SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim Bilişim Sistemleri

6.Cilt, l .Say1 (Mart 2002) Ö.Uygun

• •• • • • • • •

BELEDIYELERDE YONETIM BILIŞIM SISTEMLERI

ÖzerUYGUN

Özet - Bu çalışmanın asıl amacı, yönetim bilişim

ı. GİRİŞ
sistemlerinin belediyelere uygulanntasını ele almaktır.
Bunu yaparken önce yönetim bilişim sistemleri (YBS) Günümüz global iş ortaınında şirketlerin rekabet
hakkında bilgi verilmiştir. YBS'nin tanımı, gelişimi, edebilmesi için bilginin etkin kullanılması kaçımln1azdır.
gerekliliği, organizasyondaki yeri ve önemi Bilginin etkin kullanımı en özet şekliyle, doğru bilginin,
anlatılmıştır. Ardından belediyelerin öğeleri ve doğru zamanda, doğru kişiye ulaştırılmasıdu. Bunun
görevleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Daha sağlanması kolay bir iş değildir ve uygun araçların belirli
sonra da YBS'nin belediyelere uygulanması bir sistem içerinde bir araya getirilmesini gerektirir. Bu
açıklanmıştır. Bu amaçla Tuzla Belediyesi incelenmiş, araçlardan birinin bilgisayar olması kaçınılmazdır. Genel
sistem geliştirme süreci örneklerle gösterilmiştir. ifadeyle bu sistemlere bilişim sistemleri (information
Bilişim sistemlerinin organizasyonu yeniden systems) denir.
yapılandırabileceği görülmüştür. YBS'nin modeli
Tipik bir yönetici zamanının %80 'ini bilgiyi işleme ve
kurulmuş ve operasyon seviyesi sistemlerle ilişkisi
iletme ile harcar. Amerika Birleşik Devletleri 'nde iş
gösterilmiştir. Yönetim bilişim sistemlerinin
gücünün %50'si genel olarak bilgi işlemeyle alakah
belediyelerde de niçin gerekli ve faydalı olduğu
işlerde istihdam edilmiştir[4]. Bu ihtiyacı karşılamak
belirtilmiştir.
üzere yöneticilerin planlama, kontrol ve karar veııne
Anahtar kelimeler -yönetim bilişim sistemleri, süreçlerinde yardımcı olan bilgisayar destekli bilgi
belediye, bilişim, sistem geliştirme sistemleri de zamanla gelişmiştir.

Abstract -The main aim of this study is to examine Bilgisayarın bilgi işlemede ilk kullanımı, 1954 'te
ho'' to implement management information systems muhasebe için programlanmış bir bilgisayar ile başlar[4].
in municipalities. To do this, fırst, we have given some
Yönetim Bilişim Sistemi (YBS) kavramımn kullamlmaya
information about management information systems
başlanmasının ilk yıllarında, tüm işletme bilgisayar
(MIS). The definition, development, necessity of MIS,
sistemlerini - veri işleme, karar destek sistemleri, ofis
and its role and importance for organizations have
otomasyonu - içerdiğini düşünenler çıkmıştı. Ancak
been explained. Then, we have dealt with
zamanla, YBS 'nin başlı başına "organizasyonel bilişim
municipalities explaining their elements and duties.
sistemi'' olduğunu düşüncesi ağırlık kazanmaya başladı.
Finally, implementation of MIS in municipalities is
Buna göre YBS, karar destek sistemleri ve uzman
described. For the study, Tuzla M unicipality is
sistemler gibi, tekil sistemlerin bir araya getirilişi değil
exercised and system development process is shown
kendisi başlı başına bir tekil sistemdir(8].
with examples. We have seen that information
technology could reorganize the organizations. The YBS, bilgi-yönelinıli (information-oriented) sistemlerden
architecture of MIS is built and its relationship with biridir. Diğerleri karar destek sistemleri, ofis otomasyonu,
transaction processing systems has been shown. Why uzman sistemler ve benzerleridir. Bunlarla birlikte veri
management information systems are required and işleme sistemleri bilgisayar-destekli bilişitn sistem ini
useful for nıunicipalities has been clarifıed. oluş turur.

Key words - rnanagement information systems, Bilgisayar destekli bilişim sistemi üzerinden
:nunicipality, information, system development organizasyonun gerçekleştirdiği kontrole bilgi/bilişim
yönetimi denir. Bu ifade bilginin bir kaynak olduğunu ve
yönetilmesi gerektiğini vurgular.

). Uygun, Marmara Üniversitesi Arşivcilik Bölümü Öğretim Görevlisi

119
SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim Bilişim Sist
6.Cilt, l .Say1 (Mart 2002) ö.ı

II. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ ve yeni ürün ve hizmetler oluşturmada ih

duyacaklan bilgi üç faaliyet ile ortaya çıkar.
II.l Yönetim B il işim Sistemlerinin Tanımı faaliyetler girdi, işlem ve çıktı faaliyetleridir. G
organizasyon içerisinden veya organizasyonun
çıktığı
Yönetim Bilişim Sistemleri kavramının ortaya
ar çevresinden ham bilgiyi alır. İşlem, bu ham bilgiyi
1960'lı yıllardan itibaren, YBS hakkında çeşitli tarnınl
i anlamlı bir şekle sokar. Çıktı ise işlenmiş bil
yapılmıştır. YB S'ni n tanımı hakkında göıiiş birliğ
insanlara veya bu bilginin kullanılacağı faaliye
yoktur. Bazı yazarlar bilgi işleme sistemi, bilgi ve karar
ulaştırır. Bilişim sistemleri aynı zamanda geribesleı:
sistemi, organizasyonel bilgi sistemi ya da basitçe bilişim
de ihtiyaç duyar. Geribesleme, organizasyonun b'
sistemi gibi alternatif kavraınlar kullanırlar. Bu
üyelerine, girdi aşamasını inceleyebilmelerine
kavramlarımn hep si de, bir organizasyonun
düzeltmelerine yardımcı olacak çıktı üretir.
operasyonlarım, yön etimini ve karar veııne işlevlerini
destekleyen bilgisayar destekli bilgi işleme sistemini
kasteder[ 4]. ÇEVRE
Müşteriler Tedarikçi1
Bilişim teknolojisi, bilginin elektronik olarak �---ORGANiZASYON -----­

işlenmesinde, depolanmasında ve iletilmesinde kullamlan BİLİŞİM SİSTEMİ

her türlü teknolojiyi kapsar. B u amaçla kullanılan fıziksel Işlem
teçhizat, bilgisayarlan, iletişim araçlarını.. bilgisayar Girdi Çıktı
Sınıflandır,
ağlarını, faks makinelerini ve hatta cep bilgisayarlarını düzenle, hesapla
ı
içerir. Bilişim sistemleri, bilgiyi işleyen ve/veya ileten G.eribesleme J
ı
� ___________ _________

standart prosedürleri çalıştırır. Bilgi ise, bir durum ya da

Danışman Ortaklar Rakipler
olay hakkındaki belirsizliği azaltan herhangi bir şey
olarak tanımlanabilir. Bilgiyi daha farklı ifade etmek
gerekirse, muhatabına anlamlı gelecek ve mevcut veya
Şekil II. 1 Bilişim sisteminin fonksiyonlan
muhtemel bir karar vermede bir değere sahip olacak
şekilde işlenmiş veri olarak tanımlamak mürnkündür[5].
11.2 Bilişim Sistemlerinin Gerekliliği
V eri, organizasyon içerisinde veya fiziksel çevrede
meydana gelen olayları temsil eden, insanların 1980'lere kadar bilişim sistemlerinden çok fazla

anlayabileceği ve kullanabileceği bir biçime sokulmadan edilmezdi. Bilişim sistemleriyle ilgili yazılanlar çok f
önceki ham gerçeklerdir. Veri, fırma içi operasyonlardan değildi. Yöneticiler, kendi organizasyonlannda bilg
da kaynaklanabilir, tedarikçiler ve müşteriler gibi dış nasıl toplandığı, işlendiği ve dağıtıldığı hakkınc
varlıklardan da kaynaklanabilir. Veri ayrıca, dış veri bilgiye ihtiyaç duymazlardı. Bu sebeple bilişim sistem
tabanlarından ve servislerden de gelebilir. Çünkü fırma, ilgili teknoloji k:ullamrru alt seviyelerdeydi. Bilg
pazarla ilgili ve rekabetsel değere sahip önemli miktarda kendisi, fıınıa için önemli bir değer olarak düşünülme
bilgi satın alır. Yönetim sürecinin, sadece yüz yüze gerçekleştir
kişisel bir beceri olduğu zannedilirdi. Farklı uzak yeri
Bilişim sistemi teknik olarak, bir organizasyonda Icarar
global koordinasyon ihtiyacı önceleri pek yoktu. An
vermeyi, koordinasyonu ve kontrolü desteklemek için günümüz yöneticileri, kendi organizasyonlannda bilg
bilgiyi toplayan (veya geri çağıran), işleyen, depolayan nasıl üretildiği ve yönetildiğini düşünmekten kendile
ve dağıtan bir dizi birbiriyle karşılıklı-ilişkili bileşenler alıkoyamazlar[7].
olarak tanımlanabilir[?]. Karar veııneye, koordinasyona
ve kontrole destek olmasının yanı sıra bilişim sistemleri, Bilişim sistemleri halen gelişmekte, evrin
yönetici ve işçilere, problemleri analiz etmede, katınaşık sürdürmektedir. Bilişim sistemleri geJiştikçe yöne
konuları tasavvur etmede ve yeni ürünler üretmede anlayışı da evrim geçirınektedir. Günüınüz yöneticis:
yardımcı olur. Biliş im sistemleri, organizasyon içindeki rekabetçi kalabilmesi için bir çok yeteneği olmalı
ve çevresindeki önemli kişiler, yerler ve şeyler hakkında Bunlardan biri de bilişim teknolojisini anlamak
da bilgi içerebilirler. yönetebilmektir.

�
IBM'd n Joel D. Aron 1969'da YBS'ni "yöneticiye karar Bilişim sistemlerinin bazı katkılarını şu şelci
v�ııne �� de yardımcı olacak bilgileri sağlayan bir bilişim sıralayabiliriz:
sıstemı olarak tanımlamıştır. Günümü z şartlarına ve yeni • Organizasyonların tasarianınasında yeni yöntemler
YBS tammlanna göre, YBS kavramımn ortaya atılışının sunar (T-Foım organizasyon).
ilk yıllannda yapılan b u tanım artık oldukça basit • Elektronik olarak firmalara bağlantı kuran müşteri v:
kalmaktadır. Günümüzde YBS 'ne yüklenen anlam çok tedarikçilerle yeni ilişkiler sağlar.
daha kapsamlıdır. • Tam zamanında üretim sağlamak için elektronik ven
transferi sayesinde üretim ve hizmet endüstrisinde Çt
Bir bilişim sisteminde, organizasyonların karar veıınede,
önemli etkinlik sağlar.
operasyonları kontrol etmede, problemleri analiz etmede

120
 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
eı:ı� Belediyelerde Yönetim Bilişim Sistemleri
j�� 6.Cilt, ı .Sayı (Mart 2002) Ö.Uygun

ti}C • Örneğin hava yolları ve güvenlik endüstrilerinde, ürün ya da servisleri tasarlarlar. Veri kullanarak çalışan
E rekabetin temellerini ve endüstri yapısını değiştirir. sekreter, memur gibi çalışanlar ise şirketin kağıt
ira • Bilgi kullanan işçilerin üretkenliğine ve esnekliğine üzerindeki işlerini yürütürler. Üretim veya hizmet işçileri
Q katkıda bulunur. - operatörler, montajcılar, paketçiler gibi - ise şirketin
daL • Yöneticile re, yüz yüze iletişim ve denetim yerine ürün veya hizmetlerini üretir ler.
gı; •
elektronik alternatifler sunar. Şirketlerin farklı kültürleri, işi yapma tarzlan, değerleri
tleı.
ıe,, III. BİLİŞİM SİSTEMLERİ, olabilir. Bunlar genellikle tüm çalışanlar tarafından
;li� ORGANiZASYONLAR VE YÖNETİM öğrenilir ve uygulanır. Bunlar da şirketin bilişim
sistemine dahil edilebilir.
,,1 •

III.1 Işletme Açısından Bilişim Sistemleri
İşletme ve yönetim açısından bilişim sistemleri, sadece
- girdi-işlem-çıktı makineleri değildir. İşletme açısından bir
er bilişim sistemi, bilişim teknolojilerine dayalı, çevre
... tarafindan ortaya çıkan bir tehdide karşı organizasyonel
Bir organizasyonda farklı seviye ve uzmanlıklar, farklı
ilgi alanları ve görüş açıları meydana getirir. Bu görüşler
genellikle çatışır. Çatışmalar, organizasyon politikalannın
temelidir. Bilişim sistemleri, organizasyonun doğal
parçaları olan farklı görüş açılarının, çatışmalann,
uzlaşma ve anlaşmaların üstesinden gelir.

111.1.2 Teknoloji
...

Bilişim sistemleri teknolojisi, yöneticilerin değişimi

-
Organ1 zasyon Teknoloji yakalayabilmeleri için varolan araçlardan biridir. Bilişim
teknolojisi organizasyonu birarada tutar. Bilgisayar
Bilişim terrıelli bilişim teknolojileri bilgisayar donammı, yazılımı,
Sistemleri depolama ve iletişim teknolojilerini kullanır.
Bilgisayar donanzmz, bilişim sistemlerindeki girdi, işlem
ve çıktı faaliyetlerinde kullanılan fiziksel teçhizattır.
Bilgisayar işlemcisi, çeşitli girdi, çıktı ve depolama
Yönetim
�( gereçleri ve tüm bunlar arasındaki bağlantıyı sağlayacak
ll fiziksel araçlardan oluşur. Bilgisayar yazılunı, bilişim
.� sistemindeki donanım bileşenlerinin kontrol ve
b ve yönetsel çözümdür.
Bilişim sistemleri, işletme koordinasyonunu sağlayan önceden-programlanmış
ı�. çevresinde oluşan problem ve tehditlere önemli detaylı talimatlardır. Depolama teknolojisi, hem fiziksel
rr org ani zas yonel çözümler sağlar. Bir yönetici bilişim depolama aracını, hem de bu fiziksel araç üzerinde bilgi
ı� sistemlerin i anlayabiln1ek için, sistemlerin organizasyon, organizasyonunu yönetecek yazılımı içerir. iletişim
k yönetim� ve bilişim teknolojileri boyutlarını ve bunların teknolojileri, fiziksel araçlardan ve yazılımlardan oluşur.
�:organizasyon problemlerine çözüm üretebilme gücünü Çeşitli donanııru birbirine bağlar ve veriyi bir
:: anlamalı dır[ 1] [7]. donanımdan diğerine iletir.

...

. Şekil HI. 1 Bilişim sistemlerinin öğeleri lll.1.3 Yönetim

lll.l.l Organizasyon
:Bilişim sistemi tasariayıp etkili bir şekilde kullanabilmek
.için, öncelikle organizasyonların çevresini, yapısını,
ı fonksiyonlarını ve politikalarını anlamamız gerektiği gibi,
aynı şekilde, yönetim ve yönetim karar verıne rolünü
anlamalı yız. Ardından, çözümler üretebilmek için çağdaş
bilişim teknolojilerince sağlanan imkan ve fırsatlar
araştırılınalı dır.
Bilişim sistemleri organizasyonlann bir parçasıdır. Ancak
bazı şirketler için bu sistem olmadan işletme de olmaz[7].
Bir organizasyonun anahtar öğeleri çalışanları, yapısı,
operasyon prosedürleri, politikalan ve kültürüdür.
Organizasyonlar farklı yeteneklerde çalışanlara gerek
duyar Yöneticilerden başka bilgi kullanarak çalışan
.
mühendisler, mimarlar ve bilim adamları vardır. Bunlar
Bilişim sistemleri teknolojileri yöneticilerin beklenti,
hayal ve realitelerine duyarlı olmalıdır. Yönetimin önemli
bir parçası, yeni bilgi ve bilişim sistemlerini kullanarak iş
üretmektir. Bilişim teknolojisi, organizasyonun yeniden
oluştuıulmasında önemli bir rol oynayabilir.
Organizasyonun farklı seviyelerinde yönetsel roller ve
kararlar çeşitlilik gösterir. Üst seviye yöneticileri,
üretilecek ürün ve servislerle alakah uzun-dönemli
stratejik kararlar alırlar. Orta seviye yöneticileri, üst
seviye yöneticilerinin program ve planlanın yürütürler.
Operasyonel yöneticiler ise f11ınanın günlük faaliyetlerini
izlemekle sorumludurlar. Her yönetim seviyesinin ihtiyaç
duyduğu bilgi ve bilişim sistemleri gereksinimleri
farklıdır.
Bilişim teknolojileri, bilgisayarların geleneksel
kapasitelerini de geliştirir. Günümüzde bilgisayarlar, veri

121
SAU Fen Bilimieti Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim Bil işim S�steır
6.Ci1t, 1 . Sayı (Mart 2002) Ot\·. !

depolama ve hesaplama/işleme fonksiyonlarının yam sıra Seçilmiş üyeler 2 kişiden az ve daire müdürleri sa)'lsır.
iletişimde de kullanılır. Birçok bilgisayar çeşitli iletişim yansından fazla olamazlar. 1580 sayılı kanununa gö
hatlan kullamlarak birbirlerine bağlanmıştır ve bir ağ yazı işleri müdürü, sağlık işleri i�lı müdürü, fen
oluştunnuştur. Ağlar vasıtasıyla birçok kişi veya müdürü, hukuk işleri müdürü ve teftiş kurulu miid�
organizasyon birbirleriyle bağlantı kurarlar. Bu encümenin doğal üyesidirler. Büyük şehir belediyelerin(
bağlantılar bizim iş yapmada düşünce tarzırnızı 3030 sayılı kanunun 1 3. maddesine göre seçilmiş üı
değiştirmektedir. Bilgisayar ağları sayesinde elektronik bulunmaz. Encünıene belediye başkanı başkanlık ede
iletişim hatları, fuınalar arasındaki sınırları da ortadan Başkan bu yetkisini bir başkasına devredebilir.
kaldırma ktadır. Firmalar tedarikçilerİnİn ve müşterilerinin
kendi sistemlerine direkt bağlantı kurmalarını daha fazla IV.2.3 Belediye Başkanı
istemektedir. Şayet bilgisayariann birinci çağı Belediyenin yürütme organı olan belediye başkar
hesaplamalişleme ( computation) ile ilgili ise, ikinci çağı doğrudan halk tarafından seçilir. istisnai hallere
iletişinıle alakalıdır. Bakanlar Kurulu'nun uygun gördüğü yerlerde beledi�
başkanlarının atama ile görevlendirilmesi de mümkÜlldfu
IV. BELEDiYE ORGANİZASYONU VE Başkanın görev, yetki ve soruml ulukları 15 80 sa�]
YON E TIMI
•• • •

Belediye kanunu ve diğer muhtelif kanuniard

sayılmıştır.
IV.l Tanımlar
Belediye başkanı belediyeyi temsil eder ve belediyem
Anayasarnızın "Mahalli İdareler" başlıklı 127.
yürütme orgam olarak görev yapar. Beş yıl süreyle ha�
maddesinde "Mahalli idareler; il belediye veya köy
tarafından seçilir. Belediye meclisi ve encümeninr
halkımn mahalli müşterek ihtiyaçlanru karşılamak üzere
başkanıdır. Yasaların verdiği görevleri yaparken mec
kuruluş esaslan kanunla belirtilen ve karar organlan gene
ve encümenin kararlarının yürütülmesi görevlerini yeri�
kanunda gösterilen seçmenler tarafından seçilerek
getirir. Belediye adına sözleşmeler yapar. Gelir '
oluşturulan kamu tüzel kişileridir" ifadesi yer alır.
giderleri denetlemek, idare amiri olarak sarf evrakların
1580 sayılı Belediye Kanununun 1. maddesinde ise; imza etmek gibi görevleri ifa eder. Belediyenin amr
"Belediye, beldenin ve belde sakinlerinin mahalli olarak çalışan belediye başkanı merkezi hükümet adın
mahiyette müşterek ve medeni ihtiyaçlarını tanzim ve valinin denetimine tabidir.
tesviye ile mükellef bir hükmi şahsiyettir"
denilmektedir[2]. IV.3 Belediyelerin Görevleri
Etkin bir kent yönetiminin üç temel hedefi olmalıdır[4]:
IV.2 Belediyelerin Organları
• Kentsel büyürneyi yönetmek, yönlendiıınek ve
Bir yerel yönetim birimi olan belediyelerin üç temel
denetlemek,
organı bulunmaktadır. Bunlar; Belediye Meclisi, Belediye
• Kentsel altyapıların tamamlanmasını) bakım ve
Encümeni ve Belediye Başkamdır.
işletilmesini sağlamak,
• Kentsel hizmet sistemlerini sağlıklı ve tutarlı bir
IV.2.1 Belediye Meclisi
biçimde yönetmek.
Belediye meclisi belediyenin en büyük karar orgamdır.
Genel karar organı olup yürürlükteki 2972 sayılı kanuna Bir belediyenin görev ve fonksiyonlarını bu ana madde!t
ve diğer seçim mevzuatına göre halk tarafından seçilir. altında toparlamak mümkündür. Bu görev ı

Milletvekili seçimlerinde olduğu gibi belediye meclisi fonksiyonları, alt yapı hizmetleri, sağlık hizmetleri, im
5 yılda bir yapılır. Üye sayısı belediyenin
seçimleri de görevleri, kültür ve beden eğitim i görevleri, sos)'
büyüklüğüne göre en az 9, en fazla 55 kişidir. Büyük yardım hizmetleri, zabıta hizmetleri, itfaiye hizmetler.
şehir belediyelerinde belediye meclisi üyeleri ilçe iktisadi hayatı düzenleme görevl eri ve bazı tictı
sayısına göre belirlenir. Meclise belediye başkam faaliyetleri yapma görevleri olarak da sıralam
başkanlık yapar. Belediye meclisinin görev ve yetkileri mümkündür. Belediyelerin görev sahas ı 1580 sayılı ya�
1580 sayılı Belediye Kanununun 70. maddesinde ayrıntılı ile belirtilmiş olmakla beraber, birçok kanun, tüzük '
şekilde sayılmıştır. Bunun dışında çeşitli kanunlarla yönetmeliklerle de belediyelere yeni görev)t
belediye meclisine görevleri verilmiştir. yüklenmiştir. Belediyelere verilmiş zorunlu görevleri
dışında, isterlerse, halka kolaylık sağlayabilecek sosy1
IV.2.2 Belediye Encümeni tüm faaliyetleri yapabilecekleri de belirtilmiştir.

Belediye encümeni, belediyenin karar ve yürütme

yetkilerine sahip bir organı olup seçilnriş ve atanmış
kişilerden oluşmaktadır. Encümende belediyenin daire
müdürleri ve meclis üyeleri görev yaparlar. Daire
müdürleri atanmış, meclis üyeleri seçilmiş kişilerdir.

122
SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim BiJişim Sistemleri
6.Cilt, l.Sayı (Mart 2002) Ö.Uygun

V. BELEDiYELERDE YÖNETİM BİLİŞİM V.2 Yönetim Bilişim Sisteminin Belediyeye

SİSTEMLERİ Uygulanması
B u çalışmayı yaparken, ağırlıklı olarak Tuzla Belediyesi
V.l Belediyelerde Yönetim Bilişim Sistemlerinin ?lmak üzere, Adapazarı Büyükşehir Belediyesi ve
Gerekliliği Istanbul Büyükşehir Belediyesi de kısmen incelenmiştir.
Bilişim sistemlerini ele alan kaynaklarda genellikle ticari
B ilişim sistemlerinin sosyoteknik bir araç olduğu
şirketler dikkate alinarak konu işlenir. Yönetim bilişim
unutulmamalıdır. Hangi organizasyona uygulanırsa
sistemleri sadece kar amacı olan işletmeler için gerekli
uygulansın, hem teknik hem de sosyal öğeler bir arada
değildir. Zaten yönetim bilişim sistemlerinin tanım ve
düşünülmeli ve düzenlenmelidir. Yeni bir bilişim
amaçlanndan da böyle bir sonuç çıkmaz. Şayet bilişim
sisteminin uygulamaya konması, yeni yazılım ve
sistemleri kar an1açlı işletmeler için en çok gerekli gibi
düşünülürse, belediyeleri de hizmet üreten bir işletme
�onamm gereksinimlerinden daha fazlasını gerektirir.
Işlerin yapılma tarzında, kabiliyetlerde, yönetirnde ve
gibi düşünmek de mümkündü:;:. Belediyeler, belediye
organizasyonda değişiklikler gerektirir . Sosyoteknik
sınırları içerisinde yaşayan insanlara hizmetler sunar.
düşüneeye göre yeni bir teknoloji, onunla çalışacak
Ancak bunları yaparken, hizmetini pazarlayan ticari
kişiler göz ardı edilerek uygulanamaz[7].
işletmeler gibi kar odaklı düşünmezler.

işletmelerde, ürün ve hizmetin kalitesi, müşteri

memnuniyeti, ürün ve hizmetin tam zamarnnda müşteriye
temini.. gibi kavramlar ön plandadır. Bunlar önemlidir
çünkü bu sayede işletmenin ürün veya hizmeti en çok
tercih edilir olacak ve işletme kar edecektir.
Belediyelerde de aynı kavran1ların ön planda tutulması
gereklidir. Belediyeler de halkına en iyi hizmeti sunmalı, istem
halkını memnun etıneli ve hizmetlerini en iyi şartlarla, BELEDİYE
halkın ihtiyaç duyduğu zamanda yerine getirmelidir.
Hatta bunları yerine getiımesi, belediyelere çoğu zaman
maddi açıdan külfetler de getirebilecektir. Ama kar amacı
güden işletmeler ile belediyelerin farkları da işte burada
açığa çıkmaktadır.

Bilgisayarla:ın etkin �ullanımı belediyelere büyük

�aydalar saglayacaktır. Orneğin emlak vergisiyle ilgili
ışlemlerı_ ele alalım. Yüz binlerce mükellef icin emlak
'
'RPT Pf)İYF
vergisi işleınlerini elle yapmak oldukça zahmetlidir.
Bununla birlikte vergi beyannamesini vermeyenleri takip Bilişim sistemlerinin kullanımı, yöneticilerin stratejik
etmek de güçtür. Belediyelerin yerel gelir kaynaklanndan planları arasında olmalıdır. Onların tüın iş planlannı
en önemlisi emlak vergisi olduğundan belediye önemli destekleyecek bir bilişim sistem plam ortaya konmalıdır.
bir gelir kaybına uğrayacaktır[ 4]. Emlak vergisinin tahsili
�a��arnlı. bir .stratejik iş plam olmadan elverişli bir
ve takibi, bilgisayarlı sisteme geçirilerek otomasyonu bılışım sıstemı de kurulamayabilir. Bu plan, sistemin
sağlandığında, hem mükellefler için hem de belediye gelişi �� mantığını, mevcut durumu, yönetim
:
çalışanları için işler oldukça basitleştirilmiş olur. Artık strateJısıru, uygulama planını ve bütçeyi gösteren bir
günümüzde de bir çok belediye bilgisayarlardan harita h �zı:neti verecektir. Bunun dışında, sitemin genel
faydalanmaktadır. Ancak hepsinin bilgisayardan etkin hedeflerının zamanlamalarım ve kilometre taşlarını ortaya
faydalandığını söylemek de güçtür. koyarak, zaman içerisinde gerçekleştirilen ile planlananın
karşılaştırılması mümkün olacaktır.
Belediye yöneticileri de hizmet planlanın ve hedeflerini
geliştirmede yönetim bilişim sistemlerinden V.2.1 Sistem Geliştirme Süreci
f�ydalanmalıdırlar. Bilişim sistemleri sayesinde, geçmiş
hızmet bilgilerine, planlanan hizmet bilgilerine ulaşmak
�eni .b �lişin:ı
sistemleri, organizasyonel problem çözme
.
v� karşılaştırmak, ikisi arasındaki uyumu veya uçurumu surec :nın b�� ürünüd �. Organizasyonun karşı karşıya
. tür problemın veya bir dizi problemin çözümü
kaldıgı bır
gormek mümkün olacaktır. Yöneticiler karar veıınede '
olarak geliştirilir. Problem, yöneticilerin veya
mevcut durum bilgilerinden ve istisnai durum
çal�şanların, or�anizasyonun görevlerini beklendiği gibi
b �lgil�rinden de faydalanmak isterler. Elverişli bir
_ yerın� getıremediğini görmelerinden veya
yonetım bilişim sisteminin uygulama konınasıyla çeşitli
raporlar almak mümkün olacaktır. ?rga�asyo��� yeni imkanlan kullanarak daha başanlı
ışleyebılecegını anlamalarından kaynaklanabilir.

123
SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim Bilişim S �s teınle·
6.C1lt, 1 .Sayı (Mart 2002) 0- Uygu

Bilişim sistemleri, sistem geliştiınıe denilen faaliyetlerin V.2.1.3.1 Programlama

sonucunda ortaya çıkar. Sistem geliştiıme, Sistem tasanmındaki spesifikasyonlan bilgisaya -·

organizasyonel bir probleme veya frrsata bilişim yazılırmna dönüştürıne safhası, sistem geliştiııne sure(

sistemleri çözümü üretmek için yapılan tüm faaliyetleri içerisinde, sistem tasarınu ve belki de test etnı
kapsar. Bu faaliyetler; sistem analizi, sistem tasarınu, faaliyetlerinden daha küçük bir yer işgal eder. Fakat b
programlama, test etme, uygulama, bakımlkorumadı!. aşama, gerçek bilgisayar talimatları oluşturU ara;
sistemin kalbinin oluştuğu safhadrr.
Şekil V. l Sisteın geliştirme süreci
V.2.1.3.2 Test etme
V.2.1.1 Sistem Analizi Sistemin doğru sonuçları verip veınıediğini araştJ.rma·
Sistem analizi, organizasyonun bilişim sistemiyle çözmek için etraflı bir test etme süreci uygulanmalıdır. Tes t etın
istediği problemin analizidir. Problemin tanımlanması, ile "Bilinen şartlar altında sistem istenen sonuçlaı
sebeplerinin belirlenmesi, çözüm alternatiflerinin üretecek mi?" sorusuna yanıt aranır.
üretilmesi ve birinde karar kılınması, sistem çözümü
tarafından karşılanması istenen bilgi ihtiyaçlanmn V.2.1.3.3 Uygulama/Dönüştürme
belirlenmesi aşamalanndan oluşur. Uygulama/dönüştürme, eski sistemden yeni sisteme ge�.
sürecidir. '�Gerçek şartlar altında sistem çalışacak m!
Kapsamlı bir sistem kunııa dan önce organizasyon ve
sorusuna yanıt verecektir. Genellikle en zaman alu
sistemi iyi anlaşılmalıdır. Organizasyondaki bilgilerin
çalışma verilerin dönüştürülmesidir. Eski sisteındel
oluşturucuları ve kullanıcıları tespit edilmelidir. Analizci
veriler, manuel olarak veya özel dönüştürme yazımları i'
bunları yaparken belgeleri, iş emirlerini ve prosedürleri
yeni sisteme aktanlır. Ardından, dönüştürülmüş ve:ıilf
inceleıneli, operasyonları gözlernlemeli ve mevcut
doğruluk ve bütünlük açısından kontrol edilmelidir.
sistemi işleten anahtar kişilerle mülakatta bulunmalıdır.
Buna ilaveten, analizci, organizasyonun kullandığı
V.2.1.3.4 Koruma/Bakım
donanım ve yazılırm da incelemelidir. Tüm bunların
Bu aşamada sistem, başlangıçtaki amaçları ne deTei
sonucunda problemin kapsamı ve önerilen çözüm
karşıladığını belirlemek ve herhangi bir değişikliğe gen
amaçları tespit edilir.
olup olmadığına karar verınek için gözden geçirilı
Hataları düzeltmek, yeni gereksinimleri karşılamak ve)
V.2.J.J.J Bilgi ihtiyaçlarının belirlenmesi
işleyiş etkinliği için donanım, yazlım, dokümantasyon)
Sistem analizeisinin belki de en zor görevi, seçilen sistem
da prosedür değişikliklerine bakım denir.
çözümü tarafından karşılanması istenen bilgi
ihtiyaçlannın belirlenmesidir[ 1 OJ. En basit şekliyle, yeni
V.3 Belediyede Yapılması Önerilen Organizasyo
bir bilişim sisteminin bilgi ihtiyaçlarını ortaya çıkarmak,
Değişiklikleri
kimin hangi bilgiye, nerede, ne zaman ve nasıl ihtiyaç
duyduğunu belirlemeyi gerektirir. Bilgi ihtiyaçlarını Yeni teknolojilerin ve sistemlerin uygulanması genel i ik

belirleme önemli miktarda araştırma ve yeniden gözden örgütsel yapıyı etkiler. Sistem geliştinne siire
geçiıınelerle oluşturulur. Bilgi ihtiyaçlarını elde etmek içerisindeki sistem analizi aşamasında ilgili organizas )'(
için analizci, kullanıcı ile tekrar tekrar çalışmalıdır. incelendiğinde, yeniden örgütlenme ihtiyaçlanmn gere�
olup olmadığı ortaya çıkar.

V.2.1.2 Sistem Tasarımı Tuzla Belediyesi'nde yaphğımız incelemeleı(

Bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için sistemin ne yapması belediyenin mevcut haliyle iyi yapılanmadı
gerektiğini sistem analizi ortaya koyar, sistem tasarımı da görülmüştür. Örneğin Araştuına Planlama ı

bu amacı sistemin nasıl yerine getireceğini gösterir. Koordinasyon (APK) Müdürlüğü, diğer biriml er(
Bilişim sisteminin tasarımı, bu sistemin kapsamlı bir yürütülen işleri ve projeleri inceler, belediyerı
planı veya modelidir. Sistem analizcisi, sistem analizi yürüteceği işleri koordine eder ve bütünleştirir. D i e.
�

sırasında belirlediği fonksiyonları doğuracak sistem belediye birimlerinin iş süreçlerine yeni önerilı
özelliklerini (spesifıkasyonlarını) tespit eder. Bu getirebilir. APK Müdürlüğünce önerilen değişiklik]
özellikler tüm yönetsel, organizasyonel ve teknolojik diğer müdürlükler tarafından kabul göııneli ,
bileşenleri açıklamalıdır. uygulanmalıdır. Dolayısıyla organizasyondaki yeri diğ(
birimlerin hiyerarşik olarak üzerinde olmalı ve beledı' •

V.2.1.3 Sistem Geliştirme Sürecinin Tamamlanması başkanına doğrudan bağlı olmalıdrr. Diğer bir düzenlerr

Sistem geliştitme sürecindeki diğer aşamalar, sistem danışmanlarla alakalıdır. Danışmanlar belediyede görf
yaptıkları ve önemli olduklan halde örgüt şemasında y
analizi ve tasarımı esnasında ortaya çıkanlan çözüm
almamışlardrr, oysa belediye başkanına bağlı olmalıdula �
tanıınlannın/özelliklerinin, işleyen bir bilişim sistemine
dönüştürülmesi çalışmalandır. Bunlar programlama, test Organizasyonda yapılması gereken diğer bir düzeltme { S
etme, uygulama/dönüştürme ve bakım (koruma)dır. Sağlık İşleri Müdürlüğü 'yle alakah dır. Sağlık İşle ai

124
SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim Bilişim Sistemleri
6.Cilt, l.Sayı (Mart 2002) Ö.Uygun

Müdürlüğü, Zabıta ile ilişkili ve V eteriner İşleri Tahakkuk ve Tahsil Şeflikleri ile Ayniyat Saymanlığı ve
Müdürlüğü gibi denetsel ve toplumsal işlevi vardır. Bu Maaş Bürosu alt birimlerine ayrılmıştır. En başta dikkat
müdürlüğün, Zabıta ve Veteriner İşleri Müdürlüğü'nün de çeken Ayniyat Saymanlığı 'nın Hesap İşleri
bağlı olduğu başkan yardımcısının yönetimine verilmesi Müdürlüğü'ne bağlanmış olmasıdır. Oysa ayniyat işlevi
faydalı olacaktır. Çünkü bunlar benzer görevleri yerine Satınalma Müdürlüğü'nün alt bir işlevidir. Ayniyat
getirirler, ortak bilgileri kullanırlar ve sonuçta benzer saymanı, Hesap İşleri Müdürü'ne değil Satınalma
raporlar üretirler. Üretilen bu benzer raporlann aynı Müdürü'ne bağlanmalıdır. Ancak satın alınan
yöneticiye (başkan yardımcısına) sunulması daha doğru malzemelerin ödeme işlemlerinin ve demirbaşların
olacaktır. değerlendirilmesi işlemlerinin Hesap İşleri
Müdürlüğü'yle alakah olduğu unutulmamalıdır.
Bir diğer husus, Eğitim Kültür ve Sosyal işler
Müdürlüğü'nün organizasyon şemasında olmamasıdır. Diğer bir husus ise, Hesap İşleri Müdürlüğü'nün işlevleri
Eğitim ve kültür etkinlikleri yapılmakta ancak bunlar temelde gelire ilişkin işlevler, gidere ilişkin işlevler ve
belirli bir müdürlük altında organize edilmemektedir. Bir muhasebeyle ilgili işlevler olarak ayrılabilir. Dolayısıyla
çok belediyede de olduğu gibi Eğitim Kültür ve Sosyal bu müdürlüğün alt birimlerini de bu işlevlere göre
işler Müdürlüğü kurulmalı ve bu faaliyetlere ağırlık a yııınak yerinde olacaktır. Belediyenin gelir ve gider
verilmelidir. kalemleri fazla olmakla beraber, tüm gelir kalemleri için
benzer işlemler ve tüm gider kalemleri için de benzer
Genel örgüt yapısı bu şekilde düzenlendikten sonra
işlemler yerine getirilir. Ancak emlak vergisinin tahakkuk
fonksiyonel birimler için de, fonksiyonlarını daha iyi
ve tahsiliyle ilgili işlemler diğer gelir türlerine göre
yerine getirebilmeleri açısından yeniden yapılandırma
oldukça önemli bir yere sahiptir. Emlak vergisi gelirleri
ihtiyacı hissedilebilir. Bu ihtiyaç birimlerin fonksiyonları,
belediyenin en önemli gelirlerinden biri olması sebebiyle
prosedürleri, iş akışları incelendiğinde ortaya çıkar.
ayrı bir özen gerektiıınekle beraber, emlak vergisinin
Sistem analizi sırasında prosedürler mantıksal ve standart
tahakkuk ve tahsili yoğun bir çaba gerektirir. Bu sebeple
hale getirilir. Aynı birim bünyesinde birden fazla
emlak vergisiyle ilgili işlev ayrı bir birimin
fonksiyon icra ediliyor olabilir. Bu fonksiyonların da
sorumluluğuna veırnek doğru olacaktır. Böylece, önerilen
sınırlarının çizilmesi, aynı birim içerisinde de olsa alt bir
yeni örgütlenme yapısında Hesap İşleri Müdürlüğü'nün
fonksiyon olarak aynştırılması gerekebilir.
alt birimleri emlak vergisi, gelir, gider, ve mali işler
Tuzla belediyesi örneğinde bazı birimlerin de yeniden şubesi olmalıdır.
yapılanması gerektiği görüln1üştür. Hesap İşleri
Müdürlüğü Muhasebe, Emlak Tahakkuk ve Tahsil, Vergi

Belediye Encümeni Belediye Başkan• Belediye Meclisi

Pzel Ka1em Müd. t---D

--+-----t anışmanlar

Teftiş Kurulu Müd. ı---K

--+----tt\.ı\P Müdürlüğü

Başkan Başkan Başkan Başkan

Yardımcısı Yardımcısı Yard1mcıs1 Yard1mc1s1

-Personel Müdürlüğü �17.abıta Müd. ..

�JFen İşleri Müd. �Imar Müd.

i
� daıi İş ler Müd. �!Temizlik İşleri Müd. -Park ve Bahçeler Müd. ....t..�k isat Küşat Müd.
�Yazı işleri Müd. �lqatınalma Müd. !M
� akine İkınal Bakım --tF.mlak İstimlak Müd.
ıve Onanın Müd.
�Hukuk İşleri Müd. --!Hesap İşleri Müd. --.LJO�ilgi Işlem Müd.
_l� asın Yayın ve Halkla
..
"
�rveteriner İşleri Müd.
�lişkiler Müd.
�Sağlık Işleri Müd.
ı...ğ.-...oiE_ itinı Kültür ve
Sosyal İşler Müd.

Şekil V .1 Tuzla belediyesi önerilen organizasyon şeması

•
de organizasyonel bilgi isterlerinin belirlenmesidir. Bu
r.4 Bilgi Isterlerinin Belirlenmesi
amaçla tüm belediye organizasyonu, örgütsel birimler,
istem geliştiııne sürecinin birinci aşaması olan sistem
fonksiyonlar ve prosesler bağlamında incelenmelidir.
nalizi çalışmaları sırasında yapılması gerekenlerden biri

125
 •

SAU Fen Bilimleri Enstitüsil Dergisi Belediyelerde Yönetim Bilişim S ��...

O ı'
6.Cilt, l. Sayı (Mart 2002)

Birimlerin bilgi isterlerini belirlemek için öncelikle • kapatma kararı sayısı, tarihi, kapatma sebebi v e il�ılı
belediye organizasyonu anlaşılmalıdır. kurum.

Bilgi isterlerini belirlerken yöneticilere bilgiyi na�ıl V .4.3 İlgili Olduğu Birimler
.
kullandıkları, bilgiyi nasıl elde ettikleri ve çevrelerm� • Sağlık İşleri Müdürlüğü: Gayri sıhhi kuruluşl�n
neler olduğunu, amaçlarını, nasıl karar aldıklarını ve ven yerinde inceleme talebinde bulunulur, Sağlık Iş�e n.
ihtiyaçlarının neler olduğunu sorınalıyız. Belirli bir süreci Müdürlüğün incelemesi gereken işyerleriyle ılgılı_ .
baslatabilmek için hangi bilgilere ihtiyaç duyulduğu, bilgileri verir.
�
.
hangi süreçlerin veri ürettiği ve hangi süreçlerin bu venyı
.

• Zabıta Müdürlüğü: İşyeri denetimlerine katılır,

kullandığı incelenmelidir.
Örnek olması bakımından İktisat ve Küşat Müdürlüğü
için bilgi isterleri, ürettiği bilgiler ve diğer hangi
birimlerle ilişkili olduğu verilmiştir.
uygunsuzluk durumunda belgenin geri alınmasını
Encümen 'den kapatma kararı çıkarsa işyerinin
kapatılmasını sağlar
• Veteriner İşleri Müdürlüğü: Veteriner İşleri

Müdürlüğü'nün incelemesi gereken işyerleriyle ilgt

V.4.1 İktisat Küşat Müdürlüğü Bilgi İsterleri bilgileri verir.
• Encümen: Şartlara uymayanlar hakkında bilgi verer
ilgilinin dilekçesi ve müracaat foıınu,
.
•
. rapor sunulur ve Encümen'den çıkan karar uygulan·
• ışyerının unvanı,
• Hesap İşleri Müdürlüğü: Yapılan işlemlerle ilgili hz
• işyerinin ana ve tali faaliyet konusu,
ücret ve cezaların tahsil edilmesini sağlar.
• işyeri adresi,
• imar Müdürlüğü: İşyerlerinin imar durum bilgileri
• tapu bilgileri,
alınır.
• kira kontratı (lmacı ise),
Buna benzer şekilde diğer fonksiyonel birimlerin de 1
vergi dairesi, vergi numarası,
isterleri, ürettiği bilgi ve raporlar ve ilgili olduğu bırir
•

• demek kaydı (kayıtlı olduğu dernek varsa)

araştırılmalıdır.
• makine yerleşim projesi (kullanılan motor gücü toplamı
5HP ve fazlası ise)
V.5 Yönetim Bilişim Sistemi Modelinin Kurulmas·
• ticari sicil gazetesi (şirket ise),
Model tasarlamrken sistem analizi aşamasında elde ec
• şirketin sorumlu müdürün imza beyanı (şirket ise), .
veriler kullanılır. YBS yönetim sevıyes
• nüfus ve ikametgah bilgileri,
organizasyonun mevcut perforınansına ve gee
gerekli hallerde dış kuruluşların onayı (itfaiye, trafık,
bilgilerine dair raporlar ve on-line sorgular ile de
•

emniyet, büyükşehir belediyesi),

verir. Çevresel ve dışsal verilerden ziyade özellik:
• itfaiye onayı (200 m2 ve üzeri sıhhi işyerleri ve tüm
verileri kullanırlar. Yöneticilerin planlama, kontrol ve
gayri sıhhi işyerleri için)
denetim şartlan (kanun ve yönetmeliklerden),
İktisat/Küşat Başkan h k
•

• ruhsat veııne şartları (kanun ve yönetmeliklerden)

Fen İş1eri
.
Imar
V.4.2 Ürettiği Bilgi ve Raporlar
• sıhhi müesseselerin sayısı, yerleri, Kültür/Sosyal Zabı
İşler
• gayri sıhhi müesseselerin sayısı, yerleri,
Pro
• faaliyet konularına göre işyerleri sayısı, yerleri,
Basın/Halkla
• ruhsat verilen işyeri sayısı, kime hangi tarihte ruhsat ilişkiler
verildiği,
hafta tatili ruhsatı verilen işyeri sayısı, kime hangi YBS
•

tarihte ruhsat verildiği,

Hukuk r-------...J ParkıR
• verilen yer seçim raporu sayısı, kime hangi tarihte
Sağlık Emla�
verildiği,
• gıda üretimi yapan işyerleri sayısı, yerleri,
Veteriner
• tesis izin raporu,
• iptal edilen ruhsat sayısı, iptal sebebi, ilgili müessese,
Hesap İşleri Satmaıma
• encümene gönderilen raporlar,
• denetlenen işyeri sayısı, denetim sonucu raporu, Yazı İşleri İdari işler
faaliyet türüne göre gelir miktarları,
Encümenl
•

• zabıtaya havale edilen iş sayısı, sebebi, ilgili kuruluş, Meclis

• para cezası miktarı, kime hangi sebeple ve tarihte ceza
kesildiği, Şekil V.l imar için operasyonel seviye bilişim sistemı

126
SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Belediyelerde Yönetim Bilişim Sistemleri
6 .Cilt, I .Say1 (Mart 2002) Ö.Uygun

karar veııne işlevlerine yardımcı olurlar. YBS 'nin birimin modülünü kullanacaklardır. B u birimlerin -
verileri, operasyonel seviye sistemlerinden (transaction m odüllerin - YBS ile bütünleşik mimarisi şekil V.4 'de
processing systems) sağlanır. verilmiştir.

Operasyonel seviye sistemleri temel sistemlerdir. Müdürlü verileri

Organizasyonun işlevlerini yerine getiıınesi için gerekli
en temel işleri yerine getirir ve kayıt girer. İşyeri kayıt

bilgileri girişi, vergi tahsil sistemleri, fen işleriyle ilgili Imar

•

Yönetim
olarak iş emri açma, işyeri denetim k ayıtları operasyonel S istemi raporlan
seviye bilişim sistemlerine örnek olarak verilebilir.
Belediyelerin imar sistemi için örnek bir operasyonel lanlamaya: nazını
Imar
.

seviye sistemi şekil V. 3 'de verilrrıiştir.

ana dosyası
Kadastro Müd.: imar tahsis
YBS tenıel operasyonları özetler ve raporlar. Raporlarda ve dağıtım cetvelleri
operasyonel seviyede girilmiş olan veriler kullanılır. Bu
veri ler bazen doğrudan operasyonel s eviye sistemlerinin
On-line sorgu,
veritabanlarından, bazen de bu veritahanlarından
görüntüleme
düzenlenip özetlenen başka veritabaniarından elde
edilebilir. Şekil V.2 Belediye yönetim bilişim sisteminin modülleıi

Yönetim bilişim sistemi, organizasyonun yöneticilerine Operasyonel seviye sistemleri, çalışınamalan durumunda
hizmet verecektir. Organizasyonda farklı fonksiyonel organizasyonun tüm işleri aksayacağından dolayı
birimler olacağı için, sisternin de bu fonksiyonel önemlidir. Bu sistemleri önemli kılan diğer sebep de,
birimleön ihtiyacını karşılayacak farklı modülleri YBS'nin bu verileri doğrudan veya oluşturulmuş özetini
olacaktır. Her modülün üreteceği bilgi ve raporlar kullanmasıdır. Şekil V.5 'de YBS'nin kullanacağı
farklılık gösterecektir ve yöneticiler, ilgili olduklan veritabanları ve bunların elde edilişi görülmektedir .

Operasyon seviyesi sistemleri ..-YBS Dosyalan

r
r
Harita Yönetim Bilisim Sistemleri
-......
,....
. .... .. . ·.>-
""'

Imar bilgileri
.

sistemi
...
.
' ,..,.

r .......
Imar
.
,....,
Imar .. . .
. . ""'
·>
.

planlan
..

dosyasları ' ,..,.

,.....
Yol açım
-....
r-..
. . . . . .. . ..>
,..,.

ren işleri ve asfalt

. . . . . .. .
sistemi .
,

....... ""

.. r
:

Fen iş leri ..... "" Yol bakım

.....,

dosyaJan .
. ve onarım
···•·•··•····••· .

·>
t: • • • •

" ""

. r ı
..... "" Kald1nm
.....,
.
. .. Yönetim Bilişim
Parkibahçe ... . .. .. .. .. . .. > ve bordür � Sistemi � Yöneticiler
Raporlar
;
. ..
sistemi .
.. •
' ""
(YBS)
Parkibahçe r ...... ..._
r-.. ""' rekreasyon
..
.
:

dosyalan ·>
. .. .. -

verileri
' ""'

r ......,
Ruhsat .... � Ruhsat
. ... . .... . .>
sistemi veriler
..... ""
İktisat/Küşat r
Tahakkuk
-......
"""
dosyalan ""'

.... .. .. ·> verileri

" ..,.,.
Tahakkuk/
;

...
r
Tahsil
-....
,.... Tahsil
o
.
.. o .
""'
. .>
sistemi o• o o ooo • o

verileri
Emlak ana ...... .....

dosyası .

Şekil V.3 Belediye Yönetim Bilişim Sistem ile operasyonel seviye sistemlerinin ilişkisi

127
SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
Belediyelerde Yönetim Bilişim S i:
6.Cilt, l .Sayı (Mart 2002) o__

VI.SONUÇ VE DEGERLENDİRME
Çalışmamızı yaparken bilişim sistemlerinden, yönetim
bilişim sistemlerinin bilişim sistemleri içerisindeki
yerinden, organizasyonlardan, organizasyonlar ile bilişim
sistemlerinin etkileşiminden, belediyelerin
fonksiyonlanndan ve nihayet, yönetim bilişim
sistemlerinin belediyelere uygulanmasından bahsettik.
Asıl amacımız bil işim sistemlerinin her organizasyona
uygulanabilirliğini ve özellikle belediyelerde bunların
gerekliliğini ve katkılarım gösteırnek olduğundan,
konulan ele alırken böyle bir mantıksal sıralama izlendi.
Bu sistemin katkılarını şöyle sıralayabiliriz:

• tüm bilgiler her an kullanılabilecek durnma gelir,

• yönetirnde verimlilik sağlanır,
• personel tasarrufu sağlanır.
• çağdaş bir belediye organizasyonu oluşur,
• halka en iyi ve hızlı hizmet verilir,
• belediye hizmetlerinin izlenebilirliliği sağlanır,
• mevcut durum bilgileri elde edilir,
• geçmiş durum bilgilerini görebilmek mümkün olur,
• istatistiksel bilgiler oluşturulur,
• bilgiye erişim hızı artar,
• bilginin paylaşımı sağlanır,
• yöneticilerin karar veın1e sürecine katkıda bulunulur,
• belediye kaynaklarını verimli kullanılır,
• halkın takdiri kazanılu.

KAYNAKLAR

[ 1 ] Dilek Karalıoca, Adem Karahoca, "işletmeciler,

Mühendisler ve Yöneticiler İçin Yönetim Bilişim
Sistemleri ve Uygulamaları'', Beta, 1 998
[2] Enver Salihoğlu, "Belediye Başkanlarına Cep
Rehberi", Mahalli İdareler Derneği İstanbul Şubesi
Yayınları, 2000
[3] Firuz Demir Yaşamış, "Belediye Yönetimi", Ankara,
1 996
[4] Oordon B. Davis, Margrethe H. Olson, "Management
Infoıınation Systems: Canceptual Foundations, Structure
and Development", 2nd ed., McGraw-Hill, 1 985
[5] Henry C. Lucas, JR, "Infoıınation System Concepts
for Management" 4th ed., McGraw-Hill, 1 990
[ 6] Henry C. Lucas, JR, "Inforınation Technology for
Management" 6th ed., McGraw-Hill, 1 997
[7] Keneth C. Laoudon, Jane P. Laudon, "Essentials of
Management Information Systems: Organization and
Technology in the Networked Enterprise", 4th ed.,
Prentice Hall, 200 1
[8] Raymond McLeod, JR., "Management Information
Systems: A Study o f Computer-Based Infoıınation
Systems", 4th ed., Maxwell Macmillian, 1 990

128