የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ አጠቃላይ አስተያየት ቁጥር

36 - አንቀጽ 6፡ በህይወት የመኖር መብት

ከወንጀል ሪፎርም አለም አቀፍ

መግቢያ የተጻፈ ግቤት

ይህ ግቤት በሞት ቅጣት ላይ ያተኩራል። የፔናል ሪፎርም ኢንተርናሽናል
የሞት ቅጣት በተፈጥሮው በህይወት የመኖር መብት ጥሰት ነው (እንዲሁም ማሰቃየት እና ሌሎች ጭካኔ የተሞላበት፣ ኢሰብአዊ ወይም አዋራጅ
አያያዝ ወይም ቅጣት) እና በአለም አቀፍ ደረጃ መወገድ
እንዳለበት ያምናል ። ወደዛ ድምዳሜ
የደረሰውን አጠቃላይ አስተያየት አጥብቀን እንደግፋለን ። ነገር ግን፣ ጥረትን ላለማባዛት ፍላጎት፣ እዚህ ላይ እናተኩራለን በሌሎች መንግስታዊ
ያልሆኑ ድርጅቶች አቅርቦቶች ብዙም ያልተካተቱ ናቸው ብለን በምናምንባቸው ጉዳዮች ላይ። በመዋቅር ውስጥ ይህ ግቤት በአንቀጽ 6 ከእያንዳንዱ
ንዑስ አንቀፅ ጋር በተያያዙ የተለያዩ ጉዳዮች ላይ ያተኩራል ። በእያንዳንዱ እትም መጨረሻ ላይ በአጠቃላይ አስተያየት ውስጥ ሊካተቱ የሚችሉ
ሐሳቦች አሉ ። የተካተቱት ጉዳዮች፡- አንቀጽ 6(1) የማስረጃ ደረጃ የውትድርና እና ልዩ ፍርድ ቤቶች አንቀጽ 6(2) በጦርነት ጊዜ ነፃ መሆን የይግባኝ
መብት አንቀጽ 6(3) [ምንም ጉዳይ የለም] አንቀፅ 6(4) ይቅርታ እና ቅናሾች አንቀጽ 6( 5) ነፍሰ ጡር ሴቶች እና ትንንሽ ልጆች እናቶች የአእምሮ
ህመም ያለባቸው አረጋውያን እስረኞች አንቀፅ 6(6) የሞት ቅጣትን ማስፋፋት ወይም እንደገና ማስተዋወቅ ቀደም ሲል በተፈረደባቸው ሰዎች ላይ
የመሻር ተፈጻሚነት በግዛቶች ላይ የሚጣሉ ግዴታዎች ይህ ግቤት በቅጣት ላይ ከፍተኛ ነው ። የሪፎርም ኢንተርናሽናል ሕትመት የሞት ቅጣት
ደረጃዎችን ማጠናከር፣ እሱም በ http://www.penalreform.org/resource/strengthening-death-penalty-standards/
ይገኛል። ህትመቱ ከICCPR አንቀጽ 6 ጋር በግልፅ ከተያያዙት የሞት ቅጣት በተጨማሪ ሌሎች የሰብአዊ መብቶች ተፅእኖዎችን ይመለከታል ። ይህ
መብት በሕግ የተጠበቀ ነው። ማንም ሰው በዘፈቀደ ህይወቱን አይነጠቅም። NB በአጭሩ እና ሌሎች የቀረቡትን አለመድገም ምክንያቶች፣ ከሞት
ቅጣት ጋር በተገናኘ በተወሰኑ ቡድኖች ላይ የሚደርስ መድልዎ መከላከል የሚለውን ክፍል አስቀርተናል። ኮሚቴው በዚህ ጉዳይ ላይ መረጃ መቀበል
ከፈለገ ማቅረብ እንችላለን። የማረጋገጫ ደረጃ በወንጀል ፍትህ አካሄዶች ውስጥ የዘፈቀደ አለመሆን ጥፋተኝነትን በሚመለከት ከፍተኛ
እርግጠኝነትን ይጠይቃል (በተለምዶ ጥፋተኝነት ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ የተረጋገጠ ነው)። የ1984 የ ECOSOC ጥበቃዎች 4 ኛ ጥበቃ
ሞት ፊት ለፊት የሚጋፈጡ ሰዎች መብት ጥበቃ ዋስትና

ቅጣቱ 'የወንጀል ቅጣት ሊቀጣ የሚችለው የተከሰሰው ሰው ጥፋተኛ መሆኑ ግልጽ እና አሳማኝ በሆነ ማስረጃ ላይ ተመስርቶ ለጉዳዩ
አማራጭ ማብራሪያ ቦታ ሳይሰጥ ሲቀር' ብቻ ነው' ይላል።
ይህ 'ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በላይ ማረጋገጫ
' ከሚለው በላይ ከፍ ያለ ነው እና የሞት ፍርድን ከባድነት እና የማይቀለበስ መሆኑን ያሳያል። የሚመለከተውን ሴፍጋር ማንበባችን
ይህ ከፍ ያለ ገደብ ወንጀለኛውን እንደማይጎዳ፣
ከጥፋተኝነት በኋላ ሊቀጣ የሚችለውን ቅጣት ብቻ ነው።

የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤት

 ክልሎች የሞት ቅጣት የሚቀጣው
የተከሰሰው ሰው ጥፋተኛ መሆኑ ግልጽ እና አሳማኝ በሆነ ማስረጃ ላይ የተመሰረተ መሆኑን በሃገር ውስጥ ህግ ማረጋገጥ አለባቸው
።

ወታደራዊ እና ልዩ ፍርድ ቤቶች በብዙ አገሮች ውስጥ ያሉ ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ተጠርጣሪዎችን (አንዳንዴ ሲቪሎች እና ወታደራዊ ሰራተኞችን) እና
የሞት ቅጣትን ጨምሮ ቅጣቶችን የመወሰን
ችሎታ አላቸው ።
በተመሳሳይ ሁኔታ ልዩ
ፍርድ ቤቶች (ከብሄራዊ ደህንነት ወይም ከሽብርተኝነት ጋር የተያያዙ ጉዳዮችን ለመዳኘት የተቋቋሙ እና ብዙውን ጊዜ
ለዳኝነት ሳይሆን ለአስፈፃሚው አካል ሪፖርት የሚያደርጉ)
ከመደበኛው ፍርድ ቤቶች የተለየ የዳኝነት አሰራር ከተከተሉ በኋላ በተደጋጋሚ ሰዎች ላይ የሞት ፍርድ የመወሰን ስልጣን አላቸው። . ነገር ግን፣
በእነዚህ ፍርድ ቤቶች ውስጥ
ፍትሃዊ የፍርድ ቤት ደረጃዎችን በተመለከተ ድክመቶች ለብዙ አመታት እና የአለም ክልሎች ተደጋጋሚ ሪፖርቶች ቀርበዋል ። * ብዙ ጊዜ የሚሠሩበት
መንገድ መመሳሰላቸው በአንድነት ይገመገማሉ ማለት ነው። ስለ ወታደራዊ ፍትህ ስጋቶች የሚያጠቃልሉት፡-  የዳኞች ወይም የዓቃብያነ ህጎች
ነፃነት አለማግኘት (በተለይ ዳኞች ወይም ዓቃብያነ ህጎች ለመከላከያ ሚኒስቴር የበታች ሲሆኑ እና/ወይም በአካል በወታደራዊ ካምፖች የሚገኙ)፤ 1
 የ habeas ኮርፐስ ገደብ;  ተከሳሾች በነፃነት ህጋዊ ውክልናቸውን በመምረጥ ላይ ገደብ;  የህግ ድጋፍ እጦት፡ የተባበሩት መንግስታት የህግ
ድጋፍ መርሆዎች እና መመሪያዎች በወንጀል ክስ የተከሰሱ ሰዎች በሁሉም የወንጀል ፍትህ ሂደት ደረጃዎች የህግ እርዳታ የማግኘት መብት አላቸው፤
2  በድብቅ ወይም በድብቅ የሚደረጉ ሙከራዎች; 3  በችሎቱ ወቅት ጥቅም ላይ የሚውለውን መረጃ ከተከሳሹ እና/ወይም ከጠበቆቻቸው
ተይዟል፤  ወታደራዊ ባለስልጣናት በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ላይ ሊተገበሩ የሚችሉት የተፅዕኖ መጠን; እና  ለገለልተኛ ፍርድ ቤት ይግባኝ
የመጠየቅ እድሉ የተገደበ። 4 ወታደራዊ ፍርድ ቤቶችን የሚቆጣጠሩት ደንቦች በጦርነት ጊዜም ሆነ በሌላ ጊዜ የተለያዩ ናቸው። ወቅት
በጦርነት ጊዜ፣ ሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት የጦር እስረኞችን በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች
ብቻ እንዲዳኙ ይፈቅዳል።
በጦርነቱ እስረኛ ተፈጽሟል የተባለው ልዩ ወንጀል።
5
አራተኛው

*
ለምሳሌ የተባበሩት መንግስታት ልዩ ራፖርተር ስለ ዳኞች እና ጠበቆች ነፃነት
እና የ UN Working Group on Arbitrary Detention ያቀረቡትን የተለያዩ ሪፖርቶች ይመልከቱ ፣ ይህም በወታደራዊ ፍትህ
አከባቢዎች ውስጥ ያሉ ብዙ የዘፈቀደ ጉዳዮችን ዘርዝሯል።
የጄኔቫ ኮንቬንሽን በወረራ ጊዜ 'በተገቢው መንገድ የተቋቋመ ከፖለቲካ ውጪ
ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች'
6
ሲቪሎችን የሚመለከቱ ጉዳዮችን 'የተባሉት ፍርድ ቤቶች
በተያዘች ሀገር ውስጥ እንዲቀመጡ' ቅድመ ሁኔታን ይሰጣል።
7
በሌላ ጊዜ የወታደራዊ ፍትህ ወሰን በሀገር ውስጥ ህግ እና በአለም አቀፍ ወይም በክልል ደረጃ የሰብአዊ መብት ህግ የተገደበ ሲሆን
ይህም ለፍትሃዊ የፍርድ ሂደት
ዋስትና እና የሞት ቅጣት አጠቃቀም ገደቦችን ያካትታል።

የአደጋ ጊዜ ሁኔታዎች 'ግራጫ አካባቢ' ይመሰርታሉ፡ ብዙ ጊዜ በወታደሮች የሚደረጉ እንቅስቃሴዎችን ይጨምራሉ

እና (በተለይ) መንግስታት ከአንዳንድ
የሰብአዊ መብት ግዴታዎቻቸው በህጋዊ፣ በአንድ ወገን እና በጊዜያዊነት እንዲወገዱ ይፈቅዳሉ። የአደጋ ጊዜ ሁኔታዎች በተግባር ደግሞ
ተራ ፍርድ ቤቶችን በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች እንዲተኩ ሊያደርግ ይችላል። ሆኖም ግን
ሁሉም የሰብአዊ መብቶች ሊታገዱ እንደማይችሉ ማስታወስ ጠቃሚ ነው፡ አንዳንድ ከፍትሃዊ
የፍርድ ሂደት ጋር የተያያዙ መመዘኛዎች በICCPR መሰረት የማይዋረዱ ተደርገው ይወሰዳሉ (አንቀጽ 4(2) ዝርዝር ያቀርባል ይህም
በሞት ቅጣት ላይ አንቀጽ 6 ያካትታል)። በተጨማሪም የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ
በአጠቃላይ አስተያየት 29 የአስቸኳይ ጊዜ ሁኔታዎችን በሚመለከት እንዲህ ብሏል፡- “የመንግስታት ፓርቲዎች በምንም
አይነት ሁኔታ የቃል ኪዳኑን አንቀጽ 4 የሰብአዊ ህግን በመጣስ
ወይም የአለም አቀፍ ህግ ደንቦችን በመጣስ ምክንያት ማቅረብ አይችሉም። ለምሳሌ […] በዘፈቀደ
የነጻነት እጦት ወይም ከመሠረታዊ የፍትሃዊ የፍርድ ሂደት መርሆዎች፣
ንፁህ መሆንን ጨምሮ።
፰
በተጨማሪም፣ የቃል ኪዳኑ አንቀጽ 6 [ከሞት ቅጣት ጋር በተያያዘ ] ሙሉ በሙሉ ሊዋረድ እንደማይችል፣ በአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ጊዜ
የሞት ቅጣት የሚያስቀጣ ማንኛውም የፍርድ ሂደት የቃል ኪዳኑን ድንጋጌዎች ማሟላት ይኖርበታል። ሁሉንም የአንቀጽ 14 (የፍትህ አስተዳደር) እና
15 መስፈርቶችን ጨምሮ ( የማይከሰሱ ክሶች ወይም ቅጣቶች የሉም)' 9 ዓለም አቀፍ እና የክልል አካላት እና ባለሙያዎች ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች
በተግባር ላይ በዋሉበት መንገድ የሞት ቅጣትን የመወሰን እና የመተግበር ስልጣን ላይ ገደብ እንዲጣል ሐሳብ አቅርበዋል . እ.ኤ.አ. በ 1984
የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ ሲቪሎችን ከሚዳኙት ወታደራዊ (ወይም ልዩ) ፍርድ ቤቶች ጋር በተያያዘ እንዲህ ብሏል ፡- “ይህ
ፍትሃዊ፣ ገለልተኛ እና ገለልተኛ የፍትህ አስተዳደርን በተመለከተ ከባድ ችግሮችን ሊፈጥር ይችላል ። ብዙውን ጊዜ እንደዚህ ዓይነት ፍርድ ቤቶች
የተቋቋሙበት ምክንያት ከመደበኛው የፍትህ ደረጃዎች ጋር የማይጣጣሙ ልዩ አሠራሮች እንዲተገበሩ ለማድረግ ነው። ይህንን ትንታኔ በ2007
በወጣው አጠቃላይ አስተያየት 32 ላይ ቀጥሏል፡- 'በወታደራዊ ወይም በልዩ ፍርድ ቤቶች በሰላማዊ ሰዎች ላይ የሚደረጉ ሙከራዎች ልዩ መሆን
አለባቸው ፣ ማለትም የመንግስት አካል ለእንደዚህ አይነት ችሎቶች መቅረብ አስፈላጊ እና ትክክለኛ መሆኑን በሚያሳይበት ጉዳዮች ላይ ብቻ የተገደበ
መሆን አለበት። የግለሰቦችን ዝርዝር እና ወንጀሎችን በተመለከተ መደበኛ ሲቪል ፍርድ ቤቶች ችሎቱን ማከናወን የማይችሉ ከሆነ ። 11 በዘፈቀደ
እስር ላይ ያለው የተባበሩት መንግስታት የስራ ቡድን በሰኔ 2014 ስጋቱን እንደገለፀው ወታደራዊ ባለስልጣናት ለበላይዎቻቸው ታዛዥ መሆናቸው
አስፈላጊነት ከዳኛ ነፃነት ማእከላዊነት ጋር እንደሚጋጭ እና 'ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች የፖለቲካ ተቃዋሚ ቡድኖችን ለመፍታት ብዙ ጊዜ ጥቅም ላይ
ይውላሉ. ጋዜጠኞች እና የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች። በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች የሲቪል ዜጎችን ችሎት ወይም ውሳኔዎች በመከላከያ እስራት
እንዲቆዩ የሚያደርጉ ውሳኔዎች በሥራ ቡድኑ ቋሚ የሕግ አግባብ የተረጋገጠውን የዓለም አቀፍ ቃል ኪዳን እና ልማዳዊ ዓለም አቀፍ ህግን ይጥሳሉ ።'
12 ወታደራዊ ፍትህ መከተል ያለባቸውን ዝቅተኛ መርሆዎች ዝርዝር አስቀምጧል ፡ (ሀ) ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ወታደራዊ ወንጀለኞችን በወታደራዊ
ወንጀሎች ለመዳኘት ብቻ ብቃት ሊኖራቸው ይገባል ፤ (ለ) ሲቪሎችም በአንድ ክስ ከተከሰሱ ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ወታደራዊ ሰዎችን መሞከር
የለባቸውም። (ሐ) ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ከተጎጂዎች መካከል አንዳቸውም ሲቪሎች ከሆኑ ወታደራዊ ሠራተኞችን መሞከር የለባቸውም ; (መ)
ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች በዲሞክራሲያዊ አገዛዝ ላይ የሚነሱትን የአመፅ፣ የአመጽ ወይም ጥቃቶችን ጉዳዮች ለማየት ብቃት ሊኖራቸው አይገባም ።
(ሠ) የውትድርና ፍርድ ቤቶች የሞት ቅጣትን ለመወሰን ብቃቱ ሊኖራቸው አይገባም። 13 እ.ኤ.አ. በ 1994 በሰዎች ላይ በግዳጅ መጥፋት ላይ
የወጣው የኢንተር አሜሪካን ኮንቬንሽን አንቀፅ IX እንዲህ ይላል፡- 'በሰዎች ላይ በግዳጅ የመጥፋት ወንጀልን ለፈጸሙት ድርጊቶች ተጠያቂ ናቸው
የተባሉ ሰዎች ሊዳኙ የሚችሉት በእያንዳንዱ ግዛት ውስጥ ባሉ መደበኛ የህግ ስልጣኖች ውስጥ ብቻ ነው. ሁሉንም ሌሎች ልዩ ስልጣኖች
በተለይም ወታደራዊ ስልጣኖችን ማግለል (አጽንዖት ተጨምሯል)። በዚያው ዓመት የተባበሩት መንግስታት ልዩ ዘጋቢ ከፍርድ ቤት ውጭ፣ ማጠቃለያ
ወይም የዘፈቀደ ግድያ እንደዘገበው ከሰብአዊ መብት ጥሰት ጋር በተያያዘ ወታደራዊ ስልጣንን መጠቀም 'ሁልጊዜ ማለት ይቻላል በፀጥታ ሀይሎች
ላይ ቅጣት ያስከትላል'። 14 በ1985 የወጣው የዳኝነት ነፃነት መሰረታዊ መርሆች ‘ማንኛውም ሰው በተለመደው ፍርድ ቤቶች ወይም ፍርድ ቤቶች
የተደነገጉ የህግ ሂደቶችን በመጠቀም የመዳኘት መብት አለው። በህግ የተደነገጉትን የህግ ሂደቶች በአግባቡ ያልተጠቀሙ ፍርድ ቤቶች የተራ ፍርድ
ቤቶችን ወይም የዳኝነት ችሎቶችን ስልጣን ለማፈናቀል አይፈጠሩም (መርህ 5)። እ.ኤ.አ. _ _ እ.ኤ.አ. በ 2014 በኦህዴድ ስር የተካሄደው
'በወታደራዊ ፍርድ ቤት የፍትህ አስተዳደር እና የወሳኙ የፍትህ ስርዓት ሚና' ላይ የባለሙያዎች ምክክር ከሞት ቅጣት እና በህይወት የመኖር መብት
ጋር በቀጥታ የውሳኔ ሃሳብ አልሰጠም ። ነገር ግን ስለ ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ነፃነት፣ ገለልተኝነት እና ብቃት፣ ፍትሃዊ የፍርድ ጉዳዮች እና
በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች በሰላማዊ ሰዎች ላይ የመዳኘት ብቃት ዙሪያ ብዙ ስጋቶችን አስተጋባ ። 15 ልዩ ፍርድ ቤቶች 'የመንግስት ደህንነት ፍርድ
ቤቶች፣ አብዮታዊ ፍርድ ቤቶች፣ ልዩ ፍርድ ቤቶች ማርሻል እና ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች'ን ጨምሮ በተለያዩ ስሞች ሊሰሩ ይችላሉ ። 16 ብዙ ጊዜ
ከተለዩ ወንጀሎች (እንደ ሽብርተኝነት፣ የተደራጁ ወንጀሎች ወይም በመንግስት ደህንነት ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን) የተያያዙ ጉዳዮችን ይሞክራሉ ።
የሥርዓተ-ሥርዓት ሕጎች፣ ለሕዝብ ምልከታ እና ለእንዲህ ዓይነቱ ፍርድ ቤቶች ነፃነት ብዙውን ጊዜ ከመደበኛው ፍርድ ቤቶች የባሰ ነው፡- ከሌሎች
ጉዳዮች በተጨማሪ ችሎቶችን በምስጢር የማካሄድ ውሳኔ እና ዳኞች ተጠያቂ ሊሆኑ ወይም በአስፈጻሚው አካል ላይ ተጽዕኖ ሊያሳርፉ ይችላሉ ።
በተሞከሩት ወንጀሎች ባህሪ እና/ወይም ሊኖራቸው በሚችለው ደካማ የፍትህ ሂደት ግዴታዎች ምክንያት፣ ልዩ ፍርድ ቤቶች ከመደበኛ ፍርድ ቤቶች
በበለጠ በተደጋጋሚ የሞት ቅጣት ሊወስኑ ይችላሉ። ብዙውን ጊዜ ድብልቅ የሲቪል እና ወታደራዊ ዳኞች ያካትታሉ. ልዩ ፍርድ ቤቶች ቀደም ሲል
(በንፁህ) ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ተተኪ አካላት ሊሆኑ ይችላሉ፣ ለምሳሌ አንድ አገር ከወታደራዊ ወደ ሲቪል አገዛዝ እየተሸጋገረ ነው። የልዩ ፍርድ
ቤቶች ስጋቶች የሚከተሉትን ያካትታሉ፡-  የአቃቤ ህግ ምስክሮችን ለመጠየቅ አለመቻል;  በጥፋተኝነት ወይም በፍርድ ውሳኔ ላይ የፖለቲካ ወይም
የወታደራዊ ባለስልጣናት ተገቢ ያልሆነ ተጽእኖ ;  የዳኞች ወይም ዳኞች ነፃነት ማጣት;  ፍትሃዊ የፍርድ ሂደቶችን አለመከተል;  ተከሳሾች
የተከሰሱባቸውን ክስ ከፍርድ ሂደቱ በፊት ባለማሳወቅ፣ ተከሳሾች ተገቢውን መከላከያ ማዘጋጀት ባለመቻላቸው፣  ተከሳሾች የመረጡትን የህግ
ውክልና ወይም ማንኛውንም የህግ ውክልና ማግኘት አለመቻል፤ 17  በድብቅ የሚደረጉ ሙከራዎች;  ውሳኔዎችን ይግባኝ ለማለት አለመቻል
ወይም ይግባኝ ለማለት ፈቃድ አለመቀበል። 18 ልዩ ፍርድ ቤቶች በአፍጋኒስታን፣ 19 በኮንጎ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ፣ 20 ጋቦን 21 እና ዮርዳኖስ፣
22 እና ቀደም ሲል በቱርክ እና በብዙ የላቲን አሜሪካ ግዛቶች ውስጥ ልዩ ፍርድ ቤቶች አሉ። በ1983 የተባበሩት መንግስታት ከዳኝነት ውጭ፣
ማጠቃለያ ወይም የዘፈቀደ ግድያ ላይ ልዩ ራፖርተር 'የሞት ፍርድ የሚተላለፈው በልዩ ፍርድ ቤት፣ በልዩ ወታደራዊ ፍርድ ቤት ወይም በአብዮታዊ
ፍርድ ቤት ሲሆን ይህም የሥርዓት ደንቦችን የማያከብር'' ብሏል። 23 በልዩ ፍርድ ቤቶች ወይም ፍርድ ቤቶች የሚተላለፉ የሞት ቅጣቶች እና የሞት
ቅጣቶች ማጠቃለያ ወይም የዘፈቀደ የመሆን ዕድላቸው ከፍተኛ ነው ፣ ምናልባት ይህንን በመገንዘብ በ2003 የወጣው መርሆዎች እና መመሪያዎች
በአፍሪካ ፍትሃዊ የፍርድ ሂደት እና የህግ እርዳታ እንደ መመሪያ L(c) 'ልዩ ፍርድ ቤቶች በመደበኛ ፍርድ ቤቶች የዳኝነት ሥልጣን ውስጥ የሚወድቁ
ወንጀሎችን መሞከር የለባቸውም' የሚለውን መስፈርት ያካትታል። የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤቶች  ወታደራዊ፣ ልዩ እና የጸጥታ ፍርድ
ቤቶች (በተመሳሳይ መንገድ የሚንቀሳቀሱ ሌሎች ፍርድ ቤቶችን ጨምሮ ) በማንኛውም ሁኔታ የሞት ፍርድ ከመወሰን መከልከል አለባቸው። 
በ1949 በአራተኛው የጄኔቫ ስምምነት አንቀጽ 66 ከተካተቱት ሁኔታዎች በስተቀር ፣ ሲቪሎች በወታደራዊ ፍርድ ቤት መቅረብ የለባቸውም። 
ተጎጂዎቹ ሲቪሎችን የሚያካትቱ ከሆነ ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች ወታደራዊ ሰራተኞችን ከመሞከር መከልከል አለባቸው ።  በህጋዊ የጦርነት
ድርጊቶች ወሰን ውስጥ ሆን ተብሎ ግድያ በሚፈጸምበት ጊዜ የሞት ቅጣት መገኘት የለበትም ።  ወታደራዊ እና ልዩ ፍርድ ቤቶች በማንኛውም ጊዜ
ዓለም አቀፍ የፍትሃዊ የፍርድ ሂደት ደረጃዎችን ማክበር እና ማክበር አለባቸው።  በወታደር ወይም በልዩ ፍርድ ቤት የሚዳኙት በመደበኛ ፍርድ
ቤቶች ከተከሰሱት ዓይነት የይግባኝ መብቶች ጋር ተመሳሳይ ሲሆን ይግባኝ በሲቪል የይግባኝ ፍርድ ቤት ይግባኝ ማለት አለበት። አንቀጽ 6(2) የሞት
ቅጣትን ባልሰረዙ አገሮች የሞት ፍርድ ሊፈረድበት የሚችለው ወንጀሉ በሚፈፀምበት ጊዜ በሥራ ላይ ባለው ሕግ መሠረት እጅግ ከባድ በሆኑ
ወንጀሎች ብቻ ነው እንጂ አሁን ያለው ቃል ኪዳን እና የዘር ማጥፋት ወንጀል መከላከል እና ቅጣትን የሚመለከት ስምምነት። ይህ ቅጣት ሊፈፀም
የሚችለው ስልጣን ያለው ፍርድ ቤት በሰጠው የመጨረሻ ፍርድ መሰረት ብቻ ነው። NB በአጭሩ እና ሌሎች የቀረቡትን አለመድገም ምክንያቶች፣
በጣም ከባድ በሆኑ ወንጀሎች ላይ ያለውን ክፍል አስቀርተናል ። ኮሚቴው በዚህ ጉዳይ ላይ መረጃ መቀበል ከፈለገ ማቅረብ እንችላለን። በጦርነት
ጊዜ ነፃ መሆን የሞት ቅጣትን የሚያስተዋውቅ ወይም የሚያስገድድ ምንም ዓይነት ዓለም አቀፍ ስምምነት ባይኖርም ፣ በርካታ ዓለም አቀፍ በጦርነት
ጊዜ የሞት ቅጣትን ወይም የጦርነት ሥጋት ላይ እንዲቆይ ይፈቅዳሉ። በ1983 የወጣው ፕሮቶኮል ቁጥር 6 በአውሮፓ የሰብአዊ መብቶች ኮንቬንሽን
ላይ እንዲህ ይላል:- 'አንድ ሀገር በጦርነት ጊዜ የሚፈጸሙ ድርጊቶችን ወይም የጦርነት ስጋትን በሚመለከት የሞት ቅጣት በህጉ ላይ ሊሰጥ ይችላል
። እንዲህ ዓይነቱ ቅጣት የሚፈጸመው በሕጉ ውስጥ በተገለጹት ሁኔታዎች እና በእሱ ድንጋጌዎች መሠረት ብቻ ነው. የአማራጭ ፕሮቶኮል 2
ለICCPR (1989) ፈቃድ በፀደቀበት ጊዜ የተደረገ ቦታ ማስያዝ [አጽንዖት ተጨምሯል] በጦርነት ጊዜ የሞት ቅጣትን የሚያመለክት በወታደራዊ
ከባድ ወንጀል ተከሷል ተፈጥሮ በጦርነት ጊዜ ተፈጽሟል . እ.ኤ.አ. በ 1990 የሞት ቅጣትን ለማስወገድ የአሜሪካ የሰብአዊ መብቶች ስምምነት
ፕሮቶኮል 'በፀደቁ ጊዜ ወይም በሚቀላቀልበት ጊዜ [አጽንዖት የተጨመረበት] የዚህ መሳሪያ ተዋዋይ ወገኖች በጦርነት ጊዜ የሞት ቅጣትን
የመተግበር መብታቸው የተጠበቀ መሆኑን ማሳወቅ ይችላሉ ። በአለም አቀፍ ህግ መሰረት በወታደራዊ ተፈጥሮ እጅግ በጣም ከባድ ለሆኑ
ወንጀሎች ' እነዚህን ስምምነቶች የተፈራረሙ አብዛኛዎቹ ግዛቶች እንደዚህ ያለ ቦታ ማስያዝ አልቻሉም፡ ከ81 ግዛቶች ውስጥ አምስቱ ብቻ የ
ICCPR OP2 (ሶስቱ ቀደም ብሎ የተያዙ ቦታዎች ተሰርዘዋል ) እና ከ13ቱ ግዛቶች ሁለቱ የአሜሪካ ስምምነት ፕሮቶኮል አባል ናቸው። . በ ECHR
ፕሮቶኮል ቁጥር 6 ውስጥ ካሉት 46 ክልሎች (በሚፀድቅበት ጊዜ ወይም በተፈቀደበት ጊዜ) በተያዙ ቦታዎች ላይ ገደብ የለሽ ) 44 ቱ ደግሞ የሞት
ቅጣትን መጠቀምን የሚከለክል የ ECHR ፕሮቶኮል ቁጥር 13 አጽድቀዋል። ሁሉም ሁኔታዎች. ሆኖም የትኞቹ ጥፋቶች 'በጦርነት ጊዜ በጣም/
እጅግ ከባድ ወንጀሎች' ምድብ ውስጥ እንደሚወድቁ ስምምነት የለም ። በዚህ አካባቢ ያሉ በጣም የቅርብ ጊዜ ስምምነቶች የሞት ቅጣትን 'በጣም
ከባድ' ወይም 'በወታደራዊ ተፈጥሮ ላይ ካሉት እጅግ ከባድ ወንጀሎች' የተገደቡ ቢሆንም፣ እነዚህ ምን እንደሚሆኑ ምንም አይነት ፍቺ የለም።
'በጣም ከባድ የሆኑ ወንጀሎች' የሚለው ሐረግ በአጠቃላይ የሞት ቅጣትን በሚመለከት ሲተገበር በቅርብ ጊዜ የባለሙያዎች አስተያየት እነዚያን
ጉዳዮች ብቻ እንደሚያመለክት ተረድቷል ' የመግደል ዓላማ እንደነበረ እና ይህም ኪሳራ ያስከተለ ነው. የሕይወት». 25 ነገር ግን፣ በጦርነት ጊዜ 'ሆን
ተብሎ የህይወት መጥፋት' ለሞት ቅጣት ተፈጻሚነት ያላቸውን ወንጀሎች እንደ መነሻ አድርጎ መጠቀሙ ምክንያታዊ አይደለም። በህጋዊ የጦርነት
ድርጊቶች ወሰን ውስጥ ወደ ሆን መግደል የሚዘልቅ 'ህጋዊ ግድያ' የሚል ህጋዊ ጽንሰ-ሀሳብ አለ ። ግልጽ የሆነው ነገር ብዙዎቹ የሚፈቀዱት
ወታደራዊ ወንጀሎች በተለያዩ ብሄራዊ ወንጀሎች ከዚህ መመዘኛ እጅግ በጣም ያነሰ ስለሚሆኑ የሚከተሉትን ሊያካትቱ ይችላሉ፡-  በክፍት ቦታ
በጦር አዛዥ (ቆጵሮስ) ካፒታል መግለጫ;  አለመታዘዝ ወይም ሌላ የትዕዛዝ አለመፈፀም (በጦርነት ሁኔታ) (ካዛክስታን);  ጠላትን (አንቲጓ እና
ባርቡዳ) የመርዳት ዓላማ በማድረግ የወታደራዊ ሥራዎችን ስኬት ለማደናቀፍ የሚሰላ ማንኛውም ድርጊት ።  በጦርነት ጊዜ (ባህሬን) ከተፈፀመ ሆን
ብሎ ማጥፋት ወይም መጎዳት (ከሌሎች ነገሮች መካከል) የህዝብ መገልገያዎች፣ አቅርቦቶች፣ መድሃኒቶች ወይም ሌሎች ሀገሪቱን ለመከላከል
ጥቅም ላይ ሊውሉ የሚችሉ እቃዎች ;  በፈሪነት ለጠላት የእርቅ ባንዲራ (ባንግላዴሽ) በመላክ; 26  ፈሪሃ (ኤርትራ); እና  በጦርነት ጊዜ
(ማዳጋስካር) እራስን ለአገልግሎት ብቁ እንዳይሆን ለማድረግ ያለመ በፈቃደኝነት ራስን መግረዝ። 27 እንደ እውነቱ ከሆነ፣ የአንዳንድ ክልሎች ሕጎች
ወታደራዊ ሥራዎችን፣ ውጤታማነትን ወይም ሥልጣንን ለሚያበላሹ ወይም ለማበላሸት ለሚፈልጉ ድርጊቶች የሞት ቅጣትን ጨምሮ ከባድ ቅጣትን
የሚፈቅዱ ይመስላል ። ይህ በአሁኑ ጊዜ በተባበሩት መንግስታት እና ሌሎች ባለሙያዎች እንደተረዱት ከ'በጣም ከባድ ከሆኑ ወንጀሎች' ወሰን
በላይ ነው ። ሦስተኛው እና አራተኛው የጄኔቫ ስምምነቶች እ.ኤ.አ. 1949፣ ከጦርነት እስረኞች እና ከሲቪል ሰዎች ጋር በጦርነት ጊዜ እንደቅደም
ተከተላቸው፣ ሁለቱም ከሞት ቅጣት ጋር የተያያዙ ድንጋጌዎችን ያካትታሉ። ሦስተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን በወንጀል የተከሰሱ ቅጣቶች (የሞት ቅጣትን
ጨምሮ) ለታሰሩት ሀገር ወታደራዊ ሰራተኞችም እንዲፈቀዱ (አንቀጽ 87 እና 102) በጦርነት እስረኞች ላይ የሚደርሰው ቅጣት ሊቀነስ ይችላል
(ከተለመደው ህጋዊ ዝቅተኛ የቅጣት ቅጣት ባሻገርም ቢሆን) ) በማናቸውም የእምነት ግዴታ (አንቀጽ 87 እና 100) ከታሰሩበት አገር ጋር የማይታሰሩ
ስለሆኑ ፣ እስረኛው መንግሥት በኮንቬንሽኑ (አንቀጽ 99-107) የተመለከቱትን የፍርድ ሂደቶች ስለሚከተል እና ማንኛውም የሞት ፍርድ እንዲዘገይ በ

ቢያንስ ስድስት ወር (አንቀጽ 101) አራተኛው የጄኔቫ ኮንቬንሽን ተመሳሳይ መስፈርቶች አሉት (
ለተያዙ ወታደራዊ ሰራተኞችም ጥፋቶችን አይጠይቅም); በተጨማሪም
የሞት ቅጣት የሚጣለው 'በስለላ፣
በስልጣን ላይ ባሉ ወታደራዊ ተቋማት ላይ ከባድ የማበላሸት ድርጊቶች ወይም ሆን ተብሎ
ለአንድ ወይም ለብዙ ሰዎች ሞት ምክንያት በሆኑ ወንጀሎች' ጉዳዮች ላይ ብቻ ነው።
28
አሁንም ቢሆን፣ እንዲህ ያሉት ወንጀሎች ‘ ወረራ ከመጀመሩ በፊት በሥራ
ላይ ባለው በተያዘው ክልል ሕግ መሠረት’ በሞት የሚቀጣ መሆን አለበት ። 29 ከዚህ ጊዜ ጀምሮ ዓለም አቀፍ ደረጃዎች ተዘጋጅተዋል. የዘር
ማጥፋትን፣ የጦር ወንጀሎችን እና የጥቃት ወንጀሎችን የሚሸፍነው የአለም አቀፉ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት የሮም ስምምነት (ሁሉም በዋነኛነት ወይም
በጦርነት ጊዜ ብቻ የሚከናወኑ) የሞት ቅጣትን እንደ ቅጣት አያካትትም። * * የሮም ስምምነት በሰብአዊነት ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎችን ከጦርነት
ጊዜ ውጭ ሊፈጸሙ የሚችሉ ወንጀሎችንም ያካትታል ። እንዲሁም የሞት ቅጣት እንደ ተገኘ ቅጣት የለውም። እ.ኤ.አ. በ 1983 የኢ.ሲ.አር ፕሮቶኮል
6 በፀደቀበት 'የጦርነት ስጋት' በተባለበት ወቅት የሞት ቅጣትን መጠቀም አሁንም ይፈቀዳል ተብሎ ቢታሰብም ፣ በዚህ ጉዳይ ላይ በቅርብ ጊዜ
ደረጃዎች ውስጥ አልተካተተም ፣ ይህም ይህ የተለየ አለመሆኑን ያሳያል ። ረዘም ላለ ጊዜ ተገቢ እንደሆነ ይቆጠራል . በተጨማሪም፣ የሞት ቅጣት
ራሱ ማሰቃየትን እንደሚያመለክት ተጠቁሟል፣ ይህ ግንዛቤ እየወጣ ያለ የልማዳዊ ዓለም አቀፍ ሕግ ደንብ ሊሆን ይችላል። 30 ይህ ግንዛቤ
አጠቃላይ ተቀባይነትን ለማግኘት ከሆነ ፣ በጦርነት ጊዜ እንኳን ማዋረድ የማይፈቅደው የማሰቃየት ክልከላ ፍፁም ተፈጥሮ የሞት ቅጣት ጦርነትን
ጨምሮ በማንኛውም ጊዜ የተከለከለ ነው ማለት ነው። የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤት  በጦርነት ጊዜ ለሚፈጸሙ ወንጀሎች የሞት ቅጣት
የሚፈቀድ ከሆነ፣ ከህጋዊ የጦርነት ድርጊቶች ወሰን ውጪ የህይወት መጥፋትን በሚያስከትል ከባድ ወንጀሎች ብቻ መወሰን አለበት ። የይግባኝ
መብት የሞት ፍርድ ከተፈረደባቸው ሰዎች የፍትሃዊ ችሎት መብቶች ጥሰት፣ የይግባኝ መብትን ጨምሮ የሚደርሰው አንድምታ ከሌሎቹ ወንጀለኞች
የበለጠ ጉልህ ነው፣ ምክንያቱም የቅጣቱ ከባድ እና የማይቀለበስ ባህሪ ነው። ይግባኝ ሁል ጊዜ መፍቀድ አለበት፣ በአለም አቀፍ ደረጃ የሚታየው
ነገር በአለም አቀፉ የወንጀለኞች ፍርድ ቤት እጅግ ዘግናኝ በሆኑ የዘር ማጥፋት፣ የጦር ወንጀሎች፣ በሰው ልጆች ላይ የተፈጸሙ ወንጀሎች እና
የጥቃት ወንጀሎች ይግባኝ እንዲሉ የተፈቀደላቸው መሆኑ ነው። በተግባር ግን፣ የይግባኝ አቤቱታዎች ሊገደቡ ይችላሉ፣ እስረኞቹ አንድ ወይም ከዚያ
በላይ ከፍተኛ ፍርድ ቤቶች እና/ወይም የክልል ወይም አለም አቀፍ የፍትህ አካላት ወይም የፍትህ አካላት እንዳይገኙ ተከልክሏል። ከሌሎች
(የተከሰሱ) ወንጀሎች ጋር የተያያዙ ይግባኝ ወይም የፍርድ ቤት ሂደቶች አሁንም በሂደት ላይ እያሉ ሊገደሉ ይችላሉ። የሞት ፍርድ ሊቀለበስ የማይችል
ከሆነ፣ ቅጣቱ ምንም አይነት የይግባኝ አይነት፣ ሌላ የህግ ሂደት (እንደ የምህረት ጥያቄ) ወይም ለአለም አቀፍ አካል (እንደ የተባበሩት መንግስታት
ያሉ የአቤቱታ ሂደት) አለመፈጸሙ ከወትሮው የበለጠ አስፈላጊ ነው። የሰብአዊ መብት ስምምነት አካል) በመካሄድ ላይ ነው. 31 በወታደራዊ ወይም
በልዩ ፍርድ ቤቶች የሚዳኙት ከሌሎች ፍርድ ቤቶች ጋር ሲነፃፀሩ የይግባኝ መብቶች እንዲቀነሱ እና ይግባኝ በገለልተኛ ፍርድ ቤት እንዳይታይ
የሚያሳስባቸው ጉዳዮች አሉ ። ለእኩል አያያዝ እና እንዲሁም በብዙ ወታደራዊ ወይም ልዩ የፍትህ ስርዓቶች ውስጥ የይግባኝ ፍርድ ቤቶች እጥረት
በመኖሩ እነዚህ ይግባኞች በሲቪል ፍርድ ቤቶች ሊሰሙ ይገባል. እስረኞች ይግባኝ ቢፈቀድም ከዓለም አቀፍ ደረጃዎች ጋር መጣጣሙ አስፈላጊ
ነው። የ1984 የECOSOC ጥበቃዎች ጥበቃ 6 ' እንዲህ ያሉ ይግባኞች [በሞት ቅጣት ላይ] አስገዳጅነት እንዲኖራቸው ለማድረግ እርምጃዎች
እንዲወሰዱ ይጠይቃል። ይህ በጠንካራ ሁኔታ ይግባኝ ማለት በራስ-ሰር መቅረብ እንዳለበት ያመለክታል። ሁሉም ተከሳሾች የህግ ውክልና ማግኘት
መቻል አለባቸው ፡ የተባበሩት መንግስታት በወንጀል ፍትህ ስርአቶች የህግ እርዳታን ለማግኘት የሚረዱ መመሪያዎች እና መመሪያዎች 'ስቴቶች
ማንኛውም ሰው በወንጀል የሚያስቀጣ፣የተያዘ፣የተያዘ፣ የተጠረጠረ ወይም የተከሰሰ መሆኑን ማረጋገጥ አለባቸው። የእስራት ጊዜ ወይም የሞት
ቅጣት በሁሉም የወንጀል ፍትህ ሂደት ደረጃዎች የህግ እርዳታ የማግኘት መብት አለው. 32 የተባበሩት መንግስታት የህግ ጠበቆች ሚናን
በሚመለከት መሰረታዊ መርሆችን በሚያከብር መልኩ ጠበቆቻቸውን ለማግኝት በቂ ጊዜ እንዲኖራቸው እና ጠበቃቸውን እንዲያነጋግሩ መፍቀዱ
አስፈላጊ ነው ። በተለይም ‘በቂ እድሎች፣ ጊዜ እና መገልገያዎች ሊቀርቡላቸው እና ከጠበቃ ጋር መነጋገር እና ማማከር ሳይዘገዩ፣ ሳይጠላለፉ እና
ሳይታለሉ እና ሙሉ በሙሉ በሚስጢርነት ሊቀርቡላቸው ይገባል። 33 እንደሌሎች ሂደቶች ሁሉ ተከሳሹ ' በፍርድ ቤት የሚገለፅበትን ቋንቋ በበቂ
ሁኔታ ካልተረዳ' 34 ትርጉም እና ትርጉም ሊሰጥ ይገባል፣ በህግ ድጋፍ መርሆች እና መመሪያ ላይ እንደተገለጸው ፡ 35 ይህ የውጭ ሀገር ተከሳሾች
የተለየ ጉዳይ ሊሆን ይችላል ። ነገር ግን አናሳ ቋንቋ ለሚናገሩ ወይም በፍርድ ቤት ላልተጠቀሙበት ብሔራዊ ቋንቋ ጭምር። በተለይም የሞት ፍርድን
አሳሳቢነት እና የማይቀለበስ ከሆነ፣ ይግባኝ የሚቀርቡት ነገሮች ተጨባጭ መሆናቸውን ማረጋገጥ አስፈላጊ ነው። በአንዳንድ ፍርዶች፣ ይግባኝ ማለት
የፍርድ ቤት ሂደቶች መከተላቸውን ብቻ የሚመለከቱ የሥርዓት ልምምዶች ሊሆኑ ይችላሉ፡ ያለ ምንም የቃል ችሎት ወይም ተጨባጭ እውነታዎች፣
ማስረጃዎች እና የጉዳዩ ጉዳዮች ሳይገመገሙ በወረቀት ላይ የተመሰረቱ ግምገማዎች ሊሆኑ ይችላሉ። 36 ቀደም ሲል ፍርድ ቤት የተላለፉ
ውሳኔዎች እና ምክንያቶች ትክክለኛ እና ህጋዊ መሆናቸውን ለማረጋገጥ ተጨባጭ ግምገማ አስፈላጊ ነው . የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት
ውጤቶች  ይግባኝ ለሁሉም ከፍተኛ የዳኝነት ችሎቶች፣ እንዲሁም ግዛቱ አባል የሆነባቸው የክልል ወይም አለም አቀፍ የዳኝነት ወይም የፍትህ
አካላት ሁሉ ሊፈቀድላቸው ይገባል። ሁሉም እንደዚህ ያሉ ይግባኞች የግዴታ መሆን አለባቸው እና ከመፈጸሙ በፊት መሟጠጥ አለባቸው . 
ይግባኝ ወይም ሌላ የፍትህ ወይም የምህረት/የይቅርታ ሂደት በሚጠበቅበት ጊዜ ግድያዎቹ ወዲያውኑ መቆም አለባቸው።  ሁሉም ተከሳሾች
ይግባኝ በሚሉበት ወቅት ጨምሮ የህግ ውክልና ሊፈቀድላቸው ይገባል። የህግ እርዳታ በተባበሩት መንግስታት መርሆዎች እና መመሪያዎች በወንጀል
ፍትህ ስርአቶች የህግ እርዳታ ማግኘት ላይ መሰጠት አለበት።  ይግባኝ የሚጠይቁ ሰዎች በተባበሩት መንግስታት የህግ ባለሙያዎች ሚና
መሰረታዊ መርሆች መሰረት ጉዳያቸውን ለማዘጋጀት በቂ ጊዜ ሊኖራቸው ይገባል እና ከጠበቆቻቸው ጋር ያለገደብ እና ሚስጥራዊ ግንኙነት
እንዲኖራቸው ።  የይግባኝ ሂደቶች የአሰራር ሂደቱን ብቻ ሳይሆን የጉዳዩን ይዘት የመገምገም እና የመገምገም ችሎታን ማካተት አለባቸው ። 
ተከሳሾች በፍርድ ቤት የሚገለገልበትን ቋንቋ በበቂ ሁኔታ ካልተረዱ፣ ለተከሳሹ በነፃ ትርጉም መሰጠት አለበት። አንቀጽ 6(4) ሞት የተፈረደበት
ማንኛውም ሰው ቅጣቱን ይቅርታ የመጠየቅ ወይም የማቃለል መብት አለው ። የሞት ፍርድ ይቅርታ፣ ይቅርታ ወይም ማሻሻያ በሁሉም ጉዳዮች ሊሰጥ
ይችላል። ይቅርታ እና ይቅርታ ሁሉም ይግባኝ ካለቀ በኋላ የሞት ፍርድ የተፈረደባቸው ሰዎች ጥፋታቸው ይቅርታ ሊደረግላቸው ወይም ቅጣቱ
ሊቀንስላቸው ይችላል። ይህ በራስ-ሰር ሊታሰብ ይችላል፣ በራስ ሰር ሊሰጥ ይችላል (ብዙውን ጊዜ የሞት ቅጣትን ለማስወገድ በዝግጅት ላይ ባሉ
ስልጣኖች ውስጥ) ወይም ማመልከት ሊኖርበት ይችላል። ይቅርታ እና ማስተላለፎች በመደበኛነት በሀገሪቱ ርዕሰ መስተዳድር፣ በመንግስት ወይም
በልዩ የይቅርታ ቦርድ ይሸለማሉ ። እንደነዚህ ያሉት ውሳኔዎች በመደበኛነት የምሕረት ድርጊት ናቸው እና ስለ ሰውየው ጥፋተኝነት ከመጠራጠር ጋር
የተገናኙ አይደሉም። ይቅርታ ወይም ይቅርታ መጠየቅ በሚያስፈልግበት ጊዜ፣ ይህን ማድረግ ከባድ እና ግራ የሚያጋባ ሊሆን ይችላል፣ ጠበቆችንም
ጨምሮ። እስረኞች እና ጠበቆቻቸው ስለ ማመልከቻው ሂደት እና ስለሚታሰቡት የመረጃ አይነት መረጃ እንዲኖራቸው ወቅታዊ እና ተገቢ ጥያቄ
እንዲያቀርቡ አስፈላጊ ነው። የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤቶች  የሞት ፍርድ የተፈረደባቸው ሁሉም ሰዎች ይቅርታ እንዲደረግላቸው እና
እንዲቀያየሩ ወዲያውኑ መታሰብ አለባቸው ። ይቅርታው ወይም ይቅርታው ለምን እንደተሰጠ ወይም እንዳልተሰጠ የሚገልጹ ምክንያቶችን ጨምሮ
እንደዚህ ያሉ ጥያቄዎችን ግምት ውስጥ ማስገባት ትርጉም ያለው እና ግልጽ መሆን አለበት ።  ይህ ገና ያልተከሰተ ከሆነ የሞት ፍርድ
የተፈረደባቸው ሰዎች እና ጠበቆቻቸው እንዴት እና መቼ ለይቅርታ ወይም ለክፍያ ማቅረቢያ ማመልከቻ ማቅረብ እንዳለባቸው ማሳወቅ አለባቸው። 
የሞት ፍርድ የተፈረደባቸው ሰዎች እና ጠበቆቻቸው አግባብነት ያለው ጥያቄ እንዲያቀርቡ በይቅርታ እና በተጓዥ ባለስልጣናት ስለሚታሰበው የመረጃ
አይነት ሊነገራቸው ይገባል። ይህ በማይሆንበት ጊዜ, ይህ አስፈላጊ መከላከያዎችን አለመስጠት እና የሞት ቅጣት ሊጣል ወይም ሊተገበር አይችልም
ማለት ነው. አንቀጽ 6(5) እድሜያቸው ከአስራ ስምንት ዓመት በታች በሆኑ ሰዎች በተፈፀመ ወንጀል የሞት ቅጣት አይቀጣም እና በነፍሰ ጡር
ሴቶች ላይ አይፈፀምም። NB ለአካለ መጠን ያልደረሱ እና እርጉዝ ሴቶችን ብቻ በመጥቀስ፣ አንቀጽ 6(5) በምክንያታዊነት ሊገለጽ የሚችለው
ከሞት ፍርድ እና ከሞት ፍርድ የተገለሉ ቡድኖችን ነው፣ እና ስለዚህ በዚህ ክፍል ውስጥ ከሌሎች ብዙ ጊዜ የማይካተቱ ቡድኖች ጋር የተያያዙ
ጉዳዮችን እናካትታለን ፡ የአእምሮ ሕመም ያለባቸው ሰዎች፡- የጤና እና አረጋውያን እስረኞች. ነፍሰ ጡር ሴቶች እና ትናንሽ ልጆች እናቶች ICCPR
ከፀደቀበት ጊዜ ጀምሮ ሌሎች በርካታ ዓለም አቀፍ እና ክልላዊ ደረጃዎች (አስገዳጅ እና አስገዳጅ ያልሆኑ) እርጉዝ ሴቶችን እና በተጨማሪም ትናንሽ
ልጆችን እናቶች ጉዳይን ሸፍነዋል። ከነፍሰ ጡር ሴቶች ጋር በተያያዘ የተለያዩ መመዘኛዎች ከአይሲሲፒአር ጋር ተመሳሳይ የሆነ የቃላት አጻጻፍ
ሲጠቀሙ ፣ ሁለተኛው ክፍል እንዴት እንደተዘጋጀ ግን ከፍተኛ ልዩነት አለ። እ.ኤ.አ. በ 1984 የ ECOSOC Safeguard 3 እንደገለጸው የሞት
ፍርድ 'በአዲሶቹ እናቶች' ላይ አይፈፀምም (ስለዚያ ቃል ተጨማሪ ማብራሪያ ሳይኖር); እ.ኤ.አ. በ1990 የወጣው የአፍሪካ የሕፃናት መብትና
ደህንነት ቻርተር አንቀጽ 30(ሠ) ክልሎች ‘በጨቅላ ሕፃናት እና በትናንሽ ልጆች እናቶች ላይ’ የሞት ፍርድ እንዳይተላለፍ (እድሜን ሳይገልጽ)
እንዲከለከሉ ይደነግጋል። * እ.ኤ.አ. በ 2003 የአፍሪካ የሴቶች መብት ቻርተር የወጣው ፕሮቶኮል አንቀጽ 4(2)(j) 'ነርሲንግ ሴቶች' መገደል
ይከለክላል (ያለ ተጨማሪ ማብራሪያ)። እና እ.ኤ.አ. በ2004 የወጣው የአረብ የሰብአዊ መብት ቻርተር አንቀጽ 7(2) ‘ አጠባ እናት ከወለደችበት ቀን
አንሥቶ በሁለት ዓመት ጊዜ ውስጥ እንድትገደል’ ይደነግጋል ። የአውሮፓ ኅብረት የሞት ቅጣት መመሪያ ‘በሚከተሉት ላይ የሞት ቅጣት ሊጣልበት
እንደማይችል ይገልጻል፡- አዲስ እናቶች’፣ 37 ‘አዲሷ እናቶች’ ገና ጡት እያጠቡ እንደሆነ ይቆጠራሉ። 38 በሁሉም ሁኔታዎች፣ አንድ ልጅ በእሷ ላይ
በጣም ጥገኛ በሆነበት ጊዜ እናትን ላለመግደል የሚያሳስብ ነገር ያለ ይመስላል ። ሆኖም ዋናው ትኩረት ሊሰጠው የሚገባው፣ በአረብ ቻርተር
አንቀጽ 7(2) ላይ እንደተገለጸው፣ ‘በሁሉም ጉዳዮች የጨቅላ ሕፃናት ጥቅም ተቀዳሚ ትኩረት ሊሰጠው ይገባል’ የሚለው ነው። † በምንም ደረጃ
እናት እንድትገደል ለልጁ የሚጠቅም ነገር ላይሆን ይችላል ፤ ምክንያቱም ሕፃኑ ራሱን የመንከባከብ አቅም ውስንነት (በተለይም በሕፃንነቱ) እና
ባላቸው ጠንካራና ብዙ ጊዜ ልዩ የሆነ ግንኙነት ስላላቸው ነው። ከእናት ጋር. እናትየው ለልጁ ብቸኛዋ ተንከባካቢ ብትሆን ይህ ምናልባት የበለጠ
ሊሆን ይችላል ። የተባበሩት መንግስታት የህጻናት መብቶች ኮሚቴ ቀደምት ልጅነትን ' ከ8 አመት በታች የሆነ ጊዜ' ሲል ገልጿል። 39 ይህ 'ትናንሽ
ልጆች' ምን እንደሚሆኑ ሲወስኑ ጠቃሚ አመላካች ሊሆን ይችላል ፣ ምንም እንኳን የነባር ስምምነቶች ፈጣሪዎች ካሰቡት በላይ ሊሆን ይችላል ።
ጡት ማጥባት ለጨቅላ ህጻናት እና ለትንንሽ ልጆች ጤናማ የህይወት ጅምር ለማቅረብ እንደ ወሳኝ ጣልቃገብነት ይታወቃል ። 40 የዓለም ጤና
ድርጅት ከልደት እስከ 6 ወር ብቻ ጡት ማጥባትን ይመክራል ከዚያም ከተጨማሪ ምግብ ጋር እስከ ሁለት አመት ወይም ከዚያ በላይ ጡት
ማጥባት; 41 ስለዚህ ሁሉም የሚያጠቡ እናቶች ጡት በማጥባት ጊዜም ቢሆን የልጁን የምግብ ፍላጎት ማሟላት እንዲቀጥል ከሞት መከላከል
አለባቸው ። ለረጅም ጊዜ የሚቆይ ጡት ማጥባት (ማለትም ከሁለት አመት በላይ) ከበቂ ማሟያ አመጋገብ ጋር ሲገናኝ ህጻናት ለጤና ተስማሚ የሆኑ
ቁልፍ ንጥረ ነገሮችን እንዲያገኙ ያስችላል * የ2013 አጠቃላይ አስተያየት በዚህ አንቀጽ ላይ የአፍሪካ የህጻናት መብትና ደህንነት ኤክስፐርቶች
ኮሚቴ በዚህ ጉዳይ ላይም አላብራራም። † ይህ የ1989 የሕፃናት መብቶች ኮንቬንሽን አንቀጽ 3ን ያስተጋባል። እድገት ። 42 ነገር ግን፣ ጡት
ማጥባት የእናቶች እንክብካቤ ወይም የጨቅላ ህጻናት ፍላጎት መስፈርት ብቻ ተደርጎ ሊወሰድ አይገባም ። በተለይም በማንኛውም ምክንያት ጡት
የማያጠቡ እናቶችም ከሞት ጥበቃ ሊደረግላቸው ይገባል ። በመጨረሻም፣ የአባት የሞት ፍርድ የተፈረደበት ልጅ ላይ የሚያሳድረው ተፅዕኖም
ሊታሰብበት ይገባል። እ.ኤ.አ. በ 2012 የተደረገ ጥናት እንደሚያሳየው ልጆች በአባት መታሰር እናቶች የሚችሉትን ያህል ሊጎዱ ይችላሉ ፣ 43 እና
በማንኛውም ሁኔታ የልጁ ጥቅም አባት ሞት ከተፈረደበት እና / ወይም ከተገደለ በጣም አይቀርም። የአፍሪካ የሕፃናት መብትና ደህንነት
ኤክስፐርቶች ኮሚቴ አጠቃላይ አስተያየቱን 1 የአፍሪካ የሕፃናት መብትና ደህንነት ቻርተር አንቀጽ 30 እትም ላይ፣ በእስር ላይ ያሉ እናቶችን ልጆች
በሚመለከት ጉዳይ ላይ አድርጓል። አንቀጽ 30 በብቸኛ ወይም የመጀመሪያ ተንከባካቢ መታሰር ለተጎዱ ሕጻናት ተፈጻሚነት ይኖረዋል የሚል አቋም
ይዟል ። 44 የተባበሩት መንግስታት የህጻናት መብት ኮሚቴ በእናቶች ላይ ብቻ ሳይሆን በወላጆች ላይ ሞት በሚፈረድበት ጊዜ የልጁን ጥቅም
ግምት ውስጥ ማስገባት ስለሚቻልባቸው ዘዴዎች ከክልሎች መረጃ መጠየቅ ጀምሯል. 45 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል
ጉዳዩን በሁለንተናዊ ወቅታዊ ግምገማ ሂደት እና በህጻን መብቶች ላይ ባሳለፉት ውሳኔዎች ተመልክቷል ። 46 የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት
ውጤቶች  ሞት የተፈረደባቸው የማንኛውም ሰው ልጆች ጥቅም ቅጣቱ በሚቀጣበት ጊዜ፣ ከቅጣቱ በኋላ በሚቀርቡ ይግባኞች እና ለመፈጸም
ውሳኔ በሚሰጥበት ጊዜ ቅድሚያ የሚሰጠው ጉዳይ መሆን አለበት። እናት ወይም አባት ምንም ይሁን ምን እንዲህ ዓይነት ግምት ውስጥ መግባት
አለባቸው .  የሞት ፍርድ ካልተፈረደ ወይም በኋላ ከተሰረዘ፣ የትኛውም የእስር ቅጣት ርዝማኔን ጨምሮ የአማራጭ ቅጣቶችን ወይም እርምጃዎችን
በሚወስኑበት ጊዜ የልጁ ጥቅም ቀዳሚ ግምት ውስጥ መግባት አለበት።  የሚያጠቡ እናቶች ለየትኛውም ጡት በማጥባት በልዩ ሁኔታ እና
በማያገለግል ሁኔታ መደገፍ አለባቸው ። የአእምሮ ሕመም ያለባቸው ሰዎች 'እብዶች' እስረኞች እንዲገደሉ የሚከለክለው ክልከላ እንደ ልማዳዊ
ዓለም አቀፋዊ ሕግ አካል ቀርቧል። . ይህ መርህ በትሪንዳድ እና ቶቤጎ ውስጥ የሚገኘው ፒትማን v ዘ ስቴት ጨምሮ በህግ ላይ ተገልጿል ፣ ይህም
'መንግስት ጉልህ የሆነ የአእምሮ እክል ያለበትን ወይም የአእምሮ ህመም ያለበትን ማንኛውንም ሰው በሞት ሊገድል ወይም ሊገድል እንደማይችል እና
አስፈላጊ መሆኑን ያረጋገጠውን የረጅም ጊዜ መርህ ያረጋግጣል። እንዲህ ያለውን እክል/በሽታ ለመወሰን የሕክምና ማስረጃ ያግኙ። 48 የአእምሮ
ጤና ግንዛቤ እድገት ማለት በተግባራዊ ቋንቋ እና በተወሰዱ እርምጃዎች ላይ ለውጦች ያስፈልጋሉ። የወንጀል አድራጊ የአእምሮ ጤና ፍላጎቶች ልክ
እንደሌሎች የጤና ፍላጎቶች በተመሳሳይ መንገድ መታከም አለባቸው። አንዳንድ ሰዎች የአዕምሮ ጤና ችግር ያለባቸው እስር ቤት የሚገቡት እና
ሌሎች ደግሞ በእስር ቤት ውስጥ እያሉ የአእምሮ ጤና ችግር ያጋጥማቸዋል (‘የሞት ፍርድ ክስተት’ን ጨምሮ፣ ለረጅም ጊዜ እና ብዙ ጊዜ በብቸኝነት
በሚታሰሩ የሞት ፍርዶች ምክንያት የሚደርስ የአእምሮ ጉዳት፣ ስለ መጪው አፈፃፀም እውቀት )። የትኛውም ቡድን በመግደል ሕይወትን መከልከል
የለበትም። የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ የአእምሮ ጤና ባለባቸው ሰዎች ላይ መገደል (ወይም ቀጣይነት ያለው እስራት) ጨካኝ፣
ኢሰብአዊ እና አዋራጅ የሆነ ቅጣት እንደሆነ ተገንዝቧል ። 49 * በማናቸውም ምክንያት ጡት የማታጠቡ እናቶች ከሞት ጥበቃ ሊያገኙ ሲገባቸው
በተለይም በባለሥልጣናት የተደረጉ ድርጊቶች ወይም ግድፈቶች ወይም የእስር ቤት ሁኔታዎች ጡት ማጥባት ማቆም ወይም አለመጀመሩ ምክንያት
ከሆነ ይህ በጣም አስፈላጊ ነው. ለምሳሌ እናትየው ጨቅላ ልጇን ለተወሰኑ ቀናት እንዳትመለከት ወይም እንድትመገብ የተከለከለችበት ቦታ ወይም
የእስር ቤቱ አመጋገብ በጣም ደካማ ከመሆኑ የተነሳ የእናት ጡት ወተት ማምረት የማትችል ከሆነ ነው። የአእምሮ ሕመምን ለመግለጽ ጥቅም ላይ
የሚውለውን ቋንቋ በተመለከተ፣ 'ያበዱ' ሰዎች አሁን አድሎአዊ እና አክብሮት የጎደላቸው እንደሆኑ ተደርገው ይወሰዳሉ፣ ብቃትን የሚነኩ አጠቃላይ
የአእምሮ ሕመም ጉዳዮችን ለመሸፈን በጣም ገዳቢ ሊሆን ይችላል እና በሕጋዊ ይልቁንም በተለምዶ ጥቅም ላይ የሚውለው ሐረግ ነው። ከሕክምና
አውድ ይልቅ. ከዚህ ጋር ትይዩ የሆነ የአዕምሮ እክል ጉዳይ፣ አንዳንድ ጊዜ (በተለይ በአሮጌ ጽሑፎች) እንደ 'የአእምሮ ዝግመት' ተብሎ የተቀየሰ
ነው። የአእምሯዊ ስንኩልነት ' ከልደት ጀምሮ በአእምሮ ስራ ላይ ያሉ ጉድለቶች እና የእለት ተእለት ህይወት መስፈርቶችን ለመቋቋም አስፈላጊ በሆኑ
የማስተካከያ ክህሎት ቦታዎች ላይ ያሉ ውስንነቶች ' በማካተት ይገለፃል ። 50 አንድ ሰው የአእምሮ ሕመም ሳይሰማው የአእምሮ እክል ሊኖረው
ይችላል። እንደነዚህ ያሉት ሰዎች በአካል ጉዳተኞች መብቶች ኮንቬንሽን ስር የተጠበቁ ናቸው። የአእምሯዊ እክል በወንጀል ፍትህ ሂደቶች ውስጥ
ብዙ ጊዜ አይታወቅም እና ስቴቶች የአእምሮ እክል ምን እንደሆነ (እና ማን ከሞት ነፃ መሆን እንዳለበት) በጣም ጠባብ እይታ ሊወስዱ ይችላሉ።
በተናጥል፣ ወንጀሉ በሚፈፀምበት ጊዜ በአእምሮ ህመም ሲሰቃዩ የነበሩ ሰዎች ‘ በራሳቸው ጥፋት የተጠረጠሩበትን ወንጀል ከመፈጸም መቆጠብ
ካልቻሉ’ ከወንጀል ተጠያቂነት ነፃ መሆን አለባቸው ። 51 የአእምሮ ሕመም አንድን ሰው ከወንጀል ተጠያቂነት ሙሉ በሙሉ ነፃ ካላደረገ፣ ይህ ሆኖ
ግን ኃላፊነታቸውን ሊቀንስ እና ዋና ያልሆነ ቅጣት ሊጣልበት ይችላል ማለት ነው። ለድርጊታቸው በአካል ምክንያት ተጠያቂ ያልሆኑ ሰዎች (እንደ
እንቅልፍ መራመድ * ወይም የሚጥል በሽታ) ከተቀነሰ ተጠያቂነት ተመሳሳይ ግምት ውስጥ መግባት አለባቸው። የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት
ውጤቶች  የአእምሮ ሕመም እና የአእምሮ እክልን በሚመለከቱ ደረጃዎች ውስጥ ቋንቋ የአካል ጉዳተኞች መብቶችን የሚያከብር መሆን አለበት።
በተለይም እንደ 'እብድ' እና 'ዘገየ' ያሉ ቃላት መተካት አለባቸው፣ ለምሳሌ እንደ 'የአእምሮ ህመም' እና 'ልዩ ፍላጎቶች' ባሉ ቃላት መተካት አለባቸው።
 የሞት ፍርድን በመጠባበቅ ላይ እያሉ በአእምሮ ህመም የሚሰቃዩ ሰዎች ጤንነታቸው የጀመረው በእስር ቤት ወይም በእስር ላይ እያለ በሞት
ሊቀጣ አይገባም ። የእስራት ሁኔታ ወይም የመገደል ዛቻ ሳይቀየር ጤንነታቸው ሊታረም የማይችል ከሆነ ፣ ሁኔታው ወ ​ ይም ቅጣቱ መቀየር አለበት። 
በአእምሯዊም ሆነ በአካላዊ ምክንያቶች ወንጀሉ በተፈፀመበት ወቅት ለድርጊታቸው ተጠያቂ ያልሆኑ ሰዎች በደረሰባቸው የኃላፊነት ማነስ መጠን
ከጥፋታቸው ነጻ ወይም መቀነስ አለባቸው። አረጋውያን እስረኞች የተወሰኑ ብሄራዊ እና ክልላዊ መመዘኛዎች የሞት ቅጣት ተግባራዊ የሚሆንበት
ከፍተኛ የዕድሜ ገደብ አላቸው። የአሜሪካ የሰብአዊ መብቶች ኮንቬንሽን ወንጀሉ በተፈፀመበት ወቅት ከ 70 በላይ የሆኑትን መገደል ይከለክላል.
ቻይና ለፍርድ በሚቀርብበት ጊዜ 75 እና ከዚያ በላይ ለሆኑ ሰዎች የሞት ቅጣት አትጥልም ፣ ልዩ ጭካኔ የተሞላበት ግድያ ከፈጸሙ በስተቀር ፣ 52
፣ ካዛኪስታን ግን ማንም ሰው 65 ዓመት የሞላው ቅጣት በሚቀጣበት ጊዜ መገደል ይከለክላል ። ECOSOC የደህንነት ጥበቃዎችን ተግባራዊ
ለማድረግ ባወጣው የውሳኔ ሃሳብ (ውሳኔ 1989/64፣ ቁጥር 1(ሐ)) ሁሉም አባል ሀገራት ' አንድ ሰው ሞት የማይፈረድበት ወይም የማይቀጣበት
ከፍተኛ ዕድሜ' እንዲወስኑ አሳስቧል። ይህ የከፍተኛ ዕድሜ ጽንሰ-ሀሳብ (ብዙውን ጊዜ ከወንጀል ወይም የቅጣት ውሳኔ ጋር የተቆራኘ) በተወሰኑ
የዓለም ክልሎች (በተለይ በአሜሪካ እና በቀድሞ የሶቪየት ዩኒየን አባል አገራት) የተቋቋመ ነው ። ኮሚቴው ይህ በአለምአቀፍ ደረጃ ተፈፃሚነት ያለው
መሆኑን ለማየት ሊፈልግ ይችላል። የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤት * አንዱ ማሳያ የዩናይትድ ኪንግደም (እንግሊዝ እና ዌልስ) 'የብሪያን
ቶማስ ክስ ሚስቱን በመግደል ወንጀል ተከሷል ። የእሱ መከላከያ በ"ሌሊት ሽብር ጥቃት" ( ከእንቅልፍ መራመድ ጋር ተመሳሳይ) ውስጥ በነበረበት
ጊዜ ገድሏታል . አቃቤ ህግ በክሱ ላለመቀጠል ወሰነ።' ከህግ ኮሚሽን የተወሰደ የወንጀል ተጠያቂነት፡ እብደት እና አውቶማቲዝም፡ የውይይት
ወረቀት፣ ሎንደን፣ ጁላይ 23 ቀን 2013፣ ገጽ. 10.  የሞት ፍርድ ሊፈረድበት ወይም ሊተገበር የማይችልበት ከፍተኛ የዕድሜ ገደብ መኖር
አለመኖሩን ያስቡ ። አንቀፅ 6(6) በዚህ አንቀጽ ውስጥ በማንኛውም የመንግስት አካል የሞት ቅጣትን ለማዘግየት ወይም ለመከልከል ምንም ነገር
አይቀርብም ። NB እዚህ ላይ የተካተቱት ጉዳዮች እንደ መሻር አካል ሆነው መወሰድ ያለባቸውን ወይም የማይገባቸውን ድርጊቶች ፣ ወደ መሻር
መንገድ ወይም ከመጥፋት በኋላ ቀጣይ ኃላፊነቶች ጋር የተያያዙ ናቸው። የሞት ቅጣትን ማስፋፋት ወይም እንደገና ማስጀመር ከዓለም አቀፍ እና
ከክልላዊ የሰብአዊ መብት አካላት ሰፊ የሕግ ዕውቀት አለ ይህም የሞት ቅጣት የሚያስቀጣ ወንጀሎች መስፋፋት ከ ICCPR አንቀጽ 6 ጋር
የማይጣጣም ነው። የአሜሪካ የሰብአዊ መብቶች ኮንቬንሽን አንቀጽ 4(2) የሞት ቅጣት አተገባበር ' አሁን ወደማይተገበርባቸው ወንጀሎች አይራዘም
' ይላል። የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ ' የሞት ቅጣትን ተግባራዊነት ወሰን ማራዘም ከአለም አቀፍ የሲቪል እና የፖለቲካ መብቶች
ቃል ኪዳን አንቀጽ 6 ጋር ተኳሃኝነት ላይ ጥያቄዎችን ያስነሳል. እ.ኤ.አ. በ 2005 የቀድሞው የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን
አሁንም የሞት ቅጣትን የሚጠብቁ ሁሉም ግዛቶች ' አሁን የማይመለከተውን ወንጀሎች እንዳያራዝሙ' አሳስቧል ። 54 የተባበሩት መንግስታት
ከዳኝነት ውጭ፣ ማጠቃለያ ወይም የዘፈቀደ ግድያ ልዩ ራፖርተር “ የሞት ቅጣት ተፈጻሚነት ወሰን በፍፁም ሊራዘም አይገባም” ሲል ገልጿል። የሞት
ቅጣትን የማስወገድ አዝማሚያ ።' 56 የሞት ቅጣትን የሚከለክሉ አንዳንድ ዓለም አቀፍ ደረጃዎችም እንደገና መጀመሩን ይከለክላሉ፣ በተለይም
የአሜሪካ የሰብአዊ መብቶች ኮንቬንሽን፣ በአንቀጽ 4(3) ላይ 'የሞት ቅጣት ባጠፉት ግዛቶች እንደገና አይቋቋምም' ይላል። በተጨማሪም የተባበሩት
መንግስታት ዋና ፀሃፊ እ.ኤ.አ. በ 2009 የሞት ቅጣትን አስመልክቶ ባወጣው ሪፖርት ላይ “የሞት ቅጣትን የሻረ መንግስት በምንም መልኩ ምንም
አይነት አስተዋጽኦ ሊያደርግ አይችልም” እና ይህ “እንደ አመክንዮአዊ መግለጫ” እንዳለው አረጋግጠዋል ። የሞት ቅጣት ወደነበረበት መመለስ
መከልከል '. 57 የሚመከር የአጠቃላይ አስተያየት ውጤቶች  የተሰረዘ ወይም ከዚህ ቀደም ያልተተገበረበት ወንጀል የሞት ቅጣትን ከማስተዋወቅ
ወይም ከማስተዋወቅ መከልከል አለበት ።  የሞት ቅጣትን የሰረዙ ፍርዶች እንደገና ከማቋቋም መከልከል አለባቸው ። ከዚህ ቀደም
በተፈረደባቸው ሰዎች ላይ የመሰረዝ ተፈፃሚነት የሞት ፍርድ የተፈረደባቸው ሰዎች በቀጣይ ቀላል ቅጣት ሊጠቀሙ ይችላሉ የሚለው የሞት ቅጣት
ሲሰረዝ በአሁኑ ጊዜ በሞት ፍርድ የተፈረደባቸው ሰዎች ቅጣታቸው እንዲቀለበስ ማድረግ ነው። ይህ የማስወገድ አስፈላጊ አካል ነው። አንድ
መንግስት የሞት ቅጣትን ከመጽሃፍቱ ሲያነሳ ሰዎችን መግደል ለጥፋተኝነት ተገቢ ምላሽ አይደለም ስለዚህም ተጨማሪ ግድያዎችን መፈፀም
እንደሌለበት ያስረግጣል። ወንጀለኞች ቅጣቱን መጀመሪያ ላይ መቀበል አለባቸው የሚለው ክርክር አያይዘውም ፡ የሰብአዊ መብት ህግ የረዥም ጊዜ
መርህ ነው (ለምሳሌ ICCPR አንቀጽ 15(1) ይመልከቱ) የቅጣት ቅነሳ እስረኞችን ማገልገል ይጠቅማል። * ይህ በ * ውስጥ የበለጠ ተዛማጅነት
ያለው ይህ የወንጀል ህጎች እና የወንጀል እቀባዎች ( በአጠቃላይ መርሆዎች መሠረት ወንጀለኛ ከሆነው ድርጊት በስተቀር) የ nulla poena sine
lege መርህ አካል ነው። በብሔር ብሔረሰቦች ማህበረሰብ እውቅና ያገኘ የህግ ወንጀሎች - በሞት ቅጣት ጉዳዮች ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች,
መሰረዝ ማለት የቅጣቱ ርዝመት ብቻ ሳይሆን የቅጣቱ አይነት ይቀየራል, የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤት  የሞት ቅጣት ሲሰረዝ, በአሁኑ
ጊዜ በሞት ፍርድ የተፈረደባቸው. የቅጣት ማቅለያ ሊደረግላቸው ይገባል።በማቆያ ግዛቶች ላይ የሚጣሉት ግዴታዎች የሞት ቅጣትን ለሰረዙ
ክልሎች በድርጊትም ሆነ በቸልተኝነት የሞት ቅጣትን በሌሎች ላይ ላለመጠቀም የሞራል፣ የህግ እና የፖለቲካ ግዴታዎች አሉባቸው። 58 ይህ ማለት
የሞት ቅጣትን በሚያስከትሉ ወይም በሚያስከትሉ መንገዶች አቦሊሽኒስት መንግስታት ከግዛቶች ጋር መሳተፍ የለባቸውም ማለት ነው ። እነዚህም
የሚከተሉትን ያጠቃልላሉ፡-  በሞት ቅጣት ሊደርስባቸው የሚችሉ ሰዎችን አሳልፎ አለመስጠት ወይም አለማባረር፣ በከባድ ወንጀል የተጠረጠሩ
ወይም የተፈረደባቸው፣ 59  የሞት ቅጣት በሚቀጣበት ጊዜ ጥቅም ላይ ሊውሉ የሚችሉ ዕቃዎችን ወደ ሪቴንቴኒስት ግዛቶች አለመላክ ፣ ለምሳሌ
ገዳይ መርፌ ለመወጋት የሚያገለግሉ መድኃኒቶች፣ 60  ዒላማ የተደረገባቸው ወንጀሎች የሞት ቅጣት ሊያገኙባቸው ለሚችሉ ለህግ አስከባሪ
ፕሮግራሞች የገንዘብ፣ የቴክኒክ፣ የህግ አውጭ ወይም ሌላ ድጋፍ አለመስጠት ። የሚመከር አጠቃላይ አስተያየት ውጤቶች  የሞት ቅጣትን
የሰረዙ አገሮች በድርጊት ወይም በመሳት ድጋፍ ወይም ማመቻቸት በሌሎች አገሮች የሞት ቅጣት እንዲጣልባቸው ወይም እንዲጠቀሙበት ማድረግ
እንደሌለባቸው መመዘኛዎች መግለጽ አለባቸው። በተለይም፡- o የሞት ፍርድ ወይም ሞት ሊፈረድባቸው የሚችሉ ሰዎችን አሳልፎ የመስጠት ወይም
የማፈናቀል ክልከላ ሊኖር ይገባል ፤ ይህም ውጤታማ እና ህጋዊ አስገዳጅ ዋስትና ካልተሰጠ በስተቀር የሞት ቅጣት ሊደርስባቸው እንደማይችል
ነው። o የሞት ቅጣት በሚቀጣበት ጊዜ ዕቃ ወደ ውጭ መላክ የተከለከለ ነው። ሁለት ጊዜ ጥቅም ላይ የሚውሉ ሸቀጦች፣ ከሞት ቅጣት ጋር
ተያያዥነት ያላቸው እና ተያያዥነት የሌላቸው አጠቃቀሞች (ለምሳሌ፣ ገመድ)፣ ቢያንስ የመጨረሻ ተጠቃሚ-ሁሉም ድንጋጌዎች ከሞት ቅጣት ጋር
በተያያዘ ወደ አጠቃቀሞች የመቀየር አደጋን ለማጉላት መካተት አለባቸው።

o የሞት ቅጣት አጠቃቀምን የሚያመቻቹ የሕግ አስከባሪ ፕሮግራሞች አካል የገንዘብ፣ የቴክኒክ፣ የሕግ አውጭ ወይም ሌላ ድጋፍን መጠቀም
የተከለከለ ነው ።

ሰብአዊነት ወዘተ).
መርሁ ማለት ደግሞ ወንጀለኞች ወደ ኋላ በሚመለሱ ቀላል አረፍተ ነገሮች ተጠቃሚ መሆን አለባቸው ፡ ወንጀሉ ከተፈጠረ በኋላ ቀላል ቅጣት
ከተሰጠ፣ ያ ቀላል ቅጣት ወደ ኋላ ተመልሶ ተግባራዊ ይሆናል።
1
የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል፣ የዳኞች እና የጠበቆች ነፃነት የልዩ ራፖርተር ሪፖርት፣
ገብርኤላ ክኑል፣ ሰኔ 7 ቀን 2012፣ A/HRC/20/19፣ መጋቢት 26 ቀን 2014 በ
http://www.ohchr.org/EN /ጉዳዮች/ዳኝነት/ገፆች/አመታዊ.aspx.
2
የተባበሩት መንግስታት መርሆዎች እና መመሪያዎች በወንጀል ፍትህ ስርአቶች ውስጥ የህግ ድጋፍ ማግኘትን በተመለከተ, መርህ 3.
3
የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚሽን, 62
ኛ
ክፍለ ጊዜ, በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች የፍትህ አስተዳደር ጉዳይ
- በንዑስ ኮሚሽኑ ልዩ ዘጋቢ የቀረበ ሪፖርት. በሰብአዊ መብቶች ማስተዋወቅ እና ጥበቃ ላይ
, ኢማኑኤል ዲካው, ጃንዋሪ 13 ቀን 2006, ኢ / CN.4/2006/58, አንቀፅ. 21 (Decaux መርሆዎች), መርህ 14.
4
የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ምክር ቤት, ዳኞች እና ጠበቆች ነፃነት ላይ ልዩ ራፖርተር ሪፖርት,
ሊዮናርዶ Despouy, 18 ጥር 2007, A/HRC/4/25, 26 ማርች 2014 በ
http በኩል ደረሰ: //www.ohchr.org/EN/ጉዳዮች/Judiciary/ገጾች/Annual.aspx።
5
ሦስተኛው የጄኔቫ ስምምነት ከጦርነት እስረኞች አያያዝ ጋር በተያያዘ እ.ኤ.አ. ነሐሴ 12
ቀን
1949 አንቀፅ 84
. በጦርነት ጊዜ የሲቪል ሰዎች ጥበቃ, ነሐሴ 12 ቀን 1949, አንቀጽ 66. 8 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ, አጠቃላይ አስተያየት
ቁጥር 29: የአስቸኳይ ጊዜ ሁኔታዎች (አንቀጽ 4), ነሐሴ 31, 2001, CCPR/C/21/Rev.1/ አክል.11, አንቀጽ. 11. 9 የተባበሩት መንግስታት
የሰብአዊ መብት ኮሚቴ, አጠቃላይ አስተያየት ቁጥር 29: የአስቸኳይ ጊዜ ሁኔታዎች (አንቀጽ 4), ነሐሴ 31 ቀን 2001,
CCPR/C/21/Rev.1/Add.11, para. 15. 10 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ, 21 ኛ ክፍለ ጊዜ, አጠቃላይ አስተያየት ቁጥር
13: አንቀጽ 14 (የፍትህ አስተዳደር), 1 ጥር 1984, አንቀፅ. 4. 11 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ, 90 ኛ ክፍለ ጊዜ, አጠቃላይ
አስተያየት ቁጥር 32: አንቀጽ 14: በፍርድ ቤቶች እና በፍርድ ቤቶች ፊት የእኩልነት መብት እና ፍትሃዊ ዳኝነት የማግኘት መብት, ነሐሴ 23 ቀን
2007, CCPR/C/GC/32, አንቀጽ. 22. 12 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል፣ 27 ኛው ክፍለ ጊዜ፣ በዘፈቀደ እስራት ላይ
የስራ ቡድን ሪፖርት፣ ሰኔ 30 ቀን 2014፣ A/HRC/27/48፣ paras. 66-67። 13 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል፣ 27 ኛ
ክፍለ ጊዜ፣ በዘፈቀደ እስራት ላይ የስራ ቡድን ሪፖርት፣ ሰኔ 30 ቀን 2014፣ A/HRC/27/48፣ አንቀፅ። 69. 14 Federico Andreu-
Guzman, ወታደራዊ ስልጣን እና ዓለም አቀፍ ህግ: ወታደራዊ ፍርድ ቤቶች እና አጠቃላይ የሰብአዊ መብት ጥሰቶች (ጥራዝ 1), የአለም አቀፍ
የህግ ባለሙያዎች ኮሚሽን, ጄኔቫ, 2004, p. 76 (ወታደራዊ ስልጣን እና ዓለም አቀፍ ህግ). 15 የሰብአዊ መብቶች ጉባኤ፣ 28 ኛ ጉባኤ፣
በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች የፍትህ አስተዳደር እና የጠቃላይ የፍትህ ስርዓቱ የሰብአዊ መብት ጥሰትን ለመከላከል በሚኖረው ሚና ላይ በተካሄደው
የባለሙያዎች ምክክር ላይ የተካሄደው ውይይት ማጠቃለያ ጥር 29 ቀን 2005 ዓ/ም አ/ሰ/28/ 32. 16 ወታደራዊ ሥልጣን እና ዓለም አቀፍ ሕግ,
ገጽ. 75. 17 ወታደራዊ ስልጣን እና ዓለም አቀፍ ህግ, ገጽ 74-5. 18 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል ፣ 13 ኛ ክፍለ-ጊዜ ፣
ሽብርተኝነትን በሚዋጉበት ጊዜ የሰብአዊ መብቶችን እና መሰረታዊ ነፃነቶችን በማስተዋወቅ እና በመጠበቅ ላይ የልዩ ራፖርተር ሪፖርት ፣ ማርቲን
ሼኒን፡ የግብፅ ተልዕኮ ፣ A/HRC/13/37/ add.2 ፣ para . 33. 19 የአለም ፋክት ቡክ (ያልተሰራ)፣ የሲአይኤ ድህረ ገጽ፣ እ.ኤ.አ. ጁላይ 10 ቀን
2014 በ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2094.html ገብቷል። 20 'የዲሞክራቲክ
ሪፐብሊክ ኮንጎ (ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ) የህግ ስርዓት እና ምርምር፡ አጠቃላይ እይታ'፣ ታህሣሥ
2007፣ GlobaLex ድረ-ገጽ፣ እ.ኤ.አ. ጁላይ 10 ቀን 2014 በ
http://www.nyulawglobal.org/globalex/democratic_republic_congo.htm#_Toc182803286 ገብቷል ። 21 የአለም
ፋክት ቡክ (ያለተ)፣ የሲአይኤ ድህረ ገጽ፣ በጁላይ 10 ቀን 2014 በ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-
factbook/fields/2094.html ላይ ደረሰ። ጋቦን - የፍትህ ስርዓት - 2014, ኢንሳይክሎፔዲያ ኦቭ ዘ ኔሽንስ, ጁላይ 10 ቀን 2014 በ
http://www.nationsencyclopedia.com/Africa/Gabon- JUDICIAL-SYSTEM.html ላይ ደረሰ። 22 የኪንግ ሁሴን ድህረ ገጽ
(ያለበት)፣ መንግስት፡ የፍትህ ቅርንጫፍ፣ በጁን 12 2014 በ http://www.google.jo/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&cad=rja&uact=8&ved= ላይ ገብቷል። 0CDUQFjAD&url=http
%3A%2F%2Fwww.kinghussein.gov.jo%2Fgovernment4.html&ei=PqeZU_n7ENGV7AaC8oH4Dw&usg=AFQjCNF
FOxR7HKsS2O8Olz2iBeMyj09.3 23 ወታደራዊ ሥልጣን እና ዓለም አቀፍ ሕግ, ገጽ. 73. 24 ወታደራዊ ስልጣን እና ዓለም አቀፍ ህግ,
ገጽ. 74. 25 ከዳኝነት ውጭ፣ ማጠቃለያ ወይም የዘፈቀደ ግድያ ላይ የልዩ ራፖርተር ሪፖርት፣ ፊሊፕ አልስተን፣ ጃንዋሪ 29 ቀን 2007፣
A/HRC/4/20፣ ታህሳስ 11 ቀን 2013 በ http://daccess- ods.un.org/access ደረሰ። nsf/Get?
ክፍት&DS=A/HRC/4/20&ላንግ=ኢ። 26 የባንግላዲሽ ጦር ሕግ 1951፣ በ26 ማርች 2014 በ
http://bdlaws.minlaw.gov.bd/print_sections_all.php?id=248 ደረሰ ። 27 የሞት ቅጣት አለም አቀፍ የውሂብ ጎታ፣ በ26 ማርች
2014 በ http://www.deathpenaltyworldwide.org/country-search-post.cfm?country=ማዳጋስካር ገብቷል ። 28
አራተኛው የጄኔቫ ስምምነት በጦርነት ጊዜ የሲቪል ሰዎችን ጥበቃ በተመለከተ, ነሐሴ 12 ቀን 1949, አንቀጽ 68, አንቀፅ. 2. 29 አራተኛው የጄኔቫ
ስምምነት በጦርነት ጊዜ ለሲቪል ሰዎች ጥበቃ, ነሐሴ 12 ቀን 1949, አንቀጽ 68, አንቀፅ. 2. 30 በዚህ መከራከሪያ ላይ ለበለጠ የስቃይ ክፍልን
ይመልከቱ። 31 'የዳግም የፍርድ ሂደት ወይም የይቅርታ ጥያቄ ከግድያው የመቆየት ውጤት ላይኖረው' ለሚለው ሁኔታ፣ የተባበሩት መንግስታት
የሰብአዊ መብት ኮሚቴ፣ 111 ኛ ክፍለ ጊዜ የላቀ ያልተስተካከለ ስሪት ፡ በጃፓን ስድስተኛ ወቅታዊ ሪፖርት ላይ የተመለከቱትን ማጠቃለያ ፣ CCPR
ይመልከቱ። /C/JPN/CO/6፣ አንቀፅ 13. 32 የተባበሩት መንግስታት መርሆዎች እና መመሪያዎች በወንጀል ፍትህ ስርአቶች የህግ እርዳታን
ማግኘት ላይ መመሪያ 3 . የሞት ቅጣት የሚደርስባቸው መብቶች ፣ ጁላይ 23 ቀን 1996፣ OP4. 35 የተባበሩት መንግስታት መርሆዎች እና
መመሪያዎች በወንጀል ፍትህ ስርአቶች ውስጥ የህግ እርዳታን ማግኘት ፣ መመሪያ 3(ረ)። 36 ለምሳሌ፡ አምነስቲ ኢንተርናሽናል፣ ኢራቅ፡ የአስር
አመታት በደል፣ መጋቢት 11 ቀን 2013፣ ለንደን፣ ገጽ. 49; የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል ፣ 13 ኛ ክፍለ-ጊዜ ፣ ሽብርተኝነትን
በሚዋጉበት ጊዜ የሰብአዊ መብቶችን እና መሰረታዊ ነፃነቶችን በማስተዋወቅ እና በመጠበቅ ላይ የልዩ ራፖርተር ሪፖርት ፣ ማርቲን ሼኒን፡ ሚሽን ወደ
ግብፅ፣ A/HRC/13/37/ add.2, para. 33. 37 EU, EU በሞት ቅጣት ላይ መመሪያዎች፡ የተሻሻለው እና የተሻሻለው እትም, 16 ሰኔ 2008.
38 ከአውሮፓ ህብረት ባለስልጣን, ሜይ 2014 መረጃ . በለጋ የልጅነት ጊዜ የሕፃናት መብቶች ፣ መስከረም 20 ቀን 2006፣
CRC/C/GC/7/Rev.1 40 ዩኒሴፍ፣ የሳምባ ምች እና ተቅማጥ፡ ለዓለማችን በጣም ድሃ ህጻናት ገዳይ የሆኑ በሽታዎችን እንዴት መቋቋም
እንደሚቻል፣ ሰኔ 2012; The Lancet, 'ዓለም የተረሱ ልጆች', The Lancet, Vol 361, No 9351, 2003, p. 1. 41 'ጡት ማጥባት'፣
2014፣ የዓለም ጤና ድርጅት ድህረ ገጽ፣ መጋቢት 26 ቀን 2014 በ http://www.who.int/topics/breastfeeding/en/ ገብቷል። 42
ዓለም አቀፍ የሕፃናት ምግብ ድርጊት አውታረ መረብ, ቀጥተኛ ግንኙነት. 43 አዴሌ ዲ. ጆንስ እና አግኒዝካ ኢ. ዋይናና-ዎቩና (eds.), የእስረኞች
ልጆች: የአዕምሮ ጤናን ለማጠናከር ጣልቃ-ገብነት እና ቅነሳዎች, የሃደርስፊልድ ዩኒቨርሲቲ, 2012 44 የአፍሪካ የሕፃናት መብትና ደህንነት
ኤክስፐርቶች ኮሚቴ, አጠቃላይ አስተያየት ቁጥር 1 ( የአፍሪካ የህጻናት መብትና ደህንነት ቻርተር አንቀጽ 30) "በታሰሩ እና በእስር ላይ ያሉ ወላጆች
እና የመጀመሪያ ደረጃ ተንከባካቢዎች" 2013 የአፍሪካ የህጻናት መብትና ደህንነት ኤክስፐርቶች ኮሚቴ አዲስ አበባ 2013 45 ለምሳሌ፡ የተባበሩት
መንግስታት የህጻናት መብት ኮሚቴ 64 ኛ ክፍለ ጊዜ የኩዌት ሁለተኛ ወቅታዊ ሪፖርት ላይ ምልከታዎችን ማጠቃለያ ፣ CRC/C/KWT/CO/2፣
para. 32; የተባበሩት መንግስታት የህጻናት መብቶች ኮሚቴ, 64 ኛ ክፍለ ጊዜ, የ 1833 ኛው ስብሰባ ማጠቃለያ ሪኮርድ, CRC/C/SR.1833,
አንቀጽ. 21; የተባበሩት መንግስታት የህጻናት መብቶች ኮሚቴ ፣ 66 ኛ ክፍለ ጊዜ፣ የሕንድ ሶስተኛ እና አራተኛ ወቅታዊ ሪፖርቶች ጥምር ጋር የተያያዙ
ጉዳዮች ዝርዝር፣ CRC/C/IND/Q/3-4፣ para. 4. 46 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ካውንስል, 27 ኛው ክፍለ ጊዜ, የሞት ቅጣት
ጥያቄ: የዋና ጸሃፊው ሪፖርት, A/HRC/27/23, paras. 65-68። 47 የሞት ቅጣት በአለም አቀፍ፣ 'የአእምሮ ህመም'፣ የሞት ቅጣት አለም አቀፍ
ድህረ ገጽ፣ ታህሳስ 20 ቀን 2011፣ ኦገስት 13 ቀን 2014 በ http://www.deathpenaltyworldwide.org/mental-illness.cfm ላይ
ገብቷል። 48 የሞት ቅጣት ፕሮጀክት፣ 'ትሪኒዳድ እና ቶባጎ'፣ የሞት ቅጣት ፕሮጀክት ድህረ ገጽ፣ ጊዜው ያለፈበት፣ ጥቅምት 27 ቀን 2014 በ
http://www.deathpenaltyproject.org/where-we-operate/caribbean/trinidad-and-tobago/ ላይ ገብቷል። 49
የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ, 54 ኛ ክፍለ ጊዜ, ፍራንሲስ እና ጃማይካ: የግንኙነት ቁጥር 606/1994, ነሐሴ 3 ቀን 1995,
CCPR/C/54/D/606/1994; የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ፣ 74 ኛ ክፍለ ጊዜ፣ ሳሃዳት ከትሪኒዳድ እና ቶቤጎ ፡ የግንኙነት
ቁጥር 684/1996፣ 15 ኤፕሪል 2002፣ CCPR/C/74/D/684/1996። 50 የሞት ቅጣት በአለም አቀፍ፣ 'የአእምሮ ህመም'፣ የሞት ቅጣት
አለም አቀፍ ድህረ ገጽ፣ ታህሳስ 20 ቀን 2011፣ ነሐሴ 13 ቀን 2014 በ http://www.deathpenaltyworldwide.org/mental-
illness.cfm ላይ ገብቷል። 51 የህግ ኮሚሽን፣ የወንጀል ተጠያቂነት፡ እብደት እና አውቶማቲዝም፡ የውይይት ወረቀት፣ ሎንደን፣ ጁላይ 23 ቀን
2013፣ ገጽ. 4. 52 'ቻይና 13 ወንጀሎችን ከሞት ቅጣት ነፃ ወጣች'፣ የካቲት 25 ቀን 2011፣ የቻይና መንግስት ኦፊሴላዊ ድር ጣቢያ፣ እ.ኤ.አ. 53
የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚቴ, 79 ኛ ክፍለ ጊዜ, ማጠቃለያ ምልከታዎች: ፔሩ, ጁላይ 25, 1996, CCPR / C/79 / Add.67,
para.15. 54 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚሽን, 61 ኛ ክፍለ ጊዜ, የሞት ቅጣት ጥያቄ, 20 ኤፕሪል 2005, ኢ / CN.4 / RES /
2005/59. 55 የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ኮሚሽን፣ 50 ኛ ክፍለ ጊዜ፣ ከህግ ውጪ፣ ማጠቃለያ ወይም የዘፈቀደ ግድያ፡ በልዩ
ራፖርተር የቀረበ ዘገባ፣ ታህሳስ 7 ቀን 1993፣ ኢ/CN.4/1994/7፣ አንቀፅ። 677 . _ _ _ _ 544. 57 ECOSOC, የሞት ቅጣት ለሚጠብቃቸው
ሰዎች መብት ጥበቃ የሚያረጋግጥ የካፒታል ቅጣት እና የጥበቃዎች አፈፃፀም ፡ የዋና ጸሃፊው ሪፖርት፣ ታህሳስ 18 ቀን 2009፣ ኢ/2010/10፣
አንቀፅ. 54፣ ኤፕሪል 30 ቀን 2014 በ
http://www.unodc.org/documents/commissions/CCPCJ_session19/E2010_10eV0989256.pdf ገብቷል ። 58
ለምሳሌ፡ ዓለም አቀፍ የሕግ ባለሙያዎች ማህበር፣ ሜይ 2008፣ በአለም አቀፍ ህግ የሞት ቅጣት፡ የሞት ቅጣትን ስለ ማስቀረት የIBAHRI ውሳኔ
ዳራ ወረቀት፣ አለም አቀፍ የህግ ባለሙያዎች ማህበር፣ ሎንደን ይመልከቱ። 59 ለምሳሌ፡ የባደር ጉዳይ እና የካንቦር v. ስዊድን፣ አፕ. አይ.
13284/04 (ECtHR፣ የካቲት 8 ቀን 2006) እና የሶሪንግ v. ዩናይትድ ኪንግደም፣ መተግበሪያ. አይ. 14038/88 (ECtHR፣ ጁላይ 7 ቀን
1989)። 60 ለምሳሌ፡ የአውሮፓ ህብረት፣ የምክር ቤት ደንብ (EU) ቁጥር ​1352/2011፣ ታህሳስ 20 ቀን 2011 ይመልከቱ።