquatenus commoratus Salernum pòst re
meavit.
XIII. Dum Rogerius Rex Apuliam fubigebat &
Princeps Ca- devaftabat , Robertus Capua Princeps Pifano
pus Pijano- rum auxilium imploravit , uti habet Falco pag.
rum auxi
Lium adver- 284. Princeps Regis Rogeriiferocitatem , & mi
JusRoger m nas ejus , & terrores illatos è veftigio exponens,
Regem im- precatur fuppliciter , ut civitas Pijana auxilii ma
plorat.
num , & confilii ei largiretur pactis eorum inter
venientibus, &c. Otavo quidem Kalendas Julii
Princeps ipfe mare ingreffus eft , & Pifas trans
fretavit , ut etiam refert Baronius num . V , fed fenfio multa & perniciofa nimirum orta eft in Me
ex exemplari parum correcto fibi Romam tranf diolanenfi populo fub excommunicationis titulo.
millo , quia ejus tempore Chronicon Falconis Quia fi Archiepifcopus excommunicavit bunc
nondum typis datum fuerat. Fusè refert Falco
quomodo Beneventanis obftinato animo Roge
rium Regem agnofcere nolentibus , is eorum
agros depopulatus eft , à Crefcentio Cardinali
Anacletifta impulfus. Durante hoc bello & æfta
Tom . IV.
485
te exeunte Robertus Capua Princeps, poftquam SÆ C. XII
cum Rebufpublicis Italiæ de fuis commodis AnC. 1133
egit , Romam perrexit : Audivimus quoque, in
quit Falco pag. 288. Ducem Venetiarum ad ejus
auxilium manum dedije , ideoque Princeps ipfe
Romam revertitur , & omnia quæcunque cum Pi
fano & Januenfi populo tractavit , domino Papa
Innocentio è veftigio patefecit ; ficque cum eodem
Pontifice ad pactum illud firmandum Piſas fefti
navêre. Rogerius Rex poft has expeditiones
maritimo itinere in Siciliam reverfus eft : Poft
hæc , inquit Alexander Abbas , antequam bye
mis importunitas fubintraret , navigio transve
&tus Siciliam repetit. Falco diem notavit : Sici
liam transfretavit XII Kal. Novembris.
Ad num. VIII Refert Baronius Diploma ab XIV.
Innocentio II Attoni Epifcopo Piftorienfi fan- Floret S. At
titate illuftri conceffum , quo ejus Ecclefiæ Pri- to Epifc. Pie
&
ftorienfis.
vilegia confirmat, in cujus fine legitur : Datum
Pifis per manum Aimerici S. R. E. Diaconi Card.
& Cancellarii, XII. Kal.Januar. indi&t. XII. Incar
nat. Dominica MCXXXIII , Pontificatus verò D.
Innocentii Papa II anno quarto. Extat eadem im
munitas Ecclefiæ Piftorienfis cum eadem infcri
ptione Tom. X, Concil . pag. 947. Papebrocius
ad diem XXII menfis Maii , quo Sanctus Atto
feu Atho ex Abbate generali Vallumbrofano
factus Epifcopus Piftorienfis in Hetruria coli
tur, de illo Diplomate pluribus differit , ficut &
de Sancti Attonis regimine ; in eo tamen falli
tur , quod exiftimet temporis characteres in illa
fubfcriptione expreffos inter fe non convenire,
ut examinanti patebit. Cetera quæ movet du
bia ad rem noftram non faciunt. Hujus San
&i Præfulis mortem cum anno MCLV conne
tit. Nomen ejus anno MDCLXXIII Roma
&
no Martyrologio infcriptum fuit.
Hoc anno cœptum Mediolani inimiciffimè XV.
agi cum Anfelmo Archiepifcopo ob peffimam Seditio ad
verfus An
ejus adminiftrationem , ut refert Landulphus Ju- lum Ar
nior cap.41 . apud Puricellum in Monument. Ba- chiep. Me
Gil. Ambrof. num. CCCLI , ubi ait , quod Cle- diolani exci
tata.
ro, populoque adverfus eum commoto , contigit,
quod quidam manipulus militum Mediolanenfium
captus eft à Cremonenfibus ; & plures de Ordi
nariis ac Decumanis cæperunt , nefcio quo fpiritu
fuper caufa Regis Conradi ridere , & caufam
Anacleti latenter fpernere. Hinc Anfelmus Ar
chiepifcopus multos fuftinens fimulos , tandem
Presbyterum Azonem , Magiftrum puerorum ca
nentium principaliter in Miffa Sacerdotum cele
brantium Corporis & Sanguinis Chrifti Sacrificia,
& quofdam alios , qui fuerunt dolofi in celebra
tione corona Regis Conradi , excommunicavit.
Ex cujas excommunicationis radice circumcifi
( nempe Judai Mediolani habitantes) iftum fi
lium Virginis ignorant , & maxima pars Quiritum
& Longobardorum auctorem divine legis minime
amant ( eft auctor legis , aut Deus veteris Te
ftamenti , qui rejiciebatur à Manichæis , qui
tunc in illis partibus multiplicabantur) fine qui
bus auctoribus ( Dei fcilicet & Chrifti ) cali vel
terra pacefrui non poffumus. En etiam nunc dif
Presbyterum, & alios in pulpito Sancta Thecla ;
& Epifcopi comprovinciales & fuffraganei ( licue
fuprà dictum eft ) excommunicaverant illum Pa
pie ( ut anno MCXXVIII num. XIV
vidimus. )
Sf 3 Ordi

ico
ca or
486 C riti H ift
SÆ C. XII. Ordinarii itaque & Decumani Sacerdotes , & fententia Anfelmus anno tantum fequenti Ar- SAC. XII.
An.C.1133
XVI. . ceteri faventes Papa Innocentio II , & infidias
Ab illis, præparantes bujufmodi Archiepifcopo , fuas pecu
quos excom- nias effuderunt , & ipfas Legis & Morum peritis
municarat. atque bellatoribus viris tribuerunt. Unde ipfe Ar
chiepifcopus compulfus eft intrare popularem con
cionem , ut ibi decertaret cum fuis excommunica
tis de excommunicatione ( hoc valde fingulare ,
ut populus Judex fit excommunicationis ) .
Cùmque ille expectaret fagittas de jufta aut de inju
fta excommunicatione ; Nazarius Primicerius mira
calliditatis homo per prolixum fermonem cuncta
concioni faftidium induxit ( erat is contrarius
Anfelmi factioni ) . Archipresbyter autem Ste
phanus , qui cognominatur de Guandeca , videns
Primicerium fuum faftidiosè fore locutum , vo
cem fuam exaltavit , & contra Archiepifcopum
fic ait. Tu es hæreticus , perjurus , facrilegus; &
aliis criminibus , qua non funt hic notanda , es
reus. His auditis ex improvifo , Archiepifcopus
obftupuit. Archipresbyter verò ille habens tex
tum Evangeliorum ad manum , continuò ju
ravit , quod ipfe de iftius rebus , quas dixerat effe
in ifto Anfelmo , qui dicitur de Puferla , in
judicio Epifcopi Novarienfis & Albenfis , qui funt
de fuffraganeis Ecclefia Mediolanenfis , ftaret.
Confules itaque Mediolani in concordia utriufque
partis , ftatuerunt , ut ipfi ( nempe duo hi Epi
fcopi ) & aliifuffraganei venirent.
XVII. Inftatuta itaque die , non folumfuffraganei , fed
Fugit indo
quamplures , pure induti rudi & inculta lana,
mum pater
NAM. rafi infolita rafura , concurrerunt. Cùmque Ar
chiepifcopus ifte Anfelmus vidiffet eos conftare , &
populo (videri) quafifi effent Angeli de cœlis ; ad
ipfum populum ait : Omnes ifti , quos videtis cum
illis cappis albis & grifeis hæretici (ſunt ) . inde
fimplices & compofiti ( ideft omne hominum,
præfertimque Clericorum genus ) ad expellen
dum & deponendum ( eum) bellum commoverunt
(id eft , feditionem excitarunt ) : veruntamen
gladio Anfelmi in illa die refiftere non potuerunt.
Sed mediante nocte , per expenfam pecuniam ma
nus Primiceri & Archipresbyteri Stephani fortif
fima convenit, qua ) in fummo diluculo ipfum
Anfelmum à fede compulit : qui cùm non inveniret
quò declinaret , paternam fuam domum intravit.
XVIII. Factoque mane die altera idem Anfelmus, coram
Cogitur
Be ur- bumili fua plebe in Ecclefia S. Ambrofii , congre
excedere.
gata , fe præfente jurare fecit Camerariumfuum ,
ne ifte Dominus fuus effugeret judicium Suffra
ganeorum , & coram eis refponderet Stephano
Guandeca dicto Archipresbytero , de his rebus ,
quas fibi objecerat , remota caufa Regis Conradi.
Joannes autem de Rhode , unus ex Confulibus Me
diolani reverfus ad alteram partem , quæ eum mi
ferat de juramento ifto Anfelmi nihil retulit ; fed
ait: Dominus ille , ad quem me mififtis ad nullam
rationem faciendam nobis venire promittit (quod
falfum erat , indeque apparet multa utrimque
injuftè gefta effe) . Tunc qui in concione illa ade
rant, clamaverunt : Et ipfe deinceps fit remotus
à nobis. Atfic quifque fuffraganeus adfedemfuam
rediit , nifi Robeldus Albenfis , qui in Chrifmate &
aeteris Epifcopalibus officiis Ecclefiæ fubvenit. An
felmus autem ille , quafi à cuncto Clero & populo
abjectus & expulfus , ad folita Caftella Archiepi
fcopatus exivit : in quibus qualemcunque requiem
fufcepit. Puricellus ad hæc Landulphi verba dia , Islandia, Scridevingia, & Sclavorum . In fi.
ait : Quorum quidem pofirema , ficut ex con ne literarum Innocentii II Tom.X Concil. reci
textu poftmodum à nobis recitando conftabit , uf tatarum legitur : Dat. Roma apud Montem Aven
que ad XXXIV annum pertingunt , ita utin ejus tinum , per manum Aimerici S. R, E. Diac, Card.
ica
no log
hro
-C
chiepifcopatu depofitus fuerit. Verùm ex di- An.C.1133 .
cendis anno fequenti nihil fimile conftabit,
eamque depofitionem , non anno fuperiori ,
ut arbitratur Papebrocius in Exegefi de Epifc.
Mediolanenfibus , Tom. VII SS. menfis Maii
præfixa , fed currenti factam , quæ ibi dicentur,
oftendent.
Sanctus Bernardus Parmenfis Epifcopus , qui XIX.
anno MXCVII ab Urbano II factus eft Cardi- Obitus S.
Bernardi
nalis , annoque MCVI Parmenfi Sede donatus Epifc. Par
eft , menfe Junio Romæ erat cum Innocentio menfis.
II & Lothario Imp. ut hujus Imperatoris Epi
ftola encyclica hoc anno à nobis recitata de
monftrat. Quare fummopere deceptus eft
Ughellus Tom. II Ital. Sacræ, qui levibus qui
bufdam ratiunculis & conjecturis fretus autu
mavit , eum Pafchali II Ecclefiam Romanam
regente ad Deum migraffe. Infcriptio verò la
mina plumbeæ ejus tumulo fuperpofita , quam
exhibet, non annum ejus Translationis, ut ipfe
putat, fed annum ejus emortualem declarat. Ea
hæc eft.
VENERABILIS PATER
D. Lanfrancus Parmen . Epifcopus
in arca ifta plumbea
pofuit corpus.
S. Bernardi Parmenfis Epifcopi
Anno MCXXXIII die III
Decemb.
Infcriptio tamen arca plumbeæ à Lanfranco
ejus fucceffore infculpta non fuit ; cum die III
menfis Decemb. quo ex ejus Vita cap.49. eum
è vivis abiiffe liquet , Lanfrancus nondum
Epifcopus fuerit , qui aliunde Bernardum San
&
tum non appellaffet. In ea Vita à Scriptore
Anonymo , & forte coavo edita , annus mortis
ejus tacetur , fed verofimile non eſt poſteros,
quorum juffu ea infcriptio pofita , illum igno
raffe. Præterquam quod certum eft , illum ad
hunc annum perveniffe , & nulla poft eum ejus
mentio occurrit. Fuit Bernardus feptimus Abbas
generalis congregationis Vallumbrofanæ , &
factus Epifcopus Parmenfis fuccefforem nactus
eft Sanctum Attonem feu Atthonem , qui & ipfe
etiam ad Piftorienfem Sedem poftea evectus eft.
Bernardi meminit Baronius anno MCI num .
XXII , & alibi.
Adalbero Hamburgenfis Archiepifcopus fæpe XX.
queftus fuerat apud Calliftum II & Honorium Epifcopi Da
II quod Acerus , ut habet Saxo Grammati- Sue
Archie
cus lib. XIII , ( non verò Acetus , ut legi- pifcopo Ham
tur Tom. X Concil. mox citando ) Lundenfis burgenfifub
jiciuntur.
Epifcopus , aliique Daniæ Præfules fibi obe
dientiam tanquam eorum Metropolitano de
bitam denegarent , contra Privilegia fibi à plu
ribus Pontificibus Romanis conceffa . Calliftus
verò & Honorius , & poftea Innocentius II eis
mandarat , ut aut ad Hamburgenfis Ecclefia
obedientiam redirent ; aut , fi quamfuper hoc fe
confiderent juftitiam habere , ad Sedem Apoftoli
cam venirent præparati. Sed cùm ipfi Apoftoli
ci mandatis non obedirent , idem Innocentius
II precibus Lotharii Imp. cujus Hamburgum
Metropolis erat , eidem Archiepifcopo reftituit
Lundenfem , ceterofque Epifcopatus Dacia Sue
dia , Norwegia , Farria , Gronlondia , Halfingal.
do Can.
 in Annales
SEC. XII. & Cancellarii VI Kal. Junii , indi&
t. XI Incar
An.C.1133
nat. Dom. anno MCXXXIII Pontificatus verò
Domni Innocentii PP. II anno IV. Eodem die
eandem in rem fcripfit ad Nicolaum Danorum
Regem & ad Suedorum Regem , quibus ro
gando mandavit , ut Epifcopos Regnorum fuo
rum ad obedientiam redire , diligenter fatage
rent adimplere. Ex quibus intelligis , primò
Adalberonem , quem Lotharius Imp . in fuis li
teris encyclitis fupra recitatis vocat Archiepi
fcopum Bremenfem , ab Innocentio II vocari
Archiepifcopum Hamburgenfem, quia jamdiu
dò , diem coronationis Lotharii vix antiquis
Hiftoricis obfervatum , nempe II Nonas Junii
accuratè à Chronographo Hildensheimenfi no
tatum fuiffe.
XXI.
S. Canuti San&us Kanutus Obotritorum Rex , & Slevi
cenfis Dux Martyrium fecit , non Friderico Ar
Regis Marchiepifcopatum Bremenfem adminiftrante , ut
tyrium. perperam tradit Henricus Wolterus in Chron.
Bremenfi , fed Sedente Adalberone , qui tefte
ChronicoHildesheimenfi jam ab anno MCXXIII
Bremenfis Archiepifcopus erat. Poft S. Kanuti
Martyrium contigit quod Chronographus Hil
"
densheimenfis , qui hoc tempore vixiffe vide
tur , in Chron. ad annum MCXXXIII
habet : Rex Danorum pluribus advenis Teutoni
cis terram fuam incolentibus truncationes mem fus à Pifanis , & à Lucenfibus ubique offen
brorum facit. Hac de caufa Imperator fuper eum fus , & victus apud Ficecchium in campo Pifas
expeditionem movere intendit. Tum ad annum cum lachrymis fugiens à Pifanis vindicatus efl.
MCXXXIV : Imperator Pafcha Halverftad Fiorentinius nactus erat exemplar corruptum
( ideft , Halberstadii ) peragit. Ibi Rex Danorum
veniens fe fe in poteftatem Imperatoris tradit ,
obfidefque dat , juramentum facit fe , fucceffores
que fuos nonnifi permiſſu Imperatoris , fucceffo
rumque fuorum regnum adepturum : & pulchro
Spectaculo nullis retrò temporibus audito , ipfo fe
cundo die Pafcha idem Rex Danorum Regio mo
re coronatus , coram coronato de more Imperatore
gladium ipfius portat : & fic in gratia Imperatoris
repatriavit. Idem legitur ad annum MCXXXIV
tam in Chron . Bremenfi citato, quàm in Chron.
Magdeburgenfi à Meibomio editis, & utrobique
Rex ille Danorum appellatur Magnus , quem
uterque Auctor manifeftè infinuat San&um Ka
nutum ante hunc annum occidiffe , de qua cæde
vide dicta anno MCXXX.
XXII. Anno ab Incarnat. Domini MCXXXIII , In
Mequinen- dict. XI Hildefonfus Aragonum Rex exercitum
cia ab Al- contra Paganos aggregavit , & munitiffimum, di
fonso VI
Reg. Arago- tiffimumque caftellum Mefchinaz ( feu Mequi
nia capta , nenciam , vulgò Mequinenza , oppidum Arago
Fraga nia ad Secorim Fl. ) obfedit, & oppidanis turgen
obfeffa.
tibus , qui divitiis & ciborum abundantia , inac
ceffibilique , ut rebantur, firmitate gloriabantur ;
præcepit , ut fe indemnes dederent , & in pace omni
bus fecum rebus fuis fublatis recederent , inquit
Ordericus lib. 13. pag. 893. qui fubdit , Alfon
fum VI , cùm illi acriter refifterent , & promif
fa ejus parvipenderent , validos affultus in op
pidum dediffe , eoque capto , & cunctis Sara
cenis capitibus detruncatis , magnum terrorem
vicinis intuliffe. Surita in Annal. lib. 1. cap. 52 .
notat Mequinenciam menfe Junio in poteftatem
Regis veniffe. Ait poftea Ordericus : Victor Rex
inde in civitatem Fragam ( oppidum Aragonia
ad Cincam Fl. in limite Catalonia , vulgò Fra
ga ) exercitum duxit , & annua ipfam obfidione
circumvallavit , annoque fequenti ibidem in
prælio occifus , uti videbimus.
C. Baronii.
487
SÆC . XII.
An.C.1134
ANNO PER IODI GRE CO- ROM ANÆ 6627 . Anno Er .
Hifpan.
23. G. 14. P. 15. April. Indi t
&. 12. MCLXXII.
Anno Hegi
JESU CHRISTI 1134. ræ DX XIX.
INNOCENTII II PAPE 5. inchoato dic
21. Octob.
LOTHARII REG. 10. IMP. 2. fer. I.
JOANNIS COMNENI IMP. 17.
I.
A Num. I ad IX. Nullus Antiquorum ,
quem viderim , definivit tempus , quo Epocha Con
cilii Pifani,
Concilium Generale Pifanum ab Innocentio II
hoc anno congregatum fuit , præter Au&
torem
Anonymum , eumque antiquiffimum Chroni
corum Pifanorum , qua Fiorentinius in Com
ment. de Rebus ad Comitiffam Mathildem fpe
&antibus lib. 2. pag. 347. afferit apud fe MSS.
effe. Ait enim in his legi : A. D. MCXXXVI
( legendum , MCXXXV juxta Pifanos , qui
eram vulgarem anno uno prævertunt ; præfer
tim cùm idem Fiorentinius afferat id colligi ex
iis , quæ fequentibus annis in iifdem Chroni
cis habentur ) III Kal. Junii Pifis eft celebratum
generale Concilium per Papam Innocentium , &
alios Prælatos , in quo Concilio Ingilibertus de
Marchia Tufcia inveftitus eft , qui poftea defen
Chronici Pifani . Ughellus enim Tom. III
Italia Sacræ Col. 865. Idem Chronicon MS.
ad Carolum Strozzam Florentinum pertinens
laudat ; in quo difertè legitur : A. D. MCXXXV
tertio Kalendas Junii , &c. loco , alios Præla
tos , legit , alios Prælatos feculi. Loco , Ingili
bertus , legit , Ingilbertus. Loco , defenfus à
Pifanis , legit , defenfus eft à Pifanis, & poftea ha
bet , & à Lucanis ubique offenfus , & apud Tice
chium ab ipfis Lucanis anno fequenti devictus in
campo & Pifamfugiens , lachrymafque plures ef
fundens à Pifanis vindicatus eft. Ingilbertus ita
que Marchionatum Tufciæ obtinere non po
tuit ; cùm Urfpergenfis ad annum MCXXXV
de Henrico Bavaria Duce , genero Lotharii
Imp. fcribat : Henricus per Tufciam exercitum
duxit , quam & Imperatore in Beneficio obti
nuit. Baronius anno MCXXXIII num. III
refert Diploma Innocentii II , quo concedit
Lothario Imp . Allodium Comitiffe Mathildis , &
per eum Henrico Bavaria Duci genero ejus fub
certis conditionibus, quia, ut exponit Fiorenti
nius , Mathildis Alodium non folùm locis fru
giferis ; fed etiam locis & arcibus munitis com
politum erat.
Sed redeo ad Concilium Pifanum , quod III II.
Kal. Junii , feu die XXX menfis Maii celebra- Caufa ejus
tum effe indicant litera canonizationis Sancti nis.
Hugonis Epifcopi Gratianopolitani , à Baronio
num. II recitata , quæ dicuntur data Pifis X Ka
lendas Maii , die nempe XXII menfis Aprilis.
San& torum enim canonizationes , vel in Conci
liis Generalibus , vel circa tempus , quo ea cele
brabantur, fæpe fiebant. Caufam celebrati Con
cilii his verbis docet Bernardus Abbas Bonaval
lis in Vita San&i Bernardi lib. 2. cap . 2. Action
nes Concilii longum eft profequi : fumma tamen
in excommunicatione Petri (feu Anacleti Anti
Papa ) , & irregreJibili fautorum ejus dejeFione
S[ 4
conflitis.

488 Critica Hiftoric
SEC. XII . confiitit. Ordericus verò lib. XIII pag.900. li
An.C.1134 cet in anno celebrati Concilii , & in expreffio.
ne loci peccet, hic tamen audiendus : Anno ab
Incarnat. Domini MCXXXV ( loco , MCXXXIV )
Indict. XII ( pro XII ) Innocentius Papa maxi
mam Synodum apud Picenum (loco , apud Pifas )
tenuit, & de utilitatibus Ecclefiafticis multùm tra
Etavit:fed infortuniis præpedientibus omnia pro vo
to complere néquivit. Hugo Rotomagenfis Archiep.
ipfum fummopere adjuvit , & in eodem honora
tus Primatum fuper multos Pontifices fufcepit.
Curis itaque Apoftolica fervitutis occupatus , cu
ras proprii Prafulatus aliquandiu intermifit , &
diutius in Aufonia ( ideſt , Italia ) partibus de
moratus , aliorum negotia folerter expedivit ,
quod Regi vehementer difplicuit , fc. Henrico An
glia Regi , cui Normannia parebat. Fuit Hugo
unus ex illuftribus hujus feculi Præfulibus , qui
fcripfit Opus de Officiis & Miniftris Ecclefiæ , à
Dacherio poft Opera Guiberti de Novingento
evulgatum , & alia quædam à San - Marthanis
in Archiep.Rotomagenfibus memorata,qui tra
dunt, eum perveniffe ufque ad annum MCLXIV.
Porrò Ordericus citatus pag. 908. loquens de re
bus anno M CXXXVI geftis , in errore per
feverat, aitque Henricum Electum Cantuarien
fem Archiep. Legatos Picenum ad Innocentium
Papam mififfe , cùm Pifas dicere debuiffet.
III. Inter Innocentium II & Ludovicum VI
Ludovicus Francorum Regem aliquod intercedebat diffi
Francia Rex dium ; indeque Sanctus Bernardus Epiftolam
de Concilio
impediendo CCLV ad Ludovicum Regem dedit , monuit
cogitavit. que, ne Concilium hoc tempore Ecclefiæ & Re
gno tam neceffarium , ipfiufque Regis honori
ceffurum, impediret : At calor, inquiunt, nimius
eft. Quafi nos glacialia corpora habeamus , in
quit Bernardus. Quibus ex verbis intelligi
mus , verum effe quod dicitur in Chronicis Pi
fanis , Concilium III Kal . Junii congregatum
fuiffe. Paulò pòft fubdit Bernardus : Tamen fi
quid ex Apoftolicæ auctoritatis rigore proceffit , un
defe merito effe turbatam Celfitudinis veftræ Sere
nitas arbitretur ; qualiter hoc ipfum revocetur,
aut temperetur, prout oportet ad honorem veftrum,
fideles veftri qui aderunt , totis viribus enitentur.
Inter quos nos quoque, fi quid poffumus , non dif
fimulabimus.
IV. In Concilio Pifano Henricus hæreticus , qui
In illoHen-
ricus hareti jam à tempore Pafchalis II Ecclefiam Galli
cus damna canam turbabat , uti anno MCXVI fusè ex
245. pofuimus , damnatus eft , ut docent Acta Epi
fcoporum Cenomanenfium à MabillonioTom .
III Analect recitata . Ibi enim pag. 341. poft
quam narratum fuit incendium , quo univerfa
civitas Cenomanenfis hoc anno conflagravit ,
de quo infrà , dicitur : Eo tempore Pjeudo- ere
mita , de quo fcripfimus fuperiùs ( & nos cum illo
prænotato Chrifti anno ) denuò in remotis par
tibus virus fuæ hærefis cæpit propagare , & Eccle
fiam Dei nequitia fue attramento corrumpere. tes hoc cafus urbis & Ecclefia Mediolanenfis , dif
Aurem fuam tantum Hiftoriæ & litera Prophe ferebant redire Mediolanum , nifi haberent prote
tarum accommodans , dogmatizabat perverfum & torem , qui coram populo Mediolanenfi confirma
dogma ; quod fidelis Chriftianus nec retractare de ret Anfelmi expulfionem , & ad nihilum reduce
bet , nec erudire. Sed mifericordiâ Dei , quifem ret Conradi coronationem (anno MCXXVIII
per refpicit in orationem humilium , & non pre factam ) , & populum tantæ urbis convocaret , &
vit precem eorum, ille Henricus ab Arattenfi (le confirmaret ad Lotharii Imperatoris amorem , &
gendum , Arelatenfi ) Archiepifcopo captus eft , &
Domino Papa Innocentio Pifis in authentico Con
cilio præfentatus , ibique iterùm convictus , & ge
neraliter Hæreticus appellatus , ac poftremùm car
cere mancipatur , cui poftquam permiſſie conceffa
o olo gica
- Chron
eft abeundi ad aliam Provinciam , nova fecta , no- SÆC . XII.
vo curfu , novum iter affumfit delinquendi , quam An.C.1133 .
protinus ita turbavit , quod minimè Christiani
Ecclefiarum adirent limina ; fed Divinum con
temaentes myfterium Sacerdotibus oblationes , pri
mitias , decimas , infirmorum vifitationes , & fo
litam denegabant reverentiam. De ifto Hæreti
co rursùs infrà.
Quia Innocentius II Sanctum Bernardum ad V.
Concilium vocavit , Mediolanenfes , qui Ana- Mediolanen
ſes monent
cletum fequebantur , ad hunc Sanctum in Lon S. Bernar
gobardiam venientem Legatos misère, qui eum dum fe In
certiorem facerent , fe Innocentium II verum nocentium
11 Papam
Pontificem agnofcere , ac rogarent, ut eorum agnofcere.
pacificationi incumberet, ficut videre eft apud
Baronium num. V, ubi divi Bernardi Epiftolam
CXXXII ad Clerum , & Epiſtolam CXXXIII
ad Mediolanenfes datas recitat. In Epiſtola
CXXXII ait : Benedicti vos à Domino , quo
rum ftudio & induftria civitas veftra liberata eft
ab errore , & relicto Schifmate ad Catholicam
rediit unitatem; in Epiftola verò CXXXIII :
Amplector oblatam gratiam , & obviis manibus
gloriofa civitatis devotionem devotus accipio : præ
Jertim hoc tempore , quo abjecto errore Schifmati
corum ad finum matris Ecclefiæ cum gaudio to
tius Orbis reverfa eft. Denique Bernardus in
Epiftola CXXXIV nomina Legatorum ad
fe mifforum his verbis defignat : Et ego , fra
tres , tanta lætitia provocatus , fed & vocatus à vo
bis per chariffimos fratres Ottonem & Ambro
fium , quos ad hoc ipfum direxiftis , decreveram
fimul cum ipfis venire ad vos.
Landulphus Junior cap. 41. apud Puricellum VI.
in Monument. Bafilica Ambroliana num. Depofitio
Archiepifco
CCCLX mentionem facit reconciliationis pi Mediola
Mediolanenfium cum Innocentio II , aitque : nenfis fir
Innocentius Papa Pifis Synodum celebravit , in matur, &
Conradi
qua Robaldo Epifcopo (Albeni ) repræfentante coronatio
Thealdus de Landriano Archipresbyter Ecclefiæ abrogatur.
Mediolanenfis ( videtur is fucceffor Stephani de
Guandeca , qui anno fuperiori Anfelmum Ar
chiepifcopum Mediolanenfem valde vexavit,
ut ibidem diximus ) Amizo della Sala Archidia
conus , Anfelmus de Rhode Levita , & alii plures
ejufdem Ecclefie Ordinarii , & cum Primicerio
Decumani Sacerdote , contra folitum decus Me
diolani & ejus Ecclefiæ Innocentio Papa fidelita
tem juraverunt ( Mediolanenfes enim , qui ha
&enus antiquam libertatem retinuerant , jura
mentum fidelitatis à Gregorio VII decretum ,
quod hodie à Prafulibus exigitur , decoro Ec
clefiæ fuæ adverfari fibi perfuadebant ) . Cremo
nenfes verò propter hanc fidelitatem , nequaquam
milites Mediolanenfes , quos captos habebant , di
miferunt. Sed Papa Innocentius depofitionem &
expulfionem fæpe dicti Anfelmi de Pusterla ( ab
Epifcopatu Mediolanenfi ) firmavit. Attamen
prænominati , quifidelitatem juraverant , timen
ad ipfius Innocentii unitatem. Ad hæcperagenda
Papa à Deo idoneum Angelum habuit , ficut Ber
nardus Abbas Clarævallenfis fuit.
Interea Princeps Conradus altiori confilio poti- VII.
tus , Imperatoris Lotharii Vexillifer eft factus : & Gofrides
Carnotenfis
prænominatus
 in Annales C. Baronii.

SÆC . XII . prænominatus Abbas ifte ( San&us Bernardus ) 489

An.C.1134. nibil moratus cum Carnotenfi Epifcopo ( Goffrido
Epifc.cum
S. Bernardo de Lieues appellato ) , & Robaldo Albenfi ( in
Mediolanum Monte Ferrato ) Mediolanum intravit : quam ci
legatur. vitatem nimirum , prout voluit , firmavit. Ad
nutum quidem hujus Abbatis omnia ornamenta
Ecclefiaftica , qua auro & argento , pallifque in
Ecclefia ipfius civitatis videbantur , quafi ab ipfo
num.VI de utroque Legato loquitur. Divus SAC . XII ..
Bernardus , ut habet Bernardus Abbas Bonaval- An.C.1134 .
lis in ejus Vita lib . 2. cap. 4. fecundò Mediolanum
eodem anno rediit , & ad Richizam Imperatricem
Lotharii Imp.conjugem Epiftolam CXXXVII
dedit, eamque rogavit , ut bene haberet Medio
lanenfes, ficut ex eadem Epiftola Baronius num .

Abbate defpecta , in fcriniis reclufa funt : & non VIIIobfervat : Non ante fanè Mediolanenfes ,
inquit Bernardus , in gratiam Domini Papa &
folum mafculi ; fed etiam mulieres tonfæ funt :
&
ciliciis & lanis viliſſimis induti ad quælibet reli Ecclefiæ unitatem recepti funt , quo uſque palàm
Conrado refutato , & abnegato , dominum nojirum
giofa convertuntur . Aqua in vinum mutatur ; Da
Lotharium in fuum Regem & dominum rece
mones fugantur , contracti eriguntur , etiam qua
perunt.
cunque infirmitate infirmi fimiliter fanantur : &
Baronius num. V ait jam Mediolani religio
quofcunque captivos infirmos Mediolanenfes ba ne Ciftercie X.
m nfem fætu fæcundo
bebant de inimicis fuis in cuftodia Abbas ipfe fol propagatam Ciftercienfes
vit , & liberos dimifit : & tantum populum ad fuifle , & ad illam coalefcere incipientem San Mediola
Bernardum dedifle Epiſtolam CXXXIV , num intro
amorem Imperatoris Lotharii , atque ad obedien &um duxit.
cuj us tit ulu s : Cha rif fim f
is rat rib us de Med iol ano,
tiam Innocentii Papæper facramentumpacis , quod
nuper converfis ad Deum. Quibus ex verbis
Abbas porrexit , confirmavit.
Land Puri cell Baronius deduxit, jam ante Bernardi adventum
VIII. ulphus Junior ibidem apud um
S. Bernardus num. CCCLXVIII refert electionem San&ti fuiffe Mediolani aliquod Ciftercienfis familia
oblatum fibi Bernardi in Archiepifcopum Mediolanenfem : monafteriu
m , cui fe Novitii ifti mancipaffent.
Archiepifco
Verùm Mabillonius in Nota ad illam Epifto
patum Me- Tandem idem populus , ut haberet Abbatem illum
diolanenfem in Archiepifcopum , ad Ecclefiam S. Laurentii , in lam obfervat ex Ughello Tom . IV Italia Sacra,
recufat. primum Ciftercienfium in illa urbe Cœnobium
qua erat hospitatus , cum hymnis & laudibus , &
Cara - vallem , quam fecundo ab urbe lapi
folito fuo Kyrie eleifon concurrit. Quod Abbas ille effe
non tulit , Jed ait ; Ego in craftinum afcendam pa de no n ante annum MCXXXV conditam
pr ob at Ughellus , proindeque hac in Epiftola
lafredum meum ; & fi me extra vos portaverit ,
Nov iti oru nomine intelligendos effe eos , qui
non ero vobis quod petitis ; ac fic Mediolano re Bernardi m
ceffit . Ad qua verba Puri cell us ait : " Quo qui ope ra ad Pifanum Concilium pergen
tis rec ens con verfi , ejus fe magifterio ex ani
"dem refponfo Sanctus Abbas Papiam & ipfe ,
Tic inu mque tend ere hinc cupi ens nobi s ad mo ja m dev ovi ffent. Hac epocha de conditu
"
" illud non obfcurè videtur allufiffe , quod S. Monafterii , deducitur ex veteri Infcriptione ,
primis monafterii Inftrumentis , in quibus
"Ambrofio contigerat , cùm regimen Ecclefiæ & ex
" Mediolanenfis libi oblatum recufans , ab ipfa conftanter Cara - vallis non Clara - vallis appel
" etiam urbe tandem aufugit : egre egreffufque no latur. Quod verò jam Ciftercienfis familia Me
ffufque no
"& tis medio civitatem ( ut refert Paulinus in diolani plantata fuiffet , pii illi viri anticipato
Novitiorum nomine appellati , quia anticipata
❝ejus Vita ) cùm Ticinum fe pergere putaret ;
"manè ad Portam civitatis Mediolanenfis , quæ fuit illorum obedientia ; alioquin neque confi
auxilium à Bernardo peterent , exe
" Romana dicitur , invenitur. Ita Puricellus. lium , nec
Landulphus Junior , qui Mediolani erat , invi qu endo pro pofito concepto , uti rectè fcribit
Ma nricus Tom . I Annal. Cifterc . ad annum
&è refellit Sigonium lib. X de Reg . Ital. ubi ait,
anno MCXXIII Mediolanenfi Antiftite MCXXXIV cap . I.
Divus Bernardus in Galliam rediens quofdam XI.
mortuo , eam dignitatem ad San&um Bernar
dum delatam effe ; eo verò repu diante ad Anfel ex difcipulis fuis Mediolani reliquit , uti refert Robaldus
mum de Puſterla . Puricellus in Monum . Bafili Landulphus Junior cap . 42. apud Puricellum elig chieitur
p . MeAr.
CCCLXXIII : Sed quidam de diolanenfis.
ca Ambrofianæ num . CCCXXIX Georgium citatum num.
Merulam lib. 3. De Antiquitatibus Vicecomi difcipulis ejus , qui remanferunt , per civitatem
tum Mediolanenfium , Corium in Hiftoria Me euntes collectam multam de auro & argento , &
diolanenfi , & Triftanum Calchum fuse confu rebus multis fibi fecerunt , & faciunt. Subdit
Me di ol an en fes , poft rep ulf am divi Ber nardi de
tat , qui volunt Sanctum Bernardum Abba
Archiepifcopo eligendo cogitaffe : Me
tem anno MCXIX Mediolanum veniffe ; fed novo
hæc apud eum legenda ; præfertim cùni fe ipfis diolanenfes verò Ordinarii , qui Papa Innocentio
corruant. fidelitatem juraverant , confortati de hac Medio
IX. Mediolano San&us Bernardus Papiam , inde lanenfium converfione , fecerunt Litifredum No
Legatus ad qu Crem
e onam le contulit pa Innocentii II juffu varienfem , Vidonem Iporedienfem , & alios fuf
Cremonenfes ad ipfas civita tes inter fe cificandas ; fed à
fraganeos venire Mediolanum : qui in confilio fuo
Papienfes
pacificandos . Cremonenfibus nihil obtinere potuit , ut pro fublimaverunt Robaldum Albenfem Epifcopum in
dunt Sigonius lib. XI de Reg. Ital. & Ludovi Mediolanenfem Archiepifcopum ; habita fecuri
cus Cavitellius in Annal. Cremonenfibus . Ipfe tate retinendi , prout dicitur , Albenfem Epifcopa
met San&us Bernardus in Epiftola CCCXVIII tum. Ifto fublimato Mediolanum fuper Cremonen
ad Innocentium II data , quæ in editione Ma fes exercitum fuum admovit. De quo exercitu ipfi
billoniana eft CCCXIV , id ipfum teftatur : Cremonenfes apprehenderunt CXXX milites in
Quod tantis Dei miferationibus , tantis veftris , ve nocte errantes. Anfelmus autem de Pufterla ( de
ftrorumque laboribus in populo ifto noviter adifi pofitus ab Archiepifcopatu Mediolanenfi ) au
catum eft , beu ! quàm leviter deftrui poteft , ubi diens & intelligens horum militum captionem , nul
intelligit Guidonem Pifanum ac Matthæum Al lam fufcepit confolationem contra Robaldi fubli
banenfem , qui ad Mediolanenfes ab Innocentio mationem : neque fecundùm confilium Alberti de
Legati funt cum Bernardo , ex hujus Epiftola Landriano , & amicorum ejus ambulavit ; fed
CXXXI , à Baronio num. IX recitata , qui credulus Hugoni fuo Nafo voluit cognofcere , quali
ter cum Anacleto Papà Romanorum poffet proce

ders.
:
490 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . dere. Attamen ipfe cum ifto fuo Capellano ambu
An.C.1134- lans Romam in flumine Padi juxta Ferrariam à
Goyfo de Martinengo captus eft , & ad Innocen
tium Papam tranfmiffus. Qui Papa in menfe Au
gufti à Pifis illum captum Romam mifit : ibique
(prout fama eft ) Anfelmus ille in eodem menfe ,
in manu Petri Latri , qui procurator eft Innocen
tii , vitam finivit.
XII. Anfelmus itaque de Pufterla Archiep. Medio
Obitus An- lanenfis menfe Augufto currentis anni vivere
felmi Ar
chiep.Medio- deliit , & dubitandum non videtur , quin eum
Lanenfis. præteritæ vitæ pœnituerit ; cùm in Ecclefia San
i Joannis Lateranenfis , juxta Catalogum
Epifc. Mediolanenfium à Mabillonio & Pape
brocio editum, aliofque antiquiffimos ; ac juxta
Au&
tores Mediolanenfes fepultus fuerit. Ar
chiepifcopatum Mediolanenfem adeptus erat
æftate anni MCXXII , ante primum diem
menfis Septembris , ut fuo loco monftravimus ;
anno veròfuperiori , non verò currenti , ut per
peram credidit Puricellus , dignitate motus eft.
Fundatur Puricellus in eo quod Robaldus Epi
fcopus Albenfis & Legati Ecclefia Mediolanen
fis hoc anno ad Concilium Pifanum venère , &
ejus depofitionis confirmationem ab Innocen.
tio II obtinuere. Verùm hæc Landulphi Junio
ris verba anno fuperiori num . XVIII à nobis
relata, fit remotus à nobis , & iſta , quafi à cuncto
Clero & populo abjectus & expulfus ad folita ca
ftella Archiepifcopatus exivit , neceffariam inter
fe connexionem habent & feparari non poffunt,
ideoque loquitur Landulphus de re quæ eodem
tempore, anno fc. antecedenti, contigerit ; præ
terquam quod Landulphus ftatim fubdit , in
quibus ( nempe caftellis ) qualemcunque requiem
fufcepit , & tamen à menfe Julio currentis anni
ex illis exivit. Quare anno fuperiori è Sede &
urbe Mediolanenfi expulfus fuit. In laudato
quidem Catalogo à Mabillonio & Papebrocio
edito legitur : Ab electione domni Anfelmi de
Pufterula, ufque ad electionem domini Ribaldi ,
qui tunc erat Albenfis Epifcopus , funt anni VIIII
7
& dies XXVIIII. Quo pacto Robaldus feu
Ribaldus anno MCXXXII Archiepifcopus
Mediolanenfis electus effet. Verùm recenti ma
nu illic fubftitutum eft , ut teftantur idem Ma
billonius & Papebrocius , Anfelmus de Pufteru
lafedit annos Xmenfem I , dies XIIIIob. XIX
Kal. Octob. ideoque anno MCXXXIII di
gnitate motus eft, non verò hoc anno, aut anno
MCXXXII , ut arbitratur Papebrocius. Sed
velAnfelmus mortuus non eft menfeSeptembri,
in quo folum numerantur dies XVIII ante
Kalendas, non autem dies XIX, vel Landulphus
quando fcribit,eum menfe Augufto demortuum
fama deceptus fuit ; ait enim , prout fama eft.
XIII. Nihilominus Puricellus obfervat, duos anti Convenio fundaverunt Ordinem Fratrum Humi
Ab hoc
removerianno quiffimos Catalogos , alterum Archipresbyteri liatorum, & ipfum vifitabant. Quod idemGalvan
non poteft. Metropolitani , alterumque Secretarii civitatis cus , qui Seculo XIV vixit , confirmat in libro
Mediolanenfis , & Hiftoricos omnes inter fe cui titulus , Manipulus florum cap.171 . apud Pu
convenire , Anfelmum hoc anno die XIV men ricellum ibidem. Licet autem Sanctus Bernar
fis Augufti vitam cum morte commutaffe, ideo
que in Catalogum à Mabillonio editum , in quo
legitur, eum obiiffe. XIX Kalend. Octob. error
irrepfit,vel ab exfcriptoribus, vel àTypographis
admiffus. In eodem Catalogo à Mabillonio pu
blicato deprehenduntur aliquot exfcriptorum
errores , uti quando dicitur , Rebaldum fediffe
annis X , mentibus IV , & dies XXVI , obiiffe
autem V Kal. Januarii, anno fcilicet MCXLIV ;
alioquin die tantum tertia Augufti currentis an
ni electus fuiffet Archiepifcopus , quod ut dica- SAC. XII,
mus , Landulphi narratio non patitur. Qui er An.C.1134 .
ror Papebrocio obfervatur. Eadem Landulphi
narratio refellit Joannem Francifcum Befatium
in Hift. Pontif.Mediolanenfium ,ubi contendit,
Anfelmum pœnitentiam egiffe , fchifma coram
Innocentio II ejuraffe , & ab eo abfolutionem
accepiffe. Sed contrarium ex dictis fequitur , &
mortuum effe in carcere , & apud fummi Ponti- -
ficis Procuratorem .
Quo tempore Bernardus Mediolani verfaba- XIV.
tur , Tertio ordini Humiliatorum Regulam de. S. Bernar
dit. Hi quidem jam ab anno M CXIX juxta Tertium
Triftanum Chalcum huic Ordini initia dede- Ordinem
rant , fed ante divum Bernardum Religiofi non Humiliato
erant. Puricellus citatus num . CCCLXXV um.
afferit eos vocatos fuiffe Fratres de Convenio ,
quod & Chalcus etiam in literas mifit , addit
que Puricellus , ejufmodi Ordo Fratrum de Con
venio in hanc ufque diem appellatur , quive in
fuo ipfius flemmate tutelarem geftat hunc fanctum
Abbatem. Subdit Puricellus in Bibliotheca Bali
lica Mediolanenfis affervari Codicem MS . con
tinentem Humiliatorum Privilegia, cujus initio
habetur : " S. Bernardus venit Mediolanum , &
"ibi multis miraculis claruit , & monafterium
"conftruxit ( Claram- vallem nempe , anno
" MCXXXV operâ difcipulorum , quos Me
" diolani reliquerat) . A quo (nempe Bernardo)
"quidam Magnates & Nobiles cives Mediolani
" divino fpiritu inebriati , formam vivendi in
"habitu Religiofo cum fuis familiis habitan
"do ( hoc tunc illorum inftitutum fuit ) fum
"ferunt. Fuit ergo S. Bernardus Ordinis hujus
"primus fundator. Unde Fratres Tertii Ordi
" nis hujus vocantur hodie alicubi Fratres San
"&ti Bernardi. Manferunt autem fic Fratres Or
" dinis hujus per fe in habitu Religiofo per an
"nos LIV , priufquam conceffa eis effet Re
"gula ab Ecclefia Romana. Anno autem
"MCXCIX penultimo die Maii data fuit eis
" Regula à domino Papa Innocentio III. Qua
"re fciendum eft , quod Fratres Tertii Ordinis
"hujus fuerunt fundatores primi & fecundi
"Ordinis Humiliatorum.
Galvancus Flamma cap. 255. magnæ fuæ XV.
Antea Hu
Chronica apud Puricellum laudatum num. miliati, nec
CCCLXXV fcribit : Nobilis vir Guido & Ca. Regulam
pitaneus porte Orientalis fuit fpecialis adjutor nec habitum
beati Bernardi in fundando monafterio de Chara- babe
Religio fum
bant .
valle juxta Mediolanum , de divitiis ejus anno
Domini MCXXXV , &c. Et ifte Guido Tertium
Ordinem Fratrum de Convenio Sancti Bernardi
in porta Orientali conftruxit in die S. Vincentii :
quem Innocentius 111 confirmavit , & ab Inno
centio III dictus eft Ordo Tertius. Ifti Fratres de
dus & Guido fundatores fint Humiliatorum ,
qui ante utrumque nec Regulam nec habitum
Religiofum habebant , hac tamen Societas jam
ante inceperat, uti Puricellus probat teftimonio
San&ti Antonini part. 2. Chron. tit. 15. cap . 23 .
Raphaele Volaterrano lib . 21. Triſtano Chalco
& aliis. Fallitur itaque Sigonius , qui hujus Or
dinis initium cum anno MXLVI illigat , ut
videre eft in Hift. ejus de Reg. Ital. ad annum
MXLVI.
Ad num .
 in Annales
SÆC. XII. Ad num.IX. Robaldus Epifcopus Albenfis cu
An.C.1134
XVI. piens ex illo Epifcopatu ad Mediolanenfem Ar
Robaldus chiepifcopatum transferri , & tamen primum
Electus Me- Epifcopatum non dimittere , Innocentium II
diolanenfis
Pallium no- Pifis convenit
contra apud quem
ufum Ecclefia facramentum
Mediolanenfis , præftitit
ut refert
luitrecipere.
Landulphus Junior cap.43 . apud Puricellum ci
tatum num. CCCLXVI : Inftantibus igitur iis in
fortuniis (Mediolanenfibus enim bellum adver
fus Cremonenfes infauftè procedebat ) , & An
felmo , prout dictum eft , mortuo ( menfe Augufto
hujus anni ) Robaldus ejuſdem civitatis Archiepi
Scopus Pifis Innocentio Papa juravit , & jurando li
bertatem Ecclefia Mediolanenfis (quam illa fcilicet
prætendebat ) in contrarium convertit. Reftabat
præcipua controverfia , quæ circa Pallium ver
Tabatur. Robaldus Anfelmo Deceffori fuo au
&or fuerat , ut huic nova legi fe fe nunquam
fubmitteret , & de femetipfo loquens dicebat,
quod priùs fuftineret nafum fuum fcindi ufque ad
oculos , quàm novam illam fervitutem fubire.
Quare Puricellus negat Robaldum à priori pro
pofito defciviffe , affirmatque hunc Præfulem
eam obrem fimultatem cum Innocentio II fu
fcepiffe. Sine pallio itaque receffit, oftendens in
fe præftitum non effe , quod fibi debitum cre
debat ; quod Innocentium II valde exulceravit ;
parum enim abfuit, quin quæ San &us Bernardus
ad Mediolanenfium Schifma diffipandum tan
tis laboribus egerat , peffimo exitu clauderen
tur , & quin Robaldus , qui populi indignatio
nem metuebat , eum rursùs commoverit.
XVII. San &us itaque Abbas , apud quem Innocen
Eum excu tius II de Robaldi cunctatione queftus erat, tam
fat S. Ber
nardus. ad Pontificem placandum , quàm ad populum
ad conftantiam retinendam incitandum , fcripfit
ad Innocentium II Epiftolam CCCXIV ,
quæ aliàs erat CCCXVIII , cujus Baronius
mentionem non facit. In ea Bernardus Robal
dum excufat , & culpam omnem in Mediola
nenfes rejicit : O infelicem illum Epifcopum , qui
in Hur Chaldæorum , de quodam quafi paradifo
translatus , frater factus eft Draconum , focius
fruthionum. Quidfaciet? Obedire vult , & ecce
bejlia Ephefi frendent in eum dentibus. Diffimu
lare vult prudenter pro tempore , & omni feritate
formidolofiorem veftram indignationem incurrit.
Anguftiafunt ei undique , nifi quod tolerabilius ju
dicat fibi effefine populo , quam fine domino : plu
ris habens , ut dignum eft , Apoftolicam gratiam,
quàm Mediolanenfem Cathedram , &c. Parce, Pa
ter benigne , Parce fideli tuo , &c. Parce denique
populo acquifitionis tua, &c. Ait poftea Chriftum
Lucæ cap. 13. per tres annos fpectaffe , ut ficul
nea fructum ferret , antequam ei malediceret.
Tu verò , fubdit Bernardus , vix tres expectafti
menfes , & jamfecurim paras. Robaldus menfe
Augufto poft Anfelmi Decefforis fui mortem
Mediolanum rediit , ideoque hæc Epiftola poft
medium circiter menfem Decembrem data,poft
tertium nempe à difceffu Robaldi menfem. In
fuis literis optat S. Bernardus , ut per hunc an
num Innocentius II iram fuam inhibeat : Di
mitte & boc anno , fi quo modo fortè circumfuffa
humo ligone pænitentia , fterilitati Mediolanenfi
bic , cui eam credidifti , confulere , & fructum eli
cere queat.
XVIII tt
Ad hæc verba Puricellus ait : Quibus qui
Hortatur
Mediolanen "dem poftremis verbis S. Bernardus Innocentio
fes ad con "fuafiffe videtur , ut exitum potius exfpectaret
ftantiam. "operæ , quam Robaldus impenderat : cui uti
C. Baronii. 491
"que non tantum crediderat juranti fibi fideli- SAC. XII.
"tatem ; fed ipfum etiam regimen Ecclefia Me. An.C.1134.
" diolanenfis crediderat. Ita Puricellus. Poft
quam Sanctus Bernardus refponfum ab Innocen
tio II accepit , dedit ad Mediolanenfes Epifto
lam CXXXI , à Baronio hîc relatam , verum
non hoc anno, uti autumabat Card .do& tiflimus,
fed fequentis initio , ficut vidit Puricellus cita
tus num. CCCLXXX . Ea enim tunc data
cùm Mediolanenfes Innocentio reconciliati , in
officio & obedientia titubare videbantur , quos
ideo Bernardus ad retinendam conftantiam in
citat , & recentia Romanæ Ecclefiæ erga illos
beneficia memorat : Si poftulaftis , inquit , con
firmari quod unanimitas veftra de venerabilis Pa
tris veftri ( nempe Robaldi ) electione firmave
rat ; factum eft. Si voluiftis licuiffe vobis quod illi
citum , nifi pro magna quidem neceffitate , Sacri
Canones judicant , translationem Epifcopi in Ar
chiepifcopum ( Translationem nempe Roboaldi
Epifcopi Albenfis ad Ecclefiam Mediolanen
fem) , conceffum eft , & cetera apud Baronium
legenda , ex quibus facile intelligetur , hanc
Epiftolam ad annum fequentem referendam,
quo & eam Mabillonius in margine con
fignavit.
Puricellus in Monument. Bafilic. Ambrofia- XIX.
næ num. CCCLXXXII vult , Lotharium Secunda Lo
tharii Imp.
Imperatorem Mediolani & Modoœtiæ à Roboal
do Archiepifcopo coronatum fuiffe ; tametfi è ma- fictitia.
nu Pontificis Innocentii diadema Imperatorium in
urbe Romajam ante fufcepiffet , quia , inquit ,
poft ejus coronationem Roma facam Mediola
nenfes Lotharium nondum Imperatorem agno
fcebant , & Scriptores ac Hiftorici Mediolanen
fes unanimi confenfu tradunt , eum Modoœtia
& Mediolani ab Anfelmo Archiepifcopo Ro
boaldi deceffore coronatum effe , quod quidem
ipfemet Puricellus falfum & abfurdum reputat,
fed coronationem verè factam , & quidem à
Roboaldo , contendit. At Landulphus Junior,
qui adhuc in vivis erat , & ultimam manum
Operi fuo adhibebat eo tempore , quo Lotha
rius in Italia verfabatur , inter tot circumftan
tias à fe de profectione Italica hujus Impera
toris notatas , iftam adeo fingularem non præ
termififfet. Ad hæc veteres & recentiores Rerum
Italicarum Scriptores coronationem hanc à Ro
boaldo peractam tacent , ideoque idem de hac
coronatione judicium ferendum , ac de Conradi
coronatione , quam commentitiam effe fuo lo
co oftendemus. Utraque enim à folis Scriptori
bus Mediolanenfibus memorata.
Ad num. X. Divum Bernardum ter in Ita- XX.
liam profectum effe, non verò tantum hoc anno Tresprofe
Eliones Ita
annoque MCXXXVII , ut putavit Baro- lica S. Ber
nius , ipfemet Bernardus teftatur in Epiftola nardi diflin
CXLIV ad fuos Clarævallenfes data , quando guende.
tertiò illic verfabatur : Ecce hoc tertio , nififal
lor , avulfa funt à me vifcera mea , &c. Bonum
mihi , domine magis mori , quàm vivere efl , non
tamen nifi inter fratres , inter domefticos , inter
chariffimos. Quare hoc anno , non primùm, fed
iterùm illam peregrinationem fufcepit , annoq ;
fuperiori jam illuc profectus fuerat, quod liquet
ex Epiftola CLI ad Philippum Turonenfis Ec
clefia invaforem fcripta : Sumus inquit , Viter
Mortuo
bii , & te morari in Urbe audivimus.
enim Hildeberto Turonenfi Archiepifcopo an
no MCXXXI Philippus Gisleberti ejus de
cefforis nepos Sedem favente Anacleto invafit,
eaque
 4.92 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XII , eaque occafione eas literas Bernardus ad eum fus ) . Qui diligenter à Magiftro militum Neapolis SÆ C. XII.
An.C.1134 dedit , animi fui dolorem ei fignificans propter & Rainulpho Comite fufceptus , omnia quæ cum Pi. An.C.1134.
Præfulatum illum modis indebitis quæfitum.Ex fanis & Januenfibus firmaverat , coram Papa In
quibus & intelligimus , Hugonem , qui poftea à nocentio prædicto patefecit , & qualiter tria millia
faniori parte Clericorum canonicè electus fuit, librarum argenti Pijanis in auxilium fuum ve
anno MCXXXIII nondum pacificam pof- nientibus , facramento mediante , dare debeat.
feffionem ejufdem dignitatis iniiffe. Denique Pradictus autem Magifter militum , & Comes XXII.
eodem anno
anno divus Bernardus Epiftolam Rainulphus hæc audientes gaudia magno gavifi Rogerius
Rex Neapo
CXXXVIII ad Henricum Regem Angliæ dedit, funt , factifque omnibus à Principe recitatis fidem lim debellare
in qua ait : In ingreffu Urbis fumus , falus eft in attribuerunt. Nec moraper Ecclefias Neapolitana rentat.
januis , juftitia nobifcum eft : fed Romanis militibus civitatis & Capuane difcurfum eft , & pecuniam
cibus ifte nonfapit. Itaquejuftitiâ placamus Deum, illam argenti curfu celeri congregavêre. Quid plu
militiâ terremus hoftes , quia Bernardus illuc pro ra? Thefaurum ipfum argenti ad Pifanos tranfmi
fectus eft cum Lothario Imp. Nec refert quod ferunt rogantes , ut cum feftinatione ad eorum au
in ejufdem Imperatoris Epiftola encyclica anno xilium fubvenirent : in quorum comitatu Grego
antecedenti à nobis recitata nomen Bernardi rium Beneventanum Ele &tum cum quibuſdam Sa
non memoretur , licet aliqui Epifcopi & Abba cerdotibusfuis mandaverunt , quatenus afflictionem
tes in eadem nominentur ; nam in Curia Impe Beneventana civitatis Domino Pape , qui illic
ratorum & Regum Epifcopi & Abbates præ aderat , & Pifanis intimaret. Quibus ita peractis
fentes non fubfcribebant omnes Diplomatis , Rex Rogerius memoratus navigiis galearum ferè 1
Continuò
ideoque nec omnes in iis memorabantur. Quare fexaginta paratis Salernum pervenit.
Manricus in Annal. Cifterc. triplicem ejus pro galeas illas ad civitatem Neapolitanam debellan
fectionem Italicam rectè diftinxit. Baronius ait, dam mandavit , & eis applicantibus ufque ad por
primùm hoc anno cum Pifas ad Concilium ve tum Neapolis expugnatum eft. Cives Neapolitani
nit primùm etiam in Italiam veniffe , & fecun armis acceptis , viriliter galeas illas pepulerunt ,
do paulò pòft eodem anno juxta Ernaldum in deinde caftella Neapolitanorum ibi contigua depræ
ejus Vita lib. 2. cap . 4. in qua ait : cùm fecundò dati funt , ficque ad Regem remeaverunt.
per Mediolanum eodem anno Pater fan&tus tranfi Referunt poftea Falco & Alexander Abbas eo- XXIII,
ret. Et tertiò anno MCXXXVII. Verùm dem fere modo , Rogerium Regem cùm fortiter Capua Prin
irruiffet in ditiones Principis Capuæ & Rainul- cepsfe eifub
cùm hoc anno Bernardus Mediolano redux in mittit.
Italiam non redierit , non poteft dici eum hoc phi Comitis , occupaffe Noceram , Sarnum &
anno bis in Italiam profectum effe. Denique pleraque eorum oppida , adeo ut Capua Prin
eum anno fuperiori in Italiam profectum jam ceps Neapolim properans Pifas transfretarit , in
diu viderunt Pfeudo- Robertus de Monte in quit Falco ; Alexander verò ; Cernens ( nempe
Chron. & Trithemius in Chron . Hirfaug. Princeps ) Pifanorum auxilium , quod fibisperabat
neque hoc in dubium revocandum . Tertia citò adeffe , diu differri , iterum puppim ingreffus
profectio Italica Divi Bernardi non anno Pifamfeftinus rediit , eos ad præfidium fui quanto
MCXXXVII , fed anno MCXXXVI con cùs fecum minaturus ( id eft , addu & turus ) quos
tigit , ut infrà demonftrabimus. Obfervandum jam multarum millium marcarum argenti emolu
etiam , Baronium anno MCXXXVII num . mentis , quas illis promiferat , fibi acciverat. Cùm
IV laudatam divi Bernardi Epiftolam ad Phi Barones & Vaffalli Rainulphi Rogerii Regis
lippum ad eum Chrifti annum malè revocare ; partes amplecterentur , Comes Rainulphus , in
cùm , ut mox vidimus , anno MCXXXIII quit Falco , Baronum fuorum nequitiam compre
data fuerit. bendens , & quia tanto Regi obfiftere non poterat ,
XXI. Ad num. XI . Robertus Capua Princeps, qui facramento interveniente fub Regis poteftate colla
Princeps Ca- anno fuperiori cum Pifanis & Genuenfibus , ut fubmifit.
puanus au
xilium à Pi- auxilium ab eis impetraret , egerat , currenti in Baronius ait, Beneventi expugnationem à Ro- XXIV.
fanis Ge- Apuliam rediit , ut fcribit Falco pag. 288. Cum gerio factam , Rainulphum , ut fe dederet , coe- Peneventum
RogeriusRex
nuenfibus
impetrat. Confulibus & fapientibus viris civitatis fatis abun giffe. Verùm contrà tractatus Rainulphi cum occupat.
deque tractavit , ut auxilium navalis exercitus ei Rogerio Rege Beneventanos ad defperationem
largirentur , qui tamen fine populo Januenfi hoc adduxit : Audiens autem , ait Falco , Ropolto Be
promittere noluerunt. Tandem definito confilio (ab neventanus Comeftabulus Comitem illum Rainul
anno nempe antecedenti ) facramentis interve phum ad Regis Imperium perveniſſe , animo con
nientibus pactum ftabilivère , ut circa menfem fernatus die Kalendarum Julii de civitate Bene
Martiumfuturum ( hujus nempe anni ) cum cen ventana exiens , Neapolim ingreffus eft , quem
tum navigiis paratis armatorum fuper nefandum Comeftabulum mille , & eò amplius Beneventano
}
Regem Rogerium feftinent. Utraque Refpublica rum fecuti funt. Triduo autempoft Comeftabulus
promiffis ftetit ; ut enim inquit Falco : Anno ipfe Ropolto timore perculfus , navigio parato , ne
MCXXXIV , menfe Martio , indict. XII boc in manus Regis traderetur , cum quibuſdamfide
anno præfatus Princeps Robertus cum duobus Con libus fuis , & duobus filiis feftinavit , & eis navi
Julibus Pifanorum Alzopardo videlicet & Cane , gantibus , judicio Dei fuperveniente , navis illa
viris fapientibus , & cum aliis ferè mille Pifanis confringitur ; & fic ipfe cum unofilio fuo , & duo
ad Principatum fuum Capuanum revertitur IV bus fidelibus fuis , inter procellas maris mortui
Kal. Martii (fed Exfcriptor hic manifeftè pecca funt : alter veròfilius evafit. Nec diffimilia Ale
vit ; Falco enim affirmat Principem & Pifanos xander fcribit : Veniens ad eum ( nempe Rainul
adventaffe menfe Martio , idque currenti anno, phus ad Rogerium ) genibus flexis pedes ejus ofcu
quem à Kalendis Martii aufpicatur , & tamen lari voluit: quem cùm ille propriis manibus ab ofcu
dies IV Kal. Martii pertinet ad menfem Februa latione pedum Jublevaffet , orifque fui ofculo vel
rium, ideoque loco, IV Kal. legendum , IV No let fufcipere , Comes priùs precatur , ut ex corde
nas , aut , IV Idus , quod poftremum probabi indignationem funditus abjiceret. Cui Rex : Ex
lius videtur. Similis error fæpe à librariis admif corde , inquit, abjicio . Et ille ; Volo iterum , ut
ficut

in Annales C. Baronii .
訂
4 SEC. XII . ficut deinceps tibi famulatus fuero , ita me dili Meibomium fcribat , Eum poftannos VII & men- SAC. XII.
An.C.1134 gas. Cui ille ; & ego concedo. Iterum ait , Ifta fes X & dies XX defunctum , manifeftum eft , An.C.1134 .
rum fponfionum , quas alternatim fecimus , volo fuiffe Magdeburgi inthronizatum die XVIII
ut teftisfit Deus inter me & inter tè. At ille , Ita, menfis Julii anno MCXXVI , perperam
inquit , fiat. Quibus dictis Rex eum ftatim ofculo que Baronium inthronizationem ejus ufque in
fufcepit , diuque in amplexu ipfius delectari vifus annum MCXXVII diftuliffe.
eft , ita ut ex oculis quorundam circumftantium
ut pra gaudio lachryma effundi viderentur. Prin
cipem verò ( nempe Capuanum ) infua pace hoc
tenorefufcipiendum pepigit ( fc. Rogerius ) , ut vi
delicet , ut fi ad dimidium menfis Augufti ( pax
hæc Rainulphi exeunte Junio conftituta ) redi
tum faceret , fuo non privaretur honore. Si tamen
juxta quod in capitulari fcriptoftatutum erat , fub
ditus vellet parere retentis fiquidem fub proprio
Dominio quacunque vi għerræ obtinuiffet. Si au
tem ei fortè animus redeundi deeffet , ejus filio
parvulo , nomine Roberto Principatum concederet,
eo tamen interpofito pacto , ut ipfe ejus tamdiu regi
men teneret , quoufque legitimam ipfe confecutus
atatem exercere militiam poffet. Quod fi & ipfe
præfatum abfentatione fui , terminum præteriret ,
Rex deinceps Principatu Capuano , cunctorumque
beroum hominio inculpabiliter fab proprio potiretur
dominio.
XXV. Pergit Falco : Cùm ergo civitatem ipfam (nem
Capuam , pe Capuam ) jam fibi fubditam Rex introiturus
aliaque op
pidafibifub- effet , à præordinata Clericorum , totiufque populi
jicit. proceffione honorificè , prout decebat , fufcipitur ,
atque ad Archiepifcopium ufque cum hymnis &
·laudibus perducitur. Poftea Rogerius Rex Ser
gium Magiftrum militia Neapolitanæ fibi fub
jecit ; qui genibus flexis , manufque fuas manibus
immittensfuum ei hominiumfubdidit , fidelitatem.
que juravit , initio fcilicet Julii currentis anni.
Anonymus Cafinenfis à Caraciolo editus plera
que ex his confirmat , additque Rogerium cum
Principatu Rainulpho reddidiffe Comitiffam , lo
Torem nempefuam & Rainulphi uxorem. Affe
rit Falco Regem captis Capua , Averfa , & toto
Principatu Salernum adiiffe , & Alexander ab
folvit fecundum fuum librum expugnationeBe
neventi à Rogerio Rege facta : Ibi extra urbem
defixis tentoriis cives ejus fideles juramento , falva
Apoftolici fidelitate , inflituit. Baronius refert ex
Falcone Anacletum Rogerii Regis nomine Be
neventum occupaffe.Sed hicHiftoricus hoc non
afferit , & nonnifi poft difceffum Rogerii , qui,
ut prodit Falco circa finem anni in Siciliam re
pedavit , Beneventum profectus non eft : Ponti
fex autem , inquit Falco , fub Anacleti nomine co
loratus curfu rapido ( poft difceffum Regis ) Be
neventum venit , & civitatem illam ipfius Regis
virtute fue obtinuit voluntati , & domos quorun
dam Beneventanorum deftrui præcepit. Certè an
no MCXXXVI Beneventi exiftens Anacletus
locum Paradifum di&um Ecclefiæ Beneventana,
& Rofcemanno Archiepifcopo à fe creato de
dit, uti docet Diploma ab Ughello Tom. VIII
Ital. facra citatum , datum Beneventi per manum
Matthæi S. R. E. Presb. Card. & Cancell.
XII Kal. Novemb. indict. XV anno Dom. Inc.
MCXXXVI , Pontificatus autem Domini Ana
cleti II PP. feptimo.
XXVI. Ad num. XII. San&us Norbertus Ordinis
Obitus S.
Præmonftratenfis fundator , & Archiepifcopus
Norberti
Magdeburgenfis hoc anno,octavo Idus Junii bea
Archiep.
Magdeburg. to fine quievit , ut narrat Baronius ex Hugone
in Vita ejus à Surio ad diem VI Junii recitata ;
& de hac epocha inter omnes convenit. Cùm
verò Chronographus Magdeburgenfis apud
Tom. IV.
3
493
Cùm anno fuperiori Alfonfus VI Aragonia XXVII.
& Navarræ Rex Fragam annua obfidione cir- bfidio Fra
ga ab
cumvallaffet , cives , ut refert Ordericus lib. 13. Aragone
pag. 893. Legatos in Africam ftatim miferunt , & continuata.
Alis Regi Africa ( cui Reguli fecta Saracenica
in Hifpania parebant ) , ut illi fuccurreret, man
daverunt. At ille Amoraviorum decem millia
trans fretum eis deftinavit. Protinus Alfonfus
Rex Sanctas Reliquias fibi de Capella fua de
ferri præcepit, & coram omnibus juravit , quod
obfidionem non dimitteret, nifi civitas fibi red
deretur. Tandem Saraceni proftrati , & eorum
multi capti & perempti. Cives urbis Frage ,
quam Rex obfidebat , pacem ab eo petierunt ,
& fubjectionem ei fecundùm confideratas condi
tiones poponderunt. Rex verò annuum vectigal
ab eis recipere previt , fe feque illos obfidione ob
tenturum fore minitatus , jurejurando confirmavit.
Quod audientes Saraceni dira defperatione acrio
res extiterunt , ad Alim Regem Africa denuò
Legatos miferunt , & ab aliis Regibus Principi
bufque gentium in tanto diſcrimine fibi fubfidium
fummoperè procuraverunt.
Hoc verò anno, ut prodit idem Ordericus, XXVIII.
Buchar Alis filius Regis Maroch ( hic Buchar Praio vin
citur à Sa
idem eft ac Techefin , dictus etiam Abenali ) en
plures undique bellatorum copias collegit , & in fonfus VI
Hifpanias contra Chriftianos pugnare venit. Ad Aragonia
Rex.
Fragam inter duo flumina pugnatum eft in menfe
Julio. Poftquam multi Chriftiani occifi fuêre,
Rex cum refiduis diutiùs dimicavit , & ad mor
tem ufque pro Chrifto confligere propofuit , neque
receffiffet nifiEpifcopusUrgellenfis hoc femel &
iterum præcepiffet : Ex auctoritate , inquit, Dei
Omnipotentis tibi præcipio , ut confeftim recedas de
hoc campo , ne te cadente tota paganis fubdatur
Chriftianorum regio , & cunctis in hac provincia
confiftentibus Chriflianis incumbat publica interfe
tio . Rex cum decem commilitonibus vix eva
&
fit, Præfulemque , qui poftea peremptus eft , re
liquit. Alfonfus Rex paulò pòft ægrotavit , &
post octo dies animam exhalavit , inquit Orde
ricus , cujus narrationem A& ta publica confir
mant. Moretus in Inveſtigat. Rerum Navarrica
rum pag.645 . exhibet Chartam authenticam in
Archivis Cathedralis Ecclefia Calahorra ferva
tam , in qua legitur : Facta & roboratafcriptura
de ifto cambio erâ MCLXXII , ferià V me.
diantis Augufti ( (c. die XVI Augufti hujus
anni littera Dominicali G. fignati) altera die
Ajumptionis S. Mariæ poft illam multam & ma
lam ma & tationem Chriftianorum in Fraga , in qua
ferè omnes gladio ceciderunt ; perpauci verò vix
inermes per fugam evaferunt cum Rege , feria ter
tià , die Sanctarum Jufta & Rufina; quod feftum
hoc anno in feriam tertiam incidebat , cum ut
habet Moretus die XVII menfis Julii cele
bretur.
Alphonfi Aragonia & Navarre Regis tefta XXIX.
mentum in Archivis San&i Joannis Pennatenfis emortualis.
Dies ejus
affervatur , in eoque legitur : Facta Charta in era
MCLXXII in menfe Septembris , die Martis
&æ Mariæ apud caftrum &
ante Nativitatem San t
populationem , quod vocitatur in Sarignena. Si
gnum Adefonfi Regis ; ideoque conditum illud
Tt die
 494 Critica Hiftorico - Chronologica

SAC. XII . die quarta Septembris, Rexque poft fex feptima primo propofito revocarunt , & ut Ranimirum Mo- SÆC. XII.
An.C.1134. nas à commiffo prælio Fragenfi nondum obie nachum à Monafterio evocarent , vigilanti fludio An.C.1134.
rat. In antiquo Alphonfi VII Imperatoris di procurarunt. Porrò non tantum Auctores con
&i Chronico ab Auctore fere coataneo edito temporanei tradunt Ranimirum Monachum & -
dicitur Regem victum fuiffe fexto decimo Kal. Sacerdotem extitiffe ; fed etiam ipfemet in di
Augufti ideoque die SS . Jufte & Rufina ; in Ka plomate originali à Surita vifo , ut ipfe affirmat
lendario verò veteris Abbatia Legerenfis ad lib. 1. Annal. cap. 53. id difertè docet ; cùm in
diem VII Idus Septembris habetur : VIIIdus eo fubfcribatur Rex & Sacerdos..
Septembris obiit Aldefonfus Rex MCLXXII , Recentes Scriptores Hifpani volunt , eum XXXII.
& in libro Fororum Navarræ : Anno millefimo fuiffe Epifcopum Roda & Balbaftri , uti Joan. Ramirus
Abbas necnet
centefimo trigefimo quarto VI Idus Septembris nes Briz in Hift. Pennatenfi , qui fequens Mo. Epifcopus
obiit ftrenuiffima memoria Aldefonfus , &c . Ha nachum Pennatenfem in Hiftoria ejus MS. id fuit.
fit ad hæc verba Moretus , aitque loco , VIIdus afferit ; verum Marca in Hiftoria Bearnenfi hunc
Septembris , legendum , VII Idus Septembris . An Monachum fæpius falli demonftrat , & Surita
tequam priorem Critica mex Tomum , publi laudatus jure merito Epifcopatum illum in du
carem, in quo anno LXVII num . XVI . oftendi bium revocat. Certè Antiqui de illo tacent , &
Scriptores quando in emortuali die affignando, Rodericus citatus opinionem illam evertit ver
uno tantum inter fe die diffident, alios refpicere bis fuis mox recitatis , & iftis cap. 2. relatis ,
ad mortem , alios ad fepulturam , feu ad diem ftatim Rex Monachus fuit fuc Monafterio reftitu
fepulturæ , quem etiam diem obitualem appe! tus. Qui tamen dum in regno exifteret , Monafle
lant , idque tanquam principium Chronologi rium fuum Ecclefiis & poffeffionibus multis dita
cum propofui, Viri doctiffimi paffim alterutrum vit. Adhæc Rodericus ibidem de Aragonenfi
diem corrigebant , & aut mendosè defcriptum bus ait : Cumque in Montione iterum conveniffent
fuiffe, aut Auctores erraffe perfuafum habebant. potiorum confilium hoc firmavit , ut Ranimirum
Verùm tot exemplis principium illud in hoc Monachum fratri mortuo fubrogarent : & edu
Opere comprobavi , ut hujufmodi loquendi tum de Monafterio apud Ofcam in regnifolio col
modus nemini impofterum negotium faceffere locarunt. Quare cum Ranimirus eductus fueric
debeat. è Monafterio , ut Rex fieret , & poftea in illud
XXX. Rodericus lib. 7. cap. 3. fuccinctè de prælio reftitutus , quando poft fufceptam filiam eam
Laudatur.
Fragenfi & Alphonfi VI Regis morte loquitur, que nuptui datam , regnum depofuit , malè
fed Ordericus , qui paucis poft hunc annis è vi pofteriores Scriptores fabulas fecuti tradidere ,
ta exceffit , quique amplè , accuratèque de his eum fuiffe Abbatem Monafterii San &i Facundi,
egit , defectum ejus fupplet. Alphonfus VI ob poftea Epifcopum Burgenfem & Pampilonen
prælia XXIX cum Saracenis gefta Præliator fem, & regnante Alphonfo V1 Rodenfem &
cognominatus fuit, & Hermannus San&i Vin Balbaftrenfem ; has enim dignitates fucceffivè
centii Laudunenfis Monachus poftea Abbas geffiffe fabulatores voluere. Auctor de Ge
San&i Martini Tornacenfis , qui paucis etiam ftis Comitum Barcinonenfium , qui fub finem
poft præfentem annis mortuus eft , in Hiftoria feculi XIII vixiffe videtur , nihil fimile habet,
Reftaurationis Monafterii S. Martini Tornacen fed tantum quæ Rodericus in literas mifit , ite
fis Tom. XII Spicilegii Dacheriani recitata rat. Ad hæc qui maturè attenderit ad ea , qua
hæc de Alphonfo in literas mifit : Fortiffimas ur Marca lib. 2. Hift. Bearn. cap. 10. de laudato
bes & caftella Paganis fortiter præliando abftulit , Pennatenfi Monacho fcribit , his fimilibufve
Chriftianis reddidit ; Cæfaraugustam fcilicet B. commentis fidem non adhibebit. Praterea Or
Vincentii Martyris Archidiaconatu famofam , dericus in fine libri I ait , fe Hiftoriam Ecclefia
Terrafonam quoque & Tudelam , Barbaftam & fticam ufque in hodiernum diem perduxiffe ,
Burgiam , cum aliis multis , totaque pene Hifpania quo Joannes Auguftus Alexii filius præeft Con
fibi fubjugata , adeo nominis fui opinionem dila ftantinopoli , Lotharius verò dominatur Aleman
tavit, ut ab aliis alter Julius , fécundus ab aliis nis , Ludovicus Francis , Stephanus Anglis > &
Carolus vocaretur , ob memoriam illius præclari Remigius ( legendum, Ramirus) Monachus Hifpa
Caroli Francorum Regis , qui quondam Hifpaniam nis. Ideoque liber ille ab Orderico ante finem
victorfubegit. anni MCXXXVII elucubratus , ut ex morte
XXXI. Ordericus Alphonfi VI Regis morte relata Lotharii Imp. & initio Stephani Angliæ Regis
Ramirus
Monachus fubdit : quo defuncto , quia filium non habuit, tur certò conftat. Quare cùm Ramirum, non Epi
fit Rex Ara batio de fucceffore fubjectos inter bellicos ftrepitus fcopum fed Monachum appellet , tam Abbatia
gonia. aliquandiu detinuit. Denique Aragones Remigium illi attributa, quàm Epifcopatus in eo accumula
( legendum , Ramirum ) Sacerdotem & Mona ti merè commentitii. Jam diximus , Orderi
chum , quifrater Regis erat , elegerunt , & Regem cum alibi fcribere Aragonenfes Regem elegif
fibi conftituerunt. Navares autem Garfionem Sa fe Ranimirum Sacerdotem & Monachum . Denique
trapam fibi Regem præpofuerunt. Quia Ramirus, idem eruitur ex Gaufredo Priore Vofienfi hu
feu Ranimirus in monafterio Sancti Pontii de Tho jus temporis Au&
tore , in Chron . cap. 48. fed is
maris ( ideft , Thomerienfi cœnobio in pago malè de rebus extra Galliam , ubi fcribebat ,
Narbonenfi fito ) fuit Monachus & Sacerdos , in geftis edoctus Garfiam Ramirem pro Ramiro
quit Rodericus lib. 6. cap. 1. imò quadraginta Monacho fumit , aitque de Raimundo Beren
& amplius annos in illo monafterio Monachus gario hujus nominis IV Petronilla Ranimiri
vixerat , Regnum poft Alphonfi mortem non Regis & Monachi filiæ conjuge , qui genuit.
potuit tumultibus non turbari. Aragonenfes, ut Adelphonfum. Ifte Rex efficitur , eo quod mater il
habet ibidem Rodericus cap. 2. quendam nobi lius ( nempe Petronilla ) foret filia unica Garfia
lem , qui dicebatur Petrus Tarafia ( legendum, Reynier ( legendum , Ranimiri ) Monachi , qui
Atherafia ) volebant Regi mortuo fubrogare; Adelphonfo fratri occifo in Aragonenfi regno fuc
verum duo Magnates volentes fidelitatem na ceffit. Alphonfus itaque feu Adelphonfus , non
turali Domino cuftodire , plurimorum animos à Epifcopum , fed Monachum fuccefforem na
Яus
 in Annales C. Baronii.
495
1 SAC. XII. &us eft. Natalis Alexander Sec. XII pluribus " geffere. Ita Sandovalius. Sed ipfemet ne- sÆ C. XII.
An.C.1134 contendit matrimonium Ranimiri Monachi & fcio , an difciplina in Hifpania ufurpata hoc tu- An.C.1134.
Regis commentitium effe , & Baronius nullam lerit , at illud penes mecertum , Pontifices Ro
ejus mentionem facit . manos hoc & præcedenti feculo de impedimen
XXXIII. Quare juvat quæcunque Ranimiri Monachi tis matrimonii difpenfaffe , & Ivonem Carno
Sed
chus.Mona- matrimonium fpectant , teftimonio Auctoris tenfem , aliofque Galliarum Præfules à Pafchali
graviffimi & fupparis confirmare . Eft is Guillel II petiiffe , ut erga Philippum Francia Regem ,
mus Neubrigenfis , qui in Præfatione fuorum qui Bertradam cognatam dimittere nolebat,
quinque Rerum Anglicarum librorum affirmat, difpenfatione uteretur. Legendæ Epiftola
fe anno primo Stephani Anglorum Regis in lu CXLIV , & CXC Ivonis Carnotenfis. Ad
cem prodiiffe. Is lib. 2. cap. 10. ait : Illuftris hæc Robertus de Monte , qui hoc tempore vi
quidem ( legendum , quidam ) Rex Aragonum vebat , in Chron. ad annum MCLIX ait , Ara
(nempe Alphonfus VI) paulò ante noftram memo gonenfes Remelium ( pro Ramiro ) Monachum
riam , cùm haberet liberos , unum eorum piæ devo etiam jam fenem , licentia Romani Pontificis , à
tionis inftin&u Chrifto dicatum in Monafterio ton Monafterio abftra&tum Regem fecerunt , & ut
furavit (in Monafterio Sancti Pontii in Septima hæredem haberet , Mathildem matrem Willelmi
nia fito) , reliquos pro tempore fucceffores defi Vicecomitis Toarci illi affociaverunt , ex qua ge
gnans.Verùm præmortuis,qui fucceffori (legendum , nuit unamfiliam , quam Raymundus prædictus Co
fucceffuri ) perabantur , còntigit patrem bumanis mes (nempe Barcinonentis hujus nominis IV)
noviffimum rebus excedere. Veriti autem Opti duxit. Ubi hæc verba , licentia Romani Ponti
mates , & populus defucceffione nepotibus conten non ad abſtractionem Ramiri è monaſte
ficis ,
dentibus , ne regnum difcerperetur , properè con rio , fe ad ejus matrimonium cum Mathilde
venientes , & venienti periculo occurrentes , Re referuntur , quia ftatim ac Ramirus monafte
gis filium (nempe Ranimirum ) clauftro festi rium reliquit , Ofcam venit , & Rex coronatus
nanter extractum , fublimaverunt in Regem , re fuit , antequam id Romanus Pontifex refcire
gnoque difpofito , ad procreandos , quifuccederent potuerit. Quo etiamteftimonio refelluntur Scri
liberos uxorem compulerunt ducere , neceffitatis ptores Hifpani , à quibus uxor Ramiri vocatur
obtentu excufantes exceffum , & neceffitatem legi Inez aut Agnes , & confirmatur quod fcripfit
non effe fubjectam allegantes. Denique nata ejt Rodericus lib. 6. cap . 2. Ranimiri conjugem fo
ei unicafilia (Petronilla appellata ) ; cumque re rorem fuiffe Comitis Pictavienfis, Willelmi nem
gnum laudabili moderamine adminiftraffet ufque pe IX Willelmi VIII filii , ultimique Aqui
ad annos filia nubiles ( fallitur in hac circumftan taniæ Ducis. Mathildis primis nuptiis juncta
tia Neubrigenfis , ut infrà vifuri fumus ) ; con fuerat Aymerico Vicecomiti Toarcii , cui pepe
vocatis nobilibus , & coram fe folemniter apparen rit Godefridum , ut videre eft apud Beslium in
tibus cum univerfa penè militia ditionis fuæ taliter Hift . Comit. Pictavienfium cap. 34. Addit Ro
eos eft allocutus. bertus de Monte : Ex qua ( fc. Mathilde) genuit
XXXIV. Parcat mihi & nobis ( legendum , vobis ) unicamfiliam (nomine Petronillam ) , quam Rai
Invitis Pro- Omnipotens Deus , charifimi , factus fum enim
ceribus in mundus prædictus Comes duxit , de qua nata eft
Monafte infipiens , vos me coegiftis ; fed nunquid qui cecidit ifta puella , quam filio Regis ( fc. Richardo filio
rium rediit. non adjiciet , ut refurgat ? Nunquid quod ufurpa Henrici Anglia Regis ) diximus copulandam.
vit infelix neceffitas , quam effe dixiftis exlegem , Exemplum conjugii Ranimiri in medium alla
eadem ceffante , ratum effe debebit , quod ufurpa tum eft feculo fuperiore poft mortem Sebaftia
tum eft contra legem ? En ex me natam habetis ni Portugalliæ Regis , quando de Henrico Car
regni hæredem. Provideantur huic puellæ honora dinali Presbytero , & Archiep. Eborenfi legiti
biles nuptiæ: & regno erit confultum. Redeat ergo mo fucceffore maritando ad Regnum in familia
Monachus iterum ad Regulam , & fauciam de ce confervandum , actum eft , ut infinuat Spon
tero fanet confcientiam. Reclamatum eft ab omni danus anno MDLXXVIII num . XIV, & à qui-'
bus ; fed cùm pium , felixque propofitum diffua bufdam Hiftoricis fusè narratur.
deri non poffet , de confilio Procerum juveni Ex Charta à Ranimiro in caftello Balbaftri data XXXVI.
clariffimo Barcinonenfis Comitisfilio ( Raimundo menfe Otobri era MCLXXII , conftat eum non Navarrei
Garfium Ra
Berengarii Barcinonenfi Comiti , hujus nominis multò poft Alphonfi VI Aragonia & Navar- miri Regem
IV ) filiam defpondit , regnoque illi cum filia tra ræ Regis mortem in Aragonia regnaffe. Navar- eligunt.
dito ; vir memorabilis , præcipuuſque mundi con rei enim , qui ab anno MLXXVI , utibidem
temptor pungentes confcientiæ ftimulos ultra non diximus Aragonia Regi parebant , paulò poft
pallus , pofitâ purpurâ cucullam reinduit , & re Alphonfi VI obitum Garfiam Ramirem fibi
gnum clauftro mutavit. Regem præfecerunt ; cùm in Chronico Alphon
XXXV.
Scriptores Aragonenfes ajunt , Pontificem fiVIIIab Auctore coetaneo fcripto apud Mo
Filiam Wil- Romanum cum Ranimiro difpenfaffe , ut uxo
lelmi VIII retum in Inveſtigat. Regni Navarrici pag. 645 .
Comitis Pi- rem accipere poffet , fed alii id tribuunt Inno poft narratam cladem Chriftianorum ad Fra
Elav. uxo- centio II ; alii Anacleto Antipapa . Sandova gam era MCLXXII , notatumque pugnam in
rem ducit. « lius verò in Alphonfo VII. pag. 152. fcribit : cœpiffe fummo diluculo , hoc eft Xỳ 1 Kal. Au
" Dicunt hunc Monachum Ramirum cum dif gufti , fubdatur : Ad ultimum vero fugit Rex
"penfatione Papa uxorem accepiffe ; nefcio an & cum eo decem milites , & unus ex ipfius mili
"illo tempore difpenfationes peterentur , & tibus erat Garfias Ranimiri , &c. Et elegerunt
"concederentur ; cùm jam viderimus Grego ( nempe Navarrei ) ſuper ſe Regem nomine Gar
" rium VII difpenfationem largitum non effe fiam Ranimiri , ille qui fugit cum Rege de Fraga
" Alphonfo VI , & hunc eam non petiiffe co noprælio. Garfias enim Ramires legitimus ha
"tempore , quo conjugio illigatus erat cum pa res Regni erat , utpote qui originem ducebat à
" rente prioris uxoris , & Pontifices Romani Garfia Sanctio filio natu majori San &ii Majo
" amplius non egère , nifi ut fepararentur , & ris de cujus morte anno MXXXII verba feci
" eodem modo fe cum Regibus pofterioribus mus. Surita & Garibaius genus ejus à Sanctio
Tom . IV. Tt 2 Rege,
 496 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XII . Rege , qui Penalenius dictus eft , repetunt ; ve varra ultra Ebrum fitæ ante menfem Novem- SAC. XII.
An.C.1134. rùm tam ii , quàm fectatores hallucinantur ; brem hujus anni , ut oftendit Sandovalius fol. An.C.1134 .
præterquam enim quod uterque hujus Regis fi 15 2. fibi fubdidit, & die decima ejufdem menfis
lius Garfia appellati fuère , & in Caftella , an cum Berengera Regina erat in Monafterio San
tequam uxorem duxiffent, fine pofteritate obiê. &i Emiliani , ubi quandam donationem fecè
re , Oihenardus lib. 2. Notitia Vafconiæ cap . re , anno , ut ajunt , quo Alphonfus Aragonia
14. pag. 324. folide demonftrat ex relatione Le Rex mortuus eft , & quo Alphonfus VII Toleti
gatorum Sanctii Regis cognomento Sapientis Imperator erat .
Garfiam Ramiri originem ducere à Garſia San Mortuus eft hoc anno in Anglia Robertus XXXIX.
&
tio ad Attaportam occifo , & ex verbis eorun Dux Normanniz , quem Henricus Rex jam à Obitus Ro
berti Nor
dem Oratorum refellit , qui Garfiam Ramirem XXVIII annis in cuftodia detinebat. Deceit mannia
Regni Navarrici reftauratorem filium credidère autem IV Idus Februarii anno ab Incarnat. Dom . Ducis.
Ramiri Infantis, & Garfia Sanctii nepotem, quo MCXXXIV , inquit Gemmeticenfis lib. 8. cap.
in errore verfatur Marca in Hift . Bearniæ lib. 5 . 16. cui Ordericus lib. XIII , & Scriptores Bri
cap. 28. num. I. tannici confentiunt.
XXXVII. Anno Domini mill, CXXXIV, III Nonas Sep XL.
Neutri opinioni ullus ex Antiquis fuffraga
Garfias Ra- tur, & difertè contradicit Rodericus, qui hoc fe
miri a San tembris , tota Cenomannenfis civitas , cum omnibus Incendium
Cenoman
Elio Majore culo exeunte vixit , lib . 5. cap. 24. ubi de Gar Ecclefiis , quæ intra muros continebantur , eva. nenfe.
genusduce- fia Sanctii Majoris filio fcribit : Rex Garfias ha nuit in favillas , &c. Sanè ex quo eadem civitas
bat.
buit duos filios , Regem San& tium , quem fibi or primitùs fundata fuit , nec fcripto , nec fenum re
dinaverat fuccefforem , fed fuit occifus in Pœnale latione me illius tantum recolo infortunium didi
ni , & alium , qui Sanctius fimiliter eft vocatus , ciffe , quantum in illa die videtur recepiffe , inquit
apud Rodamfuit proditionaliter interfectus . Hic Auctor deGeftis Epifcoporum Cenomanenfium
habuitfilium Ranimirum Infantem, qui Ranimi in Guidone Epifcopo Cenomanenfi cap. 36. qui
rus duxit uxorem filiam Roderici Didaci , cùm ideo coavus fuit.
Valentia morabatur , & fufcepit ex eafilium Gar Claruit his temporibus Hugo Corbeienfis in XLI.
fiam Ranimiri , qui primus regnavit in Navar Gallia Monachus , de Folieto dictus S. R. E. Floret Hugo
de Folieto.
ra. Qua genealogia planè conformis relationi Cardinalis qui multa , eaque optima fcripfit, quæ
Oratorum San&ii filii Garfia , quæ extat apud inter Opera Hugonis Victorini , quafi ejus ef
Hovedenum in pofteriori fuorum Annalium fent , recenfentur. Oudinus in Supplem. Script.
parte pag. 564. In eo tantum peccat Rodericus, Ecclef. ex codicibus MSS . à fe vifis demonftrat,
quod Sandlium San&ii Penalenii fratrem appel libros IV de Clauftro Anima , lib. de Medici
lat ; is enim Infans pofterior natu Ramirus vo na Anima , aliofque quofdam Hugoni Victori
catus fuit , ut ex plurimis , quæ adhuc in Hi no perperam attributos ejus fœtum effe , & edi
fpania fuperfunt, Chartis innotefcit. Moretus, tores ultimos Operum Hugonis Victorini omi
qui Oihenartum fequitut , aliquas lib. 3. Inve fiffe cenfuram iftorum Operum , quam præce
ftigat. exhibet. Illud planè certum , Garfiam dentes prudenter adhibuerant. Loquitur Tri
Ramirem Regni Navarrici reftauratorem origi themius de Hugone de Folieto in Chron . Hir
nem traxifle ab Infante apud Rodam occifo , faug. ad annum fuperiorem , & aliqua ejus Ope
quem liquet non San& tium , fed Ramirum di ra recenfet , inter qua duo laudata Hugoni Vi
Яum fuiffe , ut Hiftorici Arabes à Marmolo ctorino adfcripta.
in fua Africa defcriptione citati & vifi , te Ufque ad hunc annum pervenit Joannes Hie- XLII.
ftantur. Neque Sanctius Infans fratri fupervi romnemon, cognomento Chalcedonii, Patriar- Obitus loan
nis Chalce
xit ; cùm poft hujus mortem in nulla , que fu cha Conftantino politanus , qui jam ab anno donii Epifc.
perfit, charta ejus mentio fit; cùm contrà Rumi MCXI Ecclefiam Conftantinopolitanam rege- CP.
rus in quamplurimis memoretur ufq; ad annum bat. In ferie enim Epifcoporum Byzantii lib .
era MCXXI , Chrifti fcilicet MLXXXIII , 4. Juris Graco - Romani recitata ei tribuuntur
quo eum occifum conftat. Ita planè Rodericus anni XXIII . Hieromnemon verò dignitas erat
corrigendus , qui tantum in Infantis nomine in Ecclefia Gracanica , duodecima à Codino
peccat , San&tium pro Ramiro ufurpans . cap. 1. recenfita , ubi & munus ejus defcribit.
XXXVIII. Alphonfus VII Caftella Rex Aragoniam & Eam obiit poftea Georgius Pachymeres. De hac
Alphonfus
vil Caftel
Navarram ad fe hæreditario jure devolutas præ
dicabat , & Ramirum nonnifi vitio Aragonia voce ieguvav plura habet Ducangius inGlof
la Rex Na. fario media & infimæ Græcitatis. Joanni Chal
varram Regem creatum. Ita contractis copiis irrupit in cedonio fucceffit Leo Styopita , cujus Baronius
Aragoniam partem veteris Caftellæ à Regno Navarreo pen meminit anno MCXLIII , qui tamen Joan
ad jecon
nere ferti- dentem , eamque fibi facile ſubjecit cum Na nem ejus decefforem prætermifit ; fedOnuphrius
tendit. jara ejus capite , & omni regione ultra Ebrum in Chron. utriufque mentionem fecit.
Fl. pofita. Recentes Hifpaniæ Scriptores ajunt,
eum Victoriam obfidione cinxiffe , quod verum
effe non poteft ; cùm nonnifi diu pòft ea urbs ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6628. Anno Eræ
conftructa fuerit. Tum Alphonfus VII exerci Hifpan.
24. F. D 15. P. 7. April. Indic. 13 . MCLXXIII.
tum ad Cæfarauguftam duxit , eamque nullo Anno He
negotio occupavit. Ranimirus in Montes con JESU CHRISTI 1135 . giræ DXXX
fugit , firmo fe fe aggere munivit , ibique per INNOCENTII II PAPE 6. inchoato die
11. Octob.
aliquod tempus fubftitit , ut ex Actis publicis fer. 6.
LOTHARII REG. II. IMP. 3.
Surita , Joannes Brizius & Moretus oftendunt.
Inter has bellorum tempeftates Garfia Ramires JOANNIS COMNENI IMP. 18.
piam quandam donationem fecit à Moreto lib.
I.
3. Inveſtigat, cap. 6. pag. 647. relatam, in qua A Num. I ad VIII. Gaufridus Carnoten
Ego Garfia Dei gratia Rex, fis Epifcopus S. Sedis Legatus videns Gotfridus
&c. Alphonfus VII Regnum Naiera feu Na Aquitania rebus non fatis per literas provideri Epifc.
Carnotenfis
comite
 in Annales C. Baronii .
##
SAC. XII. comite S. Bernardo in eam profectus eft : Simul
An.C.1135 Abbas & Legatus ingrediuntur Aquitaniam , in
S.Bernar
dusComitem quit Ernaldus in Vita S. Bernardi lib. 2. cap. 6.
Pictavorum Interim Gerardus (Engolifmenfis Epifcopus, qui
à Schifmate fe Anacleti Antipapa LegatumBurdegalenfem
dicebat ) , affen
retrabunt. fu (Comitis fc. Guillelmi IX ) Ar
chiepifcopatum occupaverat , & fimul Burdegalen
Jem & Engolifmenfem detinebat Ecclefiam. Sed
effluentibus pecuniis , quas in affentatorum ma
b.
nus injecerat , & magis ac magis cognita veri
tate , jam defluebant ab eo fubfidia Principum , &
perfidiæ ejus timebant exiftere defenfores. Mora
batur itaque in locis illis , in quibusfecuriorem fe
putabat , nec jam facile publicis fe fe Conventibus
præfentabat. Hinc Gerardo abfente facilior ad
Principem aditus fuit.
II. Legatus & Abbas rationibus & exemplis ufi
Obitus Ge- funt,quibus duritiam Guillelmi IX Pictavorum
rardi Engo,Comitis domuere : Pace itaque , fubdit Ernal
lifm . Legati
Antipapa. dus , omni Aquitaniæ Ecclefia reddita , folus Ge
rardus perfeverat in malis : fed non multò pòft , ad
veniente die ira, in domo ſua miſerabiliter extin
Etus eft. Auctor tamen de Geftis Pontif. Engo
lifmenfium apud Labbeum Tom . II Biblioth.
de Gerardo fcribit : Die proxima mortis fuæ ac
cepimus , quod in confeffione fua Sacerdotibus di
xerit , fi partem Petri Leonis contra voluntatem
Dei ignorans manu tenuerit , fe confiteri & pœni
tere , &c. Sequente die dominica migravit à ſe
culo MCXXXV anno ab Incarnat. Domini. Ve
rùm valde dubium , ne per affentationem hæc
ab illo Anonymo Schifmatico dicta fint.
III. A num. VIII ad XI. Noterius Archidiaco-
Thumas
Prior S. Vi nus Ecclefiæ Parifienfis ob res cuidam Cano-
ElorisPari- nico per Archidiaconatum fuum iter facienti
fienfis nefa- raptas , totum Archidiaconatum interdi&o fup-
tur.trucida- pofuit ; fed Stephanus Epifcopus Parifienfis ea
rie
de re non admonitus , licet tunc in Archidia-
conatu illo effet , læfam putans jurifdictionem
Epifcopalem, interdi&
tum relaxavit. Archidia-
conus autem putans Epifcopum Magiftri Thome
Prioris Domus Sancti Victoris Parifienfis con- fis pag. 121. & Mabillonius in Chronologia Ber
filio in agendis uti , ipfum deftinavit ad necem, nardina illa ad annum MCXXXI differunt. Ma
tandemque occidi juffit. Cadem , & diem , quo billonius tamen in Notis fufioribus ad Epifto
ea patrata , Stephanus Epifc. Parifienfis Gotfri- lam CLVIII Divi Bernardi eadem cum anno
do Carnotenfium Epifcopo & Apoftolica Sedis Le-
gato fignificavit literis , quarum initium : Cala-
mitatis nova pondus , in quibus ait Stephanus :
Juxta Domini Stephani caftrum , quod Gornia-
cum dicitur fubitò ab ejus hominibus , fcilicet ne-
potibus Theobaldi ( qui & Noterius dictus ) Ar-
chidiaconi , infidias mihi in via præftruentibus ,
affultumpaffus fum. Cumque nos inermes , ut potè
die Dominico , & pacem ferentes incederemus : fu-
bitò evaginatis gladiis irruunt fuper nos , & nec
Deo , nec dieifacræ, nec mihi , nec his , qui mecum
erant , religiofis viris , honorem dantes , inter
manus noftras innocentem trucidaverunt. Divus
Bernardus in Epiftola CLIX ad Innocentium
II in perfona Stephani Parifienfis Epifcopi fcri-
pta idem habet : Vir religiofus , Prior Sancti Vi-
Goris , Magifter Thomas in obfequio caritatis ,
in itinere quod indixerat pietas , in opere fancto ,
in Sanctorum comitatu , in dominico die , certe in
finu meo , & inter manus meas crudeliter ab
IV. impiis pro juftitia excerebratus eft.
Concilium Gotfridus San&a Sedis Legatus præfatis li
Iotrenfe ad teris acceptis ad Claramvallem convolavit ,
parricida mandavitque Remenfi , Rotomagenfi , Turo
rum pa
nitionem nenfi & Senonenfi Archiepifcopis , eorumque
coactum. Suffraganeis, uti certa die apud Jotrum (Gallicè,
Tom. IV.
497
Jovare ) diœcefis Meldenfis , quod cœnobium SAC. XII.
eft Sanctimonialium , frequentes convenirent. An.C.1135 .
Quibus congregatis acceptæ funt ab Hugone
Gratianopolitano Epifcopo , atque à Guigone
Priore Cartufienfium & à tota ejus familia li
tera , quibus rogant , ut in facrilegos homi
cidas Ecclefiaftici rigoris intrepide gladium
producerent. Celebrata Synodo Innocentius II
San&i Bernardi literis invitatus confirmat quæ
in ea decreta fuerant , aitque : Quod ergo à ve
ftra dilectione apud Jotrum nuper judicatum eſt ,
Apoflolica auctoritateftatuimus eſſe firmatum. Sed
quia nimis remiſſa videtur effe veftra fententia ,
addendo cenfemus , ut in quibus cunque locis præ
fati fanguinarii præfentes fuerint divina ibi non
celebrentur officia; & fi quis facrilegos illos Clerici
das , ac cæleftis Collegii perturbatores , & effufa
res Dominici Sanguinis in feculo remanentes ma
mutenere & confovere tentaverit , anathematis
fententia percellatur. Denique Petrus Venerabi
lis Cluniacenfis Abbas Epiftolâ XVII libri pri
mi ad Innocentium II data poft Concilium
Jotrenfe , ait : Nuper in partibus noftris , Ar
chiepifcoporum , Epifcoporum , Abbatum , ac mul
torum religioforum & fapientum perfonæ congre
gata funt , & Concilio habito in hujufmodi facri
legos feveritatis fententiam protulerunt. Confir
met ergo , fi placet , Apoftolica auctoritas , quod
ab eis bene actum eft : fuppleat fi quid minus fe
verè decretum eft , ut & impii debita ultione pu
niantur , & ab eorum imitatione ceteri deter
reantur.
Nunc hujus cædis, & Concilii Jotrenfis annus V.
Carles Tho
variis fedibus jactatus fedulò inquirendus. Joan ma Cone
nes Picardus in Notis ad Epiftolam Divi Bernar- cilium per
di CLVIII , & ex eo Labbeus Tom. X Concil. tinent ad
Manricus in Annal . Cifterc. ac Henfchenius ad MCXXXIII
annum
diem primum menfis Aprilis in Comment. præ
vio ad vitam S. Hugonis Epifcopi Gratianopoli
tani hæc anno MCXXX contigiffe perfuafum ha
buere. BulæusTom. II Hift.Univerfitat. Parifien
MCXXXIII , Baronius verò cum præfenti
connectunt. Verùm tam cædem S. Thomæ quàm
Concilium Jotrenſe ad annum MCXXXIII
pertinere , mihi pene certa ftat fententia. Pri
mò , quia Gotfridus Carnotenfis Epifcopus an
no tantum MCXXXII Legatus Sedis Apo
ftolicæ ab Innocentio II ante fuum è Gallia di
fceffum conftitutus fuit ; neque enim præfente
Summo Pontifice Legato opus erat , uti fuo lo
co oftendimus. Secundò , quia Concilium Re
menfe anno MCXXXI tempore Quadragefima
ad feftum San&i Luca ab Innocentio II indi
&um fuit , & cædes hæc , ut ftatim videbimus,
menfe Augufto peracta. Quare alio Concilio
opus non fuiffet. Tertiò , ex citatis Petri Vene
rabilis verbis manifeftè liquet , tempore , quo
hæc accidère , Innocentium II in Galiis non
fuiffe , fed in Italia ; alioquin non diceret San
&us Abbas , nuper in partibus noftris.
Denique in Necrologio Victoriano ad diem VI.
XX menfis Augufti legitur : Anniverſarium Hac Epocha
magis con
Magiftri Thoma Prioris hujus Ecclefiæ , qui pro firmatur,
defenfione juftitiæ ab inimicis juftitia crudeliter
interfectus , & vivens , & moriens , honeftatis &
patientia dignam , atque laudabilem fequacibus
fuis vitaformulam dereliquit , tertio decimo Ka.
Tt 3 lendas
 498 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XII . lendas Septembris, qui dies anno MCXXXIII erat , ut fidem facit Gauterius Monachus Clu- SÆC. XII .
niacenfis in libello de Miraculis B. Virginis An.C.1135.
An.C.1135 in Dominicam incidit , certòque conftat , San
&um virum non alia die à Dominicali trucida Maria , Tom. I Biblioth . Labbei pag. 650. re
tum fuifle. Verum quidem eft , fimiles annota lato , in quo is Auctor dicit fe eo anno primum
tiones fæpe à pofterioribus additas fuiffe Marty miraculum, quod in medium adducit , cogno
rologiis ac Necrologiis , ipfofque Victorinos viffe ab uno venerabili Goffrido CarnotenfiEpi
iftam parum curaffe , cùm ab aliquot annis ejus fcopo , & Apoftolica Sedis Legato in conventu no
fepulchro infcripferint, eum anno MCXXXI bilium perfonarum referente. Ex quibus tandem
peremptum effe , licet eo anno dies XX Augu omnibus confequens eft, Hugonem Gratianopo
fti in feriam quartam ceciderit ; fed cùm eadem litanum Epifcopum , qui cum Guigone Priori
annotatio in Necrologio San &i Guinaili Cor Cartufienfium ad Concilium Jotrenfe adversùs
bolienfis etiam legatur , & Sancti Thoma parricidas Thoma fcripfit , non effe Sanctum
Martyrium in nullum ex præcedentibus annis Hugonem anno MCXXXII menfe Aprili de
competere poffit , perfpicuum eft in utroque mortuum , ut duarum priorum fententiarum à
Necrologio diei quo contigit , affixum nobis confutatarum fectatores autumarunt , fed
fuiffe. alterum Hugonem Ordinis Cartuɓani ejus in
VII. Epifcopatum fuccefforem , ut tam Baronius ,
Antequam Synodus Jotrenfis congregaretur,
Innocentius
11 jubet Innocentius II poftquam de commiffo fcelere quàm Mabillonius rectè viderunt.
Thomam certior factus eft , fcripfit R. Remenfi , H. Seno Non folum Divus Bernardus anno MCXXXIII IX.
honorificen- nenfi & eorum Epifcopis , Rainalde fcilicet & fcripfit Epiftolas CLVIII , CLIX , & CLX Archen.bol
dus fubde
tiùsfepeliri. Henrico Archiepifcopis , literas Tom. V Spici occafione cadis Magiftri Thoma Prioris San &i canus Aure
Jegii recitatas , quibus eos acriter urfit , ut par Victoris ; fed etiam Epiftolam CLXI occa- lian.eodem
ricidas illos & hujus criminis confcios plecte fione cadis Archembaldi Subdecani Aurelia- quo Thomas
anno occifus.
rent : Si quid enim , inquit , à vobis diffimulatum nenfis , quam utramque hoc anno patratam effe
vel omiffum fuerit , cognofcetis id ad animarum credebat Baronius , qui num . VIII in margine
veftrarum & officii periculum pertinere. Sane eafdem citat. Verùm utrumque facinus anno
quidquid fuper his Prudentia veflra decreverit , MCXXXIII commiffum ; nam Ordericus
B. Petri & noftra erit firmitate fubnixum. Sans lib. XIII pag. 896. ad annum MCXXXI
&torumfiquidem Patrum decreta , & noviffima & varia , quæ diverfis annis accidere , referens
antiqua Conciliorum ftatuta vos inftruunt , quid fcribit Hugonem Decanum Aurelianenfem à
oporteat in hujufmodi cafu decerni. Ad hæc man temerariis hominibus in via percuffum fuiffe,
damus , ut corpus præfati boni viri , qui coram additque : Tunc etiam Thomas Sancti Villoris
Judice fuperno modò de fua juftitia & innocentia Canonicus vir magna autoritatis interemptus eft ,
teftimonium perhibet , & fub obedientia vivens in cujus interfectionem Stephanus Parifienfis Epifco
obfequio proprii eft interfectus Epifcopi , in fua pus adftans cum ingenti mærore contemplatus eft.
Ecclefia honorificè tumuletur. Data Pifis XXI Errat tamen Ordericus , licet hoc tempore in
Decembris. His liters acceptis corpus Thome Normannia vixerit, dum loco ArchembaldiSub
in Bafilicam elatum ad dexteram fummi altaris, decaniAurelianenfis,habet Hugonem Decanum ;
idque VII Idus Martii , ad quem diem in Ec divus enim Bernardus in Epift. CLXI ad Inno
clefia Sancti Victoris recitatur rei gefta fumma centium II , aliique Clericum tunc occifum Ar
in hanc fententiam : Commemoratio Domini chembaldum Subdecanum Aurelianenfem appel
Thoma Prioris hujus Ecclefiæ , quando corpus ejus lant. Porrò utramque cadem eodem fere tem
præcepto Domini Pape Innocentii de clauftro pore factam indicat etiam Bernardus in ea ad
translatum , & in Ecclefia fepultum eft. Joannes Innocentium II Epiftola : Vox fanguinis , in
Picardus citatus , qui hanc annotationem exhi quit , Archembaldi Subdecani Aurelianenfis in
bet , ait Innocentium II fub initium anni valuit. Nam ecce , pro dolor ! juxta Prophetam,
MCXXXI Lutetiam ingreffum , mox Sancti fanguis fanguinem tangit , & fimul jun&i
Victoris adiiffe cœnobium , & præcepiffe cor fortiùs clamant ad vos de Francia . Clamat , in
pus Sancti Viri in honorificentiori , quàm fue quam , & vociferatur uterque fanguis , &c. Si ,
rat loco collocari . Verùm Innocentius II eo inquam , vigor Ecclefiaflicus pepercerit iftis , Joan
Chrifti anno menfe Martio Leodii fuit , non ni dico (interfe&tori Archembaldi ) , & Theo
verò Lutetiæ , ut fuo loco probatum eft. baldo Noterio , Thoma interfectori. Quo ex lo
VIII. co obiter obfervabis , quantum hallucinati
Bulaus etiam laudatus putavit , prædicas li
MCXXXIII teras ad utrumque Archiepifcopum datas , quia fuerint Viri docti , qui Thoma cadem cum an
ab Innocen- paulò tardiores fuerunt in exequenda fententia no MCXXX , vel cum anno MCXXXI
tio II pra- ad fe ab eo miffa , indeque Innocentium II aliis connexaère ; cùm duobus illis annis menfe Au
ceptum.
literis eis fignificaffe , quàm moleftè tarditatem gufto, quo eam contigiffe diximus, Innocentius
iſtam , ignaviamque ferret. At ex pofteriorum II fuerit in Francia , & tamen tefte Bernardo ,
harum literarum lectione manifeftiffimè appa extra eam agebat hujus carnificina tempore.
ret eas Pontificis fententiam non fubfecutas Perperàm etiam Mabillonius in Notis fufiori
effe , fed præceffiffe . Sed cùm Bulæus mortem bus ad Epift. CCXLV. S. Bernardi ex lauda
Thome cum anno MCXXXI malè copulaf to Orderici loco deducit Hugonem Decanum
fet, non potuit in harum pofteriorum literarum in Joannis Aurelianenfis Epifc. locum fubroga
Epocha non errare , quia Innocentius II toto tum fuiffe , & id malè ab Hiftoricis Ecclefia
anno MCXXXI Pifis abfuit. Porrò nulla ra Aurelianenfis prætermiffum ; cùm Ordericus eo
tio afferri poteft , quæ Thomæ cædem poft an loco non fequendus , fed corrigendus fit.
num MCXXXIII differri debere indicet. Idem Mabillonius in brevi nota ad Epifto- X.
Quare non video mortis Thomæ & Concilii Jo lam Sancti Bernardi CLXI ait , Bernardum Breve inter
contrarium effe Petro Venerabili à Baronio utramque
trenfis Epocham amplius in dubium revocari cadem inter
poffe ; eo enim anno Gotfridus Carnotenfis num. VIII citato , in lib . I Epift.,XVII , ubi vallum fuit.
Epifcopus Apoftolica Sedis Legatus in Gallia dicit Petrum infinuare Archembaldum de me
dio
 in Annales C. Baronii . 499
E
SAC. XII. dio fublatum ante Thomam Victorinum , his conjux ipfius mox infirmitatis tacta incommodo SAC. XII,
An.C.1135. verbis : Quorum impunitas fceleris arma mini ad extrema pervenit
pervenit : que videlicet mulier , dum An.C.1135 .
ftrat furèris : ut ficut poft Aurelianenfem Subde vixit , Religionis gratia atque eleemofynarum lar
canum ad Dominum Thomam Parifienfem , quia gitione fertur plurimùm enituifle. Hac Regina
prior inultus remanferat , perfecutorum gladius fe Elvira appellata , Alphonfi VI Caftella & Le
convertit. At Bernardus indicat tantùm fpatium, gionis Regis filia erat. Aliqui eam Isabellam
quod inter utramque cadem interceflit , breve dictam , & è fanguine Regum Francia progna
fuiffe. In Concilio Jotrenfi tam de cæde Ar tam volunt ; fed Sandovalius fol. 96. ait id nul
chembaldi , quàm de cade Thoma Victorini lo antiquo monumento probari. Illud certum ,
actum, ut docet Epiftola Innocentii II Tom. X Elviram Ifabella Alphonfi Regis quarta uxoris
Concil. pag. 997. in qua prius Thomæ , quàm filiam extitiffe ; cùm id Pelagius Õuetenfis te
Archembaldi cædes memoratur. Mabillonius ftetur. Cùm verò Elvira trium Rogerii Sicilia
in Notis fufioribus ad Epiftolam Divi Bernardi Regis filiorum mater extiterit , iique jam mi
CL refert Epiftolam Innocentii 11 Gaufrido litarent , non multùm juvenis effe debuit. Pyr
Carnotenfi Apoftolica Sedis Legato & Stephano rhus in Hiftoria Sicilia graviter peccavit , cùm
Parifienfi Epifcopis datam , qua mandat , ut inter Anacleti Antipapa fororem priorem Rogerii
fectores Aurelianenfi Ecclefiæ , quam graviter Regis uxorem, fecundam verò, quæ parvo tem
læsere , fatisfaciant. Epiftola data Pifis VI Idus pore vixit , Ayroldam , & tertiam , quam anno
Januarii , anni fc. præfentis , vel faltem antece MCXLV demortuam vult , Elviram dictam
dentis , cùm ex dictis utrumque flagitium ab fcripfit . Hac enim omnia abfurda . Ayroldam
anno MCXXXIII removeri non poffit. conjugem ejus fuiffe probat tantum ex libro
XI. Ad num . XI & feq. Florebat hoc tempore Ducis Gardia , cujus utpote recentioris aucto
1 Adalbertus
S. Sedis in in Germania Adalbertus Moguntinenfis Archie ritas fidem non facit ; neque hujus Reginæ ali
Germania pifcopus poft biduum , ut legitur apud Dode bi mentio extat. Rogerium tamen Anacleti fo
Legatus. chinum Abbatem in Chron. & Serarium in rorem duxiffe, Ordericus lib. XIII pag. 898.nos
Epifc. Mogunt. demortuus , cujus Baronius hoc dubitare non patitur , licet nomen ejus taceat,
& præcedentibus annis meminit. Verum Char quod nec alibi legitur : Filiam Petri Leonis , in
ta à Baronio , & à Serario in Epifc. Mogunti quit , fororem Anacleti Pontificis uxorem duxit ,
nenfibus relata , qua Adalbertus fe gratum Mo & ab eodem coronatus Regium ftemma ( ideft ,
guntinenfibus oftendit,quod fibi olim ab Impe Diadema ) nunc gerit , hoc fcilicet anno, vel ali
ratore captivo faviffent , in fubfcriptione men quo ex fequentibus , quibus jam diximus , eum
dofa eft . His enim verbis clauditur : factafunt librum illum XIII compofuiffe.
hæc Dom. Incarnat . MCXXXV indict. XII , & Reginâ mortuâ , ut fubdit Alexander Abbas, XIV.
confirmata Regnante Domino Lothario Imp . ejuf Rex ipfe ita maroris contritus eft amaritudine , ut Falfus
mor deru
mor
dem nominis III anno Regni ejus IX , Imperii multis fe diebus intra cameram recludens , excep- te Rogerii
verò 11 feliciter ; loco enim , MCXXXV , le tis ejus privatis obfecutoribus non apparuerit ; un- magnorum
gendum , MCXXXIV , ut tam indictio XII , de accidit , ut fama paulatim diffuſa , non folum motuum
caufa.
quàm annus Regni IX & Imperii II demon iis qui longe ; verum etiam qui propè erant , verè
ftrant. Cùm verò in ea Adalbertus fe Sedis Apo obiille exiftimaretur. Quo videlicet rumore Prin
ftolica Legatum appellet , intelligimus Lega ceps Robertus , qui Pifam aufugerat , follicitatus
tionem Alberonis Archiep. Trevirenfis anno cum immenfa belligerorum Pifanorum manu na
fuperiori finitam fuifle. Adalberto in eam Lega vigio advectus in Neapolis urbe excipitur , fa
tionem fucceffit Theduinus S. Rufina Cardina vente fibi Sergio ejufdem civitatis Magiftro mili
lis , ut ex mox dicendis liquebit. tum : qui jam cum eo præmiffis alterutrum nun
XII. ciis confpiraverat.
Gefta vero in Germania Chronographus Hil Falco verò fcribit : Anno
Principes MCXXXV Dom. Incarnat. & fexto anno Ponti
densheimenfis ad annum MCXXXV his ver
Imperii cum
Lothario bis narrat : Dominica ante mediam quadragefi ficatus Domini Innocentii , menfe Martio , indict.
Imp. pacem mam fcilicet XVI Kalendas Aprilis frequens XII . Hoc anno Princeps ipfe feptimo die ftante
jurant.
Principum ferè totius Regni Conventus fit apud menfis Aprilis (ideft , die XXIV menfis Apri
Bavenberg Imperatore præfente . Ibi Dei gratia lis juxta ejus fupputandi modum ) tum viginti
afpirante , Fridericus Dux Suevorum ( qui cum navigiis Neapolim venit , & comprehendit Aver
Conrado fratre ad Imperium afpiraverat ) comi fam & Cuculum , quibus comprehenfis Neapolim
tantibus Principibus in concordiam cum Impera Princeps ipfe revertitur , & ibi moratus eft cum
tore fociatur. In fefto Pentecoftes apud Magade Pifanis ipfis. Eodem anno præfatus Comes Rai
burgum primùm Principes Regni coram Impera nulphus venit Neapolim cum quadringentis mi
tore firmiffimam pacem domi , forifque ad decem litibus , & civitates fuas & oppida dimifit. Fufius
annos juraverunt. In fefto Santi Michaelis , in hac refert Alexander , aitque , vulgato falfo Ro
loco , qui dicitur Mulenhusem , Conradus frater gerii Regis mortis rumore Rainulphum bel
Friderici Ducis Imperatori reconciliatur. Jam an lum renovaffe : Comes autem Ranulfus , & ipfe
no MCXXXIII Conradus cum eo in gra eodem rumore deceptus Regis obitum verè conti
tiam redierat , fed aliquod poftea diflidium in gifle credebat. Qui cùm Principem cum ingenti
ter utrumque exortum effe oportet. Trithemius armatorum multitudine reverfum comperiffet ,
in Chron . Hirfaug. Principes, qui præfato Con corde refpirans lætabatur valde , quod Rege de
ventui interfuere , nominat , & Conradi cum functo tempus jam accidiffe oportunum videretur ,
Imperatore reconciliationem paulò diftin &
tiùs quo & idem Princeps Capuam Principatus amiſſi
refert. honorem, &ipfe (fc. Rainulphus ) terras , qui
XIII. A num. XIII ad XVI. Cùm Rex Rogerius bus deminutus fuerat , recuperare poffent. Per
Rogerius
Sicilia Rex eodem anno, inquit Alexander Abbas initio lib.3. jurium itaque contra Regem Rogerium perpetra
non multò poft corporis langore corripitur ( fcilicet re non timens , fine ulla dierum dilatione donati
plures uxo
res habuit. in Sicilia , ubi hujus anni initio erat ) , fed cùm vo fuo milites circiter quadringentos collegit : at
Deo tribuente citiùs convaluiſſet , Alberia Regina que cum eifdem ipfis non longè extra muros Capuæ
It 4
progreffus
 500 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII .progreffus eft , expectans fi fortè quoquo modo civi
An.C.1135 tas ipfa Principi reftituenda ab iis , qui ampliori
ejufdem amore connecti videbantur , fibi reddere
tur : cujus quoque proditionem , cùm non ad effe
Etum eveniffe comperiffet , immenfo animi mærore
contritus eft.
XV. Deinde aurora illucefcente , per campos paffim
Regno Nea difcurrens , copiofam animalium , diverfarumque
politano re- rerum rapinam in fuburbanis ejus exercuit : ficque
novatur. Capaciam munitiffimum ejus oppidum , quo iter
affumferat , timido corde regreditur Guerra ita
que hoc modo adversùs Regem incæpta eft , &c.
Eodem namque tempore Cancellarius Regis Wa
rinus nomine , vir quidem literis apprimè erudi
tus , & in fecularibus negotiis prudentiffimus , &
Joannes Ammiratus cunctam Terram Laboris
tunc temporis procurantes cuftodiebant , &c. Erat
autem in eadem Terra Laboris civitas quædam no
mine Averfa , quam Normanni , cùm Apuliam
1
aggrederentur , primitus condiderunt , &c. ad
quam cùm Joannes Ammiratus & Warinus Can
cellarius veniffent ceperunt , &c. cohabitantes di
ligenter præmonere , quatenus nullo unquam amo
refeu timore concuffi Regiam fidelitatem relinque
rent , &c. Igitur Princeps Robertus de Regis obitu
adhuc incertus non definebat intra mentis fuæ vol
vere arcanum , quomodo , qualiterve principalem
& demptum apicem refumere poffet. Mifit itaque
ad Ranulphum Comitem , uti ad fe quantocyus fe
ftinaret , &c. Cum ille de Regis morte , utjam
dictum eft , nequaquam cunctaretur , mox cum
ipfa militari , quam collegerat acie , ad illum
Neapolim fitienter properavit , cujus quoque ad
venta Princeps ipfe , Sergiufque Magiſter militum
ad majorem refumendum audaciam vehementer
funt vegetati , putantes per eum , eò quod vir belii
cofiffimus effet ad effectum rei quam defiderabant
feliciter pertingere.
XVI.
Firmata itaque ad invicem confpiratione , hac
Averfa à
tandem apudfe firmiter propofuerunt , ut & Prin
Rogerio Rege
deficit. ceps & Comesfua ablata ad integrum fibi reftitue
rentur , & Magifter militum Neapolim , & cete
ra , quæjure fibi fuppetebant ſecuriter poffideret.
At Rex ficut & prius , ita & tunc extinctus cre
debatur , de cujus quoque vita nonnulli fidelium
etiam fuorum hæfitabant , præfertim cùm inftanti
bus hoftibus plus folito venire moraretur ; fed & fi
quis veniens eum vivere vel venire affereret , jam
audiri contemnebatur : cum multis aliis ante ve
nientibus atque id ipfum afferentibus , &c. Jam
enim Madius menfis curfus fui metam attingebat.
Averfæ cives à Rogerio deficientes fe fe Rainul
pho dedidère ; fed Cancellarius & Ammiratus
Rogerio Regi Capuam, aliafque arces conferva
runt, ut prodit Alexander, qui addit, Principem
irrito conatu Capuam infidiis ingredi tentafle ,
eique adhærentes detentos fuiffe à Cancellario,
qui eos Salernum , ut ibi cuftodirentur , mifit.
Parte alia Ammiratus ita prudenter fe geffit , ut
foli defenfioni intentus hoftes cibariis deficien
tes recedere coacti fuerint. Princeps & Magi
fter militia Neapolim profecti funt , & Ramnul
fus Comes ad Cuftodiendam Averfam delegatur.
XVII: Interea , uti habet Falco pag. 297. Rex me
RogeriusRex dio menfe Junio venit Salernum. Quod Alexan
fummo gauder teftis oculatus clariùs narrat : Dum ergo res
dio excipitur
in Apulia. ita haberentur , ecce fubitó Rex Rogerius , quem feciffet , fuper Neapolim venit , & diebus novem
omnes fui fitienter expectabant , quemque inimici eam obfedit ; fed populus civitatis , & Princeps
ejus non vivum credebant , aquoreis undis adve ( nempe Capuanus ) nihil ex eo trepidabant. Rex
&us quinto die intrante Junio Salernum ingredi autem civitatem illam capere non poffe afpiciens ,
tur: cui cùm de navi exeunti univerfus civitatis eam dimifit , & Averfamperrexit : & eam readi
populus unanimes occurriffent , tanto excepti funt
gaudio , ut pro eo Deo gratias omnes exclamarent : SEC. XII.
cujus adventum & Beneventani audientes ita ipfi An.C.1135 .
immenſo funt exhilarati tripudio , ut in urbe me
ipfo præfente , & audiente Ecclefiarum figna fimul
pulfarentur , & ab Archiepifcopio ad monafterium
ufque S. Sophia cum hymnis & laudibus Clerica
lis Ordo procefferit. Notat Alexander Regem
proteftatum effe fe neque Rainulpho Comiti ,
neque Sergio militia Magiftro ob eorum perfi
diam & perjurium parcere velle , fed Principi
Capuano veniam obtuliffe , quia iram ejus ma
gis delitefcendo fugerat , &c. Si tamen ab inimicis
videlicet Magiftro militum , & Comite Remnul
pho difcedere vellet , fed hunc oblatam condi
tionem refpuiffe.
Cum ergo Princeps hoc , quod mandatum ab XVIII.
eo fuerat , contemnendum elegillet , Rex illicò coa- Averfam
capit ever
Eta in unum , quam collegerat militum , peditum- titque.
que innumera expeditione , qua major nulla alia
antea ab eo habita eft , ad aggrediendum Aver
fam , qua Comes Ranulfus ad cuftodiendum re
manferat , toto animo tendit , cujus aggreffionem
afperrimam Averfani formidantes , cœperunt
omnes , quicunque citiùs poterant , fugam arripere,
atque Neapolim adfe ibi tuendum properare. Co
mes autem cernens fe itafugiendo , ab omnibus præ
timore derelinqui , bellumfine dubio Regi inferen
dum fæpe comminatus fuerat , vix tandem cum
pauciffimis fuga ab eo elapfus eft , atque Neapoli
tanis manibus , quibus tunc Princeps , Magifterque
militum adhaferant , fe nimis confufus recepit , &c.
Cùm ergo Rex fuper Averfam irruens Comitem
fuga evafiffe comperiffet , doluit valde, quòd captio
nis fua retia evadens ultionem ipfius meritam non
fuerit expertus : qui deinde tanto mentis furore
accenditur , ut tota Urbs priùs omninò depopulata
ignis pòft incendio traderetur. Addit poftea de
Averfa : Frumento & vino carniſque edulio ita fe
racior extiterat , ut ferè nullus in ea habitantium
in victu egeret ; unde contigit , ut pene omnes in ea
effrænatiùs turpi libidini ſubderentur : ob cujus
piaculum , quo fe moderari neglexerunt , Deus ma
gis offenfus , fic eam , ut æftimo , per Rogerium de
lere decrevit.
Poftquam Averfa deleta fuiffet , Rex pofimo- XIX.
Agrum &
dum fuburbana ipfius concremari juffit. DeindeSuburbana
appropinquans Neapolim , inter oppidum , quod di- Neapolis de
citur Cuculum , patriæque lacum caftra defixit : populatur.
ibique tamdiu moratur quoufque & cun&tafubur
bana Neapolis in partibus illis ignis incendium
confumeret , fegetefque universæ à frumentatori
busfuæ expeditionis depopularentur. At Princeps
Robertus , Comefque Ranulfus , Sergiufque Magi
jier militum ita præ formidine ipfius intra Urbem
intruduntur , ut nec de porta bellaturi exire aude
rent. Cumque omnia ibi confumpta fuiſſent, iterum
Rex Averfam dejiructum repetit : qui etiam illic
diligenter jubet , ut fi quid inter Averfam , Nea
polimque , quod comburendum effet , incombuftum
remanfiffet , omninò combureretur : ubi quippe mo
ram tamdiu fecit , donec & rebus agrariis , quæ
fuperfuerant , univerfis confumptis , folum telluris
omninò vacuum dimitteretur.
Averfæ excidium Falco , qui à Rogerio Rege XX.
abhorrebat , & Innocentii II partes tuebatur , Neapolim
incaffum
pag. 297. etiam narrat : Cùm Rex ftragem illam obfider.
ficaripræcepit. Verùm Rogerius Averfæ readi
ficationem
 in Annales C. Baronii .
1 fus interiit :qui autem ad pupes remanferant , SÆC. XIL
SAC. XII. ficationem non præcepit , nifi poftquam hoc
An.C.1135 . anno circa exeuntem Auguftum iterum ad Nea
polim caftra metatus eft. Rogerius Rex poft
quam Neapoli receffit , ut refert Alexander
Abbas , Fanum fanctx Agatha , & dein Ca
jacium , duo oppida munitiffima , aggreffus
eft , & capto Alifio Neapolim obfidione cin
xit. Poft hæc coacto in unum exercitu , quem fe
cus fluenta Volturni reliquerat , Neapolim , qua
hoftes ejus contra ſe ſuſcepti rebellabant , obfeffu
rus properat ; fed milites ejus dierum aftum Ca
nicularium non ferentes cœptam circumvallatio
nem dimifit , indeque elicio Falconem , præter
milfa Rogerii priori expeditione adversus Nea
polim , de pofteriori tantum locutum effe , quia
nonnifi poft hanc Averfam rexdificari præce
pit : Quibus ita difpofitis , inquit Alexander ,
perrexit Cuculum , quod dum ipfe à Sicilia mo
ram redeundifaceret , à Pifanis quos fecum Prin
ceps duxerat incaffum , eò quod Neapolitanis juben
te ipfo adverfaretur , ex parte etiam fuerat fub
verfum. Deinde prævidens magis Averfæ refti
tutione , rebellis Neapolis poffe reftringi fuperbiam,
perrexit illuc atque eodem , quo prius fuerat ,
jufit reftaurari fitu ; atque ad eam inhabitan
dam , cunctos , qui prius illam inhabitaverant ,
redire permifit , &c.
XXI. Cum ergo præditi Principes civitatis conclu
Pifani fione ita coercerentur , hoc tantum ab eorum foler
Amalphiam
depopulan tia providetur confilium , ut ocyus Pifam dirigen
tur. tes , ut &c. quatenus cives , &c. eis celerrimum
in extremo jam pofitis opitulationis fuccurfum im
penderent. Hujus ad Pifanos delegationis non
meminit Falco , fed tantùm hæc habet : His
ita decurfis populus Pifanorum cum aliis viginti
navigiis , quæ fupervenerunt , civitatem Amal
phitanam pergunt , & eam comprehendunt , &
ejus univerfa bona diripiunt ; ficque divitiis mul
tis locupletati Pifas redeunt fimul cum Principe ,
nempe Capuano; fed tacet Falco Pifanos Amal
phix male fuiffe habitos , quod Alexander non
prætermifit : Cum ergo , inquit , immenfa acies
ab eis directa cum ratibus æquora fulcando Nea
polim tendiffent , iftiufmodi præfirmantur confilio ,
ut urbem Amalfiam , inchoante aurore ortu , fu
bitò aggredientes , aut prædarentur , aut Regi
eriperent. Erat autem tunc Amalfia omnibus pe
ne evacuata belligeris viris , &c. Venientes ita
que ipfi Pifani fubito inchoante aurora luce in
vaferunt urbem , nulloque refiftente cam funditus
impièque depopulantur. Cumque urbe tota depo
pulata , univerfa ad claffem fpolia transportata
fuiffent , mox fcala oppido ceterifque Amalphie
munitionibus invafis , noviffimèque quoddam mu
nimen , quod dicitur Fracta , expugnare ni
titur.
XXII. Dum ergo Rex Rogerius , ad reparandam
In Pifanos Averfam bellica conftipatus expeditione fedulus
Rogerius ir intenderet , intimatum eft fibi , quod navalis
ruit , & eos
malè habet. praliantium manus Pisâ adveniens Amalphiam
procul dubio invaferat. At ille cognito boc con
citus ipfam Averfæ reftitutionem pro tempore di
mittens caftra movit , Amalfiam violenter de
manu excuffurus. Quid multa? Dum ergo præ
fatum munimen. ( Fracta ) ficut jam dictum eft ,
expugnaretur , ecce Regis exercitus ex improvi
Jo irrumpens , partem ipforum cade profternunt ,
partem verò captionis violentia fubdunt : quorum nymi errore in fuis Notis pag. 122. hæc ha
videlicet numerus inter necatos & captos , mille bet : ,, Quod autem ad confignatum ejufce rei
quingenti fuiffe referuntur. Ex Confulibus au ,, geftæ annum fpectat , in cod. 199. notatur in
tem ipforum duo capti funt : tertius verò percuf „ itutum Principum Anfuſum , Imperatorem
SOI
An.C.1135.
vel timore coacti ad eas fuerant reverfi innume
ris , quibus onuftati fuerant , fpoliis fugam arri
piendo evaferunt. Liburnarum verò numerum
quidam afferunt fuille quadraginta tres , alii
plures ; captivorum autem multitudinem per di
verfa Rex dipertiens loca vinculis mancipandos
direxit. Ceterùm pyrate ipfi Neapolim redeun
tes cum Pifanis , quos Princeps fecum duxerat ,
relictis ibi ad cuftodiam nonnullis ipforum , fi
mulque etiam cum eodem Principe Pifam ingref
fi funt , Veris tempore in adjutorium Neapolita
norum denuò reverfuri. Verùm Sergius Magifter
militum , Comefque Ranulfus cum filio fuo Ro
berto in urbe defenfionis ejus causâ remanfe
runt , &c.
Rex denique in unum rurfus collecto immenfo XXIII.
Alia gefta
exercitu Neapolitanorum vitiferas arbores , in militaria
quantum propius accedere potuit , omnes fucci- Rogerii.
Jurus regreditur. Succifione itaque eadem cir
cumquaque perpetrata Averfam , quam pro tem
pore , ut jam dictum eft , reædificatione incon
fummata dimiferat , confumaturus revertitur. Ex
peditionis navalis à Rogerio fufcepta Alexan
der non meminit , fed eam Falco narrat. Rex
Pifanorum exercitum reverti comprehendens ite
rum Neapolim obfedit , cumque die quodam in fe
flivitate nativitatis Santa Maria Rex ipfe na
vale bellum cum Neapolitanis incipere vellet , en
fubitò tempeftas affuit , & omnes naves illas di
mifit , ita quod in profundum mergi putarent , &
fic ad portum Puteolanum revertuntur. Tum vi
dens , neque mari neque terra contra civitatem
agere , navigia illa reverti præcepit , & ipfe Sa
lernum repedavit. Deinde Siciliam ingreffus eft.
Verùm Alexander regrefsûs Rogerii in Sici
liam mentionem non facit , fed ait : Videns
( nempe Rex ) fe imminente jam hyeme non ul
tra diu fecum poffe retinere exercitum , fibique
quantocyus repetendi Siciliam neceffarium fo
re , ejus mox difpofita , quæ fienda erat , reftitu
tione , ordinatifque ufquequaque per oppida ad
tuitionem pedeftribus ac militaribus excubiis , Be
neventum regreditur , figens cafèra fubtus Padu
lum oppidum non longe àflumine Caloris ( in pro
vincia Principatus Ulterioris hodierni ) : ad
quem mox pro parte omnium civium nonnulli ex
Primoribus Beneventana urbis cum Archiepifco
po ( Rofcemanno Anacletifta ) exeuntes , be
nigno ac familiari famine ab eo commonitifunt , ut
de ejus penitus amoris nihil hafitarent æquitate ;
diligenter pacis vinculo connecti ftuderent ; ita
ut nullum diffenfionis civilis adinventoremfine ju
fte animadverfionis cenfura dimitterent , fimul
que fidelitatem ipfius , falva Apoftolica fidelitate ,
devotiffimè contra omnes cuflodirent. Omnes de
legati ifti fe nunquam ab Anacleto defecturos
polliciti funt.
Poftera die Rex Rogerius filium fuum nomine XXIV.
Anfufum ( ideft , Alfonfum ) bone indolis pue- Rogerius
Alfonfum
rum cum favoreOptimatum militumque om-filum Ca
nium , Capuani per vexillum fublimavit Pfinci pua Princi
patus honorem. Anonymus Cafinenfis juxta pem defi
Caracioli editionem locat hæc ad annum snat.
MCXXXV , qui nobis eft MCXXXVI ,
qui ultimus annus notatus reperitur cod. 199.
ut ait Peregrinius , qui de hoc hujus Ano
» que
 502 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . ,, que Lotharium in Liguriam adveniffe uno
An.C.1135 . ,, eodemque anno MCXXXVI. De Lo
" tharii adventu poftea videbimus. Anfufum
verò Principis dignitate à patre decoratum ,
,,ftatim poft urbem Neapolim ab eodem Re
,, ge terra marique , fed fruftra oppugnatam , id
», in anno contigit MCXXXV , menfe Sep
,, tembri , Auctore Falcone , qui tamen nil
,, de Anfufo ; atque antequam idem Rogerius
mare ingreffus Siciliam cum immenfa expe
,, ditione veris tempore ad expugnandum rur
,,sùs Neapolim reverfurus , repetiffet , cre
"" dendum oculato eft tefti Alexandro Telefino
"" libro prædicto cap. 27. & feqq. Noftri itaque
,, Anonymi textus hac parte luxatus cenfendus
,, certè eft , novique Campani Principis inau
‫ در‬guratio ad jam dictum annum MCXXXV
" fienda Kalendis O&ob. vel circa. Quod etiam
,, ex obfervata in antiquis Chartulis ferie anno
,,rum ejus Principatûs clariffimè aperitur. Ita
,, Peregrinius .
XXV.
Rogerius præter Alphonfum , inquit Alexan
De aliis Reder , habebat & alios duos Liberos adolefcentio
gerii Regis
filis. res , forma fpeciofiffimos ; morumque boneflate
præclariffimus , nec non ad fufcipiendum militia
cingulum jam utrofque adultos , quorum unum ,
qui erat primogenitus omnium fratrum Rogerium
nomine jam Ducali honore , alium autem Princi
patu Barenfi provexerat. Erant autem & ei duo
filii minimi , quifub tenera adhuc pueritia atate
degentesfic in Regia aula manebant. Ex duobus
Principibus illis unus erat Guillelmus filius ejus
legitimus ex Elvira Regina , qui poftea ei in
Regnum fucceffit. Quoad alterum , afferere au
fim fuiffe Henricum , filium Rogerii ex Elvi
ra Regina , cujus Romualdus Salernitanus in
Chron. meminit , neque enim eum fuiffe Simo
nem fpurium Rogerii Regis filium mihi perfua Lotharius tamen nonnifi anno fequenti in Ita
dere poffum. Alexander per Liberos , filios in liam perrexit , aliis fortè in Germania negotiis
telligit legitimos , & perfpicuum eft , eos , quo detentus.
rum mentionem facit , quales natalibus , &
atate tantum diverfos fuiffe. Pyrrhus Capa cellus in Monument. Bafilic. Ambrof. num. Epiftola
cium & Beltramnum reprehendit , qui in fuis CCCLIX Epiftolam CXXXI ad Mediola- S.Bernardi
de Regno Neapolitano tractatibus Tancredam
fecundum Rogerii Regis filium fuiffe tradunt.
Verum quidem eft , Falcandum & Romualdum
Salernitanum ejus non meminiffe , fed Alexan
der Abbas ; teftis oculatus & gravis , affirmat
Tancredum fecundum Rogerii Regis filiumPrin
cipem Barenfem dictum effe ; & Peregrinius in
Notis ad Anonymum Cafinenfem pag. 122. lo
,, quens de evectione Tancredi ad Principatum
"" Barenfem , & Alphonfi ad Capuanum , inquit :
,, Campanus ( id eft , Capuanus ) itaque Prin
"" cipatus poft Barenfem acquifitus , juniori ob
,, tigit filio Anfufo , cui Ducatus paulò poft
,, Neapolitanus eft etiam à patre contri
" butus.
XXVI. Rogerius Rex , ficut refert Alexander , Re
Alexander
Abbas Hifto gni arces invifens venit ad monafterium ejus ,
riajuafinem dum iter ageret Dominum oraturus ad monafte
imponit. rine Sancti Salvatoris Celefini divertitur. Sed
juxta Peregrinium in Caftigat. ad Falconem Be
nevent. pag. 180. & feq . loco Celefini, legendum,
Telefini , qui in pluribus nominibus T mutatum
reperitur in C , qui error procedit ex eo quod
Normanni , inductâ fuper majufculum C tranfver
sâ quâdam lineola , facile Lectorem fallebant , qui
ipfum ab T ob confimillimam formam non diftin
guebant ; unde ipfe etiam Alexander , cùm effet
Abbas Telefini cenobii , reputatus eft , & dictus
Abbas Celefinus. Alexander Abbas ait , fe hono- SEC. XII.
rificè à Rege in monafterium fuum , Ecclefiam- An.C.1135.
que veniente exceptum fuiffe , qui cùm genibus
pofitis ante altare orationem confummaffet , ad Ca
pitulum ipforum (nempe fratrum) pergens brevi
tunc allocutione , Abbatem omnefque Fratres fa
miliariter ibidem excepit. Poft hæc filius ejus præ
fatus Anfufus fan&tam eorundem fraternitatem
per manus ipfius Abbatis præfente Rege accepit ,
quam Rex ipfe , ut fuprà memoratum eft , altera
vice veniens , fufceperat. Non multò pòft Ale
xander Abbas Hiftoriæ fuæ finem imponit ex
hortatione quadam ad Rogerium Regem , inde
que manifeftum eft,eum initio anni MCXXXVI
libros fuos quatuor , quibus res geftas Rogerii
Regis exponit, abfolviffe. Opus ejus Tom. III
Hifpaniæ Illuftratæ infertum. Hac ad fupplen
dos Annales Ecclefiafticos. Sigonius lib. XI
de Reg. Ital . ad hunc Chrifti annum nihil de Re
bus Neapolitanis habet.
Interim operam fuam Innocentius II in hoc XXVII.
conferebat, ut Germanos ad amicorum auxilium Innocentius
11 Lotha
in Italiam evocaret. Ut enim fcribit Falco pag. rium. Imp. in
298. Cùm Robertus Princeps Pifas reverteretur, Italiam
confilio Domini Papæ Innocentii , fimul cum Domi- vocat.
no Girardo Cardinali , & Ricardo Comitis Ri
nulfi germano ( Roberti Rogerio fidelis patre )
ad gloriofum Lotharium Imp. feftinavit , qui ho- `
norificè ab ipfo Imperatorefufcipiuntur , & ei qua
liter Principatum Juum perdidiffet , lachrymis mul
tis intimavit. Precatur enim , & pro amore Domi
ni Papæ fibi fuccurreret , & quod injuftè perdide
rat , redintegraret. Imperatur itaque muneribus
multis ei datis promifit fe ipfo anno venturum ad
Romane Sedis libertatem , & ejufdem Principis
( Capuani ) reftitutionem : & fic Princeps ipfe re
verfus Domino Papæ Innocentio cuneta narravit.
San&us Bernardus hoc anno , ut notat Puri- XXVIII.
CXXXI
nenfes fuos dedit , & falfi funt , qui credide ad Medicla
re eam ab eo ante Pifanum Concilium fcriptam , nenes data
ut Puricellus oftendit , qui & ait , Bernardum explicatur.
eam infcripfiffe fuis Mediolanenfibus , quia Ec
clefiæ hujus Pontificatus eidem fuerat ante de
latus. Quibus gratiis à San & ta Sede affecti fuif
fent , ipfis in memoriam revocat : Si voluiftis,
inquit Bernardus , licuiffe vobis quod illicitum ,
nifi pro magna quidem neceffitate Sacri Canones
judicant , translationem Epifcopi fcilicet in Archie
pifcopum ( nempe Roboaldi Epifcopi Albenfis,
qui ad Mediolanenfem Ecclefiam translatus -
fuit cum hac prærogativa , ut Epifcopatum Al
benfem confervaret ) conceffum eft. Mabillonius
in editione Operum S. Bernardi legit , transla
tionem Epifcopii fcilicet in Archiepifcopatum , &
in breviori nota ait , Bernardum intelligere
reftitutionem dignitatis Archiepifcopalis , quæ ifti
Ecclefiæ ob fchifma à Pontifice abrogata fuerat.
Qua in re fequitur Horftium , qui tamen hallu
cinatus eft. Licet enim Honorius Anfelmum
Mediolanenfem Archiep. & Mediolanenfes ex
communicarit , Ecclefiæ tamen Mediolanenfi
Metropolicam dignitatem , qua à tot feculis
exornata erat , non abftulit ; neque erectio Epi
fcopatus Genuenfis in Archiepifcopatum huic
interpretationi favet. Mediolanenfis quidem
Archiepifcopus,durante fchifmate,plures ex fuf
fraganeis
 in Annales C. Baronii .
503
SAC.XII. fraganeis fubditos non habuit , fed hoc perfo ( Broleti nomine intelligitur parvum feptum , SEC. XII.
An.C.1135 .
An.C.1135 . nam Archiepifcopi fchifmatici , non verò fuæ aut locus muris claufus , Brolium verò vocaba
Ecclefiæ jura refpiciebat. tur locus , ubi ad negotia tractanda Conventus
XXIX. Tenor Epiftola Sancti Bernardi oftendit in fiebant , unde natum verbum Venetum Brolio,
In ea non ea nonnifi de translatione Roboaldi ad Archie
far Brolio ) hoc in fuam infamiam vergere dubi
agitur de re
tutione pifcopatum Mediolanenfem fermonem effe , & tantes , celerrimè miffis nunciis prædictos Mona
Archiepifco- hujus temporis documenta demonftrant, Suffra chos , qui jam Novariam versùs advolarant , re
paras Me- ganeos hujus Ecclefiæ, excepto Genuenfi ad Ar vocavere ; iifdem Mediolanum reverfis , certatim
diolanenfis
in priorem chiepifcopalem dignitatem evecto, fedente An fe illis enixè auxilium præftituros poponderunt ,
ftatum. felmo femper agnoviffe fe Mediolanenfis Eccle emeruntque quædam mapalia , quæ noftri vocant
fiæ Suffraganeos effe , quamvis Innocentio II caffinas , quod tunc Navagianum appellabatur :
adhærerent, & in quantum ejusSuffraganei erant, ubi conftru&tum eft monafterium , quod Clarevallis
Anfelmum judicaffe , & dignitate depofuiffe , ut nuncupavêre , &c. Acta funt hæc redemptio
fuo loco vifum. Certè Sacri Canones prohibe nis noftræ anno MCXXXV. Puricellus num.
bant quidem translationem in alium Epifcopa CCCLXXXIII notat , in antiqua tabula
tum , fed non reftitutionem Epifcopatus extin marmorea parieti infita eundem annum peran
&i in priorem ftatum . Verofimile autem eft , tiquo charactere notari , & fubjungi fundatio
queftos Mediolanenfes de novi Archiepifcopa nem factam effe , tempore S. Bernardi Abbatis
tus Genuenfis & Epifcopatus Bobienfis erectio Clarevallis XI Kal. Februarii. Abbates ufque ad
ne , ficuti de neceffitate Archiepifcopis Medio annum MCCCCLXXV perpetui fuêre , &
lanenfibus impofita, ut Pallium è fummi Ponti tunc Abbatia annualis feu triennalis effecta , &
ficis manibus acciperent. Bernardus enim eos Congregationi Etrufca unita.
his verbis hortatur : En ad complementum Pal A num . XVI ad XX. Epiftola divi Bernar- XXXII.
lium præfto eft, plenitudo honoris. Et infrà : Pleni di CXXIX ' Januenfibus data , & à Baronio Bernardi
Epiftola s.
tudo poteftatis fuper univerfas Orbis Ecclefias , fin recitata , neque ad hunc annum , neque ad an- CXXIX
gulari prærogativa Apoftolicæ fedi donata eft. Po num MCXXXII , cui eam affixit Manricus anno
MCXXXIII
teft , fi utile judicaverit novos ordinare Epifcopa in Annal . Cifterc. eo anno cap . VI , fed ad an· data.
tus , ubi hactenus non fuerunt ( quod ratione num MCXXXIII , ut Mabillonius in mar
Bobii ab eo dictum ) , de Epifcopis creare Ar gine notavit , pertinet. Longa diffidia Januen
chiepifcopos ( ubi ad Archiepifcopatum Genuen fes & Pifanos turbabant , annoque MCXXX ,
fem refpicit. ) Poteft àfinibus terræfublimes quaf quo Innocentius II in Galliam venit , non pa
cunque perfonas Ecclefiafticas evocare , & cogere cem, fed inducias inter illos conftituit , ut ha
adſuampræfentiam , non femel aut bis , fed quo bet Auguftinus Juftinianus in fuis Annalibus ,
ties expedire videbit. Ad quæ verba Puricellus ficque intelligendus eft Auctor Vitæ Innocentii
ait : Ut quid ifta fapientiſſimus ac prudentiffimus II eo anno à Baronio num. LVI laudatus. Sed .
hic Doctor? Si Robaldum reluctantem Innocentius cùm induciæ illæ fervatæ non fuiffent , idem
ad fe non evocaverat , & nominatim ad pallium Pontifex anno MCXXXII aliis propofitis
ex ipfius manibus fufcipiendum. conditionibus harum gentium inter fe difcor
XXX. Verofimile etiam eft , Bernardum à dilectis dantium animos conciliavit , ufus operâ San&i
Mediolanen- fuis Mediolanenfibus , quæ petebat , obtinuiffe, Bernardi , qui eò avidiùs à cunctis audiebatur,
fes in Gra
tiam Inno- cùm in gratiam Innocentii II redierint , & po quò ferventiùs animarum faluti incumbebat. Is
centii 11 ftrema hæc diffenfio , in cujus caufam Baronius anno MCXXXIII ad eos fcripfit : Servate
rediêre.
penetrare non potuit, penè fopita fuerit. Quare vos pacem fratribus veftris Pifanis , fidem Domi
Innocentius II apud Lotharium Imperatorem eo no Pape , fidelitatem Regi ( nempe Lothario )
rum patrocinium fufcepit. Et licet Landulphus vobis honorem. Hanc autem Epiftolam eo anno
Junior de Pallio nihil in literas miferit , fatis ta fcriptam priora hæc ejus verba demonftrant :
men indicat Privilegia omnia Ecclefiæ Medio . Quod adventus nofter ad vos ANNO PRETE
lanenfis abolita fuiffe. Quibus calamitatibus RITO non fuerit otiofus , Ecclefia paulò pòft inſua
adventus Lotharii Imp . fucceflit , qui Mediola neceffitate probavit , à qua & millifueramus.
nenfibus quidem adversùs Cremonenfes auxi Epiftolam verò divi Bernardi CLXXVI XXXIII.
Ejufdem
lio fuit , fed cujus exercitus , ut conjicere licet, ad Innocentium Papam fcriptam , & à Baronio
Epiftola
agros eorum vaftavit & depopulatus eft. num . XVIII relatam , Manricus & Mabillo- CLXXVI
XXXI. Hoc anno celeberrimum monafterium Cara nius citati cum præfenti anno etiam connectunt currenti an
Cara- vallis vallis appellatum prope Mediolanum funda & hæc fententia mihi certa videtur. In ea enim , no fcripta.
Monafte
rium prope tum, cujus mentio apudLandulphumJuniorem, quam ex perfona Alberonis Treverenfis Archie
Mediolanum quodve difcipuli à Sancto Bernardo in fua pro pifcopi fcribit , fuum erga Innocentium , & ci
fundatur. fectione Mediolanenfi reli&i inhabitarunt. In tramontanæ Ecclefiæ ftudium & obedientiam
antiquo MS. hujus monafterii apud Ughellum declarat , aitque : Nequaquam nos Beneventi ,
Tom. IV Italiæ Sacræ , & Puricellum citatum non Capua , non ipfius Roma terret , Deo ficjudi
num . CCCLXXXIV , de eo legitur : Me cante , amiffio ; fcientes Ecclefia ftatum non armis
diolanenfes cum vidiſſent beatum Bernardum , tum aflimari , fed meritis. Paucis interpofitis : Hoc
fermone & verbo Dei potentem , tum fignis coru quoque addo , Dominum Regem , Deo eum confor
fcantem , ultrò polliciti funt cœnobium de Ordine tante , fervere & accingi ad liberationem Eccle
illius in territorio fuo à fundamentis erigere. Qua fia , &parare fibi exercitum multum nimis. An
de re mili ab eo ad eandem urbem nonnulli ex ejus no autem fuperiori exeunte Beneventum à Ro
Monachis , & ibidem per aliquot dies moram fa gerio Siciliæ Rege captum , & currenti Lotha
cientes in monafterio Sancti Ambrofii fe locave rius Imp . Innocentii II precibus motus fe fe ad
runt. Cernentes autem quod Mediolanenfes , fri expeditionem Italicam paravit , annoque fe
gefcente charitate , à promiffis deficiebant , arri quenti , ut ibi videbimus , eam fufcepit.
puerunt iter ad propria. Quod ut Primatibus Me Denique Epiftola CLXXVIII ad Inno- XXXIV.
Sicuti
diolani in Brolito exiftentibus factum innotuit centium II , à Bernardo in perfona Alberonis Epiftola
Archiepifcopi CLXXVIII
 504 Critica Hiftorico - Chronologica

SEC. XII . Archiepifcopi Trevirenfis exarata,qua queritur, ronatus eft in Regem Anglia Stephanus undecimo SÆC. XII.
An.C.1135. perverfos quofdam & Ecclefia perniciofos ho Kalendas Januarii , Dominica , vicefima fecunda An.C.1135.
mines in exequendis pravis confiliis Pontificia die poft exceffum avunculi. Eundem diem no
auctoritate muniri ; alios interim Præfules , ze tant Gervalius Dorobernenfis inChron. & Mail
lum Dei habentes, deftitui, & contemni, à Brov rofenfis in Chron . Matthæus verò Parifienfis in
vero in Annal.Trevirenfibus in annu MCXXXIX, Chron. ubi Henrici Regis mortem cum die prí
& à Mabillonio in ejus margine cum eo dilata. ma Decemb. conjungit , ait eum Regem confe
Verùm ea feriùs quàm præfenti non data ; ait cratum vigefimo fecundo die poft mortem avunculi
enim Bernardus : Plorans plorat defolationemfuam fui , fed fubdit eum coronatum in die Sancti Ste
apud Tullum Ecclefia S. Gengulfi , nec eft qui confo phani. Eundem S. Stephani diem ejus corona
letur cam. Quis enim fe opponat brachio excelfo , tioni attribuit Hovedenus pag. 481. At rectè
torrentis impetui , fumma arbitriopoteftatis ? Infi Huntindonienfis lib.7. ait : Diadematus Curiam
gnis Ecclefia Collegiata S. Gengulfi , vulgò S. fuam tenuit ad Natale apud Londoniam , quod &
Jangoulfapud Tullum , jam annis fuperioribus Ricardus Prior Haguftaldenfis in Hift. de Geftis
injuftè opprimebatur, ut liquet ex Epiftola Divi Regis Stephani & bello Standardii etiam habet.
Bernardi CXXXIX ad Lotharium Imp. fcrip Novus Chronographus Saxo , qui fub ejus fuc
ta. Tandem facta eft concordia inter Henricum ceffore Opus fuum fcripfit , ait : Accerferunt
Tullenfem Epifcopum & Fredericum Comitem Willelmum Curbuil Archiep. qui confecravit il
Tullenfem , quam Innocentius II Epiftolâ hoc lum in Regem die Natalium. Denique Joannes
anno eidem Henrico infcriptâ, & Tom. X Con Monachus Majoris Monafterii in Agro Turo
cil. pag. 1846. relatá confirmavit. Ea data Pifis nenfi , qui Ludovici Junioris Galliæ Regis tem
per manum Almerici ( legendum , Aimerici ) pore vixit , idem teftatur in Vita Gaufredi Du
S. R. E. Diac. Card. & Cancel. V 11 Idus Junii, cis Normannorum & Comitis Andegavorum
indi . XIII Incarnat. Dom. anno MCXXXVI quæ extat in fine Operum Gregorii Turonenfis.
(Pifano , ut tam indi &. XIII , quàm annus Auctor Anonymus & coavus de Geftis Ste- XXXVII.
Pontificatus demonftrant ) Pontificatus Domini phani Regis Anglorum , à Duchefnio poft Hifto- Concilium
Londonien
Innocentii Papæ fecundi anno VI. Ait Innocen riam Orderici editus , diem ejus coronationisfe.
tius fe pacem & concordiam , quæ poft multas guer non notavit , fed Concilium Londonienfe fe
ras & labores , atque expenfas , inter utrumque quentis anni initio celebratum , quod Tom. X
facta eft , in præfentia Tituini Epifc. S. Rufine Conciliorum prætermiffum fuit, hoc modo nar
tunc Apoftolica Sedis Legati , Alberonis Trevirenfis rat pag. 932. omnibus Summatibus regni fide &
Archiep. &fufraganeorum fuorum confirmare. Ita jurejurando cum Rege confiricis , Edicto per An
ut de hofpitalitate, feu de confuetudine , quam præ gliam promulgato , jummos Ecclefiarum ductores
fatus Comes Fredericus in præbenda Fratrum Tul cum primis populi ad Concilium Londonias confci
lenfis Ecclefiæ fibi ufurpare contra juflitiam niteba vit. Illis quoque quafi in unam Sentinam illuc
tur , nihilfibi deinceps ex debito audeat vindicare, confluentibus , Ecclefiarumque columnis fedendi or
Ita litera D. Bernardi inutiles non fuere. dine difpofitis , vulgo etiam confuse & permixtim,
XXXV. Ad num . XX & feq. Henricus Rex Anglo ut folet , ubique fe ingerente, plura Regno & Ec
Moritur
Henricus rum , dum hoc anno in Normannia effet , poft clefiæ profutura fuerunt , & utiliter oftenfa , &
Rex Anglia, confeffionem , abfolutionem & penitentiam à Sa falubriter pertractata. De Ecclefiafiquidemftatie
cerdotibus accepit , oleique facri unctione delinitus, meliùs componendo , de ejufdem libertate multi
& San& ta Euchariftia refectus , Deo fe commenda pliciùs rejlauranda , splendide nonnulla in ipfa
vit , ficque Kalend. Decemb. Dominico , incipien Regis præfentia perorarunt , afferentes in Regis
te nocte, bominem exceffit , inquit Ordericus lib. Henrici præcipuè temporibus Ecclefiam vacillaffe ,
XIII pag. 901. fed loco , exceffit , legendum, ancillam fuiffe dejectam & conculcatam , plurimi
exuit. Idem habent ceteri Anglorum Scriptores que dedecoris injuriis affectam. Paftores etenim
nifi quod Gemmericenfis lib. 8. cap. 33. & qui ejus , fpirituales fcilicet Divini Verbi expenſores,
dam alii ex eo quod mors hac contigit nocte in qui Dei menfæ conjun&tiùs affiftebant , placitis
ter Kalendas Decemb. & IV Nonas ejufdem & legibus implicare , cujuslibet angariæ violenta
menfis interjecta, eam in hunc pofteriorem diem exactione degravare , munuſcula annuaria vice
differunt, quod non rarò etiam ab Hiftoricis fa tributi ab eis exigere , oftium Ecclefia Simonis fre
Яum exiftimandum , cùm inter fe in alicujus quentiùs , quàm Petri clave claudere vel aperire.
morte referenda uno tantum die inter fe difcre Quod Deus acceptavit conjugii bonum perfacili
pant, quod obfervare juvabit. Subdit Orderi occafione diffolvere , adulterina lenocinia ficut ipfe
cus , cadaver Regis Cadomum perductum fuif committere , ita & in aliis tolerare , terras Eccle
fe , illicque fervatum , donec poft natale Domini fiarum Paftoribus defun&is in proprios ufus redi
miffis illuc Monachis impofitum navi & tranfve gere , altarium nonnunquam oblationes in Præpō
Etum eft , atque à fucceffore regni , & Epifcopis ac fitorum laicorum manus contradere , vel recom
Principibus terra in Radingenfi Bafilica honorifice penfa fibi mercede , quibus jure cedebant , injuftè
Sepultum eft. concedere. Si quis autem ex adverfo afcendens fe
XXXVI. Paulò pòft ait Ordericus : Stephanus Polonien murum pro domo Ifrael vellet objicere , nefandif
Stephanus
Comes Bonofis Comes , audita morte avunculifui (filius enim que hujufmodi commentis Ecclefiaftico rigore oc
nia ei fucce- erat Adela Henrici Regis fine prole mafcula de currere , terrore illius protinus repreflus injuriis
dit. mortui fororis ), protinus transfretavit , à Guil impeti , infecutione valida à fe fuifque commini
lelmo Cantuarienfi Archiepifcopo , aliifque Prafu ftris tribulari , nec ante in poftulatione qualibet
libus & Principibus terra fufceptus , regale fajti vel querimonia exaudiri , quàm manu ejus in
gium afcendit , & XVIII Kal. Januarii corona uncta reum fe præfumptionis in publico procli
tus Rex quartus de ftirpe Normannorum regnavit. maret.
Sed loco , XVIII Kal. Januarii , Legendum Super bac igitur inverecunda Ecclefiæ depreſſio» XXXVIII
VIII Kal. Januarii. Contra verò Malmesbu ne , alteraque , ut veriùs dicam , Pharaonis graf Celebratum
initio anni
rienfis lib. I Hift. Novella pag. 178. fcribit : Co fatione, in facie Regis vehementer conquefti , ob. Jequentis,
nixe
 in Annales C. Baronii.
SÆC. XII , nixè eum imploraverunt , quatinus fuæ Ecclefiam
An.C.1135 . libertati redderet , fui eam juris compotem effice
ret , illius inftituta legibus fecularium præponi , il
lius Decreta nulla ratione prævalente pateretur
remitti. His autem Rex patienter auditis , qua
cunque poftularant gratuitò eis indulgens , Eccle
fia libertatem fixam & inviolabilem efle , illius
Statuta rata & inconcuffa , ejufque miniftros cu
jufcunque profeffionis effent vel ordinis , omni re
verentia bonorandos effe præcepit , fecilletque præ
ceptioni fuæ fatis , nifi & Conciliatores perverfi ,
qui bonum quandoque pervertunt animum , & ipfa
indigentia neceffitas , quæ nullam legem vel ratio
nem admittit , ad hæc infringenda , ficut in con
fequentibus declarabimus , eum impuliffent. Et
iftis quidem tali modo peroratis , in una omnium
pace & concordia Concilium eft folutum.
XXXIX. Ricardus Prior Haguftaldenfis in Hift. de
Stephanus Geftis Regis Stephani pag. 314. Juramentum
Rex jurat in
eo Decreta à Stephano Rege factum quod Baronius muti
fe fe ferva latum ex Malmesburienfi citato refert , exhibet
turum. cum nominibus Prælatorum multorum , qui ei
dem Concilio interfuêre & illud emiffum non
Londonii , fed apud Oxenfort anno fc. ab Incar
nat. Domini MCXXXVI , fed regni mei pri
mo , inquit Rex. Antequam Regis Juramen
tum Ricardus defcribat , ait : His & aliis modis
in regno Angliæ confirmatus , Epifcopos & Proce
res fui regni regali Edicto in unum convenire præ
cepit ; cum quibus hoc generale Concilium cele
bravit. Ego Stephanus Dei gratia affenfu Cleri &
populi in Regem Angliæ electus , & à Willelmo
Cantuarienfi Archiep . & S. R. E. Legato confe
cratus , & ab Innocentio S. Romana Sedis Pontifi
ce confirmatus , &c. Cùm verò Innocentius II
Pilis urbe non parum ab Anglia diffita moram
ageret , & Prælati convocandi fuerint , Conci
lium iftud nonnifi initio fequentis anni apud
Londonium congregari potuit , & aliquot poft
dies Oxonii à Rege Juramentum illud obtine
ri. Quare Radulphus de Diceto pag. 506. fub an
no MCXXXVI rectè fcripfit : Stephanus Rex
in Pafchalibus apud Weftmonafterium Concilium
congregavit , fidelitates exegit , Regis Henrici the
Jauris in nullo pepercit , in munerum largitione ni
mis effufus. Addit Radulphus in eo Concilio
Anfelmum Abbatem Sancti Edmundi à quibuf
dam Canonicis electum fuiffe Epifcopum Lon
donienfem præter confenfum Willelmi Decani
Londonienfis , & tam Concilium , quàm Regem
id ægrè tuliffe. Tum anno MCXXXVIII
ait , Anfelmum ab Innocentio II ad fuam Ab
batiam abire juffum. Erat Anfelmus nepos S.
Anfelmi Archiep . Cantuarienfis , ut prodit Du
nelmenfis ad annum MCXXIII. De ejus
Legatione Anglica fuo loco egimus . Porrò Ri
cardus Regis Juramentum Concilium perperàm
appellat ; cùm illud eo celebrato , apud Oxo
nium quinquaginta circiter milliaribus à Lon
dinio diftans , à Rege præftitum fuerit. Baro
nius num. XXI ait, Juramentum illud tempo
re coronationis fa&a XI Kal. Januarii à Rege
emiffum effe. Verum manifefto errore ; cùm
Stephanus in eo dicat electionem fuam jam ab
Innocentio II confirmatam fuiffe. Neque Mal
mesburienfis , ex quo Juramentum illud Baro
nius accepit , hoc affirmat , fed tantum Regem
XI Kal. Januarii coronatum , qui rectiùs dixif
fet , electionem ejus eo die factam , coronatio
nem verò die nativitatis Chrifti .
I XL. Ricardus citatus pag. 313. recitat literas Inno
Innocentias
Tom. IV.
505
centii II ad Stephanum Angliæ Regem tranf- SAC. XII.
miffas , quibus eum Apoftolica auctoritate in regno An.C.1135.
Anglia confirmavit , ut ipfe ait , & poft eas lo- nem
11 electio
Stepha
quitur de Concilio & Regis Juramentum refert, ni Regis gra
quia utrumque præceffit Innocentii II Epiftola, tam habet.
In ea Innocentius ait : Ipfo fublato de medio
( nempe Henrico Rege ) prout accepimus , turba
ta eft religio in regno Anglia , & nullum manda
tum pacis feu juftitia in Adjutorio Regali vigebat,
atque atrocitatem tantorum fcelerum comitabatur
impunitas. Ne autem diutius graſſando in popu
lum Dei debacchari poffet dira feralitas , incli
nata eft ad preces religioforum virorum divina
miferatio pietatis , & tantis flagitiis potenter oc
currens , quemadmodum venerabilium fratrum
noftrorum Archiepifcoporum , Epifcoporum earun
dem regionum , & amatorum S. R. E. gloriofi
Francorum Regis , & illuftris viri Comitis Theod
baldi ( Stephani Regis Fratris ) fcripta teftantur,
& induftrium virorum nobis indicavit affertio ,
communi voto & unanimi aſſenſu tam Procerum ,
quàm etiam populi , te in Regem eligere , & à
Prafulibus regni confecrari providit. Nos cogno
fcentes vota tantorum virorum in perfonam tuam ,
præeunte divina gratia , conveniffe , pro pe etiam
certa & B. Petro in ipfa confecrationis tua die
obedientiam & reverentiam promififfe , & quia de
præfati Regis profapia prope pofito gradu originem
traxiffe dinofceris , quod de tefactum eft , gratum
habentes , te in fpecialem B. Petri & S. R. E. filium
affectione paterna recipimus. Litera funt fine die
& menfe , & prætermiffa fuêre in ultima Conci
liorum editione.
In Hifpania ante fefta Pafchalia plures Præ- XLI.
fules ac Magnates ad Reges in concordiam ad- Pax inter
Hifpania
ducendos induftriam fuam interpofuère . Garfias rum Reges
Ramires Navarræ Rex, pace cum Alphonfo VII conflituta.
Caftellæ Rege facta , fe ejus beneficiarium dixit,
eique , quas expugnaverat urbes , ceffit. Plures
recentes Hiftorici tradunt Ramirum Monachum
Aragoniæ Regem pacem cum eodem Alphonfo
Rege iniiffe , huncque quæ in Aragonia , uti
Cæfarauguftam , aliafque urbes citra Ebrum Fl.
fitas occupaverat , ei reftituiffe ea conditione ut
fe fupremum dominum agnofceret. Sandova
lius tamen fol. 152. hoc in dubium revocat ,
quod nullum Inftrumentum legerit , in quo Ra
mirus Alphonfi Imperatoris vafallus dicatur , ut
in variis de Navarræ Rege & Barcinonenfi Co
mite legitur. Verum quidem eft fupereffe quæ
dam Privilegia in quibus Alphonfus dicitur
Cæfaraugufta & in Aragonia regnare ; fed ac
" cidere potuit, fubdit Sandovalius , ut Barci
" nonenfis Comes ei tantum fubjectus fuerit
"ratione Principatus Aragonenfis quem acqui
" fivit matrimonio cum Petronilla Ramiri Re
"gis unica filia & hærede contracto. Hanc
Præfulis doctiffimi conjecturam confirmant
Charta in Catalaunia tam à Raimundo Comi
te , quàm à Præfulibus & Magnatibus fubfcri
ptæ in quibus Regum Francorum anni non me
morantur ; ex eo enim intelligitur , illos fe eo
rum feudatorios amplius non dixiffe , licet à
trecentis annis , à Ludovico nempe Pio & Ca
rolo Calvo jus illud Francorum nunquam con
tentiofum fuiffet. Denique verum non eft Al
phonfum Regem Cæfarauguftam Ramiro Regi
reftituiffe ; cùm hanc urbem Garfia Ramiro
Navarra Regi ejus beneficiario effecto tradi
derit , qua urbe jam hoc ipfo anno Garfias po
tiebatur. Porrò Garfiam Ramirem hoc anno
Yu cum
 506 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XII. cum Alphonfo Caftella Rege pacem confti
An.C.1135 tuiffe demonftrat Charta à Moreto in Inveftig.
Regni Navarrici pag. 65 1. recitata , quam tefta
tur Alphonfus fe concedere in menfe Maio era
MCLXXIII, quando fecit pleito ( ideft , li
tem diremit peritiorum arbitrio , & verofimile
eft ) in Nagera cum Rege D. Garfia.
XLII.
Alphonfus hoc anno Legione Imperator Hi
Alphons
Cafiel fpaniarum magna folemnitate coronatus fuit, &
la Rex coro- more Imperatorum Occidentalium un&us à
natur Impe- Raimundo Archiepifcopo Toletano. Quæ in
rator. ea coronatione fingulariter contigêre diftin&è
perfequitur Sandovalius fol. 156. & feq. juxta
antiquam Hiftoriam Toletanam , in qua dici
tur , eam peractam I V N. Junii in die Sancti Spi
" ritus era MCLXXIII , quod effe non po
"teft , inquit Sandovalius , quia hoc anno litte
"ra Dominicalis erat F. & Pentecofte in diem
"XXVI Maii cadebat. Vidi in Abbatia Ar
"lanca Privilegium authenticum , in quo lm
" LOTHARII REG . 12. IMP. 4.
perator & Imperatrix Berengera confirmant
"donationes à præcedentibus Regibus factas
"c
era MCLXXIII , VII Kalendas Junii die
" Pentecoftes , quo Rex fupradi&tus Legione co
ronam fumfit. Indeque Sandovalius infert , Hi
ftoriam Toletanam hac in parte mendofam effe.
Verùm hic error Librariis adfcribendus , non
verò Archiepifcopo , qui tam diem Pentecoftes
quàm eram rectè notavit. Librarios quando
que K pro N & vice verfa fcripfiffe , varia exem
pla oftendunt. Porrò ex Hiftoria illa Toletana
refelluntur , qui fcripsère Alphonfum Toleti co
ronatum fuiffe Imperatorem. Civitas Legio
nenfis urbs primaria fuit poft Hifpaniam amif
fam , & Reges Chriftiani in ea Sedem locarunt,
indeque ea civitas Regia dicta.
XLIII.
Poftridie coronationis , ut in eadem Hiftoria
Congregat
Conventum Toletana habetur , Alphonfi Imperatoris juffu
Epifcoporum congregatus Conventus Procerum & Epifco
Procerum. porum , in eoque inter alia ftatutum , ut quæ
cunque à nobilibus , aliifque Monafteriis , &
Ecclefiis erepta fuiffent , eifdem reftituerentur ;
loca omnia durantibus bellis depopulata inco
lis iterum frequentarentur ; Judicibus man
datum , ut rebus fidei invigilarent , & violen
tias , abufos , fuperftitiones & fortilegia impe
dirent. Denique Imperator ut à Deo illumina
tus volunt in reformatione regni imitari D. Al
phonfum Vs D. Fernandum Magnum & D. Al
phoufum VI , qui regna fine legibus , fine Rege &
fine Deo invenientes ea reformarunt fancte &
Catholice juftitiam in diebus fuisfervantes . Man
davit Prafecto aut Alcaidi Toletano , omnibusque,
qui limitibus Maurorum præerant , ut eis femper
bellum facerent , in eorum regiones excurrentes ,
& quacunque poffent capientes , omnique dili patens eft campus , non longè à Placentia fuper
gentia buic re incumberent. Sanctis his pluribuf Padum Othoni Frifingenfi in Friderico lib. 2.
que aliis legibus decretis folutus eft Conventus. cap. 12. & Gunthero lib. 2. ) legem condidit de
Huic coronationi interfuére omnes Principes & feudo non alienando , defcriptam lib. 2. feudorum
Magnates Hifpaniæ , Gafconiæ ac Occitania , & tit .52. nec non , fub alio tamen titulo, lib. 3. le
inter alios Rex Navarra , Comites Barcinonenfis
& Tolofanus , &c.
1 XLIV. His addit Sandovalius externos Principes ,
titulum Impe
Hupania ipfumque Pontificem Romanum
Imperator
rum commu ratoris ab Alphonfo fumtum affenfu fuo com
ni confenfu probaffe. Hinc Petrus Venerabilis Epift. VIII
agnitus. ad Innocentium II datâ de hoc Rege verba fa
ciens ait , Imperator Hifpaniæ , magnus Chriftia
ni nominis Princeps , & Divus Bernardus Epi
ftolam CCCI fcribit Sancia forori Imperatoris
Hifpania. Denique Sandovalius ex illa Hiftoria
Toletana eruit , Garfiam NavarræRegem in hu- SAC. XII.
jus coronationis ceremonia fediffe à latere thro- An.C.1136.
ni Alphonfi , & in fumptuofo convivio Epifco
pis & Proceribus tunc exhibito , Regem Navar
ra manducale folum cum Imperatore Alphonfo,
tanquam primum ejus vaflalium . Neque Ara
gonia Rex , neque Portugallia Princeps huic
interfuère, quia ab Alphonfo averfi erant, & ve
rofimile eft , eos neque fupremum dominium,
neque novum Alphonfi titulum agnofcere vo
luiffe.
ANNO PERIODI GRECO- ROMANÆ 6629. Anno Eræ
Hifpan.
25. ED. ) 16. P. 22. Mart. Indi&. 14. MCLXXIV.
Anno He
JESU CHRISTI 1136. giræ DXXXI
inchoato die
29. Sep
INNOCENTII II PAPE 7.
temb.fer. 3.
JOANNIS COMNENI IMP. 19.
I.
A Num . aftici
Ecclefi I ad XIV. Supplendi
narratione rerumhic
inAnnales
Regno Expeditio
Italica Lo
Neapolitano hoc anno geftarum. Cœpit annus thariiImp.
à reditu Sergii Præfecti militum in urbem Nea
politanam , quem Falco in Chron. qui annum
à Kalendis Martii exorditur , cum præcedenti
copulat ; fed Alexander Abbas diſceſsûs Sergii
mentionem faciens , & reditum ejus in urbem
Neapolitanam tacens , oftendit eum poft men
fem Januarium currentis anni reverfum effe.
Falco itaque de auxilio à Pifanis Sergio Præfe
do militia promiffo ait : Quorundam inimico
rum confilio auxilium inferre , illud promiffum
destructum eft. Unde Magifter ipfe militum vehe
menter turbatus Neapolim revertitur , & civita
temfuam viriliter tenuit. Lotharium autem Im
peratorem hoc anno in Italiam defcendiffe ,
docet his verbis Chronographus Hildenshei
menfis , qui ad annum MCXXXVI ait :
Circa Affumptionem Sanctæ Mariæ expeditio Im
peratoris in Italiam ; quod & Falco in Chron .
etiam refert. Ad ejus narrationem Peregrinius
hæc notat : Lotharii in Liguriam atque in Italiam
adventus rectiffimè quidem in cod. 199. ( nempe
Anonymi Cafinenfis ) , fed ad annum notatur
MCXXXVI. In codice verò , quem fecutus
eft Caraciolus , notatur annus MCXXXV
propter perpetuum prochroniſmum unius anni
ufque ad mortem Rogerii ; quippe menfe No
vembri , indictione XV, vergente fcilicet præ
fato anno , pofitus apud Roncalias ; ( planus ac
gum Langobard. tit. ult. Falco etiam difertè pro
ifta ftat fententia.
Anno , inquit , MCXXXVI Dom. Incar. & II.
feptimo Papa Innocentii præfatus Imperator Apo- Eumcrebrisilluc
lite
ftolico Innocentio mandavit , ut eum præftolaretur, e vocavit
qui Domino favente , ficut promiferat , in feftivi Innocentius
tate S. Jacobi venire defpondebat ; ubi Peregri- 11
nius legendum cenfet , disponebat. Mox infrà :
Princeps Robertus audiens civitatem Neapolim
famis periculo urgeri , cum quinque navigiis ad
eandem civitatem venit , & Imperatoris adven
tum
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII.tum firmiter propalavit , & curfu celeri Pifas re
An.C.1136. vertitur , continuò ad Imperatorem feftinans ; in
venit eum montes defcendiffe , & fuper civita
tem Cremonam caftrafua pofuiffe , &c. Lotharius
itaque hoc anno in Subalpinam pervenit Ita
liam , five in Galliam Tranfpadanam ; eft nam
que trans Padum Cremona , quam Anonymus
Cafinenfis more aliis tum fuæ , tum aliquanto
antiquioris ætatis frequenter ufurpato nomine
appellavit Liguriam ; & fi hæc olim ultra Pa
dum non porrigebatur. Petrus quidem Diaco
nus hujus temporis Scriptor lib. 4. Chron. Ca
fin. cap. 99. ait : ab Innocentio remorante Pifis ,
crebris literis monitus ( nempe Lotharius ) , ut
Romanum Imperium ab hoftium jugo defenderet ,
Ecclefiamque concufam & laceratam , & ad uni
tatem, concordiamque revocaret , Cafar Clemen
tiffimus anno Dom, Incarnat. MCXXXV , coa
Eto ex omni orbe Romano immenfo exercitu , cum
uxore Augusta ( Richiza appellata ) intravit
Italiam. Ingens tunc pavor invafit bojies Ecclefia:
& quid facto opus effet , inter fe tractabant. Ve
rùm vel Petrum Diaconum, vel Exfcriptores in
anno confignando erraffe certum effe debet.
Tom. II Bullarii Caffinenfis pag. 149. refertur
donatio Lotharii Imp. facta monafterio S. Bene
dicti de Padalyrone data anno Incarnat. Dom .
MCXXXV , tertio Nonas Decemb. indict. XIII
(legendum , indic. XIV ) regni Regis Lotha
rii XI, imperii III. Atum Golaria in Chrifti no
mine, fed loco , Golaria , legendum , Goslaria,
qua urbs eft Saxoniæ inferioris. Quare toto
anno fuperiori Lotharius Imp. in Germania
verfatus eft.
III. Porrò ficut anno MCXXXIII Innocen
Vocavit
etiam Di tius II non folum Lotharium Imp. fibi, Eccle
vum Ber- liæque opitulaturum in Italiam accerfivit , fed
nardum. etiam Sanctum Bernardum Claravalle agentem ;
tum iterum in Ita
ita & hoc anno eundem San&
liam vocavit. Baronius quidem, Manricus in An
nal. Cifterc. omnefque recentes Scriptores , qui
de hac tertia profectione Italica divi Bernardi
verba faciunt , eam in annum fequentem confe
runt , fed Herbertus Turrium Sardinia Archie
pifcopus , inter San&i Bernardi difcipulos edu
catus in Claravalle , in libris de Miraculis San
&i Bernardi à Chiffletio editis illam opinionem
planè evertit ; libro enim 2. cap. 14. ait : Ifdem
quoque venerabilis Abbas (nempe divus Bernar
dus ) cùm aliquando per annos tres moratus fuif
fet in urbe Roma , atque in partibus Italicis pro
Jedando fchifmate Petri Leonis ( in quo videlicet
opere eundem famulum fuum Chriftus magnificè
honeftavit ) , tandem reverfus Claramvallem , fta
tim poft factam orationem Capitulum Fratrum in
troivit : quia fatigatus ex itinere , diu loqui
non poterat, brevem quidemfermonem , fedplenum
confolatione protulit eis dicens : Benedictus Deus,
qui vos mihi reddidit , & me vobis. Et ego qui
dem filioli quamvis per triennium hoc vifus fue
rim longè remotus à vobis , non tamen putetis
mefemper abfentem fuiffe . Quare cùm certum fit,
Bernardum anno MCXXXVIII relicta Italia
Claramvallem rediiffe , ita & indubitatum cur
renti Claravalle in Italiam veniffe. Quid ibi
egerit duobus confequentibus annis, cum Baro
nio referemus .
IV. Nihil fingularius hoc anno geftum occurrit,
Neapolis
Rogeri o à
Rege quam urbis Neapolitana circumfeptio his ver
bis à Falcone pag. 298. narrata : Princeps (nem
circumclufa.
pe Capuanus ) ipfe audiens civitatem Neapolis
Tom. IV.
507
famis periculo urgeri , &c. illicó pedibus advolvi - SEC. XII.
tur, lachrymis rogans , utfibi exhæredato fubveni- An.C.1136.
ret (nempe Imperator ) . Interea ad tantamfa
mis afperitatem civitas pervenit Neapolitana ,
quod infantes multi , pueri , adoleſcentes , juve
nes , fenes etiam utriufque fexus per civitatis pla
teas , & Domos fpiritum exhalabant ; fed Magi
fter militum & ejus fideles , qui libertati invigila
bant civitatis , quique antiquorum fuorum fe
quebantur honeftatem , mori potius famis morte
malebant , quàm fub nefandi Regis poteftate colla
Submittere. Hac inter præfatus Imperator literas
fuas fignatas propriis Legatis fuis Magiftro mili
tum , & civibus deftinavit , confolationis verba
defcribens , ut fidelitatis propofitum teneat , quia
favente Domino in proximo ad ejus liberationem
feflinaret. Legativerò illi coram omnibus jurave
runt , Imperatorem illum ad civitatem Spoletum
dimififfe. Diebus autem non multis excurfis , en
adeft Legatus alius ipfius Imperatoris literas fe
rens confolationis fimiliter verba continentes , qui
eum dimififfe apud fluvium Pijcariam affirmavit.
Item in fubfequentibus diebus alias tranfmifit Im
perator literas , continentes fe in proximo ventu
rum in Apuliam , & Italiam à tanta perditione
redempturum. Archiepifcopus præterea Marinus
civitatis Neapolitane , & Philippus de Acerra ,
civis Neapolitanus , vir prudentis ingenii & Rai
nulphus Comes , qui obviam Imperatori dudum
exierant , fimiliter literas fuas confulationis Ma
giftro militum delegavit. Literis itaque talibus ac
ceptis coasti Imperatoris tamen illius expectabant
adventum. Ubi Falco a ventum Imperatoris ad
fluvium Pifcariam & in Apuliam , quem certam
eft ad fequentem annum pertinere , uno tenore
defcribit , ut ex dicendis anno fequenti perfpi
cuum fiet.
V.
Landulphus Junior in Chron . cap. 43. apud Bellum
Me- '
Puricellum in Monum. Bafil. Ambrof. num.
diolanenfes
CCCLXXXI de Lotharii Imp. in Italiam inter &
adventu hæc habet : Addito quoque ifto infortunio Cremonenfes
(nempe amiffione libertatum Ecclefia Medio- ardes.
lanenfis ) Imperator Lotharius cum Principibus
cujufcunque dignitatis venit in Longobardiam.
In cujus caftris ifte ( nempe Roboaldus Archiep.
Mediolanenfis ) Mediolani cumfuis Suffraganeis
ad nutum Imperatoris circumferebatur , & cir
cumferendo excommunicavit Cremonenfes ; quia
non reddiderant Imperatori Mediolanenfes , Cre
monenfium vincula & captionem fuftinentes. Bar
tholomæus Zucchius in Hift. Modoetia & Co
rona ferreæ refert Privilegium à Lothario Imp.
datum , quo Canonicos Modoetienfes in fuum
fufcipit patrocinium : Anno Incarnat. Dom.
MCXXXVI, indi& t. XIII (legendum, XIV) anni
vero Regis Lotharii XI , imperii quarto. Actum
apud caftrum Sancti Baffiani. Quare Lotharius
jam menfe Augufto in Longobardia verfabatur.
VI.
Subjungit Landulphus : Mediolanenfium igi- Lotharius
tur exercitus confortatus præfentia Imperatoris Imp.Papien
& vinculo excommunicationis , Soncinum , San- fes in fuam
&
tumque Baſſanum , & alia multa caftella Cremo- gratiam re
nenfium deftruxerunt. Quibus deftructis multitu- cipit.
do Mediolanenfium ad civitatem rediit. Archiepi
fcopus , & quædam pars inclyta militia Mediola
nenfium cum Imperatore in Roncalia Supra Padum
caftra metatifunt ; ibique per plures dies & heb
domadas Imperator Curiam poteftativè habuit.
His addit Puricellus : quocirca idemmet Lan
dulphus Hiftoricus ibidem per tres dies præfens
fuam ipfius de San&
ti Pauli in Compito Ecclefia
Vu 2 caufam
 508 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XII . caufam peroravit ; fed non eo exitu , quem fpe
An.C.1136. raverat. Deinde hæc ex Landulpho cap.45 . reci
tat : Lotharius poftmodum Imperator , in quarta
die , quæ fuit dies fabbati , poft meam querelam ,
fecus Papiam eft caftra metatus ad locum , qui di
citur Lardiracas , fuper flumen Oronam pofitus.
Cumque Imperator ibi pernoctaffet , & diem Do
minicam quafi dimidiaffet , militia ejus cucurrit ad
Papienfes, qui armati exierant. In prælio illofor
tijjima manus Principis Conradi ( qui titulum Re
gis abdicarat,& poftea Lothario fucceffit) quam
plures de Papienfibus ejecit & apprehendit : ne
que à prælio fe fubtraxit , donec Papienfes ferè ad
muros civitatis conculcavit & appropinquavit.
Tunc Papienfes valde conterriti , & metuentes bo
filem exercitum Mediolanenfium concurrentium
ad Imperatoris triumphum , in primo diluculo fe
cunda feria cum maxima devotione reddiderunt
Imperatori quotquot babebant de Mediolanenfi
bus in fua captione. Imperator commotus maxima
pietate , Papienfes eadem die à fua cuftodia folvit ,
& liberos dimifit : & die altera ſua caſtra amovit,
& ad locum, qui dicitur Abbiatecraffum ( Abbia
graffe ) pervenit : & omnis multitudo Mediola
nenfium , cum fuis militibus à captione Papienfium
liberans , redit Mediolanum. De cetero Impe
rator Ticinum atque Padum ad fuum commodum
tranfivit.
VII. Innocentius II duritiam Robaldi Archiepi
Bellum Me- fcopi adversus Cremonenfes improbavit, & ex
diolanenfes
inter&Cre communicationem ab illo latam relaxavit : At
monenfes Innocentius Papa , inquit Landulphus Junior
continuatur. cap. 46. quod ultimum eft ejus Hiftoria , Cre
monenjes ab excommunicatione Ribaldi Archie
pifcopifolvit. Verumtamen Med olanenfis exerci
tus Cremonenfibus , nec eorum Epifcopo pepercit ;
quia poft abfolutionem ( fc. Innocentii II ) Juve
nalem caftellum eorum , & alia apprehendit ; &
Epifcopum eorum loricatum , & bortantem fuos
ad pugnam , proficientem homicidium de ipfo ca
ftellopertraxit , & plures menfes in cuftodia tenuit,
ufque ad annum MCXXXVII. De Uberto
Epifcopo Cremonenfi, qui ad annum MCLXIX
pervenit , plura Ughellus Tom. IV Ital . Sacra.
Addit Landulphus , hunc Prafulem in carcere
manfiffe donec Herlembaldus de Breforio cuftos
illius cupodia , contaminatus veneno , prout dici
tur , fubito in mortem corruit. Et in ipfa nocte, qua
ipfe cultos fubito occidit , Epifcopus de ipfa Domo ,
qua claudebatur , effugit : & liberatus Papiam ,
deinde Cremonam pervenit. Hic fortaffis Epifco
pus reminifcitur amaritudinis , qua potatus fuit
Mediolani in diefuæ ordinationis ; fed prout qui
bufdam placet , non bene. Quiafi Jordanus Ar
chiepifcopus , ejufque Ecclefia amovit Ugonem de
Noceto , nobilem virum , & Parmenfis Ecclefiæ
quafi Archidiaconum ab Epifcopatu Cremonenfi ,
in quo Cremonenfes per fuam electionem , & Hen
ricus Rex eorum per inveftituram fuæ laudationis
& confirmationis ipfum pofuerant & fufceperant
per plures annos reverenter , & diuforis & intus
tenuerant. Quid mirum , fipopulus Mediolanenfis
compulit iftum Ubertum , egregium virum , jurare
fidelitatem Ecclefiæ Mediolanenfi & Archiepifcopo
Jordano , quando ipfum Ubertum Epifcopum confe
cravit. Quodfiforte quis dixerit : Amotio Ugonis
fuitjufta , fed compuifio Uberti fuit iniqua : nec
dicat cujus mortalis au&oritate principaliter eft
regenda Cremona , ejufque Ecclefia ; fi non dixe
rit , utrumque fuit malum , & iniquum . Surgat
igitur Deus exercituum , qui Mediolanum & Cre
monam corrigat , & me Acholytum oppreſſum & SÆC. XII .
expoliatum , quemadmodum in hac mea copia con- An.C.1136.
tinente , probos & pravos legitur , in hac guber
net &protegat. Deo gratias. Amen. Ita finit Hi
ftoria Landulphi Junioris , in cujus calce libra
rius quifpiam addidit eam complecti , quæ ab
anno MXCIV gefta funt ufque ad annum
MCXXXIII tempore Robaldi Archiepifcopi ;
fed imperitè , cùm hæc Hiftoria pertingat ufque
ad annum MCXXXVII , quo ea elucubrata
fuit. Ex ea , fi tandem lucem videat , Hiftoria
Ecclefiaftica magnam lucem accipere poterit.
Sigonius , qui lib. XI gefta hoc anno in Italia
à Lothario accuratè fcribit, eum non viderat; ut
ex ejus lectione intelligere eft.
Ad num. XIV & feq. Cùm Ecclefia Lugdu- VIII.
nenfis feftum immaculata Conceptionis Beatiffima Ecclefia
Lugdunenfis
Virginis hoc circiter tempore inftituiffet , divus Feftum con
Bernardus Epiftolâ CLXXIV Lugdunenfes reptionis
redarguit , quòd eam novitatem in Ecclefiam B. Virginis
inftituunt.
induxiffent , inconfulto Pontifice Romano. Sed
non tantum divus Bernardus ; verum etiam Po
the Monachus & Presbyter Prumienfis , cujus
Opufcula Tom. XXI Biblioth. Patrum edit.
Lugdunenfis recitata , pietatem fpirant , lib. 3 .
de Domo Dei versùs finem , in eandem novita
tem invehitur : fciendumfanè , inquit , quod Ro
mani Pontifices femper magis antiqua exequi &
obfervare , quam nova inftituere , nifi aliqua ra
tionabilis caufa perurgeret , confueverunt. Tum
multis interpofitis librum illum his verbis clau
dit : Ecce vita Monaftica , quæ erat columna &
firmamentum religionis , in qua videlicet viguit
difciplinæ cenfura , morum gravitas , maturitas
confiliorum , auctoritatis pondus , antiquitatis infi
gne , in Ecclefiafticis Officiis repentinis vifa eft no
vitatibus acquiefcere , & quadam juvenili paſſa
eft decolorari levitate. Miramur ergo fatis quod
vifum fuerit hoc tempore quibufdam Monafteriis
mutare colorem optimum , novas quafdam indu
cendo celebritates. Nunquid Patribus doctiores
aut devotioresfumus ! Superba mente præfumimus,
quidquid ipforum in talibus prudentia præterivit.
Neque verò nos in hujufmodi aliquid invenirepof
Jumus , quod illorum quiverit diligentiam præter
iffe. Que igitur ratio hæc fefta celebranda nobis
induxit ? Feftum videlicet Sanctæ Trinitatis , fe«
ftum Transfigurationis Domini. Additur his à qui
bujdam , quod magis abfurdum videtur ( quia fe
fta Trinitatis & Transfigurationis in quibufdam
Ecclefiis jam à multis annis celebrabantur , à
paucioribus verò annis in Gallia , ubi Potho fcri
bebat , tantùm in Ecclefia Lugdunenfi ) , feftum
quoque Conceptionis Sanctæ Mariæ. Nos in his
omnibus devotioni fidelium minimè derogamus, dum
rationem quærimus , qua rationabile obsequium
noftrum offerre Domino debemus , ne fortè à via
recta aberrantes , præfumptionis ſpiritu feducamur.
Verùm Conceptionis feftum,ut nihil de duobus
aliis hîc dicam , ubivis receptum eft feculo XV
auctoritate Concilii Bafileenfis & Sixti IV , &
hodie cum Octava celebratur in univerfa Eccle
fia, ficuti feftum Affumptionis ejufdem beatiffi
mæ Virginis , de quo etiam diu inter Viros do
&os contentio fuit. Baronius num . XV dicit Ber
nardum ita fcripfiffe , licet diverfa fenſerit , ut
res ipfa accuratiùs examinaretur , atque defferre
tur ad judicium Apoftolica Sedis. Verùm incre
dibile San&
tum Do&orem in re tanti momenti
contra propriam mentem tam affeveranter lo
cutum elle.
Ad

in Annales C. Baronii .
SÆC. XII. Ad num. XXI & feq. Tam Ludovici VI co
An.C.1136. gnomento Groffi Francorum Regis , & Guillelmi
IX.
Moritur Lu- IX Aquitania Ducis obitus , quàm matrimo
dovicus V1. nium Alionora cum Ludovico Regis filio , qui
FranciaRex. ei fucceffit , ad annum fequentem pertinent, ut
legitur in variis Rerum Gallicarum Chronicis
veteribus , in Orderico lib. XIII , aliifque. Ne
que hæc in dubium revocari poffunt ; cùm Su
gerius in Vita Ludovici Groffi , pag . 320. de eo
ægrotante verba faciens fcribat , veniffe nuncios
Guillelmi Ducis Aquitania , denuntes eun
dem Ducem ad Sanctum Jacobum peregrè profe
Etum in via demigraſſe : fed antequam iter aggre
deretur , & etiam in itinere , moriens filiam nobi
lifimam puellam nomine Alienor defponfandam,
totamque terram fuam eidem retinendam, & de
liberaffe & dimififfe. Subdit Sugerius Regem mi
fiffe filium fuum Ludovicum in Aquitaniam, ut
matrimonium illud cum Alienore contraheret,
Leque in ejus comitatu fuiffe. Tum Regis mor
tem, quæ Parifiis contigit, narrat, aitque : XXX
regni adminiftrationis , ætatis verò ferè LX an
no , Kalend. Augufti fpiritum emifit. Gemmeti
cenfis Hiftoriam fuam abfolvit narratione mor
tis hujus Regis , afferitque eam accidiffe Kal.
Augufti, anno ab Incarnat. Domini MCXXXVII.
Quare erravit Continuator Aimoini lib . 5. cap.
52. ubi fcribit : Trigefimo un&
tionis fuæ anno,
atatis verò LX , Incarnat. autem Dominica
MCXXXVI Parifiis feliciter obiit. Qui error il
li natus , quòd Philippi Regis mortem biennio
prævertiffet,quod non animadvertens Baronius,
mortem Philippi Regis cum anno MCVI ,
mortem verò Ludovici VI filii cum præfenti
copulavit. Ordericus pag.911.Ludovici VI obi
tum cum die II nonas Augufti perperam conjun
xit , fed rectè cum anno MCXXXVII , ad
diditque : Sequenti autem Dominico ( die nem
pe. VIII menfis Augufti ) Ludovicus puer ( qui
natus erat annos XVIII ) Pictavis coronatus eft,
& fic regnum Francorum & Aquitania ducatum ,
quem nullus patrum fuorum habuit , nactus ejt.
Ludovicus VI novo exemplo in fuis Diploma
tis tam Regni fui , quàm uxoris annos aliquan
do numeravit, ut in fubfcriptione anno MCXX
num. XIX recitata, aliifque videre eft ; Ludo
vicus verò VII ejus filius Juvenis cognomina
tus novo alio exemplo annos nativitatis Philippi
cognominati Augufti , qui ei fucceffit , quando
que memoravit , ut patet ex Diplomate à Gui
chenone in Bibliotheca Sebufiana cap. 36. reci
tato , in quo dicitur : Actum publice apud Fon
tembliaudi anno Verbi incarnati MCLXIX ,
regni verò noftri XXXIII , Philippi filii noftri
nativitate V.
X. Jam ante Ludovicum VI Francorum Reges
Reges Fran- frumolos fanabant. Guibertus enim Abbas de
mofos fa Novingento anno MCXXIV demortuus , in
nant. libris de Pignoribus San&
torum fcribit : In
promptu eft in ortu præpotentum Principum , utpu
ta Alexandri , Julii Cæfaris , Octaviani , fed &
aliorum figna præmiſſa ; & in mortibus habuiſſe
Karolum Ludovicum filium ejus prognoftica.
Unde & noftro tempore & Lotharingotum feu
Anglicorum Regum occafibus, & innovatione regno
rum fæpius Cometes emerfiffe confpeximus. Quid
quod dominum noftrum Ludovicum Regem con
fuetudinario uti videmus prodigio ? Hos plane , qui
fcrophas circa jugulum aut ufpiam in corpore pa
riuntur , ad tactum ejus fuperaddito Crucis figno
vidi catervatim , me ei cohærente , & etiam pro
Tom. IV.
1
509
hibente , concurrere. Quos tamen ille ingenita li- SÆ C. XII.
beralitate fcava ad fe manu obuncans , humillime An . C.1136.
confignabat . Cujus gloriam miraculi cùm Philip
pus pater ejus alacriter exerceret , nefcio quibus
incidentibus culpis amifit. Super aliis Regibus ,
qualiter fe in hac re gerant , fuperfedeo. Regem
tamen Anglicum neutiquam in talibus audere com
perio ; Non dubito , quin hæc gratia gratis da
ta primitus à Deo collata fuerit Roberto piiffi
mo Francorum Regi Ludovici V I atavo ; cùm
Helgaldus circa finem ejus Vita dicat : Tantam
gratiam in medendis corporibus perfecto viro con
tulit divina virtus , ut fua piiffima manu infirmis
locum tangens vulneris & illis imprimens fignum
fan&tæ Crucis , omnem auferret ab eis dolorem in
firmitatis. Idem donum S. Eduardo Anglorum
Regi collatum , fed ejus Succeffores nonnifi poft
annum MCXXIV ftrumofos fanarunt , ut ex
laudato Guiberti loco intelligere eft.
A num. XXIII ad XXVI. Quamvis ex XI.
Moritur
Sugerio laudato conftet, Guillelmum IX Aqui- Guillelmus
tania & PiЯonum Ducem , eodem quo Ludo- IX Aquita
vicus VI Francia Rex , anno , fequenti fcilicet, nia Dux.
mortem oppetiiffe , huic tamen jungendus Or
dericus , qui diem & menfem lib. XIII nota
vit. Is itaque ad annum MCXXXVII ait :
Anno ab Incarnat. Domini MCXXXVII indi& t.
XV, ingens in toto Orbe ficcitas fuit , quantam
nemo noftris temporibus vidit. Paucis interpo
fitis : Eodem tempore Guillelmus Pictavienfium
Dux memor malorum , quæ nuper in Normannia
operatus eft , pænitentia motus , ad Sanctum Jaco
bum peregre profectus eft. Deinde feria VI pa
rafceve , V Idus Aprilis , facra communione muni
tus eft , & ante aram beati Apoftoli venerabiliter
defunctus eft. Filiam verò fuam Ludovico juveni
Francorum Regi in conjugem dari præcepit , ipfum
que Regem totius juris fui hæredem conftituit.
Quod ita poftea factum eft. Ita etiam habent
varii hujus temporis Scriptores. Gaufredus
Prior Vofienfis pag. 304. de Willelmi IX mor
te , & de conjugio filiæ ejus cum Ludovico
Rege verba faciens ait , Ludovicum Lemovicas
adventaffe die XXX menfis Junii , fed nuptias
cum Eleonora poftea Burdigala celebratas.
Sed quia hoc ipfo tempore vivebat Sanctus XII.
Gillelmus
Guillelmus nobiliffimis parentibus in Pictavia ifte cum San
ortus,bellator acerrimus, qui poft converfionem teGuillelme
fuam fpreta nobili profapia, pœnitentiæ aufterti- Eremita ma
mæ fe dedidit , proceffu temporis varii Au &ores lè confufus.
utrumque Guillelmum in unum confudère , &
non folum gefta ab uno alteri adfcripfere , fed
etiam utriufq; Vitam variis fabulis deturparunt.
San &us Guillelmus confilio Eugenii Papæ III
Hierofolymam profectus eft, & cœlefti voce mo
tè vixit, & mor
nitus venit in Tufciam, ubi fan&
tuus eft anno millefimo centefimo quinquage
fimo feptimo , tefte Alberto difcipulo ejus , qui
Vitam San&ti Guillelmi Eremita cognomento
Magni fcripfit.Ejus mentio in MartyrologioRo
mano ad diem X menfis Februarii his verbis :
In Stabulo Rodis ( quod nomen ejus Monafterii
fuit ) in territorio Senenfi Sancti Guillelmi Ere
mita. Henfchenius ad diem X Februarii in
Commentario prævio ad Vitam San&i Guillel
mi Magni Eremita §. VI ait , nullum Aucto
rem, de cujus ætate aliquid certò conftet, reperi
ri , excepto forsàn Theobaldo , cui hujus San 1
&i Vita adfcribitur , qui intra trecentos circiter
ab obitu illius annos , aliquid in medium addu
xerit, ex quo colligi podit , unum eundemque
Vu 3 virum
 SIO Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII. virum effe & Guillelmum IX ultimum Aquita
An.C.1136 . niæ Ducem à San&o Bernardo converfum , &
San&tum Guillelmum Ordinis Guillelmitarum
parentem , qui poft Eremiticam vitam in Stabu
lo - Rodis in Etruria fanctè actam , facro in Ec
clefia cultu honoratur.
XIII. His non obftantibus oppofita opinio , qua il deprecari , quatenus ut cognatus deftituta fubveni
Idque à tre
centiscirci li duo unus idemque cenfentur , adeò vulgò in ret , utfibi adjuratus miferandæ fubfidium impen
ter annis. valuit , ut vifi fint nuper aliter fentientes , te deret
merè atque injuriosè de Sanctis loqui . Quare
non mirum Baronium in eam fententiam abiiffe;
quia ejus tempore ea communiffima erat ; fed
Joannes Beslius in Hiftoria Comitum Pictaven
fium &DucumAquitaniæ parte 2. integrum tra
&
tatum habet de mendaciis , falfitatibus , & ana
chronifmis OperiJoannis laii in fperfis ; qui fe
culo præterito Commentarium Hiftoricum edi
dit , hanc fabulam pluribus exponentem , &
propugnantem. Beslius part. I cap 37. afferit te
ftamentum Guillelmi ultimi Ducis Aquitania
quod & Baronio integrum recitatur , in eifdem
Haii Commentariis editum , effe falfum & con
fitum , uti reliqua ejufdem libri. Baronius tamen
quamvis illud fuiffe confictum nefciret , motus
auctoritate Sugerii & Pfeudo- Roberti de Mon
te ac reliquorum Scriptorum judicavit , Ducem
Willelmum in fua ad Sanctum Jacobum pere
grinatione defun &tum effe , ac plures Guillel
mos à recentioribus per errorem in unum con
flatos. Sed poft ea quæ Henfchenius laudatus in
medium affert nulli dubium effe debet , quin
Theobaldus Vitam Sancti Guillelmi ab Alberto
ejus difcipulo fcriptam interpolarit, corruperit
que , multaque falsò Sancto Guillelmo affinxe
rit. Prolixam illam Vitam à Theobaldo editam
recitat ibidem Henfchenius , & vera à falfis di
fcernere conatur , & de Ordine Eremitarum à
Sancto Guillelmo inftituto pluribus dixerit, qua
apud eum legenda.
XIV. Anno fuperiori Mathildes Imperatrix , filia
David Sco- Henrici Angliæ Regis , quæ fecundis nuptiis
tia Rex Ma
thilas Im · duxerat Godefridum Andegavenfem Comitem
peratricis ex Anglia aberat , quando Henricus pater natu
defenfionem ra debitum folvit , & de jure fuo fecura coro.
fufcipit.
nam fibi melius ceffuram putabat , fi ad illam
Procerum votis & fuffragiis vocaretur. Stepha
nus verò Bononiæ Comes poft fuam ad Regiam
dignitatem evectionem duo imprimis formida
bat, Davidem nempe Scotia Regem , qui Ma
thildi fidem dederat , fe illam , non alium pro
Principe agniturum. Secundò, Robertum Gloce
ftria Comitem, Henrici Regis filium naturalem,
virum prudentiæ fingularis , qui in Normannia
cum Mathilde forore præfumptam tyrannidem
non æquo animo laturus credebatur. Audien
dus Auctor Anonymus coxvus , qui gefta Ste
phani Regis literis mandavit : Erat Rex in Sco
tia , inquit : que confinis eft Anglia , fluvio quo
dam certis limitibus duo regna determinante ( le
gendum , difterminante ), Rex pectoris manfue
ti, progenitoribafque religiofis exortus , & ipfeju
fo vivendi tramite illos coæquans. Ifte cùm inpræ
fentia Regis Henrici , cum ceteris regni Summati
bus , imò omnium primus jurejurando fe conftrin
xiffet , nullum illo expirante , niſi aut filiam Regis,
aut ejus hæredem in regnofufcepturum , vehemen
ter indoluit Stephanum ad Regni Anglorum gu
bernaculumfucceffiffe. Sed quia illud finefuo con
fultu ab ipfis Baronibus provifum fuit & actum
extrema rerum fapienter metiens , ad quem finem
capta devenirent , tempere aliquanto tacitus ex
pectabat. Tandem cum Regis Henrici filia literis An.C.1
SEC. XII .
136.
ad eum miffis intimaret , je patrio teftamento alie
natam , regno fibifponfo & jurato pritam , leges
folutas , juftitiam calcatam , fidem Baronum An
glia fadufque juratum raptum ex toto ; & nihili
penfum , ideoque fuppliciter illum & lachrymose
Rex altè ingemuit , zeloque juftitia fuc
cenfus , tum pro communis fanguinis cognatione ;
tumpro fidemulieri repromiffa & debita , regnum
Anglia turbare difpofuit : ut undique in Regem
diffenfione commota , quod injuftè , utfibi videba
tur , occupaverat ; juftiori fe cooperante Deo , lin
quere cogeretur.
XV.
Habebat Rexfecum , qui eum admonitionis cal Bellum in
care ad turbationem concitandamflimulabant , hinc fert Stepha
filium Roberti de Bathentona , ejufque collaterales, no Anglia
qui ex Anglia , ut dictum eft, exulatifubfpecie re- Regi.
cuperande patriæ ad illum confugerant , inde fi
lium Joannis Euftachium Regis Henrici fummum
vel popularem amicum , aliofque quamplures , qui
. vel quæftus gratiâ, veljuftitiæ , utfibi videbatur,
defendendæ occafione difcordiam ambiebant. Rex
igitur David , fic enim vocabatur , perpenſo per
Scotiam Edicto , omnes in arma commovit , la
xatifque permiffionis fuæ franis , quidquid in An
glos truculentius , quidquid excogitare poffent in
bumanius , remota pietate peragere præcepit. Eft
autem Scotia, qua & Albania dicitur , regio locis
paluftribus circumfepta , fylvarumfertilium , lactis
& armentorum copiofa , portubus falubribus , in
Julis opulentis circumcincta : fed incolas barbaros
habens & impuros , nec nimio frigore fractos , nec
afpera fame detritos , citis pedibus , levique arma
tura confidentes : anxium amare mortis exitum
pro nihilo ducentes inter fuos domefticos , fed inter
fibi extraneos omnes crudelitate excedentes. Hu
jus igitur gentis rebellem multitudinem à citerio
ribus Scotia partibus in exercitum inopinabilem
adunans , penes Angliam direxit , regnique utriuf
que tranfitis interfinius , in provinciam Nordhum
briæ, quæ lata erat & populofa , omniumque neceſ
fariorum copiis referta , fuit caftra metatus. Por
rò gefta hoc anno in hoc bello legenda apud
Joannem Priorem Haguftaldenfem in Hift. ſua.
Hoc anno menfe Octobri Guido Cardinalis XVI.
Concilium
Legatus Apoftolicus Burgis Concilium celebra Burgenfe.
vit , ut refert Sandovalius in Alphonfo VII
fol. 161. qui ait , hujus Legati in Hifpaniam
adventûs caufam notatam non fuiffe à Scripto
ribus Hifpanicis , fed ipfe rectè conjicit , præter
cultum Divinum feu ritum Romanum in Hi
fpaniarum Ecclefias introducendum, eum venif
fe ad Reges Navarra , Aragonia & Alphon
fum Caftella Regem invicem præliantes conci
liandos. Hujus Concilii mentionem facit idem
Alphonfus in Privilegio Ecclefia Aftorga con
ceffo & tam à fe , quam à Berenguela uxore
fubfcripto die fecunda menfis Octobris era
MCLXXIV , anno II , quo coronam imperii pri
mitùs in Legione fufcepit. Subfcribunt & Sancia
foror ejufdem Imperatoris, quinque Præfules, &
multi ex Proceribus. Cùm verò eodem tempore
Cardinales duo Guidonis nomine appellati vi
xerint , exiftimo hunc Guidonem effe Guidonem
de Via, poftea Cancellarium Eugenio III ſeden
te ; ex variis enim Innocentii II Refcriptis, qui
bus alter Guido fubfcripfit , apparet hunc fub
eodem Pontificatu à Curia nunquam abfuiffe.
ANNO
 in Annales C. Baronii.
"
SÆC. XII.
An.C.1137.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO - ROMANE 6630.
Hifpan.
MCLXXV. 26. C. D 17. P. 11. April. Indi &. 15.
Anno Hegi
ræ DXXXII JESU CHRISTI 1137.
inchoato die
INNOCENTII II PAPÆ 8.
19.Septemb.
fer. I.
LOTHARII REG. 13. IMP . 5.
JOANNIS COMNENI IMP. 20.
I.
Secundapro- ANum.I ad XIII . In annoinquit
ficatus Domini Innocentii > octavo Pon ti-
Falco
fectio Roma
na Lotharii in Chron. menfe Martio XV indict. præfatus Apo
Imp. & In-ftolicus Innocentius , qui tunc Pifis morabatur,
nocentii 11. confilio communicato , de civitate Pifana exivit ,
& apud civitatem Bitervum ( ideſt, Viterbium ) ,
advenit præfatum Imperatorem ( fc. Lotharium )
allocuturus. Imperator igitur Henricum generum
fuum cum tribus millibus Equitum ad Pontificem
deftinavit Innocentium ; addens ſe facturum , ut
Romanosfines teneat , & Principi Roberto ( Ca
puano ) Principatum fuum reftituat. Ipfe verò
Marcas adire difpofuit ( per Marchiam Anco
nitanam ) . Apoftolicus autem continuò Romanos
fines advenit , & civitatem Albanum , & provin
ciam totam Campaniæ fuæ obtinuit fidelitati. Ro
mam quidem ingredi noluit , ne in Romanorum
negotiis impediretur ( quia nempe Anacletus &
ejus parentes ibi prævalebant ) . Præfatus autem
Imperatorflumen Pifcaria adveniens , Pafcha do
mini ibi celebravit. Indeflumen illud tranfiens ,
civitatem Termulenfem, & illius provincia Comites
obtinuit , & inde amoto exercitu Apuliam ingre
ditur , & civitatem Sipontum , & Montem San
Eti Angeli octavo die intrante menfis Maii com
prehendit. Tantus itaque timor totam invafit Apu
liam , quod univerfus populus ufque ad civitatem
Barum ad ejus imperium alligatus eft.
II. Et his actis Apoftolicus ipfe ad civitatem San
Innocentius
11 Beneven- Eli Germani
venit , quam(fuæfubmifit
prope Montem Cafinenfem
ditioni. ) per
Inde Capuam
tum venit.
veniens Roberto Principi eam reftituit , & his actis
Beneventum venit prædictus Apoftolicus X Kalen
das Junii , &c. Cumque in planicie Sancti Petri
caftra Apoftolici & Ducis ( nempe Henrici ) po
nerent , &c. Rojcemannus , qui tunc præerat , Ro
manæ fedis adverfarius cives ferè univerfos fub
movit , ut contra Apoftolicum venientem infurge
rent , & ad eorumpoffe refifterent , &c. Præterea
ad horam ferè nonam quidam Beneventanorum
exeuntes cum Teutonicis pugnare cœperunt , &c.
Dux verò illorum Henricus audiens Beneventanos
ita fuperfe infilire , armarifuos omnes ocultè præ
cepit , &c. Et ex improvifo leonum more frenden
tes Teutonici infiliunt , & Beneventanas illos , qui
contra eos pugnabant , ufque ad Pontem Majorem
in fugam convertunt , &c. Nocte infecuta cives,
qui captifuerant , vinculis diftricti funt & alligati.
Mane autem facto die dominico ad dominum Pa
pam veniunt quidam de civibus Beneventanis , viri
fapientes & difcreti , qui omnia , quæ Apoftolicus
exquifierat , affecuti funt , continuò captivos cives
Beneventanos, quos Teutonici comprehenderant, do
minus Apoftolicus abfolvi juſſit , & ad propria re
verti. Et fic facramentis firmatis fidelitatem do
mino Papa , complures civium , qui ad ipfum Pon
tificem exierant, juraverunt.
III. Cumque taliter facramenta illa perficerentur,
Beneventa- vir quidam Taquintus ( Jaquintus ) nomine civis
ni fidelita- Beneventanus , quique per triennium exulaverat,
SII
ultionem reddere de acceptis excogitans , Teutoni- SEC. XII .
An.C.1137 .
cos omnes fubmovit , ut civitatem ingredientes , tem ei ju
quod poffent caperent , & bona eorum auferrent ; rans.
qui curfu rapido armis arreptis infiliunt , &c . Ja
quintus per Clavicam , quæ Sancti Renati voca
tur , ingrediens , cum quibufdam confociis fuis ad
facrum Palatium Curia perrexit , & Crefcentium
Cardinalem Pontificis Innocentii adverfarium ,
qui tunc ibi occultabatur , comprehendit. Nec mo
ra per plateam illum ducentes ad Dominum Pa
pam captivum illum tranfmiferunt. Narrat po
ftea Falco,
rieritque utJaq
cùm uintus vul
Bernardum neratus fuer
Comitem it , pe
Palatii
nocentii II hoftem detinere vellet : Dominus
autem Apoftolicus fic illum vulneratum & mor
tuum , fuaquefponte taliter fuiffe perductum , au
diens , ut erat fapientis animi , & pacifici cordis ,
nullam cum Beneventanis , qui eum interfecerant,
excitavit quæftionem . Rofcemannus autem , qui
tunc contra voluntatem ipfius Apoftolici Epifcopus
fuerat , & qui civitatem violento nomine tenue
rat , noctis filentio timore coaclus fugit. Qui
bus omnibus ita peractis ita pradictus Fal
co ( loquitur Auctor de femetipfo ) & Roffrido
Judex , &c. qui per triennium exules fueramus
cum aliis Beneventanis fimiliter exulibus licentia
prædicti Pontificis ad propria reverfi fumus , &c.
Præfatus autem Apoftolicus fupra nominatum Gi
rardum Cardinalem ad civitatem mandavit , ut
à civibus univerfis fidelitatem acciperet , quod &
factum eft. His omnibus ita evolutis Pontifex In
nocentius facramentis fidelitatis acceptis , confilio
habito , iter arripuit V 111 Kalendas Junii , ut ad
Imperatorem nominatum feftinaret. Veniens au
tem adportam Summam , invenit ibi populum , &
cetera apud Baroniuum num . IX legenda.
Cardinelis igiturjuffu prædicti Apoftolici in Be- IV.
neventana civitate moratus eft , &c. Prius verò Progreffus
Innocentii
quam Apoftolicus de civitate difcederet , Octavia- 11 & Impe
num Subdiaconum virum prudentem & fapientis ratoris in
animi Rectorem Reneventi ordinavit , qui fimul Apulia.
cum Domino Girardo ftatum civitatis & pacis fir
mamentum ftudiosè regebat. Hæc Falco pag.
303. & duabus feqq . Deinde pag. 305. Cumque
Pontifex ipfe ad Imperatorem perveniffet cum
præfato Henrico ( genero Lotharii , Bavaria &
Saxoniæ Duce , Superbo cognominato ) honore
mirabili &gaudio ab Imperatorefufcipitur. Dein
de Barenfis populus caftellum civitatis , quod pro
eorum afflictione Rex Rogerius fabricari jufferat ,
valde terribile & munitum expugnaverunt , fic
que per quadraginta dies illud obfidentes cum
Teutonicorum auxilio , virtute multa Caftellum
illud comprehenderunt , & terratenus profrave
runt. Cuftodes autem Caftelli , quia jam amplius
illud defendere non poterant , capti & trucidati ,
& in marepræcipitatiſunt ( pag. 306.) . Inde ma
ritima omnis ufque ad Tarentum & Calabriam
ad Imperatoris fidelitatem alligarifatagebat. Cum
que Caftellum illud Barenfe taliter comprehenfum
eft , fuper civitatem Melfium Apoftolicus & Im
perator venerunt , & eam viriliter obfidentes,>
diebus non multis elapfis , comprehenderunt , &
fuæ obtinuerunt fidelitati. Hæc inter Piſanorum
exercitus , ficutjuraverat , centum navigiis arma
tis ad civitatem pervenit Neapolitanam. Nec
mora juffu prædicti Imperatoris fuper civitatem
Amalphitanam feftinat , excogitans igne ferro
que eam depopulari. Cives autem Amalphita
ni , confilio falutis invento , pecunia data , ad Im
peratoris & Pifanorum permanfit fidelitatem , &c.
Vu 4 Interim
 512 Critica Hiftorico - Chronologica
S.ЕС . ХИ. Interim præfatus Imperator , & Apoftolicus poft , die videlicet Kalendarum Septembris Impera- SÆC. XII.
An.C.1137 civitatem dimifit Melfium & civitatis Potentia trix nomine Florida militibus ferè centum aſſum- An.C.1137.
cratur Epi
Salernum fines defcendit , ibique juxta fluenta de lacu Pe- tis ad Ecclefiam B. Bartholomei Apoftoli venit , fcopus Bene
fe fe utrique fele per dies ferè triginta moratur. Inde univer- portam Auream ingrediens. Imperatrix magnifi- ventanus,
dedit.
fa Apulia oppida & civitates ad fuum Imperium ca munera Ecclefiæ illi dedit. Poftea per Portam
alligavit. Et his actis mandavit Imperator , ut Summam exiens ad exercitum fuum remeavit.
Pifanorum exercitus Salernum obfideat ; præcepit Triduo autem poft Imperatoris adventum præfa
quoque Roberto Principi , & Magiftro militum tus Apoftolicus Beneventanam civitatem intra
Neapolitanorum , ut viribus totis & armis fimul vit , & à Clero & populo univerfo honorificè ſuſce
cum Pifanis eandem Salernitanam obfiderent ci- ptus eft. Altera autem die adveniente in facro
vitatem, quod & fa&tum eft XV Kalendas Augu- Beneventano Palatio fedens in confpectu Cleri &
fti. Quin etiam Rainulphum Comitem , quem af- populi Beneventani clamavit , ut fi quis contra per
fectione multa fecum detinebat , mille Teutoni- fonam , five electionem Gregorii Beneventani Ele
corum viris datis fuper civitatem ipfam Saler- &ti canonicè & rationabiliter opponere vellet , libe
num deftinavit , quibus ita convenientibus prope ra fronte opponeret : fed clementia divina opitu
muros obfederunt. Falco pag. 307. refert Saler- lante , & quia Electus vitamfuam religiosè cufto
nitanos Rogerio Regi fideles urbem fortiter dierat , nemo civium contra ejus electionem ob
propugnaffe , & deinde ait : Audiens autem jecit. Apoftolicus itaque boc afpiciens gratias Deo
Imperator civitatis Salernitanæ conftantiam , & egit , & ipfe de perfona & vita Electi teftificatus
quia igneferroque Pifani eam obfidebant , confilio eft honeftè & religiosè , & eidem Electo præcepit ,
invento , fimul cum Domino Apoftolico ad eandem ut de peccatis fuis confiteatur , & die dominico ad
civitatem celeriter feftinavit. Sequenti igitur die veniente , Spiritu Sancto cooperante , confecratio
Sapientes civitatis ad ipfum Imperatorem venére ; nem acciperet. Quid multis ? die adveniente do
& pactis intervenientibus civitatem ipfam Juo minico Apoftolicus ipfe Ecclefiam Epifcopii defcen
Imperio fubmiferunt. Quidam verò militum illo- dit quinto die videlicet intrante menfis Septembris
rum fecuritate accepta , licentiam exeundi impe- Electum ipfum confecravit ; ad cujus confecratio
trarunt ; quidam verò & prædi &ti Rogerii Proce- " nem Patriarcha interfuit Aquileia , & complures
res ad turrem Majorem ,, quæquæ fuper
fuper civitatem
civitatem alii Archiepifcopi , Epifcopi & Abbates Teutonico
erat , confugerunt. Sicque civitas ipfa in gau- rum viri religiofi , &c.
dium converfa fub tali > tantoque Imperio Quibus ita peractis præfatus imperator de præ VIII.
exultabat. dicto loco caftra movens viam Romam redeundi Difceffus
VI. Lotharis
Audiens autem populus Pifanorum civita arripuit , qui ante portam Summam cum toto fuo Innocentii
Difcordia
inter Inno tem Salerni fine eorum confilio & voluntate ab exercitu tranfivit , & prædictus Apoflolicus cum ex Apulia.
centium 11 Imperatore captam fuiffe , mirabiliter contriftati illo feflinavit nono die intrantis menfis Septembris.
Lotha funt , & furore arrepto machinam lignorum fa Tunc ipfe Imperator caftra metatus eft ubi tres
rium 11 citò Etam combufferunt , & paratis navigiis Pifas re Sancti nominatur. Deinde Capuam petens Romam
Jopita.
gredi difponebant ; fed Apoftolici Innocentii preci tranfierunt. Quid multa? Imperiifui altitudinem
bus & promiffionibus coacti ad Imperatoris volun & Palatia Imperator ille repedavit ; Apoftolicus
tatem reverfi funt ; ficque caftrum illud turris autem Innocentius Palatium Lateranenfe audivit
Majoris præ eorum vecordia dimiffum eft . ( Hujus (legendum, adivit fic partem Urbis Innocentius
caftri operá Rogerius poftea Salernum & qua II, partem aliam Anacletus tenebat). InChroni
cunque hoc anno amiferat , recuperavit ) . His co Magdeburgenfi à Meibomio edito, de Conra
ita peractis præfatus Imperator & Apoftolicus ca do XIV Archiep.Magdeburgenfi nepote Lotha
ftra inde ( ideft , Salerno ) amoventes Abellinum rii Imp. dicitur : Imperator Italiam circumeundo
venerunt ( circa initium Augufti , aut fub finem pertranfiens , Apuliam intravit , & ad Barum
Julii , quia eo in loco per menfem ferè caftra civitatem devenit , ubi in die Sancto Pentecojies
metatus eft , & nonnifi die XXX Augufti in Dominus Apoftolicus præfente Imperatore Mif
de difceffit ) . Deinde Beneventum &juxta flu fam cum magna gloria celebravit , & in ipfa Heb
vium Caloris ex hac parte ad Ecclefiam Sancti domada in Sabbato quatuor temporum ipfo Do
Stephani caftra metati funt , fecundo die ftante mino Apoftolico præcipiente , in ejus præfentia
menfis Augufti ( ideft , die XXX illius menfis) . idem Archiepifcopus de Clero multitudinem ma
Cùm autem Abellinum veniffet Apoftolicus ipfe ximam ad Sacros Ordines promovit. Sed redeo ad
Innocentius Ducem ad defenfionem Apuliæ ordi Falconem.
IX.
nare nomine fuo fatagebat. Imperator verò no Audiens Rex Rogerius Imperatorem illum viɑm
mine fuo contra voluntatem Apoftolici ordinare redeundi arripuiffe , exercitu convocato Salernum Rogerius
Rex amiffa
volebat. Undefactum eft , utper triginta ferè dies venit ; continuò fuper Nuceriam veniens , illud recuperat.
( per quos Abellini caftra metati funt ) ad invi fue obtinuit poteftati , deinde caftra amovens ter
cem difcordatum fit , fed Sapientum confilio com ram Rainulphi Comitis (ideft , ditiones ad fe
municato diſcordia talis deftructa eft. Quid mul tanquam Comitem pertinentes , non verò no
ta? Divina favente clementia , & ipfo Impera vum fuum Apuliæ Ducatum ) obtinuit. Inde
tore favente , omnibufque fuis Apoftolicus nomi procedens Capuam furore multo & tempeftate
ne fuo ad B. Petri fidelitatem Comitem Rainul comprehendit , & eam igne ferroque depopulatur ;
phum , virum utique prudentem & difcretum univerfa fiquidem civitatis illius polia & divitias
(qui Mathildem fororem Rogerii uxorem du partim igne , partimque virtute conſumi præcepit ;
xerat) in Ducem elegit , & eo electo vexillum ad Ecclefias fiquidem & earum ornamenta diripuit ;
honorem Ducatus Apoftolicus & Imperator in mulieres quoque & Sanctimoniales in opprobrium
confpectu omniam ei tradiderunt , & confirma converfæ funt , & his taliter evolutis Abellinum
verunt. 8
& ufque ad confinia Beneventi obtinuit. Confeftim
VII.
Abellino ad civitatem Beneventanam die Magifter militum Sergius civitatis Neapolitane
ab Innoccn XXX Augufti ventum : Cumque , inquit Falco,
Gregorius ad fuam convertitur fidelitatem : deinde Judices
sio IIconfe- taliter in pradicto loco caftra metati funt , triduo Beneventana civitatis cum aliis civibus Regem
ipfum
 in Annales C. Baronii.
513

SEC.XII. ipfum adeuntes ad Anacleti fidelitatem & ipfius populo Beneventano ipfe largiretur. Rex igitur SEC. XII .
23

An.C.1137 . Regis amorem civitatem fubmittunt Beneventa precibus eorum acceptis pro totius civitatis amore An.C.1137 .
I
#-

nam , Innocentii Papa fidelitatem parvipenden inveniendo Privilegio facto & fignato omnes fi
tes, &c. Ita Falco. dantias & exactiones , quas foliti fuimus perfolve
X. Dux igitur Rainulphus audiens Regem illum re, condonavit. Falco ejus Diploma , & ex eo
Sedando Ughellus Tom. VIII Ital. Sacræ refert, ejufque
ob ejus confufionem Apuliam fuiffe ingreffum , &
Schifmati
Divus Ber- ejus defolationem ubique tractare , Barenfem po hoc initium eft : In nomine Domini Dei Salva

nardus in- pulum, & Tranenfem , & Troianum , & Mel
cumbit, phenfem & mille quingentos milites congregavit
affirmans prius velle morti fuccumbere , quam vi
tam ducere infelicem , & taliter Dux ille paratus
prope Regis exercitum adivit. Interea Abbas de
Claravalle ( nempe Sanctus Bernardus) vir val
de mirabilis & difcretus , qui ad Regem illum ve
nerat pro tanti diffidii infeftatione fedanda , in
ter Regem illum & Ducem pacis fœdera alligare co
toris æterni Jefu Chrifti Dom. Incarnat, anno
MCXXXVII , menje Novembri , prima indi
tionis Ego Rogerius Dei gratiâ Siciliæ & Italia
Rex , Chriftianorum adjutor & Clypeus , Rogerii
primi Comitis filius , &c. Hæc verò ejus conclu
fio : Hujus conceffionis initium per manus Henrici
Notarii noftri fcribi præcepimus , & bulla aurea
infigniri anno Regni noftri feptimo.
Pergit Falco : Cumque Privilegium hoc coram XII..

natur ; fedpro multis , variifque negotiis , quæ in
ter eos quærebantur apud Salvatoris Dei potentiam
nondum complacuit concordia alligari. Ita Falco
refumens de more qua
2 pag. 313. qui pag. 317.
omiferat , ait : Cùm præfatus Abbas de Clara
valle , vir mirabilis & difcretus , de fædere pacis
& Ecclefia unitate cum nominato Rege confabu
laretur , affiduè Rex ipfe cum Abbate ipfo ftabi
livit , ut tres Cardinales ex parte Innocentii Pa
pæ , qui ejus interfuiffent electioni ad Regem ipfum
venirent , & tres ex parte Anacleti , & ordi
nem electionis utriufque Regi infinuarent. Dein
de Rex ipfe ordine audito utriufque partis , fan
Etiorem & juftiorem eligeret electionem , & fic
Beneventanorum cetu lectum effet , Deo Salvato- Victoriam
profequitur
ri omnium præfatoque Regi, & jam dicto Antiftiti Ranulphus.
gratias egimus , quia quod avi , & patres noftri
videre non potuerunt , libertatis & fecuritatis do
num nobis dignatus eft , &c. offerre. Quibus ex
verbis apparet , Falconem & focios ad Rogerii
& Anacleti partes tandem divertiffe. Rainul
phus , inquit idem Falco , ex fua victoria com
modum capiens civitatem Troianam fibi fub
didit , & Rogerium Comitem Ariani fubjuga
vit , dum Rogerius Rex in urbe Salernitana mo
rabatur. Tunc enim Dux ipfe prope caftellum
Paludis fuorum virtute ftipatus caßra metatur
die quidem Kalendarum Decembris. Mirabatur

Spiritu Santo favente ad pacis perveniret , cum interea populus Beneventanus de Ducis illius
totius fui regni magnitudine firmamentum , quan- , continentia ( id eft , quod hæreret in plano ) &
tum in fui arbitrio & fcientia contineret. Cogno in prædicti Regis amore & fidelitate , & Anacleti
verat enim , firmiterque crediderat totius mundi fervitio die noctuque fimul cum Domino Rofce
Chriflicolas parti favere Innocentii , & ejus Pon manno Antiftite invigilabat &c. Rogerius Rex
tificatum venerari. Ipfe vero folus cum regni fui Salernum redux civium fidelitatem remunera
Latitudine difcordabat. Continuò ad Innocentium turus Privilegium ab Ughello Tom. VII Italia
Incarnat.
Papam & Anacletum delegatum eft , & curfu ra Sacræ relatum eis conceffit : Anno
pido Regis pofitio deflinatur. MCXXXVII , menfe Novembri , indictione I , &c.
XI. Poft primum iftum Rogerii Regis , & San& ti Salernitanos fideles noftros honorare & exaltare ,
Rogerius Bernardi congreffum, proceffit ille adverfus ho decrevimus , qui Roberto Guifcardo bona memoriæ,
Rex à Rai
nulpho Duce ftem , fed parum feliciter; nam uti narrat Falco & Rogerio & Willelmo Ducibus prædecefforibus
victus. pag . 313. & feq. Illico acies Regis profternitur. noftris femper fideles fuerunt : nobis quoque ma
Rex autem , qui cum aliis aciebus fuis armatis ximè hoc tempore , quod Lotharius cùm Teutonius
inerat , Dei adveniente judicio , timore perculfus per prædictorum noftrorum perfidiam in Apuliam
ipfe primùm terga vertens in fugam converfus intraret ; & cùmjam tota ferè terra infidelitatis
eft ; ficque univerfa Regis congregatio curfu præ macula contaminaretur , fola Italia Salerni civitas
cipiti confugit , dimiffis omnibus divitiarum ap fidelitatem intemeratam confervavit. Hujus rei
paratibus , & tentoriis , auri argentique magnitu gratiâ magnificentiæ noftræ munera in prædictam
dine infinita, quorum numerare copia non eft hu civitatem & ejus populum extendere volentes , do
manafcientiæ. Quid multa? Dux ille victor ef namus , concedimus , &c. Datum Salerni X Kal.

fectus de Regis exercitu comprehendit & occi Decemb. per manum Henrici venerabilis Meſſa
dit , omnemque illam magnitudinem , divitiafque nenfis Electi anno regni noftri feptimo.
tam ipfe quam populus Barenfis & Tranenfis , cete Dum Rogerius Rex Salerni verfaretur , Inno- XIII.
Irrita depa
rique quos rogaverat , ad propria locupletati de centii II & Anacleti Legati ad eum venêre , ut
ce Ecclefia
tulerunt. Tria millia , ficut audivimus , hominum narrat Falco pag. 317. & feq . Ex parte Innocentii tractatio.
in bello mortua funt. Ibi Sergius Magifter mili Aimericus Cancellarius & Girardus Cardinalis ,
tum Neapolitana civitatis mortuus eft , &c. (Ser cum prædicto Abbate de
vir valde venerabilis ,
gius enim , qui poft Imperatoris difceffum Ro Claravalle Salernum fuper hujufmodi electione
gerii partes amplexus fuerat , pro eo præliaba ventilanda advenerunt. Ex parte verò Anacleti
tur ) . Rex itaque nominatus taliter cum fequa Matthaus Cancellarius , & Petrus Pifanus Cardi
cibus fuis confugiens noctis tempore , altera qui nalis, & Cardinalis alius nomine Georgius fimiliter
dem die ad caftrum Paludis pervenit , deinde Sa acceleravêre. Quibus ita congregatis , Rex ille ,
lernum feftinavit ; diebus autem non multis evo ut erat fagacis animi , providique confilii , prius
lutis Refcemannus Beneventanus Antiftes ( qui partem Innocentii quatriduo ufque ad occafum
ftatim in fedem fuam reftitutus fuerat ) confilio mirabiliter & ultra quam credi poteft , examina
accepto cum Judicibus civitatis & Sapientibus qui vit ; fequenter autem Anacleti partem quatriduo
bufdam ad Regem ipfum confolandum & fervi fimiliter perfcrutatus eft. Studiosè igitur & dili
tia Civitatis offerenda feftinavit. Precatur in genter partibus utriufque electionis auditis , Rex
fuper , ut libertatem poffeffionum Beneventano ipfe Clerum omnem & populum civitatis Salerni
, & Epifcopos & Ab
rum , quam fupradictus Imperator concefferat , tana congregari mandavit
bates
 $ 14 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII , bates Monafteriorum qui convenerant , & cetera
An.C.1137. num . XXIX & feqq. recitata, fed hæc tractatio
pacis irrita fuit.
XIV. Hæc ad fupplendos Annales Ecclefiafticos .
rii & S. Ber Præterea huc revocanda mors Lotharii Imp. quæ
narai brevis initio menfis Decembris hujus anni contigit, ut
in Vrbe
anno fequenti , ad quem eam Baronius diftulit,
mora.
demonftrabimus. Infuper idem doctiffimusCar
dinalis num . V ait , Sanctum Bernardum diu Ro
ma moram protraxiffe cum magno Catholico
rum proventu. Verùm Manricus in Annal . Ci
fterc. hoc anno cap. I. animadvertit , Petrum
Diaconum hujus temporisScriptorem inChron.
Cafinenfi lib . 4. cap. 106. tradere eum menfe
Julio in Campaniam rediiffe , ac ad Montem
Cafinum Legatum , cùm Pontifex & Imperator
ibidem confifterent ; præterquam quod mox vi
dimus, Bernardum ad Rogerium Regem miffum
fuiffe. Quare Bernardi mora Roma non potuit
non effe brevis .
XV. Adhac Baronius num . III ait , S. Bernar
Priores in dum ab Innocentio II ad fe literis hoc anno
Cantica Ser
mones a S. accerfitum , reliquiffe Sermones fupra Cantica
Bernardo
abfolutos viginti tres , ut apparet ex fequenti
abfoluti.
Sermone X XIV , eofque ftatim defcriptos mi
fifle ad Bernardum de Portis Cartulianum , quod
dicit teftari S. Bernardi ad eum Epiftolam CLIV.
Sed,ut obfervat Manricus citatus anno MCXXXV
cap. VI , Ernaldus Abbas Bonavallis in Vita
S. Bernardi lib. 2. in fine capitis V ait , San
Яum Abbatem poft fuum ex Aquitania redi
tum , quem anno MCXXXV contigiffe vi
dimus , folis meditationibus divinis vacare difpo
fuiffe ; per quam quietem & otium Sermo
nes in Cantica Canticorum exorfus eft : idque
ad inftantiam Bernardi de Portis Cartufiani
fan&
tiffimi , ut eruitur ex Vita Sancti Stephani
Dienfis,non multò pòft fcripta, in qua de eodem
Bernardo de Portis dicitur , cujus hortatu S. Ber
nardus Abbas Clarevalienfis expofuit Cantica
Canticorum . Priores Sermones mox ac dicta
tos, à Bernardo ad Bernardum tranfmiffos , an
tequam ederentur , liquidò conftat ex Epiftola
CLIII , & Epiftola CLIV ejufdem San &
ti Ab
batis. In priori enim dicit : Sermones paucos in
principio Canticorum Salomonis recèns dictatos ,
en facio transferibi , & tibi , cùm necdum edide
rim , quantò citiùs mitto. In fequenti verò : Ser
monesfuper principia Canticorum , quos tu petiifli,
& ego promiferam , tranfmitto tibi. Quare utra
que Epiftola non hoc anno , fed anno MCXXXV,
quo & eam collocavit Mabillonius, fcripta. San
Marthani in Epifc. Bellicenfibus notant tres ex
titiffe Bernardos Priores in domo Portarum. Ber
nardus primus regimen abdicavit , fuccefforem
fortitus alterum Bernardum itidem Portarum
Priorem, poft abdicatum Bellicenfem Epifcopa
tum , ut cenfet Petrus Francifcus Chiffletius in
Præfat. ad Manuale Solitariorum , qui huic Ber
nardo II utramque Epiftolam laudatam dire
&
tam putat. Addit Chiffletius tertium per hoc
tempus fuiffe Bernardum Portarum etiam Prio
rem, poftea Epifcopum Dienfem ; fed is ad rem
noftram non facit. Utramque autem Epiftolam
Bernardo II tum nondum Priori datam effe partem Epiftola CXLIV à divo Bernardo fuis Balduinus
rectè deducit Mabillonius ex prioris Epiftola Clarevallenfibus data , in qua moleftiam lon- tinus diver
numero II , ubi Sanctus Bernardus Domnum gioris abfentiæ fuæ à dilecta Clarevalle expri- fus à Bal
Priorem falutat , hoc eft , Bernardum primum mit , aitque : Cum lachrymis & fingultibus ifta duino Car
tunc Priorem Portarum , qui locus eft in Bau dictavi , tefte chariffimofratre noftro Balduino , qui
gefio Diœcefis Lugdunenfis prope Rhodanum, fylo ea excepit : quem Ecclefia vocavit ad illud
tribus leucis à Bellicio urbe Epifcopali diffitus. officium , & aliam dignitatem ; quam Epiftolam
Sed legendi San - Marthani laudati , & Guiche- SAC. XII.
nonis in Hiftoria Baugefii , ubi de tribus iftis An.C.1137.
Cartufianis verba faciunt.
Baronius ibidem citat Epiftolam CLV divi XVI.
Bernardi ad Innocentium Papam , datam pro Hortats Bernardi
eodem quando electus eft , ut dicitur in infcriptio- Cartufiani.
ne , ideft pro eodem Bernardo II , quando ele
&us eft Epifcopus pro Longobardia. In ea San
&
tus Bernardus ait , Bernardum de Portis in Lom
bardia deftinatum Epifcopum , dignum qui
dem eo honore , fed tali loco minus idoneum ,
ideoque alteri convenientius refervandum. In
nocentius II detulit San&i Bernardi confilio, &
Bernardus Portarum electus eft in Epifcopum
Bellicenfem , ifque anno MCXLII Sede Bel
licenfi relicta , rediit in Cartufiam Portarum ,
ibidem ante annum MCXLVII Bernardo
Priori primo fe abdicanti fuffectus. Ea Epiftola
CLV anno incerto data, nifi quis velit cum Ma
billonio eandem referre ad annum MCXXXV ,
quo duæ præcedentes exaratæ.
Denique Baronius num . IV mentionem fa- XVII.
cit Epiftola CLI Bernardi ad Philippum Turo- Epocha Epi
nenfis Ecclefia invaforem , quem in rectam viam fola
divi CLI
Ber
reducere conabatur , fignificatque fe effe in pro- nardi.
ximo , ubi eum videre poffet , fi vellet : Sumus
enim , inquit , Viterbii , & te morari in Urbe au
divimus. Quare quia Bernardus Sermone XXV
in Cant. hoc anno compofito memorat fuam
apud Viterbium moram , Baronius hanc Epifto
lam ad præfentem annum retulit. Verùm du
plex Bernardi mora in urbe Viterbienfi diftin
guenda. Prima accidit anno MCXXXIII ,
quo Lotharium Romam , ubi coronandus erat
Imperator, comitatus eft , uti fuo loco diximus ,
alteraque hoc anno. Sed ea Epiftola in priori
ejus profectione fcripta ; nam Hildeberto Archie
pifcopo Turonenfi anno MCXXXI demor
tuo , ut eo anno oftendimus , Philippus nepos
Gisleberti malis artibus Sedem, quam Gisleber
tus tenuerat , invafit , jamque eam fere à trien
nio occupabat , quando Bernardus hanc Epifto
lam ad Philippum dedit. In altera enim ordine
CL ad Innocentium. II miffa , ait : Quanta do
minandi cupiditate & ijle juvenis inardefcat , in
dicat matris fuæ Ecclefiæ diuturnus & miferabilis
cruciatus , quo pene eam eviscerat miſer , ut ſe
parturiat in honorem. Eft tamen auctore Deo ejus
tergiverſationibusfinis tandem impofitus ; fi tamen,
quod dictantejuftitia , & compellente malitia, &
pace provocante in eum a&tum eft , Apoftolicæ au
toritati ratum habere placuerit. Manricus anno
MCXXXVII Epiſtolam CLI divi Bernardi
cum Baronio in hunc annum rejiciens ex ea de
duxit , Hildebertum Archiep . Turonenfem anno
præcedenti feu anno Chrifti MCXXXV I de
mortuum , quæ & multorum fententia fuit. Ve
rùm cùm nunc conftet eam mortem pertinere
ad annum MCXXXI , nulla amplius dubi
tatio effe poteft de hujus Epiftola epocha , fi
cuti nec de prima profectione Romana S. Ber
nardi , quam eo etiam anno ab eo fufceptam
monftravimus.
Ad num . XXXII & feq. Baronius refert XVIII.
Abbas Rea
dinali.
currenti
 in Annales C. Baronii .
3.5
CE
SÆC. XII. currenti anno datam effe ; ipfa ejus lectio evin
An.C.1137. cit. Verùm Baronius Balduinum iftum Cardi
nalem primum ex Ordine Ciftercienfi creatum
ab Innocentio II anno MCXXX in Conci
lio Claromontano , & poftea Archiepifcopum
Pifanum , qui dignabatur effe fcriba divi Ber
nardi , perperam confundit cum altero Balduino
Reatini Coenobii primo Abbate , itidemque
Bernardi difcipulo , ad quem eft Epiftola divi
Bernardi CCI , cùm Reatinum monafterium
regeret. Illud autem monafterium , duplex ,
alterum Sancti Matthæi , alterum Sancti Pa
ftoris , & huic Balduinus ifte Præfectus erat,
quo tempore alter Balduinus Cardinalitiam di
gnitatem obtinebat. Balduinus Abbas ex mo
numentis Ecclefiæ Reatina ab Ughello his
verbis celebratur : Multis operibus , & miraculis
clarus obiit anno MCXL, & in Cathedrali Rea
tina humatus eft , ibique fumma cum veneratione
Augufti & I die colitur. Alter Balduinus fanctita
te etiam clarus fuit , Purgatoriis tamen flammis
poft mortem expiatus,quod, ut habet Herbertus
lib.3 . de Miraculis cap.3 1. civilibus difcordiis fe
immifcens , bello Pifanorum cum Lucenfibus
occafionem dediffet. Porro facile fuit, utrumque
Balduinum in unum conflare ; cùm uterque Ita
lus, uterque ex Claravalle,atque uterque Bernar
di difcipulus fuerit. Fallitur enim Ciaconius in
Innocentio II , qui Balduinum Cardinalem Gal
lum facit , cùm Ernaldus Abbas Bonævallis in
Vita S. Bernardi lib . 2. cap. VIII eum Pifis in
Tuscia natum afferat. Herbertus autem lauda
tus cum Ordinem Clarevallenfem ingreffus
fuiffet , anno MCLXXVIII librum Miracu
lorum confcripfit , & poftea ad Archiepifcopa
tum Turritanum feu Turrium in Sardinia eve
tus fuit , ut dicitur in Chron. Clarevallenfi à
& bus, ut Epifcopi Monachos induerent, dignita
Chiffletio cum tribus libris Herberti de Mira
culis publicato. Balduinum S. Bernardi difci
pulum diverfum effe à Balduino Cardinali ob
fervavit Manricus in Annal. Cifterc. anno
MCXXX cap. VI.
XIX. Ad num. XXXIV & feqq. Sanctus Ma
Sanctus Ma- lachias
, quem fuo loco oftendimus , anno
lachias fit
Archiep.Ar. MCXXIV Connecretenfem Epifcopum in
machanus. Hibernia renunciatum fuiffe , occafione bello
rum fede fua pulfus aliò fe contulit cum centum
& viginti fratribus , & monafterium Ibracen
fe ædificavit , ut refert Sanctus Bernardus in
ejus Vita cap . IX. Ubi, fubdit Bernardus, velut
de novo inchoans , legem & difciplinam , quam
aliis imponebat , magis ipfe portabat Epifcopus &
Magifter. Ipfe in Ordine vici fue coquina mini
flerio inferviebat , ipfe fratribus cùm recumbe
rent , miniftrabat , &c. Interim Celfus Archie
pifcopus Armachanus in Ultonia Provincia mo
riens mifit baculum fuum Malachie , tanquam
fibi fucceffuro , ait Bernardus cap. X , qui jam di
xerat: Jam octo extiterant ante Celfum viri uxo
rati & abfque Ordinibus , literati tamen. Inde
tota illa per univerfam Hiberniam , de qua fupe
riùs diximus , diffolutio Ecclefiaftice difciplina ,
cenfura enervatio , religionis evacuatio : inde illa
ubique, pro manfuetudine Chriftiana fæva fubin
troduta barbaries , imo Paganifmus quidam in
ductus fub nomine Chrifliano. Mortuo Cello Ma
lachias Archiepifcopus poffeffionem inire non
potuit , quia quidam potentes non patiebantur
Epifcopari , nifi qui effent de tribu &familia fua.
Tandem , ut narrat Bernardus cap. XII , anno
atatis fuæ tricefimo octavo pauper Malachias ,
SI5
pulfo incubatore , intravit Ardmacha Pontifex & SEC. XII,
Metropolitanus totius Hiberniæ , ideoque anno An.C.1137.
Chrifti MCXXXII , cùm ejus Nativitas in
annum MXCIV inciderit.
Malachias intra triennium reddita retributio- XX.
ne fuperbis , & libertate Ecclefiæ reflituta , pulfa Romam
tit annope ·
barbarie , & reformatis ubique moribus Chri- MCXXXIX
ftianæ religionis , videns omnia in pace eſſe , cæpit aut infe
cogitare & defuapace. Cùm verò duos Epifco- quenti.
patus in unum ambitio conflaffet , nempe Con
neretenfem & Dunenfem , eos iterum divifit
Dunenfi contentus . Erat & altera Metropolica
Sedes , quam de novo conflituerat Celfus , prime
tamen Sedi & illius Archiepifcopo fubdita , tan
quam Primati : & huic quoque optabat nihilomi
nus Pallium Malachias , confirmarique auctorita
te Sedis Apoftolicæ prærogativam , quam beneficio
Celfi adipifci meruerat. Quare Romam profe
&us eft, non quidem hoc anno, ut putavit Baro
nius , fed anno millefimo centefimo tricefimo
nono aut infequenti, ut notavit Manricus in An
nal. Cifterc. anno MCXXXIX cap . v Bernardus
enim cap. XV afferit , Malachiam novem annos
poftea fupervixiffe ; mortuus eft autem anno
MCXLVIII . Menfem integrum Romæ moratus eft,
& paranti jam repatriare commifit vices fuas , per
univerfam Hiberniam Legatum illum conftituens ,
nempe Innocentius II , inquit Bernardus cap.
XVI , qui fubjungit, Innocentium II Pallii con
ceffionem diftuliffe , donec celebrato generali
Concilio in Hibernia illud à fe peteretur. Dum
Romam pergeret, Claramvallem venit , & petiit
licere fibi vivere , & mori in Claravalle , quod
à Pontifice non obtinuit , quòd virum Apoftoli
cus lucris potius uberioribus occupandum decer
neret. Frequens & receptum erat iftis tempori
te retenta, non fecus ac retento Monachatu, Mo
nachi ad infulas protrahebantur.
Hoc anno die prima menfis Augufti mortuus XXL
eft Ludovicus VI cognomento Groffus Franco- Moriuntur
Ludovicus
rum Rex , & die nona menfis Aprilis Guillelmus v1 Rex
IX , ultimus Aquitaniæ Dux, ut anno fuperiori Francia &
oftendimus. Guillelmus mortem fibi imminere Guillelmus
1X Dux
confpiciens , Optimates Principatus fui jura
Aquitania.
mento conftrinxit, ut Eleonoram filiam Ludovi
co Regis Ludovici filio copularent , uti narrat
Chronographus Mauriniacenfis initio lib . 3. Ad
eam mittuntur à Ludovico Rege aliqui Magna
tes , & inter eos Gaufridus Carnotenfis Epifc.
qui Burdegalam veniunt , ubi univerfis Aquita
nia Pontificibus cum Archiepifcopo fuo Gaufrido
aftantibus , Ludovicus eft puellæ nomine Anorda
legali vinculo fociatus ; fed in medio convivii
Legatus pernici curfu delatus Ludovicum Re
gem vitam Parifiis finiffe denunciat. Ludovicus
filiam hujus nominis VII ei in Regnum fucce
dens feftinatò in Galliam venit, Eleonora Regi
na curâ Gaufrido Carnotenfi Epifc. commifsâ.
Ita Aquitania Gallia Regno hoc anno adjun
&a. Quas ditiones contineret , Ernaldus Abbas
Bonavallis in Vita S. Bernardi lib. 2. cap . 6. in
dicat , fcribens Potentatui Ducis Guillelmi fubdi
tas fuiffe Provincias Burdegalenfem , Auxierfem
( fc. in Aquitania II & III ) & Turonicam , &
quidquid à collibus Iberorum ufque ad Ligerim
complectitur & claudit Oceanus , paruiffe ejus Im
perio. Turonica tamen Provincia ultra dexte
ram Ligeris ripam latè diftenta , quæ continet
Britanniam Armoricam & novem in ea Epifco
patus, parebat tunc Britannia Comiti,
Guigo
 ca
516 Critica Hiſtorico - Chronologi

SÆC. XII. Guigo quintus Prior Majoris Cartulia Valen
An.C.1137
XXII. . tia in Delphinatu natus anno à nativitate fua
Obitus Gui- quinquagefimo circiter quarto , à converfione ejus
gonis Prioris tricefimo , & à Prioratu vicefimo feptimo , cùm ab
Cartufia. exordio Cartufienfis eremi , annus quinquagefimus
tertius ageretur , fexto Kalendas Augufti fanctum
Deo Spiritum commendavit , ut dicitur in In
ftitutionibus Ordinis Cartufienfis Tom. I Bi
blioth. Labbei recitatis , ideoque hoc anno ;
cùm Cartulianorum Ordo anno MLXXXIV,
ut fuo loco oftendimus, fundatus fuerit. Scripfit
Guigo Vitam Sancti Hugonis Gratianopolitani
Epifcopi , aliaque Opufcula ab Oudino in Sup
plement.de Script.Ecclef. enumerata, ubi tamen
malè ait , San&um Hugonem fuiffe primum
Cartufianorum fundatorem .
XXIII. Obiit & Beatus Oldegarius Archiepifcopus
Obitus B. Tarraconenfis & Epifcopus Barcinonenfis in
Oldegarii Hifpania , pridie Nonas Martii , ut teftatur Dia
Archiep.
Tarracon.& gus in Hift . Comitum Barcinonenfium, & ex eo,
Epifc.Bar- aliifque Bollandus in A& tis SS. ad diem VI
cinon.
menlis Martii , qui mox à peractis folemniter
exequiis miracula quamplurima cœpit patrare ;
quibus prodigiis Cleri populique Barcinonen
fis aucta erga Beatum veneratio anno XIX &
XX Ludovici VII Francia Regis perennes
cenfus conftituti funt fovendis , qua ad tumu
lum Sancti arderent , lampadibus , & poft ali
quot annos femel & iterum canonizatio ejus à
fancta Sede petita . Ante Epifcopatum fuerat
Abbas Sancti Rufi juxta Avenionem, cui fuccef
sère Willelmus , Pontius , Severus , de quibus an
no MCXVI egimus , & Guillelmus 11 , qui hoc
anno Sancti Rufi Abbatiam adhuc regebat. Ba
luzius enim in Appendice ad Marcam Hifpani
cam num. 391. refert Chartam Raimundi Co
mitis Barcinonenfis datam anno MCXXXVII
tertio Nonas Aprilis , qua Comes quandam Ec
clefiam largitur Ecclefiae Sancti Rufi & domino
Guillelmo Abbati , & omnibus fuccefforibus ejus.
XXIV. Hoc anno Cardinalis Guido , qui fuperiori
Concilium Concilium in Civitate Burgenfi congregarat ,
Vallifoleta aliud Vallifoleti celebravit , quod Sandovalius in
num.
AlfonfoVII fol.163 . eruit ex Charta Alfonfi VII
Caftella Regis & Imperatoris , data in gratiam
Monafterii Vallis - Paradifi inter Zamoram &
Salmanticam die quarta O&obris , erâ MCLXXV,
ex qua etiam deducit , eundem Alfonfum cum
Alfonfo Portugallia colloquium habuiffe. In
ea enim dicitur , tempore quo Guido Romana
Ecclefia Cardinalis Concilium in Vallefoleti cele
bravit , & ad Colloquium Regis Portugalliæ cum
Imperatore venit. Tharafia Alphonfi Portugal
lia Comitis mater femper fe fe Lufitaniæ Regi
nam appellavit , & in laudata Charta Regis titu
lus Alphonfo honoris causâ tributus ; eum ta
men nondum hoc nomen fumfiffe, Charta ab eo
data demonftrant. Hifpani omnibus Principi ANum. I ad XII Falco , qui annum à
bus Regis titulum fæpe tribuebant , quamvis Kalendis Martii exorditur , ad annum Obitus Ana
relato irritum declarat quidquid ha&enus ali- SÆ C. XII .
cui dediffet vel conceffiffet , ad quod ab ho- An.C.1137.
dierno die in ante daret abfque confilio & bona
voluntate Comitis , dicens fe id facere propter
multas fraudes , quas à multis paffus effet. De
nique Idibus Novembris cùm Cæfarauguftæ ef
fet , Regnum planè abdicavit in favorem Rai
mundi generi fui. Inftrumentum ibidem refer
tur num. 396. Cùm verò Ranimirus Rex de de
ferendo mundo feriò cogitaret , & morte Beati
Oldegarii Ecclefiæ Barcinonenfis & Tarraco
nenfis vacarent , earum Epifcopus electus fuit,
ut eruitur ex Inftrumento ibidem num. 290.
recitato , quod Ranimirus his verbis confir
mat : Fgo Raimirus Dei gratiâ Rex & Elec &us
Tarraconenfis & Barcinonenfis concedo , & con
firmo hoc quod fuperiùs fcriptum eft. Hæc ta
men electio confirmata non fuit , Ranimirus
enim Rex in Monafterio fuo vitam claufit , &
Gregorius Archiepifcopus Tarraconenfis anno
MCXLIII , jam electus erat , ut certum facit
Inftrumentum ibidem à Baluzio num. 402. re
latum , quod eft actum quinto Kalendas Decem
bris apud Gerundam , Domino Guidone S. R. E.
Cardinali Diacono & Legato celebrante Conven
tum in præfentia omnium fubfcriptorum teftium
anno Dom. Incarnat. MCXLIII. Et paulò pòft
inter teftium nomina legitur : S. Gregorii Electi
Tarraconenfis Archiepifcopi. Idem Inftrumentum
recitat Diagus in Hift. Comit. Barcinon . Auctor
de Geftis Comitum Barcinon . cap . XVII unio
nem Regni Aragonia cum Comitatu Barcino
nenfi hoc etiam anno confignavit , de Raimun
do IV Comite Barcinonenti fcribens. Adhuc
valde juvenis regnum Aragonia acquifivit cum
Urracha , filia Regis Aragonia Ranimiri anno
Chrifti MCXXXVII , ubi Petronillam Urra
cam appellat , quia tefte Roderico lib. 6. cap.
2. ea poftea ita appellata. Ranimirum verò in
fuo monafterio demortuum tradit Auctor de
Geft. Comit. Barcinon. cap . XXI. Sufcepitfi
liam nomine Urracam , que Raimundo Barci
nonenfi Comiti fuit nupta. Poft hæc Raimirus fuit
monafterio reftitutus , & recuperato habitu , fini
vit ibidem in Domino dies fuos. Huic Auctori
confentit Rodericus Toletanus .
ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6631. Anno Eræ
Hifpan.
27. B. D 18. P. 3. April. Indict. 1 . MCLXXVI.
Anno He
JESU CHRISTI 1138. giræ
DXXXIII.
INNOCENTII II PAPE 9.
inchoato
CONRADI III REG. I. die 8. Sep
temb. fer. 5.
JOANNIS COMNENI IMP. 21 .
I.
cleti Anti

ipfimet in Actis publicis hunc titulum non MCXXXVII ait : Hoc anno Anacletus , qui papa.
ufurparent. fub nomine Pontificatus vixit , feptimo die ftante
XXV. Ranimirus Monachus Aragonia Rex Rai menfis Januarii mortuus eft. Baronius num. I,
Ranimirus mundo IV Barcinonenfi Comiti filiam fuam Mabillonius in Notis fufioribus ad Epiftolam
dimiffo Ara- duobus aut ad fummum tribus annis natam in CXXVI divi Bernardi , Papebrocius in Conatu
gonia regno
redit ad uxorem dedit cum totius regni integritate. Ba Chronico - Hift. aliique paffim Viri docti diem
Juum mona- luzius in Appendice ad Marcam Hifp. num. illum à Falcone memoratum diem feptimum
fierium.
394. Inftrumentum exhibet , quod eft actum menfis Januarii interpretantur. Verùm Pere
III Idus Augufti anno Incarnat. Dom . CXXXVII grinius in Notis ad Falconem rectè hunc lo
poft millefimum , erâ MCLXXV , præfato Re quendi modum à Falcone ufurpatum explicat de
ge Ranimiro regnante. Paulò pòft IV Kal. Sep Januario exeunte , docetque menfem ftantem ,
temb. Ranimirus Rex Inftrumento ibidem feu inftantem , leu aftantem elle menfem finien
tem
CE in Ann C. Bar . 517
ale oni
alty. s i
SEC. XII. tem , quod poftea Ducangius in Gloff. Media tum, & fic contra illius ferociam menfibus ferè SAC. XII.
An.C.1138. & Inf. Latinit. ad vocem menfis ftans variis duobus refiftunt. Hac inter , ficut eft nobis rela An.C. 1138 .
exemplis probavit , Peregrinio nequidem nomi tum , predictus Rex Dominum Papam Innocen
nato , quòd illi non rarò accidit , fed non fine tium in Patrem & Dominum accepit : & civi
laboris aliorum præjudicio. Anacletus igitur tati Beneventana , & per totius regni fui partes
mortuus eft die vicefima quinta menfis Janua mandavit , eum Patrem & Dominum accepiffe.
rii , qui feptimus eft à die ultimo ejufdem men Nos autem ( fc. Beneventani ) Dominum illum
fis , à quo Falco , & qui co loquendi modo ufi ac Patrem vocavimus. Refert poftea Rogerium
funt , diem primum ftantis alicujus menfis in Beneventanos fibi demeruiffe , eos à prædato
choant. Hanc Peregrinii explicationem con ribus liberaffe , & quæ cis incommodo erant
firmat Ordericus Lib. XIII. pag. 915. dicens: propugnacula , funditus evertiffe .
Petrus Anacletus , qui Sedem Apoftolicam ferè Non multò pòft caftellum Apicis , quod Rai- IV.

VII annis ufurpaverat , in Cathedra fedens VIII nulpho Duci parebat , obfidione cingens , Be- tar Gefta mili
ia Rog e
Kal. Februarii ( feu die XXV Januarii ) fubi neventanos precatur , ut in ejus auxilio unanimi- rii Regis.
ta morte deceßit : atque , ut fertur , àfratribus ter feftinarent. Rofcemannus igitur, qui tunc Pra
fuis , filiis videlicet Petri Leonis , quorum in ur ful aderat , amore Regis coactus cives univerfos
be Roma maxima poteftas eft , ita occultatus , ut rogavit , & in ejus mandavit auxilio. Poftea
ubi cadaver ejus fepultum fit , ignoretur , quod fcribit Falco , non obftante eo auxilio , Regem
ultimum alii etiam tradidêre. Durationem in obfidionem folviffe , & ad alia converfum plu
vafionis ejus , quam Ordericus numero rotun ra minoris momenti propugnacula incendio
do exprimit , & feptem circiter annorum fuif deleviffe , ipfam etiam Aliphim urbem , cujus,
• fe dicit, Falco definierat , fed Librarii numeros ficuti & Venafrii , direptionem defcribit. Qui
corrupêre ; ait enim : Quifedit annisfeptem , & bus actis Rex inde revertens Bencventum venit .
menfibus undecim , & diebus XXII , loco enim, & ad Paludis caftellum caftra metatur duodeci
diebus XXII , legendum , diebus XII, fi Ana mo die menfis Septembris intrante. Dux interea
cletus anno MCXXX die XIV Februarii ele Rainulphus , qui tanto Regi refiftere non pote
&tus fuerit , vel diebus XI , fi ejus electio uno rat , dolore cordis concuffus circa Aliphanos fines
die tardiùs facta ; nonnifi enim de unico die morabatur. Rogerius Rex Melphim aggreffus
controverfia effe poteft. eft, fed poftea ab eo confilio deftitit , ut Toc
II. Falco pag. 318. narratâ Anacleti morte fub cum caftellum fibi fubderet , quod ei deditum
Victor Anti- dit : Innocentius Pontifex continuo viribus fum fuit tertio Kal. Octob. poft dierum octo obfi
papacreatus tis , " & amicorum virtute accepta ,. contra ini dionem. Inde Rex ad Beneventum caftra me
abdicat.
micos viriliter infilivit. Rofcemannus igitur Epif tatus eft , ubi per tres dies ob pluvias & tem
copus totius civitatis tintinabula Beneventana pus nimis importunum moram fecit. Rex in
pulfare præcepit , mortem ipfius Anacleti fignifi terea nominatus civitatem intravit Beneventa
cans. Anno MCXXXVIII ( à Kalend. Mar nam quarto die intrante menfis Octobris , &
tii inchoato ) nono anno Pontificatus Domini Ecclefias , & civitatis Palaria , & Curiam Apo
Innocentii II Summi Pontificis , menfe Martio ftoliciftudiosè perquifivit , & exercitu refocilla
prima indictionis , cùm prædictus Anacletus mor to caftra à civitate amovit. V.
tuus effet , Cardinales fui confilio accepto à fra Rainulphus Dux , uti poftea narrat Falco summarium
tribus ipfius Anacleti ad Regem miferunt Roge ditiones & vaffallos Rogerii Comitis Ariani rerum hoc
rium , ipfius Anacleti mortem fignificantes , utfi adverfus Rogerium Regem ab injuriis vindica- anno gefta
ei placeret , pacem conftituerent. Rex itaque ut vit, Melphimtuitus eft, & ita fe fe geffit, ut Rex rum.
Domini Papa Innocentiipartem impediret, volun Salernum fecedere , quò in Siciliam transfreta
tati eorum affenfit , & Papam eligendipoteftatem vit , coactus fuerit : At Dux ( nempe Rainul
dedit; qui Romam reverfi fautoribus eorum con phus ) nominatus Barum defcendit , & marinos
gregatis medio menfe Martio , Gregorium Cardi fines vifitavit , populum omnem hortando , ut tem=
nalem Papam fibi , & invaforem conftituunt. Vi pore opportuno , viribus fumtis & armis contra
Etoremque eum vocaverunt ; fed Dei mifericordia Regem obfiftant , qui unanimiter & corde devoto
auxiliante , hærefis illa & invafio pauco tempore paratos fore clamitabant. Anonymus Cafinenfis
regnavit ; ut enim Baronius num. III ex eodem ad annum MCXXXVII , qui nobis eft
Ex)".

Falcone refert , intra paucos dies Victor mi MCXXXVIII , gefta hæc omnia paucis
tram depofuit , & univerfa Ecclefia ad unita perftringit. Conradus fit Imperator. Obiit Pe
tem rediit. irus Leonis , qui & Anacletus. Sed poft duos
III. Baronius num . XII alium Falconis locum menfes fratres ejus cum fuis elegerunt quemdam
Rogerius
Rex Inno recitat circa profectionem , quam Innocentius Gregorium hærefiarcham , qui poft tres menfes à
centium II. fufcipere cogitabat ad Rainulphum Ducem Papa Innocentio deponitur. Rex Rogerius venit
Pontificem contra Rogerium, fed Innocentius infirmitate fuper Rainulphum Ducem Apulia , & exhareda
I agnofcit. percuffus venire non potuit , inquit Falco , ad vit Alexandrum de Claromonte , Aliphas rede
cujus verba Baronius hæc de fuo addit : Porro git in cinerem , ficque in Siciliam reverfus eft.
Rogerius neque extincto Anacleto , & fubmoto Porrò divus Bernardus in Epiftola CCCXVII ,
Victore , recognofcere adhuc voluit Innocentium non verò CCCXX , ut errore Librarii legi
Summum Pontificem. Sed Baronius vel memoriâ tur apud Baronium num. V ubi eam integram
lapfus , vel ab Exfcriptore deceptus fuit. Hac enim recitat , confirmat quod fcribit Anonymus Ca
Falconis verba: Interea Rex Rogerius congregato finenfis de duratione fchifmatis poft Anacleti
exercitu infinibus venit Apulia , cogitans fibi ci interitum. Ait enim in Octavis Pentecoftes ipfa
vitates ab Imperatore ablatas fuæ fubmittere po die unitatem Ecclefie redditam fuiffe , eaque
teftati. Dux igitur Rainulphus Regis illius fen die filios Petri Leonis omnes Innocentio Papæ
tiens adventum , totius Apuliapartes fubmovit , fidelitatem juraffe ; dies autem octava Pente
ut contra ejus rabiem unanimiter infiftant. Nec coftes hoc anno in diem XXIX menfis Maii
mora curfu rapido ad Ducem feftinant nomina incidit , & à morte Anacleti ad diem illum
Tom. IV. XX fluxerunt
 gica
518 Critica Hiftorico - Chronolo
SÆC. XII. fluxerunt menfes quinque utrimque incomple
An.C.1138. ti , ut numeranti patebit. Addit divus Bernar
dus , qui tantam operam in hoc fchifmate pro
fligando infumfit , fe ferià fextâ Urbem reli
&turum , & Claramuallem venturum. Quare
fanctus Abbas die tertia menfis Junii fe fe via
dedit.
V I.
Ad num. XII & feq. Baronius mortem
Annus
emortualis Lotharii Imp . ufque ad menfem Decembrem
Lotharii currentis anni , & electionem Conradi ejus
Imp. fuccefforis ufque ad annum infequentem differt.
Verùm Lotharium fuperiori anno demortuum,
præfentique Conradum electum extra omnem
controverfiam effe debet. Robertus enim de
Monte , Dodechinus Abbas, Continuator Lam
berti Schafnaburgenfis , Chronographus Hil
densheimenfis , & alii paffim Lotharium anno
præcedenti demortuum produnt , & Conradum
currenti ei fucceffiffe ejus Diplomata invictè
demonftrant. Fundamentum Baronii anno fe
quenti evertemus. Falco in Chron. ad annum
MCXXXVII ait : Hoc anno pradictus Im
perator , cùm ad imperium fuum revertebatur ,
mortuus eft in partibus Tufcia , & eo defuncto
Corradus ad imperium unanimi voto fublimatus
eft , fed non eodem anno , verùm currenti , uti
fuo loco oftendetur. Verùm non in Tufcia Lo
tharius mortuus eft , fed , ut tradit Otto Frifin
genfis , cùm apud Tridentum morbo correptus rientes , & in cunis infantes , & alios innocentes
fuiffet , in ipfis montibus diem obiit ; ita apud " inter ubera & in finibus matrum fuarum cùm
Baronium num. XII. Chronographus Mag
deburgenfis poftquàm de ejus expeditione Ita Etas anus , & ceteros qualibet occafione debiles,
!
lica egit , ait : Imperator ab inde reverfus apud
Trientinam veniensfeftum S. Martini celebravit
gaudens ; & ibidem infirmari cœpit , dumque
quotidie langor ingravefceret , nec
ob hoc iter
fuum intermififfet , tandem prævalente mortali
agritudine apud Breduwanvillam infaucibus Al
pium conftitutam mortuus eft. Porrò perperam
ibidem fcribit fine ullo tefte Baronius , corpus
Lotharii delatum Moguntiam ; ut enim docent
Urfpergenfis, Dodechinus , Continuator Lam
berti Schafnaburgenfis , & alii in Saxoniam
relatum per fuos in Monafterio Luterenfi, quod
ipfe , in Saxonia conftruxerat , honorificè fe
pultum eft. Henricus Bavaria Dux , qui foce
ro morienti aftabat , infignia Imperialia , hoc eft
coronam , fceptrum , gladium & crucem , que
Caroli Imperatoris Magni fuiffe traduntur , fibi
cum imperio ufurpare nitebatur , inquit Trithe
mius in Chron.Hirfaug.ad annum MCXXXVII,
aliique confirmant.
VII.
Dies ejus emortualis in controverfiam vo
Dies emor- catus ; Dodechinus enim Abbas ait , Lotha
defunctum effe , fed
tualis
dem Imp . rium III Kal. Decemb.
ejuf-
ftandum Alberto Stadenfi in Chron. Chrono
grapho Magdeburgenfi & Sigonio lib. XI
Hift . Reg. Ital. qui eum III Nonas Decemb.
diem obiiffe fcribunt ; præfertim cùm Chro
nographus Hildensheimenfis qui ad annum
MCXXXVII Chronicon fuum abfolvit,
referat eum II Nonas menfis Decemb. id eft
die quarta menfis Decembris è vivis exceffiffe,
quod & Trithemius laudatus habet; ex hoc enim
unius diei difcrimine intelligimus , Lotharium
nocte inter III & II Nonas Decembris me
dià vivere defiiffe . Et fine dubio Dodechinus
Abbas III Nonas Decemb. fcripferat , fed Li
brarii per ofcitantiam Nonas in Kalendas verte
runt , cujus erroris non defunt exempla. Erat, terga dederunt. Denique de exercitu , omnes aut
inquit Urfpergenfis de Lothario loquens , ftre cafifunt , aut capti , aut ficut oves percuffo Pafto
nuus belli ductor , pracipuus in armis , providus SEC. XII.
in confilio , terribilis inimicis Dei & fancta Ec- An.C.1138.
clefia , qui quandiu vixit totum Romanum im
perium titubare non potuit. Porrò non tantùm
Chronographus Hildensheimenfis , cujus Opus
trium effe Auctorum fuprà indicavimus ; fed
etiam Anfelmus Gemblacenfis Chronica fua uf
que ad annum MCXXXVII perduxêre ,
fed hic præfentem annum excludit , & Mona
chus anonymus ferè æqualis , qui Opus ejus
continuavit , à morte Lotharii incipiens ait :
Rex Lotharius anno uno & dimidio in Italia
commoratus eft cum expeditione militari.
VIII.
Ad num . XV. Meminit Baronius Concilii
Nefanda
Londonienfis ; fed quia quæ illud præcefsêre , patrata ab
connexionem cum eo habent , fcituque neceffa- exercitu
ria funt , hîc quantâ poterimus brevitate ex Ri- Davidis
cardo Priore Haguftaldenfi in Hift. de Geſt.Reg. ScotiaRegis.
Stephani non neceffariis refectis ea narrabimus.
David Scotia Rex ad Northymbriam deva
ſtandam cum toto fuo exercitu properavit. Igi
tur ille deteftandus exercitus omni Paganorum
genere atrocior , nec Deo , nec hominibus reve
rentiam deferens , totà Provincia depredata,
utriufque fexus cujufque ætatis & conditionis ho
mines paßim trucidavit , villas , Ecclefias , domos
deftruxit , fpoliavit , accendit. Namque languen
tes ingrabatis , ac mulieres prægnantes &partu
ipfis matribus , & decrepitos fenes , & defe
ubicumque inveniebant , in oregladii trucidave
runt , vel lanceisfuis confixerunt. Et quanto mi
ferabiliore mortis genere illos difperdere pote
rant , tanto plus gratulabantur , & c. Coaduna
tus autem erat ifte nefandus exercitus de Nor
mannis , Germanis , Anglis , de Northymbranis
& Cumbris , de Teswetadala , & Lodonea , de
Pictis , qui vulgo Galleweienfes dicuntur , &
Scotis , nec erat qui eorum numerum fciret. Infi
niti enim abfque omni mandato aut depredandi
amore , aut occafione ulcifcendi , aut fola volun
tate nocendi , qualibet regio illa abundabat , fe
fupradictis commifcuerunt. Igitur per Provin
ciam difcurrentes , & nemini parcentes , excep
tis oppidis maritima regione , que ex Orienta
li parte eft , ferè totam Northymbriam ufque ad
Tinam fluvium hac vice ferro & flamma vaſta
verunt. Illam autem in reditu fuo deftruere pro
pofuerant.
Ventum tandem ad prælium decretorium , IX.
cui Stephanus Angliæ , & David Scotia Reges Pralium ad
interfuêre. Vocatur bellum iftud bellum Stan Standar
dum habi
dardii , quia Angli in medio cujufdam machi tum.
næ , unius navis malum erexerunt , quod Stan
dard appellaverunt , in cujus fummitate quan
dam argenteam pixidem cum Corpore Chrifti
& SS.Petri Apoftoli,& Joannis Beverlacenfis, &
Wilfridi vexilla fufpenderunt , ut Jefus Chriftus
per prafentiam fui Corporis eis dux belli effet ,
quod pro ejus Ecclefia ac fua patria defendenda
fufceperant. Igitur in Octavis Affumptionis San
eta Maria XI Kal Septemb. feria II inter pri
mam & tertiam hujus pralii conflictus initus &
finitus eft. Nam ftatim in primo congreffu innu
meris Pictis interfectis ceteri projectis armis tur
pem fugam inierunt. Campus Cadaveribus reple
tus , quam plurimi capiuntur , Rex & alii omnes
re
 in Annales C. Baronii . $19
SEC. XII. ve difperfi. Mirumque in modum quafi fenfu continuis duravit, &c. Porro omnium inimicorum SÆC. XII.
An.C. 1138.
An.C.1138. alienati non minus in circumjacentes regiones ho fuorum fuperbiam & gloriam in conculcatio
ftium fuorum àpatriafua elongando , quàm ad nem & ignominiam convertit , & omnium fibi
verfus patriam fuam revertendo fugerunt. Sed adverfantium colla fua poteftatis Imperio fubje
ubicumque funt reperti , tanquam oves occifionis cit , &c.
XII.
funt interfecti. Juftoque Deijudicio , qui multos Exceptis autem his literis alias literas Regibus
miferabiliter interemerant , ac infepultos relique Anglia & Scotia, & Turftino Archiepifcopo Ebora. Apud Lon
rant, ipfi multo miferabilius trucidati , necpatrio, cenfi ( quippe tunc temporis Cantuarienfis Me- Concilium
nec peregrino more fepulchri ufi , canibus , avi tropolis proprio Paftore carcbat) Et Epifcopis at- convocat.
bus › ac feris expofiti , aut lacerati & difcerpti que Abbatibus, ac præclaris fancta Ecclefie utriuf
funt , aut fub dive contabuerunt & computrue que Regni , à pradicto Papa directas , de auctoritate
runt. fue Legationis attulit. Igitur ab his omnibus ho
X. Rex quoque , qui paulò ante pra nimia men norifice fufceptus eft , &c. Deinde per Northym
In eo Scoti tis elatione & exercitus fui numerofitate cœli briam, & Cumberland IV die ante feftum Saniti
internecione fydera vertice tangere videbatur , & ideo vel Michaelis ad Caflelpervenit , ibique Regem Sco
deleti.
totam , vel maximam partem Anglia in ex tia cum Epifcopis , Abbatibus , Prioribus, Baroni
terminium ducere minabatur , mox inglorius, ac bus fua terra reperit. Illi verò diu à Cifalpina ,
paucis comitatus cum fumma confufione & igno imò ferè ab univerfa Ecclefia difcordantes exofa
minia vix vivus evafit. Itaque divine ultionis memoria Petroleonis & apoftafiæ ejus nimium
virtus in hoc quoque manifeftißimè claruit , quod faviffe videbantur. Tunc verò divina gratia inf
victorum exercitus inaftimabiliter major erat , pirati , mandata Innocentii Papæ , & Legatum
quàm vincentium. Nec interfectorum numerus ejus omnes unanimiter cum magna veneratione
ab aliquo aftimari poteft. Nam , ficut plures te fufceperunt , &c. Convenit quoque Regem de refor
ftantur , de illo exercitu , qui defola Scotiaexiit, mandapace inter eum & Regem Anglia , & hujus
plus quam decem millia defuiffe à reverfis recenfi reigratia ad pedes ejus cecidit , fcilicet ut fancta
tifunt. Namper diverfa loca Deirorum , Berni Ecclefie, & fui ipfius & fuorum mifereretur,quibus
ciorum, Northanymbrorum, Cumbrorum, & alia tot & tanta malafecerat . Sed vix inducias impe
rum provinciarum poft bellum muliò plures funt travit , quod nullum exercitum, & nullum ma
interempti,quàm in bellofunt interfecti.At Anglo lum , excepta obfidione que circa Carrum erat ,
rum exercituspaucis defuis amiffis , Deo auxilian ante feftum fancti Martini in terram Regis An
te, victoria expeditè potitus , fumtâpradà , que glia induceret, &c. Supranominatus verò Legatus,
fatis copiofa ibi reperta eft , brevifere totus diffol ut prædictum eft , per Epifcopatus ac Monaſteria
vitur,& unufquifque adpropria revertens, vexilla ad Curiam Regis Anglie reverfus quemdam alium
Legatum , qui nuperrimè à domno Papa In
qua acceperant , cum gaudio & gratiarum actione
nocentio venerat , ibidem reperit. Igitur Tur
Ecclefiis Sanctorum reconfignant. Quippe cum cul
tioribus veftibus, & omnibus divitiisfuis ad hoc ftinum Eboracenfem Archiep. & omnes Epifco
pos atque Abbates , ac Priores Canonicorum per
bellum quafi ad Regales nuptiasprocefferant. De
totam Angliamfummonerifecerunt , ut adfeftum
memorabili hoc prælio Hiftorici ferè omnes An
gliæ mentionem fecerunt › Malmesburienfis , S. Nicolai in civitate Lundonia ad generale Con
Huntindonienfis , aliique ; & Ethelredus Ab cilium convenirent.
Gervafius tamen in Chron. pag. 1 344. ubi de XIII.
bas Rievallenfis peculiari libello à Seldeno in
eadem Alberici Card. Legatione , & de eodem Dece ludmb.
Idibus
decem Scriptoribus Hiftoriæ Anglicana publi cea
cato , defcripfit bellum inter Regem Scotia & Ba Concilio Londonienfi verbà facit, in aliquibus à lebratum
Ricardo difcrepat. Ait enim : Lettis literis co
rones Anglia apud Standardum juxta Alverto
nam geftum. De Standardo legendum Gloffa ram Rege & Primoribus Anglia , licet non inpri
rium Ducangii. mis, vix tandem pro reverentia Domini Papa
X I. Circa idem tempus quidam Albericus Oftienfis fufceptus eft. Doluit enim Rexfratremfuum Win
Albericus Epifcopus in illaspartes venit , quem Innocentius tonienfem Epifcopum ( Henricum appellatum )
Cardinalis Romana Sedis Apoftolicus , nt Legationis officio in Legationepotitaprivari , qua vacante Sede Can
OftienfisLe tuarienfi admodumgloriabatur. Recitat poftea li
gatus An- Anglia& Scotiafungeretur, miferat. Erat autem
glia & Sco- vir ifte natione Gallicus , profeffione Monachus, teras citatorias de eligendo Cantuarienfi Ar
tia. obfervatione Cluniacus , divina ac feculari Eru chiepifcopo miffas , aitque fe Epifcopos & Ab.
ditione perfpicuus , in Ecclefiafticis negotiis opti bates convocaffe ad colloquium, quod Lundonie
mè exercitatus , facundiapræclarus, confilio pro habere difpofuerat apud Weftmonafterium Domi
vidus , eo quod his omnibus majus eft in habitu & nica Adventus Domini , qua cantabitur, Gaude
vultu , denique in omni converfatione & actione te in Domino. Præcipit etiam , ut V aut VI feriâ
fua magna manfuetudinis ac religionis documen ante prædictum terminum Lundoniam veniant.
tum praferebat , &c. Ifte igitur in Angliam ve Tum ait , Idibus Decembr. celebratam effè Sy
niens , de ftatu Sanita Romana matris Ecclefia nodum apud Weftmonafterium , præfide Alberi
omnibus ejus fidelibus filiis magnum gaudium at co Oftienfi Epifcopo , & Innocentii II in An
tulit. Namque Dominus Papa fupra nominatus gliam & Scotiam Legato , cum Epifcopis nu
mero XVII , Abbatibus ferè XXX , & Cleri
univerfisCatholica Ecclefiafiliis chartamfuamper
illum direxit. In hac autem referebat , quomodo & populi multitudine numerofa. Deinde ex
dum navis Sancti Petri diutiffimè ac graviffimè hibet capitula XVI in hoc Concilio ftatuta ,
fluctibus inimicorum occupata & operta precipita fcribitque , foluto Concilio Jeremiam Priorem
retur , atquefcopulis Schifmaticorum conquaffata Cantuarienfis Ecclefiæ elegiffe Theodbaldum Ab
acdilacerata peffumdaretur , de falutis fua repa batem Beccenfem ad regimen Cantuarienfis
rationejampenè defperare cogebatur , quia ineffa Ecclefiæ proximo Sabbato ante Natale. His ad
bilis defolatio atque deteftabilis abominatio qua à dit Ricardus laudatus Albericum legatum in
primogenito Satane , fcilicet Petro Leone , & ejus vitaffe omnes Epifcopos & Abbates plurimos
fautoribus , miferabiliter afflicta eft , VIII annis Angliæ ad generale Concilium , quod Innocen
Tom . IV. Xx 2 tius
 T
ca
a Hiftorico Chronologi
520 Critic -

SÆC. XII. tius II ad medium Quadragefima Roma celebra fine filiis Imperatore Lothario ) Conventus gene- SÆC, XII.
An.C.1138. turus erat. Dum autem hæc agerentur , de pace ralis Principum Moguntia in proxima Pentecofte An.C.1139.
reformanda inter duos Reges fapiffimè ac diligen indicitur. Tum ait , circa mediam Quadragefi
tiffimè cumpluribus, & maximè cum Regina An mam Confluentiæ à quibufdam Principibus , præ
glia tractavit , quam anno fequenti ad exitum fidente Theduino Cardinali ac S. Sedis Lega
perduxit , ut ibidem narrabimus. Hujus Conci to , Conradum electum fuiffe Romanorum Re
lii Canones legendi Tom. X Concil. ubi nume gem. Idem habet Trithemius in Chron. Hir
rantur XVII, quia unus ibidem in duos dif faug. & longè ante eum Dodechinus in Chron.
pertitus fuit. qui ad annum M CXXXVIII ait : Conven
XIV. Era MCLXXVI (Chrifti nempe мMCXXXVIII ) tus Principum apud Confluentiamurbemfactus eft
Expeditio menfe Maio , ut dicitur in Hiftoria Toletana in cathedra Sancti Petri , ubi Conradum Henri
Alphonfi apud Sandovalium fol. 164. & feq. Alphonfus ci Imp . exforore nepotem Regem conftituunt. Qui
Caftella Re Imperator cum ingenti exercitu Toleto digref deinde media Quadragefima , Dominico die, a
gis in Mau
fus eft , & hoftiles agros ufque ad Betim flu Dicuvino ( legendum , Theduino ) Cardinale
TOS.
vium devaſtavit. Chriftianorum pars inconfulto Aquifgrani civitate conftitutus eft , fed legen
Imperatore fluvium trajecit , & in Maurorum dum , coronatus eft. Porrò , ut ftatim oftendo,
ditiones penetravit , omnia prædando & depo. Dodechinus Abbas in die Conventus habiti er
pulando. Sed tantus imber depluit , ut fluvius rat. Baronius citata Ottonis Frifingenfis verba
accreverit, & ampliùs vadofus non fuerit. Qua legens , exiftimavit , eum afferere Lotharium
re cùm milites Chriftiani ad fuos redire non anno MCXXXVIII fato fun& tum effe ; cùm.
tamen annum MCXXXVIII, non ad Lotha
poffent , Mauri , qui magno numero unum in
locum coierant , hos temerarios internecione rii mortem , fed ad Conventum Moguntinum
delevêre,ipfo Alphonfo Imperatore vidente,qui Otto referat, fupponatque Lotharium fub finem
cùm eis auxilium ferre nequiret , Toletum ma anni MCXXXVII è vivis abiiffe , & ejus
ftus feceflit. hac de re verba inter duas parentheſes , ut à
XV. Hoc anno Alphonfus Infans , nepos Alphonfi nobis factum , includenda fint.
DonatioAl- Imperatoris Hifpaniarum , filius Confulis ( ideft , Poffet objici locus Orderici lib. 13. pag. II..
phonfi Lufi- Comitis ) Domini Henrici & Regina Tharafia , 915. qui ait , Anacleto menfe Januario anno Refellitur
tania Comi
tis. Princeps Provincia Portugallie ( non verò Rex ) MCXXXVIII demortuo , fequenti menfe fa- opinio con
traria.
Chartam emifit in gratiam Epifcopi Petri de mam perfonuiffe , quod Rogerius Apulia Dux de
Rabaldi & fuccefforum ejus , recitatam à Ro functus effet , quem præfatus fchifmaticus ( fcili
derico de Cunha Epifcopo Portuenfi , & dein cet Anacletus ) Regem confecraverat , dataque
de Archiepifcopo Braccarenfi > in Catalogo fororefuafibi ad perturbandum Ecclefia jus afci
Epifcoporum Portuenfium anno MDCXXIII verat. Porro Lotharius Imp. ut Rogerii occa
lingua Lufitanicâ impreffo apud Portum. Ait fum audivit , in Apuliam feftinavit. At Orde
Rodericus eam confirmatam à Monio Epifcopo ricus dupliciter errat. Primò cùm vult Lo
Salmanticenfi ; fed non dubito , quin Chartam tharium mortuo Anacleto in Apuliam ingref
malè legerit, cùm eo tempore nihil Salmanti fum effe ; certum enim eft , id ante hujus
cæ cum Lufitania commune effet , & Ecclefia Papæ mortem accidiffe . Secundò , cùm afferit,
Salmanticenfis pacificè regeretur à Berenga rumorem de morte Rogerii Regis menfe Fe
rio Imperatoris Alphonfi Cancellario , anno bruario anni MCXXXVIII fparfum effe ; cùm
MCXXXVII ordinato , poftquam Innocen jam anno MCXXXV id contigiffe demon
tius II Petrum Epifcopum tanquam parùm ido ftraverimus . Quare Ordericus , dum de rebus
neum depofuit , & Epiftola CCXXII Divi fuâ ætate geftis verba facit, cum magna cautela
Bernardi in ejus gratiam ad Innocentium II legendus.
fcripta ei inutilis fuit. In Charta itaque Por Conradum anno fuperiori , non verò præfen III.
tuenfi Munionis Lamacenfis Epifcopi nomen ti Romanorum Regem electum effe , ideóque Conradus
& Lotharium anno MCXXXVII denatum , varia poft Cathe
fcriptum fuit , Lameca enim , & Portus parum dram S. Pe
inter fe diftant. Conradi Diplomata certum indubitatumq; red ri anno fu
dunt ;in illis enim primus Conradi Regni annus periori Rex.
non à præfenti , fed ab antecedenti deducitur, electus.
Anno Eræ ANNO PERIODI GRACO - ROMANA 6632 . Contentus hîc ero duo memorare. Unum quod
Hifpan. extat lib. 2. Hift. Metropolis Remenfis cap. 44.
MCLXXVII.
© 28. A. D 19. P. 23. April. indict. 2. cui fubfcribit : Theduinus fan&te Rufina Cardin.
Anno He
giræ & Apoftolica Sedis Legatus. Tum legitur : Si
JESU CHRISTI II39.
DXXXIV , gnum Domini Conradi invictiffimi Regis Ar- .
inchoato
INNOCENTII • II PAPÆ 10. nulphus Cancellarius vice fummi Cancellarii Mo
die 28 Aug.
fer. 2. guntini fcript. & fubfcrip. Colonie III Idus Apri
CONRADI III REG . 2. lis anno MCXXXVIII.Ex eo enim neceffariò fe
quitur , exeunte anno MCXXXVII vivere de
JOANNIS COMNENI IM P. 22 . fiiffe , & Conradum anno MCXXXVIII Regem
Romanorum electum fuiffe. Alterum Diploma
1. Num. I. ad IV. Conradus Henrici Imp. profert Trithemius in Chron. Hirfaug. datum
Conradus A hujus nominis V nepos ex Agnete fo
ab Embricone Herbipolenfi Epifcopo , in cujus
anno Supe
riori Rex rore, qui Imperante Lothario fe fe Imperatorem fine legitur : Acta funt hec anno Incarnat . Dom.
Rom, ele dixerat , ut fuo loco vidimus, non hoc anno , ut MCXXXIX , indict. fecunda regnante Conrado
Яus, habet Baronius , fed fuperiori Romanorum Rex anno primo regni ejus. Data Wirfeburg. per ma
renunciatus eft, ut Otto Frifingenfis , cujus ver num Gebhardi IV Kalend. Martii , ideft die
ba recitat Baronius , declarat ; ait enim : Anno XXVI menfis Februarii. Quibus ex verbis
ab Incarnat. Dom. MCXXXVIII ( defuncto duo eruo.Primùm , Conradum anno fuperiori Re
gem
 In Annales C. Baronii.
SÆC. XII. gem renunciatum effe ; cùm hoc anno ante Qua
An.C.1139. dragefimam die VIII Martii inchoatam jam re
gnaret , & juxta Ottonem Frifinginfem circa
mediam Quadragefimam Rex dictus fuerit. Se
cundùm , erraffe Dodechinum Abbatem, quan
do fcripfit, cum in Cathedra Sancti Petri, feu die
XXII Februarii anni MCXXXVIII ele
ctum , quia hoc anno die XXVI ejufdem men
fis annum primum Regni fui adhuc numerabat.
Ceterùm Conradus in Diplomatis modò dicitur
Conradus III, modò verò Conradus II, quia
tertius hujus nominis fuit inter Reges Germaniæ
& fecundus inter Reges Romanorum ; quo pa
&to etiam Henricus aliquando quartus , & ali
quando quintus appellatus reperitur.
I.V. A num. IV ad X. Celebratum hoc anno Con
Concilium cilium Lateranenfe II , quod inter Oecumenica
Lateranenfe decimum numeratur , cui mille circiter Patres
II .
11. Oecume- interfuere,ut Otto Frifingenfis à Baronio lauda
tus , & Abbas Urfpergenfis teftantur. De anno
inter omnes convenit ; diem verò notavit Falco
in Chron. Benevent.qui ait,illud habitum octavo
die intrante menfisAprilis. Sed ex Ottone Frifin
genfi , Urfpergenfi Abbate , & Orderico elicio,
loco , octavo die , legendum effe , fecundo dic.
Scriptores enim laudati tradunt , illud habitum
proxima media Quadragefima , ut Otto , vel
mediante quadragefima , ut Urfpergenfis , vel in
(
mcdio Quadragefima , ut Ordericus ; dies verò
octavus Aprilis incidit hoc anno in Sabbatum
ante Dominicam de Paffione , & Concilium
de more feriâ fecundâ inchoatum die præceden
ti , nempe fecunda Aprilis , præviis ad Deum
precibus deftinato. Verba Orderici infrà re
citabo.
V. Ricardus Prior Haguftaldenfis in Hift. de
Pauci Epif- Geftis Regis Stephani , poftquàm de Legatione
topi &An
bates Ab Alberici Oftienfis Epifcopi anno fuperiori ab In
glia Conci- nocentio in Angliam mifli , locutus eft , de Con
lie interfue cilio Lateranenfi hæc habet : Anno MCXXXIX
ve. perfectis negotiis fuis in Anglia fape dictus Lega
tus , mox poft octabas Epiphania cum fuis ad
mare reverfus transfretavit. Nam ad predictum
Concilium Domni Papa tempore congruoperveni
re properavit. Theobaldus quoque Cantuarienfis
Archiepifcopus, Earnulphus Roffenfis , & Si
mon Wigornienfis, Rogerus Coventrenfis , Rober
tus Exceftruenfis. Ifti quinque Epifcopi , & cum
illis quatuor Abbates , pro omnibus Epifcopis &
Abbatibus Anglia ad idem Concilium iverunt.
Namque Rex Stephanus propter turbationem re
gnifui , quægravis tunc imminebat , plures illuc
mittere noluit. Præterea bona memoria Turftinus
Eboracenfis Archiepifcopus, & propter Concilium,
&propter quadam aliaprivata negotia,quaper il
lum facere difponebat, Ricardum Abbatem de Fon
tibus eximia virtutis virum , de quo fuperiùs men
tionemfecimus, illuc direxit. Namqueficut vulgò
dicebatur, defedefuafe ipfum deponere, &germa
num fratremfuum Audoenum nomine Ebroicenfem
Epifcopumpro fe Archiepifcopum Eboracifuftitue
re cogitaverat. Sed interim dumhacparabantur,
& nuncius ejus infectis negotiis Roma defunctus
eft , & frater ipfius fumto ante mortemfuam reli
giofo habitu Canonicorum apud Meretum de hac
vita migravit. Verùm Cantuarienfis Archiepifco
pus cum fuo Pallio , & pradicti Epifcopi & Abba
tes,finito Concilio & confectis negotiisfuis ,fani &
incolumes redierunt.
VI. Jam autem Ricardus ad annum MCXXXVII
Laudatur Tom. IV.
521
Albericum Legatum in Angliam proficifcentem , SEC. XII.
Abbatem Molefmimi cœnobii cum pluribus An.C.1139 .
Ricardus
Monachis , & Ricardum Monafterii ad Fontes Abbas Fon
Abbatem, magne religionis & auctoritatis virum tanenfis, qui
fecum duxiffe fcripferat. Agit de monafterio ad Concilio in
Fontes , & de Ricardo primo ejus Abbate Man- terfuit,
ticus in Annal . Cifterc. ad annum MCXXXII
cap. VIII , fed quia cjus tempore Seldenus non
dum in lucem emiferat decem Hiftoricos. An
glicos , inter quos Ricardus Prior Haguitalden
fis comprehenditur , mox narrata fcire non po
tuit. Monafterium illud in agro Eboracenfi
fitum erat , & Ritardus cum quibufdam aliis
Eboracenfibus Monachis ftudio majoris perfe
&tionis ad Ciftercienfe inftitutum commigra
rat anno MCXXXII. Divus Bernardus Epi
ftolà XCV ad Turftinum Archiep . Eboracen
fem eo anno datâ charitatem & beneficentiam
ejus erga præfatos Religiofos laudat , & in Epi
ftola XCVI eodem tempore ad Richardum Fon
tanenfem Abbatem , & fociis ejus , qui de alio
Ordine ad Ciftercienfem tranfierant , fcriptâ lau
dat cos ob renovationem religiofa difciplinæ ,
& denique Tom. I Monaftici Anglic. pag. 733 .
& feqq. horum Monachorum fervor ex coeta
neo Auctore defcribitur , & fummoperè lauda
tur. Quæ obiter dicta funto.
In Concilio Lateranenfi quatuor præcipuè VII.
agitata. Primum, Acta Petri Leonis refciffa funt, Ordinatio
nes ab And
& ordinationes ejus annullata Canone XXX , clero fata
cujus hæc funt verba : Adhæc , Ordinationes fa refcindun
Etás à Petro Leonis , & aliis fchifmaticis & ha- tot.
reticis, evacuamus, & irritas effe cenfemus. Qui
Canon quomodo intelligendus fit , docet Chro
nographus Mauriniacenfis pag. 383. & feq.
qui poftquàm recitavit Orationem ab Inno
centio II in Synodo Oecumenica habitam fub.
dit : His & hujufmodi affertionibus Domnus
Apoftolicus ceteris Prælatis divini fermonis favos
impertiens , omnibus propatula ratione oftendit,
quod Petrus Leonis non aliorum affentatione, imò
rapina fe Apoftoli Petri Vicario feciffet aqua
lem. Cunctifque religiofis viris , quibus illud de
teftabile fchifma difplicuerat , verbis ejus cum
magna laude unanimiter adelamantibus refpon
dit: « Unde quia inordinatæ perfonæ inordina
" ta funt decreta , quodcumque ille ftatuerat ,
"deftruimus, quofcunque exaltaverat, degrada
" mus, & quotquot confecraverat, exordinamus
" & deponimus. Et quicumque per Girardum
"Engolifmenfem ad altaris officium acceffe.
" runt , Apoftolica auctoritate interdicimus, ne
«
ipfum impleant , & in illo Ordinis gradu pe
« renniter demorantes ad fuperiorem non af
« cendant. His dictis , fingulos , quos reos cogno
verat , propriis nominibus exprimens , eifque cum
indignatione && jurgio exprobrans , Paftorales
baculos de manibus violenter arripuit , & Pontifi
calia Pallia , in quibus fumma dignitas confiftit,
de humeris verecundosè abftraxit. Ipfos quoque
annulos , in quibus ad ipfos pertinens Ecclefia
defponfatio exprimitur , fine reſpectu mifericordia
abftulit.
Secundò , in hoc Concilio Lateranenfi vincu VIII.
Rogerius
lis excommunicationis alligavit Rogerium prædi- Rex excom
Etus Apoftolicus Innocentius in præfentia omnium municatur.
Catholicorum virorum , qui convenerunt , & om
nes ejus fequaces , ut inquit Falco in Chron. ix.
Tertiò, Petrus de Bruis, & Arnaldus de Brixia Arnaldus
difcipulus ejus , qui errores ipfius inftauravit & Sectatores
Xx 3 propa- damnantur.
 Critica Hiftorico - Chronologica
522
fabrumali tempore periculofum iter inierant ; fic- SAC. XIL
SAC. XII. propagavit , damnati funt Canone Concilii La
que cum multisfuarum difpendiis rerum Romana An.C.1139 .
An.C.1139 . teranenfis XXIII : Eos , qui religiofitatis fpeciem
monia viderant.Multa illis Papa deprifcis eodi
fimulantes , Domini Corporis & Sanguinis facra
cibus propalavit , infignemque facrorum Decreto
mentum , Baptifma puerorum , Sacerdotium , &
rum textum congeffit . Sed nimis abundans per
ceteros Ecclefiafticos ordines,& legitima damnant
univer fum Orbem nequitia terrigenarum corda
fædera nuptiarum, tanquam Hæreticos ab Ecclefia
contra Ecclefiaftica fcita obduravit , unde remean
Deipellimus , & damnamus , &per Poteftates ex
tibus ad fua Magiftris Apoftolica decreta paffim
teras coarceri pracipimus . Defenfores quoque ip
forum ejufdem damnationis vinculo innodamus. per regna divulgata funt : fed nihil , ut manifeftè
s
X. Porrò cùmCanon ifte Lateranenfis XXIII idem patet , oppreffi & opem defiderantibus profuerunt :
Damnantur fit cum tertio Concilii Tolofani anno MCXIX quoni am à Princip ibus & Optimatibus regnorum
Petrobu
præfide Callifto II coacti adverfus Petrobufia cum fubjectis plebibus parvi penfa funt.
fiani. nos , apparet eofdem iterum in Concilio Oecu Celebrato Concilio : Gaufridus Carnotenfis XIII.
Epifcopus , ut fuprà dictum eſt , totius Aquitania Duo Sedis
menico Lateranenfi II profcriptos fuiffe cum Apoftolica
Arnaldiftis. Baronius anno MCXXVI num. Legatus , accepta Domni Papa præceptione, om- in Gallia
XIII & feq. refert capita hærefeon Petrobufia nem Gallia regionem , ipfius quoque Aquitania, Legati.
ftudiosè circuiens , omnia Sanitarum Ecclefiarum
norum à Petro Venerabili notata , & hujus hære
em altaria , que vel Girardus illefeditionis auctor &
fis origin i
ad cum Chrift annum refert , ve
rùm cùm Concilium Tolofanum feptennio an obtentor ( nempe Gerardus Epifc.Engoliſmenfis )
tea celebratum fuerit , & errores quos memorat vel GiloTufculanenfis Epifcopus, aut eorum compli
Petrus Venerabilis , & Petrobulianis tribuit, ii ces,chrismalis unitionis benedictione, in illius odio
dem fint cum iis , qui in Concilio Tolofano fifchifmatis tempore confecraverant , propriis ma
nibus diffipavit , nec relinquens lapidem fuper la
profcripti fuerant , verofimile eft, Petrobufianos
in Concilio Tolofano , & poftea in Lateranenfi pidem , que non deftrueret , folo funditus adequa
II Oecumenico fuiffe damnatos . vit : ratione dictante , alia eorum loco reftau
XI. Quartò , quia diutur ni fchifm atis occafi one rare curavit , inquit Chronographus Maurinia
Canones a ina aftica m cenfis.Exiftimo Guillelmum Aufcienfem Archic
collapf erat difcipl Ecclefi , & omniu
XXVIII pifcopum, quem Diploma ab eo datum & à San
Ordinum mores diffoluti , Synodus hæc Late
editi ad dif Marthanis in Archiep. Aufcienfibus relatum do
ciplinam Ec- ranenfis Canonibus octo fupra viginti his malis
clefiafticam mederi curavit ; alii enim duo nonnifi hæreti cet , treugam ac pacem Domini promulgaffe,
reftituen corum & fchifmaticorum damnationem refpi dum Sedis Apoftolica Legatus effet , hoc circiter
dam . anno ca Legatione exornatum fuiffe. Ait enim:
ciunt. Inter Canones notabilis eft duodecimus,
Cum ex officii noftri debito teneamus univerfis fi
qui eft de trenga & pace , feu de induciis à
delibus cura noftra commiffis falubri difpofitione
bellis privatis , quæ ratione Clericorum om
um torum providere, nunc prafertim urgente Apoftolici man
nium , peregrinor , merca , agrico
larum cum bobus aratori is, domin arum cum fo dati auctoritate , ad quem fpectat totius populi
ciis fuis inermibus , mulierum omnium , rerum profectibus invigilare , oportet nos bonopacis ac
treuge Dei fubditis noftris propenfiorem curam
ad Clericos, Monachofque pertinentium , &
impendere. Inde eft quod juxtaftatuta Generalis .
molendinorum omni tempore indulta effet ; ra
tione tamen ceterorum treuga tantum, ideft, in Concilii Roma nuper celebrati , pacem ac treugam
duciæ aliquot dierum ab omnibus fervandæ Dei in Provincia noftra exparte Dei , & Domini
Papa , & noftra ab omnibus inconcufsè & invio
erant; & excommunicatione mulctabantur pacis
& treuga violat ores , & ad refarc iendum dam labiliter præcipimus obfervari , &c.
Ad num. X & feqq. Baronies narrata Rai XIV.
num læfo cogeba ntur. Cùm enim Ecclefi a pri Innocentius
nulphi Ducis Apulia morte , ait ex Falcone in
vatorum furorem fiftere non poffet , quædam
Chron. Innocentium II ea audita egreffum ef- 11 a Roze
veluti repagula & obices ad ea fufpendenda rio Rege ca
pofuit : Quo tempore treuga hæc primum in fe ab Urbe compofitur um res cum Rogerio , pitur.
ufum vocata , feculo fuperiori demonftravimus, qui cùm nuncios pacis ad eum legaffet , eum
& ad cam hæc Ivonis Carnotenfis Epifc. verba dem Rogerium clam filium mififfe , qui Ponti
in Epift. XC ad Daimbertum Senonenfem ficem à tergo invaderet , eumque captum du
Archiep. data , referenda. Trevia Dei non eft . & tum effe ad Rogerium die decima menfis Julii.
Tum pace facta , Rex ipfe & Duxfilius ejus , &
communi lege fancita , pro communi tamen
te um & pacto civita Princeps XVII die ftante menfis Julii miferi
utilita homin , ex placito
tis ac patria Epifcoporum & Ecclefiarum , ut no cordiam petunt , & Pontifex Regi Rogerio fta
tim Sicilia regnumper vexillumdonavit. Ita Ba
ftis , eft auctoritatefirmata. Undejudicia violata
ronius ex Falcone , qui ex eodem addit , pacem
pacis modificari oportet fecundum pacta & defini
tiones , quas unaquaque Ecclefia confenfu Paro cum Rege firmatam effe die in qua B. Jacobi
Apoftoli festivitas celebratur VIII Kalendis Au
chianorum inftituit , & per fcripturam , vel bono
gufti. Tum refert Baronius Diploma Pontificis
rum hominum teftimonium memorie commenda
hoc anno fexto Kalendas Augufti ab eo emif
vit . Bella ifta privata à Sancto Ludovico Fran
cia Rege vetita fuere ; fed cùm revixif fent, Phi fum , quo titulus Regis eidem Rogerio tribui
lippus I.V Franciæ Rex conftitutione fua To tur. Denique pradictus Apoftolicus , inquit Fal
uit co , à Romanis fæpe vocatus , fecundo die ftante
lofe edita in perpetuum ea prohib anno mil
lefimo trecentefimo tertio. menfis Septembris , Romam repedavit. Ita apud
XII. Ordericus lib. XIII pag. 919. Capitula in Baronium num XIV. XV.
Verùm cùm Cardinalis doctiffimus non ad- Id contigit
Canones illi hoc Concilio ftatuta parum profuiffe declarat,
obfervati vertiffet, Falconem menfemftantem à die , quem die XXII
ait enim : Innocentius Papa II Rome in medio
non fuere. Quadragefima ingens Concilium tenuit ,
& mul numeramus ultimum inchoare , & apud eum menfis Iulii.
ni orum a rum menfem ftantem idem effe ac menfem finientem,
titudi Prælat ftatut Sancto Patrum in
violabiliter teneri præcepit . De multis regionibus ut nos docuit Peregrinius in Notis ad idem
exciti ad Synodum convenerant , & hac de cau Chronicon , & jam fuprà variis exemplis con
firmavimus ,
 In Annales C. Baronii .
523
SAC. XII. firmavimus , Chronologiam pervertit. Num. Inimicis fuis terras omnes eorum abftulit , &fa- SÆC. XII.
An.C.1139. enim X cùm fcribere debuiffet cum Falcone , cramento cosperftrinxit , ut ultra montes feftina- An. C.1139.
decimo autem dieftante menfis Julii Pontifex ipfe rent ; quod & factum eft. Comitem vero Roge
Innocentius captus eft , abfolutè pofuit, decimo rium de Ariano ejus adverfariumfimul cum uxo
die menfis Julii , ac perinde cenfuit id contigiffe re fua navigio parato , in partes Sicilia captivum
VI Idus Julii , feu die X menfis Julii. Verùm mandavit; ficque vindictam perficiens fuper inimi
ut accuratè Peregrinius pag. 182. Caftigat. in cis quinto die intrante menfis Novembris navigio
Falconem , Innocentius captus eft à Rogerio XI XI armato Panormum transfretavit.
Narrat Baronius, num. XIV ex Falcone ci XVIII.
Kal. Augufti decem tantum diebus Julii reftanti
bus , die fcilicet vicefima fecunda menfis Julii ; ves Neapolitanos Beneventum veniffe , & civi. Neapolitani
fefe Rogerio
nam quarto die , inquit Anonymus Cafinenfis, tatem Neapolitanam adfidelitatem Domini Re Regidedunt.
pace factaconfirmavit illi totam terram, die nem gis tradentes, Ducemfilium ejus duxerunt, & ejus
pe XXV prædicti menfis , à quo Falco non dif fidelitati colla fubmiferunt , ex quibus perfpi
crepat , licèt Peregrinius die uno ab eo differre cuum fit , falfum effe quod Pyrrhus in Hift. Si
credat , idque ex eodem Peregrinio confir ciliæ , aliique recentiores Hiftorici rerum Sicu
matur , qui fubdit apud Falconem hæc verba larum & Neapolitanarum tradidere , Rogerium
ita legenda effe : Rex ipfe & Dux filius ejus , & fcilicet filium fuum Alphonfum fecundo genitum
. Princeps feptimo dieftante menfis Julii ante ipfius Neapolitanum Ducem conftituiffe ; cum Falco
afferat , Neapolitanos Ducem agnoville , fine
Apoftoliciprafentiam veniunt, non verò , ut Ba
ronius num. XI legit , decimo feptimo die ftante dubio Rogerium , non verò Alphonfum , quem
menfis Julii. Si enim die XXV menfis Julii San Falco Principem jam appellarat.
to Jacobo Apoftolo facrà ante Pontificem ve Ricardus Prior Haguftaldenfis laudatus,poft XIX.
nêre , id contigit quarta die poft Pontificem quàm retulit Albericum Cardinalem Sancte Se- Pax inter
Reges An
dis in Anglia Legatum Romam ad Concilium gla Sco
captum .
XVI. Baronius num . XIV quædam à Falcone hoc Lateranenfe profectum effe , fubjungit : Poſt- tia fancita.
Innocentius anno narrata omittit : Hoc anno , inquit Fal quàm fæpe nominatus Legatus ab Anglia dif
II Rogerio Co ,
Gregorius Beneventanus Antiftes, à Domino ceffit , intercurrentibus nunciis inter duos Re-"
Sicilia Rege Papa Innocentio confecratus ( poft expulfum ges pax facta eft hoc modo. Stephanus Rex An
Romam re- nempe Rofcemannum Anacletiftam ) Beneven glia , cum omnibus terris fuis , quas antea habe
vertitur. tum intravit fecundo die intrante menfis Septem bat, Henricofilio David Regis Scotia Comitatum
bris, & Dominus Papa Guidonem Diaconum Car Northumbria, exceptis duobus oppidis, concef
dinalem Rectorem Beneventi ordinavit. Audiens fit. Rex autem Scotia, & Henricusfilius ejus cum
autem populus Romanus Domini Pape Innocentii omnibus fuis , ex tunc quandiu viverent , Stepha
adventum catervatim obviam exivit , & illum no Regi Anglia per omnia pacifici & fideliffimi
gaudio magno honore fufcepit ; deinde eum hor exiftere debebant. Et hic Ricardus Hiftoriam
tabatur , ut pacem quam cum Rege Rogerio po fuam de bello Standardii abfolvit.
Verùm pax illa inutilis fuit , quia Mathildis XX.
fuerat , confilio corum confringeret . Apoftolicus Adventus
autem nullo modo petitionibus eorum confentire Imperatrix uxor Comitis Andegavenfis , quæ Marents Mathildis
voluit; dicebat quidemfic domino placuiffe , quod fibi regnum debitum contendebat , hoc ipfo Imperatri
per ejus captionem pax hujufmodi facta fuiffet. anno in Angliam venit cum fratre fuo Roberto cis in An
Cùmque, utfuprà dictum eft , prafatus Rex civita Comite Gloceftriæ , filio notho Henrici Angliæ gliam caufa
tem obfediffet Barenfem , Innocentius Papa , cùm Regis. In autumno , inquit Ordericus lib. XIII magnorummotuum.
intra civitatem effet Beneventanam , Epifcopum pag.920 . Mathildis Andegavorum Comitiffa cum
Oftienfem virum valde venerabilem ad civitatem Rodberto de Cadomo fratre fuo, & Guidone de Sa
B Barenfem delegavit , populum civitatis monendo, bloilo, aliifque pluribus in Angliam transfretavit,
3 ut ad Regisfidelitatem collafubmittant,& ejus vo & Arendello fufcepta , permiffu Regis ad oppida ,
luntati famulentur. Populus autem Barenfis , ut qua fuapartifavebant , cumpaceperrexit. In hac
erat fuperbia animi & elationi fuppofitus , Epifco nimirumpermiffione magna Regis fimplicitas five
pum illum , utcivitatem ingrederetur , nullatenus focordia notari poteft : & ipfe à prudentibus, quod
eft paffus , dictis quoque ejus nullo modo credere fuefalutis , regnique fui fecuritatis immemorfue
pertentavit. Quid multa ? Epifcopus ille rever rit , lugendus eft. Ingens enim nimia malitiafo
tens Barenfispopuliferociam & elationem domino mentum facile tunc extinguerepotuiffet , fi callidi
intimabat Apoftolico; inde , ut dictum eft, Domi tatem Sapientum incitatus, lupum ab introitu ovi
nus Papa Romam reverfus eft. lis ftatim expuliffet : fifalvatis ovibus malignan
* XVII. Rex igitur Rogerius populi illius Barenfis afpi tium nequitiam in ipfo initio prafocaffet , & vires
RogeriusRex ciens fuperbiam confilio habito machinas lignorum lethiferas in capitibus eorum , qui rapinas & ca
vindictâ de & turres trigintaferè ordinari præcepit , ut Civi des hominum , patriæque depopulationem quære
inimicis tatis muros & munitiones profternat , quibus pe bant , gladio juftitia more patrum præfecuiffet.
Sumpiâ Pa Anonymus à Duchefnio editus in Vita Stephani
normum ractis prope civitatis murum machinas illas appro
transfreta- pinquari virtute multa mandavit , & continuo Angliæ Regis in eamdem rem fcribit pag. 946.
vit. turres & muri civitatis proftrati frangebantur ; Concuffa protinus Anglia,& eximio pavore treme
Palatia etiam civitatis , que prope civitatis mu facta , modis diverfis agitabatur , quia quicum
rum , intrinfecus erant , fracta rucbant ; ficque que clanculo vel apertè illifavebant , folito erant
duorum menfiumfpatio, Augufti videlicet & Sep acriores , & ad Regemperturbandum accenfiores :
tembris ruinam illam & timorempaffifunt, famis qui verò Regi obtemperabant , quafi horrendo op
I
etiam afperitatem & fitis fuftinentes. Quare cives preffi tonitruo humiliabantur.
civitatem certis conditionibus dedere coacti Parte alia,ut narrat idemAnonymus pag.943. XXI.
funt. Paulò pòft : His ita geftis , confilio accepto, quidam Epifcopi puram & fimplicem Chriftianæ Concilium.
Rex ipfe exercitum dividensSalernum adivit quin religionis converfationem neglectui habentes , VVintonien
to dieftante menfis Octobris , die fcilicet vicefima militiæ prorfus & pompæ fecularis ftudium adeò Se.
feptima ejufdem menfis. Paucis interpofitis ; accommodabant , ut quotiens ex condictu Curia
Xx 4 intereffent ,
 Critica Hiftorico - Chronologica
$24
SÆC. XII . intereſſent , propter miram , quâ undique ftipa
An. C.1139. bantur , militantium fecum frequentiam , admi
rabiles & ipfi cunctis probarentur. Verùm com chii nomen , ad pugnam delecta. Altero ante
plures , qui Regi arctiùs & privatiùs adhære pugna die , VIII Kalend. Auguft , Divi Ja
bant , hanc magnificam Epifcoporum gloriam
ægrè ferentes , conceptamque malitiæ fuæ flam
mam minimè fuffocantes , multis eos & indignis runt ; Portugallia enim à quadraginta feptem
accufandi vituperiis apud Regem criminabantur,
ue
confulebantq , ut manus in illos injiceret, co
geretque , ut caftella , & quæcumque alia erant
difcordiæ & bellorum materia , fibi dimitterent.
Fuitpoft habitum in Anglia , & firmè ftatutum gulor
Concil ium , utquacum que in quorum libet Epifco
porum manus belli effent ac tumultus receptacula
tanquam propria Regis Regi permitterentur : ubi
etiam Rex de temeraria , quam in Epifcopos com
mifit, invafione publicè accufatus , ratione valida,
ut putavit , & efficaci , fe & fuos excufavit . Sed
quia ab omni Clero jufte & provifum &difcrete
fuit dijudicatum , nulla ratione in Chriftos Domi
ni manuspoffe immittere , Ecclefiaftici rigoris du
ritiam humilitatis fubjectione mollivit , habitum
que Regalem exutus, gemenfque animo , & contri
tus fpiritu, commiffifententiam humiliter fufcepit.
Hiftoria hujus Concilii III Kal. Septemb .Win
toniæ celebrati recitatur Tom. X Concil. pag.
1014. & feqq. ex Malmesburienfi lib. 2. Hift.
Novelle , diciturque lectum fuiffe in Concilio
Decretum Innocentii , quo Henrico Winto
nienfi Epifcopo legationem Anglicam committe
bat. Is Stephani Regis frater erat , fed fraterna
neceffitudo cum à vero exorbitare non coegit ,
inquit Malmesburienfis .
Florebat hoc tempore Gallicana Ecclefia, inquit
XXII.
Multi viri Robertus de Monte in Chron. per viros religio
illustres in
ne ac fapientia illuftres , Milonem Morinenfem
Gallia flo
rent. Epifcopum , humilitatis virtutepracipuum , Al
vifum Attrebatenfem liberalitate, atque confilio
&facundia clarum , Godefridum Lingonenfem,
Hugonem Antiffiodorenfem, Joslenum Sueffionen
fem, Goffridum Carnotenfem , Albericum Bitu
ricenfem Archiepifcopum , fcientia literarum
atque confilio & prudentia clariffimum : Inter hos
etiam alios multos tunc claros fcientia viros Ber
nardus Abbas Clarevallenfis , vir opinatiffima re
ligionis , eminentiffimè clarebat.
XXIII. Baronius anno MCLXXIX num. XVI
Alphonfus de inftitutione Regni Portugallie in gratiam Al
Henricus
phonfiHenrici Ducis fermonem habet, quòd an
Por te Alexandrum III Pontifices Romani Regis
primusaRex,
rugalli
nomine cum appellare noluerint. Quod quidem
yerum eft ; fed Garibayus lib. 34. Compendi
Hiftorialis Hifpaniæ cap. 11. Faria in Europa
Portugallenfi Tom . II part. I cap . 3. Mariana
lib. 10. cap. 17. Sandovalius , ceterique paffim
Hiftorici hujusRegni conditum à currenti anno,
quo certum eft Alphonfo à fubditis Regis no
men attributum, arcefcunt. Præterea Alphonfus
non tantùm à fubditis ; fed à vicinis etiam Prin
cipibus Regis nomine cohoneftatus fuit, ipfeque
divus Bernardus , anno MCLIII demortuus,
Epiftolam CCCVIII Ad Alphonfum Portugal
lia Regem dedit. Alphonfus itaque Portugalliæ
Dux non minùs belli, quàm pacis artibus clarus
contractis undique ex tota ditione copiis in
Maurorum fines populabundus penetravit ; Ta
goque fuperato IfmaremMaurorum Regem, qui
ea loca obtinebat, aggreffus eft; fed is quàm ma
ximos potefttotà provincia delectus habet , qua
tuor alios Maurorum Regulos in auxilium evo
cat , & numerofum exercitum conflat. Alphon
fus videns milites ad pugnam ineundam alacres, SÆC. XII
eos ad eam inftruxit . Vicina planities , cui Uri- An. C.1139
m i
cobi memoriæ facra milites Alphonfum in caftris
magna lætitiæ fignificatione Regem proclama
aut circiter annis titulo tantùm Comitatus potic
batur. Pugnatur utrimque acriter , pro gloria,
pro falute, & pro imperio , fed Mauri magno nu
mero trucidati , plerique capti , & quinque Re
um figna Mauris erepta , indeque Regum
Lufitaniæ infignia in clypeo cæruleo quinque
alia fcuta minora effe cœperunt . Poft celebrem
hanc victoriam Lufitania Reges brevi in ma
gnam potentiam crevêre .
Faria laudatus obfervat, Alphonfum Henricum XXIV.
ante hunc annum fupremum Principem non Ex ea inno
vatione bel
fuille , fed tantùm primum interpares , uti Ve- la civilia
netiarum Dux, qui folo Principis titulo gaudet, in Hifpania
& antea Magnates Comiti Portugalliæ in om- exorta.
nibus pares extitiffe ; Comes enim hoc eis dene
gare non potuerat. Addit Faria pactiones tunc
inter eum & Proceres tranfactas ad nos perve
nille. Hæc innovatio Alphonfumn Caftellæ Re
gem , Hifpaniarum Imperatorem appellatum,
fummopere perculit , ftatimque Romam mifit,
qui Innocentium II follicitarent , ut Alphon
fum & Lufitanos excommunicationis vinculis
innodaret. Interim Alphonfus Henricus , ut no
vam fuam dignitatem tueretur , cum Garfia Ra
mire Navarræ Rege, qui ab Alphonfo Impera
tore diffidebat , foedus iniit , & bella inter Re
ges Chriftianos Hifpaniæ hujus innovationis
occafione inchoata , toto anno fequenti conti
nuata funt. Quibus durantibus Mauri variis in
locis Chriftianos aggreffi ex eorum diffenfioni
bus fructum capere conati funt.
Ex annis , quibus in Hifpania bella civilia in XXV.
Chriftianos arsére , qui in dubium revocari non Techefinus
poflunt, eruitur bella à Techefino Almorabitarum Almorabi
tarum Imp.
Imperatore in Hifpaniis gefta ad hunc & fequen ex Africa
tem Chrifti annum pertinere ; licèt enim in an- in Hifpa
tiqua Hiftoria Toletana , in qua ca narrantur , niam tran
anni non memorentur , ut docet Sandovalius in fit.
Alphonfo VII fol. 173. nihilominus cùm in illa
dicatur ea contigiffe , dum Principes Chriftiani
bellis civilibus occuparentur , ad hanc epocham
figendam hæc notitia fufficit ; præterquam
quod infrà vifuri fumus , Techefinum ipfo initio
anni MCXLI ; non in Hifpaniis , fed in Afri
ca verfatum effe. Refert itaque Sandovalius fol.
170. & feq. Techefinum Imperatorem ingenti
congregato exercitu clanculum & magna celeri
tate Toletum versùs, ut illud ex infidiis caperet,
properaffe. Interea equites mille magnificè in
ftructi cum quibufdam peditibus in urbibus
Abulæ & Segovia collectis Cordubam versus >
hoftium confilium ignorantes, progreffi funt, &
cùm Maurorum caftra detexiffent , media nocte
in illa , tanta felicitate , irruptionem fecêre , ut
directò in Techefini Imperatoris tentorium pe
netrarint. Is tamen evafit, & conſcenſo equo va
lidè hoftes repulit ; fed in coxendice ictu lance
vulneratus , fugere coactus fuit , ejufque copie
diffipata Cordubam feceffit , ubi ejus vulnus fe
liciter quidem curatum , fed ex eo , quoad vixit,
claudicavit. Impedimenta & Maurorum fpolia
Chriftianorum præda fuêre.
Non multò pòft cives Salmanticenfes colle- XXVI.
&
tis copiis Bagoxum ſeu Pacem Auguftam ufque Variáfortu
progreffi ná bellum
 in Annales C. Baronii .
$ 25
SAC. XII. progreffi agros ejus devaftarunt , fed cùm difci apud Guidonem de Caftello Cardinalem S. Sedis SAC. XIK
An.C.1139 . plinam militarem non obfervarent , & duce de in Gallia Legatum, ut fuprema in eos fupplicia An.C.1140,
adversùs
ftituerentur , Techefinus Imperator eos facilè decernerentur. Baronius num. II recitat Epifto
Chriftianos
gerit. oppreffit. Interim Rodericus Fernandes de Ca lam S. Bernardi ad Guidonem Legatum , quæ or
ftro novus Toleti Præfectus in Mauros excurrit, dine eft CXCVI . Innocentius II Bernardi li
maximafque prædas fecit. Techefinus , ut illatæ teris acceptis fcripfit Samfoni Remenfi, Henrico
fibi injuriæ pœnas repeteret , magnas copias ex Senonenfi Archiepifcopis, & Bernardo Clareval
Africa evocavit , & in Toletanas ditiones veni lis Abbati, injunxitque, ut Petrum Abaclardum
ens , locum Almontium dictum occupavit ; fed & Arnaldum de Brixia feparatim includi face
Rodericus magno hoftium numero minimè ter
rent, & libros erroris eorum igne comburi. Li
ritus urbe cum fuis egreditur , confertoque præ teræ datæ funt Laterani XVII Kalend. Aug.&
lio hoftes in fugam conjicit , & opimis fpoliis referuntur à Baronio num . X.
onuftus Toletum regreditur. Ita vetus Hiftoria Verùm id ubi præfenfit Arnoldus è Gallia II.
Toletana. clam fe fubduxit, & in Germaniam ad Epifco- 2 Ecclefiaftin
XXVII. Obiit hoc anno Boleslaus III cognomento Cri pum Conftantienfem fugit, ut mox diximus. corum ini
micus.
Obitus Bo- vonftus Poloniæ Dux, qui omnem ferè Principa Licèt autem Ecclefiafticis præfertim viris odio
leslai 111 tum fuum bella gerendo exegit ; poft cujus mor fus effet Arnoldus , non omnibus tamen bonis
Polonia Du- tem Poloniæ Principatus inter quatuor filios di ejus doctrina improbabatur, quòd carperet Sa
Gis.
vifus , & bellis civilibus laceratus , de quibus cerdotum & Prælatorum mores tunc valde dif- -
legendus Cromerus lib.VI de Geft. Polonorum. folutos. Sed, ut mos eft hæreticorum cùm re
Otto Frifingenfis lib. 1. cap.5 5. loquens de Con primuntur,fræna laxavit impudentiæ, & medio
cilio Remenfi anno MCXLVIII ab Eugenio critatis atque moderationis terminos tranfgref
III celebrato , ait ; Venerunt ad pradiélum Con fus eft , ut patet ex iis , quæ Baronius anno fu
cilium cum Bulla Aurea Nuncii juniorisRomano periori num. VIII & feq. in medium adducit.
rumRegis Henrici tam defublimationefua ad im A num. III ad XIII. Cum Abaëlardus , III.
Concilium
perium Romano Pontifici fignificantes , quàm de ejufque fectatores cenfuram deriderent , quæin
Concilio Sueffionenfi facta olim fuerat nonnul- Senonenfe
tribus fratribus Polonia , qui ejecto quarto & fe adversus
niore , Ducatum inter fe diviferant , ac de Epif larum ejus propofitionum , ulteriùs progreffus Abalar
copis illius Provincia , quifuper hocpatri ipforum eft, & plurima effutiiffe dicebatur dogmata, Ca- dum con
juramentum præftiterant , querimoniamfacientes. tholicæ fidei parum confona. Cúmque clam & um.
Quid ea de re Concilium definierit , nullus ex palamde Bernardo detraheret , fuaque dogmata
Antiquis pofteritati mandavit ; nos verò necef. libentiùs fpargeret inter conciones & collo 1
fariis tantùm intenti , neque de Henrico Rege quia , rursus fanctum Abbatem adeò irritavit ,
ante Conradum patrem demortuo , neque de ut non antè quiefcere compulerit , quàm ipfe
fucceffione horum Polenia Ducum impofterum damnatus fit. Abaclardus fophifticis captioni
verba faciemus. bus confidens , petiit ab Henrico Senonenſi, ut
fibi cum Bernardo publicè congredi liceret , ef
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO-ROMANA 6633. fecitque ut ad definiendas ejufinodi lites Seno
1. nis Concilium in Octavis Pentecoftes , ut liquet
Hifp.
MCLXXVIII. 1. GF. 1. P. 7. April. Indict. 3. ex Epiftola CCCXXXVII Bernardi ad Inno
4.

Anno Hegi centium II , celebraretur . Ei interfuit Henri

ræ DXXX V, JESU CHRISTI 1140 .
cus Metropolitanus & fuffraganci , Samfon Re
inchoato
12

INNOCENTII II PAPÆ II. menfis , Foflenus Sueffionenfis, & Gaufridus Ca- ·

die17.Aug.
be fer. 7. talaunenfis ; Ludovicus Rex cum multis Regni
CONRADI III REG. 3.
Proceribus , Abbates plurimi , & non pauci Ma
JOANNIS COMNENI IMP . 23. giftri fcholarum ex Bernardo Epift. CLXXXIX .
Baronius in Addendis ad annum MCXL refert
I. D num.I & feq. Arnoldus hæreticus anno literas citatas ab Epifcopis ad Innocentium II.
Arnoldus de
Brixia in
tus cùm omnium Clericorum & Monachorum numeratur Willelmus Catalaunenfis , uti etiam
Germaniam
Galliam infidiis appeteretur , Romam Italiamq,deferuit, in iifdem literis Tom. X Concil. recitatis . Ve
fugit. & in Galliam primùm , dein in Germaniam fe rum Willelmus de Campellis cognominatus jam
contulit , ac aliquandiu apud Epifcopum Con ab anno MCXXI è vivis excefferat , & hoc
ftantienfem demoratus eft. Quod cùm accepif anno Gaufridus Ecclefiam Catalaunenfem re
fet Sanctus Bernardus ftatim Epiftolum CXCV gebat. Qui error inde profluxit , quòd Epifco
ad Epifcopum Conftantienfem dedit , rogavit porum nomina fæpe unicâ litterâ exprimeren
que , ne apud fe aut in fua Diœcefi peftem ejuf tur , & poftea Librarii hujufinodi Epiftolas def
modi , jam ex Gallia & Italia pulfam , fugatam cribentes nomen integrum ponerent , & fæpe
que delitefcere pateretur : Execratus quippe , in unumin aliud transformarent , quod hic con
quit Bernardus, à Petro Apoftolo adhaferat Petro tigiffe oportet ; cùm certum fit Gaufridum hoc
Abailardo , cujus omnes errores ab Ecclefia jam tempore Ecclefiæ Catalaunenfi præfuiffe, & ejus
deprehenfos atque damnatos cum illo etiam & pro nomen , non verò Guillelmi in eadem Epiftola,
illo defendere acriter & pertinaciter conabatur. quæ inter Bernardinas refertur , legatur.
fuerat Arnoldus , feu Arnaldus de Brixia , dif Dies dicta eft Abaëlardo , dicta quoque Ber- IV.
cipulus Petri Abaclardi in Ruienfi Cœnobio , nardo ; at is abnuit adef , præfer
fe tim quòd de Abaëlardus
cujus is Abbas erat. Quæ quidem duorum ho damnatis erroribus quæftio renovaretur . Quia ad Innocen
minum in fide fufpectorum conjunctio & con tamen magna Prælatoru & Nobili tium II ap
m um viro
verfatio tam fufpecta & odiofa fuit omnibus rum multit pell ar
udo cum Ludovico VII Francia Re
bonis & verè Catholicis , ut utrumque extermi ge concur
rerat , Bernardus fe fe præfentem ex
nare conati fuerint. Præcipuus eorum adverfa hibuit , & excerp ex Abaëla
ta rdi libris capitula
" rius Bernardus egit apud Innocentium II , & propoſuit. Sed Abaëlardu videns fe ab amicis ,
s
quos

ic a or
526 Crit Hift
SAC. XII. quos advocarat, deferi, Sedem Apoftolicam ap
An.C.1140. pellavit. Cui appellationi ob fanctæ Sedis re
verentiam Epifcopi deferentes , errorum ejus
quædam capita ad Innocentium tranfmisêre ; co
rumque cenfuram obtinuêre, ut refert Baronius
tam hîc quàm in Appendice ad hunc annum
ex Ottone Frifingenfi lib. I. cap. 48. quod ta
men exactius enarravit Gaufridus Clarevallenfis
Monachus Abaëlardi olim difcipulus lib. 3. Vitæ
43253022
S.Bernardi cap.5 . ubi inter alia fcribit,Synodum
damnaffe quidem capitula prout jacebant , & ab
Auctoris nomine, qui videbatur incertus, abfti
nuiffe : Ecclefia que convenerat, inquit Goffridus
citatus , dimifit hominem, mulƐtavit abominatio
-mm
-
པགས་ཤུས་mtཚུལསགཔས-།ར་
nem, àperfona abftinens, fed dogmataprava con
demnans. Interim dum hæc agerentur , Berenga
rius Pictavienfis, unus ex omnibus Abaëlardi dif
cipulis, aufus eft ejus Apologiam publicam,face
re plenam acrimonia adverfùs S. Bernardum.
Quam ob rem reprehenfus à multis , quòd tam
gravem , fanctumque virum lafcivientis ftyli
acumine pupugiffet , excufavit fe , idque joco
potius quam ferio factum affirmavit. Petrus ve
rò Abaēlardus , ut vidit fe ab omnibus tanquam
hæreticum deferi , Cluniacum fe contulit, Apo
logeticumque , & fidei Confeffionem fcripfit.
V. Eodem tempore Petrus Venerabilis Abbas
Abaëlardus Cluniacenfis fcripfit ad Innocentium II fe Abaë
Cluniacum lardum , ignarum quò fe verteret , Cluniaci re
fecedit. tinuiffe, & de pace egiffe inter Bernardum &
eundem , atque ceò rem adduxiffe , ut ambo
tandem convenerint , diffidiaque fua pacificè
compofuerint : ceterùm Petrum dimiffis Scho
lis perpetuam fibi Sedem elegiffe apud Clunia
cum , fi domino Papæ ita placeret , ne deinceps
occafionem ulli daret de fua conquerendi do
&trina. Petri Venerabilis literas recitat Baronius
num. XI ; Berengarii verò Apologeticum pro
Magiftro contra Bernardum Clarevallenfem,
Capitula hærefeon Petro Abaëlardo attributa
rum , Apologiam feu Confeffionem ejufdem
Abalardi , variafque Epiſtolas ad eamdem rem
facientes refert Bulæus Tom. II Hift. Univer
fit. Parifienfis ad hunc Chrifti annum. Porrò
Petrum Abaëlardum › præfertim poft fidei
fuæ expofitionem , & errorum emendationem,
hæreticus immeritò ab aliquibus dicitur,ut often
dit Natalis Alexander in parte III Sec. XI &
XII Differt. VII art. XI ; quòd enim errores
• fuos emendarit , Petrus Venerabilis in fua Epi
ftola à Baronio memorata , & Otto Frifingenfis
lib. I. de Geft. Frederici cap. 49. locupletes te
ftes funt , & ipfemet teftis locupletior , qui in
fuo Apologetico, feu Confeffione fidei ait : Quod
fcriptum eft.
frufpiamper multiloquium exceffi, utfcriptum
" In multiloquio , non effugies peccatum , nun
quam importuna defenfio me effecit hæreticum ,
paratus femper ad fatisfactionem de malis meis
corrigendis , five delendis , in quo certe propofito
ufque in finem perfeverabo , &c. Deinde figilla
tim Catholica dogmata Capitulis erroneis à fe
affertis vel fibi objectis contraria profitetur. De
pia ejus morte anno MCXLII agemus.
VI. Sed redeo ad Concilium Senonenfe , quod in
EpochaCon-
cilii Seno Octavis Pentecoftes celebratum fuiffe diximus ,
nenfis. quodque Henfchenius ad diem XX menfis Fe
bruarii illuftrans Vitam Sancti Eleutherii Epif
copi Tornacenfis in Belgio pag. 196. ait , non
hoc anno , ut paffim alii referunt , fed fequenti
congregatum fuiffe , in cujus rei teftimonium re
fert Hiftoriam Revelationis corporis Sancti
ica
ico on olog
- Chr
Eleutherii Henrico Canonico Tornacenfi fa- SAC. XIL
Eta , ab oculato tefte fcriptam, qui ait fe vifionem An.C.1140 .
fuam fcriptam tranfmififfe Patribus Concilii Se
nonenfis in Octava Pentecoftes eo anno habiti.
In ea enim Hiftoria revelatio illa dicitur conti
giffeferiâ fecundâ, XI Kal.Maii, ideft,die XXI.
menfis Aprilis, qui anno fequenti in feriam fe
cundam incidit. Ita Henfchenius . Verùm loco,
XI. Kal. Maii, legendum X. Kal. Maii, qui dies
hoc anno cum feria fecunda concurrit.Concilium
enim Senonenfe hoc anno coactum fuiffe teftan
tur non folùm , pſeudo-Robertus de Monte in
Chron. & Vincentius Bellovacenfis , qui feculo
fequenti vixit, in Spec. Hift. part. 3. cap.83 . Sed
etiam Hugo Autifliodorenfis Monachus Præ
monftratenfis , qui Chronicon fuum Roberto
Monacho etiam Sancti Mariani Autiffiodorenfis
perperam attributum perduxit ad annum ufque
MCCIII . Hugoni enim , non Roberto illud
attribuendum effe probat ex Codice MS. Chif
fletius in Appendice ad Diatribam de Illuftri
Genere Sancti Bernardi cap. 20. additque poſt
modùm appendicem adjecille Robertum ufque
ad annum MCCX ; inde Anonymum quæ
fuperfunt ufque ad finem, & annum MCCXVII.
Hæc Hugonis Autiffiodorenfis verba : Anno
Domini MCXL , Senonis , præfente Rege Ludo
vico , Epifcoporum & Abbatum , & Religioforum
fit Conventus contra Petrum Abailardum. Hic
ingenio fubtiliſſimus , mirabilifque Philofophus >
qui conftruxerat Cœnobium in territorio Tricaf
fino in Prato quodam , ubi legere folitusfuerat ,
in quo Sanctimoniales plurimas Epifcopali aucto
ritate congregavit , quod Paracletum nominavit,
quibus Sanctimonialibus Heloiffam quondam uxo
remfuam Religiofamfœminam & literis tam He
braicis quàm Latinis apprimè eruditam præfecit
Abbatiffam. Que vere ipfius amica magnam ei
poft mortem in affiduis precibus fidem confervavit.
Collectanea hujus Chronici publicavit Nico
laus Camuzatus , fed optandum effet , ut inte
grum Opus in publicum prodiret.
Vilio Henrici Tornacenfis Canonici in Con- VII.
cilio Senonenfi examinata fuit , inter alia autem In eo exa
minata vifio
Henricus palam prædixit , quod Ecclefia Torna- HenriciTor
cenfis infra non multum tempus proprium effet nacenfis
Epifcopum habitura , & priftinam dignitatem re- Canon.
ceptura, ut in eadem Hiftoria legitur. Quod re
vera anno MCXLVI contigiffe videbimus ; co
enim anno Sedes Epifcopalis Tornacenfis in
priftinum ftatum reftituta fuit.
Ad num.XII & feq.Richardus de S.Victore na- VIII.
tione ScotusCanonicus Regularis Ordinis S.Au- Floret Ri
guftini in Cœnobio S. Victoris Parifienfi, difci- chardus de
SanctoVicto
pulus Hugonis à S.Victore,poft hoc tempus cla re.
ruit. Trithemius in Chron. Hirfaug. ad annum
MCLVII ejus mentionem facit,numeratque ejus
Opera. Divus Bernardus eum in gravioribus
Theologiæ difficultatibus confulere folitus erat,
extatque ejus Tractatus de tribus appropriatis
perfonis in Trinitate ad divum Bernardum Scri
ptus. Extat & alius de Incarnato Verbo ad di
vum Bernardum Abbatem Clarevallenfem, aliuf
que fub hoc titulo : Declarationes nonnullarum
difficultatum Scripturæ ad Bernardum Clareval
lenfem. Trithemius laudatus anni ejus emor
tualis non meminit , quem tamen nobis exhi
bent San-Marthani in Catalogo Abbatum San
&
ti Victoris Parifienfis, ubi afferunt eum ejufdem
Monafterii Priorem fuiffe fub Guarino Abbate,&
vitâ functum anno millefimo centefimo feptua
gefimo
 In Annales C. Baronii.
527

SEC. XII. gefimo tertio, fexto Idus Martii. De ejus Operi appellarat , quique poft fub Celeſtini II nomi- SÆC. XII.
An.C.1140.
An.C.140. bus jam locuti fumus cùm de Hugone de Folieto ne Ecclefiam Romanam rexit ) Romam repeda
verba fecimus. De iis legendus etiam Labbeus vit. Baronius Falcone laudato ait , Alphonfum
de Script. Ecclef.
PrincipemCapuanum Rogerii Regis filium fuap
IX. Quoad Hugonem de Santo Victore Canoni te fponte ditiones Ecclefiæ invaliffe , Rogerio
Patria & cum Regularem Sancti Victoris Parifienfis , vi Rege infcio. Verùm hoc Falco non afferit , fed
annus emor
tualis Hugo rum in divinis Scripturis eruditiffimum , &in ait : Pradictus Rex Rogerius Amphufum filium
nis à Sanito feculari Philofophia nulli prifcorum inferio fuum Principem Capuanorum magno cum exerci
Victore. rem , ut ait Trithemius , nunc tandem certum tu militum & peditum trans civitatem Pifcariam
eum anno millefimo centefimo quadragefimo mifit , ut provinciam ( hodie Abrutium ulterius
fecundo vitam cum morte commutaffe. Verus appellatam ) fue fubjugaret poteftati ; qui verò
enim Robertus de Monte , feu Robertus de To Princeps exercitu illo accepto , ficut Rexpater ejus
rineio , Abbas in monte Sancti Michaelis de Pe jufferat , labore multoperegit, & Pifcariam tran
riculo maris , in Tractatu de Immutatione Or fiens caftella copiofa ibi contigua , & vicos com
dinis Monachorum cap. 5. agens de Parifienfi prehendit , & fpolia illorum prædatus eft : & qua
Monafterio Sancti Victoris, fcribit, multos Cle dam eorum igne confumpfit. Diebus autem non
ricos nobiles in illum locum conveniffe : inter multis interjectis præfatus Rex Rogerium Ducem
quos, inquit,Magifter Hugo Lotharienfis,& fcien filiumfuum mille cum militibus , &peditum ma
tia literarum, & humili religione maximèfloruit. nu copiofa in auxilium præfati Principis delegavit.
In veteri verò Codice M S. Aquicinctenfi non Dux itaque cum Principe fratre fuofimul alliga
tantùm annus ejus emortualis, fed etiam dies di ti provinciam illam prope Romanos fines adjacen
fertè exprimuntur : Anno ab Incarnat. Domini temtimore multo ad corum imperium fubmiferunt.
MCXLII obiit Dominus Hugo Canonicus S. Vi Unde prædictus Apoftolicus Innocentius turbatus
Etoris III Idus Febr. qui ex Iprenfi territorio or confilio accepto Romanorum ad eosper Cardinales
tus , àpuero exulavit , & hæc & plura alia fui in direxit , ne aliena invaderent , & Romanis fines
genii monumenta reliquit. Hoc teftimonium Ma non ufurparent; qui Apoftolico refcribentes refpon
billonius Tom. I Analect. pag. 327. ex citato derunt , non alienapetere , fedfolummodo terras
MS. eruit , indeque rectè deduxit , vulgarem ad Principatum pertinentes velle redintegrare.
fententiam , quæ hunc virum celeberrimum Sa Dum hæc & alia geruntur, nominatus Rex me XI.

xonem facit , falfam effe. Verùm in hoc ei ad dio menfe Julio navigiis paratis Salernum fecit, tür. Compónis
hærere non poffum , quod dicit , Robertum de utfiliorum Ducis & Principisfalla , quos , ut fa
Monte Lotharii Regnum latè ufurpaffe , eique pra dixi , cum exercitibus miferat , infuper cum
territorium Iprenfe , quod conterminum erat , Domino Apoftolico Innocentio alloqui , & fimul
attribuiffe , ut ipfemet poftca fuam fententiam effe excogitabat. Continuò Rex ille confilio habito
explicavit in fine Tom. II Analect. Nam Flan. Salernum exivit , & ducentis militibus aggrega
dria , ubi Aquicinctum , ad Scarpam fluvium , tis , prope civitatem venit Beneventanam , & cum
haud procul ab urbe Duaco monafterium fub Rc Joannefubdiacono Romane Sedis tunc Beneventa
gula S.Bencdicti conditum, nunquam in Auftra no Rectore, & aliis Beneventanis de pace & civi
fia vel in Lotharingia comprehenfa fuit ; neque tatis utilitatibus , & Domini Apoftolici fidelitate
Pariatus Flandrie Lotharingiam aliquando con tenenda , fatis abundè locutus eft , & indeproce
tinuit. Hugo itaque dictus Lotharienfis à Ro dens Capuam ingreffus eft , ibique diebus non mul
VI berto de Monte propter longam in Lotharin tis commorans de quibusdam fuis negotiis tracta
PD gia moram , ficuti propter eamdem rationem vit ; deinde apud Sanctum Germanumfeftinavit.
dicitur Parifienfis à Pfeudo-Roberto de Monte Illicò habito confilio Legatos Duci & Principifiliis
in Chron. ad annum MCXL , quo mortem fuis mandavit , ut ad eum reverterentur ; audierat
ejus.collocat. Meibomius in Differt. novæ fuæ enimRex ipfe Apoftolicum Innocentium deprovin
#

Collectioni fubjuncta contendens antiquam de cia illius invafione valde turbatum effe , & contri
Hugonis à Sancto Victore patria opinionem re ftatum. Dux autem & Princeps nunciis acceptis
zinendam effe , ait, neque Robertum de Monte, ad patrem eorum reverfi funt. Fanum Sancti Ger
neque ullum Antiquum, aut Hugonis de Sancto mani ad Montis Cafinenfis pedem pofitum , Rex
VI Victore ætati proximum hujus patriæ mentio que ad illud monafterium profectus , ut diffidia,
#! nem feciffe ; fed non viderat Vir doctiffimus quæ inter fe & Monachos verfabantur , dirime
Chronicon verum & fincerum Roberti de Mon ret , ut afferit Anonymus Cafinenfis ad annuin
te, à Dacherio cum Operibus Guiberti Abbatis MCXXXIX , qui nobis eft MCXL. Idem Rex
de Novingento in lucem emiffum. Neque opi ad hoc Monafterium venit III Kal. Aprilis ( le
nio , quam tuetur , ampliùs defendi poteft, cum gendum , Augufti , cùm Rex hoc anno nonnifi
nullum antiquiorem Scriptorem Theodoro En medio menfe Julio Salernum pervenerit ) cui per
geshufio , qui anno MCCCCXX florebat , chartulam Rocca de Bautra traditur pro ponte
Anonymo Aquicinctenfi , & vero Roberto de Carvo , quem dicebat injuftè à nobis detineri.
Monte opponat , & alios plures ifto Theodoro Baronius fummariè refert quæ Falco de mo xit.
juniores ; licèt in Critica non numerus Aucto netarum immutatione à Rogerio Rege facta Aliud diffi
rum , fed pondus & antiquitas eorumdem at narrat. Is autem ita narrationem fuam conclu- netarumdium ex mo
im
tendi debeant. dit : His omnibus ita peractis ipfe Salernum pro mutatione
i
X. Ad rum. XIV .Falco in Chron. ubi annum à peravit , & ibi diebus non multis moratur quarto ortum.
Diffidium primo die menfis Martii exorditur , fub finem die intrante menfis Octobris , navigio parato mare
inter Inno- anni MCXXXIX ait , Guidonem Cardina ingreffus eft. Deinde Panormumfeftinavit , Dux
centium II
Rogerium lem Diaconum Rectorem Beneventi conftitutum, vero filius ejus in Apulia partibus remanfit , &
Regem ufque ad Kalendas Martias permanfiffe . Deinde Princeps alter ejus filius apud civitatem Capuam.
Apoftolicus alium mifit RectoremJoannem nomine manfitavit. Cùmque , ut prædiximus ,. prædictus
confanguineumfuum ; & Guido ille ( quem fupe- Rex Rogerius monetas illas fuperius dictas intro
riùs virum valde difcretum & moribus ornatum duceret, DominoJoanni Subdiacono Sanita Roma
na

ri
ca fto
Cr iti Hi
528
SÆĆ. XII. nafedis , Beneventano Rectori , & civibus Bene
An.C.1140. ventanis delegavit , ut monetas illas infra civita
temfufcipiat : quod pradictus Rector audiens mi
rabiliter contriftatur. Aiebat quidem Rector ipfe,
quoniam fine Domini Papa licentia monetas illas
recipere non poffet , præcipuè cum ad totius Italia
mortem monetarum illarum introductio fpectaret.
Tandem communicato confilio Rector præfatuspra
dicto Pontifici Regis Edicta mandavit, ut quidfu
per his negotiis effet agendum , mittere dignare
tur. Pontifex itaque Innocentius his auditis ultra
quàm credi poteft condoluit , & fuper Regis Ro
gerii execrandis actibus mirabatur. Confeftim Be
neventanis mandavit literas fuas ita continentes :
Facta Regis & monetarumfuarum inventiones , &
à vobis accepimus , & ab aliis nobis in veritate
referentibus ; unde mandamus, ut non terreami
ni , neque jam mentes veftras moveatis , quoniam
tranfitura funt , & cito poffunt emendari. Nos
autem circa utilitates veftras quotidie invigila
mus. Literis talibus acceptis & lectis gratiarum
egimus actiones , & aliquantulum roborati afpira
vimus. Et his actis præfatus Pontifex Innocentius
ad Regem tranfmifit Rogerium , fignificando qua
liter totus populus Italie & extra, de introductio
ne monetarum iftarum doluiffet , & quomodo ad
famis afflictionem deveniffet.
.XIII. Hic definit Chronicon MS. Falconis non mi
Finis Chro- nus in fine quàm in principio mutilum. Seculo
nicorumFal- præterito antiquius exemplar linguâ Langobar
conis, & Pe- dicà fcriptum , ex quo novum defcriptum fuit ,
tri
fis. tam in fine , quàm in principio uno folio muti
latum erat. Baronius hic ait , Falconem Chroni
con fuum ab anno MCXII exorfum effe ; ve
rum illum ab anno MCII ejus initium repe
terc, & priores hujus Chronici annos Baronium
non vidiſſe , jam anno MCXIII num. I obfer
vavimus. Impofterum rerum Sicularum & Nea
politanarum tractatio jejunior erit ; præfertim
cùm Petrus Diaconus , qui Hiftoriam Monafterii
Cafinenfis à Leone Marficano editam continua
vit , hoc ipfo anno , non verò fuperiori , ut qui
dam tradidere , Continuationem fuam abfolvat.
Nam cap. 139. refert Rogerium Regem pacem
cum Monachis Cafinenfibus iniiffe , quod ex
Falcone & ex Anonymo Cafinenfi hoc anno
contigiffe mox narravimus. Præter illud Opus,
aliaque quædam , fcripfit Petrus librum de Viris
Illuftribus coenobii Cafinenfis, qui extat Tom. XX
Biblioth. Patrum edit. Lugdun. Annus mortis
ejus incompertus .
XIV. Ad num. XV. Baronius in Appendice ad an
Moritur
num MCXL retractat quæ in Annalibus de
Turftinus
Willelmo Electo Archiepifcopo Eboracenfi fcrip
Archiep.
Eboracenfis. ferat ,fateturque divum Bernardum , qui in fuis
literis cum non femel intrufum vocavit , falfa 1
deceptum fuiffe infinuatione eorum, quorum exi
ftimatio apud fe haud dubiæ fidei effet. Cum
que hæc controverfia ufque ad annum MCLIII
perdurarit , majoris claritatis gratià eam in fuos
annos diftribuemus. Hoc itaque anno Turftinus
Archiep. Eboracenfis multis laboribus,fenioque
confractus , dimiffo fponte Archiepifcopatu ,
Monachum induit , & Nonas Februarii in Do
mino obdormivit, ita non folùm Thomas Stubbs
in Actis Pontif. Eboracenfium ; fed etiam alii
Hiftorici Angliæ. Addit Vigornienfis eum plu
rimorum monafteriorum fundatorem extitiffe ,
& corpus ejus poft annos & menfes quinque fe
pulturæ fuæ integrum & odoriferum repertum
effe.
ica
co no log
-C hro
Quo defuncto ( nempe Turftino ) ftatim fit SEC. XII.
An.C.1140 .
fchifma in Eboracenfi Ecclefia de electione Pontifi XV.
cis. Quidam enim elegerunt Willelmum Ebora- vvillelmus
cenfis Ecclefia Thefaurarium , quem Henricus & Henricus
Wintonienfis Ecclefie Epifcopus, Romana Sedis Le- de Murdach
gatus confecravit. Ceteri verò Canonicorum elege- Archiepi
runt fibi Archiepifcopum Henricum Murdach, qui fcopi Ebora.
cenfes Ele
pravaluit , & Archiepifcopatum tenuit quandiu đi.
vixit , inquit Rogerius Hovedenus in Stephano
Rege ad hunc Chrifti annum pag.485 . Baronius
hunc locum referens ait , contra quem legitimè ·
electusfuit Henricus Murdach ; Verùm Hovede
nus ait tantùm contra Willelmum electum fuif
fe Henricum Murdach , nec litem dirimit. Præ
terea Hovedenus uno tenore refert quæ variis
annis contigêre ; Henricus enim nonnifi fubEu
genio III prævaluit , ut infrà videbimus. Au
diendus Guillelmus Neubrigenfis lib. 1. cap.17.
Venerabili Turftino defuncto, Eboracenfis Ecclefia
Pontificatum fufcepit Willelmus, ejufdem Ecclefia
Thefaurarius , vir planè fecundum carnem nobi
lis, & morum ingenita lenitate amabilis. Qui cùm
ad Sedem Apoftolicam Refponfales idoneos, prope
tendo folemniter Pallio direxiffet , emergentibus,
adverfariis , & multa contra cum proponentibus,
negatum eft. Willelmus natus erat ex Emma
Stephani Angliæ Regis forore. Henricus verò
Murdach præclaris Doctrinæ & pietatis dotibus
inftructus falutaria monita S. Bernardi fecutus ,
Fontanenfe Monafterium Ordinis Ciftercien
fium ingreffus , ibi Abbatiam geffit.
XVI.
Joannes Prior Haguftaldenfis in Hift. ad an- Innocentius
num MCXLIII , qui nobis cft MCXLII , II & Cole
fcribit : His diebus Willelmi Eleiti Eboracenfis ftinus II
caufa audita eft in Confiftoria Papa Innocentii. Af- Vvillelmo
fuit & Magister Walterus Londonienfis Archidia- Pallium da
conus , præ manibus fcriptas gerens allegationes re noluirs.
Abbatum , & Priorum in eum. Tandem datum
eftpræceptum , ut in Dominica III Quadragefima
fequenti annofuper quæftione hac, & qui affuerant
tunc , & qui abfuerant illuc concurrerent. Tum
anno MCXLIII Joannes Haguftaldenfis fcri
bit : Secundum tenorem præcepti Apoftolici Wil
lelmus Abbas Rievallis , Ricardus Abbas II de
Fontibus , &c. convenerunt , cum quibus Walterus
Lundonienfis Archidiaconus & Willelmus Cantor.
Eboracenfis. Adftitit & Willelmus Electus cum
fuis coadjutoribus. Adverfus quem coram Apofto
lico procefferunt in caufam hi qui eum appellave
rant. Summa verò quarela eorum in hoc niti vide-
batur , quod Willelmus Comes Eboracenfis in Ca
pitulo Eboracenfi præcepit ex ore Regis , ut fi Deca
nus Eboracenfis Willelmusjuraret , hoc Regispra
ceptum , ad Capitulum per Comitem nequaquam
perlatum , hunc ad confecrationemfolemniter poſſe
admitti , fi tamen & ipfe pro fefidem daret, datio
ne pecunia hunc honorem fe non appetiffe. Ex Epi
ftola autem Divi Bernardi ad Cæleftinum Pa
pam CCXXXIV, & ex ejus Epiſtola CCXXXV
data ad Cardinales Curiæ difcimus , Willelmum
Decanum jurare noluiffe , indeque Sanctus Ber
nardus infert , Willelmi in Archiepifcopum .
Eboracenfem confecrationem fuiffe facrilegam,
eumque intrufum appellat. 1
Loquitur & de ifto fchifmate Serlo Monachus XVII.
Ciftercienfis æqualis in Hiftoria Fontanenfis VVillelmus
cœnobii Tom. I Monaftici Anglic. pag. 733. ufque ad Ess
recitata , & pag. 745. Turftini morte relata ha- genium III
prafuit Ec
bet : Convenientibus Clericis ad electionem fa- clefia Ebo
ciendam ,pars major numerò Willielmum Thefau- rac.
rarium in Archiepifcopum elegit, pars verò fanior
appellatione
 in Annales C. Baronii.
SAC. XII. appellatione interpofita reclamavit , &c . ipfe tamen
An.C.1140. Willielmus ad tempus obtinuit , amicitia functius
Potentum , fretus Regia poteftate , favente Epi
fcopo Wintonienfi Henrico ; qui ei manus impofuit,
& in Epifcopum confecravit , Pallium tamen , pro
curante adverfa parte , impetrare non potuit. Dein
pag. 747. inquit Willelmum Cathedræ præfe
diffe ufque ad Pontificatum Eugenii III . Ex qui
bus liquet primò erraffeThomam Stubbs inActis
Pontif. Eborac, ubi ait , Willelmum remanfiffe
cum Epifcopo Wintonienfi , ufque ad obitum
Henrici Murdach , feu ufque ad Pontificatum
Eugenii III , qui Henricum Archiep. Ebora
cenfem declaravit. Secundò , Willelmi caufam
fuperiorem fuiffe ; cùm primus, & à majori par
te Capituli in Archiep.Eboracenfem electus fue
rit. Bernardum verò falfis declarationibus inimi
corum Willelmi deceptum fuiffe oftendit Al
fordus anno MCXLIII num . VI & feq.
XVIII. Malmesburienfis in Hift.Novella lib. 2. pag.
Anglia ob 185. quo in ftatu hoc anno Anglia fuerit , hoc
inteftina
bella in mife modo narrat : Totus annus ille afperitate guerra
rum flatum inborruit. Caftella erant crebra per totam An
redacta. gliam , quæque fuas partes defendentia , imò , ut
veriùs dicam , depopulantia. Milites caftellorum
abducebant ab agris & pecora & pecudes , nec Ec
clefiis , nec cemeteriis parcentes. Domibus mifero
rum ruricolarum ufque ad ftratum expilatis ipfos
vintos incarcerabant : nec nifi omnibus quæcun
que habebant , & quæcunque quocunque modo
acquirere poterant , in redemptionem confumptis di
mittebant. Plures in ipfis tormentis , quibus ad fe
redimendum confiringebantur , dulces efflabant
animas , quod folum poterant Deo miferias fuas
applorante , &c.
XIX. Hac fuse profequitur Malmesburienfis, & po
Irrito con- ftea fubjungit : Eodem anno in Pentecofte refedit
tu de pace
actum. Rex Lundonia in turri , Epifcopo tantummodo Sa
gienfi præfente : ceteri verò velfaftidierunt , vel ti
muerunt venire. Aliquanto poft mediante Legato
(fc. Henrico Epifc. Wintonienfi ) colloquium
indictum eft inter Imperatricem ( Mathildem fi
liam Henrici Anglia Regis ) & Regem ( fc. Ste
phanum ) , fifortè Deo infpirante pax reformari
poffet. Conventum juxta Bathoniam miffo ex parte
Imperatricis , Roberto fratre , & ceteris fuis : ex
parte Regis Legato & Archiepifcopo ( nempe
Theobaldo Cantuarienfi )fimul && Regina (nem
pe Mathilde , de qua mox ) : fed inaniter , in
quam , triverunt , & verba, & tempora , infecta
que pace difceffum. Nec fuit ambarum partium
æquum diffidium , dum Imperatrix ad bonum pro
pior , Ecclefiafticum non fe revererijudicium man
daffet , & Rex illud quam maximè caveret , confi
liis illorum malè credulus , qui nihil minus quam
pacem vellent. Dum ei dominari ad utilitates
Juas valerent. Poftremo Septembri Legatus , qui
nofcet officii fui potiffimum intereffe , ut pax con
veniret , pro ea reftituenda laborem itineris tranf
marini aggreffus , in Galliam navigare maturavit.
Ibi à Rege Francia ( Ludovico VII ) , & Comite
Theobaldo ( fratre Stephani Anglia Regis ) ,
multifque religiofi ordinis perfonis , magno & folli
cito tractatu de pace Anglia habito , reverfus eft in
fine pene Novembris falubria patriæ mandata re
ferens , fiellet, qui verbafactis apponeret. Et pla
ne Imperatrix & Comes ( nempe Henricus filius
ejus , qui poftmodum Rex fuit) confeftim affen
sére; Rex verò de die in diemproducere , pofiremo
infumma fruftrari. Tum demum Legatus je intra
ſe continuit , rerum exitum, ut ceteri, feculaturus.
Tom. IV.
529
Mathildis ReginaAngliæ anno MCXXXVIII SÆ C. XII.
de pace cum Davide Scotia Rege fancienda Ste- An.C.1145
XX. .
phanumRegem conjugem fuum plurimùm urfe- Laudatur
rat , nec
rat, nec per
per eam ftetit ,, quin
eam ftetit quin ea effectum forti- Mathildis
ta fit , fed plures Barones , qui belli occafione Regina An
gravia damna paffi erant , Regis Stephani ani- ga
mum ab ejus confilio avocarunt , uti refert Ri
cardus Prior Haguftaldenfis in Hift. de Geft. Re
gis Stephani . Huic pia Regina magna erat cum
Sancto Bernardo neceffitudo, ut oftendit Epifto
la CCCXV ejufdem Sancti ad Mathildem Re
ginam Anglorum data , in qua ait , fe , dum Bo
lonia effet , gratiam aliquam ab ea petiiffe , ad
ditque : Bene fervate mihifilium , quem nunc pe
periftis , quia & ego quoque (fi Regi non difplicet )
in eo mihi vindico portionem. Mabillonius in No
ta ad eam Epiftolam , eam Mathildem interpre
tatur filiam Malcolmi III Scotia Regis , quam
dicit Henrici V Imp. dein Henrici I Angliæ
Regis uxorem , additque illam ex eo genuiffe
Henricum II , de quo Bernardus in fine Epiftolæ,
que ante annum MCXXXV Henrici Imortalem,
fcripta eft. Verùm animus ejus,quod magnis non
rarò Viris accidit, quando hæc fcripfit , peregri
nabatur. Neque enim Henricus II Anglia Rex
filius fuit Henrici I , fed Godefridi Andegaven
fis Comitis , & Mathildis Imperatricis , filix,
non verò uxoris Henrici I , qui nupferat Mathil
di filiæ Malcolmi III , & forori Mariæ , quæ
uxor data fuit ab Henrico I Rege Anglia Eufta
chio III. Bononix Comiti . Quo ex matrimo
nio nata unica filia Mathildis Bolonia Comitif
fa . Hæc verò conjugio copulata fuit cum Stepha
no Moritonii Comite , dein Moritonia & Bolo
nia , tandemque Rege Angliæ , ut unanimi con
fenfu Scriptores Belgici & Anglici docent. Ad
hanc itaque Mathildem Sanctus Bernardus fcri
plit ; neque enim Mathildis bmperatrix vivente
Henrico I patre Regina appellata , multò minus
Godefridus conjux ejus Regis titulo cohonefta
tus. Quare ea Epiftola poft annum MCXXXV
à Sancto Bernardo data ; cùm ultimis diebus il
lius anni Stephanus Angliæ Rex & Mathildis Re
gina appellati fuerint. Alfordus in Annal, anno
MCXXXIII num. XX fufpicatus fuerat ,
Mathildem , ad quam eft Epiſtola Divi Bernardi,
fuiffe Mathildem Imperatricem ; verùm poftea
hoc anno num . III eam opinionem jure merito
retractavit , & in viam rediit. Ad Majorem hu
jus S. Bernardi Epiftolæ intelligentiam legendus
Gaufridus lib. IV Vitæ ejus cap. 1 .
In Gallia anno MCX L dedicatum eft novum XXI.
opus Ecclefiæ beati Dionyfii anteriori parte à Do- Dedicatio
Ecclefia S.
muo Hugone Rotomagenfi Archiepifcopo XIX anno Dionyfii,
adminiftrationis domni Sugerii Abbatis , qui idem prafente Lu
opus conftruxit , ut legitur in brevi Chronico dovico Rege
Sancti Dionyfii ab Auctore Anonymo illius Ab- falta.
batia Monacho fcripto , & Tom. II Spicilegii
Dacheriani recitato , qui rectè , licet fubobfcu
riùs , tradit anteriorem partem hujus Ecclefiæ
duntaxat dedicatam fuiffe ab Hugone Archiep.
quia dedicatio principalis partis ejufdem Eccle
fix anno MCXLIV peracta eft , ut ibidem vi
debimus. Sugerius Abbas Sancti Dionyfii , qui
illam Ecclefiam ædificavit , libellum edidit de
ejus Confecratione & Translatione corporum
Sanct : Dionyfii ac fociorum ejus tunc facta, ait
que fe pridie Idus Julii die Dominica , hoc fcili
cet anno, folemnem ordinaffe proceffionem, cui
Ludovicus VII Francia Rex , & multi Epifcopi
ac Abbates interfuère , & Regem propis ma
Vy nibus
1
 530 Critica Hiſtorico - Chronologica
SEC. XII . nibus primum lapidem pofuiffe capitalis Eccle
A.C.1145 fix partis , nonnili poft quadriennium abfoluta.
Cùm verò Chronographus afferat, hunc annum
effe XIX adminiftrationis Sugerii Abbatis, qui
& Adminifter Ludovici VII Regis erat , ma
nifeftè apparet , Sugerium anno MCXXII ,
non verò anno infequenti , Abbatem renuncia
tum fuiffe ; neque hoc impofterum in dubium
revocandum.
XXII.
Hoc anno Alphonfus VII Caftellæ Rex &
Alphonfus
Caftella Hifpaniarum Imperator Garfia Ramiro Navarra
Rex bellum Regi bellum intulit. Sandovalius in Alphonfo
infertGarfia VII teftatur , fe legiffe foedus tunc Imperato
Ramiro Na- rem inter & Raymundum IV Comitem Barci
varra Regi. nonenfem initum Carioni , erà MCLXXVIII ,
hoc fcilicet Chrifti anno , non verò , ut quidam
Hiftorici Hifpani fcripsère , erâ MCLXXVI
pridie Idus Junii. Eo tractatu Imperator cedit
Raimundo Comiti & Principi Aragonenfi Cæfar
auguftam , Tarraconam , aliaque vicina oppi
da , quæ jam in poteftate Caftellanorum erant ,
ea conditione ut Raimundus fupremum jus ejus
agnofcat , eique hominium præftet. Statim Im
perator Pampilonem obfidione cinxit, fed Gar
fias Ramires , qui fe fe in ea non incluferat , ex
melioribus fuis copiis exercitu congregato ir
ruit in Aragonios , & gloriofam de illis victoriam
reportavit in loco inter Gallum & Cortem pofi
to , ut dicitur in antiqua Hiftoria à Sandovalio
fol. 169. memorata , idque Dominica in Albis
hujus anni. Quare cum prælium hoc die XIV
menfis Aprilis habitum fuerit , foedus ad Cario
nem fancitum , non pridie Idus Junii , fed pri
die Idus Januarii. Alphonfus Imperator medio
menfe Maio in Navarram irrumpere propofue
rat , & Garfias Ramirus Ludovici VII Galliæ
Regis & Aquitaniæ Ducis ac amicorum auxilia
expectabat, cùm Alphonfus Jordanus Tolofa Co
mes ad Sanctum Jacobum devotionis gratia
proficifcens per Naierenfem urbem , ubi Impe
rator copias fuas congregabat , tranfiens Navar
reos & Caftellanos ad armorum fufpenfionem
adduxit.
XXIII.
Verùm Alphonfus Imperator eodem ferè tem Philippenfi, Amaftriano , Mefembrienfi , & Dei
Alphonfus pore aliam expeditionem adverfus Alphonfum,
Portugallia amantibus Archiepifcopis Paravifienfi & Got
Rex Regnum qui fe Portugalliæ Regem vocabat , fufcepit.. thienfi , nec non adftantibus & illuftribus Princi
fuum Rom. Innocentius II Legatum in Hifpaniam miferat, pibus. Cura corporum incumbere , &c. Propterea
Ecclefia ve qui hunc Principem excommunicatione percel
Etigale red nos , cùm multos adfcribendum , inftituendumque
dit. leret , nifi Alphonfum Imperatorem agnofce alios , fua fponte , & voluntate exfe fe animatos ,
ret, fed Lufitanus maluit excommunicari, quàm refrænantes , &c.
Alphonfo Imperatori fubjici . Faria tamen, aliique
tradunt promifiile poftea Lufitanum Legato fe
fingulis annis marcas duas auri Ecclefia Roma
na loco census perfoluturum , fi Innocentius II
eum in dignitate Regia confirmaret : quod cùm
pollicitus effet Legatus, Lufitanum Legatos mi
file , qui Sancto Bernardo apud Pontificem
agente , anno fequenti Regni Portugallia inve
ftituram ab eo obtinuère. Poftea fub Lucio II
Alphonfus Lufitaniam Romana Ecclefia vecti
galem annuo cenfu unciarum auri quatuor con
ftituit , ea conditione ut defenfionem ac fola
tium Apoftolica Sedis haberet , & nullam po
teftatem alicujus Ecclefiaftici vel fecularis Do
mini , nifi tantum Apoftolicæ Sedis vel iplius
Legatorum , in Regno fuo reciperet. Innocentio
II jam hominium fecerat Alphonfus , qui in fuis
ad Lucium literis fe quidem Regem infcribit ,
fed à Pontifice Dax tantum falutatur , ut videre
eft apud Baluzium lib. II Mifcell . pag. 220. &
feq. ubi Alphonfi & Lucii II Epiſtolas in lucem
emifit. Rodericus de Cunha in fuo Epifcopo- AnSEC.
.C.1XII.
140.
rum Portuenfium Catalogo part.2.cap. 3. Diplo
ma Alphonfi hoc anno datum repræfentat , in
quo is fe Portugallie Regem dicit.
Interim Sanctius Epifcopus Calahorra , Mi- XXIV.
chael Epifcopus Taraffonenfis , & Prior Mona- Pax inter
Alphenfum
fterii San&a Maria Regalis de Naiara omnem vil Caftel
diligentiam adhibebant , ut Garfiam Ramirum la & Gar
Navarra Regem cum Alphonfo Imperatore pa- fiam Na
varra Reges
cificarent. Hi adlimites utriufque Regni vene
fancita.
rant , fe feque ad decretorium prælium para
bant, fed major apparatus terrorque , quàm bel
li exitus fuit. Pax enim inter utramque gentem
ad Iberi ripam , Calagurrim inter & Alfarum
conftituta ; ad colloquium ventum , cui Beren
garia Alphonfi Imp . uxor , tres Præfules memo
rati , multique Proceres interfuêre. Neque tan
tum concordia in eo colloquio fancita; fed etiam
pactis nuptiis firmata , Sanctio Alphonfi natu
majore filio & Blanca Garfiæ Regis filia matri
monio junctis . Sandovalius laudatus, & Maria
na lib. X de Reb. Hifp. cap. 18. fidem faciunt,
fœdus illud menfe Octobri initum , fed Mariana
diem XXIV illius menfis , Sandovalius verò
diem XXV , & Brizius Abbas diem quintum
ejufdem menfis notarunt ; quod dierum difcri
men Librariis potius , quàm Auctoribus attri
buendum.
Hoc etiam anno Conftantini Chryfomali Scrip- XXV.
ta omnia in judicium vocata, & examinata; cum- Synodus ad
que continerent multa Enthufiaftarum , & Bo. verfusChry
gomilorum dictis abfurdiora , coacta Synodo à Patriarcha
Leone Styoppita Patriarcha Conftantinopolita- Conftanti
no profcripta , condemnataque fuere. Senten- nop.coacta.
tiam Synodi Allatius lib . 2. de Ecclef. Occident.
& Orient. Confenfione cap . Xi publicavit ,
quam refectis minus neceffariis hic referemus :
Menfe Maio , indictione III , præfidente San&tiffi
mo noftro Domino & Oecumenico Patriarcha
Domino Leone , in dextris cathecumeniis S. Alexii,
affidentibus & fan&tiffimis Præjulibus , Ancyrano,
Cyziceno , Amafienfi , Meltmenfi , Laodicenfi,
Cretenfi , Antiocheno Pifidia , Traianopolitano ,
Quorundam Monachorum
adventu , qui in facro Domini Nicolai monafie
rio exercentur , edocti , Commentaria quædam
Conftantini Chryfomali , qui olim obiit , ibidem
reperiri ; quæ cùm ibi percurriſſent , non parum
fcandalizatos fuiffe propter multas in illis conten
tas nugas atque ineptias , ut tradebant & jam
multis communicari , tanquam omnium utilifi
ma , aptiffimaque ad vitam exquifitiorem alios
manuducere : rem maxime confiderationis effe ra
ti , ab illis qui ea poffederant Commentaria li
bris recuperatis ; namque , difquifitionefacta , &c.
Que in illis continebantur , & privatim confide
rantes , & coacta Synodo examinantes , non tan
tum nugarum , ineptiarum , & ftultiloquiorum ;
fed & compertarum hærefeon plena reperimus ,
& dictis Enthufiaftarum & Bogomilorum abfur.
diora.
Ut enim alia prætereamus , quæ præter Eccle- XXVI.
fiafticos mores & traditiones ex ventre eructavit, Abfurde
• Chryfomali
& ex infelici jua mente confinxit , &c. dicens barefes.
Satanæ eos cultum præbere , qui cuicunque Prin
cipi
 in Annales C. Baronii .
531
SEC. XII. cipi honorem & venerationem exhibent , dum ni ta eidem fenfibilis Spiritus gratia , & per eam SEC. XII,
An.C.1141.
An.C.1140 . bilominus dicit , omnem Chriftianum , in infan tranfmutationis & tranfelementationis , impofte
tia , uti moris eft , baptizatum , abfque eo quod rum neque velit , neque poffit peccare.
cathechizatus fit , ut ipfe ait , baptizari illum qui Præter autem multa alia , illud quoque intonuit, XXIX.
Libri,in qui
dem , fed revera Chriftianum non effe , licet ita fingulos Chriftianos duas habere animas , quarum busejus dog
vocetur ; &, licet virtutes aliquas affecutus fit , una fit impeccabilis , alia peccatis obnoxia : quod mata con
eum non aliter ac Paganum & Ethnicum affecu fi unam habuerit animam , Chriftianus nondum tinentur,
tum fuiffe , nec oportere ipfum percurrere do factus eft , An non ifta jam indicatarum hærefeon flammis ad
difti.
&rina Evangelica Sermones , fed prius catechiza propriafunt ? Namque intellectualem ſenſum, rur
ri & initiari , & tranfelementari , hoc eft , fece fumque fenfilem intellectionem aut folum fenfum,
dere à poteftate Satane. Item quicunque , licet ut in aliis tradit , & illuminationem , &revela
ita nuncupentur Chriftiani , non percipiunt fuam tionem , & cognitionem ab eo requiri in baptiza
ex divino Baptifmate tranfelementationem , nec tis ; fi minus , inutile iifdem afferere Baptifma , li
ad Archieraticum gradum pervenerunt , etfi uni cet omne bonum confequi ftudeant ; Enthuſiaſta
verfam divinitus infpiratam Scripturam ex ore rum omnino hærefis eft , qui revelationes divinas
recitent, & inftruant , cognitione eos inflante glo pravorum Dæmonum fraudibus fibi infundi ima
riantes nullam inde utilitatem cepiffe , nifi rurfum ginantur : poft divinum porrò Baptifma baptiza
catechizati , tranfelementationis participes facti tos , quod abfque catechefi , ut ipfe ait , regenera
fint, & animorum fuorum habituum formationis , tifunt , hoc eft ,non omnes Chriftianos , etiam
per myfticam meditationem , & manuum impofi Magiftros , & Sacerdotes , & ipfos Hierarchas
tionem , catorum difpenfatorum magni bujus my indigere rurfum ab initio catechesi , initiatione,
fterii, & facrofan&ta cognitionis gnarorum. & tranfelementatione , per ceremonias ab eo ine
XXVII. In alio item capite addit , quicunque intellectuali trufas , & manuum impofitionem , fapientum dif
Alia Chry- fenfu intellectualiter non perfentit Deum in eo ope penfatorum myfticæ hujus gratia , quos fummis co
fomali dog
mata. rautem voluntatem fuam per Jefum Chriftum , in natibus perquirendos effe tradit ; rarò enim in
caffum laborat : & Chriſtiano nondum catechizato, veniuntur ii , qui foli poſſunt ad ſe accedentes re
fi pæniteat & confiteatur peccata , quæ poft facrum novare , ea divinæ gratia participes facere ; Bo
Baptifma commifit , nihil prodeffe vincula & me gomilorum hærefeos indubitabile eſt ſignum , qui ,
dicamenta auxiliaria , fed requiri doctrinam di tanquam imperfectum , noftrum Baptiſma redar
vinam , & initiationem , & fidem. Rurfumque fi guunt , & fecundum important , fuum proprium,
Chriftianus Baptifmate ablutus , non eft ab infir quod perfectum faciat hominem , & divini Spiri
mitate corroboratus , & à propenfione in peccatum, tus participem. Illud etiam aut duas animas Chri
& adeat eum , qui antea corroboratus eft per fi ftianum habere , ut tradit , aut non effe Chriftia
dem , & manuum impofitionem diſpenſatorum di num , ipfiffimis verbis inter Maſſalianorum aut
vine gratia , quæ ex fide datur , non ex operibus. Bogomilorum deteftanda secta dogmata reperitur.
Præterea veros apud illum Chriftianos non fubjici Decernit poftea Synodus libros illos , in quibus
legi ; quemadmodum poftquam pervenerunt ad innumera alia hujufmodi diffeminantur , igne
menfuram ætatis Chrifti , non amplius pole effe exurendos effe , prohibetque ne quifpiam au
fub lege , fed pro viribus , quæ legis funt , facienda. deat novas doctrinas edere , antequam à Catho
Item tanquam dogma fancit animas poft fanctum lica Ecclefia prius judicata & approbata fue
Baptifmum , habitationis cogitationibus vexatas , rint. Ait deinde vocatos fuiffe penes quos li
non poffe ab illis liberari , nifi per Interpolatores bri Chryfomali inventi funt , qui proprio ore
fatue adhortentur , neque in Ecclefiam ingredi , dixere fe nihil tenere , nifi quæ hodie in Sy
neque canere , neque Chriftum compellare , neque nodo decreta : & veniam pofcere quod bona
quidpiam Chriftianum opus efficere ; alibi etiam , præfumptione virum profecuti fuerint ; feque
neque aliquam virtutem confectari , antequam per ejus Commentaria perpetuo anathemati fub.
bonam illam immutationem immutentur , quod jicere.
Deus ab eis fe avertat , illaque odio profequatur :
namque Dæmonibus fimiles funt , quifimilia pera
gunt , affirmantquefe per Deumperagere ; incon ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6634. Anno Fræ
fultè verò , ut ait , illa efficiunt. Hifpan.
XXVIII. Et , ut pleraque fummatim dicamus , in diver 2. E. D 2. P. 30. Mart. Indict. 4. MCLXXIX.
Anno Hegi
Alia ejus fis ille capitibus affirmat nullum commodum Chri JESU CHRISTI 1141. ræ DXXXVI
dogmata.
fianos percipere , licet omnem virtutem expleve INNOCENTII II PAPE 12. inchoato die
rint, & ab improbitate omni declinarint , etiamfi VI Aug.
CONRADI III REG. 4. t fer.4
illa per Deum operentur , nifi intellectualem fen
fum divini Spiritus accipiant , naturaliter & fi JOANNIS COMNENI IMP. 24.
ne dolore in illis bonum efficientis , & immobiles
omnino facientis ad malum. Decernit etiam nifi D num. I & feq. Hoc anno Si- I.
Alis Rex nullum bellum movit
tutelam in fenfu acceperint illuminationem qui > fed Tiburcesin
Innocentium
regenerantur , ut , dum canunt , inconcufam atque Tiburtes , Præneftini , Tufculani , & Albani , II rebell ,
es
immobilem habeant mentem , & percipiant eo qui fuperiori diffidio depravati folemne Inno
rum , quæ canuntur , fententiam univerfam , ne centio obfequium denegaverant , in contumacia
que pfallere eos omninó , neque orare , imò neque perftabant. Hos tamen Innocentius II Sacro
ut fideles in Ecclefiam ingredi , donec per eam , rum interdicto percutere opportunum non ju
que ab illo affertur , catechefi rurfus & initiatio dicavit , uti narrat Baronius ex Ottone Frifin
ne , unguentorumque unctione tranfelementati , di genfi lib. 7. cap. 27. Quare perperam fcripfit Si
vini Spiritus in femetipfis roboris ac efficacia fen gonius lib. XI Hiſt. de Reg. Ital. Pontificem
fum perceperint. Imò eadem affirmat de tonfura , eos excommunicaffe.
eum nempe qui tondetur , fine ulla utilitate tonde In Sicilia Saraceni non pauci Chriftianam fi II.
In Sicilia
ri , nifi in intellectuali fenfu, & non in fide dona. dem ample&ebantur , & ex iis aliqui magnas
donatio. Plures Sara
Tom. IV. Xy 2
 532 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XII. donationes Ecclefiis faciebant. Rochus Pirrhus
An.C.1141 . Chartam cujufdam Rogerii Chameti hoc anno
ceni fiunt
Chriftiani. datam refert, quam adhuc fupereffe teftatur. In
- ea Chametus unica donatione cafalia tria , feu
terras tres Ecclefiæ Panormitana largitur , ait
que : Refpiciendo te venerabilem Electum Archie
pifcopatus civitatis Panormi dominum Rogerium
Trefera , idoneum hominem pacificum , virtuofum
&juftum, & Deo ex toto te datum , &jugofuo,
rectum in fide , & omnibus verbum recitatis præ
dicantem , ut fis in præceptis Dei & regalis cul
minis & fuus fpecialis orator , &c. pro falute ani
ma mei fpiritualis patris & receptoris quondam
Comitis & Sicilia Calabria' Domini Rogerii , &c.
offero &c. & inter vivos donationem facio fanctif
fimo Templo Dei Genitricis Virginis Maria Archie
pifcopatus civitatis Panormi , & tibi prædicto ami
co meo Electo ipfius Archiepifcopatus , &c. tria
conjuncta cafalia , &c. cum noftra bulla plumbea
plumbavi anno ab initio mundi 6649. menfe Fe
bruario , indictione IV , dominante & regnante
fanctiffimo à Deo coronato pio Rogerio , magno Re
ge & Chriftianorum Adjutore. Amen. Eft is an
nus mundanus Periodi Conftantinopolitana , à
Kalendis Septemb. fuperioris Chrifti anni in
choatus. Que Era Conftantinopolitana in Re
gno Sicilia & Neapolis diu ufurpata.
III. Ad num . III. Albericum Bituricenfem Ar
Diffidium
inter Inno chiep . anno MCXXXIX demortuum effe, &
centium 11 Sedem vacaffe per annum & menfes tres docet
cumLudovi
VII Re Auctor Patriarchii Bituricentis cap. LXIII.
gem Francia. Quid verò poft ejus mortem contigerit , narrat
Baronius ex Pfeudo.Roberto deMonte inChron.
ad hunc annum . Sed præftat audire Chronogra
phum Mauriniacenfem , qui hoc ipfo tempore
vivebat. Is lib, 3. pag. 386. ait : Tunc temporis
etiam Ecclefia Bituricenfis fui Paftoris defunctio
ne non mediocriter defolata , gravis & importuni
fchifmatis morbo infolente concufla eft. In tantum
verò difcordiæ hujus malum proceffit , ut ufque ad
Apoftolicum & Franciæ Regem perveniret. Qui
dam enim prædictæ Ecclefia Clerici affentiente Re-
ge Cadurcum quendam fibi volebant præficere.
Altera pars illorum Petro , Haimerici Romani
Cancellarii confobrino , prærogativam illius hono
ris affectabant. Papa verò Cancellarium diligens,
contribulem quoquefuum pro ipfo dirigebat. Unde
& ipfi confecrato in Archiepifcopum , fuum inte
grè auxilium impendebat. Et licet contra Regis
voluntatem ipfe præficiendus effet , ipfum mifit Bi
turiges , Cadurcum verò omni Ecclefiaftico bono
reprivavit. Videns Rex voluntatem fuam ad effi
caciam non potuiffe pertingere , non modico fremi
tu ira concuffus eft , & quafi in auctoritatem Apo
ftolici volens indignationem conceptam retorque
re, Petro totius terræfuæ introitum interdixit. In
nocentius verò gladium Ecclefiafticum in ultionem
exerens , per omne Regis dominium divini cele
brationem officii interdixit. Hujus autem difcor
die malum omnibus diebus vitæfuæ integrè dulco
rari non potuit.
IV.
Loquitur etiam de hoc diffidio Guillelmus
Francia Re
gnum ab In Nangius in Chron. ad annum MCXLII , & de Pe
nocentio 11 tro de Caftro cognominato, ut ipfe afferit, fcribit:
interdicto Rex Archiepifcopum exclufit redeuntem. Sedeum
fuppofitum. Comes Campanie Theobaldus ( Stephani Angliæ
Regis frater ) recepit in terra fua , & ei omnes
Ecclefiæ obediebant. Indignatus ob hoc Rex , conci
tavit omnes ferè Proceres fuos , ut unà cum eo
guerram inferrent Comiti Theobaldo. Tum ad an.
num MCXLIII ; cepit Rex Vitriacum , oppidum
Comitis Theobaldi , ubi admoto igne incenfa eft SA C. XII .
Ecclefia , & in ea MCCC homines diverfi fe- An.C.1141 .
xus & ætatis periere. In Chronicis tamen Gem
blacenfi & CatalaunenfiVitriacum anno MCXLII
dicitur incenfum fuiffe. His addit Radulphus de
Diceto in Abbreviat . Chron . pag. 509. Per trien
niumperfona Regis interdicto fubjacuit. In quam
cunque civitatem , caftellum , vel vicum intrabat,
celebratio divinorumfufpendebatur. Herimannus
verò Monachus Tornacenfis , aut ejus Conti
nuator ait , Papam in Bituricenfem Archiep.
confecraffe Petrum , quod quia Rex concedere no
luit , Chriftianitate privatus eft.
Ordericus lib. XIII Hift. ad annum MCXLI V.
de Ludovico VII Francorum Rege fcribit : Ludovicus
VII Tolofam
Ludovicus Juvenis Francorum Rex ingentem exer obfidet.
citum congregavit , ac adfeftivitatem Sancti Joan
nis Baptifta Tolofam obfidere perrexit , & in Confu
lem ( ideft , Comitem ) Andefonjum Raimundi
( Comitis Sancti Egidii appellati ) filium præ
liari contendit. Paulò pòft : En Stephanus Rex
Anglorum in carcere gemens detinetur ; & Ludo
vicus Rex Francorum expeditionem agens contra
Gothos & Gafcones pluribus curis crebrò anxiatur.
Catellus lib . 2. Hift. Comitum Tolofa cap . 4.
exiftimat hujus belli caufam proveniffe ex Elev
nora filia Philippiæ , Guillelmi Comitis Tolofa
ni hæredis. Ea enim de caufa Ludovicus Rex
ejus maritus aliquod fibi jus in Comitatum il
lum afferebat. Hoc tamen bellum extin t
&um
matrimonio Conftantia Ludovici Regis fororis
cum Raimundo V Comite Tolofano.
Hoc etiam anno idem Ordericus narrat , VI.
Ramnulphum Comitem Ceftra multos in Anglia Prelium in
ter Stepha
contra Stephanum Regem excitaffe , & impri- num Anglia
mis Mathildem Andegavorum Comitiffam vul- Regem ejuf
gò Imperatricem dictam , nec quieviffe donec que adver
Rex captus fuerit : Quotidie , inquit Ordericus, farios.
de adventu inimicorum rumores audiens Rex par
vi pendebat , nec eos tales effe , & tantos aufus
præfumerent , credebat , fed iuos qui in arce ( Lin
colnienfi ) clementiam ejus objecrabant , apta
tis expugnari machinis cogebat. Denique Demi
nico Sexagefimæ , dum facra folemnitas Hyppapan
ti Domini celebraretur ( ideft, Purificationis Bea
tæ Virginis , ideoque hoc anno , quo feftum il
lud in Dominicam Sexagefima incidit ) , & ipfe
Rex hoflium phalanges jam adeffe intueretur , Pro
ceres advocavit , confiliumque quid agerent , ab
eis inquifivit. Quidam igitur perfuaferunt , ut in
gentemfamiliam cum devotis civibus ad tutandam
urbem conflitueret , & ipfe ad congregandum
exercitum de cunctis Angliæ regionibus honestè
difcederet , & rursùs opportuno tempore , fi bojies
ibidem permanfiffent , ad expugnandos illos Rega
li feveritate remearet. Admonebant etiam alii,
ut debitafacræ Purificationi S. Dei Genitricis Ma
riæ reverentia exhiberetur , &tempus prælii nun
ciis pacis intercurrentibus commodè protelaretur ,
ut procraftinatione interpofita neutra pars confun
deretur , nec humanus fanguis ad multorum dolo
rem funderetur. Obftinatus autem Princeps per
fuafioni prudentium obaudire contempfit , & præ
lium pro aliqua ratione induciari indignum duxit :
fed protinus fuos ad bellum armari præcepit. Acies
igitur pugnatorum prope urbem convenerunt , &
ordinatis utrimque turmis bellum commiſerunt.
Paulò pòft fubdit Ordericus ; Rex fortium VII.
actuum antecefforumfuorum memor fortiter dimi- Stephanus
Rex captus
cavit , & quandiu tres fecum pugiles habuit ( ci- incarce
licet Galerannum Comitem , Guillelmum de ratus.
Guarenna
 in Annales C. Baronii .
533
SÆC. XII. Guarenna fratrem ejus , & Gislebertum de Cla que Præfules cum aliquantis laicis in fententiam'sÆ C. XII.
An.C.1141 . ra ) , enſe velſecuri norica , quam quidam illi ju
Legati cefsère. Pafcha quod tunc fuit III Ka. An.C.1141 .
venis ibi adminiftraverat , pugnare non ceffavit. lend. Aprilis , ideoque hoc Chrifti anno , Impe
Tandem feflus & ab omnibus derelictus , Roberto ratrix apud Oxeneford egit.
Comiti confobrino fuo fe commifit , & captus eft, Feria II poft Octavas Pafcha Concilium Ar X.
& ab eodem paulo poft Mathildi Comitiffe obla chiepifcopi Cantuariæ Theobaldi , & omnium Et à Prae
fulibus in
tus eft , &c. & mifer prob dolor incarceratus eft. Epifcoporum Angliæ, multorumque Abbatum, Concilio
Narrat poftea Ordericus mala occafione hujus Legato prafidente , Wintonia ingenti appa- Wintonienfi.
captivitatis hoc anno in Anglia perpetrata , & ratu incœptum. Malmesburienfis ait , fe huic
Hiftoriam fuam Ecclefiafticam libris XIII com interfuiffe. Feriâ tertiâ Legatus dixit , le Conci
prehenfam abfolvit , LXVII ætatis fuæ annum lium congregaffe , ut de pace patriæ confulere
agens , ut ipfemet affirmat. Ex ea multa ad fup tur in medium : Henricum Angliæ Regem ju
plendos Annales Ecclefiafticos mutuati fumus ; rare feciffe , ut omnes Imperatricem filiam tan
nam licet hic Auctor non rarò inChronologiam quam dominam Angliæ , & Ducatûs Norman
peccet, multa tamen fcitu digniffima in medium nia poft mortem fuam agnofcerent : eoque
profert, & fincerè narrat. Exiftimo eum ante mortuo , quia Imperatrix in Normannia refide
mortem Opus fuum revififfe ; librum enim pri bat , provifum effe paci patria, regnare permiffo
mum finiens , ait tunc Lotharium dominari Ale fratre fuo ; fed eum nullam juftitiam exercuiffe,
| mannis , Ludovicum Francis , Stephanum Anglis Epifcopos captos, Abbatias venditas, Ecclefiam
& Ranimirum Monachum Hifpanis , & tamen thefauris depilatam : hefterno die ventilatam
LothariusImp.annoMCXXXVII obiit, eodem effe fecretò caufam coram opni majori parte
que anno Ranimirus regnum Aragonia dimifit, Cleri Anglia , feque Imperatricem in Anglia,
& in fuum Monafterium reverfus eft. Præterea Normanniaque dominam eligere ; denique
librum fuum XIII in Stephani Regis captivi Londinenfes nunciis fuis conveniffe , ut tutò
tate abfolvit. Nullum neque in Bibliotheca Re veniant , fe feque confidere eos non ultra hunc
gia , neque in aliis Parifienfibus hujus Historia diem moraturos. Feriâ quartá venerunt deputati
exemplar MS. fupereft , cujus ope errores ali à Londinenfibus , & dixère Londinenfes omnes
qui , qui in eam irrepsère , emendari poffent , rogare, ut Rex de captione liberaretur. Refpon
& interpolationes , fi quæ fortè fint , di fum eft à Legato , non decere , ut Londonien
gnofci. fes , qui præcipui habebantur in Anglia , partes
VIII. Quæ poft Regem captum in Anglia contige illorum foverent , qui dominum fuum in bello
Obfervanda rint , narrat Malmesburienfis complurium te
in legendis reliquerant , quorum confilio idem fancam Ec
Malmesbuftis oculatus , in lib. 2. Hift. Novel . pag. 187. & clefiam exhonoraverat. Feriâ quintâ folutum eſt
rienfi & feqq. quæ tamen Librarioru m errore cum anno Concilium , excommunicatis ante multis , qui
loanneHa MCXLII conjuncta funt. In Hiftoria Joannis Regiarum erant partium. Pleraque tunc pars
guftaldenfi.
Prioris Haguſtaldenfis , alio modo ab Exfcripto Anglia dominatum Imperatricis fufcipiebat.
ribus peccatum ; annus enim MCXL in duos di Sed dum ipfa putaretur omni Anglia ftatim XI.
viditur , in annum nempe MCXL & MCXLI, poffe potiri , mutata funt omnia. Londonienfes Legatus S.
Sedis Ma
& deinde fub anno MCXLII , quæ præfenti ac in aperti odii vocem eruperunt, & infidiis etiam thildem de
cidère , narrantur , & fic deinceps. Sed feriæ, eam , ejufque comites appetiverunt. Quare hi ferit & Ste
aliaque temporum nota in Malmesburienfi , & urbe ceiferunt , & Imperatricem comitati funt, phanus Rex
in Joanne Haguftaldenfi fæpe expreffa , ne in Legatus , Rex Scotia , & frater ejus Robertus exit.
carcere
errorem trahamur , impedient. Ad hanc textus Londinenfes verò quidquid rerum pro feftinatio
Malmesburienfis depravationem cùm omnium ne reliquerant , furati funt. Neq multis poft
non advertiffet Labbeus , Tom. X Concil . pag. diebus exorta fimultas interLegatum & Impera
1024. Concilium Wintonienfe hoc anno indi tricem, & Legatus offenfus multis diebus ab Im
&um citatoMalmesburienfi in fequentem diftu peratricis Curia abftinuit , & omnes illius par
lit. Porrò Malmesburienfis narrationem ejus tis, quos in Concilio excommunicaverat, incon
verbis repræfentabo, omiffis tamen quibufcun fultis Epifcopis abfolvit , ferebantur etiam per
que ad rem noftram non facientibus , & cha Angliam ejus querela in Imperatricem , quod
racteribus temporariis , aliifque id genus ad ma eum capere voluerit. Poft hæc tumultibus
jorem explicationem additis. omnia in Anglia turbata , Robertus Imperatricis
IX. Mathildis Imperatrix & Robertus Comes Gloce
Mathildis frater , dum ejus partes armis tuetur , die fan&
tx
Imperatrix ftriæ apud HenricumWintonienfem Epifc.S.Se Crucis Exaltationis , quæ tunc habebatur in
agnofcitur dis Legatum , & Stephani Regis fratrem nunciis Dominica , ideoque hoc Chrifti anno , captus
Regina An- egerunt, ut ipfam tanquam Henrici Regis filiam, fuit , tandemque die fefto omnium San&orum
glia
to S. àSedis.
Lega- & cui omnis Anglia & Normannia jurata effet, inter partes conventum , ut & Rex & ipfe ab
incunctanter in Ecclefiam & Regnum reciperet. folveretur , nullo pacto alio interveniente , nifi
XIV Kalend. Martii eo anno prima Dominica ut quifque partes fuas pro poffe, ficut prius tuta
Quadragefimæfuit , ideoque hoc anno , non ve retur. Sic ea die Rex eluctatus eft captionem.
rò infequenti. Ita mediantibus utrobique nun Interea Legatus immodici animi Pontifex XII.
ciis ad hoc res expedita , ut ad colloquium qui quod femel propofuiffet , non ineffectum Concilium
conveniretur. JuravitImperatrix Epifcopo, quod relinquere vellet , Concilium apud Westmonaste- Westmona
"
omnia negotia majora inAnglia ejus nutum fpe rium die O&avarum Sancti Andrex coegit. Le
tarent, fi eam ipfe in dominam reciperet. Idem &a in eo litera Innocentii II , quibus mode
&
juraverunt cum ea Robertus frater ejus Comes ftè Legatum arguebat ; quod liberare fratrem
Gloceftria, & nonnulli alii. Nec dubitavit Epi fuum diffimulaffet. Ait Malmesburienfis fe huic
fcopus Imperatricem in dominam Anglia reci Concilio non adfuiffe , feo hoc famâ accepiffe,
pere , quod quamdiu ipfa pactum non infringe ficuti & Regem ipfum in Concilium introiffe
ret, ipfe quoque fidem ei cuftodiret. Nam mul & queftum effe , quòd homines fui eum cepe
tò pòft Theobaldus Cantuaria Archiep. & pleri rint : ipfum Legatum dixiffe fe Imperatricem
Tom . IV. Yy 3 non
 Critica Hiftorico - Chronologica
534
SÆC. XII . non voluntate , fed neceffitate recepiffe : quin
An.C.1141 . etiam certis auctoribus ad fe delatum , eam &
fuos vitæ ftruxiffe infidias : itaque jubere fe , ut
Regem voluntate populi , & ailenfu Sedis Apo
ftolicæ inunctum , quantis pollent viribus juva
rent. Fuit ergo hic annus , ut fubdit Malmes
burienfis , pene perniciofus Angliæ .
XIII. Anno MCXXXV diximus, Anjelmum Abba
Robertus de tem Sancti Edmundi à parte tantùm Capituli
Sigillo fit Londinenfis electum fuifle Epifcopum ejufdem
Epifc . Lon
donienfis. urbis in Concilio apud Wejimonafterium anno
MCXXXVI celebrato , & Innocentium II ele
&ionem illam refcidiffe . Hoc verò anno, ut re
fert Joannes Prior Haguftaldenfis in fua Hifto
ria , Rodbertus de Sigillo , qui fuit Cancellarius
Regis Henrici , tunc Monachus de Redingas , vir
bonus , ad regimen illius fedis accitus eft, idque ab
Imperatrice, ut habet etiam Gervafius in Chron.
qui hanc electionem cum currenti anno rectè
connectit , uti & præftiterat Joannes Haguftal
denfis , fed , uti jam monui numeros annorum
Librarii corrupère. Idem etiam fcribit Radul
phus de Diceto in Abbreviat . Chron . pag. 508,
Robertum autem initio Sedis fuæ vexatum fuif
fe eruo ex Epiftola CCXI divi Bernardi ad In
nocentium II, qua ei Roberti caufam commen
dat : Ille antiquus amicus , fidelis fervus , devotus
filius (Robertum loquor Londonenfem Epifcopum )
clamat ad vos , quod occupator ille , qui eum
prævenit in fedem , quam Deo auctore ipfe for
titus eft , ipfius Ecclefiæ vadia , terrafque diftra
xerit, & diftratas reflituere nolit. Mabillonius
in margine notat hancEpiftolam anno MCXXXIX
datam ; verùm eam ad annum MCXLIII per
tinere ex ipfamet deducitur. In ea enim Ber
nardus de Theobaldo Cantuarienti Archiep. ait :
Injuftè in caufam trahitur : exculatque eum quod
ob tempeftatem bellorum ad præfentiam ejus ,
ubi caufa terminanda fuerat venire non pollit.
Gervafius autem in Chron. ad annum MCXLIII
ait Jeremiam Priorem Cantuarienfem , cum vi
deret fe à Theobaldo Archiep. proximè depo
nendum ad Sedem Apoftolicam appellaffe ; cum
que Theobaldus appellationi non detuliffet , &
illum à Prioratu amovillet , Jeremiam Romam
profecum obtinuifle literas ab Innocentio II ,
quarum virtute Româ redux , ab Henrico Win
tonienfi Epifc. & S. Sedis Legato in priftinum
gradum reftitutus eft. Quare eo Chrifti anno
Sanctus Bernardus Epiftolam CCXI , qua tam
Theobaldum , quàm Robertum commendat ,
ad Innocentium II dedit. Vide quæ anno fe
quenti de eadem Epiftola dicemus.
XIV. Alphonfus VI Aragoniæ Rex Hifpaniarum
Templarii Imperator appellatus teftamento fuo fanxerat,
jusfuum ce- ut fi fine liberis vita fungeretur, Regnum ejus in
dunt in re
gnum Ara partes tres fcinderetur, quarum una S. Sepulchro
gonia. Hierofolymitano , altera Hofpitali in eadem
urbe inftituto , tertiaque Templariis Hierofo
lymitanis cederet ; fed cùm Ranimirus Mona
chus Petronillam ex legitimo matrimonio fufce
piffet , hacque Raimundo Berengarii IV Co
miti Barcinonenfi uxor defponfata fuiffet, hære
des ifti jus omne quod habere poterant in Re
gnum Aragonia, die XXIX menfis Augufti cur dieque extans ejus Epiftola continet ) minimè qui
rentis anni in Raimundum tranftulere , ut nar dem , ait fpiritum blafphemiæ habere me credo ,
rat Diagus lib. 2. Hift. Barcinon . cap. 144. jux fed nec maledixiffe cuiquam , aut maledicere velle
ta Inftrumentum in Archivis Barcinonenfibus me fcio , præfertim Principi populi mei.
affervatum , & à fe lectum. nus poftea charum , nec minus familiarem eundem
XV. Hoc anno Thwroczius in Chron . Hungar. Epifcopum habuit , fed elogium illud prædi&tum apud
Moritur
cap. 74. refert , Belam cacum Regem Hungaria
hujus nominis II , qui filius erat Ducis Almi caci S Æ C. XII .
migraffe ad Dominum
quintà , eique , Idibus
in Regnum Februarii
fucceffiffe , feria
Geyfam II An.C.1142
Bela 11 .
Hungaria
filium ejus primogenitum , qui adhuc in pueri- Rex.
libus annis agebat.
ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6635. Anno Eræ
Hifpan.
3. D. D 3. P. 19. April . Indic. 5 . MCLXXX .
Anno He
JESU CHRISTI 1142. giræ
DXXXVII
INNOCENTII II PAPE 13.
inchoato die
CONRADI III REG. 5. 26. Julii
fer. I.
JOANNIS COMNENI IMP. 25.
Num. I ad VI. Divus Bernardus hoc an I. s
A no fcripfit Epiftolam CCXVI ad Inno- Radulphu
centium II adversùs Radulphum Veromanduo- Comes Vero
manduorum
rum Comitem , qui repudiata uxore , aliam du uxorem re
xerat. Factum narrat Herimannus Monachus pudiat.
Tornacenfis , aut ejus Continuator Tom. XII
Spicilegii pag. 480. in quo de Radulpho legi
tur: Volens in matrimonium fibi copulari germa
nam Alienora Regina Francorum , nomine Pe
tronillam , uxoremfuam legitimam , quæ Theo
baldi Campania Comitis neptis erat , confan
guinitatis ipecie repudiavit , tribus Epifcopis ,
divortium illud probantibus , nempe Simone
Tornacenfi ejus fratre , Bartholomeo Laudu
nenfi , & Petro Silvanectenfi.
Scripfit etiam divus Bernardus Epiftolam II.
CCXVII ad Innocentium II in gratiam Laudatur
Theobaldus
Theobaldi Campania Comitis , quem ait causá Campania
juftitiæ & fidelitatis erga Sedem Apoftolicam Comes quod
à Ludovico Rege male haberi , & Epiftolam divortium
illud impro
CCXX ad eundem Ludovicum Francorum bet.
Regem , in qua iniquam ejus poftulationem
in gratiam Radulphi factam rejicit. Ad Ludo
vicum Regem etiam dedit Epiftolam CCXXI,
graviter eum arguens , quòd pravis confiliis ad
hærefcens , pacis inter eum & Theobaldum fa
cienda confilia refpuat. Ad hæc Epiftolam
CCXXII dedit ad Joslenum Suetlionenfem
Epifcopum , & Sugerium Abbatem S. Dionyfii,
querens apud eos , uti Regis Confiliarios , de
ejus contra Theobaldum molitionibus , contra
pactum & pacem initam . De hac Bernardi ad
Joslenum Epic.Epiftola mentio eft in Vita San
&i Bernardi lib. 3. cap.7. num.2 3.ubi de admira
bili ejus patientia fermo eft : Scripferat, inquit
Gautridus , aliquando Dei famulus ad Epifcopum
aliquem de Curia & Confilio Regis , monens eum
fuper quibufdam verbis Regi fuadere & confulere
meliora. At ille vehementer exacerbatus , ama
riffimam ei reddidit Epiflolam ( quæ ordine eſt
CCXXIII , & à Baronio num . III recita
tur ) dicens in ipfa falutatione prima , falutem
& non fpiritum blafphemia , tanquam videli
cet vir fanctus ( quod horror eft dicere) ex blafphe
mia fpiritu illa fcripfiffet. Ad quod verbum man
fuetiffimus Chrijli fervus menior Dominica re
ponfionis : Ego damonium non habeo (ficut ho
Nec mi
eum fic fuit, quafi non dictum,
Ad
 in Annales C. Baronii.
SÆC. XII. Ad num . VI. Hoc anno Idibus Novembris
An.C.1142. mortuus eft Fulco Hierofolymorum Rex , duo
III.
MoriturFul- bus fuperftitibus liberis adhuc impuberibus re
CoRexHiero- lictis , Balduino videlicet primogenito annorum
jolymorum. XIII , & Amalrico annorum VII , refeditque
Regni poteftas penes Milifendem Reginam , cui
jure hæreditario competebat , inquit Tyrius
in fine lib. XV , qui initio libri infequentis ait,
Fulconi fucceffiffe Balduinum præfatum , hujus
nominis III , juvenem forma admirabilis , cui
mentis quoque bene conftituta refpondebat ha
bitus. Coronatus fuit cum matre , fubfecuto do
minici Natalis die , non præfidente Ecclefiæ
Romanæ Eugenio Papa , ut perperàm dicit Ty
rius , fed Innocentio II. Tyrius fatetur , ut ali
bi diximus , fe gefta Hierofolymis ante annum
MCLIV nonnifi ex aliorum relatione didicif
fe , ideoque non mirum , fi quandoque de illis.
malè edoctus fuerit. Divus Bernardus quatuor
Epiftolas ad Milifendem Hierofolymorum Regi
nam , filiam Balduini II Regis & Fulconis
uxorem fcripfit , nempe Epiftolam CCCLIV,
quâ eam monet , qualiter mortuo viro fuo fe fe
gerere debeat , Epiftolam CCCLV , qua Præ
monftratenfesHierofolymam peregrinantes com
mendat , & pluribus laudat , Epiſtolam CCVI ,
qua eam hortatur ita vivere, ut perpetuo regnet,
& Epiftolam CCLXXXIX.
IV.
Jam à multo tempore Bernardus nullas à Me
Litera S. lifinde acceperat literas , audieratque illam apud
Bernardi ad
Milifendem aliquos infamia laborare , quafi muliebri impo
Hierofolyma tentia diftraheretur : Audivimus , fateor , nefcio
Reginam.
quæfiniftra : quæ etfi non pro certò credimus , do
luimus tamen five veritate , five mendacio tuam
aliquatenus decolorari opinionem. Subdit Ber
nardus , Andream tamen avunculum fuum , qui
Templi miles erat, fibi fignificaffe, quod fapien
tum confilio fe fe regeret. Cùm verò Godefri
dus ejus Notarius in S. Bernardi Vita fcribat ,
Sanctum Abbatem morti proximum ad avuncu
lum fuum fcripfiffe Epiftolam, in qua inter cete
ra ait : Ego enim jam delibor , nec puto me lon
gum facere fuper terram , ideoque & ea Epiftola
ad Andream , qua ordine eft CCLXXXVIII,
anno MCLIII data fit , manifeftum eft , Epi
ftolam CCLXXXIX ad Milifendem Regi
nam eodem anno fcriptam fuiffe , & Manricum
in Annal. Cifterc. anno MCLIII cap . I Epi
ftolam ad Andream cum eo Chrifti anno rectè
connexuiffe , Epiftolam verò ad Milifendem Re
ginam , in qua Andrea mentio , anno MCXLII
cap. X ad eum annum malè retraxiffe. Quare
Mabillonius utramque ad annum MCLIII
pertinere in margine rectè notavit. Porrò Amal
ricum Milifenda Regina filium minorem natu,
Balduino III in Regnum fucceffiffe , fuo loco
videbimus.
V.
Hoc anno in Galliis Legatione Sedis Apofto
IvoCard.lice functi funt , Ivo , qui ex Canonico Regula
Carnotenis ri Sancti Victoris Parifienfis anno incerto ab
Epife. S.Sedis Honorio II Cardinalis San&i Laurentii in Da
in Gallia
mafo creatus fuit, & Gaufridus Carnotenfis Epi
Legati.
fcopus. Ionis Legationis mentionem facit Ba
ronius num . I , Legationis verò Gaufridi Helias
Aurelianorum Epifcopus in quadam donatione
à fe facta Monachis San& ti Martini de Campis,
recitata à Duchefnio in Notis ad Epiftolam XI
Petri Venerabilis Abbatis Cluniacentis lib . 1.
Ait enim Helias fe illam facere precibus Regis
Francorum Ludovici , & Gaufridi venerabilis
Carnotenfis Epifcopi Apoftolica Sedis Legati.
535
In fine Charta legitur : A&tum Aurelianis anno SÆC . XII .
ab Incarnat. Domini MCXLII , Ludovico Ju- An.C.1142 .
niore , anno ejus quinto. Hujus Chartæ & anni,
quo ea fcripta,meminere San- Marthani in Epifc.
Aurelianenfibus cùm de Helia agunt. Quare in
Epifcopis Carnotenfibus Gaufridi mortem cum
anno MCXXXVIII perperam poftea illiga
runt. Annum Gaufridi Carnot. emortualem in
frà notabimus. Porrò duas in Gallia Legatio
nes fuiffe non femel monuimus ; & Ivonem Le
gatum Treviris hoc anno obiiffe fcribit Brou
verus in Annal. Trevirenf. lib. 14. ubi refert
vetus Epitaphium , in quo dicitur mortuus , Sole
duodenas Julii vergente Kalendas.
In Chronico Sancti Petri Vivi Tom. II Spi VI.
cilegii Dacheriani recitato legitur : Anno Obitus Petri
Abaelardi.
MCXLII Magifter Petrus Abaëlardus mori
tur. Is in Epiftola ordine III ad Heloiffam data
rogat , ut quocunque modo vel loco eum ex
hac vita migrare contingat , ejus corpus ad Pa
racletenfe Coenobium deferatur : Quodfi me do
minus , inquit , in manibus inimicorum tradiderit,
fcilicet ut ipfi prævalentes me interficiant , aut
quocunque cafu viam univerfæ carnis abfens à
vobis ingrediar : cadaver , obfecro , noſtrum ubi
cunque vel fepultum vel expofitum jacuerit ad
Cimiterium veflrum deferrifaciatis , ubifiliæ no
fire , imò in Chrifto forores , fepulchrum noftrum
fæpius videntes , adpræces pro meo dominofundan
das amplius invitentur. Morbo lento correptus à
Petro Venerabili Abbate fuo Cabillonem mif
fus eft , ubi cum è vita exceffiffet , Monachi il
lius monafterii iftud ei Epitaphium pofuêre :
Hoc Magifter Petrus fine dies fuos confummavit :
& qui fingulari fcientiæ magifterio toti penè Orbi
terrarum notus , & ubique famofus erat , in illius
Difcipulatu qui dixit , " difcite à me , quia mitis
fum & humilis corde , mitis & humilis corde
perfeverans , ad ipfum , ut dignum eft credere , fic
tranfivit. Qua de re ftatim Petrus Venerabilis
Epiftola fuá XXI libri IV fcripfit ad Heloiffam
ejus quondam uxorem , tunc verò Abbatiflam
monafterii Paracletenfis , ut eam de pio Abaelar
di obitu confolaretur , jutfitque ejus corpus ad
illud Cœnobium transferri , millo Epitaphio
à fe in honorem ipfius compofito , in quo dici
tur Abaëlardum XI Kalend. Maii animam Deo
reddidiffe. Poftea ipfemet inclytam Heloiſſam
invifit, quia famâ tantùm eam noverat. Baronius
anno MCXL num. XI & feq. Epiftolam lau
datam Petri Cluniacenfis ad eam datam , &
Abaëlardi Epitaphium recitat. Ejus Opera An
dreas Duchefnius Parifiis publicavit , & Notis
illuftravit. De his legendus Oudinus in Sup
plem.Script. Ecclef. ubi quæ adhuc inedita funt,
enumerat. Heloiffa toto tempore, quo Abaëlardo
fupervixit , vitæ fanctimonia incubuit , & XVI
Kalendis Junii anni MCLXIV fancto fine
quievit , ut videre eft apud San- Marthanos in
Abbatia Paracletenfi , ubi tamen perperam dici
tur Abaelardus juxta Chronicon Senonenfe an
no MCXLIII demortuus ; quod Lectorem non
monerem , nifi vidiffem, Bulaum Tom . II Hift.
Univerfit. Parifienfis aliofque quofdam mendo
fa illa citatione deceptos Abaëlardi mortem in
eum Chrifti annum diftuliffe .
Helville in Abbatiam Paracletenfem fucceffit VII.
Ermengardis , cujus meminit Kalendarium Pa- Corrigitur
Catalogus
racliticum , ut videre eft apud San- Marthanos Abbatia
Tom. IV Gall. Chrift. in Abbatiflis Paracliten- rum Para
fibus , & in Notis Andrea Duchefnii ad Hift. cleri.
Vy 4 Calamit.
 co
536 Critica Hiſtori
SAC. XII. Calamit. Petri Abaëlardi pag. 1188. in Elencho
An.C.1142 . Abbatiffarum ejufdem monafterii. Helvildis
enim , quam uterque fecundam Paracleti Abba
tiffam proponit , eadem eft cum Heloiffa , quæ
binominis erat , ut vel ex loco , quem uterque
Auctor ad fuam fententiam probandam pro
fert , perfpicuum eft. Ajunt enim inter Helvil.
dem Paracleti Abbatiffam , & Norpaldum Ab
batem Vallis Lucentis controverfiam quandam
pacificatam effe apudTriangulum, quod caftrum
eft in Tricaffina Dioecefi fitum , vulgò Treynel,
ut oftendit Valefius in NotitiaGall. voce Trian
gulum ; fed cùm utrumque lateret Helvildem di
verfam non effe ab Heloiffa , annum quo publi
cum illud Inftrumentum notatur, confulto præ
termisère , illum mendosè defcriptum exifti
mantes. Verùm San- Marthani in Abbatibus Ab
batia Vallislucentis Ordinis Ciftercienfis in
DiœcefiSenonenfi pofita,hallucinationemfuam
manifeftè aperiunt , cùm de Norpaldo ejufdem
Abbatia Abbate primo loquentes pag.896 . fcri
bunt: Tranfegit cum Heloiffa Abbatiffa Paracleti
MCXLII anno. Neque dici poteft fermonem
ibi effe de tranfactione diverfa ab ea, quam Nor
paldus cum Helvilde fecit , cùm in Chronico
Sancti Petri Vivi ad annum MCXXIX ha
beatur : Ecclefia Vallis Lucentis fundata eft , cujus
primus Abbas Domnus Herpaldus ( feu Nor
paldus ) fuit , fedens annis XXX, & ad annum
MCXLIII ibidem legatur : Ecclefia Vallis
Lucentis primò dedicata eft.
VIII.
Præterea San Marthani Norpaldi mortem
Heloiſſa bi
nominisfuit. cum anno MCLIX connectunt , licet Chro
nicon Sancti Petri Vivi non vidiffent , quia re
vera eo Chrifti anno , tricefimus annus Sedis
Norpaldi in finem vergebat , ideoque Norpal
dus non poft Heloiffam , ut San- Marthani fup
ponunt , fed ante eam è vivis exceffit. Inclyta
itaque hac Abbatiffa , Heloiſſa & Helvildis ap
pellata anno qui dedicationem Ecclefia Val
lislucentis præceffit controverfiam quam cum
Norpaldo Abbate habebat , diremit , & poftea
ufque ad annum MCLXIV fupervixit. In
Necrologio monafterii Paracletenfis ideo nulla
Helvildis mentio, quia eadem eft cum Heloiffa.
Loquitur de Abbatia Vallislucentis divus Ber
nardus in Epift. LXXV ad Artaldum Prulia
cenfem Abbatem, Vallislucentis conditorem , ut
eum interpretatur Manricus in Annal. Cifterc.
ad annum MCXXIX cap . VII num . III . Ma
billonius qui ad hanc Duchefnii & San - Mar
thanorum hallucinationem animum non ad
verterat , in brevi tamen nota ad Epiftolam
CCLXXVIII divi Bernardi ad Eugenium
III recte obfervat Hugonem Metellum Helvil
dis nomine Epiftolas duas ad Heloiffam fcri
pfiffe : Helwidi venerabili Abbatija Paracliti.
Femineum fexum vos exceffiffe fama nobis notifi
cavit. Quomodo dictando , verfificando & ( quod
excellentius omnibus eft ) muliebrem mollitiem
exfuperafti , &c. Quibus etiam ex verbis intel
ligimus, Heloiffam Poëtriam fuiffe, & jure meri
toPetrumVenerabilem in laudata ad eamEpifto
la fcripfiffe : Tu illo efferendoftudio tuo & mulie
res omnes evicifti , &pene viros univerfosfuperali,
ubi tamen Petrus Venerabilis de literatoria
fcientiæ, &fecularis fapientiæ ftudio verba facit.
IX. Gefta hoc anno in Anglia Malmesburienfis
Gefla in
lib . 2. Hift. Novell. antequam fcribendi finem
Anglia.
faciat fummarie narrat , quæ ejus verbis utens
magis abbreviabo . Superveniens Quadragefima
1
nol ogica
- Chro
omnibus vacationem bellorum indixit, qua me- SAC. XII .
diante Imperatrix cum fuis deliberavit vocare An.C.1142 .
Godefridum Comitem Andegavenfem maritum
fuum , qui filiorum hæreditatem in Anglia tui
turus veniret. Nuncii ex Andegavis redeuntes
retulere Comitem Andegavenfem refpondiffe, fi
Robertus Comes Gloceftrenfis, cujus prudentiam
jam olim probatam habuiffet, ad fe veniret, vo
luntati ejus fe pro poffe non defuturum. Rober
tus ergo cum expeditis militibus ad vicum Wa
rham profectus eft , indeque Cadomum Comi
tem Andegavenfem accerfivit, qui veniens varia
prætexuit , ut adventum fuum in Angliam ex
cufaret. Dedit tamen filium fuum ex Impera
trice progenitum , Henricum appellatum , cujus
intuitu Proceres ad jufti hæredis partes propu
gnandas animarentur. Interim Stephanus Rex
Oxonium civitatem concremavit , & caftellum ,
in quo Imperatrix erat, obfedit. Nunciatum po
ftea Imperatricem egreffam ab obfeffo Caftello,
& apud Wallingenford tutò manere , & hic Mal
mesburienfis Hiftoriam fuam claudit.
Cùm verò Huntindonienfis lib. 8. fcribat, X.
Stephanum Regem obfeffiffe Imperatricem apud Malmesbu
rienfis Hifto
Oxonium poft feftum San& ti Michaelis ufque riam fuam
ad adventum Domini , & non procul à Natali abfolvit.
Chrifti eam fugiffe ad Caftellum de Wallinford,
& fic Oxonium tandem Regi redditum effe ,
perfpicuum eft , Malmesburienfem res anno fe
quenti geftas non attigifle , perperamque Uffe
rium lib. de Antiquit. Britannic. Eulefiorum
cap. VI tradidiffe eum principia geftorum anni
MCXLIII in Novella fua Hiftoria expofuiffe ,
ac verum effe quod habet Matthæus Parifienfis,
& cum eo Balaus lib. de Script. Britann . Cen
tur. 2. cap . 73. Guillelmum Bibliothecarium Mal
mesburienfem anno MCXLII Anglorum Hifto
riam terminaffe. An verò tunc etiam vivere de
fierit , ut habet idem Balaus , prorsùs incom
pertum.Vidit Malmesburienfis, ut Pitfius in Mal
mesbur. fcribit, in vetuftis Codicibus multa An
tiquitatis monumenta , quæ ab interitu libera
vit . Nec fatis officio factum putavit,fi folum ve
tera, & aliena confervaret, nifi etiam nova & fua
adjiceret , & adeò accuratè Hiftorias Anglicas
tractavit , ut vix quifquam in illo genere fit illi
conferendus , nemo anteferendus.
Weftmonafterienfis ad hunc Chrifti annum XI.
fcribit : Captus eft Robertus Londonienfis Epifco- Mifer flatus
pus apud Fullentiam à Galfrido de Mandevilla , Ecclefia.
nono Kalendas Julii. Poft mortem Gilberti Epi
fcopi Londinenfis, Univerfalis appellati ob mul
tiplicem literaturam , quæ tefte Radulpho de
Diceto in Abbreviat. Chron . anno MCXXXIV
accidit , Ecclefia Londinenfis diu vacavit & Al
fordus hoc anno num. I & feq. conjicit Galfri
dum Ecclefiarum prædatorem Londinenfem
invafiffe , ut turrim Londinenfem fibi , fuif
que muniret ; cùm Huntindonienfis hoc an
no teftetur , Stephanum Regem eum in Curia
fua detinuiffe , & Galfridum , ut à Rege libera
retur , reddidiffe ei turrim Lundonia & aliqua
caftella , fed poftea invafiffe Abbatiam Rame
fienfem , & Ecclefiam Dei fpeluncam feciffe la
tronum. Ex quibus infert , Epiftolam divi Ber
nardi CCXI ad Innocentium datam , in qua
loquitur de occupatore Sedis Londonienfis , in
dicatque Innocentio II illud corrigendum effe, "
intelligendam de præfato Galfrido. Verùm ex
laudatis à nobis anno fuperiori num . XIII
Bernardi verbis evidenter apparet , Bernardum
verba
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII. verba facere de viro in Sedem Epifcopalem in
An.C.1142 . trufo , qui in ea Robertum præceffit , quod dici
non potest de Galfrido viro militari , pro quo
coercendo non Pontifex Romanus , fed Rex ad
eundus erat ; præfertim cùm populator ifte Ec
clefiarum nihil faceret excommunicationes , ut
perfpicuum eft ex iis , quæ narrat Gervafius in
Chron . anno MCXLIV. Occupator itaque
Sedis Londinenfis alius non eft quàmAnfelmus,
cujus electio in Epifcopum Londinenfem refcifa
fuit ab Innocentio II , ut loco laudato diximus.
XII. Hoc anno Afcelinus Prior Doveria factus eft
Floret Pul
bertus Ro Roffenfis Epifcopus fub Archiep. Cantuarienfi,
Lus poftea ut prodit Edmundus de Hadenham Monachus
Cardinalis. Roffenfis in Annal. Ecclefia Roffenfis ad an
num Chrifti MCCCVII ab eo perductis , &
à Whartono in Anglia Sacra part. I publicatis.
Hoc confirmat Gervafius in Chron . qui annum
à Natali Chrifti incipiens ad annum Chrifti
MCXLVII ait , Afcelinum obiiffe eo Chrifti
anno , Epifcopatus fui fexto , IX Kal. Februarii,
qui ideo currenti ad eam Sedem evectus fuerat,
& Gervafius annos Julianos enumerat. Ad Afce
linum fcripfit Sanctus Bernardus Epiftolam
CCV , rogavitque , ut pateretur Magiftrum
Robertum Pullum aliquantum temporis facere
Parifiis , obJanam Doctrinam , quæ apud illum effe
dignofcitur. Alfordus in Annal, hanc Epiftolam
recitat anno MCXXXVII , quo Afcelmum
Epifcopum dictum putavit ; Mabillonius verò
in ejus margine , & in Notis fufioribus ait eam
circa annum MCXL fcriptam , licet in Afceli
ni Epifcopatus initio confignando ab Alfordo
non difcrepet ; fed ea citiùs quàm currenti anno
data non fuit. Porrò Robertus Pullus in Anglia
natus , ftudiorum causâ Galliam petiit , & Pari
fiis fcientias , tum facras , tum profanas edidi
cit , & ex parte docuit , ut habet Pitfius in Ro
berto Pullano. Ab ineunte atate Philofophia de
ditus , ejufque obtentu Epifcopalem honorem, ab
Henrico Rege (hujus fc. nominis I ) oblatum re
puens , victum & veftitum habens , his contentus
fuit, inquit Joannes Prior Haguftaldenſis in Hift.
ad annum MCXLVII. Romam ab Innocen
tio II vocatus , à Lucio II ejus fucceffore Car
dinalis , & ab Eugenio III S. R. E. Cancella
rius renunciatus eft. Octo fententiarum libros ab
eo editos publicavit Hugo Mathoudus Mona
chus Congregationis Sancti Mauri.
XIII. Romani , qui ut anno MCXLI num . II
Romani
ga Innoc er
en habet Baronius , adverfus Innocentium II re
tium 1 1 ma bellarant , & Senatum reftituerant , currenti , ut
gis infole- ibidem ex Ottone Frifingenfi lib.7. cap . 27. Ba
fcunt. ronius narrat , audaciores fuère : Invalefcen
te populo , dum proficere non poffet ( nempe
Innocentius II ) lecto cubans juxta quofdam
de futuris vifione fibi monftrata , in pace quic
vit. Quæ tamen mors nonnifi anno fequenti
contigit.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO- ROMANE 6636.
Hifpan.
MCLXXXI. O4. C. D 4. P. 4. April . Indict . 6.
Anno He
JESU CHRISTI 1143 .
gira
DXXXVIII CELESTINI II PAPE 1 .
inchoato die
2. Julii CONRADI III REG. 6.
fer. 6.
MANUELIS COMNENI IMP. I.
I.
Num. I ad X. Lu& tuofam Ecclefiæ Galli
Mifer Status
EcclefiaGal AA cana faciem fub Ludovico VII Francia
lic.ina.
$37
Rege his verbis defcribit Otto Frifingenfis te- SÆC. XII.
ftis oculatus lib.7. Chron . cap.2 1. ubi ait : Fran_ An.C.1143 .
cia Occidentalis , Rege fuo amiſſo, fub illiusfilio Lu
dovico , qui adhuc fuperftes eft , ob ipfius ac Theo
baldi Blefenfis Comitis guerram tot præliis ac in
cendiis perpella eft difcrimina , quod nifi Religiofo
rum , qui ibidem morabantur , meritis , orationibus
& confilio nuper pacata fuiſſet , ufque ad interne
cionem deleta putaretur.Id fatis oftendunt Epifto
la Divi Bernardi hoc anno à Baronio recitata.
Bafilica tamen caftri Vitriaci non hoc anno , ut
refert Baronius num . VI ex Pfeudo-Roberto de
Monte , fed anno MCXLII incenfa , ut anno
MCXLI oftendimus.
A Num. X ad XIV. Cùm Innocentius II an II.
no MCXXX die decima quinta menfis Fe- Moritur In .
nocentius
bruarii Pontifex Romanus electus fuerit , & ab 11. PP.
eo die fui Pontificatus annos deduxerit , ut ibi
dem oftendimus , fedit annos tredecim , menfes
feptem , dies novem , emortuali exclufo. Eum
enim currenti anno octavo Kalendas Octobris , le
die XXIV menfis Septembris è vivis exceffif
fe , certum & indubitatum. Joannes quidem
Ceccanus in Chron . Foffa Nova Tom. I Italia
Sacræ ab Ughello edito fcribit , mortem ejus
contigiffe IV Idus Septembris , aliique ferè
omnes cum Baronio & Onuphrio VIII Kalend.
O&ob. fed nullo ad id probandum teftimonio in
medium adducto ; Verum mox unum proferam,
de quo nullus ambigere poterit.
In navi Ecclefiæ, inquit Joannes Diaconus ju- III.
nior Bafilica Salvatoris Patriarchii Lateranenfis Ejusfepul
tura & be
Canonicus in libro de Ecclefia Lateranenfi apud neficia in
Mabillonium Tom. II Mufei Ital. jacet Inno Ecclefiam
centius Papa II in concha porphyretica , quæ fuit Lateranen
fem.
Adriani Imperatoris fepultura. Hic renovavit te
&tum hujus Bafilica , propriis expenfis , novis tra
bibus , quas gloriofus & potens Rogerius Siciliæ
Rex precibus fuis eidem Ecclefiæ tranfmifit : quod
videlicet tellum fuo tempore cecidit , fuoque tem
pore reflauratum eft. Turrim etiam ante Ecclefiam,
que ruine vicina videbatur , renovarijuſſit : at
que quamplurima , dum vixit , Ecclefiæ dona ad
ornamentum altaris obtulit , cycladem videlicet
auro textam , & alia ibi figillatim memorata.
Innocentio II fucceffit Guido , natione Tu IV.
fcus , antea Presbyter Cardinalis Sancti Marci , Celeftinus
11 ei fucce
qui Caleflinus II in Pontificatu appellatus fuit ,
electus die vigefima fexta Septembris , & , ut in
morte ejus videbimus, eodem die inthronizatus.
Ipfemet Cæleftinus de fua electione certiores
fecit Cluniacenfes Epiftolâ datâ Laterani VIII
Idus Novemb. Tom. IV Spicilegii Dacheriani
recitata , & inde in Tom. X Concil . translata, in
qua ait : Notum facimus dilectioni veftræ , quod
Domino noftro bone memoria Papa Innocentio ,
VIII Kal. O&tob, defun&to , & in Lateranenfi Ec
clefia cum maxima Cleri ac populi Romani fre
quentia tumulato , Cardinales , Presbyteri & Dia
coni , unà cum fratribus noftris Epifcopis & Sub
diaconis , Clero ac populo Romano acclamante , par
tim &expetente , tertia die in ipſa unani
mi voto &pari confenfu , me indignum , &pror
sus tanti officii imparem , nefcio quo Dei judicio ,
in Romanum Pontificem concorditer elegerunt. Vi
des Cæleftinum II tertia die à morte Innocentii
II electum fuiffe Pontificem Rom. ideoque
Baronium , paffimque alios non bene initium
ejus repetere à die XXV menfis Septembris.
Nam licet num . XII. non fatis clarè mentem
fuam explicet , cùm tamen anno fequenti affe
rat ,
 538 Critica Hiftorico - Chronologica
SEC. XII . rat , Cæleftinum die octava Martii poft Sedem
An.C.1143. menfium quinque , & dierum XIII è vivis
abiiffe , neceffariò fupponit , eum die XXV
Septembris hujus anni creatum , quæ & fenten
tia Onuphrii fuerat. Innocentium veròSecundum baldum Comitem Campania, quem Rex ita ma- ter Paxeund
VIII Kalend . O&ob. demortuum fuiffe præter lè habuerat , anno tantum fequenti conftituta . Ludovicum
Spicilegium Dacherianum nos docet vetus Mo
nafterii Cafinenfis Necrologium.
V.
Arnulphus , qui ex Archidiacono Sagienfi
Litera gra Luxovienfis Epifcopus à Clero & populo crea
tulatoria
Arnulphi tus fuit , ut teftatur Petrus Venerabilis lib. 4.
Epifc. Luxo- Epift. VII ad Innocentium II datâ ( idque an
vienf.adCa
leftinum II. no MCXLI ; cùm eo anno Ordericus lib. XIII
in fine Operis fui Joannem tunc ejus decefforem
obiiffe prodat ) , & à Rotomagenfi Epifcopo
confecrationem accepit, ubi audivit Cæleftinum,
à quo plurimùm amabatur,ad Sedem Romanam
evectum fuiffe , ad eum fcripfit Epiftolam con
gratulatoriam, quæ extat Tom. II Spicilegii Da
cheriani. In ea Innocentium II Ecclefiam Ro
manam egregiè rexiffe afferit : quodfane, inquit,
tam regularis Difciplina , quàm religionis mona
fica provectus oftendit ; cùm civitates & caftella ftinum II , & Epiftolam CCXXXVI , aliàs Eborac. de
paffim pro fecularibus Regulares Clericos habeant ,
& deferta plus bodie Monachorum , quàmferarum
habuerunt quondam beftiarum. Subdit, fe ad Pon
tificem venturum fuiffe , nifi circa confirmandam
fibi recentem novi Principis gratiam graviùs oc
cuparetur. Petrus Venerabilis in laudata Epiftola
petit ab Innocentio II , ut Arnulphi electio à Se
de Apoftolica confirmetur , & Comes Andega
venfis nullatenus audiatur , fcilicet Gaufridus,
& ne tyrannus , ut dicitur , appellatione Apoftoli
ca, non tyrannis , fed indigentibus debita , abuta
tur , permittat prudentia veftra , de Arnulpho
rurfus infrà. Novus Princeps,de quo Arnulphus
loquitur , alius non eft quam Gaufridus præfa
tus , de quo Matthæus Parif. in Hift . ad hunc
annum : Gaufridus Comes Andegavenfis à civibus
Rotomagenfibus folemniter fufceptus eft , & exin
de Dux Normanniæ appellatus eft. Idem ac Mat
thaus Parif. habet Radulphus de Diceto in Ab
breviat. Chron pag . 508. Arnulphus itaque non
multo ante Cæleftini II electionem pacem cum
Gaufrido inierat , à quo antea vexatus fuerat ,
ut ipfemet in Epiftola ad Lucium III Papam da
ta , & Tom. II Spicilegii pag. 482. recitata te
ftatur his verbis : XVII marcas in initio mea pro
motionis affumpfi , quia bona omnia Epiſcopalia re
dimere de manu Comitis Andegavenfis angebar ,
quæ ipfe mihi per duos annos & tres menfes abftu
lerat.
VI.
Chronographus Mauriniacenfis narrata mor
Pax inter te Innocentii II , ait : Cujus honorifubrogatus eft
Calefiinum
115 Ludo- Caleftinus , qui alio nomine Magifler Guido de
vicum VII Caftellis nominatus eft. Hic verò prælatione illa
Galls& Regem digniffimus erat , quoniam ei tria , quæinter bo
confiituta.
mines penè habentur præcipua , fimul confluxerant,
celebremque Magiftrum reddiderant. Nobilitas
fcilicet generis , mentis induftria in omni ftatu
aqualis , literarum quoque , quarum doctrina in
tentiffimus fuit , fcientia multiformis. Ad hunc
Rex nofter ( Ludovicus VII Galliarum Rex)
Legatos pro pace ineunda mifit, quam ita dulciffi
ma impetratione obtinuerunt , ut in confpectu illo
rum , multorumque nobilium , quorum frequentiâ
Roma fremere folet , benignè adfurgeret , manu
que elevata fignum benedictionis contra regionem
hanc faciens , ipfam à fententia interdictionis ab
folveret. Quare Pfeudo- Robertus de Monte in
Chron. accuratè hoc anno fcribit : Paxreforma
tur inter Papam & Regem Ludovicum , re&èque SÆC. XII.
etiamRadulphus deDiceto in Abbreviat.Chron . An.C.1143 .
pag. 509. ait per triennium interdi&um duraffe.
Verùm pax inter Ludovicum Regem & Theo- VII.
aliaem
in
Pfeudo- Robertus enim de Monte ad eum Chri- Theobal
fti annum fcribit : Mediante Abbate Clarævallis dum Cam
pania Comi
(fc. divo Bernardo ) fimultas , quæ inter Regem tem.
Ludovicum & Comitem Theobaldum incanduerat,
fopitur. Porrò pax hæc adeo firma fuit, ut Ludo
vicus Rex , poft divortium cum Eleonora , &
poft Conftantiam fecundam uxorem vita fun
&
tam , Adelam Theobaldi filiam matrimonio
fibi junxerit, ex qua Philippus cognomento Au
guftus , qui patri in Regnum fucceffit , natus eſt.
De diffenfione interLudovicumRegem &Theo
baldum vide dicta anno MCXLI. num. IV ,
& anno MCXLII num. I & feq.
VIII.
San&us Bernardus , ut videre eft apud Baro
Pallium
nium num . XIII , fcripfit hoc anno Epiftolam Willelmo
CCXXXV , aliàs CCXXXIV , ad Cale- Archiep.
CCXXXV , ad totam Curiam Romanam , ad- negatur.
versus Willelmum Eboracenfem Archiepifco
pum Ele&tum, quem intrufum appellat. Jam an
no MCXL de utraque Epiftola verba fecimus,
diximufque , Willelmi caufam ufque ad Pontifi
catum Eugenii III indecifam manfiffe, interim
que Willelmum Ecclefie Eboracenfi præfuiffe ;
ac præterea Baronium , quæ hic breviter adver
sùs Willelmum fcribit , poftea retractaffe.
IX.
Ad num . XV. De anno emortuali Joannis Obitus Ioan
Comneni Græcorum Imperatoris Scriptores inter nis Comneni
fe non conveniunt. Tyrius enim lib. XV cap. imp.
XXIII mortuum fcribit anno MCXXXVII ,
menfe Aprili , Imperii XXVII , & Pfeudo
Robertus de Monte in Chron . anno MCXLI.
Verùm cùm plerique è Græcis , uti Nicetas in
Joanne Comneno cap. XI & Joel in Synopfi
fcribant regnaffe Joannem annos XXIV , men
fes VIII , confequens eft Ottonem Frifingen
fem lib.7. cap.28 . & Albericum in Chron , accu
ratè ejus obitum cum præfenti anno copulaffe ;
præfertim cùm Codinus , five quifquis Au&or
eft Chronici eidem fubjun&
ti , prodat eum de
natum anno mundi,fcilicetConftantinopolitano,
6651. qui Kalend. Septemb. fuperioris Chrifti
anni inchoatur , & Joannes Comnenus menſe
Aprili mortuus fit , cùm imperaffet , inquit Co
dinus , annos XXIV , menjes VII , dies XXIII.
Sic enim legendum , ut ait Ducangius in Fami
liis Aug. Byzantinis , Characteriſmus annorum
Manuelis ab eodem Codino obfervatus demon
frat ; cùm perperam dies XVII tantum pro
XXIII ibidem exarati legantur. Uxorem du
xerat fuperftite adhuc parente , Irenem Hunga
riæ Regis filiam , Ladislai nempe , tefte Zonara
pag. 240 .
Cinnamus in fine libri I hæc de morte ejus X.
Manuelfi
habet : Moritur in Cilicia Imperator , imperium- lius jus oi
que adipifcitur Manuel, qui erat aetatis pofterior ,fuccedit.
Jed patrigratior. Subdit Ćinnamus : Manuel, qui
fingulari præ ceteris in parentem amore flagrabat ,
natura leges reveritus , demiffis oculis , pronoque
in pectus capite , profufis lachrymis pavimentum
rigavit ( quando nempe pater ejus accerfitis
Magnatibus eum fibi fuccefforem defignavit ) ,
chlamydem tamen induens , fumtoque diademate,
ab univerfo exercitu Imperator proclamatur. Joan
nes verò paucis poft diebus moritur , cùm totos vi
ginti
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII.ginti quinque annos , menfefque feptem Romanis
An.C.1143 imperaffet , octavo die menfis , quem Xanthicum
Græci , Romani Aprilem vocant. Sed loco , an
nos XXV , legendum , annos XXIV , ut ex di
&is Imperii ejus initio fequitur. Obiter obferva
bis , quod jam non femel monuimus , Tyrium
de rebus ante annum MCLIV in Oriente ge
ftis fæpe malè edoctum fuiffe ; cùm Joannis
Comneni Aug. mortem fexcennio prævertat.
XI. Ad num.XVI Cùm Leo Styoppita annos octo
Michael
Oxites fit & menfes octo Ecclefiam Conftantinopolitanam
Patriarcha adminiftrarit, ut habet Catalogus Epifcoporum
Conftanti Byzantinorum lib. IV Juris Graco- Romani re
nop. latus , annoque MCXXXIV ad eam Sedem
promotus fuerit , obitus ejus optimè à Baronio,
& antea ab Onuphrio in Chron . Ecclef. hoc an
no confignatus fuit. Cùm vacaret Patriarchalis
Jedes Conftantinopoli , inquit Cinnanus in Hifto
ria fua lib.z. pag. 8. Michaelem illi imponit (nem
pe Manuel Imp. ) monafterio in infula , quam
Oxiam exfitu vocant , antea Præfectum , virum
liberalibus difciplinis , bumanioribufque literis le
viter quidem imbutum , ac morum elegantia , re
rumque divinarum fcientia nemine inferiorem ,
unumque adeo ex iis , quorum ea ætate virtus erat
maximè confpicua. Hujus viciffim manibus cum
in Ecclefia Imperatorio diadem te fuiffet infigni
tus , depofito in facra menfa auri centenario , inde
exceffit , omnibus uno ore liberalitatem illius &
magnificentiam prædicantibus. Clero etiam an
nuam ex palatio duorum centenariorum penfionem . Huc accedit , quod Regia dignitate aſſumta`non
affignavit. Id numifmatis vulgò Secundum nuncu multis Regibus , in divitiis & gloria cederem. At
pant. Ejufmodi fuere Manuelis imperii exordia. cùm mihi regni fint opes , cum poteftate Regia :
Quibus ex verbis Manuelem hoc anno Impe Barcinonenfi Comiti nullus in mundo Comes poteft
rium iniiffe etiam intelligimus. Porrò Oxia mo aquari. Proinde malo effe Comitum primus , quam
nafterium erat in infula & monte ejufdem no
minis , Chalcedoni proximum , qui mons
etiam Auxentii appellationem fumfit.
XII.
Cinnamus lib. 2. num. 10. loquens de rebus
Concilium
cogit atver imperante Manuele geftis ait : Sub idem tempus
sus quojdam Cofmas ( Patriarcha Conftantinop . ) qui ea tem
Bogomilos. peftate res Ecclefiafticas moderabatur , vir vite
integritate & gravitate fermonis illuftris , à Sede
banc ob caufam depulfus eft. Monachus quidam
Niphon nomine , qui liberales difciplinas , huma
nafque fcientias ne fummis quidem labris degujta
verat , etfi facris à pueritia literis imbutus , cum
Michaele viro pio , virtuteque infigni Ecclefiafti
cam dignitatem regente , baud fana circa Chri
ftianam religionem fentire vifus effet , ideoque ju
dicio Synodali fuiffet condemnatus , barba ad talos
ufque protensa , derafa, carceri mancipatur. Re
fert hanc Synodum Allatius lib. 2. de Confenf.
Ecclef. Orient. & Occident. cap. 12. ex qua di
fcimus, cùm rurfus Bogomilorum hærefis repul
lulafcere in Niphone Monacho deprehenf ef
fet , Synodo celebrata , Niphonem ipfum , nec
non Pfeudo- Epifcopos Clementem & Leontium
condemnatos effe à Michaele Oxita , & quod
majus eft , Cofmam Atticum patria Æginetam ,
poft Michaelem Patriarcham Conftantinopoli
tanum ; quòd eundem Niphonem protegeret.
Illi Bogomili deprehenfi funt , menfis Augufti
XX, feria VI , indict. VI. Sententia verò lata
menfis Octobris I feriâ fextâ , indictione VII.
XIII. Hoc anno V Kal. Decemb. congregatus eft
Inftitutio
ourOrdi infignis & celebris Conventus apud Gerundam,
nis milita in quo à Raimundo hujus nominis IV Comite
ris facta a Barcinonenfi , & dominatore Regni Aragonen
IV Barcino fis conftituta eft nova militia ad defendendam
Raimundo
his Comite. Occidentalem Ecclefiam , que erat in Hilpa
$39
niis , ita tamen ut ea femper effet in fubjectione SAC. XII.
& obedientia militia Templi Hierofolymitani , An.C.1143 .
ad cujus formam ifta conftituebatur. Eam ob
rem Raimundus Roberto Magiftro militia Tem
pli , & Succefforibus ejus quædam caftra tradi
dit , enumerata in literis fundationis recitatis
à Baluzio in Appendice ad Marcam Hifpanicam
num.402 . Literis fubfcriptus eft inter alios Gre
gorius Electus Tarraconenfis Archiepifcopus ,
& Raimundus in iis dicitur tantum gratiâ Dei
regni dominator Aragonenfis ; ex quibus patet ,
Ranimirum Exregem Archiepifcopatui Tarraco
nenfi renunciafle , & Raimundum Regis titu
lum fibi nunquam fumfiffe , cum in nullis aliis
Diplomatis illum ufurparit, licet Petronilla ubi
que Aragonia Regina dicta reperiatur.
XIV.
Verè itaque Guillelmus Neubrigenfis lib. 2.
Raimundus
cap. 10. poft narratam Ranimiri Monachi abdi IV Regis
cationem à dignitate Regia , fubdit : Quibus Aragonia
actisfuafum inveni , ut regni infignia , ideft , co- nomen nun
ronam & purpuram folemniter fumeret ( nempe mere quam effu
voluit.
Raimundus IV ) , cùm regnum haberet. Nega
vit fe ille hocfacturum , ita allegans. Cùm nullus
progenitorum meorum fuper Comitem fuerit , na
turafum Comes , qua contentus , ficut nonfum me
lior , ita nec excellentior effe volo , quàm patres
mei. Ut ergo in me fortuna naturam non fuperet,
nomen & infignia Regis omitto. Porrò ut in me
etiam ferviat fortuna naturæ , retento Comitis no
mine regni amplitudinem & poteftatem non refpuo.
Regum necfeptimus. Sic itaque vir mirabilis , no
bili quodam Regii honoris contemptu vel allegabat,
vel jocabatur , cùm ab amicis excellentiam indue
re Regiam moneretur. Nec unquam vel Rex , vel
Dux fed Comes tantum Barcinonenfis appellari
voluit , licet Ducatum Provincia , ideft , illius re
gionis , quæfic dicitur , & à Rhodano ufque ad Ita
liefines extenditur , cum regno Aragonum poffide
ret. Porro ejus filius poft deceffum patris , juxta
materni prærogativam generis à Romano Pontifice
in Regem folemniter confecratus.
Anno Domini MCXLIII per induftriam XV.
Abbatis Petri Cluniacenfis , liber qui dicitur Al- Alcoranum
curá Petri
choranus cum tota fecta impii & Pfeudo- Propheta Venerabilis
Machumet de Arabico in Latinum translatus eft , in linguam
&c. & hic erat annus alligere ( ideft , Hegira ) Latinam
DXXXVII, inquit Auctor Magni Chronici verſum.
Belgici pag. 163. Fusè de hac verfione loquitur
Petrus Venerabilis in Epiftola ad Sanctum Ber
nardum data , quæ libri IV decima tertia eft :
Mifi , inquit , & novam translationem noftram
contra peffimam nequam Mahumet hærefim diſpu
tantem , quæ dum nuper in Hifpaniis morarer , meo
fiudio de lingua Arabica verfa eft in Latinam ,
&c. Fuit autem in transferendo hæc mea intentio,
ut morem illum Patrum fequerer quo nullam un
quamfuorum temporum vel leviffimam , utfic di
cam , hærefim filentio præterirent , quin ei totis fi
dei viribus refifterent , &fcriptis ac difputationi
bus effe deteftandam ac damnabilem demonftra
rent. Hoc ego de hoc præcipuo errore errorum , de
hac face univerfarum hærefum : in quam omnium
diabolicarum fectarum , quæ ab ipfo Salvatoris ad
ventu ortæ funt, reliquiæ confluxerunt , facere vo
lui: ut ficut lethali ejus pefte dimidius pene Orbis
infectus agnofcitur , ita quam fit execrandus &
conculcandus,
 540 Critica Hiftorico - Chronologica
1
SEC. XII . conculcandus , detecta ejus ftultitia & turpitudine, " in Necrologio loci , tum ad XI Kal . O& ob. SÆC. XII .
An.C.1144 à nefcientibus agnofcatur. Agnofcetis ipfe legendo, " quodie coronatus eft anno MCXLIV , tum An.C.1144.
&ficut arbitror, ut dignum eft deflebitis : per tam "ad VIII Kal. Septemb. qui dies ejus fupre
nefarias & abjetijfimas fordes tantam humani ge "mus fuit anno fequenti. Verùm jam fæpius
neris partem deceptam , & à conditore fuo per monuimus hujufmodi annotationesMartyrolo
purciffimi hominis fectam , etiam poft Redempto giis & Necrologiis non rarò infertas effe ; quod
ris gratiam , tam leviter averfam , & c. Petrus de ifta negari non poteft , ut tam ex mox dictis,
Cluniacenfis ufus eft Roberto Retenenfi , natione quàm ex infrà dicendis perfpicuum fit ; cùm
Anglo , Pampelona Archidiacono , qui & Al enim nonnifi de uno aut altero die quoad diem
coranum in epitomen redegit , quique in Afia emortualem Cæleftini II diffidium fit inter Au
inter Saracenos diu verfatus fuerat , ut narrat &ores , coronatio Lucii II ejus fuccefforis in
Nicolaus Cufanus in Cribratione Alchorani lib. menfem Septembrem differri non potuit.
III.
1. Roberti vertio cum opufculis aliorum Alcho Chronographus Mauriniacenfis pag. 387. de
Pontifex
ranum refutantibus edita fuit feculo elapfo No Cæleftini II morte , & Lucii II initio ait : Mors magnis doti
rimberga & Bafileæ , ut notavit Miræus in Auct. nemini parcens tantum Pontificem VII infulatio- bus pradi
de Script. Ecclef. Expectamus in dies novam & nis fuæ menfe ( utrimque fcilicet incompleto & ius.
accuratiffimam verfionem ejufdem Alchorani , paucis diebus conftante , quod paffim variis
quæ ab aliquot annis fub prælo fudare dicitur. exemplis indicavimus ) feculo præmatura abfira
&tione eripuit ; quo ergaftulo carnis exuto , fubfti
tutus eft in Papam Lucius , Girardus de Sancta
Cruce , qui & ipfe ftrenuiffimus erat ; fed & mor
Anno Ere ANNO PERIODI GRECO -ROMANE 6637 .
Hifpan. te citiùs præoccupatus eft. Hic diverfarum Eccle
MCLXXXII 5. BA.D5. P. 26. Mart. Indi &. 7. fiarumftatui confulere volens , duos Legatos à la
Anno He
tere fuo mittere curavit , Albericum Oftienfem
gire JESU CHRISTI 1144.
DXXXIX. in Franciam , Haimerum Tufculanenfem in An
inchoato die LUCII II PAPE I. ! gliam. Haimerus , feu , ut rectius alii , Igmarus
4. Julii vel Ymarus , ex Monacho Cluniacenfi S. Marti
fer. 3. CONRADI III REG. 7.
ni à Campis Prior Caritatis ad Ligerim , dein
MANUELIS COMNENI IMP. 2. Abbas monafterii novi apud Pictavos , ac de
mum Cardinalis ab Innocentio II creatus &
I. D num. I & feq. Caleflinus II hoc anno , Tufculanenfis Ecclefia titulo decoratus memo
Obitus Ca quinque , ratus de laudatur in
leftini 11
PP. diebus decem & tribus , obiit VIII Idus Martii, fermo eft de Pontio I Abbate Cluniacenfi , ac de
inquit Baronius ex Vaticano Codice de Vitis eo inter alia dicitur , fub Lucio Papa Legatione
Pontific. Sed cùm certum fit, eum die vicefima functum effe in Anglia , & ad fubvertendum
fexta menfis Septemb. anni fuperioris Pontifi judicium nullis potuifle pecuniis expugnari .
cem creatum , manifeftum eft , errorem irrepfif De eo legendus Baronius in ipfo fine Appendi
fe vel in dies , quibus fupra menfes quinque fe cis ad Tomum XII , & qua de Imari morte
dit , vel in diem ejus emortualem , uti nume anno MCLXXXV dicemus ; hunc enim fub
ranti patet. Quare Sigonius in Hift. de Regn. Lucio III Legationem illam obiiffe credidit
Ital. lib. XI & Onuphrius in Chron . Ecclef. Cardinalis doctulimus.
IV.
quos verofimile eft , Codicem illum Vaticanum Lucium II fub hujus anni finem Ymarum è
legiffe , loco , VIII Idus Martii , rectè habent, Legatione Anglicana ad Gallicanam tranftuliffe Card.
marusLega
VII Idus Martii ; fic enim Cæleftinus mortuus eruo ex Tomo III Spicilegii Dacheriani lib. I tus S. Sedis
die nona menfis Martii Ecclefiam Romanam Hiftoria Vezeliacenfis pag 473. & feqq . Scri- in Galliam
rexit menfes quinque & dies tredecim, quod bit Lucius ad Pontium Abbatem Vizeliacen- mittitur.
& Martinus Polonus Urfpergenfis in Chron. fem , ejufque fratres Pafchalem II Epifcopis
Auctor magni Chronici Belgici pag.168 . & VIII Gallia mandaffe , ut interfectores Artaldi Ab
Catalogus nofter tradunt. Ceccanus in Chron . batis fui in exilium detruderent , & impedirent
& Catalogus nofter VII , qui habent dies qua- , ne hujufmodi homicida in monafterio Vezelia
tuordecim , diem fepulturæ feu diem X Martii, cenfi habitarent. Epiftola data eft Lateran. VI
in fummam conferunt. Idus April. Tum alias literas dedit ad S. Bernar
il. Poft triduum Cardinales convocati Gerar dum Clarevallenfem Abbatem , 1 dicens fe acce
Lucius 11
dum Caccianimicum, civem Bononienfem, quem piffe Guillelmum Nivernenfem Comitem con
eijuccedit.
Honorius II ex Canonico Regulari Cardinalem tra Sedis Apoftolica auctoritatem à Pontio Ab
crearat , fublegère , eoque confecrato Lucium bate Vezeliacenfi exigere , ut de qualibet que
fecundum appellarunt , inquit Sigonius citatus, rimonia cum hominibus fuis in Curia fua re
quod & Onuphrius etiam habet , afferens eum fpondeat. Ideoque , ſubdit , per Apoflolica tibi
tenunciatum Pontificem quarto Idus Martii , & fcripta mandamus , quatinus eundem Comitem ex
confecratum proxima Dominica ; fed cùm dies nofira parte diligenter commoneas , ut &c. ab hu
XII menfis Martii hoc anno in Dominicam in jufmodi exactione defiftat , aut in præfentia Vene
ciderit , ejus electionem & confecrationem ea rabilium fratrum noftrorum A. Oftienfis & I
dem die peractas exiftimandum. Mabillonius Tufcul. Epifcoporum , Apoflolica Sedis Legato
in Itinere Italico pag. 199. loquens de Abbatia rum , juxta tenorem Sedis Apoftolica Privilegio
Sancti Salvatoris in urbe Bononienfi fita , quæ rum , quod juftitia dictaverit , ab eodem Abbate
Caput eft Congregationis Canonicorum Regu recipiat , &c. datum Lateran . XIII Kal. Decemb.
larium S. Auguftini , ait quatuor à Bononia paf Ex literæ leguntur nunc Tom . X Concil . in
fuum millibus extare ejufdem Congregationis Lucio II , ex iifque evidenter deducitur , ele
Abbatiam Beata Maria de Rheno , "ex qua , tionem aut coronationem Lucii II rectè à no
&
inquit , Lucius II ad Pontificatum affumtus bis fuiffe confignatas. Secundò , Tmarum menfe
fuit, antea Gerardus di &us : cujus mentio eft Novembri hujus anni Sancta Sedis Legatum in
Francia
 in Annales C. Baronii .
SAC. XII . Francia extitiffe ; & cùm omnia in Anglia tur
An.C.1144 bata effent , fufpicor eum citò ex ea reverfum .
Tertiò , Willelmum illum fecundum ordine
fuiffe ; cùm Willelmus III ejus filius Principa
tum Nivernenfem nonnifi poft triennium ex
infrà dicendis inierit.
V.
Ad num . III. Tom .X Concil, referuntur ali
Lucius 11
annum In que Epiftola Lucii II hoc anno data , quarum
carnat,à die in Annalibus mentio non eft. Hic tantum ali
XXV Mar- quid dicendum de Epiftola ordine VI ad Pe
tit
eft. exorjus trum Venerabilem Cluniacenfem Abbatem, cu
jus Baronius meminit , fubfcriptio enim obfer
vatu digna ; cùm ex ea , qua Incarnationis Era
Lucius II ufus fit , nobis innotefcat : Datum
Roma per manum Baronis S. R. E. Subdiaconi
XVI Kal. Februarii , indict. VIII Incarnat, Do
minicæ anno MCXLIV Pontificatus verò Do
mini Lucii II Papa , anno primo . Ea Epiftola
non hoc anno , quo eam Baronius memoravit,
fed fequenti fcripta , ut indicio VIII Kalen
dis tantum Septemb. hujus anni inchoata de
monftrat. Quare Lucius II annum Incarnationis
à die XXV menfis Martii inchoavit , quod &
poftea in ufu fuit. In ea Epiftola Lucius II fcri
bit , in monafterio Sancti Saba à Gregorio M.
Roma fundato religionem lapfam effe , mores
corruptos & poffefliones diftractas , feque illud
eidem & fuccefforibus in perpetuum commit
tere. Quoad literas Alphonfi Portugallia Prin
cipis , quibus Romana Ecclefiæ Ducatum fuum
vectigalem reddit , anno MCXL eas à Baluzio
V. Cl. è tenebris erutas fuiffe diximus ; Baronii
enim tempore non extabant.
VI. A num. IV ad IX. Cùm Lucius II à Roma
Lucius
Romanis11reà nis perfecutionem pateretur , Conradum Roma
bellibus ve norum Regem adversùs eos interpellavit. Scri
xatur. psêre & ad Conradum Regem Arnaldijta, feu re
belles adversus Pontificem Romani , eumque
Romam vocarunt. Sed Conradus eorum Lega
tionem defpexit , quæ à Baronio ex Ottone Fri
fingenfi lib. 7. cap . 31. narrantur. Addunt Ar
naldifta fe accepiffe concordiam factam inter
Siculum & Papam. Ad horum majorem intel
ligentiam , & majorem Annalium Ecclefiaft. il
luftrationem hæc addam. Anonymus Calinen.
fis in Chron. ad annum MCXLII , qui nobis
eft MCXLIII de Rogerio fcribit : Rex iterum
ad hunc locum venit ( nempe ad Montem Cafi
num ) . Terra Marforum ( eft circa Celanum
& lacum Fifcinum ) fe ei tradidit. Joannes ve
rò Ceccanus in Chron. Rex Sicilia venit Arcim
& inifiit in fuo jure .... filii Regis ceperunt totam
terram Marforum. Laudatus Anonymus Cafi
nenfis queritur de Rogerio Rege , aitque : The
faurum hujus loci omnem cum tabulis ante alta
re tollit , præter Crucem majorem cum ciborio &
tribus tabulis altaris. Hæc anno fuperiori gefta.
VII. 1
Hoc etiam anno Joannes Ceccanus habet :
Gefta à Ro
gerio Rege Venit Rex Sicilia in menfe Junio Ceperanum , &
in Regno Duxfilius ejus intravit in terram Sancti Petri , &
Neapol. cepit eam ; & in Anonymo Cafinenfi legitur de
Rogerio Rege : Iterum ad hunc locum veniens
cum Papa loquitur , & difcordans Papa recedit.
Rex partem Campanie cum Tarracina cepit ;
Berculas obfedit , deinde quodam pacto facto , que
ceperat, reddidit ; Siciliam abiit. Obiit Alfufus
Princeps , & frater ejus Guillelmus fit Princeps.
Ubi Principis nomine intelligit Capua Princi
pem , cùm Guillelmus jam Princeps Tarenti ef
fet , & eam dignitatem à Rogerio Rege patre
obtinuiffet , uti afferit Hugo Falcandus in fua
Tom. IV.
541
Hiftoria. Peregrinius in Notis ad Anonymum SAC. XII .
Cafinenfem ait , in MS. Montis Cafini hac An.C.1144
verba legi : Rex iterum ad hunc locum veniens ,
Ceperanum abiit , ubi cum Papa loquitur , & di
fcordantes Papa recedit , &c. & hæc notat : Ca
leftini Pontificis obitus in annum incidit
MCXLIV , & menfem Martium. " Quo qui
"dem anno , ficut hoc etiam loco Anonymus
" tradit , Anfufum Capua Principem diem
"obiiffe , eique à patre ac Rege Rogerio fuffe
"&tum , tum in eodem Principatu , tum in Du
"catu Neapolis alterum filium , nomine Guil
" lelmum , ex antiquis manifeftum eft Chartulis.
Ita ille qui debuiffet aliquam ex Chartis illis ci
tare ; cum Falco Beneventanus in Chron. affir
met Neapolitanos fe fe Rogerio Rege & Rogerio
Duci , non verò Principi Alphonfo fubdidiffe.
Si charta illa clarè in favorem Guillelmi fe ex
primant , Rogerium Ducem jus fuum in Neapo
lim Guillelmo fratri ceffiffe oportet , & forfan ut
ab eo Tarentum acciperet.
"Subjungit Peregrinius : Hugo itaque Falcan- VIII.
" dus certè eft memoria lapfus, Guillelmum hunc rebell
lordanus
ibus à
"ex Tarenti Principe in Regni collegam & creat us Pa
"fuccefforem à patre dicens poftea adfcitum , tricius Ro
"quem rectiùs Romualdus Salernitanus , non manus.
" tamen fine novo errore , ex Capuæ Principe
"in Regem evectum notat ; dudum enim ante
" Anfufi mortem in fata etiam conceflerat Tan
"credus Tarentinus , qui Barenfis quoque di
"&tus eft Princeps ; Duxque Apulia Rogerius in
"anno MCXLVIII poft Anfufum è vivis &
"ipfe abierat , folufque patri remanferat præ
"fens Guillelmus . Ita Peregrinius. Verùm Fal
candus de folo Tarenti Principatu loquitur, quia
hic primus Guillelmi titulus fuit , & Romual
dus de folo Principatu Capuano , quia is conter
minus , & Salerno , cujus Romualdus Archiepi
fcopus erat, vicious. Prater hæc Anonymus Ca
finenfis hoc anno habet : Jordanus filius Petri
Leonis cum Senatoribus & parte totius populi
minoris contra Papam rebellat. Quibus lucem
accipiunt qua Baronius num. I ex Ottone Frifin
genfi lib . 7. cap . 31. narrat , nempe ab hoc anno
Romanos tempus reftituti Senatus numerare
confueviffe , ipforum publica monumenta do
cere. Sigonius verò lib. XI Hift. de Regn . Ital .
refert Romanos inftituiffe hoc anno Patricium ,
& eam dignitatem detuliffe ad Jordanem Petri
Leonis filium , eique vectigalia omnia Pontifi
ci erepta attribuiffe.
Ad num . IX & feq. Guillelmus Neobur IX.
genfis, qui hoc tempore vivebat , lib . 1. cap . 22. Mifer flatus
Anglia.
miferum Angliæ ftatum hoc modo repræfentat :
In diebus illis non erat Rex in Ifrael , fed unuf
quifque quod rectum fibi videbatur , faciebat. At
in Anglia fub Rege Stephano , pejus fiebat ; nam
quia tunc impotens eratRex , & per Regis impoten
tiam languida lex ; quibufdam quod rectumſibi vi
debatur, agentibus ; multi , quod infita ratione ma
lum effe fciebant, fublato legis & Regis metu , procli
vius faciebant. Etprimò quidem videbatur Regnum
Angliafciffum effe in duo : quibufdam Regi, quibuf
dam Imperatrici faventibus. Non quod vel Rex, vel
Imperatrix , fue parti potenter imperaret : fed
quod fuorum bellicis quifque ftudiis pro tempore
mitteretur. Neuter enim in fuos imperiosè agere,
& difciplina vigorem exercere poterat ; fed uter
quefuos , ne à fe deficerent , nihil negando mulce
bat. Sanè inter partes diu multumque certatum
eft , alternantefortuna.
Zz Proceffu
 542 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆC. XII . Proceſſu verò temporis inter eos jam fæpiùs for
An.C.1144. tuna infidelitatem expertos , remiffiores motus ef
X.
De eodem. Je caperunt. Quod tum Anglia non ceffit in bo
num ; illis quippe diutine concertationis pertafis ,
& mollius agentibus ; provinciales difcordantium
Procerum motus efferbuere. Caftella quippe per
fingulas provincias , ftudio partium , crebra fur
rexerant: erantque in Anglia tot Reges , velpo
tius Tyranni , quot Domini Caftellorum , habentes
finguli percuffuram proprii numifmatis , &potefta
tem fubditis , Regio more , dicendi juris. Cumque
ita finguli excellere quærerent ; ut quidam Jupe
riorem , quidam vel parem fuftinere non poffent ;
feralibus inter fe odiis difceptantes , rapinis at
que incendiis regiones clariffimas corruperunt. Et
infertiliffima olim patria , ferè omne robur panis
affumsére.
XI. Willelmus Eboracenfis Archiep. illam qui
S. Bernardus dem Ecclefiam regebat , fed propter ea quæ per
fcribit
versis ad
Wil- peram de eo jactabantur mala , quæ divus Ber
lelmum Ar- nardus vera effe putabat , Pallium hactenus ob
chiep.Ebora- tinere non potuerat. Verùm hoc anno, ut fcribit
cenfem.
Joannes Prior Haguftaldenfis in Hift.ad annum
MCXLVI, (duplici tamen errore Chronologico),
Hicmarus ( vel rectius Ymarus ) Epifcopus Cardi
nalis directus ab Apoftolico Lucio Legatus venit in
Angliam , habens Paliium Willelmo Archiepifco
po deftinatum. Moram autem fecit per negligen
tiam idem Willelmus occurrere ei , circa alia mi
nus neceffaria occupatus , ut confuetudinem ha
i minatum de Touciaco , vel Tuciacenfem Hen
buit. Hoc autem ad præfentem annum pertine
re oftendunt obitus Lucii , qui ftatim ibi narra
tur, & Ymari Legatio, quæ hoc anno cœpta, ab
folutaque , Willelmus Abbas Rievallentis , vir
magna fanctitatis , aliique fedente Innocentio
II Romam venerant , ut impedirent , ne Wil
lelmus à Pontifice confirmaretur, & Pallium ob
tineret , quod cùm hoc anno confecutus fuillet,
divus Bernardus ad Willelmum Abbatem de Rie
valle fcripfit Epiftolam CCCLX , alias
CCCLXXX , qua eum denuò hortatur ad
patientiam & æquanimitatem : Laboravimus ,
inquit Bernardus , quantum potuimus , adversùs
peftem communem ( ideft , Willelmum Ele& tum
Eboracenfem ) , & fi quo minus impetravimus
quod optavimus , manet tamen nobis fructus la
boris noftri apud Deum , apud quem nullum bo
num irremuneratum eft. Poft aliqua interpolita
fubdit : Nos tamen , quodpotuimus , fuggefimus
Domino Tufculano Epifcopo ( nempe Ymaro in
Anglia Legato ) , cui injunétum eft , ut legatio
ne fungatur in partibus illis : & omnino promifit
nobis , fe , nifi aliquid melius fecerit nobis , idfal
tem omnimodis objervaturum , ne tradat ei Pal
lium quod portat , fi non juraverit Decanus ille
( nempe Eboracenfis , de quo fuprà agimus )
nunc vero Epifcopus ( nempe Dunelmenfis ) , in
cujus juramento caufa pendebat : fed caufam re
ferat ad Dominum Papam. Mabillonius in il
lius Epiftola margine notat annum MCXLIII ,
fed eo anno nec Lucius II adhuc Pontifex Rom .
erat , nec Tmarus Anglia Legatus. Willelmum
ab Eugenio III dignitate motum fuiffe , & ab
Anaftafio IV cognita ejus innocentia in ean
dem reftitutum infrà vifuri fumus.
XII. In Chronico brevi Sancti Dionyfii Tom . II
Translatio
Reliquarum Spicilegii Dacheriani habetur : MCXLIII
S. Dionyfii ( legendum , MCXLIV, ut mox certò conftabit)
&fociorum. dedicatio capitalis partis Ecclefia ( Sancti Diony
ii ) , & Translatio B. Dionyfii & fociorum ejus in
eandem partem capitalem , aliorumque fauctorum,
Æ
quorum ibidem corpora continentur , XXIII an- SEC. XII .
no adminiftrationis Domni Sugerii Abbatis. Et An.C.1144.
poftea anni MCXLIV & MCXLV vacui funt.
Cùm verò idem Chronographus diferte affir
met , Sugerium anno MCXXII Abbatem or
dinatum effe , annus præfens XXIII eft ordi
nationis ejus , fed Librarii, ut non rarò fit, hanc
dedicationem in annum præcedentem retraxe
re. Ipfemet Sugerius libellum edidit de confe
cratione Ecclefiæ à fe ædificate , aitque fe ad eam
Translationem faciendam elegiffe fecundam
Junii dominicam , videlicet III Idus , quod eft
Barnabæ Apoftoli. Quare eam ad currentem an
num pertinere certò conftat. Ea folemniffima
fuit; interfuere enim Ludovicus VII Francia
Rex, Eleonora conjux ejus, Adelais mater, Regni
Optimates , & varii Archiepifcopi & Epiſcopi,
inter quos Guido Senonum Archiepifc. Gaufre
dus Carnoti Epifc. & Guido Catalaunis Epifc.
Extat libellus Sugerii de Confecratione Eccle- XIII.
Aliqui Li
fiæ fuæ Tom. IV Duchefnii, qui cùm eum mu. brariorum
tilum reperiffet , Mabillonius Tom . I Analect. errores cor
pag. 328. fupplevit quod deerat ex codice Vi- recti.
torino , & in eo fupplemento nomina trium
Præfulum memoratorum iterantur , fed in eo
Catalaunenfis Epifcopus Werdo , & Senonenfis
Archiep. Werdo nominantur , manifefto Li
brariorum errore , qui Widonem in Werdonem,
Hugonem etiam in Werdonem , & Guidonem
mutarunt. Hoc enim anno Hugonem cogno
rico Archiepifcopo Senonenfi fucceffiffe docet
Chronographus Sancti Petri Vivi , & Guido
nem Catalaunenfi Ecclefiæ præfuiffe videre eft
in San-Marthanis. Gaufredus Carnotenfis, neque
in libello neque in fupplemento , neque in
Chronico Mauriniacenfi San& ta Sedis Legatus
dicitur , ideoque hoc anno eo munere functus
non eft. Chronographus Mauriniacenfis pag.
387. De electione Abbatis fui loquens ait : Hanc
electionem , cùm Rex ( Ludovicus VII ) & præ
dicti Epifcopi confirmaffent , domnus Thoinus Se
nonas profectus , & à Gaufredo Carnotenfi Epi
fcopo , qui Archiepifcopo abjente ejus in officii exe
cutione Vicarius ejje folet , benedictione folemni
fublimatus eft. Ubi multa obfervanda. Primò,
Gaufredum Carnotenfem non appellari Lega
tum S. Sedis. Secundò , Epifcopos Carnotenfes
peculiari prærogativa primos fuffraganeos effe
Archiepifcopi Senonenfis. Tertiò , Epifcopos
qui electionem Abbatis Mauriniacenfis confir
marunt , fuiffe Albericum Oftienfem , & Haime
rum feu melius Imarum Tufculanenfem , quos
jam dixerat Chronographus Legatos miffos , il
lum in Galliam, iftum in Angliam.Quare confir
matur quod fuprà diximus, Imarum nempe hoc
anno Legatum in Francia fuiffe. Quartò, ex Su
gerii verbis deducitur , Hugonem ante diem XI
menfis Junii jam Archiepifcopum Senonenſem
fuifle. Denique corrigendus error , qui irrepfit
in Chronicon Mauriniacenfe , ubi dicitur dom
nus Thoinus Senonas profectus ; loco enim vo
cis Thoinus , legendum , Tuciacus , vel Tucia
cenfis. Corrigendus & error , qui extat in in
fcriptione Epiftola ab Ecclefia Senonenfi ad
Gaufredum Carnotenfem data , quem rogant ,
ut Archiepifcopo Electo benedictionis manus
imponat. In Catalogo enim Archiep . Senonen
fium à Mathoudo compofito pag. 118 ea dicitur
data ad Goftenum Carnot. Epifc. cùm tamen Gof
lenus ibidem perperam Goftenus appellatus non
dum
 in Annales C. Baronii.
SAC. XII . dum Epifcopus Carnotenfis effet. Sed Libra
An.C.1144. rius literam G. Quæ fola erat in exemplari , in
fulsè interpretatus eft. Hic non prætermitten
dum , Amedeum Archiep. Lugdunenfem Apo
ftolica Sedis Legatum in Francia fuiffe anni hu
jus initio , cum San - Marthani in Archiep . Lug
dunenfibus mentionem faciant Refcripti Cole
ftini II , dati Laterani XIII Kal. Martii , in quo
Amedeus dicitur Legatus San & ta Sedis.
XIV. Edeffe celeberrima Mefopotamia civitatis ca
Edeffa à pta , defolataque epocha à Chronologis variè
Turciscapta. conftituta , quia enim plerique Antiquorum an
nos Incarnationis hoc tempore à die Nata
li Chrifti exordiebantur , varii inde errores
enati. Civitas nocte Nativitatis Chrifti à Turcis
capta , Dodechino in Chron. Hovedeno , aliif
que teftibus. Præterea Villelmus Tyrius ma
gnam hanc Chriftianorum jacturam lib. XVI
num . III copulat cum anno MCXLII , &
Eugenii III Pontificatu , & cùm ipfe teftis
irrefragabilis videatur in narratione rerum hoc
tempore in Oriente geftarum , non defuère qui
piaculum duxerint ab ejus fententia difcedere ,
cùm tamen ipfemet fateatur, fe in rebus quæ an
te annum MCLIV in facris bellis contigère,
auritum teftem effe, non verò oculatum. Verùm
Edeſſam no t
&e nativitatis Chriſti anni Era vul
garis MCXLIV inTurcorum poteftatem veniffe
certum impofterum effe debet. Dodechinus
enim, qui annum à Natali Chriſti aufpicatur, ad
annum MCXLV fcribit : Hoc anno Rohas ( ita
Edeffa à Turcis, aliifque Orientalibus appellata)
à Saracenis capitur in facra nocte Nativitatis
Domini : quorum Rex extitit quidam Sanguin no
mine. Signantiùs Urfpergenfis Abbas , qui an
num etiam à Natali Chrifti inchoat, habet : An
no Dom . MCXLV incipiente , in ipfa facrofan
Eta Nativitatis Chrifti folemnitate , lugubre & mi
ferabile ex peccato Chriftiani populi accidit in
Oriente piaculum. Sanguinus enim Halapenfis Sy
ria ac Mefopotamia , excepta Antiochia & Da
mafco Princeps , Perfarum verò & Medorum
Regis , feu Soltani ( nempe Bagadenfis ) fubditus,
Ediffam que nunc Robas dicitur , unicum Hierofo
lymitana Ecclefiæ pro magnitudine ac abundantia
fui refugium , cum infinita Saracenorum multitu
dine circumdedit, ac in ipfa , ut dixi , Nativita
te Domini irrupit , cunctis ibidem cum urbe Chri
ftianis in ore gladii occifis , vel miſerabili captivita
te in fervitutem redactis , Ecclefias Chrifti , & præ
cipuè Beatæ Mariæ femper Virginis Bafilicam , &
eam in qua Thomæ Apofloli corpus reconditum eft ,
ad Salvatoris noftri ignominiam intrò ferens , ea
que non licebat ( legendum , licebant ) fæde pol
luit , noftrifque penitus exterminatis , Saracenos
ibi ad habitandum collocavit. Falfam tamen effe
traditionem , quæ fert corpus Sancti Thoma
Apoftoli apud Edeffam extitiffe , alibi oftendi
mus. Denique Otto Frifing. hujus temporis
Scriptor. lib.7. cap. 30. eundem diem ac annum
defignavit.
XV. Quomodo nobilis hæc Civitas propugnatrix
Quam ma
non tantum murorum , fed etiam finium fuo
gna fuerit,
bac jactura. rum in medio hoftium innumerabilium per tot
fecula invicta, hoftium præda facta fuerit, refert
his verbis Neubrigenfis lib. 1. de Reb . Angl.
cap. 18. Armenius quidam , civis Ediffenus , ha
bitans in turri muro contigua , ob filiam fuam à
Principe civitatis corruptam , coquens animo vin
ditam , invitatos pactis inteftinis Turcos ipfa no
Tom. IV.
543
&
te Nativit. Dominicæ intromifit in urbem : quiSEC. XII .
An.C.1144 .
irruentes in populum fecurè in Ecclefia excubantem,
& Archiepifcopum quidem altari affijlentem ma
darunt ; populum verò non refiftentem , ſed ſu
biti cafus fupore rigentem gladiis trucidarunt.
Sic capta & in poteftatem furciffimæ gentis
redacta eft Ediſſa , tantis retrò temporibus fem
per invicta , & antiqua fidei Chriftianæ alumna.
Latiffimis quoque finibus ejus pertinaci hoflium
furore pervafis , & in eorum poffeffionem ce
dentibus , Chriftianæ religionis cultus trans Eu
phratem funditus deletus eft. Sed quia tantæ
cladis fama anno fequenti ad Occidentem per
venit, aliqui Hiftorici eo etiam anno hoc infor
tunium collocarunt , & ibidem eam Baronius
memorat.
Anno fuperiori Canonicis Ecclefiæ Medio XVI.
lanenfis & Monachis ejufdem Ecclefiæ de jure Diffidium
Canonico
campanarum pulfandarum inter fe fe diffidenti rum & Mo
bus , urbs Mediolanenfis rursus perturbata. nachorum
Confules urbis diffidii judices electi partes in Mediolanen
Palatio Archiepifcopali , Robaldo Archiepi- fium.
fcopo præfente audiere , & utrifque aliquid
concefsère. Robaldus Confulum efflagitatu
juffit & præcepit prædicto Abbati & Monachis ,
atque Præpofito & Canonicis , ut ita attenderent
& adimplerent , ficut ipfi Confules eis præcipe 1
rent. Inftrumentum à Puricello in Monum . Ec
clef. Ambr. num . CCCXCI relatum , datum
dicitur anno Inc. MCXLIII , medio menſe Ju
nii , indictione VI. Hoc verò anno diffidium il
lud non folùm renovatum , fed etiam auctum.
Robaldus Archiep. de eo cognovit , ut liquet
ex Inftrumento à Puricello num. CCCXCVIII
recitato , & hoc anno menfe Novembris indictione
octava dato. Galdinus , his verbis ei fubfcripfit.
Ego Galdinus Subdiaconus & Cancellarius à me
dictatefubfcripfi. Is poftea Archiep. Mediolanen
lis fuit , & in numerum San & torum relatus , ut
fuo loco videbimus .
Non multò pòft Robaldus è vivis exceffit. Ejus XVII.
obitus à Puricello num. CCCXCIX his verbis baldus Ro
MoriturAr
notatur : Clariffimi viri Aloyfii ab Ecclefia Cata chiep. Me
logus exprefsè habet , Obiit prædictus Robeal- arolinenfis.
dus fecundo de ante Kalendas Januarii anno Dom.
MCXLIV. In Catalogo tam à Mabillonio ,
quàm à Papebrocio publicato legitur : Obiit III
Kal.Jan. quod idem prorfus eft, cùm dies XXX
Decembris fecundus fit ante Kalendas Januarii,
& III Kal. Januarii. Obertus feu Ubertus ve
nit ad fedem fecunda Februarii die anno Domini
MCXLIV , ut legitur in prafato Aloyfii Catalo
go, cujus Auctor annum ufque ad diem XXV
Martii fequentis anni Dionyfiani continuat. In
Catalogo Archipresbyteri Metropolitani Me
diol. apud Puricellum poft narratam Robaldi
mortem habetur : Vacat tum fedes diebus XXIII,
Obertus venit adfedem X X 1 Januarii anno Dom.
MCXLV à primo die Januarii inchoato. Ve
run eft in Catalogo à Mabillonio edito legi :
Fuerunt autem ab ipfius obitu ufque ad electionem
domini Oberti dies XXVI , fed legendum , dies
XXIII , ut habet Papebrocius , qui eundem
Catalogum etiam edidit. Verùm non bene hic
Vir doctiffimus Robaldi mortem ufque ad diem
XXX menfis Decembris fequentis Chrifti anni
diftulit.
Zz 2 ANNO
 544 Critica Hiftorico - Chronologica
SÆ C. XII. Pifam diferuit , ut reciperet Romam ? Quid igi- SEC . XII .
An.C.1145 . tur rationis fui confilii habuit , defuncto Summo An.C.1145 .
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANÆ 6638 .
Hifpan . Pontifice , repente irruere in hominem ruflicanum,
MCLXXXIII. O 6. G. D 6. P. 15. April . Indict. 8. latenti injicere manus , & excufa è manibus fe
Anno Hegi curi & afcia , vel ligone in Palatium trahere , le
ræ DXL JESU CHRISTI 1145 .
inchoato die vare in Cathedram , induere purpura & byffo?
EUGENII III PAPE 1 . &c. Verum Bernardus in Epiftola illa rhetori
23. Junii
fer. 7. catur , tantumque indicat , Eugenium III citò
CONRADI III REG. 8.
electum , fecundo nempe à prædecefforis obitu
MANUELIS COMNENI IMP. 3. die. Has voces , flatim , mox , repente , & alias
hujufmodi tempus fignificantes magnam latitu
I. D num . I Gotfridus Viterbienfis in Chron . dinem habere paffim in hoc Opere fignificavi
Moritur Lu A
pag. 512. Lucius fecundus , inquit , inten mus, qui eas hallucinationum feminarium fuif
cius 11. PP.
dens Senatum extinguere , cum ingenti militia Ca fe deprehendimus.
pitolium Rome confendit , ut fedentes ibi tunc Se Anonymus Calinenfis Lucii Papæ morte rela- IV.
natores cum dedecore removeret. Senatus autem, ta fubdit : Qui tertio diefua electionis nocte ( in- Ordinatur
die quarta
populufque Romanus ad arma converfus , Papam ter primum & fecundum Martii diem , feriam- Martii.
cum fuis omnibus à Capitolio in momento repellunt, que V & VI) cum omnibus Cardinalibus &
ubi Papa (ficut tunc audivimus ) lapidibus ma Epifcopis Roma egreffus fugit , & apud Farnen
gnis percuffus , ufque ad obitus fui diem , qui pro fem Abbatiam Pontifex confecratur , & apud Bi
ximèfecutus eft , nonfedit infede. Cui tuncfuccef tervum ( ideft , Witerbium ) Pafcha celebrans ,
ibique per octo menfes remoratus , demum cum
fit Eugenius Abbas S. Anaftafii Roma. De lapidis
icu idem refert Baronius num. I ex Codice Va Romanis pacifcens Romam reverfus eft. De Farfa
ticano , aitque nihil de illo habere Ottonem infigni Ordinis Benedictini Monafterio , in ter
Frifingenfem ejus temporis Auctorem , fed tan titorio Sabinenfi fito , quod Roma tantum di
tum eum quotidianis cruciatibus effectum diem ftat XXV paffuum millibus , Anonymus loqui
obiiffe ; verùm cùm Viterbienfis hujus etiam tur , indicatque Eugenium III in Farfenfi Mo
temporis Scriptor fit , & confentientem habeat nafterio die quarta menfis Martii , quæ in do
codicis Vaticani Scriptorem , non video quod minicam cadebat , Romanum Pontificem con
Viterbienfis de illo ictu refert , in dubium revo fecratum fuiffe. Difertiùs illud narrat Otto
candum effe. Obiit Lucius II quinto Kal. Mar. Frifingenfis , qui hoc ipfo anno Romæ verfa
tii , ideft , die XXV Februarii , ut tradunt batur. Is lib. 7. Chron . cap. 31. de Eugenio ait :
Baronius , Onuphrius in Chron. & Sigonius Hic in principio dignitatis fufcepte , eo quod aucto
lib. XI. Hift. de Regn. Ital. feditque menfes un re Arnaldo , Populus ad tradenda Urbi Regalia ,
decim & dies quatuordecim , ut Baronius & Onu ficut anteceffores fuos , ita ipfum follicitare vellet ,
phrius habent , & Sigonius fupponit non verò cum Epifcopis & Cardinalibus Urbe cedit , ac
dies IV fupra menfes X I ut perperam legitur in proxima Dominica in Monaflerio Farfenfi , confe
Martino Polono. Matthaus Parifienfis , qui in cratione Pontificali ob perfecutionis immanitatem
Chron. dies tantum XIII numerat, diem emor morem mutans , fublimatur. Quare accuratè in
tualem excludit. Annalibus Waverleienfibus nuper in Anglia
II. Joannes Diaconus junior Bafilicæ Salvatoris publicatis , hoc anno traditur : Fuit ordinatus
Fuerat Ca-
nonicus Re Patriarchii Lateranenfis Canonicus in libro de prima hebdomade menfis Martii , & vocatus eft Eu
gularis Or .Ecclefia Lateranenfi apud Mabillonium Tom. genius Papa CLXXI. Prima autem Martii heb
S. Auguft.ni. II Mufei Ital . verba faciens de Lucio II ait : domada die quarta Martii inchoatur. Qua ver
Retro fub abfida eft altare San&torum Chryfanti ba etiam fine ulla immutatione extant in Chron.
& Daria , in quo recondita olim fuerant eorum Normanniæ in fine Hiftoria Orderici à Du
pretiofa corpora , &c. In eadem parte funt fepul chefnio edito. Hic obiter notabo Monafterii
turæ Apoftolicorum , in quibus San &tæ recordatio Waverleii Ordinis Ciftercienfis Annales extare
nis Lucius Papa 11. Hic vixit in Canonicali pro Tom. II Collectionis Oxonienfis.
pofito longo tempore in Ecclefia ifta , atque hinc Baronius num. 1II refert Ordinationem Eu V.
affumptus Presbyter Cardinalis ordinatus eft in genii III ex Codice Vaticano , in quo dicitur, tio Ejus ordina
tardiùs
Ecclefia Santa Crucis in Jerufalem , quam de cùm proxima die dominica confecrari debuiffet , differri non
ruinis à fundamento præclaro & admirando opere præcognito Senatorum perverfo confilio , noctis debet.
renovavit , atque ad normam religionis fecundum filentio Urbem cum paucis Fratribus exiiffe , & ad
beati Auguftini regulam informatam , ante Apo arcem Monticelli ſe in tutum recepiffe. Congre
folatum multis poffeffionibus ditavit. Sed & iftam gatis verò alia die cunctis Patribus , proceffif
Ecclefiam , affumptionis fuæ memor , & priftina e ad Farfenſe monafterium , & confecratio
converfationis ,per omnia dilexit , magnifque be nis gratiam in fequente dominica fufcepiffe.
neficiis honoravit , quæ ibidem poftea figillatim Quibus ex verbis confequi videtur , Euge
enumerantur. Fuerat itaque Lucius II Canoni nium III Dominica fecunda menfis Martii con
cus Regularis Ordinis San & ti Auguftini. fecratum effe. Verùm Anonymus ille de unica
III. A num . II ad XI. Onuphrius & Sigonius rectè Dominica loquitur , eamque modò proximam,
Lucio 11 inquiuntBernardum S. Anaftafii Abbatem,S. Ber modò fequentem Dominicam vocat. Caftrum
juccedit Eu
genius 111 . nardi Clarævallentis difcipulum maximo ani enim Monticelli , ut vel ex chartis Sanfonis ap
morum confenfu tertio Kalendas Martii Ponti paret , in Sabinis fitum , & Farfenfi monafterio
ficem electum effe, & Eugenium III appellatum . vicinum .
Baronius exiftimat , Eugenium die XXVI Fe A num . XI ad XXII . Epiftola CCXLII VI.
Anno fe
bruarii Pontificem dictum , quòd divus Bernars divi Bernardi , nunc CCXLIII , ad Roma
quenti Eu
dus in Epiftola ad Cardinales & Epifcopos de nos data , & Epiſtola CCXLIII ad Conradum genius 111
Curia poft hanc electionem data , & à fe num. Romanorum Regem , quæ novo ordine eftiterùmfuge
VIII integra recitata fcribat : Num idcirco CCXLIV , pertinent ad annum fequentein , & re coadius
ad fuit.
 in Annales C. Baronii.
545
SAC. XII. ad fecundam Eugenii III fugam , ut rectè vi à Legato deceptum fuiffe quando fcribit : Inter SÆ C. XII.
An.C.1145 . dit Sigonius lib . XI de Regn . Ital . quo etiam an
ipfos ( ideft , Armenios ) & Græcos , quædam de An.C.1145.
no à Mabillonio in margine notantur. Suprà di facrificii ritu habitudo eft in quibufdam , in aliis
ximus ex Anonymo Cafinenfi Eugenium III verò difcrepantia. Ponunt enimfermentatum pa
Viterbii per octo menfes remoratum effe , & po nem , ficut & illi : aquam autem vino non admi
ftea cum Romanis pacifcentem Romam rever Jcent , ficut nos & illi, Conftantiffimum enim eft,
fum ; fed cùm Romani feditionem redintegran inquit Combefifius , ante Sanctum Niconem Ar
tes rursùm ab eo,ut Tibur everteret,poftulaffent, menia oriundum azyma apud Armenios viguif
& ni quod peterent , impetrarent , vim adhibi fe , nec poftmodum abjecta fuiffe inducto fer
turos oftenderent , Eugenius III confilio cum mento.
Cardinalibus habito , rursùs Urbe cum eis ce Narrabat etiam ( inquit Otto Frifingenfis IX.
dere ftatuit , Tiburque contendit. Quod cùm lib. 7. cap . 33. loquens de Gabulenfi Epifcopo à Ioannes
Presbyterin
accepiffet Divus Bernardus , anno fequenti lau Syria miffo ) quod ante non multos annos Joannes Afia regnat.
datas ad Romanos & ad Conradum Epiftolas de quidam ( qui ultra Perfidem & Armeniam , in
dit. Afperè , fed juftè Romanos in priori incre extremo Oriente habitans , Rex & Sacerdos cum
pat,quòd tam iniqui in Pontificem effent,aitque gente fua Chriftianus eft , fed Neftorianus ) Per
eosDei vindictam non evafuros,nifi mox refipi farum & Medorum Reges fratres , Samiardos di
fcant. Romanos impellebat Arnaldus hæreti &tos , bello petierit , atque Ecbatani fedem regni
cus , dum antiquæ Reipublice ac libertatis eorum expugnaverit. Cui dum præfati Reges cum
formam reftituere nitebantur , folâ facrorum Perfarum , Medorum & Affyriorum copiisoccurre
curâ Pontifici relicâ , & vectigalia Pontificum rent, triduo utrifque magis mori quàm fugere vo
fibi vindicabant , volentes Pontificem decimis, lentibus , dimicatum eft , Presbyter Joannes (fic
& oblationibus tantum more prifco contentum enim eum nominare folent ) tandem verfis in
vivere. Arnaldifta dicuntur hæretici à Bonacur fugam Perfis , cruentiffima cæde victor extitit.
fo , qui Henricianos , fe fe Catharos , ideft , Poft hanc victoriam dicebat , prædictum Joan
folos mundos jactitantes, confutavit ; quoniam nem ad auxilium Jerofolymitana Ecclefia procin
errores eorum Mediolani , dum eorum Magi &tum moviffe , fed dum ad Tygrim veniffet , ibique
fter effet, in apertam lucem pofuerat. Libellum nullo vehiculo traducere exercitum potuiffet , ad
ejus publicavit Dacherius Tom XIII Spicilegii. Septentrionalem plagam , ubi eundem amnem bye
Bonacurfus cos Paffagiis & Catharis adjungit , mali glacie congelari didicerat , iterflexiffe. Ibi
quorum illi Mofaica legis ritus omnes obfer dum per aliquot annos moratus , gelu expectaret ,
vandos effe docebant , Filii & Spiritus Sancti fed minime hoc impediente aeris temperie , obti
æqualitatem negabant, & Ecclefiæ univerfæ Do neret , multos ex infucto cælo de exercitu amittens,
&ores omnes , Romanaque imprimis auctorita ad propria redire compulfus eft. Baronius num .
tem abjiciebant ; Arnaldiftæ verò afferebant per XXV dicit Presbyterum JoannemÆthiopia Re
malos miniftros Sacramenta irrita effe. gem fuiffe; verum hunc Regem hoc feculo no
VII. A num. XXII ad XXVII. Dum adhuc minatiffimum , in Afia , non verò in Africa re
Legatio Viterbii Eugenius commoraretur , miffa ad eum gnaffe , nunc extra omnem controverfiam effe
Orientalium
ad Papam. ex Armenia atque Syria Legatio, quam Baronius debet, ut vel locus laudatus demonftrat. De ifto
recitat ex Ottone Frifingenfi , qui Romæ erat ; Rege , ejufque Regno anno MCLXXVII
Audivimus autem ( nempè Syriæ Legatum ) peri fermo erit.
culum tranfmarina Ecclefiæ poft captam Edefam Ad num . XXVII. Epiftola divi Bernardi, X.
lachrymabiliter conquerentem , & ob hoc Alpes aliàs CCCXXXIV, nunc verò CCCLXII S. Bernardus
à Baronio num. XXVII recitata , non ad fcribit ad
tranſcendere ad Regem Romanorum & Francorum Robertum
pro flagitando auxilio volentem. Edeffam autem Rolandum ut ex codicibus editis Baronius ha- Pullum
die Natali Chrifti fuperioris anni à Turcis ca bet , fed ad Robertum Pullum Cardinalem & Card.
Cancell.
ptam ibidem demonftravimus. Quare non Cancellarium fcripta , ut deducit Mabillonius S. R. E.
nifi currenti tanta cladis nuncium in Italiam , in Notis ad eum ex Codice MS. Ciftercienfi , &
Galliamque proferri potuit. quia is , de quo in illa agitur antiquus Bernardi
VIII. Combefilius in Aucario Bibioth. Patrum amicus erat , literis & eruditione clarus , ac de
Legatio Ar- Tom. II Invectivas duas Ifaaci Catholici contra mum Cancellarius , præmiffus ad Eugenii adju
meniorum
ad Papam . Armenios à fe Notis illuftratos publicavit , il torium quod præter alia , Roberto Pullo fi
lumque non longè ab anno ifto quo Armenio gnanter convenit. Robertus Pullus ufque ad an
rum Legationem ad Romanum Pontificem Ba num III Eugenii tefte Onuphrio Cancellarii
ronius narrat, omnibus Armeniæ Epifcopis Pri munus geffit : Rolandus verò illud adeptus non
matis jure præfediffe ex eo colligit , quòd eft ante VIII ejufdem Pontificis annum . Recens
Conftantinum ante octingentos annos à fuo tem autem electus erat Eugenius , cùm San &tus Ber
pore baptizatum tradat. Armenii Legationem nardus hancEpiftolam fcripfit. Fallitur enim
hoc anno ad Pontificem Romanum misère, Ciaconius in Eugenio III ubi enumerans Can
eumque fuper iis in quibus à Græcis diffentie cellarios S. R. E. fub hoc Pontifice , ait Rober
bant, Judicem poftularunt. Otto Frifingen tum ab anno Pontificatus ejus primo ufque ad
fis pauca quædam duntaxat ad facrificii ritum quintum dignitatem illam obtinuiffe ; cum an
ac cæremonias commemorat , quæ ut Armenii no MCXLVII num . IX & feq . vifuri fimus eo
fola expofuerint, majoribus aliis ac fpectantibus officio tunc functum fuiffe Guidonem Card.
ad fidem fuppreffis , ficque Ecclefiæ Romanæ Robertum verò Pullum ipfo Pontificatus Eu XI.
communionem furati fint , eorum gentis aftu genii III principio Cancellarium extitiffe de- Rolandum
Non verò ad
tiæ fuerit , quam Auctor in eis infectatur , monftratDiploma ejufdemPontificis quod extat Card,
quamque olim Gregorius Nazianzenus in Ar in fine Tractatus de Geftis Epifc. Turonenf. & Cancell.
meniis detexit. Legenda Combefifii in utram Abbatum Majoris Monaft. pag. 130. & feqq .
que Orationem Nota , & obfervandum Otto Datum apud civitatem Caftellanam per manum
nem Frifingenfem apud Baronium num . XXIII Roberti S. R. E. Presbyteri Card. & Cancell rii ,
Tom . IV. L1 3 V Idus
 r ico
546 Critica Hifto
SEC. XII . V Idus April, indict. VIII Incarnat. Dominicæ an
An.C.1145 no MCXLV, Pontificatus vero Domini Eugenii III
Papæ anno primo. Denique Robertum anno
MCXLVI Cancellariæ Romanæ adhuc præfuif
fe docet Eugenii III Diploma Tom . X Concil.
pag. 1849. productum. Quare Joannes Prior Ha
guftaldenfis in Hift . ad annum MCXLVII qui
juxta rectam Chronologiam eft annus MCXLVI
accuratè fcripfit : Praminuit bis diebus in Clero
Rodbertus Pullanus Cancellarius Apoftolica Sedis ,
in omnifapientia & doctrina experientiffimus Bri
tannia oriundus. Ciaconius itaque citatus rectè
ait , Guidonem Cardinalem SS. Cofmæ & Da
miani Cancellarium fuiffe poft Robertum , illo
que mortuo Rolandum , qui poftea fuit Alexan
der Papa LII , Cancellarii munus anno Pontifi
catus Eugenii VIII , confecutum effe , & de
nique in prima creatione Cardinalium hoc an
no ab Eugenio pera&a Rolandum dictum effe
Card. Presbyterum tituli S. Marci .
XII. A num. XXVIII ad XXXIV. Euge
Conventus nius III , dum Kalend. Decemb. Vetralla , quod
Bituricenfis.
oppidum non longè à civitate Viterbienti fi
tum , ageret , literis ad Ludovicum VII Fran
cia Regem datis , & à Baronio num . XXX
recitatis , follicitavit eum ad profectionem in
Terram Sanctam fufcipiendam. Odo de Dio
gilo Monachus Sancti Dionyfii , & in Abba
tiam ejufdem Monafterii Sugerii fucceffor ,
feptem libellos edidit de Ludovici VII Fran
corum Regis profectione in Orientem , à Pe
tro Francifco Chiffletio in Afferto Genere Illu
firi Sancti Bernardi à tenebris erutos , quibus
Hiftoria Ecclefiaftica locupletari poteft. In prio
ri libello hac habet : Anno Verbi incarnati
MCXLVI (à die Natali Chrifti inchoato )
gloriofus Rex Francorum , &c. ut dignus effet
Chrifto , Vezaliaco in Pafcha ( fequentis Chri
ſti anni ) bajulando Crucem fuam aggreffus eft
eum fequi. In Natali Domini præcedenti ( hujus
anni fecundùm eram vulgarem ) cùm idem
pius Rex Bituricas Curiam celebraffet , Epifco
pis & Optimatibus fui regni ad coronam fuam
generalius folito de induftria convocatis , fecre
tum cordis fui primitus revelavit. Tunc religio
fus vir (Godefridus ) Epifcopus Lingonenfis , de
Robes , que antiquo nomine vocatur Edeffa , de
populatione, & oppreffione Chriftianorum , & in
folentia Paganorum , fatis Epifcopaliter perora
vit , & de flebili materia fletum plurimum ex
citavit , monens omnes , ut cum Rege fuo , ad
fubveniendum Chriftianis , Regi omnium mili
tarent. Ardebat & lucebat in Rege zelus fidei ,
contemptus voluptatis & gloriæ temporalis , exem
plum omni fermone præftantius Tamen quod fe
rebant , verbo Epifcopus , Rex exemplo , non illicò
meffuerunt. Statutus eft ergo dies alius Verzeliaco
in Pafcha (fequentis Chrifti anni ) , quo in Paf
fione domini omnes unanimiter convenirent; & in
Refurrectione , quibus foret calitus infpiratum ,
Crucis gloriam exaltarent. Rex interim pervi
gil in incæpto , Romam Eugenio Papæfuper hac re
nuncios mittit. Eft Verzeliacum , feu melius
Vezeliacum , urbs in Autiffiodorenfi tractu
pofita.
XIII
Chronographus Mauriniacenfis , qui annum
Profectio à die Natali Chrifti exorditur , hæc in rem no
nem Orien
talem ex itram habet : Eodem quoque anno Edeffa civi quit Rodericus citatus cap . 48. occupavit , & excitata.
voto fufcepit tas ab inimicis Crucis Chrifti , noftrorum dor fuit Monarcha ultramarinus , & cismarinus ,
Ludovicus
VII. mitante providentia capta , Sarracenorum domi & duravitfibi ( ubi Alim filium ejus , & Tef
nationi repente acceffit. Unde & eos , qui in re fephinum nepotem comprehendit ) hujufmodi
no logica
- Chro
gione Hierufalem adjacente manebant , doloris SAC.XII .
immoderata anguftia ufque ad intima perculit. An.C.1145.
Venerunt ergo ab Antiochia & Hierufalem in no
fram regionem ( nempe in Galliam ) Legati à
Primoribus partium illarum miſſi fuppliciter exo
rantibus > ut Francorum invincibilis probitas
periculum , quod evenerat , emendaret , & fu
tura repelleret. Subdit Chronographus , Re
gem Celfiores regni fui in Pafcha apud Vizi
liacum convocaffe , & omnes fuos allocutum
effe. Inter alia in ejus oratione memorata hæc
obfervanda Magnam fuper hoc fcitote jam mi
hi devotionem incumbere. Unde vos obnixè
deprecor , ut meam ftudeatis voluntatem veftro
comitatu & auxilio roborare. Legitur in Chron .
Ciftercienfi MS. à Chiffletio in Præfatione ad
libellos Odonis de Diogilo citato , & apud
Robertum de Monte , complurefque alios , ad
Sanctum Sepulchrum peregrinationem illam
fufceptam ex voto à Ludovico Rege , compun
&o ob incenfam caftri Vitrici Bafilicam , cum
mille & trecentis promifcua multitudinis , quæ
in eam confugerant , capitibus in ea inclufis.
Vitriacum , quod Victoriacum aliàs appellaba
tur , Vitriacum Incenfum , Gallicè , Vitri le
Brule , poftea appellatum fuit , propterea quod
à Ludovico VII igne confumptum eft . Cujus
in locum Francifcus I Franciæ Rex illud ad
fluminis Matrona ripas extruxit , quod ab ipfo
Victoriacum Francifci cognominatum eft , Vitri
le François , ut notat Hadrianus Valefius in
Not. Galliarum .
Anno fuperiori Mauri Hifpaniam habitan- XIV.
tes ab Almohadibus validè oppugnabantur , & ObitusTee
in Almo
Teffephinus eorum Imperator eis auxilium ferre rabitarum
non poterat. Ingentem exercitum adverfus Imperatoris.
Abdelmunem congregarat , uti narrat Nowei
rius ; verùm is bello exercitatus fe fe intra mon
tes continuit , interimque Telephini exercitus
in cœnofa planitie , ubi caftra pofita fuerant ,
fame & morbis periit ; eoque diffipato Teffe
phinus Oranuni , celebre oppidum ad marę
fitum , fugit. Cumque aliud azylum quafiffet,
rurfumque eum Abdelmumen perfecutus effet ,
equo decidit , interiitque exeunte anno Hegi
ra DXXXIX , ideoque currentis anni hye
me. Telephinus illuftribus quibufdam facino
ribus magnum fibi nomen collegit , fed cùm ei
fortuna minus arrififfet , à fuis contemptus fuit,
ut videre eft in Hiftoria Arabum à Roderico
fcripta , & ex ejufdem nationis Auctoribus col
lecta , ubi cap . ultimo , inquit : Quia vide
runt à Regalibus actibus alienum , in eum ubili
bet infurgebant , & ubique , & quilibet rebel
labant , & guerris indefinentibus infeftabant , &
ferè perdidit totum regnum , & hoc fuit anno
Arabum quingentefimo trigefimo nono (præfenti
Chrifti anno abfoluto ) : & regnum Vandalia
( Hifpaniæ nempe , quam multoties monuimus
Vandaliam di&am fuiffe , indeque Criticos , qui
illud non animadvertère , fæpius in errorem in
cidiffe ) quinquaginta tribus annis poffederant
citra mare.
Juffephus feu Juffetus Marochii Rex , & Al XV.
morabitarum feu Almoravidum Imperator re- mort
Poft em
ejusma
gnare caperat anno Chrifti MXCI , ut ibi gna surba
dem narravimus : Totam terram Vandalia , in- inter fuos
Monarchia
 in Annales C. Baronii.
SEC. XII. Monarchia annis quinquaginta quinque , ab an
An.C.1145 .
no Arabum quadringentefimo octuogefimo quarto
( anno Chrifti MXCI inchoato ) , ufque ad
quingentefimum tricefimum nonum annum ( hoc
Chrifti anno finitum ) , quando per Almohades
dominium perdiderunt , feu , ut capite fuperiori
dixerat , donec venientes Almohades ab Africa
& Vandalia , Amoravides extirparunt. Hoc ita
que anno maxima Maurorum Hifpanienfium
pars à Mauris Africanis difcefsère , & quilibet
que potuit in Hifpania Saracenica occupavit.
Almoravides , feu quod idem eft Almorabita ,
qui Marochium incolebant , ubi Imperatoris fui
mortem accepère , fratrem ejus ad thronum Re
gium evexère , ut inquit Noweirius , interim
que Abdelmumen , de quo fuo loco locuti fu
mus , Oranum & Fezzam majores Africa civi
tates occupavit. Mauri Hifpania , Valentiam,
Murfiam , Tortofam & Ilerdam incolentes
omnium Africanorum cædem fecère, & Safadau
la Rex Cordubæ populos Boticam inhabitantes.
ducens non minori crudelitate in Cordubam ,
Granatam , Giennam & Anduxarfam fæviit.
Abengamia Pro - Rex , vir fortis & magnanimus
Cordubæ arcem confervavit ; fed qui ei adha
rebant , nullum ex Africa fubfidium expecta
re poterant , quia ibi Mufmudes & Caiteres
Almorahidini omnia igne & cædibus mifce
bant. Nunquam in Hifpania tantum turbarum
extitit ; ficut enim in Africa , ita & in Hifpa
nia Mauri inter fe depugnabant. Alphonfus VII
Caftellæ Rex & Imperator copias ad Safadau
lam Regem , Chriftianorum amicum mifit , fed
parum profecit , quia Mahumetani valde à Sa
fadaula abhorrebant , eumque tanquam infi
delem & Chriftianorum fautorem habebant.
Porro cum fine Monarchia Almorabitarum
Hiftoriam fuam Saracenicam Rodericus Tole
tanus abfolvit.
Anno Era ANNO PERIODI GRECO-ROMANE 6639.
Hifpan.
MCLXXXIV. 07. F. 7. P. 31. Mart. Indict. 9.
Anno Hegi
re DXLI JESU CHRISTI 1146.
inchoato die EUGENII III PAPE 2.
13. Junii
fer. S. CONRADI III REG. 9.
MANUELIS COMNENI IM P. 4.
I. D num. I Tiburtes jam à multis annis riter affuerunt.
Secunda Eu AR
Romanis infenfi erant , indeque Romatifice fibi miſſum Crucis infigne , & Proceres multi
genii 111 fu
ga ex urbe ni Eugenium III pro excidio Tiburtinorum cum eo.
Romana. tantam multitudinem capere poffet , extrà in cam
follicitabant , fed Pontifex improbitatem eorum
non fuflinens ad Tranftyberanam regionem mi po fixa eft Abbati lignea machina , ut de emi
gravit , ut narrat Baronius ex Ottone Frifin
genfi lib. 7. cap. 34. Durante fecunda hac Ro
manæ urbis feditione divus Bernardus literis
Romanos increpavit, & Conradum Romanorum
Regem hortatus eft , ut fi fortè obftinati perfe petere. Et cùm earum falcem præparatum ſemi
verarent , armis compefcerentur. Baronius qui naffet potius quam dediffet , coactus eft veftes
dem utramque Bernardi Epiftolam anno præ fuas in Cruces fcindere & Seminare. In boc_la
cedenti recitat , fed eas ad præfentem fpectare boravit quandiu fuit in villa ( Vezeliacenfi ) ,
Sigonius lib. XI. Hift. de Regn . Ital. & poft
illum Manricus in Annal. Cifterc. hoc anno
cap . 3. aliique obfervarunt. Quæ refert Otto
Frifingenfis , confirmantur ab Anonymo Ca
finenfi , & Joanne Ceccano in Chron. à qui
bus & aliqua fingularia notantur. Priorad an
num MCXLV , qui nobis eft MCXLVI ,
fcribit : Eugenius Papa per Tranfliberim exiens ,
547
Viterbum ( ideft , Viterbium ) devenit , & pa SEC. XII.
An.C.1145
cem ( Peregrinius obfervat in MSS . legi , pa
&um ) reformans muros Tiburtina civitatis de
ftrui præcepit , & apud civitatem Lucenſem abiit.
Ceccanus verò ad hunc annum : Romani vene
runt Super Tiburim , & multos ex eis decolla
verunt.
Eugenius III in his rerum anguftiis Præ- II.
decefforum fuorum exemplo in Franciam ire In Franciam
conftituit . Iter terrà ingreffus Senis Diaconos venit anni
Jequentis
duos Gilberti Porretani Pictavienfis Epifcopi initio.
offendit , qui Epifcopum fuum de fide Trini
tatis malè fentientem deferebant , quibus fe in
Francia dixit ex Concilii fententia refponfu
rum . Pifas inde , ac trajecto Apennino per
menfem Auguftum Brixiam venit , unde X
Kalend. Septemb. literas ad Gerardum Epifco
pum Bononiæ dedit , quibus eum docuit , fe
Regienfibus & Parmenfibus præcepiffe , ne
Mutinenfibus adversùs Abbatem Nonantula
num adeffent. Inde in Franciam progreffus à
Ludovico Rege ingenti honore exceptus eft , in
quit Sigonius ad annum MCXLVI , quo
etiam Brouverus lib. 14. Annal . Tevir. Tom.
II pag. 47. acceffum Eugenii III in Franciam
collocat. Verùm utrumque falli & Eugenium
III initio tantum fequentis Chrifti anni per
Burgundiam Galliam intraffe ibidem vide
bimus.
A num. II ad XI Anno fuperiori diximus III.
ex Odone Diogilo libell. I Ludovicum VII Conventus
Vezeliacen
Francia Regem Proceres Vezeliacum convo- fis.
caffe ad Pafcha præfentis anni , nunciofque
hac de re ad Eugenium Papam mififfe ; hoc
verò anno hæc Odo narrat : Qui lætanter ſu
fcepti funt ( fc. ab Eugenio III ) , lætantefque
remiffi , referentes omni favo literas dulciores ,
Regi obedientiam , armis modum & veftibus
imponentes ; jugum Chrifli fuave fufcipientibus ,
peccatorum omnium remiffionem , parvulifque eo
rum & uxoribus patrocinium promittentes ; &
quædam alia , que Summi Pontificis fanctæ curæ
& prudenti vifa funt utilia continentes. Optabat
to operi manum primam præfens im
ipfe tam fan&
ponere , fed tyrannide Romanorum præpeditus non
potuit ; fancto verò Clarævallenfi Abbati Bernar
do curam iftam delegavit. Tandem dies affuit
Regi optatus. Abbas etiam Apoftolica auctorita
te, & propria fan&titate munitus , & convoca
torum maxima multitudo , loco & termino pa
Sufcepit ergo Rex à Summo Pon
Et quoniam in caftro locus non erat , qui
nenti curcumftantibus loqueretur. Hanc afcendit
cum Rege Cruce ornato. Cumque calefte orga
num more fuo divini verbi rorem fudiffet , cape
runt undique conclamando , Cruces , Cruces ex
&c.
Tandem Edicto quod poft annum progrederen- IV.
tur , omnes adfua cum gaudio repedarunt. Ab- Crux paffim
pro expedi
bas verò fub tenui corpore & penè præmortuo ro- tione Terre
biflum tegens fpiritum , ubique circumvolat præ- Sanétafufce
dicando , & multiplicati funt fuper numerum in pta.
paruo tempore , Crucem portantes. Rex quafijam
nactus gaudium fuum fidei propaganda , de spe
Zz 4 futuri
t
 gica
548 Critica Hiftorico - Chronolo

SAC. XII .futuri exercitus copiofi , Apuliam Regi Rogerio corum Reges in præcipuis Feftis coronam fo- SAC. XII.
An.C.1146 . nuncios mittit. Qui de omnibus refcripfit ad libi lemni ritu acciperent , quod cùm Samfon Ar- An.C.1146.
tum. Infuper viros remifit nobiles , qui regnum chiepifcopus Remenfis , Petro Bituricenfi Ar
Juum in victualibus , & navigio , omni ne
& omni
& chiep. Roma exiftente , temerè ufurpallet , ut
ceffitate , & fe velfuumfilium itineris focium pro legitur in Patriarchio Bituricenfi , Eugenius
mittebat. Mifit etiam alios Conftantinopolitano III ob hanc caufam ufum Pallii eidem Re
Imperatori ( nempe Manueli ) , cujus nomen menfi interdixit , ut liquet ex ejufdem Pa
ignoro , quia non eft fcriptum in libro Vita. Hic pa Epiftola ad Samfonem data , & in Pa
in longo rotulo prolixam adulationem depinxit , triarchio Bituricenfi recitata fub datum Su
& Regem noftrum nominando fan&tum , ami trii VII Kal. April. feu die XXVI menfis
cum , & fratrem , promifit plurima , que opere Martii . Verùm Conventus Bituricenfis die Na
non implevit. Sed hæc alias. Alemannorum & tali Chrifti fuperioris Chrifti anni congrega
Hungarorum etiam Reges ( nempe Conradum tus , ut ibidem num. XII Odo de Diogilo
& Geyfam II ) de foro ( ideft de commeatu , difertè fcribit. Quare ficut Carnotenfem Laudu
feu cibariis ad alimoniam exercitûs ) & tran nenfis , ita & Vezeliacenfem Bituricenfis Con
fitu requifivit ; quorum nuncios , literas ad ventus præceffit , neque Laudunenfis & Bi
fuam voluntatem recepit. Harum quoque regio turicenfis in futura Conciliorum editione omit
num Duces multi & Comites , ejus exemplo pro ti debent ; cùm in eam Conventus Vezeliacenfis
vocati , de itineris illi focietate fcribebant. Sic & Carnotenfis jam inferti fuerint.Divus Bernar
ad nutum omnia procedebant. Interea fama vo dus, ut legere eft in Epiftola ejus CCXLVII ad
lat , Angliam transfretat , & aliarum receffus Eugenium III data , qui Samfonis amiciffi
penetrat infularum. Parant naves maritimi cum mus erat , graviter conqueftus eft , tam feve
Rege navigio proceffuri. Ceterum dum Rex lu rè animadverfum ab eo , præfertim cùm nihil
frans omnia ftatum regni ordinat , dum fubdi præter jus & Privilegii tenorem ufurparit , 'Prin
tis impofterum pacem firmat , omnes undique nun cipumque Conventus pro expeditione Hiero
ab eo extorquere vide
cii Parifius convenerunt. Revertenti omnes pari folymitana id prorsùs
ter affuerunt : Imperatorum Sacras & Ducum retur : Quid in arcto illo fieri oportebat ? Dies
chartas offerunt , verboque & literis quidquid celebris , folemnis Curia , juvenis Rex : & quod
popofcerat pollicentur. Habet Rex optionem , cui his majus eft , Dei negotium , de Hierofolymi
fidem habeat , in quo compendium credat. Sed illi tana expeditione , propter quod omnes
fcilicet expeditione
tana fcilicet
mos erat , ut focii effent confilii , qui forent & convenerant. Prorfus hæc omnia Miffarum &
laboris. corona Regiæ folemnis , debitique honoris frustra
V. Baronius num. X exhibet quæ Otto Frifin tionem nullatenus admittebant. Sed nec ipfi Bi
Infigniores turicenfi Archiep . omnino expediebat , ut honor
Cruces genfis de Conventu Vezeliacenfi die XXXI
Martii , quo Pafcha celebratum , habito refert ; Regis per eum impediretur. Quibus ex verbis
gnatis.
fed Otto neque tempus Conventus celebrati , perfpicuum fit Petrum Archiep . Bituricenfem
neque Epifcopos qui Crucem fufcepêre memo anno fuperiori , quo ea Coronatio facta , à fua
rat. Chronographus Mauriniacenfis in fine fai diœcefi abfentem fuiffe.
A num. XI ad XXII. Pfeudo- Robertus de VIII.
Operis infigniores recenfet : Famofiores inter 1 Pueri Chri
omnes qui cum Rege bujus itineris anguftiam Monte in Chron . narrat, Judæos hoc anno pue- ftiani diver
Subierunt , fuerunt hii. Alamannorum Impera rum , nomine Willelmum , Chriftianum apudfis tempori
tor Henricus ( legendum , Conradus ) Robertus Norwicum Anglia civitatem crucifixiffe, quod bus à Iudeis
tamen Weftmonafte rienfis in Chron. ad an necati.
frater Regis , Meldenfis Comes Henricus , Co
mes Flandria Gaufridus ( legendum , Theodo num præcedentem , Bromptonus verò in fuo
ricus ) Aluinus Epifcopus Attrabatenfis , Gi Chron . ad Regis Stephani annum nonum , qui
raudus ( legendum , Godefridus ) Epifcopus Chrifti fuit MCXLIV retrahunt. Bromptono
Lingonenfis. Gaucherius de Monte- Gaii, Comes fuffragatur Chronicon Fifcannenfe Tom. I Bi
de Warena , Rainaldus Tornodorenfis , Manaffes blioth. Labbei. In eodem Bromptoni Chronico
de Bullis , Euraldus de Bretolio. Continuator extat aliud exemplum pueri anno MCLX
Aimoini lib. 5. cap. 53. aliquos alios Epifco Henrici Regis anno VI à Judæis crucifixi pro
pos , Abbates , & Proceres plures , qui Cru pe Gloverniam, ut videre eft pag. 1050. Neque
cem accepere in medium adducit. hic finis crudelitatis; rursùs enim annoMCLXXXI

VI. Præter Conventum Vezeliacenfem Carno
Conventus tenfis hoc anno coactus , cui Ludovicus Rex
Laudunenfis interfuit, multique Archiepifcopi , Epifcopi &
& Carno
tenfis. Proceres ; celebratus eft tertia dominica poft
Pafcha , ut liquet ex Epiftola XVII Petri
Venerabilis lib. VI , & ibidem recitatur Epi
ftola XIX ejufdem libri Petro Venerabili à
Sugero Sancti Dionyfii Abbate data in qua ait : 1 affirmat , quod anno MCCLV Judai crucifixe
Inde eft quod Archiepifcopi , & Epifcopi , quin
martgrizatus eft ad Pafcha apud San&tum Ed
mundum à Judæis puer quidam Robertus nomine :
qui in proximo in Ecclefia S. Edmundi honorificè
jepultus , multis , ut fama fuit , claruit miraculis,
inquit Gervafius Monachus in Chron . Denique
Henricus de Knygton Leiceftrenfis Abbatiæ Ca
nonicus lib. 2. de Eventibus Anglorum cap. 15.
rint , Hugonem , novennem puerum Lincolniæ Kal.

etiam Dominus Rex , & regni Optimates , &
nos fuper hoc (nempe expeditionem in Terram
San&am ) Lauduni convenimus : & ufque adeo
res proceffit , quod XV dies poft Octavas Pafcha
Carnoti generaliter Conventum celebrare fuper
hac caufa, &c. & omnimodam operam adhibere
VII. difpofuimus.
Conventus Meminit alterius Conventus fan&us Bernar
Augufti. Quare videntur Judæi multiplicatis an
te annos fexaginta fuorum cædibus , fuppliciis O
non fractos , fed exafperatos magis , & frequen
tiùs in Chriftianorum innocentium fanguinem
faviiffe , quam ab Hiftoricis libuerit referre in
Chronica.Similia hujus crudelitatis exempla re
fert Bollandus ad diem XXV Martii , dum
verba facit de San&o Willelmo puero Norwi

Bituricenfis dus in Epift. CCXLVII ad Eugenium fcri ci in Anglia martyrium paffo , cujus meminit
anni
ri habitus pta. Mos horum temporum ferebat, ut Fran Baronius num. XIX.
Baronius
 in Annales C. Baronii.
SÆC. XII . Baronius num . XX ait, fanctum Bernardum,
An.C.1146.
IX .. ubi ad finem præfens inclinaret annus , fe in Ger
S. Bernardi maniam contulifle. Verùm, uti obfervat Manri
profectio cus in Annal. Cifterc. hoc anno cap. VIII mo
Germanica. tus ad id videtur Baronius ex Hiftoria miraculo
rum ejus in proœmio , ubi à prima Dominica
Adventus eorum exordium fuinitur ; cùm ta
men longè probabilius fit , hunc Auctorem non
à primo Bernardi in Germaniam ingreffu , fed ab
ejus ad Conftantiam acceffu eorum exordium
deduxiffe . Sed quidquid hac de re fit , Sanctus
vir in Germaniam venit , ut & Chriftianos ad
Crucem fumendam impelleret , & à Judæis ne
candis retraheret . Inter alios enim Eremita qui
dam , Radulphus nomine , feu nimio zelo , feu
captanda plebis avidus , quafi à Bernardo mif
fus , Crucem contra Saracenos , & internecio
nem contra Domefticos Judæos concionabatur,
uti refert Otto Friſingenfis in Friderico lib. I.
cap. 37. Doluère Epifcopi fe ipfis inconfultis,
imò renitentibus , ex injun&o Bernardi , totam
ferè Germaniam perturbari. Quare Sanctus Ab
bas purganda huic Calumnia , & reprimendo
ferpenti malo , primò ad Henricum Mogunti
num Præfulem , mox ad omnes Germania Epi
fcopos fcripfit. Epiftola ad Moguntinum Præfu
lem, quæ alias CCCXXIII , nunc eft CCCLXV,
& Epiftola ad Orientalis Francia Clerum & po
pulum , aliàs CCCXXII nunc eft CCCLXIII.
In priori in Radulphum Monachum invehitur,
aitque tria in eo reprehenfione effe digniffima ,
ufurpationem prædicationis, contemptum Epi
fcoporum, homicidii approbati libertatem. In
pofteriori verò non folum arma contra Infideles
pro Orientalis Ecclefiæ defenfione fufcipienda
hortatur ; fed etiam Judæos non effe perfequen
dos , nec dum occidendos fcribit. Prior legenda
apud Baronium num . XVIII , & pofterior apud
eundem num. XI & feqq .
X. Bernardus fub menfis Octobris finem adWor
Floret S.
Hildegardis, matiam urbem commoratus , multos ad facrum
bellum Crucefignavit. De eo enim fub initium
Januarii anni fequentis , eandem urbem rurfus
adeunte , Philippus tunc Archidiaconus, poftea
Monachus, qui præfens fuit, in lib. de Miraculis
San&i Bernardi cap . XI fcribit : Tranfierat per
Wormatiam ante duos menfes , & fermone habito,
innumerabilem ibi fignaverat populum fignaculo
militiæ Chriftianæ. Dein Francofurti convenit
Conradum Regem Romanorum , fed virum ,
quamvis fui reverentiffimum , facilem in hoc
negotio non invenit , nec perfuafibilem , ut ad
illud adduceretur , uti refert laudatus Philippus
cap. VII Sanctum Abbatem Francofurto difce
dentem Bingium , quod oppidum ad Rhenum
pofitum , navigio perveniffe refert Trithemius
in Chron . Hirfaug. ad annum MCXLVII . Ibi
Santa Hildegardis cui antea per literas verba
&e admonitionis tranfmiferat,Sanctimonia
fan t
libus præfidebat , & voluminibus ab ipfa Virgi
ne confcriptis , diligenter revifis , ad circum
ftantes dixit : Haec fcripta non funt humanitus
adinventa , fed per San&tum Spiritum divinitus
infpirata. Cumque Capellanus Sanctæ Virginis
multos ea tanquam fomnia muliebria , & deftru
Eticerebri deliramenta traducere afferuiffet , Ber
nardus ad Hildegardem dixit : Tufilia chariffima,
non metuas opprobria hominum , Deum habens
defenforem. De ea Chronographus Autiffiodo
rentis ad hunc annum habet : per idem tempus
in Alemanniapartibus habebatur admirabilis Vir
549
go quædam provectæ ætatis , cui tantam gratiam SEC. XII.
virtus Divina contulerat , ut cùm ipfa laica & il- An.C.1146.
literata effet , mirabiliter tamen ab hoc mundo ra
peretur frequentiùs , & infummis difceret , non fo
lum quod poftea in imis diceret , fed potius (quod
fatis mirabile eft inauditum ) etiam fcribendo La
tine dictaret, & dictando libros Catholica Doctri
næ conficeret. Annus tamen hujus colloquii Ber
nardi cum Hildegarde non fatis certus. Vincen
tius Bellovac. in Spec. Hift. lib. 27. cap. 83. re
fert laudata verba ex auctore Anonymo , aitque
fe fe exiftimare eum fpectare ad Hildegardem
prædi&tionibus claram.
Philippus citatus cap. 3. narrat miracula , XI.
Conradus
que Sanctus Abbas per fingulos dies patrabat , Imp.Crucem
aitque menfe Novembri exeunte Conftantiam accipit.
veniffe rogatu HermaniConftantienfisEpifcopi,
qui eum primùm Bafileam , mox Argentinam de
duxit. Conradus Germaniæ Rex generalem Cu
riam Spiræ , cui Bernardus adeffet , in die Nata
li Chrifti congregavit : Ibi eum diem feftum cele
bravit Rex Conradus , ibi coronatus eft , ibi ad
fuit Epifcoporum , Principumque Conventus. Illuc
Sanctus advenit inter Principes quofdam pacem
cupiens reformare , quorum inimicitiis exercitus
Chrifti detinebatur , inquit Philippus cap . 7. Vi
des in Germania , ficuti & in Gallia , Reges fæ
piùs coronatos fuiffe. Conradus primum iter
tranfmarinum averfatus eft , nec facile ad illud
adductus. Tandem Bernardo dixit : Paratusfum
fervire ei , quandoquidem ex parte ejus moneor ,
ut tradit idem Philippus , qui paulò pòft addit :
Continuofignatus eft Rex , & vexilium ab altari
per manum Patris noftri , quod ipfe in exercitu Do
mini manu propria deportaret , accepit. Signatus
cum eo nepos ejus Dux Fredericus junior ( qui
poftea imperavit ) : fignati illic Principes, quorum
non eft numerus. Agit de hac Sancti Bernardi
profectione Germanica Baronius num. XX.
A num. XXII ad XXV. Nicolaus , qui ex XII.
Monacho Arremarenti factus eft Ciftercienfis , Converfio
& San&i Bernardi Amanuenfis five Notarius , revallenfis.
Petro Venerabili propter ejus ingenium & elo
quentiam in deliciis fuit (ut ejufdem Petri Epi
ftola XXXIII , XXXIV , & XXXV libri
fexti demonftrant ) & reliquis in admiratione.
Verùm figillo Sancti Bernardi non femel abu
fus , & deprehenfus falfarius præclaras animi
fui dotes obfcuravit. Vir verfipellis videns San
&um Bernardum in fumma omnium exiftima
tione , & Clarævallenfes ubicunque in honore,
Theobaldo Arremarenfi Priori perfuafit , ut ad
ejus Ordinem majoris perfectionis prætextu fi
mul tranfirent. Theobaldus cedente imbelli fene
&a farcina graviori ex Ordine Clarævallenfi exi
vit , fed Nicolaus perfeveravit. Probi in fpeciem
mores ejus , ingenium acre , & ftylus dulcis il
lum valde Bernardo commendabant , ideoque
ejus calamo , atque ipfius exemplo , etiam alii,
uti voluit , & Nicolaus , quod adeo concupierat,
celebre nomen in brevi fibi comparavit. Porrò
Arremarenfe monafterium , Gallicè , Montier
Ramey , pofitum eft in dioecefi Trecenfi.
Nicolai fraudulenta converfio in fuperiorem In
, XIII.
annum
Chrifti annum incidit , quod colligit Manricus pracedentem
anno MCXLV cap. IX num. IV ex Epiftola retrahenda.
VII Nicolai Clarævallenfibus data pro fua recep
tione in eorum Ordinem. In ea enim mentio
nem Nicolaus facit Eugenii jam fummi Pontifi
cis , indeque rectè deducit , Baronium perperàm
fcripfiffe Nicolaum currenti anno detectum, at
que
 550 Critica Hiftorico - Chronologica
SAC. XII . que delatum ad Eugenium Papam ; præfertim
An.C.1146 . cùm id multò pofterius accidifle , tota hiftoria
feries palam faciat. Opinionem fuam Baronius
num . XXII ex his Bernardi verbis in Epiftola
CCCLXIII , aliàs CCCXXII ad Epifcopos
Orientalis Francia data , eruit , in qua San
tus Abbas ait : Illud admonitos vos effe neceffe eft, recte Baronius habet. In eodem Catalogo refer
&
fratres dilectiffimi , ut fi quis fortè amans Prima tur Cofmam Atticum ejus fuccefforem Pontifica
tum gerere inter vos , expeditione fua regni volue tum menfes decem adminiftraffe , pofteaque ex
rit exercitum prævenire , nullatenus audeat , & fi eo dejectum ; Ecclefiamque viduam manfiffe
à nobis miffum fe ſimulat , non eft verum : aut fi menfes X. Quare Cofmas anno fequenti ob hære
oftendat literas tanquam à nobis datas , omninò fim Bogomilorum Sede pulfus fuit. Allatius lib.
falfas , ne dicam furtivas , effe dicatis. Verum
loquitur Bernardus de Radulpho Eremita fub
ejus nomine prædicante , quæ fuit querela Hen
rici Moguntini Præfulis , ut patet ex divi Ber
nardi Epiftola ad hunc Præfulem data, & à Baro
nio num . XVIII recitata. Neque credibile Ni
colaum tam citò falfarium à Sancto Bernardo de
prehenfum, & tamen non ftatim à fuo obfequio
dimiffum.
XIV. Nicoli itaque Franci , vel , ut ab aliis appel
Nicolai Cla- latur , Claravallenfis lapfus contigit anno mille
revallenfis
Lapfus. fimo centelimo quinquagefimo primo,ut docet
Epiftola Bernardi CCXCVIII , veteri ordi
ne CCLXXXIV , cujus locum affert Baro
nius num . XXII , & elicitur etiam ex Epiftola
CCCLXXXVIII , quæ eft Petri Venerabi
lis de electione Gratianopolitana eodem anno
peracta ; qua in Epiftola Nicolaus uti Bernardo
& Perro adhuc charus ac fidelis amborum inter
nuncius , laudatur. Hanc epocham rectè fta
tuunt Manricus citatus ad eum Chrifti annum
cap. IX , & Mabillonius Prafatione in Tomum
tertium Operum San& ti Bernardi num. XLVIII
& feq. Nicolaus poft varios hinc inde difcurfus,
conftitit tandem in fuo Arremarenfi monafte
rio , ut liquet ex Epiftola LIX Arnulphi Lexo
vienfis Epifcopi ad ipfum Nicolaum , tum ex
ipfius Nicolai Epiftola ad Guillelmum Remo
rum Antiftitem fcripta , à Baluzio Tom . II Mi
fcell. vulgata , que ideo ante annum MCLXXVI ,
quo Guillelmus Remenfis Archiepifcopus di
Яus , data non fuit. In ea Nicolaus Guillelmum
laudat , quod fe receperit intra facrarium fuæ
familiaritatis , & quod fufurroni & detractori
(hos quippe timebat Nicolaus ) locum non da.
ret, & deinde fe excufat , quod ab ejus confpe
&u tamdiu abftinuerit.Nicolaum HenricoCam
pania feu Trecenfium Comiti addictiffimum
fuifle oftendunt dux ejus ad eum Epiftola . Sed
de Nicolao plura Mabillonius in laudata Præfa
tione. Scripfit librum Epiftolarum tam in edi
tione Patrum Colonienfi quamLugdunenfi rela
tum, & librum Sermonum dicatum Henrico Cam
pania Comiti , recitatum in Biblioth. Script. Or
dinis Ciftercienfis Tom. III. Annus ejus mor
tis incertus.
XV. Ad num. XXV . Tyrius lib. XIV in fine , &
ObitusPatr
lelmi Guil-i initio libri XV narrat , quomodo per Willelmi
archa Hiero- PatriarchaHierofolymitani manus annoMCXLII
folymitani. Fulco Hierofolymorum Rex tumulatus fuerit ,
& de eodem Patriarcha cap . XVII fcribit :
Obiit V Kal. Octob. Pontificatus ejus anno XV ,
cui poftmodum , fubfequente Januario ſubftitutus
eft Dominus Fulcherus Tyrenfis Archiepifcopus. Si
itaque Tyrius annos completos numeret , Wil
lelmus anno fuperiori mortalitatem explevit , &
Fulcherius menfe Januario præfentis anni in
ejus locum fubrogatus eft. Quod fi anni illi XV
incompleti fuerint , Willelmi mors in annum
MCXLIV retrahenda.
Ad num . XXVI. Cùm Michael Oxita SEC. XII,
Patriarcha C P. anno MCXLIII Patriarchatum An.C.1146 .
XVI.
Conftantinopolitanum confecutus fuerit , & ut Michael
legitur in Catalogo Graco Epifcoporum Con- Oxira abdi
ftantinop. annos duos & menfes octo fede- cat Patriar
chatumCon
rit , hoc anno Patriarchatum abdicavit , uti ftantinop.
2. de Confenf. Ecclef. Occident. & Orient. cap.
XII pag. 686. refert Sententiam adverfus Cof
mam latam : Sententia Depofitionis Patriarchæ
Conftantinopolitani , Cofma Attici , qui unà cum
Bogomilo Niphone fentire compertus eft, extracta ,
& , ut moris eft corroborata , editaque anno
VI MDCLII , menfe & indictione fententiæpra
fixis. Menfis Februarii XXVI die ( ideft feria )
IV, indictione X, præfidente in palatio Blacherna
rum potentiffimo & à Deo coronato , ſancto noftro
Rege & Imperatore Domino Manuele Comneno,
&c. fed annus mundi fecundùm eram Conftan
tinop. à Septembri incipientem corruptus eft, le
gendumque , anno VI MDCLV , qui menfe
Februario fequentis anni concurrit cum indi
tione X , quo feria IV incidit in diem XXVI
&
Februarii . Nicetas Choniata lib, 2. ait Cofmæ
amulos eum apud Manuelem Imp . calumniatos
effe , & in vindictam injufta dejectionis Impe
ratricem nullos mares peperiffe , ut ei Cofmas
imprecatus fuerat.
Hoc circiter anno Everuinus Steinteldenfis XVII.
prope Coloniam Præpofitus fcripfit Epiftolam pr
Heretici
ope Colo.
tum Bernardum Abbatem contra quof- niam Cor
ad San& exorti.
dam hæreticos nuper exortos . Eam refert Ma
billonius Tom . III Analect pag. 45 2. & rurfus
ante Sermones LXV & LXVI in Cantica
Canticorum , hoc circiter anno editos , quia
in iis Sanctus Abbas hos hæreticos refellit. Pau
ca hic ex eadem Epiftola & Mabillonii in eam
Notis referemus , quia extra confilii noftri limi
tes egredi non poffumus . Varia fuere per hæc
tempora hæreticorum genera , in quibus Petro
bufiani feu Henriciani in partibus Tolofanis ;
Cathari , quorum antefignanus & detector Bo
nacurfus Mediolani, utjam infinuavimus ; Boni
homines ( ita fe fe appellabant ) cum Oliverio
fecta auctore damnati anno MCLXXV in
Concilio Lumberienfi ; Patareni & Paſſageni ;
qui omnes occafionem dederunt Albigenfibus
hæreticis, de quibus infrà . Ifti, quos retexit Eve
ruinus , nullo nomine cenfebantur , & nullo
fecta auctore infignes erant : quo nomine iftos ,
titulove cenfebis ? inquit Bernardus in Sermone
laudato LXVI , Nullo ; quoniam non eft ab ho
mine illorum hærefis , neque per hominem illam
acceperunt. Viguere maximè circa Coloniam,
ut docet Everuinus in fua ad Bernardum Epifto
la : Nuper apud nos juxta Coloniam quidam hæ
retici detecti funt , quorum quidam cum fatisfa
&tione ad Ecclefiam redierunt. Duo ex eis , feili
cet qui dicebatur Epifcopus eorum cum focio fuo ,
nobis repiterunt in Conventu Clericorum & Lai
corum , prafente ipfo Domino Archiepifcopo cum
magnis viris nobilibus , hærefim fuam defendentes
ex verbis Chrifii & Apoftoli ; Sed nonnulli ex
illis , qui illam fectam profitebantur à furente
turba igni traditi funt. XVIII.
Colonienfes ifti hæretici duas in claffes ab in duas
In
Evernino diftinguuntur. Uni dicebant , Eccle- claffes di
fiamfina
 in Annales C. Baronii .
SSI
SEC. XII . fiam apud fe tantum effe , quafi ipfi foli Monachus de Miraculis Santa Maria Laudu- SEC. XII,
An.C.1146 . Chrifti veftigiis inhærerent. In facramentis fuis nenfis , lib 3.cap.21 . de eodem Anfelmo fcribit : An.C.1146 .
velo fe tegebant , & quotidie cibum & potum à domino Papa Eugenio invitus confecratur anno
fuum in Chrifti corpus & fanguinem fe confe MCXLV , Dominica , Latare Jerufalem , Do
crare , ceteros verò in facramentis procul à veri minicâ fcilicet quartá Quadragefima. Herman
tate abeffe afferebant. Præter baptifmum aquæ, nus autem annos Incarnationis à die XXV
alium admittebant in igne & fpiritu per folam menfis Martii , vel à Pafchate exorditur , ut vel
manuum impofitionem. Baptifmum noftrum hic locus demonftrat. Ipfemet enim Eugenius
cum nuptiis refpuebant , ajebantque quemlibet in Epiftola ad Anfelmum Tornacenfem Epifco
è fuis Electum feu baptizatum habere potefta pum data teftatur fe ipfum propriis manibus in
tem alios , qui digni fuiffent , baptizandi ; & in Epifcopum confecraife , feque illum Tornacum
menfa fua Corpus Chrifti & Sanguinem confi tranfmittere ad regendum populum illi com
ciendi. Alii autem Sacerdotibus Ecclefiæ, utpo miffum. In fine legitur : Datum Viterbii IX
te feculari more viventibus , confecrandi pote Kalend. Augufti indi &
t . IX Incarnat. Dom. anno
ftatem abjudicabant , aliaque facramenta confe MCXLVI , Pontificatus verò domini Eugenii
rendi , excepto baptifmo , quem folis adultis, III Papæ anno II. Denique Herimannus in Nar
non parvulis conferebant. Omne conjugium, ratione Reftaurationis Abbatiæ San&i Martini
præter illud , quod inter virgines mafculum & Tornacenfis num . CXIII & feqq . fusè diffe
fæminam contrahitur , fornicationem reputa rit de reftitutione Epifcopatus Tornacenfis , ait
bant. Poftremò fuffragia Sanctorum , jejunia, que Anfelmum Abbatem Sancti Vincentii Lau
ceterafque corporis macerationes refpuebant,uti dunenfis invitum Pape confecrandum præfen
& Purgatorium, & fuffragia pro mortuis. Itaque tatum effe , qui obedientiæ vinculo coactum Do
Henricianis & Colonienfibus hæreticis com minica Latare Jerufalem folemniter confecrat.
munis fuit genius , odium in Ecclefiæ miniftros, Paulò pòſt : Acta est confecratio domini Anfelmi
facramenta,baptifmum parvulorum,& nuptias : Epifcopi Romæ anno Incarnat. Verbi Dei MCXLVI,
pauca peculiaria , quæ non fectx genus , fed quo anno fames fuit graviffima , ita ut Tornaci
quandam tantum capitum diverfitatem arguunt. venderetur fextarius tritici LV Ifolidis. Sicut er
Uno verbo divifi fuerunt rami, fed ex eadem ra go per Sanctum Medardum dignitatem proprii
dice prodeuntes , inquit Mabillonius in Præfat. Epifcopi perdidimus , dum ipfe curam Epifcopii
generali ad Opera S.Bernardi § VI, ubi & oftendit Tornacenfis fibi injun&tam à Clero & Metropolita
hos hæreticos in multis abHenricianis difcrepaf no tenuit ; ita etiam per eundem libertatem no
fe. S. Bernardus fub currentem annum ad fingula fram recepimus , dum Deus proprium nobis Pafto
hæreticorum Colonienfium capita refpondet , rem reftituens , Monachum San&ti Medardi in
fed quafi unius , ejufdemq; fecta fuiffent omnes. Epifcopum dedit , Anfelmum nempe.
XIX. Sancto Eleutherio Epifcopo Tornacenfi de Anno fuperiori in prima creatione Cardina XXI.
Floret Nico
Tornacenfes mortuo , uti jam diximus anno DXXXII , lium ab Eugenio facta , Rolandus Paparo Senen laus Cano
fcopi Epi Sanctus Medardus jam Noviomenfis Epifcopus,
jugumNovio fis , Presbyter Cardinalis tituli San&i Marci di- nicus Regu
menfis excu- Tornacenfis etiam creatus eft. Verùm Torna &
tus eft ; hoc verò anno in fecunda eorundem laris poftea
teretentant. cenfes Noviomenfis Epifcopi jugum excutere, creatione Nicolaus de Brekspere , feu Brekspear Papa Ha
drianus IV
& proprium Epifcopum adipifci fæpe tentarunt. Anglus Epifcopus Cardinalis Albanus renun- dictus
Ivo Carnotenfis Epifcopus cùm fuo tempore de ciatus, uti habet Ciaconius in Hift. Card . Uter
utriufque Epifcopatus divifione ageretur , veri que poftea Romanus Pontifex Electus , ille ſub
tus , ne inde fchifma in Regno Francia oriretur, Alexandri III , ifte fub Hadriani IV nomine,
fcripfit ad Pafchalem II Epiftolam CCXXXVIII , Nicolaus per plures annos Canonicus Regula
eumque rogavit , ut ftatum duarum illarum Ec ris fuit , & per aliquot Abbas monafterii Sancti
clefiarum inconcuffum manere concederet , ne Rufi prope Avenionem , de cujus varia fortuna
bac occafione fchifma , quod eft in Germanico regno GuillelmusNeubrigenfis lib.2.deReb. Angl.cap.
adverfus Sedem Apoftolicam , in Galliarum regno 6. fcribit : Is natione Anglicus patrem habuit Cleri
fufcitetur. Paulò pòft : Præterea cùm dignitas cum quendam non multæ facultatis , qui relicto cum
Epifcopalis paupertatem his diebus honeftè ferre feculo filio impubere apud San&tum Albanum factus
non valeat , providendum eft , ne ifta divifione eft Monachus ( Robertus nempe Nicolai pater ) .
uterque Epifcopus fiat pauper. Pafchali fecundo Ille verò adolefcentiam ingreffus cùm propter ino
vivis exempto Tornacenfes majori ftudio infu piam fcholis vacare non poffet , idem monafterium
darunt apud Calliftum II , qui tamen rogatu quotidianaflipis gratiâ frequentabat. Unde pater
Ludovici VI Francorum Regis Refcriptum de erubuit , verbifque mordacibus focordiam ejus in
dit pro confirmatione unionis duarum Eccle crepitans , omni folatio deftitutum cum gravi indi
fiarum , à Marloto lib. 2. Hift . Metropolis Re gnatione abegit. Tum de Nicolao fubdit : Ille ve
menfis cap. 31. relatum , in quo ait : Noviomen rò fibi relictus , & fortè neceffitate aliquid audere
fis & Tornacenfis Ecclefiarum & Parochiarum coactus Gallicanas adiit regiones , ingenuè erube
unitatem , à noftris prædecefforibus inconvulfam , fcens , in Anglia vel fodere vel mendicare. Cum
ufque ad hæc tempora confervatam , præfentis De que in Francia minus profperaretur , ad remotiora
creti pagina confirmamus , & ratam in perpetuum progrediens trans Rhodanum peregrinatus eft , in
permanere decrevimus. regione qua Provincia dicitur. Eft autem in illa
XX. Eugenio III ad Summum Pontificatum pro regione monafterium nobile Clericorum Regula
Epifcopatus moto , intermiffum diu negotium Roma totis rium , quod dicitur Sancti Rufi ( extra civitatem
.
Tornacenfis viribus Tornacenfes redintegrarunt , à quo , in
reftituitur. terceffore præfertim San&o Bernardo,voti com Avenionenfem pofitum,Valentiam poftea trans
latum,ut videre eft anno MCLI .) , ad quem locum
potes effecti obtinuère , ut Anfelmus lectus ab ille veniens & fubfiftendi occafionem ibidem inve
eis Epifcopus fuis manibus Roma confecrare niens , quibus potuit obfequiis iifdem ſe Fratribus
tur , idque currenti Chrifti anno , non verò præ ( Canonici enim Regulares modò Fratres , mo
cedenti , ut aliqui putarunt. Hermannus enim dò Monachi appellati ) commendare curavit.
Et
 552 Critica Hiſtorico - Chronologica
SÆC. XII.
Et quoniam erat corpore elegans , vultu jucun
An.C.1146
XXII. . dus , prudens in verbis , ad injun&ta impiger , pla
Fit Abbas cuit omnibus , rogatufque Canonici ordinis fufcipe
S. Ruffi . re habitum , annis plurimis ibidem refedit regu
laris imprimis difciplina emulator. Cumque eflet
acris ingenii , & linguæ expedita frequenti & tu
diofa lectione adfcientiam atque eloquentiam mul
tum profecit. Undefactum est , ut Abbate defun
Eto (Willelmo nempe , ut anno MCXXXVII
infinuavimus ) , Fratres eum concorditer atque
folemniter in patrem eligerent. Quibus cum ali
quandiu prafuillet (fcilicet ufque ad præceden
tem vel currentem annum ) , pænitentia dueti at
que indignati , quod hominem peregrinum levaffent
Super capitafua , facti funt ei de cetero infidi atque
infefti. Odiis itaque paulatim crudefcentibus , ut
jam graviter afpicerent in quo fibi paulo ante bene
complacuerat , tandem confilis & propofitis con
tra eum capitulis ad Sedem Apoftolicam provoca
runt. Pia autem memoria Eugenius , qui tunc ar
cem Pontificii tenebat , cùm rebelliumfiliorum con
tra patrem querelas audiffet , & ejus pro fe alle
gantis prudentiam modeftiamque animadverte
ret , paci inter eos reformande efficacem operam
dedit , multumque imperans & fapius inculcans
utrique parti , ut partes effe definerent , unita
tem fpiritus in vinculo pacis fervarent , reconcilia
tos ad propria remifit.
XXIII. At non dit quievit neſcia quietis malitia , gra
Poflea
dinalisCar- viufque
crea- tus intonuit
ejt iterum rediviva
idem tempeftas.
venerabilis Interpella
Pontifex , cujus
tur.
jam aures Fratrum illorum querelis & fufurris
tinniebant. Utrique ergo parti piè & prudenter
profpiciens. "Scio , inquit , Fratres ubi fedes fit
" Sathanæ , fcio quid in vobis fufcitet procel.
"lam iftam : ite, colligite vobis cum quo pacem
"habere poffitis, vel potius velitis : ifte non erit
vobis ulteriùs oneri. Itaque dimiffis Fratribus
Abbatem in B. Petri obfequio retinens , Albanen
fem ordinavit Epifcopum. Ita Neubrigenfis An
glus ipfe, & hoc tempore vivens. Idem refert
Matthæus Parifius in Vitis Abbatum San- Al
banenfium in Roberto Abbate.
XXIV. Nicolao Brekspear fucceffit in Abbatiam San
AlteretNai
lau in Rufi alter Nicolaus. Baluzius enim lib. 4 .
Abbatiam Marca Hifp. pag. 501. ex Inftrumento publico
S. Rujijur refert , anno MCXLIX captionis Dertofæ pri
cedit.
moGuillelmumEpifcopum Barcinonenfem cum
confenfu & voluntateCanonicorum fuorum de
diffe Ecclefiæ San &i Rufi , cujus tum Abbas erat
Nicolaus , Ecclefiam Sancti Michaelis caftri
Marmellarienfis in agro Pœnitenfi ( pago fito in
ter Tarraconem & Barcinonem , hodie Panades
dicto ) cum tota Parochia & cœmeterio fuo &
ceteris ad eam pertinentibus , falva ibi , inquit,
noftra Sedis Canonica obedientia & reverentia.
Decretum eft autem ab Epifcopo , ut in eadem
Ecclefia reverendi Sancti Rufi Fratres religionem
Canonicam fecundùm Regulam B. Auguftini con
fituant perpetuum permanendi , & disponant eam
ficut alias obedientias Sancti Rufi. Erant obedien
tix Cella , Præpofitura & Grangiæ à monafte
riis dependentes , ut videre eft in Gloffario Du
cangii. Nicolaus ifte prætermiffus à San- Mar
thanis Tom. IV Gall . Chrift. in Catalogo Abba
tum San& ti Rufi .
XXV. Hoc anno Rogerius Siciliæ & Neapolis Rex
RogeriusRex Africam Minorem , cujus incola Siciliam aliàs
Africam mi
norem fibi fibi fubdiderant , eamque cum univerfo fermè
fubjicit. Neapolis Regno diu captivam tenuerant , de
bellandam fufcepit , principio à Tripoli Barba
}
riæ oppido facto. De hac expeditione loquitur SAC.
An.C.1XII.
146.
verus Robertus de Monte à Dacherio editus ,
aitque : Rex Rogerius Siciliæ Tripolitanam Pro
vinciam in Africa fuper Paganos cepit. In hac ex
peditione fuit , & multum profuit Ricardus de
Linghenc Miles optimus , qui nuper de Baiocenfi
Comitatu illuc perrexerat , & à Rege Rogerio Co
mitatum Andri infula , quem nuper idem Rex ſu
per Imperatorem Conftantinopolitanum ceperat ,
dono acceperat. Hic tamen Robertus enormiter
peccat ; expugnationem enim Tripolis cum an
no MCXLV copulat ; cùm tamen ad præfen
tem pertineat. Præterea anno MCXLV lo
quitur de eclipfi Solari , quæ V Kal. Novemb.
contigerit , cùm tamen ea acciderit die XXVI
menfis Octobris feriâ prima , annoque Chrifti
MCXLVII , ut videre eft apud Calvifium , qui
eam fupputavit in Opere Chronologico . Apud
vulgatum Robertum de Monte ecliptis rectè
cum anno MCXLVII connectitur , fed erra
tum à Librariis in die, ideoque loco , VIII Ka
lendas Novembris , legendum , VII Kalendas
Novembris.
Safadaula Cordubæ Rege & Chriftianorum XXVI.
amico ab Aben Haudi era MCLXXXIV Alphonfus
Hifpania
menfe Februario occifo , ut antiqua Toletana Imperator
monumenta habent , Abengamia , qui Almeria Cordubam
regnabat, Cordubam ingreffus eft, & Aben Hau- occupar.
di fugiens Alphonfi Hifpaniarum Imperatoris
auxilium imploravit. Poftea idem Imperator
Cordubam occupavit eamque Abengamia de
dit , quia is promiferat fe ei hominium præfti
turum. Hujus Cordubenfis expugnationis men
tio eft in Tumbo Nigro in era MCLXXXIV.
Verùm Abengamia Imperatorem ludificavit,
quia Mauri non minus poft illam expugna
tionem quam ante eam Cordubæ dominati
funt.
Videns Imperator fe Principum Chriftiano- XXVII.
rum auxilio indigere Conventum generalem Ejus de Sa
racenis vi
menfe Novembri indixit , ut Garfiam Ramirem ctoria.
Navarræ Regem , & Reimundum Berengarii
hujus nominis IV Comitem Barcinonenfem
inter fe diffidentes conciliaret , fed cùm pax
iniri non poffet , factæ inducia , quibus du
rantibus tres ifti Reges adversùs Mauros pu
gnarent. Garfia Rex ftatim cum fuis Navarreis
perquàm alacribus & expeditis adversùs ho
ftem progreffus eft , jamque menfe Januario fe
quentis Chrifti anni Cordubam , quæ in Chri
ftianos rebellarat , pervenerat. Ea eodem men
fe capta , uti in monumentis Toletanis apud
Sandovalium fol. 189. erá MCLXXXV legi
tur. Quare in illis monumentis duæ civitatis
Cordubenfis expugnationes rectè diftin& tæ ,
prior quæ menfe Maio era MCLXXXIV ,
pofterior quæ anno infequenti menfe Januario
contigerit. Cepit etiam Imperator Calatravam,
ut apparet ex Charta monafterii Arlancenfis da
tam anno videlicet , quo Eldifonfus Hifpaniarum
Cordubam & Calatravam vi cepit , & Abenga
miam Regem Moabitarum ( qui caput erat
Almorabitarum ) fibifubjugavit. Harum indu
ciarum , & fœderis inter Caftellanum & Navar
reum Reges ac Comitem Barcinonenfem pacti
fermo eft in Hiftoria Catalauniæ à Diago fcri
pta lib. 2. cap. 149.
ANNO
 in Annales C. Baronii.
SÆ C. XII.
An.C.1147 .
Anno Eræ ANNO PERIODI GRECO - ROMANÆ 6640.
Hifpan.
8. E. 8. P. 20. April . Indi t
&. 10.
MCLXXXV .
Anno Hegi JESU CHRISTI 1147.
гæ DXLII.
inchoato die EUGENII III PAPE 3 .
2. Junii
fer. 2. CONRADI III REG. IO.
MANUELIS COMNENI IMP. 5.
Aram relictis. Hinc itum Laodicaam , unde
I.
Ludovicus A Num. I ad V. Odo de DigilolibrosVI I in montana eductus Francorum exercitus s , Tur
publicavit de profec tione Ludovici corum pariter & Græcorum circumfeptu infi
Rex cura
Regni infun Franc orum Regis in Orientem , à Chiffletio edi
abfentia tos , ex quibus quæ ad præfentem annum perti
confulit. nent, prætermiffis noftro inftituto non neceffa
riis referemus.Ludovicus Rex, ut narrat Odo fub
finem libelli I. omnes ad Circumdederunt me (id
eft,ad Dominicam Septuagefima, quæ hoc anno
in diem XVI menfis Februarii incidit ) Stampas
vocat, utpariter eligerent , quod pariter tolerarent :
Congregato Epifcoporum & Nobilium magno
numero, San&us Bernardus de Alemannia redux
præfentiam fuam obtulit, & concionem habuit.
Interfuere qui dicerentGræcos fraudulentos effe,
fed Rex fraudes non timuit. Prælati Ecclefia &
Regni Optimates juxta facultatem fibi à Rege
factam elegère Sugerium Abbatem San&i Dio
nifii , & Guillelmum Nivernenfem Comitem
hujus nominis II ad Regnum in Regis abfentia
regendum. Sed Guillelmus fe Cartofe devove
rat: quòdcitò pòft effectui mancipavit . Poft difcef
fum Regis ab Ecclefia San&i Dionyfii , ut re
fert Odo libello 2. Sugerio in Regni cura dedit
focium Remenfem Archiepifcopum (nempe
Samfonem ) , & Radulphus Comes (nempe Ve
romanduorum ) ne deeffet gladius fecularis , ter
tius additus eft. Indicitur dies in Pentecoften
profecturis , & civitas Metenfis ad Conventum
habendum eligitur .
II. Romanus Pontifex Eugenius venit , & Pa
Ipfe & Con- cha in Ecclefia B. Dionyfii celebravit. Illo anno
radus Imp. in quartaferia Pentecoftes edictum accidit.
in Orientem Dum
proficifcun à B. Dionyfio vexillum & abeundi licentiam pe
EUT. tiit ( qui mos femper victoriofis Regibus fuit )
Rex planctum maximum excitavit. Poftmodum
veniens, Papam & Abbatem , & Ecclefia Mona
chos invenit congregatos. Deinde fumpfit ve
xillum defuper altari , & Peram & benedictio
nem à Summo Pontifice. Ait poftea Odo li
bello 2. Regem Metas veniffe. Eum præceffit
Conradus Imperator. Hic enim in Pentecoften,
ille in Pafcha proceffit ; Ludovicus de Beato
Dionyfio movit pedem , Conradus de Ratispo
na. Perventum eft Formatiam fefto die Apofto
lorum Petri & Pauli , nempe die XXIX Junii ;
perHungariam diebus quindecim tranfitum eft,
indeque occurrit in aditu Belgaria Bellagrava
Bogarenfis ,fic nuncupari folita. Conftantino
poli Ludovicus Rex feftum San& ti Dionyfii cum
Græcis celebravit. Indeque in Romaniam poft
exercitum fuum progreffus eft , & Sol media
fui parte defectionem paffus eft , die Dominica,
VII Kalendas Novembris. Quam eclypfim
illuftrem fecit Bafilica San&i Stephani Catalau
nenfis cum primario altari , eo ipfo die & hora
ab Eugenio Papa III , aliifque tum Epifcopis,
tum Cardinalibus ritu folemni confecrata , ut
antiquæ ejufdem Ecclefiæ tabula docent.
III. Interim Alemannorum exercitu ( qui à Con
553
Iconium, fedpericulofiffimum iter arripuerat) Gra- SEC. XII.
corum dolis , Turcorumque armis penè confe- An.C.1147.
o , eorum Imperator Conradus triginta milli
bus militum fuorum amiffis , venit ad Regem
Ludovicum,opem ab eo & folatium quæfiturus:
& cum eo ad Lacum Nicænum apud caftrum
Lupar colloquium habuit fub initium Novem
bris. Poft feftum Sancti Martini Rex ad ca
ftrum Efferon venit ; hinc Demetriam ; tum de
nique Ephefum , Smyrna & Pergamo ad fini
diis
, menfeJanuario fequentis Chrifti anni ma
gnam partem difperiit. Hæc fummariè excer
pta ex fex prioribus Odonis libellis.
Nunc Odo ex aliis Hiftoricis fupplendus. IV.
Guillelmus fecundus Comes Nivernenfis, Prin- Guillelmus
11 Comes
ceps pius & religiofus his verbis laudatur ab Nivernenfis
Hugone Monacho Autifiodorenfi in Chron. fit Cartusa
Anno MCXLVII Guillelmus Nivernenfis Comes, nus.
relicto feculi Principatu & omni honore calcato ,
Cartufiam petit , ibique Deo in humillima pau
pertate converfans , infra annum converfionis fuæ
felicem terminat curfum vita. Ei fucceffit Guil
lelmus hujus nominis III filius ejus , qui cum
Renaldo fratre Hierofolymitanum iter cum Ludo
vico Rege Francorum & Duce Aquitanorum arri
puit , inquit Anony mus , qui fcripfit Originem
& Hiftoriam brevem Nivernenfium Comitum ,
recitatam à Labbeo Tom. I Biblioth. pag. 399.
Baronius num . III & feq. verba facit de V.
Eugenius
adventu Eugenii III in Galliam , ad quem re- pp.
PP. hoc an
ferenda , quæ habet Chronicon Divionenfe no in Fran
Tom. I Biblioth. Labbei relatum ; MCXLVII ciam venis.
Eugenius Papa & Ludovicus Rex Dominica me
dia Quadragefima fuerunt pariter Divioni , & in
craftino , fecundà videlicet feriâ , confecrata eft Ec
clefia Divionenfis ab eodem Papa . Baronius ibi
dem ait , Ludovicum Regem eum Parifiis expe
&affe & excepiffe , innixus Vita Sancti Willel
mi Abbatis Roſchildenfis in Dania , à Surio ad
diem VI April. relata. At præterquamquod ean
dem Surius, ut ipfemet fatetur, interpolavit, feu
plerumque phrafim mutavit , difcipulus hujus
Sancti Abbatis , qui eandem confcripfit , minus
diftin&
tam rerum quas in Gallia geffit cognitio
nem habuit. In Actis San&orum Bollandianis
ad diem fextam Aprilis ftylo primogenio ea
exhibetur , & cap. I num. X. de adventu Papa
Parifios dicitur : Seceffit in partes Galliæ, cui Pa
rifus appropinquanti Rex Ludovicus & Epifcopus
ejufdem civitatis , cum multitudine Clericorum &
laicorum , occurrunt. Verùm paulò pòft ifte Ano
nymus dupliciter errat, ut me Parifiis agentem
monuit Vir. Cl.Claudius du Molinet Canonicus
Regularis Monafterii Parifienfis San&a Geno
vefa. Nam ibidem num . XII ait, apud Regem
& Pontificem adhuc Parifiis agentes a& tum fuif
fe de Canonicis Regularibus ad Sanctæ Geno
vefæ Ecclefiam introducendis. Secundò , id
factum fuiffe ad inftantiffimas preces Odonis
Abbatis San&ti Victoris Parifienfis ; cùm tamen
id contigerit anno fequenti , & Rege jam è Gal
lia abfente.
VI.
Ipfemet enim Eugenius in Epiftola ad Suge
rium Abbatem data , quæ eft XXVII inter Epi Reforma in Ecclefiam
ftolas Sugerii Tom. IV Duchefnii , ait : Inde eft, Parifienfem
ficut tua novit dilectio , quod cum chariffimo filio S. Genovefa
inducta.
noftro Ludovico Francorum Rege contulimu