Afr Teacher Copy Paper 1 Chapter 1 Revised Notes 2024 Afrikaans Updated

BESIGHEIDSTUDIES
GRAAD 12
VRAESTEL 1
KWARTAAL 1
HERSIENDE NOTAS
HOOFSTUK 1
DIE IMPAK VAN ONLANGSE WETGEWING

OP BESIGHEDE
2024
1
INHOUDSOPGAWE
ONDERWERPE BLADSY
Eksamenriglyne vir wetgewing 3
Terme en definisies/betekenis 3-5
Die Wet op Vaardigheidsontwikkeling (WVO) 6-10
(Wet 97 van 1998)
Die Wet op Arbeidsverhoudinge (WAV) (Wet 66 10-13
van 1995)
Die Wet op Gelyke Indiensneming 13-16
(WGI) (Wet 55 van 1998)
Die Wet op Basiese Diensvoorwaardes (WBDV) 16-21
(Wet 75 van 1997)
Die Wysigingswet op Vergoeding vir 21-24
Beroepsbeserings en -siektes (WVBBS) (Wet
61 van 1997)
Die Wet op Breëbasis Swart Ekonomiese 24-29
Bemagtiging (BBSEB) (Wet 53 van 2003, soos
gewysig in 2013)
Die Nasionale Kredietwet (NKW) (Wet 34 van 30-32
2005)
Die Wet op Verbruikersbeskerming (WVB) (Wet 32-38
68 van 2008)
Hierdie hoofstuk bestaan uit 38 bladsye
2
IMPAK VAN ONLANGSE WETGEWING OP BESIGHEDE HOOFSTUK 1
DIE IMPAK VAN ONLANGSE WETGEWING OP BESIGHEDE
VERWYS BLADSY 7 EN 8 VAN DIE 2021-EKSAMENRIGLYNE
BESONDERHEDE VAN INHOUD VIR ONDERRIG-, LEER- EN

ASSESSERINGSDOELEINDES
 Skets/Beskryf/Verduidelik/Bespreek die doel van al AGT Wetgewings
 Bespreek/Verduidelik/Evalueer die impak (positiewe/voordele en/of negatiewe/nadele)
van die wette op besighede
 Skets/bespreek/beveel die regte van die WAV op werkgewers en werknemers/regte
van verbruikersregte volgens die NKW en WVB aan.
 Verduidelik die Nasionale Vaardigheidsontwikkelingstrategie en die Menslike
Hulpbronontwikkelingstrategie (dws sektoronderwys- en opleidingsowerhede).
 Skets/Verduidelik/Bespreek die rol/funksies van SOOO’s (SETA's)
 Verduidelik hoe SOOO’s (SETA's) gefinansier word
 Bespreek die impak van elke wet op besighede
 Skets die BBSEB-pilare.
 Beveel/Stel maniere voor waarop besighede die hersiene VYF pilare van BBSEB in die
werkplek kan toepas.
 Skets/Verduidelik/Bespreek strawwe/gevolge vir nie-nakoming.
 Definieer/brei uit oor die betekenis van leerlingskappe.
 Skets/Verduidelik/Bespreek handelinge wat deur die verskillende wette as
diskriminerend beskou word.
 Stel maniere voor waarop besighede aan die wette kan voldoen.
 Bespreek Bepalings van die WBDV
Term/Konsep Definisie/Betekenis
Regstellende aksie die beleid en proses om voorkeure in

werksgeleenthede aan voorheen benadeelde
mense te verskaf.
Bedingingsraad onderhandelinge tussen vakbondverteenwoordigers

en werkgewersorganisasies oor arbeidsverwante
kwessies soos eis vir hoër lone of verbeterde
werksomstandighede.
BBSEB-telkaart BBSEB-telkaarte meet 'n besigheid se voldoening

aan BBSEB en 'n sertifikaat word aan die besigheid
uitgereik wat hul BBSEB-gradering stipuleer.
Breë-basis Swart Wet is ingestel ten einde die volle ekonomiese

deelname van voorheen benadeelde individue te
Ekonomiese Bemagtiging /
verseker.
BBSEB
3
Wet op Basiese Diensvoorwaardes/ hierdie wet stel die minimum standaard vir
indiensneming ten einde billike arbeidspraktyke te
WBDV
bevorder.
Kollektiewe ooreenkoms 'n ooreenkoms aangegaan tussen 'n vakbond en 'n

werkgewersorganisasie oor die diensvoorwaardes vir
spesifieke aangeleenthede.
Wet op Vergoeding vir die Wet gee werknemers wat beseer is of
Beroepsbeserings en -siektes/ siektes opdoen terwyl hulle aan diens is die
WVBS (COIDA) reg om vergoeding te eis.
Kollektiewe bedinging proses om arbeidsgeskille gesamentlik tussen

vakbondverteenwoordigers en werkgewersor-
ganisasies aan te gaan en op te los.
Vergoedingsfonds hierdie fonds verskaf vergoeding aan werknemers

wat deur die loop van hul diens beseer is of siektes
opdoen.
Wet op Verbruikersbeskerming die hoofdoel van hierdie Wet is om die ekonomiese
belange van verbruikers te bevorder/beskerm deur
hulle van inligting te voorsien sodat hulle ingeligte
keuses maak.
Kredietverskaffers besighede wat goedere en dienste op krediet

verkoop/ kredietaankoopopsies
bied/kredietfasiliteite/kredietprodukte aan kliënte
verskaf.
Skuldberaders verskaf professionele advies/berading aan private

burgers/lede van die publiek/besighede/organisasies
wat oorverskuldig is/bied metodes van
skuldterugbetalings aan.
Diskriminasie hy opsetlik onregverdige/benadeelde/differensiële

behandeling van mense/sosiale groepe op grond van
ras/ouderdom/geslag/seksuele-oriëntasie/
gestremdheid/godsdiens.
Diskriminerende optrede behandel 'n persoon/mense anders as hoe jy ander

mense behandel.
Dispute 'n argument/onenigheid tussen mense/groepe

mense in die werkplek.
'n Dienskontrak 'n wetlik bindende ooreenkoms tussen die

werkgewer en die werknemer.
Billikheid billike en gelyke behandeling in die

werkplek/samelewing.
4
Leerlingskappe teoretiese/praktiese opleidingsgeleenthede wat lei tot

'n erkende beroepskwalifikasie.
Heffings oplegging/invordering van geld deur die regering,

gewoonlik in die vorm van belasting.
Uitsluiting vind plaas wanneer die werkgewer werknemers
verhoed (letterlik uitsluit) om die besigheidsperseel te
betree tydens stakingsaksie en
arbeidsgeskilbeslegtingsprosesse om plundering en
skade aan eiendom te voorkom.
Wet op Arbeidsverhoudinge/ WAV hierdie wet is ingestel om eenvoudige prosedures vir

die oplossing van arbeidsgeskille in die werkplek te
bevorder.
Nasionale Kredietreguleerder die regulerende liggaam wat die NKW toepas,

verbruikers opvoed oor hul regte en
moniteer/administreer en verseker nakoming van die
NKW en die kredietbedryf.
Ombudsman 'n staatsamptenaar wat verantwoordelik is vir die
ondersoek van klagtes van private burgers/lede van
die publiek wat teen besighede/organisasies/regering
ingedien word.
Straf straf vir die doen van iets wat teen die wet is.
SOOO/SETA beroepsvaardigheidsopleidingsorganisasie in Suid-

Afrika wat leerlingskappe, internskappe en
vakleerlingskappe binne sy jurisdiksie
identifiseer/omlyn/bestuur en skep.
Wet op Vaardigheidsontwikkeling/ Die hoofdoel van hierdie Wet is om die
WVO vaardigheidsvlakke van mense wat reeds in die
besigheid werksaam is, te verbeter.
Vaardigheidsontwikkelingsheffing/ Dit is ingestel om te verseker dat besighede bydra tot
die ontwikkeling van vaardighede van werknemers.
VOH
Stakings gedeeltelike/volledige gesamentlike weiering om te
werk deur 'n groep werknemers om 'n grief/dispuut
oor enige saak van wedersydse belang tussen die
werkgewer en werknemers reg te stel.
Werkplekbeserings beserings wat plaasvind tydens die uitvoering van
werkplekpligte/verantwoordelikhede.
5
1.1. Die Wet op Vaardigheidsontwikkeling (WVO) (WET 97 VAN 1998)
Die doel van die Wet op Vaardigheidsontwikkeling (WVO)

 Ontwikkel die vaardighede van mense in Suid-Afrika, ten einde produktiwiteit in die
werkplek te verbeter
 Belê in onderwys en opleiding van die Suid-Afrikaanse arbeidsmag.
 Verbeter die kanse om werk te kry vir voorheen benadeelde mense
 Moedig werkers aan om aan leerprogramme deel te neem.
 Herstel wanbalanse van die verlede deur onderwys en opleiding
 Moedig besighede aan om die vaardighede van nuwe en bestaande werkers te
verbeter
 Verbeter die werksvooruitsigte van voorheen benadeelde mense.
 Verskaf die sistematiese implementering van strategieë op 'n nasionale, sektor- en
werkplekbasis.
Die impak van die WVO op besighede

Positiewe/voordele
 Lei werknemers op om produktiwiteit in die werkplek te verbeter.
 Bevorder selfwerksaamheid en swart entrepreneurskap
 Verhoog die opbrengs op belegging in onderwys en opleiding
 Werkplekdiskriminasie kan deur opleiding aangespreek word.
 Die werkplek word gebruik as 'n aktiewe leeromgewing waar werknemers praktiese
werkservaring kan opdoen.
 'n Besigheid kan wêreldwyd meer mededingend word.
 Verhoog die aantal geskoolde werknemers in gebiede waar hierdie vaardighede
skaars is.
 Verhoog die opbrengs op belegging in onderwys en opleiding in die Suid-Afrikaanse
arbeidsmark.
 Besigheid kan wêreldwyd meer mededingend word/Verhoog die globale
mededingendheid van Suid-Afrikaanse besighede, aangesien meer werknemers
opgelei word met opgegradeerde, relevante en skaars vaardighede.
 Verbeter die lewering van dienste aan besighede omdat werknemers op 'n optimale
vlak werk.
 Moedig deurlopende vaardigheidsontwikkeling en leer aan om die verbetering van
vaardigheidsontwikkeling vol te hou.
 Verbeter werksgeleenthede en arbeidsbeweging van werkers uit voorheen
benadeelde groepe.
 BBSEB-voldoenende besighede kan hul produkte/dienslewering verbeter namate
hulle meer geskoolde werkers in diens neem.
EN/OF
Negatief/Nadele
 Verhoog koste aangesien die proses 'n groot hoeveelheid papierwerk verg.
 Implementering van die WVO kan moeilik wees om te monitor en te beheer.
 Vaardigheidsprogramme kan nie altyd die opleidingsbehoeftes van werknemers
aanspreek nie.
6
 Vaardigheidsontwikkelingsheffing kan 'n ekstra las wees vir besighede wat

finansieel sukkel.
 Dit kan gemonitor en beheer word deur staatsdepartemente wat nie onderwys en
opleiding as hul sleutelprioriteite het nie.
 Die SOOO’s (SETA's) is dalk nie goed georganiseer nie en baie kursusse wat deur
maatskappye aangebied word, het dalk nie eenheidstandaarde wat met die
kursusinhoud verband hou nie.
 Baie diensverskaffers wat opleidingsdienste aanbied, is nie SAQA-geakkrediteer
nie.
 Baie besighede ondersteun dalk nie hierdie regeringsinisiatief nie.
 Daar word van werknemers verwag om leerlingskappe tydens werksure by te woon
wat die produksieproses/produktiwiteit kan beïnvloed.
 Dit is duur vir besighede om 'n persoon in diens te neem om leerlingskappe te
implementeer, bestuur en beheer.
 Die tyd en geld wat spandeer word om werknemers se vaardighede te verbeter,
word vermors as hulle die besigheid verlaat.
 Slegs maatskappye met 'n personeelloonstaat van meer as R500 000 per jaar kan
die Vaardigheidsontwikkelingsheffing eis.
Diskriminerende optrede volgens die WVO

 Voorkoming van werknemers om 'n leerlingskap te teken weens hul ouderdom of
posisie in die werkplek.
 Onbillike bevordering van vaardighede en ontwikkeling/opleiding aan sekere
werknemers.
 Die verskaffing van indiensnemingsdienste vir wins sonder om as 'n werkgewer
geregistreer te wees of geregistreer te wees by die betrokke SOOO.
 Verskaf vals inligting in enige voorgeskrewe dokument.
 Die verskaffing van verkeerde en irrelevante inligting aan werknemers oor 'n
leerlingskap om werknemers doelbewus te mislei.
 Voorkoming van gekwalifiseerde werknemers om toegang tot
opleidingsgeleenthede en leerlingskappe te verkry.
 Voorkoming van werknemers se toegang tot leerlingskappe gebaseer op enige
diskriminerende gronde soos swangerskap, ouderdom, posisie, taal, geslag,
seksueeloriëntasie, kultuur of godsdiens.
 Bevordering van onregverdige vaardigheidsontwikkeling, byvoorbeeld, waar slegs
sekere werknemers voordeel trek.
 Vervalsing van inligting in enige dokumentasie wat ingedien word soos
belastingdokumentasie by die SAID en werkplekvaardigheidsplanne.
Boetes vir nie-nakoming

 Besighede wat nie die Vaardigheidsontwikkelingsheffing betaal nie, mag nie
leerlingskappe aanbied nie /eistoelaes van die WVO ontvang nie.
 ’n Arbeidsinspekteur kan die onderneming beveel om bedrywighede te staak indien
die onderneming aan onwettige praktyke skuldig bevind word.
 Besighede wat nie aan die WVO voldoen nie, kan 'n nakomingsbevel van die
Arbeidshof ontvang.
 Besighede wat nalaat om aan die WVO te voldoen, kan groot boetes ontvang en
kan tronkstraf (gevangenisstraf) opgelê word, wat sal afhang van die
erns van die nie-nakoming.
7
 Besighede wat nie die heffing betaal nie, mag nie leerlingskappe aan werknemers
aanbied nie of toelaes eis van die WVO nie.
 Die besigheid se bedryfslisensie kan teruggetrek word, wat die
besigheid verbied om enige vorm van bedrywighede voort te sit.
Maniere waarop besighede aan die WVO kan voldoen

 Vertoon 'n opsomming van die WVO in die besigheid waar dit vir almal sigbaar is
 Gee alle werknemers die geleentheid om hul vaardighede te verbeter.
 Werkgewers wat LBS (Pas As You Earn tax) invorder, moet by SOO’s (SETA's)
registreer.
 Een persent van 'n werkgewer se betaalstaat moet aan die SOOO (SETA)
oorbetaal word.
 Werkgewers wie se betaalstaat R500 000 ('n halfmiljoen rand) per jaar oorskry
moet 1% daarvan aan SOOO (SETA) oorbetaal
 Besighede moet by die SAID registreer in die area waarin hul besigheid
geklassifiseer is (ingevolge die SOOO (SETA).
 Werkgewers moet 'n werkplekvaardigheidsplan indien en bewys lewer dat dit
geïmplementeer is.
 Ondernemings met meer as 50 werknemers moet 'n vaardigheidsontwikkelings-
fasiliteerder aanstel.
 Evalueer die vaardighede van werknemers om areas te bepaal waarin
vaardigheidsontwikkeling nodig is.
 Moedig werknemers aan om aan leerlingskappe en ander opleidingsprogramme
deel te neem.
Die rol/funksies van SOOO’s (SETA's) is om:
 aan die direkteur-generaal te rapporteer.

 leerlingskappe te bevorder en te vestig.
 heffings in te samel en toelaes uit te betaal soos vereis.
 verskaf akkreditasie vir vaardigheidsontwikkelingsfasiliteerders.
 leerlingskapooreenkomste/leerprogramme te registreer.
 werkplekvaardigheidsplanne en jaarlikse opleidingsverslae goed te keur.
 monitor/evalueer die werklike opleiding deur diensverskaffers.
 toelaes aan werkgewers, onderwys- en opleidingsverskaffers toe te ken.
 toesig te hou oor opleiding in verskillende sektore van die Suid-Afrikaanse
ekonomie.
 ontwikkel vaardigheidsplanne in lyn met die nasionale vaardigheidsontwikkeling-
strategie.
 vaardigheidsontwikkelingsplanne vir hul spesifieke ekonomiese sektore op te stel.
 verskaf opleidingsmateriaal/programme vir vaardigheidsontwikkelingsfasiliteerders.
 betaal toelaes aan maatskappye wat aan die vereistes van die Wet op
Vaardigheidsontwikkeling voldoen.
 leerlingskappe en leerprogramme te bevorder deur geskikte werkplekke vir
praktiese werkservaring te identifiseer. identifiseer geskikte werkplekke vir praktiese
werkservaring.
8
Befondsing van SOOO’s (SETA's)

 Vaardigheidsontwikkelingsheffings betaal deur werkgewers aan SAID as 'n
invorderingsagentskap
 vir die regering. bv. 80% word na die verskillende SOOO’s versprei en 20% word in
die Nasionale Vaardigheidsfonds inbetaal.
 Die verskillende SOOO’s ontvang 80% van die heffing vir organisasie-uitgawes en
die oorblywende 20% word aan die Nasionale Vaardigheidsfonds betaal.
 Skenkings/toekennings van die publiek/besighede/CSI-programme.
 Surplusfondse ontvang van staatsinstellings
 Fondse ontvang uit die lewering van hul dienste.
 Werkgewers wat 'n salarisrekening het wat R500 000 per jaar oorskry, moet
een persent (1%) van hul jaarlikse salarisse as 'n heffing betaal.
Die betekenis van leerlingskappe

 Leerderskappe is teoretiese/praktiese opleidingsgeleenthede wat kan lei tot 'n
erkende beroepskwalifikasie.
 Hulle verskaf gestruktureerde leerprogramme wat gedurende werksure vir 'n
bepaalde tydperk voltooi word.
 Ooreenkoms tussen 'n leerder/leerling, werkgewer en 'n opleidingsverskaffer.
 Dit kan soms indiensneming vir 'n bepaalde tydperk insluit nadat die leerlingskap
voltooi is.
 Dit sluit 'n opleidingskursus met leermateriaal sowel as praktiese werkservaring in.
Verduideliking van die Nasionale Vaardigheidsontwikkelingstrategie

(NVOS/NSDS)
 Verhoog toegang tot programme wat mense oplei.
 Bevorder die openbare VOO-kollegestelsel wat programme het om te voldoen aan
die vaardighede wat deur SOOO’s/plaaslike/streeks-/provinsiale/nasionale
organisasies benodig word.
 Gee aandag aan die lae vlak van taal- en wiskundige vaardighede onder die jeug
en volwassenes.
 Maak beter gebruik van/verbeter werkplekgebaseerde vaardigheidsontwikkeling.
 Moedig kleinsakeondernemings/gemeenskapsopleidingsgroepe/NRO's/werker-
geïnisieerde opleidingsinisiatiewe aan.
 Verhoog/verbeter die vaardighede van die openbare sektor om dienslewering te
verbeter.
 Bou loopbaan/beroepsvoorligting/opleidingsentrums.
 Lei werk van SOOO’'s / die gebruik van die Nasionale Vaardigheidsfonds.
 Stel die verantwoordelikhede van ander onderwys- en opleidingsbelanghebbendes
uiteen.
 Maak voorsiening vir die deelname van die regering/georganiseerde
besigheid/georganiseerde arbeid.
 Verbeter sosiale ontwikkeling deur ekonomiese ontwikkeling.
9
Verduideliking van die Menslike Hulpbronontwikkelingstrategie (MHOS/HRDS)

 Pak vaardigheidstekorte in die Suid-Afrikaanse werkplek aan.
 Beoog om vinniger ekonomiese groei/hoër indiensnemingsvlakke en verminderde
vlakke van armoede in Suid-Afrika te bereik.
 Bevorder maatskaplike ontwikkeling/sosiale geregtigheid en help om armoede te
verlig.
 Ontwikkel korttermyn- en langtermyn-werkmagvaardighede.
 Verbeter die verskaffing van vaardighede.
 Verhoog werknemers se deelname aan lewenslange leer.
1.2. Die Wet op Arbeidsverhoudinge (WAV) (WET 66 VAN 1995)
Die doel van die Wet op Arbeidsverhoudinge (WAV)

 Bevorder kollektiewe bedinging by die werkplek./sektorale vlak
 Bevorder billike arbeidspraktyke tussen werkgewers en werknemers.
 Bevorder werkplekforums om werknemers in besluitneming te akkommodeer.
 Maak voorsiening vir die reg om deur die werkgewer uit te sluit te word as 'n reaksie
op verlengde stakings.
 Bevorder eenvoudige prosedures vir die registrasie van vakbonde en
werkgewersorganisasies
 Vestig die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA),
Arbeidshowe en Arbeidsappèlhowe vir geskilbeslegting.
 Verskaf 'n raamwerk/struktuur vir arbeidsverhoudinge tussen werkgewers en
werknemers., vakbonde en werkgewersorganisasies
 Verduidelik die oordrag van dienskontrakte tussen die bestaande en nuwe
werkgewers.
 Bevorder /sosiale geregtigheid/ekonomiese ontwikkeling/ arbeidsvrede wat
verseker dat die werkplek die basiese regte van werknemers handhaaf.
Die impak van die WAV op besighede

Positiewe/voordele
 Werkgewers en werknemers het riglyne rakende korrekte en billike
ontslagprosedures.
 Verskaf meganismes soos statutêre rade/kollektiewe bedinging/KVBA.
 Werkgewers is geregtig op vergoeding van die Arbeidshof indien hulle skade gely
het as gevolg van onbeskermde stakings.
 Bevorder 'n gesonde verhouding tussen die werkgewer en werknemers
 Beskerm die regte van besighede en werkgewers in arbeidsverwante kwessies.
 Bevorder vinnige en goedkoper arbeidsgeskilbeslegting.
 Werkplekforums kan waarde toevoeg tot besighede as hulle behoorlik funksioneer.
 Beskerm werkgewers wat met wettige uitsluitings begin wanneer onderhandelinge
tussen partye misluk en werknemers aan stakings deelneem.
 WAV maak voorsiening vir die beginsels van kollektiewe bedinging en stel strukture
in plek waarmee dispute in die werkplek besleg kan word.
 Verskaf spesifieke riglyne vir werkgewers oor korrekte en regverdige dissiplinêre
prosedures.
10
 Verskaf goeie geskilbeslegting deur konsensus tussen georganiseerde arbeid,

besighede en die staat.
EN/OF
Negatiewe/nadele
 Die WAV kan wêreldwye mededingendheid verminder as gevolg van laer
werkplekproduktiwiteit.
 Produktiwiteit kan aansienlik verminder as werknemers tydens werksure by
vakbondaktiwiteite betrokke raak.
 Arbeidskoste styg as gevolg van wettige stakings.
 Werkgewers mag nie 'n hofinterdik kry om 'n staking te stop nie. (reg op wettige
staking)
 Werkgewers sal dalk inligting oor werkplekkwessies aan vakbondverteenwoordigers
moet bekend maak wat die kern van hul mededingende voordeel kan wees.
 Werkgewers mag nie werknemers na goeddunke ontslaan nie, aangesien
prosedures gevolg moet word.
 Baie werknemers trek voordeel uit die reg om te staak sonder om hul
verantwoordelikhede te erken.
 Baie werknemers en werkgewers verstaan/respekteer nie die Wet op
Arbeidsverhoudinge nie.
 Stakingsaksies lei altyd tot verlies aan produksie wat werkgewers nie mag eis nie.
 Sommige vakbonde bevorder dalk nie die mandaat van hul lede nie, maar begin
met nywerheidsoptrede, wat skadelik is vir arbeidsverhoudinge tussen werkgewers
en werknemers.
 Sommige besighede voel dalk dat die WAV aan werknemers te veel mag gee
aangesien dit lang prosedures skep, bv. konsultasie met werkplekforums.
 Arbeidsgeskille en bedingingsraadprosesse raak ontwrigtend/tydrowend en kan lei
tot 'n afname in produktiwiteit in besighede.
 Die implementering van die WAV kan baie duur en tydrowend wees, veral die
geskilbeslegtingsproses.
 Verminder winsgewendheid van besighede as gevolg van 'n afname in
produktiwiteit en verkope.
 Besighede kan hul mededingende voordeel verloor omdat belangrike inligting, wat
aan mededingers uitgelek kan word, dikwels tydens kollektiewe bedinging aan
vakbondlede bekend gemaak word.
 Die indiensneming van regspesialiste en arbeidskonsultante verhoog die koste van
die onderneming.
11
Optrede wat deur die WAV as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

 Werknemers word onbillik of onwettig ontslaan
 Voorkoming van werknemers om vakbonde te stig en by hulle aan te sluit.
 Voorkoming van werknemers om aan wettige stakings deel te neem.
 Werknemers te dwing om hul vakbondlidmaatskap en verteenwoordiging prys te
gee.
 Weiering van die stigting van werkplekforums.
 Weiering om werkplekforumlede betaalde tyd af te gee vir die bywoning van
vergaderings gedurende werksure
 Nie voldoen aan die reg van werknemers om te staak wanneer dit gewettig word
nie.
 Ontslag van werknemers wat aan wettige stakings deelneem.
 Kansellasie van werknemers se kontrakte deur 'n nuwe werkgewer wanneer ‘n
besigheid verkoop word.
 Weiering van verlof aan vakbondverteenwoordigers om vakbondaktiwiteite by te
woon.
 Verbreking van kollektiewe ooreenkomste/beslegtingsmeganismes deur enige
werkgewer/werknemer.
Strawwe/gevolge vir nie-nakoming van die WAV

 Die werkgewer kan gedwing word om 'n geskilbeslegtingsproses aan te gaan as
hulle nie gewillig deelneem nie.
 Besighede wat nalaat om aan die WAV te voldoen, kan groot boetes ontvang as
hulle nie die ooreenkomste nakom wat tydens die geskilbeslegtingsproses bereik is
nie
 Besighede wat nie aan hierdie Wet voldoen nie, kan finansiële koste soos
regskoste/KVBA-fooie aangaan.
 Besighede wat nie aan die WAV voldoen nie, kan 'n nakomingsbevel van die
Arbeidshof ontvang wat die onderneming dwing om daaraan te voldoen.
 Die besigheid se lisensie kan teruggetrek word, wat kan verhoed dat die besigheid
enige vorm van bedrywighede voort te sit.
Maniere waarop besighede aan die WAV kan voldoen

 Billikheid moet bevorder word, en werknemers moet nie onbillik/onwettig afgedank
word nie.
 Laat toe/ondersteun die vestiging van werkplekforums.
 Enige ooreenkomste wat tydens kollektiewe bedinging gemaak word, moet nie
geïgnoreer word nie/
deur werkgewers oortree.
 Besighede moet werknemers toelaat om vakbonde te stig/aan
vakbondaktiwiteite/wettige stakings deel te neem.
 Maak alle relevante inligting bekend wat vakbondverteenwoordigers vereis om hul
werk doeltreffend te doen.
 Vertoon 'n opsomming van die WAV in die werkplek waar dit vir alle werknemers
sigbaar is.
12
Regte van werkgewers en werknemers ingevolge die WAV
Regte van werkgewers ingevolge die WAV

Werkgewers het die reg om:
 Werkgewersorganisasies te vorm om hulle in arbeidsverwante aangeleenthede te
verteenwoordig.
 ‘n bedingingsraad te vorm vir kollektiewe bedingingsdoeleindes.
 beroep op 'n uitsluiting gedurende tydperke wanneer werknemers betrokke raak by
onbeskermde/onwettige/onwettige stakings/arbeidsaksies.
 werknemers ontslaan wat betrokke is by 'n onbeskermde staking/wangedrag soos
intimidasie/geweld tydens stakingsaksies.
 nie 'n werknemer wat aan 'n beskermde staking deelgeneem het, betaal/vergoed vir
dienste/werk wat hulle nie tydens die staking gedoen het nie.
Regte van werknemers ingevolge die WAV

Werknemers het die reg om:
 aan te sluit by 'n vakbond van hul keuse.
 wettige stakings te begin as 'n oplossing vir griewe.
 onopgeloste werkplekdispute na die KVBA verwys.
 onopgeloste KVBA-dispute na die Arbeidshof op appèl te verwys.
 vakbondverteenwoordigers te versoek om werknemers by te staan/te
verteenwoordig in die grief/dissiplinêre verhoor.
 Vakbondverteenwoordigers kan redelike tyd met betaling van die werk af neem om
vakbondpligte na te kom.
 'n werkplekforum te vestig waar 'n besigheid 100 of meer werknemers het
werkverwante kwessies op te los.
1.3. Die Wet op Gelyke Indiensneming (WGI) (WET 55 VAN 1998)
Die doel van die WGI

 Die WGI laat toe dat werknemers wat dieselfde werk doen, gelyk betaal word.
 Bepleit dat werknemers wat werk van dieselfde of gelyke waarde doen, gelyk betaal
moet word.
 Elimineer diskriminasie op grond van geslag/ras/gestremdheid in die werkplek.
 Bevorder gelyke geleenthede en regverdige behandeling in die werkplek.
 Bevorder diversiteit in die werkplek deur te verseker dat mense van uiteenlopende
agtergronde aangestel word
 Beskerm werknemers teen viktimisasie in die konteks van die uitoefening van hul
regte soos uiteengesit in die WGI.
 Verseker gelyke verteenwoordiging in die werkplek deur die implementering van
regstellende aksie.
13
Die impak van die WGI op besighede

Positiewe/voordele
 Moedig konsultasie tussen werkgewer en werknemers aan.
 Bevorder gelyke geleenthede en regverdige behandeling in die werkplek.
 Positiewe impak op SEB-graderings vir besighede.
 Die aanstellingsproses is duidelik omskryf, so alle partye is goed ingelig.
 Motiveer werknemers omdat die arbeidsmag meer divers/verteenwoordigend/
inklusief is.
 Motiveer werknemers omdat almal dieselfde werksgeleenthede het.
 Bevorder die implementering van regstellendeaksiemaatreëls om die wanbalanse in
indiensneming reg te stel.
 Verskaf regshulp aan werknemers indien hulle meen dat daar onbillik teen hulle
gediskrimineer is.
 Bied aan alle werknemers 'n gelyke geleentheid om in 'n pos gekies/ aangestel
/bevorder te word.
 Voorkom stelselmatig onbillike diskriminasie aangesien dit verseker dat die
arbeidsmag die demografie van die land verteenwoordig.
 Skep 'n raamwerk van aanvaarbare indiensnemingspraktyke/
regstellendeaksiemaatreëls.
 Moedig diversiteit in besigheid aan deur mense van verskillende rasse-agtergronde
in diens te neem.
 Besighede is in 'n beter posisie om kontrakte met die regering te onderhandel/
positiewe impak van SEB-graderings van besighede
 Gesertifiseerde psigometriese toetse kan gebruik word om aansoekers/werknemers
te assesseer om te verseker dat hulle geskik is.
EN/OF
Negatiewe/nadele
 Die opleidingskoste van die besigheid verhoog omdat werknemers korrek opgelei
moet word rakende die implementering van die WGI.
 Boetes vir besighede wat nie aan voldoening voldoen nie kan duur wees vir die
besigheid.
 Diversiteit in die werkplek kan lei tot konflik/ongelukkigheid. Besighede vind dit moeilik
om aanstellings te maak weens die ongeskiktheid van kandidate, wat daartoe lei dat
die pos nie gevul word nie.
 Bekwame mense uit aangewese groepe kan hoër salarisse eis wat salarisuitgawes
verhoog.
 Werkhopping (rondspring van poste) van geskoolde/opgeleide GI-aanstellings kan
personeelomset verhoog.
 Verhoogde administrasielas, aangesien besighede elke twee jaar
diensbillikheidsverslae moet saamstel/indien.
 Werkgewers moet een of meer senior bestuurders aanstel om die implementering van
die plan te verseker, wat salarisuitgawes verhoog
 Besighede moet 'n voldoeningsertifikaat indien voordat hulle met staatsbesighede
sake kan doen
14
 Besighede vind dit moeilik om aanstellings te maak weens die ongeskiktheid van
kandidate, wat daartoe lei dat die pos nie gevul word nie.
 Ander groepe respekteer dalk nie die kennis/vaardighede/ervaring van 'n WGI-
aanstelling nie en dit kan tot konflik lei.
Optrede wat deur die WGI as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

 Weier om jong vroue in diens te neem omdat hulle in die toekoms sou kies om
kinders te hê.
 Doen MIV-toetse tensy dit deur die Arbeidshof geregverdig word.
 Om mense toegang tot die werkplek te weier, op grond van enige vorm van
diskriminasie soos geslag/ras/kultuur/ens. en hulle onregverdig in die werkplek te
behandel.
 Die onregverdige behandeling van werkers en verkeerdelik bevordering van
regstellende aksies in die werkplek.
 Weiering om 'n persoon in diens te neem as gevolg van sterk godsdienstige of
kulturele oortuigings, of as gevolg van 'n gestremdheid.
 Teistering en viktimisasie van 'n werknemer in enige vorm word volgens die WGI
as diskriminerend beskou.
Boetes/gevolge vir nie-nakoming van die WGI

 Besighede kan swaar boetes opgelê word vir nie-nakoming.
 Hulle kan beveel word om vergoeding en skadevergoeding aan die werknemer te
betaal.
 Arbeidsinspekteurs mag klagtes ondersoek/inspekteer/vrae vra
 Arbeidsinspekteurs kan besoeke aflê en onderhoude voer met werknemers wat 'n
slegte beeld vir die besigheid kan skep.
 ’n Voldoeningsbevel kan uitgereik word aan besighede wat nie aan die WGI
voldoen nie.
 Besighede kan voor die Arbeidshof gebring word indien voldoeningsbevele nie
nagekom word nie of/geen pogings aangewend word om teikens te bereik nie.
 Die Departement van Arbeid kan maatskappye wat nie aan die WGI voldoen nie,
verhoed om sake met die regering te doen, veral in die konteks van staatstenders.
 Besighede wat steeds nie aan die WGI voldoen nadat die nakomingsbevel uitgereik
is nie, kan dan deur die Arbeidshof aangekla/vervolg word vir nie-nakoming
 Besighede wat nalaat om aan die WGI te voldoen, kan groot boetes ontvang, wat
afhang van die mate van nie-nakoming, veral in die konteks van frontering
(fronting).
 Arbeidsinspekteurs kan die besigheid besoek en onderhoude met werknemers voer
om vas te stel of die inligting wat op die diensbillikheidsplanne verskaf is, waar is of
vervals is.
Maniere waarop besighede aan die WGI kan voldoen

 Besighede moet waak teen diskriminerende aanstellings.
 Bevorder gelyke geleenthede en regverdige behandeling
 Implementeer 'n diensbillikheidsplan.
 Implementeer regstellendeaksiemaatreëls om diversiteit in die werkplek te
bevorder.
15
 Redelike akkommodasie van mense uit aangewese groepe

 Verseker dat daar gelyke verteenwoordiging van alle rassegroepe op elke vlak van
indiensneming is.
 Stel diensbillikheidsplanne saam wat spesifiseer hoe regstellende aksie in die
werkplek geïmplementeer sal word.
 Stel 'n diensbillikheidsplan op in oorleg met werknemers.
 Verseker dat diversiteit/inklusiwiteit in die werkplek bereik word.
 Dien die diensbillikheidsplan by die Departement van Arbeid in.
 Behou aangewese groepe, insluitend vaardigheidsontwikkeling van sulke groepe.
 Evalueer die rassesamestelling van alle werknemers, insluitend senior bestuur.
 Definieer die aanstellingsproses duidelik sodat alle partye goed ingelig is.
 Gebruik gesertifiseerde psigometriese toetse om aansoekers/werknemers te
assesseer om te verseker dat geskikte kandidate aangestel word
 Doen mediese/sielkundige toetse regverdig teenoor werknemers/wanneer nodig
geag.
 Wys een of meer senior bestuurders aan om die implementering en monitering van
die diensbillikheidsplan te verseker.
 Elimineer hindernisse wat 'n nadelige impak op aangewese groepe het.
 Behou/Ontwikkel/Lei aangewese groepe op, insluitend vaardigheidsontwikkeling.
 Rapporteer gereeld aan die Departement van Arbeid oor vordering met die
implementering van die plan.
 Vertoon 'n opsomming van die Wet waar werknemers waar dit sigbaar is vir al die
werknemers.
 Herstruktureer/Analiseer huidige indiensnemingsbeleide/praktyke/prosedures om
aangewese groepe te akkommodeer.
 Besighede moet verseker dat werknemers gelyk betaal word vir werk van gelyke
waarde.
 Huidige indiensnemingsbeleide/praktyke/prosedures moet herstruktureer en
geëvalueer word om die verskillende aangewese groepe te akkommodeer.
1.4. Die Wet op Basiese Diensvoorwaardes (WBDV) (WET 75 VAN 1997)
Die doel van die WBDV

 Omskryf duidelike diensbepalings en -voorwaardes vir werkgewers en werknemers.
 Stel minimum vereistes/standaarde vir die skep van dienskontrakte.
 Bevorder ekonomiese ontwikkeling en sosiale geregtigheid vir werknemers.
 Reguleer die reg op billike arbeidspraktyke soos uiteengesit in die Grondwet van
Suid-Afrika.
 Reguleer die variasies van basiese diensvoorwaardes.
 Voldoen aan die reëls en regulasies uiteengesit deur die Internasionale
Arbeidsorganisasie (IAO).
16
Die bepalings van die WBDV
Werksure/Werksure
 Werknemers word nie toegelaat om vir meer as 45 uur per week te werk nie.
 Werknemers mag 9 uur per dag werk as hulle vyf dae of minder per week werk.
 Werknemers mag 8 uur per dag werk as hulle meer as vyf dae per week werk.
 Nagwerk wat deur werknemers na 18:00 en voor 6:00 die volgende dag verrig
word, moet volgens ooreenkoms gedoen word, en werknemers moet vergoed word
deur toelae/vermindering van werksure.
 Gewone werksure kan met ooreenkoms met 'n maksimum van 15 minute per
dag/maksimum van 60 minute per week verleng word om pligte te voltooi wanneer
die publiek bedien word.
 Gewone werksure kan verminder word tot 'n maksimum van 40 uur per week/8 uur
per dag.
Oortyd
 Werknemers kan nie gedwing word om oortyd te werk nie, maar moet instem om
oortyd te werk.
 Werknemers kan nie meer as 3 uur oortyd per dag of 10 uur per week werk nie.
Oortyd moet soos volg vergoed word:

o 1½ keer /Een-en-half keer die normale tarief van oortydbetaling het op weeksdae
en Saterdae gewerk.
o 2 keer/Twee keer/Dubbel die normale tarief van oortydbetaling wat op Sondae en
openbare vakansiedae gewerk word.
 Oortyd moet óf teen 'n bepaalde tarief vir oortyd betaal word óf 'n werknemer kan
instem om betaalde tyd af te ontvang.
 Minister van Arbeid kan die maksimum toegelate werksure, insluitend oortyd, vir
gesondheids- en veiligheidsredes vir 'n sekere kategorie werk voorskryf.
Etenstye en rusperiodes
 Werknemers moet 'n etenstyd van 60 minute hê na vyf aaneenlopende ure se werk.
 Die etenstye kan deur 'n onderlinge skriftelike ooreenkoms tot 30 minute/halfuur
verminder word wanneer werknemers minder as 6 uur per dag werk.
 Werknemers moet 'n daaglikse rustydperk van 12 aaneenlopende ure hê/ 'n
weeklikse rustydperk van 36 aaneenlopende ure, wat Sondae moet insluit.
Beëindiging van diens

 'n Dienskontrak kan slegs beëindig word na 1 week se kennis indien die werknemer
vir ses maande of minder in diens is.
 'n Minimum van 4 weke kennis moet gegee word indien die werker vir 'n jaar of
langer in diens is.
17
 Die werknemer moet skriftelik formele kennis gegee word indien die werkgewer die
kontrak beëindig het, net so moet die werknemer die werkgewer skriftelik formele
kennis gee vir die beëindiging van die kontrak.
 'n Werknemer wat weens herstruktureringsredes afgelê/ontslaan word, is geregtig
op een week se skeidingsvergoeding (skeidingsloon) vir elke diensjaar.
Openbare vakansiedae
 Werknemers moet betaal word vir enige openbare vakansiedag wat op 'n werksdag
val.
 Werknemers mag op openbare vakansiedae werk wanneer daar 'n onderlinge
ooreenkoms is, en hulle 2 keer/twee keer/dubbel hul normale tarief betaal word.
Kinder- en dwangarbeid
 Dit is onwettig om 'n kind jonger as 15 jaar in diens te neem.
 Dit is ook onwettig om iemand te dwing om te werk.
 Besighede mag kinders bo die ouderdom van 15 jaar in diens neem, indien
indiensneming nie skadelik is vir hul gesondheid/welstand/opvoeding/morele en
maatskaplike ontwikkeling nie/ minderjariges onder 18 jaar mag nie gevaarlike
werk/werk doen wat vir 'n volwassene bedoel is nie.
Verlof
Jaarlikse verlof
Werknemers is geregtig op:
 21 opeenvolgende dae jaarlikse verlof per jaar of een dag vir elke 17 dae gewerk,
een uur vir elke 17 uur gewerk.
 'n Werkgewer kan slegs 'n werker betaal in plaas van/in plaas daarvan om verlof
toe te staan indien daardie werker die werk verlaat/ die dienskontrak beëindig.
 Jaarlikse verlof moet toegestaan word binne ses (6) maande nadat die verlofsiklus
geëindig het.
Siekverlof
Werknemers is geregtig op:
 30 dae//6 weke betaalde siekverlof in 'n 3 jaar/ 36 maande siklus.
 1 dag betaalde siekverlof vir 26 dae gewerk gedurende die 6 maande van diens.
 'n Mediese sertifikaat kan vereis word voordat 'n werknemer betaal word wat vir
meer as 2 opeenvolgende dae afwesig is/wat gereeld afwesig is. Daarna mag hulle
al 30 dae se siekteverlof neem, mits hulle aan die wetlike vereistes voldoen.
Kraam-/aannemingsverlof
 Swanger werknemers is geregtig op 4 opeenvolgende maande kraamverlof.
 Swanger werknemers word verhinder om werk te verrig wat vir hulself en die
ongebore kind gevaarlik kan wees.
 Die begindatum is gewoonlik enige tyd vanaf vier weke voor die verwagte
geboortedatum of op advies van 'n dokter/vroedvrou.
18
Ouerskapverlof
 'n Werknemer, ongeag geslag, wat 'n ouer is, is geregtig op 10 opeenvolgende dae
van ouerskapsverlof na die geboorte van sy/haar kind.
 Ouerskapverlof is onbetaald maar die werknemer/ouer kan van die
Werkloosheidsversekeringsfonds/WVF eis.
 Die werkgewer moet ten minste een maand voor die verwagte sperdatum van
geboorte ingelig/in kennis gestel word.
 Aannemingsverlof is van toepassing op die aanneming van 'n kind onder die
ouderdom van 2 jaar.
 Een ouer van die aangenome kind is geregtig op 10 weke aannemingsverlof om die
kind te versorg, terwyl die ander ouer geregtig is op 10 opeenvolgende dae normale
ouerskapsverlof.
 Ingebruikneming van ouerskapverlof is slegs van toepassing op
surrogaatmoederskap waar een ouer geregtig is op 10 weke van opdraggewende
ouerskapsverlof om die kind te versorg, terwyl die ander ouer geregtig is op 10
opeenvolgende dae normale ouerskapsverlof.
Familie verantwoordelikheid verlof

 'n Werknemer kan op versoek 3 tot 5 dae betaalde verlof per jaar ontvang, in die
gebeurtenis van die dood van die werknemer se gade/lewensmaat/
ouer/aanneemouer/grootouer/kind/aannemende kind/kleinkind/suster.
 'n Werkgewer mag redelike bewys vereis - voordat hy hierdie tipe verlof goedkeur
soos 'n doodsertifikaat van die familielid wie se begrafnis bygewoon sal word.
Die impak van die WBDV op besighede

Positiewe/voordele
 Skep/vestig 'n bemagtigende raamwerk van aanvaarbare dienspraktyke,
byvoorbeeld werksure, verlof en wettigheid van dienskontrakte.
 Spesifiseer werksure om uitbuiting van werknemers te voorkom.
 Moedig konsultasie tussen werkgewers en werknemers aan.
 Omskryf minimum vereistes wat die basis van dienskontrakte vorm.
 Werksure word gespesifiseer sodat die werkgewer nie werknemers kan uitbuit nie.
 Omskryf die reëls en regulasies, en verskaf duidelike en spesifieke riglyne vir
werkgewers om werkskwessies te hanteer
 Omskryf die minimum/basiese vereistes vir dienskontrakte.
 Werknemers word toegelaat om vakbonde te raadpleeg in gevalle waar die WBDV-
voorwaardes oortree word.
 Werknemers kan klagtes by arbeidsinspekteurs indien wat dit kan aanspreek.
EN/OF
19
Negatief/nadele
 Die implementering van die WBDV is tydrowend, duur, voorskriftelik en ‘n
administratiewe las, veral die opstel van formele/wettige kontrakte.
 Besighede mag dienskontrakte as negatief beskou en mag dit nie implementeer
nie, wat lei tot nie-nakoming/boetes.
 Werkgewers en bestuurders mag nie werknemers dwing om meer as 45 uur per

week te werk nie, wat ’n verlaging in produktiwiteit tot gevolg kan hê.
 Werkgewers kan nie goedkoop arbeid aanstel nie, en kan dus nie werknemers
uitbuit nie.
 WBDV dwing besighede om aan enige wetlike vereistes te voldoen, wat
arbeidskoste kan verhoog.
 Besighede wat nie aan die Wet voldoen nie, kan van hoë boetes aangekla word,
wat hul kontantvloei negatief kan beïnvloed.
 Besighede kan die bepalings van die WBDV as onbelangrik en 'n onnodige
administratiewe las beskou wat bedryfskoste verhoog.
 Die opleidingskoste van besighede kan styg omdat werknemers opgelei moet wees
met betrekking tot die implimentering van die WBDV, en besighede moet dikwels
regspesialiste in diens te neem.
 Besighede word gedwing om aan die verskeie wetlike vereistes van die WBDV te
voldoen, wat die arbeidskoste van besighede direk verhoog
Optrede wat deur die WBDV as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

 Eensydige verandering van inligting in die dienskontrakte deur werkgewers sonder
om werknemers te raadpleeg.
 Verbied werknemers om vergoeding/lone en salarissake met ander werkers te
bespreek.
 Voorkoming van werkers om toegang tot dienskontrakte te hê.
 Weiering om 'n geldige mediese sertifikaat van 'n siek werknemer te aanvaar.
 Weiering om 'n werker gesinsverantwoordelikheidsverlof toe te staan vir enige
aspek van gesinsverantwoordelikheidsverlof soos uiteengesit in die WBDV, soos
om 'n siek familielid te ondersteun of die begrafnis van 'n nabye familielid by te
woon.
 Voorkom dat swanger werknemers kraamverlof wettiglik neem.
Strawwe/gevolge vir nie-nakoming van die WBDV

 Besighede wat nie aan die WBDV voldoen nie, kan 'n nakomingsbevel van die
Arbeidshof ontvang wat die besigheid dwing om aan die WBDV te voldoen.
 Arbeidsinspekteurs kan 'n nakomingsbevel uitreik deur aan die Departement van
Arbeid te skryf.
 Arbeidsinspekteurs kan klagtes ondersoek/inspekteer/vrae vra en rekords as
bewysstukke verwyder.
 Arbeidsinspekteurs kan ondersoeke en navrae oor klagtes in die konteks van die
WBDV doen en rekords as bewyse verwyder.
20
 Besighede kan na die arbeidshof geneem word vir 'n beslissing.

 Besighede wat nalaat om aan die WBDV te voldoen, kan groot boetes kry en kan
selfs tronkstraf opgelê word, wat afhang van die erns van die nie-nakoming.
 Hulle kan beveel word om vergoeding en skadevergoeding aan die werknemer te
betaal.
 Die Direkteur-generaal kan die nakomingsbevel instem/wysig of kanselleer.
Maniere waarop besighede aan die WBDV kan voldoen

 Werkers moet slegs 9 ure per dag in 'n 5 dae werksweek werk./8 ure per dag in 'n 6
dae werksweek.
 Verseker dat werknemers nie die vasgestelde werksure van 45 uur per week
oorskry nie
 Laat siek werknemers toe om die vereiste hoeveelheid siekteverlof af te neem, dws
ses weke in 'n 3 jaar siklus
 Werkers moet dubbel betaling ontvang as hulle tydens publieke vakansiedae/
Sondag werk
 Hulle moet 'n pouse/rusperiode van 60 minute hê ná vyf ure se werk
 Weerhou om kinders onder die ouderdom van 16 in diens te neem, aangesien dit
onwettig is.
 Voorsien betaalde kraamverlof vir swanger werknemers.
 Verseker dat die dienskontrakte nie enige aspek van die vereistes van die WBDV
oorskry nie.
 Vergoed/betaal werknemers vir oortydwerk, soos uiteengesit in die bepalings van
die WBDV.
1.5. Die Wet op Vergoeding vir Beroepsbeserings en -siektes (WVBBS) (COIDA)

(WET 61 VAN 1997)
Die doel van WVBBS (COIDA)

 Bied omvattende beskerming aan werknemers wat beseer word tydens die
uitvoering van hul pligte.
 WVBBS (COIDA) is van toepassing op alle deeltydse en voltydse werkers wat siek /
beseer / gestremd / dood word as gevolg van 'n werkplek ongeluk / siekte.
 WVBBS sluit werknemers uit wat hulle skuldig maak aan opsetlike wangedrag soos
perdespe(roekelose speletjies)l in die werkplek/werknemers wat vir minstens twaalf
maande buite Suid-Afrika werk/lede van die Suid-Afrikaanse Weermag/lede van die
Polisiedienste.
 Dit sluit werkers uit wat skuldig is aan opsetlike wangedrag/werkers wat vir
minstens twaalf maande buite Suid-Afrika werk/lede van die SA
Weermag/Polisiedienste.
 Die promulgering van WVBBS het gelei tot die totstandkoming van 'n
Vergoedingsraad, wie se funksie is om in 'n adviserende hoedanigheid aan die
Minister van Arbeid op te tree oor die toepassing/bepalings van WVBBS.
 Dit maak voorsiening vir die instelling van 'n Vergoedingsraad wie se funksie is om
die Minister van Arbeid te adviseer oor die toepassing/bepalings van WVBBS.
 Die tipe en erns van die besering sal die mediese uitgawes en ander vergoeding
bepaal wat aan werknemers betaal sal word.
21
 Werkgewers maak maandelikse bydraes tot die Vergoedingsfonds, wat gebaseer is

op die aantal werknemers in die werkplek/die vlak van risiko waaraan werknemers
blootgestel is.
Die impak van die WVBBS op besighede
Positiewe/voordele
 Bevorder gesondheid en veiligheid in die werkplek.
 Skep 'n raamwerk vir aanvaarbare indiensnemingspraktyke en veiligheids-
regulasies.
 Skep 'n raamwerk vir aanvaarbare indiensnemingspraktyke en veiligheids-
regulasies.
 Werknemers dra nie by tot hierdie fonds nie.
 Verskaf administratiewe riglyne/meganismes vir die hantering en verwerking van
eise.
 Eisprosesse is relatief eenvoudig.
 Elimineer tyd en koste wat spandeer word aan lang siviele hofverrigtinge.
 Enige vergoeding aan 'n werknemer/gesin is vrygestel van inkomstebelasting.
 Werkgewers word beskerm teen finansiële las sou 'n ongeluk in die werkplek
plaasvind mits die werkgewer nie nalatig was nie.
 Maak besighede meer sosiaal verantwoordelik aangesien hulle nie net werkers
lukraak in gevaarlike werksomstandighede in diens kan neem nie.
 Werkers word met waardigheid en respek behandel aangesien besighede hulle as
waardevolle bates beskou en nie net as werkers nie.
 Dek alle werknemers by die werkplek indien beide partye aan al die nodige
veiligheidsbepalings in die Wet voldoen.
 Verskaf administratiewe riglyne/meganismes vir die hantering/verwerking van eise.
 Werknemers word finansieel vergoed vir enige besering/gestremdheid wat
voortspruit uit die uitvoering van hul pligte by hul werkplek.
 In die geval van die dood van 'n werknemer as gevolg van 'n werkverwante
ongeluk/siekte, sal sy/haar afhanklike(s) finansiële ondersteuning ontvang.
 Werknemers ontvang mediese bystand mits daar geen ander mediese
bystandopsie is nie. /Kan nie mediese bystand van die fonds en mediese fonds eis
nie.
 Verskaf finansiële/monetêre vergoeding aan werknemers vir enige
besering/gestremdheid/siekte wat voortspruit uit die uitvoering van werkplekpligte.
 Mediese uitgawes/Ander tipes vergoeding word aan werknemers en/of hul gesinne
betaal na gelang van die tipe/erns van die beserings.
 Werkgewers moet 'n maandelikse bedrag aan die Vergoedingsfonds betaal
afhangende van die aantal werknemers/die vlak van risiko waaraan hulle
blootgestel is.
 WVBBS verskaf vergoeding vir huiswerkers indien hulle siek word/gestrem word /
dood gaan as gevolg van 'n werkplekongeluk/siekte.
EN/OF
22
Negatief/nadele
 Verskaf administratiewe riglyne/meganismes vir die hantering en verwerking van
eise.
 Die implementering van WVBBS is tydrowend, duur, voorskriftelik en administratief
lastig – veral die lang eisprosesse/prosedures.
 Eisprosesse kan tydrowend wees.
 COIDA dek nie werknemers in die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag nie.
 Werkers wat tydelik/permanent in die buiteland werksaam is, word nie gedek nie.
 Werkgewers kan gedwing word om swaar boetes te betaal indien hulle skuldig
bevind word aan nalatigheid/nie-toepassing van veiligheidsmaatreëls.
 Implementeringsprosesse/prosedures wat deur die Wet vereis word, kan duur
wees.
 Prosedures wat deur hierdie Wet vereis word, kan duur wees aangesien papierwerk
'n ekstra administratiewe las op besighede plaas.
 Suid-Afrikaners wat tydelik/permanent in die buiteland werksaam is, word nie deur
WVBBS gedek nie.
 Werkgewers moet al hul werkers registreer/jaarlikse bydraes tot WVBBS maak, wat
kan lei tot kontantvloeiprobleme vir die besighede.
Optrede wat deur WVBBS as nie-nakoming/diskriminerend beskou word
 Werknemers omkoop om nie die ongeluk/besering aan te meld op grond van

ras/geloof/kultuur/taal/geslag/seksuele oriëntasie nie.
 Vervalsing van inligting oor vorige, ernstige ongelukke/beroepsiektes op grond van
ras/godsdiens/kultuur/taal/geslag/seksuele oriëntasie.
 Om die verkeerde bedrae doelbewus tot die Vergoedingsfonds by te dra, wat
verhoed dat werknemers vergoeding ontvang.
 Werkgewers wat nie eise vir beserings toelaat nie, diskrimineer teen beseerde
werknemers.
 Diskriminering teen beseerde werknemers wanneer eise ingedien moet word/

werkgewers wat weier om eise van beseerde werknemers by die Vergoedingsraad
in te dien.
 Werkgewers wat te lank neem om eise te verwerk/vertraag die eisproses.
 Versuim om alle inligting aan die Vergoedingsraad bekend te maak wanneer
ongelukke of beserings vir spesifieke werknemers plaasvind.
 Vergoeding wat verreken word teen enige skuld van die persoon wat op die
vergoeding geregtig is.
 Weiering om die eise van huiswerkers in te dien.
Boetes/gevolge vir nie-nakoming van WVBBS
 Besighede wat nie aan WVBBS voldoen nie, kan 'n nakomingsbevel ontvang.
van die Arbeidshof, wat die onderneming dwing om aan WVBBS te voldoen.
 Besighede wat nalaat om aan WVBBS te voldoen, kan groot boetes ontvang omdat
hulle weier om eise in te dien en kan selfs tronkstraf/gevangenisstraf opgelê word,
wat afhang van die erns van die nie-nakoming.
23
 Besighede kan gedwing word om groot betalings te maak as hulle nie die nodige
voorsorgmaatreëls tref om ongelukke/sterftes te verminder of gesondheid en
veiligheid in die werkplek te bevorder nie.
 Werknemers kan besighede hof toe neem omdat hulle hulle nie by die Kommissaris
van die Vergoedingsfonds geregistreer het nie.
 Indien besighede aan enige wangedrag skuldig bevind word, sal hulle groot
boetes/gevangenisstraf in die gesig moet staar.
 Besighede kan gedwing word om groot betalings te maak as hulle nie die nodige
voorsorgmaatreëls implementeer om ongelukke/sterftes te verminder en
gesondheid en veiligheid in die werkplek te bevorder nie.
Maniere waarop besighede aan die WVBBS kan voldoen

 Vertoon 'n opsomming van die WVBBS in die werkplek waar dit sigbaar vir
alle werknemers is.
 Organiseer opleiding oor WVBBS met alle relevante belanghebbendes sodat
werknemers hul regte ken in die konteks van WVBBS, maar ook om gesondheid en
veiligheid in die werkplek te beskerm en te bevorder.
 Verskaf en verbeter die kapasiteit om gesondheid en 'n veilige werksomgewing te
bevorder.
 Rapporteer alle ongelukke, beserings, siektes en sterftes by die Vergoeding-
Kommissaris soos hulle voorkom.
 Verseker dat die perseel/toerusting/masjinerie in goeie werkende toestand is.
 Registreer by die Vergoedingskommissaris en verskaf die besonderhede van die
besigheid.
 Rapporteer alle voorvalle wat dood/besering/siekte van werknemers veroorsaak.
 Heffings moet aan die Vergoedingsfonds betaal word.
 Hou rekords van werknemers se inkomste en besonderhede van werk vir vier jaar.
 Dien jaarliks opgawes van verdienste teen nie later nie as 1 Maart in nie.
 Laat gereelde assessering van die werkplek deur inspekteurs toe om die vlak van
risiko waaraan hul werknemers blootgestel is, te bepaal.
 Werkgewers mag nie aftrekkings maak vir WVBBS van werknemers se vergoedings-
pakkete nie.
 Besighede moet verseker dat eise binne twaalf maande vanaf die datum van
die ongeluk ingedien word.
1.6. Die Wet op Breë-gebaseerde Swart Ekonomiese Indiensneming (BBBEE)

(WET 53 VAN 2003, soos gewysig in 2013)
Die doel van BBSEB

 Maak dit moontlik om welvaart wyer oor alle bevolkingsgroepe te versprei.
 Die doel is om ongelykheid in die Suid-Afrikaanse ekonomie te teiken.
 Omskryf/Beskryf areas wat die regering ‘n platform sal gee om die billike verspreiding
van rykdom onder alle bevolkingsgroepe te bring.
 Maak voorsiening vir die ontwikkeling van Kodes van Goeie Praktyk.
 Verhoog die aantal swart mense wat Suid-Afrikaanse besighede bestuur/beheer.
Verskille tussen SEB en BBSEB
24
Swart Ekonomiese Bemagtiging Wet op Breë-gebaseerde Swart

(SEB) Ekonomiese Bemagtiging (BBBEE)
’n Regeringsbeleid wat dalk nie altyd 'n Wet wat deur besighede afgedwing
afgedwing word nie. word/nagekom moet word.
Net 'n paar voorheen benadeelde Moedig 'n wyer groep voorheen
mense in die ekonomie bevoordeel. benadeelde mense aan – wat swart
vroue insluit, mense wat fisies gestremd
is, jeug, en mense in landelike gebiede –
om aan die ekonomie deel te neem.
Dit het daartoe gelei dat 'n paar Beoog om die land se rykdom oor 'n
voorheen benadeelde individue in die breër spektrum van die samelewing te
rykdom van die ekonomie gedeel het. versprei.
Slegs gefokus op drie pilare wat nie Fokus op vyf pilare – wat alle sektore van
alle voorheen benadeelde mense die samelewing insluit – veral die
ingesluit het nie. voorheen benadeelde mense en
voorheen benadeelde gemeenskappe.
LET WEL: 1 Jy moet eers die toepassing en implikasies van die hersiene BBSEB-
pilare ken sodat jy die impak van BBSEB op besighede kan verstaan.
2 Maniere waarop besighede die hersiene VYF pilare van BBSEB in die
werkplek kan toepas, verwys na wat die besigheid kan doen om ELKE
pilaar toe te pas.
Implikasies verwys na wat die besigheid kan doen om ELKE pilaar toe
te pas en die hindernisse/beperkings wat besighede verhoed om ELKE
BBSEB-pilaar te implementeer.
3 Die laaste sinne van ELKE pilaar praat oor dinge wat besighede
verhoed om die pilaar te implementeer.
HERSIENE BBSEB-PILARE
o Bestuursbeheer
o Vaardigheidsontwikkeling
o Eienaarskap
o Ondernemings- en verskaffersontwikkeling (ESD)
o Sosio-ekonomiese Ontwikkeling/Sosiale verantwoordelikheid
Implikasies van die VYF BBSEB-pilare op besighede
Bestuursbeheer
Besigheid moet/behoort:
 verseker dat transformasie op alle vlakke geïmplementeer word.
 stel swart mense in senior uitvoerende posisies/in bestuursposisies aan.
 betrek swart mense by die strategiese besluitnemingsprosesse.
 verseker dat swart vrouens in die bestuur verteenwoordig word.
 punte in bestuur aan te teken wanneer meer as 25 % van van hul aandele aan swart
beleggers verkoop word sodat sommige van hulle direkteure kan word.
25
Beperking/hindernisse:
 Weens 'n tekort aan vaardige swart bestuurders/direkteure vind sommige
besighede dit moeilik om aanstellings te maak. Dit beperk die groeigeleenthede van
die onderneming.
 Besighede word direk gepenaliseer omdat hulle nie hierdie pilaar implementeer nie.
Eienaarskap
 sluit swart mense by aandeelhouding/vennootskappe/franchises in.
 moedig klein swart beleggers aan om in groot maatskappye en aandeeleienaarskap
te belê.
 skep meer geleenthede vir swart mense om eienaars en entrepreneurs te word.
 Vrygestelde mikro-ondernemings (EME's) met 'n eienaarskap van 50% of meer van
swart mense word bevorder na vlak 3 van die BBSEB-telkaart.
 Groot besighede moet gesamentlike ondernemings vorm met klein besighede in
swart besit en besigheidsrisiko's deel.
Beperkings/hindernisse
 Besighede vind dit moeilik om geskikte swart sakevennote/aandeelhouers te vind wat
aandele kan bekostig.
 Baie swart mense kan nie aandele in maatskappye/bydraes tot vennootskappe
bekostig nie.
Ondernemings- en verskaffersontwikkeling (OVO)

 werk te skep want OVO bevorder en ondersteun plaaslike vervaardiging
 verskaffers in swart besit te identifiseer wat goedere en dienste kan verskaf.
 maak geldelike bydraes tot BBSEB-voldoenende besighede en KMMO's, soos
lenings/skenkings/beleggings.
 belê/ondersteun KMMO's in swart besit deur lenings/skenkings/konsultasie by te dra
dienste/adviesdienste/entrepreneuriese programme.
 ontwikkel die besigheidsvaardighede van verskaffers in klein/swart besit, soos
verkope skep werk soos OVO plaaslike vervaardiging bevorder en ondersteun.
tegnieke/regsadvies.
 ondersteun die kontantvloei van klein verskaffers deur aan hulle voorkeur-
voorwaardes van betaling.
 Belê in/ondersteun KMMO's in swart besit om hulle meer volhoubaar te maak.
 ontwikkel en implementeer verskaffer ontwikkelingsplanne/verskafferskettings.
Beperking/versperring:
 Klein/Groot besighede kan moontlik nie ondernemingsontwikkeling,belegging /
ondersteuning bekostig nie.
 KMMO's in swart besit kan dalk te afhanklik raak van ondersteuning van ander
besighede/nie in staat wees om hul eie inisiatiewe te neem nie
 BBSEB-verskaffers kan sonder goeie vakmanskap wees.
 Kleiner besighede wat nie aan BBSEB voldoen nie, verloor besigheid.
 Besighede word gedwing om uit 'n kleiner poel verskaffers te kies.
 OVO bevorder voorkeurverkryging en besighede het dikwels nie 'n keuse as om
transaksies te doen met BBSEB-goedgekeurde verkopers wat nie noodwendig hul
eerste keuse is nie.
26
Vaardigheidsontwikkeling
Besighede moet/moet:
 swart werknemers by verskeie opleidingsprogramme vir vaardigheidsontwikkeling en
inisiatiewe te betrek/betrek.
 voordeel trek uit die groter poel van geskoolde/opgeleide werknemers, wat algemene
produktiwiteit in die werkplek laat toeneem.
 leerlingskappe en leerprogramme aan swart werknemers verskaf.
 dra 1% van hul jaarlikse betaalstaat by indien die betaalstaat R500 000 oorskry om
die vaardigheidsontwikkelingsprogramme te befonds.
 gaan die ekstra myl om personeel op te lei waar leerlingskap nie aangebied word nie.
 Besighede offer dikwels produktiwiteit op aangesien mentors/afrigters werksure moet
gebruik om aan leerlingskappe/opleiding deel te neem.
Sosio-ekonomiese ontwikkeling/Sosiale verantwoordelikheid

Besighede moet/moet:
 bydra tot maatskaplike beleggingsprojekte en gemeenskapsontwikkeling.
 fokus op kritieke areas van KMI soos ontwikkeling in die land, byvoorbeeld,
omgewingsbewustheid/onderwys/behuising/armoede/werkloosheid, ensovoorts.
 versprei skaars KSI-hulpbronne aan geselekteerde begunstigdes in die gemeenskap.
 bevorder volhoubare gebruik van natuurlike hulpbronne en ondersteun besighede
wat gebruik maak van volhoubare produksietegnieke en volhoubare
energiebenutting.
 Besighede is dikwels nie kundig of kundiges in maatskaplike kwessies en sosiale
verantwoordelikheid nie en kan lei tot die vermorsing van finansiële hulpbronne
indien
dit nie korrek ondersoek word nie.
Die impak van die BBSEB op besighede
Positiewe/voordele
 Moedig besighede aan om die eise vir regstelling/billikheid direk in die werkplek aan te
spreek.
 Besighede wat aan BBSEB voldoen sal hoog aangeslaan word op die BBSEB
telkaart/kan staatstenders kry/kan ander BBSEB-besighede, vennote / verskaffers lok.
 Verskaf 'n verskeidenheid besigheidskodes om diensbillikheid te verbeter.
 Maak voorsiening vir verbeterde ontwikkeling van menslike hulpbronne deur opleiding
en ontwikkeling.
 Verbeter die beeld van die besigheid omdat 'n goeie BBSEB-gradering meer beleggers
na die besigheid lok.
 Frontering word ontmoedig, aangesien dit kan lei tot die diskwalifikasie van 'n besigheid
se algehele telkaart/BBBEE-status.
 Bevorder ondernemingsontwikkeling deur die ontwikkeling van
entrepreneursvaardighede van aangewese mense om hul eie besighede te begin.
27
 Besighede sal 'n goeie oorsig hê van hoe dit presteer in vergelyking met ander
besighede in die res van die land.
 Deur op BBSEB te fokus, sal die besigheid toewyding toon teenoor die
sosiale/opvoedkundige/ekonomiese ontwikkelings in die gemeenskap/land.
 Sodra dit gegradeer is, sal die besigheid verstaan hoe om BBSEB-strategieë te
ontwikkel wat sal sy BBSEB-graderings op 'n jaarlikse basis sal verhoog.
 Aandeelpryse van besighede wat aan BBSEB voldoen, sal waarskynlik styg namate
hulle meer besigheid lok.
 Besighede wat klein, mikro en medium ondernemings (KMMO's) ondersteun, se eie
BBSEB-graderings sal toeneem.
 Voldoening aan BBSEB-vereistes gee besighede ondervinding/blootstelling om
beter werksgeleenthede/personeelontwikkeling te kan bied.
EN/OF
Negatief/Nadele
 Die implementering van BBSEB is tydrowend, duur, voorskriftelik en administratief
lastig, veral die bereiking van BBSEB-telkaartgraderings en opleiding van werknemers
 Kostes styg namate besighede geld moet bestee aan die korrekte voldoening aan die
vyf BBSEB-pilare om 'n goeie BBSEB-gradering te verkry.
 Besighede moet rigiede prosesse verduur om hul BBSEB-nakoming deur 'n
onafhanklike BBSEB-verifikasie-agentskap te laat meet/verifieer.
 Besighede kan groot finansiële implikasies/boetes ervaar as hulle nie aan BBSEB
voldoen nie.
 Sommige prosesse wat met BBSEB geassosieer word – as dit nie behoorlik gemonitor
word nie – kan lei tot korrupsie/nepotisme/maatjies.
 Prosesse en prosedures kan duur wees vir 'n besigheid aangesien daar baie wetlike
vereistes is om genoeg punte aan te teken om te voldoen.
 BBSEB bepleit Ondernemings- en Verskaffersontwikkeling (OVO), wat beteken sekere
besighede wat nie deur BBSEB-verkopers goedgekeur is nie, mag uitgesluit word van
die verskaffing van goedere en dienste.
 Beleggings-/eienaarskapkwessies kan ongelukkigheid onder bestaande
aandeelhouers/eienaars veroorsaak.
 Maak voorsiening vir voorkeurverkryging, dus kan sekere besighede uitgesluit word
van die verskaffing van goedere/dienste.
 Besighede wat staatstenders wil bekom en sake met die staat wil doen, moet jaarliks
hul BBSEB-status laat assesseer. Dit verhoog die administratiewe las van besighede.
 Baie besighede is benadeel weens BBSEB-graderings aangesien hulle dalk nie al die
tellings kan haal nie.
Aksies wat deur BBSEB as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

 Werkgewers wat verkeerdelik die middele implementeer om die vereistes van die vyf
BBSEB-pilare te bereik.
 Werkgewers wat versuim om regstellende aksie in die konteks van diensbillikheid
korrek te implementeer om BBBSEB verantwoordelikhede n ate kom.
 Werkgewers wat ongeskikte mense in bestuursposte bevorder ten koste van
gekwalifiseerde voorheen benadeelde mense.
28
 Versuim om regstellende aksie te implementeer om BBSEB-verantwoordelikhede na te

kom.
 Die bevordering van ongeskikte mense in 'n bestuursposisie ten koste van
gekwalifiseerde POP's. (voorheen benadeelde mense)
 Weiering om staatstenders toe te ken aan verskaffers wat aan BBSEB voldoen.
 Werkgewers wat doelbewus betrokke is by fronterig, korrupsie, nepotisme en
vriendskap, en as gevolg hiervan, baat sekere individue ten koste van ander individue.
Boetes/gevolge vir nie-nakoming van BBSEB

 Besighede wat nie aan BBSEB voldoen nie, kan 'n nakomingsbevel van die Arbeidshof
ontvang, wat die besigheid dwing om aan BBSEB te voldoen.
 Besighede wat nalaat om aan BBSEB te voldoen, kan groot boetes kry vir
fronteringspraktyke en kan selfs tronkstraf (gevangenisstraf) opgelê word, wat afhang
van die erns van die nie-nakoming.
 Die staat kan besluit om nie besigheidslisensies te hernu nie, die besigheidslisensie
terug te trek, of weier om magtigings toe te staan om besigheidsaktiwiteite uit te voer.
 Die staat kan enige kontrak kanselleer wat toegeken word aan besighede wat dit verkry
het op grond van vals inligting rakende hul BBSEB-status.
 Goedgekeurde verskaffers wat aan BBSEB voldoen, sal hul kontrakte met besighede
wat nie voldoen nie, terugtrek.
 Besighede kan met 'n boete van tot 10% van die maatskappy se jaarlikse omset
beboet word.
 Die regering sal enige toegekende kontrak kanselleer wat gebaseer was op vals
inligting rakende BBSEB-status.
 ’n Besigheid kan vir 10 jaar verbied word om aan staatskontrakte deel te neem.
 Besigheidslisensies mag nie hernu word nie en magtigings mag nie uitgereik word nie
 Die staat kan besluit om nie besigheidslisensies te hernu nie, die besigheidslisensie
terug te trek, of weier om magtigings toe te staan om besigheidsaktiwiteite uit te voer.
 Besighede wat nie daarin slaag om ten minste 'n minimum van 40% voldoening aan
eienaarskap, vaardigheidsontwikkeling en nuwe ondernemings- en
verskaffersontwikkeling te behaal nie, sal outomaties met een vlak afgegradeer word.
Maniere waarop besighede aan BBSEB kan voldoen
 Besighede moet alle middele vind om die vereistes van die vyf BBSEB-pilare te bereik,
soos die bevordering van regstellende aksie wanneer aanstellings gemaak word.
 Voer besigheidsaktiwiteite uit met verskaffers/verskaffers wat aan BBSEB voldoen/
neem deel aan voorkeurverkryging.
 Doen gereelde vaardigheidsontwikkelingsopleiding saam met swart werknemers.
 Verkoop aandele aan meer swart individue binne en buite die organisasie.
 Stel meer swart werknemers in bestuursposte aan en bevorder dit.
 Implementeer gesonde korporatiewe maatskaplike belegging (KSI)-beleide om die
samelewing in die algemeen te verbeter en te ontwikkel.
 Besighede moet swart mense in bestuursposte aanstel.
 Uitkontrakteer hul dienste aan verskaffers wat aan SEB voldoen.
29
 Implementeer regstellende aksie wanneer aanstellings gemaak word/ Besighede moet

alle maniere vind om die vereistes van die vyf BBSEB-pilare te bereik, soos om
regstellende aksie te bevorder wanneer aanstellings gemaak word.
 Ontwikkel kleinsakeondernemings/KMMO's deur OVO.
 Voer besigheidsaktiwiteite uit met verskaffers/verskaffers wat aan BBSEB
voldoen/neem deel aan voorkeurverkryging.
 Verbeter die lewenstandaard van die gemeenskappe waarin hulle bedrywig is.
1.7. Die Nasionale Kredietwet (NKW) (WET 34 VAN 2005)
Die doel van die NKW

 Bevorder die maatskaplike en finansiële belange van Suid-Afrikaanse verbruikers en
by uitbreiding die Suid-Afrikaanse ekonomie.
 Verseker dat verbruikers van krediet goed ingelig is oor die besonderhede wat
ingesluit is in hul kredietkontrakte.
 Beskerm beide uitleners en leners teen nalatige uitleenpraktyke wat tot hoë
vlakke van skuld vir verbruikers kan lei.
 Verseker dat die kredietburo/kredietverskaffers/skuldberaders geregistreer is om
verbruikersuitbuiting te vermy.
 Bevorder die verantwoordelike toestaan van krediet deur kredietverskaffers.
 Bevorder 'n regverdige maar mededingende kredietmark.
 Maak voorsiening vir die instelling van die Nasionale Kredietreguleerder/NKR
 Voorkom diskriminasie en verseker krediet is beskikbaar vir alle verbruikers.
Die impak van die NKW op besighede

Positiewe/voordele
 NKW beskerm besighede teen nie-betalende verbruikers.
 Besighede voltooi deeglike kredietkontrole en ontvang bygewerkte dokumentasie
van die verbruiker as bewys dat hulle die terugbetaling/krediet kan bekostig.
 Die korrekte implementering van die NKW lei tot meer kliënte deur
kredietverkope aangesien dit nou teen misbruik en uitbuiting beskerm word.
 Besighede wat gemagtigde kredietverskaffers is, kan dalk meer verbruikers lok.
 Die inligting wat deur die kredietburo gehou word, word aan besighede beskikbaar
gestel sodat hulle die kredietwaardigheid van verbruikers verifieer voordat krediet
verleen word.
 Laer slegte skuld wat beter kontantvloei tot gevolg het.
 Gemagtigde kredietverskaffers kan meer kliënte lok.
30
 Lei tot meer kliënte deur kredietverkope aangesien hulle nou teen misbruik beskerm
word.
 Voorkom roekelose uitleen en verhoed besighede van bankrotskap.
 Verhoog kontantverkope aangesien krediet slegs aan kwalifiserende kliënte
toegestaan kan word.
 Die hele kredietproses is deursigtig, dit wil sê beide besighede en kliënte ken hul
verantwoordelikhede ten opsigte van die NKW.
 Kredietburo-inligting word aan besighede beskikbaar gestel sodat hulle die
kredietwaardigheid van verbruikers kan nagaan voordat krediet toegestaan word.
EN/OF
Negatief/Nadele
 Die implementering van die NKW is tydrowend, duur, voorskriftelik en administratief
lastig, veral komplekse en duur skuldinvorderingsprosedures.
 Versuim om aan die NKW te voldoen, kan lei tot regstappe wat die besigheid in die
gesig staar.
 Besighede wat krediet roekeloos toestaan, kan nie die skuld verhaal nie.
 Die wins van besighede kan afneem omdat hulle nie meer kan staatmaak op
kliënte wat maklike toegang tot krediet het.
 Besighede moet seker maak dat alle pogings aangewend is om die skuld te verhaal
voordat die kliënt swartlys word.
 Besighede kan nie meer kredietbemarking doen nie.
 Besighede sukkel om krediet soos banklenings/oortrekkings te kry.
 Besighede wat nie aan die NKW voldoen nie, kan regstappe in die gesig staar.
 Skuldinvorderingsprosedures is meer kompleks en duurder.
 Minder kliënte koop op krediet aangesien dit moeiliker is om krediet te verkry.
 Verhoog die administrasielas op kredietverskaffers.
 Lei tot 'n verlies aan verkope aangesien baie verbruikers dalk nie meer kwalifiseer
om op krediet te koop nie.
 Die besigheid moet bykomende personeel aanstel om die ekstra administrasie te
hanteer.
 Sou die kredietooreenkoms roekeloos verklaar word, kan die besigheid die
uitstaande skuld en die goedere verbeur.
 Besighede wat amptelike kredietverskaffers is, moet elke jaar 'n voldoeningsverslag
indien.
 Kredietverskaffers kan nie invorder van verbruikers wat onder skuldberading is nie.
 Meer bedryfskapitaal is nodig aangesien besighede nie baie goedere op krediet kan
verkoop nie as gevolg van strenger kredietaansoekprosesse.
Optrede wat deur die NKW as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

 Weiering van krediet aan kliënte op grond van enige vorm van diskriminasie soos
ras, geslag, ouderdom, godsdiens, taal, kultuur of seksuele oriëntasie.
 Heffing van verskillende rentekoerse aan kliënte gebaseer op geslag/ras.
 Swartlys van kliënte sonder om pogings aan te wend om die skuld te verhaal.
 Om krediet roekeloos aan verbruikers toe te staan en versuim om die kredietkontrak
aan verbruikers te verduidelik.
 Versuim om bekostigbaarheid-beoordelings uit te voer om te bepaal of die
kliënt werklik die krediet wat aangebied word kan bekostig.
31
Strawwe/gevolge vir nie-nakoming van die NKW

 Die Nasionale Kredietreguleerder kan 'n boete aan die besigheid oplê vir nie-
nakoming.
 Kredietverskaffers mag geen addisionele koste of rente hef op onwettige
kredietooreekomste wat tot stand gekom het nie.
 Die besigheid mag nie betaling eis, dagvaar, of die kliënte/verbruikers se
salarisse/bates beslag lê om skuld terug te betaal nie.
 Die hof kan die toestaan van krediet deur die besigheid roekeloos verklaar en kan
verbruikers beveel om nie die krediet/of gedeelte daarvan aan die besigheid terug te
betaal nie.
 Die besigheid sal alle koste dra om die negatiewe inligting van kliënte/verbruikers
wat as gevolg van roekelose lenings op die swartlys geplaas is, te verwyder.
 Die besigheidslisensie kan teruggetrek word vir roekelose toestaan van krediet en
growwe oortredings van die NKW.
Maniere waarop besighede aan die NKW kan voldoen

 Voer 'n kredietkontrole uit by 'n geregistreerde kredietburo en/of raadpleeg die
Nasionale Kredietregister.
 Registreer die besigheid by die Nasionale Kredietreguleerder (NKR)
 Dien 'n jaarlikse voldoeningsverslag by die Nasionale Kredietreguleerder (NKR) in.
 Doen 'n bekostigbaarheidsbeoordeling om te verseker dat die verbruiker hul
verpligtinge kan nakom.
 Voldoen aan die nodige prosedures rakende die bepalings van die Wet op
Finansiële Intelligensiesentrum (WFIS/FICA).
 Verifieer die identiteit van kliënte, rapporteer verdagte transaksies/lei personeel op
oor hul verpligtinge in terme van FICA.
 Bied aansoekers vooraf-ooreenkoms state aan.
 Maak alle koste van lening bekend/Geen verborge koste moet gehef/bygevoeg word
nie.
 Besighede moet prosedures in plek hê om aan die bepalings van die Wet op
Finansiële Intelligensiesentrum (FICA) te voldoen.
 Kredietverskaffers moet prosedures in plek hê om aan die bepaling van die Wet op
Finansiële Intelligensiesentrum (FICA) te voldoen.
Die regte van verbruikers ingevolge die NKW

Verbruikers het die reg om:
 Aansoek te doen om krediet en om vry te wees van diskriminasie van enige vorm.
 redes te kry waarom krediet deur kredietverskaffers geweier word.
 beskerming van hul persoonlike inligting ontvang.
 vooraf-ooreenkoms dokumentasie ontvang voordat enige krediettransaksie afgesluit
word
 inligting in eenvoudige en verstaanbare taal ontvang.
 dokumente ontvang soos vereis deur die Wet.
 billike en verantwoordelike bemarking.
 toegang te verkry tot kredietrekords en inligting wat deur die Kredietburo gehou
word, te bevraagteken.
32
 Kies watter goedere hulle sal koop en stuur sulke goedere terug as hulle nie tevrede
is nie.
 goedere terug te gee aan die kredietverskaffer om die uitstaande bedrag/ skuld te
vereffen.
 aansoek te doen vir skuldhersiening/berading indien hul nie kan bekostig om hul
skuld terug te betaal nie.
 beskerming te ontvang om aanspreeklik gehou te word vir die gebruik van hul
 kredietfasiliteit nadat hulle die verlies/diefstal daarvan aangemeld het.
 ‘n aanbod om verhoging van limiete op kredietfasiliteite te weier.
1.8. Die Wet op Verbruikersbeskerming (WVB) (No. 68 van 2008)
Die doel van die WVB

 Bevorder billike/toeganklike en volhoubare plekke vir mense om hul produkte te
verkoop.
 Bevorder verantwoordelike verbruikersgedrag onder verbruikers.
 Stel nasionale standaarde vas om verbruikers te beskerm.
 Vestig 'n Nasionale Verbruikerskommissie (NVK)
 Stel nasionale standaarde vas om verbruikers te beskerm ongeag ekonomiese
status.
 Verskaf riglyne vir beter verbruikersinligting en verbied onbillike sakepraktyke.
 Bevorder en beskerm die ekonomiese belange van verbruikers deur toegang tot
inligting te verskaf.
 Bevorder konsekwente wette met betrekking tot verbruikerstransaksies en -
ooreenkomste.
 Bevorder die regte en volle deelname van histories benadeelde individue as
verbruikers.
 Bevorder verbruikersveiligheid deur hulle teen gevaarlike produkte/dienste te
beskerm.
 Verseker dat verbruikers toegang het tot inligting wat hulle nodig het om ingeligte
keuses te maak.
 Verseker dat verbruikers nie deur verskaffers van goedere/dienste mislei/mislei word
nie.
 Bemagtig verbruikers om regstappe te neem indien hul regte nie gehandhaaf word
nie.
 Versterk 'n kultuur van verbruikersregte en -verantwoordelikhede.
 Beskerm verbruikers teen kontrakte wat onbillike bepalings insluit wat die
aanspreeklikheid van verskaffers beperk.
 Beskerm verbruikers teen oneerlike besighede soos deurnag-franchisegewers (fly-
by-night).
 Laat verbruikers en besighede toe om dispute billik/effektief op te los.
 Bevorder billike/toeganklike en volhoubare plekke vir produsente om hul produkte te
verkoop.
 Verseker die konsekwente toepassing van wette met betrekking tot
verbruikerstransaksies en -ooreenkomste.
33
Die impak van die WVB op besighede

Positiewe/voordele
 Beskerm besighede teen oneerlike mededingers.
 Beskerm besighede as hulle as verbruikers beskou word.
 Verhoed dat groter ondernemings kleiner ondernemings ondermyn.
 Besighede kan verhoogde verbruikerslojaliteit verkry en winsgewendheid verbeter
as gevolg van voldoening aan die WVB.
 Stel besighede in staat om geskille billik op te los deur die Nasionale
Verbruikerskommissie/Verbruikershof/ Nywerheidsombudsmanne.
 Besighede kan 'n goeie beeld bou as hulle verseker dat hulle nie verbruikersregte
skend nie.
 Besighede kan verhoogde kliëntelojaliteit verkry en winsgewendheid verbeter
as gevolg van voldoening aan die WVB.
 Daar is ‘n aansienlike daling in hofsake teen besighede, as besighede
verbruikersregteskendings bewustelik en aktief voorkom.
EN/OF
Negatiewe/nadele
 Die implementering van die WVB is tydrowend, duur, voorskriftelik en administratief
lastig, veral die implementeringsprosesse en prosedures wat deur die WVB vereis
word.
 Verbruikers kan voordeel trek uit besighede en goedere terugstuur wanneer dit nie
nodig is om dit te doen nie.
 Besighede kan hul mededingende voordeel verloor aangesien vertroulike en
geklassifiseerde inligting vir mededingers beskikbaar kan word.
 Vertroulike besigheidsinligting kan vir mededingers beskikbaar word.
 Boetes vir nie-nakoming kan baie hoog wees.
 Besighede voel dalk onnodig belas deur regsprosesse.
 Besighede moet meer inligting oor hul produkte en prosesse/dienste bekend maak.
 Personeel moet opgelei word /Regskundiges moet geraadpleeg word, wat koste kan
verhoog.
 Baie besigheidsdokumente moet teen ekstra koste vereenvoudig / opgeknap word
aangesien verbruikers die reg het om kontrakte in eenvoudige/verstaanbare taal te
ontvang.
 Administrasiekoste neem toe namate wettige kontrakte in gewone taal / op die vlak
van die verbruiker geformuleer moet word.
 Besighede mag dalk versekering teen eise van verbruikers / bepalings in die Wet
nodig hê om risiko's vir onvoorsiene eise en regsgedinge te verhoog.
 Besighede moet foutiewe items vervang/herstel/geld terugbetaal indien die fout
binne ses maande na aankoop voorkom.
 Voorsieningskettingbestuur in voorraadvlakke sal moet verander, aangesien
gebrekkige goedere binne ses maande op versoek van die verbruiker vervang moet
word.
34
 Inligtingstegnologiestelsels moet verbeter word aangesien die kleinhandelaar meer

gedetailleerde rekords moet hou van interaksies met verbruikers/aan die Nasionale
Verbruikerskommissie kan rapporteer.
 Verbruikers kan voordeel trek uit 'n besigheid en goedere terugstuur wanneer dit nie
nodig is om dit te doen nie.
 Prosesse en prosedures wat deur WVB vereis word, kan duur en tydrowend wees,
voorskriftelik en administratief lastig, veral die implementeringsprosesse en
prosedures wat deur die WVB vereis word.
 Besighede kan hul mededingende voordeel verloor aangesien vertroulike en
geklassifiseerde inligting vir mededingers beskikbaar gemaak kan word.
 Opleidingskoste van die besigheid verhoog namate personeel opgelei moet word in
die implikasies van die WVB en besighede moet dikwels regspesialiste in diens
neem wat kennis dra van die WVB om sulke opleiding te doen.
 Dokumentasie, soos verkoopskontrakte, moet geredigeer, opgegradeer en
Vereenvoudig word. Dit plaas bykomende finansiële druk op die onderneming omdat
verbruikers die reg het om kontrakte te ontvang in 'n taal wat maklik is om te
verstaan.
 Besighede ervaar aansienlike stygings in administrasiekoste omdat wettige
kontrakte herbewoord moet word in gewone taal wat maklik verstaanbaar is vir
verbruikers.
Optrede wat deur die WVB as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

 Om kliënte onregverdig te behandel op grond van enige vorm van diskriminasie
soos ras, geslag, ouderdom, godsdiens, taal, kultuur, gestremdheid of seksuele
oriëntasie.
 Om kliënte behoorlike inligting oor die produk/dienste te weier.
 Behandel kliënte anders op grond van geslag/ouderdom/ras.
 Om verskillende en onbillike pryse aan verbruikers te hef vir dieselfde goedere en
dienste.
 Om kliënte behoorlike inligting oor die goedere en dienste te weier/weier.
 Om die kwaliteit van goedere te wissel wanneer in verskillende gebiede verkoop
word, staan bekend as plekdiskriminasie.
 Om enige verbruikersgroep bo 'n ander te prioritiseer wanneer goedere en dienste
bemark/verkoop
 Vervalsing van inligting soos land van oorsprong, tipes bestanddele en
vervaldatums, ens., oor die produk.
Boetes/gevolge vir nie-nakoming van die WVB

 Besighede wat nie daaraan voldoen nie, kan 'n nakomingsbevel ontvang wat die
onderneming dwing om aan die WVB te voldoen.
 Besighede wat nalaat om aan die WVB te voldoen, kan groot boetes ontvang en kan
tronkstraf/gevangenisstraf opgelê word, wat afhang van die erns van die nie-
nakoming.
 Lisensies van besighede kan ingetrek word vir onbillike verbruikerspraktyke.
35
 'n Kontrak kan nietig verklaar word of 'n boete of termyn van direkte gevangenisstraf
kan opgelê word.
 Besighede kan boetes of gevangenisstraf opgelê word vir 'n tydperk van hoogstens
10 jaar wat afhang van die erns van die nie-nakoming.
 Regeringsagentskappe kan oudits doen, boetes instel, of selfs jou besigheid
heeltemal ontbind.
 Besighede sal gedwing word om verbruikers te vergoed in ooreenstemming met die
mate waarin hul regte geskend is.
 'n Besigheid kan deur die NVK versoek word om aktiwiteite onbepaald op te skort.
 Besighede kan verplig word om rente of skadevergoeding te betaal wat aan die
verbruiker verskuldig is.
Maniere waarop besighede aan die WVB kan voldoen

 Vertoon die naam van die besigheid en alle besigheidsdokumentasie, byvoorbeeld,
briefhoofde/fakture/kontrakte.
 Laat verbruikers 'n vyf dae afkoelperiode in die verkoopsooreenkoms toe.
 Maak pryse bekend van alle produkte wat te koop is.
 Verseker dat die kwaliteit van die goedere en dienste gestandaardiseer en identies
is vir alle verbruikers.
 Verskaf voldoende opleiding aan personeel oor die WVB.
 Alle ooreenkomste moet voorsiening maak vir 'n vyf-dae afkoeltydperk in die
verkoopsooreenkoms.
 Voldoen aan die vereistes rakende promosiekompetisies.
 Voldoen aan vereistes rakende die vertoon van inligting op etikette/verpakking,
byvoorbeeld rook is gevaarlik vir swanger vroue.
 Vertoon die naam van die besigheid op alle besigheidsdokumente, bv.
fakture/kontrakte.
 Bondel van goedere/dienste behoort verbruikers te bevoordeel, bv. die aanbied van
'n selfoon en 'n tablet teen 'n spesiale prys.
 Implementeer maatreëls wat klagtes sal vergemaklik, bv. voorstellingsboksies.
 Doen opleiding met alle personeellede en belanghebbendes oor die WVB.
Die regte van verbruikersregte ingevolge die CVB

Reg, om te kies
 verskaffers en/of goedere kies.
 inkopies doen vir die beste pryse.
 stuur goedere terug wat onveilig/defektief is vir 'n volle terugbetaling
 verwerp goedere wat nie dieselfde is as die monster wat bemark is nie.
 vastetermynooreenkomste kanselleer/hernu.
 skriftelike kwotasies en kosteberamings aanvra.
Reg op regverdige en eerlike handelinge

 Verskaffers mag nie fisieke geweld gebruik of kliënte teister nie.
 Verskaffers mag nie misleidende/vals inligting gee nie.
 Besighede mag nie piramideskemas en/of kettingbriefskemas bevorder nie
36
 Besighede mag nie goedere/dienste oorboek/oorverkoop en dan nie die

ooreenkoms nakom nie.
Reg op inligting oor produkte en ooreenkomste/Reg op openbaarmaking en

inligting
 Kontrakte en ooreenkomste moet in gewone taal wees en maklik om te verstaan.
 Besighede moet pryse vertoon wat volledig inklusief is en alle kostes openbaar.
 Besighede moet produkte en handelsbeskrywings korrek etiketteer.
 Verbruikers kan die eenheid- en grootmaatprys van dieselfde produk aanvra.
 As twee pryse vir dieselfde produk vertoon word, moet verbruikers die laer prys
betaal.
 Alle inligting wat verband hou met die land van oorsprong,
vervaldatums/bestanddele van die produkte moet bekend gemaak word.
Reg op billike/verantwoordelike bemarking/bevordering

 Besighede moet nie verbruikers mislei oor pryse, voordele/gebruike van goedere
nie.
 Verbruikers kan aankope wat deur direkte bemarking gedoen is, binne vyf
werksdae/verkoelingsperiode kanselleer.
 Alle inligting wat verband hou met die land van oorsprong/vervaldatums/bestanddele
van die produkte moet openbaar/duidelik gemerk word.
Reg op aanspreeklikheid van verskaffers

 Besighede moet kredietbewyse en voorafbetaalde dienste vereer.
 Verskaffers in besit van enige voorafbetaalde sertifikate/kredietbewyse moet nie
sodanige eiendom soos hulle s'n hanteer nie en moet sorg/ywer en vaardigheid aan
die dag lê/en aanspreeklikheid aanvaar vir enige verliese wat verbruikers in hierdie
verband.
 Verbruikers het die reg om beskerm te word in bêrekoop-ooreenkomste.
 Verskaffers moet ekwivalente of voortreflike produkte verskaf of 'n volledige aanbied
 terugbetaling met rente indien goedere in die lay-bye nie deur besighede verskaf
word nie.
Reg op privaatheid
 Verbruikers het die reg om ongewenste direkte bemarking te stop/beperk.
 Hulle kan beswaar maak teen ongewenste promosie-e-posse/televerkope.
 Hulle het die reg om die deel van hul besonderhede te stop/klagtes daaroor in te
dien.
Reg op billike/regverdige/redelike bepalings en voorwaardes

 Beskerming teen onbillike, onredelike of onregverdige kontrakbepalings.

 Nader die Hof om billike en regverdige gedragsbepalings en voorwaardes te
verseker.
 Besighede moet skriftelike kennisgewings van klousules aan verbruikers verskaf wat
verbruikersregte kan beperk.
37
 Besighede mag nie goedere teen onbillike pryse aan verbruikers bemark/verkoop
nie.
 Besighede moet aan verbruikers skriftelike kennisgewings verskaf van klousules wat
Reg op gelykheid in die verbruikersmark

 Besighede mag nie verskillende pryse vir dieselfde goedere/dienste hef nie.
 Besighede moenie teen enige groep verbruikers diskrimineer nie
 wanneer hulle hul produkte en dienste in verskillende gebiede/plekke bemark.
 Besighede moet nie toegang tot goedere en dienste in die
 verbruikersmark.
 Besighede mag onder geen omstandighede die kwaliteit van hul goedere aan
verskillende verbruikers verander nie, aangesien dit diskriminerend is.
Reg op regverdige/eerlike handelinge

 Verskaffers mag nie fisieke geweld gebruik/kliënte teister nie.
 Besighede kan nie piramide-/kettingbriefskemas bevorder nie.
 Hulle mag nie misleidende/vals inligting oor die produk/diens/transaksie gee nie.
 Besighede mag nie goedere/dienste oorboek/oorverkoop en dan nie die
ooreenkoms nakom nie.
Reg op billike waarde/goeie kwaliteit/veiligheid

 Verbruikers kan kwaliteit dienste/goedere eis.
 Hulle kan 'n geïmpliseerde/geskrewe waarborg ontvang.
 Kanselleer/hernu vastetermynooreenkomste
 Om ingelig te wees oor gevaarlike/gevaarlike produkte
 Verwerp goedere wat nie dieselfde is as die monster wat bemark is nie
 Stuur foutiewe items terug indien die fout binne ses maande na die aankoop van die
item voorkom
 Besighede moet aan verbruikers skriftelike kennisgewings verskaf van klousules wat
 Besighede mag nie goedere teen onbillike pryse bemark/verkoop nie.
38

Afr Teacher Copy Paper 1 Chapter 1 Revised Notes 2024 Afrikaans Updated

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Afr Teacher Copy Paper 1 Chapter 1 Revised Notes 2024 Afrikaans Updated

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BESIGHEIDSTUDIES

DIE IMPAK VAN ONLANGSE WETGEWING

Hierdie hoofstuk bestaan uit 38 bladsye

DIE IMPAK VAN ONLANGSE WETGEWING OP BESIGHEDE

VERWYS BLADSY 7 EN 8 VAN DIE 2021-EKSAMENRIGLYNE

BESONDERHEDE VAN INHOUD VIR ONDERRIG-, LEER- EN

Regstellende aksie die beleid en proses om voorkeure in

Bedingingsraad onderhandelinge tussen vakbondverteenwoordigers

BBSEB-telkaart BBSEB-telkaarte meet 'n besigheid se voldoening

Breë-basis Swart Wet is ingestel ten einde die volle ekonomiese

Kollektiewe ooreenkoms 'n ooreenkoms aangegaan tussen 'n vakbond en 'n

Kollektiewe bedinging proses om arbeidsgeskille gesamentlik tussen

Vergoedingsfonds hierdie fonds verskaf vergoeding aan werknemers

Kredietverskaffers besighede wat goedere en dienste op krediet

Skuldberaders verskaf professionele advies/berading aan private

Diskriminasie hy opsetlik onregverdige/benadeelde/differensiële

Diskriminerende optrede behandel 'n persoon/mense anders as hoe jy ander

Dispute 'n argument/onenigheid tussen mense/groepe

'n Dienskontrak 'n wetlik bindende ooreenkoms tussen die

Billikheid billike en gelyke behandeling in die

Leerlingskappe teoretiese/praktiese opleidingsgeleenthede wat lei tot

Heffings oplegging/invordering van geld deur die regering,

Wet op Arbeidsverhoudinge/ WAV hierdie wet is ingestel om eenvoudige prosedures vir

Nasionale Kredietreguleerder die regulerende liggaam wat die NKW toepas,

SOOO/SETA beroepsvaardigheidsopleidingsorganisasie in Suid-

1.1. Die Wet op Vaardigheidsontwikkeling (WVO) (WET 97 VAN 1998)

Die doel van die Wet op Vaardigheidsontwikkeling (WVO)

Die impak van die WVO op besighede

 Vaardigheidsontwikkelingsheffing kan 'n ekstra las wees vir besighede wat

Diskriminerende optrede volgens die WVO

Boetes vir nie-nakoming

Maniere waarop besighede aan die WVO kan voldoen

Die rol/funksies van SOOO’s (SETA's) is om:

 aan die direkteur-generaal te rapporteer.

Befondsing van SOOO’s (SETA's)

Die betekenis van leerlingskappe

Verduideliking van die Nasionale Vaardigheidsontwikkelingstrategie

Verduideliking van die Menslike Hulpbronontwikkelingstrategie (MHOS/HRDS)

1.2. Die Wet op Arbeidsverhoudinge (WAV) (WET 66 VAN 1995)

Die doel van die Wet op Arbeidsverhoudinge (WAV)

Die impak van die WAV op besighede

 Verskaf goeie geskilbeslegting deur konsensus tussen georganiseerde arbeid,

Optrede wat deur die WAV as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

Strawwe/gevolge vir nie-nakoming van die WAV

Maniere waarop besighede aan die WAV kan voldoen

Regte van werkgewers en werknemers ingevolge die WAV

Regte van werkgewers ingevolge die WAV

Regte van werknemers ingevolge die WAV

1.3. Die Wet op Gelyke Indiensneming (WGI) (WET 55 VAN 1998)

Die doel van die WGI

Die impak van die WGI op besighede

Optrede wat deur die WGI as nie-nakoming/diskriminerend beskou word

Boetes/gevolge vir nie-nakoming van die WGI

Maniere waarop besighede aan die WGI kan voldoen

 Redelike akkommodasie van mense uit aangewese groepe

1.4. Die Wet op Basiese Diensvoorwaardes (WBDV) (WET 75 VAN 1997)

Die doel van die WBDV

Die bepalings van die WBDV

Oortyd moet soos volg vergoed word:

Beëindiging van diens

Familie verantwoordelikheid verlof

Die impak van die WBDV op besighede

 Werkgewers en bestuurders mag nie werknemers dwing om meer as 45 uur per