KONRAD WALLENDROD – ZADANIA DO LEKTURY

Przed czytaniem:
Wyszukaj hasła i przeczytaj w Wikipedii:

● krucjata

● Zakon Krzyżacki – Wstęp, Struktura… i Ekspansja na ziemie litewskie

(Nie musisz wszystkiego zapamiętać! Ważne, żebyście „ogarnęli” kontekst utworu i

rozumieli takie pojęcia, jak wielki mistrz, komtur, chrystianizacja itp. Zwróćcie też
uwagę na czas zdarzeń)
UWAGA! Nie czytaj żadnego opracowania PRZED lekturą tekstu!
Czytaj ZE ZROZUMIENIEM! Jeśli nie „łapiesz”, czytaj jeszcze raz – do skutku.
Najlepiej mieć swój egzemplarz, aby robić uwagi ołówkiem w książce.
Musisz robić notatki w zeszycie albo odpowiadać na pytania na tym pliku (innym
kolorem)
Opracowanie i streszczenie przeczytaj PO przeczytaniu i zrozumieniu
(przynajmniej częściowym) tekstu.
PODCZAS CZYTANIA

WSTĘP
1. Określ czas i miejsce zdarzeń. Odnieś je do faktów, o których przeczytałaś (-eś) w
Wikipedii i do swojej wiedzy o średniowieczu.
2. Zaznacz fragment, w którym ujawnia się narrator.
3. Zaznacz fragmenty zapowiadające wątek miłosny.
I OBIÓR
1. Miejsce zdarzeń
2. Po co komturowie wzywają Ducha Świętego?
3. Zanotuj w punktach wszystkie cechy Konrada Wallenroda.
a) Dlaczego jest to tajemnicza postać?
b) Na czym polega dziwność jego zachowania?
c) Co to znaczy: Gdy go dręczyły nudy lub zgryzoty,/Szukał pociechy w gorącym
napoju;?
d) Jaki miał talent artystyczny?
4. Jaki jest jego związek z Halbanem? Kim on był?
II
Co się dzieje?
HYMN
 O co modlą się komturowie do Ducha Świętego?

*
1. Co się stało po modłach?
2. Co usłyszeli bracia podczas nocnej przechadzki?
3. Zapisz wszystkie informacje o pustelnicy.
4. Jaki „znak” odczytał Halban pod wieżą?
5. Wyjaśnij słowa: Z daleka tylko jakiś blask uderza,/Na kształt płomyka stalowej
przyłbicy,/I cień na ziemi... czy to płaszcz rycerza?/ Już znikło... Pewnie złudzenie
źrenicy,
6. Jakim postanowieniem skończyła się przechadzka zakonników?
PIEŚŃ
1. Popatrz na mapie Litwy, jak płyną rzeki: Niemen i Willia:

https://tyflomapy.pl/Litwa.html

2. Na czym polega alegoryczny charakter pieśni Halbana? Jaką analogię stworzył?

III
1. Jakie nadzieje pokładali zakonnicy w Konradzie Wallenrodzie?
2. Dlaczego się rozczarowali?
3. Kto napadał na państwo zakonne?
4. Wyjaśnij sens słów:
Witołd, zepchnięty od Jagiełły z tronu,
Przyjechał szukać opieki Zakonu,
W nagrodę skarby i ziemie przyrzeka
I wsparcia dotąd nadaremnie czeka.
Aby były w pełni zrozumiałe, przeczytaj z tego artykułu wstęp i Walka o władzę
przeciwko Jagielle (1381–1392):
https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Kiejstutowicz
(wybierz te wątki, które wyjaśniają, dlaczego książę litewski współpracował z Krzyżakami)
5. O czym „szemrają bracia”?
PIEŚŃ Z WIEŻY
1. Jakie było dzieciństwo pustelnicy?
2. Co zawdzięcza ona „pięknemu młodzieńcowi”?
3. O co ma do niego żal?

Jaką reakcję wywołała pieśń pustelnicy u Konrada?

GŁOS Z WIEŻY
1. Czy pustelnica żałuje swojego losu? Uzasadnij.
2. Wyjaśnij sens słów (w kontekście idei romantycznych):
Ty sam mówiłeś, że zwyczajni ludzie
Są jako konchy, co się w bagnie tają:
Ledwie raz na rok, falą niepogody
Wypchnięte, z mętnej pokażą się wody,
Otworzą usta, raz westchną ku niebu
I znowu wrócą do swego pogrzebu.
Nie, jam na takie szczęście nie stworzona!

KONRAD
Dlaczego Konrad jest nieszczęśliwy i rozdarty wewnętrznie?
[…] A ja słuchać muszę,
Patrzeć na długą skonania katuszę,
Stojąc z daleka, i kląć moję duszę,
Że w niej są jeszcze ostatki uczucia!...»

Dlaczego „klnie” swoją „duszę”?

GŁOS Z WIEŻY (pierwszy i następny)
1. Co odpowiada pustelnica?
2. Wstąpiła do klasztoru, ale dlaczego nie przyjęła święceń zakonnych?
3. Dlaczego opuściła swój klasztor? Dokąd poszła?
4. Na co liczyła?
5. Dziś, ile szczęścia! Dziś, możemy razem —/ Razem zapłakać. Wyjaśnij, dlaczego swoją sytuację
uważa za szczęśliwą?
KONRAD
1. Jaką decyzję podjął Konrad?
2. O co robi wyrzuty swojej ukochanej?
3. O co ma do niego pretensje Zakon, a o co – Halban?
IV
UCZTA
1. Z jakiej okazji jest ta uczta? Kto jest na niej obecny?
2. Za co krytykuje Konrad gości?
3. Dlaczego nie podobały mu się pieśni śpiewane przez „Włocha” i „trubadura od
brzegów Garony”?
4. Jakiej pieśni żąda?
5. Przeczytaj: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wajdelota
6. O czym śpiewa wajdelota? Jaki jest jego los? W jakim języku śpiewa?
7. Jak ocenia postawę Witołda?
8. Dlaczego zakonnicy drwią ze śpiewaka i chcą, aby przestał śpiewać?
9. Konrad bierze go w obronę. Jak motywuje?
PIEŚŃ WAJDELOTY
1. Przeczytaj przypis poety do „morowej dziewicy”
2. W jakim celu została tu przywołana?
3. „wieść gminna” = opowieść ludowa, historia powtarzana przez prostych ludzi z
pokolenia na pokolenie
4. Aby zrozumieć sens pieśni, musisz przeczytać:
https://www.bryk.pl/slowniki/slownik-symboli-literackich/101565-arka
zwłaszcza fragment dotyczący tej lektury.
5. Wyjaśnij:
Arko! tyś żadnym niezłamana ciosem,
Póki cię własny twój lud nie znieważy;
O pieśni gminna, ty stoisz na straży
Narodowego pamiątek kościoła.
[..]
Płomień rozgryzie malowane dzieje,
Skarby mieczowi spustoszą złodzieje,
Pieśń ujdzie cało! […]

6. Jakie znaczenie ma pieśń dla wajdeloty (osobiście)?

7. O czym marzy?

*
Jaka była reakcja na tę pieśń?
POWIEŚĆ WAJDELOTY
1. Jaka jest sytuacja wyjściowa opowieści?
2. Czego dowiadujemy się o dzieciństwie „młodego i pięknego” rycerza?
3. Imię było niemieckie, dusza litewska została, - wyjaśnij sens.
4. Jakie znaczenie dla tożsamości Waltera – Alfa miał „wajdelota litewski”?
5. Przypomnij pojęcie makiawelizm i jego źródło (renesans!). W jaki sposób tę ideę
realizuje bohater?
6. Co radzi wajdelota Walterowi?
7. Co się stało podczas „pierwszej potyczki”?
8. Dlaczego „Córa Kiejstuta Aldona, młoda i piękna jak bóstwo” zafascynowała się
Walterem – Alfą? (2 powody)
9. „I sam nauczył się wiele” – czego Walter nauczył się od Aldony?
10. Jakie cechy Waltera przekonały Kiejstuta do oddania mu ręki córki?
11. Dlaczego Walter „szczęścia w domu nie zaznał”? (zapisz i zapamiętaj cytat!)
12. Walter okazał się bohaterem i dobrym zięciem, ponieważ… [dokończ]
13. Teraz, zda się, że jakaś skryta dręczyła go boleść; - dlaczego?
14. Co proponuje mężowi Aldona? Co on na to?
15. Wyjaśnij sens tych słów w kontekście planów Waltera:
Klęsk i cierpień widokiem, wzdął się i serce ogarnął;
Wszystkie wytrawił uczucia, nawet jedyne uczucie,
Dotąd mu żywot słodzące, nawet uczucie miłości.
wytrawić: https://sjp.pwn.pl/slowniki/trawi%C4%87.html
16. Jak na Waltera wpłynęła klęska w bitwie pod Rudawą?
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Rudaw%C4%85
17. Jaka była pożegnalna noc małżonków? Na czym polegała nieszczerość Waltera?
18. Co zrobiła Aldona, kiedy dostrzegła przez okno, że mąż wyjeżdża?
19. Wskaż wers, w którym Aldona podejmuje decyzję o wstąpieniu do klasztoru.
Dlaczego to robi?

*
Jaka była reakcja Waltera na opowieść wajdeloty? (zachowanie, słowa, emocje)
BALLADA ALPUHARA
1. Streść ją.
2. Dlaczego Konrad ją śpiewa? Jakie jest jej przesłanie?

*
1. Jakie zarzuty czyni Konrad Witoldowi?
2. W jakim jest nastroju? Dlaczego „ Na koniec osłabł, głowa się schyliła/ Na poręcz
krzesła; wzrok po chwili gasnął/ I drżące usta piana mu okryła, I zasnął.” ?
3. Jak zareagowali rycerze na zachowanie Konrada?
V
WOJNA
1. Na czym polega zmiana postawy Witołda? Kto na nią wpłynął?
zajrzyj tu: Teutoni – Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Bulla
2. Co robi Zakon? Kto mu pomaga?
3. Na czym polegał sabotaż Konrada? Jaki był tego skutek?
pierwsze zdanie tego artykułu: https://pl.wikipedia.org/wiki/Sabota%C5%BC
4. Na czym polegała „gnuśność” Konrada?

*
1. Przeczytaj przypis autora: trybunał tajemny
2. Po co zebrał się ten trybunał?
3. Kim był prawdziwy Konrad Wallenrod? Kim był jego giermek? Czego się o nim
dowiadujemy?
4. W jaki sposób został zdemaskowany?
5. Co oznaczało słowo „biada”?
VI
POŻEGNANIE
1. Z jakimi nowinami przyszedł Walter – Konrad do Aldony?
2. O co ją prosił?
3. Jakie były powody jej odmowy? (4 przyczyny)
4. Jak Walter zareagował?
5. O co prosił żonę, kiedy ponownie poszedł pod jej wieżę?
6. Co zrobił, kiedy rycerze zakonni weszli do jego strzelnicy?
7. Co zaproponował Halbanowi?
8. Dlaczego ten odmówił?
9. Jaki gest uczynił, kiedy zakonnicy chcieli go zabić?
10. O co chodzi: I w tejże chwili przebił wieży ściany/ Krzyk nagły, mocny, przeciągły,
urwany…