21/3/2011

∆ΙΚΤΥΑ Ι

∆ΙΚΤΥΑ Ι Εννοιολογική θεμελίωση

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΡΑΝΤΟΣ
krantos@teikav.edu.gr

∆ΙΚΤΥΑ Ι 2

Τι είναι δίκτυο ∆ίκτυο

 Συλλογή αλληλοσυνδεδεμένων αυτόνομων συστημάτων.

 Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η κοινή χρήση πόρων, Μπορεί να είναι της
κυρίως δεδομένων και συσκευών (π.χ. εκτυπωτής) αλλά και μορφής:
υπολογιστικής ισχύος.
 Παραδείγματα:
Ή:
 Internet
 Κυβερνητικά (ΣΥΖΕΥΞΙΣ)
 Πανεπιστημιακά (GUnet)
 Τραπεζικά (κλειστά δίκτυα)

Αλλά και:

∆ΙΚΤΥΑ Ι 3 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 4

∆ικτυακές συσκευές ∆ικτυακές συσκευές

 Το διαδικτυακό υλικό αποτελείται από κόμβους που μπορεί  Hub (Ομφαλός):

να είναι:
 Τελικές συσκευές που ονομάζονται hosts
 Ενδιάμεσοι μεταγωγείς:
• Hubs
• Switches
• Bridges
• Routers
• Gateways  συσκευή πολλών θυρών η οποία συνδέει δικτυακές συσκευές
μεταξύ τους.
• Έχει το χαρακτηριστικό ότι τα δεδομένα που φθάνουν σε μια από
τις θύρες προωθούνται προς όλες τις άλλες θύρες (δηλαδή το hub
δε κάνει κανένα έλεγχο διευθύνσεων).
• Χρησιμοποιείται σε τοπικό επίπεδο για πολύ μικρά δίκτυα

∆ΙΚΤΥΑ Ι 5 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 6

1

∆ικτυακές συσκευές
 Switch (Μεταγωγέας):
 συσκευή πολλών θυρών η οποία συνδέει άλλες δικτυακές
συσκευές (συμπεριλαμβανομένων άλλων switches και hubs)
μεταξύ τους.
• στέλνουν τα δεδομένα μόνο στη γραμμή στην οποία είναι
συνδεδεμένος ο προορισμός μειώνοντας έτσι την κίνηση
• χρησιμοποιεί MAC διευθύνσεις
∆ικτυακές συσκευές
 Router (Δρομολογητής):
 οριοθετεί και συνδέει δίκτυα μεταξύ τους και
δρομολογεί πακέτα βρίσκοντας το μονοπάτι που
οδηγεί στον προορισμό.
• Η δρομολόγηση γίνεται βάσει πινάκων ή αλγορίθμων
δρομολόγησης.
Με μια ματιά
 Η επικοινωνία των δικτυακών κόμβων είναι εφικτή
χάρη στη χρήση κοινών προτύπων, στη
διευθυνσιοδότηση και την αποτελεσματική
λειτουργία των ενδιάμεσων δικτυακών κόμβων
Internet
∆ΙΚΤΥΑ Ι
21/3/2011
∆ικτυακές συσκευές
 Bridge (Γέφυρα):
 συνδέει διαφορετικά τμήματα δικτύου ή διαφορετικές
τεχνολογίες δημιουργώντας ένα μεγαλύτερο δίκτυο ενώ
ελέγχει παράλληλα την κίνηση μεταξύ τους.
∆ικτυακές συσκευές
 Gateway (Πύλη):
 ενώνει δύο διαφορετικά δίκτυα μεταξύ τους
επιτρέποντας έτσι τη χρήση διαφορετικών
τεχνολογιών (πρωτοκόλλων).
 μπορεί να έχει και τη μορφή λογισμικού
 π.χ. Residential gateway
9 10
Με μια ματιά - ∆ιευθυνσιοδότηση
 Στο διαδίκτυο γίνεται βάσει των ΙΡ διευθύνσεων
 IPv4: 32bit αριθμός ο οποίος αναπαριστάται από 4 δεκαδικούς
αριθμούς (με τιμές 0-255) π.χ. 85.32.12.1, 127.224.18.5
 Σε τοπικό επίπεδο χρησιμοποιούνται MAC διευθύνσεις
 48bit φυσική διεύθυνση υπολογιστή
Internet
11 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 12
2
 21/3/2011

Μέσα μετάδοσης Μέσα μετάδοσης

 Καλώδια  Καλώδια
Χάλκινα: Χαμηλή αντίσταση σε ηλεκτρικό ρεύμα, επιτρέπουν
 Χάλκινα: Χαμηλή αντίσταση σε ηλεκτρικό ρεύμα, 
τη μετάδοση σε μεγάλες αποστάσεις.
επιτρέπουν τη μετάδοση σε μεγάλες αποστάσεις.
• Ομοαξονικά
• Ομοαξονικά • Συστρεμμένα ζεύγη
• Συστρεμμένα
Σ έ ζεύγη
ζ ύ  Οπτικές ίνες
 Οπτικές ίνες  Ασύρματες επικοινωνίες
 Ασύρματες επικοινωνίες  Δορυφορικές
 ∆ορυφορικές

∆ΙΚΤΥΑ Ι 13 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 14

Χάλκινα καλώδια Χάλκινα καλώδια

 Προβλήματα που παρουσιάζουν τα καλώδια:  Προβλήματα που παρουσιάζουν τα καλώδια:

 Θόρυβος (noise): Προκαλείται από συσκευές που
περιτριγυρίζουν το καλώδιο και έχουν ως αποτέλεσμα την
αλλοίωση του σήματος.
 Εξασθένιση (attenuation): Η απώλεια της ισχύος του
σήματος κατά τη μεταφορά του. Όσο μεγαλύτερο είναι το
καλώδιο τόσο μεγαλύτερη εξασθένιση υπάρχει. Η επίδραση
αυτού του προβλήματος είναι εντονότερη στις υψηλές
συχνότητες.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 15 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 16

Χάλκινα καλώδια Μέσα μετάδοσης – Χάλκινα Καλώδια

 Προβλήματα που παρουσιάζουν τα καλώδια:  Ομοαξονικό καλώδιο

 Αλληλεπίδραση κυκλωμάτων (crosstalk): Είναι το (coaxial): Αποτελείται
φαινόμενο όπου ηλεκτρικά σήματα από το ένα καλώδιο από ένα χάλκινο πυρήνα
επηρεάζουν κάποιο σήμα σε όμορο καλώδιο με αποτέλεσμα να
μειώνεται η ακεραιότητα των σημάτων (D) που περιβάλλεται
• Μεγαλύτερη πιθανότητα αλλοίωσης των δεδομένων. από μονωτικό υλικό (C),
• Τα UTP καλώδια είναι πολύ πιο ευπαθή από ότι τα STP και ό
όπως PVC και Teflon,
T fl το
ομοαξονικά καλώδια. οποίο με τη σειρά του
περιβάλλεται από
γείωση (Β) και ένα
πλαστικό περίβλημα (Α).

∆ΙΚΤΥΑ Ι 17 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 18

3
 21/3/2011

Μέσα μετάδοσης – Χάλκινα Καλώδια Μέσα μετάδοσης – Χάλκινα Καλώδια

 Ομοαξονικό καλώδιο  Συστρεμμένο ή σύστροφο

 Χαρακτηριστικά: ζεύγος (Twisted Pair):
Μονωμένα χάλκινα καλώδια
+ Είναι πιο ανθεκτικό σε ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές (σε
σύγκριση με καλώδια συστρεμμένου ζεύγους), και κατά
που περιβάλλονται από ένα
συνέπεια μπορεί να καλύπτει μεγαλύτερες αποστάσεις και προστατευτικό περίβλημα. Η
να προσφέρει μεγαλύτερες ταχύτητες. συστροφή των καλωδίων
+ Μεγάλο εύρος περιοχής: Μέχρι 400MHz.
επηρεάζει την αντίσταση
τους σε ηλεκτρομαγνητικές
+ Μεγαλύτερα μήκη καλωδίων (σε σύγκριση με καλώδια
παρεμβολές και άμβλυνση
συστρεμμένου ζεύγους).
του σήματος.
+ Μικρό κόστος
– Απώλεια σήματος σε υψηλές συχνότητες.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 19 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 20

Μέσα μετάδοσης – Χάλκινα Καλώδια Μέσα μετάδοσης – Χάλκινα Καλώδια

 Συστρεμμένο ζεύγος: ∆ιαφορετικές κατηγορίες καλωδίων  Συστρεμμένο ζεύγος χωρίς

ανάλογα με τη συστροφή των καλωδίων, το είδος της προστασία (unshielded
μόνωσης, τη ποιότητα του αγώγιμου υλικού και τη twisted pair, UTP): Χωρίς
προστασία του καλωδίου. Αυτά τα χαρακτηριστικά επίσης πρόσθετη προστασία.
καθορίζουν και το ρυθμό μετάδοσης δεδομένων.
+ Μικρό κόστος και ευκολία στη χρήση.  Συστρεμμένο
έ ζεύγος
ύ με
– Ο χαλκός παρεμποδίζει τη κίνηση των ηλεκτρονίων με προστασία ή θωράκιση
αποτέλεσμα να έχουμε μείωση της ισχύος του σήματος μετά (shielded twisted pair, STP):
από κάποια απόσταση. Για αυτό το λόγο το μέγιστο μήκος ενός Έχει πρόσθετη προστασία
συγκεκριμένου τύπου καλωδίου είναι προκαθορισμένο. από ηλεκτρομαγνητικές
– Εκπέμπουν ακτινοβολία πράγμα που τα καθιστά ανασφαλή. παρεμβολές.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 21 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 22

Συστρεμμένα Ζεύγη Μέσα μετάδοσης

 Τύποι:  Οπτικές ίνες: Χρησιμοποιούν ένα είδος γυαλιού για να

 UTP: Unshielded Twisted Pair μεταφέρουν κύματα φωτός τα οποία αντιπροσωπεύουν
• Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο καλώδιο δεδομένα.
 STP: Shielded Twisted Pair  Χαρακτηριστικά:
 FTP: Foiled Twisted Pair ή screened UTP (S/UTP) + Πολύ υψηλές
ψη ς ταχύτητες
χ η ςμ μετάδοσης.
ης
+ Μετάδοση σε μεγάλες αποστάσεις
 Χαρακτηριστικά:
χωρίς να χάνεται η ισχύς του
+ Μικρό κόστος και ευκολία στη χρήση.
σήματος.
– Ο χαλκός παρεμποδίζει τη κίνηση των ηλεκτρονίων με αποτέλεσμα να
έχουμε μείωση της ισχύος του σήματος μετά από κάποια απόσταση. Για + Πολύ πιο ασφαλείς από UTP, STP και ομοαξονικά καλώδια.
αυτό το λόγο το μέγιστο μήκος ενός συγκεκριμένου τύπου καλωδίου είναι – Κόστος.
προκαθορισμένο.
– ∆ύσκολο χειρισμό.
– Εκπέμπουν ακτινοβολία (ορισμένοι τύποι) πράγμα που τα καθιστά
ανασφαλή.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 23 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 24

4
 21/3/2011

Μέσα μετάδοσης Μέσα μετάδοσης

 Ασύρματες επικοινωνίες:  Ασύρματες επικοινωνίες: δύο βασικοί τύποι

 Πρόκειται για τη μετάδοση χωρίς τη χρήση
κάποιου κατευθυντικού μέσου.
 Χρησιμοποιούνται για μετάδοση τηλεοπτικών
καναλιών, από κινητά τηλέφωνα, δορυφορικές
επικοινωνίες, καθώς και για μετάδοση δεδομένων
από συσκευές μικρής εμβέλειας (Bluetooth, Wireless
LAN).
ασύρματης μετάδοσης:
 Μετάδοση προς μια κατεύθυνση: Η
ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία εκπέμπεται προς μια
κατεύθυνση όπου οι κεραίες του αποστολέα και του
παραλήπτη πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένες.
ευθυγραμμισμένες
 Μετάδοση προς όλες τις κατευθύνσεις: Το σήμα
εκπέμπεται προς όλες τις κατευθύνσεις και μπορεί
να ληφθεί από πολλές κεραίες.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 25 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 26

Μέσα μετάδοσης Μέσα μετάδοσης

 Δορυφορικές  Δορυφορικές
 Γεωστατικοί δορυφόροι  Δορυφόροι χαμηλής τροχιάς
• Μπαίνουν σε τροχιά που είναι • Βρίσκονται σε ύψος 350 με 700 χιλιόμετρα από την
απόλυτα συγχρονισμένη με επιφάνεια της γης.
αυτή της γης (περιστρέφονται ρ ρ φ
• Περιστρέφονται πιο
μαζί με τη γη). γρήγορα από τη γη
• Βρίσκονται σε ύψος 35,800km από την επιφάνεια (πλήρη περιστροφή
της γης. σε 1,5 ώρα περίπου)
• Μόνο 180 δορυφόροι μπορούν να μπουν σε αυτή τη • Δε μπορούν να
τροχιά (πρέπει να έχουν απόσταση 2 μοιρών ως καλύψουν
προς το επίπεδο 360 μοιρών του ισημερινού για να συγκεκριμένη
μην υπάρχουν παρεμβολές). περιοχή.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 27 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 28

Τρόποι μετάδοσης δεδομένων Τρόποι μετάδοσης δεδομένων

Αναλογικά σήματα Ψηφιακά σήματα
 Αναλογικά σήματα: Συνεχή ηλεκτρικά σήματα οι  Ψηφιακά σήματα: αναπαριστούν δυαδικά ψηφία ως
τιμές των οποίων ποικίλλουν στο χρόνο. Το ηλεκτρικούς παλμούς (διαφορά τάσης).
πλάτος ενός σήματος μπορεί να έχει οποιαδήποτε  Πλεονεκτήματα ψηφιακών σημάτων:
τιμή ανάλογα με την ισχύ του. – Κόστος: Η εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε μείωση
 Για τη μετάδοση του χρησιμοποιείται κάποια του κόστους χρήσης της.
διαδικασία διαμόρφωσης και ένα “φέρων”
φέρων σήμα.
σήμα – Ακεραιότητα δεδομένων: Είναι εφικτή η μετάδοση δεδομένων σε
μεγαλύτερες αποστάσεις και μέσω γραμμών χαμηλότερης ποιότητας
• ∆ιαμόρφωση πλάτους: Η ισχύς
χωρίς να χάνεται η ακεραιότητα των δεδομένων.
του φέροντος σήματος
τροποποιείται με τη προσθήκη – Εκμετάλλευση της χωρητικότητας:
ενός διαμορφωτικού σήματος. Γίνεται με τη χρήση μεθόδων
πολυπλεξίας η οποία επιτυγχάνεται
• ∆ιαμόρφωση συχνότητας: Η
πολύ πιο εύκολα και με μικρότερο
συχνότητα μετάδοσης του
κόστος με ψηφιακές τεχνικές
σήματος (αριθμός των κυμάτων
(διαίρεσης χρόνου) από ότι με αναλογικές (διαίρεσης συχνότητας).
σε ένα ορισμένο χρονικό
διάστημα) εναλλάσσεται μεταξύ συγκεκριμένων τιμών. – Ασφάλεια: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ψηφιακά δεδομένα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 29 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 30

5
 21/3/2011

Αναλογικά και Ψηφιακά Αναλογικά και Ψηφιακά

 Αναλογικά και ψηφιακά: Αντιστοιχούν, χοντρικά, σε
συνεχή και διακριτά.
 Αναλογικά δεδομένα: Παίρνουν συνεχείς τιμές μέσα σε ένα
διάστημα. Π.χ., ήχος και τηλεόραση.
 Ψηφιακά δεδομένα: Έχουν διακριτές τιμές. Π.χ., κείμενο,
ακέραιοι
ακέραιοι.
 Αναλογικά σήματα: Ένα συνεχές μεταβλητό
ηλεκτρομαγνητικό κύμα το οποίο μπορεί να διαδοθεί μέσω
διαφόρων μέσων μεταφοράς, π.χ. ενσύρματη επικοινωνία,
χρησιμοποιώντας συστρεμμένα ζεύγη, ή ομοαξονικά καλώδια,
οπτικές ίνες, ατμόσφαιρα.
 Ψηφιακά σήματα: Μια σειρά από παλμούς τάσης τα οποία
μπορούν να μεταφερθούν μέσω ενός καλωδίου.
 Τα αναλογικά δεδομένα δεν είναι απαραίτητο ότι θα
μεταφερθούν χρησιμοποιώντας αναλογικά σήματα.
Το ίδιο και για τα ψηφιακά.
 Αναλογικά δεδομένα – Αναλογικά σήματα: Π.χ. Τηλέφωνο. Το
σήμα καταλαμβάνει το ίδιο φάσμα με τα δεδομένα ή τα δεδομένα
κωδικοποιούνται για να καταλάβουν ένα διαφορετικό τμήμα του
φάσματος.
 Αναλογικά δεδομένα – Ψηφιακά σήματα: Η μετάδοση γίνεται με
τη χρήση κωδικοποιητή/αποκωδικοποιητή (CODEC).
 Ψηφιακά δεδομένα – Αναλογικά σήματα: Η μετάδοση γίνεται με
τη χρήση modem (modulator/demodulator).
 Ψηφιακά δεδομένα – Ψηφιακά σήματα: Η μετάδοση γίνεται με τη
χρήση ψηφιακού μεταδότη.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 31 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 32

Τρόποι μετάδοσης δεδομένων

Τρόποι μετάδοσης δεδομένων
Σύγχρονες και Ασύγχρονες επικοινωνίες
 Σύγχρονες: Οι δύο συσκευές είναι συγχρονισμένες  Με σύνδεση: Η επικοινωνία γίνεται κατόπιν
μέσω ενός ωρολογιακού μηχανισμού ή ενός σήματος δημιουργίας σύνδεσης μεταξύ των εμπλεκομένων,
που επιτρέπει τις δύο συσκευές να συγχρονιστούν.
ενώ ο τερματισμός γίνεται με τη διακοπή της.
 Χρησιμοποιούνται για μεταφορά μεγάλης ποσότητας δεδομένων
αφού λόγω του συγχρονισμού τους δεν απαιτείται η αποστολή
πρόσθετων δεδομένων.  Χωρίς σύνδεση: Ο αποστολέας απλά στέλνει
 Ασύγχρονες: Οι δύο συσκευές δεν είναι δεδομένα όταν είναι έτοιμος. ∆εν απαιτείται κάποια
συγχρονισμένες και ο αποστολέας μπορεί να μεταδώσει προεργασία.
δεδομένα ανά πάσα στιγμή χωρίς τη σε πραγματικό
χρόνο συμμετοχή του παραλήπτη.
 Η απουσία ρολογιού επιβάλει τη χρήση άλλων μεθόδων
συγχρονισμού (οι πληροφορίες αυτές μεταφέρονται μαζί με τα
δεδομένα).

∆ΙΚΤΥΑ Ι 33 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 34

Τρόποι μετάδοσης δεδομένων

Τρόποι μετάδοσης δεδομένων
Ευρείας και Βασικής Ζώνης

 Ευρείας Ζώνης (broadband): Ταυτόχρονη  Μονόδρομες και αμφίδρομες επικοινωνίες

μεταφορά πολλών σημάτων με τη χρήση  Μονόδρομη επικοινωνία: Μετάδοση δεδομένων
διαφορετικών καναλιών (Καλωδιακή TV, T1, T3, μόνο προς μία κατεύθυνση.
ISDN, ATM, DSL). Απαιτείται διαμόρφωση των  Ημι-αμφίδρομη επικοινωνία: Μεταφορά δεδομένων
δεδομένων πριν τη μεταφορά τους. και προς
ρ ς τις
ς δύο κατευθύνσεις
ς αλλά μ
μόνο προς
ρ ςμμία
 Βασικής Ζώνης (baseband): Μεταφορά μόνο κατεύθυνση κάθε φορά.
ενός σήματος (Ethernet, token ring).  Αμφίδρομη επικοινωνία: Ταυτόχρονη μεταφορά
 Μετάδοση σήματος, αναλογικού ή ψηφιακού, χωρίς δεδομένων και προς τις δύο κατευθύνσεις.
την ανάγκη διαμόρφωσης του.
 Απλά, με μικρό κόστος, και αξιόπιστα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 35 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 36

6
 21/3/2011

Κατηγορίες δικτύων Κατηγορίες δικτύων

 Δίκτυα μικρής εμβέλειας ή  Τοπικά δίκτυα (Local Area Network ή LAN)

προσωπικής περιοχής (Personal  Τυπικά συνδέουν υπολογιστές σε έναν όροφο κτιρίου, σε
Area Network ή PAN) ένα κτίριο ή σε μια μικρή περιοχή (π.χ. Πανεπιστήμιο).
 Πρόκειται για δίκτυα που καλύπτουν τις  Δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 70.
ανάγκες
γ ς ενόςς ή περισσοτέρων
ρ ρ ατόμων
μ  Μέσα: Οπτικές ίνες, ομοαξονικά, συστρεμμένα ζεύγη,
μέσα σε ένα πολύ περιορισμένο χώρο ασύρματα.
(π.χ. δωμάτιο).  Ταχύτητες: 10Mbps-
 Μπορεί να έχει τη μορφή ενσύρματου 1Gbps
(USB, Firewire) ή ασύρματου (IrDA,  Τεχνολογίες:
Bluetooth). Ethernet,
Token Ring

∆ΙΚΤΥΑ Ι 37 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 38

Τοπικό δίκτυο (LAN) Κατηγορίες δικτύων

 Μητροπολιτικά δίκτυα (Metropolitan Area

Network ή MAN)
 Καλύπτουν συνήθως ολόκληρες πόλεις (σε έκταση
50Km)
 Δημιουργήθηκαν
ημ ουργήθη α
τη δεκαετία του 80.
 Μέσα: Οπτικές ίνες.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 40

Κατηγορίες δικτύων Τοπολογίες δικτύων

 Δίκτυα Ευρείας Ζώνης (Wide Area Network ή  Τοπολογία είναι η διάταξη των υπολογιστών και
WAN) όλων των δικτυακών συσκευών.
 Καλύπτουν ολόκληρες πολιτείες, χώρες, ηπείρους.  Τοπολογία διαύλου (bus)
 Δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 60.  Τοπολογία αστέρα (star)
 Μέσα: Οπτικές  Κυκλικό δίκτυο (ring)
ίνες, δορυφόροι,  Δενδρική τοπολογία (tree)
καλώδια.
 Άναρχη τοπολογία (mesh)

∆ΙΚΤΥΑ Ι 41 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 42

7
 21/3/2011

Τοπολογία διαύλου (bus topology) Τοπολογία αστέρα (star topology)

 Οι δικτυακές συσκευές είναι συνδεδεμένες πάνω  Κάθε κόμβος είναι συνδεδεμένος μέσω μιας
σε ένα κεντρικό δίαυλο – (backbone) αποκλειστικής γραμμής σε μια κεντρική συσκευή
 Είναι εύκολες στην εγκατάσταση και δεν απαιτούν (hub ή switch).
 Μειονέκτημα: κάθε κόμβος  Έχει αυξημένο κόστος
εξαρτάται από όλους τους αλλά και μεγαλύτερη
προηγούμενους. Εάν κάποιος ανοχήή σε αστοχίες
ί υλικού ύ
αποτύχει τότε όλοι οι (εκτός από τον κεντρικό
υπόλοιποι θα τεθούν κόμβο)
εκτός δικτύου.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 43 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 44

Κυκλική τοπολογία (ring topology) ∆ενδρική τοπολογία (tree topology)

 Μία σειρά από δικτυακές συσκευές συνδεδεμένες σε  Πρόκειται για συνδυασμό πολλών τοπολογιών
μια κυκλική γραμμή μονόδρομης μετάδοσης. αστέρα συνδεδεμένες μεταξύ τους
Χρησιμοποιείται τόσο σε LANs, MANs, όσο και WANs. χρησιμοποιώντας τοπολογία
 Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τεχνολογία FDDI (Fiber διαύλου
Distributed Data Interface))  Κύριο
ρ χαρακτηριστικό
χ ρ ηρ της
ης
κυκλικό δίκτυο. είναι η επεκτασιμότητα
 Μειονέκτημα: κάθε κόμβος
εξαρτάται από όλους τους
προηγούμενους. Εάν κάποιος
αποτύχει τότε όλοι οι
υπόλοιποι θα τεθούν
εκτός δικτύου.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 45 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 46

Άναρχη τοπολογία (mesh topology) Τοπολογίες δικτύων

 Χρησιμοποιεί πολλές συνδέσεις μεταξύ των  Υπάρχει διαφορά μεταξύ φυσικής και λογικής
κόμβων – έτσι ώστε να υπάρχουν τουλάχιστον δύο τοπολογίας.
διαφορετικά μονοπάτια για κάθε κόμβο.  Η λογική αρχιτεκτονική αφορά στον τρόπο με τον
 Παρουσιάζει μεγάλη ανοχή οποίο δουλεύει το δίκτυο ενώ η φυσική αφορά στον
σε αστοχίες
χ ς υλικού. τρόπο με τον οποίο οι συσκευές είναι συνδεδεμένες
 Δύσκολη η δρομολόγηση μεταξύ τους.
λόγω των πολλών  Η λογική αρχιτεκτονική δεν ανταποκρίνεται πάντα
εναλλακτικών μονοπατιών στη φυσική διάταξη του δικτύου.
 Υψηλό κόστος λόγω του  Π.χ. Ένα τοπικό δίκτυο (Ethernet) που χρησιμοποιεί
αυξημένου όγκου καλωδίων hubs αντί για switches έχει αστεροειδή φυσική
αρχιτεκτονική αλλά η λογική του αρχιτεκτονική
είναι διαύλου.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 47 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 48

8
 21/3/2011

Αρχιτεκτονική δικτύων

 Το λογισμικό των δικτύων είναι δομημένο.

∆ΙΚΤΥΑ Ι  Αρχιτεκτονική δικτύου: το σύνολο των επιπέδων και

πρωτοκόλλων που χαρακτηρίζουν ένα δίκτυο.

 Πολυεπίπεδη
Π λ ί δ αρχιτεκτονική: ή Κάθε
Κάθ επίπεδο
ί δ
προσφέρει συγκεκριμένες υπηρεσίες σε υψηλότερα
Εισαγωγή στο μοντέλο OSI επίπεδα κρύβοντας ταυτόχρονα από αυτά τις
Παράμετροι απόδοσης των μέσων λεπτομέρειες της υπηρεσίας.
μετάδοσης

∆ΙΚΤΥΑ Ι 49 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 50

Αρχιτεκτονική δικτύων Αρχιτεκτονική δικτύων

 Πλεονεκτήματα πολυεπίπεδης αρχιτεκτονικής:
 Μείωση της πολυπλοκότητας σχεδίασης (κάθε επίπεδο είναι
υπεύθυνο για συγκεκριμένες λειτουργίες).
 Εύκολη αντικατάσταση της υλοποίησης των υπηρεσιών
που προσφέρει κάθε επίπεδο (οι υπηρεσίες παραμένουν
ς) Παράδειγμα:
ίδιες). ρ γμ Εάν έχουμε
χ μ μ μια δικτυακή
ή εφαρμογή
φ ρμ γή που
χρησιμοποιεί ενσύρματη επικοινωνία και θέλουμε να
βελτιώσουμε αυτήν την εφαρμογή έτσι ώστε να έχουμε και
ασύρματες επικοινωνίες, δε χρειάζεται να αλλάξουμε όλη την
εφαρμογή. Είναι κάτι σαν τον αντικειμενοστραφή
προγραμματισμό.
 Πρωτόκολλο: ένα συγκεκριμένο σύνολο από κανόνες που
προσδιορίζουν την επικοινωνία σε ένα συγκεκριμένο
επίπεδο. Δύο διαφορετικά συστήματα μπορούν να
επικοινωνήσουν και να καταλάβουν το ένα το άλλο επειδή
χρησιμοποιούν το ίδιο πρωτόκολλο. Πρόκειται για ένα είδος
συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών για τον τρόπο με τον
οποίο θα πρέπει να γίνεται η επικοινωνία.
 Υπηρεσία: ένα σύνολο από συγκεκριμένες λειτουργίες που
προσφέρει ένα επίπεδο στο ακριβώς ανώτερο του.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 51 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 52

Πρωτόκολλα και Υπηρεσίες Πρωτόκολλα και Υπηρεσίες

Υπηρεσία προς Υπηρεσία προς  Το επίπεδο Ν ονομάζεται πάροχος υπηρεσίας (service provider)
επίπεδο (Ν+1) επίπεδο (Ν+1) και το επίπεδο N+1 χρήστης υπηρεσίας (service user).

Το επίπεδο Ν χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του επιπέδου Ν-1 και

παρέχει με τη σειρά τους τις δικές του υπηρεσίες στο επίπεδο Ν+1.
Επίπεδο Ν Ν-Πρωτόκολλο Επίπεδο Ν
 Μονάδα δεδομένων πρωτοκόλλου (Protocol Data Unit PDU):
Το σύνολο δεδομένων που ορίζεται σε ένα πρωτόκολλο ενός
συγκεκριμένου επιπέδου και το οποίο αποτελείται από την
Υπηρεσία Υπηρεσία πληροφορία ελέγχου του πρωτοκόλλου για αυτό το επίπεδο, και
(Ν-1) επιπέδου (Ν-1) επιπέδου πιθανώς δεδομένα χρηστών για αυτό το επίπεδο.
Π.χ. ένα πακέτο που ανταλλάσσεται μεταξύ δύο επιπέδων. Οι
οντότητες του στρώματος Ν ανταλλάσσουν Ν-PDUs
χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο στρώματος Ν.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 53 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 54

9
 21/3/2011

Πρωτόκολλα και Υπηρεσίες Μοντέλο OSI

 Πληροφορία ελέγχου πρωτοκόλλου: Πληροφορία που
ανταλλάσσεται μεταξύ των οντοτήτων σε ένα συγκεκριμένο
επίπεδο με σκοπό οι δύο πλευρές να συντονίσουν τη λειτουργία
τους για αυτό το επίπεδο.
 Πρακτικά κάθε επίπεδο προσθέτει τις δικές του πληροφορίες στα
δεδομένα πριν να τα προωθήσει προς το κατώτερο επίπεδο για
μετάδοση και αντίστοιχα αφαιρεί τις πληροφορίες που το αφορούν
πριν να προωθήσει τα δεδομένα στο ανώτερο επίπεδο.
 Το OSI (Open Systems Interconnection) μοντέλο αποτελεί ένα
μοντέλο αναφοράς στη δόμηση δικτύων
 Δεν αποτελεί μια συγκεκριμένη αρχιτεκτονική δικτύου επειδή δεν
ορίζει τις ακριβείς υπηρεσίες, ούτε τα πρωτόκολλα που πρέπει να
χρησιμοποιούνται σε κάθε επίπεδο.
 Αποτελείται από 7 στρώματα/επίπεδα τα οποία χωρίζονται σε 2
ομάδες:
άδ
 Τα τρία ανώτερα ορίζουν πως οι εφαρμογές στους τερματικούς σταθμούς
επικοινωνούν μεταξύ τους και με τους χρήστες
 Τα τέσσερα κατώτερα ορίζουν πως τα δεδομένα διακινούνται από άκρη σε
άκρη.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 55 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 56

Μοντέλο OSI Μοντέλο OSI

Application
Παρέχει τη διεπαφή με τον χρήστη Web Browsing, Email, File Transfer, Chat,…
Εφαρμογής
Εφαρμογή Εφαρμογή
Α Β
Presentation Παρουσιάζει δεδομένα
Παρουσίασης Χειρίζεται διεργασίες (π.χ. κωδικοποίηση, κρυπτογράφηση)

Session
∆ιαχωρίζει τα δεδομένα των εφαρμογών Data Application Application Data
Συνόδου Πρωτόκολλο x
H Data Presentation
ese tat o Presentation
ese tat o H Data
T
Transport Παρέχει αξιόπιστη ή μη μεταφορά των δεδομένων
Μεταφοράς Εξασφαλίζει τη διόρθωση λαθών πριν την αναμετάδοση H H Data T Session Session H H Data T

Network Είναι υπεύθυνο για τη διευθυνσιοδότηση και τη δρομολόγηση των . Transport Transport .
∆ικτύου δεδομένων Πρωτόκολλο y
. Network Network .
Συνδυάζει πακέτα σε bytes και bytes σε πλαίσια
Data Link . .
Παρέχει πρόσβαση στο μέσο μετάδοσης χρησιμοποιώντας MAC διευθύνσεις Data Link Data Link
Ζεύξης Ανίχνευση και διόρθωση λαθών
H … H Data T…T Physical Ροή ∆εδομένων
Physical H … H Data T…T
Physical ∆ιακινεί bits μεταξύ συσκευών
Φυσικό Ορίζει τάση, ταχύτητα μέσου

∆ΙΚΤΥΑ Ι 57 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 58

Επίπεδο Εφαρμογής (Application Layer) Επίπεδο Παρουσίασης (Presentation Layer)

 Παρουσιάζει δεδομένα στο επίπεδο εφαρμογής και είναι υπεύθυνο

 Παρουσίαση των δεδομένων στον χρήστη. Π.χ. που θα για τη σύνταξη και τη “μετάφραση” της μεταδιδόμενης
τοποθετηθούν στην οθόνη, σε τι μορφή, με ποια σειρά κλπ. πληροφορίας.
 Στόχος του είναι όλα αυτά τα bits που λαμβάνει από τα κατώτερα
 Πρωτόκολλα επιπέδου: Εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι χρήστες στρώματα να αρχίζουν να παίρνουν συγκεκριμένη μορφή έτσι
(HTTP, FTP, SMTP, Telnet, IMAP, POP, SNMP) ώστε να μπορεί να τα επεξεργαστεί είτε η εφαρμογή που τα
χειρίζεται
ίζ είτε
ί να είναι
ί απλά
λά κατανοητάά από
ό τον ά
άνθρωπο.
θ
 Παράδειγμα αποτελεί η κωδικοποίηση των δεδομένων.
 Εργασίες όπως η συμπίεση και αποσυμπίεση δεδομένων,
κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση σχετίζονται με αυτό το
επίπεδο.
 Ορισμένα πρότυπα του επιπέδου παρουσίασης σχετίζονται με
εφαρμογές πολυμέσων (π.χ. tiff, mpeg, midi, jpeg, rtf).

∆ΙΚΤΥΑ Ι 59 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 60

10
 21/3/2011

Επίπεδο Συνόδου (Session Layer) Επίπεδο Μεταφοράς (Transport Layer)

 Παρέχει τους μηχανισμούς για τη δημιουργία, διαχείριση και  Δέχεται δεδομένα από το επίπεδο συνόδου, τα τεμαχίζει σε
τερματισμό συνόδων μεταξύ χρηστών. μικρότερα τμήματα, τα διοχετεύει στο στρώμα δικτύου και
καθορίζει τον τρόπο μεταφοράς τους.
 Μπορεί να ελέγχει τον συγχρονισμό της ταυτόχρονης αποστολής
δεδομένων από δύο ή περισσότερες εφαρμογές. Π.χ. Web  Φροντίζει ώστε όλα τα τμήματα να φθάσουν σωστά στον
conferencing, όπου εικόνα και ήχος θα πρέπει να μεταδίδονται παραλήπτη.
ταυτόχρονα.  Φροντίζει για τις δημιουργίες συνδέσεων ανάλογα με τις
 Ελέγχει το “διάλογο” μεταξύ των κόμβων καθώς και τη σειρά με ανάγκες
ά μετάδοσης
άδ των δεδομένων.
δ δ έ
την οποία γίνεται η μετάδοση (ταυτόχρονα και προς τις δύο  Πολλαπλές συνδέσεις (για ανάγκες ταχείας μεταφοράς)
πλευρές ή προς μια κατεύθυνση κάθε φορά).  Καθορίζει τον τύπο υπηρεσίας που θα προσφέρει στο στρώμα
 Διαχείριση σκυτάλης: Μόνο η πλευρά που έχει τη σκυτάλη μπορεί συνόδου.
να εκτελέσει μια λειτουργία.  Δίαυλος σημείου προς σημείο, χωρίς σφάλματα, παράδοση μηνυμάτων
 Συγχρονισμός: Ασχολείται με τα προβλήματα που προκύπτουν με τη σειρά με την οποία στέλνονται.
από τη μετάδοση μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων (π.χ. να μπορεί  Μεταφορά μεμονωμένων μηνυμάτων χωρίς εγγύηση ως προς τη σειρά
να συνεχιστεί μια μετάδοση από το σημείο που διακόπηκε μετά λήψης.
από την κατάρρευση του συστήματος).

∆ΙΚΤΥΑ Ι 61 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 62

Επίπεδο Ζεύξης ∆εδομένων

Επίπεδο ∆ικτύου (Network Layer)
(Data Link Layer)
 Φροντίζει για τη δρομολόγηση των πακέτων.
 Φροντίζει για την ανίχνευση σφαλμάτων κατά τη
 Γίνεται η δρομολόγηση βάσει στατικών πινάκων, καθορίζεται μετάδοση.
στην αρχή μιας επικοινωνίας ή δυναμικά αναλόγως του
τρέχοντος φορτίου του δικτύου;
 Σπάει τα δεδομένα εισόδου σε πλαίσια (data frames),
στέλνει τα πλαίσια με τη σειρά και επεξεργάζεται τα
 Υπάρχει επαρκής διευθυνσιοδότηση και συμβατότητα των
πλαίσια επαλήθευσης (acknowledgement frames) που
επικοινωνούντων δικτύων
λαμβάνει από τον παραλήπτη.
παραλήπτη
 Κάνει έλεγχο συμφόρησης έτσι ώστε να μην υπάρχει
 Φροντίζει για την οριοθέτηση των πλαισίων,
συνωστισμός στο δίκτυο. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να
επισυνάπτοντας ειδικές ακολουθίες bit στην αρχή και στο
διαλέξει εναλλακτικές διαδρομές έτσι ώστε να
τέλος του πλαισίου.
αποσυμφορηθεί η κίνηση.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 63 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 64

Επίπεδο Ζεύξης ∆εδομένων

Φυσικό Επίπεδο (Physical Layer)
(Data Link Layer)

 Φροντίζει για την αναμετάδοση κατεστραμμένων ή  Ασχολείται με τη μετάδοση bits μέσω ενός διαύλου
χαμένων πλαισίων καθώς και την επίλυση προβλημάτων επικοινωνίας.
που προκύπτουν από διπλά πλαίσια σε περίπτωση
 Καθορίζει παραμέτρους (μηχανικά, ηλεκτρικά
αναμετάδοσης.
χαρακτηριστικά, μέσο μετάδοσης) ώστε να γίνεται ορθή
 Φροντίζει για την ομαλή ροή των δεδομένων έτσι ώστε αποστολή και λήψη bits:
ένας γρήγορος αποστολέας να μη κατακλύσει έναν αργό
 Πόσα Volts απαιτούνται για την αναπαράσταση του bit 0 και
παραλήπτη.
πόσα για το 1.
 Έλεγχος πρόσβασης σε κοινό δίαυλο: Με αυτό το
 Πόσο διαρκεί η μετάδοση ενός bit.
πρόβλημα ασχολείται ένα ειδικό υπόστρωμα του στρώματος
 Υπάρχει μετάδοση δεδομένων προς τη μια κατεύθυνση μόνο ή
ζεύξης δεδομένων, το υπόστρωμα προσπέλασης στο μέσο
και προς τις δύο;
μετάδοσης.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 65 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 66

11
 21/3/2011

∆εδομένα που ανταλλάσσονται Το μοντέλο αναφοράς TCP/IP

Application APDU Application

 Το de facto πρότυπο για τα περισσότερα δίκτυα.
 Αποτελείται από 4 στρώματα:
Presentation PPDU Presentation
 Εφαρμογής
Session SPDU Session  Μεταφοράς
 Διαδικτύου
Transport TPDU Transport
 Πρόσβασης στο δίκτυο
Network Πακέτο (Packet) Network

Data Link Πλαίσιο (Frame) Data Link

Physical Bit Physical

∆ΙΚΤΥΑ Ι 67 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 68

Αντιστοιχία OSI - TCP/IP Μέσα μετάδοσης

 Παράμετροι απόδοσης των μέσων:

 Baud rate: Ο αριθμός των αλλαγών του σήματος
που μπορεί να δημιουργήσει το υλικό το
δευτερόλεπτο.

Σημαντικό ρόλο παίζουν οι φυσικές ιδιότητες του υλικού

Για κάποια συστήματα το baud rate ισοδυναμεί με τον αριθμό

των bits που στέλνονται το δευτερόλεπτο (bitrate).

Π.χ. Το σύστημα RS-232 (σειριακή θύρα) χρησιμοποιεί δύο

τάσεις για να μεταφέρει bits και επομένως 9600baud σημαίνει
9600bits/sec.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 69 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 70

Μέσα μετάδοσης Εύρος Ζώνης (Bandwidth)

 Παράμετροι απόδοσης των μέσων:  Ταχύτητα ή Εύρος Ζώνης (Bandwidth): είναι η

 Baud rate:
Εάν κάποιο σήμα χρησιμοποιεί τις τάσεις 0, 1, 2, 3,
4, 5, 6, και 7 κάθε τιμή του σήματος θα μπορούσε
να μεταφέρει 3 bits και έτσι ο ρυθμός bit θα ήταν
τριπλάσιος του ρυθμού baud. Όταν μιλάμε για
δυαδική μετάδοση τότε ο αριθμός των bits/sec
ισοδυναμεί με το baud rate.
θεωρητική ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων ή η
χωρητικότητα του καναλιού μετάδοσης
 Ο αριθμός δεδομένων που μπορούν να μεταδοθούν σε ένα
ορισμένο χρονικό διάστημα (πιο συγκεκριμένα,
συγκεκριμένα σε ένα
δευτερόλεπτο).
 Μπορούμε επίσης να το σκεφτούμε και ως το χρόνο που
απαιτείται για τη μετάδοση ενός bit.

 Μονάδα μέτρησης τα bits/sec (bps).

∆ΙΚΤΥΑ Ι 71 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 72

12
 21/3/2011

Μέσα μετάδοσης – Παράμετροι απόδοσης Μέσα μετάδοσης – Παράμετροι απόδοσης

 Καθυστέρηση ή χρόνος μετάδοσης (transmission  Καθυστέρηση διάδοσης (propagation delay): Ο

delay): Ο χρόνος που απαιτείται ώστε να μπουν όλα τα χρόνος που απαιτείται για να μεταδοθεί ένα bit από τη
δεδομένα (bits) στη γραμμή μετάδοσης. μια άκρη της γραμμής στην άλλη.
P/C, όπου P: Μέγεθος πακέτου (bits) και d/s, όπου d: Μήκος της γραμμής
ρ ς ζζώνης
C: Εύρος ης γρ
γραμμής
μμής ((bits/sec)
/ ) s: Ταχύτητα μετάδοσης στο μέσο

 Στις ασύρματες μεταδόσεις:

s=c, όπου c η ταχύτητα του φωτός
(~300.000km/sec)

 Στις ενσύρματες μεταδόσεις (χαλκός): ~0.67c

∆ΙΚΤΥΑ Ι 73 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 74

Μέσα μετάδοσης – Παράμετροι απόδοσης Μέσα μετάδοσης – Παράμετροι απόδοσης

 Καθυστέρηση διάδοσης: είναι γνωστή και ως latency
και διαχωρίζεται περαιτέρω σε:
 One-way: Ο χρόνος που απαιτείται ώστε ένα bit να φτάσει από
τον αποστολέα στον παραλήπτη
One-way latency
 Round-trip: One-way latency από την πηγή προς τον
προορισμό + one-way latency από τον προορισμό πίσω στην
πηγή. Δε περιλαμβάνει χρόνο επεξεργασίας δεδομένων:
• χρησιμοποιείται περισσότερο καθώς είναι πιο εύκολη η μέτρηση
από το ένα σημείο (πηγή) – π.χ. ping
 Η καθυστέρηση ή χρόνος μεταφοράς δεδομένων
αποτελείται από:
 Καθυστέρηση διάδοσης (Εξαρτάται από την απόσταση και το
μέσο στο οποίο μεταδίδεται το σήμα)
+
 Χρόνος μετάδοσης (εξαρτάται από το εύρος ζώνης της
γραμμής και το μέγεθος του πακέτου μέσα στο οποίο βρίσκονται
τα δεδομένα)
+
 Καθυστερήσεις στην επεξεργασία των δεδομένων αλλά και λόγω
αναμονής στην ουρά, ή λόγω άλλων απαιτήσεων του
εκάστοτε πρωτοκόλλου.

Round-trip latency

∆ΙΚΤΥΑ Ι 75 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 76

Μέσα μετάδοσης – Παράμετροι απόδοσης Μέσα μετάδοσης – Παράμετροι απόδοσης

 Διέλευση (Throughput): Αναφέρεται στην

πραγματική μέση απόδοση μιας γραμμής η οποία
επηρεάζεται σημαντικά από τα χαρακτηριστικά του
πρωτοκόλλου μετάδοσης.
Διέλευση = ΌγκοςΔεδομένων/ΧρόνοςΜεταφοράς
 Π.χ. Έστω ότι για τη μεταφορά ενός αρχείου 1ΜΒ
απαιτείται η αποστολή πακέτων μεγέθους 1ΚΒ και λήψη
σχετικής επαλήθευσης μεγέθους 100 bytes μέσα από
μια γραμμή του 1Μbps με RTT=100ms.
 Ποιος είναι ο συνολικός χρόνος αποστολής των δεδομένων;
 Ποια είναι η διέλευση;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 77 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 78

13
 21/3/2011

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

 Έστω ότι έχουμε μια γραμμή των 50km. Ποιο  Ποιο είναι το “μήκος” ενός bit σε μια χάλκινη
πρέπει να είναι το εύρος ζώνης έτσι ώστε η γραμμή του 1Mbps; Η ταχύτητα διάδοσης του
καθυστέρηση διάδοσης (όταν η ταχύτητα διάδοσης σήματος μέσα στο χαλκό είναι 2.3x108 m/s.
του σήματος είναι 2x108 m/s) να είναι ίση με το
χρόνο μετάδοσης
χρ μ ης ενόςς πακέτου των 100 bytes;
y ;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 79 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 80

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

 Ποιος είναι ο συνολικός χρόνος που απαιτείται για  Έστω μια δορυφορική σύνδεση με τα ακόλουθα
τη μεταφορά ενός αρχείου μεγέθους 5ΜΒ μέσα χαρακτηριστικά:
από μια γραμμή μετάδοσης των 2Mbps όταν αυτό  Τα δεδομένα μεταδίδονται σε πλαίσια μεγέθους 2048 bytes
από τα οποία τα πραγματικά δεδομένα είναι τα 2043 bytes (τα
μεταδίδεται σε πακέτα των 100kB και για την
υπόλοιπα αποτελούν δεδομένα ελέγχου)
μετάδοση του επόμενου πακέτου απαιτείται  D
Data rate: 64kbps
64kb
επιβεβαίωση του προηγούμενου με ένα πακέτο  Propagation delay: 180ms
μεγέθους 10Β; To round-trip latency είναι 100ms  Μέγεθος επιβεβαίωσης: 10bytes
και για τις ανάγκες της άσκησης θεωρούμε ότι  Χρόνος επεξεργασίας πακέτου πριν την αποστολή
1kb=1000b. επιβεβαίωσης: 25ms
Ποιο είναι το throughput αυτής της γραμμής;  Προσδιορίστε: Χρόνο μετάδοσης πλαισίου, Συνολικό
χρόνο αποστολής πλαισίου και λήψης επιβεβαίωσης,
throughput της γραμμής
∆ΙΚΤΥΑ Ι 81 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 82

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

 Υπολογίστε το συνολικό χρόνο που απαιτείται για τη  Λύση:

μεταφορά ενός αρχείου 1.5ΜΒ για τις ακόλουθες 1. Αφού έχουμε συνεχή ροή ο χρόνος που απαιτείται για την
περιπτώσεις, υποθέτοντας ότι η καθυστέρηση διάδοσης αποστολή των δεδομένων θα είναι ίσος με το χρόνο μετάδοσης +
με επιστροφή είναι RTT=80ms, και ότι τα δεδομένα καθυστέρηση διάδοσης = 1.5x8/10 + 40ms=1.2sec
στέλνονται σε πακέτα μεγέθους 1ΚΒ το καθένα (Για 2. Ο αριθμός των πακέτων που θα σταλούν είναι 1500. Η αποστολή
του κάθε πακέτου απαιτεί 8Κbits/10000Κbps + 80ms = 80.8
80 8 ms.
ms
τους σκοπούς
ύ της άσκησης
ά θεωρούμε
ύ ότι
ό 1.5ΜΒ = Για την αποστολή όλων των πακέτων απαιτείται χρόνος ίσος με
1.5x106 Bytes). 1500x80.8ms.
1. Το εύρος ζώνης είναι 10Mbps, και έχουμε συνεχή αποστολή πακέτων. 3. Αφού μπορούν να σταλούν μόνο 20 πακέτα κάθε 80sec, για να
2. Το εύρος ζώνης είναι 10Mbps, αλλά μετά την αποστολή κάθε πακέτου δεδομένων σταλούν 1500 πακέτα απαιτούνται 75x80ms.
πρέπει να περιμένουμε μια επαλήθευση αμελητέου μεγέθους πριν την αποστολή
του επόμενου.
3. Η γραμμή δε θέτει περιορισμούς στη ταχύτητα μετάδοσης, αλλά περιορίζει το
εύρος ζώνης έτσι ώστε μόνο 20 πακέτα μπορούν να σταλούν κάθε 80ms.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 83 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 84

14
 21/3/2011

Πολυπλεξία

 Είναι η τεχνική σύμφωνα με την οποία μία φυσική

∆ΙΚΤΥΑ Ι σύνδεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλαπλές
επικοινωνίες.
 Έχει ως σκοπό το μοίρασμα της χωρητικότητας έτσι ώστε να
ρχ πιο αποτελεσματική
υπάρχει μ ή χρή
χρήση
η της
ης γρ
γραμμής
μμής μετάδοσης.
μ ης
Χρησιμοποιείται κυρίως σε γραμμές υψηλής
χωρητικότητας.
Πολυπλεξία  Δίνει επίσης τη δυνατότητα της ταυτόχρονης χρήσης της
Μεταγωγή γραμμής από πολλούς σταθμούς.

MUX 1 γραμμή DEMUX

n εισόδους n εξόδους
ΣΥΝ∆ΥΑΣΤΗΣ n κανάλια ∆ΙΑΧΩΡΙΣΤΗΣ

∆ΙΚΤΥΑ Ι 85 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 86

Πολυπλεξία Πολυπλεξία διαίρεσης συχνότητας

 Είναι η τεχνική όπου το φάσμα συχνοτήτων χωρίζεται σε λογικά

 Δύο βασικοί μηχανισμοί πολυπλεξίας: κανάλια (ή διαύλους) και κάθε χρήστης κάνει αποκλειστική
 Πολυπλεξία διαίρεσης συχνότητας χρήση μιας συγκεκριμένης ζώνης συχνοτήτων.
(Frequency Division Multiplexing, FDM)  Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μετάδοση των καναλιών
 Πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου τηλεόρασης.
(Time Division Multiplexing, TDM)  Τεχνική: Διαφορετικά σήματα μπορούν να μεταφερθούν
ταυτόχρονα εάν κάθε σήμα διαμορφωθεί σε μια διαφορετική
συχνότητα φέροντος σήματος και οι συχνότητες φερόντων
σημάτων είναι επαρκώς διαχωρισμένες ώστε να μην υπάρχει
επικάλυψη του εύρους τους.
 Ο κάθε χρήστης κάνει χρήση των
συχνοτήτων που του αντιστοιχούν
είτε έχει δεδομένα να στείλει είτε όχι.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 87 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 88

Πολυπλεξία διαίρεσης συχνότητας Πολυπλεξία διαίρεσης συχνότητας

 Είναι δυνατή όταν το εύρος ζώνης του μέσου μετάδοσης  Παράδειγμα: Θέλουμε να μεταφέρουμε τρία σήματα εύρους
ξεπερνά το άθροισμα από το εύρος ζώνης των σημάτων 3,000 Hz χρησιμοποιώντας έναν δίαυλο στον οποίο η μετάδοση
που θα μεταδοθούν. περιορίζεται (με τη χρήση φίλτρων) στις συχνότητες 60 εως 72
 Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποστολή σημάτων μέσω KHz. Για να μεταδώσουμε αυτά τα σήματα μαζί αλλάζουμε τη
καλωδίων, ραδιοσυχνοτήτων, και οπτικών ινών. συχνότητα του καθενός έτσι ώστε κάθε σήμα να καταλαμβάνει
ένα
έ α μέρος της
ης ζώ
ζώνης
ης αυ
αυτής.
ής Π.χ.
χ το
ο πρώτο
ρώ ο σήμα μμπορεί
ορε ναα
 Το σύνθετο σήμα που μεταφέρεται είναι αναλογικό.
αναλογικό Ωστόσο τα
διαδοθεί διαμορφώνοντας κατάλληλα φέρον σήματα έτσι ώστε το
σήματα εισόδου μπορεί να είναι είτε αναλογικά είτε ψηφιακά (σε
αυτή την περίπτωση το σήμα πρέπει να περάσει μέσα από ένα πρώτο να μεταδοθεί χρησιμοποιώντας 60-64KHz, το δεύτερο στα
64-68KHz, και το τρίτο στα 68-72KHz.
modem).
 Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται και στις οπτικές ίνες οπότε  Η χρήση εύρους ζώνης των 4KHz όταν οι απαιτήσεις είναι για
3KHz είναι για να αποφύγουμε φαινόμενα αλληλεπίδρασης
ονομάζεται πολυπλεξία με διαίρεση μήκους κύματος (wavelength
division multiplexing – WDM). Οι διαφορετικές πηγές των σημάτων.
συνδυάζονται σε μια μόνο ακτίνα φωτός η οποία διαχωρίζεται
όταν φθάσει στον προορισμό της.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 89 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 90

15
 21/3/2011

Πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου Πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου

 Σήματα μπορούν να μεταφερθούν μέσω μιας φυσικής σύνδεσης  Μπορεί να υλοποιηθεί πλήρως από ψηφιακά
με την χρονική εναλλαγή της μεταφοράς τμημάτων του κάθε κυκλώματα.
σήματος ξεχωριστά. Η εναλλαγή μπορεί να είναι σε επίπεδο bit,
bytes, ή μεγαλύτερες ποσότητες.  Δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά
 Ο χρόνος μετάδοσης διαιρείται σε τμήματα τα οποία ονομάζονται αναλογικών δεδομένων (εκτός αν αυτά
χρονοσχισμές τις οποίες χρησιμοποιούν οι σταθμοί για να ψηφιοποιηθούν).
μεταδώσουν
δώ τα δεδομένα
δ δ έ τους.  Μετά την πολυπλεξία το ψηφιακό σήμα μπορεί να
 Είναι εφικτή όταν ο επιτεύξιμος μετατραπεί και σε αναλογικό για να μεταφερθεί.
ρυθμός μετάδοσης δεδομένων
του μέσου μετάδοσης είναι
τουλάχιστον ίσος με το άθροισμα
των επιμέρους ρυθμών μετάδοσης
δεδομένων των ψηφιακών σημάτων
που θέλουμε να μεταφέρουμε.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 91 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 92

Πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου Πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου

 Έχουμε δύο κατηγορίες:

 Η σύγχρονη TDM αποκαλείται έτσι όχι γιατί έχουμε
 Σύγχρονη πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου (synchronous time
σύγχρονη μετάδοση αλλά γιατί οι είσοδοι είναι
division multiplexing – Sync TDM)
προκαθορισμένοι και έχουν ανατεθεί σε συγκεκριμένους
 Στατιστική πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου (statistical time σταθμούς.
division multiplexing – Stat TDM)
 Στη σύγχρονη TDM ανάλογα με τις απαιτήσεις που έχει
η κάθε
άθ είσοδος
ί δ και με την ταχύτητα
ύ με την οποία
ί
 Η διαφορά τους είναι ότι στην πρώτη περίπτωση η στέλνει δεδομένα μπορεί να της ανατεθεί και ο
χρονοσχισμή θα δεσμευτεί για κάποιο σταθμό ακόμη και αντίστοιχος αριθμός slots.
αν αυτός δεν έχει δεδομένα να μεταδώσει, ενώ στη
δεύτερη περίπτωση στέλνονται σήματα για εκείνες μόνο
τις εισόδους που έχουν να μεταδώσουν δεδομένα.
 Κάτω από αυτό το πρίσμα η Sync TDM έχει τα ίδια
χαρακτηριστικά με την FDM.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 93 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 94

Πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου Συνδυασμός FDM και TDM

 Στη στατιστική TDM ο πολυπλέκτης ελέγχει ποιες από τις εισόδους

 Οι δύο αυτές μέθοδοι πολυπλεξίας μπορούν να
έχουν δεδομένα έτοιμα προς αποστολή και συγκεντρώνει
δεδομένα μέχρι να συμπληρωθεί ένα πλαίσιο το οποίο και
συνδυαστούν. Παράδειγμα αποτελούν οι ραδιοφωνικοί
αποστέλλει. σταθμοί όπου με τη φωνή έχουμε και τη μεταφορά
δεδομένων.
 Δεδομένου ότι σε κάθε χρονική στιγμή δεν έχουμε μετάδοση από
όλες τις εισόδους, ο ρυθμός μετάδοσης της πολυπλεγμένης  Για τη μετάδοση της φωνής χρησιμοποιείται η τεχνική
γραμμής μπορεί να είναι μικρότερος από το άθροισμα των FDM όπου
ό κάθε
άθ σταθμός
θ ό μεταδίδει
δίδ το σήμα
ή του σε
ρυθμών μετάδοσης των εισόδων. Επομένως ένας στατιστικός διαφορετική συχνότητα. Ο κάθε σταθμός όμως μπορεί
TDM μπορεί να χρησιμοποιήσει μια σύνδεση με μικρότερο να χρησιμοποιήσει την τεχνική TDM για να μεταφέρει
ρυθμό μετάδοσης από ότι ένας σύγχρονος TDM. και δεδομένα.
 Το μειονέκτημα είναι ότι μαζί με τα δεδομένα χρειάζεται η
μετάδοση πρόσθετων πληροφοριών που θα ενημερώνουν τον
παραλήπτη πολυπλέκτη σε ποια είσοδο ανήκει το κάθε slot.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 95 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 96

16
 21/3/2011

FDM vs TDM Πολυπλεξία και οπτικές ίνες

 Χρήση των FDM και TDM μεθόδων στις οπτικές ίνες

 Διαφορές μεταξύ FDM και TDM;
(στην πρώτη περίπτωση έχουμε την πολυπλεξία
διαίρεσης μήκους κύματος και στην δεύτερη τα δίκτυα
SONET).
 Πολυπλεξία Διαίρεσης Μήκους Κύματος –
Wavelength
l h Division
i i i Multiplexing
l i l i (WDM)
( )
 Πρόκειται για μια παραλλαγή της τεχνικής Πολυπλεξίας
Διαίρεσης Συχνότητας.
 Όπως και με την FDM έτσι και εδώ μεταδίδονται ταυτόχρονα
πολλαπλά κύματα φωτός χρησιμοποιώντας μόνο μια ίνα.
 Η πολυπλεξία είναι δυνατή γιατί ένα φως που μεταδίδεται σε
συγκεκριμένη συχνότητα δεν παρεμβάλλει στη μετάδοση ενός
άλλου φωτός σε άλλη συχνότητα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 97 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 98

Μεταγωγή Μεταγωγή κυκλώματος

 Πρόκειται για την τεχνική με την οποία δεδομένα

μεταφέρονται από τον ένα κόμβο στον άλλο με τη χρήση  Απαιτεί την ύπαρξη ενός αφιερωμένου σε αυτή τη
τρίτων ενδιάμεσων κόμβων οι οποίοι μπορεί να υλοποιούν σύνδεση μονοπατιού επικοινωνίας.
και διαφορετικές τεχνολογίες.  Το μονοπάτι είναι
 Δύο τεχνολογίες: μια σειρά από
– Μεταγωγή κυκλώματος
κυκλώματος, συνδέσεις μεταξύ
– Μεταγωγή πακέτου (∆ύο πολύ γνωστές τεχνολογίες που βασίζονται σε δικτυακών κόμβων.
αυτό είναι τα Frame Relay δίκτυα και τα ATM δίκτυα).  Σε κάθε φυσική
σύνδεση ένα
λογικό κανάλι
αφιερώνεται σε
αυτήν την
επικοινωνία.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 99 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 100

Μεταγωγή κυκλώματος Μεταγωγή κυκλώματος

 Η επικοινωνία μέσω μεταγωγής κυκλώματος απαιτεί  Μειονεκτήματα:

τρεις φάσεις. – Η χωρητικότητα ενός καναλιού δεσμεύεται για τη διάρκεια της σύνδεσης,
– ∆ημιουργία κυκλώματος: Είναι απαραίτητη πριν τη μετάδοση ακόμα και αν δεν υπάρχει ανταλλαγή δεδομένων.
οποιουδήποτε σήματος. Τυπικά γίνεται με την αίτηση του ενός κόμβου – Υπάρχει καθυστέρηση πριν τη μετάδοση των δεδομένων που απαιτείται
προς τον πρώτο ενδιάμεσο κόμβο για δημιουργία σύνδεσης με τον κόμβο- για την δημιουργία της σύνδεσης.
προορισμό.ό Ο πρώτος
ώ ενδιάμεσος
δά κόμβος
ό β θ θα προσπαθήσει
θή να β
βρει τον – Όταν υπάρχει μεγάλη κίνηση κάποιες συνδέσεις μπορεί να απορριφθούν
επόμενο κόμβο (βάσει πληροφοριών δρομολόγησης) και να δεσμεύσει ένα γιατί δεν υπάρχουν οι δυνατότητες και άλλης σύνδεσης.
κανάλι (χρησιμοποιώντας κάποια μέθοδο πολυπλεξίας) για την μετακίνηση
– Η χρέωση τυπικά γίνεται βάσει χρόνου χρήσης της σύνδεσης.
δεδομένων σε αυτό το κανάλι.
– Μετάδοση δεδομένων: Έχουμε τη διακίνηση των δεδομένων από τον ένα  Πλεονεκτήματα:
σταθμό στον άλλο. – Από τη στιγμή που θα δημιουργηθεί η σύνδεση υπάρχει συγκεκριμένος
– Αποσύνδεση κυκλώματος: Το κύκλωμα απελευθερώνεται και τα ρυθμός μετάδοσης δεδομένων χωρίς καμία άλλη καθυστέρηση εκτός από
επιμέρους τμήματα είναι διαθέσιμα για άλλες συνδέσεις. την απαιτούμενη για τη μεταφορά μέσω των γραμμών μετάδοσης.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 101 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 102

17
 21/3/2011

Μεταγωγή πακέτου Μεταγωγή πακέτου

 Τα δεδομένα μεταδίδονται σε πακέτα.  Η τεχνική αυτή προσφέρει τα ακόλουθα

 Κάθε πακέτο περιέχει μερικά από τα δεδομένα του
χρήστη και κάποιες πληροφορίες ελέγχου
(απαραίτητες για την ορθή μετάδοση και λήψη του
από τον τελικό κόμβο).
κόμβο) Σε κάθε κόμβο στην πορεία
του πακέτου, το πακέτο παραλαμβάνεται από τον
κόμβο, αποθηκεύεται προσωρινά, και μεταδίδεται στον
επόμενο κόμβο.
 Τα πακέτα δεν ακολουθούν απαραίτητα το ίδιο
μονοπάτι εκτός και αν χρησιμοποιείται η μέθοδος των
εικονικών κυκλωμάτων.
πλεονεκτήματα έναντι της μεταγωγής κυκλώματος:
– Καλύτερη χρήση μιας γραμμής καθώς αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για
τη μετάδοση διαφόρων πακέτων από διάφορες πηγές.
– Τα πακέτα πάντα στέλνονται έστω και αν υπάρχει καθυστέρηση.
 Δύο κατηγορίες μεταγωγής πακέτου:
– Μεταγωγή δεδομενογραφημάτων
– Μεταγωγή εικονικών κυκλωμάτων.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 103 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 104

Μεταγωγή δεδομενογραφημάτων Μεταγωγή εικονικού κυκλώματος

 Η μετάδοση του κάθε πακέτου είναι ανεξάρτητη από τα  Η διαδρομή που θα ακολουθήσουν τα πακέτα
υπόλοιπα. υπολογίζεται πριν την αποστολή τους και είναι
 Έχει τα εξής πλεονεκτήματα: σταθερή κατά τη διάρκεια της λογικής σύνδεσης. Αυτό
– ∆εν απαιτείται καμία προεργασία για την αποστολή των πακέτων. δε σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο φυσικό μονοπάτι
ομέ ως εείναι
Επομένως α πιο
οααποδοτική
οδο ή σ στην
η περίπτωση
ερ ωση τηςης α
αποστολής
οσ ο ής λίγων
γω αφιερωμένο
φ ρ μ σε αυτή
ή την
η επικοινωνία.
πακέτων.  Ένας σταθμός μπορεί να έχει περισσότερα από ένα
– Παρέχει ευελιξία: Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στην αποστολή των εικονικά κυκλώματα προς κάποιο άλλο σταθμό.
πακέτων.
– Παρέχει αξιοπιστία: Εάν κάποιος κόμβος στη διαδρομή αποτύχει τότε όλα
 Όταν κάποιος αποστολέας δε χρησιμοποιεί όλο το
τα υπόλοιπα πακέτα μπορούν να αναζητήσουν εναλλακτικές διαδρομές για διαθέσιμο εύρος ζώνης που του έχει δοθεί ο φορέας
να συνεχίσουν τη πορεία τους. Με τη χρήση των εικονικών κυκλωμάτων μπορεί να επιλέξει μέσω statistical multiplexing να το
εάν ένας κόμβος αποτύχει όλα τα εικονικά κυκλώματα που περνάνε μέσα διαθέσει προσωρινά σε κάποιον άλλο αποστολέα.
από αυτόν τον κόμβο θα αποτύχουν.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 105 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 106

Οπτικές ίνες

 Ένα οπτικό σύστημα μετάδοσης

έχει τρία στοιχεία:
 Πηγή φωτός: ένας παλμός φωτός αντιστοιχεί στο 1 ενώ

∆ΙΚΤΥΑ Ι 
έλλειψη παλμού αντιστοιχεί στο 0.
Μέσο μετάδοσης: λεπτή ίνα γυαλιού.
 Ανιχνευτή:
ή δημιουργείί έναν
έ ηλεκτρικό
ό παλμό
ό όταν
ό πέφτει
έ
πάνω του φως (φωτοδίοδος).
Οπτικές Ίνες

∆ΙΚΤΥΑ Ι 107 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 108

18
 21/3/2011

Οπτικές ίνες Οπτικές ίνες

 Βασίζεται σε μια αρχή της φυσικής όπου όταν το φως

 Πολύτροπες ίνες (multimode fiber): Έχουμε
πέσει πάνω στο γυαλί με γωνία πρόσπτωσης
διάδοση πολλών διαφορετικών ακτινών (πολλές
μεγαλύτερη από μία συγκεκριμένη τιμή το φως
συχνότητες) με διαφορετικές γωνίες. Ο πυρήνας
ανακλάται πίσω στο μέσο και
(γυαλί) έχει διάμετρο 50μm (μέγεθος ανθρώπινης
δε διαφεύγει.
τρίχας).
ρ χ ς) Χρησιμοποιούνται
ρη μ όπου υπάρχει
ρχ ανάγκη
γ ηγγια
Έτσι η ακτίνα φωτός
μεγάλο όγκο δεδομένων.
παγιδεύεται μέσα στην ίνα,
η οποία λειτουργεί ως  Μονότροπες ίνες (single mode): Η ίνα ενεργεί ως
κυματοδηγός και μπορεί κυματοδηγός (η διάμετρος της ίνας είναι πολύ μικρή)
να διαδοθεί για πολλά και μεταφέρει μία μόνο συχνότητα. Μπορούν να
χιλιόμετρα χωρίς χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά δεδομένων σε
σχεδόν καμιά απώλεια. μεγαλύτερες αποστάσεις. Ο πυρήνας (γυαλί) έχει
διάμετρο 8 εως 10μm.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 109 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 110

Οπτικές Ίνες - Πλεονεκτήματα Οπτικές Ίνες - Μειονεκτήματα

 Μεγάλο εύρος ζώνης: το εφικτό εύρος είναι

μεγαλύτερο από 50000Gbps. Το πραγματικό εύρος  Κόστος
ζώνης όμως είναι πολύ μικρότερο (10-40 Gbps). Για  Δυσκολία εγκατάστασης
να γίνει καλύτερη χρήση του διαθέσιμου εύρους ζώνης  Εάν μια ίνα σπάσει σε κάποιο σημείο είναι δύσκολο να
χρησιμοποιείται η μέθοδος της πολυπλεξίας. βρεθεί που.
 Χαμηλή εξασθένιση σήματος: Λιγότερους  Η διόρθωση μιας σπασμένης ίνας απαιτεί ειδικά
μηχανήματα
ή για να τις επανασυνδέσει
δέ έ
έτσι ώστε
ώ να
επαναλήπτες (κάθε 30km-100km περίπου).
μπορέσει το φως να ξαναπεράσει από αυτήν την ίνα.
 Δεν επηρεάζονται από ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές,
ή διαβρωτικά χημικά αέρια.
 Είναι λεπτές (καταλαμβάνουν πολύ λιγότερο χώρο) και
ελαφριές σε σύγκριση με το χαλκό.
 Δεν υπάρχουν διαρροές φωτός και η παρέμβαση είναι
πολύ δύσκολη. Αυτό τις καθιστά πολύ ασφαλείς.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 111 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 112

Οπτικές Ίνες - Μειονεκτήματα Φυσικό επίπεδο του FDDI

 Fiber Distributed Data Interface:

 Τοπολογίες Οπτικών Ινών
 Είναι δίκτυο δακτυλίου. Λειτουργεί στα 100Mbps, σε
 Δακτύλιος (FDDI) αποστάσεις μέχρι 200km.
 Γίνεται με τη χρήση επαναληπτών  Λόγω του μεγάλου εύρους ζώνης χρησιμοποιείται
 Αστεροειδές () για να συνδέσει τοπικά δίκτυα μεταξύ τους.
 Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει έτσι ώστε να  Χρησιμοποιεί:
ί
μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως και τα χάλκινα  Πολύτροπες ίνες κυρίως λόγω του κόστους.
καλώδια  LED αντί για Laser επειδή το FDDI μπορεί να
συνδεθεί κατευθείαν με τα τερματικά του χρήστη
και επειδή είναι ευαίσθητο σε θερμοκρασία, έχει
υψηλό κόστος και είναι και επικίνδυνο, δε
συνιστάται η χρήση του.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 113 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 114

19
 21/3/2011

Τοπολογία FDDI

 Χρησιμοποιεί δύο δακτυλίους:

 Ο ένας μεταδίδει με τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Ο
άλλος αντίστροφα. Έτσι αντιμετωπίζεται το βασικό πρόβλημα
των δακτυλίων που είναι η ευαισθησία τους σε βλάβες (π.χ. αν
κοπεί η σύνδεση μεταξύ δύο σταθμών). ∆ΙΚΤΥΑ Ι
 Σε ομαλή
μ ή λειτουργία
ργ χρησιμοποιείται
χρη μ μόνο
μ ο ένας.
ς Ο άλλοςς
υπάρχει μόνο για την περίπτωση που πάθει κάποια βλάβη ο
πρώτος.
 Εάν χαλάσουν και οι δύο σε κάποιο σημείο τότε οι δύο
Στρώμα Ζεύξης Δεδομένων
δακτύλιοι μπορούν να ενωθούν για να σχηματίσουν έναν Ανίχνευση και διόρθωση σφαλμάτων
μεγάλο δακτύλιο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι δύο
δακτύλιοι μεταφέρουν δεδομένα αντίστροφα ο ένας από τον
άλλο.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 115 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 116

Στρώμα Ζεύξης ∆εδομένων Στρώμα Ζεύξης ∆εδομένων

 Βασική αποστολή:  Τυπικά προσφέρει τρεις υπηρεσίες:

 Δημιουργία πλαισίων με τη χρήση ειδικών ακολουθιών bits  Υπηρεσία χωρίς σύνδεση και χωρίς επαλήθευση.
που καθορίζουν την αρχή και το τέλος των πλαισίων. Τι γίνεται • Εάν κάποιο πλαίσιο χαθεί δε γίνεται προσπάθεια επανάκτησης του από το
όταν αυτές οι ακολουθίες εμφανίζονται και ως δεδομένα; επίπεδο ζεύξης δεδομένων (μπορεί να γίνει από ανώτερα επίπεδα).
 Χειρισμός των λαθών μετάδοσης έτσι ώστε η γραμμή • Χρησιμοποιείται σε διαύλους με χαμηλό ρυθμό σφαλμάτων.
μετάδοσης
μ ης να εμφανίζεται
μφ ζ στο στρώμα
ρ μ δικτύου ως
ς ελεύθερη
ρη • Είναι κατάλληλη
η η για
γ κίνηση
η η πραγματικού
ρ γμ χρόνου
χρ (φωνή).
(φ ή)
από σφάλματα μετάδοσης. • Χρησιμοποιείται από πολλά τοπικά δίκτυα (LAN).
 Έλεγχος ροής δεδομένων έτσι ώστε ένας γρήγορος  Υπηρεσία χωρίς σύνδεση και με επαλήθευση.
αποστολέας να μην πλημμυρίσει έναν αργό παραλήπτη. • Γίνεται επαλήθευση της παραλαβής των πλαισίων.
 Πολλές από τις υπηρεσίες που προσφέρει συναντώνται • Χρησιμοποιείται σε μη αξιόπιστους διαύλους, όπως τα ασύρματα δίκτυα.
και σε ανώτερα επίπεδα.  Υπηρεσία με σύνδεση και με επαλήθευση.
• Κάθε πλαίσιο που στέλνεται είναι αριθμημένο.
• Τα πλαίσια λαμβάνονται μόνο μια φορά και με τη σωστή σειρά.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 117 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 118

Πλαισίωση Πλαισίωση - Μέθοδοι

 Μέτρηση χαρακτήρων:
 Τεμαχίζει τα δεδομένα σε πλαίσια προσθέτοντας ειδικές
ακολουθίες που σηματοδοτούν την αρχή και το τέλος  Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται πεδίο στην
επικεφαλίδα
του πλαισίου.
 Τι γίνεται αν αυτός ο αριθμός αλλοιωθεί κατά τη
 Αρκεί η χρήση χρονικών κενών μεταξύ των πλαισίων;
μετάδοση; Ακόμα και αν γίνει εντοπισμός του λάθους ο
παραλήπτης
λή δ μπορείί να καταλάβει
δε λάβ που αρχίζει
ίζ το
επόμενο πλαίσιο.
 Χρησιμοποιείται σπάνια.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 119 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 120

20
 21/3/2011

Πλαισίωση - Μέθοδοι Πλαισίωση - Μέθοδοι

 Χαρακτήρες αρχή και τέλους με παραγέμισμα
χαρακτήρων (character stuffing):
 Χρησιμοποιεί συγκεκριμένες ακολουθίες χαρακτήρων για
να ορίσει την αρχή και το τέλος ενός πλαισίου.
‘Ενα πλαίσιο αρχίζει με τους ASCII χαρακτήρες DLE STX
(Data Link Escape Start of Text)
και τελειώνει με τους DLE ETX (End of Text).
Έτσι αν χαθούν τα όρια του πλαισίου ο παραλήπτης
πρέπει μόνο να ψάξει για το τέλος του συγκεκριμένου
πλαισίου ή για την αρχή του επόμενου. Βασικό
μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι είναι στενά
συνδεδεμένη με την κωδικοποίηση ASCII.
 Χαρακτήρες αρχή και τέλους με παραγέμισμα
χαρακτήρων (character stuffing):
 Τι γίνεται αν η ίδια ακολουθία υπάρχει μέσα στα
δεδομένα;
Χρησιμοποιείται η τεχνική παραγεμίσματος
χαρακτήρων
• ο αποστολέας παρακολουθεί τα δεδομένα που στέλνονται και αν
εντοπίσει μια τέτοια ακολουθία μέσα στα δεδομένα εισάγει τους
χαρακτήρες DLE πριν από κάθε τυχαία εμφάνιση του DLE μέσα στα
δεδομένα.
• Ο παραλήπτης πρέπει να αφαιρέσει αυτούς τους πρόσθετους
χαρακτήρες πριν να παραδώσει τα δεδομένα στο επίπεδο δικτύου.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 121 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 122

Πλαισίωση - Μέθοδοι Παράδειγμα

 Έστω τα προς αποστολή δεδομένα:

 Σημαίες (flag) αρχής και τέλους με παραγέμισμα
bit: 011010111111111110
 Κάθε πλαίσιο αρχίζει και τελειώνει με μια συγκεκριμένη
ακολουθία bits: 01111110, που αποκαλείται σημαία. Ποια θα είναι η ακολουθία που θα μεταδώσει ο
• Όταν ο αποστολέας συναντήσει 5 διαδοχικά 1 στα δεδομένα αποστολέας;
αυτομάτως εισάγει ένα 0 στα δεδομένα.
• Όταν ο παραλήπτης πάρει 5 διαδοχικά 1 ακολουθούμενα από ένα 0
τότε θα αφαιρέσει αυτό το 0 από τα δεδομένα που θα δώσει στο
στρώμα δικτύου.
 Λύνει το πρόβλημα των σφαλμάτων μετάδοσης; Τι θα
γίνει εάν το τελευταίο 1 της σημαίας αλλάξει σε 0 κατά
τη μετάδοση;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 123 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 124

Παράδειγμα Πλαισίωση - Μέθοδοι

 Έστω ότι η ακολουθία από bits:

 Παραβιάσεις της κωδικοποίησης του φυσικού
0110101111101010111110 στρώματος:
 Μπορεί να εφαρμοστεί σε δίκτυα όπου το φυσικό μέσο
λαμβάνεται από τον παραλήπτη (δεν περιλαμβάνονται μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάποιες τιμές
οι σημαίες αρχής και τέλους). κωδικοποίησης που δε χρησιμοποιούνται για την
 Ποια θα είναι τα δεδομένα που θα μεταδοθούν στα κωδικοποίηση των bits 1 και 0.
ανώτερα στρώματα;
 Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και συνδυασμός των
 Αν η ακολουθία που λαμβάνει ο παραλήπτης είναι: μεθόδων για μεγαλύτερη προστασία από
σφάλματα κατά τη μετάδοση.
01101011111101001111111011001111110

θα τη δεχτεί;
∆ΙΚΤΥΑ Ι 125 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 126

21
 21/3/2011

Έλεγχος λαθών Σφάλματα μετάδοσης

 Ονομάζουμε τα προβλήματα της απώλειας, αλλαγής,

 Φροντίζει ώστε το πλαίσιο αυτό να φτάσει στον ή της απροσδόκητης εμφάνισης bits στη γραμμή
προορισμό του χωρίς λάθη χρησιμοποιώντας κώδικες μετάδοσης.
ανίχνευσης και διόρθωσης σφαλμάτων.  Μπορεί να προκληθούν από φυσικά φαινόμενα
(αστραπές ή κεραυνούς), απότομες αλλαγές της
τάσης,
ά ή/
ή/και ηλεκτρομαγνητικές
λ έ παρεμβολές.
β λέ Μια
 Δύο τύποι λαθών:
μικρή αλλαγή στο ηλεκτρικό σήμα μπορεί να
Χαμένα πλαίσια: Ένα πλαίσιο δε φθάνει στον

προκαλέσει παρερμήνευση των bits των δεδομένων
προορισμό του.
από τον παραλήπτη.
 Κατεστραμμένα πλαίσια: Κάποια από τα bits του
 Τα λάθη είναι ακόμα πιο συχνά στις ασύρματες
πλαισίου έχουν τροποποιηθεί κατά τη μετάδοση.
επικοινωνίες.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 127 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 128

Έλεγχος λαθών Κώδικες ανίχνευσης σφαλμάτων

 Τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των
λαθών:
 Κώδικες ανίχνευσης σφαλμάτων.
 Θετική επαλήθευση: Ο παραλήπτης στέλνει στον
αποστολέα μια θετική επαλήθευση για όλα τα πλαίσια
που λαμβάνει
ά επιτυχώς
ώ και χωρίς
ί λάθη.
ά στο τέλος
 Αναμετάδοση μετά τη λήξη κάποιου χρόνου: Ο
αποστολέας μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα
ξαναστέλνει το πλαίσιο για το οποίο δεν έλαβε μια θετική
επαλήθευση.
 Αρνητική επαλήθευση και αναμετάδοση: Ο
παραλήπτης στέλνει μια αρνητική επαλήθευση και
αιτείται αναμετάδοση ενός συγκεκριμένου πλαισίου.
 Πληροφορίες μέσα στα μεταδιδόμενα δεδομένα που
επιτρέπουν στον παραλήπτη να συμπεράνει αν υπήρξε
σφάλμα κατά τη μετάδοση χωρίς όμως να μπορεί να το
εντοπίσει.
 Έλεγχος ισοτιμίας: Ένα bit (bit ισοτιμίας) προστίθεται
έλ κάθεάθ μπλοκ
λ από
ό bits.
b Η τιμή
ή του bit
b
επιλέγεται έτσι ώστε ο χαρακτήρας να έχει
 ζυγό αριθμό από 1 (άρτια ισοτιμία) ή
 μονό αριθμό από 1 (περιττή ισοτιμία).
 Ένα παράδειγμα είναι η αποστολή ASCII χαρακτήρων, όπου
ένα bit ισοτιμίας προστίθεται σε κάθε 7-bit ASCII χαρακτήρα.
 Μειονέκτημα: Τι θα γίνει αν κατά τη μετάδοση αλλάξουν τιμή
δύο bits;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 129 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 130

Κώδικες ανίχνευσης σφαλμάτων Κυκλικός κώδικας πλεονασμού – CRC

 Κυκλικός κώδικας πλεονασμού  Για κάθε μπλοκ ή μήνυμα που αποτελείται από k bits ο
(Cyclic Redundancy Check ή CRC): αποστολέας δημιουργεί μια ακολουθία από n bits,
 Είναι ένας πολυωνυμικός κώδικας γνωστή ως ακολουθία ελέγχου πλαισίου (frame check
 Χειρίζεται την προς μετάδοση ακολουθία ως πολυώνυμο sequence ή FCS) ή άθροισμα ελέγχου.
με συντελεστές 0 και 1. Ένα πλαίσιο k bits παριστάνει  Tο συνολικό πλαίσιο, που αποτελείται από k+n bits
τους συντελεστέςέ ενός
ό πολυωνύμου
ύ με k όρους
ό και δ
διαιρείται
ί ακριβώς
βώ από
ό κάποια
ά συγκεκριμένη
έ
βαθμού k-1. ακολουθία.
 Χρησιμοποιεί πολυωνυμική γεννήτρια στην οποία το
περισσότερο και το λιγότερο σημαντικά bits πρέπει να
είναι 1.
 Αποστολέας και παραλήπτης χρησιμοποιούν την ίδια
γεννήτρια.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 131 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 132

22
 21/3/2011

Κυκλικός κώδικας πλεονασμού – CRC Κυκλικός κώδικας πλεονασμού – CRC

 Υπολογισμός CRC:  Αλγόριθμος επαλήθευσης:

 Έστω M(x) το πλαίσιο αποτελούμενο από k bits και G(x) η Ο παραλήπτης διαιρεί με τη γεννήτρια G(x).
γεννήτρια βαθμού n.  Εάν το υπόλοιπο είναι 0 τότε πλαίσιο παραλήφθηκε σωστά.
 Προσθέτουμε στο τέλος του πλαισίου n bits με τιμή 0 έτσι ώστε το Ειδάλλως έχουμε σφάλμα κατά τη μετάδοση.
αποτέλεσμα 2nM(x) να είναι ένα πλαίσιο με k+n bits.
 ∆ιαιρούμε το 2nM(x)( ) με το G(x)
G( ) χρησιμοποιώντας διαίρεση modulo 2  Ο παραλήπτης θα θεωρήσει ότι δεν έγιναν σφάλματα
(είναι ίδια με την πράξη XOR). μετάδοσης εάν το T(x) διαιρείται ακριβώς με το G(x).
 Αφαιρούμε το υπόλοιπο από το 2nM(x) χρησιμοποιώντας αφαίρεση Εάν το πολυώνυμο των σφαλμάτων είναι ένα
modulo 2 (δηλαδή XOR). Το αποτέλεσμα Τ(x) είναι το πλαίσιο μαζί πολυώνυμο το οποίο έχει το G(x) ως παράγοντα, έτσι
με το άθροισμα ελέγχου το οποίο μπορούμε να μεταδώσουμε.
ώστε να διαιρείται ακριβώς με το G(x), τότε τα λάθη
θα περάσουν απαρατήρητα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 133 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 134

Κυκλικός κώδικας πλεονασμού – CRC Παράδειγμα CRC

1001011101 / 101101 Προσθήκη 5 bits με τιμή 0

 Πολυώνυμα (έχουν γίνει και διεθνή πρότυπα): 100101110100000
– CRC-12 = x12 + x11 + x3 + x2 + x1 + 1 101101 Διαιρέτης
– CRC-16 = x16 + x15 + x2 + 1 001000110100000 Αποτέλεσμα
101101 Διαιρέτης
– CRC-CCITT = x16 + x12 + x5 + 1
000011100100000
– CRC-32
CRC 32 = x32 + x26 + x23 + x22 + x16 + x12 + x11 + x10 + x8 + x7 + x5 +
101101
x4 + x2 + x1 + 1
000001010000000
 Παράδειγμα: Βρείτε την ακολουθία ελέγχου πλαισίου 101101
για το πλαίσιο που αποτελείται από τα bits 000000001010000
1001011101 χρησιμοποιώντας τον κυκλικό κώδικα 101101
πλεονασμού και ως γεννήτρια το x5 + x3 + x2 + 1 000000000001010 Υπόλοιπο
101101. Ποιο θα είναι το πλαίσιο που θα μεταδοθεί; Πλαίσιο προς μετάδοση : 100101110100000
- 1010
100101110101010
∆ΙΚΤΥΑ Ι 135 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 136

Παράδειγμα CRC Κυκλικός κώδικας πλεονασμού – CRC

Επαλήθευση:
 Σφάλματα που ανιχνεύονται χρησιμοποιώντας CRC με
100101110101010 μια σωστά επιλεγμένη γεννήτρια:
101101  Όλα τα λάθη του ενός bit (εάν υποθέσουμε ότι η G(x) έχει δύο
001000110101010 ή περισσότερους όρους).
101101  Όλα τα λάθη των δύο bits (εάν η G(x) έχει τουλάχιστον τρία
000011100101010 bits με τιμή 1).
101101  Κάθε περιττό αριθμό λαθών (εάν η G(x) έχει παράγοντα το
x+1)
000001010001010
 Κάθε σφάλμα καταιγισμού το μέγεθος του οποίου είναι
101101 μικρότερο από το μέγεθος διαιρέτη, δηλαδή μικρότερο ή ίσο
000000001011010 του μήκους του FCS.
101101
000000000000000

∆ΙΚΤΥΑ Ι 137 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 138

23
 21/3/2011

Κώδικες διόρθωσης σφαλμάτων Ασκήσεις

 Τα μεταδιδόμενα δεδομένα περιέχουν πληροφορίες
που επιτρέπουν στον παραλήπτη να μπορεί να
συμπεράνει ποιος θα έπρεπε να είναι ο χαρακτήρας
που μεταδόθηκε.
 Το πλαίσιο που αποτελείται από τα bits 1110010110010
λαμβάνεται από τον παραλήπτη. Βρείτε εάν υπάρχει κάποιο
λάθος στη μετάδοση δεδομένου ότι χρησιμοποιήθηκε ο
κυκλικός κώδικας πλεονασμού με γεννήτρια την ακολουθία
11011.

 Ποιο θα είναι το CRC για το μήνυμα Μ=11100011 και

γεννήτρια το πολυώνυμο x5 + x4 + x + 1. Αν ο παραλήπτης
λάβει το 1110000101111 θα το δεχτεί;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 139 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 140

Πρωτόκολλα επιπέδου ζεύξης δεδομένων

∆ΙΚΤΥΑ Ι
Στρώμα Ζεύξης Δεδομένων –
Έλεγχος λαθών – Έλεγχος ροής –
Πρωτόκολλο παύσης και αναμονής –
Πρωτόκολλο ολισθαίνοντος παραθύρου
 Τα πλαίσια μπορεί
 να καταστραφούν ή να χαθούν.
 να φθάνουν στον παραλήπτη πιο γρήγορα από όσο μπορεί
αυτός να τα επεξεργαστεί.
 Τα πρωτόκολλα του επιπέδου ζεύξης δεδομένων
μπορούν να ελέγχουν τα λάθη ώστε να
επαναμεταδίδονται τα κατεστραμμένα ή τα χαμένα
πακέτα, καθώς επίσης μπορούν να ελέγχουν τη ροή
έτσι ώστε ένας γρήγορος αποστολέας να μη
πλημμυρίσει έναν αργό παραλήπτη.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 141 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 142

Πρωτόκολλα επιπέδου ζεύξης δεδομένων Πρωτόκολλα επιπέδου ζεύξης δεδομένων

 Σε ένα ιδανικό δίαυλο επικοινωνίας όπου δεν  Στην πραγματικότητα:

υπάρχουν λάθη στη μετάδοση ο αποστολέας μπορεί  Δεν υπάρχουν ιδανικοί δίαυλοι επικοινωνίας.
απλά να στέλνει κάποια πλαίσια ανά Τ χρονικές  Πλαίσια χάνονται ή καταστρέφονται. Πόσο σίγουρος είναι ο
αποστολέας ότι ο παραλήπτης δεν έχει παραλάβει το πακέτο
στιγμές οι οποίες θα είναι αρκετές για να προλάβει ο ώστε να προχωρήσει στην επαναποστολή του;
παραλήπτης
ρ ή ης να επεξεργαστεί
ξ ργ τα δεδομένα
μ που του  Πόσο θα πρέπει να περιμένει ένας αποστολέας για να στείλει
στέλνονται. το επόμενο πλαίσιο; ή
 Μπορεί ο παραλήπτης να παρακολουθήσει το ρυθμό μετάδοσης
του αποστολέα;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 143 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 144

24
 21/3/2011

Πρωτόκολλο Παύσης και Αναμονής Πρωτόκολλο Παύσης και Αναμονής

 Πρωτόκολλο Παύσης και Αναμονής (Stop-and-Wait):

Αποτελεί την απλούστερη μορφή ελέγχου ροής.  Γιατί δε γίνεται σωστή χρήση της γραμμής από το
 Ο αποστολέας στέλνει ένα πλαίσιο. πρωτόκολλο παύσης και αναμονής:
 Μετά την παραλαβή, ο παραλήπτης δηλώνει την επιθυμία του  Το πρόβλημα με το πρωτόκολλο παύσης και αναμονής είναι ότι
να δεχτεί ακόμα ένα πλαίσιο στέλνοντας πίσω στον αποστολέα μόνο ένα πλαίσιο μπορεί να ταξιδεύει κάθε στιγμή.
ς είδος
ένας ς επαλήθευσης
ή ης γ
για το πλαίσιο που παρέλαβε.
ρ β  Σε περιπτώσεις
ρ ς όπου η καθυστέρηση
ρη η διάδοσης
ης είναι μεγαλύτερη
μ γ ρη
 Ο αποστολέας πρέπει να περιμένει την επαλήθευση πριν να από το χρόνο μετάδοσης υπάρχει μεγάλη αναποτελεσματικότητα
στείλει το επόμενο πλαίσιο. του πρωτοκόλλου. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο όταν
έχουμε μεγάλη καθυστέρηση διάδοσης, μεγάλο εύρος
 Γίνεται σωστή χρήση της γραμμής; ζώνης, και μικρά πλαίσια.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 145 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 146

Πρωτόκολλο Παύσης και Αναμονής Πρωτόκολλο Παύσης και Αναμονής

Θετικής Επαλήθευσης με Επαναμετάδοση Θετικής Επαλήθευσης με Επαναμετάδοση

 Απουσία επαλήθευσης σηματοδοτεί την ύπαρξη  Δύο τύποι λαθών:

λάθους -> Απαραίτητη η χρήση χρονομετρητή.  Ορθή λήψη του πλαισίου αλλά κατεστραμμένη ή χαμένη
 Αποστολέας και παραλήπτης διατηρούν από έναν αύξοντα επαλήθευση.
αριθμό για να ελέγχουν τη σειρά των πακέτων.  Ο αποστολέας ξαναστέλνει το πλαίσιο μόλις λήξει ο
χρονομετρητής του.
 Ο αποστολέας ς δε μ
μπορεί
ρ να στείλει άλλο πλαίσιο πριν
ρ να
 Ο παραλήπτης
λή λαμβάνει
λ βά το ίδιο
ίδ πλαίσιο
λ ί για δεύτερη
δ ύ φορά.
ά
πάρει μια επαλήθευση για το προηγούμενο.
 Τη λύση δίνουν οι αύξοντες αριθμοί που υπάρχουν στα
 Δύο τύποι λαθών: πλαίσια.
 Κατεστραμμένο ή χαμένο πλαίσιο. Ο παραλήπτης δε θα  Ποια θα πρέπει να είναι η μέγιστη τιμή του αύξοντα αριθμού;
στείλει επαλήθευση και ο αποστολέας θα κάνει χρήση του  Αρκούν οι τιμές 0 και 1 και ως αποτέλεσμα οι επαληθεύσεις είναι
χρονομετρητή για να ξαναστείλει το πλαίσιο. Ο αποστολέας της μορφής ACK0 και ACK1.
πρέπει να κρατά αντίγραφο του πλαισίου που στέλνει.  Η επαλήθευση ACK0 επαληθεύει σωστή παραλαβή του πλαισίου
με αριθμό 1 και δηλώνει ότι ο παραλήπτης είναι έτοιμος να δεχτεί
το πλαίσιο με αριθμό 0.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 147 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 148

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου

 Αποστολές και παραλήπτης χρησιμοποιούν αύξοντες

 Η αναποτελεσματικότητα του πρωτοκόλλου παύσης και
αριθμούς για τον έλεγχο των επαληθεύσεων.
αναμονής μπορεί να βελτιωθεί με την «ταυτόχρονη»
 Για να δηλώσει ο παραλήπτης ότι έχει λάβει μέχρι και το m πακέτο θα
αποστολή πολλαπλών πλαισίων. στείλει μια επαλήθευση στην οποία θα δηλώνει τον αριθμό του επόμενου
 Ο παραλήπτης δεσμεύει έναν προσωρινό καταχωρητή (buffer) πλαισίου που περιμένει (m+1). Με αυτόν τον τρόπο το πρωτόκολλο
για n πλαίσια και έτσι ο αποστολέας μπορεί να στείλει μέχρι n ολισθαίνοντος παραθύρου κάνει έλεγχο ροής δεδομένων.
πλαίσια
λ ί χωρίς
ί να πάρει
ά επαλήθευση.
λήθ  Η επαλήθευση
λήθ δ λώ
δηλώνει εμμέσως
έ ό
ότι ο Β είναι
ί έ
έτοιμος να παραλάβει
λάβ τα
επόμενα n πλαίσια, ξεκινώντας με το νούμερο που ορίζεται στην
επαλήθευση.
 Ο αποστολέας διατηρεί μια λίστα από αύξοντες αριθμούς για
τα πλαίσια που έχει στείλει ή μπορεί να στείλει, και ο
παραλήπτης για τα πλαίσια που μπορεί να παραλάβει.
 Η λίστα ονομάζεται παράθυρο.
 Η διαδικασία ονομάζεται πρωτόκολλο ολισθαίνοντος παραθύρου.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 149 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 150

25
 21/3/2011

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου

 Στο παράθυρο του αποστολέα πρέπει να είναι όλοι οι  Oι αύξοντες αριθμοί καταλαμβάνουν ένα πεδίο στο
αύξοντες αριθμοί των πακέτων που έχουν σταλεί ή μπορούν πλαίσιο και πρέπει να είναι πεπερασμένου
να σταλούν αλλά δεν έχουν επαληθευτεί ακόμη (για την μεγέθους.
περίπτωση που κάποια πλαίσια χαθούν ή καταστραφούν).
 Το πραγματικό μέγεθος του παραθύρου δε χρειάζεται
 Όταν ο αποστολέας λάβει μια επαλήθευση θα προσαρμόσει
ανάλογα
άλ το παράθυρο
άθ του.
να είναι ίσο με τη μέγιστη τιμή του αύξοντα αριθμού.
αριθμού
 Π.χ. Χρησιμοποιώντας έναν αύξων αριθμό μεγέθους 3 bits το
παράθυρο θα μπορούσε να οριστεί στα 4 πλαίσια.
 Το παράθυρο του παραλήπτη παραμένει πάντοτε στο αρχικό
του μέγεθος σε αντίθεση με του αποστολέα που
προσαρμόζεται ανάλογα με τα πλαίσια που έχουν σταλεί ή
πρόκειται να σταλούν.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 151 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 152

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου

 Το πρωτόκολλο δίνει τη δυνατότητα στον παραλήπτη  Σε μια αμφίδρομη επικοινωνία ο καθένας διατηρεί
να ελέγξει περαιτέρω τη ροή με ένα πλαίσιο ελέγχου δύο παράθυρα, ένα για μετάδοση και ένα για
με το οποίο δηλώνει ο παραλήπτης ότι “ναι μεν έχω παραλαβή, και δεδομένα και επαληθεύσεις στέλνονται
λάβει τα n πακέτα και περιμένω το n+1 αλλά εκατέρωθεν.
προσωρινά
ρ ρ δε μ
μπορώ
ρ να δεχτώ
χ άλλα πακέτα”. Όταν  Για να ικανοποιήσουμε αποτελεσματικά αυτήν την
αργότερα θα είναι έτοιμος ο παραλήπτης θα στείλει μια απαίτηση χρησιμοποιείται η τεχνική της εμβόλιμης
κανονική επαλήθευση. επαλήθευσης (piggybacking).
 Όταν το παράθυρο είναι ίσο με 1 έχουμε το  Κάθε πλαίσιο περιλαμβάνει ένα πεδίο για τον αύξοντα αριθμό
αυτού του πλαισίου καθώς και ένα πεδίο για τον αύξοντα
Πρωτόκολλο Παύσης και Αναμονής. αριθμό που χρησιμοποιείται για την επαλήθευση.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 153 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 154

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου
με Οπισθοδρόμηση κατά Ν

 Το πρόβλημα που προκύπτει είναι πόσο θα πρέπει να
περιμένει ο παραλήπτης το δικό του στρώμα δικτύου
να του στείλει κάποια δεδομένα πριν να στείλει μια
 Ένας σταθμός μπορεί να στείλει μια σειρά από πλαίσια
αριθμημένα ακολουθιακά modulo κάποια μέγιστη τιμή.
Σωστή λήψη απαιτεί την αποστολή θετικής επαλήθευσης.


Εάν υπάρχει σφάλμα κατά τη μετάδοση κάποιου

ξεχωριστή επαλήθευση; 
πλαισίου ο παραλήπτης θα στείλει αρνητική επαλήθευση
 Σίγουρα λιγότερο από το χρονομετρητή του αποστολέα.
αποστολέα για εκείνο
ί το πλαίσιο
λ ί ενώ
ώ παράλληλα
άλλ λ θα
θ απορρίψει
ί αυτό
ό το
πλαίσιο καθώς και όλα τα επόμενα μέχρι να παραλάβει σωστά
το συγκεκριμένο πλαίσιο.
 Τι γίνεται στην περίπτωση λαθών;  Με τη λήψη της αρνητικής επαλήθευσης ο αποστολέας
ξαναστέλνει το λανθασμένο πλαίσιο και όλα τα επόμενα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 155 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 156

26

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου
με Οπισθοδρόμηση κατά Ν
 Έστω ότι ο Α στέλνει κάποια πλαίσια στο Β. Με την αποστολή
ενός πλαισίου ο Α αρχικοποιεί έναν χρονομετρητή επαλήθευσης
για κάθε πλαίσιο. Προβλήματα που μπορεί να προκύψουν:
1. Πρόβλημα κατά τη μετάδοση του i :
a. Ο Β ανιχνεύει κάποιο λάθος στο i, το απορρίπτει και στέλνει μια
ρ η ή επαλήθευση
αρνητική ή η στον Α. Με τη
η λήψη
ήψη της
ης επαλήθευσης
ή ης ο Α πρέπει
ρ επαλήθευσης
να ξαναστείλει το i και όλα τα επόμενα που έχει ήδη στείλει.
b. Το πλαίσιο i χάνεται κατά τη μετάδοση. O A στέλνει το i+1 αλλά ο Β
θα στείλει μια αρνητική επαλήθευση για το i. Έτσι ο Α θα ξαναστείλει το
i και όλα τα επόμενα.
c. Το πλαίσιο i είναι το τελευταίο πλαίσιο και χάνεται. Ο Β δε στέλνει
επαλήθευση. Όταν ο χρονομετρητής του Α λήξει ο Α θα στείλει ένα
ειδικό πλαίσιο - αίτηση επαλήθευσης το οποίο ο Β πρέπει να
επαληθεύσει στέλνοντας μια επαλήθευση η οποία θα υποδεικνύει το
επόμενο πλαίσιο που περιμένει. Ο Α θα ξαναστείλει το πλαίσιο i.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 157
Μέγιστο μέγεθος παραθύρου
 Ποιο θα πρέπει να είναι το μέγιστο μέγεθος παραθύρου
εάν χρησιμοποιούμε ένα πεδίο αύξοντα αριθμού των k-
bit; Θεωρούμε ότι αποστολέας και παραλήπτης
χρησιμοποιούν την τεχνική της εμβόλιμης επαλήθευσης
σύμφωνα με την οποία όταν ο παραλήπτης έχει να στείλει
κάποια δεδομένα
μ τότε θα στείλει αναγκαστικά
γ και μια
μ στιγμή στέλνει και ο Β ένα πλαίσιο το οποίο περιλαμβάνει την
επαλήθευση γιατί δε μπορεί το πεδίο της επαλήθευσης να
μείνει αχρησιμοποίητο.
 Αφού χρησιμοποιείται η τεχνική της εμβόλιμης επαλήθευσης ο
παραλήπτης υπάρχει περίπτωση να στείλει δύο φορές τη
συγκεκριμένη επαλήθευση. Αν χρησιμοποιούμε παράθυρο ίδιου
μεγέθους με το εύρος των αυξόντων αριθμών τότε (έστω το πεδίο
του αύξοντα αριθμού είναι 3bits):
∆ΙΚΤΥΑ Ι 159
Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου
με Επιλεκτική Επανάληψη
 Tα μόνα πλαίσια που ξαναστέλνει ο αποστολέας είναι αυτά
για τα οποία έλαβε μια αρνητική επαλήθευση ή για τα
οποία έληξε ο χρονομετρητής.
+ Θεωρητικά ελαχιστοποιεί τον αριθμό των επαναλήψεων.
− Ο παραλήπτης πρέπει να διατηρεί έναν προσωρινό καταχωρητή
τέτοιας χωρητικότητας ώστε να μπορεί να σώσει πλαίσια που
λαμβάνει μετά το κατεστραμμένο. Επίσης να υλοποιεί την
απαιτούμενη λειτουργία ώστε να μπορεί να εισάγει ένα πλαίσιο
στο σωστό σημείο.
− Ο αποστολέας θα πρέπει να μπορεί να στέλνει πλαίσια
κατ’επιλογήν και όχι με τη σωστή σειρά.
 Για αυτούς τους λόγους η επιλεκτική επανάληψη δε
χρησιμοποιείται τόσο όσο η οπισθοδρόμηση κατά Ν.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 161
21/3/2011
Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου
με Οπισθοδρόμηση κατά Ν
2. Κατεστραμμένη θετική επαλήθευση για το πλαίσιο i:
a. H επαλήθευση χάνεται. Είναι πιθανό ότι ο Α θα λάβει μια
επαλήθευση για κάποιο από τα επόμενα πλαίσια πριν να λήξει ο
χρονομετρητής για την επαλήθευση του i.
b. Εάν ο χρονομετρητής του Α λήξει, στέλνει μια αίτηση
ή ης όπως
ς στην
η περίπτωση
ρ η 1.c.
 Εάν ο Β αποτύχει να απαντήσει σε αυτήν την αίτηση, ή αν η
απάντηση αυτή χαθεί ή καταστραφεί τότε ο χρονομετρητής του Α
θα ξαναλήξει και ο Α θα ακολουθήσει πάλι την ίδια διαδικασία.
Όταν ο αριθμός των προσπαθειών φτάσει σε ένα μέγιστο αριθμό
τότε ο Α θα επανεκκινήσει την όλη διαδικασία.
3. Κατεστραμμένη αρνητική επαλήθευση.
 Η περίπτωση αυτή αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως η 1.c
όπου ο Α θα στείλει μια αίτηση επαλήθευσης στον Β.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 158
Μέγιστο μέγεθος παραθύρου
1. Ο αποστολέας στέλνει το πλαίσιο 0 το οποίο λαμβάνεται από τον
παραλήπτη.
2. Ο παραλήπτης στέλνει πίσω επαλήθευση για το πλαίσιο 0 την Α1.
3. Ο αποστολέας, αφού λάβει την επαλήθευση μετακινεί το παράθυρο του
και στέλνει τα επόμενα πλαίσια τα οποία είναι τα 1,2,3,4,5,6,7,0. Την ίδια
επαλήθευση Α1 στο πεδίο της επαλήθευσης.
4. Όταν ο αποστολέας πάρει αυτό το πλαίσιο τι θα πρέπει να θεωρήσει:
a. Ότι η επαλήθευση αυτή είναι για το πρώτο πλαίσιο που είχε στείλει;
b. Ότι ο παραλήπτης πήρε όλα τα επόμενα πλαίσια 1,2,3,4,5,6,7,0 και επομένως
στέλνει επαλήθευση για αυτά;
 Για να αποφύγουμε αυτό το πρόβλημα το μέγεθος
του παραθύρου θα πρέπει να περιορίζεται στο 2k-1.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 160
Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου
με Επιλεκτική Επανάληψη
 Έστω ότι ο παραλήπτης μπορεί να δεχτεί πλαίσια
ακόμη και αν αυτά δεν έρχονται με τη σωστή σειρά.
Ποιο θα πρέπει να είναι το μέγιστο μέγεθος του παραθύρου;
 Έστω ότι χρησιμοποιούμε 3bits για τους αύξοντες αριθμούς
και ένα παράθυρο μεγέθους 7.
 Ο Α στέλνει στον Β τα πλαίσια 0 εως και 6.
6
 Ο Β λαμβάνει και τα 7 πλαίσια και στέλνει πίσω μια επαλήθευση
για να δηλώσει ότι περιμένει τα επόμενα πλαίσια (το πλαίσιο 7).
Ταυτόχρονα μετακυλύει το παράθυρο του το οποίο δείχνει τα
7,0,1,2,3,4 και 5.
 Η επαλήθευση χάνεται.
 Ο χρονομετρητής του Α λήγει και επαναμεταδίδει το πλαίσιο 0.
 Ο Β θεωρεί ότι το πλαίσιο 0 που λαμβάνει είναι ένα καινούργιο
πλαίσιο.
∆ΙΚΤΥΑ Ι 162
27
 21/3/2011

Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου Πρωτόκολλο Ολισθαίνοντος Παραθύρου

με Επιλεκτική Επανάληψη με Επιλεκτική Επανάληψη

 Το πρόβλημα προκύπτει επειδή υπάρχει επικάλυψη

των παραθύρων (του προηγούμενου με το
επόμενο). Για να το αποφύγουμε αυτό το μέγιστο
εύρος του παραθύρου θα πρέπει να ισούται με το μισό
της περιοχής των αυξόντων αριθμών.
 Όταν για τους αύξοντες
ύξ αριθμούς
θ ύ έχουμε
έ k b
k-bits τότε
ό το
μέγεθος του παραθύρου περιορίζεται στο 2k-1 για την
περίπτωση που ο παραλήπτης μπορεί να δεχτεί πλαίσια
χωρίς τη σωστή σειρά.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 164

Απόδοση πρωτοκόλλων
ολισθαίνοντος παραθύρου

 Παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την

αποτελεσματικότητα ενός πρωτοκόλλου (ζεύξης
δεδομένων):
∆ΙΚΤΥΑ Ι  Τα πλαίσια μπορεί να είναι σταθερού ή μεταβλητού μήκους.
 Μπορεί να χρησιμοποιείται η τεχνική της εμβόλιμης
επαλήθευσης.
Αν χρησιμοποιείται συνεχής διοχέτευση.
Απόδοση πρωτοκόλλων 

 Εάν η γραμμή είναι αμφίδρομη ή ημι-αμφίδρομη.

ολισθαίνοντος παραθύρου
 Πόσα είναι τα λάθη που γίνονται κατά τη μετάδοση.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 165 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 166

Αποτελεσματικότητα καναλιού Αποτελεσματικότητα καναλιού

 Έστω ότι ο ρυθμός μετάδοσης δεδομένων του διαύλου

 Η αποτελεσματική χρήση ενός καναλιού είναι ο
είναι C bits/sec, το μέγεθος του πλαισίου είναι F
προσδιορισμός του μεγέθους του εύρους ζώνης που
bits, της επαλήθευσης Α bits, ο χρόνος διάδοσης P
χρησιμοποιείται για τη μετάδοση ενός πλαισίου
sec και ο χρόνος επεξεργασίας του πλαισίου
σύμφωνα με το πρωτόκολλο που χρησιμοποιείται
μηδαμινός.
λαμβάνοντας
μβ ς υπ’όψη
ψη όλεςς τις
ς αναμεταδόσεις
μ ς και
λήξεις χρόνου.  Για μια τέλεια
έλ γραμμή
ή η χρήση
ή του καναλιού
λ ύ θα
θ ή ήταν:
 Συνολικός χρόνος αποστολής ενός πλαισίου και λήψης
 Έστω ένα μονόδρομο πρωτόκολλο παύσης-και- επαλήθευσης: F/C+2P+ Α/C
αναμονής με πλαίσια σταθερού μεγέθους και χωρίς  Το εύρος ζώνης που καταλαμβάνεται από αυτό το πλαίσιο είναι
εμβόλιμες επαληθεύσεις. F+Α+2PC

∆ΙΚΤΥΑ Ι 167 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 168

28
 21/3/2011

Αποτελεσματικότητα καναλιού Συνεχής διοχέτευση

 Αν ο αριθμός των bits των δεδομένων του πλαισίου είναι D και

Η της επικεφαλίδας η αποτελεσματικότητα του καναλιού U Συνεχής διοχέτευση (pipelining): Η τεχνική της
θα είναι συνεχούς διοχέτευσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για
U=D/(H+D+A+2PC) να κρατά τη γραμμή απασχολημένη μέχρι να έρθει
κάποια επαλήθευση πίσω και έτσι να γίνεται
 Εάν
ά θθεωρήσουμε
ή ό
ότι τα Η και Α είναι
ί αμελητέα
λ έ έχουμε
έ καλύτερη
λύ χρήση
ή της γραμμής.
ή Τ Τα πρωτόκολλα
ό λλ που
U=F/(F+2PC) κάνουν έλεγχο λαθών στην περίπτωση της
ή συνεχούς διοχέτευσης είναι τα Οπισθοδρόμηση κατά
U=(F/C)/(F/C+2P) Ν και Επιλεκτική Επανάληψη.

 Πότε η αποτελεσματικότητα του πρωτοκόλλου θα είναι

ικανοποιητική;

∆ΙΚΤΥΑ Ι 169 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 170

Απόδοση πρωτοκόλλων
Αποτελεσματικότητα καναλιού
ολισθαίνοντος παραθύρου

 Εάν υπάρχουν σφάλματα μετάδοσης: Εάν ένα
πλαίσιο καταστραφεί ή χαθεί τότε το χρονόμετρο του
αποστολέα θα λήξει T sec μετά από την αποστολή και
του τελευταίου bit. Έτσι, μια ανεπιτυχής μετάδοση
χρησιμοποιεί F+CT bits χωρητικότητα μετάδοσης.
 Εάν ο μέσος αριθμός των επαναμεταδόσεων για
ένα πλαίσιο είναι R, η συνολική χωρητικότητα του
καναλιού που χρησιμοποιείται για τη μετάδοση αυτών
των R χαμένων πλαισίων και του ενός σωστού είναι
R(F+CT) + (F+Α+2CP).
 Απόδοση του πρωτοκόλλου ολισθαίνοντος παραθύρου:
 Έστω ότι οι επαληθεύσεις έρχονται για κάθε πλαίσιο,
επιστρέφονται ως εμβόλιμες και επομένως μπορούμε να τις
αγνοήσουμε, και ότι δεν υπάρχουν λάθη.
 Έστω W το μέγεθος του παραθύρου: Για να έχουμε συνεχή ροή
ο αποστολέας θα πρέπει να μπορεί να στέλνει συνεχόμενα για χρόνο
WF/C οπότε και θα πρέπει να πάρει μια επαλήθευση προκειμένου
να συνεχίσει. Άρα θα έχουμε συνεχή ροή εάν
WF/C >= F/C+2P

∆ΙΚΤΥΑ Ι 171 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 172

Απόδοση πρωτοκόλλων
Ασκήσεις
ολισθαίνοντος παραθύρου

 Το παράθυρο είναι μεγάλο: W >= 1 + 2CP/F :
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχει συνεχής ροή
πλαισίων
 η απόδοση του καναλιού θα είναι D/(D+H) (όπου D ο αριθμός
των bits των δεδομένων του πλαισίου και H ο αριθμός των bits
ης επικεφαλίδας).
της ε εφα δας) Αν θεωρήσουμε ό ότι το
οHεείναι
α αμελητέο
αμε η έο σε
σύγκριση με το D τότε η απόδοση του καναλιού αγγίζει το 1.
 Το παράθυρο είναι μικρό: W < 1 + 2CP/F
 Ο αποστολέας θα πρέπει να σταματήσει τη χρονική στιγμή WF/C
περιμένοντας επαλήθευση η οποία θα έρθει τη χρονική στιγμή
F/C+2P. Άρα η απόδοση του καναλιού θα είναι
U = (WF/C)/(F/C+2P) = W/(1+2CP/F).
 Το πρόβλημα που προκύπτει εδώ είναι τι θα γίνει εάν
κάποια πακέτα αρχίσουν να χάνονται ή καταστρέφονται.
∆ΙΚΤΥΑ Ι
1. Υποθέστε ότι χρησιμοποιούμε ένα πρωτόκολλο ολισθαίνοντος
παραθύρου με επιλεκτική επανάληψη και μέγεθος παραθύρου
Ν=16. Τι μέγεθος αύξοντα αριθμού χρειαζόμαστε και γιατί.
2. Δύο γειτονικοί κόμβοι (Α και Β) χρησιμοποιούν ένα πρωτόκολλο
ολισθαίνοντος παραθύρου με οπισθοδρόμηση κατά Ν με μέγεθος
αύξοντα αριθμού 3 bits και μέγεθος παραθύρου 4. Υποθέτοντας ότι
ο Α είναι ο αποστολέας και ο Β ο παραλήπτης, δείξτε τις θέσεις των
παραθύρων για τα ακόλουθα διαδοχικά συμβάντα:
– Ο Α έχει δεδομένα προς μετάδοση αλλά δεν έχει ξεκινήσει να
μεταδίδει.
– Ο Α έχει στείλει τα πλαίσια 0,1,2, ο Β επαληθεύει τα 0,1 και οι
επαληθεύσεις λαμβάνονται από τον Α.
– Ο Α έχει στείλει τα πλαίσια 3,4 και 5, ο Β επαληθεύει το 4 και η
επαλήθευση έχει ληφθεί από τον Α.
173 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 174

29
 21/3/2011

Ασκήσεις

 Θεωρήστε τη χρήση ενός πλαισίου 1000bits, μέγιστο αύξοντα

αριθμό το 15, σε μια γραμμή 1Mbps με μια καθυστέρηση των
2ms. Ποια είναι η μέγιστη χρήση της γραμμής για τα παρακάτω
πρωτόκολλα
1. Παύσης και αναμονής.
∆ΙΚΤΥΑ Ι
2 Ολισθαίνοντος
2. Ολ θ ί παραθύρου
θύ με μέγεθος
έ θ παραθύρου
θύ 4
4;
3. Συνεχούς ροής με μέγεθος παραθύρου 15;
Για τις ανάγκες της άσκησης το μέγεθος της επικεφαλίδας και της Υπο-στρώμα προσπέλασης στο μέσο
επαλήθευσης θεωρούνται αμελητέα. μετάδοσης

Βρείτε το ελάχιστο και μέγιστο μέγεθος του παραθύρου ώστε ο

αποστολέας να μεταδίδει συνεχώς με πρωτόκολλο ολισθαίνοντος
παραθύρου με οπισθοδρόμηση κατά Ν.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 175 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 176

Τεχνολογία μετάδοσης – Point-to-point Τεχνολογία μετάδοσης – Point-to-point

 Δίκτυα σημείου-προς-σημείο (point-to-point): Κάθε κανάλι  Μειονεκτήματα:

επικοινωνίας συνδέει ακριβώς δύο δικτυακές συσκευές, και είναι
 Αυξημένος αριθμός συνδέσεων: για Ν κόμβους απαιτούνται (Ν2-
διαθέσιμο αποκλειστικά σε αυτές τις συσκευές.
Ν)/2 συνδέσεις.
 Πλεονεκτήματα:
 Προσθήκη Ν+1 κόμβου στο δίκτυο απαιτεί Ν νέες συνδέσεις.
 Η κάθε γραμμή έχει τις δικές τις απαιτήσεις και ανάγκες ανεξάρτητα
 Εάν δεν έχουμε άμεσες συνδέσεις μεταξύ όλων των υπολογιστών
από τις υπόλοιπες.
η επικοινωνία απαιτεί τη χρήση ενδιάμεσων συσκευών. Αν
 Λόγω της αποκλειστικής χρήσης της
υπάρχουν πολλές τέτοιες διαδρομές, θα επιλέξει την καλύτερη
γραμμής οι κόμβοι μπορούν να χρησιμοποιώντας κάποιο αλγόριθμο δρομολόγησης.
θέσουν τις δικές τους παραμέτρους
επικοινωνίας (δομή πλαισίου,
μηχανισμό ανίχνευσης λαθών,
μέγιστο μέγεθος πλαισίου).
 Περισσότερη ασφάλεια στη γραμμή.
Άλλοι κόμβοι δεν έχουν πρόσβαση
στη γραμμή.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 177 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 178

Υπο-στρώμα προσπέλασης στο μέσο

Τεχνολογία μετάδοσης – Broadcasting
μετάδοσης

 Δίκτυα εκπομπής (broadcasting): έχουν ένα κοινό δίαυλο  Τα πρωτόκολλα που ελέγχουν την προσπέλαση σε ένα δίαυλο
επικοινωνίας τον οποίο μοιράζονται όλες οι δικτυακές συσκευές. εκπομπής ανήκουν σε ένα υπο-στρώμα του στρώματος
Γνωστοί και ως δίαυλοι πολλαπλής προσπέλασης
ζεύξης δεδομένων, το υπο-στρώμα ελέγχου προσπέλασης
(multiaccess channels) ή δίαυλοι τυχαίας προσπέλασης
(random access channels) στο μέσο μετάδοσης (Medium Access Control – MAC).
 Όλοι οι κόμβοι λαμβάνουν τα δεδομένα, μόνο ο πραγματικός  Χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στα τοπικά (LANs) και
παραλήπτης
αραλή ης τα α επεξεργάζεται.
ε εξερ άζε α μητροπολιτικά (ΜΑΝ) δίκτυα αφού τα δίκτυα ευρείας ζώνης
 Ποιός θα έχει πρόσβαση στο μέσο μετάδοσης σε μια δεδομένη χρονική (WAN) χρησιμοποιούν την τεχνολογία σημείου-προς-σημείο.
στιγμή για να μπορέσει να μεταδώσει δεδομένα;
 Γενικά τα δίκτυα μικρών αποστάσεων (όπως είναι τα τοπικά)
χρησιμοποιούν τεχνολογία
εκπομπής ενώ αυτά των Α Β C D
μεγάλων αποστάσεων
χρησιμοποιούν
σημείου-προς-σημείο. Βus

∆ΙΚΤΥΑ Ι 179 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 180

30
 21/3/2011

Υπο-στρώμα προσπέλασης στο μέσο

Στατική εκχώρηση διαύλου
μετάδοσης

 Προσπαθούν να καθορίσουν τη σειρά με την οποία οι κόμβοι  Πολυπλεξία Διαίρεσης Συχνότητας (FDM)
χρησιμοποιούν το δίαυλο για να μεταδώσουν δεδομένα.
 Πολυπλεξία Διαίρεσης Χρόνου (ΤDM).
 Τι θα γίνει αν κάποιος σταθμός μεταδίδει συνεχώς;
 Τι θα γίνει αν δύο σταθμοί μεταδίδουν ταυτόχρονα;
Θα έχουμε σύγκρουση. Συστήματα όπου πολλοί κόμβοι μοιράζονται
ένα δίαυλο κατά τρόπο που μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις
ονομάζονται συστήματα ανταγωνισμού.
 Πως μπορεί κάποιος σταθμός να αφουγκραστεί τη γραμμή
μετάδοσης;
 Δύο βασικές τεχνικές εκχώρησης διαύλου:
 Στατική εκχώρηση
 Δυναμική εκχώρηση

∆ΙΚΤΥΑ Ι 181 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 182

Πρωτόκολλα Πολλαπλής Προσπέλασης ALOHA

 Ο σταθμός που εκπέμπει περιμένει επαλήθευση από τον

 Καθαρό ALOHA και ALOHA με σχισμές: Αποτελούν τον
πρόδρομο πολλών πρωτοκόλλων.
 Καθαρό ALOHA (pure Aloha):
 Ο κάθε σταθμός μεταδίδει δεδομένα όποτε έχει.
 Θα υπάρξουν συγκρούσεις και κατεστραμμένα πλαίσια.
 Τα δίκτυα εκπομπής έχουν την ιδιότητα της ανάδρασης όπου
κάθε σταθμός ακούει και ο ίδιος τον δίαυλο και επομένως
λαμβάνει και αυτά που ο ίδιος στέλνει. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί
ενδεχομένως να διαπιστώσει εάν κάτι έφθασε σωστά ή όχι.
 Κατεστραμμένα πλαίσια ξαναστέλνονται μετά από τυχαίο χρονικό
διάστημα (ή σύμφωνα με τις απαιτήσεις του πρωτοκόλλου).
 Σύγκρουση μπορεί να έχουμε ακόμη και εάν μόνο το τελευταίο bit
ενός πλαισίου συγκρουστεί με το πρώτο bit ενός άλλου πλαισίου.
παραλήπτη.
 O αποστολέας ακούει τη γραμμή για συγκεκριμένο χρονικό
περιμένοντας την επαλήθευση.
 Πόσο θα πρέπει να είναι αυτό το διάστημα;
 Εάν δε πάρει κάποια επαλήθευση τότε ο αποστολέας το
ξαναστέλνει.
 Οι συγκρούσεις προκύπτουν κυρίως επειδή ένας σταθμός
δεν ακούει το δίαυλο πριν να μεταδώσει δεδομένα.
 Η μέγιστη χρησιμοποίηση της γραμμής είναι της τάξης του
18%.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 183 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 184

Πρωτόκολλα Πολλαπλής Προσπέλασης ALOHA

 ALOHA με σχισμές (slotted ALOHA):  Εάν η καθυστέρηση διάδοσης από σταθμό-σε-σταθμό

 Ο χρόνος διαιρείται σε χρονικές σχισμές με μέγεθος ίσο με το είναι μεγάλη ευνοούνται οι συγκρούσεις
χρόνο μετάδοσης ενός πλαισίου.
 Εάν η καθυστέρηση διάδοσης είναι μικρή όταν ένας
 Ένα κεντρικό ρολόι (ή ένας ειδικός σταθμός) χρησιμοποιείται σταθμός ξεκινά να στέλνει ένα πλαίσιο τότε τα δεδομένα
για να συγχρονίσει όλους τους κόμβους. φτάνουν στους υπόλοιπους άμεσα
 Η με
μετάδοση
άδοση ε
επιτρέπεται
ρέ ε α μό
μόνο
οσστην
η έέναρξη
αρξη μ
μιας
ας σχισμής.
σχ σμής  Οι συγκρούσεις θα ήταν σπάνιες και θα συνέβαιναν μόνο εάν δύο
 Η απόδοση του ALOHA με σχισμές είναι σαφώς καλύτερη σε σταθμοί ξεκινούσαν να στέλνουν ταυτόχρονα…
σχέση με του καθαρού ALOHA αλλά παραμένει σε μη
ικανοποιητικά επίπεδα.
… αν οι σταθμοί “άκουγαν” το μέσο μετάδοσης πριν μεταδώσουν
 Τα ALOHA δεν εκμεταλλεύονται βασική ιδιότητα των LANs:
 η καθυστέρηση διάδοσης μεταξύ σταθμών είναι συνήθως πολύ
μικρότερη σε σχέση με το χρόνο μετάδοσης

∆ΙΚΤΥΑ Ι 185 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 186

31
 21/3/2011

Carrier Sense Protocols Επίμονο και Μη Επίμονο CSMA

 Τα προβλήματα του Aloha οδήγησαν στη δημιουργία των
πρωτοκόλλων με ανίχνευση φέροντος (carrier sense
protocols).
 Όταν ένας σταθμός θέλει να μεταδώσει ακούει πρώτα το
μέσο μετάδοσης για να διαπιστώσει εάν υπάρχει άλλη
μετάδοση εκείνη τη στιγμή (ανιχνεύει το φέρον).
φέρον)
 Εάν το μέσο χρησιμοποιείται, ο σταθμός πρέπει να περιμένει μέχρι
να ελευθερωθεί.
 Εάν δύο σταθμοί μεταδώσουν ταυτόχρονα τότε έχουμε
σύγκρουση.
 1-Persistent Carrier Sense Multiple Access (CSMA)
 Μεταδίδει αμέσως μόλις αντιληφθεί ότι το μέσο είναι ελεύθερο.
 Εάν συμβεί σύγκρουση ο σταθμός περιμένει ένα τυχαίο
χρονικό διάστημα και ξαναπροσπαθεί.
 Ονομάζεται 1-επίμονο γιατί ο σταθμός μεταδίδει με πιθανότητα 1
όποτε βρει το δίαυλο ελεύθερο
 δηλαδή μεταδίδει αμέσως μόλις βρει το δίαυλο ελεύθερο
 Η καθυστέρηση διάδοσης έχει σημαντική επίπτωση στην απόδοση
του πρωτοκόλλου.
 Οι πιθανότητες σύγκρουσης αυξάνονται με την
καθυστέρηση διάδοσης.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 187 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 188

Επίμονο και Μη Επίμονο CSMA Απόδοση πρωτοκόλλων

 p-επίμονο CSMA (λειτουργεί σε διαύλους με σχισμές):

 Όταν ο σταθμός αντιληφθεί ότι ο δίαυλος είναι ελεύθερος
μεταδίδει με πιθανότητα p. Με πιθανότητα q=1-p μεταδίδει
στην επόμενη σχισμή. Εάν η δεύτερη σχισμή είναι επίσης ελεύθερη
τότε μεταδίδει ή καθυστερεί πάλι με πιθανότητες p
και q.
 Σε περίπτωση σύγκρουσης ο σταθμός περιμένει τυχαίο χρονικό
διάστημα και ξαναρχίζει τη μετάδοση.
 Μη επίμονο CSMA:
 Εάν ο σταθμός αντιληφθεί ότι το μέσο χρησιμοποιείται σταματά να
το ανιχνεύει και περιμένει τυχαίο χρονικό διάστημα πριν να
επαναλάβει το πρωτόκολλο.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 189

Ανίχνευση Σύγκρουσης CSMA με Ανίχνευση Σύγκρουσης

 Το πρωτόκολλο που βελτιώνει αυτό το πρόβλημα

 Το CSMA παρόλο ότι είναι πιο αποτελεσματικό από το
ονομάζεται Πολλαπλής Προσπέλασης με Ανίχνευση
καθαρό ALOHA και το ALOHA με σχισμές έχει το εξής
Φέροντος και Ανίχνευση Σύγκρουσης (CSMA with
πρόβλημα:
Collision Detection – CSMA/CD).
 Όταν δύο πλαίσια συγκρούονται το μέσο μετάδοσης παραμένει
 Εάν το μέσο είναι ανενεργό ο σταθμός μεταδίδει.
αχρησιμοποίητο για όλη τη διάρκεια της μετάδοσης των δύο
κατεστραμμένων
έ πλαισίων.
λ ί  Εάν είναι απασχολημένο ο σταθμός συνεχίζει να ακούει και
μεταδίδει αμέσως μόλις απελευθερωθεί η γραμμή.
 Για μεγάλα πλαίσια το μέγεθος της χαμένης χωρητικότητας μπορεί
να είναι σημαντικό.  Όταν δύο σταθμοί προσπαθήσουν να μεταδώσουν ταυτόχρονα και
ανιχνεύσουν ότι υπάρχει σύγκρουση
 Αυτή η απώλεια μπορεί να ελαττωθεί εάν ο σταθμός συνεχίσει
να ακούει το μέσο ενώ μεταδίδει.  δε θα ολοκληρώσουν τη μετάδοση των πλαισίων τους αλλά
θα τη διακόψουν αμέσως μόλις αντιληφθούν τη σύγκρουση
 παράλληλα μεταδίδουν σήμα για να ενημερώσουν τους
άλλους σταθμούς ότι υπάρχει σύγκρουση
 Ξαναπροσπαθούν μετά από τυχαίο χρονικό διάστημα

∆ΙΚΤΥΑ Ι 191 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 192

32
 21/3/2011

CSMA/CD CSMA με Ανίχνευση Σύγκρουσης

 Παράδειγμα:  Παράδειγμα:
 Υποθέτουμε τη χρήση μιας αρτηρίας όπου έχουμε τέσσερις
σταθμούς συνδεδεμένους σε αυτήν. Α Β C D

Α Β C D

 Τη χρονική στιγμή t0 ο σταθμός Α αρχίζει τη μετάδοση ενός
πακέτου με παραλήπτη τον D.
 Τη χρονική στιγμή t1 οι B και C είναι έτοιμοι να μεταδώσουν.
Επειδή το σήμα του Α έχει ήδη φθάσει στον Β ο Β αντιλαμβάνεται
ότι υπάρχει μετάδοση και σταματά. Ο C όμως δεν έχει αντιληφθεί
τη μετάδοση και αρχίζει να μεταδίδει και αυτός.
 Τη χρονική στιγμή t2 το σήμα του Α φθάνει στον C, ο C ανιχνεύει
τη σύγκρουση και σταματά τη μετάδοση.
 Τη χρονική στιγμή t3 το σήμα του C φθάνει στον Α ο οποίος
ανιχνεύει και αυτός τη σύγκρουση και σταματά τη μετάδοση.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 193 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 194

CSMA με Ανίχνευση Σύγκρουσης Σύγκριση

Μετάδοση Ανίχνευση φέροντος Σύγκρουση Επίδοση

 Η χωρητικότητα που χάνεται με το CSMA/CD μειώνεται στο Καθαρό ALOHA Όταν υπάρχουν
δεδομένα
ΟΧΙ Επαναμετάδοση μετά από
τυχαίο χρονικό διάστημα.
Χαμηλή

χρόνο που απαιτείται για να ανακαλυφθεί μια σύγκρουση. ALOHA με Στην αρχή μιας ΟΧΙ Επαναμετάδοση μετά από Καλύτερη από το
 Ένας βασικός κανόνας για τα περισσότερα CSMA/CD σχισμές χρονοσχισμής τυχαίο χρονικό διάστημα. καθαρό ALOHA.

συστήματα, είναι ότι τα πλαίσια πρέπει να είναι αρκετά 1-επίμονο Αμέσως μόλις
ελευθερωθεί ο
ΝΑΙ Επαναμετάδοση μετά από
τυχαίο χρονικό διάστημα.
Ελαφρώς καλύτερη
από το ALOHA
μεγάλα ώστε να επιτρέπουν την ανίχνευση δίαυλος.

σύγκρουσης πριν το τέλος της μετάδοσης. Εάν τα p-επίμονο Σε χρονοσχισμή. NAI Επαναμετάδοση μετά από Καλύτερη από
Μεταδίδει με τυχαίο χρονικό διάστημα. ALOHA και 1-επίμονο
πλαίσια είναι μικρότερα, δε γίνεται ανίχνευση σύγκρουσης πιθανότητα p. CSMA
και έτσι το CSMA/CD έχει την ίδια απόδοση με το λιγότερο Μη επίμονο Αμέσως μόλις NAI. Εάν ο δίαυλος είναι Επαναμετάδοση μετά από Καλύτερη από 1-
αποτελεσματικό CSMA. ελευθερωθεί ο
δίαυλος.
σε χρήση σταματάει να
ακούει για τυχαίο χρονικό
τυχαίο χρονικό διάστημα. επίμονο CSMA και
αρκετά p-επίμονα
διάστημα. CSMA
CSMA με Αμέσως μόλις ΝΑΙ Σταματά αμέσως μόλις
Ανίχνευση ελευθερωθεί ο αντιληφθεί τη σύγκρουση.
Σύγκρουσης δίαυλος. Επαναμετάδοση μετά από
τυχαίο χρονικό διάστημα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 195 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 196

Ασκήσεις

 Έστω ότι πλαίσια δημιουργούνται από τον κόμβο Α και

στέλνονται στον C μέσω του Β. Ποιος είναι ο ελάχιστος ρυθμός
μετάδοσης μεταξύ των κόμβων B και C έτσι ώστε ο
καταχωρητής του κόμβου Β να μην πλημμυρίσει αν:
– Ο ρυθμός μετάδοσης δεδομένων μεταξύ A και Β είναι 100kbps. ∆ΙΚΤΥΑ Ι
– H καθυστέρηση
ρη η διάδοσης
ης είναι 10μsec
μ και γ
για τις
ς δυο γρ
γραμμές.
μμ ς
– Οι γραμμές μεταξύ των κόμβων είναι αμφίδρομες.
– Το μέγεθος όλων των πλαισίων είναι 1000 bits. Το μέγεθος των
πλαισίων επαλήθευσης είναι μηδαμινό.
– Μεταξύ των κόμβων Α και Β χρησιμοποιείται το πρωτόκολλο Ethernet
ολισθαίνοντος παραθύρου με μέγεθος παραθύρου 3. IEEE802
– Μεταξύ των κόμβων Β και C, χρησιμοποιείται το πρωτόκολλο
παύσης και αναμονής.
– Δεν υπάρχουν λάθη κατά τη μετάδοση.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 197 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 198

33
 21/3/2011

IEEE 802 IEEE 802

 Πρόκειται για μια ομάδα προτύπων για τοπικά και  Το ΙΕΕΕ 802.2 ορίζει το άνω μέρος του στρώματος ζεύξης
μητροπολιτικά δίκτυα τα οποία διαφέρουν στο φυσικό δεδομένων το οποίο χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο Έλεγχος
στρώμα και το υπο-στρώμα MAC αλλά είναι συμβατά στο Λογικής Σύνδεσης (Logical Link Control – LLC).
στρώμα ζεύξης δεδομένων.  Τα ΙΕΕΕ 802.3 εως 802.5 ορίζουν τα τρία πρότυπα για LAN
 Το ΙΕΕΕ 802.3 αποτελεί το ευρέως αποδεκτό πρότυπο Ethernet. τα οποία είναι τα
Οι διαφορές τους είναι οι εξής: CSMA/CD
CSMA/CD,
– Το 802.3 περιγράφει μια ολόκληρη οικογένεια από 1-επίμονο CSMA/CD με η αρτηρία με σκυτάλη
ταχύτητες από 1 εως 10 Mbps. και ο δακτύλιος με
– Ένα πεδίο στην επικεφαλίδα διαφέρει (το πεδίο μήκους στο 802.3 σκυτάλη.
χρησιμοποιείται για τον τύπο πακέτου στο Ethernet)

∆ΙΚΤΥΑ Ι 199 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 200

Ethernet (& IEEE 802.3) Ethernet (& IEEE 802.3)

 Στα Ethernet δίκτυα το μήκος ενός τμήματος του  Η οικογένεια περιλαμβάνει:

δικτύου (segment length) παίζει σημαντικό ρόλο στη
λειτουργία του. Ως τμήμα ορίζεται μια αδιάσπαστη σύνδεση
μεταξύ δύο κόμβων.
 Καλωδίωση: Ομοαξονικά καλώδια, συστρεμμένα ζεύγη
καλωδίων ή οπτικές ίνες
 Διαδικτύωση: Hubs, Switches, Routers.
 10Base5 (10 Mbps, Μήκος: 500m, Ομοαξονικό καλώδιο)
 10Base-T (10 Mbps, Μήκος: 100m, Συστρεμμένο ζεύγος)
 10Base-FL (10 Mbps, Μήκος: 2000m, Οπτική ίνα)
 100Base-ΤΧ (100 Mbps, Μήκος: 100m, Συστρεμμένο ζεύγος)
 100Base-FΧ (100 Mbps, Μήκος: 400m, Οπτική ίνα)
 1000Base-T (1Gbps, Μήκος: 100m, Συστρεμμένο ζεύγος)
 1000Base-LX (1Gbps, Μήκος: 550m, Πολύτροπη ίνα)
 10GBase-T (10Gbps, Μήκος: 100m, Συστρεμμένο ζεύγος)
 10GBase-LR (10Gbps, Μήκος: 10km, Οπτική ίνα)
 40Gbps
 …

∆ΙΚΤΥΑ Ι 201 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 202

Κωδικοποίηση Manchester

 Χρησιμοποιείται η κωδικοποίηση Manchester και η

διαφορική κωδικοποίηση Manchester.
 Χρησιμοποιούνται για να μπορούν οι δύο δέκτες να
καθορίσουν την αρχή, το τέλος, ή το μέσο ενός bit.
 Στην κωδικοποίηση Manchester η περίοδος κάθε bit
διαιρείται σε δύο διαστήματα. Χρησιμοποιείται από το ΙΕΕΕ
802.3.
 Bit 0: Μετάβαση από χαμηλή τάση σε υψηλή στη μέση
του διαστήματος
 Bit 1: Μετάβαση από υψηλή τάση σε χαμηλή στη μέση
του διαστήματος

∆ΙΚΤΥΑ Ι 203

34
 21/3/2011

Manchester Manchester

 Πλεονεκτήματα
 Συγχρονισμός: Λόγω των προβλέψιμων μεταβάσεων κατά τη
διάρκεια ενός κύκλου ρολογιού ο παραλήπτης μπορεί να
συγχρονιστεί με αυτή τη μετάβαση.
 Ανίχνευση λάθους: Η απουσία μιας αναμενόμενης
μετάβασης
άβ μπορείί να χρησιμοποιηθεί
θ ί για να ανιχνεύσει
ύ λάθ
λάθη.
 Μειονεκτήματα της κωδικοποίησης Manchester.
 Χρειάζεται το διπλάσιο εύρος ζώνης σε σύγκριση με την άμεση
δυαδική κωδικοποίηση.
 Δεν υπάρχει κάποιο πρότυπο

∆ΙΚΤΥΑ Ι 205

∆ιαφορική κωδικοποίηση Manchester ∆ιαφορική κωδικοποίηση Manchester

 Το σήμα αποκωδικοποιείται ελέγχοντας την πολικότητα

γειτονικών στοιχείων του σήματος παρά προσδιορίζοντας
την απόλυτη τιμή στοιχείων του σήματος.
 Ευκολότερη αναγνώριση της μετάβασης ενός σήματος σε
σχέση με τον προσδιορισμό της απόλυτης τιμής του σε
σύγκριση με κάποιο κατώφλι (threshold).
(threshold)
 Bit 0: Υπάρχει μετάβαση στην αρχή του διαστήματος
 Bit 1: Χαρακτηρίζεται από την απουσία μετάβασης στην
αρχή του διαστήματος
 Έτσι, τόσο στο bit 0 όσο και στο bit 1 στη μέση του
διαστήματος μπορεί να έχουμε μετάβαση από χαμηλή τάση σε
υψηλή αλλά και από υψηλή σε χαμηλή.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 207

Ethernet II Ethernet II

 Δομή του πλαισίου Ethernet: Αποτελείται από τα ακόλουθα S

Dest Src
Preamble F Ethertype Payload CRC
πεδία: D Address Address

S
Dest Src
Preamble F Ethertype Payload CRC  Διεύθυνση προορισμού (Destination address): MAC address
D Address Address
προορισμού:
 Διεύθυνση πηγής (Source address): MAC address αποστολέα.
 Προοίμιο (Preamble): Αποτελείται από 7 bytes με τιμή
«10101010» τα οποία χρησιμοποιούνται για το συγχρονισμό του
αποστολέα και του παραλήπτη.  Οι MAC διευθύνσεις είναι απαραίτητες για την ανταλλαγή
 Start of frame delimeter (SFD): Ένα byte με τιμή «10101011» δεδομένων σε τοπικό επίπεδο

∆ΙΚΤΥΑ Ι 209 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 210

35
 21/3/2011

MAC Address MAC Address

 H 48-bit φυσική διεύθυνση μιας δικτυακής διεπαφής.  Η κάρτα δικτύου λαμβάνει όλα τα πλαίσια που υπάρχουν
Αναπαριστάται ως μια ακολουθία 16-bit αριθμών. στη γραμμή και δέχεται:
 Τα τρία πρώτα bytes προσδιορίζουν τον κατασκευαστή  αυτά που η διεύθυνση προορισμού αφορά το συγκεκριμένο
 Τα τρία τελευταία μοναδικός αριθμός για αυτόν τον interface,
κατασκευαστή.  τα πλαίσια εκπομπής
 Εάν το λιγότερο σημαντικό bit από το σημαντικότερο byte είναι  τα πλαίσια
λ ί πολλαπλής
λλ λή δ διανομής
ή
 0 έχουμε απλές διευθύνσεις (unicasting)  όλα τα πλαίσια εάν είναι σε promiscuous mode (μη επιλεκτική
 1 έχουμε multicasting κατάσταση)
 Διεύθυνση ff:ff:ff:ff:ff:ff: broadcasting
 Εάν το δεύτερο λιγότερο σημαντικό bit από το σημαντικότερο
byte είναι
 0 η διεύθυνση είναι καθολική
 1 η διεύθυνση είναι τοπική

∆ΙΚΤΥΑ Ι 211 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 212

MAC Address Ethernet II

 Οι 48-bit διευθύνσεις χρησιμοποιούνται από:

 Ethernet S
Dest Src
Preamble F Ethertype Payload CRC
 802.11 (Wireless Lan) D Address Address

 Bluetooth
 Ethertype (2 bytes): Προσδιορίζει το πρωτόκολλο του οποίου τα
 IEEE 802.5 (token ring) δεδομένα μεταφέρονται με αυτό το πλαίσιο (π.χ. 0x0800: IP,
 FDDI 0x0806: ARP,
ARP 0x8035: RARP).
RARP)
 …  Payload: Τα δεδομένα του επιπέδου LLC τα οποία μπορεί να
 Παραδείγματα έχουν μήκος μέχρι 1500 bytes και τουλάχιστον 46 bytes (64 μαζί
με της επικεφαλίδας). Αν τα data είναι λιγότερο από 46 bytes τότε
 00:e0:7d:93:06:35
συμπληρώνονται (padding).
 11:00:00:00:32:15
 Cyclic Redundancy Check (4 bytes): Ένας 32-bit κυκλικός
 32:00:00:00:32:15 κώδικας πλεονασμού που εφαρμόζεται σε όλα τα πεδία εκτός από
 A7:80:9f:04:41:45 το προοίμιο, το SFD, και την ακολουθία ελέγχου πλαισίου.
 F4:00:00:21:Α2:1Ε

∆ΙΚΤΥΑ Ι 213 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 214

Ethernet II – Παράδειγμα Ethernet II – Παράδειγμα

36
 21/3/2011

Ethernet Ελάχιστο μέγεθος πλαισίου

 To Ethernet χρησιμοποιεί το 1-επίμονο CSMA/CD.

 Έστω ότι ο σταθμός Α που βρίσκεται στη μια άκρη του δικτύου
 Γιατί χρησιμοποιούμε ελάχιστο μήκος δεδομένων τα 46 αρχίζει και μεταδίδει δεδομένα
bytes;  Λίγο πριν φθάσουν στην άλλη άκρη όπου βρίσκεται ο σταθμός
 Λόγω της χρήσης του CSMA/CD το πλαίσιο πρέπει να είναι Β αρχίζει να μεταδίδει και ο Β.
αρκετά μεγάλο ώστε η σύγκρουση να ανιχνεύεται πριν  Ο Β αντιλαμβάνεται τη σύγκρουση, σταματά αμέσως τη
το τέλος της μετάδοσης του πλαισίου  μετάδοση
άδ και δ
δημιουργείί έ
ένα καταιγισμό
όθθορύβου
ύβ των 48 bit
ο χρόνος μετάδοσης ενός πλαισίου πρέπει να είναι για να ειδοποιήσει τους άλλους σταθμούς.
μεγαλύτερος από το RTT μεταξύ των δύο πιο απομακρυσμένων
 Για να μπορέσει και ο Α να αντιληφθεί τη σύγκρουση θα
σταθμών του δικτύου
πρέπει τη στιγμή που φθάνουν τα δεδομένα του Β στον Α ο Α
να μην έχει τελειώσει τη μετάδοση.
 Επομένως ο Α θα πρέπει να μεταδίδει για χρονικό διάστημα
μεγαλύτερο από το διπλάσιο του χρόνου καθυστέρησης μεταξύ
των δύο πιο απομακρυσμένων σημείων του δικτύου.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 217 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 218

ΙΕΕΕ 802.3 –
Ελάχιστο μέγεθος πλαισίου
επαναμετάδοση μετά από σύγκρουση

 Σε LAN των 10Mbps με μέγιστο μήκος 2500 μέτρων και
τέσσερις επαναλήπτες (σύμφωνα με το 802.3 το μέγιστο
μήκος ενός τμήματος είναι 500m) η χειρότερη καθυστέρηση
διάδοσης με επιστροφή είναι γύρω στα 50μsec
(συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου διάσχισης των
επαναληπτών).
λ ώ )
 Οι προκαθορισμένες αυτές τιμές του προτύπου ορίζουν και
το ελάχιστο μέγεθος του πλαισίου. Γιατί;
 Αλγόριθμος Δυαδικής Εκθετικής Υποχώρησης:
 Ο χρόνος διαιρείται σε διακριτές στιγμές, των οποίων το μήκος
είναι ίσο με το RTT μεταξύ των δύο πιο απομακρυσμένων
σημείων.
 Μετά την πρώτη σύγκρουση, ο κάθε σταθμός περιμένει 0, ή 1
διακριτές στιγμές πριν να μεταδώσει ξανά.
ξανά Εάν δύο σταθμοί
επιλέξουν τον ίδιο αριθμό διακριτών στιγμών τότε θα υπάρξει
ξανά σύγκρουση.
 Μετά τη δεύτερη σύγκρουση ο κάθε σταθμός περιμένει 0, 1, 2,
ή 3 στιγμές για να μεταδώσει ξανά.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 219 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 220

ΙΕΕΕ 802.3 –
∆ικτύωση LANs
επαναμετάδοση μετά από σύγκρουση

 Αλγόριθμος της Δυαδικής Εκθετικής Υποχώρησης:

 Repeaters και hubs μπορούν να
 Γενικά, μετά από i συγκρούσεις ο σταθμός θα περιμένει
χρησιμοποιηθούν για επέκταση:
από 0 εως 2i-1 χρονικά διαστήματα πριν προσπαθήσει και
πάλι να μεταδώσει.
 Αν συμβούν πάνω από 10 συγκρούσεις ο μέγιστος αριθμός
100m
χ μ
σχισμών σταθεροποιείται
ρ στις
ς 1023 ενώ αν οι συγκρούσεις
γ ρ ς
ξεπεράσουν τις 16 ο ελεγκτής αναφέρει κάποια βλάβη.
 Με το τυχαίο διάστημα να αυξάνει εκθετικά όταν
Hub
συμβαίνουν ολοένα και περισσότερες συγκρούσεις ο
αλγόριθμος εξασφαλίζει χαμηλή καθυστέρηση όταν
συγκρούονται λίγοι μόνο σταθμοί, και ότι η σύγκρουση
επιλύεται σε λογικό χρονικό διάστημα όταν συγκρούονται
πολλοί σταθμοί.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 221 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 222

37
 21/3/2011

Το πρόβλημα Ethernet μεταγωγής

 Με ταυτόχρονη μετάδοση:  Χρησιμοποιείται ως μέτρο αντιμετώπισης του αυξημένου

φορτίου όπου μειώνεται η ανταγωνιστικότητα για μετάδοση
χρησιμοποιώντας το ίδιο μέσο μετάδοσης.
 Διαφέρει από το παραδοσιακό Ethernet γιατί οι σταθμοί δε
κάνουν χρήση ενός κοινού διαύλου.
Σύγκρουση  Στα Ethernet
h μεταγωγής
ή χρησιμοποιείται
ί κάποιος
ά
μεταγωγέας (switch) πάνω στον οποίο συνδέονται
Hub  οι σταθμοί-υπολογιστές χρησιμοποιώντας συστρεμμένα ζεύγη
καλωδίων, ή οπτικές ίνες,
 άλλοι μεταγωγείς,

∆ΙΚΤΥΑ Ι 223 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 224

Ethernet μεταγωγής Ethernet μεταγωγής

 Όταν ένας σταθμός μεταδίδει, στέλνει το πλαίσιο στο  Με ταυτόχρονη μετάδοση:

μεταγωγέα. Ο μεταγωγέας, σε αντίθεση με το hub, θα
προωθήσει τα δεδομένα μόνο προς την έξοδο όπου είναι
συνδεδεμένος ο προορισμός του πλαισίου.
 Οι συγκρούσεις αποφεύγονται με τη χρήση χώρου
προσωρινής αποθήκευσης επιτρέποντας έτσι ταυτόχρονη
και πλήρως αμφίδρομη επικοινωνία όλων των σταθμών
που συνδέονται απευθείας στο μεταγωγέα.
Switch
 Τα switches διαχωρίζουν τομείς συγκρούσεων ενώ τα
hubs όχι (όπως και οι repeaters).
 Ωστόσο τόσο τα switches όσο και τα hubs δε
διαχωρίζουν τομείς εκπομπής (broadcast domains)

∆ΙΚΤΥΑ Ι 225 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 226

Γρήγορο Ethernet Κωδικοποίηση 4Β/5Β

 Καλύπτει τις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις στη διακίνηση
δεδομένων παρέχοντας ταχύτητες 100Mbps.
 Για τις συνδέσεις χρησιμοποιούνται συστρεμμένα ζεύγη
καλωδίων ή οπτικές ίνες (οι οπτικές ίνες χρησιμοποιούνται
μόνο με μεταγωγείς).
 Χρησιμοποιείται και η κωδικοποίηση 4Β/5Β.
 Αντιμετωπίζει το πρόβλημα της μη αποτελεσματικής χρήσης
του διαθέσιμου baud rate της γραμμής από την
κωδικοποίηση Manchester.
 Η ιδέα πίσω από το 4Β/5Β είναι να εισάγουμε επιπλέον bits
στην ακολουθία των bits έτσι ώστε να σπάσουμε μια μεγάλη
ακολουθία από 0 ή 1.
 Έτσι 4 bits από πραγματικά δεδομένα κωδικοποιούνται σε
ένα κώδικα από 5 bits.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 227 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 228

38

Κωδικοποίηση 4Β/5Β
 Οι κώδικες των 5 bits επιλέγονται έτσι ώστε ο καθένας
 να μην έχει περισσότερα από ένα αρχικά 0
 να μην έχει περισσότερα από δύο τελικά 0
 Π.χ.
 Το 0000 κωδικοποιείται ως 11110
 Το 0001 κωδικοποιείται ως 01001
 Το 0011 κωδικοποιείται ως 10101
 …
 Με αυτόν τον τρόπο κανένα ζεύγος από κώδικες των 5 bits
δεν έχουν περισσότερα από τρία συνεχόμενα 0.
∆ΙΚΤΥΑ Ι
Gigabit Ethernet
 Είναι 100 φορές ταχύτερο από το κλασικό Ethernet.
 Πόση θα πρέπει να είναι η μέγιστη απόσταση αν
χρησιμοποιούνται hubs;
 Για την καλωδίωση χρησιμοποιούνται:
 Συστρεμμένα ζεύγη
 Οπτικές ίνες: χρησιμοποιείται η κωδικοποίηση 8Β/10Β
∆ΙΚΤΥΑ Ι
Κωδικοποίηση 8Β/10Β
 Σύμφωνα με το 8Β/10Β:
 Καμία κωδικοποιημένη ακολουθία δε πρέπει να έχει
περισσότερα από τέσσερα ίδια bit στη σειρά
 Καμία κωδικοποιημένη ακολουθία δε πρέπει να έχει
περισσότερα από έξι 0 ή έξι 1
 Αυτές οι απαιτήσεις διασφαλίζουν ότι σε μια ακολουθία
υπάρχουν αρκετές εναλλαγές για να εξασφαλίζουν το
συγχρονισμό αποστολέα και παραλήπτη.
 Επίσης, πολλά bytes εισόδου αντιστοιχούν σε δύο αντί
για ένα κώδικες. Ο λόγος είναι για να υπάρχει ισορροπία
των 0 και των 1 σε μια ακολουθία. Η επιλογή ενός εκ των
δύο κωδικών θα γίνει βάσει αυτής της απαίτησης για
ισορροπία.
∆ΙΚΤΥΑ Ι
21/3/2011
Κωδικοποίηση 4Β/5Β
 Οι κώδικες των 5 bits μεταφέρονται χρησιμοποιώντας την
κωδικοποίηση NRZI: Non-return to zero inverted
 αλλαγή σήματος στα όρια του κύκλου του ρολογιού
αντιπροσωπεύει το 1
 η απώλεια αλλαγής το 0
 Επειδή η 4B/5B χρησιμοποιεί την NRZI η οποία με τη σειρά
της είναι μια διαφορική κωδικοποίηση είναι πιο αξιόπιστη
γιατί βασίζεται στις εναλλαγές καταστάσεων και όχι στις
απόλυτες τιμές των τάσεων.
229 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 230
Κωδικοποίηση 8Β/10Β
 Έχει την ίδια φιλοσοφία με το 4Β/5Β: 8 bits δεδομένων
κωδικοποιούνται σε 10 bits
 Έχει καλύτερα χαρακτηριστικά μετάδοσης και ικανότητα
ανίχνευσης λαθών. Επίσης:
 Μπορεί να υλοποιηθεί με σχετικά απλούς και φθηνούς
πομποδέκτες με χαμηλό κόστος.
 Παρουσιάζει ελάχιστη απόκλιση από την ύπαρξη ίσου αριθμού
bits 1 και 0 για μια ακολουθία.
 Παρουσιάζει καλή πυκνότητα μεταβάσεων που του επιτρέπει
εύκολη ανάκτηση ρολογιού.
 Έχει ικανότητα ανίχνευσης λαθών.
 Τρόπος λειτουργίας: Ο κώδικας είναι στην ουσία συνδυασμός
δύο άλλων κωδικών, ενός 5Β/6Β κώδικα και ενός 3Β/4Β.
231 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 232
Gigabit Ethernet
 Για τα δίκτυα που χρησιμοποιούν συστρεμμένα ζεύγη
καλωδίων, χρησιμοποιείται διαφορετική κωδικοποίηση αφού
η εισαγωγή δεδομένων σε χάλκινο σύρμα κάθε 1nsec είναι
δύσκολη:
 Χρησιμοποιούνται τέσσερα συστρεμμένα ζεύγη καλωδίων
κατηγορίας 5,
5 επιτρέποντας έτσι την παράλληλη αποστολή
τεσσάρων συμβόλων.
 Κάθε σύμβολο κωδικοποιείται χρησιμοποιώντας ένα από πέντε
πιθανά επίπεδα τάσης τα οποία επιτρέπουν τη μετάδοση των
bits 00, 01, 10, 11, και ενός συμβόλου ελέγχου με τη
μετάδοση ενός συμβόλου.
 Έτσι στέλνονται 2 bits δεδομένων για κάθε ζεύγος καλωδίων
και επομένως, 8 bits για κάθε κύκλο ρολογιού.
233 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 234
39
 21/3/2011

Gigabit Ethernet Ασκήσεις

 Λόγω της ύπαρξης μεγάλης ταχύτητας το Gigabit Ethernet  Αν στο Gigabit Ethernet χρησιμοποιούσαμε hubs για τη
χρησιμοποιεί μηχανισμό ελέγχου ροής με τον οποίο ο διασύνδεση των κόμβων πόση θα πρέπει να είναι η
παραλήπτης ειδοποιεί τον αποστολέα όσον αφορά την απόσταση μεταξύ των πιο απομακρυσμένων κόμβων;
κατάσταση του και για τον αν θα έπρεπε να συνεχίσει να
στέλνει δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα:
 Στον έλ
Σ έλεγχο ροήςή του 802
802.3z
3 ο παραλήπτης
λή στέλνει
έλ στον
αποστολέα ένα πλαίσιο ελέγχου του οποίου τα δύο πρώτα
bytes είναι τα 0x8808.
 Με αυτό το πλαίσιο ελέγχου ο παραλήπτης δηλώνει στον
αποστολέα για πόσο χρόνο θα πρέπει να σταματήσει να
στέλνει δεδομένα σε μονάδες των 512nsec. Το μέγιστο
χρονικό διάστημα για το οποίο μπορεί ο αποστολέας να
σταματήσει είναι 33,6msec.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 235 ∆ΙΚΤΥΑ Ι 236

Ασκήσεις

 Έστω ότι οι σταθμοί A, B και C είναι συνδεδεμένοι μεταξύ

τους με τη χρήση ενός μεταγωγέα S. Ο ρυθμός μετάδοσης
των δεδομένων είναι 10Mbps. Έστω ότι οι Α και Β θέλουν
να στείλουν στον C δεδομένα μεγέθους 10MB και 20ΜΒ
αντίστοιχα. Αν ο C μπορεί να επεξεργάζεται δεδομένα που
λ βά
λαμβάνει, με ταχύτητα
ύ 2Μb/
2Μb/sec, βρείτε
β ί εάν ά ο καταχωρητήςή
μεγέθους 30ΜΒ του C θα πλημμυρίσει με δεδομένα όταν οι
Α και Β αρχίσουν να μεταδίδουν ταυτόχρονα.

∆ΙΚΤΥΑ Ι 237

40