Bieszczadzki

Park Narodowy

Weronika Świątkowska kl. VIII A

BIESZCZADY, KTO NIE CHCIAŁBY ICH POZNAĆ?

Bieszczadzki Park Narodowy to jeden z najpiękniejszych i zarazem najdzikszych

obszarów chronionych w Polsce.

Bieszczadzki Park Narodowy został utworzony w 1973 r.,Na początku obejmował

góry: Tarnicę, Krzemień i Halicz oraz Połoninę Caryńską; z czasem został
rozszerzony aż sześciokrotnie o pozostałe tereny Bieszczadów Wysokich oraz o
znajdującą się na północy, w dolinie Sanu enklawę (rejony Tarnawy Niżnej), w
której dominują łąki i pastwiska. 2 części przedziela Park Krajobrazowy Doliny
Sanu. Południową granicą Bieszczadzkiego Parku Narodowego jest granica
państwowa ze Słowacją, a wschodnią – z Ukrainą. Rezerwaty ściśle chronione
zajmują aż 63% powierzchni Parku, co jest najwyższym takim wskaźnikiem w
Polsce.
Położenie
Bieszczadzki Park Narodowy położony jest w południowo-wschodniej Polsce, w
Bieszczadach Zachodnich, będących najbardziej na zachód wysuniętą częścią
Karpat Wschodnich. Powierzchnia Bieszczadzkiego Parku Narodowego wynosi
aktualnie 29201,06 ha. Ekosystemy leśne zajmują 25019,68 ha, połoniny 1821,41
ha zaś pozostałe ekosystemy nieleśne 2115,18 ha, grunty pod wodami (rzeki i
potoki) 78,01 ha, grunty zabudowane, drogi i inne - 166,77 ha.
Rzeźba
Bieszczady charakteryzują się tzw. “rusztową” budową grzbietów, które biegną
równolegle do siebie z południowego wschodu na północny zachód. Wysokość
grzbietów wzrasta ku wschodowi, osiągając 1346 m n.p.m. w masywie Tarnicy. Inne
główne szczyty górskie to: Kińczyk Bukowski (1251 m n.p.m.), Rozsypaniec (1272
m n.p.m.), Halicz (1333 m n.p.m.), Kopa Bukowska (1312 m n.p.m.), Krzemień
(1335 m n.p.m.), Bukowe Berdo (1313 m n.p.m.), Szeroki Wierch (1315 m n.p.m.),
Połonina Caryńska (1297 mn.p.m.). Na bezleśnych grzbietach wysokich pasm
występują malownicze kilkumetrowej wysokości skałki. Tworzą one zespoły w
formie długich grzebieni, a ich pionowe ścianki zwrócone są na ogół ku
południowemu zachodowi. Najniżej położone doliny znajdują się na wysokości około
600 m n.p.m.
 Sieć rzeczna
Ze zboczy gór spływają potoczki łącząc się
w dolinach w większe potoki jak: San,
Terebowiec, Wołosatka, Rzeczyca,
Wołosaty, Wetlina, Potok Nasiczański i
Górna Solinka. W górnym biegu płyną one
równolegle do głównych grzbietów, po
czym przecinają pasma górskie w kierunku
północnym, tworząc piękne przełomowe
doliny. Potoki bieszczadzkie tworzą
specyficzny, tzw. “kratowy” układ.
Bieszczady Wysokie to ważny obszar
źródliskowy w obrębie głównego
europejskiego działu wód, rozdzielającego
i zasilającego zlewiska Morza Bałtyckiego i
Czarnego.
Szata roślinna
W Bieszczadach wyróżnia się trzy
piętra roślinności:

- piętro pogórza sięgające do ok. 500

m n.p.m.,

- piętro regla dolnego sięgające do

ok. 1150 m n.p.m.,

- piętro połonin czyli zbiorowisk

subalpejskich i alpejskich,
rozciągające się od górnej granicy
lasu po najwyższe szczyty.
 Zbiorowiska roślinne „krainy dolin”

W najniższych położeniach Bieszczadzkiego

Parku Narodowego, wokół istniejących
siedzib ludzkich lub tam gdzie działalność
człowieka odcisnęła swe najsilniejsze piętno
spotkać można szczególny typ krajobrazu
półnaturalnego, lecz pozbawionego
intensywnej obecności człowieka

Powstał fenomen przyrodniczy czyli tzw.

bieszczadzka “kraina dolin”. Ślady bliższej i
dalszej w czasie działalności ludzkiej
zapisane są nie tylko w postaci resztek
zdziczałych sadów, drzew wyznaczających
miejsca po domach czy szlakach
komunikacyjnych, ale również zbiorowiska
roślinne, które powstały dzięki człowiekowi -
różnego typu łąki, pastwiska, ziołorośla.
Roślinność leśna

Lasy w Bieszczadach to najbardziej

rzucający się w oczy element
krajobrazu. Na szczególne
podkreślenie zasługuje fakt, że
większość lasów bieszczadzkich ma
charakter naturalny, tzn. mimo
długotrwałej gospodarki w przeszłości
zmiany nie były do tego stopnia
głębokie, by całkowicie zniekształciły
skład i strukturę drzewostanów.
Niektóre fragmenty lasów, szczególnie
położone w niedostępnych miejscach,
określane są nawet jako lasy o
charakterze pierwotnym.
Zbiorowiska roślinne połonin

Są to zbiorowiska niskich roślin,

występuje tu m.in. kostrzewa niska,
prosienicznik jednogłówkowy,
pięciornik złoty. Tu także pojawiają się
torfowiska alpejskie z bażyną czarną.
Na skalistych grzbietach i na
szczytach górskich znaleźć można
zbiorowiska roślin typowych dla półek
i szczelin skalnych.
Zwierzęta
Bieszczadzki Park Narodowy to
miejsce, w którym żyją liczne gatunki
dzikich zwierząt. Wśród nich można
spotkać ssaki, ptaki, gady i płazy.
Park jest domem dla wielu
zagrożonych gatunków zwierząt,
które znajdują tam swoje naturalne
środowisko życia. Ssaki
zamieszkujące Bieszczadzki Park
Narodowy to między innymi
drapieżniki takie jak wilki, rysie czy
lisy. W parku można również spotkać
sarny, jelenie, dziki, tury, kuny i
borsuki.
Ryś
Karpacka populacja rysia jest
najliczniejszą w Polsce (około 90 - 100
osobników), dlatego właśnie ten
drapieżnik stał się symbolem
Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Ryś znajduje tutaj idealne warunki do
życia: lasy i doliny rzeczne zapewniają
mu schronienie i bazę pokarmową.
Podstawą diety rysia są sarny i cielęta
jeleni, polują też na mniejsze zwierzęta,
takie jak ptaki czy zające. Zagrożenie dla
tych zwierząt z rodziny kotowanych
stanowi rozwój infrastruktury
komunikacyjnej i turystycznej, a także
odstrzał głównego źródła diety, czyli
sarny. Gatunek został umieszczony na
Czerwonej liście gatunków zagrożonych
dla Karpa
Żbik
Prowadzi jeszcze bardziej skryty tryb życia
niż ryś i niewiele wiadomo o tym zwierzęciu.
Jest gatunkiem bardzo rzadkim, w dodatku
nieliczne osobniki, które przeżyły tępienie
przez myśliwych i leśników w XIX wieku
krzyżowały się ze zdziczałymi kotami
domowymi.

Żbiki prowadzą z reguły samotniczy tryb

życia i zaciekle bronią swojego rewiru. Są
aktywne w nocy. W okresie, gdy nie brak
potencjalnych zdobyczy łączą się w stada.
Głównym ich pożywieniem są norniki i inne
małe gryzonie. Jednym z nielicznych
naturalnych wrogów żbika jest ryś.
Niedźwiedź brunatny

Dorosły niedźwiedź może osiągać

wymiary 120-250 cm długości ciała i 125
cm wysokości. Masa wyrośniętego
samca może przekraczać 400 kg. Ssak
ten dobrze pływa i nieźle wspina się po
drzewach. Świetny węch i słuch
rekompensują mu niezbyt dobry wzrok.
Choć zaliczany jest do rzędu
drapieżnych, w zasadzie jest
wszystkożerny. Jada jagody, grzyby,
żołędzie, miód, owady, ryby, żaby, jaja
ptasie, poluje też na ssaki. Poza okresem
godowym niedźwiedzie prowadzą
samotniczy tryb życia. Każdego roku
zapadają w sen zimowy, z którego od
czasu do czasu mogą się budzić podczas
zimy.
Orzeł przedni
Nazywany jest królem ptaków. Osiąga
wymiary 75-88cm i 190-230 cm rozpiętości
skrzydeł przy wadze wahającej się od 3 - 6
kg. Żyje samotnie, lub w parach, buduje
gniazdo na półce skalnej lub dużym drzewie.
Wybudowane gniazdo jest ulepszane
każdego roku i może osiągać znaczne
rozmiary (nawet do 3,5 metra wysokości). Na
danym terenie para orłów może posiadać
kilka gniazd i korzystać co roku z innego.
Orzeł przedni żywi się głównie małymi
ssakami. Nie gardzi też padliną większych
ssaków (np. jeleni). Do innych zdobyczy
należą małe lisy, norki, gronostaje, małe
ptaki, węże i jaszczurki. Ten ogromny ptak
może latać z prędkością 150 km na godzinę.
Żubr
Jest największym dzikim ssakiem Europy.
Długość ciała wraz z głową wynosi 240-350
cm, wysokość w kłębie około 190 cm. Masa
ciała dorosłego samca może przekraczać
900kg.
Żywi się roślinami zielnymi (trawami i
turzycami) oraz gałązkami i korą drzew i
krzewów. Samice żyją w stadach liczących
około 20 osobników, zaś samce samotnie
(łączą się w niewielkie grupy i dołączają do
samic tylko w porze godowej). Żubry chętnie
czochrają się o pnie drzew. Populacja żubra
introdukowana na teren Bieszczad w latach
1963-66 wywodzi się od żubrów
zamieszkujących puszczę białowieską i liczy
około 40 sztuk.
Podsumowanie

Najbardziej na południe wysunięty chroniony skrawek Polski to Bieszczadzki Park

Narodowy. Obejmuje on najwyższą część Bieszczadów, z urokliwymi połoninami.
Występująca tu roślinność wysokogórska, charakterystyczna dla Karpat
Wschodnich, nie ma odpowiednika w żadnych innych polskich górach. Tak samo jak
nie ma swego odpowiednika górna granica lasu ukształtowana przez krzywulcowe
buki. Na połoninach spotykamy zarośla jarzębiny i olchy zielonej, zwanej kosą,
natomiast nie rośnie tu kosodrzewina. Bieszczadzkie lasy, zdominowane przez
rudziejące jesienią buczyny, wydają się być dzikie, ale tak naprawdę Bieszczady
obfitują w ślady minionej obecności ludzkiej. Tereny te były dawniej gęsto
zaludnione. Dziś relikty opuszczonych wsi wykorzystują dzikie zwierzęta, np.
niedźwiedzie, które chętnie korzystają z owoców zdziczałych jabłoni, aich
bieszczadzka populacja jest najliczniejszą w kraju. Największe ssaki Europy, żubry
zostały tu ponownie wprowadzone w latach 60. XX wieku. Obecnie, jest to jedyne
miejsce w Polsce, gdzie niedźwiedzie i żubry mają szansę się spotkać, choć rzadko
„wchodzą sobie w drogę”.
Dziękuję!