3/8/2024

MỤC TIÊU
PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN Sau khi kết thúc bài học, sinh viên có khả năng:
❑Hiểu được khái niệm và hệ thống các văn bản pháp lý điều
NHỜ THU chỉnh phương thức thanh toán nhờ thu;
❑Xác định các bên tham gia và mối quan hệ giữa chúng;
❑Phân loại các phương thức thanh toán nhờ thu;
❑Hiểu và xử lý được quy trình nghiệp vụ nhờ thu;
❑Xác định lợi ích và rủi ro giữa các bên tham gia trong phương
thức thanh toán nhờ thu.
Collection of payments

1
2

1 2

Phương thức thanh toán Nhờ thu

❖ Là phương thức thanh toán mà theo đó các ngân

hàng theo sự ủy thác của khách hàng tiến hành thu
tiền từ người có nghĩa vụ trả tiền hoặc yêu cầu
người này chấp nhận thanh toán theo các nội dung
PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN NHỜ THU
và điều kiện quy định trong Chỉ thị nhờ thu
1. CÁC KHÁI NIỆM

4 Faculty Finance and Banking

Friday, March 8, 2024 4

3 4

Khái niệm Nhờ thu theo điều 2 URC 522

❑Nhờ thu có nghĩa là các NH tiếp nhận các chứng từ theo đúng
các chỉ thị đã nhận được để:
❖Thanh toán và/hoặc chấp nhận thanh toán, hoặc:
❖Giao chứng từ để được thanh toán và/hoặc chấp nhận thanh toán,
hoặc:
❖Giao chứng từ theo các điều kiện khác đặt ra.
Nhờ thu là PT TT, trong đó, nhà XK sau khi giao hàng hay cung
ứng dịch vụ, ủy thác cho NH phục vụ mình xuất trình chứng từ (thông
qua NH thu hộ) cho nhà NK để được:
a/ Thanh toán (payment); hoặc
b/ Chấp nhận hối phiếu (acceptance); hoặc
c/ Chấp nhận các điều kiện và điều khoản khác (D/OT or D/TC).

KHÁI NIỆM PHƯƠNG THỨC THANH

TOÁN NHỜ THU

Friday, March 8, 2024 TS.Trần Thị Lương Bình 5

5 6

1
 3/8/2024

Văn bản pháp lý điều chỉnh URC 522 1995 ICC

Phương thức thanh toán Nhờ thu (Collection of payment)
Quy tắc thống nhất về nhờ thu (Uniform Rules for Collection –
URC) - do Phòng thương mại quốc tế (ICC) ban hành.
 Ban hành các năm: 1956; 1967; 1978; 1995.
 Ban hành lần đầu 1956, 3 lần sửa đổi:
 Sửa đổi 1967 Nhờ thu chứng từ thương mại;
 sửa đổi 1978: Nguyên tắc thống nhất về nhờ thu (URC 332, 1978)
 Sửa đổi năm 1995: Nguyên tắc thống nhất về nhờ thu (URC 522,
1995)
7 Faculty Finance and Banking
Friday, March 8, 2024
❖ Có hiệu lực từ 1/1/1996
❖ Là 1 tập quán quốc tế → Tính chất pháp lý tùy ý;
➢Nếu muốn áp dụng URC522 → các bên phải dẫn chiếu vào hợp đồng
cơ sở và Chỉ thị nhờ thu (Dẫn chiếu:“This Collection is subject to
the Uniform Rules for Collection, 1995 Revision ICC Pub. No.
522”)
➢Tính chất pháp lý khi đã dẫn chiếu URC522: Các điều khoản của URC
ràng buộc tất cả các bên liên quan trừ khi có sự thỏa tuận khác rõ ràng
hoặc trái với quy định trong luật
8 Faculty Finance and Banking
7 Friday, March 8, 2024 8

7 8

URC 522, 1995 International Chamber of Commerce 2. CÁC BÊN THAM GIA QUY TRÌNH THANH
(www.iccwbo.org) TOÁN NHỜ THU
❖Bao gồm 7 mục và 26 điều
1. Mục A: Các điều khoản và Quy định chung, 3 điều
2. Mục B: Hình thức và nội dung của Nhờ thu, 1 điều
3. Mục C: Hình thức xuất trình chứng từ, 4 điều 2.1 Người ủy nhiệm thu (Principal): 2.2. Người trả tiền (Drawee):
4. Mục D: Nghĩa vụ và trách nhiệm, 7 điều Là người quy định nội dung Nhờ thu. Được quy định trong Nhờ
5. Mục E: Thanh toán, 4 điều Là người phát ra chỉ thị cho tất cả các bên thu
thực hiện (Uỷ thác nhờ thu tiền qua NH Nhờ
6. Mục F: Tiền lãi, lệ phí và các chi phí, 2 điều thu). Người mua, người NK
7. Mục G: Các điều khoản khác, 5 điều Là người có quyền hưởng lợi Nhờ thu, người Trả tiền ngay hoặc chấp
XK, Gửi hàng đi theo HĐ đã ký. nhận thanh toán khi chứng
Là người chịu chi phí cuối cùng về Nhờ thu. từ được gửi đến
Friday, March 8, 2024 Faculty Finance and Banking 9

9 10

2. CÁC BÊN THAM GIA QUY TRÌNH THANH TOÁN NHỜ THU 2. CÁC BÊN THAM GIA QUY TRÌNH THANH TOÁN NHỜ THU

2.3 Ngân hàng Nhờ thu

(Remitting or Sending Bank):
Là NH phục vụ người ủy thác. 2.3. Ngân hàng thu hộ 2.4. Ngân hàng xuất trình
Ngân hàng quản lý tài khoản của người uỷ thác thu (Collecting Bank): (Presenting Bank):
hoặc NH khác được XK chỉ định và uỷ nhiệm thu NH ở nước người NK. Không phải trong Nhờ thu
Chuyển NT đến một NH thu hộ ở NN. Là NH đại lý hay chi nhánh của NH nào cũng có NH xuất
Chịu trách nhiệm trực tiếp với người ủy thác: Tiếp nhận Nhờ thu. trình.
bộ chứng từ của XK và chuyển cho NH của người NK Thực hiện thu tiền từ nhà NK.
để thu tiền theo hướng dẫn trong chỉ thị nhờ thu Chuyển trả tiền thu được cho NH Khi nào thì có?
Nhờ thu. Chịu trách nhiệm trực tiếp
Chịu trách nhiệm trực tiếp với NH với NH thu hộ.
Nhờ thu.

11 12

2
 3/8/2024

3. CÁC LOẠI NHỜ THU 3.1. NHỜ THU PHIẾU TRƠN

a/ Khái niệm:
Clean Collection Là PTTT, trong đó chứng từ nhờ thu chỉ bao gồm chứng từ tài
chính, còn các chứng từ thương mại được gửi trực tiếp cho
Collections người NK không thông qua NH.
@ Chứng từ Tài chính?
Documentary Collection @ Chứng từ Thương mại?

Căn cứ đòi tiền nhà NK: Hối phiếu

15 16

15 16

Nhờ thu trơn Quy trình thanh toán Nhờ thu trơn
CLEAN COLLECTION
Tiền hoặc HP
• Giao hàng và chứng từ thương mại . NH bên bán - NH Nhờ thu (5) đã chấp nhận NH Thu hộ - NH bên mua

1. Ký phát hối phiếu và lập Đơn yêu cầu nhờ nhờ thu gửi NH Nhờ thu
2. NH lập và chuyển Chỉ thị nhờ thu cho NH thu hộ +ctừ tài chính (6) (2) Chỉ thị
nhờ thu
3. NH thu hộ xuất trình chứng từ yêu cầu NK TT hoặc chấp nhận hối phiếu Tiền hoặc HP
đã chấp nhận
(3)
?
(1) Đề nghị CN
4,5, 6 Người NK thanh toán hoặc gửi HP đã được chấp nhận TT cho NH Đơn yêu cầu
hoặc TToán HP (4)
nhờ thu Tiền hoặc HP
+ đã chấp nhận
Hối phiếu

Hàng hóa

Chứng từ
Người bán Người mua
17 Company Logo

17 18

PHẠM VI SỬ DỤNG PHƯƠNG THỨC NHỜ

Ưu điểm của PTTT Nhờ thu trơn THU TRƠN
Đơn giản Trong giao dịch thương mại khi:
• Hai bên hoàn toàn tin cậy
Có lợi cho người nhập khẩu: • Có quan hệ nội bộ với nhau (công ty mẹ con, chi nhánh công ty, Liên Doanh, đại
• Việc nhận hàng không liên quan với việc thanh toán. diện các hãng công ty)
• Hàng giao dịch mua bán là các hàng thứ phẩm, phế liệu, rác … những điều kiện
• Bất tiện với người mua (nếu Hối phiếu đến trước hàng hóa) mua bán đã được 2 bên thống nhất chặt chẽ cao, ít khi có tranh chấp
Quyền lợi của người xuất khẩu không được đảm bảo.
Trong giao dịch phi thương mại:
• Bất lợi cho người bán (Không có sự ràng buộc giữa việc trả tiền và việc
nhận hàng của người mua). • Để thanh toán các phí dịch vụ mà người bán cấp cho người mua (vận tải, bảo
hiểm, bưu chính viễn thông ....)
Tốc độ thanh toán chậm: • Thanh toán đòi tiền phạt, tiền bồi thường theo các quyết định của các cơ quan có
• Phụ thuộc vào thiện chí của người mua thẩm quyền.
• Phụ thuộc vào thời gian chuyển chứng từ →là điều kiện cho người mua Khoản bồi thường bảo hiểm
chiếm dụng vốn
Chưa sử dụng hết chức năng của NH. Chi phí vận tải
Faculty Finance and Banking
Friday, March 8, 2024 19

19 20

3
 3/8/2024

CÂU HỎI TỰ LUẬN: NHỜ THU KÈM CHỨNG TỪ

(Documentary collection)

Là phương thức trong đó người bán ủy thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở
So sánh “Clean người mua không những căn cứ vào hối phiếu của mình lập ra mà còn căn
collection” với cứ vào bộ chứng từ gửi kèm với điều kiện là người mua trả tiền hoặc ký
Những rủi ro nhà
“Remittance”? Tại chấp nhận thanh toán hối phiếu thì ngân hàng mới trao bộ chứng từ cho
NK gặp phải khi
sao nói Phương người mua để đi nhận hàng
sử dụng PT Nhờ
thức Nhờ thu trơn
thu trơn?
ưu việt hơn PT
chuyển tiền? Căn cứ đòi tiền nhà NK:
Bộ chứng từ thương mại +/- (Hối phiếu)

21

21 23

QUY TRÌNH THANH TOÁN NHỜ THU KÈM Documentary Collections

CHỨNG TỪ 0. Giao hµng mµ kh«ng giao chøng tõ.
NH Thu hộ ✓ 1. XK lËp bộ chøng tõ TT chuyển NH nhờ thu: Đơn yêu cầu nhê
Tiền hoặc HP
NH Nhờ thu – NH bên bán (5) đã chấp nhận – NH bên mua thu+(chøng tõ tài chính)+Bộ chứng từ Thương m¹i
✓ 2. NH nhờ thu lập Chỉ thị nhê thu chuyển NH thu hộ
(6) Người mua ✓ 3. NH thu hộ xuất trình chứng từ yêu cầu người NK thanh toán và
Tiền hoặc HP (2) Chỉ thị nhờ thu + không TT và
đã chấp nhận Hối phiêu + bộ ctừ (3)
cũng không thực hiện các điều kiện của chỉ thị nhờ thu
?
(1) Đề nghị CN
nhận bộ Ctừ
Đơn yêu cầu
hoặc TToán HP
(4)
✓ 4,5,6 Người NK tiÕn hµnh kiÓm tra chøng tõ nÕu thÊy chøng tõ phï
nhờ thu
+
Yêu cầu người mua Tiền hoặc HP hîp thì tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn vµ nhận bộ chứng từ giao
ký thanh toán/ ký
Hối phiếu
+ chấp nhận mới giao
đã chấp nhận
hàng.
Bộ chứng từ bộ chứng từ

Hàng hóa
Người bán Người mua
Company Logo Friday, March 8, 2024 Faculty Finance and Banking 29

24 29

Quy trình thanh toán

Các điều kiện nhờ thu Documentary Collection
❖ D/P - Documents against payment: trả tiền đổi chứng từ => áp dụng khi người
bán hàng theo phương thức trả tiền ngay Giao hàng:
❖ D/A - Documents against acceptance: khi bán hàng trả chậm, chỉ trao chứng từ • Người XK chỉ thực hiện giao hàng, không kèm theo chứng từ.
• Hàng gửi tới địa chỉ người NK, không gửi trực tiếp tới địa chỉ NH đại lý (trừ khi
cho NK khi NK ký chấp nhận hối phiếu
có sự thoả thuận trước)
❖ D/TC-Documents against other terms and conditions – NH trao chứng từ cho NK
• Các NH không chịu bất cứ trách nhiệm gì về hàng hoá
với điều kiện NK phải thực hiện 1 điều khoản đặc biệt nào đó, ví dụ NK lập kỳ
• Đối với các mặt hàng quý hiếm, người XK có thể thoả thuận và gửi hàng tới kho
phiếu hứa trả tiền hoặc cam kết đến 1 thời gian nào đó sẽ thanh toán – payment
của NH thu hộ ở nước NK. NH thu hộ sẽ giao hàng cho NK sau khi người NK
undertaking (Áp dụng điều 4 + điều 8 trong các điều khoản nhờ thu quốc tế)
thực hiện đầy đủ các điều kiện theo chỉ thị nhờ thu

Faculty Finance and Banking 33 Faculty Finance and Banking

Friday, March 8, 2024 30 Friday, March 8, 2024 33

30 33

4
 3/8/2024

Quy trình thanh toán Documentary Collection
(1) Lập bộ chứng từ nhờ thu:
• Người XK lập các chứng từ thương mại
• Ký phát hối phiếu hoặc hoá đơn thu tiền
• Làm đơn yêu cầu nhờ thu (theo mẫu của NH) uỷ thác cho NH
thu hộ thu tiền từ NK. Đây chính là hợp đồng dịch vụ ký kết
giữa người XK và NH Nhờ thu
• Nếu áp dụng URC 522 phải dẫn chiếu vào chỉ thị nhờ thu này
Quy trình thanh toán Documentary Collection
(2) NH nhờ thu của XK lập Chỉ thị nhờ thu uỷ thác cho NH thu hộ thu tiền từ NK
(Collection):
• NH nhờ thu lập Chỉ thị nhờ thu chuyển cho NH thu hộ thu tiền người NK kèm theo
bộ chứng từ nhờ thu. Chỉ thị nhờ thu (Collection) = hợp đồng dịch vụ quốc tế giữa
2 NH
• Nội dung của Chỉ thị nhờ thu phù hợp các điều kiện như trong Đơn yêu cầu Nhờ thu
• Nếu trong chỉ thị nhờ thu có dẫn chiếu áp dụng URC 522, trong Đơn yêu cầu nhờ thu
cũng phải dẫn chiếu theo.
• NH nhờ thu chịu trách nhiệm về số lượng chứng từ => khi chuyển cho NH thụ hộ
phải lập bản kê khai chứng từ và gửi kèm theo bộ chứng từ

34 Faculty Finance and Banking 35 Faculty Finance and Banking

Friday, March 8, 2024 34 Friday, March 8, 2024 35

34 35

Quy trình thanh toán Documentary Collection
(3) Xuất trình chứng từ yêu cầu thanh toán:
• NH Thu hộ tiếp nhận bộ chứng từ nhờ thu và xuất trình cho người
NK để yêu cầu thanh toán
• Theo điều kiện D/P, D/A hoặc D/TC của chỉ thị nhờ thu NH Thu hộ
thực hiện việc khống chế bộ chứng từ đối với người NK
• Nếu trong bộ chứng từ thương mại đối với vận đơn theo lệnh của NH
Thu hộ thì NH phải ký hậu vận đơn cho người NK đã trả tiền hoặc
chấp nhận thanh toán
Quy trình thanh toán Documentary Collection
(4,5,6) Thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán:
• Người NK trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán
─Ngược lại => từ chối nhận chứng từ
• Trường hợp trả tiền ngay sau khi nhận chứng từ:
▪ Người NK tiến hành trả tiền bằng phương thức chuyển tiền
▪ NH thu hộ thông báo cho NH chuyển về số tiền thu được và sau khi
quyết toán nhờ thu chuyển tiền cho NH chuyển -> chuyển cho XK

36 Faculty Finance and Banking 37 Faculty Finance and Banking

Friday, March 8, 2024 36 Friday, March 8, 2024 37

36 37

Quy trình thanh toán Documentary Collection
(4,5,6) Thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán:
•Trường hợp trả chậm:
❖ Người NK chấp nhận thanh toán và gửi chứng từ tài chính đã chấp nhận
cho NHNK
▪NH thu hộ thông báo NH Nhờ thu về việc chấp nhận thanh toán của NK và
chuyển trả lại chứng từ tài chính đã có chấp nhận của người NK cho NH
Nhờ thu
▪NH Nhờ thu gửi chứng từ tài chính đã có chấp nhận thanh toán cho XK
Quy trình thanh toán Documentary Collection
(4,5,6) Thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán:
•Trường hợp trả chậm:
❖ Người NK không chấp nhận thanh toán:
▪NH Thu hộ tìm hiểu lý do của việc không chấp nhận và thông báo ngay cho
NH Nhờ thu
▪NH Thu hộ tiếp nhận thông báo và cho chỉ thị thích hợp về việc tiếp tục xử lý
bộ chứng từ
▪Sau 60 ngày kể từ khi NH Thu hộ gửi thông báo trên mà không nhận được
chỉ thị tiếp theo cho bộ chứng từ => gửi trả lại bộ chứng từ nhờ thu cho NH
Nhờ thu và miễn trừ mọi trách nhiệm

38 Faculty Finance and Banking 39 Faculty Finance and Banking

Friday, March 8, 2024 38 Friday, March 8, 2024 39

38 39

5
 3/8/2024

3.2. NHỜ THU KÈM CHỨNG TỪ ĐIỀU KIỆN GIAO CHỨNG TỪ

Điều kiện trao chứng từ:
a/ Điều kiện D/P?
D/P = Documents against Payment • Điều kiện D/P X days Sight?

D/P X days sight b/ D/A?

Điều kiện
trao chứng từ • Tại sao D/A lại rủi ro hơn D/P?
D/A = Documents against Acceptance

D/OT (D/TC) = Documents against c/ Điều kiện D/OT?

Other Terms and Conditions
41 42

41 42

Điều kiện D/OT 4. QUY TẮC PHÍ NHỜ THU

❑Thanh toán từng phần. 1. Các NH luôn luôn được quyền thu phí nếu…?
❑Trao chứng từ đổi kỳ phiếu. 2. Nguyên tắc là thu ngay, nhưng có thể thu sau ➔ tài trợ.
❑Trao chứng từ đổi giấy nhận nợ (letters of undertaking to pay). 3. Cơ chế trả phí (3 cách):
❑Trao chứng từ trên cơ sở biên lai tín thác (signed trust receipt). Do nhà XK chịu
❑Bank undertaking (AVAL).
Phí nhờ thu Bên nào bên ấy chịu

Do nhà NK chịu

46

45 46

Đặc điểm của phương thức Nhờ thu

▪ Căn cứ để Nhờ thu là chứng từ (Documents) chứ không phải hàng
hóa. Nhờ thu trong thương mại quốc tế chỉ xảy ra sau khi người bán
hoàn thành nghĩa vụ giao hàng (=> giao hàng và trả tiền là độc lập
nhau)
▪ Vai trò của NH là người trung gian, người thu hộ theo chỉ dẫn trong
chỉ thị nhờ thu và được hưởng tỷ lệ phần trăm trên số tiền thu được
▪ Tốc độ thanh toán chậm.
▪ Việc thanh toán hay không hoàn toàn phụ thuộc vào ý muốn của
người NK
 chưa phải là giải pháp tối ưu cho người XK

59 Faculty Finance and Banking

Friday, March 8, 2024 59

59