PITANJA ZA PONAVLJANJE GRADIVA FARMAKOLOGIJE,

2023

1. Farmakologija je?
Farmakologija je nauka o supstancama koje se primenjuju za spriječavanje,
dijagnostikovanje i liječenje bolesti. Farmakologija je nauka koja se bavi
proučavanjem lijekova.

2. Toksikologija je?
Toksikologija je grana farmakologije koja proučava neželjene efekte hemijskih
supstancija na sisteme živog organizma.

3. Dvije osnovne grane farmakologije su?

Dvije osnovne grane farmakologije su:

- farmakodinamika - proučava djelovanje lijeka na organizam i njegove

funkcionalne sisteme.

- farmakokinetika - proučava djelovanje organizma na lijek, njegove hemijske

promjene i sudbinu u organizmu.

4. Lijek je?
Lijek je farmakološki aktivna prirodna i sintetička supstanca, pripravljena u
prikladnom obliku i određenoj količini za neposrednu primjenu u terapijske,
profilaktičke i dijagnostičke svrhe.

5. Svi lijekovi djeluju na dva osnovna načina?

Svi lijekovi djeluju na dva osnovna načina:

- lokalno- lijek se ispoljava samo na mjestu primjene u tom slučaju ne dolazi do

njegove resorpcije tj. ne prelazi u krv.

- sistemski- djeluju lijekovi koji se unesu u organizam odnosno apliciraju na jednom

mjestu, a zatim se rastvaraju, resorbuju i krvotokom dospijevaju do organskih
sistema odnosno organa na koje će ispoljiti svoj efekat. Ovi lijekovi se mogu aplicirati
na različite načine:

Oralno -podrazumijeva unošenje lijeka usnom dupljom (kroz usta) direktno ili sa
tečnošću. Pri tome lijek prolazi kroz probavni trakt, a najčešće se resorbuje u tankom
crijevu, nešto manje u želucu.
 Parenteralno unošenje - podrazumijeva one načine aplikacije koji zaobilaze crijevni
trakt. Enteron-crijevo, Parenteralno-van crijeva ili mimo crijeva. U parenteralnu
primjenu ubrajaju se:

Sublingvalno unošenje- lijekovi se primjenjuju na sluznicu ispod jezika, sa ove

sluznice lijek se direktno resorbuje u krv. Ovakav način primjene pogodan je za
«nitro-glicerol»-lijek koji otklanja i ublažava napad angine pektoris (grč srca). Pored
sublingvalnog ovi se lijekovi mogu primjenjivati i na sluznicu obraza-Bukalno.

Inhalacije-predstavljaju unošenje lijekova udisanjem. Ovi lijekovi resorbuju se preko

sluznice plućnih alveola. Inhalacijama se mogu primjenjivati gasovi, pare lako
isparljivih tečnosti, aerosoli (tečnosti raspršene u sitne kapljice koje mogu dospjeti u
alveole) ili neki praškovi.

Injekcije- se primjenjuju ubrizgavanjem i to najčešće: supkutano, intravenski i

intramuskularno.

Rektalno - predstavlja unošenje lijeka u zadnji dio debeleg crijeva odnosno rektum.
Lijekovi uneseni rektalno mogu djelovati lokalno i sistemski.

1. Lokalno djelovanje-ispoljava manji broj lijekova to su npr. laksansi (sredstva koja

olakšavaju pražnjenje crijevnog sadržaja), antihemoroidalia (lijekovi za liječenje
hemoroida odnosno šuljeva)

2. Sistemski-češće se rektalno primjenjuju lijekovi koji se resorbuju preko sluznice

rektuma i djeluju sistemski to su npr. analgetici (sredstva koja ublažavaju i uklanjaju
bol), antipiretici (sredstva koja snižavaju povišenu tjelesnu temperaturu),
antireumatici (sredstva protiv reumatskih problema), spazmolitici (sredstva protiv
grčeva)

6. Vrste doza (nabrojati)?

Vrste doza (nabrojati):

- Fiziološka (minimalna) doza

- Terapijska doza

- Standardna doza

- Maksimalna doza-

- Toksična doza

- Letalna doza ili smrtna doza koja se dalje dijeli na dosis letalis minima, dosis letalis
media i dosis letalis absoluta.

7. Standardna doza je?

Standardna doza je količina lijeka koja kod većine pacijenata izaziva iste efekte. Ona
je ujedno za većinu pacijenata terapijska doza, naziva se još i srednja pojedinačna
 doza SPD. Jedino za djecu to neće biti ujedno i terapijska doza.

8. Maksimalna doza je?

Maksimalna doza je najveća količina lijeka koja data odjedanput ili u više navrata ne
izaziva toksične efekte, razlikuju se dvije maksimalne doze to su: Maksimalna
pojedinačna doza-je najveća količina lijeka koja data odjedanput ne izaziva toksično
djelovanje. Ona je obično 3-4 puta veća od terapijske doze. Maksimalna dnevna
doza-je najveća količina lijeka koja data u toku 24h ne izaziva toksične efekte. Ona je
obično 3 puta veća od maksimalne pojedinačne doze.
9. Toksična doza i terapijska širina?
Toksična doza je količina lijeka koja može izazvati trovanje i terapijska širina je
razmak između fiziološke, odnosno minimalne doze i maksimalne, odnosno toksične
doze (maksimalna i toksična su vrlo blizu). Ona nam pokazuje koliko se doza nekog
lijeka može povećati, a da ne dođe do toksičnih pojava
10. Letalna doza?

Letalna doza je količina lijeka koja može izazvati smrt. Razlikuju se tri letalne doze:

- Dosis letalis minima (minimalna letalna doza)-to je količina lijeka koja izaziva smrt
kod 25% jedinki neke populacije označava se sa LD25,

- Dosis letalis media (srednja letalna doza)-to je količina lijeka koja izaziva smrt kod
50% jedinki neke populacije označava se sa LD50,

- Dosis letalis absoluta (apsolutna letalna doza)-to je količina lijeka koja izaziva smrt
kod svih jedinki neke populacije označava se sa LD100

11. Podjela lijekova prema dejstvu?

Podjela lijekova prema dejstvu:

- lijekovi veoma jakog dejstva (adrenalin, noradrenalin, atropin,digoksin),

- lijekovi jakog dejstva (hloramfenikol,fenobarbiton),

- opojne droge (morfijum, kokain, metadon, amfetamin),

- radioaktivne supstance

- trigonici

12. Podjela lijekova prema načinu izdavanja?

Podjela lijekova prema načinu izdavanja:

- gotovi lijekovi

- magistralni lijekovi
 - galenski pripravci

- oficinalni lijekovi

13. Građa ćelijske membrane?

Ćelijske membrane se sastoje od proteina i lipida (fosfolipida).

Proteini čine spoljašnji i unutrašnji dio membrane, dok lipidi zauzimaju srednji dio.
Lipidni sloj membrane je na različitim mjestima isprekidan malim kanalićima
(porama) ispunjenim vodom, koji membrani daju sitasta svojstva. Kroz ove kanaliće
mogu da prođu u unutrašnjost ćelije samo neutralne hidrosolubilne (polarne)
molekule molekulske mase 100-200 Da. Izvan pora membrana je propustljiva samo
za liposolubilne molekule.

14. Pasivan transport?

Pasivan transportom se lijek transportuje kroz membranu bez utroška energije, niz
koncentracijoni (hemijski) gradijant odn. sa mjesta gdje je koncentracija lijeka veća
ka mjestu gdje je koncentracija lijeka manja. Ukoliko je razlika koncentracija veća,
utoliko je difuzija molekula lijeka brža.

15. Prosta i olakšana difuzija?

Prostom difuzijom lijek se transportuje kroz membranu iz sredine sa većom u sredinu

sa manjom koncentracijom lijeka (na ovaj način se transportuju liposolubilne
materije) dok olakšanom difuzijom lijek se transpotruje pomoću proteinskog nosača
ćelijske membrane, koji promjenom svoje konformacije transportuju molekulu lijeka
iz sredine sa većom u sredinu sa manjom koncentracijom lijeka. U toku ovog
transporta ne dolazi do utroška energije. Brzina olakšane difuzije zavisi od količine
supstance i količine transportnog proteina (ovaj oblik transporta može dostići svoj
maksimum ukoliko su svi proteinski nosači zasićeni). Olakšanom difuzijom se
transportuje glukoza, aminokiseline i hidrosolubilne molekule.

16. Aktivan transport?

Aktivnim transportom lijek se transportije kroz membranu nasuprot

koncentracijonom (hemijskom) gradijantu, ond. molekula se transportuje iz sredine
sa manjom koncentracijom u sredinu sa većom koncentracijom lijeka, pomoću
proteinskog nosača i uz utrošak energije. (Energija za odvijanje aktivnog transporta
dobija se hidrolizom ATP-a u ADP. Proteinski nosači rade kao pumpe i kao enzimi
(ATP-aza). Najbolje je proučena Na-K-pumpa koja nasuprot koncentracijonom
gradijantu, aktivno ispumpava Na iz ćelije, a upumpava K u ćeliju.)

Nerastvorljive supstance i makromolekuli (koloidi, skrob, polisaharidi, masti) ne

mogu se transportovati kroz membarnu ni jednim od navedenih tipova transporta,
pa se unošenje i izlučivanje makromolekula obavlja: endocitozom i egzocitozom.
17. Brzina i stepen resorpcije lijeka zavise od?

- osobina resorptivne površine

- osobina samoga lijeka

- opšteg stanja organizma

- spoljašnjih faktora

18. Raspodjela lijeka u krvi?

U krvnoj plazmi lijekovi se nalaze djelom u slobodnom obliku rastvoreni u tečnosti

plazme i djelom vezani za proteine plazme (albumine). Slobodni molekuli lijeka
difunduju iz krvi kroz kapilarnu membranu u tkivo i predstavljaju efikasnu
koncentraciju lijeka u krvi i tkivu.

Dio lijeka koji je vezan za proteine plazme predstavlja neku vrstu depoa iz kojeg se
lijek postepeno oslobađa, čim se u plazmi smanji koncentracija njegovog slobodnog
oblika, nastala usljed prelaska lijeka u tkiva ili zbog njegove razgradnje i izlučivanja.

19. Biološka iskoristljivost je?

Biološka iskoristljivost je onaj dio lijeka odn. procenat od date doze lijeka koji poslje
unošenja dospjeva u sistemsku cirkulaciju. Vrijednosti biološke iskoristljivosti variraju
od 0% do 100%.

20. Volumen distribucije je?

Volumen distribucije je volumen tečnosti koji bi bio potreban kad bi se lijek

ravnomjerno raspodjeljivao po svim dijelovima tijela, što obično nije slučaj.
21. Biotransformacija je?

Biotransformacija je proces u toku kojeg dolazi do biohemijskih promjena u molekuli

lijeka i nastajanja jednog ili više njegovih metabolita. Glavni organ za
biotransformaciju lijekova je jetra.

22. U izlučivanju lijeka putem bubrega učestvuju procesi?

U izlučivanju lijeka putem bubrega učestvuju procesi glomerularne filtracije, tubulske

reasorpcije i tubulske sekrecije.

23. Ukupan klirens je?

Ukupan klirens je zbir svih klirensa i označava zapreminu plazme koja se u jedinici
vremena očisti od lijeka, kako biotransformacijom tako i svim putevima izlučivanja
(bubreg, jetra, pluća, koža, feces, mlijeko majke i pljuvačka).
24. Kinetika eliminacije prvog reda?

Kinetika eliminacije prvog reda:

Lijek se eliminiše po kinetici prvog reda, za određeno vrijeme uvjek se eliminiše 50% od
postojeće koncentracije lijeka u krvi (odn. ako se u prvom satu eliminiše 50% lijeka
prisutnog u organizmu, tada će se u drugom satu eleminisati takođe 50 % od količine
koja je na kraju prvog sata zaostala u organizmu.

25. Kinetika eliminacije nultog reda?

Kinetika eliminacije nultog reda:

U nekim slučajevima (npr. eliminacija etanola, fenitoina, salicilatia), lijek se eliminiše

po kinetici nultog reda, eliminacija se odvija konstantnom brzinom, nezavisno od
koncentracije lijeka u krvi. Pri tome se u svakoj jedinici vremena eliminiše ista
(apsolutna) količina lijeka.

26. Poluvrijeme eliminacije?

Poluvrijeme eliminacije izraz je brzine eliminacije lijeka, to je vrijeme za koje se

početna koncentracija lijeka u plazmi smanji za 50%.

27. Latentni period je?

Latentni period je vrijeme od primjene lijeka do nastupanja efekta. Ovaj period može
zavisiti od načina unošenja lijeka i brzine resorpcije, od jačine dejstva i dospijevanja
lijeka do mjesta dejstva.

28. Tahifilaksija je?

Tahifilaksija je akutni oblik tolerancije. Zapaža se poslije nekoliko doza lijeka

ponovljenih u kratkom vremenskom period.

29. Najteži neželjeni efekti su?

Najteži neželjeni efekti su:

- Mutagenost – neželjeno dejstvo lijeka na gene gdje dolazi do trajne izmjene gena
pod dejstvom lijeka (citostatici).

- Kancerogenost – sposobnost lijeka da izazove pojavu malignih tumora.

- Teratogenost – sposobnost lijeka da trajno poremeti razvoj jednog ili više organa
ploda.

30. Najčešći neželjeni efekti su?

Najčešći neželjeni efekti su:

- mučnina,

- pospanost,

- dijareja,

- povraćanje,

- ospe pokoži,

- srčane aritmije,

- svrab pokoži,

- bol na mjestu ubrizgavanja lijeka,

- hiperkaliemija,

- medikamentna groznica

31. Agonisti su?

AGONISTI– vežu se za receptor i prouzrokuju određeni efekat

32. Antagonisti su?

ANTAGONISTI– vežu se za receptor ali nisu u stanju da ga aktiviraju i izazovu promjene

koje će dovesti do efekta.

Antagonisti (blokatori) sprječavaju pristup i vezivanje agonista za receptor jer imaju veći
afinitet (privlačnost).

33. Kumulacija je?

KUMULACIJA je postepeno povećanje koncentracije lijeka u organizmu prilikom

ponovljenog davanja. Kumulacija nastaje kada se lijek daje u kratkim vremenskim
razmacima, tj.prije nego što se prethodna doza lijeka potpuno eliminiše. Neželjena
strana kumulacije je mogućnost trovanja.

34. Tolerancija je?

TOLERANCIJA je učestalo davanje nekih lijekova, ima za posljedicu postepeno slabljenje

dejstva lijeka, zbog čega se moraju unositi sve veće doze lijeka

35. Alergijska reakcija je?

Alergijska reakcije su neželjena dejstva lijeka koje ne zavise od doze. Predstavljaju

urođenu i stečenu preosjetljivost na lijekove.

Alergijska reakcija je reakcija alergena (lijek) i antitijela.

36. Alergijske reakcije mogu da se manifestuju?

Alergijske reakcije mogu da se manifestuju:

- u cijelom organizmu(šok),

- na koži (ospa,svrab,koprivnjača),

- u krvi (smanjen broj Er, Le,Tr),

- u vezivnom tkivu(lupus),

- u jetri (zapaljenje i žutica).

Prije svakog davanja lijeka OBAVEZNO pitati pacijenta da li je alergičan na neki lijek.

Da bi se alergija ispoljila potreban je prvi kontakt sa lijekom (senzibilizacija) koja može da

prođe neprimjetno, a nakon toga u drugom kontaktu sa lijekom nastaje alergijska
reakcija.

37. Tri bitne karakteristije zavisnosti su?

Tri bitne karakteristike zavisnosti su:

- psihička zavisnost,

- fizička zavisnost,

-tolerancija

38. Četiri grupe antipishotičnih lijekova?

Postoje četiri grupe antipsihotičnih lijekova:

- derivati fenotiazina (hlorpromazin, levopromazin),

- derivati tioksantena (hlorprotiksen),

- derivati butriofenona (haloperidol,droperidol),

- atipični antipsihotici (klozapin, olazapin,risperidon).

39. Farmakološka dejstva antipsihotičnih lijekova?

Farmakološka dejstva antipsihotičnih lijekova:

a) antipsihotično dejstvo,

b) diskinetičko dejstvo,

c) antiholinergičko dejstvo,
d) antiandrenergičko dejstvo,

e) antiemetičko dejstvo,

f) uzrokuju hipotermiju,

g) uzrokuju galaktoreju

40. Indikacije za primjenu antipsihotičnih lijekova?

Indikacije za primjenu antipsihotičnih lijekova:

- šizofrenija i shizofreni poremećaji,

- manične faze bipolarnih poremećaja(MANIJA),

- Touretov sindrom,

- senilna demencija kod Alcheimerove bolesti

41. Lijekovi za stabilizaciju raspoloženja su?

Predstavnici lijekova za stabilizaciju raspoloženja:

- litijum

- karbamazepin

- valproinska kiselina

- klonazepam
42. Mehanizam djelovanja litijuma?

Mehanizam djelovanja - Litijum djeluje na funkciju neurotransmitera - smanjuje

aktivnost adrenergičkog sistema koji je inače pojačan u maniji, na način da ubrzava
presinaptičku razgradnju kateholamina, inhibiše njihovo oslobađanje u sinapsi i
smanjuje osjetljivost postsinaptočkih receptora.

Litijum mjenja funkciju jona Na, K, Mg i Ca (koji utiču na presinaptičku i postinaptičku

regulaciju neurotransmisije) i mjenja permeabilnost ćelijske membrane.

43. Indikacije za primjenu litijuma?

Indikacije za primjenu litijuma:

- manične faze bipolarne psihoze (manično-depresivne)

-shizoafektivni poremećaji

-alkoholizam ukoliko se u njemu smjenjuju manija i depresija.

Neželjeni efekti - tremor, ataksija, dizartrija, depresija funkcije tiroideje, polidipsija i
poliurija, nefrogeni diabetes insipidus.

44. Antidepresivni lijekovi se koriste za?

.Koriste se u liječenju DEPRESIVNIH PSIHOZA (poboljšavaju raspoloženje, otklanjaju strah

i smanjuju ili gase depresivne misaone sadržaje).

45. Četiri grupe antidepresivnih lijekova?

Postoje četiri grupe antidepresivnih lijekova:

- triciklični antidepresivi (amitriptilin),

- heterociklini (maprotilin, trazodon,mianserin),

- selektivni inhibitori preuzimanja serotonina (fluoksetin),

- inhibitori monoaminooksidaze.

46. Mehanizam dejstva tricikličnih antidepresiva?

U depresiji postoji deficit noradrenalina i serotinina na receptorima CNS-a.

MEHANIZAM DEJSTVA: pojačavaju dejstvo kateholamina (noradrenalina) u CNS-u što
dovodi do popravljanja raspoloženja kod bolesnika sa depresijom.

47. Indikacije za primjenu tricikličnih antidepresiva?

INDIKACIJE:

- endogena depresija,

-enuresis nocturna (noćno mokrenje),

-hronična bol,

-napadi paničnog straha i opsesivno-kompulzivni poremećaji.

Najčešći neželjeni efekat tricikličnih antidepresiva je sedacija

48. Predstavnici sedativa i hipnotika su?

Predstavnici sedativa i hipnotika su:

- benzodiazepeni,

- barbiturati.

49. Predstavnici benzodiazepina su?

Predstavnici benzodiazepine:
- diazepam,

- lorazepam,

- oksazepam,

- nitrazepam

50. Indikacije za primjenu benzodiazepina su?

Indikacije za primjenu benzodiazepine:

-nesanica,

-relaksacija skeletnih mišića,

-epileptični napad (benzodiazepini se zovu i ANTIEPILEPTIČKI LIJEKOVI).

51. Predstavnici barbiturata su?

Predstavnici barbiturate:

- fenobarbiton,

- metilfenobarbiton,

- vinilbarbiton,

- ciklobarbiton

52. Indikacije za primjenu barbiturata su?

Indikacije za primjenu barbiturata:

- epilepsija,

- nesanica

53. Predstavnici relaksantnih lijekova su?

Predstavnici relaksantnih lijekova:

- pankuronijum,

- vekuronijum,

- rukoronijum,

- suksametonijum
54. Indikacije za primjenu relaksantnih lijekova su?

Indikacije za primjenu relaksantnih lijekova:

- pojačavanje relaksacije skeletnih mišića za vrijeme opšte anestezije,

- sprječavanje trauma u terapiji elektrošokovima,

- olakšavanje endotrahealne intubacije,

- olakšavanje ortopedskih procedura.

55. Vrste lokalne anestezije i objasniti?

Vrste lokalne anestezije:

- površinska (aplikovanje lokalnog anestetika na površinu sluznice oka, ždrijela, usta,

traheje i urogenitalnog trakta – KOKAIN, BENZOKAIN, TETRAKAIN,PROKSIMETAKAIN),

- infiltraciona (infiltrovanje lokalnog anestetika u određeni anatomski predio tijela –

PROKAIN,LIDOKAIN),

- blok anestezija (ubrizgavanje lokalnog anestetika u blizini nervnog stabla ili pleksa –
PROKAIN,LIDOKAIN),

- spinalna anestezija (subarahnoidalna)(ubrizgavanje lokalnog anestetika u lumbalni

subarahoidalni prostor i nastaje anestezija u donjem dijelu tijela –
PROKAIN,TETRAKAIN),

- epiduralna anestezija(ubrizgavanje rastvora lokalnog anestetikau epiduralni prostor –

LIDOKAIN).

56. Glavni cilj opšte anestezije je?

GLAVNI CILJ ANESTEZIJE: da se bolesnik pomoću lijekova dovede u duboko besvjesno

stanje u kome postoji ANALGEZIJA (odsustvo bola), AREFLEKSIJA (gašenje refleksa) i
ATONIJA (relaksacija) skeletnih mišića.

57. Opšta anestezija se postiže na dva načina?

Opšta anestezija se postiže na 2 načina:

- udisanjem anestetičkih gasova i para – INHALACIONA ANESTEZIJA,

- Intravenskim ubrizgavanjem lijeka – INTRAVENSKA ANESTEZIJA.

58. Glavni predstavnici inhalacionih opštih anestetika su?

Glavni predstavnici inhalacionih opštih anestetika:

- azotni oksidul,
- halotan,

- enflurani,

- izofluran

59. Glavni predstavnici intravenskih opštih anestetika su?

Glavni predstavnici intravenskih opštih anestetika:

- tiopenton Na,

- ketamin,

- propofol,

- etomidat,

- midazolam

60. Glavni nedostatak intravenske anestezije je?

Glavni nedostatak intravenske anestezije je da se njom ne može upravljati, jednom

ubrizgan lijek ne može se brzo eliminisati iz organizma.

U toku izvođenja ove anestezije najveća opasnost bolesniku prijeti od depresije disanja.

61. Analgetici se dijele na?

Podjela analgetika:

- opoidni – narkotički (morfin, heroin, metadon),

- antipiretički analgetici – nenarkotički (salicilati,paracetamol)

62. Indikacije za primjenu opoidnih analgetika su?

Indikacije za opoidne analgetike:

- bol (opekotine, infarkt miokarda) - bubrežne i žučne kolike,

- kod dijareje,

- uporni kašalj,

- akutni edem pluća.

63. Antipiretički analgetici se koriste kod?

Antipiretički analgetici se koriste da se suzbijaju slabe do jako umjerene bolove

(glavobolja, zubobolja, artralgije, mialgije) i istovremeno snižavaju temperaturu.

64. Četiri grupe antipiretičkih analgetika?

Postoje 4 grupe antipiretičkih analgetika:

- salicilati (aspirin),

- pirazoloni,

- paracetamol,

- noviji nesteroidni antiinflamatorni lijekovi (NSAIL).

65. Farmakološka dejstva aspirina su?

Farmakološka dejstva aspirina:

- antiinflamatorno – ovaj efekat je izražen u akutnoj reumatskoj groznici i reumatoidnom

artritisu,

- antipiretičko – snižavaju temperaturu,

- analgetičko – suzbija slabe do umjereno jake bolove,

- inhibicija agregacije trombocita – sprječava formiranje tromba,

- urikozurično dejstvo – pojačava izlučivanje mokraćne kiseline.

66. Aspirin se ne smije davati?

Aspirin ne davati djeci do 12. godina života NI SLUČAJNO!!!!

67. Dejstva paracetamola?

Dejstvo paracetamola je analgetičko I antipiretičko.

68. Predstavnici NSAIL su?

Predstavnici NSAIL:

- diklofenak,

- ibuprofen

69. Dejstvo diklofenaka i ibuprofena?

Dejstvo diklofenaka:

Antipiretičko, analgetičko i antiinflamatorno dejstvo.

Dejstvo ibuprofena:

analgetičko, antipiretičko, antiinflatorno.

70. Parasimpatikus djeluje preko?

Parasimpatikus djeluje preko holinergičkih vlakana.

71. Simpatikus djeluje preko?

Simpatikus djeluje preko adrenergickih vlakana

72. Dejstvo parasimpatikusa i simpatikusa na KVS?

- Parasimpatikus: Bradikardija, smanjena kontraktilnost miokarda

- Simpatikus: Tahikardija, povećana kontraktilnost miokarda

73. Dejstvo parasimpatikusa i simpatikusa na krvne sudove?

- Parasimpatikus: vazodilatacija.

- Simpatikus: vazokonstrikcija

74. Dejstvo parasimpatikusa i simpatikusa na oko?

- Parasimpatikus: mioza(suzenje zjenica), grč akomodacije(smanjenje intraokularnog

pritiska).

- Simpatikus: midrijaza(širenje zjenica), paraliza akomodacije(povećanje intraokukarnog

pritiska).

75. Dejstvo parasimpatikusa i simaptikusa na GIT?

Parasimpatikus: povećana motorna aktivnost crijeva, povećano lučenje žlijezda u GIT -

DEFEKACIJA

Simpatikus: smanjena motorna aktivnost crijeva, smanjeno lučenje žlijezda u GIT –

OPSTIPACIJA

76. Dejstvo parasimpatikusa i simpatikusa na urinarni sistem?

Parasimpatikus: kontrahuje musculus detrusor vesicae urinariae, olabljava sfinkter

vesicae urinariae - INKONTINENCIJA

Simpatikus: relaksira musculus vesicae urinariae, kontrahuje sfinkter vesicae urinariae -

RETENCIJA

77. Holinerigički lijekovi su?

Holinerigički lijekovi su lijekovi koji djeluju na muskarinske i nikotinske receptore preko
Ach.

78. Acetilholinesterazne supstance sa direktnim dejstvom su?

Sa direktnim dejstvom:

- estri holina (Ach, metholin, karbahol, betanehol),

- pilokaprin

79. Acetilholinesterazne supstance sa indirektnim dejstvom su?

Sa indirektnim dejstvom:

REVERZIBILNI (POVRATNI):

- fiziostigmin,

- neostigmin,

- endorfonijum

IREVERZIBILNI (NEPOVRATNI):

- bojni otrovi (malation,palation).

80. Indikacije za primjenu holinergičkih lijekova su?

Indikacije za primjenu holinergičkih lijekova:

- glaukom (povišen IOP),

- postoperativni ileus

81. Antiholinergički lijekovi su i dijele se na?

Antiholinergički lijekovi su lijekovi koji blokiraju muskarinske i nikotinske receptore.

Postoje: - antimuskarinski i - antinikotinski lijekovi.

82. Glavni predstavnici antimuskarisnkih lijekova su?

Glavni predstavnici su:

- atropine

- skopolamin

83. Indikacije za primjenu atropina su?

Indikacije za primjenu atropina:

- u oftalmologiji (cilj izazivanjamidrijaze),

- preanestetička primjena (prije davanja opšteg anestetika daje se atropin u cilju

smanjene sekrecije sluzi u bronhijama),

- spazmi u digestivnom sistemu,

- trovanje insekticidima igljivama,

- bradikardija
84. Indikacije za primjenu skopolamina su?

Indikacije za primjenu skopolamina:

- kinetoze (mučnine) – sa ciljem sprečavanja vrtoglavice, mučnine i povraćanja

tokom putovanja; na kožu iza uha se prije putovanja zalijepi flaster sa skopolaminom
koji se
resorbuje kroz kožu.

85. Adrenergički lijekovi su?

Adrenergicki lijekovi su lijekovi koji stimulišu adrenergičke receptore ( α (α1, α2) i β (β1,
β2, β3) receptore).

86. Alfa receptori se nalaze u i izazivaju?

α1– oko – midrijaza, krvni sudovi – vazokonstrikcija,

α2 – presinaptički nervni završeci – smanjen prenos impulsa preko CNS-a

87. Beta receptori se nalaze u i izazivaju?

β1 – srce – tahikardija, povećana kontraktilnost miokarda, bubrezi – povećana sekrecija

renina,

β2 – krvni sudovi – vazodilatacija, pluća – bronhodilatacija, materica – tokoliza,

β3 – masno tkivo – lipoliza.

88. Predstavnici adrenergičkih lijekova su?

Predstavnici adrenergičkih lijekova:

Andrenergički bronhodilatatori (salbutamol, salmeteron)

Andrenergički vazokonstriktori (efedrin,nafazol)

Kateholamini (adrenalin, noradrenalin,dopamin)

89. Glavni efekti adrenalina su?

Glavni efekti adrenalina su

- srce – stimuliše β1 receptore i uzrokuje tahikardiju i povećanu kontraktilnost miokarda,

- pluća – stimuliše β2 receptore u bronhijama i uzrokuje bronhodilataciju, - krvni sudovi

– stimuliše α1 receptore i uzrokuje vazokonstrikciju što dovodi do povećanja pritiska
(TA)

90. Indikacije za primjenu adrenalina su?

Indikacije za primjenu adrenalina su:

- anafilaktički šok, zastoj srca, kod zaustavljanja krvarenja iz nosa (zbog

vazokonstriktornog dejstva), dodaje se lokalnim anesteticima da bi se smanjila
resorpscija lokalnog anestetika na mjestu primjene

91. Selektivni alfa 1 blokatori predstavnici i indikacije za upotrebu?

Selektivni alfa 1 blokatori predstavnici i indikacije za upotrebu

- prazosin, doksazosin

- arterijska hipertenzija, benigno uvećanje prostate

92. Indikacije za primjenu beta blokatora su?

Indikacije za primjenu beta blokatora su:

- arterijska hipertenzija, angina pectoris, aritmije, hronična insuficijencija srca, infarkt

miokarda i post infarktna zaštita, glaukom, migrena, tireotoksikoza (zbog nadraženog
parasimpatičkognervnog sistema)

93. Histamin je?

Histamin je biološki aktivna supstanca koja se sintetiše u organizmu (mastociti i bazofili).

Ima važnu ulogu u alergijskim reakcijama.

94. Indikacije za primjenu H1 antihistaminika su?

Indikacije za primjenu H1 antihistaminika su

- H1-pluća – bronhokonstrikcija, GIT- kontrakcija glatkih mišića GIT-a – OPSTIPACIJA,

krvni sudovi – vazodilatacija, povećana propustljivost kapilara – URTIKARIJA

95. Diuretici su?

Diuretici su lijekovi koji spriječavaju tubularnu reapsorpciju Na i povećavaju zapreminu

izlučene mokraće.

96. Prema hemijskom sastavu diuretici se dijele na?

Prema hemijskom sastavu diuretici se dijele na

- TIAZIDI - DIURETICI HENLEOVE PETLJE (diuretici sa snažnim i brzim djelovanjem)

- DIURETICI KOJI ŠTEDE KALIJUM

- OSMOTSKI DIURETICI

- INHIBITORI KARBO-ANHIDRAZE

- OSTALI DIURETICI

97. Predstavnici tiazida su?

Predstavnici tiazida su:

hlorotiazid,

hidrohlorotiazid,

i politiazid

98. Predstavnici diuretika Henleove petlje su?

Predstavnici diuretika Henleove petlje su:

-furosemid (Lasix),

-etakrinska kiselina,

- i bumetanid

99. Indikacije za primjenu manitola su?

Indikacije za primjenu manitola su:

- trovanje barbituratima i salicilatima - povećan intrakranijalni pritisak (kod tumora

mozga, edema mozga, traume glave itd.) - za smanjivanje intraokularnog pritiska - za
spriječavanje anurije

100.Indikacije za primjenu inhibitora karboanhidraze su i ko su predstavnici?

Indikacije za primjenu inhibitora karboanhidraze: u terapiji glaukoma - akutna visinska
bolest - u terapiji epilepsije,

Predstavnik:
- acetazolamid (Diamox).

101.Predstavnici kardiotoničkih glikozida su i najvažniji efekati su?

Predstavnici su:

- digoksin (Dilacor) i njegov polusintetski derivat medigoksin (beta-metil digoksin),

102.Sve aritmije nastaju zbog?

Sve aritmije nastaju zbog:

- poremećaja u formiranju impulsa,

- poremećaja u sprovođenju impulsa (blok grane)

- kombinacije prva dva poremećaja

103.Antiaritimici se dijele u četiri grupe?

Antiaritimici se dijele u četiri grupe:

- Stabilizatori membrane (blokiraju Na-kanale),

- Beta-blokatori tu spadaju: propranolol i dr.

- Lijekovi koji produžuju AP, a time se produžuje i trajanje efektivnog refrektarnog

perioda, tu spadaju: sotalol i bretilijum

- Antagonisti Ca

104.Mehanizam djelovanja antiaritmika?

Cilj terapije aritmija je da se smanji ektopična predvodnička aktivnost i da se modifikuje
sprovodljivost ili refraktarnost u kružnom kretanju impulse

105.Mjere liječenja arterijske hipertenzije su?

106.U terapiji arterijske hipertenzije koristi se velika četvorka?

DIURETICI, ANTIADRENERGIČKI LIJEKOVI, ANTIHIPERTENZIVNI VAZODILATATORI i
ANTAGONISTI ANGIOTENZINA

107.Antihipertenzivni vazodilatatori predstavnici i mehanizam djelovanja?

Kao vazodilatatori u terapiji arterijske hipertenzije koriste se: za oralnu upotrebu
hidralazin i minoksidil, za parenteralnu upotrebu natrijum-nitroprusid i diazoksid i za
oralnu i parenteralnu upotrebu Ca-antagonisti

108.Antagonisiti angiotenzina se dijele na?

INHIBITORI ANGIOTENZIN-KONVERTUJUĆEG ENZIMA ili skraćeno ACE-INHIBITORI -
blokiraju produkciju angiotenzina II. - ANGIOTENZIN II-RECEPTORNI ANTAGONISTI -
blokiraju dejstvo angiotenzina II na njegovim receptorima

109.Predstavnici ACE inhibitora?

Predstavnici - su: kaptopril, enalapril, lizinopril, kvinapril, fosinopril i ramipril.

110.Mehanizam djelovanja ACE inhibitora?

Mehanizam djelovanja - Renin se oslobađa iz kore bubrega ako se smanji pritisak u

renalnim arterijama, ako je pojačana aktivnost simpatikusa i ako je povećana
koncentracija Na u distalnim tubulima bubrega. Pod dejstvom renina oslobađa se
angiotenzin I, a ovaj se pod dejstvom angiotenzin-konvertujućeg enzima (ACE) u plućima
pretvara u angiotenzin II, koji se u nadbubrežnoj žljezdi pretvara u angiotenzin III

111.Indikacije za primjenu ACE inhibitora?

Inhibitori angiotenzin-konvertujućeg enzima (ACE-inhibitori) spriječavaju pretvaranja
neaktivnog angiotenzina I u visokoaktivni angiotenzin II koji je snažan vazokonstriktor.

112.U terapiji angine pektoris se koriste?

ORGANSKI NITRATI I NITRITI, ADRENERGIČKI BETA-BLOKATORI I i Ca-ANTAGONISTI

113.Nitroglicerol mehanizam djelovanja i indikacija za primjenu?

Nitroglicerol prouzrokuje relaksaciju svih glatkih mišića, bez obzira na inervaciju,
lokalizaciju i na uzrok spazma, angina pectoris

114.Cilj farmakoterapije hiperlipoproteinemije je?

Cilj farmakoterapije hiperlipoproteinemije je da se uspori razvoj arterioskleroze, snizi
koncentracija LDL-holesterola i poveća koncentracija HDL-holester

115.U farmakoterapiji hiperlipoproteinemije se koriste?

- STATINI
- SMOLE ZA VEZIVANJE ŽUČNIH KISELINA

- NIKOTINSKA KISELINA

- GEMFIBROZIL

116.Lijekovi u terapiji hiperlipoproteinemije koriste se kod?

Lijekovi u terapiji hiperlipoproteinemije koriste se kod: muškaraca iznad 45 godina
starosti i žena iznad 55 godina starosti (statini su prvi lijek u terapiji
hiperlipoproteinemije kod postmenopauzalnih žena), bolesnika sa cerebrovaskularnim
oboljenjima, osoba sa perifernim vaskularnim oboljenjima, sa hipertenzijom i diabetes
melitusom tip 2, pušača i u stanjima poslje infarkta miokarda ili revaskularizacije.

117.Predstavnici statina su?

Predstavnici - su:

-lovastatin,

-fluvastatin,

-pravastatin,

-atorvastatin (Sortis)

-i simvastatin.