1. Tác giả Nguyễn Minh Châu: - Là nhà văn quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. - Cầm bút trễ, thành công chậm nhưng vẫn là cây bút văn xuôi hàng đầu. - Chặng đường sáng tác: + Trước 1980: bao bọc nhân vật của mình trong không khí vô trùng – khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn. + Sau 1980: vấn đề đời tư thế sự và cảm hứng triết luận, sớm ý thức được yêu cầu đổi mới tư duy nghệ thuật, người mở đường tinh anh và tài hoa. 2. Tác phẩm: - 1983, in trong tập “Bến quê” (1985) - Bố cục: + Từ đầu ... đã có thể nhảy lên tàu hỏa...: + Từ ngay lúc ấy ... trong câu chuyện cổ đầy quái đản...: + Tiếp ... chống chọi giữa phá: + Còn lại: II. Phân tích tác phẩm: 1. Nghệ thuật trần thuật: Ngôi kể thứ nhất chân thực, tăng tính thuyết phục, nhân vật tư tưởng. - Phát hiện 1: cảnh đắt trời cho – trước mắt tôi là bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ - Phát hiện 2: Cảnh bạo lực - Giải pháp: li hôn, răn đe người đàn ông, dọn lên bờ mà sống Quan điểm trần thuật: - Đẩu: người đàn ông phạm pháp - Phát: căm ghét - Phùng: cái nhìn định kiến - Người đàn bà: yêu thương, vì thằng Phát giống chồng nhất, ân nhân Bình đẳng, dân chủ, để người đọc tự đối thoại. Giọng điệu trần thuật: - Trầm, chậm – gợi nhiều triết lý và suy ngẫm - Giọng kể linh hoạt lúc suy tư trầm lắng, lúc tự trào, lúc tự hào, lúc say sưa, hùng biện cho lí lẽ. 2. Tình huống truyện: Tình huống truyện nhận thức: 3 tình huống nghịch lí - Cảnh đắt trời cho >< Hiện thực tàn nhẫn: vẻ đẹp hài hòa, toàn bích, bối rối, bấm liên tục hết một phần tư cuốn phim >< chồng đánh vợ, con đánh cha, cha đánh con, mẹ lạy lục van xin con, vứt chiếc máy ảnh nhào tới. Cái đẹp làm khuất lấp hiện thực tàn bạo Chân lí NT lắm khi không phải chân lí cuộc đời Khoảng cách giữa nghệ thuật và hiện thực - Yêu cầu của Phùng và Đẩu >< thực tế cuộc sống của người đàn bà: khuyên bỏ chồng và muốn giúp đỡ >< không đồng ý Ngạc nhiên, không hiểu - Sau khi nghe giải thích: + Đẩu: Không thể dùng luật pháp từ sách vở hay từ đạo đức thông thường để nhìn csong. + Phùng: người đàn bà thấu hiểu lẽ đời, người chồng là nạn nhân, Phác đáng thương Yêu cầu của trưởng phòng >< Bức ảnh Phùng chụp được và cảm nhận: ảnh tĩnh vật, nghệ thuật vị nghệ thuật >< ảnh đen trắng, hiện thực sống, hình ảnh người đàn bà bước ra, nghệ thuật vị nhân sinh. Tổng kết THT: - Không chỉ thấy được cái nhìn khám phá của nghệ sĩ Phùng mà qua đó thấy được quan niệm NT của NMC: mqh hiện thực và nghệ thuật + cái nhìn đa diện nhiều chiều = đặc sắc - Bản chất cuộc đời đầy những nghịch lý, cái đẹp thường che lấp sự thực bên trong. 3. Hệ thống các nhân vật: Người đàn bà hàng chài: Người đàn ông hàng chài: - Vũ phu - Bạo lực chiến tranh đã qua đi nhưng bạo lực gia đình vẫn nhức nhối, chính người đàn ông trụ cột là tội nhân. - Lão cũng là một nạn nhân của hoàn cảnh, vốn là một người tốt, có ý thức về trách nhiệm của mình trong gia đình. III. Tổng kết: