CHƯƠNG 5

MÔI TRƯỜNG
CHÍNH TRỊ -
KINH TẾ VÀ
CÁC RỦI RO
Giảng viên:
ThS. Lê Đỗ Thiên Trúc
 5.1. Môi trường chính trị

Chính trị là gì?

- Chính là việc nước, trị là sửa sang, cai quản
- Chính trị là vấn đề về điều hành bộ máy nhà nước hoặc những
hoạt động của giai cấp, chính đảng nhằm giành hoặc duy trì qu
yền điều hành đất nước, những hiểu biết về mục đích, đường lố
i và nhiệm vụ đấu tranh của các chính đảng cũng như đông đảo
quần chúng.
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.1. Hệ thống chính trị ngày nay
Mỗi nước, tuỳ điều kiện của mình, mà lựa chọn 1 kiểu tổ chức chí
nh phủ thích hợp.
❖Quân chủ lập hiến
- Đứng đầu là Vua/Nữ hoàng
- Đứng đầu chính phủ: Thủ tướng (Lãnh tụ đảng chiếm đa số sau
tổng tuyển cử)
- Hạ nghị sĩ đại diện 1 khu vực địa lý
- Ví dụ: Nước Anh
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.1.Hệ thống chính trị ngày nay
❖Cộng hoà
- Tổng thống được bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ 5 năm
- Tổng thống chỉ định Thủ tướng
- Thủ tướng tiến cử Hội đồng Bộ trường, Tổng thống quyết định
- Nghị viện: cơ quan lập pháp
• Quốc hội, do dân bầu, 577 ghế
• Thượng viện, được bầu gián tiếp, 312 ghế
Ví dụ: Nước Pháp
 5.1. Môi trường chính trị
5.1.1.Hệ thống chính trị ngày nay
❖Quân chủ nghị viện: tam quyền phân lập
- Vua là biểu tượng, chỉ định Thủ tướng nhưng phải được Nghị v
iện phê chuẩn, Chánh án Toà án tối cao chấp thuận
- Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất và là cơ quan lập pháp
• Hạ nghị viện: 512 ghế, nhiệm kỳ 4 năm, có thể miễn nhiệm n
ếu chính phủ giải tán Hạ nghị viện
• Thượng viện: 252 ghế, nhiệm kỳ 6 năm, 3 năm bầu lại ½
Ví dụ: Nước Nhật
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.1.Hệ thống chính trị ngày nay
❖Mỹ: quyền lực được chia thành 2 cấp:
Chính phủ liên bang
- Quốc hội: Hạ nghị viện, thượng nghị viện
- Hành pháp liên bang: các quan chức ở các cơ quan này do Tổn
g thống chỉ định cũng như miễn, bãi nhiệm
- Tư pháp liên bang
Chính phủ tiểu bang tổ chức tương tự chính quyền liên bang
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.1.Hệ thống chính trị ngày nay
Do:
- Tổ chức chính phủ các nước khác nhau;
- Mỗi chính phủ lên cầm quyền sẽ có những chính sách mới dẫn
đến nhiều đổi thay
Vì vậy:
Nhà kinh doanh cần hiểu, nắm vững và thích nghi những điều nà
y thì mới tránh được các rủi ro
 5.1. Môi trường chính trị
5.1.2.Những rủi ro về chính trị
- Có thể xuất hiện ở nhiều quốc gia
- Mức độ mỗi nơi mỗi khác nhau
➔Quốc gia có chế độ chính trị ổn định thì mức độ rủi ro thấp và
ngược lại
Có 3 loại rủi ro thường gặp
➢Rủi ro liên quan đến quyền sở hữu
➢Nhà nước can thiệp quá sâu vào quá trình hoạt động tổ chức
➢Rủi ro chuyển giao
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.2. Những rủi ro về chính trị
Rủi ro liên quan đến quyền sở hữu
- Sung công tài sản: quốc hữu hoá tài sản tư nhân thành của nhà
nước, có thể có đền bù
- Tịch thu tài sản, không có đền bù
- Nội địa hoá.
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.2 Những rủi ro về chính trị
Rủi ro do nhà nước can thiệp quá sâu vào quá trình hoạt độn
g của tổ chức
Nhà nước dùng LP quản lý hoạt động tổ chức là hợp lý, nhưng ca
n thiệp quá sâu sẽ dẫn đến rủi ro
Vd: hạn ngạch nhập khẩu, xuất khẩu dể dẫn đến hối lộ tham nhũn
g,…
Rủi ro về chuyển giao: là quá trình chuyển giao quỹ, lợi nhuận
… từ nước này qua nước khác
 5.1.Môi trường chính trị
5.1.3.Các biện pháp phòng ngừa rủi ro về chính trị

- Nghiên cứu, theo dõi, dự báo các thay đổi chính sách của nước
mình lẫn nước đến KD
- Giảm sự can thiệp của CP, cố gắng công ty trở thành là một bộ
phận của nước chủ nhà
➔Chiến lược kinh doanh phù hợp
➔Sử dụng các biện pháp phân tán rủi ro: cổ phần hoá, liên doanh
, liên kết với các công ty nước chủ nhà
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.1. Hệ thống kinh tế thế giới
Có thể phân chia hệ thống kinh tế thế giới theo 3 tiêu chí:
- Theo chế độ chính trị: nền kinh tế XHCN và nền kinh tế TBCN
- Theo cơ chế quản lý: nền kinh tế thị trường, nền kinh tế kế hoạ
ch hoá tập trung, và nền kinh tế hỗn hợp
- Theo chế độ sở hữu tài sản: sở hữu toàn dân (sở hữu nhà nước)
và sở hữu tư nhân
 5.2. Môi trường kinh tế
5.2.2. Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những r
ủi ro do môi trường kinh tế

Kinh tế toàn cầu suy thoái

- Kinh tế Hoa kỳ suy giảm
- Sự bất ổn của thị trường tài chính toàn cầu đe doạ môi trường ki
nh tế thế giới
- Cúm gia cầm tái bùng phát mạnh mẽ
- Do những căng thẳng chính trị
- Sự biến đổi khí hậu trên trái đất
Toàn thế giới cần hợp sức chống khủng hoảng
Kinh tế thị trường trở thành xu hướng chủ yếu của kinh tế thế
giới
 5.2. Môi trường kinh tế
5.2.2 Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủi
ro do môi trường kinh tế

Chính phủ các nước ngày càng can thiệp sâu hơn vào quá trình
điều tiết kinh tế: sự can thiệp của chính phủ mang lại 1 số lợi ích:
- Tập trung tài sản, của cải vào 1 số DN, ngành chủ lực nhằm tạo sứ
c mạnh, tăng sức cạnh tranh
- Tìm kiếm nguồn thu cho NS quốc gia
- Tránh cho các Cty phá sản
- Thực hiện các chương trình cải cách quốc gia
- Gia tăng quyền kiểm soát kinh tế và chính trị
- Bảo đảm hàng hoá dịch vụ đến tận tay người tiêu dùng
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2 Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủ
i ro do môi trường kinh tế

Chính phủ các nước ngày càng can thiệp sâu hơn vào quá trì
nh điều tiết kinh tế: (tt)
- Các biện pháp tăng quyền kiểm soát đối với các hoạt động KT
- Xây dựng định hướng chiến lược phát triển kinh tế từng thời kỳ
- Thúc đẩy pháp triển kinh tế bằng cách tạo vốn
- Sử dụng các công cụ tài chính để điều tiết vĩ mô
 5.2. Môi trường kinh tế
5.2.2.Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủi
ro do môi trường kinh tế

Tư nhân hoá phát triển mạnh:

Nguyên nhân:
- Các Cty tư nhân thường hoạt động hiệu quả hơn
- Sự thay đổi chính trị dẫn đến nhu cầu cần bán thanh lý 1 số tài sản
- 1 số Cty KD có lợi nhuận, CP bán đi sẽ có lợi hơn nếu CP quản lý nó
- Để giảm bớt các khoản nợ của quốc gia
- Các Cty thua lỗ cần vốn nhưng CP không muốn giữ hoặc không có k
hả năng đầu tư
- Các quỹ tài chính cho vay với điều kiện phải giảm tỷ trọng của lĩnh v
ực do nhà nước quản lý
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2 Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủ
i ro do môi trường kinh tế

Sự hình thành và phát triển của các liên minh kinh tế khu vực
❖Khu vực mậu dịch tự do (Free Trade Area): thoả hiệp về các
rào cản thương mại (thuế quan, các thủ tục phi thuế quan) được
tháo dỡ; XK hàng hoá mà họ có lợi thế, NK những hàng hoá mà
họ không có lợi thế
Vd: AFTA – ASEAN Free Trade Area
 5.2. Môi trường kinh tế
5.2.2 Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủi
ro do môi trường kinh tế

❖Liên minh thuế quan (Custom union): các nước thành viên t
hoả thuận:
- Dỡ bỏ rào cản thương mại
- Lập biểu thuế quan chung khi buôn bán với các nước ngoài khố
i
- Lập chính sách ngoại thương thống nhất khi buôn bán nước ng
oài khối
Vd: EU
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2. Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những r
ủi ro do môi trường kinh tế

❖Thị trường chung (Common market): thành viên thoả thuận

- Xoá bỏ rào cản về thương mại
- Xoá bỏ rào cản, tạo điều kiện tự do di chuyển tư bản và sức lao
động
- Lập chính sách ngoại thương thống nhất khi buôn bán nước ng
oài khối
Vd: EU
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2. Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những r
ủi ro do môi trường kinh tế

❖Liên minh kinh tế (Economic union): thành viên thoả thuận

- Xoá bỏ rào cản, tạo điều kiện di chuyển hàng hoá, dịch vụ và c
ác yếu tố sản xuất
- Thực hiện hội nhập đầy đủ về chính sách kinh tế
- Hợp nhất tiền tệ và chính sách tài chính
- Có đồng tiền chung
- Có biểu thuế quan chung
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2. Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủi
ro do môi trường kinh tế

❖Liên minh chính trị: xuất phát từ liên minh kinh tế, các quốc gi
a thành viên có chung một chính sách kinh tế và 1 chính phủ
❖Toàn cầu hoá kinh tế thế giới
- Phát triển đầu tư ra nước ngoài để khai thác lợi thế của nước đó
, đồng thời thâm nhập thị trường
- Chuyển giao công nghệ
- Các công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia phát triển mạnh
- Vai trò của WB, IMF, WTO,… ngày càng tăng
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2.Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những rủi
ro do môi trường kinh tế

Toàn cầu hoá:

Lợi ích:
- Phát triển kinh tế thế giới
- ổn định nền kinh tế
- Tăng năng suất
Hậu quả:
- Hố sâu giàu nghèo
- Các vấn đề đạo đức, văn hoá xã hội
Đây là tính 2 mặt của một sự vật
 5.2.Môi trường kinh tế
5.2.2. Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và những r
ủi ro do môi trường kinh tế

Các rủi ro của môi trường kinh tế:

- Kinh tế phát triển không ổn định
- Xảy ra khủng hoảng kinh tế
- Suy thoái kinh tế
- Lạm phát
- Tỷ giá hối đoái, lãi suất, giá cả,… thay đổi
Phòng ngừa
- Đầu tư nhiều nơi để phân tán rủi ro
- Sử dụng công nghệ đàm phán để đạt những lợi ích tối ưu
- Sử dụng nghiệp vụ cơ bản trên thị trường ngoại hối.