4, Indarrak eta oreka
auei, eta deskribatu haietan
akin badakigu naturan indarrak daudels, Ezin ditgu Het, bal ain ti,
‘SI sistemako indar-unitatea akin Pron dugu. Baina, zer dira indarrak? Zer egi he cat
sist
(1649-1627) fistkar ingelesaren é
one Eneparatu irudi hi
‘gertatzen dena.
a) Giz
oe mura higiduran jartzekO. e
at egin
») Pilotar jo dionean, tenislariak indar
ea ar indore, pltaren norabidea eta
abjadura aldatu dire.
) Gomaren mutur banatan indarra eginez gero, ura luzatu egiten da Bers.
i idea:
newtona da, Isaac Newton thus dezagun, adibide honen Bi — 74
‘ona indar bat egiten ari da autoaren kon- 18
formatu egiten da.
Horrela, bada, indar
putzak; beste batzuek, berriz, higidl
eta beste batzuek, azkenik, deforms
batzuek higiduran jartzen dituzte pausagunean zeuden gs
{uran zeuden gorputzen abiadura aldatzen die
azioa eragiten dute. Beraz, indarrek bi ef,
izan ditzakete gorputzetan: deformazioa edo higidura-egoera aldatzea.
une- edo higidura-egoera aldaraz dezakon
Soe ee ee eee ee edo gorputz horretan deformazioa eragin dezakeen edozein ekintza da.
andiak lortu zituen, fisikaren,
‘matematikaren, optikaren edo
astronomiaren arloetan.
ewtonek heinbat ikerkota [ Rta
Indarra F hizkiz adierazten da, eta, SI sisteman, haren unitatea newtona (N)&
Newton bat da: 1 kg-eko masa duen gorputz bati egin behar zaion indara,
aren abiadura 1 m/s handiagotzeko segundoko.
1N=1kg- 1 m/s?
Sarritan beste unitate bat erabiltzen da: kiloponda (kp).
Kilopond bat Lurrak bere galnazalean dagoen 1 kg-eko masari egiten dot
erakarpen-indarra da, Hori dela-eta, klopondar kilogramo-indarae®
zalo.
Kilopondaren eta newtonaren arteko erlazioa honako hau da: 1 kp = 9,8N.
‘Adierazi 60 kp-eko indar baten balioa, SI sistemako unitatetan.
Bihurketa-faktore bat erabiliko dugu, kilopondak newton bihurtzeko:
98N
Pall WS Do AON
Destsibatu eguneroko bizimoduko hiru egoera
ina doer Se aerogenes zean 2. Adieraziarraian dauden indarrak, SI sistemako uita@
tako bakoitzean? a) 180kp —b) 85 kp
3. Kalkulatu zenbat kil -
lopon ta 20
kilogramo-indar dira? Se
Ez) 7. unttatea
Escaneado con CamScanner1.1. Indar-bektorea Norabidea
‘Aureko unitatean aztertu gerituen desplazamendua, abiadura eta azelerazioa “uss Noonan
bezalaxe, indarra ere bektore bat da. Honako elementu hauek ditu: Foun
Indar erresultantea edo garbia, Fyas gorpul bali eragiten diotenindar |
uatlensstemak gorputz horetan dienefekty berber duen nda da.
ane
Eragiketa hori indarren kon-
posizioa zoin deskonposizioa
egiteko erabiltzen da.
Indar-sistema bat osatzen duten indarretatik abiatuta indar erresultantea kalkula~
tzeko erabiltzen den prozedura indarren konposizioa da.
Kalkulatu indar-sistema hauetako indar erresultantea:
ead ASEM A B
Ry B
Foun =8N
Inder rein Fe
Indarsistema hor norabide eta noranzko bereko biinda-_Indarsistems hori norabide bera eta kontrako noranzkoa
rroantta ago. Inda errulantearen modula kalfus-duten bi indarek osatuta dago, indar errosultantoaren
‘ko dug i osagalen moduluak barta ‘nodulua kallulamiko dug, bt osagaien modulienarteko
enketa eginda:
Foatia * IF) ~ Fil = |6-2|N=4N
ecrenutantenk osagaien noabide bera ota noranzko
bey Citta Indar erresutanteak osagnion norabidea eta modulu han-
dionoto osagaiaren noranskoa at,
+h Indar enemtante:
Founa “F; +F=(3+5)N=8N
Indarren arteko oreka KR
Emeparatu eskuineko irudiari. Haurrek egindako indarren batura orekatuta dago
kulunkak egiten duen indarrarekin, eta, hortaz, erresultantea nulua da.
=e semen ern ram
4. Kalkuiatu F, eta Fe Indarren erresultantea, indar horiek indar paraleloen eta perpen:
hhonela egin badira: a) Norabide eta noranzko berean.