Otrzymywanie i wykrywanie tlenu

Tlen jest pierwiastkiem chemicznym liczbie atomowej 8, zlokalizowanym

w 16 (VIA) grupie układu okresowego (grupa tlenowców).
Tlen posiada sześć elektronów walencyjnych i konfigurację s2p4. Tlen nie
przyjmuje nigdy wartości wyższej od +2, a jego normalnym stopniem utlenienia
jest -2. Tlen stojący na czele tlenowców, różni się od pozostałych pierwiastków
tej grupy, przede wszystkim wyższą elektroujemnością i łatwością
przyjmowania elektronów.
Właściwości tlenu:

- jest gazem,
- bezbarwny,
- bezwonny,
- bez smaku,
- podtrzymuje palenie,
- trudno rozpuszczalny w wodzie,
Tlen jest pierwiastkiem bardzo aktywnym chemicznie, tworzy związki niemal ze
wszystkimi pierwiastkami, a także z wieloma związkami organicznymi i
nieorganicznymi. Spalanie różnych substancji polega na łączeniu się ich z
tlenem, czemu towarzyszy wydzielenie znacznych ilości ciepła. Spalanie
rozpoczyna się po ogrzaniu reagentów do temperatury zwanej temperaturą
zapłonu.

Otrzymywanie w warunkach laboratoryjnych

  poprzez podgrzewanie nadmanganianu potasu w temperaturze powyżej
230 °C:

2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2↑

 poprzez termiczny rozkład azotanu potasu w temperaturze powyżej

400 °C, ale nie większej niż 440 °C:

2KNO3 → 2KNO2 + O2↑

 poprzez termiczny rozkład chloranu potasu w temperaturze powyżej

550 °C:

2KClO3 → 2KCl + 3O2↑

 poprzez ogrzewanie tlenku rtęci(II):

2HgO → 2Hg + O2↑

 poprzez rozkład wodnego roztworu nadtlenku wodoru (wody utlenionej

lub perhydrolu) pod wpływem ciepła lub katalizatora, na przykład
dwutlenku manganu:

2H2O2 → 2H2O + O2↑

 w wyniku reakcji nadmanganianu potasu z nadtlenkiem wodoru:

2KMnO4 + 3H2O2 → 3O2 + 2KOH + 2MnO2 + 2H2O

 w wyniku elektrolizy wody:

2H2O → 2H2↑ + O2↑

OPIS OTRZYMYWANIA TLENU Z MANGANIANU(VII) POTASU

Problem badawczy

Czy z manganianu(VII) potasu można otrzymać tlen? W jaki sposób można go

zidentyfikować?
Hipoteza

Tlen można otrzymać w wyniku ogrzewania manganianu(VII) potasu (

), podobnie jak otrzymuje się go w wyniku termicznego rozkładu tlenku rtęci(II).

Powstały gaz należy zidentyfikować za pomocą żarzącego się łuczywka.

Co będzie potrzebne

 statyw,
 metalowa łapa,
 2 probówki,
 korek z rurką odprowadzającą,
 krystalizator,
 palnik,
 manganian(VII) potasu.

Instrukcja

1. Do probówki wsyp kilka kryształków manganianu(VII) potasu. Wylot

probówki zamknij korkiem z rurką odprowadzającą.
2. Drugą probówkę napełnij wodą, jej wylot zatkaj palcem i umieść,
odwróconą do góry dnem, w krystalizatorze napełnionym wodą.
3. Probówkę z kryształkami manganianu(VII) potasu ogrzewaj w płomieniu
palnika.
4. Gdy zacznie wydzielać się gaz, włóż rurkę odprowadzającą do probówki
napełnionej wodą.
5. Po zebraniu gazu do odwróconej probówki zamknij ją korkiem i wyjmij.
 Kliknij, aby uruchomić podgląd

Podsumowanie

Pod wpływem ogrzewania manganianu(VII) potasu zaczyna się wydzielać gaz,

który wypiera wodę z probówki. Zebrany w probówce gaz jest bezbarwny.
Jest to reakcja rozkładu. W wyniku reakcji otrzymano bezbarwny i bezwonny
gaz.

Otrzymywanie w przemyśle

Na skalę przemysłową, tlen można otrzymywać trzema metodami:

poprzez destylację frakcyjną skroplonego powietrza (azot zostaje odparowany,

tlen pozostaje jako ciecz),

poprzez elektrolizę wody (gazowy tlen wydziela się na anodzie)

poprzez przepuszczanie strumienia powietrza przez sita molekularne – zeolity,

które selektywnie zatrzymują azot przez adsorpcję.
WYKRYWANIE TLENU

Najprostszym sposobem wykrycie tlenu przedstawione jest na poniższym

schemacie

Próba z rozpalaniem żaru jest dla wykrycia tlenu zbyt mało czuła, a czasem przy
dużym stężeniu tlenu bardzo niebezpieczna. To właściwie doświadczenie
pokazowe. Dla wykrycia tlenu tam, gdzie go być nie powinno, używa się
bardziej czułych metod, zwykle są to związki chemiczne wrażliwe na utlenianie,
podlegające wyraźnym zmianom, na przykład sole żelaza II. W wielu
urządzeniach przenośnych stosuje się techniki elektrochemiczne - tlen utlenia
substancje na małym ogniwie paliwowym, natężenie powstałego prądu jest
miarą jego stężenia.

Do wykrywanie tleny używane są mierniki tlenu - to kompaktowe urządzenia do

pomiarów zawartości tlenu w powietrzu. Idealne do kontroli tlenu w procesach
produkcyjnych i miejscach przechowywania elementów wrażliwych, a także w
laboratoriach m.in. w inkubatorach do hodowli komórek, w procesach
biochemicznych. Pomocne przy kontroli stężenia tlenu w garażach
podziemnych, piwnicach oraz szklarniach, a także w kontroli systemów
klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.

Szczególnym typem mierników tlenu są urządzenia do pomiarów tlenu w

cieczach, które doskonale sprawdzają się w wielu branżach przemysłu.
Pozwalają na monitorowanie poziomu tlenu w stacjach oczyszczania i
uzdatniania wody, w laboratoriach, a także przemyśle chemicznym, hodowlach
oraz przemyśle spożywczym i piwowarskim. Cechują się zwiększoną
odpornością na działanie czynników zewnętrznych w tym wody oraz płynów
agresywnych

Ciekawostka !!

Obiecujący sposób wykrywania tlenu na pobliskich planetach

Gdy światło gwiazdy przechodzi przez atmosferę egzoplanety, tlen pochłania

światło o określonych barwach (długościach fal) – w tym wypadku światło
podczerwone o długości fal równej 6,4 mikrometra. W momencie zderzania się
cząsteczek tlenu ze sobą nawzajem lub z innymi cząsteczkami w atmosferze
egzoplanety, energia zderzenia wprowadza cząsteczkę tlenu w specjalny stan,
który pozwala jej przez pewien czas pochłaniać światło podczerwone”. To
właśnie ten sygnał absorpcji będzie wykrywany przez oprzyrządowanie
teleskopów takich jak Teleskop Webba.

Założeniem realizowanego aktualnie projektu ESCAPE (Exploring Shortcuts for

the Characterization of the Atmospheres of Planets similar to Earth) było
umożliwienie szybkie identyfikowania składu atmosfery egzoplanet podobnych
do Ziemi za pomocą dostępnych teleskopów naziemnych i kosmicznych.
Źródła
https://www.naukowiec.org
https://pl.wikipedia.org
https://epodreczniki.pl/
https://nauka.studentnews.pl
http://nowaalchemia.blogspot.com
https://www.conrad.pl