‫مقدمه ای بر مفاهیم فازی در تصمیم گیری‬

‫متغیرهای زبانی به متغیرهایی گفته می‌شود که مقادیر مورد قبول برای آن‌ها به‬
‫جای اعداد‪ ،‬کلمات و جمالت زبان‌های انسانی هستند‪.‬‬

‫عبارت زبانی ‪ ،Linguistic terms،‬صفاتی برای متغیرهای زبانی هستند‪ .‬به عنوان مثال‪:‬‬
‫متغیر زبانی «سن» بسته به تقسیمات مورد نظر شخصی و شرایط می‌تواند مجموعه‬
‫عباراتی از قبیل «نوجوان»‪« ،‬جوان»‪« ،‬میان سال» و «سالمند» باشد‪.‬‬

‫مغز انسان با در نظر گرفتن عوامل گوناگون و بر پایه تفکر استنتاجی جمالت را تعریف و ارزش‬
‫گذاری می‌نماید که الگوبندی آن‌ها به زبان و فرمول‌های ریاضی اگر غیر ممکن نباشد‪ ،‬کاری‬
‫بسیار پیچیده خواهد بود‪.‬‬

‫منطق‌فازی‌فناوری جدیدی‌است‌که‌شیوه‌هایی‌را‌که‌برای‌طراحی‌و‌مدل‌سازی‌یک‌سیستم‌‬
‫نیازمند‌ریاضیات پیچیده‌و‌پیشرفته‌است‪ ،‬با استفاده از مقادیر زبانی و دانش فرد خبره جایگزین‬
‫میسازد‪.‬‬
 ‫مجموعه‌های‌قطعی‪ ،Crisp sets‌،‬در‌واقع‌همان‌مجموعه‌های‌عادی‌و‌معمولی‌هستند‌که‌در‌ابتدای‌‬
‫نظری ٔه‌کالسیک‌مجموعه‌ها معرفی‌می‌شوند‪‌.‬‬
‫افزودن‌صفت‌قطعی‌به‌واقع‌وجه‌تمایزی‌را‌ایجاد‌می‌نماید‌که‌به‌کمک‌آن‌می‌شود‌یکی‌از‌مفاهیم‌‬
‫ابتکاری‌و‌حیاتی‌در‌منطق‌فازی‌موسوم‌به‌تابع‌عضویت را‌به‌آسانی‌در‌ذهن‌به‌وجود‌آورد‪.‬‬
‫در‌حالت‌مجموعه‌های‌قطعی‪‌،‬تابع‌عضویت‌فقط‌دو‌مقدار‌در‌برد خود‌دارد‌(در‌ریاضیات‪‌،‬برد‌یک‌‬
‫تابع‌برابر‌با‌مجموعه‌تمام‌خروجی‌های‌تابع‌است)‪.‬‬
‫آری‌و‌خیر‌(یک‌و‌صفر)‌که‌همان‌دو‌مقدار‌ممکن‌در‌منطق‌دوارزشی‌کالسیک هستند‪‌.‬بنابراین‪:‬‬
 ‫مجموعههای فازی‪ ،fuzzy sets ،‬از‌تعمیم‌نظری ٔه‌کالسیک‌مجموعه‌ها حاصل‌می‌آید‌که‌در‌منطق‌فازی‬
‫کاربرد‌دارد‪‌.‬تئوری‌این‌مجموعه‌ها‌توسط‌لطفعلی‌عسکرزاده (که‌در‌جوامع‌علمی‌به‌ ‪Lotfi A. Zadeh‬‬
‫معروف‌است)‌ابداع‌گردید‪.‬‬

‫خود‌لطفی‌زاده‌مثال‌خوبی‌از‌تعریف‌تابع‌عضویت‌در‌مجموعه‌فازی‌است‪‌.‬تعیین‌‬
‫قومیت‌لطفی‌زاده‌تا‌حدی‌سخت‌است‪‌.‬پدر‌او‌یک‌ترک‌ایرانی‌(آذربایجانی)‌و‌مادرش‌‬
‫روسی‌یهودی‌بود‪‌.‬پدر‌او‌یک‌روزنامه‌نگار‌مشغول‌به‌کار‌در‌باکو‪‌،‬جمهوری‌آذربایجان‌‬
‫در‌اتحاد‌جماهیر‌شوروی‌سابق‌بود‪‌.‬او‌به‌عنوان‌یک‌خبرنگار‌برای‌روزنامه‌های‌ایران‌‬
‫خدمت‌کرده‌است‌در‌حالی‌که‌خرید‌و‌فروش‌تجارت‌صادرات‌و‌واردات‌نیزمی‌کرد‪‌.‬‬
‫مادر‌او‌پزشک‌متخصص‌اطفال‌بود‪‌.‬لطفی‌زاده‌در‌باکو‌در‌سال‌‪ ۱۹۲۱‬متولد‌شد‌و‌در‌‬
‫آنجا‌زندگی‌می‌کردند‌تا‌خانواده‌در‌سال‌‪ ۱۹۳۱‬به‌تهران‌منتقل‌شد‌دبیرستان‌ودانشگاه‌در‌‬
‫ایران‌تمام‌کرد‌ولی‌فوق‌لیسانس‌و‌دکتری‌را‌در‌ایاالت‌متحده‌خواند‪.‬‬
 ‫مجموعه‌فازی‌براساس‌تابع‌عضویت تعریف‌می‌شود‌که‌تصویر‌مجموعه‌فراگیر‌در‌بازه‌[صفر و‌یک]‌‬
‫است‪.‬‬
‫هر‌یک‌از‌اعضا‌درجه‌عضویت‌دارند‪‌.‬مجموعه‌فازی‌از‌تعمیم‌و‌عمومیت‌دادن‌تئوری‌مجموعه‌های‌‬
‫کالسیک‌ایجاد‌شد‪‌.‬در‌تئوری‌مجموعه‌های‌کالسیک‪‌،‬عضویت‌اعضا‌در‌یک‌مجموعه‌به‌صورت‌جمالت‌‬
‫باینری‌بر‌اساس‌شرط‌دودوئی‌تعیین‌می‌شوند‌که‌یک‌عضو‌یا‌به‌مجموعه‌تعلق‌دارد‌یا‌ندارد‪‌.‬در‌حالی‌که‌‬
‫در‌تئوری‌فازی‌درجات‌نسبی‌عضویت‌اعضا‌در‌مجموعه‌مجاز‌است‪.‬‬
‫مجموعه‌فازی‌ ‪A‬با‌تابع‌عضویت‌ ‪ μA‬تعریف‌شده‌است‪.‬‬
‫عددی‌که‌تابع‌به‌هر‌عضو‌ارزش‌دهی‌می‌نماید‌درجه‌عضویت‌آن‌عضو‌در‌آن‌مجموعه‌را‌‬
‫مشخص‌می‌سازد‪.‬اگر‌درجه‌عضویت‌یک‌عنصر‌از‌مجموعه‌برابر‌با‌صفر‌باشد‌آن‌عضو‌کامالً‌‬
‫از‌مجموعه‌خارج‌است‌واگر‌درجه‌عضویت‌یک‌عضو‌برابر‌با‌یک‌باشدآن‌عضو‌کامالً‌در‌‬
‫مجموعه‌قرار‌دارد‪.‬‬

‫از‌لحاظ‌مفهومی‌در‌ضمن‌می‌تواند‌هر‌مجموعه‌بصورت‌تداخلی‌با‌درجه‌ای‌در‌مجموعه‌دیگر‌قرار‌گیرد‪‌.‬‬
‫صفت‌میان‌سالی‌با‌درجه‌عضویت‌کم‌می‌تواند‌در‌مجموعه‌صفت‌جوانی‌قرار‌گیرد‌و‌صفت‌پیری‌نیز‌با‌‬
‫درجه‌عضویت‌کمتری‌در‌مجموعه‌صفت‌جوانی‌ظاهر‌می‌شود‪.‬‬
 ‫آلفا‌برشها‪‌:‬فرض‌کنیم‌ ‪ F‬یک‌مجموعه‌فازی‌باشد‌برای‌این‌مجموعه‌برشهای‌آلفا‌را‌تعریف‌می‌‬
‫کنیم‪(.‬آلفا‌برش‌ ‪F‬برابر‌است‌با‌‪x‬هایی‌که‌مجموعه‌عضویت‌‪x‬ها‌بزرگتر‌از‌آلفا‌باشد‪).‬‬

‫برش آلفا‪ :‬مجموعه‌ای‌از‌تمام‌عناصر‌مربوط‌به‌دامنه‌ای‌از‌مجموعه‌اصلی‌با‌درج ٔه‌عضویت‌آلفا‬

A fuzzy number is an extension of a regular number in the sense that it does not refer to
one single value but rather to a connected set of possible values, where each possible
value has its own weight between 0 and 1. This weight is called the membership function.
‫تکلیف‬
‫مثال‬