ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ – ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΝΟΔΙΚΟ

Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Εγκώμιο στη μάθηση»

Ερμηνευτικό σχόλιο
Θεματικό Κέντρο

Το ποιητικό υποκείμενο επικρίνει με σαρκασμό τους αρνητές της μάθησης, ενώ

παράλληλα εκθειάζει τη γνώση ως μέσο αποφυγής της πολιτικής εξαπάτησης. Επιδιώκει
συγκεκριμένα την πνευματική και κοινωνική αφύπνιση των αναγνωστών του,
αναδεικνύοντας τη σπουδαιότητα της δια βίου μόρφωσης. Αξιοποιώντας το α’ ενικό
πρόσωπο (π.χ. «άκουσα») το ποιητικό υποκείμενο καταθέτει με αμεσότητα τις
προσωπικές του εμπειρίες από τη συναναστροφή του με ανθρώπους που απαξιώνουν τη
μάθηση. Μάλιστα ειρωνεύεται αυτή τη στάση ζωής τους («Το μέλλον σας… σε
πέτρα.»),
Ανάλυση (Κ.Δ. + Χωρία) καθώς η προκλητική απόρριψη της γνώσης τούς καθιστά τελικά έρμαια της
προπαγάνδας της εξουσίας. Απευθύνεται λοιπόν με διδακτικό και προτρεπτικό τόνο
στους αποδέκτες του ποιήματός του μέσω της επανειλημμένης χρήσης του β΄ προσώπου
Προστακτικής «Μάθαινε». Τονίζει εμφατικά μέσω του θαυμαστικού (π.χ. Πρέπει…
ξέρεις!») τη σπουδαία συνεισφορά της μάθησης σε ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας,
φύλου και κοινωνικής τάξης που καλούνται να καταλάβουν την εξουσία και να γίνουν
κύριοι των δικών τους ζωών. Ο μεταφορικός παραλληλισμός του βιβλίου με ένα όπλο
(«Πεινασμένε… όπλο») παρουσιάζει ακόμα πιο γλαφυρά την ασυναγώνιστη δύναμη της
γνώσης,Γνώμη
Προσωπική ενώ παράλληλα καίριος αναδεικνύεται και ο ρόλος της απορίας ως μέσου
καταπολέμησης του σκοταδισμού («Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις!»).
Προσωπικά θεωρώ πως το ποίημα θέτει διαχρονικούς προβληματισμούς. Το αγαθό
της μόρφωσης μπορεί αδιαμφισβήτητα να διασφαλίσει την πνευματική ελευθερία και να
βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των πολιτών. Καθότι μάλιστα η άγνοια του
λαού είναι όπλο στα χέρια των ισχυρών, κρίνεται απαραίτητο σήμερα οι άνθρωποι να
διεκδικούν ενεργά ισότιμη πρόσβαση στη γνώση, ώστε να προφυλάσσονται από τις
αυθαιρεσίες της εξουσίας. Ως εκ τούτου, η μάθηση, με κριτικό πνεύμα, είναι καθήκον μα
συνάμα και δια βίου εφόδιο όλων των ανθρώπων της σύγχρονης – διαρκώς
μεταβαλλόμενης – εποχής.