EDITION #1 D N OCTOBER 2023

HIST-POST
O D I N PRESENT

Originators of Diverse Information Network

PHOTO - JEWISH VIRTUAL LIBRARY

နှင်းများဖုံးလွှမ်းနေသော ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ် ဂျေရုဆလင်မြို့ အား တွေ့ရစဉ်

အပါတ်စဉ် - ၁

သမိုင်းစာစဉ်
ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှ သမိုင်းများကိုလေ့လာခြင်း
 D N
ဆောင်းပါးတို ကဏ္ဍ

အမေရိကတိုက်က အင်ကာ Aiden

ဝေဟင်ကို ကျော်လွန်၍ Kaia

သမိုင်းထဲက ပျက်လုံးများ

ဟစ်တလာကို ငြိမ်းချမ်း‌ရေး Udin

နိုဘယ်ဆု တင်သွင်းသူ

ပင်လယ်ကို စစ်ကြေငြာတဲ့ Udin

ရောမဘုရင်

ဆောင်းပါးရှည် ကဏ္ဍ

အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း Aiden
&
ပဋိပက္ခ၏ ရင်းမြစ်ကို
Udin
ရှာဖွေခြင်း
ဆောင်းပါးတို D N
အမေရိကတိုက်က အင်ကာ
နေထွက်ချိန်
အင်ကာအင်ပါယာ ဆိုတာကတော့ ခန့်မှန်း
ခြေအားဖြင့် အေဒီ ၁၂၀၀ခုနှစ်ကနေ ၁၅၃၃
ခုနှစ် အတွင်း တောင်အမေရိကမှာ တည်ရှိခဲ့
တဲ့ အင်ပါယာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီခေတ်
အခါက အင်ကာအင်ပါယာဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ
အကြီးဆုံးအင်ပါယာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သလို ယနေ့
ခေတ်တိုင်အောင် အမေရိကမှာ တည်ရှိခဲ့ဖူး
သမျှ အင်ပါယာတွေထဲမှာ အကြီးမားဆုံးအင်
ပါယာ တစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ အင်ကာဟာ
လက်ရှိ ပီရူး၊ ဘိုလီးဗီးယား၊ အီကွေဒေါ၊ ကို
လံဘီယာ၊ ချီလီ နဲ့ အာဂျင်တီးနား နိုင်ငံတွေ
ရဲ့ နယ်မြေ ပိုင်နက် တစ်စိတ် တစ်ပိုင်း အထိ
1
Author - Aiden
ဆောင်းပါးရှင် - Aiden
ကို ကျယ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၂၀၀ ခုနှစ်ဝန်းကျင်
မှာ အာယာမန်ကို နဲ့ သူ့ရဲ့ ညီအစ်ကိုမောင်နှမ
တွေက ခူစကိုဆိုတဲ့ တောင်တွေကြားမှာရှိတဲ့
ချိုင့်ဝှမ်းလွင်ပြင်ကို ရောက်ရှိလာ ကြပါတယ်။
ဒေသခံတွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်
ပွား ပြီးတဲ့နောက်မှာ သူတို့ရဲ့မြို့တော် ခူစကို
ကိုတည်ထောင်ခဲ့ ကြပါတယ်။ အာယာမန်ကို
က မန်ကို ကာပက် ဖြစ်လာပြီး ပထမဆုံး ဆာ
ပါအင်ကာ ဒါမှမဟုတ် အင်ကာလူမျိုးတွေရဲ့
ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အင်ကာဟာ ၁၄၃၈
ခုနှစ် မတိုင်ခင်အထိ သေးငယ်တဲ့နိုင်ငံတစ်ခု
အဖြစ်သာ တည်ရှိခဲ့ပါတယ်။
မာချူပီချူ
EASTERN CORDILLERA
SOUTHERN PERU
ဆောင်းပါးတို D N
ပါရှကူတီ အင်ကာ ယူပန်ကွီး
သက္ကရာဇ် ၁၄၃၈ ခုနှစ် မှာတော့ ပါရှကူတီ
အင်ကာ ယူပန်ကွီး က အင်ကာအင်ပါယာ
ကြီးရဲ့ ကိုးယောက်မြောက် ဧကရာဇ် ဖြစ်လာ
ခဲ့ပါတယ်။ ပါရှကူတီဟာ အင်ဒီးစ်တောင်
တန်းတွေ တစ်လျှောက် အင်ကာအုပ်စိုးမှုကို
တိုးချဲ့ခဲ့ပြီး အင်ပါယာအဖြစ်ကို ပြောင်းလဲခဲ့
ပါတယ်။ အင်ပါယာမှာ တာဟွမ်တင်စုယု လို့
ခေါ်တဲ့ နယ်မြေလေးပိုင်းရှိပါတယ်။ အဲ့နယ်
မြေတွေကို အင်ကာဘုရင်ဆီကို တိုက်ရိုက် အ
စီရင်ခံရတဲ့ ဘုရင်ခံ လေးဦးရဲ့ အုပ်ချုပ်မှု
အောက်မှာထားရှိပါတယ်။ ၁၄၅၀ခုနှစ်ဝန်း
ကျင်မှာ မာချူပီချူကို တည်ဆောက်ဖို့ အမိန့်
ပေးခဲ့ပါတယ်။ ပါရှကူတီရဲ့ သားဖြစ်သူ တိုပါ
အင်ကာ ယူပန်ကွီးက အင်ပါယာရဲ့ စစ်ရေး
တိုးချဲ့မှုကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
သက္ကရာဇ် ၁၄၇၂ ခုနှစ်မှာတော့ တိုပါအင်ကာ
က ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူက အခြား
သော အင်ကာ ခေါင်းဆောင်တွေထက် အင်ပါ
2
Author - Aiden
ယာကို ပိုမို ချဲ့ထွင်နိုင်ခဲ့ပြီး တောင်အမေရိက
တိုက်ရဲ့ အနောက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ နယ်မြေ အ
များစုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့အချိန်
မှာတော့ အင်ကာဟာ မတူညီတဲ့ ဘာသာစ
ကား‌ အမျိုးပေါင်း ၃၀ခန့်ကို ပြောဆိုတဲ့ လူ
ပေါင်း ၁၂ သန်းခန့်ကို အုပ်ချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်
ပါတယ်။
နေဝင်ချိန်
၁၄၉၃ ခုနှစ် မှာ တိုပါရဲ့ သားဖြစ်သူ ဟဝိုင်း
နာ ခါးပက်က ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ၁၅
၂၄ ခုနှစ်မှာတော့ ဟဝိုင်းနာက ဖျားနာမှု ဝေ
ဒနာကို ခံစားနေခဲ့ရပါတယ်။ စပိန် လူမျိုး
တွေက ကာရေဘီယံကို ရောက်ရှိလာကြပြီး
ကျောက်ရော ဂါလိုမျိုး ရောဂါတွေပါ သူတို့နဲ့
အတူပါ လာခဲ့ပါတယ်။ ဟဝိုင်းနာ ခါးပက် နဲ့
သူ့ရဲ့ အမွေဆက်ခံသူ အပါအဝင် သန်းချီတဲ့
အင်ကာ လူမျိုးတွေဟာ ရောဂါ ဖြစ်ပွားပြီး
သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အခြား သားနှစ်ယောက်
ဖြစ်တဲ့ ဟူစကာနဲ့ အတာဟူပတို့ ညီအစ်ကို
နှစ်ဦးကြား နန်းမွေဆက်ခံရေးနဲ့ ပတ်သက်
ပြီး ပြည်တွင်းစစ်စတင်ခဲ့ကာ အင်ကာပါယာ
ကြီး တဖြည်းဖြည်း ယိုင်နဲ့ လာခဲ့ပါတော့
တယ်။
အင်ကာရောက် စပိန်သားများ
ဆောင်းပါးတို D N Author - Aiden

၁၅၃၂ ခုနှစ် အင်ကာပြည်တွင်းစစ်ကို နောက်ဆုံး ဧကရာဇ် ဖြစ်တဲ့ တူပါ့က် အမာရူ

အနိုင်ရပြီးတဲ့နောက်မှာ အတာဟူပ နဲ့ သူ့ရဲ့ ကိုကွပ်မျက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီ နောက်မှာတော့
စပ်တပ်က ဥရောပက ကျူးကျော်သူတွေနဲ့ အင်ကာအင်ပါယာကြီး စပိန်ကိုလိုနီအောက်
ရင်ဆိုင်ရပါတော့တယ်။ အင်ကာစစ်တပ်က မှာ ကျဆုံးခဲ့ရပါတော့တယ်။
လူအရေအတွက်ပိုများပေမယ့် ဖရန်စစ္စကို ပီ
ဇာရို ဦး ဆောင်တဲ့ စစ်သား ၁၈၀ ရဲ့သေနတ်
တွေ၊ မြင်းတွေက အင်ကာလူမျိုးတွေ မြင်ဖူး
နေကြ လက်နက်တွေနဲ့ မတူညီတာကြောင့်
ဘုရင့်ရဲ့ အင်အားကြီးမားတဲ့ စစ်တပ်ဟာ ဥ
ရောပသားတွေကို ကြောက်လန့် သွားခဲ့ပါ
တော့တယ်။ အဲ့ဒီ ဖြစ်ရပ်ကြောင့်ပဲ အင်ကာ
တွေ စစ်ရှုံးခဲ့ ရပါတယ်။ အတာဟူပဟာ ဖမ်း
ဆီးခံလိုက်ရပြီး တစ်နှစ်လောက် အကြာမှာ
ကွပ်မျက်ခံလိုက်ရပါတယ်။

အင်ကာ အင်ပါယာရဲ့ ဘုရင်ခံနယ်မြေ လေးနယ်ပြပုံ

အတာဟူပ၏ သေခြင်း ပန်းချီကား

မြို့တော် ခူစကို ကျဆုံးသွားပြီး ပြည်တွင်း
စစ်နဲ့ရောဂါတွေကြောင့် လူဦးရေတော်တော်
များများကို ဆုံးရှုံးသွားရပေမယ့် အချို့အင်
ကာတွေဟာ ဗီလ်ခါဘန်ဘာမှာ ရှိတဲ့ မြို့
တော် အသစ်ဆီကို ဆုတ်ခွာသွားပြီး နောင်
အနှစ် လေးဆယ်ကြာတဲ့အထိ ခုခံတိုက်ခိုက်
ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၁၅၇၂ မှာ စပိန်တွေ
က ဗီလ်ခါဘန်ဘာကို သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီး ဖရန်စစ္စကို ပီဇာရို

3
ဆောင်းပါးတို D N Author - Kaia

ဝေဟင်ကို ကျော်လွန်၍

အပိုလို-၁၁ အာကာသ မစ်ရှင် ဆောင်းပါးရှင် - Kaia

စမ်းသပ်ခံ သတ္တဝါလေးများ
အာကာသထဲကို ပထမဆုံးရောက်ရှိတဲ့ သူ
ကတော့ LAIKA ဆိုတဲ့ ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု
က ခွေးလေးပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ (၁၉၅၇)ခု
နှစ် နိုဝင်ဘာ (၃)ရက်နေ့မှာ အာကာသထဲကို
SPUTNIK 2 ယာဉ်နဲ့ ပထမဆုံးရောက်ရှိခဲ့တာ
ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ် ဖြစ်တာ
ကတစ်ကြောင်း နည်းပညာမဖွံ့ ဖြိုးသေးတာက
တစ်ကြောင်းကြောင့် မြေ ပြင်ပေါ်ကို ပြန်လည်
မဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ LAIKAဟာ သူလိုက်ပါ
စီးနှင်းသွားခဲ့တဲ့ SPUTNIK 2 ယာဉ်ကြီး ကမ္ဘာ
ရဲ့ စတုတ္ထမြောက် ဂြိုလ်ပတ်လမ်းကို ရောက်တဲ့
အခါမှာတော့ အလွန်ပူပြင်းတဲ့ ဒဏ်ကိုမခံနိုင်
ခွေးလေး Laika
တာကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရတာပါတယ်။
4
ဆောင်းပါးတို Author - Kaia

(၁၉၆၁)ခုနှစ် ဧပြီလ (၁၂)ရက်နေ့မှာတော့

ရုရှားအာကာသယာဉ်မှူး YURI GARGAR
-IN က VOSTOK 1 ယာဉ်ကိုစီးပြီး အာကာ
သထဲကို သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။ အာကာသ
ထဲမှာ (၁နာရီနဲ့ ၄၈မိနစ်) ကြာအောင် နေပြီး
တဲ့ အခါမှာတော့ ကမ္ဘာမြေပေါ်ကို အောင်
မြင်စွာ ပြန် လည်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီ
လိုနဲ့ YURI GAGARIN ဟာ ပထမဆုံး
အာကသထဲကို ရောက်ရှိခဲ့တဲ့ လူသားအဖြစ်
မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပါတော့တယ်။
Belka နဲ့ Strelka ၈နှစ်ကြာပြီးတဲ့ နောက်မှာတော့ အမေရိကန်
အဲ့ဒီနောက်မှာတော့ ရုရှားသိပ္ပံပညာရှင်တွေက နိုင်ငံသား အာကာသယာဉ်မှူး NEIL ARM-
BELKA နဲ့ STRELKA လို့ခေါ်တဲ့ခွေးလေး STRONG က (၁၉၆၉)ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၁၆)
နှစ်ကောင်ကို (၁၉၆၀)ပြည့်နှစ် သြဂုတ်လ ရက်မှာ APOLLO 11ဆိုတဲ့ အာကာသ
(၁၉)ရက်‌နေ့ မှာ SPUTNIK 5 ယာဉ်နဲ့ အာ ယာဉ်ကို လိုက်ပါစီးနှင်းကာ အာကာသထဲကို
ကာသထဲကို ထပ်ပြီးစေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ် သွား ရောက်ခဲ့ပြီး (၂၀)ရက်နေ့မှာ‌တော့ လ
ခါမှာတော့ စမ်းသပ်မှုအောင်မြင်သွားပြီး ခွေး မျက်နှာပြင်ပေါ်ကို ဆင်းသက် နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
လေးနှစ်ကောင်လုံး ကမ္ဘာပေါ်ကို အောင်မြင် အာကာ သယာဉ်ကြီး ဆင်းသက်ပြီး (၆နာရီ
စွာ ပြန်လည် ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၃၉မိနစ်) အကြာမှာတော့ NEIL ARMSTR-
ONG ဟာလမျက်နှာပြင်ပေါ်ကို ခြေချခဲ့ပြီး
လ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ပထမဆုံး လမ်း
လျှောက် နိုင်ခဲ့တဲ့ လူသားတစ်ယောက်အဖြစ်
မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပါတယ်။

အာကသထဲ ပထမဆုံးရောက်သည့် လူသား ယူရီ ဂါဂါရင် လပေါ်ခြေချနိုင်ခဲ့သည့်လူသား နေးလ်အမ်းစထရောင်း

5
ဆောင်းပါးတို Author - Kaia

NEIL ARMSTRONG လမျက်နှာပြင်ပေါ်

ခြေချပြီး (၁၉မိနစ်) အကြာမှာတော့ အာကာ
သယာဉ်မှူး BUZZ ALDRIN ဟာလည်း
လမျက်နှာပြင်ပေါ်ကို ခြေချခဲ့ပါတယ်။ သူတို့
လိုက်ပါစီးနှင်းလာတဲ့ အာကာသယာဉ်ဟာ
လကမ္ဘာပေါ်မှာ (၂၁နာရီ ၃၆မိနစ်) ကြာပြီး
တဲ့နောက်မှာတော့ လပေါ်က စမ်းသပ်
ပစ္စည်း အချို့ကိုသာ ပြန်လည် ယူဆောင်ပြီး
(၁၉၆၉) ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၂၄)ရက်နေ့မှာ
ကမ္ဘာပေါ်ကို အောင်မြင်စွာ ပြန်လည်ဆင်း
သက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ဘက်စ်အယ်လ်ဒရင်

နေးလ်အမ်းစထရောင်း နှင့် ဘက်စ်အယ်လ်ဒရင် တို့၏ ပုံတူ ဖယောင်းရုပ်ထုများ

D N
6
သမိုင်းထဲက ပျက်လုံးများ D N Author - Udin

ဟစ်တလာကို ငြိမ်းချမ်း‌ရေး နိုဘယ်ဆု တင်သွင်းသူ

၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာ ဆွီဒင်ဥပဒေပြုအမတ် ERIK
GOTTFRID CHRISTIAN BRANDT က
HITLER ကို ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆု အတွက်
အမည်စာရင်း တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ တင်သွင်း
တုန်းကတော့ ဟာသအနေနဲ့ ရည်ရွယ်ခဲ့တာဆို
ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ ရုတ်ရုတ်သဲသဲတွေ ဖြစ်
ကုန်လို့ အမည်စာရင်း တင်သွင်းတာကို ပြန်ရုတ်
သိမ်းခဲ့ရပါတယ်။ ဒီ့အရင် ၁၉၃၆ မှာ HITLER
ကို ဝေဖန်သူ တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဂျာမန်ဂျာနယ်လစ်
CARL VON OSSIETZKY ကို ငြိမ်းချမ်းရေးနို
ဘယ်ဆု ပေးထားပါတယ်။ နိုဘယ်ဆုရမယ်ဟန်
Erik Gottfrid Christian Brandt
ပြန်ပြီးမှ မရခဲ့တဲ့အပြင် သူ့ကို လှောင်သလိုလို
ပြောင်သလိုလိုလုပ်တာရော၊ သူ့ကို ဝေဖန်တဲ့သူ
ကိုကျပေးပြီး သူ့ကိုမပေးတဲ့အတွက်ကြောင့်ရော
HITLER တစ်ယောက် နိုဘယ်ဆုကို နာကြည်း
သွားပြီး သူ့လက်ထက် ဂျာမန်နိုင်ငံသားတွေကို
ဘယ်သူမှ နိုဘယ်ဆု မယူရဘူး ဆိုပြီး အမိန့်
ထုတ်လိုက်ပါတော့တယ်။

ပင်လယ်ကို စစ်ကြေငြာတဲ့ ရောမဘုရင်

ကယ်လီဂူလာ ဆိုတဲ့ ရောမဧကရာဇ်က စိတ်
ဆတ်လွယ်တဲ့သူဖြစ်ပြီး သာမန်လူတွေအတွက်
ကြောင်တောင်တောင် ဖြစ်စေတဲ့ အမိန့်တွေကို
သူ့လက်ထက်မှာ အကြိမ်ကြိမ် ထုတ်ခဲ့ဖူးပါ
တယ်။ တစ်ခါက ဗြိတိန်ကို ကျူးကျော်ပေမယ့်
မအောင်မြင်လို့ သူ ရောမကို လှည့်ပြန်လာရပါ
တယ်။ အိမ်ပြန်လမ်းမှာ လက်ဗလာနဲ့ ပြန်ရမှာ
ရှက်တဲ့ ကယ်လီဂူလာဟာ ဘာမှအပြစ်မရှိတဲ့
ပင်လယ်နတ်ဘုရား နက်ပကျွန်းကို စစ်ကြေငြာ
ပင်လယ်ကို စစ်ကြေငြာတဲ့ ရောမဘုရင် ကယ်လီဂူလာ
ပါတယ်။ သူ့စစ်သားတွေကို ပင်လယ်ရဲ့
လှိုင်းတွေ တံပိုးတွေကြား ဓားတွေ လှံတွေ
နဲ့ ထိုးခိုင်းပြီး ပင်လယ်ခရုခွံတွေကို စစ်
အောင်ခြင်း အထိမ်းအမှတ် အနေနဲ့ ရော
မပြည်ကို သယ်လာခဲ့လိုက်ပါတယ်။

7
ဆောင်းပါးရှည် D N
တစ်ချိန်က ဂျေရုဆလင်
အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခ၏ ရင်းမြစ်ကို ရှာဖွေခြင်း
အော်တိုမန် မတိုင်မှီ ကာလများ
ပါလက်စတိုင်းဒေသ ဒါမှမဟုတ် အစ္စရေးတို့
ရဲ့မြေဟာ လူသားတွေရဲ့ နေထိုင်မှု၊ စိုက်ပျိုး
ရေး အသိုက်အဝန်း၊ ယဥ်ကျေးမှုတွေကို မြင်
တွေ့နိုင်တဲ့ ကမ္ဘာ့အစောဆုံး နယ်မြေတွေထဲ
က တစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကြေးခေတ်မှာ ခါ
နန် (ခေးနနိုက်) လူမျိုးတွေက ကြေးခေတ်
နှောင်းပိုင်း နယ်မြေကို စိုးမိုးခဲ့တဲ့ အီဂျစ်ပြည်
ပတ်ဝန်းကျင် ယဥ်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးခံရတဲ့
လွတ်လပ်တဲ့ မြို့ပြနိုင်ငံတွေကို ထူထောင်ခဲ့
ကြပါတယ်။ သံခေတ်အတွင်းမှာတော့ အဇ္ဇရီ
ယယ် (အစ္စရေး)နဲ့ ယုဒ(ဂျူဒါ)နိုင်ငံတွေက ပါ
လက်စတိုင်း နယ်မြေ အများစုကို ချုပ်ကိုင်
8
Author - Aiden & Udin
ဆောင်းပါးရှင် - Aiden နှင့် Udin
ထားပြီး ဖိလိတ္တ(ဖိလစ်စတိုင်း) လူမျိုးတွေက
တောင်ဘက် ပင်လယ်ကမ်းခြေကို သိမ်းပိုက်
ထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဖိလစ်စတင်းဆို
တာ ပါလက်စတိုင်းတွေကို ရည်ညွှန်းတာ ဖြစ်
ပါတယ်။ ဘီစီ၈ရာစုမှာ အာရှုရိ (အာဆီးရီး
ယန်း) လူမျိုးတွေက ဒီဒေသကို သိမ်းပိုက်စိုး
မိုးခဲ့ပြီး ဘီစီ၆၀၁မှာ ဘေဘီလုံလူမျိုးတွေက
တစ်ဖန် ပြန်လည် သိမ်းပိုက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီ
နောက် ဘီစီ ၅၃၉ မှာ ပါရှန်းလူမျိုးတွေက
ဘေဘီလုံအင်ပါယာကို အနိုင်ယူပြီး ပါလက်
စတိုင်း အရပ်ကို ဆက်လက် သိမ်းပိုက်ခဲ့ပါ
တယ်။ ဘီစီ၃၃၀ နှောင်းပိုင်းတွေမှာ မဟာ
အလက်ဇန္ဒားက ပါရှန်းအင်ပါယာကို သိမ်း
ဆောင်းပါးရှည် D N Author - Aiden & Udin

ပိုက်ခဲ့ပြီး အဲ့ဒီဒေသမှာ ဂရိယဉ်ကျေးမှု လွှမ်း (MAMLUKS) တွေက မွန်ဂိုအင်ပါယာကို

မိုးတဲ့ ကာလရှည်ကြီး စတင်လာပါတယ်။ ကျူး‌ကျော်ပြီးတဲ့နောက် ပါလက်စတိုင်းကို
ဘီစီ၂ရာစု နှောင်းပိုင်းမှာ ဟက်စ်မိုနီးယန်း သူတို့ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ ပြန်လည်
(HASMONEAN)နိုင်ငံက ပါလက်စတိုင်းနဲ့ ပေါင်းစည်းခဲ့ ပါတယ်။ ၁၅၁၆ မှာတော့
အိမ်နီးချင်းနယ်မြေတွေရဲ့ အစိတ်အပိုင်း အ အော်တိုမန် အင်ပါယာက ဒီဒေသကို ထပ်
များစုကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပေမယ့် ဘီစီ၆၃မှာတော့ မံ သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး အော်တိုမန်ဆီးရီးယား
အဲ့ဒီဒေသကို တိုက်ခိုက်သိမ်းယူခဲ့တဲ့ ရောမရဲ့ အဖြစ်နဲ့ ၂၀ရာစုအထိ အနှောင့်အယှက်
လက်အောက်ခံဖြစ်လာခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ရောမ ကင်းမဲ့စွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ယုဒပြည်က ကြီးမားတဲ့ ဂျူးပုန်ကန်မှုတွေ
ကြောင့် ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ရောမက
ဂျေရုဆလင်နဲ့ ဒုတိယဂျူးဘုရား‌ကျောင်းကို
ဖျက်ဆီးခြင်းနဲ့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ၄ရာစု ရော
မအင်ပါယာမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာရေး ကြီး
ထွားလာခြင်းနဲ့ အတူ ပါလက်စတိုင်းဟာ ခ
ရစ်ယာန်ဘာသာရဲ့ ဗဟိုချက်ဖြစ်လာပြီး ဘု
ရားဖူးတွေ၊ဘုန်းတော်ကြီးတွေနဲ့ပညာရှင်တွေ
ကို စိတ်ဝင် စားလာစေခဲ့ပါတယ်။
၆၃၆-၆၄၁ ခုနှစ်‌‌တွေမှာ လီဗန့်(LEVANT)ကို
မူဆလင်တွေက သိမ်းပိုက်ခဲ့ပါတယ်။ အသီး
သီး ဆက်ခံခဲ့ကြတဲ့ မူဆလင်မင်းဆက်များစွာ
က ပါလက်စတိုင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာ
သည့်တိုင် ချုပ်ကိုင်ထားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီမင်း ဘီစီ ၈၃၀ ကာလ လီဗန့်ဒေသ
ဆက်တွေထဲမှာ အယ်လ်အက်ဆာဗလီ (AL-
AQSA MOSQUE) ကို တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့
အူမာယဒ်(UMAYYAD) မင်းဆက်တွေလည်း
ပါဝင် ပါတယ်။ ၁၀၉၉ခုနှစ် ခရူးဆိတ်တွေက
ပါလက်စတိုင်းမှာ ဂျေရုဆလင်နိုင်ငံကို တည်
ထောင်ခဲ့ပြီး ၁၁၈၇ခုနှစ်မှာ အာယူဘစ်စူလ
တန်နိတ် (AYYUBID SULTANATE) ကနေ
မဟာ အလက်ဇန္ဒား
ပြန်လည်သိမ်းပိုက် ခဲ့ပါတယ်။ အီဂျစ် မန်လု

9
ဆောင်းပါးရှည်
၁၈၉၀ ခုနှစ်က ဂျေရုဆလင်မြို့
အော်တိုမန် အင်ပါယာ ကာလ
၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းမှာ ဒီဒေသက အော်တို
မန် အင်ပါယာကြီးရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာရှိ
ခဲ့တာပါ။ အော်တိုမန်မှတ်တမ်း မှတ်ရာတွေ
အရ ပါလက်စတိုင်းမှာ နေကြတဲ့လူဦးရေရဲ့
၈၇% က မူဆလင်၊ ၁၀% က ခရစ်ယာန် နဲ့
ကျန်တဲ့ ၃% က ဂျူးတွေပါ။ သူတို့အားလုံး
က အာရပ်ဘာ သာစကားကို ပြောဆိုကြပြီး
ဂျေရုဆလင်မြို့ဟာလည်း ဘာသာအယူဝါဒ
မတူသူတွေကြား ညီညွတ်မျှတမှုရှိခဲ့ပါတယ်။
ပြောရရင် အော်တိုမန်လက်အောက်က ပါ
လက်စတိုင်းဒေသဟာ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းပဲ
ရှိခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၁၆ မှာ အာရပ်တွေက ဗြိတိ
သျှရဲ့ မဟာမိတ်အဖြစ် အော်တိုမန်ကို တော်
လှန်ကြပါတယ်။ အာရပ်တွေကို ဦးဆောင်သူ
က ဟာဂျက်ဒေသ (HEJA Z ; ယနေ့ခေတ်
ဆော်ဒီအာရေဗျ)ရဲ့ ဟာရှီမိုက်ခေါင်းဆောင်
ရှာရစ်ဖ်ဟူစိန်ဘင်အလီ (SHARIF HUSS-
EIN BIN ALI) ဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၁၆ အော်တိုမန် ပြိုကွဲနေတဲ့အချိန်မှာ ပြင်
သစ်နဲ့ အင်္ဂလိပ်က အော်တိုမန်နယ်မြေတွေ
ကို အင်အားကြီး ဥရောပနိုင်ငံနှစ်ခုရဲ့ ထိန်း
D N Author - Aiden & Udin
ချုပ်မှုအောက်မှာ ချုပ်ကိုင်ဖို့ လျှို့ဝှက် တွေ့
ဆုံပြီး ဆိုက်ပီးကက် (SYKES-PICOT) သ
ဘောတူညီချက်ကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြ ပါတယ်။ သ
ဘောတူညီချက်အရ နိုင်ငံပေါင်း ချုပ်အသင်း
ကြီးက အော်တိုမန်အင်ပါယာရဲ့ ပါလက်စ
တိုင်းနယ်မြေကို ဗြိတိသျှတွေက သူတို့ကိုယ်
တိုင် အုပ်ချုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေထိ ထိန်း
သိမ်း ထားဖို့ တာဝန်လွှဲပေးလိုက် ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ပါလက်စတိုင်းကို ဗြိတိသျှတွေ
ရောက်လာပြီး ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်ရေး စတင်ခဲ့
ပါတော့တယ်။
ဇီယွန်ဝါဒကို အစပျိုးပေးခဲ့သူ သီအိုဒေါဟာဇဲလ်
ဂျူးအမျိုးသားရေး ဇီယွန်ဝါဒ
သမိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားအရ အစ္စ
ရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခကို စပြီး ခြေရာ
ကောက်ရမယ် ဆိုရင် ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်း
ဩစထရို-ဟန်ဂေရီယံအင်ပါယာ (AUSTR
O-HUNGARIAN EMPIRE) ကနေ စရပါ
မယ်။ ဩစထရို-ဟန်ဂေရီယံ အင်ပါယာက
အမျိုးသားရေးစိတ် လွန်ကဲတဲ့ လူမျိုးတွေရှိ
တဲ့ ပြည်နယ် ၁၀ခု ပါဝင်ပြီး တော်တော်
ကျယ်ဝန်းပါတယ်။
10
ဆောင်းပါးရှည်
အဲ့ဒီပြည်နယ် ၁၀ ခုကလည်း ကိုယ်ပိုင်နိုင်ငံ
ထူထောင်ချင် နေကြတဲ့ ပြည်နယ်တွေချည်း
ပါ။ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ် လွန်ကဲမှု ရပ်
ဝန်းထဲမှာ သီယိုဒေါဟာဇဲလ် (THEODOR
HERZL) ဆိုတဲ့ ဂျူးလူမျိုး ဂျာနယ်လစ် တစ်
ယောက်က ဂျူးလူမျိုးတွေ ကိုယ်ပိုင်နိုင်ငံ ထူ
ထောင်မှရမယ်ဆိုတဲ့ ဝါဒကို ဂျူးတွေကြား
အစပျိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ ဟာဇဲလ်က ကနဦးမှာ
ဂျူးတွေကို ဥရောပသားတွေက လိုက်လျော
ညီထွေ ဆက်ဆံပေးနိုင်ဖို့မျှော်လင့်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဥရောပသားတွေကြား ဂျူးတွေကို
အထင်အမြင်သေးတဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ဖိနှိပ်ချုပ်
ချယ်မှုတွေက ဟာဇဲလ်ကို ဒီအခြေအနေ
ရောက်အောင် တွန်းပို့သလို ဖြစ်သွားစေပါ
တယ်။ ဟာဇဲလ်စလိုက်တဲ့ ဒီဝါဒက ဂျူးတွေ
ကြား ပြန့်နှံ့သွားပြီး အဲ့ဒီဝါဒကို ထောက်ခံတဲ့
ဂျူးတွေအများအပြားပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲ့
ဒီဝါဒကိုလည်း ဇီယွန်ဝါဒ (ZIONISM) လို့
ခေါ်လာကြပါတယ်။ ဇီယွန်ဝါဒရှင် ဂျူး အ
မျိုးသားရေးသမား အများစုက သိပ္ပံပညာရှင်
တွေဖြစ်ကြပြီး သူတို့က ဂျူးတွေကို လုံခြုံမှု
ပေးနိုင်မယ့် အစ္စရေး ဒါမှမဟုတ် ဂျူး
နိုင်ငံတော်တစ်ခု အလိုရှိခဲ့ကြတာပါ။
၁၈၉၇ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဇီယွန်ဝါဒရှင်များ ကွန်ဂရက် မဟုတ်ပါကြောင်း❞
D N Author - Aiden & Udin
ဘဲလ်ဖောကြေငြာချက်
ပထမကမ္ဘာစစ်မှာ ချမ်းသာကြွယ်ဝသူ အ
များစုရှိတဲ့ လူကုံထံ ဂျူး အသိုက်အဝန်းရဲ့
ထောက်ပံ့မှုကို ရယူလိုတဲ့အနေနဲ့ ဗြိတိသျှ
အစိုးရက ဂျူးတွေအတွက် အမျိုးသားဌာနေ
တစ်ခု ဖန်တီးပေးမယ်လို့ ကမ်းလှမ်းလိုက်ပါ
တယ်။ ဗြိတိသျှ အစိုးရက ဂျူးတွေကို ပါ
လက်စတိုင်းမှာ နေရာချပေးဖို့ ဘဲလ်ဖော
(BALFOUR) ကြေငြာချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါ
တယ်။ ဘဲလ်ဖောကြေငြာချက်က ဒီလိုဖြစ်ပါ
တယ်။
ဘဲလ်ဖောကြေငြာချက်
❝ဘုရင်မင်းမြတ်၏ အစိုးရသည် ဂျူးလူမျိုးများ
အတွက် အမျိုးသား အမိမြေနေရာအား ပါလက်စတိုင်း
အရပ်တွင် တည်ထောင်ရေးကို လိုလားပြီး၊ ဤအချင်း
အရာကို အောင်မြင်ပြီးစီးခြင်း လွယ်ကူချောမွေ့စေရန်
ငှာ အစွမ်းကုန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်ရာ ၊
အရပ်ဘက်နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာများကို ထိခိုက် ပျက်
စီးစေမည့် မည်သည့်အရာမှ လုပ်ဆောင်မည် မဟုတ်
ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ နားလည်စေလိုပါသည်။ ပါ
လက်စတိုင်းရှိ ဂျူးမဟုတ်သော အသိုင်းအ၀ိုင်းများ၏
အရပ်ဘက်နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများကို
ထိခိုက်စေမည့် မည်သည့် အရာမှ လုပ်ဆောင်မည်
11
ဆောင်းပါးရှည် D N
ဘဲလ်ဖော ကြေငြာချက်ကို အမေရိကန်က
တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ထောက်ခံခဲ့ပြီး ပြင်သစ်
ကတော့ အတိအလင်း ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။
ရုရှကတော့ ဘော်ရှီဗစ်တော်လှန်ရေးနဲ့ ပြည်
တွင်းရေး ကသောင်းကနင်းဖြစ်နေတဲ့ အ အဖြစ် ယူဆလာကြပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်တွေ
တွက် ဝင်မပါခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အာရပ်
ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ဒေသခံ ပါလက်စတိုင်း
အာရပ်တွေက အာရပ်တွေအပေါ်ထားတဲ့
ဗြိတိသျှ ကတိကဝတ်ကို ဖောက်ဖျက်တဲ့ကိစ္စ
အဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ကြပြီး အပြင်းအထန် ကန့်
ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဘဲလ်ဖောကြေငြာချက်
အရဖြစ်လာတဲ့ ဗြိတိသျှလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး
ပုံစံကြောင့် ပါလက်စတိုင်းမှာ ၁၉၂၀ ကနေ
၁၉၃၉ ခုနှစ်တွေကြား ဂျူးလူဦးရေတွေ တ
ဖြေးဖြေး တိုးပွားလာပြီး ၁၉၃၈ မှာ ဂျူး
လူမျိုးပေါင်း သုံးသိန်းနှစ်သောင်းလောက် ပါ
လက်စတိုင်းမြေပေါ်မှာ ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။
ဘဲလ်ဖောကြေငြာချက်နဲ့အတူ ရောက်လာတဲ့
ဂျူးတွေက ပါလက်စတိုင်းဒေသက ပါလက်
စတိုင်းမဟုတ်တဲ့ အာရပ်မြေပိုင်ရှင်တွေဆီ
က မြေတွေကို အမြောက်အမြား ဝယ်ယူပါ
တယ်။ ပြီးတော့ အဲ့ဒီမြေတွေမှာ အလုပ်
လုပ်ကိုင်စားသောက်နေတဲ့ ပါလက်စတိုင်း
လယ်သမားတွေနဲ့ အလုပ်သမားတွေကို နှင်
ထုတ်လိုက်ပါတယ်။ သူတို့ကတော့ ပါလက်
စတိုင်းဒေသကို အလုပ်ရှင်နဲ့ အလုပ်သမား
ကြား ညီထွေမှုဖြစ်စေမယ့် အဖွဲ့အစည်းတစ်
ခုတည်ဆောက်ချင်လို့ လုပ်ခဲ့တာဆိုပေမယ့်
ဂျူး-ပါလက်စတိုင်း တင်းမာမှုဆီပဲ ဦးတည်
သွားစေခဲ့ပါတယ်။
11
Author - Aiden & Udin
၁၉၃၆ ပါလက်စတိုင်း အာရပ်တော်လှန်ရေး
၁၉၂၀ ကနေ ၁၉၃၀ ကြား ကာလတွေမှာ ပါ
လက်စတိုင်း အာရပ်တွေကလည်း သူတို့
ကိုယ်သူတို့ ပါလက်စတိုင်း အမျိုးသားတွေ
မှာပဲ ဥရောပတိုက်မှာ ဂျာမနီကြီးစိုးမှု ကျယ်
ပြန့်လာလို့ တိမ်းရှောင်လာကြရတဲ့ ဂျူးတွေ
ပါလက်စတိုင်း ဒေသကို အများအပြားထပ်
ရောက်လာပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်း အမျိုး
သားရေးဝါဒတွေ ကြီးစိုးလာပြီး အရှိန်ပြင်း
လာတဲ့ ၁၉၃၆ ခုနှစ်မှာတော့ ပါလက်စတိုင်း
တွေက ဗြိတိသျှတွေကို တော်လှန်ကြပါတော့
တယ်။ ပါလက်စတိုင်း အာရပ်တော်လှန်ရေး
ရဲ့ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် ဂျူးဆန့်ကျင်မှုတွေ
လည်းပါဝင်ပြီး ဂျူးတွေရဲ့ အိမ်ယာတွေကို
တိုက်ခိုက်တာ၊ လယ်မြေတွေကို ဝင်ရောက်
ဖျက်စီးတာတွေပါ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တစ်
ဖက်မှာလည်း ဂျူးလက်နက်ကိုင်အချို့က တုံ့
ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဗြိတိသျှအစိုးရ တပ်တွေနဲ့
ပေါင်းပြီး ပါလက်စတိုင်း အာရပ်တော်လှန်
ရေးကို နှိမ်နင်းရာမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၃၆ ပါလက်စတိုင်း အာရပ်တော်လှန်ရေးသမားများ
ဆောင်းပါးရှည် D N
ပါလက်စတိုင်းတော်လှန်ရေးရဲ့ ရလဒ်အနေ
နဲ့ ဗြိတိသျှအစိုးရက ဂျူးတွေ ပါလက်စတိုင်း
ကို ဝင်ရောက်မှုကို စက္ကူဖြူစာတမ်းနဲ့ ကန့်
သတ်ခဲ့ပြီး တစ်ဆက်တည်းမှာပဲ အာရပ်-ဂျူး
ပူးတွဲနိုင်ငံတစ်ခု ပါလက်စတိုင်းမှာ ဆယ်နှစ်
အတွင်း ထူထောင်ပေးမယ်လို့ ကြေငြာလိုက်
ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်သူမှ မပျော်တဲ့အ
ပြင် ဇီယွန်ဝါဒီတွေက ဒေါသ ထွက်ကုန်ပါ
တယ်။ အဲ့ဒီအချိန်က ဂျူးတွေ ဥရောပက
ထွက်ဖို့ အလျင်လိုနေတဲ့အချိန်ဖြစ်တဲ့အပြင်
ပါလက်စတိုင်းသား အာရပ်တွေကလည်း နိုင်
ငံ ရဖို့ ဆယ်နှစ်စောင့်ရမယ် ဆိုတာကြီးကို မ
လိုချင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ဗြိတိသျှပြောတဲ့ ဆယ်နှစ်
မပြည့်ခင်မှာပဲ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးဖြစ်လာ
ပါတော့တယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်က ပါလက်စ
တိုင်းနယ်ကိုတော့ သက်ရောက်မှု မရှိခဲ့ပေ
မယ့် ဒုတိယကမ္ဘာ စစ်ကြီးပြီးတော့ ဗြိတိသျှ
တွေက ပါလက်စတိုင်း အပါအဝင် ကိုလိုနီ
နယ်တွေကို အုပ်ချုပ်နိုင်မယ့် ဓနအင်အားမရှိ
တာကြောင့် စွန့်လွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ပါလက်စ
တိုင်းဒေသကို စီမံခန့်ခွဲဖို့ အာဏာကို နိုင်ငံ
ပေါင်းချုပ်အသင်းကြီးရဲ့ အမွေခံအဖွဲ့ အ
စည်းဖြစ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂဆီကို လွှဲပေးခဲ့ပါ
တယ်။
အာရပ်-အစ္စရေး စစ်ပွဲများ
ကုလသမဂ္ဂက ပါလက်စတိုင်းဒေသကို ဂျူး
တွေပိုင်တဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံနဲ့ အာရပ်တွေပိုင်တဲ့
ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအဖြစ် နှစ်နိုင်ငံ ခွဲပေးဖို့
ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအစီအစဉ်ကို ဂျူးတွေ
က ထောက်ခံပေမယ့် အာရပ်တွေက အပြင်း
12
Author - Aiden & Udin
အထန် ကန့်ကွက်ပြီး ပယ်ချပါတယ်။ ဗြိတိ
သျှ အစိုးရလုပ်ငန်းတွေ ပါလက်စတိုင်းက
အပြီးပိုင် ထွက်သွားတဲ့ ၁၉၄၈ မေလမှာ ဂျူး
တွေက လွတ်လပ်တဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံတော် ထူ
ထောင်ကြောင်း ကြေငြာပါတယ်။ ကြေငြာပြီး
မကြာခင်မှာပဲ အိမ်နီးနားချင်းက အာရပ်နိုင်
ငံတွေက အစ္စရေးကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ကြ
ပါတယ်။
အစ္စရေးနိုင်ငံတော် ထူထောင်ကြောင်း ကြေငြာနေစဉ်
၁၉၄၈ အာရပ်-အစ္စရေး စစ်ပွဲမှာ အစ္စရေး
တပ်တွေ အနိုင်ရပြီး ကုလသမဂ္ဂက ခွဲခြမ်း
ပေးတဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံ နယ်နိမိတ်ထက် ကျော်
လွန်ပြီးကို အစ္စရေးတွေ သိမ်းပိုက် နိုင်ခဲ့ပါ
တယ်။ စစ်အတွင်း အစ္စရေးတပ်တွေ သိမ်း
ပိုက်ထားတဲ့ နယ်မြေတွေကနေ ပါလက်စ
တိုင်းသား အာရပ်တွေ ထွက်ခွါ ပေးခဲ့ရပြီး
ပြန်လည် အခြေချခွင့်လည်း မရရှိခဲ့ပါဘူး။
ပါလက်စတိုင်းသား အာရပ် ခုနစ်သိန်း
လောက် နေရပ်စွန့်ခွါခဲ့ရတဲ့ ဒီဖြစ်ရပ်ကို နက္က
ဘာ (ကပ်ဆိုး) အဖြစ်လည်း ခေါ်ဝေါ်ကြပါ
တယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်နောက်ပိုင်း ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွေ
မှာ အာရပ်ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက ဂျူးပေါင်း ရှစ်
သိန်းခွဲလောက်ဟာ အစ္စရေးကို တဖြေး ဖြေး
နဲ့ရောက်ရှိလာကြပါတယ်။
ဆောင်းပါးရှည်
၁၉၄၈ ခုနှစ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည် အာရပ်မိသားစု
၁၉၄၈ စစ်ပွဲအပြီးမှာ ကုလသမဂ္ဂခွဲခြမ်းပေး
တဲ့ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေတွေထဲက နှစ်ခုပဲ
အာရပ်တွေ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ ကျန်ခဲ့ပါ
တယ်။ တစ်ခုက ဂျော်ဒန်တပ်တွေ ထိန်းချုပ်
ထားတဲ့ အနောက်ဘက်ကမ်း ဖြစ်ပြီး နောက်
တစ်ခုက အီဂျစ်တပ်တွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့
ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ပါ။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်မှာ
အာရပ်တွေ နဲ့ အစ္စရေးတွေ စစ်ထပ်ဖြစ်ပြီး
ခြောက်ရက်စစ်ပွဲလို့ နာမည်ကျော်ပါတယ်။
ဒီတိုက်ပွဲကို မူဆလင်နိုင်ငံ အသိုက်အဝန်းနဲ့
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့က အစ္စရေးရဲ့ ရန်လိုမှုလို့
သုံးသပ်ခဲ့ကြပေမယ့် အစ္စရေးနဲ့ မဟာမိတ်
နိုင်ငံတွေကတော့ အာရပ်ကသာ စတင် စစ်
မီးမွှေးခြင်းလို့ အပြန်အလှန်
တယ်။ ဒီစစ်ပွဲမှာလည်း အစ္စရေးတွေအနိုင်ရ
ပြီး ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသနဲ့ အနောက်ဘက်
ကမ်းကို အာရပ်နိုင်ငံတွေဆီကနေ သိမ်းပိုက်
ခဲ့ပါတယ်။ အစ္စရေးက စစ်ပွဲအပြီး သိမ်းပိုက်
ထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေတွေမှာ ဂျူး
အိမ်ယာတွေ တည်ဆောက်ပြီး အခြေချဖို့
လုပ်ပါတယ်။ ကုလနဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်း
အဝန်းက ဒါကို တရားမဝင်တဲ့လုပ်ရပ်အဖြစ်
ရှုံ့ချကန့်ကွက်ခဲ့ပေမယ့် အရာမထင်ခဲ့ပါဘူး။
D N Author - Aiden & Udin
အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခ
၁၉၆၅ ခုနှစ် မှာ အာမတ် ရှူကာရီ (AHM-
ED SHUQAIRI) ဥက္ကဌနေရာယူထားတဲ့ ပါ
လက်စတိုင်းလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (PLO)
ပေါ်လာပါတယ်။ PLOက ပါလက်စတိုင်း
နိုင်ငံ ရဖို့ အကြမ်းနည်းရော အနုနည်းပါ သုံး
ဖို့ မူဝါဒရှိပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေ
တွေမှာ ဂျူးအိမ်ယာတွေ တည်ဆောက်ပြီး
အခြေချဖို့ လုပ်နေချိန်မှာပဲ ပါလက်စတိုင်း
လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (PLO) ရဲ့ လှုပ်ရှားမှု
တွေနဲ့အတူ ပါလက်စတိုင်းအာရပ် လှုပ်ရှား
မှုတွေအပေါ် နိုင်ငံတကာအာရုံစိုက်မှု က
လည်း ပိုများလာပြီး နိုင်ငံတကာရဲ့ အသိ
အမှတ်ပြုမှုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။
ယူဆခဲ့ပါ
ပါလက်စတိုင်းလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ဥက္ကဌ အာမတ် ရှူကာရီ
၁၉၈၀ ခုနှစ်တွေမှာတော့ ပါလက်စတိုင်းတွေ
က အစ္စရေးတွေကို ကိုင်လှုပ်သလိုဖြစ်သွား
စေမယ့် အုံကြွမှုကြီးတစ်ခုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့
ပါတယ်။ အစ္စရေးထုတ်ကုန်တွေကို သပိတ်
မှောက်တာ၊ အစ္စရေးအခွန်တွေကို‌ဆောင်ဖို့
ငြင်းပယ်တာ၊ ဆန္ဒပြတာမျိုးတွေပေါ့။ ဒီဆန္ဒ
ပြမှုတွေကို အစ္စရေးစစ်တပ်က အကြမ်းဖက်
ဖြိုခွင်းလိုက်တဲ့ နောက်မှာတော့ ဟားမက်စ်
13
ဆောင်းပါးရှည် D N
လို အဖွဲ့တွေပေါ်လာပြီး ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာ
အသေခံဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်မှုတွေ စလုပ်လာကြ
ပါတော့တယ်။ ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာတော့ အမေရိ
ကန်သမ္မတ ဘေးလ် ကလင်တန် ရဲ့ စေ့စပ်
ပေးမှုနဲ့အတူ ယာဆာအာရာဖတ် ဥက္ကဌ
နေရာ တာဝန်ယူထားတဲ့ PLO နဲ့ အစ္စရေး
အစိုးရကြား ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်နိုင်ခဲ့ပြီး
အော်စလိုငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက် ရ
ရှိခဲ့ပါတယ်။ အော်စလိုငြိမ်းချမ်းရေးသဘော
တူညီချက် အရ ပါလက်စတိုင်းအမျိုးသား
အာဏာပိုင်အဖွဲ့ကို အရှေ့ဂျေရုဆလင်မပါတဲ့
အနောက်ဘက်ကမ်း နဲ့ ဂါဇာကမ်းမြှောင်က
ပဋိပက္ခတွေကို စောင့်ကြည့်ဖြေရှင်းဖို့ ဖွဲ့
စည်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုဖွဲ့စည်းခဲ့ပေမယ့်လည်း
ပဋိပက္ခဖြေရှင်းမှုနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်
တိုးတက်မှုတွေ မရှိခင်မှာပဲ ပါလက်စတိုင်း
အမျိုးသားအာဏာပိုင်အဖွဲ့ ကို သဘောမကျ
တဲ့ “အစ္စရေးဆန့်ကျင်ရေး လက်နက်ကိုင်
အစ္စလာမ္မစ်လှုပ်ရှားမှု” လို့အဓိပ္ပါယ်ရတဲ့
ဟားမက်စ်အဖွဲ့နဲ့ အစ္စရေးအကြား ပဋိပက္ခ
တွေက ပိုပိုဆိုးလာပြီး ဒေသတွင်းပဋိပက္ခ
လည်း ပြင်း ထန်လာခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်
မှာတော့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ဟား
မက်စ်ကို ပြည်ပ အကြမ်းဖက် အဖွဲ့အစည်း
အဖြစ်ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၀ပြည့်နှစ်၊
စက်တင်ဘာလမှာတော့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်
အေရီရယ်ရှယ်ရွန်က အစ္စရေးတပ်သား တစ်
ထောင်လောက်ကို ဂျေရုဆလင်မြို့ဟောင်း
ဆီ စေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျေရုဆလင်မြို့
ဟောင်းမှာ မူဆလင်တွေ အထွတ်အမြတ်
14
Author - Aiden & Udin
အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်၊ အမေရိကန်သမ္မတ၊ PLO ဥက္ကဌ (ဝဲ-ယာ)
ထားရတဲ့ တတိယ အမြင့်မြတ်ဆုံးဗလီ အလ်
အက်ဆာ တည်ရှိပါတယ်။ ဂျူးဘာသာရေး
အရလည်း ဂျေရုဆလင်မြို့ဟောင်းက အ
ရေးပါနေပြန်ပါတယ်။ ဂျူးတွေရဲ့ ထောင်ချီ
တဲ့စစ်သားတွေ ဂျေရုဆလင်ဆီ ချီတက်လာ
ကြတာကို ဆန္ဒပြမှုတွေရှိခဲ့ပေမယ့် နောက်
ပိုင်းမှာ တဖြေးဖြေး ဆိုးရွားသွားပြီး ပါလက်
စတိုင်း ဒုတိယ အင်တီဖာဒါ အုံကြွမှုကြီး
ထပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်း သုံးထောင်
လောက်နဲ့ အစ္စရေး တစ်ထောင်လောက် သေ
ဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ အစ္စရေးရဲ့ ဂျေရုဆလင်ကို
သိမ်းပိုက်မှုအပေါ် အမေရိကန် အပါအဝင်
နိုင်ငံတကာက ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
ဖာတာ နဲ့ ဟားမက်စ်
ပါလက်စတိုင်း အမျိုးသားအာဏာပိုင်အဖွဲ့ရဲ့
အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှာ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ပါ
လက်စတိုင်းဥပဒေပြုကောင်စီရဲ့ နေရာ အ
များစုကို အမျိုးသားရေး ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်
ပါတီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ပါလက်စတိုင်းအမျိုးသား
လွတ်မြောက်ရေးလှုပ်ရှားမှု (ဖာတာ) က
၂၀၀၆ ခုနှစ်မတိုင်ခင် အထိ အနိုင်ရရှိခဲ့ပါ
တယ်။
ဆောင်းပါးရှည်
၂၀၀၅ ခုနှစ်မှာ ယာဆာအာရာဖတ် ကွယ်
လွန်ပြီးတဲ့နောက် ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှာ ပါလက်စ
တိုင်းဥပဒေပြုကောင်စီ ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်
လုပ်ပါတယ်။ ဖာတာနဲ့ အတိုက်အခံဖြစ်တဲ့
ဟားမက်စ်က ၂၀၀၆ ခုနှစ် ပါလက်စတိုင်း
ဥပဒေပြု ကောင်စီ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့
နေရာအများစုကို ဂါဇာနေ ပါလက်စတိုင်း
တွေရဲ့ ထောက်ခံမှုနဲ့ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး အစိုးရ
အသစ်ကို ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဟားမက်စ်
အဖွဲ့ရဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံတည်ရှိမှုကို ငြင်းဆန်
တဲ့ ဝါဒကြောင့် ဖာတာ က ဟားမက်စ် နဲ့
လက်တွဲဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ပါလက်စတိုင်း သမ္မတ ဖာတာခေါင်းဆောင် မာမွတ်အဘတ်စ်
ဒီလိုကနေ ဟားမက်စ်နဲ့ ဖာတာကြား ပွတ်
တိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာပြီး ၂၀၀၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါ
ရီလကနေ ၂၀၀၇ ခုနှစ် မေလအထိ တိုက်ပွဲ
တွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ
တော့ ဂါဇာကမ်မြောင်ကို ဟားမက်စ်တွေက
သိမ်းယူပြီး ဖာတာအရာရှိတွေကို ရာထူးတွေ
ကနေ ထုတ်ပယ်ပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်း
အမျိုးသားအာဏာပိုင်အဖွဲ့ရဲ့ သမ္မတအဖြစ်
ခန့်အပ်ခြင်းခံထားရသူ ဖာတာ ခေါင်းဆောင်
မာမွတ်အဘတ်စ် (MAHMOUD ABBAS)
15
D N Author - Aiden & Udin
က ဟားမက်စ်ခေါင်းဆောင် အစ္စမေးလ် ဟာ
နီယာ (ISMAIL HANIYEH) ရဲ့ ပါလက်စ
တိုင်းအစိုးရသစ်ကို ငြင်းပယ်ပြီး အရေးပေါ်
အခြေအနေ ကြေငြာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်
မြေပြင်မှာ လက်တွေ့ အာဏာအသုံးချနိုင်
တာကတော့ ဟားမက်စ်ဖြစ်ပါတယ်။
ဟားမက်စ် ခေါင်းဆောင် အစ္စမေးလ် ဟာနီယာ
ဟားမက်စ် အစိုးရကို တူရကီ၊ ကာတာ၊ အီ
ရန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန် နဲ့ အယ်ဂျီးရီးယား နိုင်
ငံတွေက ပါလက်စတိုင်းအစိုးရအဖြစ် မဟာ
မိတ်ဆက်ဆံရေးထားရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်
ယူအေအီး၊ အီဂျစ် နဲ့ ဂျော်ဒန်တို့ကတော့ ပါ
လက်စတိုင်းအမျိုးသားအာဏာပိုင် အစိုးရကို
ပဲ အသိအမှတ်ပြုထားပါတယ်။ သမ္မတ မာ
မွတ်အဘတ်စ်ရဲ့ ပါလက်စတိုင်းအမျိုးသား
အာဏာပိုင်အစိုးရကတော့ နိုင်ငံတကာ အသိ
အမှတ်ပြုမှု ရရှိထားပြီး ကုလသမဂ္ဂမှာ လေ့
လာသူနိုင်ငံ ဖြစ်တဲ့ ပါလက်စတိုင်းကို ကိုယ်
စားပြုထားပါတယ်။ ဟားမက်စ်က ရွေး
ကောက်ပွဲအနိုင်ရပြီး ဆယ်နှစ်လောက် အ
ကြာမှာ အစ္စရေးကို ဒုံးကျည်တွေပစ်လွှတ်ပြီး
ရုတ်တရတ်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ပါတယ်။
ဆောင်းပါးရှည် D N Author - Aiden & Udin

Quote of the week

အစ္စရေးက လက်တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ သာလွန်
အင်အားသုံးပြီး ဂါဇာက ပါလက်စတိုင်း
နယ်မြေတွေထဲ ဝင်လာပြီး ပါလက်စတိုင်း ❝သင်ယူခြင်းဆိုတာ ကလေး
တွေကို လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်လို့ ပါလက်စ ကစားစရာ မဟုတ်ဘူး။
တိုင်းအမြောက်အမြား သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ ကျုပ်တို့ဟာ နာကျင်မှုမရှိပဲ
အဲ့ဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ ဟားမက်စ် အဖွဲ့ရဲ့ မသင်ယူနိုင်ဘူး။❞
စစ်ဆင်ရေးတွေ ကြီးကြီးမားမား သိပ်မရှိပဲ
-အရစ်စတိုတယ်
ငြိမ်ကျသွားခဲ့ပါတယ်။

Publisher - Originators of Diverse Information Network

Design - O D I N Design Building
Edition -1
Contact - odinteam.myanmar@gmail.com

D N
ဟားမက်စ် ဒုံးကျည်များကြောင့် အစ္စရေး ထိခိုက်ပျက်စီးမှု

အောက်တိုဘာလ ၇ရက်နေ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ

တော့ ဟားမက်စ်အဖွဲ့က အစ္စရေးကို ဒုံး
ကျည်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက် လိုက်ပြီးတဲ့
နောက် အစ္စရေးအပေါ် ပါလက်စတိုင်း
တိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ အဆိုးဆုံး အခြေအနေ
တစ်ခု ဖော်ဆောင်လိုက်ပါတယ်။ အခုထိ
ဟားမက်စ် စလိုက်တဲ့ စစ်ပွဲဟာ မပြီးပြတ်
သေးပါဘူး။ နှစ်ချီခဲ့တဲ့ အစ္စရေး နဲ့ ပါလက်စ
တိုင်း ပဋိပက္ခကလည်း လွယ်လွယ်နဲ့ ပြီး
ပြတ်မယ့်ပုံ မရှိပါကြောင်း...။

ပြီးပါပြီ

16