TỔNG QUAN VỀ

SỰ PHÁT TRIỂN CÁC

DẠNG THUỐC VÀ HỆ THỐNG
TRỊ LIỆU

ThS. DS. NGUYỄN HUỆ MINH

Khoa Dược – Đại học Công Nghệ Miền Đông
Năm học: 2020 - 2021

1
 I. GIAI ĐOẠN TIỀN BÀO CHẾ
HỌC
 Từ thời Galien, chế phẩm thuốc dạng đơn giản như dịch chiết
dược thảo, bột dược thảo,…
 Hình thức bào chế còn đơn điệu, chủ yếu thuốc uống và thuốc
dùng ngoài
 Giai đoạn chưa hình thành các cơ sở lý luận, nguyên tắc về bào
chế các dạng thuốc

2
 II. GIAI ĐOẠN BÀO CHẾ HỌC
QUY ƯỚC
 Nổi bật từ 1945-1955 các sản phẩm bào chế như viên nén, nang,
kem thuốc lỏng…được xem thuộc thế hệ thứ 1
 Về sản xuất, chú ý đến dạng tiện dụng, hình thức đẹp.
 Về kỹ thuật, chú trọng thủ thuật pha chế, phối hợp thành phần.
 Về chất lượng, chỉ quan tâm đến các chỉ tiêu cơ lý hóa của dạng
thuốc.
 Về thành phần, chỉ chú ý đến dược chất, các tá dược, bao bì coi
như là chất trơ.

3
 III. GIAI ĐOẠN BÀO CHẾ HỌC
HIỆN ĐẠI
 Có cơ sở lý luận, kỹ thuật bào chế, đánh giá chất lượng thật sự
của chế phẩm.
 Chủ động thiết kế, bào chế các chế phẩm thuốc có hiệu quả thực
sự. Có nhu cầu, ý thức nâng cao hiệu quả điều trị, giảm tác dụng
phụ.
 Xuất hiện nhiều nguyên lý và quan niệm mới để thiết kế, sản
xuất nhiều thế hệ dược phẩm (II, III. IV).
 Đặc trưng: Kiểm soát việc đưa thuốc vào cơ thể (tốc độ, vị trí,
thời điểm).

4
 III. GIAI ĐOẠN BÀO CHẾ HỌC
HIỆN ĐẠI
 DP thế hệ II: Cuối thập niên 40 đầu 50 dược phẩm phóng thích
chậm xuất hiện hoặc các “depot” thuốc tiêm.
 DP thế hệ III: tăng sự kiểm soát
Cuối thập niên 60 khái niệm “cung cấp thuốc có kiểm soát”. Sự
phóng thích DC được biến đổi: an toàn, nâng cao SKD, hiệu lực.
Từ thập niên 70  “hệ thống trị liệu”  hiệu lực được hoạt hóa
hoặc kiểm soát bằng hệ thống cấu trúc kỹ thuật và cơ chế chính
xác.

5
 III. GIAI ĐOẠN BÀO CHẾ HỌC
HIỆN ĐẠI
• HTTL được lập trình trước (HT có yếu tố kiểm soát thích hợp
được thiết lập trước khi bào chế). Vd: các màng xốp, lớp dẻo
kiểm soát sự khuếch tán thuốc, sự phóng thích thuốc đạt tốc độ
0.

• HTTL chủ động được kiểm soát và lập trình trước (Magforce)
do phản ứng với tín hiệu điện từ của các tác nhân ngoài cơ thể.

• HTTL chủ động, tự lập trình (thông minh): chứa những yếu tố
nhạy cảm có thể đáp ứng với môi trường sinh học.

6
 III. GIAI ĐOẠN BÀO CHẾ HỌC
HIỆN ĐẠI
 DP thế hệ IV: thuốc vừa kiểm soát tốc độ phóng thích DC 1
cách chính xác, vừa chuyển giao chọn lọc các tác nhân trị liệu
đến đích chuyên biệt.

Vd: các hệ thống chuyển giao thuốc đến mục tiêu như liposome,
siêu vi nang,…

7
III. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT
TRIỂN VÀ MỤC TIÊU

8
 III. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT
TRIỂN VÀ MỤC TIÊU
 Mục tiêu phát triển hệ thống trị liệu mới
- Nâng cao hiệu quả điều trị
- Giảm tác dụng phụ, độc tính.
- Đáp ứng nhu cầu đa dạng của trị liệu.
- Thuận lợi sử dụng. Tăng sự tuân trị của bệnh nhân.
- Kéo dài vòng đời sản phẩm, gia hạn quyền sở hữu.