03 Phan Tich Dau Tu Nang Cao - Tam Ly Dau Tu Va Hanh Vi Tai Chinh

Bài 3 – Phân tích và Quản lý đầu tư nâng cao
Tâm lý đầu tư và tài chính hành vi
TS. Đỗ Như Tài

Đại Học Kinh Tế TP.HCM
taidn@ueh.edu.vn
2
Tâm lý đầu tư và tài

chính hành vi
Outline
3
• Tâm lý đầu tư
• Tâm lý nhà đầu tư
• Tâm lý và hành vi người tiêu dùng
• Tài chính hành vi
• Lý thuyết triển vọng: Phân tích quyết định có rủi ro
• Chẩn đoán hành vi và thành kiến trong việc ra quyết định
• Hành vi bầy đàn trong tài chính
4
Tâm lý nhà
đầu tư
5
CNN Business (CNN Money)

Chỉ số Sợ hãi & Tham lam
Cảm xúc nào đang thúc đẩy thị trường bây giờ?
Source: https://money.cnn.com/data/fear-and-greed/
6
Cboe
VIX (Chỉ số biến động)
Một chỉ số về biến động thị trường dự kiến
82.69
9.14
Source:https://www.cboe.com/tradable_products/vix/
7
Min-Yuh Day and Yensen Ni (2023),
Hãy tham lam khi người khác sợ hãi:

Bằng chứng từ việc đánh giá hai thập kỷ về chỉ số
NDX 100 và S&P 500,
International Review of Financial Analysis, 90, 102856.
Source: Min-Yuh Day and Yensen Ni (2023), "Be greedy when others are fearful: Evidence from a two-decade assessment of the NDX 100 and S&P 500 indexes",
International Review of Financial Analysis, Volume 90, November 2023, 102856.
8
Tâm lý và hành vi
người tiêu dùng
9
Cách người tiêu dùng

suy nghĩ, cảm nhận và
hành động
Source: Philip Kotler & Kevin Lane Keller, Marketing Management, 14th ed., Pearson, 2012
10
Tác động của Fintech

đến hành vi người tiêu dùng
Source: http://bitcoinist.com/fintech-impact-consumer-behavior-mobile-payments/
11
Tài chính hành vi

Richard H. Thaler (2016), 12
Hành vi sai trái: Sự hình thành của kinh tế học hành vi,
W. W. Norton & Company
Richard H.
Thaler
Source: https://www.amazon.com/Misbehaving-Behavioral-Economics-Richard-Thaler/dp/039335279X
13
Edwin Burton and Sunit N. Shah (2013)

Tài chính hành vi:
Hiểu các cuộc tranh luận xã hội, nhận thức và kinh tế,
Wiley
Source: https://www.amazon.com/Behavioral-Finance-Understanding-Cognitive-Economic/dp/111830019X
14
Lucy Ackert and Richard Deaves (2009),

Tài chính hành vi: Tâm lý, ra quyết định và thị trường,
South-Western College Pub
Source: https://www.amazon.com/Behavioral-Finance-Psychology-Decision-Making-Markets/dp/0324661177
15
Hersh Shefrin (2007),

Vượt qua lòng tham và nỗi sợ hãi:
Hiểu tài chính hành vi và tâm lý đầu tư,
Oxford University Press
Source: https://www.amazon.com/Beyond-Greed-Fear-Understanding-Association/dp/0195304217
16
Andrei Shleifer (2000),

Thị trường kém hiệu quả: Giới thiệu về Tài chính hành vi,
Oxford University Press
Source: https://www.amazon.com/Inefficient-Markets-Introduction-Behavioral-Clarendon/dp/0198292279
17
H. Kent Baker and Victor Ricciardi (2014)

Hành vi của nhà đầu tư:
Tâm lý lập kế hoạch và đầu tư tài chính,
Wiley
Source: https://www.amazon.com/Investor-Behavior-Psychology-Financial-Investing/dp/1118492986
18
Tiếp thị
“Đáp ứng
nhu cầu
một cách có lợi”
19
Giá trị
tổng của
lợi ích và chi phí
hữu hình và vô hình
20
Giá trị
Total
customer
benefit
Customer
perceived
value
Total
customer
cost
21
Giá trị cảm nhận của khách hàng

Product benefit
Total
Services benefit
customer
Personnel benefit benefit
Image benefit Customer
perceived
Monetary cost value

Total
Time cost
customer
Energy cost cost
Psychological
cost
22
Mô hình hành vi người tiêu dùng
Tâm lý
Mua hàng
Kích thích Kích thích Quyết định
• Motivation Quá trình
tiếp thị khác • Perception mua hàng
• Learning quyết định
• Memory
• Problem
• Products & Recognition
Services • Economic • Product choice
• Information
• Price • Technological • Brand choice
Search
• Distribution • Political • Dealer choice
• Evaluation of
• Communication • Cultural • Purchase amount
Alternatives
s Đặc điểm • Purchase
• Purchase timing
người tiêu dùng • Payment method
decision
• Post-purchase
behavior
• Cultural
• Social
• Personal
23
Xây dựng
giá trị khách hàng,
sự hài lòng và
lòng trung thành
24
Giá trị cảm nhận của khách hàng, sự hài

lòng của khách hàng và lòng trung thành
Hiệu suất cảm

nhận của
khách hàng
Giá trị cảm Sự hài lòng Lòng trung

nhận của của khách thành của
khách hàng hàng khách hàng
Kỳ vọng của
khách hàng
25
Lý thuyết hành
động hợp lý
(TRA)
Source: Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention, and Behavior: An Introduction to Theory
and Research. Reading, MA: Addison-Wesley.
TRA
(1975)
Source: Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention, and Behavior: An Introduction to Theory
and Research. Reading, MA: Addison-Wesley. 26
TRA
(1989)
Davis,F.D.,R.P.Bagozzi and P.R.Warshaw,“User acceptance of computer technology : A comparison of two

theoretical models ”,Management Science,35(8),August 1989,pp.982-1003 27
28
Lý thuyết hành vi
có kế hoạch (TPB)
Source: Ajzen, I., (1985) “From Intentions to Actions: A Theory of Planned Behavior,” in J. Kuhl and J. Beckmann
(Eds.) Action Control: From Cognition to behavior, Springer Verlag, New york, 1985, pp.11-39.
TPB
(1985)
Ajzen, I., (1985) “From Intentions to Actions: A Theory of Planned Behavior,” in J. Kuhl and J. Beckmann (Eds.)
Action Control: From Cognition to behavior, Springer Verlag, New york, 1985, pp.11-39. 29
TPB
(1989)
Ajzen, I., (1989) “Attitude Structure and Behavior,” in A. R. Pratkanis, S. J. Breckler, and A. G. Greenwald(Eds.),
Attitude Structure and Function, Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, NJ, 1989, pp.241-274. 30
TPB
(1991)
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes,
50, 179-211. 31
http://www.people.umass.edu/aizen/index.html 32
33
Mô hình chấp
nhận công nghệ
(TAM)
Source: Davis,F.D.,R.P.Bagozzi and P.R.Warshaw,“User acceptance of computer technology : A
comparison of two theoretical models ”,Management Science,35(8),August 1989,pp.982-1003
TAM
(1989)
Davis,F.D.,R.P.Bagozzi and P.R.Warshaw,“User acceptance of computer technology : A comparison of two

theoretical models ”,Management Science,35(8),August 1989,pp.982-1003 34
TAM2
(2000)
Venkatesh, V., & Davis, F. D. (2000) “A theoretical extension of the technology acceptance model: Four
longitudinal field studies”, Management Science, 46(2), pp. 186-204. 35
36
Tài chính
hành vi
37
Hành vi hợp lý
Hành vi phi lý
38
Cảm xúc
Tình cảm
39
Nghiên cứu tài chính hiện đại

• Tài chính lý thuyết
• nghiên cứu mối quan hệ logic giữa các tài sản.
• Tài chính thực nghiệm
• nghiên cứu dữ liệu để suy ra các mối quan hệ.
• tích hợp tâm lý vào quá trình đầu tư.
Source: Robert A. Strong (2004), Practical Investment Management, South-Western

40
Tâm lý học trong tài chính hành vi

• Niềm tin
• Sở thích
• Lý thuyết triển vọng
• Ác cảm mơ hồ
Source: Barberis, Nicholas, and Richard Thaler. "A survey of behavioral finance." Handbook of the Economics of Finance 1 (2003): 1053-1128.
41
Chủ đề tài chính hành vi

• Xu hướng theo hướng heuristic
• Sự phụ thuộc vào khung
• Thị trường không hiệu quả
Source: Hersh Shefrin (2007), “Beyond Greed and Fear: Understanding Behavioral Finance and the Psychology of Investing”,
Oxford University Press.
42
Hành vi bầy đàn

• Bầy đàn đề cập đến hành vi giống như lemming của các
nhà đầu tư và nhà phân tích nhìn xung quanh, xem
nhau đang làm gì và đi theo hướng đó.
• Có thể không có sự an toàn về số lượng, nhưng có lẽ có
chút thoải mái trong đó.
Source: Robert A. Strong (2004), Practical Investment Management, South-Western v

43
Hành vi bầy đàn trong tài chính

• Gavrilakis, N., & Floros, C. (2023).
ESG performance, herding behavior and stock market returns: evidence from
Europe.
Operational Research, 23(1), 3.
• Youssef, M. (2022).
What drives herding behavior in the cryptocurrency market?
Journal of Behavioral Finance, 23(2), 230-239.
• Manahov, V. (2021).
Cryptocurrency liquidity during extreme price movements: is
there a problem with virtual money?
Quantitative Finance, 21(2), 341-360.
• Hsieh, S. F., Chan, C. Y., & Wang, M. C. (2020).
Retail investor attention and herding behavior.
Journal of Empirical Finance, 59, 109-132.
• Christoffersen, J., & Staehr, S. (2019).
Individual risk tolerance and herding behaviors in financial
forecasts.
European Financial Management, 25(5), 1348-1377.
44
Giả thuyết thị

trường hiệu quả
(EMH)
Source: Hersh Shefrin (2007), “Beyond Greed and Fear: Understanding Behavioral Finance and the Psychology of Investing”,
Oxford University Press.
45
Lý thuyết hữu dụng kỳ

vọng (EUT)
Source: Kahneman, Daniel, and Amos Tversky. "Prospect theory: An analysis of decision under risk."
Econometrica: Journal of the econometric society (1979): 263-291.
46
Lý thuyết triển vọng:

Phân tích quyết định
có rủi ro
47
Prospect Theory
(Kahneman and Tversky, 1979)
48
Ra quyết định
trong điều kiện
rủi ro
49
Bạn thích điều nào sau đây?
• A:
• 50% chance to win 1,000,
• 50% chance to win nothing;
• B:
• 450 for sure.
50
Decision
51
Decision
52
Decision
53
Decision
54
Expected Utility
55
Decision
56
Decision
57
Decision
58
Decision
59
Decision
60
Decision
61
Ưu tiên giữa triển vọng tích cực và tiêu cực
62
Sự chắc chắn,
xác suất và khả
năng
63
Lý thuyết triển vọng

Hàm giá trị
64

Hàm trọng số
65
Bài 4 dưới dạng cây quyết định (công thức chuẩn)
66
Bài 10 dưới dạng cây quyết định (công thức tuần tự)
67
Decision
68
Decision
69
Decision
70

• Mọi người đánh giá thấp những kết quả chỉ có thể xảy ra so với những kết
quả đạt được một cách chắc chắn.
• Xu hướng này, được gọi là hiệu ứng chắc chắn, góp phần tạo ra ác cảm rủi ro trong
những lựa chọn liên quan đến lợi nhuận chắc chắn và tìm kiếm rủi ro trong những
lựa chọn liên quan đến tổn thất chắc chắn.
71

• Mọi người thường loại bỏ các thành phần được chia sẻ bởi tất cả các khách
hàng tiềm năng đang được xem xét.
• Xu hướng này, được gọi là hiệu ứng cô lập, dẫn đến những ưu tiên không nhất quán
khi cùng một lựa chọn được trình bày dưới những hình thức khác nhau.
72

• Mọi người thường loại bỏ các thành phần được chia sẻ bởi tất cả các khách
hàng tiềm năng đang được xem xét.
• Xu hướng này, được gọi là hiệu ứng cô lập, dẫn đến những ưu tiên không nhất quán
khi cùng một lựa chọn được trình bày dưới những hình thức khác nhau.
73

• Giá trị được gán cho lãi và lỗ hơn là tài sản cuối cùng và
trong đó xác suất được thay thế bằng trọng số quyết
định.
• Hàm giá trị thường lõm đối với lợi nhuận, thường lồi
đối với tổn thất và thường dốc hơn đối với tổn thất so
với lợi nhuận.
74

• Trọng số quyết định thường thấp hơn xác suất tương
ứng, ngoại trừ trong phạm vi xác suất thấp.
• Việc đặt trọng số cao vào xác suất thấp có thể góp phần
tạo nên sự hấp dẫn của cả bảo hiểm và cờ bạc.
75
Chẩn đoán hành vi và

thành kiến trong việc
ra quyết định
76
Bất thường về hành vi tài chính

• Người đàn ông lý trí
• Sự lựa chọn của người tiêu dùng một cách chắc chắn
• Sự lựa chọn của người tiêu dùng với sự không chắc
chắn
• Nghịch lý Allais
Source: Edwin Burton and Sunit N. Shah (2013), “Behavioral Finance: Understanding the Social, Cognitive, and Economic Debates”, Wiley.
77

• Điểm tham chiếu
• Đường cong chữ S
• Ác cảm mất mát
78
Bất thường về hành vi tài chính

• Xu hướng nhận thức
• Hiệu ứng quán tính
• Nhân Quả và Thống Kê
• Ảo tưởng
79
Xu hướng nhận thức

• Độ nổi bậtđóng
• Đóng khung
• Neo
• Xu hướng chi phí chìm
80
Hiệu ứng quán tính

• Hiệu quả các khoản hiến tặng
• Hiệu ứng hiện trạng
• Hiệu ứng bố cục
81
Nhân Quả và Thống Kê

• Tính đại diện
• Ngụy biện liên từ
• Đọc vào tính ngẫu nhiên
• Độ lệch mẫu nhỏ
• Bỏ qua xác suất
82
Ảo tưởng
• Ảo tưởng về tài năng
• Ảo tưởng về kỹ năng
• Ảo tưởng về sự vượt trội
• Ảo tưởng về tính xác thực
Tài chính hành vi:
83
Hai nền tảng chính

• tạo ra sự xáo trộn đối với giá cả hiệu quả.
• Kinh doanh chênh lệch giá có giới hạn
• kinh doanh chênh lệch giá không bao giờ không có rủi ro, do đó
nó không chống lại những xáo trộn phi lý.
• Giá có thể không phản ứng với thông tin ở mức “đúng”.
• Giá có thể phản ứng với sự thiếu thông tin.
• Thị trường có thể vẫn hiệu quả.
84
Trọng tài
Source: http://www.beliefnet.com/columnists/moviemom/2012/09/interview-nicholas-jarecki-of-arbitrage.html
85
Trọng tài
Gain $20 $120
$100
Sell High in Market B
Buy Low in Market A

86
Heuristics
• Quá tự tin
• mọi người đánh giá quá cao độ tin cậy của kiến thức của họ.
• Giao dịch quá mức
• Hiệu ứng nhà kín
87
Heuristics
• Hối hận ác cảm
• Dự đoán về một sự hối tiếc trong tương lai có thể ảnh hưởng đến quyết định hiện tại.
• Hiệu ứng bố cục
• Bán người thắng, giữ người thua.
• Neo và điều chỉnh: có thể tạo ra phản ứng dưới mức.
88
Thời trang và mốt nhất thời

• Mọi người bị ảnh hưởng bởi nhau. Có một áp lực xã hội để tuân thủ.
• Hành vi bầy đàn: “an toàn theo số lượng”.
• Thác thông tin
• Phản hồi tích cực
• Ví dụ: nhu cầu IPO internet quá cao. Lợi nhuận ngày khai trương cực cao.
89
Ảnh hưởng xã hội

• Chuẩn mực xã hội
• Những ý kiến, quy tắc và thủ tục không chính thức của một nhóm.
• Cầu tàu và các nhóm xã hội của bạn ảnh hưởng đến việc tham gia đầu tư của bạn
• Hành vi bầy đàn
• Sự di chuyển vào hoặc ra khỏi một cổ phiếu hoặc ngành của các công ty bởi một
nhóm lớn các nhà đầu tư.
90
Tâm lý niềm tin

Xu hướng xác nhận
Source: https://www.interaction-design.org/literature/article/confirmation-bias-it-s-not-what-we-think-we-know-that-counts
91
Xu hướng xác nhận
The Your
Facts Beliefs
Overvalued
92
Tính đại diện heuristic
A A&B B
P (A & B) < P (A) or P (B)

93
Mô hình tâm lý kinh tế của Katona
Personal
Economic Economic
Characteristic
Conditions Behavior
s
(E) (P) (B)
Source: Van Raaij, W. Fred. "Economic psychology." Journal of Economic Psychology 1, no. 1 (1981): 1-24.
Tóm tắt
94
• Tâm lý đầu tư
• Tâm lý và hành vi người tiêu dùng
• Lý thuyết triển vọng: Phân tích quyết định có rủi ro
• Chẩn đoán hành vi và thành kiến trong việc ra quyết định
• Hành vi bầy đàn trong tài chính
95
References
• Yves Hilpisch (2020), Artificial Intelligence in Finance: A Python-Based Guide, O’Reilly Media.
• Aurélien Géron (2019), Hands-On Machine Learning with Scikit-Learn, Keras, and TensorFlow: Concepts, Tools, and Techniques to Build Intelligent Systems, 2nd Edition, O’Reilly
Media.
• Yves Hilpisch (2018), Python for Finance: Mastering Data-Driven Finance, 2nd Edition, O'Reilly Media.
• Paolo Sironi (2016), “FinTech Innovation: From Robo-Advisors to Goal Based Investing and Gamification”, Wiley.
• Chris Kelliher (2022), Quantitative Finance With Python: A Practical Guide to Investment Management, Trading, and Financial Engineering, Chapman and Hall/CRC.
• Susanne Chishti and Janos Barberis (2016), “The FINTECH Book: The Financial Technology Handbook for Investors, Entrepreneurs and Visionaries”, Wiley.
• Richard H. Thaler (2016), Misbehaving: The Making of Behavioral Economics, W. W. Norton & Company
• Lucy Ackert and Richard Deaves (2009), “Behavioral Finance: Psychology, Decision-Making, and Markets”, South-Western College Pub.
• Hersh Shefrin (2007), “Beyond Greed and Fear: Understanding Behavioral Finance and the Psychology of Investing”, Oxford University Press.
• Edwin Burton and Sunit N. Shah (2013), “Behavioral Finance: Understanding the Social, Cognitive, and Economic Debates”, Wiley.
• Daniel Kahneman and Amos Tversky (1979), "Prospect theory: An analysis of decision under risk." Econometrica: Journal of the econometric society (1979): 263-291.
• Day, M. Y., & Ni, Y. (2023). Be greedy when others are fearful: Evidence from a two-decade assessment of the NDX 100 and S&P 500 indexes. International Review of Financial
Analysis, 90, 102856.
• Manahov, V. (2021). Cryptocurrency liquidity during extreme price movements: is there a problem with virtual money? Quantitative Finance, 21(2), 341-360.
• Gavrilakis, N., & Floros, C. (2023). ESG performance, herding behavior and stock market returns: evidence from Europe. Operational Research, 23(1), 3.
• Hsieh, S. F., Chan, C. Y., & Wang, M. C. (2020). Retail investor attention and herding behavior. Journal of Empirical Finance, 59, 109-132.
• Christoffersen, J., & Staehr, S. (2019). Individual risk tolerance and herding behaviors in financial forecasts. European Financial Management, 25(5), 1348-1377.
• Frijns, B., & Huynh, T. D. (2018). Herding in analysts' recommendations: The role of media. Journal of Banking & Finance, 91, 1-18.
96
CÁM ƠN ĐÃ LẮNG
NGHE!

03 Phan Tich Dau Tu Nang Cao - Tam Ly Dau Tu Va Hanh Vi Tai Chinh

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

03 Phan Tich Dau Tu Nang Cao - Tam Ly Dau Tu Va Hanh Vi Tai Chinh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bài 3 – Phân tích và Quản lý đầu tư nâng cao

Tâm lý đầu tư và tài chính hành vi

TS. Đỗ Như Tài

Tâm lý đầu tư và tài

CNN Business (CNN Money)

Min-Yuh Day and Yensen Ni (2023),

Hãy tham lam khi người khác sợ hãi:

Cách người tiêu dùng

Tác động của Fintech

Tài chính hành vi

Edwin Burton and Sunit N. Shah (2013)

Lucy Ackert and Richard Deaves (2009),

Hersh Shefrin (2007),

Andrei Shleifer (2000),

H. Kent Baker and Victor Ricciardi (2014)

Giá trị cảm nhận của khách hàng

Monetary cost value

Mô hình hành vi người tiêu dùng

Giá trị cảm nhận của khách hàng, sự hài

Hiệu suất cảm

Giá trị cảm Sự hài lòng Lòng trung

Davis,F.D.,R.P.Bagozzi and P.R.Warshaw,“User acceptance of computer technology : A comparison of two

Davis,F.D.,R.P.Bagozzi and P.R.Warshaw,“User acceptance of computer technology : A comparison of two

Nghiên cứu tài chính hiện đại

Source: Robert A. Strong (2004), Practical Investment Management, South-Western

Tâm lý học trong tài chính hành vi

Chủ đề tài chính hành vi

Hành vi bầy đàn

Source: Robert A. Strong (2004), Practical Investment Management, South-Western v

Hành vi bầy đàn trong tài chính

Giả thuyết thị

Lý thuyết hữu dụng kỳ

Lý thuyết triển vọng:

Bạn thích điều nào sau đây?

• 50% chance to win nothing;

Ưu tiên giữa triển vọng tích cực và tiêu cực

Lý thuyết triển vọng

Lý thuyết triển vọng

Bài 4 dưới dạng cây quyết định (công thức chuẩn)

Lý thuyết triển vọng

Lý thuyết triển vọng

Lý thuyết triển vọng

Lý thuyết triển vọng

Lý thuyết triển vọng

Chẩn đoán hành vi và

Bất thường về hành vi tài chính

Lý thuyết triển vọng

Bất thường về hành vi tài chính

Xu hướng nhận thức

Hiệu ứng quán tính

Nhân Quả và Thống Kê

Hai nền tảng chính

Gain $20 $120

Buy Low in Market A

Thời trang và mốt nhất thời

Ảnh hưởng xã hội

Tâm lý niềm tin

Xu hướng xác nhận

Tính đại diện heuristic

P (A & B) < P (A) or P (B)

Mô hình tâm lý kinh tế của Katona

You might also like