Hören & Lernen

Niemiecki w pracy
1000 podstawowych słów i zwrotów
1000 Wichtige Wörter und Wendungen
Spis treści Strona Ścieżka Gramatyka
Część I SZUKANIE PRACY
Lekcja 1 Dane personalne 2 ♪1 Czasowniki sein i haben
Lekcja 2 Rozmowa kwalifikacyjna 4 ♪2 Czas Präsens / Pytania / Szyk zdania
Lekcja 3 Doświadczenie i kwalifikacje 7 ♪3 Rodzajniki / Przypadki
Lekcja 4 Warunki pracy i płacy 9 ♪4 Rzeczownik, jego rodzaj i rodzajnik
Lekcja 5 Zakres obowiązków 11 ♪5 Czasowniki modalne
Część II CODZIENNE SYTUACJE W
PRACY
Lekcja 6 Poznawanie współpracowników 13 ♪6 Zaimek dzierżawczy
Lekcja 7 Rozmowy telefoniczne 15 ♪7 Przymiotniki
Lekcja 8 Umawianie spotkania 16 ♪8 Określanie czasu, miejsca i celu
Lekcja 9 Wypadki w pracy 19 ♪9 Czas przeszły Imperfekt
Lekcja 10 Rozwiązywanie problemów w pracy 21 ♪ 10 Czas przeszły Perfekt
Część III SŁOWNICTWO
SPECJALISTYCZNE
Medycyna i opieka 23 ♪ 11 Polecenie, rozkaz, prośba - tryb
rozkazujący / Wyrażanie przyszłości
Hotelarstwo i gastronomia 26 ♪ 12 Zwrot es gibt / Ściągnięcie przyimka
z rodzajnikiem
Na farmie 29 ♪ 13 Przyimki: mit z celownikiem, fur z
biernikiem
Na budowie 32 ♪ 14 Rzeczowniki złożone - Komposita
35 Tabela czasowników nieregularnych

Opracowanie: Dorota Guzik

Dodatek gramatyczny: Marzanna Stanek Kozłowska
Tłumaczenie: Marzanna Stanek Kozłowska, Doris Wilma
Nagranie i mastering: Mariusz Zaczkowski
Lektorzy: Doris Wilma, Martin Brand oraz Maybe Theatre Company
Opracowanie graficzne: Paweł Lewinowicz

DIM Nauka i Multimedia

ul. Milskiego 1, 80-809 Gdańsk
www.audiokursy.pl
e-mail: info@dimnim.pl
tel. (58) 324 91 51 fax. (58) 324 91 52

1
CZĘŚĆ I TEIL I
Szukanie pracy Arbeitssuche
Lekcja 1 Lektion 1
Dane personalne Angaben zur Person
imię, nazwisko Vorname, Nachname
Jak się nazywasz? Wie ist dein Name?
Jak się pan/pani nazywa? Wie ist Ihr Name?
Nazywam się ... Mein Name ist...
wiek Alter
Ile masz lat? Wie alt bist du?
Ile ma pan/pani lat? Wie alt sind Sie?
Mam 20 lat. Ich bin 20 Jahre alt.
Obywatelstwo Nationalität
Jakiej jesteś narodowości? Welche Nationalität hast du?
Jakiej jest pan/pani narodowości? Welche Nationalität haben Sie?
Jestem Polką. / Jestem Polakiem. Ich bin Pole.
kraj Land
Skąd jesteś? Woher kommst du?
Skąd pan/pani jest? Woher kommen Sie?
Jestem z Polski. Ich bin aus Polen.
zawód Beruf
Jaki masz zawód? Was bist du von Beruf?
Jaki ma pan/pani zawód? Was sind Sie von Beruf?
Jestem bezrobotny/bezrobotna. Ich bin arbeitslos.
Szukam pracy. Ich suche einen Job.
Jestem sekretarką. Ich bin Sekretärin.
Pracuję jako mechanik. Ich arbeite als Mechaniker.
adres Adresse
Jaki jest twój adres? Wie ist deine Adresse?
Jaki jest pana/pani adres? Wie ist Ihre Adresse?
Ulica Baker 22, Brighton. Bakerstraße 22, Brighton.
numer telefonu Telefonnummer
Jaki jest twój numer telefonu? Wie ist deine Telefonnummer?
Jaki jest pana/pani numer telefonu? Wie ist Ihre Telefonnummer?
komórka Handy
numer konta Kontonummer
numer ubezpieczenia Versicherungsnummer
rodzina Familie
Czy masz rodzinę? Hast du Familie?
Czy ma pan/pani rodzinę? Haben Sie Familie?

2
żona Ehefrau/meine Frau
mąż Ehemann/mein Mann
Mam żonę. Ich habe eine Frau.
dzieci Kinder
syn Sohn
córka Tochter
żonaty/zamężna verheiratet
Jestem zamężna/żonaty. Ich bin verheiratet.
sam/sama ledig
rozwiedziony/rozwiedziona geschieden
wdowiec Witwer
wdowa Witwe

GRAMATYKA Czasownik sein

Czasownik sein (być) odmienia się, jak w większości języków w sposób nieregularny.

ich ja bin wir my sind

du ty bist ihr wy seid
oni/
er/sie/es on/ona/ono ist sie/Sie sind
Pan/Pani/Państwo

Uwaga! Sie - Pan/Pani/Państwo (tak jak „ona”, ale pisane wielką literą)

GRAMATYKA Czasownik haben

Mówiąc o posiadaniu używamy czasownika haben (mieć), który odmienia się nieregularnie.
ich ja habe wir my haben
du ty hast ihr wy habt
oni/
er/sie/es on/ona/ono hat sie/Sie haben
Pan/Pani/Państwo

GRAMATYKA Czasownik sein + rzeczownik w mianowniku (Nominativ) /

Czasownik haben + rzeczownik w bierniku (Akkusativ)
Używając rzeczownika z czasownikiem sein (być) stawiamy rzeczownik (a tym samym rodzajnik) w
pierwszym przypadku (Nominativ, Wer? Was? - kto? co?) - der dla rodz. męskiego, die dla rodz.
żeńskiego, das dla rodz. nijakiego oraz die dla liczby mnogiej.
Czasownik haben używany jest z rzeczownikiem w czwartym przypadku (Akkusativ, Wen? Was? - kogo?
co?) i rodzajnik stojący przed rzeczownikiem przyjmuje odpowiednio formy: den, die, das, die. Jak widać,
rodzajnik w stosunku do przypadku pierwszego zmienia się tylko dla rodzaju męskiego:
Das ist der Reisepass. Ich habe den Reisepass.
Das ist die Adresse von Peter. Ich habe die Adresse von Peter.
Das ist das Auto. Ich habe das Auto.
Das sind die Kinokarten. Ich habe die Kinokarten.

3
Lekcja 2 Lektion 2
Rozmowa kwalifikacyjna Bewerbungsgespräch
zadawać pytania Fragen stellen
Chciałbym zadać kilka pytań. Ich möchte ein paar Fragen stellen.
odpowiedzieć antworten
Czy mógłbyś odpowiedzieć na kilka pytań? Kannst du einige Fragen beantworten?
Czy mógłby pan/mogłaby pani odpowiedzieć Können Sie einige Fragen beantworten?
na kilka pytań?
chcieć pracę einen Job wollen
Dlaczego chcesz tę pracę? Warum möchtest du den Job?
Dlaczego chce pan/chce pani tę pracę? Warum möchten Sie den Job?
zarobić verdienen
Chcę zarobić na utrzymanie. Ich möchte Geld für meinen Lebensunterhalt
verdienen.
zostać za granicą im Ausland bleiben
Chcę zostać za granicą. Ich will im Ausland bleiben.
studiować studieren
Chciałbym tu studiować. Ich möchte hier studieren.
być w czymś dobrym in etwas gut sein
W czym jesteś dobry/dobra? Worin bist du gut?
W czym jest pan dobry? / W czym jest pani Worin sind Sie gut?
dobra?
uczyć się lernen
Szybko się uczę. Ich lerne schnell.
Jestem ekspertem w… Ich bin Experte in…
Jestem punktualny. Ich bin pünktlich.
dyspozycyjny flexibel
pracowity fleißig
rzetelny zuverlässig
odporny na stres stressresistent
towarzyski gesellig
niekonfliktowy unkompliziert, kann gut mit Menschen
umgehen
Mam dobry kontakt z ludźmi. Ich bin kontaktfreudig.
Mogę pracować długo. Ich kann lange arbeiten.
w weekendy an Wochenenden
w nocy nachts
spodziewać się erwarten
Czego się spodziewasz? Was erwartest du?
Czego się pan/pani spodziewa? Was erwarten Sie?
Spodziewam się pracy na cały etat. Ich erwarte einen Vollzeitjob.
praca na pół etatu Halbtagsstelle/Halbtagsarbeit

4
praca tymczasowa Zeitarbeit
interesować się sich interessieren für
Czym się interesujesz? Wofür interessierst du dich?
Czym się pan/pani interesuje? Wofür interessieren Sie sich?
Interesuję się sportem i turystyką. Ich interessiere mich für Sport und Touristik.

GRAMATYKA Czas teraźniejszy Präsens

Większość czasowników w czasie teraźniejszym odmienia się regularnie poprzez dodanie końcówek
osobowych do tematu czasownika według poniższego wzoru.

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

ich gehe wir gehen
du gehst ihr geht
er/sie/es geht sie/Sie gehen

Uwaga! W języku niemieckim nie można opuścić zaimka osobowego, tak jak to jest możliwe w języku
polskim.
Zaimek Sie pisany wielka literą jest formą grzecznościową i oznacza Pan, Pani, Państwo.
Zaprzeczenie w języku niemieckim tworzymy za pomocą słów: nein, nicht i kein/keine w odpowiedniej
formie, np.
Geh nicht weg! - Nie odchodź!
Nein, das kann ich nicht. - Nie, nie potrafię tego.
Störe mich nicht. - Nie przeszkadzaj mi.
Ich habe heute keine Zeit. - Nie mam dzisiaj czasu.

GRAMATYKA Pytania Czy...?

Pytania „czy…?” tworzymy stawiając czasownik w odpowiedniej formie osobowej na początku zdania
(inwersja).

Zdanie oznajmujące Zdanie pytające czy…?

Du bist in Deutschland. Bist du in Deutschland?
Jesteś w Niemczech. Czy jesteś w Niemczech?
Sie haben eine Reservierung. Haben Sie eine Reservierung?
Pani ma rezerwację. Czy ma pani rezerwację?
Du kannst mir helfen. Kannst du mir helfen?
Możesz mi pomóc. Czy możesz mi pomóc?

Na pytania tworzone przez inwersję odpowiadamy: ja (tak), nein (nie) albo doch (brak odpowiednika w
języku polskim, można tłumaczyć: tak, ależ tak). Jeśli zdanie pytające zawiera jakiekolwiek słowo
przeczące (nicht, kein, nie), odpowiadamy nein, jeśli odpowiedź ma być przecząca lub doch, gdy
odpowiedź ma być twierdząca, np.
Hast du keine Geschwister? - Nie masz żadnego rodzeństwa?
Doch. Ich habe einen Bruder und eine Schwester. - Ależ tak, mam brata i siostrę.

5
GRAMATYKA Pytania: Jak?/Kto?/Co?/Dokąd?/Kiedy?
W pytaniach zaczynających się od zaimka pytającego czasownik występuje na drugim miejscu.

Wie? jak? Wie heißt du? Jak się nazywasz

Wer? kto? Wer ist da? Kto to?
Was? co? Was machst du da? Co tam robisz?
Wo? gdzie? Wo wohnst du? Gdzie mieszkasz?
Wohin? dokąd? Wohin fährst du? Dokąd jedziesz?
Wann? kiedy? Wann kommst du zurück? Kiedy wracasz?
Woher? skąd? Woher kommst du? Skąd jesteś?
Welche? jakie? Welche Nationalität hast du? Jakiej narodowości jesteś?

GRAMATYKA Szyk w zdaniu prostym, oznajmującym

W zdaniu oznajmującym czasownik (w formie osobowej) występuje zawsze na drugim miejscu. Jest to
jedna z najważniejszych zasad w gramatyce języka niemieckiego.
Na pierwszym miejscu z zdaniu oznajmującym prostym stoi podmiot lub ta część zdania, którą chcemy
szczególnie zaakcentować. W związku z tym podmiot może stać na pierwszym lub trzecim miejscu w
zdaniu oznajmującym prostym (zawsze przy orzeczeniu), np.
Ich fahre morgen nach Berlin.
Morgen fahre ich nach Berlin. (aby zaakcentować, że jutro jadę do Berlina, a nie w inny dzień)

GRAMATYKA Szyk w zdaniu podrzędnie złożonym po weil

Chcąc odpowiedzieć na pytanie Warum?, Wieso? (dlaczego), trzeba podać przyczynę, zaczynając zdanie
od spójnika weil lub da (ponieważ). W ten sposób tworzone jest zdanie poboczne, w którym orzeczenie
występuje na końcu zdania. Ze względu na dowolność miejsca orzeczenia w zdaniu w języku polskim,
Polacy uczący się języka niemieckiego popełniają w tych zdaniach bardzo często błędy i zapominają o
czasowniku, który powinien stać na samym końcu zdania, np.
Ich konnte heute nicht kommen, weil ich krank bin. - Nie mogłam dzisiaj przyjść, ponieważ jestem chora.
Er lernt Deutsch, weil er in Deutschland studieren will. - On uczy się niemieckiego, ponieważ chce
studiować w Niemczech.

Jeżeli mamy dwa czasowniki, jak w ostatnim przykładzie, ten odmienny (tu: czasownik modalny wollen w
trzeciej osobie liczby pojedynczej, tj. will) stoi na samym końcu zdania.

Dla ułatwienia można również użyć spójnika denn (ponieważ), po którym używamy szyku prostego, tj.
podmiot stawiamy na pierwszym miejscu, a orzeczenie stawiamy na drugim, np.
Ich spreche schon gut Englisch, denn ich war vier Jahre in London. - Już mówię dobrze po angielsku,
ponieważ byłem cztery lata w Londynie.

6
Lekcja 3 Lektion 3
Doświadczenie i kwalifikacje Erfahrung und Qualifikationen
kwalifikacje Qualifikationen
Jakie są twoje kwalifikacje?/ Welche Qualifikationen hast du?
Jakie są pana/pani kwalifikacje? Welche Qualifikationen haben Sie?
dyplom Diplom
Mam dyplom z… Ich habe ein Diplom in...
szkoła średnia mittlere Schule
Skończyłem/skończyłam szkołę średnią. Ich habe einen mittleren Schulabschluss.
liceum Gymnasium
technikum technische Schule
szkoła zawodowa Berufsschule
matura Abitur
Zdałem maturę. Ich habe das Abitur bestanden.
Uniwersytet Universität
Skończyłem/skończyłam uniwersytet. Ich habe einen Universitätsabschluss.
Politechnika Technische Universität
Akademia Medyczna Medizinische Akademie
licencjat Lizenziat
Mam tytuł licencjata z ekonomii. Ich habe ein Lizenziat in Wirtschaftslehre.
magister Magister
Mam tytuł magistra marketingu. Ich habe den Magister in Marketing.
tytuł inżyniera Ingenieur
kurs Kurs
Ukończyłem/ukończyłam kurs… Ich habe einen Kurs absolviert.
prawo jazdy Führerschein
Mam prawo jazdy. Ich habe den Führerschein.
świadectwo Zertifikat
Mam świadectwo ukończenia… Ich habe ein Zertifikat in...
języki obce Fremdsprachen
Jakie znasz języki? Welche Sprachen sprichst du?
Jakie zna pan/pani języki obce? Welche Sprachen sprechen Sie?
mówić sprechen
Mówię płynnie po angielsku. Ich spreche fließend Englisch.
Mówię trochę po rosyjsku. Ich spreche ein wenig Russisch.
Znam podstawy niemieckiego. Ich haben Grundkenntnisse in Deutsch.
doświadczenie Erfahrung
Czy masz jakieś doświadczenie? Hast du Erfahrung?
Czy ma pan/pani jakieś doświadczenie? Haben Sie Erfahrung?
Mam mnóstwo doświadczenia. Ich habe viel Erfahrung.
pracować wcześniej früher arbeiten

7
Pracowałem/pracowałam wcześniej jako Ich habe früher als Fahrer gearbeitet.
kierowca.
stanowisko Stelle/Posten/Position
Pracowałem/pracowałam na tym stanowisku Ich habe auf diesem Posten zwei Jahre
przez dwa lata. gearbeitet. / Ich habe in dieser Position zwei
Jahre gearbeitet.

GRAMATYKA Rodzajnik określony i nieokreślony

W języku niemieckim występuje rodzajnik nieokreślony (ein dla rodzaju męskiego i nijakiego, eine dla
rodzaju żeńskiego) oraz rodzajnik określony (der dla rodzaju męskiego, die dla rodzaju żeńskiego, das dla
rodzaju nijakiego i die dla liczby mnogiej we wszystkich rodzajach). Rodzajnik występuje tylko przed
rzeczownikiem i określa jego rodzaj, liczbę oraz przypadek. Rzeczownik może być użyty z rodzajnikiem
nieokreślonym, określonym lub bez rodzajnika.
Rodzajnik nieokreślony poprzedza rzeczownik oznaczający osobę lub rzecz bliżej nieznaną, albo jedną z
większej liczby podanych rzeczy, osób, o której nic bliżej nie wiemy. Rodzajnika określonego używamy
z rzeczownikami jeżeli są znane, zostały uprzednio wymienione lub są powtarzane.
Przykłady:
Ich kaufe mir ein Auto. - Kupię sobie (jakiś) samochód.
Ist das eine Tulpe? Ja. Die Tulpe habe ich von meiner Mutter bekomme. - Czy to jest tulipan? Tak.
Tulipana (tego) dostałam od mojej mamy.
Rodzajnika nie używa się: przed imionami i nazwiskami, przed rzeczownikami oznaczającymi
narodowość lub zawód, przed nazwami własnymi, przed nazwami miast, kontynentów, większością nazw
krajów i krain geograficznych, po zaimkach dzierżawczych, przed rzeczownikami nazywającymi
materiały, po liczebnikach głównych oraz wyrazach określających ilość, miarę i wagę, po wyrazach: viel
(dużo), wenig (mało), etwas (trochę).
Przykłady:
Anna wohnt in Berlin. - Ania mieszka w Berlinie.
Meine Mutter ist Ärztin. - Moja mama jest lekarką.
Polen grenzt an Deutschland. - Polska graniczy z Niemcami.
Mein Ring ist aus Gold. - Mój pierścionek jest ze złota.
Ich habe 2 Kinder. - Mam dwoje dzieci.
Ich habe heute wenig Zeit für meine Kinder. - Mam dzisiaj mało czasu dla moich dzieci.
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
Rodzajnik
ein Zug eine Lampe ein Kind
nieokreslony
Rodzajnik der Zug die Lampe das Kind die Züge / die
okreslony (pociąg) (lampa) (dziecko) Lampen / die Kinder

GRAMATYKA Przypadki
W języku niemieckim są cztery przypadki: Nominativ (wer? was? / kto? co?), Akkusativ (wen? was? /
kogo? co?), Dativ (wem? / komu? czemu?) i Genitiv (wessen? / kogo? czego?). Na dany przypadek
wskazuje rodzajnik przed rzeczownikiem, który w zależności od rodzaju, liczby i przypadku przybiera inna
formę. np. der Mann (kto? co? - tam stoi mężczyzna), ale den Mann (kogo? co? - widzę mężczyznę) itd.
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
Nominativ wer? was? der die das die
Akkusativ wen?was? den die das die
Dativ wem? dem der dem den
Genitiv wessen? des der des der

8
Lekcja 4 Lektion 4 Arbeits- und
Warunki pracy i płacy Zahlungsbedingungen
warunki pracy Arbeitsbedingungen
Pracujesz 40 godzin tygodniowo. Du arbeitest 40 Stunden in der Woche.
godziny pracy Arbeitszeit
Jakie są godziny pracy? Wie ist die Arbeitszeit?
Pracujesz od … do … Du arbeitest von... bis...
nadgodziny Überstunden
Czy są nadgodziny? Gibt es Überstunden?
zaczynać beginnen
O której zaczynam? Um wie viel Uhr fange ich an?
kończyć aufhören
O której kończę? Um wie viel Uhr habe ich Feierabend?
urlop Urlaub
Ile urlopu mi przysługuje? Wie viel Urlaub steht mir zu?
płatne bezahlt
Czy to jest płatny urlop? Ist das bezahlter Urlaub?
ubezpieczenie Versicherung
Czy mam ubezpieczenie? Habe ich eine Versicherung?
ubezpieczenie zdrowotne Krankenversicherung
ubezpieczenie emerytalne Rentenversicherung
pozwolenie na pracę Arbeitserlaubnis
Czy potrzebuję pozwolenie na pracę? Brauche ich eine Arbeitserlaubnis?
Gdzie dostanę pozwolenie na pracę? Wo bekomme ich eine Arbeitserlaubnis?
umowa Vertrag
Na jak długo jest umowa? Für wie lange ist der Vertrag?
podpisać unterschreiben
Kiedy podpiszemy umowę? Wann unterschreiben wir den Vertrag?
przedłużyć umowę den Vertrag verlängern
Czy przedłużymy umowę? Werden wir den Vertrag verlängern?
rozwiązać umowę den Vertrag kündigen
Chciałbym rozwiązać umowę. Ich möchte den Vertrag kündigen.
praca “na czarno” Schwarzarbeit
warunki płacowe Zahlungsbedingungen
stawka na godzinę Stundenlohn
Jaka jest stawka na godzinę? Wie ist der Stundenlohn?
pensja miesięczna Monatsgehalt
Jaka jest pensja miesięczna? Wie ist das Monatsgehalt?
pensja podstawowa Grundgehalt
premia Prämie
Czy jest premia? Gibt es Prämien?
dostawać pieniądze Geld bekommen

9
Kiedy dostaję pieniądze? Wann bekomme ich das Geld?
rachunek bankowy Bankkonto
Czy potrzebuję rachunek w banku? Brauche ich ein Bankkonto?
przelew bankowy Banküberweisung
Czy pieniądze są przelewane do banku? Wird das Geld auf die Bank überwiesen?

GRAMATYKA Rzeczownik, jego rodzaj i rodzajnik

Język niemiecki rozróżnia trzy rodzaje rzeczownika, określane za pomocą rodzajnika (Artikelwörter):
męski (Maskulinum) - der, żeński (Femininum) - die i nijaki (Neutrum) - das.

Rzeczowniki w pierwszym przypadku liczby pojedynczej (kto? co?)

Rodzaj męski, der Rodzaj żeński, die Rodzaj nijaki, das
der Vater tata die Mutter mama das Brot chleb
der Lehrer nauczyciel die Schule szkoła das Auto samochód
der Wagen samochód die Universiät uniwersytet das Bier piwo
der Zug pociąg die Reise podróż das Kind dziecko

W liczbie mnogiej wszystkie rzeczowniki w pierwszym przypadku, bez względu na ich rodzaj mają
rodzajnik die.

W języku niemieckim rodzaj gramatyczny rzeczownika nie zawsze odpowiada jego naturalnemu rodzajowi
np. das Mädchen (dziewczyna) jest rodzaju nijakiego z rodzajnikiem das. Poza tym, rzeczowniki w języku
niemieckim często mają inny rodzaj niż w języku polskim, np. „kawa” jest rodzaju żeńskiego (ona),
natomiast w języku niemieckim napój ten jest rodzaju męskiego der Kaffee (er).
Inne przykłady:
der Tee (on) herbata (ona) der Löffel (on) łyżka (ona)
der Keller (on) piwnica (ona) das Messer (ono) nóż (on)
die Gabel (ona) widelec (on) das Glas (ono) szklanka (ona)

Uwaga! Ucz się zawsze rzeczownika z rodzajnikiem właściwym dla danego rodzaju. Rodzaj rzeczownika
znajdziesz w słowniku, często oznacza się go w skrócie literkami: m (męski, od Maskulinum), f (żeński, od
Femininum) oraz n (nijaki, od Neutrum).

GRAMATYKA Typowe końcówki rodzajowe

W języku niemieckim niektóre końcówki można jednoznacznie przyporządkować rodzajowi.
Rodzaj męski (Maskulinum)
Rzeczowniki zakończone na: -er, -ig, -ling oraz pochodzenia obcego, kończące się na: -ant, -är, -ent, -eur,
-ist, -loge, -or, -us.
der Hunger, der König, der Frühling, der Lieferant, der Sekretär, der Student, der Charmeur, der Tourist,
der Psychologe, der Doktor, der Rhythmus
Rodzaj nijaki (Neutrum)
Rzeczowniki zakończone na: -chen, -lein; pochodzenia obcego, kończące się na: -il, -ma, rzeczowniki
pochodzące od czasownika, kończące się na: -en.
das Häuschen, das Tischlein, das Profil, das Klima, gehen das Gehen
Rodzaj żeński (Femininum)
Rzeczowniki zakończone na: -heit, -keit, -schaft , -ung i pochodzenia obcego, kończące się na: -age, -anz,
-enz, -ie, -io(n), -tät.
die Freiheit, die Möglichkeit, die Freundschaft, die Übung, die Etage, die Ignoranz, die Existenz, die
Kopie, die Nation, die Realität
Uwaga! Wszystkie rzeczowniki w języku niemieckim piszemy wielką literą!

10
Lekcja 5
Zakres obowiązków
obowiązki
Jakie są moje obowiązki?
robić
Co powinienem robić?
Czy powinienem…?
podpisywać listę obecności
Czy powinienem podpisywać listę?
pracować samodzielnie
Czy pracuję samodzielnie?
pracować w zespole
przełożony
Kto jest moim przełożonym?
składać raport
Czy składam raport dyrektorowi?
zaczynać od
Od czego zaczynam?
ważne
Co jest najważniejsze?
odpowiedzialny
Za co jestem odpowiedzialny?
Jesteś odpowiedzialny za…
jakość
Kto sprawdza jakość?
norma na godzinę
Jaka jest norma na godzinę?
limit czasowy
Czy jest limit czasowy?
miejsce pracy
Gdzie jest moje miejsce pracy?
przerwa na lunch
Czy mam przerwę na lunch?
Ile trwa?
O której jest przerwa?
dzień wolny
Czy mogę dostać dzień wolny?
strój roboczy
Czy dostanę strój roboczy?
Lektion 5
Arbeitspflichten
Pflichten
Welche Pflichten habe ich?
machen
Was soll ich tun?
Soll ích...?
Anwesenheitsliste unterschreiben
Soll ich die Liste unterschreiben?
selbstständig arbeiten
Arbeite ich selbstständig?
im Team arbeiten
Vorgesetzter
Wer ist mein Vorgesetzter?
Bericht erstatten
Soll ich dem Leiter Bericht erstatten?
beginnen mit/anfangen mit
Womit soll ich anfangen?
wichtig
Was ist am wichtigsten?
verantwortlich
Wofür bin ich verantwortlich?
Du bist verantwortlich für...
Qualität
Wer überprüft die Qualität?
Stundennorm
Was ist die Stundennorm?
Zeitlimit
Gibt es ein Zeitlimit?
Arbeitsplatz
Wo ist mein Arbeitsplatz?
Mittagspause
Habe ich eine Mittagspause?
Wie lange dauert sie?
Um wie viel Uhr ist Pause?
einen Tag frei
Kann ich einen Tag frei haben?
Arbeitskleidung
Bekomme ich Arbeitskleidung?
11
GRAMATYKA Czasowniki modalne
Za pomocą czasowników modalnych możemy wyrazić życzenie, chęć, możliwość, umiejętność lub
konieczność. Możemy również zapytać o możliwość, pozwolenie lub wyrazić zakaz, przypuszczenie.
Ich will/mag jetzt eine Pause machen. życzenie/chęć
Er kann Ski fahren. możliwość/umiejętność
Sie müssen die Wohnung putzen. konieczność
Sie dürfen hier nicht rauchen. zakaz
Er soll sehr krank sein. przypuszczenie

Czasowniki modalne w odpowiedniej formie (odmiana nieregularna) otwierają w zdaniu tzw. klamrę, która
kończy się czasownikiem w bezokoliczniku (z końcówką -en lub -n), który uzupełnia czasownik modalny i
stoi na końcu zdania.

czasownik czasownik w
odmieniany bezokoliczniku
Barbara will einen neuen Wagen. kaufen. Barbara chce kupić nowy
samochód.
Sie mag nach Hause gehen. Ona chce iść do domu.
Er kann sehr gut Deutsch sprechen. On potrafi dobrze mówić
po niemiecku. / On zna
dobrze niemiecki.
Sie müssen Ihre Pässe zeigen. Oni muszą pokazać swoje
paszporty.
Sie dürfen hier rauchen. Może Pan tu zapalić.

Czasowniki modalne nie tworzą trybu rozkazującego.

Czasowniki modalne w czasie teraźniejszym w liczbie pojedynczej mają formy nieregularne, liczba mnoga
zaś odmienia się regularnie. Pierwsza i trzecia osoba liczby pojedynczej brzmi tak samo i nie przyjmuje
żadnych końcówek.

dürfen können mögen müssen sollen wollen

móc (zależy móc (zależne chcieć (najczęściej musieć, mieć powinno się, chcieć
od innych), od nas), w trybie obowiązek mieć
mieć potrafić, przypuszczającym obowiązek
pozwolenie umieć „chciałbym”) moralny
Ich darf kann mag muss soll will
Du darfst kannst magst musst sollst willst
Er/Sie/Es darf kann mag muss soll will
Wir dürfen können mögen müssen sollen wollen
Ihr dürft könnt mögt müsst sollt wollt
Sie dürfen können mögen müssen sollen wollen

Kannst du Deutsch sprechen? - Znasz niemiecki?
Kannst du mir helfen? - Czy możesz mi pomóc?
Ich kann das nicht. - Nie mogę. Nie potrafię.
Magst du mich? - Lubisz mnie?
Ich mag dich. - Lubię cię.
Magst du Milch? - Lubisz mleko? / Chesz mleko?
Ich muss schon gehen. - Muszę już iść.
Darf ich hier rauchen? - Czy mogę tu zapalić?
Du darfst hier nicht spielen. - Nie wolno ci tu się bawić.
Willst du mit fahren? - Chesz jechać ze mną/z nami?

12
CZĘŚĆ II TEIL II
Codzienne sytuacje w pracy Tägliche Arbeitssituationen
Lekcja 6 Lektion 6
Poznawanie współpracowników Arbeitskollegen kennen lernen
Dzień dobry /przed południem/. Guten Morgen.
Dzień dobry /po południu/. Guten Tag.
Dobry wieczór. Guten Abend.
Cześć /witając się/. Cześć, co słychać? Hallo. / Hallo, wie geht´s?
przedstawiać sich vorstellen
Chciałbym przedstawić... Ich möchte vorstellen...
To jest pan Brown. Das ist Herr Brown.
poznać kennen lernen
Poznaj panią Brown. Das ist Frau Brown.
Poznaj Tomása. Das ist Tomás.
współpracownicy Mitarbeiter
To są twoi współpracownicy. Das sind deine Kollegen.
Bardzo miło mi panią/pana poznać. Ich freue mich, Sie kennen zu lernen.
Miło mi panią/pana poznać. Schön, Sie kennen zu lernen.
Miło mi cię poznać. Schön, dich kennen zu lernen.
Jak się miewasz? Wie geht´s?
W porządku. In Ordnung.
A ty? Und dir?
Bardzo dobrze. Es geht mir sehr gut.
Nie najgorzej. Nicht schlecht.
Witamy w firmie. Willkommen in der Firma.
Dziękuję. Danke.
To bardzo miło z pani/pana strony. Das ist sehr nett von Ihnen.
oddział Abteilung
To jest twój oddział. Das ist Ihre Abteilung. / Das ist deine
Abteilung.
Administracja Verwaltung
Wydział finansowy Finanzabteilung
Sekretariat Sekretariat
Do widzenia. Auf Wiedersehen.
Dobranoc. Gute Nacht.
Do zobaczenia. Wir sehen uns.
Do zobaczenia wkrótce. Bis bald.
Cześć /żegnając się/. Tschüss.

13
GRAMATYKA Zaimek dzierżawczy
W języku niemieckim dla każdej osoby jest odpowiedni zaimek dzierżawczy:
Ich habe ein Kind. Das ist mein Kind.
Du hast einen Reisepass. Das ist dein Reisepass.
Er hat eine Reisetasche. Das ist seine Reisetasche.
Sie hat einen Sohn. Das ist ihr Sohn.
Wir haben ein Auto. Das ist unser Auto.
Ihr habt ein Zelt. Das ist euer Zelt.
Sie haben eine Ferienwohnung in Spanien. Das ist ihre/Ihre Ferienwohnung in Spanien.

Pamietaj, że przed rzeczownikami w rodzaju żeńskim oraz rzeczownikami w liczbie mnogiej do zaimka
dzierżawczego w pierwszym przypadku (kto? co?) należy dodać końcówkę -e, np.
Das ist meine Mutter.
Das sind meine Kinder.
Das ist seine Oma.

mein Ehemann, meine Tochter, mój mąż, moja córka, moje

mein, meine, mein
mein Kind dziecko
dein Ehemann, deine Tochter, twój mąż, twoja córka,
dein, deine, dein
dein Kind twoje dziecko
sein Ehemann, seine Tochter, jego mąż, jego córka, jego
sein, seine, sein
sein Kind dziecko
ihr Ehemann, ihre Tochter, ihr jej mąż, jej córka, jej
Das ist ihr, ihre, ihr / Kind / dziecko //
To jest Ihr Ihr Ehemann, Ihre Ehefrau, Ihr Pani mąż, Pana żona,
Kind Pani/Pana/Państwa dziecko
unser Vater, unsere Tochter, nasz ojciec, nasza córka,
unser, unsere, unser
unser Kind nasze dziecko
euer Vater, eure Tochter wasz ojciec, wasza córka,
euer, eure, euer
euer Kind wasze dziecko
ihr Vater, ihre Tochter, ihr Kind ich ojciec, ich córka, ich
ihr, ihre, ihr
dziecko
meine meine Schuhe, meine Freunde moje buty, moi przyjaciele
deine deine Schuhe, deine Freunde twoje buty, twoi przyjaciele
seine seine Schuhe, seine Freunde jego buty, jego przyjaciele
ihre Schuhe, ihre Freunde jej buty, jej przyjaciele
ihre
Das sind
unsere unsere Schuhe, unsere Freunde nasze buty, nasi przyjaciele
To są
eure Schuhe, eure Freunde wasze Buty, wasi
eure
przyjaciele
ihre Schuhe, ihre Freunde / ich buty, ich przyjaciele //
ihre / Ihre Ihre Schuhe, Ihre Freunde Pana/Pani/Państwa buty,
przyjaciele

Zaimek dzierżawczy „swój“ w języku niemieckim nie ma jednej formy w celowniku i bierniku w
odniesieniu do wszystkich osób liczby pojedynczej i mnogiej (jak w języku polskim). W zależności od
podmiotu należy użyć: ihren w odniesieniu do rodzaju żeńskiego, seinen w odniesieniu do rodzaju
męskiego oraz meinen w odniesieniu do osoby pierwszej, np.
Sie besucht ihren Vater. - Ona odwiedza swojego ojca.
Er besucht seinen Vater. - On odwiedza swojego ojca.
Ich besuche meinen Vater. - Ja odwiedzam swojego/mojego ojca.

14
Lekcja 7 Lektion 7
Rozmowy telefoniczne. Telefongespräche
Halo. Hallo.
Z tej strony pani Brown. Hier spricht Frau Brown.
Z tej strony Lukas Schulz. Hier spricht Lukas Schulz.
rozmawiać sprechen
Czy mogę prosić Karla? Kann ich Karl sprechen?
Przy telefonie. Am Telefon.
Cześć, Karl. Hallo Karl.
Proszę czekać. Bitte warten.
Łączę. Ich verbinde.
numer wewnętrzny Durchwahl/Direktwahl/Apparat
Jaki jest numer wewnętrzny? Wie ist die Durchwahl?
być nieobecnym abwesend sein/nicht da sein
Nie ma go w tej chwili. Er ist im Moment nicht da.
zapisać wiadomość eine Nachricht aufschreiben
Czy mam coś przekazać? Kann ich was ausrichten?
zostawić wiadomość eine Nachricht hinterlassen
Czy mogę zostawić wiadomość? Kann ich eine Nachricht hinterlassen?
oddzwonić zurückrufen
Oddzwonię później. Ich rufe später zurück.
zadzwonić do kogoś jemanden anrufen
Zadzwonię jutro. / Zadzwonię do niego jutro. Ich rufe morgen an. / Ich rufe ihn morgen an.
pomóc helfen
Jak mogę pomóc? Wie kann ich helfen?
Poczekaj chwilę. Warte einen Moment.
poprosić kogoś do telefonu jemanden ans Telefon bitten
Poproszę go. Ich hole ihn.
Czy mogę rozmawiać z dyrektorem? Kann ich den Direktorsprechen? / Kann ich
den Leiter sprechen?
Kto dzwoni? Wer ist am Apparat?
zajęta besetzt
Linia jest zajęta. Die Leitung ist besetzt.
Słuchaj. / Proszę posłuchać. Hör zu! Hören Sie bitte zu!

GRAMATYKA Przymiotniki nieodmienne na końcu zdania

Przymiotniki występujące przed rzeczownikiem odmieniają się, np. ein großer Mann (wysoki mężczyzna),
die lange Straße (długa ulica), ein braves Kind (grzeczne dziecko).
Przymiotniki spełniające rolę orzecznika w zdaniu, występujące na końcu zdania nie odmieniają się,
niezależnie od osoby oraz liczby (inaczej niż w języku polskim), np.
Das Zimmer ist groß. - Pokój jest duży.
Die Tasche ist sehr groß. - Torba jest bardzo duża.

15
Lekcja 8 Lektion 8
Umawianie spotkania Termine vereinbaren
zorganizować organisieren/veranstalten
zorganizować spotkanie ein Treffen organisieren
umówione spotkanie Termin/Treffen
umówić się na spotkanie ein Treffen vereinbaren
Chciałbym umówić się na spotkanie. Ich möchte ein Treffen vereinbaren.
pasować passen
Jaki dzień by pani/panu pasował? Welcher Tag würde Ihnen passen?
zajęty beschäftigt
Jestem zajęty/zajęta we wtorek. Ich bin am Dienstag beschäftigt.
O tej porze. um diese Zeit
ustalić inny termin einen anderen Termin vereinbaren
Czy możemy ustalić inny termin? Können wir einen anderen Termin
vereinbaren?
Oczywiście. Selbstverständlich.
A może o 11:00? Vielleicht um 11.00 Uhr.
To mi pasuje. Das passt mir.
Nie dam rady o 11:00. Um 11.00 schaffe ich es nicht.
później später
Czy możemy spotkać się później? Können wir uns später treffen?
wcześniej früher
w tym samym dniu am selben Tag
w następnym dniu am nächsten Tag
o tej samej porze um dieselbe Zeit
Spotkajmy się w czwartek. Wir treffen uns am Donnerstag.
zjeść lunch razem zusammen Mittag essen
Zjedzmy razem lunch. Lass uns zusammen Mittagessen.
iść do restauracji ins Restaurant gehen
Czy pójdziemy do restauracji hotelowej? Gehen wir ins Hotelrestaurant?
Gdzie się spotkamy? Wo treffen wir uns?
W recepcji. An der Rezeption.
W pobliżu wejścia. Am Eingang.
Przed kawiarnią. Vor dem Café.
W sali konferencyjnej. Im Konferenzraum.

GRAMATYKA Wyrażanie życzeń

Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich möchte wir möchten
du möchtest ihr möchtet
er/sie/es möchte sie/Sie möchte
Möchtest du...? - Czy chciałbyś...? / Nein, ich möchte nicht... - Nie, nie chciałabym...
Möchtet ihr...? - Czy chcielibyście…? / Nein, wir möchten nicht... - Nie, nie chcielibyśmy...

16
GRAMATYKA Określanie czasu am, in, um
W odniesieniu do: Przyimek Przykłady:
Ich bin um 7.00 aufgestanden. Wstałem o 7.00.
godziny um Ich muss schon um 6.00 Muszę pracować już o
arbeiten. 6.00.
am Montag w poniedziałek
an (an dem=am) am Morgen rano
dnia i pory dnia
am Abend wieczorem
ale in der Nacht nocą
in dieser Woche w tym tygodniu
im nächsten Monat w przyszłym miesiącu
tygodnia, miesiąca, pory in
im vorigen Jahr w zeszłym roku
roku, roku, stulecia (in dem=im)*
im Sommer latem, w lecie
im Januar w styczniu
weekendu am am Wochenende w weekend
zu Ostern na Wielkanoc
świąt zu
zu Weihnachten na Boże Narodzenie
in zwei Stunden za dwie godziny
czasu in in zwei Tagen za dwa dni
in ein paar Minuten za parę minut
Anfang Mai na początku maja
Zwroty bez przyimka: Ende April na koniec kwietnia
Mitte Dezember w połowie grudnia
*in der - z rzecz. rodzaju żeńskiego / in dem - z rzecz. męskiego i nijakiego / in den - z rzecz w l. mn.

GRAMATYKA Określanie miejsca pobytu i celu podróży (instytucje)

Rzeczowniki Ich bin im… Ich gehe, ich fahre ins…
rodzaj nijaki (Jestem gdzie?) (Idę/jadę dokąd?)
das Kino (kino) Ich bin im Kino. Ich gehe/fahre ins Kino.
das Theater (teatr) Ich bin im Theater. Ich gehe/fahre ins Theater.
das Schwimmbad (basen) Ich bin im Schwimmbad. Ich gehe/fahre ins Schwimmbad.
das Museum (muzeum) Ich bin im Museum. Ich gehe/fahre ins Museum.

IM - jest to forma ściągnięta od in dem, tj. przyimek in z rodzajnikiem męskim i nijakim w trzecim
przypadku (Dativ, komu? czemu? - dem).
INS - jest to forma ściągnięta od in das tj. przyimek in z rodzajnikiem nijakim w czwartym przypadku
(Akkusativ, kogo? co? - das).
Zapamiętaj! Ich bin zu Hause. - Jestem w domu. / Ich gehe/fahre nach Hause. – Idę/jadę do domu.

Rzeczowniki Ich bin in der… Ich gehe, ich fahre in die…

rodzaj żeński (Jestem gdzie?) (Idę/jadę dokąd?)
die Schule (szkoła) Ich bin in der Schule. Ich gehe/fahre in die Schule.
die Oper (opera) Ich bin in der Oper. Ich gehe/fahre in die Oper.
die Kirche (kościół) Ich bin in der Kirche. Ich gehe/fahre in die Kirche.
die Küche (kuchnia) Ich bin in der Küche. Ich gehe in die Küche.

UWAGA! Można powiedzieć również: Ich fahre zur Arbeit, zur Schule, zur Kirche. (Jadę do pracy,
szkoły, kościoła.)
ZUR - jest to forma ściągnięta od zu der tj. przyimek zu z rodzajnikiem żeńskim w trzecim przypadku
(Dativ, komu? czemu? - der).

17
Zapamiętaj!
Ich studiere an der Uni/an der Universität. - Studiuję na uniwerku/uniwersytecie.
Ich fahre an die Universität. lub Ich fahre zur Uni. - Jadę na uniwersytet/uniwerek.

Rzeczowniki Ich bin im … Ich gehe, ich fahre in den …

rodzaj męski (Jestem gdzie?) (Idę/jadę dokąd?)
der Garten (ogród) Ich bin im Garten. Ich gehe/fahre in den Garten.
der Pub (pub) Ich bin im Pub. Ich gehe/fahre in den Pub.
der Park (park) Ich bin im Park. Ich gehe/fahre in den Park.
der Wald (las) Ich bin im Wald. Ich gehe/fahre in den Wald.

IM - jest to forma ściągnięta od in dem, tj. przyimek in z rodzajnikiem męskim i nijakim w trzecim
przypadku (Dativ, komu? czemu? - dem).
Zapamiętaj! Ich fahre zum Unterricht. - Jadę na zajęcia.
Ich fahre zum Bahnhof. - Jadę na dworzec.
Ich fahre zum Flughafen. - Jadę na lotnisko.
ZUM - jest to forma ściągnięta od zu dem, tj. przyimek zu z rodzajnikiem męskim i nijakim w trzecim
przypadku (Dativ, komu? czemu? - dem).

GRAMATYKA Określanie miejsca pobytu i celu podróży

(miasta i państwa)
In (w) używane jest przed miastami, np.
Ich bin in Berlin, in Gdańsk, in Warschau, in Köln, in Wien. - Jestem w Berlinie, w Gdańsku, w
Warszawie, w Koloni, w Wiedniu.
Nach (do) używane jest z miastami oraz państwami rodzaju nijakiego, np.
Ich fahre nach Krakau, nach Prag, nach Hamburg, nach München, nach Deutschland. - Jadę do Krakowa,
do Pragi, do Hamburga, do Monachium, do Niemiec.
Über (przez)
Ich fahre über Berlin. - Przejeżdżam przez Berlin.
Określając miejsce lub cel podróży z nazwami państw stosujemy odpowiednio:
- na pytanie wo? (gdzie?) przyimek in w połączeniu z trzecim przypadkiem (Dativ - dem, der, dem, den);
- na pytanie wohin? (dokąd?) przyimek nach z rzeczownikami rodzaju nijakiego, opuszczając rodzajnik
oraz dla pozostałych rodzajów liczby pojedynczej i mnogiej in w połączeniu z czwartym przypadkiem
(Akkusativ - den, die, das, die).
wo? (gdzie) wohin? (dokąd?)
Dla rodzaju nijakiego in (dem) nach
opuszczamy rodzajnik in Polen. nach Polen.
in Deutschland. nach Deutschland.
Ich bin Ich fahre
in Spanien. nach Spanien.
in England. nach England.
Dla rodzaju męskiego in dem=im in den
im Irak. in den Irak.
Ich bin Ich fahre
im Iran. in den Iran.
Dla rodzaju żeńskiego in der in die
in der Schweiz. in die Schweiz.
Ich bin Ich fahre
in der Türkei. in die Türkei.
Dla liczby mnogiej in den in die
in den Niederlanden. in die Niederlande.
Ich bin in den Vereinigten Ich fahre in die Vereinigten
Staaten von Amerika. Staaten von Amerika.

18
Lekcja 9 Lektion 9
Wypadki w pracy Arbeitsunfälle
Czy możesz wezwać lekarza? Kannst du einen Arzt rufen?
Czy może pan/pani wezwać lekarza? Können Sie einen Arzt rufen?
zranić się sich verletzen
Zraniłem się. / Zraniłam się Ich habe mich verletzt.
skaleczyć się sich verletzen
Skaleczyłem się/skaleczyłam się w ramię. Ich habe mich am Arm verletzt.
czuć się sich fühlen
Czuję się źle. Ich fühle mich schlecht.
Nie czuję się dobrze. Ich fühle mich nicht gut.
Niedobrze mi. Mir ist schlecht.
Jest mi słabo. Mir ist schwindlig.
Zaraz zemdleję. Ich werde gleich ohnmächtig.
wypadek Unfall
Był wypadek. Das war ein Unfall.
pogotowie Krankenwagen
Dzwońcie po pogotowie. Ruft den Krankenwagen.
ranni Verletzte
Są ranni. Es gibt Verletzte.
przytomni bei Bewusstsein
nieprzytomni ohne Bewusstsein
Pali się. Es brennt.
Dzwońcie po straż pożarną. Ruft die Feuerwehr.
poparzyć się sich verbrennen
Poparzyłem się. Ich habe mich verbrannt.
oddychać atmen
Nie mogę oddychać. Ich bekomme keine Luft.

GRAMATYKA Czas przeszły Imperfekt

Czasu przeszłego Imperfekt używamy w opowiadaniu, relacji, opisie, przedstawiając wydarzenia z
przeszłości, nie wiążąc ich z teraźniejszością. Niekiedy czasu tego używa się zamiennie z czasem Perfekt,
szczególnie w północnej części niemieckiego obszaru językowego, przede wszystkim w pisemnych
relacjach wydarzeń.

W przypadku czasowników słabych czas Imperfekt tworzymy poprzez dodanie do tematu bezokolicznika
przedrostka -t oraz końcówki odmiany czasu teraźniejszego, oprócz trzeciej osoby liczby pojedynczej,
która jest taka sama, jak osoba pierwsza.

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

ich fragte wir fragten
du fragtest ihr fragtet
er/sie/es fragte sie/Sie fragten

19
Do form nieregularnych i mocnych dodajemy końcówki osobowe, pamiętając, że 1 i 3 osoba liczby
pojedynczej są równe i nie otrzymują żadnych końcówek.
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich fuhr wir fuhren
du fuhrst ihr fuhrt
er/sie/es fuhr sie/Sie fuhren

Warto jest nauczyć się formy w osobie pierwszej i trzeciej liczby pojedynczej oraz pierwszej i trzeciej
liczby mnogiej. Pozostałe formy prawie w ogóle nie są używane, ponieważ jest to czas opowiadania,
relacji, dlatego mówimy przede wszystkich o sobie lub osobach trzecich, nigdy nie zwracamy się do kogoś
bezpośrednio (w dialogu używamy najczęściej czasu Perfekt). Wyjątkiem mogą być: Warst du…?, Hattest
du…? (Byłeś..?, Miałeś…?) i modalne: Solltest du nicht...? (Czy nie miałeś/miałaś cos zrobić...?),
Konntest du nicht...? (Czy nie mogłeś/mogłaś…?)
Pytania w czasie Imperfekt tworzymy przez inwersję, tj. przestawiając czasownik na początek zdania, np.
War er schon mal in Deutschland? - Czy on był już kiedyś w Niemczech?
(Porównaj ze zdaniem twierdzącym: Er war schon mal in Deutschland. - On był już kiedyś w Niemczech.).
Przeczenia tworzymy podobnie, jak w czasie teraźniejszym, za pomocą słów: nicht, nein i kein/keine w
odpowiedniej formie. Możemy użyć również słówek: nie (nigdy), nirgendwo (nigdzie), niemand (nikt) itp.
Przykłady:
Nein, er war nicht in der Schule. - Nie, jego nie było w szkole/on nie był w szkole.
Er hatte keinen Reisepass dabei. - On nie miał przy sobie paszportu.
Ich konnte ihn nirgendwo finden. - Nie mogłem go nigdzie znaleźć.
Er war noch nie in Deutschland. - On jeszcze nigdy nie był w Niemczech.
Niemand war daheim. - Nikogo nie było w domu.
UWAGA!
W języku niemieckim nie ma podwójnego zaprzeczenia, tak jak w języku polskim. Porównaj:
w języku polskim: On nigdy nie był w Niemczech.
w języku niemieckim: Er war nie in Deutschland. - On nigdy był w Niemczech.
Najważniejsze czasowniki nieregularne:
Czasownik w Znaczenie Forma czasu Przykład w zdaniu
bezokoliczniku w języku przeszłego
polskim Imperfekt
sein być war Ich war da. - Byłem tam.
fahren jechać fuhr Er fuhr mit seiner Mutter nach Wien. - Pojechał z
mamą do Wiednia.
haben mieć hatte Sie hatte keine Zeit. - Nie miała czasu.
gehen iść ging Wir gingen schnell zur Uni. - Poszliśmy szybko na
uniwerek.
kommen przyjść kam Sie kamen zu spät. - Przyszli za późno.
sehen widzieć sah Ich sah ihn im Kino. - Widziałam go w kinie.
schlafen spać schlief Das Kind schlief schon. - Dziecko już spało.
essen jeść aß Er aß noch etwas und ging schlafen. - On jeszcze coś
zjadł i poszedł spać.
trinken pić trank Wir tranken auf dein Wohl. - Piliśmy za twoje
zdrowie.
helfen pomóc half Meine Nachbarin half mir. - Moja sąsiadka mi
pomogła.
können móc konnte Er konnte es nicht verstehen. - Nie mógł tego
zrozumieć.
sprechen mówić, sprach Sie sprachen am Telefon kurz miteinander. -
rozmawiać Rozmawiali ze sobą krótko przez telefon.

20
Lekcja 10 Rozwiązywanie Lektion 10 Lösung der Probleme
problemów w pracy am Arbeitsplatz
problem Problem
Mam problem. Ich habe ein Problem.
zepsuć etwas kaputt machen
To jest zepsute. Das ist kaputt.
działać funktionieren
To nie działa. Das funktioniert nicht.
naprawić reparieren
Czy możesz to naprawić? Kannst du das reparieren?
Ja to naprawię. Ich repariere das.
zgubić verlieren
Zgubiłem/zgubiłam dokumenty. Ich habe meine Dokumente verloren.
znaleźć finden
Nie mogę znaleźć moich narzędzi. Ich kann mein Werkzeug nicht finden.
zapomnieć vergessen
Zapomniałem kombinezonu. Ich habe meine Arbeitskleidung vergessen.
rozumieć verstehen
Nie rozumiem instrukcji. Ich verstehe die Anweisung nicht.
wyjaśnić erklären
Czy możesz mi to wyjaśnić? Kannst du mir das erklären?
Tak, oczywiście. Ja, selbstverständlich.
pokazać zeigen
używać benutzen
Jak to używać? Wie benutzt man das?
pomoc Hilfe
Czy potrzebujesz pomocy? Brauchst du Hilfe?
Tak, proszę. Ja, bitte.
Nie, dziękuję. Nein, danke.
konieczne unbedingt
To nie jest konieczne. Das ist nicht nötig.
dać radę schaffen
Dam sobie radę. Ich schaffe es.
wypełnić ausfüllen
Wypełnij formularz. Füll das Formular aus.

GRAMATYKA Czas przeszły Perfekt

Czas przeszły Perfekt jest używany generalnie dla wyrażenia czynności przeszłej, występuje on z reguły w
rozmowach, dialogach bezpośrednich, w których mówimy o sobie lub innych. Czasowniki modalne
występują w tych sytuacjach zazwyczaj w czasie Imperfekt. Perfekt używany jest szczególnie na południu
niemieckiego obszaru językowego, w odróżnieniu od północy, gdzie przeważa czas Imperfekt.

21
Czas przeszły Perfekt jest czasem złożonym, składa się z czasownika posiłkowego sein (być) lub haben
(mieć) w odpowiedniej osobie (forma odmienna tego czasu) oraz imiesłowu czasu przeszłego, który jest
formą nieodmienną i występuje na końcu zdania (w zdaniach oznajmujących i pytających).

Imiesłów czasowników regularnych tworzymy dodając do tematu czasownika przedrostek ge- i

końcówkę -t, np.
czasownik przedrostek temat końcówka imiesłów
machen ge- mach- -t gemacht

Ich habe meine Hausaufgaben schon gemacht. - Odrobiłam już swoje lekcje.

Imiesłów czasowników nieregularnych znajdziesz w tabeli czasowników nieregularnych. - str 35.

Większość czasowników w języku niemieckim tworzy czas Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben
(wszystkie przechodnie, modalne, zwrotne, nieosobowe), np.
Ich habe dich lange nicht mehr gesehen. - Dawno cię nie widziałem/widziałam.
Es hat geregnet. - Padał deszcz.
Er hat sich sehr über deinen Brief gefreut. - Bardzo się ucieszył z twojego listu.
Wyjątki:
Was ist passiert? - Co się stało?
Es ist mir gelungen. - Udało mi się.
Czas przeszły Perfekt z czasownikiem sein tworzą:
- czasowniki wyrażające kierunek ruchu: np. gehen, fahren
Ich bin nach Hause gegangen. - Poszłam do domu.
Bist du allein in die Schweiz gefahren? - Sam pojechałeś do Szwajcarii?
- czasowniki wyrażające zmianę stanu (nie cywilnego!): np. aufstehen, sterben
Bist du schon aufgestanden? - Wstałeś już?
Mein Urgroßvater ist in Afrika gestorben. - Mój pradziadek zmarł w Afryce.
- czasowniki: werden, sein und bleiben.
Wo bist du gewesen? - Gdzie byłeś/byłaś?, Gdzie się podziewałeś?
Er ist alleine zu Hause geblieben. - Został sam w domu.
Was ist aus ihm geworden? - Co z niego wyrosło?, Co on robi?

GRAMATYKA Czasownik rozdzielnie złożony - trennbares Verb

Czasowniki rozdzielnie złożone mają przedrostki akcentowane. Typowymi przedrostkami oddzielającymi
się od reszty czasownika są: ab-, an-, auf-, aus-, bei-, mit-, nach-, vor-, zu-.
Przedrostek w takim wypadku nie stoi przed lub bezpośrednio za czasownikiem, lecz zamyka tzw. klamrę
czasownikową, tzn. stoi na końcu zdania.
czasownik druga część
odmieniony czasownika
Er hebt den Pass auf. On podnosi paszport.
Ich komme ins Museum mit. Pójdę z tobą/wami do muzeum.
W imiesłowach czasu przeszłego, np. przy tworzeniu form w czasie Perfekt, przedrostek rozdzielony
zostaje od czasownika przedrostkiem gramatycznym ge-.
Der Zug ist bereits abgefahren. Pociąg właśnie odjechał.
Wie hast du das nur ausgehalten? Jak to zniosłaś/zniosłeś?
Czasowniki, które zawierają więcej przedrostków niż jeden, są rozdzielnie złożone, gdy pierwszy
przedrostek jest rozdzielny.
abbestellen - Er bestellt die Zeitung ab.
beabsichtigen - Er beabsichtigte zu kündigen.

22
CZĘŚĆ III TEIL III
Słownictwo specjalistyczne Fachwortschatz
Medycyna i opieka Medizin und Pflege
szpital Krankenhaus
oddział Abteilung
Pracuję na oddziale chirurgicznym. Ich arbeite in der Chirurgie.
przychodnia/gabinet Praxis
oddział intensywnej terapii Intensivstation
laboratorium Labor
Izba Przyjęć Notaufnahme
Szpitalny Oddział Ratunkowy Rettungsstelle/Notfallstation
rentgen Röntgen
blok operacyjny OP-Bereich
sala operacyjna Operationssaal
gabinet zabiegowy Behandlungsraum
mieć operację eine Operation haben
mieć zabieg einen Eingriff haben
przyjść na badania zur Untersuchung gehen
badania profilaktyczne Vorsorgeuntersuchung
Wejdź. / Proszę wejść Herein, bitte. / Bitte kommen Sie herein.
Usiądź. / Proszę usiąść. Setz dich. / Bitte setzen Sie sich.
Wstań. / Proszę wstać. Steh auf. / Stehen Sie bitte auf.
Obróć się. / Proszę się obrócić. Dreh dich um. / Drehen Sie sich bitte um.
Połóż się. / Proszę się położyć. Leg dich hin. / Legen Sie sich bitte hin.
Otwórz usta. / Proszę otworzyć usta. Mach den Mund auf. / Machen Sie bitte den
Mund auf.
Zegnij kolana. / Proszę zgiąć kolana. Beug die Knie. / Beugen Sie bitte die Knie.
Podwiń rękaw. / Proszę podwinąć rękaw. Kremple die Ärmel hoch. / Krempeln Sie bitte
die Ärmel hoch.
Ubierz się. / Proszę się ubrać. Zieh das Hemd aus. / Ziehen Sie bitte das
Hemd aus.
Zdejmij koszulę. / Proszę zdjąć koszulę. Zieh dich an. / Ziehen Sie sich bitte an.
Zamknij oczy. / Proszę zamknąć oczy. Schließ die Augen. / Schließen Sie bitte die
Augen.
Weź głęboki wdech. / Proszę wziąć głęboki Atme tief ein. / Atmen Sie bitte tief ein.
wdech.
objawy Symptome
Jakie są objawy? Welche Symptome haben Sie?
ból Schmerz
Czuję ból w piersiach. Es tut in der Brust weh.
boleć weh tun

23
Czy tu boli? Tut das weh?
Boli mnie szyja. Mein Hals tut weh.
Bolą mnie plecy. Ich habe Rückenschmerzen.
mieć opuchliznę na nodze ein geschwollenes Bein haben
skręcić kostkę den Fuß verstauchen
złamać rękę den Arm brechen
mieć ból głowy Kopfschmerzen haben
mieć biegunkę Durchfall haben
mieć wysypkę Ausschlag haben
mieć wysokie/niskie ciśnienie hohen Blutdruck haben/niedrigen Blutdruck
haben
mieć gorączkę Fieber haben
badać pacjenta einen Patienten untersuchen
wypisać receptę ein Rezept ausschreiben/ein Rezept ausstellen
wypisać skierowanie do szpitala Einweisung ins Krankenhaus schreiben
zebrać wywiad z pacjentem einen Patienten befragen
opiekować się pacjentem sich um den Patienten kümmern
zrobić zastrzyk eine Spritze geben/eine Spritze verabreichen
zabrać na rentgen zum Röntgen bringen
zmierzyć ciśnienie Blutdruck messen
zmierzyć temperaturę Temperatur messen/Fieber messen
podłączyć kroplówkę eine Infusion machen/eine Infusion legen
pobrać krew na badania Blut abnehmen
zrobić opatrunek einen Verband anlegen
zmienić opatrunek einen Verband wechseln
założyć gips Gips anlegen
podać lekarstwa Medikamente geben
antybiotyk Antibiotikum
środek przeciwbólowy ein Schmerzmittel
umyć pacjenta einen Patienten waschen
podać basen eine Bettpfanne geben
zmienić ubrania die Kleidung wechseln
prześcielić łóżko Bettwäsche wechseln
nakarmić füttern
dać pić etwas zum Trinken geben
zmienić pieluszkę Windel wechseln
ubrać anziehen
rozebrać ausziehen
zabrać dziecko na spacer mit dem Kind spazieren gehen
bawić się zabawkami mit Spielzeug spielen
iść na plac zabaw zum Spielplatz gehen
czytać bajki Märchen vorlesen
oglądać bajki w telewizji Zeichentrickfilme im Fernsehen anschauen
rysować zeichnen

24
grać na komputerze am Computer spielen
wykąpać dziecko das Kind baden
położyć spać ins Bett bringen
robić ćwiczenia Übungen machen
pościelić łóżko das Bett machen

GRAMATYKA Polecenie, rozkaz, prośba - tryb rozkazujący

Formy trybu rozkazującego dla form grzecznościowych (Pan, Pani, Państwo) tworzy się poprzez
przestawienie zaimka osobowego oraz formy czasownika w czasie teraźniejszym:
Sie geben Geben Sie bitte! - Proszę dać, niech Pan/Pani da, Państwo dadzą.
Formę trybu rozkazującego dla 2 osoby liczby pojedynczej otrzymujemy (dla zdecydowanej większości
czasowników) odrzucając zaimek osobowy oraz końcówkę -st od formy 2 osoby czasu teraźniejszego.
du hilfst hilf Hilf mir! - Pomóż mi!
du gibst gib Gib mir das! - Daj mi to!
du rufst an ruf an Ruf mich an! - Zadzwoń do mnie!
Styl formalny Styl nieformalny
Setzen Sie sich hin! Proszę usiąść. Setz dich hin! Usiądź.
Wiederholen Sie bitte. Proszę powtórzyć! Wiederhole bitte! Powtórz, proszę
Sprechen Sie bitte Proszę mówić wolniej. Sprich bitte langsamer. Mów wolniej.
langsamer.
Uwaga! Niekiedy w trybie rozkazującym dla 2 osoby liczby pojedynczej i mnogiej występują zaimki
osobowe du oraz ihr. Mają one charakter wskazujący i wyróżniają daną osobę spośród innych, np.
Zeig du ihm den Hund, ich hole uns Wasser! – Pokaż mu psa, ja przyniosę wodę!
Rozkaz, prośbę możemy wyrazić również bezokolicznikiem, np. Rauchen verboten! - Palenie zabronione! /
Bitte einsteigen! - Prosze wsiadać! / Nicht hinauslehnen! - Nie wychylać się!
Forma trybu rozkazującego od czasownika sein (być) brzmi się, np. Sei still! - Bądź cicho! / Sei tapfer! -
Bądź dzielny! / Sei kein Spielverderber! - Nie psuj zabawy!

GRAMATYKA Wyrażanie przyszłości

Czas przyszły das Futur składa się z formy osobowej czasu teraźniejszego czasownika werden oraz
bezokolicznika czasownika podstawowego.

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

ich werde wir werden
du wirst ihr werdet
er/sie/es wird sie/Sie werden

Du wirst morgen müde sein. - Będziesz jutro zmęczona.

Ich werde erst am Samstag nach Krakau fahren. - Dopiero w sobotę pojadę do Krakowa.
Er wird sich nächste Woche ein neues Haus kaufen. - W przyszłym tygodniu kupi sobie nowy dom.
Ich werde dir später schreiben, jetzt muss ich arbeiten. - Napiszę do ciebie później, teraz muszę pracować.

Uwaga! Czas przyszły w języku niemieckim, podobnie, jak w języku polskim, jest często wyrażany
poprzez czas teraźniejszy Präsens, np.
Ich komme später zu dir. - Przyjdę później do ciebie.

25
Hotelarstwo i gastronomia Hotelwesen und Gastronomie
recepcja hotelowa Rezeption/Empfang
recepcjonista Empfangschef
informować klientów Gäste informieren
obsługiwać klientów Gäste betreuen
Czy mogę pomóc? Kann ich helfen?
Co mogę dla pani/pana zrobić? Was kann ich für Sie tun?
rezerwować pokój Zimmer reservieren
wolne pokoje freie Zimmer
Czy są wolne pokoje? Haben Sie noch freie Zimmer?
Obawiam się, że nie mamy żadnych. Ich befürchte, wir haben keine mehr.
Hotel jest pełen. Das Hotel ist ausgebucht.
Ile pokoi? Wieviele Zimmer?
Jakimi pokojami jest pan/pani Was für ein Zimmer möchten Sie?
zainteresowany?
pokój jednoosobowy ein Einzelzimmer
pokój dwuosobowy ein Doppelzimmer
pokój z dwoma łóżkami ein Zweibettzimmer
apartament ein Appartement
z wanną mit Badewanne
z prysznicem mit Dusche
Cena wynosi… Der Preis ist...
ze śniadaniem mit Frühstück
Na jak długo? Für wie lange?
Kto przy telefonie? Wer ist am Telefon?
Czy mogę prosić o pani/pana nazwisko? Ihr Name, bitte?
Na czyje nazwisko? / Na jakie nazwisko? Auf welchen Namen?
nr karty kredytowej Kreditkartennummer
Czy mogę prosić o paszport? Ihr Pass, bitte.
Proszę podpisać się w książce meldunkowej. Bitte tragen Sie sich ins Gästebuch ein.
Proszę, oto pańskie klucze. Hier sind Ihre Schlüssel.
Hotel jest w centrum. Das Hotel ist im Zentrum.
W hotelu jest sauna. Im Hotel ist eine Sauna.
siłownia ein Fitnessstudio
basen ein Schwimmbad
bar kawowy ein Café
parking ein Parkplatz
Damskie toalety są tam. Die Damentoiletten sind dort.
męskie toalety Herrentoiletten
windy Aufzüge
zamówić taksówkę ein Taxi bestellen
przekazać wiadomość etwas ausrichten

26
wskazać drogę den Weg zeigen
skarga Beschwerde
rozwiązywać problemy/załatwiać skargi Probleme lösen
wysłać obsługę hotelową Zimmerservice schicken
naprawić klimatyzację Klimaanlage reparieren
wymienić zamek Schloss wechseln
zająć się... sich beschäftigen mit...
sprzątaczka Putzfrau
pokojówka Zimmermädchen
sprzątać pokoje Zimmer sauber machen
łazienki Badezimmer
ścielić łóżka Betten machen
odkurzać korytarz den Flur saugen
prasować ubrania Kleider bügeln
portier Portier
pomóc przy bagażu beim Gepäck helfen
zanieść bagaż Gepäck tragen
kelner Kellner
barman Barman
kucharz Koch
szef kuchni Küchenchef
otwierać restaurację Restaurant öffnen
O której otwieracie? Wann öffnet ihr?
O której godzinie państwo otwierają? Wann öffnen Sie?
zamykać schließen
serwować posiłki Mahlzeiten servieren
śniadanie Frühstück
obiad/kolacja Mittag-/Abendessen
O której podawany jest lunch? Wann wird Lunch serviert.
Lunch podajemy od 12:00 do 14:00. Wir servieren Lunch von 12.00 bis 14.00 Uhr.
zarezerwować stolik einen Tisch reservieren
Dla ilu osób? Für wieviele Personen?
Stolik dla 4 osób. Ein Tisch für vier Personen.
Przepraszam, ale nic nie mamy. Entschuldigung, aber wir haben nichts frei.
polecać empfehlen
Mogę polecić dobrą restaurację. Ich kann ein gutes Restaurant empfehlen.
Proszę tędy. Hier entlang.
zaprowadzić do stolika zu einem Tisch führen
Zaprowadzę państwa do stolika. Ich führe Sie zu Ihrem Tisch.
Co mogę podać? Was kann ich bringen?
Proszę kartę dań. Die Speisekarte, bitte.
karta win die Weinkarte
zamawiać bestellen

27
Czy jesteście państwo gotowi złożyć Möchten Sie schon bestellen?
zamówienie?
Co sobie państwo życzą? Was wünschen Sie?
Poproszę… Ich nehme...
na początek zuerst
na pierwsze danie als Vorspeise
na główne danie/na drugie danie als Hauptgang
na deser zum Nachtisch
Czy coś do picia? Etwas zum Trinken?
Czy życzy pan sobie lód? Möchten Sie Eis?
Czy mogę prosić o sól i pieprz? Kann ich Salz und Pfeffer haben?
Zaraz przyniosę. Ich bringe das gleich.
popielniczka Aschenbecher
serwetka Serviette
czysty kieliszek ein sauberes Weinglas
rachunek Rechnung
poproszę o rachunek Die Rechnung, bitte.
doliczyć (dopisać do rachunku) dazu rechnen
Czy mam dopisać to do rachunku Soll ich es auf Ihre Hotelrechnung setzen?
(hotelowego)?

GRAMATYKA Zwrot Es gibt

Po wyrażeniu es gibt - jest, są, znajduje się, znajdują się, rzeczownik używany jest zazwyczaj z
rodzajnikiem nieokreślonym (einen dla rodzaju męskiego, eine dla rodzaju żeńskiego i ein dla nijakiego) i
występuje w czwartym przypadku (Akkusativ, kogo? co?), np.
Es gibt dort ein Museum und einen Hafen. - Tam jest muzeum i port.
Da gibt es einen großen Tisch und einen alten Schrank. - Jest tam duży stół i stara szafa.
Am Bahnhof gibt es einen neuen, großen Weihnachtbaum. - Na dworcu jest nowa duża choinka.
In der Garage gibt es ein Auto. - W garażu jest samochód.
Uwaga! Rzeczownik w liczbie mnogiej w połączeniu z wyrażeniem es gibt występuje zazwyczaj z
liczebnikiem lub przymiotnikiem, zawsze bez rodzajnika, np.
Im Wohnzimmer gibt es vier Stühle. - W pokoju są cztery krzesła.
In der Garage gibt es Autos. - W garażu są samochody.

GRAMATYKA Ściągnięcie przyimka z rodzajnikiem

W języku niemieckim przyimki ulegają często ściągnięciu z rodzajnikiem określonym, np.

bei dem=beim Wir essen heute beim Italiener. Dzisiaj jemy u Włocha.
von dem=vom Der Brief vom 10. Mai. List z 20-tego maja.
zu der=zur Ich muss jetzt zur Arbeit gehen. Muszę teraz iść do pracy.
an dem=am Er steht dort am Fenster. On stoi tam przy oknie.
an das=ans Geh nicht ans Telefon! Nie odbieraj telefonu!
in das=ins Komm mit ins Kino! Chodź z nami do kina.
über das=übers Er kauft häufig übers Internet. On często kupuje przez Internet.
für das=fürs Danke fürs Kompliment! Dzięki za komplement!

28
Na farmie Auf dem Bauernhof
rolnik Bauer
gospodarstwo Bauernhof
Szukam pracy na farmie. Ich suche eine Arbeit auf dem Bauernhof.
maszyny rolnicze Maschinen für die Landwirtschaft
obsługiwać maszyny Maschinen bedienen
traktor Traktor
Potrafię jeździć na traktorze. Ich kann einen Traktor fahren.
przyczepa Anhänger
kombajn Mähdrescher
pole Feld
pracować na polu auf dem Feld arbeiten
szklarnia Gewächshaus
grządka Beet
grządka kwiatowa Blumenbeet
plewić Unkraut jäten
rośliny Pflanzen
nasiona Samen
sadzonka Setzling
przebrać sadzonki Setzlinge sortieren
opryskiwać rośliny Pflanzen spritzen
środki ochronne Schutzmittel
środki grzybobójcze Pilzmittel
środki odżywcze Mineralien
nawozy Dünger
rozrzucić nawozy Dünger streuen
zbierać sammeln
owoce Obst
warzywa Gemüse
zioła Kräuter
sortować sortieren
odrzucać zepsute sztuki Verdorbenes aussortieren
pakować packen
przechowywać aufbewahren
w chłodni im Kühlraum
przygotować transport einen Transport vorbereiten
zboże Getreide
uprawiać zboże Getreide anbauen
pszenica Weizen
owies Hafer
jęczmień Gerste
żyto Roggen

29
siano Heu
zbierać siano Heu sammeln
słoma Stroh
zagroda Hof
stajnia Pferdestall
kurnik Hühnerstall
obora Kuhstall
chlew Schweinestall
zajmować się zwierzętami Tiere pflegen
nakarmić füttern
pasza Tierfutter
oporządzić zwierzęta Tierpflege
pastwisko Weide
wyprowadzić zwierzęta na pastwisko Tiere auf die Weide führen
sprzątać zagrodę den Hof sauber machen
bydło Vieh
trzoda chlewna Schweine
drób Geflügel
owce i barany Schafe
konie Pferde
truskawki Erdbeeren
maliny Himbeeren
czarne porzeczki Johannisbeeren
jabłka Äpfel
gruszki Birnen
śliwki Pflaumen
brzoskwinie Pfirsiche
ananasy Ananas
cytryny Zitronen
winogrona Trauben
morele Aprikosen
arbuzy Wassermelonen
ziemniaki Kartoffeln
pomidory Tomaten
ogórki Gurken
pieczarki Champignons
szparagi Spargel
marchewki Karotten
kapusta Kohl
sałata Salat
kalafior Blumenkohl
brokuły Broccoli
seler Sellerie
por Lauch

30
pietruszka Petersilie
brukselka Rosenkohl
burak rote Beete
cebula Zwiebel
czosnek Knoblauch
papryka Paprika
bakłażan Aubergine
kabaczek Kürbis
cukinia Zucchini
rzodkiew Radieschen
szczypior Schnittlauch
koper Dill
szpinak Spinat

GRAMATYKA Przyimek mit z celownikiem

Przyimek mit wymaga zawsze użycia celownika, tj. rzeczownika z rodzajnikiem w trzecim przypadku
(Dativ). Jest on często odpowiednikiem polskiego narzędnika, z kim? z czym? np.
Sie fährt mit der Tante. - Ona jedzie z ciocią.
Er fährt mit dem Bus. - On jedzie autobusem.

mit dem Vater z ojcem

rodzaj męski
mit dem Zug pociągiem
mit der Mutter z mamą
rodzaj żeński
mit der Straßenbahn tramwajem
mit dem Kind z dzieckiem
rodzaj nijaki
mit dem Flugzeug samolotem
liczba mnoga wspólna mit den Kindern z dziećmi
dla wszystkich rodzajów mit den Fahrrädern rowerami

GRAMATYKA Przyimek für z biernikiem

Po przyimku für stoi zawsze rzeczownik z rodzajnikiem w czwartym przypadku (Akkusativ), np.

Das ist ein Geschenk für... Danke für ...

(To jest prezent dla...) (Dziękuję za...)
rodzaj męski für den Lehrer dla nauczyciela für den Wagen za samochód
rodzaj żeński für die Lehrerin dla nauczycielki für die Hilfe za pomoc
rodzaj nijaki für das Baby dla dzidziusia für das Buch za książkę
l. mn. wspólna
dla wszystkich für die Kinder dla dzieci für die Blumen za kwiaty
rodzajów

Ich muss noch ein Geschenk für den Lehrer/die Lehrerin/das Baby/die Kinder kaufen. - Muszę kupić
jeszcze prezent dla nauczyciela/nauczycielki/dzidziusia/dzieci.
Ich danke dir für den Wagen/die Hilfe/das Buch/die Blumen. - Dziękuję ci za
samochód/pomoc/książkę/kwiaty.

Danke für die Blumen! - obok dosłownego znaczenia może oznaczać również: Dzięki za komplement! (w
pozytywnym tego znaczeniu, ale także sarkastycznie).

31
Na budowie Auf der Baustelle
pracować na budowie auf der Baustelle arbeiten
kierownik budowy Bauleiter
majster Meister
brygadzista Vorarbeiter
inspektor nadzoru Aufsichtsinspektor
odebranie pracy Arbeitsabnahme
kontrolować wykonanie Inspektion
zgodnie z projektem Projektübereinstimmung
obsługiwać maszyny Maschinen bedienen
dźwig Kran
wykopy Grube
koparka Bagger
stawiać fundamenty Fundament legen
wylewać beton Beton gießen
zbrojenie Bewehrung
zalać zbrojenie Bewehrung betonieren
zbrojarz Stahlbetonbauer
konstrukcja Konstruktion/Bauweise
filar nośny Träger
konstrukcja szkieletowa budynku Skelettkonstruktion/Skelettbauweise des
Gebäudes
ściana nośna Tragwand
ściana działowa Trennwand
cegła Ziegelstein
gazobeton Gasbeton
strop betonowy Betondecke
pustak Lochziegel
płyta stropowa Deckenplatte
murarz Maurer
zaprawa murarska Mörtel
tynkować putzen
murować mauern
schody Treppe
wylewać schody Treppe ausgießen
montować montieren
przewód kominowy Kaminschacht
przewód wentylacyjny Luftschacht
klimatyzacja Klimaanlage
instalacja przeciwpożarowa Brandmeldeanlage/Feuermelder
szafka przeciwpożarowa Brandschutzsystem
wnęka windowa Aufzugsschacht

32
montować windy Aufzüge montieren
konstrukcja dachowa Dachkonstruktion
montować krokiew Dachsparren montieren
kłaść dachówkę Dachziegel legen
blacha falista Wellblech
papa Pappe
blachodachówka Blechdachziegel
ocieplanie budynków Wärmedämmung/Wärmeisolierung
styropian Styropor
wełna mineralna Mineralwolle
elewacja zewnętrzna Fassade
stolarka okienna Fensterrahmen
drewniana Holzfenster
aluminiowa Alufenster
plastikowa PVC-Fenster
stolarka drzwiowa Türgerähme
ościeżnica Türrahmen
instalacja deszczowa Regenwasserauffanganlage
rynna Rinne
piorunochron Blitzableiter
malarz Maler
wygładzać ściany Wände glätten
malować pistoletem mit Farbpistole malern
wałkiem mit Farbroller
pędzlem mit Pinsel
farba Farbe
zaprawa Mörtel
tapetować tapezieren
klej Kleber/Leim/Kleister
hydraulik Klempner
wykonywać instalacje installieren
instalacja wodociągowa Wasserleitung
rura stalowa Stahlrohr
ocynkowana verzinkt
miedziana aus Kupfer
z tworzywa aus Kunststoff
armatura Armatur
kolanka Knie
trójnik T-Stück
zawór kulowy Kugelventil
bateria Mischbatterie
podłączyć wodę Wasser anschließen
wodomierz Wasserzähler
instalacja gazowa Gasinstallation

33
instalacja grzewcza Heizungsinstallation
rurociąg Wasserleitung
piec grzewczy Heizofen
grzejnik żeliwny gusseiserner Heizkörper
stalowy Stahlheizkörper
rurowy Rohrheizkörper
konwektor Konvektor
ogrzewanie podłogowe Fußbodenheizung
gazowe Gasheizung
elektryczne Elektroheizung
nadmuchowe Umluftheizung
instalacja elektryczna Elektroinstallation
elektryk Elektriker
podłączyć prąd den Strom anschließen
przewody Leitungen/Kabel
gniazda Steckdosen
wyłącznik Schalter
punkt świetlny Leuchtpunkt
licznik poboru prądu Stromzähler
bezpiecznik Sicherung

GRAMATYKA Rzeczowniki złożone - Komposita

W języku niemieckim występuje bardzo dużo rzeczowników złożonych tzw. Komposita, np. zamiast
zwrotu chleb z masłem możemy użyć jednego słowa Butterbrot lub zwrot składający się z rzeczownika i
przymiotnika spotkanie rodzinne zastąpić jednym rzeczownikiem (składającym się z dwóch)
Familientreffen.
Rzeczowniki złożone mogą składać się z dwóch lub więcej wyrazów, przy czym ostatni człon, będący
zawsze rzeczownikiem jest wyrazem podstawowym i jest określany przez poprzedzające go wyrazy, które
z kolei mogą być innymi częściami mowy. Chcąc zrozumieć znaczenie rzeczownika złożonego
odczytujemy najpierw wyraz podstawowy (ostatni), potem wyrazy go określające. Niekiedy
rzeczownikowi złożonemu odpowiada w języku polskim wyraz pojedynczy np. die Haltestelle (przystanek)
lub die Platzkarte (miejscówka).
Części rzeczownika złożonego mogą się łączyć bezpośrednio lub za pomocą spójki: - s, -n, -en, -er. Rodzaj
gramatyczny rzeczowników złożonych jest zawsze taki sam jak ostatniego członu.

der Computer + das Programm das Computerprogramm

die Reise + der Pass der Reisepass
der Platz + die Karte die Platzkarte

34
Wybrane czasowniki nieregularne
Bezokolicznik Znaczenie Czas Czas przeszły Imiesłów Czasownik
teraźniejszy Imperfekt, czasu posiłkowy
Präsens, 3 os. 1 i 3. os. l.poj. przeszłego
befehlen rozkazać befiehlt befahl befohlen haben
backen piec bäckt buk / backte gebacken haben
beginnen zaczynać beginnt begann begonnen haben
beißen gryźć beißt biss gebissen haben
bewegen nakłaniać, bewegt bewog bewogen haben
poruszać
biegen giąć, skręcić biegt bog gebogen haben
bieten oferować bietet bot geboten haben
binden wiązać bindet band gebunden haben
bitten prosić bittet bat gebeten haben
bleiben zostać bleibt blieb geblieben sein
braten piec / smażyć brät briet gebraten haben
brechen łamać bricht brach gebrochen haben
brennen palić się brennt brannte gebrannt haben
bringen przynosić bringt brachte gebracht haben
denken myśleć denkt dachte gedacht haben
dürfen móc darf durfte gedurft haben
empfangen przyjąć empfängt empfing empfangen haben
empfehlen polecić empfiehlt empfahl empfohlen haben
erschrecken przestraszyć się erschrickt erschrak erschrocken sein
essen jeść isst aß gegessen haben
fahren jechać fährt fuhr gefahren sein
fallen upadać fällt fiel gefallen sein
fangen chwytać fängt fing gefangen haben
finden znajdować findet fand gefunden haben
fliegen latać fliegt flog geflogen sein
fliehen uciekać flieht floh geflohen sein
fließen płynąć fließt floss geflossen sein
fressen pożerać frisst fraß gefressen haben
frieren marznąć friert fror gefroren haben
geben dawać gibt gab gegeben haben
gehen iść geht ging gegangen sein
gewinnen wygrać gewinnt gewann gewonnen haben
gießen lać gießt goss gegossen haben
graben kopać gräbt grub gegraben haben
greifen chwytać greift griff gegriffen haben
haben mieć hat hatte gehabt haben
halten trzymać hält hielt gehalten haben
hängen wisieć hängt hing gehangen haben
heben podnieść hebt hob gehoben haben
heißen nazywać się heißt hieß geheißen haben
helfen pomagać hilft half geholfen haben
kennen znać kennt kannte gekannt haben
klingen brzmieć klingt klang geklungen haben
kommen przychodzić kommt kam gekommen sein
können móc kann konnte gekonnt haben
laden ładować lädt lud geladen haben
lassen zostawić lässt ließ gelassen haben
laufen biec läuft lief gelaufen sein
leiden cierpieć leidet litt gelitten haben
leihen pożyczać leiht lieh geliehen haben
lesen czytać liest las gelesen haben
liegen leżeć liegt lag gelegen haben

35
lügen kłamać lügt log gelogen haben
messen mierzyć misst maß gemessen haben
mögen lubić mag mochte gemocht haben
müssen musieć muss musste gemusst haben
nehmen brać nimmt nahm genommen haben
nennen nazywać nennt nannte genannt haben
raten radzić rät riet geraten haben
reißen rwać reißt riss gerissen haben
reiten jeździć konno reitet ritt geritten sein
rennen pędzić rennt rannte gerannt sein
riechen wąchać riecht roch gerochen haben
rufen wołać ruft rief gerufen haben
scheiden dzielić scheidet schied geschieden haben
schieben przesuwać schiebt schob geschoben haben
schießen strzelać schießt schoss geschossen haben
schlafen spać schläft schlief geschlafen haben
schlagen bić schlägt schlug geschlagen haben
schließen zamykać schließt schloss geschlossen haben
schmelzen topnieć schmilzt schmolz geschmolzen sein
schneiden ciąć schneidet schnitt geschnitten haben
schreiben pisać schreibt schrieb geschrieben haben
schreien krzyczeć schreit schrie geschrien haben
schwimmen pływać schwimmt schwamm geschwommen sein
sehen widzieć sieht sah gesehen haben
sein być ist war gewesen sein
senden wysyłać sendet sandte gesandt haben
singen śpiewać singt sang gesungen haben
sitzen siedzieć sitzt saß gesessen haben
sprechen mówić spricht sprach gesprochen haben
springen skakać springt sprang gesprungen sein
stechen kłuć sticht stach gestochen haben
stehen stać steht stand gestanden haben
stehlen kraść stiehlt stahl gestohlen haben
steigen wznosić się steigt stieg gestiegen sein
sterben umierać stirbt starb gestorben sein
stinken śmierdzieć stinkt stank gestunken haben
streichen skreślać streicht strich gestrichen haben
streiten kłócić się streitet stritt gestritten haben
tragen nieść trägt trug getragen haben
treffen spotykać trifft traf getroffen haben
treiben pędzić treibt trieb getrieben haben
trinken pić trinkt trank getrunken haben
tun czynić tut tat getan haben
verderben psuć verdirbt verdarb verdorben haben
vergessen zapominać vergisst vergaß vergessen haben
verlieren tracić verliert verlor verloren haben
wachsen rosnąć wächst wuchs gewachsen sein
waschen prać / myć wäscht wusch gewaschen haben
werden stawać się wird wurde geworden sein
werfen rzucać wirft warf geworfen haben
wiegen ważyć wiegt wog gewogen haben
wissen wiedzieć weiß wusste gewusst haben
wollen chcieć will wollte gewollt haben
ziehen ciągnąć zieht zog gezogen haben

36