Informator Olimpijski 9mzzbl

AUTOR:
MICHAŁ KURYŁEK
OPRAWA GRAFICZNA:
MARTA JANECZKO
Po więcej podobnych materiałów zajrzyj
na wydawnictwoogarniecia.com
SPIS
TREŚCI
1. Czym są i co dają olimpiady 19. Olimpiada Wiedzy Hotelarskiej
2. Olimpiada Biologiczna 20. Olimpiada Wiedzy i Umiejętności
3. Olimpiada Chemiczna Handlowo-Menadżerskich
4. Olimpiada Matematyczna 21. Olimpiada Wiedzy i Umiejętności
5. Olimpiada Fizyczna Rolniczych
6. Olimpiada Informatyczna 22. Olimpiada Przedsiębiorczości
7. Olimpiada Geograficzna 23. Olimpiada Wiedzy o Prawie
8. Olimpiad Filozoficzna 24. Olimpiada Wiedzy o Senacie
9. Olimpiada Historyczna 25.. Olimpiada Wiedzy o Prawach
1 0 .O l i m p i a d a L i t e r a t u r y i J ę z y k a Ucznia
Polskiego 26. Mała Olimpiada Matematyczna
11. Olimpiada Wiedzy o Polsce i 27. Olimpiada Wiedzy o Mózgu i
Świecie Współczesnym Brain Bee
12.Olimpiada „Losy Żołnierza i 28. Olimpiada Wiedzy Historycznej
dzieje oręża polskiego” 29. Olimpiada Wiedzy Chemicznej
13.Olimpiada Artystyczna UJ
14. Olimpiada Języka Angielskiego 30. Olimpiada Wiedzy o Filmie i
15. Olimpiada Języka Łacińskiego Komunikacji Społecznej
16.Olimpiada Innowacji 31. Olimpiada Zwolnieni Z Teorii
Technicznych i Wynalazczości 32. Olimpiada o Diamentowy Indeks
17. Olimpiada Statystyczna AGH
18. Olimpiada Wiedzy 3 3 . K o n k u r s W i e d z y o Ż y c i u i
Ekonomicznej T w ó r c z o ś c i J a c k a K a c z m a r s k i e g o
34. Olimpiada Wiedzy Ekologicznej
35. Olimpiada Wiedzy o Mediach
36. Olimpiada Wiedzy Biologicznej

ROZDZIAŁ 1
CZYM SĄ I CO DAJĄ
OLIMPIADY
Z góry uprzedzam, że nie będzie to typowa książka, którą czyta
się jak opowiadanie, ale coś bardziej w rodzaju
skondensowanego poradnika na temat olimpiad szkolnych
przygotowanego we współpracy z ich laureatami. Ale zanim
przejdziemy do wywiadów, słowem wstępu opowiem Ci, czym
właściwie są olimpiady przedmiotowe i jakie dają korzyści.
Najprościej mówiąc, olimpiady to konkursy wiedzy i
umiejętności. W tym poradniku skupimy się na tych
organizowanych w szkole średniej. Większość z nich posiada
etap szkolny, okręgowy oraz centralny. Osoby, które przeszły do
etapu centralnego nazywa się finalistami, a wśród nich wyróżnia
się laureatów, którzy osiągnęli na finałach najwyższe miejsca.
Zazwyczaj, zarówno za tytuł finalisty, jak i laureata

przysługują różne korzyści. W przypadku olimpiad
przedmiotowych (z określonych przedmiotów obecnych na
maturze) jest to zwolnienie z matury (z automatu wpisywane
jest na świadectwo 100%), a w przypadku laureata – indeks na
konkretne kierunki i uniwersytety. Dokładne korzyści
wymieniać będą dalej laureaci. Olimpiady tematyczne
(dotyczące konkretnego zagadnienia, np. praw ucznia) również
dają często wstęp na określone w regulaminie kierunki, jednak
ich lista jest węższa. Są też takie olimpiady, które nie dają
indeksów na studia czy zwolnień z przedmiotów, ale ich
zwycięzcy otrzymują nagrody rzeczowe i finansowe.
Kolejną korzyścią przystępowania do olimpiad są stypendia.
Zajęcie na nich wysokiego miejsca to coś, czym bez wątpienia
można się pochwalić podczas rozmowy z jury. Ja dzięki tytułowi
laureata Olimpiady Biologicznej zdobyłem stypendia o łącznej
wartości 98 tysięcy złotych.
Ponadto, jeśli odpowiednio szybko się zorientujesz i
zmobilizujesz, możesz mieć zagwarantowane miejsce na

wymarzonym kierunku studiów jeszcze na początku szkoły
średniej. To nie tylko oszczędzenie sobie sporej ilości stresu.
Dzięki temu kolejne lata będziesz mógł/mogła poświęcić na
rozwój swoich zainteresowań. Chyba brzmi to lepiej niż
bezsensowne trzaskanie zadań maturalnych.
Podsumowując, olimpiady to wytrych w systemie edukacji, z
którego szkoda nie skorzystać. Ostatnie tygodnie spędziłem
lustrując internet oraz swoje kontakty w poszukiwaniu
laureatów każdej z olimpiad szkolnych dostępnych w Polsce, aby
stworzyć na ich temat kompleksowy poradnik. Coś będącego
połączeniem spytania ziomka-laureata o radę (bo przecież nie
każdy ma kogoś takiego w znajomych) i do pewnego stopnia,
korepetycji. W efekcie powstała książka, która ma dać Ci
insiderskie spojrzenie na każdą z dostępnych olimpiad. Dzięki
temu łatwiej będzie Ci wybrać idealnie dopasowaną pod Twoje
potrzeby. Prawdopodobnie będziesz też czuć się mniej
zagubiony/a w całej formule olimpiady (pamiętam, ile mnie to
kosztowało stresu). Wystarczy lania wody. Lecimy z tematem!

ROZDZIAŁ 2
OLIMPIADA
BIOLOGICZNA
Wywiad z laureatką - Zuzanną Żyrą
Kontakt w sprawie korepetycji: zuzanna.zyra@autonomik.pl

1. Jakie korzyści daje ta Olimpiada?
Tytuł laureata lub finalisty Olimpiady Biologicznej zapewnia
100% z matury z biologii oraz wolny wstęp na większość
kierunków medycznych oraz biologicznych w Polsce. To są
niewątpliwie najczęstsze powody, dla których uczniowie
decydują się na wzięcie udziału w Olimpiadzie BIologicznej.
Jednak OB przynosi wiele innych korzyści. Umożliwia
otrzymanie różnych stypendiów naukowych i nagród
pieniężnych. Laureaci otrzymują też nagrody rzeczowe.
Ważnym, ale często pomijanym bonusem jest możliwość
poznania wielu ludzi o podobnych zainteresowaniach oraz
zdobycia cennych umiejętności. OB bardzo rozwija i daje wiele
możliwości na przyszłość.
2. Jak wygląda harmonogram Olimpiady? Czego wymaga się od
uczestnika na poszczególnych etapach?
Olimpiada Biologiczna składa się z 3 etapów: szkolnego,
okręgowego i finałowego. Dodatkowo ważnym elementem OB
jest napisanie i obrona własnej pracy badawczej. Etap szkolny
zwykle odbywa się w październiku, trwa 90 min i ma postać

testu złożonego w większości z zadań zamkniętych. Żeby zostać
dopuszczonym do tego etapu, należy wcześniej zarejestrować
się i zgłosić temat swojej pracy badawczej. Osoby, które
zakwalifikują się do kolejnego muszą wykonać i napisać swoją
pracą badawczą. Na przygotowanie pracy uczestnicy mają
zwykle 2 miesiące. Na tym etapie praca nie jest oceniania,
sprawdza się tylko, czy została ona oddana.
Etap okręgowy ma miejsce w styczniu i formą bardzo
przypomina etap szkolny, jest tylko dłuższy i trwa 3 godziny.
Jest to niewątpliwie najbardziej różnicujący moment OB,
ponieważ do finału przechodzi tylko 70 osób oraz wszyscy,
którzy uzyskali taki wynik jak 70 osoba, co stanowi zwykle około
10% uczestników etapu okręgowego.
Etap finałowy jest najbardziej wymagającym fragmentem OB,
ponieważ poza egzaminem pisemnym składa się z części
praktycznej oraz obrony badawczej. Odbywa się w Warszawie i
trwa kilka dni. Część praktyczna obejmuje 4 pracownie trwające
90 minut. Tematami pracowni są przeważnie: biochemia,
botanika, zoologia oraz bioinformatyka&statystyka. Tydzień
przed finałem uczestnicy dostają drogą mailową

recenzję swojej pracy wraz z oceną. Podczas
piętnastominutowej obrony pracy przed komisją punktacja może
zostać utrzymana lub zmieniona zarówno na korzyść jak i
niekorzyść uczestnika. Do ostatecznego wyniku liczy się średnia
ważona ze wszystkich pracowni, testu oraz pracy badawczych.
Tytuł laureata otrzymuje 25 osób z najwyższymi wynikami, a
finalisty wszyscy, którzy zdobyli przynajmniej 50% z całości.
3. Jakie dokładnie materiały, książki czy kursy pomogły Ci w
przygotowaniach?
W moich przygotowaniach do OB korzystałam z wielu źródeł.
Myślę, że nie ma idealnej książki, w której zawarta byłaby cała
wiedza potrzebna do Olimpiady. Dodatkowo każdy ma trochę
inne potrzeby i preferencje, więc nie ma jednego sposobu na
naukę dla każdego. Osobiście bardzo cenię “Biologię Campbella”.
Jest to książka pełna łatwych do zrozumienia schematów,
napisana bardzo przystępnym językiem. Szczególnie polecam
rozdziały poświęcone biologii molekularnej, biotechnologii,
genetyce oraz fizjologii zwierząt.

Botanika i zoologia też są tam bardzo dobrze opracowane, ale
ich zakres mija się trochę z wymaganiami na Olimpiadę. Do
zgłębiania tych tematów używałam głównie “Botaniki,
Morfologii” Szweykowskich oraz “Zoologii” Lewińskiego.
Bazowałam również trochę na podręcznikach szkolnych Nowej
Ery, ale z nimi należy uważać, bo zdarzają się tam błędy.
4. Jak wyglądał Twój rozkład nauki? Na czym się skupiałeś/aś
na poszczególnych etapach?
Na wszystkich etapach wymagane są informacje z całego
zakresu liceum, dlatego już wcześniej najlepiej mieć wszystko
przerobione. Pierwsze dwa etapy wymagają wyłącznie wiedzy
teoretycznej, dlatego przygotowywałam się do nich głównie z
wcześniej wymienionych książek. Do etapu szkolnego i
okręgowego podręczniki szkolne oraz “Biologia Campbella”
wystarczą w zupełności. Bardzo pomagało mi również oglądanie
filmików biologicznych na youtube. Najwięcej treści można
znaleźć w języku angielskim, ale na polskim youtube pojawia się
obecnie coraz więcej kanałów przekazujących wiedzę dobrej
jakości.
Wymagania na etap finałowy są już trochę wyższe. Trzeba
przygotować się na zadania praktyczne. Największym
ułatwieniem są organizowane przez komitety okręgowe
warsztaty przed finałem. W każdym okręgu różnią się one
odrobinę, ale ich założenia są takie same. Wyrównują szanse i
realizują program odgórnie narzucany przez komitet główny.
Jednak warto ćwiczyć też we własnym zakresie. Nawet bez
dostępu do pracowni, można trenować obsługę żyletki na
botanikę, uczyć się bioinformatyki czy oglądać filmiki z sekcjami
bezkręgowców na zoologię. Informatory na stronie OB też są
bardzo przydatne.
5. Co stanowiło dla Ciebie największą trudność podczas
przygotowań? Jak ją przezwyciężyłaś?
Dużą trudność stanowiło dla mnie wymyślenie tematu mojej
pracy. Wiem, że stanowi to duży problem dla wielu uczestników.
Na początku samo hasło “praca badawcza” może budzić niepokój
i zniechęcać do startowania. Żeby sobie z tym poradzić warto
przejrzeć prace z poprzednich lat, poczytać trochę literatury
naukowej i dokładnie to przemyśleć. To jest

wykonalne, tylko nie można się poddawać.
6. Co było kluczem do Twojego sukcesu w Olimpiadzie?
W moim przypadku wysoki wynik zapewniła mi praca badawcza.
Wiele osób nie przykłada się do pracy i traktuje ją jako
nieprzyjemny obowiązek do załatwienia przed etapem
okręgowym, co potem mści się na finale. Warto wysilić trochę
kreatywność, dobrze to zaplanować i opracować, bo dobry
wynik z recenzji pracy pozwala podejść do finału z większym
spokojem.
7. Czy może wpadła Ci w oko jakaś szczególna cecha wspólna
zwycięzców tej Olimpiady?
Żeby osiągnąć sukces w OB, trzeba być wytrwałym, ambitnym i
pracowitym. Nie da się przejść przez ten konkurs wyłącznie na
wiedzy szkolnej i szczęściu. Samo pisanie pracy badawczej
wymaga od uczestnika wiele wysiłku i czasu. Jeśli bierze się
udział w tej Olimpiadzie trzeba dać z siebie wszystko.
Funfact: Cała reprezentacja Polski na Międzynarodową
Olimpiadę Biologiczną w Armenii bardzo lubi łyżwiarstwo

figurowe. Jest to więc cecha wspólna zwycięzców. Zachęcamy
do oglądania. Może to przepis na sukces ;).
8. Jest coś, co wg Ciebie powinien usłyszeć przyszły
Olimpijczyk przed rozpoczęciem przygotowań? Jakieś
wskazówki lub lifehacki?
Zdecydowanie polecam przerobienie wszystkich dostępnych
zadań. Testy z poprzednich lat są dostępne na stronie
Olimpiady. Zadania z Olimpiady nie są czystą pamięciówką.
Wymagają umiejętności czytania ze zrozumieniem, analizowania
faktów i logicznego myślenia. Mają bardzo charakterystyczną
formę, z którą warto się wcześniej zapoznać.
Uważam też, że przed wybraniem tematu pracy badawczej
należy pamiętać, że każda praca powinna mieć przełożenie
praktyczne. Trzeba mieć jasno sprecyzowany cel podjęcia
badań, a każde działanie musi być dobrze uzasadnione. Na
obronie przed komisją możemy zostać zapytani jaki jest sens
naszych badań i dlaczego je podjęliśmy. Dlatego już wcześniej
warto o tym pomyśleć.

9. Czy uważasz, że pomoc korepetytora/mentora jest
niezbędna podczas przygotowań do tej Olimpiady?
Sama nie korzystałam z pomocy korepetytora, więc nie uważam,
żeby to było niezbędne, ale myślę, że każda osoba ma inne
potrzeby. Niektórzy potrzebują pracy z korepetytorem, żeby
utrzymać systematyczność. Innym wystarczy praca
indywidualna. Korepetytor z doświadczeniem na pewno może
wskazać najważniejsze zagadnienia do opanowania, wyjaśnić
trudniejsze pojęcia i doradzić w sprawie pracy badawczej. Sama
zamierzam udzielać korepetycji, ponieważ uważam, że dobrze
rozumiem specyfikę tej Olimpiady i jestem w stanie komuś
pomóc w przygotowaniach.
10. Jakieś ostatnie przemyślenia?
Moim największym problemem podczas nauki był nieustanny
stres między etapem szkolnym a finałowym. Z perspektywy
czasu wspominam Olimpiadę jako niezwykłą przygodę,
szczególnie finał, ale przygotowania były dla mnie bardzo
trudne i wyczerpujące. Dlatego myślę, że warto pamiętać, że
Olimpiada to nie wszystko. Trzeba mieć też czas dla siebie -

na odpoczynek, rozwijanie innych zainteresowań i spotkania z
przyjaciółmi. Nie należy ciągle katować się nauką i naprawdę
warto znaleźć sobie własny sposób na radzenie ze stresem.
Tutaj kontakt mailowy do mnie i reszty polskiej reprezentacji na
IBO 2022. Można znaleźć też nas na Facebooku. Chętnie
pomożemy i odpowiemy na inne pytania. Wszyscy jesteśmy też
zainteresowani udzielaniem korepetycji.
Zuzanna Żyra zuzanna.zyra@autonomik.pl
Jagienka Mądrzak jagienka@madrzak.org
Szymon Bander sbander02@gmail.com
Aleksandra Kowalczyk olaa.kowalczyk04@gmail.com

ROZDZIAŁ 3
OLIMPIADA
CHEMICZNA
Wywiad z laureatem - Nikodemem Świderskim
Kontakt w sprawie korepetycji: nikodem.swiderski1@gmail.com

1. Jakie korzyści daje ta Olimpiada?
Przede wszystkim zdobycie tytułu finalisty bądź laureata OCh
daje zwolnienie z egzaminu maturalnego z chemii. W
przeciwieństwie do wielu olimpiad sam awans do trzeciego,
centralnego etapu zwalnia z obowiązku pisania matury
rozszerzonej z chemii. Dodatkowo laureaci olimpiady mogą
oczekiwać ułatwień ze strony uczelni (najczęściej zwolnienie z
opłaty rekrutacyjnej, ale również darmowe zakwaterowanie w
akademiku czy wysokie stypendia). Najważniejszym i najbardziej
pożądanym prezentem ze strony olimpiady jest oczywiście
przypinka z logiem danej edycji, która otrzymują uczestnicy
zawodów centralnych.
2. Jak wygląda harmonogram Olimpiady? Czego wymaga się od
uczestnika na poszczególnych etapach?
Olimpiada oficjalnie zaczyna się w czerwcu roku
poprzedzającego rok szkolny od wydania folderu wstępnego z
zadaniami etapu 0 oraz zadaniami części B (do folderu jeszcze
wrócę bo jest to najważniejsze źródło wiedzy na olchemie).
Okres czerwiec - październik to czas na rozwiązanie zadań

części A z folderu wstępnego oraz przekazanie je nauczycielowi
chemii, jak i rejestracje na stronie internetowej olimpiady. W
ostatni weekend listopada rozgrywają się zawody 1 etapu.
Polegają one na rozwiązaniu pięciu teoretycznych zadań, ich
zakres często pokrywa się z tematami z folderu. Zawody 2 i 3
etapu są już dwudniowe - pierwszy dzień 5 zadań
teoretycznych, a drugi (odpowiednio) jedno i dwa zadania
laboratoryjne. Etap okręgowy przypada najczęściej w ostatni
weekend stycznia, natomiast centralny w ostatni weekend
marca. Etap szkolny i okręgowy organizują komitety okręgowe i
odbywają sie one w kilkunastu miastach wojewódzkich
(najczęściej w pobliskiej uczelni, bądź placówce naukowej),
natomiast etap centralny ma miejsce w Warszawie i jest
organizowany przez komitet centralny. Cześć laboratoryjna
etapu centralnego odbywa sie w laboratoriach PW, natomiast na
teorie zaprasza nas UW.
3. Jakie dokładnie materiały, książki czy kursy pomogły Ci w
przygotowaniach?
Zakres materiału Olimpiady chemicznej jest dość szeroki,

jednak organizatorzy podsuwają corocznie sugesYe, jakie
tematy/działy z duża doza pewności pojawia się na którymś z
etapów - wydając folder wstępny. Jest to kilkunastostronicowy
plik PDF (który znajdziesz na stronie internetowej olimpiady)
zawierający podsumowanie poprzedniej edycji oraz zadania
bieżącej. Zadania są podzielone na cześć A i B, tych pierwszych
jest najczęściej 5, a drugich różnie - od 6-8 do 10-12. Zadania
części A zapowiadają tematykę etapu szkolnego, natomiast
wskazówek co do kolejnych dwóch etapów musimy szukać w
części B.
W przygotowaniach stosowałem duża ilość książek
akademickich, jednak z czasem uważam ze nie są one w
większości potrzebne. Podstawy chemii najlepiej przyswoic z
„Chemia Ogólna” Atkinsa oraz „Chemią Organiczna” McMurrego,
suplementując się „Podstawami Chemii Nieorganiczej cz.2”
Bielanskiego (tego akurat polecam nie czytać od deski do deski a
jedynie traktować jako swego rodzaju encyklopedie) oraz
dowolnym podręcznikiem do chemii analitycznej (Marczenko,
Lipiec). Mając solidne

podstawy należy opanować zagadnienia z folderu na stopień
ekspercki. Wtedy przychodzi pora na zadania. Właściwie
polecałbym robić tylko te olimpijskie (jak zobaczycie są
niesamowicie charakterystyczne).
4. Jak wyglądał twój rozkład nauki? Na czym się skupiałeś w
poszczególnych etapach?
Naukę stricte do Olchemu zacząłem na początku 1 klasy liceum.
Zapisałem się wtedy na zajęcia przygotowujące w Pałacu
Młodzieży. Będąc szczerym to nie miałem wtedy żadnego planu
nauki, a sam proces wyglądał dość chaotycznie. Prześlizgnąłem
się do 2 etapu i wtedy powoli zacząłem układać plan działania.
Nigdy nie uczyłem się chemii konkretnie pod etapy a raczej
próbowałem ją przyswoić jako regularna wiedzę, mocno ze sobą
powiązaną. Takie podejście (może i skuteczne) zajmuje niestety
ogrom czasu i całkowicie nie wyrobiłem się z materiałem na 2
etap, gdzie po prostu zostawiłem puste 2 z 5 zadan, bo „tego nie
zdążyłem przerobić”. Jednak sam udział w olimpiadzie, nawet
jeśli nie przynosi tytułu daje niesamowita dozę doświadczenia i
ułatwia
kolejne starty, zatem gorąco zachęcam próbować swoich sił jak
najwcześniej!
5. Co stanowiło dla Ciebie największą trudność podczas
przygotowań?
Trochę banalnie polecę ale niestety COVID. Wszystkie starty
(poza 1 etapem w 1 klasie) miały miejsce podczas epidemii
covida. Olchem składa sie również z czesci praktycznej, co
implikuje potrzebę obeznania sie ze sprzętem laboratoryjnym
oraz podstawowa preparatyka, jednak przy zamkniętych
szkołach i uczelniach jest to dość problematyczne.
Usystematyzowana długoterminowa praca oraz niewątpliwie
pasja do chemii, bo ilość czasu którą włożyłem w przygotowania
była dość spora.
7. Czy może wpadła Ci w oko jakaś wspólna cecha zwyciezców
tej olimpiady?
Na pewno pasja do tej nauki. Dzięki olimpiadzie poznałem

grono ludzi mocno związanych z chemia, dla których jest ona
celem jak i radością życia. Nic tak nie przyciąga do książki jak
czysta pasja i zainteresowanie właśnie poznawanym tematem.
Myśle ze duża role gra tez analitycznej myślenie, ale tego da się
nauczyć w przeciwieństwie do pierwszej cechy :).
8. Czy uważasz, że pomoc korepetytora/mentora jest
niezbędna podczas przygotowań do tej Olimpiady?
Niezbędna to za dużo powiedziane, nieoceniona - w to bym
celował. O ile sama nauka nie musi sprawiać problemów to
rozwiązania zadań czy testów dobrze zostawić bardziej
doświadczonej osobie, jaką niewątpliwie jest korepetytor.
Polecam również zorientowanie się w lokalnych Pałacach
Młodzieży czy uniwersytetach czy nie są tam prowadzone
zajęcia przygotowujące do olimpiady. Sam 2 lata korzystałem z
takich zajęć i wyniosłem z nich niesamowita ilość wiedzy (oraz
znajomosci :)) ).
ROZDZIAŁ 4
OLIMPIADA
MATEMATYCZNA
Wywiad z laureatem - Danielem Murawskim
Kontakt w sprawie korepetycji: daniel.murawski99@gmail.com

Tytuł finalisty zwalnia z pisania matury rozszerzonej z
matematyki, natomiast tytuł laureata zapewnia indeks na wiele
kierunków w całej Polsce (nie tylko matematykę). Do tego
dochodzą nagrody pieniężne oraz rzeczowe w postaci sprzętu
elektronicznego. Olimpiada Matematyczna pozwala nauczyć się
kreatywnego podejścia do rozwiązywania problemów
matematycznych. Jest to największa korzyść, która odbija się na
dalszym rozwoju matematycznym - olimpiada nie wymaga wiele
teorii i teoretyczna przewaga znika w ciągu roku czy nawet
semestru studiów, ale wprawa w konstruowaniu dowodów i
intuicja matematyczna to coś nieocenionego. Ponadto,
szczególnie na finale można poznać środowisko i zawrzeć
ciekawe znajomości. Przede wszystkim jednak olimpiada
matematyczna pozwala rozbudzić zamiłowanie do matematyki,
zobaczyć tę ciekawą i kreatywną stronę której brakuje w
programie licealnym.
Olimpiada ma trzy etapy. Pierwszy jest korespondencyjny - trzy
serie po cztery zadania na trzy miesiące. W poprzednich latach
wszystkie zadania były publikowane na początku września z
terminami oddania serii na początku października, listopada i
grudnia. Teraz każda seria jest publikowana na początku
miesiąca, zaczynając od września i termin oddania jest na
początku kolejnego. Drugi etap wypada w lutym. Jest to etap
okręgowy, pisany w kilku miejscach w Polsce. Uczestnicy
rozwiązują dwa zestawy po trzy zadania przez dwa dni. Na oba
przewidziane jest po pięć godzin i wbrew pozorom nie jest to
bardzo dużo czasu. Finał zwykle odbywa się w kwietniu. Około
setka najlepszych uczestników jedzie w jedno miejsce. Struktura
konkursu jest taka sama jak na drugim etapie, z tym że wyniki są
już po dwóch dniach. Najlepsi uczestnicy mogą zakwalifikować
się na różne zawody międzynarodowe i obóz naukowy w
Mszanie Dolnej. Częścią wyjazdu są wycieczki krajoznawcze i
jest to świetna okazja do poznania innych uczestników. Jeśli
chodzi o wymogi, to nie są one nigdzie do

końca sprecyzowane, ale standardowy materiał obejmuje:
rozszerzony program licealny (bez granic i pochodnych,
chociaż czasem się przydają)
podstawową wiedzę z zakresu teorii liczb (arytmetyka
modulo n, własności liczb pierwszych, małe twierdzenie
Fermata i twierdzenie Eulera itd.)
znajomość podstawowych nierówności (głównie nierówność
między średnimi, czasem nierówność Cauchy'ego-Schwarza)
zaawansowaną geometrię na płaszczyźnie
podstawy kombinatoryki (zliczanie, niezmienniki i
półniezmienniki, podstawy teorii grafów)
Generalnie, pula wykorzystywanych twierdzeń rośnie z każdym
etapem ale nie ma nigdzie dokładnych wytycznych. Do
większości zadań da się podejść na wiele sposobów, często więc
dany element teorii nie jest wymagany do rozwiązania zadania
ale jest bardzo pomocny. Pierwszy etap ze względu na brak
ograniczeń czasowych charakteryzuje się bardzo zróżnicowaną
trudnością - pierwsza seria jest zwykle prosta, ale ostatnia
nierzadko zawiera najtrudniejsze zadania

olimpiady. Finał jest wyraźnie trudniejszy niż drugi etap.
Trudność zadań wynika głównie ze skomplikowanego
rozumowania, a nie z wymogów teoretycznych.
przygotowaniach?
Szczerze mówiąc, nie przerabiałem w ramach przygotowań
żadnej książki. Chodziłem do staszicowego matexu i w zasadzie
cały materiał przerobiliśmy na lekcjach. Tego, czego nie
przerobiliśmy, a jest przydatne, nauczyłem się na kółku
matematycznym lub po prostu od kolegów. Najważniejsze były
tu lekcje geometrii - w tej dziedzinie materiał polskiej olimpiady
matematycznej jest wyjątkowo szeroki i trudno się go samemu
nauczyć. Najważniejszym elementem przygotowań do olimpiady
jest przerobienie dużej ilości zadań. Żadna ilość teorii nie
wystarcza, trzeba przede wszystkim nabrać wprawy w szukaniu
punktów zaczepienia i konstruowaniu dowodów. Ten nakład
pracy pomaga wyrobić intuicję i zauważać nieoczywiste wzorce.
Zadania z poprzednich olimpiad dostępne są na stronie OM.

4. Jak wyglądał Twój rozkład nauki? Na czym się skupiałeś na
poszczególnych etapach?
Praca, która pozwoliła mi osiągnąć sukces w olimpiadzie to było
przede wszystkim rozwiązywanie zadań z drugiego i trzeciego
etapu (pierwszy rtap ma nieco inny charakter). Olimpiada nie ma
wielkich wymagań wiedzowych i do tego etapu można przejść
szybko. Najważniejszy moment nastąpił dla mnie gdy nabrałem
wystarczającej wprawy, by rozwiązywanie zadań olimpijskich
sprawiało przyjemność. Wówczas przygotowanie do olimpiady
staje się formą rozrywki, tak jak dla niektórych osób sudoku,
krzyżówki czy zagadki szachowe. W trzeciej klasie, kiedy
zrobiłem największy postęp, miałem na biurku na stałe położone
kartki a4 na rozwiązania i robiłem zadania kilka razy w tygodniu.
Jeśli chodzi o bardziej konkretny harmonogram - na danym
etapie konkursu zadania 1. i 4. sa zwykle najprostsze, 2. i 5.
trudniejsze, 3. i 6. najtrudniejsze, przy czym zadania 1. i 4. z
finału są zwykle trudniejsze lub podobnej trudności jak 2. i 5. z
drugiego etapu, a pozostałe zadania z finału są trudniejsze niż
drugi etap. Kierując się tym, najlepiej jest robić zadania na

poziomie trudności "jest to dla mnie w tym momencie
wyzwanie, ale sporą część zadań jestem w stanie zrobić". Jeśli w
danym zadaniu utknąłem na długi czas bez postępu i pomysłu -
czytałem rozwiązanie, czasem całe a czasem do pierwszego
momentu gdzie pojawiało się coś na co nie wpadłem i
próbowałem dokończyć. Ponadto, zadania z olimpiad dzielą się
na czyery główne kategorie: Algebra (nazwa zwyczajowa, jest to
bardziej analiza - w tej kategorii mamy nierówności, wielomiany,
równania funkcyjne itd.), Kombinatoryka, Geometria i Teoria
Liczb. Warto zidentyfikować swoje słabe i mocne strony, a
następnie skupić się na słabych. Przez długi czas miałem
trudności z geometrią, więc skupiłem się na robieniu tych zadań
i po pewnym czasie geometria stała się jedną z moich
mocniejszych stron. Warto też gdy mamy czas i trochę wprawy
robić całe zestawy przy jednym posiedzeniu, patrząc na czas.
Wiedząc że próg na finał/laureata to zwykle 3-4 zadania,
pozwala to oceniać postęp. Dobrym źródłem były też materiały z
obozu naukowego OM - są tam zadania z rozwiązaniami, ale co
istotne na początku opracowania znajduje się tabelka

pokazująca ile osób rozwiązało dane zadanie. Jest to dobry
sposób by dobrze ocenić trudność konkretnych zadań (np w
pewnym momencie wiedziałem że dobry poziom dla mnie to
zadania które rozwiązała około 1/3-1/2 uczestników). Dla
ambitnych dobrym źródłem trudnych zadań jest
międzynarodowa olimpiada matematyczna (IMO). Szczególną
uwagę warto zwrócić na shortlisty opublikowane na stronie,
które zawierają zbiór około 30-40 zadań na rok wraz z
rozwiązaniami, podzielonych na cztery wyżej wymienione
dziedziny i w obrębie dziedziny uszeregowane pod względem
trudności. Zadania 1-2 z każdej dziedziny powinny być w zasięgu
wielu olimpijczyków.
przygotowań? Jak ją przezwyciężyłeś?
Największą trudnością było dla mnie rozwiązywanie zadań z
geometrii. Dział ten wymaga znajomości dużej ilosci teorii i
posługiwania się nią. Do tego trzeba się nauczyć widzieć wzorce
na rysunkach i rozpoznawać konfiguracje ze znanych twierdzeń.
Zdaję sobie sprawę, że się powtarzam, ale żeby

przezwyciężyć tę trudność musiałem po prostu zrobić dużo
zadań, zaczynając od trochę prostszych.
6. Co było kluczem do Twojego sukcesu w Olimpiadzie? Dużym
czynnikiem była konkurencja i ambicja by być lepszym. Pomogło
mi to, że w mojej klasie byli bardzo uzdolnieni koledzy, do
których poziomu na początku liceum dużo mi brakowało. Cały
czas miałem z kim się porównywać i cały czas był w moim
otoczeniu ktoś trochę lepszy. Było to dla mnie bardzo
motywujące - w gimnazjum byłem cały czas najlepszy w szkole z
matematyki i dlatego nie byłem zbytnio zaangażowany w
rozwijanie tego uzdolnienia. Gdy poszedłem do Staszica, nagle
byłem średniakiem w mojej klasie i dzięki temu nabrałem
większej chęci do pracy. Oprócz tego ważna była już wcześniej
wspomniana przyjemność z rozwiązywania zadań, a także duży
wkład cierpliwej pracy.
Z moich obserwacji wynika, że laureaci OM to osoby z pasją do

matematyki. Środowisko to jest też bardzo otwarte i łatwo
poznać nowych kolegów, którzy w wielu przypadkach stają się
potem kolegami ze studiów.
Bardzo istotna jest cierpliwość. Zadania olimpijskie są trudne i
nie od razu będą wychodzić. Jeśli ktoś nie miał wcześniej dużego
doświadczenia z konkursami matematycznymi, to może warto
zacząć nawet od zadań z Oliomiady Matematycznej Juniorów
(podobnie jak w przypadku OM, pełna baza znajduje się na
stronie OMJ). Dużą częścią sukcesu w Olimpiadzie jest
wyrabianie intuicji, a to można osiągnąć tylko poprzez
rozwiązywanie zadań i czytanie ze zrozumieniem rozwiązań.
Prawdziwy lifehack: Należy poświęcać dużo czasu i uwagi
rysunkom geometrycznym! Wielu uczestników olimpiady robi
szybkie szkice długopisem bez linijki, na których niewiele widać.
Radzę robić rysunek cienko zatemperowanym ołówkiem,
używając linijki, ekierki i

cyrkla nie tylko do rysowania ładnych prostych i okręgów, ale
nawet do konstruowania elementów rysunku. Do tego polecam
zaopatrzyć się w zestaw kolorowych długopisów do zaznaczania
kątów tej samej miary czy odcinków tej samej długości. Rysunek
warto też zrobić jak największy, na oddzielnej kartce, żeby
wszystko było dobrze widoczne. Czasem też warto narysować
inną konfigurację, by upewnić się że coś co rysunek nam
sugeruje (np. trzy proste przecinające się w jednym punkcie) nie
jest przypadkiem. Jeśli rysunek staje się mało wyraźny przez
zbyt gęstą treść - zrobić nowy, zaznaczając to co ważne.
Nie wiem, czy jest niezbędna, ale na pewno wiele daje,
szczególnie na początku. Niestety, OM nie ma określonej puli
zagadnień i ucząc się samodzielnie czasem nie wiadomo do
końca jaki zakres teorii należy przerobić. Matematyka olimpijska
jest bardzo specyficzna, duża część wiedzy to po prostu
znajomość trików, na które samemu ciężko wpaść, a

nie ma ich raczej w żadnym podręczniku. Jeśli ktoś nie ma w
szkole nauczyciela, który byłby w stanie przygotować ucznia do
olimpiady i nie chce korzystać z usług korepetytora, zawsze
można spróbować poznać innych uczestników przez media
społecznościowe i ich pytać o przydatne źródła.
Wbrew temu, jak może brzmieć częśc mojej wcześniejszej
wypowiedzi, Olimpiada Matematyczna nie jest aż tak straszna.
Jeśli kogoś interesuje - warto spróbować, siąść na trochę nad
zadaniami z pierwszego etapu, popytać nauczycieli w szkole czy
ktoś z nich może przygotować do Olimpiady bądź poszukać
korepetytora. Czas poświęcony na przygotowanie i udział w
konkursie nie pójdzie na marne - spora część umiejętności
procentuje potem np. na studiach. Krótko mówiąc, zachęcam
spróbować i przekonać się samemu. Kontakt:
daniel.murawski99@gmail.com
ROZDZIAŁ 5
OLIMPIADA
FIZYCZNA
Wywiad z laureatem - Bartkiem Piechrzałą
Myślę, że najważniejsze co wyciągnąłem to umiejętności
zarządzaniem czasu, samodzielnej pracy i samomotywacji – co
pewnie jest prawdziwe dla każdej innej olimpiady. Olimpiada
Fizyczna na pewno bardzo pomaga z maturami z fizyki i
matematyki, bo cały czas obu się używa, ale też rozwija ogólne
analityczne myślenie; i w moim przypadku miała wpływ na to,
jak się uczyłem i myślałem później w życiu - lubię myśleć, że na
lepsze. Oprócz tego, Olimpiada to szereg korzyści materialnych,
w tym finansowych oraz gwarantowane 100% z matury z fizyki
dla finalistów, a także indeksy na wiele topowych polskich
uniwersytetów dla laureatów.
Olimpiada ma 3 etapy:
1. Korespondencyjny – parę zadań do zrobienia w domu I
wysłania, miał dwa podetapy. Do przerobienia jest około 15
prostszych zadań. 4 albo 5 bardziej złożonych, teoretycznych,
doświadczalnych lub symulacje. Myślę, że symulacje i

kodowanie są łatwiejszymi punktami. Plus są to na pewno
życiowo przydatne umiejętności.
2. Drugi etap – odbywa się na początku roku (styczeń / luty) i
również ma dwa podetapy: teoretyczny i doświadczalny, przy
czym teoretyczny decyduje o kwalifikacji do doświadczalnego.
3. Finał – też ma podetapy: teoretyczny i doświadczalny, ale do
obu się podchodzi w dwa kolejne dni bez potrzeby kwalifikacji.
Myślę, że najlepszym podejściem jest umieć od pierwszego
etapu cały materiał z liceum i potem robić zadania z
poprzednich lat olimpiad jako przygotowanie. Jeśli chodzi o
porady:
Wewnątrz każdej edycji pytania przechodziły z etapu na etap,
tzn. jeśli temat się pojawił, to była duża szansa, że pojawi się
także na następnym etapie.
Umiejętności doświadczalne relatywnie łatwo da się wyrobić,
a wydaje mi się, że to daje duża przewagę – między innymi
analizowanie błędów, myślenie, co można poprawić w
eksperymencie, itd.
przygotowaniach?
Przede wszystkim polecam każdemu:
Zbiór zadań z fizyki, Kruczek
Podstawy fizyki, Haliday, Resnic, Walker – pierwsze 3 tomy
na pewno, 4 i 5 są ciekawe ale mniej przydatne
Zbiory zadań z poprzednich lat olimpiad i robić to po
etapach
Wstęp do analizy błędu pomiarowego, Taylor
Dodatkowo, po przerobieniu powyższych, jeśli komuś mało:
Nauczyć się podstaw: całkowania, pochodnych i
rozwiązywania równań różniczkowych. Ja używałem
przypadkowych źródeł, ale jedno z nich to "Matemtyka dla
przyrodników i inżynierów", McQuarrie.
Mechanika klasyczna, Taylor
Podstawy elektrodynamiki, Griffiths – gorąco polecam, ma
bardzo ładny formalizm matematyczny jak na ten poziom
edukacji.
Dodatkowo, w ramach przygotowań do OF zrobiłem semestr

zajęć doświadczalnych na Wydziale Fizyki Uniwersytetu
Warszawskiego, bo pozwalali licealistom – to mi bardzo
pomogło później. Ponadto, nauczyłem się kodować, używając,
m.in. edX żeby móc symulować rozwiązania lub równania – i
potem to się przydałó do części korespondencyjnej.
Moja strategia była relatywnie prosta – skończyć materiał z
liceum do końca pierwszej klasy (z trzyletniego liceum), czyli
efektywnie książki, które wymieniłem wcześniej. Żeby to
osiągnąć, rozpisałem sobie rok i działy z Kruczka, czytałem dany
rozdział podstaw fizyki i robiłem ten dział ze zbioru zadań, i do
następnego. Potem pracowałem nad kolejnymi książkami, które
wymieniłem – zadania z Griffithsa i Taylora są wartościowe i
powinny mieć rozwiązania online - po przeczytaniu rozdziału po
prostu robiłem dane zadania. Zadań z końca rozdziału podstaw
fizyki nie polecam.
Im wcześniej skończy się materiał z liceum, tym więcej ma się

czasu robic zadania z poprzednich lat (koniec koncow to
egzamin) i uczyć się więcej fizyki i matematyki.
Ciężka praca, ale przede wszystkim dostęp do książek, które
wymieniłem, kółka fizyczne w Staszicu (bardzo przydatne na
początek) oraz mój nauczyciel fizyki ze Staszica, który co
tydzień spotykał się ze mną dyskutować nowe zagadnienia,
których się nauczyłem, i polecał nowe książki do przeczytania
albo ciekawe zadania.
W Staszicu miałem przywilej poznać sporo olimpijczyków, z
różnych dziedzin – głownie matematyka, fizyka, chemia i
informatyka – i moja konkluzja jest taka: wystarczy się skupić,
brać to na poważnie i mieć plan i da się dojść do finału (100% z
matury) dosyć bezproblemowo – tylko to wymaga dużej ilości
pracy (jak na liceum), ale uważam ze jest wartościowe i bardzo
rozwijające. Regularna praca i rozwiazywanie zadań z

olimpiady robi swoje.
Liceum nie jest aż tak istotne, jeśli ma się w planach wygrać
olimpiadę – potem przygotować się samemu do matury to żaden
problem, a jak się zacznie brać liceum bardziej na luzie to ma się
dużo więcej czasu na przyjemniejsze rzeczy i przygotowywanie
się olimpiady.
Life hackiem dla mnie było odkrycie ze mogę robić zadanka z
fizyki na innych lekcjach, które niekoniecznie były fizyka –
bardzo dużo czasu sobie zaoszczędziłem w ten sposób +
wyrabiałem frekwencje.
Absolutnie nie, myśle ze to lekka strata czasu i pieniędzy, jeśli
ma się kogoś w szkole lub w swoim życiu, kto się mniej

więcej tym interesuje i jest w stanie z Wami dyskutować raz na
jakiś czas. Myślę, że nauczyciele fizyki chętnie pomogą, jeśli się
udowodni im, że naprawdę Wam zależy. Bo to w końcu dla Was
razem dosyć ciekawe zajęcie.

ROZDZIAŁ 6
OLIMPIADA
INFORMATYCZNA
Wywiad z laureatem - Stanisławem Strzeleckim
Kontakt w sprawie korepetycji: https://www.facebook.com/profile.php?id=100004022539265

Przede wszystkim olimpiada daje zestaw bardzo cennych
umiejętności. Doświadczenie algorytmiczne bardzo pomaga w
innych dziedzinach informatyki, a umiejętność logicznego
myślenia przydaje się praktycznie wszędzie.
Sukcesy w olimpiadzie pomagają dostać się na studia
międzynarodowe i na staże do renomowanych firm, gdyż wysoki
wynik na olimpiadzie potwierdza twoje umiejętności
informatyczne, ale też że jesteś zmotywowany do nauki
ponadprogramowej wiedzy i umiesz ciężko pracować, żeby
osiągnąć sukces.
Oprócz tego tytuł finalisty gwarantuje ocenę 6 z informatyki,
100% z matury z informatyki i wolny wstęp na studia
informatyczne.
Od uczestnika wymaga się pisania programów komputerowych,
które rozwiązują problem zaproponowany przez autorów
zadania. Programy następnie są automatycznie

sprawdzane przez system olimpiady - zatem puntacja jest w
pełni obiektywna i nie wpływa na nią czynnik ludzki. Programy
muszą być poprawne i działać szybko - nie jest natomiast
oceniana estetyka programów ani uzasadnienie poprawności.
Pierwszy etap Olimpiady trwa miesiąc i zazwyczaj zaczyna się w
końcówce października. Do rozwiązanie jest 5 zadań różnej
trudności. Wynik punktowy poznaje się po zakończenia etapu,
jednak można dzielić się nieoficjalnymi testami na forum
olimpiady oraz korzystać z ogólnodostępnych materiałów przy
rozwiązywaniu zadań.
Drugi etap odbywa się w połowie lutego i trwa 2 dni. Zawodnicy
mierzą się z dwoma zadaniami każdego dnia i mają na ich
rozwiązanie 5 godzin. Tutaj również testy nie są jawne i wynik
punktowy poznajemy pod koniec każdego dnia. Zawody są
stacjonarne, w warunkach kontrolowanej samodzielności, zatem
jesteśmy zdani tylko na naszą wiedzę. Zadania są trudne i
zdobycie połowy punktów praktycznie zawsze gwarantuje
kwalifikację do finału.
Finał odbywa się w okolicach kwietnia i trwa dwa dni. Do
rozwiązania są trzy zadania dziennie, mamy na to 5 godzin
każdego dnia. Zadania są trudniejsze, ale od razu poznajemy ile
punktów warte jest nasze rozwiązanie. Jako że wszyscy
uczestnicy finału mogą korzystać z uprawnień finalisty, zwykle
można do tego etapu podejść bardziej na luzie. Bez względu na
to ile zdobędziecie punktów i tak uzyskacie wolny wstęp na
studia. Tak więc największa “spinka” jest na drugim etapie, bo od
jego pomyślnego przejścia zależy dostęp do wielu uprawnień, no
i “sława".
przygotowaniach?
Strony Olimpiady Informatycznej (oi.edu.pl) i Olimpiady
Informatycznej Juniorów (oij.edu.pl) są punktem, w którym
przygotowania powinno się zacząć. Znajduje się tam dużo
materiałów, szczególnie dla osób które dopiero rozpoczynają
przygodę z algorytmiką. W szczególności polecam stronę
Olimpiady Informatycznej Juniorów, gdyż znajdziecie tam więcej
materiałów dla osób początkujących.

Kluczowe w moich przygotowaniach były kółka informatyczne i
warsztaty. Warto się rozejrzeć, gdyż często są szkoły
organizujące takie wydarzenia w tym samym mieście (i często
otwarte dla uczestników z innych szkół), a nawet są wydarzenia
w których można wziąć udział zdalnie. Sytuacja, w której
doświadczony kolega lub nauczyciel dobiera zadania do
zrobienia i daje wykłady z olimpijskich tematów, jest bardzo
cenna i należy z niej korzystać jeśli tylko macie taką możliwość.
Przykładem popularnych i pomocnych wydarzeń są “Otwarte
Kółko Informatyczne” organizowane przez XIV LO im.
Stanisława Staszica oraz “Wrocławskie Sparingi Informatyczne”
organizowane przez Uniwersytet Wrocławski.
Moje pierwsze kroki w algorytmice poczyniłem na kółku pod
opieką nauczycieli i starszych zawodników, i tak też polecam
uczynić. Kontakt z doświadczoną osobą na samym początku jest
bardzo pomocny, przyspiesza naukę i pomaga uniknąć frustracji
gdy coś nie działa. Poza kółkami informatycznymi jest dużo
kursów internetowych polecanych przez oficjalne

strony olimpiad.
Na późniejszym etapie przygotowań ważne są archiwa z
zadaniami bądź strony z konkursami programistycznymi. Tutaj
znów mógłbym skierować na strony olimpiady, jednak podam
parę miejsc które mi szczególnie przypadły do gustu.
Pierwszym z nich jest Szkopuł - największe archiwum polskich
zadań konkursowych. Tam zawsze szukałem zadań z
poprzednich edycji olimpiady bądź innych renomowanych
konkursów informatycznych.
Kolejną ciekawą platformą z zadaniami jest SPOJ - duże
archiwum zadań, wiele z nich tematycznych. Bardzo dobre do
wyszukiwania zadań na konkretne algorytmy i ćwiczenia zadań
pod wybrany temat.
Ostatnią ciekawą stroną jest Codeforces - jedna z
najpopularniejszych stron anglojęzycznych z konkursami
algorytmicznymi w tej części świata. Odbywają się tam
regularnie konkursy programistyczne. Format zadań jest trochę
inny niż olimpijski, ale trening nadal jest nieoceniony.

Warto nadmienić że bardzo dużo materiałów jest w języku
angielskim, ale jest to też międzynarodowy język programistów.
Osobiście nie jestem fanem nauki z książek, ale jeśli ktoś
preferuje taką formę zdobywania wiedzy programistycznej, to
warto zajrzeć do: Introduction to Algorithms - Thomas H.
Cormen, Charles E. Leiserson, Ronald L. Rivest i Clifford Stein, a
także Guide to Competitive Programming, Antti Laaksonen, 2017
Niestety nie znam miejsca, w którym można sprawdzić pełną
listę algorytmów i schematów programistycznych wymaganych
na drugim etapie olimpiady. Na stronie olimpiady opisane są z
grubsza wymogi, warto jednak w poźniejszym etapie na własną
rękę przejrzeć dokładny sylabus olimpiady. Najlepiej w tym celu
podpytać doświadczonych uczestników.
Przygotowując się do zawodów robiłem mnóstwo zadań w
domu. W pewnym momencie potrafiłem spędzić dziennie nawet
2 godziny "klepiąc zadanka" (uważam że poświęcenie nawet
godziny dziennie na trening do olimpiady pozwala poczynić
niesamowicie szybkie postępy). Bardzo lubiłem rozwiązywać
zadania, stąd poświęcałem na nie naprawdę dużo czasu.
Nowych algorytmów uczyłem się na kółkach informatycznych.
Bardzo ważne jest robienie zadań w tematyce danego
algorytmu, gdyż nie tylko znajomość algorytmu jest ważna, ale
też umiejętność zastosowania go w zadaniach (czasem bardzo
nieoczywiste jest, że to akurat tego algorytmu należy użyć). Gdy
tygodniowy zestaw zadań z kółek miałem zrobiony,
poświęcałem czas na robienie innych zadań, bez określonego
tematu. Wchodziłem wtedy na wybrane archiwum zadań
(archiwalne zadania z olimpiad bądź stronę kółka
informatycznego mojej szkoły) i robiłem kolejne zadania.
Osobiście długo myślałem nad zadaniem zanim poddawałem się
i czytałem rozwiązanie. 15 minut myślenia to minimum zanim
przejdzie się do kolejnego zadania. Bardzo ważne też, że

zadanie jest poprawnie zrobione dopiero gdy uzyska
maksymalną liczbę punktów w systemie, a nie gdy wymyślimy w
głowie rozwiązanie. Umiejętność naprawiania niedziałających
programów jest kluczowa na olimpiadzie. Jeśli nie jesteś w
stanie naprawić zadania, to po dłuższym czasie (nie wolno
poddać się od razu) możesz zostawić zadanie jako niezrobione.
Warto też po jakimś czasie wrócić do zadań których się nie
wymyśliło / nie dało rady naprawić, gdyż często po czasie
jesteśmy w stanie rozwiązać takie zadania, co jest kształcące.
Czytanie omówień do zadań również jest bardzo wartościowe,
ale nie wszystkie platformy oferują taką możliwość.
Istotne jest też branie udziału w konkursach i warsztatach, gdyż
jest to najlepszy trening przed właściwymi zawodami. Pozwala
on przetrenować zarządzanie czasem, testowanie programów i
pisanie częściowych rozwiązań. Ja osobiście zapisywałem się na
wszystkie dostępne obozy informatyczne i warsztaty, nawet jeśli
wymagało to wyjazdu do innych miast (jako że uwielbiałem
programować, takie wyjazdy były dla mnie przyjemnością,
dawały tez możliwość nawiązania fajnych

znajomości w całej Polsce).
Przed właściwymi zawodami bardzo ważne jest przećwiczenie
technik automatycznego testowania rozwiązań. Samodzielne
generowanie dużych losowych testów i sprawdzanie czy nasz
program działa tak samo jak inne (na przykład wolniejsze, ale
prostsze) rozwiązanie to jedna z najlepszych metod sprawdzania
poprawności rozwiązań gdy nie dostajemy informacji o ilości
zdobytych punktów w trakcie konkursu. Pierwszą okazją by użyć
tych umiejętności jest już pierwszy etap olimpiady, zatem nie
należy lekceważyć tej umiejętności (choć oczywiście nie należy
od niej zaczynać - do testowania przejdźcie gdy już osiągnięcie
pewną biegłość w rozwiązywaniu zadań).
Dla mnie największą trudnością był stres z jakim musiałem się
zmierzyć na zawodach. Bardzo łatwo stracić głowę i popełnić
głupie błędy. Pytanie jak przezwyciężyć stres jest trudne.
Pomaga doświadczenie i przygotowanie. Im lepsi jesteśmy,

tym mniejsza szansa, że się zatniemy i ogarną nas wątpliwości.
Nie można myśleć jak idzie innym i jaki będzie próg, trzeba się
skupić na zadaniu. Trening na konkursach będących symulacją
olimpiady również bardzo pomaga.
Nerwy w trakcie zawodów są normalne i wtedy też wychodzi na
jaw nasze prawdziwe przygotowanie. Dziesiątki zrobionych
zadań pomogą nam nie popełnić głupich błędów, a jeśli dany
algorytm nie raz już używaliśmy w praktyce, jest znacznie
większa szansa, że bez problemów wykorzystamy go poprawnie
i tym razem.
Kluczem do mojego sukcesu było dużo treningu, po prostu
systematyczna praca przygotowawcza. Zrobiłem mnóstwo
zadań, wziąłem udział w wielu treningach, warsztatach, obozach
i dzięki temu osiągnąłem dużą biegłość w programowaniu oraz
w wymyślaniu rozwiązań. Rozwiązałem też dziesiątki zadań z
wielu poprzednich olimpiad, zatem wiedziałem jakich zadań się
spodziewać i jak do nich podchodzić.

Wszyscy trenowali dużo, startowali w mnóstwie konkursów,
również nieolimpijskich. Trening jest kluczowy w tej
olimpiadzie, gdyż dużą część czasu poświęca się na
implementowanie rozwiązań i szukanie błędów. Im więcej zadań
napiszemy, tym szybciej będziemy pisać kolejne i mniej błędów
będziemy popełniać. Dzięki temu zostanie nam więcej czasu i
może zdążymy zrobić w ten sposób jedno zadanie więcej na
właściwych zawodach. Świetną formą treningów jest zarówno
udział w konkursach/warsztatach, jak i robienie pojedynczych
zadań w wolnej chwili .
Trzeba się nastawić, że stan niewiedzy jest normalny. Działający
program to przywilej na który musimy zapracować, a jeśli
natychmiast wiemy jak rozwiązać zadanie, to jest ono za proste.
Jeśli przyjmie się nastawienie, że olimpiada to

wyzwanie któremu trzeba sprostać, znacznie łatwiej będzie
zmagać się z przeciwnościami losu i mieć cierpliwość do
trudniejszych zadań, a każde zrobione zadanie będzie sprawiać
znacznie więcej satysfakcji. Także biegłość w matematyce i
udział w konkursach matematycznych bardzo pomaga, gdyż
podobne schematy logiczne używane są w obu dyscyplinach. Nie
należy zaniedbywać matematyki, choć należy pamiętać, że wielu
świetnych informatyków nie miało na koncie sukcesów w
Olimpiadzie Matematycznej.
Do treningu bardzo przyjemne są archiwa zadań z rankingiem
bądź statystykami. Możemy dzięki temu łatwo rozróżniać
zadania proste od trudnych, a pięcie się w rankingu jest
dodatkową motywacją żeby rozwiązywać kolejne zadania.
Uważam że zdecydowanie można świetnie przygotować się do
olimpiady bez korepetytora.
Bardzo pomocne jest bycie częścią “community” olimpijskiego.
Pomoc kogoś z zewnątrz najbardziej przydaje się na początku

przygody z informatyką, gdy samo pisanie programów sprawia
trudność i nie rozumiemy za bardzo o co chodzi z algorytmami.
Warto poszukać kółka informatycznego (nawet jeśli odbywa się
w innej szkole, często takie kółka są otwarte dla uczniów z
zewnątrz), a jeśli nie, to jakiegoś kursu internetowego. By
pracować samodzielnie trzeba nauczyć się szukania błędów we
własnych programach. Warto też słuchać/czytać omówienia
zadań, żeby zobaczyć czy nie kombinujemy za bardzo z naszym
rozwiązaniem. Z czasem coraz prościej będzie nam samemu
oceniać trudność zadań (więc w rezultacie sami będziemy mogli
wyszukać zadania na odpowiednim poziomie trudności), uczyć
się nowych algorytmów i testować własne programy. O ile praca
z innymi ludźmi na kółkach, warsztatach i obozach
informatycznych bardzo pomaga, o tyle nigdy nie miałem
korepetycji i uważam że bez konsultacji 1:1 można osiągać
sukcesy w informatyce. Myślę, że w późniejszych etapach
przygotowania warto podpytać doświadczonych osób o
wskazówki i "hacki" przy startach w olimpiadzie - takim
rozmowom i wskazówkom zawdzięczam wiele moich sukcesów.
Kadra na warsztatach i
kółkach bardzo chętnie dzieli się przemyśleniami i
podpowiedziami, a często nawet zadając pytanie prywatnie po
zajęciach można otrzymać pomoc.
Jak wcześniej wspominałem, w przeciwieństwie do wielu
olimpiad tutaj wymyślenie rozwiązania nie wystarczy, poprawna
implementacja programu jest kluczowa. Dlatego trzeba ćwiczyć i
programować. Nie wystarczy myśleć nad zadaniami i czytać
omówienia, trzeba implementować nasze rozwiązania, wysyłać
je na platformy do sprawdzenia i naprawiać, jeśli nie działają tak
jak powinny. O ile dobre logiczne myślenie i znajomość
algorytmów jest niezbędna do osiągnięcia sukcesu, o tyle ona
sama nie wystarczy, trzeba do niej dołożyć dużą biegłość w
programowaniu, oraz umiejętność testowania i naprawiania
programów.
ROZDZIAŁ 7
OLIMPIADA
GEOGRAFICZNA
Wywiad z laureatem - Jakubem Teichmanem
Kontakt w sprawie korepetycji: lnstagram: @jakub.teichman

Olimpiada Geograficzna daje podobne korzyści jak większość
olimpiad przedmiotowych. Tytuł finalisty lub laureata zwalnia
Cię z konieczności pisania matury z geografii, a na świadectwie
dojrzałości masz z niej 100%. Tytuł finalisty lub laureata jest
także przepustką na wybrane kierunki uczelni wyższych. Warto
przy tym zaznaczyć, że nie musisz studiować geografii czy
geologii jako osoba, która odniosła jakiś sukces w OG, ponieważ
większość uczelni oferuje zwolnienie z postępowania
rekrutacyjnego z "niegeograficznych" kierunków - np.
matematyka, ekonomia, inżynieria i analiza danych, socjologia -
a często możesz liczyć na maksymalną ilość punktów w danej
grupie punków podczas rekrutacji na np. prawo. Możliwości jest
wiele, ale każda uczelnia ustala własne zasady. Niektóre również
rozgraniczają przywileje dla finalistów i dla laureatów.
Posiadanie takich tytułów może być także solidnym
fundamentem, na którym możecie oprzeć swój wniosek o jakieś
stypendium.
OG składa się z 3 zasadniczych etapów.
Pierwszy etap to przygotowanie pracy badawczej na wybrany
temat. Komitet Główny OG zamieszcza zawsze w okolicach
końca czerwca 4 tematy prac z jakich należy wybrać. Wszystko
można znaleść na stonie OG:
http://www.olimpiadageograficzna.edu.pl/
Strona o dziwo nie jest z epoki kamienia łupanego, a interfejs
bardzo przejrzysty i intuicyjny, co jest o tyle ważne, bo polecam
się zaprzyjaźnić z tą stroną każdemu kto myśli o udziale w OG.
Tam jest zamieszczony harmonogram każdej edycji, informator,
regulamin i inne dokumenty, które musicie wydrukować i
następnie przekazać/wysłać do odpowiedniego Komitetu
Okręgowego.
Każdy temat jest szczegółowo wyjaśniony na stronie OG i
wyszczególnione są tam wymagania do każdego z nich (co
musicie zawszeć w swojej pracy i co będzie oceniane).
Natomiast w informatorze znajdziecie wskazówki dotyczące

formalnej strony waszej pracy (np. jaka czcionka, jaki margines,
rozmiar itd.). Warto przestrzegać tych zasad, aby nie stracić
punktów za złe marginesy albo żeby wasza praca nie została
zdyskwalifikowana np. za przekroczenie 15 stron czystego
tekstu.
Jako że to olimpiada z geografii wskazane jest umieszczanie w
swojej pracy wszelkiego rodzaju map. Możesz korzystać przy
tym z map Google (pamiętaj wtedy o dodaniu legendy i skali),
gotowych map (pamiętaj że musisz odpowiednio oznaczyć
autora opracowania w przypisach i spisie map na końcu) albo
własnych opracowań (ja tworzyłem swoje mapy w QGIS-ie i jeśli
masz trochę czasu i chęci to polecam się zainteresować tym
programem - zawsze to atut mieć własne opracowanie).
Oczywiście im różnorodniej, tym lepiej - dodawaj wykresy,
tabele, ortofotomapy, ryciny, schematy (wszystko co pasuje do
twojego tematu - niektóre z tych form będą wymagane, o czym
przekonasz się analizując wytyczne to pracy na wybrany temat).

Pamiętaj, aby używać sprawdzonych źródeł. Najczęściej tematy
prac I etapu zahaczają o geografię społeczno-ekonomiczną,
dlatego korzystaj z danych GUS-u, Eurostatu, itd.
Tematy zazwyczaj także każą analizować jakiś problem w
środowisku geograficznym na obszarze wybranej przez ciebie
gminy, powiatu, miejsca, atrakcji turystycznej, parku, itp. Nie
jest to obowiązek, ale polecam wybrać miejsce, które dobrze
znacie, np. w waszej okolicy - wtedy macie możliwość wykonać
własne zdjęcia, które dodadzą waszej pracy wartości, ale przede
wszystkim mieć pewność, że badany problem jest wam bliski.
TIPY DO PISANIA PRACY I ETAPU:
wybierz temat, który najbardziej pasuje do twoich
zainteresowań i już posiadanej wiedzy (spraw, aby komisja
miała pewność, że znasz się na wybranym temacie).
zapoznaj się z wytycznymi do twojej pracy zamieszczone na
stronie OG (dowiesz się co musisz zawszeć w swojej pracy i
jakie powinna zawierać elementy).

zapoznaj się z informatorem na stronie OG, skąd dowiesz się
o technicznych/formalnych wymaganiach dotyczących
pracy (marginesy, czcionka, objętość tekstu, itp.).
zaplanuj twoją pracę: ile chcesz napisać rozdziałów? Co
chcesz zawrzeć w każdym z nich? Co będzie w
podrozdziałach? Zrób konspekt - wtedy łatwiej będzie
zadbać o spójność pracy i mieć pewność, że niczego nie
pominiesz.
zbierz materiał badawczy (będzie się on różnił w zależności
od wybranego tematu), ale najpewniej będzie się składał z
danych statystycznych i wykonanych na ich podstawie
tabeli/ wykresów, map, schematów, zdjęć czy ortofotomap.
prace zacznij pisać najwcześniej jak możesz - tematy znane
są już w czerwcu, więc możesz zacząć nawet w wakacje.
pisz nawet dwie strony tygodniowo ale regularnie, a nie
całość w ostatnim tygodniu - prace warto czytać kilka razy w
pewnym dystansie czasowym, aby dostrzec błędy i
nieścisłości.
przed rozpoczęciem pisania pracy przeczytaj lub

przewertuj kilka wzorcowych prac zamieszczonych na stronie
OG, aby oswoić cię z formą i zaczerpnąć inspiracji na
rozplanowanie pracy.
zadbaj o staranny spis treści, bibliografie, spisy zdjęć i
innych materiałów wizualnych oraz przypisy (wytyczne w
informatorze OG).
na koniec daj prace do sprawdzenia twojemu nauczycielowi
geografii, aby naniósł swoje sugestie poprawek oraz jeśli
masz taką możliwość polonistce, aby sprawdziła prace pod
kątem poprawności językowej.
Etap drugi to tak na prawdę pierwszy, który sprawdza wiedzę
geograficzną uczestnika w warunkach kontrolowanej
samodzielności. Składa się na część pisemną oraz ustną (w
trakcie obostrzeń związanych z pandemią, etat ten był
pomijany). Część pisemna składa się z trzech podejść -
pisemnych testów na rozwiązanie których jest od 45-60 minut.
Etap ustny (którego nie było mi dane uświadczyć) w
poprzednich edycjach miał formę słownej wypowiedzi przed jury
na wylosowany temat. Zazwyczaj ma to formę losowania

dwóch regionów geograficznych (jednego z Polski i drugiego z
Europy lub ze świata), a następnie wyboru, który region chce się
analizować pod kątem geograficznym - należy po prostu
przedstawić całą swoją wiedzę na temat tego obszaru. Podczas
wypowiedzi do dyspozycji jest mapa Polski i Europy/świata oraz
wskaźnik. Wypowiedź trwa ok. 5 minut i jest poprzedzona
czasem na jej przygotowanie z dostępem do atlasu
geograficznego.
Etap drugi odbywa się z reguły na początku lutego i trwa dwa
dni (jeden dzień na każdą część etapu II). Zazwyczaj w kwietniu
czas jest na III etap, czyli zawody finałowe. Mają one identyczną
strukturę co etap II, tylko poziom zadań jest trudniejszy.
Zaznaczę jeszcze, że zarówno i drugim, jak i w trzecim etapie
część ustna jest przeznaczona dla ok. 20-30% najlepszych
zawodników zawodów w części pisemnej.
Na etapie II wymagana jest wiedza niezbędna do uzyskania
oceny celującej na koniec roku z geografii, natomiast na etapie
III wymagana jest widza niezbędna do uzyskania najwyższej

oceny na egzaminie maturalnym z geografii na poziomie
rozszerzonym (100%) oraz wiedza o bieżących wydarzeniach
geopolitycznych i geograficznych - watro więc czytać
najnowsze newsy ze świata o wszystkim co ma choć najmniejszy
związek z geografią.
przygotowaniach?
Materiały jakich używałem to bardzo subiektywny przegląd
pomocy naukowych, z jakich dobrze mi się uczyło. Polecam
przede wszystkim vadumecum z geografii z Operonu. Ja
korzystałem z wydania z 2012 roku, ale te najnowsze są równie
dobre.
Wiem, że wiele olimpijczyków korzystało właśnie z tej książki i
wcale się nie dziwie - dużo wiedzy, wszystko przejrzyście,
graficznie przedstawione i bez lania wody tylko same potrzebne
informacje, przy czym ich zaawansowanie jest moim zdaniem
wyższe niż w większości podręcznikach, co przy
przygotowaniach do olimpiady uważam za atut.

Ja jeszcze korzystałem z podręczników Nowej Ery, przy czym je
bardziej czytałem a uczyłem się stricte z ww vademecum. Ale
uważam, że nadadzą się każde podręczniki, byle by na
zaawansowanym poziomie przyswoić podstawę programową a
następnie wchodzić w coraz bardziej specjalistyczne dziedziny.
Do ogarnięcia podstawy programowej pomogły mi także kanały
na YouTube: cykl wykładów powtórkowych z serii: Geografia -
Lubię to!
Te wykłady to przegląd całej wiedzy geograficznej - idealny na
ostatniej prostej przygotowań, aby usystematyzować wiedzę lub
na początku, aby wiele rzeczy sobie przypomnieć i zdobyć
ogólny zarys materiału. Polecam też kanał: Lekcje geografii oraz
Poradnik Geograficzny.
Chyba najważniejszą rzeczą w przygotowaniu do olimpiady
geograficznej jest atlas. Może być dowolny, możliwie jak
najdokładniejszy. Ja korzystałem z atlasu Nowej Ery i polecam. Z
atlasem trzeba być perfekcyjnie zaznajomionym, ale

uwierzcie, często godziny spędzone nad atlasem potem dają
efekty na olimpiadzie. Uważam, że wertowanie atlasu jest także
fajną formą nauki, kiedy jesteście już zmęczeni, ale chcielibyście
jeszcze coś się poduczyć - wtedy zwykłe przeglądanie atlasu
sprawia, że jeszcze lepiej znamy mapę, mimo że może się
wydawać że nic to nie daje.
TIP: Choć na olimpiadę wypada i polecam wszystkie regiony
traktować tak samo to najczęściej pojawiają się Polska i Europa
(pozostałe kontynenty znacznie rzadziej lub nie w takim stopniu
jak Europa właśnie), dlatego warto się na nich skupić jeszcze
bardziej.
Myślę, że fajną opcją są różne aplikacje na telefon, które
utrwalają nasza znajomość mapy politycznej (granice, stolice,
fragi, itp.), co na olimpiadzie jest zupełną podstawą. Polecam
jeszcze stronę Seterra, gdzie znajdziecie szeroki wybór testów i
quizów geograficznych ze znajomości mapy:
https://www.geoguessr.com/seterra/pl
Pierwszy etap tak naprawdę nie sprawdza twojej wiedzy, choć ta
napewno ułatwia pisanie pracy i podnosi prawdopodobieństwo,
że twoja praca zagwarantuje ci uczestnictwo w drugim etapie.
Drugi etap wymaga świetnego opanowania podstawowy
programowej (patrz 3. - vademecum Operon i podręczniki nowej
ery) oraz bardzo dobrej znajomosci mapy. Ja mapy uczyłem się
kategoriami: tj. jednego dnia uczyłem się wszystkich łańcuchów
górskich, innego dnia wszystkie rzeki, zatoki, wyspy itd. Ja
polecam uczyć się tematycznie, czyli np. w jednym tygodniu
uczę się wszystkich obiektów hydrologicznych/ akwenów
wodnych (zatoki, cieśniny, rzeki, jeziora, morza), kolejny tydzień
przeznacz na np. góry, wyżyny itd. Swoją wiedzę często
powtarzaj i sprawdzaj - nauka kilkudziesięciu nazw
geograficznych w krótkim czasie (szczególnie azjatyckich czy
afrykańskich) jest trochę jak nauka słówek w obcym języku, więc
aby ich nie zapomnieć ich

po tygodniu regularnie powtarzaj. Pomocna może się okazać
metoda skojarzeń.
Jak szczegółowo uczyć się mapy? Nikt nigdy nie będzie znał
każdej wsi w każdym państwie i każdego strumyka, więc
oczywiste jest aby dokonać selekcji podczas nauki. Najlepiej
uczyć się z jak najbardziej szczegółowej mapy (ja polecam unikać
map przedstawiających całych kontynentów, a lepiej uczyć się z
map, gdzie jeden kontynent jest podzielony na kilka bliższych
fragmentów). Czasem trudno jest wybrać czy czegoś należy się
nauczyć czy nie, ale chyba można zdecydować, że np. nazwy
największych wysp Archipelagu Malajskiego są ważniejsze niż
znajomość każdego najmniejszego dopływu Amazonki.
Dodam tylko, że spośród działów podstawy programowej na
etapie II rzadko spotkamy zagadnienia z deformacji terenu,
plutonizmu, wulkanizmu czy ruchów epejrogenicznych i
izostatycznych - te zagadnienia częściej spotkasz na III etapie.

W części pisemnej II i III etapu częste są zadania na
dopasowywanie państwa, rzeki, miasta itd. do jakiegoś miejsca w
tabeli na podstawie pewnych danych. Sprawdzają one twoją
wiedze na temat pewnych danych statystycznych, ale przede
wszystkim umiejętność oszacowania pewnych wartości -
niemożliwe jest np. aby znać ilość wyprodukowanych ciągników
samochodowych w każdym państwie (choć można
wydedukować, że Japonia produkuje ich więcej niż Czad), albo
dokładną wartość HDI każdego państwa (choć nietrudno ustalić,
że Norwegia ma ten wskaźnik wyższy niż np. Polska).
Jak więc przyswoić różne dane statystyczne?
korzystaj np. z Wikipedii (wpisując do wyszukiwarki np. lista
państw pod względem (tu wpisz jakiś parametr - np.
powierzchni, ludności,)), gdzie znajdziesz statystyki, i często
"rankingi" państw pod względem danej cechy co pomoże ci
odnieść pewne zjawiska w danym państwie do sytuacji w
innych krajach lub globalnej).
zazwyczaj na końcu atlasów geograficznych znajdziecie
tabele statystyczne na przeróżne tematy (np. największe

wyspy Oceanu Indyjskiego, najwyższe szczyty Ameryki
Południowej, najgłębsze jeziora Polski, produkcja energii
elektrycznej w krajach UE i wiele innych) - postaraj się
zapamiętać jak najwięcej dostrzegając analogie (np. kraje o
wysokim współczynniku dzietności mają słabszy dostęp do
edukacji i w konsekwencji wyższy poziom analfabetyzmu czy np.
hutnictwo aluminium wymaga dostępu do bardzo dużej bazy
energetycznej, więc rozwija się w krajach zasobnych w energie
elektryczną/ źródła energii elektrycznej tj. np. Norwegia).
Właśnie analogie pozwolą wam zapamiętać więcej, szybciej i
naprawdę odnieść wrażenie, że geografia ma sens i jest często
przyczynowo-skutkowa, a nie wszystkie liczby czy nazwy trzeba
kuć na pamięć.
Podobnie jak z liczbami i statystykami jest z nazwami
geograficznymi. Jeśli nauczysz się miasta Anadyr, od razu
naucz się rzeki Anadyr nieopodal, Zatoki Anadyrskiej oraz
Niziny Anadyrskiej - wszystko jest w swoim sąsiedztwie i jest
to logiczne i łatwiejsze w zapamiętaniu.
dane, tabele i rankingi tego typu znajdziesz także w m.in.
vademecum Operonu lub innych tego typu publikacjach

(PAMIĘTAJ! Korzystaj najlepiej z najnowszych danych lub
nowych doniesień naukowców - Łysica nie jest już wg
najnowszych badań najwyższym szczytem Gór Świętokrzyskich ;
).
ucząc się o danym obiekcie geograficznym, jego cechach
zawsze sprawdzaj gdzie on jest na mapie - co z tego, że
będziesz wiedział, że jezioro Miedwie jest kryptodepresją jak
nie wiesz gdzie je zlokalizować. Obok książki czy vademecum
i laptopa, zawsze miej otwarty atlas!
regularnie rób powtórki
Na ostatnim etapie przygotowywań poświeć dużo czasu na
dokładne przerobienie jak największej liczby arkuszy testowych
(części pisemnej), które zamieszczone są w na stronie OG w
zakładce Zadania. Z perspektywy czasu uważam, że właśnie to
dało mi najwięcej w procesie przygotowań. Z olimpiadą (etapem
pisemnym) jest trochę jak z maturą - jeśli przećwiczysz
rozwiązywać arkusze z poprzednich edycji to wdrożysz się w
system i w pewnym sensie schemat rozwiązywania tych zadań.
Praktyka czyni mistrza, więc nie

rezygnuj z ćwiczeń na udostępnionych na stronie OG arkuszach.
Ich rozwiązywanie pozwoli nie tylko sprawdzić w jakim
zagadnieniu nie czujemy się jeszcze najpewniej i co należy
powtórzyć, ale także dostrzec niektóre powtarzające się
motywy.
Przygotowania do etapu III wyglądały u mnie tak samo jak do
etapu II, tylko próbowałem jeszcze bardziej rozszerzyć
przyswajany materiał i bardziej się skupić na przyswajaniu
"częstych" zagadnień na finał olimpiady - tj. przekroje
geologiczne, oraz ww. magmatyzm, ruchy izostatyczne i
epejrogeniczne, geologię oraz bieżących wydarzeniach ze świata
geografii. Warto przed finałem czytać jak najwięcej ciekawostek
geograficznych - w cenie jest znać najwyższy wulkan Ameryki
Południowej, największe jezioro polodowcowe czy miasta w USA
założone przez Francuzów.
Oczywiście bardzo dużo daje rozwiązywanie arkuszy z lat
poprzednich.
Część ustna etapu II i III sprawdza znajomość przede

wszystkim mapy, co jest też niezbędne przy części pisemnej.
Aby poćwiczyć przed tą częścią wybierz losowo jakiś obszar (np.
Kaszuby albo kraje Beneluksu) i po kilkuminutowej analizie
atlasu opowiedz jak najwięcej potrafisz i tym obszarze (jaki
dominuje tam język, religia, rzeźba terenu, sieć osadnicza,
hydrologiczna, itd.) i wyobraź sobie, że do kogoś przemawiasz -
autoprezentacja też jest ważna!
przygotowań? Jak ją przezwyciężyłeś/aś?
Dla mnie największą trudnością były zagadnienia z botaniki czy
zoologii (na olimpiadzie czasem pojawia się opis jakiegoś
gatunku zwierząt czy roślin i należy je odgadnąć). Dla mnie to
była pięta Achillesa i coś czego wiedziałem, że nie zdołam
opanować w zadowalającym stopniu do olimpiady, więc
skupiłem się na dostatecznym opanowaniu tego materiału,
(który nie pojawia się też tak często), a skupieniu się na
pozostałych, szczególnie jeśli występują często w poprzednich
arkuszach. Geografia to nauka bardzo interdyscyplinarna i
zawiera elementy biologii, chemii, fizyki, matematyki, historii,

ekonomii, statystyki. Uczestnik, który jest pasjonatem historii z
łatwością odpowie na pytanie o granice Imperium Rzymskiego,
ale z kolei może mieć problem przy ustalaniu współrzędnych
punktu antypodalnego, gdzie dla pasjonata matematyki będzie
to frajda. Nikt nie umie wszystkiego, ale każdy umie coś, więc
należy się pogodzić, że wszystkiego się nie nauczymy. Nie
stresuj się jeśli czegoś nie umiesz na olimpiadzie - często można
właściwą odpowiedź wydedukować - niektóre zadania
sprawdzają nie suchą wiedzę na umiejętność logicznego
myślenia.
Ciężko stwierdzić co było kluczem do mojego sukcesu na
olimpiadzie, ale z pewnością należy do nich zaliczyć
zainteresowanie geografią. Mimo że, czasem byłem zmęczony
przygotowaniami to udało mi się cały czas motywować,
ponieważ geografia mnie bardzo interesuje. Z tego powodu nie
startowałem np. w olimpiadzie z chemii - nie stanowi ona
bowiem przedmiotu moich zainteresowań Nawet najlepszy
nauczyciel da ci najwyżej 50% potrzebnej wiedzy na OG,

reszta to kilka tygodni/miesięcy przygotowań i wieloletnia pasja
do tego przedmiotu.
Myślę, że rzucanie na prawo i lewo geograficznymi
ciekawostkami, które i tak rozmówca zna, rozumienie
geograficznych żartów, ale też bardzo duża wiedza
geograficzna, która pozwala podjąć wiele ciekawych dyskusji o
świecie na poziomie. Każdy oczywiście lubi geografie i
godzinami siedzieć nad atlasem, jednak to co różni uczestników
zawodów finałowych to preferowanie jednego z "odłamów"
geografii - albo geografii fizycznej, albo społeczno-
ekonomicznej. Rzadko zdarzała się osoba, która równie
uwielbiałaby oba.

Tipy dla przyszłych olimpijczyków:
pilnuj wszystkich terminów w harmonogramie olimpiady,
aby wszystkie dokumenty odsyłać w odpowiednim czasie.
Biurokracji jest przy OG sporo, ale wszystko jest wyjaśnione
w informatorze danej edycji na stronie OG.
przerabiaj dużo arkuszy z poprzednich lat, często powtarzaj
wiedzę i zapamiętuj analogie, kiedy uczysz się danych
statystycznych lub o natężeniu danego zjawiska na
poszczególnych obszarach
w przygotowaniach (oprócz podstawy programowej i mapy
oraz ciekawostek geograficznych) zwróć uwagę na: rodzaje
izolinii, podróżników, odkrywców geograficznych i
polarników (co odkryli i zbadali i mniej więcej kiedy), przez
jakie miasta przepływają jakie rzeki (jak uczysz się o jakieś
rzece to dokładnie analizuj jej przebieg), na jakich glebach
rośną jakie lasy (np. buczyny, grądy, olsy, itd.), lista UNESCO
w Polsce i Europie, okresy geologiczne, charakterystyka
ważniejszych wysp Morza Bałtyckiego, Śródziemnego i
Wszechoceanu, państwa nieuznawane -te zagadnienia
często pojawiają się na olimpiadzie , ale nie

tylko te (resztę sam zauważysz podczas przerabiania arkuszy). I
w ogóle Morze Bałtyckie to częste zagadnienie na olimpiadzie,
więc warto je dobrze znać.
tak jak uczysz się danych statystycznych dotyczących
państw, regionów, obiektów geograficznych (góry, rzeki,
itd.), naucz się każde porównywać różne parametry w
obrębie województw (np. w którym jest największe
bezrobocie, w którym produkuje się najwięcej buraków
cukrowych, w którym są średnio największe gospodarstwa
rolne lub które ma najwięcej lekarzy na 1000 mieszkańców -
do tego pomoce są dedykowane mapy w atlasach lub
podręcznikach).
ćwicz zadania obliczeniowe pojawiające się na OG (zadania z
czasem słonecznym i strefowym, wyznaczanie azymutu,
współrzędnych punktu antypodalnego, zadania ze skali, skali
polowej, obliczania przewyższenia, wskaźników społeczno-
ekonomicznych, obliczanie plonów.
ćwicz pracę z mapą topograficzną (te zadania najczęściej
pojawiają się na III etapie i są uznawane na "łatwe punkty",
więc warto z tego skorzystać, ponieważ niektóre zadania

są podchwytliwe - trzeba ćwiczyć na arkuszach z poprzednich
edycji).
na olimpiadzie nie możesz mieć kalkulatora - nie zapomnij
jak się liczby w słupku
nie zniechęcaj się, jeśli czegoś nie umiesz - ktoś inny nie
umie czegoś innego
Uważam, że pomoc korepetytora czy mentora nie jest konieczna
podczas przygotowań do OG, czego myślę, że jestem dobrym
przykładem. Spokojnie czy zaangażowaniu i systematycznej
pracy, można coś osiągnąć. W moim przypadku celem
minimalnym był tytuł finalisty, który już daje sporo przywilejów.
Jednak z pewnością pomoc doświadczonej osoby może okazać
się dużym ułatwieniem w samym procesie przygotowań. Nie jest
to konieczne, lecz może pomóc.
OG jest bardzo fajną opcją dla każdego kto lubi geografię i

uważam, że watro wziąć w niej udział, gdyż daje nam dużo
możliwości. Uważam też, że pisanie pracy badawczej w I etapie
jest wartościowym ćwiczeniem do pisania w przyszłości pracy
dyplomowej (choć oczywiście nie porównuje pisania tych prac
do siebie). Same zawody finałowe uwzględniają dodatkową,
drużynową konkurencje terenową (której wyniki nie wpływają na
punktacje indywidualną w OG) co jest dodatkowym
urozmaiceniem, jak i wycieczka krajoznawcza po mieście, w
którym odbywają się zawody finałowe.
Bardzo miło wspominam OG, więc polecam, aby każdy rozważył
udział w kolejnej edycji. Jeśli chcesz zobaczyć jak wyglądała
XLVIII edycja OG, w której brałem udział, to obejrzyj krótki
reportaż z zawodów finałowych:
https://www.youtube.com/watch?v=Oo8r3bhFtaw
Jeśli masz do mnie jakieś pytania to napisz do mnie w DM-ach
na Instagramie: @jakub.teichman
ROZDZIAŁ 8
OLIMPIADA
FILOZOFICZNA
Wywiad z laureatką - Adrianną Mazur
Kontakt w sprawie korepetycji: ada.mazvr@gmail.com

Z bardziej prozaicznych rzeczy - 100% z matury z filozofii i
indeksy na studia (w szczególności na UW jest więcej niż można
by się tego spodziewać). Z bardziej życiowych mnie zmieniła
pogląd na naukę i uświadomiła jedną z kluczowych wad
polskiego systemu edukacji, którą podnoszę do teraz w każdej
rozmowie. OF jest olimpiadą, która przede wszystkim uczy
myślenia i za to ją cenię; najważniejsza chyba lekcja, którą z niej
wyciągnęłam, to fakt, że w nauce nie chodzi o posiadanie
wiedzy, tylko umiejetność korzystania z niej. OF tego wymaga i
mocno uświadamia, że losową informację można znaleźć, kiedy
tylko jest nam potrzebna, a to, na czym powinniśmy się skupiać,
to szukanie powiązań, analizowanie mechanizmów i tworzenie
nowych odpowiedzi na podstawie podanych informacji. (Ale jest
też opcja, że uczą tego po prostu olimpiady, które wymagają
poniekąd wcielenia się w rolę „badacza” danej dziedziny).

Pierwszy etap to praca pisemna na jeden z podanych tematów.
Tematy pojawiają się na stronie już w wakacje, zwykle jest ich 12
i dotyczą bardzo różnych problemów filozoficznych (z reguły
dwa są z filozofii polityki, jeden ze sztuki, jeden ze starożytności,
jakiś z zakresu technologii bądź sztucznej inteligencji -
naprawdę jest z czego wybierać). Co bardzo wygodne, do
każdego podana jest bibliografia, która jest esencją tematu.
Zawiera zwykle kilka pozycji, często z podanymi stronami, więc
nie wymaga wybitnie długiego researchu już na tym etapie.
Oczywiście można też korzystać z dodatkowych źródeł (ale nie
trzeba i podane zwykle stanowią naprawdę solidną bazę, reszta
to doczytywanie pojedynczych artykułów na etapie pisania).
Termin składania prac to końcówka listopada, a prace
przeważnie liczą od 13 do maksymalnie 20 stron. Do drugiego
etapu kwalifikują się wszyscy, którzy uzyskali za pracę co
najmniej 20 punktów. Sam drugi etap odbywa się zwykle w
okolicach drugiej połowy lutego i składa się z dwóch części -
eseju i testu. Tym razem

esej jest pisany „na miejscu”, a temat to interpretacja jednego z
trzech podanych cytatów (tutaj mały hint: przeważnie jeden jest
z filozofii politycznej bądź społecznej, jeden z epistemologii i
jeden z aksjologii, więc można się wyspecjalizować i oszczędzić
sobie bardzo szczegółowej nauki działów, które nam nie siedzą).
Osoba uczestnicząca musi zinterpretować myśl autora bądź
autorki cytatu, wyciągnąć płynącą z niej tezę, a następnie
przeprowadzić rozważania na jej temat, które jednocześnie
powoływać się będą na opinie innych filozofów oraz zostaną
zakończone samodzielną puentą (znowu mały hint: to nie do
końca działa jak rozprawka na polskim, dużo bardziej niż
przedstawienie poglądów jakiegoś filozofa, liczy się analiza,
która za nimi stoi i to jak ujmujemy je w kontekście oraz
wykorzystujemy do obrony własnych tez; jak na polskim
proporcja wiedza:analiza będzie pewnie 80:20, tak tutaj 40:60
lub nawet 30:70). Druga część drugiego etapu to test z historii
filozofii. To jedyny stricte „wiedzowy” etap i wymaga on
najwięcej nauki, bo nie da się go „nadrobić” na logikę (a szkoda).
Przeważnie nie jest on jednak bardzo trudny i nie jest też
konstruowany w sposób rzucający osobom

uczestniczącym kłody pod nogi, sprawdza raczej ogólne pojęcie
o zagadnieniach programowych. Z obu części drugiego etapu
można dostać po 50 punktów, a do finału kwalifikują się osoby,
które mają ich łącznie 60, a co najmniej 20 z każdej części. Co
ważne - już na tym etapie otrzymuje się tytuł finalisty olimpiady,
w trzecim etapie toczy się jedynie walka o tytuł laureata (który
notabene, oprócz tego, że fajniej brzmi, nie zmienia szczególnie
wiele, zarówno w kwestii matury, jak i większości indeksów).
Trzeci etap również składa się z dwóch części - pierwsza to
obrona swojej pracy z pierwszego etapu przed komisją. Obrona
składa się z wolnej wypowiedzi, która poniekąd jest
streszczeniem pracy i ponowną analizą jej najważniejszych tez
oraz pytań od komisji (tutaj ponownie mały hint - komisje znane
są dzień przed finałem i bardzo warto sprawdzić ich składy, jest
bardzo duże prawdopodobieństwo, że będą nawiązywać do
dziedzin, w których się specjalizują, więc, jeśli trafimy np. na
specjalistę od Kanta, to nawet jeśli o nim nie pisaliśmy, warto
powtórzyć sobie jego filozofię). Druga część pierwszego etapu
to natomiast ustna interpretacja fragmentu tekstu
filozoficznego,
który dostaniemy od komisji (tutaj hinty są aż dwa - po pierwsze
wykaz wszystkich dostępnych fragmentów jest dostępny i klucz
oceny również, więc spokojnie można się ich nauczyć, a po
drugie - temat tekstu w 95% nawiązuje do tematu naszej pracy z
pierwszego etapu, więc warto teksty z „naszej dziedziny”
przerobić szczególnie dogłębnie). I to koniec. A jaki jest próg
punktowy na laureata nie wie nikt, zależy od liczby wyrzuconej
przez maszynę losującą i naprawdę ciężko to oszacować.
przygotowaniach?
Z początku - bardzo ambitnie „Historia Filozofii” Tatarkiewicza,
ale przyznam szczerze, że przy dwóch podejściach łącznie nie
przeczytałam wszystkich trzech tomów (przy pierwszym
podejściu 3/4, przy drugim kolejne 1,5, pozostała część czeka na
lepsze czasy). Daje ona faktycznie sporo wiedzy, więc jeśli ktoś
chce do tego podejść naprawdę porządnie, to polecam, ale da
się też dużo prościej i dużo szybciej. Mnie szczególnie pomagał
YouTube i podcasty na
spotify, bo mam bardziej pamięć słuchową aniżeli wzrokową. Z
kanałów na yt polecam na pewno Człowieka Absurdalnego, Pana
od Filozofii i Filozofa z Beczko (ale najlepiej działa system
„wpisuję w wyszukiwarkę [imię filozofa z programu + jakieś
pojęcie z jego filozofii, które też jest wyszczególnione w
programie] i oglądam po kolei wszystko co jest na prędkości
x2”). Na spotify natomiast jest świetny podcast „The history of
philosophy without any gaps”, ale nie jako główne źródło wiedzy,
tylko bardziej jeśli ktoś i tak lubi słuchać podcastów, bo wiedzy
jest sporo więcej niż potrzeba, więc nie warto tracić
„dodatkowego” czasu. Oprócz tego - nieśmiertelna Wikipedia i
cudowna strona, którą odkryłam właśnie przy okazji nauki do
olimpiady - notatek.pl. Studenci zamieszczają tam swoje notatki
z wykładów i można tam zupełnie za darmo znaleźć praktycznie
wszystko (do tego stopnia, że potrafiłam w wyszukiwarkę
chamsko przeklejać wymagania programowe i zawsze coś się
znajdywało). Poza tym - generalna rada - warto po prostu
googlować. OF to jedna z tych olimpiad, do których można się
przygotować nie mając ani jednej książki, po prostu po kolei
każdy punkt programu w wyszukiwarkę i czytanie

internetu. Często trafiają się fajne prezentacje akademickie
(zwłaszcza z czwartego bloku, który dotyczy logiki), a niekiedy
nawet całe skrypty stricte pod olimpiadę. Poza tym - już
naprawdę kończąc - grupy na fb, w szczególności „Jak będzie w
olimpiadzie filozoficznej?”, czasem ktoś zupełnie za darmo
udostępnia tam swoje notatki, dyski i materiały.
4. Jak wyglądał Twój rozkład nauki? Na czym się skupiałaś na
Podstawowe informacje o mojej nauce - była krótka, intensywna,
relatywnie na ostatnią chwilę i przy obu podejściach do
olimpiady wyglądała trochę inaczej. Pierwszy raz zaczynałam od
zupełnego zera wiedzy filozoficznej z ambicją osiągnięcia tytułu
finalistki. Do pisania pracy na pierwszy etap (łącznie z czytam
bibliografii) zabrałam się kilka dni przed deadline’em (i chociaż
mój styl pracy pewnie nigdy się nie zmieni, to przestrzegam, że
nie polecam, bo, o ile napisanie pracy w niecałe 3 doby na
maksymalną ilość punktów jest możliwe, to naprawdę mówimy o
trzech dobach, a nie trzech dniach i zamieszkaniu na ten czas w
swojej
filozoficznej jaskini). Wybrałam temat mocno pod siebie - z
filozofii politycznej i ujęty prosto, czyli w formie pytania (bo jak
jest pytanie, to trzeba tylko znaleźć odpowiedź, udowodnić
czemu jest prawdziwa i zakończone, a tego typu rozważania
zawsze szły mi dość łatwo, a przeciwieństwie od luźnego
dywagowania, które ciężko mi utrzymać w sensownej formie,
jeśli nie wiem dokąd zmierza). Zaczęłam od czytania bibliografii
- po najniższej linii oporu, bo tej, która była podana przy moim
temacie (i to również niecałej, a tylko tyle ile znalazłam w
internecie i to za darmo). W czasie czytania, które raczej było
ciągiem przyswajania treści, niż dogłębną powolną lekturą,
kopiowałam cytaty. W jednej karcie miałam otwarty tekst, a w
drugiej docsa. W samym docsie na górze miałam wstępny plan
swojej pracy (powstały na początku z tego „co mi się wydaje”, a
potem na bierząco dopracowywany w ciągu czytania), a na dole
po kolei potencjalnie przydatne cytaty z tego, co akurat
czytałam. Po zakończonym czytaniu wszystkiego co miałam
przeczytać, zabrałam się do właściwego pisania i w sumie po
prostu pisałam (z doczytaniem czegoś co jakiś czas w razie
potrzeby). Naukę na
drugi etap zaczęłam około dwóch-trzech tygodni przed. Z
początku szłam ambitnym planem przyswojenia całego
Tatarkiewicza i robiłam z niego dość szczegółowe notatki. W ten
sposób udało mi się przerobić starożytność i może skubnąć
średniowiecze, ale na więcej nie było czasu. Potem skupiałam się
na szybkim pobieżnym przyswojeniu maksymalnej ilość
koncepcji (bo wiedziałam, że nie wyrobię się ze wszystkim).
Głównie czytałam Wikipedię i oglądałam filmiki na youtubie, jeśli
nie wystarczały (nie pokrywały zagadnień wyszczególnionych w
programie), szukałam dalszych źródeł (najczęściej notatek lub
prezentacji z internetu, czasami masochistycznie wracałam do
Tatarkiewicza). Dzień przed drugim etapem nie wiedziałam, czy
ostatecznie coś wiem, czy jednak nie, ale jakoś wyszło. Do
trzeciego etapu przygotowania były najprostsze i najmniej
czasochłonne. Do obrony pracy nie przygotowywałam się
szczególnie, znałam ją dość dobrze i byłam z niej zadowolona;
jedyne co zrobiłam stricte pod obronę, to sprawdziłam swoją
komisję i powtórzyłam zagadnienia, w których się specjalizują.
Więcej zajęło przygotowanie do interpretacji tekstu, ale ono jest
bardzo
mechaniczne - na stronie OFa znajduje się cały wykaz
fragmentów do interpretacji oraz klucz, pod który jest ona
oceniana. Wystarczy poświecić kilka godzin i przerobić pod ten
klucz wszystkie fragmenty. To całe moje pierwszoroczne
przygotowania, za drugim razem różniło się głównie podejście
do drugiego etapu, ale też co warto zaznaczyć, różniła się
ambicja - startowałam z myślą o dostaniu się na olimpiadę
międzynarodową, więc potrzebowałam znacznie więcej wiedzy.
Miałam wtedy dość spore problemy z koncentracją na jednej
rzeczy przez dłuższy czas, więc wypracowałam system czterech
zagadnień otwartych w tych samym czasie - zawsze miałam
jedną rzecz z historii filozofii do samego czytania, jedną do
szczegółowych notatek i jedną do powtórkowych fiszek, oraz
jedno otwarte z logiki. Spędzałam wtedy całe dnie w bibliotece i
żeby się nie wykończyć co 1,5h zmieniałam zagadnienie, przez
co byłam w stanie utrzymać produktywność.

Moje przygody olimpijskie przypadły na covida i zaczęły się w
trakcie, trwających już dość długo, lekcji zdalnych, które
zniszczyły moje umiejętności nauki. Przez zdalne odzwyczaiłam
się od robienia czegokolwiek do szkoły i w ogóle konieczności
pamiętania czegokolwiek, było to też dla mnie ciężkie pod
względem psychicznym. Czy wiem, jak sobie z tym poradzić?
Zapewne nie i wciąż przyzwyczajam się do normalnego
funkcjonowania i nauka zajmuje mi dużo dłużej niż przed
pandemią, więc chyba jedyne co mogę powiedzieć, to że czasem
trzeba się zmusić i że warto znaleźć sobie otoczenie, które w
tym pomaga. Ja na czas przygotowań prawie zamieszkałam w
bibliotece i miałam też szczęście uczyć się przez dłuższy czas z
przyjaciółką, z którą co jakiś czas wychodziłyśmy na przerwę i
dzieliłyśmy się tym, co zrobiłyśmy przez ostatnie ok. 1,5h, więc
była podwójna „presja” - po pierwsze jak się siedzi w bibliotece,
gdzie ludzie pracują, to głupio nic nie robić, a po drugie - trzeba
było mieć coś ciekawego do podzielenia się podczas przerwy.

Zdecydowanie bardziej zdolności niż wiedza, często mówię, że
olimpiadę przeszłam „na skillsach”. Jestem dość dobra w
analizowaniu przypadkowych rzeczy i tworzeniu solidnych
argumentów, bo od trzech lat moim hobby zajmujących jakieś
80% wolnego czasu, są debaty sportowe, które pomogły mi też
w strukturyzowaniu myśli i podczas odpowiedzi ustnych.
Może nie wszyscy, ale w mojej szkole mówi się właśnie, że OF to
olimpiada dla debatantów i jest w tym całkiem sporo prawdy, bo
co roku kilka osób z debat zdobywa u nas tytuły. Czy to oznacza,
że nie debatując, nie można osiągnąć sukcesu? Absolutnie nie,
ale warto wziąć to pod uwagę i skupić się na pewnych
szczególnych umiejętnościach. Osobiście uważam, że OFa
można zrobić na dwa sposoby. Albo na wiedzy albo właśnie na
umiejętnościach. Pierwsze zapewne jest porządniejsze, a drugie
mniej czasochłonne i (chyba) łatwiejsze. Jeśli mogę poradzić coś
dla osób chcących iść

drugą strategią, a nie będących w debatach, to po pierwsze
wejdźcie w debaty (pół żartem, pół serio, ale uważam, że to
najlepsza i najbardziej rozwojowa rzecz, w którą kiedykolwiek
się zaangażowałam), a po drugie (już w pełni serio) obejrzyjcie
kilka warsztatów debatanckich, bo da to zapewne do esejów i
odpowiedzi więcej niż taki sam czas poświęcony serio na naukę
teorii. W szczególności polecam warsztat Maćka Tarnowskiego z
podstaw argumentacji oraz Kuby Kozłowskiego z ramowania i
ważenia. Oba dostępne na YouTube’ie i bardzo przydatne pod
kątem olimpiady, o której ja osobiście na większości etapów
myślałam właśnie jak o wielkiej debacie na bardziej abstrakcyjny
temat.
Hmmm, chyba już dość sporo przemyciłam w międzyczasie, ale
taką ogólną radą powiedziałabym, żeby uczyć się mądrze. OF nie
jest olimpiadą, która chce zniszczyć uczestniczących
podstępnymi pytaniami o szczegóły w przypisów podręcznika,

tylko olimpiadą, która w największej ogólności uczy pewnego
typu myślenia. Na każdym etapie, kiedy się przygotowujecie,
zastanawiajcie się jak konkretnie może się wam przydać to, co
teraz robicie (na przykład w każdym podręczniku do filozofii jest
życiorys danego filozofa, ale to przydatne niezwykle rzadko i nie
ma co zaprzątać pamięci randomowymi faktami).
Absolutnie nie, sama takowych nie miałam, a szkoła też nie
oferowała za bardzo pomocy merytorycznej (chociaż tu szybka
adnotacja, jestem w szkole z bardzo dużym przywilejem
olimpijskim i chyba najdłuższymi urlopami olimpijskimi w
Polsce, bez których zapewne byłoby mi dużo ciężej). OF to
bardzo „samodzielna” olimpiada - samodzielne czytanie, pisanie,
kminienie, uczenie się, analizowanie. Warto mieć natomiast
kogoś, kto przez to przeszedł i jest w stanie sypnąć garścią
wskazówek. Mi w tym procesie pomógł dobry znajomy, który
wygrał dwa lata przede mną i podzielił się ze mną dokładnie
tym, czym ja dzielę się teraz.

Wydaje mi się, że na ten moment to wszystko, ale gdyby ktoś
chciał porozmawiać o filozofii bądź stricte olimpiadzie więcej, to
bardzo chętnie i zapraszam. Mogę w czymś pomóc,
odpowiedzieć na pytania, podzielić się materiałami (dość
randomowymi, ale pomocnymi) czy po prostu podyskutować.

ROZDZIAŁ 9
OLIMPIADA
HISTORYCZNA
Wywiad z laureatem - Jakubem Stachurką
Kontakt w sprawie korepetycji: https://www.facebook.com/jakub.stachurka

Sukces w olimpiadzie historycznej to przede wszystkim
wejściówka na wszystkie uczelnie krajowe i większość
zagranicznych. Do tego kilkadziesiąt tysięcy złotych w
stypendiach i najczęściej chwila sławy w swojej okolicy
okraszona lokalnymi laurami, tytułami itd., jeśli jesteście nawet z
któregoś z mniejszych miast wojewódzkich Sam udział w finale
olimpiady jest bardzo cennym doświadczeniem. Pomaga
postawić pierwszy poważny krok w dość hermetycznym
środowisku oraz poczuć niezwykłą atmosferę skupienia na małej
przestrzeni pasjonatów tej samej muzy.
Olimpiada jest podzielona na trzy etapy. Pierwszy to zwykła
formalność. Najważniejszym etapem jest etap II, bo to przejście
tego etapu zapewnia wszystkie wspomniane już benefity. Tak jak
każdy inny etap podzielony jest na część pisemną (dostajesz
temat na sali i jedziesz trzy godziny) oraz ustną (dla osób z
oceną 4 i wyżej z pracy pisemnej). Pomiędzy

obiema częściami jest najczęściej tydzień albo nawet dwa
przerwy. Po więcej szczegółów polecam lekturę regulaminu
Olimpiady. Tam jest naprawdę wszystko. Po praktyczne
wskazówki, których regulamin w żaden sposób nie wyczerpuje,
zapraszam już do indywidualnego kontaktu ze mną (spokojnie -
za darmo, ja już się dorobiłem na tej olimpiadzie).
przygotowaniach?
Najlepiej pracuje się indywidualnie na korepetycjach z osobą,
której uczniowie rok w rok przechodzą II etap. Ona ustali już
materiały, książki, harmonogram pracy.
Czytać, czytać i jeszcze raz czytać. Dobre tempo pracy to 2-3
książki na tydzień przeczytane ze zrozumieniem i z chwilą na
refleksję po lekturze. A co czytać i w jakiej kolejności? To już
zależy od indywidualnych predyspozycji uczestnika. Jest to

sprawa, którą omawia się na pierwszym spotkaniu z osobą
(tutorem), która Cię będzie intensywnie przygotowywać.
Najgorsze były tzw. "przymuły". Po prostu nie wszystkie lektury,
które czytałem były dla mnie dobrze napisane. Napisane
staroświecką polszczyzną bądź trudnym językiem itd. Najlepiej
wtedy kontaktować się z tutorem, by poszukał jakiegoś
zamiennika w swojej prywatnej bibliotece. Nie można pozwolić
sobie na zastój, trzeba trzymać tempo pracy, by wyrobić się do
stycznia kiedy rozgrywa się newralgiczny etap okręgowy.
Kluczem do sukcesu na olimpiadzie są trzy prawie równoważne
czynniki: ciężka praca, talent i szczęście. Nie zawsze koniecznie
w tej kolejności.
Niezwykle pracowici ludzie, którzy pasję do historii wyssali z
mlekiem matki. Gotowi na wiele wyrzeczeń w drodze do
upragnionego sukcesu.
Przygotuj się na tytaniczny wysiłek i świadomość, że poznasz
naukę historii kompletnie od innej strony niż dotychczas.
Koniec wkuwania dat czy nauki z podręcznika do liceum i
zapamiętywania autorów dzieł sztuki jak na konkursie
kuratoryjnym. Potraktuj przygotowania jako inwestycję z
niesamowicie wielką stopą zwrotu.
Krótko: Tak. Jak nie masz kogoś kto zna specyfikę danego
okręgu to leżysz. Patrz niżej.

Niestety w większości okręgów (szczególnie tych z najmniejszą
liczbą miejsc w finale) nie da się przejść inaczej niż poprzez
długie przygotowania z osobą, która ma doświadczenie w
"robieniu" laureatów w tym konkretnym miejscu. To ona zna
wszystkie komisje, wie czego wymagają, na co zwracają uwagę,
jak oceniają. Ma do każdej specjalizacji ułożoną solidną,
sprawdzoną literaturę i do tego dostęp do niej od ręki
najczęściej w prywatnej bibliotece. Ktoś musi być
niewyobrażalnym diamentem, żeby bez żadnego przygotowania
w takim kierunku o jakim tu wspominam, dostać się do tej trójki
spośród zwykle około 100-120 osób. Także mój tip jest tylko
jeden: Jeśli Twój nauczyciel nie ogarnia olimpiady to szukaj
kogoś kto to robi. Po czym poznać, że nauczyciel nie ogarnia
mechanizmów olimpiady? 1. Co rok wysyła uczniów, którzy nie
przechodzą do finału // zdarza się mu to jednorazowo raz na
kilka lat, bo ma farta i trafił mu się diament, który na swoje
szczęście sam sobie poradził 2. Nie jest w stanie zaproponować
Ci solidnej (solidna to nie tylko ta merytoryczna, ale też taka,
która czyta się szybko i

przyjemnie) literatury do wybranej specjalizacji. 3. Nie
przerabia/omawia z Tobą żadnych książek albo tempo pracy
jest mniejsza niż 1-3 książki (zależy od objętości i trudności w
czytaniu) tygodniowo 4. Nie jest w stanie Ci powiedzieć nic o
komisji egzaminacyjnej ani jak o sposobie pisania co najmniej
piątkowej pracy. Do tej olimpiady niezwykle trudno przygotować
się samemu. Potrzebny jest ktoś kto dba o dobry rytm pracy,
nadzoruje postępy, rozmawia o tej literaturze, jak widzi gdzieś
zastój to proponuje zamienniki, przygotowuje ucznia nie tylko
od strony ściśle merytorycznej ale też od strony bardziej bym
powiedział umiejętności miękkich, pomaga w doborze również
kilku pozycji spośród całej gamy książek pod konkretną komisję.
Bo co z tego, że uczeń ma bakcyla na punkcie np. Francji
Ludwika XIV i dobierze sobie na cześć ustna same książki o tym,
gdy w komisji nie ma nikogo kto się na tym zna, bo każdy ma
jakąś wąska, inną specjalizację. Taki uczeń nie ważne jakby się
nie starał, pocił i produkował nigdy 6 z odpowiedzi ustnej nie
dostanie ergo nie przejdzie w małym okręgu do finału Na
ustnym rozgrywają się losy tego kto jedzie na finał, trzeba robić
wszystko by zostać
zapamiętanym i wybranym na finał.
ROZDZIAŁ 10
OLIMPIADA LITERATURY
I JĘZYKA POLSKIEGO
Wywiad z laureatką - Ellen Kuźmą
Kontakt w sprawie korepetycji: ellen.kuzma13@gmail.com

Olimpiada Literatury i Języka Polskiego, tak jak wiele innych
tego typu konkursów, ułatwia w dłuższej perspektywie dostanie
się na wymarzone studia. Po pierwsze, zarówno tytuł finalisty
jak i laureata daje zwolnienie z egzaminu maturalnego z języka
polskiego (automatyczne 100% zarówno na poziomie
podstawowym, jak i na rozszerzeniu i na maturze ustnej).
Ponadto w zależności od uniwersytetu, tytuł finalisty lub
laureata może dać nam indeks na wybrany kierunek, i wbrew
pozorom nie są to tylko takie kierunki jak polonistyka czy
jakakolwiek inna filologia. Przed wzięciem udziału w olimpiadzie
warto zrobić research na stronach uniwersytetów, które nas
interesują. Na przykład na Uniwersytecie Warszawskim tytuł
laureata daje nam indeks między innymi na prawo, a na
Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu - na zarządzanie
państwem. Poza samym tytułem na etapie finałowym, wybrani
laureaci otrzymują również nagrody dodatkowe - ja na przykład
otrzymałam nagrodę im. prof. dr. hab. Aliny Brodzkiej-Wald za
najlepszą rozprawkę napisaną na III etapie OLiJP. Oprócz nagród
od samego Komitetu
Głównego olimpiady, zazwyczaj laureaci oraz finaliści mogą się
ubiegać o nagrody za sukces edukacyjny od swojego miasta,
województwa czy miejscowości. Sukces w olimpiadzie umożliwia
również uzyskanie różnych stypendiów, w Województwie
Kujawsko-Pomorskim funkcjonuje np. program stypendiów
„Humaniści na start!”, honorujący różnorodne konkursy z
zakresu nauk humanistycznych, w tym OLiJP. Poza korzyściami
czysto rzeczowymi czy finansowymi, olimpiada polonistyczna
jest po prostu wspaniałą i uczącą przygodą. Jeśli ktoś bierze w
niej udział z pasji, z pewnością uczestnictwo w kolejnych
etapach konkursu daje po prostu ogrom satysfakcji. Chociaż
OLiJP, jak każda olimpiada przedmiotowa, wymaga bardzo
szerokiej wiedzy i ciężkiej pracy, umożliwia uczestnikom
indywidualny rozwój w zgodzie z ich własnymi
zainteresowaniami. Pozwala uczestnikom zgłębiać te kwestie,
które najbardziej ich interesują, i konfrontować swoje wnioski z
autorytetami. Jedną z największych korzyści OLiJP była dla mnie
właśnie możliwość konfrontacji własnych myśli oraz wniosków
związanych z literaturą oraz językiem z osobami, które zajmują
się tą tematyką od lat. Docenienie mojej wiedzy

przez nich, nie tylko na etapach pisemnych, ale przede
wszystkim podczas odpowiedzi ustnych, dało mi pewność
siebie, której zawsze trochę mi brakowało. Poczucie swobody i
przynależności w ramach ukochanej dziedziny jest naprawdę nie
do przecenienia.
Olimpiada Literatury i Języka Polskiego, podobnie jak większość
olimpiad przedmiotowych, jest trójstopniowa. Szczegółowe
informacje dotyczące przebiegu każdego z etapów oraz zasad
„awansowania” do kolejnych stopni zawodów znajdują się w
regulaminie na stronie olimpiady. Pierwszy etap, czyli zawody
szkolne, jest najspokojniejszym stopniem rywalizacji. Przed
rozpoczęciem roku szkolnego Komitet Główny OLiJP ogłasza na
swojej stronie zestaw proponowanych tematów rozprawek,
które mają być opracowane samodzielnie przez uczestników
pod opieką nauczycieli polonistów. Tak naprawdę trzeba na tym
etapie napisać w domu pracę badawczą, stosunkowo długą,

prawdopodobnie najdłuższą, jaką napiszecie w ramach olimpiady
- ma mieć ona od 10 do 15 stron. Pracę pisze się na komputerze,
czcionką o wielkości 14. Najtrudniejszym i najważniejszym
krokiem na tym etapie jest moim zdaniem wybór tematu -
trzeba mieć świadomość, że będzie się on za uczestnikiem
ciągnąć, ponieważ odpowiedź ustna na drugim etapie olimpiady
jest de facto obroną napisanej wcześniej pracy. Egzaminatorzy
przepytują wówczas uczestników na podstawie tego, co napisali,
aby sprawdzić, czy faktycznie posiadają wiedzę, czy tylko spisali
informacje z książek i źródeł, na które powołali się w bibliografii.
Tak więc przy wyborze tematu trzeba mieć na uwadze kilka
kluczowych kwestii:
Jeśli temat jest szeroki, przekrojowy (np. wymagający analizy
jakiegoś motywu na przestrzeni wielu epok literackich lub
wielu dzieł), to trzeba mieć świadomość, że egzaminatorzy
będą od nas wymagać równie szerokiej wiedzy. Jeśli ktoś
czuje się ze swoją wiedzą pewnie, omówił w szkole
większość kwestii, które będzie musiał opracować, nie
powinien mieć problemu. Jeśli jednak temat

wymaga od nas analizy jakiegoś motywu od literatury
staropolskiej aż do współczesnej, a my jesteśmy w szkole na
etapie romantyzmu, być może nie warto ryzykować.
Jeśli temat jest zbyt wąski i wyspecjalizowany, również może
to być dla nas groźne. Trzeba pamiętać, że praca nad nim
będzie od nas wymagała bardzo głębokiej analizy, „kopania”
wśród wielu źródeł, bardzo specjalistycznej wiedzy, ale za to
ograniczonej do konkretnego skrawka ogólnych wymagań.
Ta taktyka będzie dobra dla osób, które mają wiedzę ogólną
na zadowalającym poziomie, ale chciałyby „wgryźć” się w
jakiś wybrany temat, i są gotowe na cierpliwe
przeszukiwanie różnych akademickich źródeł, bo szkolne
podręczniki w tym wypadku nie wystarczą.
Trzecią, najważniejszą kwestią, jest podstawowe pytanie -
czy wybrany temat nas interesuje. Zarówno podczas
szukania źródeł, jak i podczas pisania i poprawiania pracy, a
wreszcie podczas nauki i opracowywania omówionych w niej
kwestii podczas nauki do drugiego etapu - będzie nam dużo
łatwiej, jeśli faktycznie będziemy tego wszystkiego ciekawi.
Trzeba mieć świadomość, że spędzimy nad

wybranym tematem wiele godzin i niejednokrotnie będziemy
zmuszeni wracać do napisanej pracy. To może być przyjemny
proces, ale decydując się na jakiś temat, musimy go zwyczajnie
„czuć”. Inaczej sami skazujemy się na mękę i prawdopodobnie
nie osiągniemy zadowalających efektów ani nie przekonamy
egzaminatorów.
Ja, biorąc udział w olimpiadzie, zaczynałam drugą klasę w
trzyletnim liceum - moja szkolna wiedza kończyła się zatem na
epoce romantyzmu. Była to zresztą jedna z najbardziej
interesujących mnie epok, więc wybierając temat, sugerowałam
się zarówno własnymi zainteresowaniami, jak i trzeźwą oceną
własnej wiedzy w momencie startowania. Moja rozprawka była
zatytułowana „Zaraza jako temat literacki w twórczości polskich
romantyków”.
Drugi etap rywalizacji (zawody okręgowe) dzieli się na dwie, a w
zasadzie trzy części - pisemną (praca pisemna + test językowy)
oraz ustną (obrona pracy z pierwszego etapu). O kwalifikacji do
tego etapu dowiadujemy się na 30 dni przed terminem jego
pisemnej części.
W ramach zawodów pisemnych uczestnicy piszą rozprawkę lub
pracę o charakterze interpretacyjnym, a po przerwie - test
językowy. Uczestnicy specjalizacji teatrologicznej piszą pracę z
zakresu wiedzy o teatrze i dramacie, niestety nie jestem w
stanie powiedzieć nic więcej na ten temat, ponieważ sama nie
wybrałam tej specjalizacji.
Tematy prac oraz interpretacji uczestnicy poznają dopiero po
rozpoczęciu zawodów, i trudno tu przewidzieć, czego się
spodziewać. Z mojego doświadczenia, podobnie jak na
pierwszym etapie, tak i tutaj należy kierować się intuicją i
własnymi zainteresowaniami. Na stronie OLiJP znajduje się
archiwum, w którym można sprawdzić tematy z zeszłych lat, i to
daje pewien ogląd, zdecydowanie warto je przejrzeć w ramach
przygotowań, a nawet spróbować napisać jakąś próbną pracę w
domowych warunkach. Osobiście na każdym etapie wybierałam
rozprawkę zamiast interpretacji, ponieważ moim zdaniem ta
forma pisemna daje nam po prostu większą wolność - sami
wybieramy argumenty, jakimi podeprzemy swoją tezę, mamy po
prostu większą „władzę” nad swoją pracą. Ogranicza nas tylko
temat, a nie cały utwór, który musimy

trafnie zinterpretować. Tematów jest zwykle wystarczająco
dużo, aby każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Temat mojej
rozprawki na tym etapie brzmiał: „Negacja, odrzucenie,
kontestacja - na podstawie wybranych utworów dawnych i
współczesnych omów przykłady takich postaw oraz sposoby ich
literackiej reprezentacji”. Był zatem bardzo szeroki („utwory
dawne i współczesne”), ale tak jak na pierwszym etapie mogło to
być pułapką, na drugim było świetnym sposobem na „oszukanie”
systemu. Z pracy pisemnej napisanej na drugim etapie nikt nie
będzie nas później przepytywał, więc możemy się odważyć na
bardziej ogólny i plastyczny temat. Ja wybrałam go dlatego, że
mogłam go zrealizować na podstawie ulubionych książek - brak
ograniczeń dotyczących epok i gatunków dał mi wolność
wyboru. „Negacja, odrzucenie, kontestacja” - krótko mówiąc
bunt, sprzeciw, opór, czyli motywy, które można znaleźć niemal
wszędzie. W swojej pracy powołałam się na „Hamleta”, następnie
na utwór Herberta (wiersz „Tren Fortynbrasa” nawiązujący do
„Hamleta” właśnie), a także do mojego ukochanego pisarza,
Alberta Camus, a konkretnie do dwóch jego dzieł - „Dżumy” oraz
„Mitu Syzyfa”.
Oparłam się więc wyłącznie na tekstach, które omawiałam w
szkole. Znałam dobrze ich szkolną interpretację i pamiętałam
treść, mogłam więc bezpiecznie zagłębić się w nie i poszukać w
nich argumentów, które pasowały do mojego tematu. Na tym
właśnie polega owa wolność i władza, którą możemy się cieszyć,
dokonując odpowiedniego wyboru tematu. Warto się tutaj
postarać, bo prace pisemne oceniane są w skali 60-punktowej, a
test językowy - w 30-punktowej. Rozprawka jest więc
przeważającym składnikiem oceny, na podstawie której
następuje kwalifikacja do części ustnej.
Co do testu językowego - dla wielu osób wydaje się to
problematyczne, bo pojęcia takie jak przydawka, liczebnik czy
rozkład logiczny zdania kojarzą się raczej ze szkołą podstawową,
niż z liceum. Paradoksalnie przygotowanie do tego etapu jest
jednak dość schematyczne - trzeba po prostu rozwiązać jak
najwięcej testów z poprzednich edycji olimpiady i pouczyć się z
repetytorium maturalnego. Z dobrą pracą pisemną powinno to
wystarczyć do kwalifikacji do kolejnego etapu (trzeba mieć
minimalnie 20/30 punktów z testu i 40/60 punktów z pracy).
Wyniki tej części zawodów są publikowane

w terminie 7 dni roboczych od daty ich przeprowadzenia.
Część ustna drugiego etapu olimpiady - chyba najtrudniejszy i
najbardziej istotny moment rywalizacji. Niby przeszliśmy już tak
dużo, ale jak teraz odpadniemy, to zostajemy z niczym. To ten
etap decyduje o naszej kwalifikacji do finału.
W tej części członkowie jury przeprowadzają z uczestnikiem
rozmowę, w której stawiają mu pytania związane z tematem i
zawartością jego pracy. Co najmniej jeden z członków komisji
zna naszą pracę dokładnie. Z założenia padną 3 podstawowe
pytania, ale członkowie komisji mogą też zadawać pytania
dodatkowe. Egzaminatorzy mogą spytać „o wszystko” - jak więc
się do tego przygotować?
Mówiąc prosto - usiąść nad swoją pracą i przeanalizować ją jak
najdokładniej, starając się przewidzieć, o co możemy zostać
zapytani. Niezastąpiona jest na tym etapie rola polonisty, który
powinien nam pomóc dzięki swojemu doświadczeniu. Warto
pamiętać, że poza pytaniami z zakresu literaturoznawstwa, na
pewno zostaniemy tutaj zapytani o język. Najłatwiej wyjaśnić tę
kwestię na przykładach - ja w swojej pracy z pierwszego

etapu pisałam o dwóch utworach - „Konradzie Wallenrodzie”
Adama Mickiewicza oraz „Ojcu Zadżumionych” Juliusza
Słowackiego. Przed drugim etapem przeczytałam obie książki
ponownie, wyszukując wszelkie charakterystyczne cechy
stosowanego w nich języka, np. wypisałam orientalizmy i
zapożyczenia i przeanalizowałam ich etymologię. Jeden z tych
utworów był powieścią poetycką, a drugi poematem, więc
przeanalizowałam dokładnie, czym charakteryzują się oba te
gatunki, czym się różnią, jakie są ich inne przykłady i jaka jest
ich tematyka. Po prostu jeszcze bardziej wyspecjalizowałam się
w każdej kwestii, którą poruszyłam w swojej pracy, poszerzyłam
i ugruntowałam swoją wiedzę. To jest trochę praca skryby, bo
żeby to wszystko zebrać i się tego nauczyć, trzeba dużo
notować. Kolejną, bardzo ważną rzeczą, o której należy
pamiętać, jest bibliografia - egzaminatorzy chętnie „łapią”
uczestników na tym, że wykorzystali jakiś fragment, nie
rozumiejąc dokładnie ani jego, ani całości. Znajomość
wykorzystanych źródeł świadczy o naszym profesjonalizmie.
Warto dokładnie sprawdzić, na kogo się powołujemy. Warto
znać i używać nazwisk autorytetów w określonej dziedzinie, a

jeszcze lepiej, jeśli uda nam się znaleźć opracowania świadczące
o jakiejś naukowej dyskusji pomiędzy znawcami danego tematu,
powołać się na różne perspektywy i podejścia. Udowodnimy
wówczas komisji, że korzystaliśmy ze źródeł świadomie i
sformułowaliśmy wnioski obiektywnie, korzystając z różnych
opinii.
Trzeba pamiętać, że odpowiedź ustna to przede wszystkim
rozmowa, i mamy w niej dużą władzę, bo możemy nią kierować.
Na pewno przygotowania do tego etapu zajęły nam dużo czasu i
dokonaliśmy w ramach niego wielu odkryć, którymi chcemy się
podzielić - nie można bać się o nich mówić! Nawet, jeśli pytanie
nas zaskoczy, możemy pokierować swoją odpowiedzią tak, by
zacząć mówić o czymś, o czym dużo wiemy i co po prostu nas
interesuje. I nie można się bać, jeśli komisja milczy - to dobrze!
Mówmy tak długo, aż ktoś nam nie przerwie. Prawdopodobnie
unikniemy w ten spsoób pytań dodatkowych, jednak jeśli padną,
nie należy się ich bać. Czasem dodatkowe pytanie może nam
pomóc, jeśli się zatniemy, i dzięki niemu wrócimy na właściwy
tor. Egzaminatorzy chcą nas zrozumieć i upewnić się, że wiemy,
o
czym mówimy. Pasja i szeroka, specjalistyczna wiedza z
pewnością im zaimponują, ale to właśnie pasja, a nie sucha,
wykuta wiedza, jest widoczna i odczuwalna na pierwszy rzut
oka, i na pewno zostanie doceniona.
Po zakończeniu części ustnej etapu okręgowego jury sumuje
liczbę punktów uzyskanych we wszystkich częściach drugiego
etapu i rekomenduje określoną liczbę uczestników do zawodów
finałowych (trzeba uzyskać co najmniej 90 punktów).
Zawody ogólnopolskie przebiegają dwuetapowo - tutaj również
czeka nas praca pisemna oraz odpowiedź ustna.
Po pierwsze musimy wybrać sobie dwa tematy z Przewodnika po
tematach znajdującego się na stronie OLiJP - jeden literacki i
jeden językowy. Podczas wyboru ponownie powinniśmy
kierować się zainteresowaniami, ale również zdobytą dotąd i
utrwaloną wiedzą - logiczniej jest iść dalej tokiem „specjalizacji”
określonej tematem z pierwszego etapu, bo nie zostanie nam już
wiele czasu na zdobycie nowej wiedzy z jakiegoś innego zakresu.
Z wiedzy dotyczącej wybranych

tematów zostaniemy dokładnie przepytani na części ustnej
finału, a więc ostatnim etapie całej olimpiady. Powraca tutaj
zatem „praca skryby”, wymaga ona od nas jednak również
zdobycia i wypożyczenia wskazanych w przewodniku lektur i
przyswojenia wiedzy dotyczącej wszystkich wymienionych w
ramach tematu zagadnień. Osobiście przygotowując się do
ostatniej odpowiedzi ustnej skomponowałam notatkę, w której
opracowałam wszystkie te zagadnienia (głównie w oparciu o
wskazane i zdobyte lektury), a następnie nauczyłam się tej
skondensowanej formy na pamięć. To wystarczyło, aby osiągnąć
prawie maksymalną liczbę punktów, ale weźcie pod uwagę, że te
przygotowania zajmują trochę czasu. Nie warto bagatelizować
części ustnej, bo punktacja z tej części zawodów jest bardzo
istotna podczas ostatecznej kwalifikacji - od tej części zależy,
czy dane nam będzie zdobyć tytuł laureata, czy finalisty.
Kiedy ja brałam udział w OLiJP, o kwalifikacji do części ustnej
dowiedziałam się w nocy, około godziny 23:00 - wtedy
poinformowano mnie, że następnego dnia o 9:00 będę
odpowiadać i walczyć o tytuł laureata. Praktycznie zarwałam

noc, bo chociaż miałam gotową notatkę, niespecjalnie uczyłam
się jej wcześniej, nie wiedząc, czy w ogóle dostanę się do części
ustnej i nie wiedząc, jak duże jest znaczenie tego etapu. Mi się
udało, ale nie mogę z czystym sercem polecić tej taktyki. Z
perspektywy czasu im wcześniej opracujecie wybrany temat,
tym lepiej dla Was - regularne, codzienne powracanie do
notatek uchroni was od wizji nieprzespanej nocy na ostatniej
prostej.
Co do pracy pisemnej, ten etap wygląda podobnie do
poprzedniego, ale na napisanie pracy mamy zdecydowanie
więcej czasu, więc siłą rzeczy napisany tekst jest zwykle dłuższy
i bardziej złożony. Możemy powołać się na więcej argumentów,
pogłębić naszą analizę. Ponownie możemy wybrać rozprawkę
(przypominającą tutaj bardziej esej) lub interpretację
porównawczą. Osobiście wybrałam rozprawkę, bo poprzednie
etapy dały mi już doświadczenie w tej formie pisemnej, poza
tym, tak jak wcześniej wspomniałam - moim zdaniem daje ona
uczestnikowi największą wolność i władzę nad tym, co chce
przekazać komisji. Warto pamiętać, że pracę

z trzeciego etapu będą sprawdzać już inni ludzie, niż pracę z
drugiego, więc nie obawiajcie się powołać na tę samą książkę
czy inne dzieło kultury, jeśli będzie pasowało do wybranego
tematu i będziecie w stanie innowacyjne je zinterpretować. Na
ostatnim etapie olimpiady szerokie tematy również są
sprzymierzeńcami wobec uczestników - brak ograniczenia do
konkretnych epok czy gatunków pozwala na przekrojową,
bardziej wielopłaszczyznową analizę. Osobiście wybrałam np.
temat, który był de facto cytatem, do którego należało się
odnieść - „Literatura nie musi być sztuką udzielania odpowiedzi.
Ma być sztuką zadawania pytań.” (W. Myśliwski, rozmowa z
pisarzem, „Książki. Dwumiesięcznik” 2018, nr 5). Miałam tyle
szczęścia, że wiedziałam coś o wspomnianym pisarzu, jego
twórczość i sylwetkę omówiłam w ramach lekcji. Literatura jako
sztuka zadawania pytań - takie ujęcie wydawało się bardzo
przyjemne pod kątem poszukiwania argumentów. Ponownie
powołałam się na teksty, które najlepiej znałam i najbardziej
lubiłam, m.in. na twórczość Camus. Mniej znane,
„undergroundowe” teksty wcale nie są koniecznością - często
nawet szkolna lektura, przedstawiona

w nowym świetle, zinterpretowana głębiej, pod konkretnym
kątem, może się okazać kluczem do sukcesu. Oczywiście trzeba
zachować umiar - lektury z pierwszych klas szkoły podstawowej
raczej się nie nadadzą, licealne teksty są jednak jak najbardziej
dobrym wyborem. Nie trzeba bać się daleko idących dygresji i
śmiałych wniosków - ujęte odpowiednio będą pozytywnym
zaskoczeniem dla sprawdzających. Gdy brakuje pewności, czy
jakaś interpretacja jest słuszna, warto użyć bezpiecznych,
ostrożnych zwrotów, np. „Autor zdaje się pytać…”, „Zestawiając
przywołane wyżej utwory można dojść do wniosku…” i tak dalej.
Zastąpienie stwierdzeń pewnych bardziej przypuszczającymi
świadczy o dojrzałości i szacunku wobec analizowanego tekstu
oraz jego autora - do pewnego stopnia każde dzieło zawsze
pozostanie niezgłębione, często nie ma jednej właściwej
interpretacji, bo ta znana jest jedynie samemu pisarzowi. Jeszcze
lepiej, jeżeli oprócz własnych wniosków powołamy się na opinie
badaczy. W naszej analizie możemy wziąć pod uwagę również
realia historyczne i społeczne - taka wielopoziomowa analiza
jest bardzo ceniona przez egzaminatorów. To dobrze o nas
świadczy, jeśli
potrafimy swoją interpretację poprzeć nie tylko abstrakcyjnymi
pojęciami, ale również oprzeć ją o konkretne miejsce i czas.
Znajomość autorów, wątki biograficzne również działają na
naszą korzyść. Nasza praca ma być wyrazem tego, że myślimy w
otwarty, analityczny sposób, łącząc wiedzę z różnych dziedzin.
Na tym w istocie polega humanizm, chociaż często się o tym
zapomina. Tej iskry szukają sprawdzający na każdym etapie, a w
finale musimy zadbać o to, żeby rozbłysła najjaśniej.
przygotowaniach?
Jeśli chodzi o materiały, tutaj odpowiedź może być zaskakująca,
ale może też uspokoić wiele osób - nie trzeba sięgać od razu do
trudno dostępnych i obszernych podręczników akademickich. W
każdym razie to nic złego, jeśli nie czujecie się gotowi na
przyjęcie od razu tak specjalistycznej wiedzy, i to nie przekreśla
szans na sukces w OLiJP. Z własnego doświadczenia znacznie
lepiej jest zajrzeć najpierw do zwykłych licealnych
podręczników. W mojej
szkole korzystaliśmy z serii podręczników „Przeszłość to dziś”
wydawnictwa Stentor. Spędziłam sporo czasu po prostu czytając
ten podręcznik - uważam, że ładnie zostało tam nakreślone tło
kolejnych literackich epok, nie zabrakło kontekstu
historycznego, wątków biograficznych najważniejszych
twórców, historii idei i tak dalej. Umieszczono w nich również
szereg tekstów i fragmentów, na które można się później
powołać czy to w rozprawce, czy w odpowiedzi ustnej. Ucząc się
z podręczników równoległe tworzyłam sobie notatkę, swego
rodzaju „skrypt” w którym zgodnie z tokiem epok wypisywałam
sobie teksty, na które mogłabym się później powołać, razem z
krótkim, schematycznym opisem - notka o autorze, motywy,
najciekawsze cytaty itd. W moich podręcznikach znajdowały się
również często teksty badawcze lub ich fragmenty, mówiące o
jakimś motywie, epoce czy twórcy. Z tych tekstów również
wypisywałam sobie informacje. Znajomość takich opinii
naprawdę robiła dobre wrażenie na egzaminatorach, którzy nie
wiedzą przecież, jak na nie trafiłam. W końcu rzadko kto zwraca
na nie uwagę w szkolnych podręcznikach! Potem czytałam sobie
tę notatkę
wielokrotnie przed każdym etapem. Długo nad nią pracowałam i
naprawdę okazała się bardzo pomocna. Czasem wpadałam w
podręczniku na jakiś intrygujący tekst lub wątek, o którym sama
bym nie pomyślała, a potem szukałam o nim dodatkowych
informacji w internecie. Jeśli chodzi o internet, to miałam tam
dwóch „najlepszych przyjaciół”: po pierwsze - wyszukiwarkę
„google scholar”, dzięki której można łatwo wyszukać ciekawe
źródła, opracowania i teksty naukowe bez konieczności
przekopywania się przed stronki pokroju „bryk.pl”. Najczęściej
są to na tyle profesjonalne źródła, że spokojnie można umieścić
je w swojej bibliografii, a często wcale nie są długie! Po drugie -
stronę ortograf.pl, która była dla mnie ogromnym ułatwieniem
na szkolnym etapie olimpiady. Pisząc wypracowanie na 15 stron
trudno uniknąć głupich błędów, literówek czy źle postawionych
przecinków - zamiast godzinami wyszukiwać je w i tak długo
pisanej pracy, można po prostu skopiować tekst i strona
automatycznie wyszuka nasze pomyłki, w większości sugerując,
jak je poprawić.
Nie uczęszczałam na żaden kurs, ale muszę przyznać, że przez

cały czas trwania olimpiady byłam w stałym kontakcie z moją
polonistką, która nie szczędziła mi wskazówek oraz wspólnych
ćwiczeń. Często spotykałyśmy się np. na Teams z pozostałymi
uczestniczkami olimpiady z mojej szkoły, i podczas takiego
spotkania analizowałyśmy tematy rozprawek z zeszłych lat.
Nasze zadanie polegało na tym, że miałyśmy sprawnie i szybko
wpadać na pomysły, jakich tekstów użyłybyśmy jako
argumentów w konfrontacji z takim tematem. Zapisywałyśmy to
potem w formie notatek i wracałyśmy do nich przed etapami
pisemnymi.
To w zasadzie wszystko - szkolny podręcznik, repetytorium
maturalne (pod kątem testu językowego na drugim etapie) i
rozszerzona wiedza ze źródeł w internecie.
To naprawdę wystarczy, nie potrzebujecie wyszukanych,
opasłych tomisk z biblioteki (chyba że z polecenia polonisty, jeśli
z nim współpracujecie, co szczerze polecam).
Poza tym warto też zaglądać na Facebooka - uczestnicy OLiJP
tworzą w każdej edycji olimpiady grupy, na których wzajemnie
sobie pomagają, wspierają i udzielają porad (również uczestnicy
poprzednich edycji, a nawet nauczyciele!).

Osobiście dowiedziałam się o tej grupie dopiero w okolicy finału,
jakoś nie pomyślałam wcześniej - ale to tylko potwierdza, że
praca, zaangażowanie i pasja są najważniejsze w osiągnięciu
sukcesu. Nie ma żadnego tajnego kodu ani wzoru, który
uczestnicy przekazują sobie z pokolenia na pokolenie. Zdarza
się, że różnego rodzaju grupki stają się też trochę miejscem
zbiorowej paniki - nie warto dać się zastraszyć, bo na OLiJP, jak
w każdym konkursie, dużo też zależy od szczęścia.
Na to pytanie odpowiedziałam w zasadzie w ramach
poprzednich dwóch. Łatwiej mi było wyjaśnić tok nauki razem z
opisem kolejnych etapów, bo to działa w ścisłej, wzajemnej
zależności.
Przed uczestnictwem w OLiJP latami walczyłam z

nieśmiałością i nieco zaniżonym poczuciem własnej wartości.
Największym wyzwaniem zdawały się dla mnie zatem
odpowiedzi ustne - forma pisemna wydawała się
bezpieczniejsza, dawała czas na przemyślenie odpowiedzi,
większą kontrolę. Okazało się jednak, że nie taki diabeł straszny.
Kluczem do sukcesu na pierwszej odpowiedzi ustnej, czyli
obronie pracy z pierwszego etapu, była sumienna analiza tych
piętnastu stron, zdanie po zdaniu, i poszerzenie wiedzy
dotyczącej każdego wymienionego pojęcia, gatunku, autora,
kontekstu itd. To była żmudna, ale w gruncie rzeczy niezbyt
skomplikowana praca. Gdy zaczęłam odpowiadać na zadane mi
pytanie (miałam przedstawić różne literackie ujęcia motywu
samotności, który analizowałam na przykładzie jednego dzieła w
swojej pracy - spodziewałam się podobnego pytania), zdałam
sobie sprawę, że to ja mam kontrolę nad tym, jak potoczy się ta
rozmowa. W toku przygotowań poznałam wiele nowych
tekstów, które bardzo mi się spodobały (a nie były wcale długie,
najdłuższe miały mniej niż 100 stron!), podekscytowały mnie te
nowe odkrycia - więc postanowiłam zrobić wszystko, żeby móc
o nich opowiedzieć. Egzaminatorzy

dostrzegają tę pasję i chęci, podparte w końcu ciekawą,
poszerzoną wiedzą, więc na pewno dadzą wam mówić, jeśli
będziecie to okazywać. Macie im udowodnić, że wiecie, o czym
mówicie i że to was naprawdę interesuje. Nie ma co się bać, nie
trzeba być genialnym mówcą ani śmiałą i otwartą osobą -
wystarczy to „poczuć”. Ja np. wymieniając te literackie
przykłady, o które zostałam poproszona, powołałam się na
teksty z różnych epok, m.in. ze średniowiecza, z romantyzmu
oraz literatury współczesnej. Nie przepadałam za
pozytywizmem więc nie wspomniałam żadnego utworu z tej
epoki, a sytuacja wyglądała tak, że przewodniczący mojej komisji
był specjalistą właśnie z tego zakresu. Mój epokowy przeskok
potraktował jednak żartobliwie - „O, jak zgrabnie pominęła Pani
pozytywizm, haha! No dobrze, proszę mówić!” - a ja właśnie
przechodziłam do swojego ukochanego Alberta Camus. Mówiłam
tak długo i z taką pasją, że dostałam od niego później
maksymalną liczbę punktów, a na ostatnie, językowe pytanie,
którego najbardziej się obawiałam, zostało niewiele czasu, więc
nie musiałam długo mówić. To chyba dobry dowód na to, że nie
tylko nad pracą pisemną macie znaczną kontrolę.

A nie ma nic bardziej uczącego, jak możliwość konfrontacji
własnych wniosków i wiedzy z ekspertami. To nie są wasi
wrogowie i naprawdę nie dążą do waszej porażki. Wasz sukces
cieszy ich równie mocno, co was, pamiętajcie o tym!
Być może zabrzmi to banalnie, ale kluczem do sukcesu w moim
przypadku była intuicja. Postawiłam sobie założenie, że w końcu
lubię literaturę, więc będę się uczyć i rozwijać w toku olimpiady
zgodnie ze swoimi zainteresowaniami. Zdecydowałam się skupić
i wyspecjalizować w zakresie, który jest mi potrzebny i który
najbardziej mi się podoba. Otrzymując tytuł laureata OLiJP
zakończyłam przygodę z tym konkursem z zabawną
specjalizacją, opartą de facto na średniowieczu i romantyzmie
(zapewne wiecie, że te epoki mają sporo wspólnego) oraz
odrobinie współczesności, i kilku motywach - zarazie,
samotności, buncie i wewnętrznym rozdarciu bohatera. Może
brzmi to ciut przygnębiająco, ale właśnie te pojęcia były dla
mnie zawsze najciekawsze, o nich zdążyłam nauczyć się sporo w
szkole i to one były ważnymi

elementami moich ulubionych utworów oraz ważną częścią
filozofii, która jest dla mnie bardzo istotna (egzystencjalizmu). W
tym zakresie czułam się coraz swobodniej z każdym kolejnym
etapem i był to swego rodzaju uniwersalny klucz, którym za
każdym razem otwierałam sobie drzwi do kolejnych części
olimpiady. Warto znaleźć sobie taką niszę na starcie, wybierając
temat pierwszej, szkolnej rozprawki, i iść tą ścieżką dalej w
zaparte. Nikt nie jest omnibusem i nikt nie wie wszystkiego,
warto zatem zostać w czymś po prostu specjalistą.
Kolejny banał - pasja. Wśród uczestników OLiJP było na
początku wiele osób, które olimpiady traktowały w sposób, że
tak to ujmę, „mechaniczny”, i przystępowały do konkursu tylko
dla kolejnego tytułu lub indeksu na studia. Nie ma co się
oszukiwać - ciężko osiągnąć sukces, jeśli sam proces do niego
prowadzący nie jest dla nas ani trochę przyjemnością. Mimo
wszystko trzeba to lubić i czuć, żeby przekonać

egzaminatorów, że zasługujemy na tytuł laureata czy finalisty.
Nie chodzi o to, żeby być bezbłędnym, bo pomyłki zdarzają się
każdemu, ale trzeba to kochać, nawet pomimo masy stresu,
ciężkiej pracy i ogromu wątpliwości. Dlatego to właśnie pasja
zdaje się być cechą szczególną zwycięzców OLiJP - w końcu
słowo to pochodzi od łacińskiego „passio”, oznaczającego
cierpienie. Żeby znieść trud olimpiady i osiągnąć sukces, trzeba
to wszystko po prostu na pokrętny, przekorny sposób kochać.
Wszystko to chyba ujęłam w poprzednich odpowiedziach, mogę
to zatem jedynie podsumować, najłatwiej chyba, jeśli to
wypunktuję.
1. Warto wybrać temat i zacząć nad nim pracę na etapie
szkolnym krótko po publikacji tematów na stronie OLiJP - ja
swoją pracę pisałam ponad tydzień (korzystając z tzw. urlopu
olimpijskiego czyli tygodnia zwolnienia

przysługującego olimpijczykom wedle statutu mojej szkoły),
codziennie spędzając nad nią te 5-6 godzin i na bieżąco
konsultując postępy z polonistką.
2. Współpraca z polonistą - nieoceniony składnik sukcesu
mojego i wielu innych olimpijczyków. Moja polonistka znała
dobrze moje możliwości, mój styl (sprawdzała wcześniej wiele
moich prac pisanych do szkoły), już w pierwszej klasie
powiedziała do mnie, że „będę jej laureatką”. Na pierwszym i
drugim etapie jej pomoc i doświadczenie były szczególnie ważne
- udzielała porad i wskazówek, na które trudno byłoby mi wpaść
samemu. Wspólnie ze mną przeanalizowała także całą pracę z
pierwszego etapu i wypisała mnóstwo pytań, które mogłaby mi
zadać jako egzaminator podczas ustnej obrony na drugim etapie.
Jeśli nie możemy liczyć na takie wsparcie od własnego
nauczyciela, warto poszukać go gdzie indziej - na
Facebookowych grupach olimpijskich ogłaszają się nauczyciele
oraz byli uczestnicy chętni pomóc nowym olimpijczykom. O taki
mentoring możecie zwrócić się też do mnie, danie kontaktowe
zostaną umieszczone gdzieś w tym rozdziale.

3. Intuicja - podążajcie za własnymi zainteresowaniami i
zbudujcie swoją specjalistyczną „niszę”, w której będziecie się
czuć swobodnie i z której będziecie mogli korzystać
uniwersalnie na każdym etapie.
4. Źródła - NIE MUSICIE od razu sięgać do podręczników
akademickich, bo najprawdopodobniej dojdziecie sokratejskiego
wniosku „Wiem, że nic nie wiem”. Od ogółu do szczegółu -
najpierw proste i łatwo dostępne źródła, np. szkolne podręczniki
i repetytoria, stopniowo samoistnie będziecie odkrywać nowe,
bardziej specjalistyczne źródła wiedzy.
5. Pasja - pamiętajcie, że w olimpiadzie nie chodzi tylko o tytuł.
Zadbajcie o to, żeby cały proces był dla was ciekawy,
korzystajcie z niego. To może być naprawdę piękna przygoda.
Nie traktujcie jej jak przykry obowiązek.
6. Kontrola - pamiętajcie, że pisząc czy odpowiadając, macie
władzę nad tym, co chcecie przekazać egzaminatorom. Nie
bójcie się przejąć kontroli i prowadzić waszą pracę lub
odpowiedź w rejony, które was interesują i w których czujecie
się swobodnie.
Nie, jeśli generalnie nie mamy problemów z pisaniem prac
pisemnych i jesteśmy otwarci na przyswajanie nowej wiedzy.
Jeśli jednak jesteśmy zdani sami na siebie, a nasz polonista nie
wywiązuje się z roli olimpijskiego opiekuna, to warto się
rozejrzeć za dodatkową pomocą. Nikt nie przyswoi wiedzy za
nas, ale wskazówki, ćwiczenia i wspólna "burza mózgów"
naprawdę się przydają!
Również służę, jeśli ktoś byłby zainteresowany.
Zachęcam do kontaktu mailowego na adres
ellen.kuzma13@gmail.com lub za pośrednictwem platformy
Superprof https://www.superprof.pl/tegoroczna-maturzystka-
wyniki-matur-historia-wos-tnie-podziel-wiedz-teoretyczn-
praktyczn.html.
Oferuję korepetycje on-line w ramach przygotowań do
olimpiady, ale również korepetycje przedmiotowe z języka
polskiego (a także z historii oraz wiedzy o społeczeństwie).
Chętnie pomogę zwłaszcza w pisaniu wypracowań - napisałam

w życiu mnóstwo rozprawek, interpretacji, opowiadań, esejów i
wszelkich innych form pisemnych. Jestem "dobrze
wytrenowana" i wierzę, że każdy może nauczyć się trafnie
ujmować myśli w słowa. Za rozprawkę na finałowym etapie
olimpiady otrzymałam maksymalną liczbę punktów i nagrodę
specjalną. Postaram się jak najlepiej przekazać wiedzę
wynikającą z tego doświadczenia.

ROZDZIAŁ 11
OLIMPIADA WIEDZY O POLSCE

I ŚWIECIE WSPÓŁCZESNYM
Wywiad z laureatką - Julią Pyzińską
Kontakt w sprawie korepetycji: instagram @juliapyzinska

Przede wszystkim udział w finale Olimpiady pozwala na
osiągnięcie tytułu laureata lub finalisty, a z tym wiążą się
nagrody finansowe oraz rzeczowe. Myślę, że najważniejszy i
najbardziej przydatny jest maksymalny wynik na maturze
rozszerzonej z wiedzy o społeczeństwie. Dodatkowo wiele
uczelni zwalnia lub ułatwia proces rekrutacyjny.
Olimpiada składa się z trzech etapów: szkolnego, okręgowego
oraz centralnego, który zazwyczaj odbywa się na Uniwersytecie
Warszawskim. W moim przypadku tylko etap szkolny odbył się
zgodnie z planem. Reszta została przeprowadzona zdalnie ze
względu na pandemię. Program Olimpiady składa się z dwóch
bloków tematycznych. Stały blok obejmuje przemiany
społeczno-gospodarcze we współczesnym świecie i Polsce oraz
struktury i mechanizmy życia politycznego w Polsce i świecie.
Zmienny blok tematyczny jest ustalany corocznie dla każdej
edycji zawodów. Test zawodów szkolnych obejmuje tylko

zagadnienia z bloku stałego. W tegorocznej edycji etap
okręgowy składał się z dwóch egzaminów ustnych; pierwszy z
bloku stałego, drugi z bloku zmiennego. Podczas zawodów
centralnych odbył się test online, a następnie egzamin ustny,
który wyłonił laureatów. Następnie w Uniwersytecie
Warszawskim odbyło się wręczenie nagród dla 30 laureatów
Olimpiady oraz Quiz, w którym uczestniczyły osoby zajmujące
miejsca w pierwszej dziewiątce.
przygotowaniach?
Przede wszystkim dostępne materiały od prof. Konstantego A.
Wojtaszczyka. Polecam przerobić testy z poprzednich lat oraz
przeczytać repetytorium Nowej Ery. Trwała pandemia, więc w
każdej wolnej chwili zapisywałam się na darmowe szkolenia,
warsztaty i webinary. Ja korzystałam z wydarzeń, które były
organizowane przez m.in. Uniwersytet SWPS, Adwokat Uczy,
czy Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Z książek przeczytałam „Polskie prawo konstytucyjne.

Zarys Wykładu” od Leszka Garlickiego oraz „Historia polityczna
Polski 1989-2015” Antoniego Dudka. Muszę zaznaczyć, że od
wielu lat śledzę polską politykę i jestem na bieżąco z
wydarzeniami na świecie, dlatego było mi o wiele łatwiej
zrozumieć niektóre procesy. Głównie polecam Gazetę
Wyborczą, Onet, TVN24, czy The Guardian. Polityczny Twitter
również dużo pomaga! Nie lubię wyłącznie „kuć na pamięć”. Dla
zobrazowania często podaję taki przykład: gdy ktoś pyta o
kadencję Rzecznika Praw Obywatelskich, to nie staram się
przypomnieć ile było napisane w repetytorium, a liczę ile Adam
Bodnar był na tym stanowisku (pamiętając o sprawie w
Trybunale Konstytucyjnym).
Szczerze mówiąc, do szkolnego etapu przeczytałam jedynie
podstawowe informacje z repetytorium. Moim zdaniem tutaj
potrzebna jest podstawowa wiedza oraz bycie na bieżąco z
wydarzeniami na świecie.
Większe przygotowania zaczęłam do egzaminu ustnego na
etapie okręgowym. (Tutaj nie mogę podać konkretnych działów,
bo niestety pojawia się blok zmienny, który jest inny co roku).
Czytałam dostępne artykuły i publikacje. Najczęściej miałam
przy sobie listę z wymaganymi zagadnieniami i szukałam
prezentacji lub wykładów na dany temat. Przy pomocy
repetytorium przerobiłam tematy związane ze społeczeństwem,
demokracją, stosunkami międzynarodowymi i Unią Europejską.
Podobnie wyglądały przygotowania do ostatniego etapu. Tutaj
zaczęłam od pytań, które pojawiały się w poprzednich latach (są
dostępne na grupie na Facebook’u). Na ich podstawie pisałam
przykładowe odpowiedzi ustne. Dopiero na tym etapie
przeczytałam podane wyżej dwie książki. Przez cały okres
przygotowań zebrałam sporo materiałów oraz notatek, dlatego
można się ze mną kontaktować w tej sprawie.

Sądzę, że utrzymanie motywacji do dodatkowej nauki. Nie
miałam rozszerzonego wosu, więc przedmiot ten ostatni raz
miałam w pierwszej klasie liceum. Przyjęłam taktykę, że nie
zaszkodzi spróbować swoich sił, bo zawsze mogę napisać
maturę z tego przedmiotu. Po paru tygodniach, nauka stała się
jedynie przyjemnością, bo nie robiłam tego z przymusu.
Zainteresowanie otaczającym mnie światem, łatwość w łączeniu
konkretnych wydarzeń z danymi lub opisanymi procesami w
repetytorium oraz śledzenie polityki.
Najczęściej są to osoby, które działają społecznie i udzielają się
w różnych organizacjach, młodzieżowych radach, czy sejmikach.
Młode osoby, które poznały wymagane zagadnienia od strony
praktyki, a teraz uczą się teorii.

Nawet jeśli nie jesteś na rozszerzonym wosie, to nic straconego.
Większość z tego, co Ci potrzebne do OWPŚWu nauczysz się
sam/a, a nie na lekcjach w szkole. Mocno polecam dołączyć do
grupy na Facebook’u „Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie
Współczesnym”. Dodawane tam są wszystkie aktualności, ale
również dodatkowe materiały, czy pytania z poprzednich edycji.
Polecam korzystać z darmowych webinarów i szkoleń
organizowanych przez uczelnie oraz organizacje pozarządowe.

Absolutnie nie! Nie byłam na rozszerzonym wosie, ani nie
korzystałam z pomocy korepetytora i dałam radę, więc myślę, że
potrzebna jest jedynie motywacja i praca.
Trzeba orientować się w polityce, bo raczej na wiedzy o
społeczeństwie nie będą Cię uczyć o Gowinie i jego życiorysie! A
jeśli ktoś z Was będzie potrzebował pomocy, to można się ze
mną skontaktować przez Instagrama (@juliapyzinska) lub
Facebooka Julia Pyzińska. Mogę przesłać dodatkowe materiały,
bo mam ich naprawdę sporo!

ROZDZIAŁ 12
OLIMPIADA „LOSY ŻOŁNIERZA

I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO”
Wywiad z laureatką - Moniką Grochowską
Kontakt w sprawie korepetycji m.grochowska.v@gmail.com

Olimpiada ,,Losy Żołnierza i Dzieje Oręża Polskiego" w
ostatnich latach zyskuje na znaczeniu, ponieważ już zostanie
finalist(k)ą gwarantuje 100% z egzaminu maturalnego z historii.
Ponadto finaliści i laureaci korzystają z preferencji przy
przyjmowaniu na studia przyznanych mocą uchwał senatów
poszczególnych uczelni (np. rekrutując się na Uniwersytet
Jagielloński finaliści otrzymują 100 % z grupy przedmiotowej nr
1, w której brane pod uwagę są dwa przedmioty zdane na
poziomie rozszerzonym spośród czterech do wyboru: historia,
matematyka, wiedza o społeczeństwie, język polski).
Dodatkowo tytuł olimpijski ułatwia aplikowanie na różnego
rodzaju stypendia i wyjazdy naukowe. Czasem (tak jak w
przypadku Wioski Olimpijskiej) jest nawet wymagany, by móc
wziąć udział w rekrutacji.

Testy co roku składają się z dwóch bloków tj. zmiennego oraz
stałego. Blok stały sprawdza znajomość licealnej podstawy
programowej, w części testowej można z niego zdobyć mniej
punktów. Z kolei blok zmienny dotyczy jednego z pięciu
okresów, który co roku jest zmieniany. Ta część drobiazgowo
sprawdza wiedzę z zakresu historii wojskowości, dlatego
uczestnicy olimpiady biorący w niej udział po raz kolejni uczą
się często dość odmiennych rzeczy.
Bloki zmienne zatytułowane są w sposób następujący: „Od
Cedyni do Orszy”. Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w
latach 972–1514; „Od Obertyna do Wiednia”. Losy żołnierza i
dzieje oręża polskiego w latach 1531–1683; „Od Konfederacji
Barskiej do Powstania Styczniowego. Za Wolność Waszą i naszą”.
Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768–1864; „O
niepodległość i granice Rzeczypospolitej”. Losy żołnierza i dzieje
oręża polskiego w latach 1887–1922; „Od Traktatu Ryskiego do
Żołnierzy Niezłomnych”.
Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1921–1956.
Zawody odbywają się w kilku etapach. Najpierw odbywają się
zawody szkolne (tzw. I część zawodów I stopnia), najczęściej
szkoły macierzyste zobowiązane są do jej przeprowadzenia do
określonego dnia w październiku. Warto zwrócić uwagę, że po
przeanalizowaniu harmonogramów pozostałych olimpiad
humanistycznych jest to dość wczesny termin. Zgodnie z
regulaminem część testowa składa się z pytań zamkniętych i
trwa 90 minut, dotyczy wyłącznie bloku zmiennego. Z kolei w
trakcie części ustnej uczestnik/czka odpowiada na dwa pytania,
jedno dotyczy bloku zmiennego, a drugie stałego. Do kolejnego
etapu przechodzi ,,nie więcej niż 5 uczniów każdego nauczyciela
przygotowującego, którzy uzyskali najwyższą liczbę i
przekroczyli próg 60% punktów w kwalifikacjach obejmujących
część pisemną i ustną. Zakwalifikowanie do zawodów
międzyszkolnych większej liczby uczestników/czek z danej
szkoły jest możliwe tylko wyjątkowo, w przypadku uzyskania
równej liczby punktów przez dwóch lub więcej
uczestników/czek".
Część II zawodów I stopnia to już zawody międzyszkolne, które
odbywają się najczęściej na początku grudnia, trwają minimum
120 minut i dotyczą zarówno bloku zmiennego jak i stałego. W
tej części odbywa się bardzo duży odsiew uczestników/czek,
ponieważ przejść dalej może tylko 5 osób (lub więcej w
przypadku takiej samej liczby punktów) z najwyższym wynikiem
spośród kilkudziesięciu pod warunkiem, że wyniki te
przekroczyły 60% możliwych punktów do zdobycia. Jednak z
mojego doświadczenia wynika, że w niektórych miejscach do
uzyskania awansu potrzeba nawet 90%, tak było np. w Krakowie
w edycji 2021/2022, gdzie ostatnia osoba zakwalifikowana do
kolejnego etapu uzyskała 90%.
Osoby, które znajdą się w gronie szczęśliwców, przystępują do
zawodów okręgowych, które składają się z części pisemnej
,,pytania zamknięte wielokrotnego wyboru oraz pytania
otwartymi, które mogą mieć charakter interpretacji źródeł
historycznych, omówienia wybranych zagadnień, obejmujących:
blok zmienny (75% punktów) oraz blok stały (25% punktów” oraz
ustnej, która wygląda analogicznie do tej

z pierwszego etapu. Część pisemna trwa minimum 120 minut, a
ustna po 20 minuta na każdego uczestnika. Do zawodów
centralnych przechodzą wszystkie osoby, które zarówno z
części pisemnej, jak i ustnej otrzymały minimum 60% możliwych
punktów do zdobycia.
Zawody centralne składają się z dwóch części. Pierwsza z nich
polega na napisaniu wypracowania na jeden z pięciu
zaoferowanych tematów, trwa ona 3 godziny. Tytuł finalisty (i
100% z egzaminu maturalnego z historii) otrzymują osoby, które
za wypracowanie uzyskały minimum ocenę dobrą.
Do drugiej części przechodzą osoby, które otrzymały
największą liczbę punktów w zawodach okręgowych i w I części
zawodów centralnych. Ciekawy jest fakt, że w edycji 2021/2022
w województwie lubelskim wystarczyły 183 punkty, by uzyskać
taki awans a w województwie zachodniopomorskim potrzebne
było aż 313 punktów.
Druga część zawodów centralnych odbywa się w czerwcu i
polega na ,,rozwiązaniu zadań w kilku konkurencjach (m.in.:
broń i barwa, geografia militarna, malarstwo batalistyczne,
biografistyka,
Warszawa, film i kroniki filmowe, fotografia wojenna, poezja,
pieśń wojenna i wojskowa, interpretacja źródła historycznego
itp.), a także na przygotowaniu prezentacji i oprowadzaniu po
wybranych losowo obiektach historycznych w Warszawie i na
Mazowszu lub po fragmencie Muzeum Wojska Polskiego, a także
opisaniu wybranego losowo eksponatu muzealnego".
przygotowaniach?
Moim zdaniem na samym początku przygotowań warto
wyposażyć się w serię ,,Notatek z lekcji historii” wydawnictwa
OMEGA (mają pomarańczowe okładki). Są one stosunkowo
przystępne cenowo, a informacje w nich zawarte zostały
przejrzyście przedstawione graficznie. W książkach z zakresu
tematycznego mojej edycji uwzględnione były w nich również
informacje z zakresu wojskowości. Ze względu na blok zmienny
nie jestem w stanie polecić szczegółowych pozycji, ale na pewno
warto zapoznać się wykazem zalecanej literatury opublikowanej
na stronie olimpiady.
W edycji 2022/2023 warto zaznajomić się z serią zeszytów
,,Dzieje Narodu i Państwa Polskiego”, ponieważ prezentują
wydarzenia w ciekawy sposób. Równie ważne może być
przeczytanie książek napisanych przez Przewodniczącego
Komitetu Głównego Olimpiady profesora Grzegorza Nowika.
Brałam udział w dwóch edycjach Olimpiady i moja nauka
wyglądała całkowicie odmiennie. W drugiej klasie starałam się w
trakcie olimpijskich przygotowań chodzić systematycznie na
zajęcia, co, patrząc z perspektywy czasu, było błędem. W
kolejnym roku korzystałam w pełni ze zwolnienie olimpijskiego,
która oferuje moja szkoła. Dzięki temu przed kolejnymi etapami
uczyłam się całymi dniami. Glejt umożliwił mi również naukę w
domu, bibliotekach i kawiarniach, a zmienianie otoczenia w
trakcie nauki bardzo dobrze się u mnie sprawdziło. Często też
korzystałam z fiszek, żeby sprawdzić moją wiedzę.

Pierwszy etap sprawdza widzę ogólną i pewne ,,obycie’” w
historii, jednak kolejne są już bardzo szczegółowe. Ciekawe
opracowania historii wojskowości znajdują się w różnych
internetowych źródłach np. Wikipedii.
W drugiej i trzeciej klasie brałam udział w kilku olimpiadach,
dlatego najtrudniejsze było jednoczesne uczenie się różnych
przedmiotów, bowiem czasem odstęp między różnymi
olimpiadami wynosił zaledwie 2 dni. Dlatego już przed
zgłoszeniem się do danych zawodów przeglądałam terminarze i
zaznaczałam poszczególne dni w kalendarzu, by upewnić się, że
terminy się nie pokrywają. Dwa razy terminy mi się pokryły, na
szczęście nie w przypadku tej olimpiady, jednym z jej atutów jest
fakt, że etapy odbywają się w czwartki w odróżnieniu od
pozostałych olimpiad humanistycznych, gdzie są to soboty.

Mówiąc o innych trudnościach, chciałabym wspomnieć o stresie
już na etapie pisania danego etapu. W tym roku na jednym z
testów pojawiły się fragmenty nieznanych mi pieśni i hymnów,
które były bardzo wysoko punktowane, co bardzo mnie
zestresowało. W takich momentach jeśli czas pozwala przestają
na chwilę pisać i liczę punkty za odpowiedzi, których jestem
pewna bądź przechodzę dalej. Po chwili wracam do
problematycznego zadania i wtedy wydaje się łatwiejsze.
Myślę, że przyczyniło się do tego kilka czynników. Przede
wszystkim ogólne doświadczenie olimpijskie, szczegółowa
znajomość zasad olimpiady, wsparcie nauczyciela oraz pewien
spokój wynikający z faktu, że w klasie maturalnej miałam już na
koncie sukces olimpijski, który dawał mi wstęp na wymarzony
kierunek na jednej z najlepszych uczelni w kraju.

Każdy z nas jest inny, ale myślę, że łączy nas determinacja, co
wydaje się być cechą przynależną wszystkim olimpijczykom.
Kieruje nami wytrwałość w przystępowaniu do coraz to
trudniejszych etapów oraz fascynacja historią.
Na początku moich przygotowań do edycji 2020/2021
poświęcałam dużo czasu na zagłębianiu ogólnej wiedzy
historycznej z danego okresu, co okazało się niezbyt skuteczną
strategią (chociaż w zawodach międzyszkolnych uzyskałam
74,6%, nie było to wystarczające do awansu). Już na samym
początku olimpijskiej drogi warto zastanowić się ile czasu
jesteście w stanie poświęcić na naukę i z jaką wiedzą zaczynacie
przygotowania.
Jest to szczególnie istotne jeśli przystępujecie do olimpiady w
klasie maturalnej, ponieważ jeśli nie uda się Wam uzyskać tytułu
olimpijskiego, na wypracowaniu maturalnym nie ma zbytnio
przestrzeni do wykorzystania szczegółowej wiedzy z zakresu
wojskowości oraz być może trzeba nadrobić jakieś braki w
wiedzy z zakresu historii powszechnej.
Dlatego jeśli macie możliwość wzięcia udziału w klasie
pierwszej, drugiej lub trzeciej, zdecydowanie warto z niej
skorzystać nawet jeśli nie jesteście pewni swojej wiedzy. Taki
udział daje Wam szansę na obycie się z funkcjonowaniem tej
olimpiady.
Ponadto w trakcie przygotowań warto zachować balans między
nauką i życiem prywatnym. Jest to dość ciężkie (co potwierdzą
moi znajomi), ale bywa też możliwe. Jeśli czujecie przesyt, to
warto przestać na moment i zająć się czymś innym np. obejrzeć
dobry serial. Olimpiada powinna być ciekawą i rozwijającą
przygodą, a nie czymś, co wywołuje ataki paniki.

Na pewno taka pomoc jest dużym ułatwieniem i wydaje się być
konieczne w trakcie przygotowań do I części zawodów
centralnych, gdzie pisze się wypracowanie. Nauczyciel bądź
korepetytor sprawdzający próbne wypracowania jest w stanie
wyłapać jakieś drobne błędy i udzielić cennych wskazówek.
Olimpiady nie są żadną miarą wartości ucznia i uczennicy.
Warto pamiętać o ich (ja to określam słowem) przypadkowości,
ponieważ często sprawdzają tylko pewien ułamek wiedzy. Jeśli
będziecie mieć jakiekolwiek pytania jestem dostępna na
Facebooku pod linkiem:
https://www.facebook.com/profile.php?id=100013396893058
Podaję również mojego maila m.grochowska.v@gmail.com

ROZDZIAŁ 13
OLIMPIADA
ARTYSTYCZNA
Wywiad z laureatką - Anną Niestoruk
Kontakt w sprawie korepetycji: ania.niestoruk.12@gmail.com

Pierwszą korzyścią jaką daje olimpiada są ulgi w postępowaniu
rekrutacyjnym na studia (zasady mogą się różnić na uczelniach,
dlatego warto zaprzyjaźnić się z regulaminami) oraz 100 % z
historii sztuki na maturze. Już zdobycie tytułu finalisty daje
100% z historii sztuki!
Dzięki nauce do OA poszerzasz obszar swoich zainteresowań
oraz robisz coś “więcej".
Szczegółowy harmonogram znajduję się zawsze na stronie OA
którą polecam śledzić tak samo jak na FB. Olimpiada trwa mniej
więcej od grudnia aż do kwietnia oraz składa się z trzech
etapów: szkolnego, okręgowego i centralnego.
Najpierw należy zgłosić się wypełniając Kartę Uczestnika, w
której podajemy temat własny. Na stronie OA czytamy, aby
temat miał charakter monograficzny (twórczość konkretnego
artysty, analiza grupy dzieł lub jednego wybitnego dzieła,
charakterystyka kierunku albo szkoły) lub przekrojowy

(przedstawienie konkretnego problemu artystycznego w
różnych epokach) ale niezbyt szeroki. Najlepiej jest wybrać
temat, który cię jara i chcesz go poszerzać i wiedzieć o nim
więcej. Wybór tematu jest bardzo istotny i należy go dobrze
przemyśleć jeszcze przed zgłoszeniem się do OA. Należy
przygotować konspekt tematu w formie pisemnej zawierający w
punktach główne tezy wypowiedzi oraz bibliografię.
Pierwszy etap to głównie zakres szkolny i dotyczy basic rzeczy.
Składa się z testu oraz analizy dzieła w formie wypracowania na
podstawie zdjęć (za covida w formie testu). Warto przejrzeć
arkusze z wcześniejszych etapów i je rozwiązywać, ponieważ
tematyka zadań często się powtarza.
Drugi etap jest już trudniejszy. Składa się z wypracowania na
wybrany z 5 podanych tematów na maksymalne 10 pkt
(maksymalnie 2000 wyrazów). Następnie jak czytamy na stronie
w normalnych czasach była ustna prezentacja tematu własnego.
Ponieważ brałam udział w olimpiadzie w czasach covidowych ta
część etapu była zastąpiona przez test składający się z 18 pytań
dotyczących trzech dzieł (6 pytań do jednego dzieła).
Maksymalnie można było dostać 30 pkt za

test. Do etapu centralnego kwalifikowane były osoby, które
zdobyły min. 36 pkt w tym min. 6 pkt z wypracowania.
Ostatni finałowy etap miał dwuczęściowa formę:
testu i analizy porównawczej dzieła w formie wypracowania
(maks. 1500 wyrazów)
rozmowa z jury o wybranym punkcie z tematu własnego oraz
rozmowa z zakresu innego od tematu własnego (tutaj mogą
pokazać dzieła o których należy opowiedzieć wykazując się
swoja wiedzą)
Test w tym roku składał się z 100 punktowanych zadań (100 x 2 :
10 = 20pkt) na udzielenie odpowiedzi było 45 sekund. Za analizę
można było uzyskać maks 10 pkt.
Jak można przeczytać na stronie OA: “Tytuł laureata otrzymują
uczniowie, którzy w eliminacjach centralnych (III stopnia) z obu
części egzaminu (pisemnej i ustnej) uzyskali łącznie minimum 40
pkt na 50 możliwych. Tytuł finalisty otrzymują uczestnicy
eliminacji centralnych, którzy przystąpili do części pierwszej
eliminacji – egzaminu pisemnego i uzyskali minimum 15
punktów z obydwu części łącznie. Wyróżnienie otrzymują
finaliści, którzy przystąpili do części ustnej

egzaminu.”
przygotowaniach?
Przygotowywałam się z @artfreak_pl najpierw przerabiając
materiał pod mature z historii sztuki w drugiej klasie liceum.
Następnie w maturalnej przygotowywałam się już typowo pod
olimpiadę powtarzając oraz jeszcze bardziej rozszerzając
materiał. W nauce korzystałam głównie z prezentacji, świetnych
fiszek od Kasi oraz książek. Jako pierwszą książkę do nauki hsz
zalecam wyposażyć się w Słownik terminologiczny sztuk
pięknych Wydawnictwa PWN jako fundament. Na stronie OA
znajduje się wykaz bibliografii, z którym polecam się zapoznać :).
Warto również obserwować i śledzić social media różnych
muzeów czy wydarzeń artystycznych. Polecam również audycję
Michała Montowskiego z doktor Grażyny Bastek w Dwójce Jest
taki obraz oraz bloga Niezła sztuka.
4. Jak wyglądał Twój rozkład nauki? Na czym się

skupiałaś na poszczególnych etapach?
Przed pierwszym etapem rozwiązywałam arkusze oraz
analizowawałam sztandarowe dzieła z każdej epoki/okresu.
Intensywna nauka zaczęła się dopiero do drugiego etapu gdzie
należało napisać wypracowanie. Warto również ćwiczyć pisanie
na czas (!). Polecam robić tabele lub mapę myśli z kontekstami
historycznymi, religijnymi, kulturowymi itd. danej epoki/ okresu
artystycznego. W wypracowaniu bardzo ważne są konteksty i
osadzenie dzieła w historii. Na przykład opisując sztukę
barokową Flandrii lub Holandii trzeba wspomnieć o podziale
Niderlandów oraz różnicach panujących w tych krajach. które
miały wpływ na tworzoną sztukę. Konteksty przydają się w
zabudowaniu wstępu oraz wprowadzeniu dzieł do
wypracowania. Jeżeli ktoś ma problem w datowaniu dzieł
zachęcam do zrobienia ogromnej osi czasu i osadzeniu dzieł w
czasie. Ważna jest znajomość dzieł sztandarowych artystów oraz
czasie ich powstania (np. Michał Anioł, Albrecht Durer czy
Picasso). Radzę szczegółowo się z nimi zaprzyjaźnić i dobrze
zapamiętać. Do ostatniego etapu ćwiczyłam i udoskonalam swój
temat własny.
Prokrastynacja była moim wrogiem numer jeden. Dlatego jestem
wdzięczna za deadliny, które polecam każdemu wyznaczać.
Czasami korzystałam z techniki pomodoro lub aplikacji na
telefon Forest.
To może źle zabrzmieć, ale dzięki COVID-owi i nauczaniu
zdalnemu miałam wiele wolnego czasu, który przeznaczamy na
naukę i powtórki. W normalnej rzeczywistości nie miałabym
wystarczająco czasu oraz chęci na naukę. Czyli gdyby nie covid
nie zaszłabym tak daleko.
Radzę przygotować się na intensywną naukę oraz wiele
wyrzeczeń (np.ograniczenie kontaktów towarzyskich). Dobrze
zaplanuj naukę oraz powtórki, które są bardzo ważne (!).

Najlepiej jest się otoczyć historią sztuki tak jak w przypadku
nauki nowego języka (słuchanie podcastów o sztuce, oglądanie
filmów o artystach lub dziełach, czytanie artykułów itd.). Uważaj
na rozpraszacze (telefon, inni ludzie xd) ucz się w miejscu, w
którym potrafisz się skupić i wykorzystuj na maksa czas
poświecony do nauki. Polecam również zrobić research o jury (w
czym się specjalizują) i pod tym względem również przemyśleć
temat własny:).
To kwestia indywidualna. W moim przypadku nie miałam historii
sztuki w liceum a sama nie potrafiłabym nauczyć się tak dużego
materiału. Potrzebowałam osoby z zewnątrz, która
sprawdzałaby mój poziom wiedzy i dawała wsparcie i
motywacje. Musisz sam/sama sprawdzić czy samodzielna nauka
ci odpowiada czy jednak chcesz aby ktoś cię poprowadził.

Trzeba odnaleźć odpowiedni sposób nauki (rozwiązywanie
arkuszy, robienie fiszek, opowiadanie rodzinie o tym czego się
nauczyło czy kotu, zabawa w skojarzenia przy zapamiętywaniu
trudnych nazwisk). Ważna jest systematyka i powtarzanie
materiału, który się przerobiło (!). W tym całym szale nauki
warto pamiętać o sobie i nauczyć się odpuszczać. Warto robić
przerwy na spacerek i dotlenienie mózgu. Zdrowie przede
wszystkim ;). W przypadku jakichkolwiek pytań piszcie do mnie
na Facebook'u: https://www.facebook.com/profile.php?
id=100011263548215.
Życzę wytrwałości i pogody ducha w przemierzaniu drogi do
sukcesu ;).
ROZDZIAŁ 14
OLIMPIADA
JĘZYKA ANGIELSKIEGO
Wywiad z laureatką - Emilią Rygielską
Kontakt w sprawie korepetycji: rygielska.em@gmail.com

Korzyści jest dużo. Po pierwsze nie trzeba pisać matury (nawet
finaliści!). Natomiast jeśli chodzi o rekrutację na studia sprawa
jest już bardziej zawiła. Tutaj wszystko zależy nie tylko od
samego tytułu, ale najczęściej również od miejsca jakie zajęliśmy
w Olimpiadzie. Najczęściej pierwszeństwo w rekrutacji mają
laureaci od 1 do 10 miejsca, ale tutaj też wszystko zależy od
uczelni, kierunku i roku w którym się rekrutujecie. Warto
sprawdzić które kierunki Was interesują i czy akurat na nie
macie jakieś dodatkowe przywileje z tą olimpiadą, ponieważ nie
daje ona tylko wstępu na filologię, a również na wiele innych
kierunków. Na przykład, na UW możecie studiować takie
kierunki jak ekonomia, matematyka, czy politologia. Ważne też
jest to, że Olimpiada nie jest certyfikatem znajomości, czy
poziomu Waszego języka angielskiego! Więc, jeżeli gdzieś
potrzebny jest taki certyfikat to niestety zaświadczenie o tytule
laureata czy finalisty Olimpiady niewiele daje.

Pierwszy etap odbywa się w szkole, zazwyczaj jakoś na
przełomie października i listopada. Moim zdaniem jest
najtrudniejszy ze wszystkich. Dlaczego? Niektóre zadania są
charakterystyczne tylko dla tego etapu i po prostu ciężko się ich
wyuczyć. Na przykład tłumaczenia zdań na język polski. Brzmi
banalnie, ale zdania te są najczęściej frazeologizmami, które
bardzo ciężko jest w jakikolwiek sposób przetłumaczyć, a na
dodatek wstrzelić się w klucz. Z testu można zdobyć
maksymalnie 60 punktów, a prace które otrzymały co najmniej
30 są przesyłane dalej do komitetów okręgowych, gdzie ustalany
jest dokładny próg do przejścia do następnego etapu. Zazwyczaj
wynosi on około 35 punktów.
Następny etap odbywa się na początku stycznia, więc na
przygotowanie mamy około dwóch miesięcy. Ten etap jest
podzielony na dwie części: pisemną i ustną. Niestety, nie
wszystkie osoby biorące udział w części pisemnej są
dopuszczane do części ustnej, tutaj również trzeba się
zakwalifikować. Egzamin pisemny to dwa testy gramatyczne

(wielokrotnego wyboru i tłumaczeniowy), test słownictwa
(wstawianie słów w luki), test czytania oraz test luk (czyli
uzupełnianie tekstu słowami pasującymi do kontekstu - brzmi
strasznie, ale po wyćwiczeniu jest to akurat jedno z
przyjemniejszych zadań). Ostatnią częścią jest “kulturówka”,
czyli test ABCD z kultury i historii Wielkiej Brytanii i USA.
Jeżeli zakwalifikujemy się do części ustnej, to musimy wybrać
sobie po 3 książki z wykazu literatury brytyjskiej i amerykańskiej.
Większość to typowe klasyki, ale zdarzają się też nowsze
pozycje. Czyli łącznie książek czytamy 6 i opracowujemy je tak
żeby potrafić odpowiedzieć na bardzo szczegółowe pytania
dotyczące kontekstu historycznego i kulturowego, ale również
warto spojrzeć na biografie autorów, bo o to też mogą być
pytania. Nie jest to nic niesamowicie trudnego jeżeli faktycznie
się do tego przysiądzie i opracuje te książki. Dodatkowo na tym
etapie zadane wam zostanie po jednym pytaniu dotyczącym
Wlk. Brytanii i USA. Mogą one dotyczyć czegokolwiek, ale warto
przejść po kolei przez wymagania i tematy opisane na stronie
Olimpiady, bo wszystko mniej więcej mieści się w ramach przez
nich
opisanych.
Po etapie ustnym dostajemy informację czy dostaliśmy się do
finału. Finał odbywa się około początku kwietnia, i formułą
praktycznie nie różni się od etapu okręgowego, tylko nie
musimy zakwalifikować się do etapu ustnego. Na etapie ustnym
również, wybieramy już nie 3, a 4 książki z każdego zakresu
(czyli łącznie 8 książek - te co wybraliśmy na poprzedni etap
nadal się liczą). 20 najlepszych osób z całej Polski otrzymuje po
tym etapie tytuł laureata, a cała reszta tytuł finalisty.
przygotowaniach?
W przygotowaniach starałam się nie korzystać z bardzo
szerokich podręcznikach skupiających się na kulturze czy
historii krajów anglojęzycznych, bo według mnie to po prostu
strata czasu. Pytania i tak są bardzo losowe, i o ile nie jesteśmy
ekspertami na pewno nie będziemy znać odpowiedzi na
większość z nich. Zupełnie wystarczy, szczególnie do części
pisemnej, takie zwykle obycie z wydarzeniami bieżącymi i

historią. Miałam problemy z zapamiętaniem niektórych rzeczy,
typu monarchowie brytyjscy (od razu zaznaczam, że nikt nie
wymaga dokładnej znajomości kto był po kim, ale warto ogarnąć
sobie mniej więcej jak to wyglądało bo od razu łatwiej jest
przyswoić zagadnienia historyczne), i tutaj na zapamiętywanie
polecam piosenki i filmiki z kanału Horrible Histories na
YouTube. Super się sprawdziły żeby w przyjazny sposób
usystematyzować wiedzę.
Największy nacisk natomiast kładłam na przygotowanie do
testów pisemnych. To jedyna „przewidywalna” część tej
olimpiady. Niestety, trzeba pamiętać że nie sprawdza ona
wiedzy z j. angielskiego, a tylko to jak dobrze wpasowujecie się
w klucz autora, i używacie bardziej klasycznego angielskiego niż
ten którym posługujemy się na codzień. Dlatego warto skupić
się na rozwiązaniu jak największej ilości Olimpiad z poprzednich
lat (znajdziecie je wraz z kluczami odpowiedzi w internecie) +
warto zakupić sobie książki Henryka Krzyżanowskiego (gość
który od lat układa testy). I sprawdzajcie wszystko z jego
wytłumaczeniami!! Też bardzo polecam filmiki „Cracking the
code of Mr. K” z kanału

kojot1974 na YouTube. Seria jest niekompletna, ale Pan bardzo
fajnie tłumaczy wszystkie zagadnienia i typy zadań z testów i
pokazuje jak je rozwiązać.
Natomiast, czasami wytłumaczenia, szczególnie Henryka
Krzyżanowskiego mogą wydawać się niejasne. Dlatego jeżeli
macie taką możliwość to warto znaleźć sobie korepetytora,
który zna formułę Olimpiady i będzie potrafił rozwiać Wasze
wątpliwości. To jest naprawdę niezastąpiona pomoc w
przygotowaniach (ale oczywiście bez niego również możecie
osiągnąć bardzo wysokie wyniki)!
Ja przygotowania zaczęłam rok przed Olimpiadą. Właściwie
przypadkiem, bo przeszłam do etapu okręgowego po tym jak
poszłam napisać etap szkolny „żeby się sprawdzić” bez
większego przygotowania. I w tym pierwszym roku kiedy brałam
udział w Olimpiadzie moja nauka była bardzo
nieusystematyzowana, uczyłam się wszystkiego i niczego, z
obawy że nie poradzę sobie na części z historii i kultury.

Oczywiście nawet do niej nie przeszłam, więc tylko
zmarnowałam czas :)).
Za drugim podejściem już było lepiej. Przez wakacje na spokojnie
robiłam czasami testy (jak miałam czas) i opracowywałam sobie
zagadnienia na część ustną. Dopiero od września zaczęłam
naukę „na serio” i od tego czasu starałam się przerabiać po 2 / 3
testy tygodniowo i regularnie ogarniać kulturę żeby później nie
stresować się przed ustnymi. Natomiast, jeżeli macie mniej
czasu to zupełnie nie zwracajcie na to uwagi i skupcie się tylko
na testach do momentu kiedy będziecie wiedzieli, że
przeszliście do etapu okręgowego.
Największą trudność sprawiło mi to, że nie znałam nikogo kto
osiągnął sukces w tej Olimpiadzie. Nie miałam się kogo zapytać
o to jak będzie wyglądał dokładnie kolejny etap, jak rozplanować
sobie naukę i co odpuścić a na czym się skupić.

Pomogła mi na pewno moja korepetytorka od angielskiego, która
zawsze starała się odpowiedzieć na moje pytania i wątpliwości,
ale zdecydowanie jest dużo rzeczy których musiałam nauczyć
się sama.
Testy, testy i jeszcze raz testy! Naprawdę róbcie ich bardzo
dużo, inaczej nie nauczycie się myśleć typowo pod Olimpiadę.
Chyba to, że wszyscy strasznie na nią narzekamy :)) Po prostu,
jest ona trudna nawet dla osoby która ma bardzo wysoki poziom
języka angielskiego. Ale nie zniechęcajcie się, wszystko jest na
spokojnie do wyćwiczenia (i nagle okazuje się, że jest ona
całkiem przyjemna).

Największy lifehack jaki mogę dać, to żeby wypisywać sobie
słownictwo z testów. Są takie słowa i zwroty które pojawiają się
zawsze i znając je możecie zyskać 2 lub 3 punkty. Szczególnie
zwrócić warto tutaj uwagę na słówka związane z wojskiem
(autor testów bardzo lubi te tematy), relacjami w rodzinie, i
jakieś „nietypowe” zawody, typu położna, sanitariusz itp (po
prostu takie o których nie uczymy się w szkołach na lekcjach
angielskiego).
Tak samo na część ustną warto wybrać sobie książki które w
jakiś sposób się łączą ze sobą. W ten sposób jeżeli zabraknie
Wam pomysłów na to co powiedzieć, możecie odwołać się do
innej wybranej lektury i nikt nie powinien mieć z tym większego
problemu. Ja wzięłam np. dwie książki Orwella, tak żeby móc się
uratować gdyby próbowali mnie „zagiąć” jakimś pytaniem.
Również weźcie sobie lektury autorów których inne książki już
czytaliście. Komisja na pewno będzie na Was przychylniej
patrzeć jeżeli będziecie odwoływać się do przeplatających się
motywów i biografii autora.

Uważam, że nie jest niezbędna ale bardzo się przydaje. Mi była
potrzebna osoba która będzie mnie „pilnować” żebym się ze
wszystkim wyrobiła na czas, i mogła rozwiać moje wszelkie
wątpliwości. Do tego warto mieć po prostu kogoś kto będzie
Was wspierać i motywować do dalszej pracy.
Życzę powodzenia wszystkim uczestnikom Olimpiady! Na
pewno dacie sobie radę! Mogę zaoferować notatki i zawsze
służę pomocą w przygotowaniu (niekoniecznie tylko korki)!

ROZDZIAŁ 15
OLIMPIADA
JĘZYKA ŁACIŃSKIEGO
Wywiad z laureatem - Łukaszem Bujokiem
Kontakt w sprawie korepetycji: lukasz.bujok15@gmail.com

Jak każda olimpiada ułatwia rekrutacje na studia. Gwarantuje
ulgi w postępowaniu kwalifikacyjnym. Zazwyczaj tyczy się to
kierunków humanistycznych, jednak są wyjątki - również
pomaga przy kierunkach bardziej technicznych, jak w przypadku
ekonomii czy zarządzania. Obejmuje bardzo rozległy wachlarz,
wszystko zależy od warunków stawianych przez uczelnie.
Również jest to zależne od tytułu uzyskanego w olimpiadzie.
Laureat zawsze zwalnia z całości i daję maksymalny wynik w
rekrutacji, natomiast finalista czasami tylko częściowe, tylko w
zakresie określonej grupy przedmiotów. Wszystkiego można się
dowiedzieć na stronie danej uczelni i zachęcam do
wcześniejszego sprawdzenia, każda uczelnia decyduje według
własnej woli. Dla przykładu na Uniwersytecie Warszawski tytuł
finalisty zwalnia z całości rekrutacji, przyznając na podstawie
zaświadczenia maksymalną ilość punktów, natomiast
Uniwersytet Jagielloński za ten sam tytuł przyznaje maksymalną
ilość punków tylko z zakresu jednej grupy przedmiotów, a tyczy
się to tych samych kierunków, trzeba zdecydowanie zwrócić na
to uwagę.
Dodatkowo w przypadku OJŁ, ale to już na poziomie
międzynarodowym, za zajęcie czołowych miejsc, przyznawane
są nagrody pieniężne, nie wspominając zapewnionego i
opłaconego wyjazdu do Włoch :).
Tytuł laureata i finalisty gwarantuje również wynik 100% z
matury rozszerzonej z języka łacińskiego i kultury antycznej.
Składa się z trzech etapów: szkolny, okręgowy, centralny.
Dodatkowo jest również etap międzynarodowy.
Podczas eliminacji szkolnych wymagane jest
przetłumaczenie obiektywnie krótkiego tekstu. Jest to mniej
więcej poziom 1 lub 2 klasy szkoły średniej. Odbywa się w
okolicach początku listopada. Trwa 90 minut.
Drugi etap składa się z 2 części – pisemnej i ustnej.
Pierwszego dnia należy rozwiązać test gramatyczny oraz
przetłumaczyć tekst, mniej więcej na poziomie 3 lub 4
liceum. Część pisemna trwa 240 minut. Najlepiej na test
przeznaczyć ok. 30-40 minut i później całkowicie skupić

się na tłumaczeniu. Po części pisemnej komisja ustala próg
punktowy, po przekroczeniu którego zostaje się
zakwalifikowanym do etapu ustnego. Podczas drugiej części
uczestnicy odpowiadają przed komisją na trzy pytania z zakresu
lektur obowiązkowych – dotyczą zazwyczaj historii starożytnej,
mitologii greckiej i rzymskiej oraz literatury; plus na dwa pytania
dotyczące wybranych przez uczestnika obowiązkowych lektur
dodatkowych. Na stronie olimpiady podana jest lista zarówno
lektur obowiązkowych jak i dodatkowych.
Trzeci etap składa się z podobnych części jak drugi –
najpierw pisemny (zdecydowanie są to już teksty na
poziomie akademickim, często pojawią się teksty Cicerona).
Ta część pisemna również trwa 240 minut. Kolejno osoby,
które osiągnęły wymaganą ilość punktów, przechodzą do
części ustnej – odpowiadają ponownie na 3 pytania z zakresu
lektur obowiązkowych (historii, mitologii i dramatu) oraz 2 z
lektur dodatkowych (innych niż na etapie okręgowym).
Laureatami zostają pierwsze 10 osób, które łącznie (etap
pisemny + ustny) osiągnęły najwyższy

wynik. Jeżeli uczestnik dostał się do etapu ustnego, ale nie
zdobył wystarczającej ilości punktów - otrzymuje tytuł finalisty
z wyróżnieniem, który jest jedynie tytułem honorowym – daje
uprawnienia takie same, jak zwykłemu finaliście. Niestety samo
przystąpienie do etapu centralnego w części pisemnej nie
gwarantuje zdobycie tytułu finalisty, niemniej trzeba się bardzo
postarać, żeby wyjść z tego etapu z pustymi rękami.
Do etapu międzynarodowego dostają się laureaci z
najwyższych miejsc – do 5. włącznie. Ten etap również
polega na tłumaczeniu tekstów, wyjątkowo jednak oczekuje
się od uczestników komentarza do swoich tłumaczeń, w
których opisuje się swój proces myślowy oraz własne
interpretacje danych konstrukcji i w ogólny sposób stara się
uzasadnić tak obraną drogę zrozumienia tekstu.
Językiem ocenianym na tym etapie jest język włoski. Po
autorskim przetłumaczeniu tekstu z języka łacińskiego na
język ojczysty – dodatkowo tłumacz przekłada nasz tekst na
język włoski. Wiąże się to z różnymi nieścisłościami – nasze
tłumaczenie jest ponownie tłumaczone, więc nie są

to już nasze bezpośrednie myśli, co wpływa na jakość
ocenianego tekstu. Z tego właśnie powodu wymagany jest
komentarz do tłumaczenia, aby choć w małym stopniu pokazać
nasz tok myślenia i pomysł na literacką interpretację
przedstawionego tekstu.
Na każdym etapie olimpiady dozwolone jest korzystanie z
własnego słownika łacińsko-polskiego. Link do przykładowych
testów i lektur: https://olimpjezlac.wordpress.com/do-
pobrania/
przygotowaniach?
Na samym początku najlepiej jest rozpocząć od podstawowego
podręcznika do łaciny, tak aby rozeznać się w temacie i poczuć
charakter tej materii. Polecam „Homo Romanus” albo „Porta
Latina”.
Jednak do bezpośredniej nauki do olimpiady najbardziej polecam
gramatykę języka łacińskiego Marcelliego Wielewskiego, „Krótka
gramatyka języka łacińskiego” i podręczniki starszej daty z serii
„Vox Latina” (na allegro bez

problemu można znaleźć w dobrej cenie).
W przygotowaniach na ostatni etap warto zaznajomić się z
podręcznikiem dla lektoratów szkół wyższych. Jego znajomość
nie jest wymagana, lecz warto do niej zaglądać.
Niemniej uważam, że zdecydowanie konieczna jest pomoc
nauczyciela, w przypadku tłumaczeń potrzebna jest rada co do
języka i odpowiednich słów oraz kwestia należytego
zrozumienia danej konstrukcji, a także przyjęcia i nauczenia się
określonego stylu literackiego. Pomoc osoby doświadczonej jest
zdecydowanie sporym ułatwieniem.
Naukę do olimpiady rozpocząłem w czerwcu od poziomu zero,
bez wcześniejszego kontaktu z łaciną. Oczywiście wiadomo, że
im wcześniej tym lepiej, lecz sumienna praca przez 5 miesięcy
powinna zapewnić sukces w pierwszym etapie. Najbardziej
istotne jest poznanie deklinacji i koniugacji, bez tego nie ma
szans. Przydaje się również znajomość takich konstrukcji jak
NCI, ACI, Ablativus absolutus oraz czasów teraźniejszych i

przeszłych, zarówno w stronie czynnej jak i biernej. Istotne są
również przymiotniki z grupy I i II.
Na drugim etapie należy szczególnie skupić się na teście
gramatycznym. Konieczna jest znajomość wszystkich deklinacji i
koniugacji na wyrywki, odmian przymiotników z każdej grupy,
zaimków (qui, quae, quod; is, ea, id; hic, haec, hoc, itp.) oraz
liczebników (tak do 20), a także konstrukcji Dativus auctoris. W
zakresie gramatyki w szczególności polecam naukę z „Krótkiej
gramatyki” Wielewskiego - opanowanie tej książki gwarantuje
wysokie ryzyko powodzenia :).
Bezsprzeczną koniecznością są imiesłowy i tryb rozkazujący,
pojawią się w różnych konstrukcjach w tekstach do tłumaczenia
i bez tego ani rusz :).
Na trzecim etapie tekst do przetłumaczenia jest zaczerpnięty z
wyższej półki. Spodziewać się można wszystkich konstrukcji,
łącznie z CPP, CPA, gerundivum, gerundium itp. Na tym etapie
konieczne jest zaznajomienie się i opanowanie coniunctivusa
(trybu przypuszczającego) ważne, żeby potrafić go rozpoznać i
znać sposoby na jego przetłumaczenie.

Co do lektur - wygląda to i brzmi straszniej niż jest w
rzeczywistości. Lista obowiązkowych jest dość spora, nie zawsze
jest czas na dokładne przeczytanie wszystkich i osobiście
uważam, że nie jest to bezspornie konieczne – najlepiej samemu
rozeznać, w czym czuję się mocny, a w czym potrzebuję
powtórki. Pytania z zakresu historii są na poziomie
szczegółowego omawiania na lekcjach historii w liceum. Warto
również czytać różne artykułu naukowe lub popularnonaukowe,
aby oswoić się z tym światem.
Moim zdaniem przeczytanie mitologii, a także Metamorfoz
Owidiusza jest koniecznością.
Co do lektur dodatkowych – polecam dramaty Sofoklesa,
Eurypidesa, Ajschylosa, Arystofanesa, wskazane mowy Cycerona,
„Sztukę grecką” E. Makowieckiej, „Święte igrzyska olimpijskie” J.
Łanowskiego,„Rzym. Ludzie i budowle” J. Ciechanowicza.
W sprawie lektur trzeba zwrócić uwagę, że na etap okręgowy
należy przygotować jedno opracowanie i jeden przekład, a na
etap centralny dwa przekłady i trzy opracowania.

Największym trudnością była świadomość, że łacina jest
językiem martwym i niestety nie będzie przydatna w
„praktyczny sposób”. Niemały wysiłek włożony w naukę mógłby
okazać się bezsensowny.
Pomogła mi zdecydowanie chęć wiedzy dla samej wiedzy. Łacina
jest zdecydowanie przedmiotem dla wąskiej grupy
zainteresowanych, ale gdy już zaciekawi, nie ma drogi odwrotu.
:)
Niemniej największą zachętą do dalszej nauki i dalszego wysiłku
były ulgi przy rekrutacji na studia. Trochę większego wysiłku
obfitowało spokojną głową podczas wyników rekrutacji i nawet
gdyby pośliznęłaby się noga na maturach, spada się na
bezpieczną poduszkę.
Z trudności technicznych problemem na początku i nawet na
późniejszych etapach było wyszukiwanie w słowniku. Słowa w
języku łacińskim występują w tekstach w różnych formach,
nierzadko bardzo odmienne wobec podstawowej formy, która
znajduje się w słowniku. Z czasem przychodzi jednak wprawa i

coraz łatwiej i szybciej można znaleźć szukane słowo i dobrać
odpowiednie tłumaczenie. Wszystko wymaga praktyki!
Przy nauce każdego języka istotna jest systematyczność. Ciężko
jest dobrze je opanować, ucząc się ich w dzień przed
egzaminem. Ważne jest, aby już od początku pracować z
tekstami łacińskimi i tłumaczyć je na język polski, aby wyrobić i
wyćwiczyć łatwość przekładu.
Także nieustające ćwiczenie deklinacji i koniugacji, ponieważ w
momencie, gdy opanujemy podstawy, które moim zdaniem mogą
sprawić największe trudności, reszta będzie kwestią poszerzania
wiedzy i uzupełniania braków.
Mnie osobiście pomogło układanie wszystkiego co możliwe w
tabelki i ciągłe powtarzanie materiału. Łacina jest bardzo
logicznym i uporządkowanym językiem, ma różne bardzo
rozbudowane konstrukcje językowe, lecz są one jasne i
klarowne. Tłumaczenie tekstu przypomina układanie puzzli,
ponieważ w języku łacińskim dane połączenie słów niesie za
sobą jasno określone znaczenie i nie ma innej drogi – jeden

puzzelek pasuje dokładnie na jedno miejsce.
Zaobserwowałem dwa najczęściej występujące typy. Pierwsi byli
fanatykami łaciny, którzy nauczyli się wymaganych zasad
panujących tym językiem i w precyzyjnym sposób potrafili
przyporządkować pojawiającą się konstrukcję w zdaniu do
określonego odpowiednika w języku polskim. Cechowała ich
staranność, skrupulatność i precyzyjność.
Natomiast druga grupa oznaczała się większa elastycznością i
intuicją. Możliwe, że nie mieli aż tak dobrze opanowanych zasad
gramatycznych, lecz dzięki doświadczeniu potrafili wyczuć tekst
i pod wpływem przeczucia poprawnie przetłumaczyć dany
fragment. Rozumieli ogólne założenia języka łacińskiego, jego
charakter, całą kulturę tamtych czasów i potrafili odgadnąć, co
autor miał na myśli. Może być to kwestia wrodzonego talentu,
lecz wszystko da się osiągnąć dzięki ćwiczeniom i praktyce.
Każdy jednak niezależnie jaką taktykę obierze, musi włożyć

odpowiedni dla niego wysiłek w przygotowanie i zrozumienie tej
materii.
Najlepiej jest żyć tym językiem, włączyć go do codzienności.
Kartki samoprzylepne z deklinacjami i sentencjami koniecznie
porozwieszane po całym pokoju . Moim zdaniem szczere
poświęcenie uwagi tłumaczeniom i założenie, że „wystarczająco
dobrze” jest lepsze niż „doskonałe”, będzie dobrym
nastawieniem. Warto także uzbroić się w cierpliwość i wytrwale
przeszukiwać Internet, słownik i inne książki, ponieważ przez
sam proces poszukiwania już się można czegoś nauczyć.
W temacie tłumaczeń należy pamiętać, żeby nie przesadzać i
zawsze stawiać na prostotę. Często można przekombinować i
popłynąć za daleko. Była to dla mnie najbardziej pomocna rada –
gdy już nie wiesz, co napisać, napisz, jak rozumiesz dosłownie,
zawsze jakieś punkty mogą wpaść.

Myślę, że tak. Niektóre zagadnienia wymagają szczególnego
wytłumaczenia i wysiłek wkładany w samodzielne
rozpracowanie danego tematu, warto poświęcić na stricte
tłumaczenie tekstów. Do samych tłumaczeń przydatna jest rola
korepetytora, w celu zwyczajnego zweryfikowania poprawności
prac, uzyskaniu od niego potrzebnych wskazówek i rad, w jaki
sposób formułować zdania i dobierać słownictwo.
Na samym początku samo czytanie słownika i poszukiwanie
właściwych słów może okazać się problemem.
Niemniej nie uważam, że brak korepetytora jest równoznaczny z
porażką. Miałem doświadczenie na poziomie centralnym, którzy
sami się ucząc i wymagając od siebie, osiągnęli wielki sukces,
stając na podium :).
Udział w olimpiadzie to była dla mnie jedna z ciekawszych
przygód w liceum. Możliwość kontaktu z innymi osobami z całej
Polski o podobnych zainteresowaniach i prowadzone z

nimi zaciekłe dyskusje na zawsze zostaną ze mną 
Zdecydowanie jest to jeden z argumentów, aby wziąć udział w
tej olimpiadzie, bo świetnie można się rozwinąć i poszerzyć
swoje horyzonty.
Ważne, żeby pamiętać, że nawet jeśli podwinie się noga, jest
możliwość odwołania się od wyników, często z rozpędu
pomijane i mimo negatywnych opinii, znam przypadki, kiedy
zweryfikowano pracę i pozytywnie rozpatrzono odwołanie.
Warto próbować.
Chciałbym jeszcze raz powtórzyć, co powyżej – starać się nie
przedobrzyć. Łacina jest „prostym” językiem i nie ma w nim
nawet miejsca na dodatkowe wymysły. W tekście nie znajdzie się
niczego, czego tam nie ma. Każdy przypadek, forma nie jest
zrządzeniem losu, ale ma swoją przypisaną funkcję i miejsce.
Na wyższych etapach co prawda egzaminatorzy biorą pod
uwagę styl literacki, lecz wciąż najważniejsze jest samo
tłumaczenie, oddanie właściwego sensu. Osobiście nigdy nie
byłem poetyckim orłem, lecz wierne oddawanie myśli tekstu,
nawet w sposób pokraczny i bez polotu, czasami może
wystarczyć.
W ramach współpracy ze mną mogę zagwarantować opiekę na
początkowych etapach i pomoc przy przyswajaniu podstaw oraz
średnio-zaawansowanej wiedzy. Dam niepodważalne
fundamenty do dalszej nauki. Udzielam korepetycji od kilku lat i
staram się pracować na tekstach, które stopniowo wprowadzają
młodego adepta łaciny w tajemnicze rejony :). Mój e-mail:
lukasz.bujok15@gmail.com
ROZDZIAŁ 16
OLIMPIADA INNOWACJI
TECHNICZNYCH I WYNALAZCZOŚCI
Wywiad z laureatem - Adamem Jędrychowskim
Kontakt w sprawie korepetycji: ajedrychowski01@gmail.com

Na wstępnie chciałbym opowiedzieć trochę o samej Olimpiadzie,
która składa się z dwóch kategorii.
Kategoria A to Wynalazki Techniczne, ma charakter
praktycznych prac badawczo-technicznych, natomiast kategoria
B to Wynalazczość, która jest częścią teoretyczną. Uczeń, biorąc
udział w olimpiadzie, wybiera kategorię, w której będzie
startował.
Cały poniższy opis dotyczy kategorii A, gdzie wraz z zespołem
uzyskaliśmy tytuł finalistów Olimpiady, tworząc prace
„Filtrowanie wody w celach spożywczych - analiza produktu
rynkowego oraz prototyp filtra”, która opierała się na analizie
fizykochemicznej filtrów w butelkach do filtrowania wody oraz
przygotowania prototypu filtra o lepszych parametrach.
Może to trywialne, ale największą korzyścią udziału w tej
olimpiadzie jest satysfakcja z tego, że zrobiło się naprawdę
ciekawy projekt, przy którym można było się rozwinąć. Jednak
jeśli chodzi o stricte plusy, to należy na pewno wymienić
ułatwiony wstęp na studia na niektórych uczelniach (nie

wszystkie honorują tę olimpiadę) oraz sam fakt bycia finalistą
lub laureatem pozwala startować na I roku studiów do
stypendium rektora będącego finansowym wsparciem studenta
jako gratyfikacja osiągnięć naukowych.
Olimpiada w kategorii A dzieli się na 4 podkategorie:
P - Pomoc dydaktyczna
E - Pomysł ekologiczny
R - Pomysł techniczny
U - Usprawnienie softwarowo-techniczne
Uczeń wybiera kategorie, do której przynależy jego praca. Sama
olimpiada dzieli się na 3 etapy:
Etap I - Eliminacje szkolne w przypadku wystąpienia więcej
niż jednego uczestnictwa w danej kategorii w obrębie szkoły
Etap II - Eliminacje okręgowe
Etap III - Finały ogólnopolskie
Tak de facto składając pracę, trzeba mieć ją gotową na etapie

szkolnych eliminacji, przechodzenie przez kolejne etapy dzieje
się obok i uczniowie nie są w nie bezpośrednio zaangażowani,
dowiadują się jedynie czy przeszli przez dany etap, o czym
decyduje Komitet Olimpiady.
Olimpiada odbywa się corocznie a I etap ma miejsce w okolicach
kwietnia, tak więc prace trzeba rozpocząć odpowiednio
wcześniej. W zależności od stopnia zaawansowania projektu
zalecam zacząć kilka miesięcy wcześniej, niestety praca
badawcza jest pochłaniająca czasowo.
Udział można wziąć w pojedynkę lub w 2 osobowych zespołach.
Komitet dopuszcza również przy odpowiednim uzasadnieniu 3
osobowe zespoły.
przygotowaniach?
Projektując prace badawcze czy techniczno-naukowe moim
zdaniem najważniejszy jest pomysł i research. Zakres olimpiady
jest bardzo szeroki i materiały do przygotowania pracy będą
bardzo różne w zależności od wybranego tematu,

jednak chciałbym zachęcić do zrobienia bardzo dokładnego
researchu (polecam różne akademickie bazy danych, Google
Scholar, naukowe czasopisma branżowe). Dzięki przejrzeniu
dostępnych materiałów naukowych czy inwencji technicznych
możemy podglądnąć, co robią inni, zaczerpnąć inspiracji i obyć
się z profesjonalnym światem naukowym.
Tak jak wspominałem, ta część olimpiady jest praktyczna, tak
więc całość prac podejmuje się przed samym rozpoczęciem.
Lekko modyfikując to pytanie, opowiem o rozkładzie prac nad
projektem:
1. Pomysł - To jest kluczowy aspekt każdego projektu, zadajmy
sobie pytanie, co chcemy sprawdzić, jaki problem chcemy
rozwiązać, obserwujmy otoczenie i włączmy u siebie myślenie
dziecka, pytając „po co?”, „dlaczego?”, „jak to działa?”. Dzięki
wnikliwej obserwacji wszystkiego dookoła nas zauważymy jak
dużo niewiadomych nas otacza, a to pierwszy krok do stworzenia
naprawdę dobrego pomysłu.

2. Użyteczność - Mamy pomysł, wydaje nam się, że podbiliśmy
świat, teraz kolej na weryfikację naszej idei, zadajmy sobie
pytania: „Jaki problem to rozwiązuje?”, „Czy jesteśmy w stanie
go wykonać?”, „Jakie korzyści przyniesie nasz pomysł?”. Na tym
etapie należy pamiętać, że jest to olimpiada o wynalazczości i
nasza praca musi mieć pozytywny rezultat czyli sprawiać, że
powstaje jakieś rozwiązanie, bądź ulepszamy coś już
istniejącego.
3. Plan - Ten punkt to absolutny must have. Na podstawie
researchu i odpowiedzi na poprzednie pytania zbudujcie plan
działania, od A do Z po kolei wypiszcie, co jest wam potrzebne,
jakie działania musicie wykonać oraz postawcie hipotezę. Na
końcu zweryfikujcie ten plan, zobaczcie czy do pewnych
czynności jest wam potrzebny sprzęt, którego nie macie, wtedy
należy zwrócić się o pomoc, ale o tym na końcu. Pamiętajcie, aby
zadbać o metodologię, upewnijcie się że metody, które
wybraliście, są poprawne. Dodam jeszcze, żeby przeczytać
regulamin olimpiady i zanotować, to co musicie przygotować.
4. Realizacja - Cóż tu dużo mówić, na tym etapie trzeba się

wziąć do prawdziwej pracy. Jedyne co mogę tu dodać, to że
praca badawcza jest bardzo trudna i często nie wychodzi, nie
poddawajcie się, modyfikujcie, próbujcie aż do skutku, z czasem
wyjdzie! Pamiętajcie, aby notować w jednym miejscu wszystkie
pomiary, wyniki, uwagi, to się przyda później.
5. Opis - Po wykonaniu wszystkiego pora na napisanie pracy, ja
zalecam pisanie w schemacie prac dyplomowych (dzięki temu
wyglądamy profesjonalnie). Dokładnie opiszcie wszystko, co
wykonywaliście, jasno i klarownie przedstawcie wnioski oraz
rozpiszcie bibliografię (opierajcie się raczej na źródłach
naukowych, jak przy researchu). Na koniec poproście swojego
opiekuna naukowego (np. nauczyciela) o opinie nt. projektu,
która jest od was wymagana przy składaniu wniosku do
Olimpiady. Na koniec do opisu dołączcie swój wynalazek lub
usprawnienie, jeśli jest ono obiektem fizycznym!
6. Cieszcie się! - Nie zapomnijcie o tym, że zrobiliście kawał
dobrej roboty i wiele się nauczyliście, możecie być z siebie
naprawdę dumni!
Podczas przygotowań i realizacji projektu największą trudnością
są porażki, taki urok pracy badawczej, czasem dużo rzeczy się
nie udaje i trzeba je przezwyciężyć. Moja rada to konsultacja z
innym członkiem zespołu lub opiekunem naukowym, a także
odstawienie danej rzeczy na chwile na bok, złapanie oddechu i
spróbowanie spojrzeć jeszcze raz świeżym umysłem na to, co
macie zrobić.
Hmm, klucz do sukcesu przy pracy badawczej to 3 rzeczy:
Wytrwałość - Nie będę się powtarzał, tak więc pamiętajcie,
że błędy były, są i będą, wyciągajcie z nich wnioski, a
następne próby będą lepsze.
Ciekawość - Wybór tematu pracy to ciężki etap, pamiętajcie,
aby to, co robicie was interesowało, gwarantuje, że będzie
się wtedy o niebo lepiej pracowało.
Współpraca - Jeśli pracujecie w zespole, pamiętajcie o
komunikacji, wspólnej burzy mózgów i szeroko pojętej

współpracy między sobą, ufajcie sobie w swoje umiejętności ale
podważajcie (jeśli jest to zasadne) swoje próby, tak się robi
naukę!
Ciekawość świata! Otwarty umysł na wszystko, co jest dookoła
nas to wspólna cecha wszystkich badaczy niezależnie czy
mówimy o sferach technicznych, czy naukowych. Bacznie
obserwujcie świat bo jest naprawdę interesujący!
7.Jest coś, co wg Ciebie powinien usłyszeć przyszły
Nie poddawaj się, bądź cierpliwy oraz rób to co kochasz a
wypracujesz swój sukces.
Nie powiedziałbym, że jest niezbędna ale może być bardzo

ważna. Dobry mentor poprowadzi przez wszystkie zakamarki
metodologii, szukania badań naukowych czy pomocy w
rzeczach, które po prostu nie wychodzą tak jak byśmy chcieli.
Mentor jest trochę jak taki dobry duch, który czuwa nad wami i
waszym projektem ale nie wtrąca się w waszą pracę, lecz
kontroluje i daje uwagi, zamiast robić cokolwiek za was.
Sam zalecam posiadanie mentora przy pracach badawczych,
szczególnie że na etapie szkoły średniej to będą pewnie
pierwsze badania w waszym życiu, dobrze, żeby ktoś, kto ma w
tym jakieś doświadczenie pokierował was przez projekt.
Pamiętajcie, mentor nie musi być waszym nauczycielem ze
szkoły!
Z ostatnich przemyśleń chciałbym dodać trzy rzeczy:
1. Szukaj możliwości - Ja miałem ten plus, że w szkole
posiadałem wyposażone zaplecze laboratoryjne do pracy, lecz
wtedy też pewnych rzeczy nam zabrakło i zwróciliśmy się do
odpowiedniego instytutu Polskiej Akademii Nauk z prośbą o
możliwość przyjścia i skorzystania z ich sprzętu,

oczywiście się zgodzili a nawet bardzo pomogli w projekcie! Tak
więc nie bójcie się szukać, najgorsze co może was spotkać to
odmowa.
2. Bądź profesjonalny - Dbaj o profesjonalizm w każdym calu,
niech metodologia będzie poprawna, bibliografia pełna,
końcowy rezultat dobrze opisany a wnioski klarowne.
3. Szukaj bardziej doświadczonych - Jeśli coś nie wychodzi,
internet nie pomaga, źródła naukowe rozkładają ręce, zwróć się
o pomoc do swojego mentora lub innej osoby bardziej
doświadczonej, która albo pomoże, albo przekieruje do kogoś,
kto pomoże. Pamiętajmy, nikt nie jest alfą i omegą.

ROZDZIAŁ 17
OLIMPIADA
STATYSTYCZNA
Wywiad z laureatem - Nikodemem Świderskim
Kontakt w sprawie korepetycji: nikodem.swiderski1@gmail.com

Finaliści oraz Laureaci OS są przyjmowani na ponad 20 uczelni z
pominięciem postępowania rekrutacyjnego. Nie są to tylko
uniwersytety ekonomiczne, ale także medyczne czy
politechniki, co tworzy sporą gamę możliwości! Oprócz
“przepustki” na wymarzone studia finał Olimpiady Statystycznej
zapewnia nagrody rzeczowe, przygotuj sporo miejsca w domu
na gadżety sygnowane logiem GUSu – od ręczników, piłek, czy
plecaków po głośniki, dyski czy pióra wieczne. Wszystko w
(naprawdę) potężnej ilości . Za najwyższe miejsca organizatorzy
honorują laureatów nagrodami pieniężnymi.
Olimpiada zaczyna się w okolicach października danego roku.
Przewodniczący szkolnej komisji musi zgłosić udział szkoły w
zawodach. Na początku listopada przeprowadzany jest pierwszy
etap olimpiady. Rozwiązujecie go na szkolnych komputerach,
korzystając z aplikacji online. Jest to test

wielokrotnego wyboru, podzielony na trzy części, wraz z
zwiększającym się poziomem trudności. Niejednokrotnie na
wyniki olimpiad jesteśmy skazani czekać kilkanaście nerwowych
dni, jednak nie na statystyce! Wyniki są dostępne w aplikacji
około 2-3h po zakończeniu zawodów! Do kolejnego etapu
awansuje maksymalnie 3 osoby z danej szkoły plus 100 “lucky
loserów”, czyli najlepszych osób, które w swojej szkole nie były
w tej trójce. Zawody okręgowe mają miejsce w pierwszej połowie
grudnia i przebiegają analogicznie do poprzedniego etatu za
wyjątkiem dwóch dodatkowych zadań obliczeniowych. Do finału
dostaje się po 3 osoby z każdego okręgu (a ich jest 16) oraz 32
“lucky loserów”. Etap centralny dzieli się na podetapy. Pierwszy
wyłania laureatów olimpiady, a drugi ich miejsca końcowe. W
pierwszym etapie finału bierze udział 80 osób z których
trzydziestka zostaje laureatami olimpiady, natomiast w drugim
biorą udział tylko laureaci. Miałem wątpliwe szczęście wzięcia
udziału w OS w trakcie trwania pandemii, więc etap centralny
również pisałem w szkole, ale z tego co się orientuje to zwykle
odbywa się on w Głównym Urzędzie Statystycznym w
Warszawie.
przygotowaniach?
W przygotowaniach wykorzystałem tylko jedną książkę -
“Statystyka dla bystrzaków” Rumsey. Jest to dość obszerny, ale
jednocześnie niesamowicie przystępny podręcznik. Obliczenia
na OS najczęściej dotyczą ekspektacji, wariancji czy różnorakich
średnich - wszystko to znajdziemy w tej książce. Resztę
informacji doczytywałem z internetu, wpisując intersującą mnie
frazie w googlu. Polecam również przerobienie zadań z
poprzednich lat, są one dostępne na stronie olimpiady.
4. Jak wyglądał twój rozkład nauki? Na czym się skupiałeś w
Przygotowania zacząłem po etapie szkolnym, gdzie
prześlizgnąłem się cudem w gronie lucky loserów. Zacząłem od
matematycznej części olimpiady przerabiając wyżej wymienioną
pozycje “Statystyki dla bystrzaków”. Niestety ciemną stroną OS
jest niemożliwość przygotowania się pod konkretne zadania.
Czasem pojawiają się elementy prawa

podatkowego, czasem metodyka badań jakiejś agencji wynajętej
przez UE. Nie warto się przejmować takimi tematami, bo 98%
uczestników zapewne jest w takiej samej sytuacji jak Ty. Warto
również spędzić trochę czasu na stronie GUSu, ponieważ
zdarzają się pytania typu “W jakiej podkategorii na stronie GUSu
znajdziesz informacje o spisie dzików w województwie
podlaskim?”. (Nie było dokładnie takiego pytania, ale nie zdziwił
bym się jakby się pojawiło).
przygotowań?
Myślę, że właśnie ta niepewność tematu pytań, możemy się
spodziewać absolutnie wszystkiego, więc nie ma opcji
przygotować się obiektywnie bardzo dobrze. Najbardziej
pomaga tutaj rozległa wiedza ogólna, szczególnie przydaje się
geograficzna. Często podają pytania o uporządkowanie
rzek/gór/jezior/populacji sąsiadów Polski w kolejności rosnącej
czy malejącej.
Trochę szczęścia z pytaniami ogólnymi oraz solidnie
przerobiona część matematyczna. Tam gdzie tracisz na tych
losowych pytaniach, musisz nadrabiać dobrymi
obliczeniówkami. Innej drogi nie ma, a przynajmniej jej nie
widzę.
7. Czy może wpadła Ci w oko jakaś wspólna cecha zwyciezców
tej olimpiady?
Jak wspomniałem brałem udział w OS podczas trwającej
pandemii, zatem nie miałem niestety przyjemności zobaczyć
drugiego uczestnika na żywo (poza tymi z mojej szkoły rzecz
jasna). Myślę jednak, że każdego ze zwyciężców muszą jarać
liczby oraz różne śmieszne słupki.
Zależy jak sobie radzisz z matmą. Jeśli zagadnienia z rachunku
prawdopodobieństwa czy podstaw statystyki na poziomie
licealnego rozszerzenia nie sprawiają Ci kłopotu, to myślę że,

rozważanie korepetytora jest zbędne.
Olimpiada Statystyczna jest dość specyficznym konkursem,
niewątpliwie multidyscyplinarnym. Albo ją pokochasz, albo
znienawidzisz, jednak każdemu polecam spróbować swoich sił.
Jeśli przypadnie Ci do gustu to gwarantuje, że będzie to
niesamowita przygoda. Do wygrania jest naprawdę wiele, do
stracenia nic!
ROZDZIAŁ 18
OLIMPIADA
WIEDZY EKONOMICZNEJ
Wywiad z laureatką - Aleksandrą Tarnówką
Kontakt w sprawie korepetycji: ola.tarnowka@interia.pl

Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej daje bardzo dużo korzyści
m.in. jest to wiedza na temat gospodarki, finansów, zarządzania,
która może się przydać każdemu z nas w życiu codziennym w
szczególności, gdy w mediach mówi się dużo o inflacji bądź gdy
myślimy o założeniu w przyszłości biznesu. Biorąc pod uwagę
nagrody finansowe i ulgi, jakie zdobywamy z tytułem też są
ciekawe – zarówno finaliści jak i laureaci mogą liczyć na ulgi na
przeróżnych uczelniach i kierunkach, które nie zawsze są
związane z ekonomią np. prawne, techniczne itp. (tutaj zalecam
by każdy sprawdził na wybranej uczelni jak działają te ulgi, na
jakie lata oraz jaki tytuł musimy posiadać). Odnośnie nagród
finansowych w ostatnich latach 30 najlepszych zdobywało
notebooki, a 20 najlepszych dodatkowo nagrody pieniężne i
stypendia naukowe, które wahają się od 1 tys. zł do 8 tys. zł.
Dodatkowo najlepsi otrzymują wyjazdy zagraniczne, staże i
praktyki w różnych instytucjach np. w ministerstwie.

Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej ma 3 etapy. Na każdym z nich
czekają nas 3 formy: pytanie opisowe 25 pkt, zadanie analityczne
15 pkt oraz pytania tekstowe (30 pytań) 60 pkt. Na ostatnim
etapie dochodzi część ustna dla 50% uczestników Pytaniem
opisowym nawiązujące do myśli przewodniej, która jest
ogłaszana wraz z literaturą zalecaną na kilka miesięcy przed
Olimpiadą – już teraz wiemy, że jest to „W świecie rosnącej
inflacji. Wymiar mikro- i makroekonomiczny” składa się z dwóch
części „teoretycznej” za którą możemy zdobyć 15 pkt i
„praktyczną” za 10 pkt. Już teraz wiemy, że myślą przewodnią
następnej edycji jest „W świecie rosnącej inflacji. Wymiar mikro-
i makroekonomiczny”. Zadania analityczne dotyczą podstaw
ekonomii, analizy finansowej oraz ekonomii menadżerskiej.
Pytania tekstowe dotyczą głównie wiedzy mikroekonomii,
makroekonomii, polityki gospodarczej, podstawy finansów,
finansów przedsiębiorstw i zarządzania. Etap 1, mamy do
wyboru 2 tematy pytania opisowego, zadanie analityczne
dotyczy podstaw ekonomii. Na etapie 2 podobnie

jak na 1 zmierzamy się z pytaniem opisowym (z jedną różnicą, że
mamy 1 temat do wyboru), zadaniem analitycznym dotyczącym
analizy finansowej oraz 30 pytaniami jednokrotnego wyboru o
podwyższonym stopniu trudności. Na ostatnim etapie piszemy
wypowiedź o danej nam tematyce, rozwiązujemy zadanie
analityczne (często związane z ekonomią menadżerską), 30
pytań testowych wielokrotnego wyboru oraz po ogłoszeniu
wynikach testu jest przeprowadzana część ustna, gdzie
uczestnik odpowiada na dwa pytania z wiedzy ekonomicznej
przed 3-osobową komisją.
przygotowaniach?
Wszystkie materiały, które używałam są darmowe i można je
łatwo znaleźć w internecie, są to: N.G. Mankiw, M.P. Taylor
„Mikroekonomia i Makroekonomia”, S. Owsiak „Finanse”, W.
Gabrusewicz „Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Teoria i
zastosowanie”, R.W. Griffin „Podstawy zarządzania
organizacjami”, (wszystkie były dostępne na docer), Khan
Academy oraz strona owe, w której znajdziemy arkusze do

ponad 10 lat wstecz z każdego etapu, opis hasła bieżącego itp.
Bardzo pomocna do opanowania materiału okazała się również
encyklopedia zarządzania
(https://mfiles.pl/pl/index.php/Strona_g%C5%82%C3%B3wn
a).
Etap I: Przed tym etapem skupiłam się całkowicie na mikro i
makroekonomii oraz zarządzaniu. - Mankiw, M.P. Taylor,
„Mikroekonomia i Makroekonomia” zapewniają nam wiedzę nie
zbędą do zadania analitycznego (w 1 etapie dot.
mikro/makroekonomii) oraz do pytań zamkniętych, których
duża część w 1 etapie dotyczy właśnie tej dziedziny. Jednak z
tych książek wyniesiemy tylko wiedzę teoretyczną, praktykę
nabyłam poprzez robienie zadań z poprzednich lat oraz
oglądanie filmików z Khan Academy, osoba prowadząca dobrze
tłumaczy rozwiązywanie zadań obliczeniowych. Polecam
podczas czytania mikro i makroekonomii wypisywania w formie
notatki definicji napisanych

wytłuszczonym drukiem, różnych zjawisk (związek przyczynowo
skutkowy, imion i nazwisk), ponieważ głównie nich dotyczą
pytania zamknięte a na następnych etapach zaoszczędzimy dużo
czasu powtarzając tylko niezbędną wiedzę - w książkach jest
strasznie dużo szczegółowych, historii itp. które mają pomóc
nam zrozumieć materiał oraz zachodzące zjawiska. - R.W.
Griffin, „Podstawy zarządzania organizacjami” jest chyba jedną z
najdłuższych lektur jaka widnieje w zestawieniu gdyż posiada
744 stron, jednak możemy być pewni że co najmniej 5 pytań
pojawi z wiedzy z tej książki już nie tylko na 1 etapie, ale na
każdym. Mimo wielkiej objętości, potrzebnej wiedzy oraz
definicji ma mało, bo podobnie jak w mikro/makroekonomii
autor chciałby czytelnik zrozumiał procesy oraz istotę
zarządzania. Mało jaki uczeń ma tyle czasu i cierpliwości by
przeczytać, zrozumieć i nauczyć się tyle materiału, więc ja
postanowiłam, że z każdego rozdziału będę robiła notatki
zwracając uwagę na nazwiska (bardzo często są ukryte w ścianie
tekstu, więc leciałam wzrokiem po tekście by jakieś znaleźć) i
teorie z nimi związane oprócz tego rozpisywałam schematy,
tabelki, różne teorie – i

tak z jednego rozdziału stawała się jedna strona. Mimo iż
większość mojej uwagi przed I etapem poświęcałam na
powyższe lektury to część czasu poświęciłam również na
wypowiedź pisemną oraz hasło bieżące. Uczyłam się poprzez
pisanie wypracowań, które na samym początku były sporym
wyzwaniem. W tamtym roku nie mając dużo czasu wypisywałam
przykładowe tematy jakie mogą się pojawić oraz zagadnienia,
definicje związane z hasłem bieżącym np. w tamtym roku była to
giełda oraz rynki kapitałowe, zatem w wypracowaniu musiałam
przedstawić definicje, rodzaje itp.
Etap II: Mając dużo czasu przed drugim etapem skupiłam się na
opanowaniu analizy finansowej, ponieważ całe zadanie
analityczne opiera się na przeprowadzeniu zazwyczaj analizy
spółki, wypisaniu wskaźników oraz wykonaniu obliczeń pod
wzór. Książką sugerowaną na stronie owe jest „Analiza
finansowa przedsiębiorstwa. Teoria i zastosowanie” W.
Gabrusiewicz, z niej też się ucząc możemy liczyć na co najmniej
7-9 punktów (nie jesteśmy w stanie mieć max punktów z wiedzy
tylko z tej książki). Metodą nauki jaką ja

stosowałam było wypisywanie wzorów, szukanie analogii między
nimi – duża część z nich jest podobna lub wynika z definicji
wskaźnika zatem rozpisanie sobie ich to duże ułatwienie. Jednak
najlepszym sposobem jest wykonywanie zadań, których jest
dosyć sporo w tej książce. Dodatkowo w arkuszu z tej książki
zazwyczaj spotkamy 1-3 pytania, jednak najbardziej przydaje się
w 2 etapie. Oprócz analizy finansowej systematycznie robiłam
powtórki z notatek z mikro/makroekonomii oraz zarządzania
jednak mniej skrupulatnie niż w przed 1 etapem, bo wolałam się
skupić na zadaniu analitycznym oraz myśli przewodniej. Pod
hasło przewodnie dodałam do mojej listy sporo twierdzeń,
hipotez, definicji, danych związanych z hasłem lub pokrewnymi
zjawiskami np. w następnej edycji temat dotyczy inflacji zatem z
pewnością nawiązałabym do bezrobocia oraz krzywej Phillipsa.
Materiału szukałam wszędzie np. w artykułach i publikacjach,
Wikipedii oraz opisie hasła bieżącego. Przed etapem 2 czytałam
również Finanse S. Owsiak, jednak skupiłam się tylko na kilku
rozdziałach (m.in. na 13 dotyczącym instrumentów finansowych)
ponieważ pytania odnośnie

finansów są rzadziej niż z ekonomii.
Etap III: Etap centralny jest najtrudniejszym etapem, ponieważ
oprócz wzrostu poziomu trudności doszły odpowiedź ustna
(tylko dla 50 osób) oraz wielokrotność poprawnych odpowiedzi
w pytaniach zamkniętych, jednakże ogromną zaletą jest fakt, że
finalistą zostaje osoba, która miała 30% poprawnych odpowiedzi
zatem w ostatnim etapie walczymy z samym sobą. Przed tym
etapem starałam się powtórzyć wszystko: przejrzałam
mikroekonomie i makroekonomię, powtórzyłam wszystkie
nazwiska z podstaw zarządzania, powtórzyłam całą listę
zagadnień jakie miałam wypisane odnośnie myśli przewodniej i
starałam się coś do niej dodać, robiłam arkusze i zadania z
poprzednich lat.
Największą trudnością było opanowanie całego materiału w
dość krótkim czasie. Materiał starałam się jak najbardziej
rozłożyć w czasie na małe bloki oraz co kilka dni je powtarzać by
zapamiętać i zrozumieć ważne zjawiska.

Moim kluczem była systematyczność, dyscyplina, powtórki oraz
pokonanie prokrastynacji. Wiedząc, że mam sporo nauki i zadań
domowych ze szkoły musiałam znaleźć czas i Olimpiadę oraz na
odpoczynek i znajomych.
Trudno wywnioskować wspólną cechą finalistów tej Olimpiady
znając tyko kilkoro z nich, ale zauważyłam, że większość z nich
jest ambitna, systematyczna oraz kreatywna.
Mam kilka wskazówek:
rozplanuj materiał w czasie oraz ustawianie sobie celi w
ciągu dnia (fajną aplikacją/stronką do tego jest notion),
nie przeraź się dużej ilości materiału – duża część totalnie
się nie przyda – rób notatki z hipotezami, procesami,

wytłuszczonymi definicjami oraz nazwiskami po to by
następnych etapach wrócić do nich a nie do książki,
rób dużo arkuszy z poprzednich lat, bo pytania są bardzo
powtarzalne
dopytaj się nauczyciela odnośnie zwolnienia, w wielu
szkołach przed II i III etapem takie przysługuje,
jak wejdziesz w fazę ciągłej nauki, widzisz, że szybko
wchłaniasz wiedzę nie zatrzymuj się i nie rób dużej przerwy
bo możesz wypaść z rytmu.
Zawsze słyszałam, że w tej Olimpiadzie bardzo trudno zajść
daleko bez korepetytora, kursu bądź zajęć dodatkowych,
jednakże sądzę, że pomoc korepetytora nie jest niezbędna by
walczyć o tytuł finalisty, bo osoba mocno zainteresowana w tej
dziedzinie oraz zdyscyplinowana jest w stanie opanować
materiał, a źródeł w internecie jest coraz więcej. Jednak, jeśli
chcemy walczyć o czołowe miejsca, pierwszą 10, 20 sądzę, że
mentor lub kurs może się okazać pomocny, ponieważ najlepsi
muszą się wykazać wiedzą spoza literatury zalecanej.

Warto brać w Olimpiadach, bo można spotkać świetnych ludzi
oraz zapewnić sobie miejsce na wymarzonym kierunku już na
początku liceum bez konieczności siedzenia godzinami nad
repetytoriami przed maturą, więc zdobywamy dużo wolnego
czasu, który możemy spożytkować jak tylko chcemy.

ROZDZIAŁ 19
OLIMPIADA
WIEDZY HOTELARSKIEJ
Wywiad z laureatką - Wiktorią Bartczak
Kontakt w sprawie korepetycji:wiktoria.2002@interia.eu

To co jest ważne dla technika hotelastwa to zwolnienie z części
teoretycznej egzaminu zawodowego (automatyczne 100% na
świadectwie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie) dla
laureatów i finalistów. W moim przypadku były to dwa
egzaminy, w których z części teoretycznej zostałam zwolniona.
Na konkretnych uczelniach można sprawdzać czy jako finaliści i
laureaci możecie zostać automatycznie zakwalifikowani na
wybrane kierunki studiów, zazwyczaj powiązane z branżą.
Również różne nagrody rzeczowe są przyznawane lauratom i
finalistom olimpiady. No i oczywiście nowe doświadczenia,
nowa wiedza, która na pewno się przyda, czy to na egzaminie
czy w dalszej nauce. A wycieczka do Bydgoszczy jeśli się uda to
jeszcze jeden dodatkowy plus.
I Etap to etap szkolny, jeśli kandydatów jest więcej niż dwóch, w
którym to szkoła ustala jak będzie on wyglądał, ustala pytania i z
tego wyłania dwóch uczestników. Dwóch z nich

zostaje zgłoszonych przez nauczyciela opiekuna do etapu
okręgowego, w którym należy wykonać test z pytaniami
zamkniętymi dotyczącymi ogólnej tematyki hotelarstwa, z niego
do ostatniego etapu przechodzi 30 osób. III etap składa się z
dwóch części, teoretycznej i praktycznej. Jest trzydniowy i
odbywa się w Bydgoszczy, razem z poczęstunkami, różnego
rodzaju atrakcjami czy też merytorycznym programem. W części
teoretycznej pytania dotyczą już tematyki (choć nie tylko), która
zmienia się co roku. Np w moim przypadku była to ekologia,
pytania związane z różnymi hotelami, z innowacjami
wprowadzanymi przez hotele, tutaj pytania są już bardzo
szczegółowe. Jeśli uda wam się zająć miejsce powyżej 15 to
ostatni etap jest następnego dnia. Tu trzeba odegrać podaną
scenkę, w języku angielskim (w recepcji lub restauracji), jeśli
ktoś czuje się w nim dość pewnie, to przygotowania dzień przed
wystarczą bo jedyne czego trzeba się poduczyć to kilku słówek i
zwrotów.
przygotowaniach?
Nic mi tak nie pomogło podczas Olimpiady jak miesięcznik
Hotelarz. Pytań, na które odpowiedzi się tam znajdują jest masa.
Polecam czytać tam o trendach, nowo otwartych hotelach,
hotelach wygrywających konkursy z danego roku, a także
wszystkiego co dotyczy danego tematu Olimpiady do kilku lat
wstecz. Można sobie wykupić dostęp do nich online i mieć
wszystkie artykuły z lat poprzednich, naprawdę warty zakup.
Oprócz hotelarza wsrto poczytać wszystkie artykuły
dotyczącego danego tematu jakie nawiną się wam w internecie.
Trzeba też przestudiować każdy arkusz z poprzednich Olimpiad,
żeby poznać schemat pytań i to o co zazwyczaj pytają. Często
pytania są takie same lub podobne, dostosowane do danego
roku. Na pewno nie polecam czytać książek, które są w wykazie
podawanym przez komisję Olimpiady. Są to zazwyczaj ich
własne książki, ale jeśli już ma pojawić się z nich jakieś pytanie,
to może z jedno. A tyle książek ile jest tam podane to gruba
lektura, która marnuje tylko wasz czas.

Na początku warto się skupić na ogólnych pojęciach
dotyczących hotelastwa, klasyfikacji usług hotelarskich,
rodzajach jednostek mieszkalnych, rodzajach śniadań, potraw
obcych narodów, alkoholi, umowach z biurami podróży,
rodzajach sprzętów i zastawy stołowej, rodzajach turystyki.
Naprawdę warto przyjrzeć się następnie tabeli kategoryzacji bo
zawsze pojawiają się co do niej jakieś pytania, a to jak darmowe
punkty. Zachęcam nauczyć się wzorów kilku najważniejszych
wskaźników ekonomicznych (ADR, RevPar, RevPash itd.).
Kolejne: odpowiedzialność prawna hoteli, koncepcje
marketingowe, hotelastwo w środkach transportu, kodeks etyki
hotelarza. Z historii hotelastwa trochę o prekursorach i
najważniejsze daty z tym związane. Ważne są też informacje o
sieciach hoteli, systemach, markach, również
międzynarodowych (tutaj raport z rynku Hotelarza). Warto
wiedzieć który hotel należy do danej sieci, która sieć jest
największa, aktualny ranking mniej więcej. Dodatkowo
organizacje hotelarskie w Polece i na świecie. Bardzo często

pojawiają się pytania o hotele roku, czy te które w danym roku
wygrały jakieś nagrody, o hotele nowootwarte i te które dotyczą
aktualnego tematu olimpiady (ja np miałam sporo pytań o
ekologiczne hotele, np który jako pierwszy wprowadził jakąś
konkretną innowację), czasami są bardzo szczegółowe, jednak
radzę się na tym skupić dopiero na ostatnim etapie. No i na
samym końcu dopiero nauka do ostatniego etapu jakim są
scenki.
Największą trudnością było chyba znalezienie wolnego czasu
między nauką do szkoły, bo trzeba chwilę poświęcić może i na
takie dość nudne oglądanie niektórych rzeczy i czytanie tego
wszystkiego. Myślę że ważna jest organizacja czasu i skupienie, a
także znalezienie swojego sposobu nauki (mi przyjemnie uczyło
się z techniką pomodoro, polecam).
Nie wiem czy był jakiś konkretny klucz czy sposób, w jaki mi
się powiodło. Poświęciłam się przygotowaniom i zrobiłam
wszystko co w mojej mocy. Na pewno nie dałam zjeść się
stresowi i wykonywałam testy z otwartą głową.
Uważam, że wygrać może każdy, nie trzeba mieć specjalnej
cechy czy umiejętności. Wystarczy się trochę przyłożyć,
naprawdę poczytać z uwagą te artykuły czy pojęcia i można
zejść daleko. Na pewno zwyciężą każdej olimpiady zostaje ktoś
zdeterminowany, dobrze gdyby jeszcze serio lubił to o czym się
uczy i pasjonował hotelarstwem, wtedy na pewno wiedza
wejdzie szybciej :).
Nie daj się zjeść stresowi i weź wszystko na spokojnie. Najlepiej
oczyścić umysł i pójść tam na świeżo. Z uwagą przeczytajcie
wszystkie najważniejsze rzeczy i wiele w głowie

też zostanie. Wiem, że wiele osób stresuje się też językiem
angielskim, ale pamiętajcie że za akcent czy angielski, który nie
jest na poziomie C2, nikt was nie oceni.
Mi bardzo pomogła pomoc mojej nauczycielki, która miała
materiały z zeszłych lat, miała wszystkie wzory, artykuły, pojecia
i arkusze, zapewniła mi też wsparcie i ukierunkowała mnie na tą
naukę. Jednak myślę, że to nie jest coś czego nie można znaleźć
w internecie. A jeśli wie się mniej więcej jakich pytań się
spodziewać (po obejrzeniu arkuszy), to wie się czego szukać.
Poza tym, te pytania są bardzo różne jeśli chodzi o coroczną
tematykę, dotyczą często nowych hoteli, gdzie korepetytor sam
musiałby się z wami tego prawdopodobnie uczyć, bo jego wiedza
z zeszłego roku już średnio się przyda, więc równie dobrze
można zrobić to samemu.
Pamiętajcie, ze testy są testami wielokrotnego wyboru. To na

czym się przejechałam to dosłownie wielkokrotny wybór. Więc
jeśli wydaje się wam, że wszystkie 4 odpowiedzi są prawidłowe,
to tak prawdopodobnie jest. Nie próbujcie też ściągać bo i tak
odpowiedzi będą pomieszane. Zwłaszcza jeśli jesteście na profilu
hotelarskim, to mega polecam tą olimpiadę bo chwila wysiłku, a
choćby samo zwolnienie z części teoretycznej jest tego warte.
Gdybyście potrzbowali jakichś materiałów to mimo, że nie
zostało mi ich już zbyt wiele (głównie wzory na wskaźniki, różne
pojęcia, sieci) to możecie się do mnie odezwać i postaram się
pomóc, wyślę też wszystko co posiadam.

ROZDZIAŁ 20
OLIMPIADA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

HANDLOWO-MENADŻERSKICH
Wywiad z laureatką - Martyną Stasicą
Kontakt w sprawie korepetycji stasicamartyna1@gmail.com

Zarówno laureaci, jak i finaliści uzyskali przywilej zwolnienia z
części pisemnej egzaminu zawodowego lub egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Dzięki tej olimpiadzie
można też liczyć na dodatkowe punkty przy rekrutacji na
niektóre uniwersytety.
Każda edycja różni się od siebie, ponieważ oprócz wiedzy
ogólnej musimy się też przygotować z tematu przewodniego,
który co roku jest inny.
etap I - eliminacje szkolne - Ten etap ma charakter testu
pisemnego i sprawdzianu umiejętności. Zadania ustala nam
Szkolna Komisja, biorąc pod uwagę temat wiodący i
problematykę Olimpiady.
etap II - zawody okręgowe - Na tym etapie spotykamy się z
testem, który zawiera w sobie pytania otwarte oraz zamknięte.
Pytania na tym etapie są bardziej szczegółowe i skupiają się na
temacie wiodącym oraz ogólnej problematyce

(mogą pojawić się także zadania, w których trzeba wykonać
obliczenia, a pamiętajmy, że nie można używać kalkulatora)
etap III - zawody centralne - Ostatni etap podzielony jest na
dwie części. W części pisemnej musimy zmierzyć się z testem z
zadaniami otwartymi i zamkniętymi, pytania są w języku polskim
oraz w języku obcym (do wyboru angielski i niemiecki). W
drugiej części musimy wykonać zadanie praktyczne z
wykorzystaniem oprogramowania komputerowego.
Tak wyglądał harmonogram, kiedy ja brałam udział w
Olimpiadzie i obowiązywały obostrzenia związane z pandemią,
dlatego niewykluczone, że w kolejnych latach może to wyglądać
troszkę inaczej.
przygotowaniach?
Myślę, że najbardziej pomógł mi fakt bycia uczennicą technikum
ekonomicznego. Dzięki temu miałam duży zakres wiedzy
ogólnej, zwłaszcza z ekonomii i rachunkowości, co bardzo mi się
przydało. Potrzebna jest także wiedza o

aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej w państwie, np.
bezrobociu, minimalnym wynagrodzeniu, inflacji, czy wysokości
stóp procentowych. Bardzo przydatne są tutaj strony Głównego
Urzędu Statystycznego oraz Narodowego Banku Polskiego.
Zawsze musimy też zwrócić uwagę na temat przewodni i starać
się z różnych źródeł zbierać informacje w tym zakresie. Warto
spojrzeć też na przykładowe testy zamieszczone na stronie
olimpiady i je sobie przerobić. Ja osobiście korzystałam także z:
“Ćwiczeń z mikroekonomii” oraz “ćwiczeń z makroekonomii”
Barbara Biernat Aleksandra Grobelna Anna Warachim
Podręczników oraz ćwiczeń Bożeny Padurek
Biorąc udział w olimpiadzie, byłam już po uzyskaniu kwalifikacji
technika ekonomisty, więc miałam duży zakres wiedzy związanej
z problematyką ogólną, dlatego mogłam się skupić na zgłębianiu
zagadnień związanych z tematem

wiodącym. Pobrałam także ze strony Olimpiady przykładowe
testy, aby je rozwiązać oraz opracować.
W informatorze do Olimpiady znajdziemy listę z
wyszczególnionymi tematami, które musimy opracować w
związku z problematyką ogólną oraz tematem przewodnim.
Korzystałam z niej przy powtórkach. Najlepiej sprawdzającą się u
mnie metodą były (chaotyczne) mapy myśli do tematów oraz
zapisywanie na czystej kartce najważniejszych haseł, pojęć i
krótkich notatek związanych z zagadnieniami, z którymi miałam
problem. Przy tych metodach warto użyć kolorów, szlaczków i
rysunków, zwłaszcza jeśli ktoś jest wzrokowcem.
Jestem też typem osoby, która w miarę regularnie ogląda
wiadomości i śledzi newsy finansowo-gospodarcze (w Polsce i
na świecie), dzięki czemu łatwo orientowałam się w
zagadnieniach związanych z aktualną sytuacją. Czytanie
artykułów w języku angielskim dodatkowo pomagało wzbogacić
słownictwo ekonomiczne i handlowe.

Największą trudnością było dla mnie chyba opracowanie
tematów i wyselekcjonowanie z nich tego, co najistotniejsze. Nie
mogłam uczyć się od nowa wszystkiego związanego z każdym
zagadnieniem, bo ilość zbędnych informacji by mnie
przytłoczyła i zmarnowałabym też wiele czasu. Na tym etapie
obecność mentora-osoby do pomocy jest niesamowitym
ułatwieniem. Mnie pomogła w tym moja nauczycielka od
przedmiotów zawodowych.
Myślę, że najbardziej przyczyniło się moje ogólne obycie i
wiedza w tych tematach. Dobranie olimpiady pod to, co i tak nas
interesuje i z czym jesteśmy na bieżąco, jest niesamowitym
ułatwieniem.
Osobiście nie miałam okazji poznać wiele uczestników tej
olimpiady ze względu na panujące wtedy obostrzenia, jednak
spotkałam się z opinią, że żeby osiągać coś w olimpiadach, nie

można się bardzo skupiać na szkole i myślę, że się z nią
zgadzam. Wiadomo, nie namawiam tutaj do całkowitego
zaprzestania nauki do szkoły, ale ciężko jest ogarnąć te
kilkanaście przedmiotów na najwyższe oceny i na dodatek uczyć
się do olimpiady (podobna sytuacja jak przy maturze, czasem
trzeba było sobie odpuścić staranie się o najlepsze oceny, żeby
móc poświęcić ten czas na naukę do matury). Wiem, że są
ludzie, którzy nie będą mieli z tym problemu, ale ja na przykład
do nich nie należę.
Przy zbieraniu informacji korzystaj z oficjalnych stron, takich
jak: nbp.pl, stat.gov.pl
Jeżeli masz taką możliwość, przeglądnij sobie prasę o
finansach/biznesie i śledź wiadomości. Zwróć uwagę na to,
o czym jest teraz głośno.
Skup się najpierw na wiedzy ogólnej a później na temacie
wiodącym, bo bez podstawowej wiedzy może być Ci

trudniej go zrozumieć.
Nie trzeba od razu wygrywać. Warto spróbować podejść do
olimpiady jak najwcześniej, nawet w pierwszej klasie. Nawet
jeżeli nic w niej nie osiągniesz, to możesz zobaczyć wtedy
samemu jak wszystko wygląda, ile czasu potrzebujesz na
opracowanie materiału. Pozwoli ci się to dużo lepiej
przygotować do startowania w kolejnych latach.
Uważam, że na pewno nie jest niezbędna, ale może się przydać.
Zwłaszcza na etapie wyszukiwania i weryfikowania informacji
dobrze jest mieć kogoś, kto jest obeznany w tych dziedzinach i
pomoże nam wybrać to, co najistotniejsze, żebyśmy nie
marnowali czasu na to, co nam się prawdopodobnie nie przyda.
Tematy z obszaru ekonomii, rachunkowości, czy handlu wcale
nie są tak skomplikowane, jak mogłyby się wydawać! Są za to

nieodłącznym elementem naszej gospodarki i zewsząd nas
otaczają, dlatego warto jest edukować się w tym zakresie.
Zwłaszcza że aktualnie ogólna podstawa programowa nie uczy
nas zbyt wiele o podatkach, czy podstawach zakładania i
prowadzenia własnej działalności gospodarczej a taka wiedza
bardzo się przydaje w dorosłym życiu. Nie wspominając już o
tematach inflacji, giełdy lub cyklu koniunkturalnym. Dlatego
myślę, że nawet jeżeli ktoś jeszcze nie wie, z czym chce wiązać
swoją przyszłość, to wgłębienie się w te zagadnienia
najprawdopodobniej i tak przyniesie mu dużą korzyść.

ROZDZIAŁ 21
OLIMPIADA WIEDZY I
UMIEJĘTNOŚCI ROLNICZYCH
Wywiad z laureatem - Emilem Poniewierką
Kontakt w sprawie korepetycji: +48 695 069 537

Każda olimpiada to wyzwanie, które daje nam wiele okazji i
możliwości, aby sprawdzić siebie samego. Sprawdzian swoich
umiejętności, droga którą musimy pokonać aby być w stanie
sprostać pewnym wymaganiom, czas poświęcony nauce -
właśnie to ważne jest przede wszystkim. Jednak poza
korzyściami płynącymi z rozwoju, są też te typowo materialne, a
więc nagrody pieniężne za poszczególne miejsca, zarówno na
etapie okręgowym, jak i centralnym, różniące się w zależności
od wybranego bloku tematycznego. Dodatkowo, uzyskanie
tytułu laureata, a czasem samo przejście do eliminacji
centralnych, upoważnia do zwolnienia ucznia z niektórych
egzaminów zawodowych w szkole - a nie musieć to wielka
wartość.
OWiUR składa się z trzech etapów - eliminacji szkolnych, w

których biorą udział chętni uczniowie w danej szkole, o ile
szkoła wcześniej wyraziła chęć udziału w olimpiadzie - jeśli nie,
warto zapytać któregoś z nauczycieli. W eliminacjach szkolnych
wyłaniany jest zwycięzca, który przechodzi do kolejnego etapu.
Obejmują one jedynie test pisemny.
Kolejny etap to eliminacje okręgowe - mają one miejsce
najczęściej kilka miesięcy po eliminacjach szkolnych, więc jest
wiele czasu aby się przygotować. Eliminacje te obejmują kilka
województw, najczęściej 3, składają się z części zarówno
teoretycznej, jak i praktycznej. Wybierane jest jedno miasto, do
którego zjeżdżają się uczestnicy - wyniki ogłaszane są
następnego dnia, organizatorzy - jeśli chcemy - zapewniają nam
nocleg w jednym z pobliskich hoteli. W zależności od bloku
zadania różnią się, czasem praktyczne wykonywane są w formie
pisemnej, i tak też w części było w bloku gastronomicznym -
etap zaczął się testem teoretycznym obejmującym 60 pytań z
zakresu wszystkich przedmiotów zawodowych uczonych w
szkole, ale również informacji takich, na które natknąć możemy
się jedynie gdy zainteresujemy się tematem poza szkołą. Po
teście
teoretycznym, do wykonania były trzy zadania praktyczne, w
tym dwa w formie pisemnej, oraz jedno w pracowni
gastronomicznej. Od uczestnika wymaga się więc szerokiej
wiedzy zarówno książkowej, jak i typowo praktycznej. Na tej
fazie eliminacji wyłanianych jest kilku uczestników
przechodzących do trzeciego, ostatniego etapu, w zależności od
bloku jest są to pierwsze trzy lub cztery miejsca.
Etap centralny odbywa się w jednym wybranym miejscu, które
na przestrzeni lat czasem się zmienia, edycja olimpiady w której
brałem udział ja, miała miejsce w Warszawie, a konkretnie w
obrębie kampusu SGGW. Zazwyczaj etap ten odbywa się około
miesiąc lub dwa po etapie okręgowym. Uczestnicy, którzy
przeszli dalej, z całego kraju przyjeżdżają do wyznaczonego
miejsca, i podobnie jak w eliminacjach okręgowych - jest
możliwość noclegu, którą warto wykorzystać, ponieważ
następnego dnia następuje ceremonia wręczenia nagród i
dyplomów. Etap zaczyna się od oficjalnego powitania, a chwilę
później podzielenia uczestników na konkretne bloki, i
zaprowadzenia ich przez opiekunów do miejsc konkretnych
pomieszczeń w których odbywać będą się

poszczególne testy. Tutaj również zaczynamy od testu
teoretycznego składającego się z 60 pytań związanych z
przedmiotami zawodowymi, a następnie testu praktycznego,
który w zależności od roku przeprowadzany jest w pewnej
części w formie pisemnej i praktycznej - uczestnicy podzieleni
na grupy chodzą do wybranych sal na kolejne zadania,
sprawdzające naszą wiedzę praktyczną i teoretyczną
jednocześnie - często do zadania które mamy wykonać, musimy
również odpowiedzieć na różne pytania. Czas bywa mocno
ograniczony, dlatego należy dbać o kontrolę nad stresem,
mogącym odciąć nam dostęp do wiedzy którą zdobywaliśmy
przez lata.
W trakcie etapu okręgowego nie zawsze zapewnione jest
wyżywienie, choć organizatorzy starają się dbać o tę sprawę. Na
etapie centralnym wyżywienie zapełnione jest w pełni, więc nie
ma powodów do obaw. Drugiego dnia odbywa się ceremonia
ogłoszenia wyników i wręczenia nagród - do tego czasu musimy
pozostać w pewnej niepewności, która rośnie z każdą minutą.
Ceremonia bywa dość długa.

przygotowaniach?
W przygotowaniach do olimpiady bardzo wiele dawały mi
konsultacje z nauczycielem, który prowadził mnie przez całą
drogę zmagań. Otrzymywałem arkusze olimpiad z ubiegłych lat,
które rozwiązywałem, a następnie oddawałem do sprawdzenia -
zdarza się że pytania się powtarzają, lub mają podobną
tematykę, więc rozwiązywanie zadań daje świetne
przygotowanie. Arkusze dostępne są na oficjalnych stronach
organizatorów olimpiady. Wiedzę dostarczałem sobie głównie
korzystając z podręczników szkolnych do przedmiotów
zawodowych, jest w nich masa wiedzy która może się przydać.
Ponadto, miałem kilka spotkań z nauczycielem jednego z
przedmiotów zawodowych, z którym ćwiczyłem praktycznie
pewne zagadnienia.
Do poszczególnych etapów przygotowywałem się korzystając z
podręczników szkolnych, oraz rozwiązując arkusze - każdy

jednak posiada inną wiedzę bazową, więc w zależności od
poziomu należy rozplanować sobie naukę z różną
intensywnością. Ja robiłem to najczęściej przy okazji uczenia się
na inne przedmioty, dość regularnie, choć nigdy zbyt wiele -
potrzebny jest odpoczynek. Olimpiada obejmuje praktycznie
cały zakres materiału ze wszystkich przedmiotów, dlatego
potrzebna jest duża wiedza - zarówno ogólna, a więc podstawy,
jak i szczegółowa. Pytania układane są często przez profesorów i
doktorów, co powoduje że zdarzają się pytania na których
odpowiedzi nie znajdziemy w podręcznikach, ponieważ
wykraczają poza podstawę programową, wtedy często będziemy
musieli polegać na naszej intuicji - warto czasem sobie zaufać.
Sama nauka polegała u mnie na przechodzeniu po kolei przez
wszystkie działy i tematy zawarte w książkach. Podczas
wypełniania arkuszy zapisywałem sobie też poszczególne
pytania na które nie znałem odpowiedzi, a następnie szukałem
na ten temat czegoś w internecie, aby dowiedzieć się jak
najwięcej.
Największa trudność jak spotkała mnie podczas przygotowań,
była związana nie z samą nauką - której nie było aż tak wiele w
moim przypadku, lecz z oczekiwaniami wobec mnie, ale także
opanowaniem emocji oraz zaufaniem w swoją wiedzę. Wraz z
przechodzeniem do kolejnych etapów presja otoczenia zwiększa
się, generuje pewne obciążenie, które w jakiś sposób trzeba
znieść.
Kluczem do mojego sukcesu w Olimpii z pewnością było
połączenie kilku składników - wiedzy, opanowania stresu oraz
brak dużych oczekiwań wobec siebie samego. Wiedza, którą
zdobywałem przez lata, temat który mnie interesował, działanie
w obrębie rzeczy które znam - dawały mi pewność siebie.
Ponadto, nie miałem wielkich wymagań i oczekiwań - mówiąc
szczerze, w ogóle nie spodziewałem się że przejdę do etapu
centralnego, nie mówiąc już o tytule laureata. Zrzucenie z siebie
ciężaru oczekiwań daje wiele spokoju.

Podczas trwania całej olimpiady poznać można bardzo wielu
innych jej uczestników, wielu również lubi zwracać na siebie
uwagę, podkreślać swoją wartość - to jednak przeważnie nie są
osoby, które wygrywają.
Myślę, że każdy potencjalny olimpijczyk powinien przede
wszystkim znaleźć w sobie pewną odwagę - warto próbować,
wygrana nie jest aż tak ważna, a w razie porażki - można
próbować za rok. Generalnie, ważne jest powtarzanie materiału,
dobre utrwalenie wszelkich podstaw. Zadania praktyczne nigdy
nie są zbyt wymyślne - budżet na nie jest ograniczony.

Przez całą drogę byłem prowadzony przez moją nauczycielkę -
to ona wskazywała mi tematy na które zwrócić uwagę, dawała
materiały, razem rozwiązywaliśmy zadania. Dobry mentor
zawsze się przyda, ale i bez niego przy odrobinie większym
wysiłku - można osiągnąć sukces.
Każda olimpiada jest pewnym testem, którego nie należy się bać.
Jest to jedynie szansa na sprawdzenie siebie, zdobycie
doświadczenia i naukę. Nie należy traktować jej zbyt poważnie,
w życiu są ważniejsze rzeczy, a olimpiada nie określa naszej
wartości. Myślę, że należy brać ją za coś ciekawego, co warto
przeżyć, dla której warto o trochę wysiłku, pamiętając że jest
ona jedynie częścią pewnego etapu w naszym życiu - to
wszystko. I właśnie to warto mieć w głowie, gdy się do niej
zbliżamy - a zwłaszcza, gdy jesteśmy w jej trakcie. Poznajmy
siebie, zobaczmy jak reagujemy na stres - to on w postaci
mobilizacji naszego organizmu potrafi odciąć część naszego
inteligentnego mózgu - a tego nie chcemy. Najważniejszym jest
więc spokój i kontrola emocji, to on,

razem z wiedzą którą posiadamy, da nam sukces. Zaufajmy sobie
samym, bądźmy odważni, bądźmy sobą! :)

ROZDZIAŁ 22
OLIMPIADA
PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Wywiad z laureatką - Karoliną Stasicą
Kontak w sprawie korepetycji: stasicakarolina@gmail.com

Korzyści jest naprawdę wiele. Takim głównym czynnikiem, który
decyduje o tym, że olimpiada cieszy się tak dużą popularnością
są bardzo atrakcyjne indeksy. Będąc laureatem mamy wejście na
Szkołę Główną Handlową w Warszawie oraz Uniwersytety
Ekonomiczne w Katowicach, Krakowie, Poznaniu i we
Wrocławiu. Dla każdego uczestnika eliminacji centralnych
przewidziane są nagrody rzeczowe. Będąc laureatem jest to
atrakcyjny sprzęt elektroniczny wręczony na oficjalnej gali. Gala
OP to wielkie wydarzenie, zazwyczaj organizowane w super
miejscu np. Pałacu Prezydenckim czy Ministerstwie Finansów.
Jak każda olimpiada, Olimpiada Przedsiębiorczości umożliwia
poznanie nowych osób o podobnych zainteresowaniach i
zawiązanie przyjaźni na całe życie.
Olimpiada składa się z trzech etapów. W pierwszym należy
napisać test. Drugi etap to najpierw pisanie testu, a następnie

zadanie sytuacyjne. Polega ono na tym, aby w pięcioosobowym
zespole rozwiązać pewien problem, przygotować prezentację i
przedstawić wybrane rozwiązanie. Ostatni etap, który odbył się
w Warszawie na SGH, jest podzielony na trzy osobne zadania.
Najpierw wszyscy piszą test, później najlepsze 25 osób
przechodzi do elevator pitch. Elewator pitch polega na
wylosowaniu branży i w ciągu 30 minut przygotowaniu
innowacyjnego pomysłu na biznes w danym sektorze. Później
następuje prezentacja wybranego pomysłu przed komisją i jego
obrona. Ostatnie zadanie jest jak „1 z 10” z taką różnicą, że
pytania dostosowane są do tematu Olimpiady
Przedsiębiorczości. Jak możecie zauważyć, etap 1 wymaga
jedynie wiedzy teoretycznej, natomiast następne etapy
sprawdzają również umiejętności miękkie, kreatywność,
wypowiadanie się.
przygotowaniach?
Na stronie OP znajduje się literatura podzielona na blok stały
oraz blok zmienny. Jeśli chodzi o taki mój „musi have” do

przerobienia z bloku stałego to „Analiza strategiczna”
Gierszewska G., Romanowska M. oraz „Podstawy finansów
przedsiębiorstw” Ostrowska D., Niedźwiecka E., lub
„Zarządzanie finansami” Rutkowski A. Resztę informacji
potrzebnych do bloku stałego możemy wynieść z testów z
poprzednich lat (i komentarzy do nich). Bardzo polecam
przerobić WSZYSTKIE książki z bloku zmiennego, ponieważ
pytania o te zagadnienia pojawiają się coraz częściej. Dokładna
literatura zmienna powinna pojawić się jakoś we wrześniu. Do
OP potrzebna jest również znajomość pewnych danych i
wartości ze świata gospodarczego. Na olimpiadzie lubią pytać o
kursy walut, różne wartości, stanowiska. Polecam sprawdzić
sobie te informacje około tydzień przed każdym etapem. No i
oczywiście cały czas śledzić najświeższe informacje ze sfery
biznesowej.
Przygotowywania zaczęłam początkiem października. Ucząc się
do pierwszego etapu przerobiłam kilka książek i robiłam

testy z poprzednich lat. Poświęcałam temu wolne chwile i było
to takim „dodatkiem” do codziennej nauki. Kiedy końcem
stycznia dowiedziałam się, że przeszłam dalej, zaczęłam
traktować sprawy bardziej poważnie. Rozplanowałam wszystko
dokładnie. Bardzo polecam stworzyć dokładną listę „TO DO” i
trzymać się jej dokładnie. Zaczęłam tworzyć bardzo dokładne
notatki, które okazały się później zbawieniem - nie musiałam za
każdym razem sprawdzać informacji w książce i wszystko
miałam jednym miejscu. Kolejna polecajka - Notion, super
platforma do robienia notatek. Jeśli chcielibyście, żebym
udostępniła wam moje notatki to zapraszam do kontaktu (fb.
Karolina Stasica). Po feriach starałam się poświęcać minimum
czasu na naukę do szkoły w domu, aby ten czas przeznaczyć na
naukę do OP. Poza takim typowym „wkuwaniem” i czytaniem
książek, musiałam być na bieżąco w kwestiach gospodarczych.
Tutaj pomocne okazało się słuchanie podcastów i przeglądanie
codziennych wiadomości (polecam z całego serca podcast
„Ekonomicznie” na Spotify) – traktowałam to nawet jako relaks,
a nie naukę. Przed samym trzecim etapem szkoła przyznała mi 2
tygodnie olimpijskie –
mogłam, ale nie musiałam wtedy chodzić na lekcje, na których i
tak miałabym obecność. To bardzo mi pomogło, bo skupiłam się
jedynie na olimpiadzie. Odpuściłam szkołę niemal całkowicie.
Czas nauki przed samą olimpiadą był bardzo produktywny,
uczyłam się czasem nawet kilkanaście godzin dziennie.
Przerobiłam dwukrotnie książki z bloku zmiennego co okazało
się moim czynnikiem sukcesu - moi konkurenci bardziej
zwracali uwagę na zagadnienia stałe.
Trudnością była motywacja oraz konieczność odpuszczenia
pewnych rzeczy. Najgorsze co można zrobić, to próbować robić
wiele rzeczy na raz. Najważniejsze jest, aby wyznaczyć sobie cel
i skupić się tylko na tym, aby go osiągnąć. Sprawdziany w szkole
można poprawić, materiał z lekcji można nadrobić, spotkania ze
znajomymi można powtórzyć. W ostatnim etapie naprawdę
kluczowe jest aby być zmotywowanym i nastawionym na
osiągnięcie jednego celu. Motywacja podczas pierwszych
etapów może być mniejsza, ale

gwarantuję, że im bliżej celu tym bardziej się chce.
Ciężko jednoznacznie stwierdzić. Na pewno systematyczna i
ciężka praca. Dobre rozplanowanie sobie nauki i trzymanie się
planu. Odpuszczenie nieważnych rzeczy i skupienie swojej
uwagi na przygotowaniach.
Właściwie to wszyscy byli różni. Widać jedynie, że każdy na tej
olimpiadzie naprawdę interesował się ekonomią i zagadnieniami
gospodarczymi. Dzięki temu nauka była dla nas poniekąd
przyjemnością.

Po pierwsze to nie bać się spróbować. Ważne jest, aby gasić u
siebie „słomiany zapał”. To najgorsze o może być. Najlepiej
rozkładać siły tak, aby cały czas działać na podobnych obrotach.
Pewnie po przeczytaniu moich rad każdy będzie na maksa
ambitny i zmotywowany, ale kluczem jest to, żeby ta motywacja
nie zgasła po kilku dniach. Olimpiadę wygrywa się takim
doczytywaniem i wnikliwością. Bądźcie dociekliwi. Nie
zapominajcie o robieniu testów. Pytania czasem pytania się
powtarzają, w XVII edycji nie było wiele pytań powtarzających
się, jednak faktycznie występowały. Moim zdaniem, aby dobrze
napisać OP trzeba przerobić wszystkie testy po kilka razy, tak
aby znać odpowiedzi wręcz na pamięć.
Nie, aczkolwiek wykupienie kursu czy opieka korepetytora może
spowodować u nas większą sumienność - przygotowując się
sami nikt nas nie pilnuje.

Apel do dziewczyn. Nie bójcie się startować w „męskich”
olimpiadach. Ja wiem, że biznes kojarzy się z chłopakiem w
garniturze, ale ten stereotyp można jak najbardziej przełamać.
W XVII edycji bardzo mało dziewczyn brało udział, w ścisłym
finale było nas tylko 3 na 25 osób. To zresztą nie tylko
tegoroczna specyfika. Jestem dopiero drugą dziewczyną, której
udało się wygrać (na siedemnaście zwycięzców). Powodzenia!

ROZDZIAŁ 23
OLIMPIADA
WIEDZY O PRAWIE
Wywiad z laureatką - Wiktorią Bzomą
Kontak w sprawie korepetycji:: wikibzoma@gmail.com

Benefitów jest sporo. Olimpiada ta daje wstęp z pominięciem
procesu rekrutacji na czołowe uniwersytety w kraju
(Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet
Adama Mickiewicza w Poznaniu i wiele innych). Ulgi te obejmują
oczywiście kierunek prawo oraz kilka innych oscylujących w
dziedzinach humanistycznych jak np. stosunki międzynarodowe.
Olimpiada prawna zwłaszcza w finałowej części pokrywa się z
podstawą programową przedmiotu wiedza o społeczeństwie, co
może się przełożyć na wyniki maturalne. Prócz tego warto
poruszyć kwestię samego procesu przygotowania, który niesie
ze sobą lekturę wielu dzieł wykraczających poziomem poza
język podręczników dedykowanych licealistom.
Na samym początku zmagań jest etap szkolny składający się z
testu pisemnego. Test zawiera zarówno pytania otwarte jak i
zamknięte, jednego lub wielokrotnego wyboru. Uczestnik

starający się o awans ma dwa zasadnicze cele. Pierwszy i
najważniejszy, uzyskać z testu co najmniej 25 na 30 możliwych
punktów. Jest to wąski margines błędu, dlatego polecam nie
bagatelizować 1. etapu. Drugim celem powinni przejmować się
uczniowie szkół, w których olimpiada cieszy się sporym
zainteresowaniem. Każda placówka może nominować do testu
okręgowego co najwyżej 4 uczniów.
Kolejny jest etap okręgowy, który odbywa się w ramach
poszczególnych województw. Na ten moment olimpijczyk ma do
napisania 2 testy. Pierwsza część mówiąc wprost jest jak etap
szkolny, ale o zwiększonym poziomie trudności. Na tym etapie
należy uzyskać co najmniej 20 punktów, aby móc w ogóle
napisać kolejną część (dla osób myślących poważnie o finale 20
punktów to za mało). W tym momencie przechodzimy do
drugiego testu, który w całości składa się z pytań otwartych
weryfikujących rozumienie pojęć prawniczych. Jest on wart 20
punktów. W sumie daje nam to 50 pkt. za cały etap okręgowy.
Teraz najważniejsza kwestia: jakie wymogi należy spełnić aby
trafić do ścisłego finału? Po pierwsze, z obydwu części

policzonych łącznie, trzeba zdobyć co najmniej 40 punktów, aby
praca mogła "dostąpić zaszczytu" sprawdzenia przez komisję
centralną. Przy drugim wymogu zaczynają się schody, bo próg
awansu do finału określają uczestnicy biorący udział w edycji. To
znaczy, że ze wszystkich prac w Polsce wybiera się te 50-60
najlepszych. Tutaj moja osobista rada, aby nie kierować się
miejscem uzyskanym w województwie. wielokrotnie są
województwa wypuszczające kilkunastu kandydatów na finał a
zdarzają się i takie, które nie wydają żadnego. Twoja praca nie
ma wypaść dobrze na obszarze województwa a na obszarze
kraju.
Ostatnim etapem jest finał, który odbywa się całkowicie ustnie
w Ostrołęce. Zadaniem uczestnika jest rozbudowana wypowiedź
obejmująca 3 różne pytania. Odpowiedź musi zająć do 10 minut.
przygotowaniach?
Internet jest skarbnicą wiedzy, więc wszystkim
zainteresowanym polecam korzystać z niego jak najczęściej.

Dla zwolenników papierowych materiałów polecane przeze
mnie publikacje to:
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Elementy Prawa, autor Jacek Musiałkiewicz
Polskie Prawo Konstytucyjne, (pozycja dla studentów,
obojętnie czyjego autorstwa)
Wszelkie podręczniki dla liceum do przedmiotu Wiedza o
Społeczeństwie na poziomie rozszerzonym.
Olimpiada prawna nie przywiązuje zbytniej wagi do
systematycznego zwiększania skali trudności testów, wobec
tego już od pierwszego etapu należy reprezentować dość wysoki
poziom. Moje przygotowania do etapu okręgowego były tylko
rozwinięciem treści przyswajanych na etapie szkolnym. W finale
sprawa wyglądała nieco inaczej.
Podstawą nauki do olimpiady jest zapoznanie się z wymaganiami
umieszczonymi na stronie, jednak w przypadku prawnej wymogi
te są zbyt ogólnie sformułowane co utrudnia

skrupulatne przygotowanie.
Dlatego na sam początek polecam bazować na testach z
poprzednich edycji. W ten sposób zaczynalłam robiąc zadania i
szukając samej odpowiedzi. Sama znajomość przykładowych
pytań testowych nic nam nie da bez przygotowania
merytorycznego. Uznajmy że nauka, czytanie, zapamiętywanie
są podstawą dobrego wyniku, a przykładowe testy mogą jedynie
nakierować cię,w którą stronę poszerzać swoją wiedzę.
Wszystko po to, aby wpasować się w wąski zakres zagadnień,
które organizator uzna za ważne pisząc twój etap szkolny,
okręgowy bądź finałowy. Moim planem na naukę zarówno na
etapie szkolnym jak i okręgowym było staranne przygotowanie z
tych dziedzin: prawo ogólnie, karne, administracyjnie, pracy,
gospodarcze, międzynarodowe, konstytucyjne, człowieka,
cywilne ogólnie, rzeczowe, zobowiązań, spadkowe, rodzinne,
handlowe i procesowe.
+ paremie w nieograniczonej ilości. Mimo iż, nawet w zawodzie
prawnika nie są one funkcjonalne to twórcy olimpiady
poświęcają im coraz większą uwagę. W tym roku obszerne
zadanie z paremiami (2022) pokrzyżowało plany

wielu olimpijczykom reprezentującym naprawdę przyzwoity
poziom.
Teraz przejdźmy do Finału, który mówiąc szczerze jest w dużej
mierze zależny od tego jak szczęśliwy zestaw ktoś wylosuje. W
tym wypadku nie będę się rozpisywać co dokładnie trzeba
umieć, bo organizatorzy podali wszystko jak na tacy. Całe 122
wymagania widnieją na stronie Ogólnopolskiej Olimpiady
Wiedzy o Prawie. Nie ma drogi na skróty, jeśli chcesz być
pewien zwycięstwa to musisz wszystko przerobić. Czy da się to
zrobić w miesiąc czasu (okres od okręgu do finału) ? Szczerze
wątpię, przy tak obszernym wyborze treści zawsze znajdą się
zagadnienia proste jak i te rujnujące wypowiedź. Moją receptą
na finał jest zrobić tyle ile się da a następnie liczyć na łud
szczęścia.
Trudności było sporo. Przypominają mi się dwie
Godzenie przygotowań do olimpiad z obowiązkowymi
przedmiotami w liceum było ciężkie. Aby wyjść naprzeciw

postanowiłam zaryzykować. Mając sprecyzowany kierunek
studiów, większość 3 klasy poświęciłam na olimpiady mogące
spełnić moje pragnienie. W moim przypadku ryzyko się opłaciło
a od października zaczynam studia na tym kierunku i tej
uczelni,które sobie wybrałam. Nie byłoby to możliwe bez
olimpiady prawnej.
Kolejną trudnością okazało się mylne przeświadczenie że będę
w stanie się przygotować na tyle, aby nic mnie nie zaskoczyło.
Przeświadczenie to najprawdopodobniej wynikało z ambicji.
Przy ogromie materiału, ograniczonym czasie konieczne jest
poukładanie sobie tego w głowie. Nadmiar chęci narzuca zbędną
presje, która nie pozwala się skupić. Aby temu przeciwdziałać
musiałam dojść do wniosku że nie muszę zrobić wszystkiego ale
za to zrobię jak najwięcej.
Raczej nie ma tu mowy o jednym kluczu. Sukces w tej
Olimpiadzie był wypadkową wielu czynników. Bez wątpienia
sprzyjało mi szczęście. Prócz tego potrafię sobie radzić ze
stresem podczas zmagań konkursowych. Nieopisane było

wsparcie mentalne ze strony nauczycieli, choć najważniejszym
czynnikiem była wiedza zdobyta w trakcie przygotowań.
Przyznam, że ze względu na formę zdalną finału nie było mi
dane poznać zbytnio zwycięzców. Domyślam się, że każdy
finalista bądź laureat „swoje nad książkami przesiedział”. Aby
dotrwać do końca potrzebne są wytrwałość i zaangażowanie.
Mam nadzieję, że to nikomu „nie podetnie skrzydeł”, ale cechą
przeplatającą się wśród zwycięzców może też być łatwość
przyswajania informacji. Wiadomo sumienia praca nie ma sobie
równych, ale czasem nawet uwarunkowania generyczne mają
znaczenie (nie mówię, że zawsze).
Im wcześniej tym lepiej. Jeżeli nastawiasz się na tę olimpiadę od
dłuższego czasu to nie czekaj do ostatniej chwili z

rozpoczęciem przygotowań. Dla jasności, mam na myśli luźny
start bez presji ( W moim przyoadku było to robienie notatek,
podczas oglądania ulubionego serialu. Im więcej czasu, tym
luźniej możesz do tego podejść i więcej wyciągnąć. Osobom
próbującym nauczyć się wszystkiego od zera w 2 czy 3 tygodnie
nie wróżę świetlanej przyszłości. Nawet jeśli uda się awansować
to wiedza przyjmowana pod presją i w pośpiechu w dużym
stopniu wyparuje.
Czy niezbędna? Nie powiedziałabym tego. Jest to kwestia
personalna. Jednym w zupełności wystarczy „nauka na własną
rękę”. Inni korzystają z życzliwości szkolnych nauczycieli, a
jeszcze inni są w stanie przenosić góry po dodatkowym czasie z
korepetytorem. Nauka samemu może okazać się czasochłonna.
Co do nauczycieli to często wiedza nauczyciela z wosu bez
uszczerbku na ich kompetencjach, staje się bezużyteczna w
obliczu treści poruszanych w dalszych etapach. Co do
korepetycji to jeśli ktoś zna strukturę

olimpiady to na pewno nie zaszkodzą a nawet mogą oszczędzić
czasu lub wskazać odpowiedni tor nauki.
10. Jakieś ostatnie przemyślenia? (miejsce na Twój freestyle
Polecam zainteresować się tematem a nie tylko wyuczyć się na
pamięć. Koniecznie zadawaj pytania spisuj je a wraz z czasem
samemu sobie na nie odpowiadaj. Wtedy dopiero można
zobaczyć progres.
ROZDZIAŁ 24
OLIMPIADA
WIEDZY O SENACIE
Wywiad z laureatką - Alicją Majorek
Kontak w sprawie korepetycji: alicja.majorek1@gmail.com

Przede wszystkim – indeks na politologię na kilku uczelniach w
kraju (w tym także na UW). Dzięki zdobyciu tytułu laureata z
czystą głową zrekrutowałam się na swój wymarzony kierunek
studiów (prawo), ponieważ wiedziała, że „jakieś” studia mam już
zapewnione i nie było we mnie lęku, „że nigdzie się nie dostanę”.
Etapy są dwa – szkolny i centralny. Na pierwszym etapie jest do
napisania praca na jeden z trzech tematów, o długości mniej
więcej pięciu stron. Można za nią uzyskać maksymalnie 50
punktów. Aby się zakwalifikować do kolejnego etapu wymagane
było zdobycie ok. 32-33 punktów
Etap centralny odbywa się w siedzibie Senatu RP. Na początku
wszyscy uczestnicy przystępują do testu jednokrotnego wyboru
i muszą odpowiedzieć na 50 pytań. Testy są sprawdzane na
miejscu, w czasie przerwy lunchowej. Najlepsza dziesiątka
bierze udział w quizie, gdzie muszą udzielić

odpowiedzi ustnych na zadane pytania. W tym roku tytuł
laureata zdobyła pierwsza trzydziestka (biorąc pod uwagę
wyniki testu).
przygotowaniach?
Jeśli chodzi o pierwszy etap – wystarczyła mi wiedza
podręcznikowa i materiały znajdujące się na gogle scholar. Do
drugiego etapu przygotowywałam się z podręcznika „W centrum
uwagi” – cały dział dot. ustroju Rzeczpospolitej opanowałam do
perfekcji (co polecam nie tylko do olimpiad, ale także do matury
z wosu). Dodatkowo korzystałam z książki „Ustrój polityczny RP
w świetle Konstytucji z 1997 r.” – raczej do doczytania pewnych
tematów, niż stricte nauki. Poza tym Wikipedia i wszystkie
informacje dot. Senatu
Pracę pisemną napisałam w ok 3-4 dni, przy czym ja już miałam
doświadczenie w pisaniu takich „poważniejszych

prac”, ponieważ rok wcześniej brałam udział w Olimpiadzie,
która również wymagała pracy pisemnej. Osobie
niedoświadczonej może to zająć trochę więcej, chociaż też
zależy to od „intensywności pisania”. Naukę stricte do 2. Etapu
zaczęłam jakieś dwa tygodnie wcześniej, nie ukrywam, że nie był
on moim priorytetem, ponieważ miesiąc później odbywały się
matury na których bardziej mi zależało. Poświęcałam mniej
więcej jakąś godzinę dziennie na materiały typowo konkursowe,
resztę czasu poświęcałam na naukę do matury– głównie z wosu,
więc mimowolnie materiał był przeze mnie powtarzany dość
intensywnie.
„Zebranie się” do napisania pracy pisemnej. Skutecznie
odwlekałam to do momentu, kiedy okazało się, że deadline jest
za tydzień. Nie mam magicznego sposobu, który zagwarantuje
wam, że gdy wykonacie daną czynność to nagle wam się będzie
chciało. Po prostu usiadłam do biurka z kubkiem ulubionej kawy
i zaczęłam pisać.
Podejście do niej na pełnym luzie.
Raczej nie, są to po prostu osoby zainteresowane szeroko pojętą
„wiedzą o społeczeństwie”.
Nie.
ROZDZIAŁ 25
OLIMPIADA
WIEDZY O PRAWACH UCZNIA
Wywiad z laureatką - Kingą Kordowską
Kontakt - instagram: kingvszka

Przede wszystkim sam tytuł, który jest dużym atutem przy
wszelkich aplikacjach na stypendia, konkursy itp. Olimpiada do
tej pory (07.2022) miała dopiero dwie edycje, a organizator, czyli
Fundacja na rzecz Praw Ucznia zapowiada możliwość zdobycia
także indeksów w kolejnych. Nagrody, jakie pojawiły się już w
ubiegłych to m.in. nagrody pieniężne, książkowe i rzeczowe jak
np. słuchawki i plecak.
Olimpiada ma 3 etapy. Pierwszy to napisanie testu składającego
się z 30. pytań zamkniętych, a czas na wykonanie tego to 40
min. Etap ten jest organizowany stacjonarnie przez szkołę. To
także szkoła musi nas zgłosić do tej olimpiady. Zadaniem osób
zakwalifikowanych do 2. etapu jest napisanie pracy pisemnej na
otrzymany temat. W 2021 r. był taki - „Jak powinna wyglądać
szkoła, która respektuje prawa osób uczących się?” Finał składa
się z testu wielokrotnego wyboru. Czas trwania testu to 40
minut. Ze względu na pandemię

istnieje też opcja zdalnej forma przeprowadzenia etapu
ogólnopolskiego. Wtedy łączymy się i odpowiadamy na 3.
wylosowane pytania, w tym jeden kazus, przez łącznie 10 minut.
Poziom wymaganej wiedzy na wszystkich etapach jest taki sam.
przygotowaniach?
Korzystałam z materiałów podanych w „obowiązującej
literaturze” na stronie fundacji. Najbardziej przydatne okazały
się:
Wolanin M., Prawa ucznia, Kraków 2020;
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Konwencja o prawach dziecka
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. -Prawo oświatowe
S. Jaskulska, Ł. Korzeniowski, G. Olszowska, A. Szulc, Statut
nieumarły. Wzór statutu szkoły z komentarzem
Materiały te, oprócz pierwszej pozycji, nie są poświęcone tylko
prawom ucznia, więc to w roli uczestnika jest wyodrębnienie
poszczególnych fragmentów związanych z tematem olimpiady.

Dodatkowo napisałam mail do organizatorów z prośbą o
podsłanie arkusza z poprzedniego roku wraz z kluczem
odpowiedzi. Pozwoliło mi to zobaczyć jakiego rodzaju są to
pytania i na jakim poziomie.
Moje przygotowania do pierwszego etapu to głównie czytanie
wszystkich dostępnych materiałów na stronie Fundacji na rzecz
Praw Ucznia oraz Stowarzyszenia Umarłych Statutów.
Wyodrębniłam także konkretne fragmenty ustaw, konstytucji,
konwencji itp., które wpisywały się w zakres olimpiady i uczyłam
się ich, jednocześnie zapamiętując, w jakim dokładnie
dokumencie się znajdują, w którym akcie i podpunkcie. Pytania o
to pojawiły się na teście. Przydatne do ćwiczenia były również
kazusy opublikowane na Instagramie fundacji w ramach
wyzwania świątecznego. Kolejne dwa etapy nie wymagały nowej
wiedzy. W każdym z nich były dwa podstawowe rodzaje pytań.
Teoretyczne, gdzie ważna była znajomość przepisów i ram, w
jakich działają. Praktyczne,

gdzie liczy się umiejętność odnoszenia teorii do potencjalnie
rzeczywistych sytuacji.
Myślę, że przede wszystkim rozumienie korelacji pomiędzy
prawami i umiejętność stosowania ich w praktyce. Temat
typowo prawny i wymaga zdecydowanie w większości
pamięciówki, jednak samo wykucie nie będzie wystarczające.
Pójdę daleko i powiem, że odwaga. Znajomość swoich praw, a co
za tym idzie świadomość ich łamania codziennie w szkołach,
raczej rzadko kończy się tylko na tym. Sporo osób (w tym ja) nie
jest w stanie cicho siedzieć, widząc niezgodne z prawem statuty
i nauczycieli nadużywających swojej władzy. Następuje, więc
upominanie się o egzekwowanie należnych praw, co nie jest
najprzyjemniejsze. Wiąże się z dyskusjami z dyrektorami, a ci
często nie są do tego przyzwyczajeni. Bywają też sytuacje, gdzie
trzeba pisać pisma do kuratoriów i nie

wyobrażam sobie osoby, która nie byłaby odważna, stawiając się
przeciw utartej hierarchii szkolnej, gdzie uczeń ma mało do
powiedzenia.
Są pewne schematy stosowania konkretnych przepisów w
danych sytuacjach, które wyklarują się po przerobieniu kilku
kazusów, więc nie warto pomijać tych ćwiczeń przy
przygotowaniach. Jest też kilka flagowych problemów
pojawiających się w szkołach jak np. sytuacja z makijażem,
farbowaniem włosów, frekwencją, wypisaniem się z religii itp.
One pojawiają się zawsze zarówno na 1. jak i 3. etapie, wiec je też
warto dobrze zapamiętać.
Niezbędna na pewno nie. Zakres materiału jest na tyle wąski, że
na spokojnie można go samemu opanować. Dla mnie jednak

pomocne było proszenie ludzi o wymyślanie mi różnych
trudnych sytuacji szkolnych albo zadawanie pytań, żebym mogła
je rozwiązywać i opowiadać o tym rzeczywistym, praktycznym
zastosowaniu praw ucznia. Wspominam o tym już chyba z
czwarty raz, ale jest to niezwykle ważne z mojej perspektywy.
Dodatkowo takie chłodne oko przy pracy pisemnej było mi
potrzebne, by wyłapywać ewentualne błędy logiczne i językowe,
bo samemu ciężko zauważyć je we własnym tekście.
Temat olimpiady jest bardzo ważny i moim zdaniem powinien
być powszechnie uświadomiony wśród uczniów, jednak niewiele
osób wie, jakie ma prawa, co jest przykre. Wiedza, która można
zdobyć podczas przygotowań do tej olimpiady jest niezwykle
przydatna, co jest po części przeciwieństwem wiedzy szkolnej.
Walka o respektowanie praw uczniów jest potrzebna wszystkim
uczęszczającym do owych placówek oświaty. Kreuje też aktywną
postawę obywatelską, a to także jest bardzo ważne. Myślę, że
taki podejście i szersze spojrzenie

na korzyści poza tymi typowymi, jest już połową sukcesu w
olimpiadzie, przynajmniej dużą częścią motywacji w
przygotowaniach do niej.
Jeżeli chcesz ułatwić sobie trochę sprawę z np. wyodrębnieniem
ważnych fragmentów długich książek i ustaw z obowiązującej
literatury, chętnie Ci z tym pomogę:> Napisz na Instagramie:
@kingvszka.
ROZDZIAŁ 26
MAŁA OLIMPIADA
MATEMATYCZNA
Wywiad z laureatką - Martyną Babiak
Kontakt: martynaa.babiak@gmial.com
W Małej Olimpiadzie Matematycznej można uzyskać tytuł
Laureata (za pierwszy wynik na etapie woj. na danym poziomie)
bądź Wyróżnienie (za daną liczbę punktów), które z pewnością
mają znaczenie przy aplikacji np. na stypendia. Nagród czy
indeksu stricte z Olimpiady nie ma.
Mała Olimpiada Matematyczna odbywa się w dwóch etapach -
szkolnym i wojewódzkim, na który wybierane są (zazwyczaj) 4
najlepsze osoby z danej szkoły. MOM, w przeciwieństwie do OM,
dzieli się na poziomy, wg klasy liceum bądź technikum, do jakiej
aktualnie uczęszczamy.
Na każdym z etapów mamy do rozwiązania 4 zadania otwarte,
które nie wykraczają poza zakres materiału danej klasy (lub
liceum, tak jak w OM), ale mają zwiększony poziom trudności
(jest tak na większości konkursów matematycznych).

przygotowaniach?
Szczególnie polecam rozwiązywać jak najwięcej zadań z
poprzednich edycji konkursu matematycznego, w którym
bierzemy udział (i ogólnie - z wszystkich olimpiad, które można
znaleźć w internecie), ponieważ, zadania co prawda raczej się
nie powtarzają, ale, wg mnie, jest to najlepsza forma ćwiczeń,
pomagająca lepiej zapoznać się z ich typem, poziomem
trudności, itp.
Ja, oprócz tego, rozwiązywałam też dużo zadań z maturalnych
kart pracy (do ostatniej klasy lo, poziom rozszerzony), można w
nich znaleźć te trudniejsze, „olimpiadowe“ i ogólnie poćwiczyć.
Po pierwsze, trochę oczywiste, ale koniecznie trzeba mieć
opanowane podstawy - musimy czuć się pewnie, zagadnienia na
lekcji matematyki (rozszerzonej!) nie powinny sprawiać nam
żadnych problemów, aby na konkursie uniknąć prostych

błędów (które zdarzają się dziwnie często…) i nie tracić czasu na
zastanawianie się nad „teorią“.
Przy każdym temacie realizowanym w szkole, w książce
zazwyczaj są zadania „z gwiazdką“, które warto rozwiązywać,
aby na bieżąco sprawdzać się w trudniejszych zadaniach z
każdej partii materiału. Na pewno dobrze też szukać
„dowodów“, bo zazwyczaj stanowią one większą część olimpiad
matematycznych.
Oprócz robienia dużej liczby zadań konkursowych, trzeba
naprawdę popracować nad zapisem swoich rozwiązań, ponieważ
ten aspekt jest zawsze bardzo dokładnie oceniany i nawet, jeżeli
wynik i sposób naszego rozumowania będą dobre, możemy
nadal stracić wiele punktów właśnie za zły lub niepełny zapis.
Warto też dodać, że często (w przypadku MOM praktycznie
zawsze) jest tak, że zadania na etapie wojewódzkim dotyczą
podobnych zagadnień, co te z etapu szkolnego, są jednak
trudniejsze, mają dodane parametry, są bardziej rozbudowane,
itd. Dlatego, przygotowując się do kolejnego poziomu, polecam
szczególnie skupić się na zadaniach z danych

działów.
Co do rozkładu nauki - ja ćwiczyłam przez cały rok szkolny, nie
tylko zaraz przed konkursem i myślę, że w przypadku olimpiad z
matematyki jest to konieczne - aby nabrać biegłości w
rozwiązywaniu zadań i mieć realną szansę na osiągnięcie
sukcesu.
Myślę, że było to znudzenie. Zadania konkursowe rzadko
opierają się na długich obliczeniach, zazwyczaj chodzi o to, żeby
wpaść na pomysł - potem jest „z górki“ :). Dlatego czasami
zdarza się tak, że siedzimy nad zadaniem godzinę, dosłownie
wpatrując się w kartkę bez żadnego postępu, bo ta przełomowa
myśl nie chce nas oświecić haha. Przy serii takich zadań bardzo
łatwo się wypalić. Ja wtedy robię sobie przerwę lub wracam do
czegoś łatwiejszego „just for fun“.
Myślę, że (oprócz wypracowania dokładnego zapisu

odpowiedzi haha) była to determinacja, bo każdego tygodnia
starałam się zrobić chociaż kilka rozwijających zadań. Jestem
umysłem ścisłym i lubię tego typu łamigłówki, dlatego muszę
przyznać, że przygotowania nie były dla mnie wielką udręką - i
chyba to jest clue do sukcesu, trzeba naprawdę lubić swoją
dziedzinę.
Muszę przyznać, że stereotypy się sprawdzają 😂 i najczęściej
byli to „nerdzi“. Ale nie jest to reguła, ja na przykład, nie czuję
się taką osobą, ani raczej tak nie wyglądam, ale może nie mi
oceniać….
Ogólnie, wydaję mi się, że zwycięzcy tych olimpiad to umysły
ścisłe, osoby, które naprawdę lubią matematykę i chętnie się w
tym obszarze rozwijają.

Myślę, że na początek należy zadać sobie pytanie czy lubimy ten
przedmiot i czy mamy do niego predyspozycje (jak w
porównaniu do innych uczniów idzie nam na lekcjach?), bo
przygotowanie do olimpiady jest naprawdę czaso- i
energochłonne. Spędzanie kilku godzin w tygodniu na czymś co
nas męczy i wprawia w zły nastrój mija się z celem.
Co do lifehacków, jeżeli już zdecydujemy się na udział w
konkursie:
warto przystępować do Olimpiady już od I klasy liceum,
nawet jeżeli będzie dla nas bardzo trudna, zapoznamy się z
jej formą, rodzajem zadań, itp. - jest to dobry trening;
unikać uczenia się zadań lub ich typów na pamięć;
rozwiązywanie zaczynać od szukania pomysłu, najprostszej
drogi, a nie podążać za schematem, w co łatwo wpaść, gdy
rozwiązuje się dużo zadań;
nie załamywać się, jeżeli nie pójdzie nam tak, jak oczekiwaliśmy.
Nierzadko w pdfie z wynikami można zobaczyć te po zero -
jeden punktów, a przecież dostają je najlepsi uczniowie ze
swoich szkół! Każdy ma typ zadań, który uwielbia i którego
nienawidzi, a to, jakich znajdzie się

więcej w arkuszu, zależy tylko od szczęścia;
Przygotowania do olimpiady matematycznej na pewno nie
pójdą na marne, niezależnie od wyniku - rozwijamy zdolność
logicznego myślenia, ćwiczymy koncentrację i jesteśmy
świetnie przygotowani do matury rozszerzonej:).
Uważam, że, w przypadku olimpiady matematycznej, dobrze jest
mieć osobę, która sprawdzałaby poprawność naszych
rozwiązań. Wsparcie mentora nie jest konieczne, bo najwięcej
zależy oczywiście od własnego zaangażowania i pracy, a
materiały do nauki nie są trudno dostępne. Warto jednak jest
mieć kogoś, kto podzieli się z nami właśnie tymi lifehackami,
które często są kluczowe.

ROZDZIAŁ 27
OLIMPIADA WIEDZY O MÓZGU

ORAZ BRAIN BEE
Wywiad z laureatką- Gabrielą Grzeszczuk
Kontakt: gabrysia.grzeszczuk03@gmail.com
1. Jakie korzyści daje ta olimpiada?
Przede wszystkim dla zwycięzców obu olimpiad przygotowane
są indeksy na medycynę! Na brain bee dodatkowo zwycięzca ma
możliwość wzięcia udziału w etapie międzynarodowym, który
odbywa się w różnych częściach świata - Stany Zjednoczone,
Francja , Australia, czy nawet Korea Południowa:)
2. Jak wygląda harmonogram olimpiady? Czego spodziewać się
Obie olimpiady odbywają się zazwyczaj równocześnie bądź w
bardzo podobnych okresach, tj. między lutym a kwietniem.
Odstępy między etapami wynoszą około miesiąca. OWoM składa
się z etapu szkolnego, okręgowego, centralnego i
ogólnopolskiego, zaś w przypadku brainbee są to etapy: szkolny,
regionalny i ogólnopolski, a później także międzynarodowy. W
etapie szkolnym w BB typowane są dwie najlepsze osoby, zaś w
OWoM przechodzi się dalej po osiągnięciu określonego limitu
punktów.
Jeśli chodzi o pytania, których można się spodziewać na

poszczególnych etapach, to są one dosyć zróżnicowane. W
OWoM materiał jest baaardzo szeroki - w wymaganiach znajdują
się obszary dotyczące chemii, fizyki, czy nawet filozofii -
pamiętam, że w którymś z etapów pytań o mózgu było bardzo
mało, zaś dużo było obliczeń chemicznych. BB z kolei ściśle
skupia się na mózgu i jego budowie - najlepiej więc skupić się na
anatomii - dużo jest pytań typu "za co odpowiada x?".
3. Jakie dokładnie materiały, książki pomogły ci w
przygotowaniach?
Brain Bee - zdecydowanie Neuroanatomia Kliniczna Younga -
nie dość, że wszystko jest pięknie opisane, to każdy rozdział
kończy się quizem podsumowującym wiedzę. Warto też
przeczytać kilka artykułów z czasopisma "Wszechświat", gdy jest
organizowany tydzień o mózgu. Fajne są też fiszki z Sobotty dot.
neuroanatomii po angielsku
OWoM - no, tu już było trochę gorzej. Literatura była bardzo
szeroka, książek było około 15, do tego z każdej trzeba było
przeczytać zaledwie kilka rozdziałów.

Książki były trudno dostępne w internecie, a z racji tego, że
mieszkam w małym mieście, nie było skąd ich wypożyczyć.
Głównie posługiwałam się Youngiem + kilkoma książkami które
udało się znaleźć w internecie.
4. Jak wyglądał Twój rozkład nauki? Na czym skupiałaś się na
Przede wszystkim, moja złota rada - na początkowych etapach
nie skupiajcie się w ogóle na schematach, a bardziej na
zastosowaniu poszczególnych części, nerwów, pomp sodowo-
potasowych (TAK! Na początkowych etapach BARDZO przydaje
się wiedza licealna) umiejscowieniu (gdzie znajduje się x?) -
zdjęcia i schematy pojawiały się dopiero w następnych etapach, i
to dosyć nieśmiało. Później jak najbardziej możecie rozszerzać
swoją wiedzę - na brain bee jest też część pytań po angielsku,
więc warto zaglądać do ich pytań na oficjalnej stronie, kanałach
na youtubie żeby sobie przyswoić słownictwo. Na finalnych
etapach spodziewajcie się też pytań w formie ustnej - z tego co
mi wiadomo, na końcowym etapie OWoM jest opis obrazu!

5. Co stanowiło dla Ciebie największą trudność w
przygotowaniach? Jak je przezwyciężyłaś?
Zdecydowanie dostęp do literatury - posługiwałam się tylko
tym, co znalazłam w internecie + zakupiłam sobie fiszki Sobotty
i Neuroanatomię Younga.
6. Co jest kluczem do sukcesu w tej olimpiadzie?
Systematyczność! Materiału jest dużo, ale przy regularnej nauce
jak najbardziej można zajść bardzo daleko, a nagroda jest mocno
kusząca;)
7. Czy może wpadła Ci w oko jakaś szczególna cecha
Myślę, że obcowanie z mózgiem nie tylko stricte pod konkurs,
ale również w życiu codziennym - czytanie książek, oglądanie
seriali czy filmów na Netflix o mózgu (The mind, explained -
polecanko) i ogólnie zainteresowanie tym tematem, bo jest to
mimo wszystko baardzo ciekawa dziedzina, w której można
dowiedzieć się czegoś o sobie!

Olimpijczyk przed przygotowaniami?
Im wcześniej zaczniecie, tym lepiej! Podejść można trzy razy (a
teraz to już chyba nawet i cztery - co rok w kolejnej klasie),
nawet bez szczególnej wiedzy zgłoście
się do etapu szkolnego i zobaczcie, jak taki test wygląda na
żywo. A, i poinformujcie wcześniej swojego nauczyciela, że
chcecie brać udział, nie wszyscy dalej wiedzą o istnieniu takich
olimpiad...
9. Czy uważasz, że pomoc korepetytora/mentora jest ważna
podczas przygotowań?
Szczerze mówiąc, ja nie miałam możliwości skorzystać,
wszystkiego uczyłam się sama. Jeśli macie taką możliwość, to
myślę, że warto spróbować, aczkolwiek sami również możecie
się świetnie przygotować:)
Nie bójcie się próbować, nawet gdy Wam coś nie wyjdzie! Już i
tak jesteście milowy krok przed tymi, co nawet nie spróbowali!

ROZDZIAŁ 28
OLIMPIADA
WIEDZY HISTORYCZNEJ
Wywiad z laureatką- Dominiką Majer
Kontakt w sprawie korepetycji: dominika.majer1205@gmail.com

Są to przede wszystkim indeksy na zamieszczone na stronie
uczelnie i poszczególne kierunki, należy jednak śledzić na
bieżąco czy wciąż honorują one olimpiadę. Laureaci i finaliści są
zwolnieni z postępowania rekrutacyjnego na np. Uniwersytecie
Śląskim na takich kierunkach jak prawo, historia czy na
Uniwersytecie Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie na np.
prawo, administrację. Oprócz dodatkowych nagród rzeczowych,
a także ocenie celującej z historii na zakończenie danego roku
szkolnego i na świadectwie maturalnym, udział w olimpiadzie i
wyjazdy do innych miast na poszczególne etapy, to okazja do
zawiązania nowych znajomości, a także oczywiście sprawdzenia
siebie, a dostając się do etapu centralnego, uczestnicy mają
niepowtarzalną okazję, aby wziąć udział w zmaganiach, w zamku
;).

Szczegółowy terminarz udostępniany jest zawsze na początku
roku szkolnego. Etap szkolny zazwyczaj odbywa się w
listopadzie i ma on formę testową. Uczestnik odpowiada na 40
pytań zaznaczając poprawną odpowiedź lub odpowiedzi (jest to
bowiem test wielokrotnego wyboru). Kolejny etap, który ma
miejsce na początku nowego roku kalendarzowego, składa się z
dwóch części, przy tym część uczestników odpada po pierwszej
z nich. Forma testu w I części jest taka sama jak w przypadku
etapu szkolnego, jednak od uczestników wymaga się większej
wiedzy, natomiast część II, to egzamin składający się głównie z
pytań otwartych (zbliżony jest formą do egzaminu maturalnego).
Etap centralny odbywa się w okolicach kwietnia i składa się z 3
części. Część pierwsza to kilkanaście pytań otwartych
podobnych do zadań maturalnych. Do następnej części
przechodzą osoby z największą ilością punktów, w niej istotna
jest epoka, którą wybiera uprzednio uczestnik z 5 podanych:
starożytność, średniowiecze, nowożytność, XIX wiek, XX wiek.
Polega ona na odpowiedzeniu pisemnie na 3 pytania z lektur,
które wybiera się z dostępnej na stronie olimpiady bibliografii,
po etapie
okręgowym (każdy uczestnik wybiera 6 lektur), a następnie
napisaniu wypracowania. Ostatnia część do której dostaje się 10
najlepszych laureatów to quiz, organizowany na wzór programu
“Jeden z dziesięciu”, w którym uczestnicy dostają po 10 pytań i
ustnie po kolei na nie odpowiadają, mając na każdą wypowiedź
15 sekund.
przygotowaniach?
Uważam, że podręczniki szkolne są wystarczającym źródłem
informacji na I oraz II etap. Na stronie olimpiady wymienione są
pozycję, z których Komitet Główny zaleca skorzystać w trakcie
przygotowań, w tym wymienione są także te, z których
osobiście korzystałam. Przed etapem centralnym, jako że
wymaga od nas szczegółowej wiedzy na temat wybranej epoki,
należy dodatkowo sięgnąć po wybrane lektury. Poniżej wymienię
książki z których korzystałam, cztery pierwsze pozycje polecają
również organizatorzy olimpiady.

1. Kulesza R., Kowalewski K., Zrozumieć przeszłość.
Starożytność i średniowiecze. Podręcznik do historii dla
liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony,
Nowa Era Spółka z o.o.
2. Klint P., Galik P., Zrozumieć przeszłość. Dzieje nowożytne.
Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i
technikum. Zakres rozszerzony. Część 2, Nowa Era Spółka z
o.o.
3. Galik P., Zrozumieć przeszłość. Lata 1815-1939. Podręcznik
do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum.
Zakres rozszerzony. Część 3, Nowa Era Spółka z o.o.
4. Kłaczkow J., Zielińska A., Zrozumieć przeszłość. Dzieje
najnowsze po 1939 roku. Podręcznik dla liceum
ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, cz. 4,
Nowa Era Spółka z o.o.
5. Krzysztof Gutowski, Rafał Dolecki, Jędrzej Smoleński, Po
prostu Historia. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych.
Zakres podstawowy. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne
6. Renata Antosik, Edyta Pustuła, Cezary Tulin, Matura
vademecum Historia, zakres rozszerzony, Operon

Komitet Główny zrobił ogromny ukłon w stronę Olimpijczyków
przygotowując na stronie szczegółowy program tematyczny.
Jako że zagadnień jest naprawdę dużo, to najlepiej
systematycznie podążać zgodnie z nimi i uczyć się na ich
podstawie, a także od II etapu zacząć się ukierunkowywać na
jakąś wybraną epokę, żeby wszystkiego nie zostawiać na etap
centralny, gdzie wymaga się od uczestników szczegółowej
wiedzy z jej zakresu. Zadania ze starożytności pojawiają się
dopiero od etapu okręgowego (przynajmniej zgodnie z
aktualnym regulaminem), więc na pierwszy etap musimy
opanować cztery epoki. Z każdym etapem zagadnień będzie
coraz więcej, dlatego podzielę się 4 radami, które najbardziej
pomogły mi w przygotowaniach:
1. Jako że etap pierwszy polega jedynie na rozwiązaniu testu
wielokrotnego wyboru, najlepszym przygotowaniem będzie
zrobienie każdego testu dostępnego na stronie olimpiady.
Uważam, że dobrze zrobić od razu testy etapu

okręgowego, gdyż często pytania są wymieszane i mogą pojawić
się na szkolnym etapie takie, które w poprzednim były na
okręgowym, albo podobne do nich. Warto zwrócić uwagę na to,
że pytania się powtarzają, albo są formułowane nieco inaczej, dla
przykładu polecam dokładnie porównać pytania z etapu
szkolnego z olimpiady 2019/2020 a tej z 2020/21. Np. w 2019
pojawiło się pytanie “Testament B. Krzywoustego
zapoczątkował”, a rok później również na etapie szkolnym
“Testament B. Krzywoustego nie zapoczątkował” itd. Różnica
jednego słowa, ale jakże znacząca dla rozwiązującego!. Moja
pierwsza rada brzmi więc następująco: zróbcie wszystkie testy
bardzo dokładnie czytając polecenia, postarajcie się “oswoić” z
jak największą liczbą pytań, wracajcie do nich co jakiś czas,
róbcie jeden test kilkakrotnie. Dzięki temu czytając zadanie na
olimpiadzie, nie będziecie musieli się długo zastanawiać, gdyż
odpowiedź sama Wam się nasunie gdy przypomnicie sobie, że
takie zadanie już kiedyś robiliście.
2. Kolejna rada jest związana z metodą która towarzyszyła mi w
przygotowaniach również na inne olimpiady z

COPTIOSH. Polega ona na tworzeniu własnej bazy pytań na
podstawie tych, które Komitet Główny już wykorzystał w
testach. Np. gdy zadanie polega na zaznaczeniu bitew
stoczonych w trakcie insurekcji kościuszkowskiej od razu
sprawdźmy bitwy innych powstań np.
listopadowego/styczniowego, gdy w zadaniu proszą o
zaznaczenie twórcy Wolnomularstwa Narodowego i
Towarzystwa Patriotycznego to od razu sprawdźmy kim byli inni
działacze do wyboru w zadaniu i jak mogłoby ono być
sformułowane pod nich. Kolejnym przykład: Zadanie z 2020 r., w
którym należy zaznaczyć z którego m.in. roku pochodzą
konstytucje polskie i poprawki do nich okresu Polski Ludowej,
spójrzmy więc na inne proponowane daty i sprawdźmy czy
może nie są one związane z innymi konstytucjami polskimi itd.
Tym sposobem możecie być przygotowani na mnóstwo innych/
nowych pytań, których prawdopodobieństwo pojawienia się jest
wysokie (ja wiele razy trafiłam w swoich przewidywaniach).

3. Bądźcie gotowi na pewniaki! Jest wiele zagadnień które
szczególnie często pojawiają się na olimpiadzie. Zanim
rozpoczniecie zmagania, nie zapomnijcie o powtórzeniu królów
polskich (daty panowania, portrety, najważniejsze wydarzenia z
ich okresu/osiągnięcia), przywilejów szlacheckich, powstań
narodowowyzwoleńczych, granic Polski i tego jak się zmieniały
(mapy!), wojen w XVII wieku w których brała udział RP,
postanowień kongresu wiedeńskiego, lokalnych ośrodków
państwowości polskiej (założyciele/ siedziby), okresu
kolonializmu, Trójprzymierza i Trójporozumienia oraz bloków w
trakcie II wojny światowej itd. Im więcej testów zrobicie, tym
lista będzie dłuższa, ale warto przez nią przebrnąć, żeby z
każdym etapem czuć się pewniej.
4. Ostatnia rada to rzecz może oczywista, ale niezwykle istotna.
Czytajcie ze zrozumieniem! Nie zliczę ile razy popełniłam błąd w
zadaniu tylko dlatego, że nie dojrzałam tego jednego “nie” w
zdaniu, albo nie zobaczyłam, że proszą o zaznaczenie królów
polskich tylko (!) z XIII wieku. Specyfika

olimpiad COPTIOSH polega na tym, że nie można dokonywać
poprawek w testach- odpowiedź zaznaczona musi taką
pozostać, jeśli zaczniemy ją zmieniać, praca może zostać
wyzerowana. Jedynie w zadaniach otwartych można skreślić
pewne treści i napisać czytelnie obok- jednak warto czytać
regulamin, albo przy oddawaniu pracy dopytać.
Myślę że największym wyzwaniem było opanowanie ogromu
materiału i trudność z rozplanowaniem pracy tak, aby na
wszystko starczyło czasu. Jednak dzięki temu, że skupiłam się na
najważniejszych zagadnieniach, bazując na testach z
poprzednich lat tworzyłam własne zadania i przerobiłam
wszystkie testy, byłam gotowa na większość pytań. Nie chodzi
bowiem o to, żeby opanować cały program tematyczny, ale
wypracować sobie metodę nauki, która będzie najbardziej
efektywna i sprawi, że test będzie rozwiązany jak najlepiej.

Zdecydowanie systematyczność. Nie zostawianie sobie całości
pracy na kilka dni przed następnym etapem, ale regularna nauka
na podstawie zagadnień podanych przez Komitet Główny. Oraz
oczywiście jeszcze raz- robienie testów!, jest to najlepsza forma
sprawdzenia siebie, zobaczenia jakie są nasze mocne strony, a
nad czym musimy jeszcze popracować.
To prawdziwi pasjonaci przedmiotu, a ich wiedza zdecydowanie
wykracza poza materiał nauczania historii w zakresie
rozszerzonym. Jednak ten sukces opiera się na determinacji i
sumiennych przygotowaniach..
Zacznijcie przygotowania od zrobienia testów, sprawdźcie
dzięki temu swoją wiedzę i zobaczycie od czego warto

rozpocząć naukę. Po pracy z zagadnieniami ponownie zróbcie
testy i przejrzyjcie je jeszcze kilka razy zanim wejdziecie do sali,
aby rozwiązać kolejny.
Myśle, że dzięki temu że podane są zagadnienia, a także testy,
można bardzo dobrze opracować własny plan nauki, rozłożyć
materiał biorąc pod uwagę własne predyspozycję, możliwości i
preferencje. Jeśli jednak masz możliwość kontaktu z innymi
uczestnikami, to świetną opcją byłaby wymiana pytań, które
stworzycie sami- dzięki temu tylko zwiększycie swoje szanse na
sukces.
Z doświadczenia wiem, że zniechęcić mogą dwa pierwsze testy
wielokrotnego wyboru przez dosyć schematyczna formę, jednak
gdy tylko przerobicie je wcześniejsze bardzo dokładnie, jest to
już pewien początek drogi do sukcesu. Uważam, że ta olimpiada
ma naprawdę ciekawą formę, a możliwość wyboru

specjalizacji na etapie centralnym umożliwia skupienie się na
tym, co najbardziej nas interesuje. Zdecydowana zaletą jest długi
okres pomiędzy poszczególnymi etapami, przez co nie trzeba
pędzić z materiałem, a także to, że
samo wystartowanie w niej, jest świetnym „podkładem” pod
rozwiązywanie testów maturalnych,.

ROZDZIAŁ 29
OLIMPIADA WIEDZY
CHEMICZNEJ UJ
Wywiad z laureatką - Adrianna Pieniek
Kontakt w sprawie korepetycji: ada.pieniek@onet.pl

Korzyści, jakie znajdziecie na stronie UJ o konkursie, to przede
wszystkim nagroda dla laureatów Olimpiady (uwaga – tylko z
klasy maturalnej!) w postaci indeksu na UJ na kierunki: chemia,
chemia medyczna, chemia zrównoważonego rozwoju.
Dodatkowo otrzymacie mały podarunek w fizycznej postaci – ja
np. Dostałam wielką encyklopedię “Biologia” Campbella.
Osobiście jednak uważam, że większą nagrodą jest idealna
powtórka materiału do matury z chemii. Tak się składa, że
wymagania naukowe Olimpiady pokrywają się z wymaganiami
egzaminu maturalnego – macie zatem 2 korzyści w jednym! Ze
swojego punktu widzenia dodam, że większej motywacji do
powtórek nie znajdziecie...
Harmonogram Olimpiady jest inny dla maturzystów i uczniów
klas młodszych. Jak już wspomniałam, materiał Olimpiady
pokrywa się z materiałem programu nauczania. Wszystko

znajdziecie na stronie Edukator.pl - Ogólnopolska olimpiada
wiedzy chemicznej dla szkół ponadpodstawowych
przygotowaniach?
W moim przypadku strzałem w 10 okazały się korepetycje u
nauczyciela chemii z mojego gimnazjum – pan Jacek Wdowiak,
serdecznie pozdrawiam. Korepetycje dają o tyle dużo, że masz
kogoś na wyciągniecie ręki, kto osobiście sprawdzi rozwiązane
przez Ciebie zadania, przeanalizuje z Tobą Twoje błędy, da
wskazówki. Ja uczyłam się z materiałów od mojego
korepetytora, a oprócz tego, korzystałam ze zbiorów zadań
Stanisławy Hejwowskiej, zbiorów zadań Witowskiego oraz z
notatek z lekcji chemii w szkole. Polecam również kanał Kruczki
Chemiczne na YouTubie.
Olimpiada składa się z 3 etapów. Zaraz opiszę, jak poszczególne
sekcje wyglądały u mnie, lecz muszę zaznaczyć,

że mnie obejmował jeszcze program gimnazjalny i 3-letnie
liceum; obecne etapy mogą się różnić ze względu na 4 klasy w
liceum.
Jeśli chodzi o przygotowania do etapu nr 1, największą wagę pod
względem teorii przykuwałam do działów o budowie materii,
wiązaniach chemicznych. Z kolei przygotowanie praktyczne
najbardziej opiewało w zadania ze stechiometrii chemicznej,
kinetyki i statyki chemicznej, reakcji zachodzących w
roztworach wodnych. Idealnymi zadaniami przygotowawczymi
były te łączące zarówno polecenia wymagające wykazaniem się
wiedzy teoretycznej, jak i napisania reakcji oraz wykonania
obliczeń. Nie wolno zapominać o jakimkolwiek aspekcie – teoria,
reakcje i obliczenia muszą iść ze sobą w parze.
Do etapu 2 dochodził dział o metalach i niemetalach – czysta
teoria. Polecam tutaj powtarzać ją codziennie chociaż po kilka
minut, a tydzień przed konkursem zwrócić uwagę na metaliczne
i niemetaliczne wyjątki, które lubią pojawiać się na wszelkiego
rodzaju olimpiadach. Oczywiście zakres z etapu 1 również tu
obowiązuje, dlatego dalej polecam powtórki

wykonywane przed etapem 1
Etap 3 – u mnie jedyny z trzech etapów przeprowadzany
stacjonarnie, w Krakowie, to przede wszystkim chemia
organiczna. Tutaj polecam przywiązanie wagi do tej właśnie
części materiału, gdyż 90% finałowych poleceń to właśnie
organiczna. Rozwiązując zadania obliczeniowe nie trzeba, moim
zdaniem, brać poleceń z chemii nieorganicznej, gdyż schemat
zadań jest z reguły taki sam, w organicznej wręcz trudniejszy.
Jeśli chodzi o częstotliwość pracy, u mnie sprawdziła się
systematyczna nauka już od klasy 1 liceum. Pierwszy etap
konkursu jest najczęściej w listopadzie, a przygotowanie zaczęte
we wrześniu “od zera” graniczy z cudem 😊.
Najcięższe było dla mnie pogodzenie nauki innych przedmiotów
- np. Biologii, z nauką chemii do konkursu. Tydzień przed
etapem Olimpiady skupiałam się tylko na chemicznych
powtórkach. Nie ukrywając, dużo czasu

spędziłam przy książkach, ale teraz wiem, że było warto i
niczego nie żałuję.
Kluczem? Hm... Gdyby dłużej się zastanowić, mogę pokusić się o
odpowiedź, że moim kluczem do sukcesu w Olimpiadzie była
systematyczna nauka od początku liceum i fakt, że po prostu
lubiłam chemię i matematykę, a elementy tego drugiego
przedmiotu bardzo często pojawiały się w zadaniach
konkursowych. Jeśli coś nie sprawia nam choć odrobiny
przyjemności, nie ma sensu się zmuszać - są inne Olimpiady, a
ta chemiczna na pewno nie należy do najprostszych.
Szczerze mówiąc, wcześniej się nad tym nie zastanawiałam i nie
szukałam powiązań między zwycięzcami. Tak naprawdę ich po
prostu nie znam. Nie mogę więc udzielić satysfakcjonującej
odpowiedzi na to pytanie, napiszę jedynie rzecz oczywistą: dużo
pracy, systematyka i czerpanie

satysfakcji z nauki.
Nie poddawaj się. Nie przyjmuj postawy: tylko laureat albo całe
przygotowania poszły na marne. Naprawdę możesz z niej wiele
wyciągnąć też dla siebie, o czym pisałam wcześniej. Ucz się
systematycznie i nie rób dłuższych przerw w powtórkach (np.
Całkowity miesiąc bez nauki chemii). Wierz w siebie i sprawdzaj
swoje zadania po kilka razy! Mnie to uratowało przed utratą
nawet 5 punktów.
Nie określiłabym jej jako “niezbędną”, ale na pewno jest bardzo
przydatna. Każdy uczeń ma własny styl uczenia się, więc nie
można stawiać jednoznacznego werdyktu. W moim przypadku
pomoc mojego korepetytora była niezwykle ważna, choć nie
oznacza to, że miałam przez to mniej pracy – oj zdecydowanie

nie. Tak naprawdę wszystko jest Twoją zasługą, mentor jedynie
może naprowadzić Cię na “mniej błędną” drogę, wesprzeć,
dodać motywacji.
Wszystko, co chciałam napisać, napisałam. Dodam jedynie, że
żadna Olimpiada nie jest ważniejsza od Waszego szczęścia i
zdrowia, więc jeśli czujecie, że nauka Was przerasta - wrzućcie
na luz, zróbcie dzień czy pięć przerwy i wróccie ze zdwojoną
siłą. Yeah, brzmi typowo i pewnie słyszeliście te słowa setki
razy, ale tak jest.
Peace and love! Dziękuję.

ROZDZIAŁ 30
OLIMPIADA WIEDZY O FILMIE I

KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
Wywiad z laureatką - Ewą Jarosz
Kontakt w sprawie korepetycji:https://www.facebook.com/jarosz.ewa

Mi olimpiada ta dała przede wszystkim mizliwosc rozwoju
osobistego. Zawsze interesowały mnie filmy, ale nigdy nie
brałam tego „na poważnie”. Udział w olimpiadzie niejako zmusił
mnie do tego, dzieki czemu zyskałam dużo wiedzy o filmie i
wszystkich tematach go okalających. Poza rozwojem, dała mi tez
indeks na wybrane uczelnie, na kierunki, które akurat mnie
ciekawiły (co rok zmienia się lista współpracujących uczelni).
Przygotowując się miałam okazje tez spotkać się z zaciekawiło
ludzmi z branży oraz poznać rówieśników z podobnymi pasjami.
Przez naukę do olimpiady niespecjalnie musiałam się tez
martwić o przykłady do wyprawek z języka polskiego na obu
poziomach;)
W mojej edycji (2019/2020) Olimpiada składała się z trzech
etapów (trzeci został odwołany ze względu na pandemię).
Pierwszy bym testem internetowym składających się z około 60
pytań zamkniętych. Drugi etap również obejmował test,

lecz poza pytaniami zamkniętymi trzeba było napisac również
interpretacje sceny filmowej oraz plakatu. Należało również
przygotować projekt kampanii reklamowej filmu. Najpierw
napisac scenopis, później wybrać aktorów i reżysera, stworzyć
modelowego widza, a następnie przygotować kalendarz
kampanii i materiały. Etap trzeci miał składać się z wywiadów
przeprowadzanych z osobami z branży filmowej i pracy
pisemnej-trwac dwa dni. 3. Jakie dokładnie materiały, książki
czy kursy pomogły Ci w przygotowaniach? Korzystałam z
bibliografii oraz opracowań tematów dostępnych na stronie.
Temat każdej edycji jest inny, mój nazywał się „Kino to (też)
biznes”, wiec korzystałam spoto z ksiazek o tematyce produkcji
filmów. Jednak przede wszystkim książki z bibliografii, filmy z
filmografii i opracowania filmów przez Akademię Filmową były
moim głównym źródłem wiedzy.
Podeszłam do Olimpiady z dosłownie zerową wiedzą na temat
filmów, więc mój rozkład pracy nie był zbyt dobry w sensie
work-life balance. Zaczęłam od oglądania podanych w wykazie
filmów- dostanie się do niektórych z nich było prawdziwym
wyzwaniem- oglądałam po jednym lub dwóch filmów dziennie.
Starałam się łączyć filmy długometrażowe z
krótkometrażowymi. Około 20 dni przed pierwszym etapem
wzięłam się za bibliografię- zdecydowanie polecam zrobić to
wcześniej. Większość ksiazek dostępna była jedynie w bibliotece
(w moim przypadku bibliotece na Koszykowej, w Czytelni
Sztuki). Skupcie się przede wszystkich na podanych na stronie
zagadnieniach, zdecydowanie nie ma potrzeby czytania ksiazek
od deski do deski.
Przytłoczenie ilością materiału, całe szczęście później udało ki
się rozplanować prace na podstawie zagadnień. Największą
trudność stanowiło dla mnie.
Faktyczne zainteresowanie filmem, animacją i plakatami (to

były dodatkowe tematy w kolejnym etapie), dużo ciężkiej pracy.
Pamiętajcie by robić notatki! Naprawdę łatwo zapomina się
tysiące imion i tytułów filmów :).
Nie daj się za bardzo przytłoczyć! Nie spędzaj całych dni w
bibliotece, robi się to coraz mniej efektywne+ będziesz mieć
obrzydzenie do biblioteki naprawdę długo;) -Rób notatki, które
będziesz mógł rozczytac -Postaraj się zapamiętać fabuły filmów
-Zwracaj uwage na symbolizm, metafory i zabiegi zastosowane
w filmie. Czytaj ich opracowania -Zapoznaj się z podstawowymi
reżyserami nurtów filmowych (francuska nowa fala, młodzi
gniewni, Polska szkoła filmowa (!!!), stare Hollywood, kino
nieme, współcześni reżyserzy). Postaraj się wyczuć ich „styl”,
typowe dla nich zabiegi -Potraktuj to jako super rozwijające
doświadczenie!
Nie, ale zdecydowanie dobrze jest mieć kogoś, kto zna się na
organizacji olimpiady. U mnie byla to polonistka, która pomogła
nam w nauce o podstawowych symbolach, typografii,
interpretacji scen filmowych. Szczególnie na symbole polecam
zwrócić uwage- kolory, typy kwiatów, dane ułożenie kamery.
Bardzo ważna jest tez intertekstualność.
Czytajcie dokładnie materiały na stronie! Dają więcej niż się
wydaje :). Powodzenia!

ROZDZIAŁ 31
OLIMPIADA
"ZWOLNIENI Z TEORII"
Wywiad ze zdobywczynią Złotego Wilka -
Małgorzatą Kopeć
Kontakt w sprawie korepetycji: malgosiakopec10@gmail.com

Zostając laureatem olimpiady zyskujesz umiejętności praktyczne
takie jak praca w grupie, nawiązywanie kontaktów i współpracy,
oprócz tego otrzymujesz certyfikaty z zarządzania, marketingu
albo digital skills. Uczestnik olimpiady otrzymuje również
dodatkowe punkty na studia na uczelniach takich jak Koźmiński,
Politechnika Śląska czy SGH.
Etap 1. Inicjacja - na początek wymyślasz temat i format swojego
projektu społecznego, przedstawiasz jego założenia i dowody na
istnienie problemu społecznego. Zbierasz zespół z którym
będziesz realizować projekt, musi on się składać od 2 do 10 osób,
chociaż osobiście najlepiej pracowało mi się w zespołach 4-5
osobowych.
Etap 2. Planowanie - gdy masz już założenia i informacje na
temat projektu zaczynasz planować. Wyznaczasz zadania do
zrobienia razem z terminem do którego musisz je wykonać.

Etap 3. Realizacja - na tym etapie zaczynasz działać, realizujesz
kolejno wyznaczone zadania i prowadzisz swój projekt.
Najczęściej jest to działalność w social mediach ale też np.
zbiórka charytatywna, wydarzenia publiczne czy tworzenie
własnej aplikacji.
Etap 4. Zakończenie - po kilku miesiącach pracy w końcu
przychodzi moment na podsumowanie projektu, zebranie
wszystkich myśli na jego temat i wyciągnięcie wniosków. Po
zakończeniu projektu nadal możesz realizować jego założenia
ale nie są już one brane pod uwagę w olimpiadzie.
przygotowaniach?
W olimpiadzie Zwolnieni z Teorii realizujesz projekt w praktyce,
ale na platformie są dostępne kursy, które dają wskazówki jak
można wykorzystać różne strategie marketingowe, to właśnie
one najbardziej mi pomogły.

Najważniejszym elementem jest sprawna praca grupowa i
komunikacja, należy dokładnie zaplanować swoje działania i
podzielić zadania pomiędzy członków zespołu, podczas
realizacji projektu trzeba na bieżąco je wykonywać, ponieważ
pracy jest dużo, a czasu mało, gdy ona się nawarstwia wytwarza
to niepotrzebny stres i presję. Na początku kluczowe jest
podzielenie się rolami, co kto wykonuje a następnie
przydzielenie zadań, potem w czasie realizacji polecam skupić
się na promocji projektu w socialmediach, dalej pozyskiwanie
partnerów a na końcu wzmianki medialne. Na platformie ZWZT
każdy etap i jego element jest dokładnie wyjaśniony, a w razie
wątpliwości można sięgnąć po pomoc mentora lub napisać na
czacie. 5. Co stanowiło dla Ciebie największą trudność podczas
przygotowań? Jak ją przezwyciężyłeś/aś? Najtrudniejsze dla
naszego zespołu było pozyskanie wzmianek medialnych, ale
udało nam się to pokonać dzięki napisaniu bardzo dobrej notatki
prasowej i wykorzystaniu tzw “poczty pantoflowej”.
Rozmawiając z
innymi uczestnikami zauważyłam, że problem wzmianek w
mediach jest dosyć popularny, ponieważ masowe media nie są
zbyt chętne aby udostępniać takie projekty, więc najlepiej jest
uderzać do lokalnych gazet czy telewizji.
Myślę, że kluczem do naszego projektu był pomysł na zebranie
pieniędzy czyli loteria charytatywna, zamiast organizowania
zwykłej zbiórki postanowiliśmy dać coś naszym beneficjentom w
zamian za kupno losu na loterię - tą rzecz były vouchery do
lokalnych restauracji w naszym mieście, dzięki temu udało nam
się zebrać 8300 zł. Uważam, że organizatorzy docenili nasz
kreatywny pomysł i to przyczyniło się do zdobycia nagrody
Złotego Wilka.
Mam wrażenie, że każdy zwycięzca olimpiady jest
zdeterminowany do działania i chętny do wprowadzenia zmian
w swoim otoczeniu. Są to głównie ambitni ludzie, z pomysłem.

na siebie, projekt ZWZT opiera się na twoich własnych
zainteresowaniach więc gdy ktoś go realizuje to robi to z pasją
Chciałabym powiedzieć, że musicie się przygotować, że będzie
ciężko i będą różne niepowodzenia, ale na pewno dacie sobie z
nimi radę. Czasem bywa tak, że wasz plan okazuje się totalnie
nie do zrealizowania i trzeba go zmienić, ale nie martwcie się bo
czasem jest lepiej odpuścić mniej istotne sprawy i skupić się na
tych kluczowych. Nie pozwólcie sobie na kłótnie w waszym
zespole, starajcie się jak najwięcej rozmawiać i dochodzić do
porozumień.
Myślę, że nie jest konieczna, ale na pewno bardzo pomocna. Na
platformie ZWZT do każdego zespołu jest przydzielony mentor
do którego zawsze można się odezwać. Nasza

mentorka bardzo nam pomagała, a oprócz spraw projektowych
udzielała nam też wsparcia emocjonalnego. Mentor z pewnością
rozwieje wasze wątpliwości, więc warto się do niego odezwać.
Sprawdzajcie też czy w waszej szkole jest nauczyciel zwolniony
z teorii, zawsze to jakaś dodatkowa pomoc. Jeśli chcielibyście
zasięgnąć pomocy od zdobywcy złotego wilka zawsze możecie
odezwać się do mnie.
Moje zdanie na temat olimpiady ZWZT jest takie, że jeśli tylko
macie pomysł to warto wziąć udział, to czym się wyróżnia ta
olimpiada to to że uczycie się w praktyce, a nie w teorii.
Dodatkowo warto wiedzieć, że doprowadzając projekt do końca
automatycznie zostajecie finalistami. Laureatem jest osoba,
której projekt zdobył złotego wilka. Nie musicie od razu
nastawiać się na wygraną, chociaż wiadomo, że tak jest
najfajniej. Udział w olimpiadzie to niesamowita przygoda dzięki
której poznaje się wielu nowych ludzi, zbliżacie się do siebie i
zdobywacie doświadczenie zawodowe. Serdecznie polecam
każdemu!
ROZDZIAŁ 32
OLIMPIADA O DIAMENTOWY
INDEKS AGH
Wywiad z laureatem - Dawidem Kowalskim
Kontakt w sprawie korepetycji: dawkow2@gmail.com

Matematyka jest bardzo uniwersalnym przedmiotem,
wykorzystywanym w wielu dziedzinach nauk, tak więc sukces w
Olimpiadzie jest zdecydowanie mocnym punktem w każdym
liście rekrutacyjnym na wiele kierunków studiów. Ponadto,
laureatom Olimpiady przysługuje wstęp na kierunki AGH takie
jak Matematyka, Informatyka i wiele innych bez postępowania
kwalifikacyjnego. Listę wszystkich takich kierunków można
znaleźć na stronie uczelni:
https://rekrutacja.agh.edu.pl/olimpijczycy/
Przy wyborze studiów na AGH laureaci olimpiady mogą
przystąpić też do programu „Prymusi AGH”, który gwarantuje im
możliwość dodatkowego bezpłatnego kształcenia naukowego
oraz darmowe zakwaterowanie w domu studenckim.
Olimpiada o Diamentowy Indeks AGH z matematyki składa się z
trzech etapów. Pierwszy z nich jest etapem

korespondencyjnym: na początku września na stronie
internetowej ODI zamieszczane są treści 7 zadań, na których
rozwiązanie uczestnik ma blisko dwa miesiące. Są to zadania
otwarte, spośród których za zadania 1-4 uzyskać można po 10
punktów, a za zadania 5-7 po 20. W tym samym czasie musi on
zarejestrować się w systemie Olimpiady, aby po upływie terminu
załączyć skany swoich rozwiązań jako Karty Pracy oraz
niezbędne dane osobowe w postaci Pakietu Zgłoszenia. Pod
koniec grudnia każdy, kto wysłał niezbędne dokumenty otrzyma
informację mailową, widoczną też na profilu uczestnika ODI,
dotyczącą liczby uzyskanych punktów oraz statusu
zakwalifikowania do następnego etapu. Warto zaznaczyć tutaj,
że próg kwalifikacyjny na każdym etapie (również podczas
wyłaniania laureatów w finale) wynosi 70% (a zatem
każdorazowo 70 punktów ze 100 możliwych do uzyskania).
Ostatnie dwa etapy są do siebie dość podobne. Ich forma jest
stacjonarna, a uczniowie zgromadzeni na aulach AGH mierzą się
na każdym z nich z kolejnymi 7 zadaniami. Drugi etap odbywa
się przeważnie w marcu, a trzeci w kwietniu, tak więc między
finałem a ogłoszeniem wyników

etapu okręgowego nie ma zbyt wiele czasu na dalsze
przygotowania.
Jeśli chodzi o zakres materiału to na każdym etapie jest on
jednakowy i dokładnie opisany na stronie ODI:
http://www.diament.agh.edu.pl/zakres-materialu/zakres-
materialu-z-matematyki/, tak więc polecam się z nim
zaznajomić. W praktyce pokrywa się on w znacznym stopniu z
zakresem podstawy programowej dla matematyki rozszerzonej
w szkołach średnich, zawierając dodatkowo niektóre punkty z
podręczników dla liceum trzyletniego, takie jak np.
jednokładność. Podczas pierwszego etapu wskazana jest
oczywiście praca samodzielna, jednak można posługiwać się
wzorami lub dodatkowymi materiałami. W następnych jednak
etapach jest to niedozwolone i uczestnik bazować może tylko na
własnej wiedzy, a obliczeń dokonywać można tylko
własnoręcznie (lecz nie stanowią one przeważnie większego
problemu :)).
przygotowaniach?
Przygotowując się do tej Olimpiady bazowałem w głównej
mierze na zadaniach z poprzednich lat, które dostępne są na
stronie ODI, a także na podręcznikach licealnych dla poziomu
rozszerzonego z matematyki. Osobiście uważam, że serie takie
jak „Matematyka Olimpijska” Adama Neugebauera i inne
ukierunkowane na naukę do olimpiad nie są tu niezbędne,
aczkolwiek dogłębne zrozumienie matematyki i zagadnień w
nich przedstawionych może przydać się też podczas Indeksu.
Bardzo polecam też książkę Rafała Kalinowskiego i Moniki
Pilśniak „Olimpiada o Diamentowy Indeks AGH – Matematyka”.
Znajdują się w niej rozwiązania wszystkich zadań z poprzednich
edycji Olimpiady, które są praktycznie niedostępne w
internecie, a jednocześnie bardzo dobrze i zrozumiale
zredagowane. Ostrzegam jednak, że najbardziej wartościowym
treningiem jest samodzielne rozwiązywanie zadań, a nie jedynie
przyglądanie się rozwiązaniom, więc kupno książki zalecam
osobom o silnej woli :).

Od zawsze interesowałem się matematyką, tak więc
przystępując do I etapu Olimpiady posiadałem większość wiedzy
niezbędnej by rozwiązać zadania. Nie znaczy to jednak, że nie
zdarzały się wśród nich i te problematyczne. Podczas
przygotowań do I etapu szczególnie polecam zaznajomić się z
działami takimi jak kombinatoryka, analiza funkcji i geometria,
gdyż przeważnie zadania z tego zakresu są najbardziej
punktowane. Część z 7 pierwszych zadań zwykle okazuje się
stosunkowo prosta, lecz polecam zostawić sobie bezpieczną
ilość czasu na podwójne przemyślenie tych trudniejszych i
dokładne ich zredagowanie, by nie zdziwić się jak szybko potrafi
minąć miesiąc, gdy odkłada się to na potem :). Z uwagi na to, że I
etap jest korespondencyjny, jest to świetna możliwość by
zaznajomić się z typami zadań jakie wystąpią również na
następnych etapach, a także indywidualne przeanalizowanie
tego, które zagadnienia są najbardziej problematyczne. Ważne
jest też by mieć na względzie, że przez swoją formę zadania na I
etapie są często trudniejsze i

bardziej pracochłonne od tych w późniejszych etapach i nie
należy się tym stresować.
Przygotowania do II etapu polecam zacząć najwcześniej jak to
możliwe, gdyż jest to też czas przygotowań do finału –
pomiędzy ogłoszeniem wyników II etapu a finałem czasu jest
niewiele, a zadania są bardzo podobne. Wychodzę z założenia,
że najlepszym treningiem jest praktyka uzupełniana o
doczytywanie potrzebnych informacji. Umówiłem się więc z
dwójką swoich nauczycieli matematyki i dwa razy w tygodniu
spotykaliśmy się na dodatkowych zajęciach. Na każde z tych
zajęć przygotowywałem rozwiązania zadań z II i III etapu jednej
z poprzednich edycji konkursu i wspólnie analizowaliśmy
odpowiedzi. Wspomnę tutaj też, że nie dysponowałem wtedy
książką z rozwiązaniami, o której mówiłem wcześniej, lecz jeśli
ktoś nie ma możliwości by zorganizować spotkania z
nauczycielem polecam się w nią zaopatrzyć i przy jej pomocy
dokonywać analizy. W ten sposób udało mi się rozwiązać
wszystkie zadania z ubiegłych lat, co dodało mi pewności siebie
podczas konfrontacji z zadaniami bieżącej Olimpiady, tym
bardziej, że na przestrzeni lat część

zadań się powtarzała :) Jestem pewien, że po takim treningu
większość uczestników nie będzie czuła potrzeby doszkalania
się przed finałem, lecz gdyby któreś działy w dalszym ciągu
sprawiały dużo problemów sugeruję skupić się potem tylko na
nich.
Po zakwalifikowaniu się do II etapu sporo obaw wzbudzić może
informacja, że podczas dalszej części Olimpiady nie wolno
będzie korzystać ani z tablic wzorów ani kalkulatora.
Zapewniam jednak, że wymagane będą jedynie podstawowe
zależności, a obliczenia wykonać będzie można własnoręcznie
bez większego problemu. Nawet jeśli zdarzy się jakaś pomyłka
wciąż można liczyć na sporą liczbę punktów za zadanie, gdyż te
zawsze oceniane są w skali 0-10 lub 0-20.
Kolejną trudnością jest limit czasowy 2 godzin na rozwiązanie
zadań podczas II i III etapu. By przygotować się do warunków
Olimpiady polecam rozwiązywać zadania z poprzednich lat
starając się zachować wszelkie ograniczenia, to znaczy w

wyznaczonym czasie i bez użycia dodatkowych pomocy. Przez
pierwsze tygodnie bywało to trudne, lecz gwarantuję, że dzięki
regularnemu treningowi problem ten całkowicie zniknie.
Na końcu chcę jeszcze wspomnieć o chyba najważniejszym
elemencie przygotowań, który i dla mnie okazał się wyzwaniem:
regularność. Jest to jeden z powodów, dla których lekcje z
nauczycielem są tak ważne, gdyż człowiek zmotywowany jest do
systematycznej pracy, podczas gdy motywacji tej czasem
brakuje, gdy działamy tylko z książką i długopisem, we własnym
pokoju.
Odpowiedzi na to pytanie udzieliłem już częściowo w
poprzednich sekcjach, lecz chciałbym tu wskazać kilka
najważniejszych punktów. Na pierwszym miejscu jest oczywiście
pasja, która pozwala na utrzymanie motywacji i podchodzenie
do treningu nie z przymusu, ale z uwagi na satysfakcję jaką daje.
Poza tym bardzo ważne są regularność i metodyczne podejście
do nauki, gdyż dzięki konsekwencji sukces niemal zawsze jest
gwarantowany, a stres wielokrotnie

mniejszy niż można by sobie wyobrazić.
Kiedy miałem okazję zamienić z innymi kilka słów dostrzegłem,
że każdy z nich po prostu czerpie satysfakcję nie tylko z tego co
osiągnął, ale też z samego procesu jaki doprowadził go do tego
miejsca. Zaryzykuję zatem stwierdzenie, że ludzie ci po prostu
kochają to co robią.
Całą swoją wiedzę na temat przygotowań starałem się przekazać
w powyższych podpunktach, lecz do wyjaśnienia pozostaje kilka
kwestii technicznych. Po pierwsze, jeśli ktoś rozwiązuje zadania
I etapu na porozrzucanych kartkach i zabiera się do ich
redagowania na kilka godzin przed zamknięciem systemu, to
stanowczo to odradzam, gdyż sam ledwo zdążyłem odesłać
swoje w ten sposób. Byłem

zaskoczony jak dużo czasu zajęło mi samo przepisanie swoich
rozwiązań na Karty Pracy i ich ponumerowanie, nie mówiąc
nawet o skanowaniu i dokładnym ich sprawdzeniu, tak więc
zalecam zostawianie sobie na to przynajmniej pełnego dnia lub
dwóch dla własnego spokoju. Po drugie, podczas pisania II i III
etapu należy zjawić się przynajmniej pół godziny przed
rejestracją (choć zalecałbym i więcej), jako że kampus AGH nie
należy do najmniejszych i dość ciężko odnaleźć docelowy
budynek – na stronie AGH zaopatrzyć można się na szczęście w
mapę :)
Na koniec coś co powinien usłyszeć chyba każdy, niezależnie od
tego w jakiej olimpiadzie bierze udział: sama możliwość
rywalizacji z najlepszymi jest już ogromnym wyróżnieniem i
należy o tym pamiętać za każdym razem, gdy ogarnia Cię stres
lub rezygnacja. Jeśli sumiennie podejdziesz do przygotowań
możesz być pewien powodzenia.
Dodatkowe zajęcia nie są niezbędnym elementem

przygotowań, jednak ze wspomnianych wyżej przyczyn
serdecznie je polecam. Jeśli ktoś nie ma możliwości umówienia
się z nauczycielem, polecam nawet znaleźć sobie znajomego,
który również bierze udział w Olimpiadzie, gdyż dodatkowa
perspektywa spojrzenia na dany problem niejednokrotnie bywa
zbawienna, a rozwiązań przeważnie jest wiele (pamiętając o tym,
że nie każde jest poprawne :)). Osobiście też zdecydowanie
łatwiej zrozumieć mi popełnione błędy lub nauczyć się czegoś
nowego, gdy mam możliwość dialogu z korepetytorem i myślę,
że dla wielu osób będzie to lepsze rozwiązanie niż jedynie nauka
z książek.
Mam szczerą nadzieję, że udzieliłem wyczerpującej odpowiedzi
na wszystkie pytania, jednak oczywistym jest, że nie da się
przekazać wszystkiego w tak zwięzłym formacie. Dlatego też,
jeśli którykolwiek z czytelników miałby jeszcze jakieś pytania
zapraszam do osobistego kontaktu (poniżej). Chętnie udzielam
korepetycji z matematyki dla licealistów i uczniów szkół
podstawowych, a także biologii jako laureat

Olimpiady Biologicznej, o której prywatnie również chętnie
opowiem i udzielę wskazówek/lekcji, dzięki którym udało mi się
osiągnąć ten tytuł. Byłem również uczestnikiem prestiżowych
programów naukowych takich jak Adamed SmartUp oraz w
ramach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu
Jagiellońskiego – zainteresowanych również zapraszam do
kontaktu.
ROZDZIAŁ 33
KONKURS WIEDZY O ŻYCIU I

TWÓRCZOŚCI JACKA KACZMARSKIEGO
Wywiad z laureatem - Adamem Zienkowiczem
Kontakt w sprawie korepetycji: adam.zienkowicz1@gmail.com

Konkurs Wiedzy o Życiu i Twórczości Jacka Kaczmarskiego
pozwala rozwinąć zdolnośc interpretacji literackiej oraz
umiejętność pisania prac naukowych na tematy
literaturoznawcze. Jeśli chodzi zaś o nagrody to, pomijając
różne gadżety i książki, w puli dla 3 pierwszych miejsc jest
łącznie 2500 złotych (przez ostatnie lata był to stały podział od I
do III miejsca: 1300 zł, 700 zł, 500 zł).
Szczegóły każdego etapu znajdują się w regulaminie na stronie
konkursu (https://cmjordan.krakow.pl/konkursy/konkurs-
wiedzy-o-zyciu-i-tworczosci-kaczmarskiego). Konkurs składa
się z 3 etapów przeprowadzanych w okresie od stycznia/lutego
do kwietnia. Etap pierwszy to przygotowanie pracy pisemnej na
jeden z tematów podanych wraz z ogłoszeniem nowej edycji
konkursu (okres jesienny, od września warto sprawdzać ich
stronę), zazwyczaj około 4 różnych opcji. Przykładowe tematy z
edycji 2022:
„Ma (…) być wyborem przyjaźń do człowieka” – obecność oraz
role zwierząt, postaci i stworów innych od człowieka w poezji
Jacka Kaczmarskiego "Łyżka więcej - knebel przed snem"-
symbole władzy totalitarnej w twórczości Jacka Kaczmarskiego
Jedyny wymóg formalny to powołanie się na nie mniej niż 4
utwory Jacka Kaczmarskiego, dowolna ilość stron i słów. Osoby
z najlepszymi pracami zostają wybrane do etapu drugiego. Drugi
etap polega obronie pracy z 1. etapu co wiąże się z pytaniami na
temat utworów związanych z tematem pracy (w tym
interpretacja) oraz kwestii kulturowych (oczytanie,
orientowanie się w kulturze), a także na teście typu "jaka to
melodia" — kilka fragmentów utworów, które trzeba rozpoznać.
Trzeci etap to interpretacja losowego utworu z całej twórczości
poety oraz quiz o życiu i utworach (np. komu był dany utwór
poświęcony itp.) Punkty potrzebne do zwycięstwa sumują się ze
wszystkich etapów, również z 1. i 2.
przygotowaniach?
Bezcenną pomoc oferują przede wszystkim książki pióra

Krzysztofa Gajdy — "To moja droga" oraz "Jacek Kaczmarski w
świecie tekstów". Warto zapoznawać się ze wszelkimi
wywiadami z artystą oraz treściami dostępnymi na stronie
kaczmarski.art.pl. Jest tam wiele fragmentów różnych
wywiadów trudnodostępnych ze względu na ich wydanie w
gazetach. Istnieją również filmy dokumentalne "Jacek", "Osowa" i
"Bard", rownie cenne w swojej treści.
Twórczość Jacka Kaczmarskiego jest dla mnie przede wszystkim
zainteresowaniem osobistym, w związku z tym nauką było
czyste zainteresowanie, poznawanie nowych utworów, czytanie
na ich temat nie odbywało się ze względu na konkurs, ale na
zaciekawienie. Tematyka i treści utworów Jacka Kaczmarskiego
należą do bardzo szerokiego literacko wachlarza i polecam
zdecydowanie znaleźć swój punkt zaczepienia w jego
twórczości, co otworczy na kolejne tematy podejmowane przez
twórcę. Interesuje cię polski barok? Przesłuchaj Sarmatię!
Wolisz tematykę życia w PRLu i

problemów podejmowanych przez jednostkę? Przesłuchaj Krzyk
i płytę Mury! Nie zawsze da się też polecić cały album — Wojna
Postu z Karnawałem to program literacki na czasy przemiany
ustrojowej w Polsce, ale charakteryzuje się on również wieloma
odwołaniami do dzieł sztuki (podobnie jak program Muzeum). W
wypadku programu Raj, istnieje więcej utworów Kaczmarskiego
z motywami biblijnymi niezawartych na płycie. Wszystko to jest
kwestią odkrywania i poznawania, youtube posiada obszerne
pokłady różnych wykonań i wersji utworów, a wytrawni
kaczmarofile doceniają różnice pomiędzy poszczególnymi z
nich. Po przesłuchaniu utworu warto zawsze wejść na jego
stronę w domenie kaczmarski.art.pl, gdzie często pojawiają się
fragmenty wywiadów z Jackiem na temat konkretnego utworu.
Wiele piosenek i wykonań zawiera również wstępy autora, które
wprowadzają w ścieżkę interpretacji, jaką miał on na myśli.
Oprócz tego, po solidnym zapoznaniu z twórczością należy
sięgnąć po wcześniej wpsomniane książki, które zawierają
bardzo gęsto ułożoną wiedzę o Jacku Kaczmarskim.

Największym wyzwaniem było zapewne wprawić się w zdolności
interpretacji. Nie ma na to innego rozwiązania jak ćwiczenie,
najlepiej w gronie zainteresowanych kulturą, historią sztuki
znajomych.
Sądzę, że była to kwestia zwłaszcza solidnie przygotowanej
pracy na 1. etap oraz zwykła pasja do twórczości artysty, której
nie da się suplementować żadnym poradnikiem. Motywacja
sama do mnie trafiała.
Sądzę, że każdy uczestnik/uczestniczka jest związany w jakiś
sposób z zamiłowaniem do humanizmu. Nie chodzi od razu o
rozszerzanie języka polskiego czy historii, ale raczej o to, że jest
to ich konik, który pielęgnują prywatnie, poza konkursami.
Ciekawe podejście do twórczości Jacka Kaczmarskiego może

mieć zarówno historyk, filolog i filozof, a rozpiętość tematów
konkursu pozwala każdemu z nich na własną próbę zmierzenia
się z twórczością poety. Dodam, że zwycięzcą edycji, w której
zostałem laureatem II miejsca, jest mój dobry przyjaciel, uczeń
technikum informatycznego.
Jeżeli istnieje opcja przygotowania z nauczycielem, celowałbym
w nią o tyle, o ile najlepiej korzystać z czyjejś pomocy jeśli nie
jesteśmy specjalnie rozeznani w literaturze. Niezależnie od
dostępnej pomocy, warto pamiętać, że konkurs ten sprawdza
podobnie do wiedzy o poecie wiedzę o tym, o czym on pisał. W
taki sposób też warto znać do pewnego stopnia ważne aspekty
różnych epok literackich, a także zapoznać się z twórczością
takich postaci jak Aleksander Wat, Brunon Jasieński (Postacie
tytułowe pewnych piosenek Kaczmarskiego). Nie sposób też
poradzić sobie z konkursem bez podstawowej wiedzy o takich
klasykach jak Don Kichot lub

Pani Bovary, ale wystarczy spokojnie wiedza streszczona, a nie
głęboka lektura.
Jeśli jest on fanem twórczości Jacka, śmiało! Korzystajcie! W
dobrym towarzystwie o wiele lepiej się przygotować, ale nie jest
to kluczowe.
Społeczność kaczmarofilska działa prężnie w internecie. Jeśli
konkurs ten byłby dla kogokolwiek wejściem w świat
Kaczmarskiego, zachęcam do zapoznania się z innymi eventami
z Jackiem Kaczmarskim w roli głównej. Dla mnie było to miejsce
poznania wielu ważnych życiowo osób oraz przepędzenia wielu
wesołych wieczorów. Powodzenia!

ROZDZIAŁ 34
OLIMPIADA WIEDZY
EKOLOGICZNEJ
Wywiad z laureatką - Oliwią Raniszewską
Kontakt w sprawie korepetycji: oliwiaraniszewska@op.pl
12 z 502
Moim zdaniem sam udział w olimpiadzie jest świetną motywacją
do poszerzania swojej wiedzy, zwłaszcza z zakresu ekologii i
ochrony środowiska, a jak wiadomo aktualnie są to tematy
szczególnie istotne. Z tytułem finalisty bądź laureata można
liczyć na wiele profitów - stypendia, możliwość udziału w
Wiosce Olimpijskiej, a także ułatwiona rekrutacja na liczne
kierunki studiów - przykładem jest mnóstwo takich możliwości
na UMK w Toruniu. Tego typu informacje znajdują się na
stronach internetowych poszczególnych uczelni.
Olimpiada składa się z trzech etapów. Początkowo należy
zgłosić chęć udziału w swojej szkole. Pierwszy etap odbywa się
właśnie tam. Uczestnicy rozwiązują test i na tej podstawie
wybierane są 3 osoby, które zakwalifikują się do etapu
okręgowego. Na kolejnym etapie zmagania również zaczynają się
od testu. Osoby, które uzyskają najwyższe wyniki, tego samego
dnia biorą udział w eliminacjach ustnych - tutaj przed

komisją odpowiada się na kilka wylosowanych pytań. Uczestnicy,
którzy poradzą sobie najlepiej, otrzymują akredytację do finału.
Etap centralny odbywa się w Warszawie - finaliści podobnie jak
na poprzednim etapie rozwiązują test. Ostatecznie laureaci
wybierani są na podstawie części ustnej, która wyglada
analogicznie jak ta podczas etapu okręgowego.
przygotowaniach?
Uważam, że naukę warto zacząć od podstawy programowej - ja
akurat korzystałam z podręcznika nowej ery. Polecam też
książkę Barbary Bukały. Bardzo istotne jest przerabianie testów
z poprzednich lat - są dostępne na stronie olimpiady.
OWE jest bardzo interdyscyplinarna. Tak naprawdę pytania nie
dotyczą tylko ekologii, ale i wielu innych dziedzin. Niestety do
niektórych pytań trzeba mieć po prostu szczęście. Poza nauką
zagadnień zawartych w podręczniku szkolnym, warto

poczytać o szczególnych datach, rocznicach, organizacjach,
akcjach czy wydarzeniach, mających związek z ekologią.
Dla mnie najtrudniejsze było to, że części pytań po prostu nie da
się ,,przewidzieć”. Trzeba być bardzo dobrze oczytanym i to w
wielu dziedzinach. Wydaję mi się, że najtrudniejszy jest etap
okręgowy - to tutaj pojawia się pierwsza styczność z
eliminacjami ustnymi, które dla wielu osób są bardzo stresujące.
Trzeba podjeść do tego na spokojnie i mówić o wszystkim co w
danym temacie przyjdzie nam do głowy.
Myślę, że kluczem do sukcesu jest wytrwałość i systematyczna
nauka. Warto przerobić jak najwiecej przykładowych testów -
pytania czasem się powtarzają.

Zwycięzców moim zdaniem bardzo często charakteryzuje
determinacja, pasja i wrażliwość na otaczającą przyrodę.
Przede wszystkim - etapem ustnym naprawdę nie ma się co
stresować. Sama sobie wcześniej tego nawet nie wyobrażałam, a
było to świetne doświadczenie! Należy wierzyć w swoje
możliwości, regularnie się uczyć, a prawdopodobnie wszystko
pójdzie dobrze!
Myślę, że nie niezbędna, ale z pewnością bardzo pomocna. Jeśli
ktoś byłby chętny, sama udzielam korepetycji - również typowo
do tej olimpiady. W razie pytań chętnie pomogę - kontaktować
się ze mną można za pośrednictwem Facebooka

(Oliwia Raniszewska), a także przez maila:
oliwiaraniszewska@op.pl. Wszystkim życzę powodzenia podczas
olimpijskich zmagań!
ROZDZIAŁ 35
OLIMPIADA WIEDZY
O MEDIACH
Wywiad z laureatką - Michaliną Popko
Instagram: @michalina_popko
Po pierwsze (wiem, że to może zainteresować największą część
z Was), laureaci/tki Olimpiady otrzymują indeksy na kierunki
dziennikarskie na uniwersytetach takich jak: UW, UJ (w tym
przypadku indeks otrzymuje jedynie 3 laureatów/ek
wyrażających chęć studiowania na UJ), UG, UWr, itd. (w
niektórych edycjach również finaliści/stki – w tym roku, w
którym ja zostałam laureatką, finaliści/stki nie otrzymywali
indeksów, jednak wiem, że jest to aktualnie dość płynna kwestia,
dlatego najlepiej sprawdzać zaktualizowany regulamin na
konkretną edycję oraz uchwały Senatów danych uczelni). Po
drugie, przygotowując się do OWM zyskujecie wiedzę przydatną
na studiach z zakresu dziennikarstwa, marketingu czy PRu oraz
przygotowujecie się do wykonywania związanego z tym zawodu
– będąc laureatem/tką bądź finalistą/ką ów Olimpiady, macie
solidną podstawę do aplikowania na staże w redakcjach,
agencjach marketingowych czy reklamowych. Co więcej,
laureaci niektórych edycji dostawali propozycje stażu w ramach
nagrody za zajęcie wysokiego miejsca w OWM.

OWM składa się z III etapów.
W ramach I etapu wymaga się od uczestnika przygotowania
eseju, filmu, fotoreportażu lub fotokastu na jeden z podanych
przez Organizatora w danym roku tematów.
W ramach II etapu uczestnicy (stacjonarnie – na 16 różnych
uniwersytetach; w przypadku edycji covidowych, zdalnie – od
siebie z domu) rozwiązują jednocześnie testprzygotowany przez
Komitet Główny Olimpiady z zakresu wiedzy o mediach. Na
rozwiązanie testu przeznacza się 60 minut.
Etap III odbywa się w Warszawie i jest podzielony na dwie
części. Pierwsza część polega na rozwiązaniu testu
przygotowanego przez Komitet Główny Olimpiady z zakresu
wiedzy o mediach. Na rozwiązanie testu przeznacza się 60
minut. Do drugiej, ustnej części przechodzi 12 uczestników
Olimpiady, którzy uzyskali największą liczbę punktów w
pierwszej, testowej części III etapu. Druga część etapu odbywa

się przy udziale publiczności następnego dnia po ogłoszeniu
listy laureatów i finalistów (w przypadku edycji covidowych –
tego samego dnia online). Rywalizacja o najwyższe miejsca na
tym etapie przypomina teleturniej „Jeden z dziesięciu”.
przygotowaniach?
Dla mnie osobiście najważniejsze były książki podane w spisie
lektur na stronie Olimpiady – przede wszystkim książka
„Dziennikarstwo i świat mediów” (red. Z. Bauer, E. Chudziński,
Kraków 2012), w treści której wyłapałam odpowiedzi na znaczną
część pytań zarówno z testów z mojej edycji, jak i tych z
poprzednich. Oprócz tego, na przestrzeni prawie dwóch lat
udało mi się przygotować obszerne notatki z całego zakresu
merytorycznego OWM, które oprócz książek stanowiły moje
jedyne źródło przygotowań do Olimpiady.
I etap jest naprawdę prosty do przejścia. Media oraz

dziennikarstwo interesowały mnie od dłuższego czasu, a z
pisaniem miałam już doświadczenie w kilku gazetach, więc
napisanie eseju zajęło mi kilka wieczorów. Znam osoby, które
swoje pisały w kilka godzin, ale też takie, które poświęciły na nią
całe tygodnie, dlatego lepiej zacząć jej przygotowywanie trochę
wcześniej, a nie na ostatnią chwilę. Moim zdaniem, aby przejść
do II etapu, wystarczy:
odpowiednio zgłębić temat, na który piszesz esej,
przygotowujesz film czy fotoreportaż (najlepiej gdyby był to
temat, którym interesowałeś się już wcześniej)
upewnić się, że forma jest w pełni poprawna
zadbać o ładną polszczyznę/estetykę
pracy/nietuzinkowość/kreatywność ujęcia tematu
przedstawić swoją pracę nauczycielowi prowadzącemu i
przedyskutować z nim wszelkie możliwości na jej
udoskonalenie
II etap jest już niestety trudniejszy. Chociaż Olimpiada może
wydawać się łatwa, pytania potrafią być całkiem ciężkie, więc
test wymaga pewnych przygotowań. Ja do OWM miałam dwa
podejścia – pierwsze w I klasie liceum (odpadłam na II etapie),

a drugie w II klasie liceum (wtedy zostałam już laureatką). Przy
pierwszy podejściu skupiłam się na robieniu notatek
i czytaniu książek, jednak zabrakło mi czasu na solidną naukę.
Kiedy odpadłam na II etapie
w grudniu 2019 roku, prawie od razu zaczęłam przygotowania
do następnej edycji olimpiady. Przez ferie w I klasie liceum
dokończyłam sporządzanie notatek i prześledziłam testy
z poprzednich edycji Olimpiady, a od marca przygotowałam
sobie plan nauki. Początkowo czytałam poszczególne rozdziały
notatek, wyłapując z nich najważniejsze informacje
i podkreślając różnymi kolorami flamastrów (zielone – może być
ważne; żółte – jest ważne,
a pytania o podobne informacje pojawiały się w poprzednich
latach; czerwone – jest bardzo ważne, pytania o informacje z tej
konkretnej kategorii powtarzały się w poprzednich edycjach
kilkakrotnie), a w wakacje usiadłam do nauki najważniejszych
informacji wraz z datami.
Na wyjeździe wakacyjnym przekartkowałam też ponownie
książkę „Dziennikarstwo i świat mediów”, która moim zdaniem
jest kluczowa w przygotowaniach.

Przygotowując się do III etapu jeszcze raz przewertowałam
wszystkie strony moich notatek i po raz kolejny powtórzyłam
wszystkie zaznaczone kolorkami informacje. Ważne jest to, żeby
na dzień przed danym etapem nie powtarzać już żadnych
informacji, a na tydzień przed dobrze się nawadniać i pamiętać o
jedzeniu oraz śnie. Jeżeli przeciążymy nasz organizm nauką oraz
brakiem snu, na teście w obliczu stresu i zmęczenia zapomnimy
o wszystkim, czego uczyliśmy się przez poprzednich kilka
miesięcy.
Największą trudność sprawiła mi systematyczność. Żeby ją
przezwyciężyć i wrócić do regularnej nauki musiałam dać sobie
więcej luzu – kiedy miałam ustalony plan „godzina do godziny”,
po chociażby najmniejszym potknięciu ulegał on kompletnej
dezorganizacji, a mnie to w pełni demotywowało. Kiedy zaś
ustaliłam sobie miesięczne „kamienie milowe”, a za ich realizację
wyznaczyłam nagrody, miałam zdecydowanie większą
motywację do systematycznej nauki.

6. Co było kluczem do Twojego sukcesu w Olimpiadzie?Wydaje
mi się, że kluczem do mojego sukcesu była pasja do mediów oraz
wizja tego, że mogę zdobyć indeks na studia. Dał mi on na tyle
duży komfort psychiczny, że zamiast stresować się maturą,
skupiłam się na rozwoju zawodowym. Wiedząc, co mogę
osiągnąć dzięki uzyskaniu tytułu laureata, miałam dodatkową
motywację do systematycznej nauki, która jest najważniejsza
przy tego typu konkursach.
Co zabawne, większość laureatów, których poznałam, podobnie
jak ja, uzyskało tytuł laureata dopiero za drugim podejściem –
przy pierwszym zazwyczaj odpadali na II etapie.
W takiej sytuacji mieli już dobry pokład merytoryczny po
pierwszym podejściu, a do następnej edycji przygotowywali się
przez nadchodzący rok.

1. Ułóż sobie plan – nie próbuj przygotowywać się na „jakoś to
będzie”, bo tylko zmarnujesz swój cenny czas i energię
2. CZYTAJ LEKTURY!
3. Ucz się z dobrze przygotowanych notatek oraz sprawdzonych
źródeł
4. Jeżeli masz taką możliwość, rozbij udział w Olimpiadzie na
2/3 lata – wtedy, jeżeli nie uda Ci się uzyskać tytułu
laureata/tki za pierwszym podejściem, masz możliwość wzięcia
udziału za rok, a nawet za dwa lata i lepszego przygotowania się
5. Nie zrażaj się, jeżeli nie udało Ci się za pierwszym razem –
wykorzystaj nadchodzący rok
na przygotowania i wróć silniejszy/a w następnej edycji
6. Na dzień przed danym etapem nie powtarzaj już żadnych
informacji, a na tydzień przed dobrze się nawadniaj i pamiętaj o
jedzeniu oraz śnie.

Nie, jestem przekonana, że przy odpowiednim wkładzie pracy i
determinacji jesteś w stanie sam/sama przygotować się do
OWM!
Jeżeli chcesz ZA DARMO dostać moje notatki, z których
przygotowywałam się do OWM i dzięki którym uzyskałam tytuł
laureatki, napisz do mnie na Instagramie – @michalina_popko!

ROZDZIAŁ 36
OLIMPIADA WIEDZY
BIOLOGICZNEJ
Wywiad z laureatką - Weroniką Boguś
Kontakt: https://www.facebook.com/wera.bo.602
Olimpiada Wiedzy Biologicznej pozwala z tytułem – niezależnie
czy jest to finalista, czy laureat – uzyskać zwolnienie z
postępowania rekrutacyjnego na kierunki Uniwersytetu w
Białymstoku: biologia, mikrobiologia, ochrona środowiska oraz
ekobiznes.
2. Jak wygląda harmonogram Olimpiady? Czego wymaga się
od uczestnika na poszczególnych etapach?
Etap I to przygotowanie pracy badawczej lub eseju
teoretycznego na podane każdego roku tematy. Jeśli ktoś nie ma
pomysłu i weny na projekt, to esej jest przystępną alternatywą i
wstępem pod taki projekt, zwłaszcza w kontekście OB.
Etap II to test wiedzy. Najtrudniejszy etap Olimpiady, bo nie
mogłam się po tym niczego spodziewać. Nie ma żadnej listy
zagadnień ani twardego spisu źródeł. Obejmuje podstawę
programową. W moim przypadku bardzo dużo było pytań z
ekologii oraz biochemii.

Etap III to obrona Twojej pracy z etapu I. W jednej z auli
białostockiego Uniwersytetu prezentujesz swoją pracę.
Wcześniej przygotowaną o niej prezentację przesyłasz w
podanym terminie do organizatorów. Co ważne, dostajesz max. 7
minut i nie zdziw się, jeśli komisja będzie siedziała ze stoperem.
Następnie po swojej prezentacji przychodzi czas na kilka pytań
ze strony komisji, ale i z publiczności.
przygotowaniach?
Jak najbardziej pomocne są podręczniki szkolne – to było moje
główne źródło wiedzy jako drugoklasistki 😊 Aczkolwiek
wszystkie książki, jak Campbell czy Ville będą przydatne.
2. Jak wyglądał Twój rozkład nauki? Na czym się skupiałaś
I etap to praca, więc pod nią dobierałam literaturę – od
profesjonalnej po książkę taty ze strychu, którą dostał jako
nagrodę w konkursie chemicznym w 8 klasie. Wszystko, co
mogłoby stanowić interesujące źródło wiedzy pod Twój temat.

Ja pisałam o bezemisyjnych źródłach energii – postanowiłam, że
skupię się na dwóch, gdyż na tyle pozwalał mi limit stron oraz
stanowi to niepisane kryterium w tego typu formach – nie dasz
rady napisać o dosłownie wszystkim. Wybrałam energię
fotowoltaiczną i jądrową, choć wspomniałam też o innych
epizodycznie – w kontekście nakreślenia różnicy między OZE a
bezemisyjnymi źródłami energii.
Najbardziej skupiłam się na II etapie (co się bardzo przydało) na
genetyce i biochemii (metabolizmie). Ekologia nie przychodzi
łatwo, więc też ją ćwiczyłam. Właściwie przez
nieprzewidywalność testu wiedzy nie byłam w stanie
przygotować się ze wszystkiego, więc skupiłam się na tym, gdzie
mam braki, a jednocześnie czytywałam coś, w czym jestem
dobra – żeby nie wypaść z obiegu 😊
Etap III to po prostu ponowne studiowanie Twojej pracy,
wielokrotne próby prezentacji, zmieszczenia się w czasie i
dobrania szaty graficznej w PowerPoincie 😊 Tutaj liczysz się Ty
i to, co napisałaś/eś. Wiedza ogólna z tematu, który

omawiasz, też się przyda – na przykład ja dostałam pytanie o
stężenie tlenku węgla (IV) w atmosferze.
Wielokrotnie wyżej wspomniany II etap i nieprzewidywalność
pytań. Tam, gdzie miałam pewne braki, doczytywałam co nieco,
a to co lubiłam – sztuderowałam dalej, no bo w końcu sprawiało
mi to przyjemność 😊 Materiały z koła biologicznego w naszej
szkole z przeróżnych dziedzin czy nawet zadania maturalne były
przydatne do przezwyciężenia tej jednej wielkiej niewiadomej.
Motywacja + determinacja do zdobywania wiedzy (ale i w
pewnym etapie do podzielenia się nią) = sukces
Naprawdę, jak człowiek chce, to potrafi. Tak jest z każdą
Olimpiadą, a w tej na pewno to mi nie przeszkodziło 😊.

Cechą wspólną ludzi, którzy osiągają tytuł w OWB jest to, że są
zupełnie inni. 😊
Każdy mierzy w coś innego, nie wszyscy mają jakiś pomysł na
siebie, jesteśmy na innych etapach edukacji… Może to, co nas
łączy, to niesamowite pomysły i inspirujące przemyślenia.
Przemyśl dobrze, czy robisz projekt, czy esej. Jeśli już
wybierzesz, na stronie znajdziesz oprócz wytycznych
formalnych wskazówki co do napisania pracy, więc się nie
przejmuj, jeśli robisz to pierwszy raz w życiu.
Myślę, że samodzielnie jesteś w stanie się przygotować. Choć
moją mentorką była Pani Profesor prowadząca koło olimpijskie

😊 . Bardzo mi pomogła, zwłaszcza w materiałach oraz
przygotowaniach do wielkiego finału.
To jest świetna olimpiada, aby:
1) Wystartować w niej na wczesnym etapie liceum
2) Stanowiła wstęp pod Olimpiadę Biologiczną

ZOBACZ NASZE
POZOSTAŁE KSIĄŻKI
NA STRONIE
WYDAWNICTWO-OGARNIECIA.PL

Informator Olimpijski 9mzzbl

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Informator Olimpijski 9mzzbl

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AUTOR:

Po więcej podobnych materiałów zajrzyj

2. Olimpiada Biologiczna 20. Olimpiada Wiedzy i Umiejętności

3. Olimpiada Chemiczna Handlowo-Menadżerskich

4. Olimpiada Matematyczna 21. Olimpiada Wiedzy i Umiejętności

5. Olimpiada Fizyczna Rolniczych

6. Olimpiada Informatyczna 22. Olimpiada Przedsiębiorczości

7. Olimpiada Geograficzna 23. Olimpiada Wiedzy o Prawie

8. Olimpiad Filozoficzna 24. Olimpiada Wiedzy o Senacie

9. Olimpiada Historyczna 25.. Olimpiada Wiedzy o Prawach

Polskiego 26. Mała Olimpiada Matematyczna

11. Olimpiada Wiedzy o Polsce i 27. Olimpiada Wiedzy o Mózgu i

Świecie Współczesnym Brain Bee

12.Olimpiada „Losy Żołnierza i 28. Olimpiada Wiedzy Historycznej

dzieje oręża polskiego” 29. Olimpiada Wiedzy Chemicznej

14. Olimpiada Języka Angielskiego 30. Olimpiada Wiedzy o Filmie i

15. Olimpiada Języka Łacińskiego Komunikacji Społecznej

16.Olimpiada Innowacji 31. Olimpiada Zwolnieni Z Teorii

Technicznych i Wynalazczości 32. Olimpiada o Diamentowy Indeks

17. Olimpiada Statystyczna AGH

18. Olimpiada Wiedzy 3 3 . K o n k u r s W i e d z y o Ż y c i u i

34. Olimpiada Wiedzy Ekologicznej

35. Olimpiada Wiedzy o Mediach

36. Olimpiada Wiedzy Biologicznej

Z góry uprzedzam, że nie będzie to typowa książka, którą czyta

się jak opowiadanie, ale coś bardziej w rodzaju

skondensowanego poradnika na temat olimpiad szkolnych

przygotowanego we współpracy z ich laureatami. Ale zanim

przejdziemy do wywiadów, słowem wstępu opowiem Ci, czym

właściwie są olimpiady przedmiotowe i jakie dają korzyści.

Najprościej mówiąc, olimpiady to konkursy wiedzy i

umiejętności. W tym poradniku skupimy się na tych

organizowanych w szkole średniej. Większość z nich posiada

etap szkolny, okręgowy oraz centralny. Osoby, które przeszły do

etapu centralnego nazywa się finalistami, a wśród nich wyróżnia

się laureatów, którzy osiągnęli na finałach najwyższe miejsca.

Zazwyczaj, zarówno za tytuł finalisty, jak i laureata

przedmiotowych (z określonych przedmiotów obecnych na

maturze) jest to zwolnienie z matury (z automatu wpisywane

jest na świadectwo 100%), a w przypadku laureata – indeks na

konkretne kierunki i uniwersytety. Dokładne korzyści

wymieniać będą dalej laureaci. Olimpiady tematyczne

(dotyczące konkretnego zagadnienia, np. praw ucznia) również

dają często wstęp na określone w regulaminie kierunki, jednak

indeksów na studia czy zwolnień z przedmiotów, ale ich

zwycięzcy otrzymują nagrody rzeczowe i finansowe.

Kolejną korzyścią przystępowania do olimpiad są stypendia.

Zajęcie na nich wysokiego miejsca to coś, czym bez wątpienia

można się pochwalić podczas rozmowy z jury. Ja dzięki tytułowi

laureata Olimpiady Biologicznej zdobyłem stypendia o łącznej

wartości 98 tysięcy złotych.

Ponadto, jeśli odpowiednio szybko się zorientujesz i

zmobilizujesz, możesz mieć zagwarantowane miejsce na

średniej. To nie tylko oszczędzenie sobie sporej ilości stresu.

Dzięki temu kolejne lata będziesz mógł/mogła poświęcić na

rozwój swoich zainteresowań. Chyba brzmi to lepiej niż

bezsensowne trzaskanie zadań maturalnych.

Podsumowując, olimpiady to wytrych w systemie edukacji, z

którego szkoda nie skorzystać. Ostatnie tygodnie spędziłem

lustrując internet oraz swoje kontakty w poszukiwaniu

laureatów każdej z olimpiad szkolnych dostępnych w Polsce, aby

stworzyć na ich temat kompleksowy poradnik. Coś będącego

połączeniem spytania ziomka-laureata o radę (bo przecież nie