KAZUSY PRAWO WYBORCZE

Rozwiąż i uzasadnij poniższe sytuacje związane z prawem wyborczym.

1. Obywatel Abacki jest studentem IV roku. Studiuje poza miejscem zamieszkania i nie
ma możliwości przyjazdu do rodzinnej miejscowości w dniu wyborów
parlamentarnych. Co powinien zrobić, aby móc wziąć udział w głosowaniu?

Na podstawie art. 32 kodeksu wyborczego każdy, kto przebywa poza miejscem zamieszkania,
a chcę wziąć udział w wyborach powinien pobrać w dowolnym urzędzie gminy
zaświadczenie o prawie do głosowania lub dopisać się do spisu wyborców (wniosek o zmianę
miejsca głosowania). Aby to zrobić, należy złożyć wniosek o jednorazową zmianę miejsca
głosowania, zawierający dane osobowe oraz adres, pod którym wyborca będzie tego dnia.
Najprościej i najszybciej wniosek złożyć przez internet. Inną alternatywą głosowania jest
głosowanie korespondencyjne, lecz nadal budzi ono kontrowersje.

2. Pan Beocki jest obywatelem Francji. W Polsce mieszka i pracuje od 6 lat. Jakie prawa
wyborcze mu przysługują? (z uwzględnieniem podziału na czynne i bierne).

Art. 62 Konstytucji określa przesłanki posiadania czynnego prawa wyborczego. Pierwszą jest
posiadanie obywatelstwa polskiego. Nawet, jeśli Pan Beocki zamieszkuje na terytorium RP,
ale nie posiada polskiego obywatelstwa, nie może głosować w wyborach, ze względu na
szczególny charakter praw politycznych jakimi są prawa wyborcze. Pan Beocki nie posiada
więc czynnego prawa wyborczego. Równocześnie nie posiadając czynnego prawa
wyborczego, nie posiada prawa wyborczego biernego, ponieważ zawsze jego przesłanką jest
posiadanie czynnego prawa wyborczego.

3. Pani Ceocka zaplanowała wyjazd na weekend do rodziny mieszkającej w innym

mieście. Planowany wyjazd przypada na dzień wyborów. Jakie kroki musi podjąć, aby
móc uczestniczyć w głosowaniu?

Jak w przypadku 1, na mocy art. 32 kodeksu wyborczego, osoba przebywająca poza

miejscem zamieszkania i pragnąca uczestniczyć w wyborach powinna uzyskać w dowolnym
urzędzie gminy zaświadczenie potwierdzające jej prawo do głosowania lub złożyć wniosek o
zmianę miejsca głosowania, aby zostać wpisanym do spisu wyborców.

4. Obywatel Dylecki odbywa półroczny staż studencki w Wielkiej Brytanii. Co musi

zrobić, aby znaleźć się na spisie wyborców polskiego przedstawicielstwa
dyplomatycznego?

Na podstawie art. 35 p.1 kodeksu wyborczego konsul nie prowadzi stałego rejestru
wyborców, więc osoby zamierzające wziąć udział w wyborach zobowiązane są zgłosić się do
spisu wyborców sporządzanego przez właściwego terytorialnie konsula. Obywatel Dylecki
może to zrobić ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie
elektronicznej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca również do korzystania z
elektronicznego systemu rejestracji. Wniosek musi spełniać przesłanki formalne, które są
podkreślone w art. 35 p. 2a

5. Pani Eolska jest osobą niepełnosprawną, na stałe opiekuje się nią wnuczka. W dniu
wyborów nie może uczestniczyć osobiście w głosowaniu. Co powinna zrobić, aby
oddać swój głos?

Na podstawie art. 54 p.1 kodeksu wyborczego wyborca niepełnosprawny o znacznym lub

umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (w tym przypadku Pani Eolska) w rozumieniu
ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych może udzielić pełnomocnictwa do głosowania w jego imieniu w
wyborach”. Na podstawie art. 56 kodeksu wyborczego pełnomocnictwa do głosowania
udziela się przed wójtem lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez
wójta do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

6. Pan Falski w dniu wyborów kończy 18 lat. Nie ma jeszcze dowodu osobistego. Czy
mimo to może uczestniczyć w wyborach? Jaki dokument powinien przedłożyć w
obwodowej komisji wyborczej?

Art. 10 kodeksy wyborczego podkreśla, że czynne prawo wyborcze ma obywatel, który

najpóźniej w dniu głosowania ukończył 18 rok życia. Zgodnie z tym Pan Falski może
uczestniczyć w wyborach, nawet jeśli nie ma jeszcze dowodu osobistego. Ważne jedynie, aby
komisja wyborcza mogła ustalić tożsamość obywatela, Pan Falski potrzebuje więc
dokumentu tożsamości ze zdjęciem, którym może być np. karta miejska z danymi i zdjęciem.

7. Pan Goethe jest obywatelem Niemiec, zamieszkującym w Polsce ponad 10 lat.

Aktywnie uczestniczy w życiu publicznym w miejscu swojego zamieszkania. Wiele
osób uważa, że powinien skorzystać z biernego prawa wyborczego. W jakich
wyborach może uczestniczyć jako kandydat?

Pan Goethe zgodnie z art. 11 p. 1 pkt. 4 kodeksu wyborczego może skorzystać z biernego
prawa wyborczego i kandydować w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Jako, że jest
obywatelem państwa członkowskiego UE i mieszka również w państwie członkowskim UE.
Prawo wybieralności do PE ma osoba, która najpóźniej w dniu głosowania kończy 21 lat i co
najmniej 5 lat zamieszkuje w RP. Jeśli te kryteria spełnia Pan Goethe, może kandydować. Pan
Goethe nie może kandydować zaś w wyborach do organów państwowych czy samorządu
terytorialnego, ponieważ nie posiada obywatelstwa polskiego.

8. Pani Halowska poważnie się rozchorowała i w dniu wyborów będzie przebywała w

szpitalu. Czy będzie mogła oddać swój głos w wyborach prezydenckich?

Zgodnie z art. 12 § 4 Kodeksu wyborczego, w zakładach leczniczych, domach pomocy

społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych mogą zostać utworzone odrębne obwody
głosowania, jeżeli w dniu wyborów będzie w nich przebywać co najmniej 15 wyborców. Pani
Halowska będzie więc miała możliwość oddać swój w specjalnym obwodzie.

9. Pani Igocka przebywa czasowo poza miejscem zamieszkania. Czy może pobrać
odpowiednie dokumenty w urzędzie gminy i uczestniczyć w wyborach
samorządowych w miejscu czasowego pobytu?

Na mocy art. 32 p. 1 kodeksu wyborczego: “Wyborca zmieniający miejsce pobytu przed

dniem wyborów otrzymuje, na wniosek złożony do dowolnie wybranego urzędu gminy,
zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów.” Art. 32 p.6
stanowi jednak: “Przepisu § 1 nie stosuje się w wyborach do organów stanowiących
jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów.” Pani Igocka więc, aby
zagłosować w wyborach samorządowych musi udać się do swojego miejsca zamieszkania.

10. Pan Jucki wyjeżdża na urlop. Co musi zrobić, aby uczestniczyć w przypadającym w
tym okresie referendum? (uwzględnij pobyt w kraju i poza jego granicami)

Pan Jucki, który chcą zagłosować w referendum poza miejscem zamieszkania, na mocy art.
32 Kodeksu wyborczego powinien zgłosić taką chęć wraz z wnioskiem o wpisanie do spisu
lub rejestru wyborców, bądź wnioskiem o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania.
Ten można złożyć przez internet lub w urzędzie gminy, w którym wyborca będzie przebywał
w dniu głosowania. Zmiana miejsca głosowania online jest możliwa za pomocą Profilu
zaufanego w serwisie ePUAP. Wniosek o zaświadczenie o prawie do głosowania należy
złożyć osobiście, w wybranym urzędzie gminy.
Na podstawie art. 35 p.1 kodeksu wyborczego konsul nie prowadzi stałego rejestru
wyborców, więc Pan Jucki będąc za granicą i zamierzający wziąć udział w wyborach
zobowiązany jest zgłosić się do spisu wyborców sporządzanego przez właściwego
terytorialnie konsula.