CHUYÊN D AI CUONG V KIM LOAI

Gom:+Vitrí,c¥ut¡o, tính ch¥t v-t lí cça kim lo¡i

+Day diên hóa cça kim loai
+inh chät hóa hÍc cua kim lo¡i
+An mon kim lo¡i
+
Sur dien phan
+Diêu chë kim loai
A/VI TRÍ, C TAO, TÍNH CHAT V¬T LÍ CÚA KIM LOAI
wVi trí- C¥u t¡o nguyên tëkim lo¡i
1/ Vi tri:
Thuoc nhóm IA (trër H), nhóm llA: là nguyên to s
IA(KLK) gôm: Li; Na; K; Rb(rubidi); Cs(Cexi)
IIA(KLKT) gom: Be; Mg; Ca; Sr(Stronti); Ba
Thuoc nhóm lIA(trir Bo), mÙt phân nhóm IVA; VA; VIA: là nguyên tÑ p
IIIA: AI
IVA: Sn; Pb
VA:Bi(Bimut)
VIA: Po(Poloni)
Thuoc nhóm IB ¿n VIIB: các kim loai chuyên ti¿p, là các nguyên td
Tiêu biu: Fe, Cu, Cr, Ag, Au
Thuoc 2 ho: Lantan và Actini (là các nguyên tQ at hi¿m): là nguyên to
f
(Nguyên tQ s; p; d; f là nguyên tÑ mà nguyên të cça nó, electron có
nng luong cao nh¥t thuÙc phân lÛp s; p; d; f hay electron ang duoc
ien vào p/l s; p; d; f;
Thuty méc nng luçng: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p)
VD: Fe: 3d°4s là nguyên to d
Al: 3s"3p' là
nguyen to p
Nhu vay:+Kim loai chiem khoáng 80% sQ lugng các nguyên tQ hóa
hoc, nm ß góc bên trái, phia duÛi báng HTTH
+T¥t cá các nguyên tQthuÙc nhóm B, các nguyên tod¥t
hiêm dêu là kim loai.
/ Cách xác dinh vi trí cça nguyèn tö trong báng tuan hoân:
(ô nguyên to chu ki; nhóm (A hay B, STT cça nhóm))
+STTO nguyen to = Sõ hi u nguyen tu Z= Sô p = Só e = sõ don Vi dien

tích hat nhân.

Vd: Al có Z =13; Al thuÙc 13
Fe có Z = 26; Fe thuÙc ô 26
+STT cua chu kì = sQ lóp e
CK1:Z = 1 den Z 2 (He)
CK2: Z = 3 den Z 10 (Ne)
Ck 3:Z 11 den Z 18 (Ar)
Ck 4:Z 19 dên Z =
36 (Kr)
VD: Al thuÙc ck 3; Fe thuÙc chu ki 4
C2: Viet CH e: Al: 1s*2s 2p°3s*3p có 3 lóp e, nên thuÙc ck 3
+STTcua nhóm:
+Nhóm A: nguyên to s và p (e cuÑi cùng, có nng luong cao
nhat thuoc phân lóp s hoãc p)
STT cua nhóm A = sÑe ngoài cùng
VD: CH e: Al: 1s 2s 2p°3s3p nên Al thuÙc nhóm
llIA
+Nhóm B: nguyên tQd (e cuõi cùng có nng luong cao nhát
thuõc phán lóp d) câu hinh e có dang (n 1)d'ns" (n là sQ TT cua chu
-

ki)
(x+ y) neu (xX+y) <8
STT cuanhómB=8 nêu (x ty)={8;9; 10}
-
(x +y)- 10 neu (x t+y)= {11;12
VD: Xác inh vitrícça Fe(Z 26); Cu(Z =29); Cr(Z 24); Mg( Z 12);
K(Z = 19); Ca(Z = 20); Na(Z = 11).
HD:
Fe:1s 2s 2p°3s'3p° 3d'4s* viêt rút gon: [Ar]3d'4s: 6 26; CK 4; nhóm
VIlIB
Cu: 1s 2s22p 3s'3pf 3d04s' vi¿t rút gon: [Ar]3d4s.ô 29; ck4; 1B
Cr: 1s 2s 2p°3s*3p°3d 4s'; vi¿t rút gon: [Ar]3d 4s'; 6 24; ck4; nhóm
VIB
Ca(Z 20): chu kì 4, nhóm lIA, ô 20
K(Z 19): Chu ki 4, nhóm IA, ô 19
=

Mg(Z = 12): chu kì 3, nhóm lIA, ô 12

Na(Z 11): chu kì 3, nhóm lA; ô11.
2/ Cau tao nguyên të kim lo¡i
Các nguyên të kim loai thuòng có it electron ß lóp ngoài cùng (cho
yêu là 1,2,3 electron lóp ngoài cùng)
Trr: Sn, Pb ß nhóm IVA: có 4 e ngoài cùng
Bi: nhóm VA có 5 e ngoâi cùng
Po:nhóm VIA co 6 electron ngoai cung
Các nguyên tõ kim loai nhóm B chi có 1 ho·c 2 e ngoài cùng
-So vói các phi kim cùng chu ki, các nguyên tur kim loai có bán kính lón
hon, dÙ âm diÇn nhó hon, nng lugng ion hóa nhó hon.
*/ Cau t¡o nguyên tër cça mÙt sÑ kim lo¡i tiêu bieu
+Kim loai kiÁm: có cau hình electron lóp ngoài cùng: ns' vÛi 1 electron
ngoàicung, có xu huóng nhïong 1edët¡o thành ion M có câu hinh e
cúa khi hiëm ngay trudc no.
Lit¡o Li": [Hel; Na t¡o Nat: [Nel; K t¡o K": [Ar]1
+KLKT: [kh]ns, có2 electron lóp ngoài cùng, có xu huóng nhùong 2 e
de t¡o thành ion M" có c¥u hinh e cça khí hiem truóc nó
Mg tao ion Mg: [Nel; Ca t¡o ion Ca:[Arl
+Nhôm: [Ne]3s*3p', có 3 electron lóp ngoài cùng, có xu huóng
nhuong 3e detao thành ion Al": [Ne].
+ St: Ar]3d 4s. Có 2 electron lóp ngoài cùng, sy diên electron vào
các lóp K/L/M/N tuong úng là 2/8/14/2
Såt có the¿ nhuòng 2e t¡o thành ion Fe:[Ar]3d° (14 electron lóp ngoài
cùng) hoãc 3 electron t¡o thành ion Fe": [Ar]3d° (13 electron lóp ngoài
cùng)
+Crom: [Ar13d 4s', có 1e ngoài cùng, su iên e vào các lóp K/L/M/N
tuong úng là 2/8/13/1
Cr cóthenhuong 2 e t¡o ion Cr*: [Ar]3d° (12e ngoài cùng)
Cr có the nhurong 3e tao Cr: IArl3d" (11 e ngoài cung)
+Dong: [Ar]3d "4s'; có 1 e ngoài cùng, su diên e: 2/8/18/1
Cu có the nhuöng 2e t¡o ion Cu: [Ar]3d" (17e ngoâi cùng)
VD: C6 bao nhiêu ion on nguyên të có cáu hinh e giong khí him Ne?
Na; Mg AP; F;0°;N.
VD: Có bao nhiêu nguyên të có CH e lóp ngoài cùng là 4s'?
Có 3 nguyên të: K: [Ar]4s'; Cr: [Ar]3d°4s'; Cu: [Ar]3d °4s'
3/ Cut¡o on ch¥t kim lo¡i
Tru Hg(long), các on ch¥t kim lo¡i ß nhiÇt Ù thuÝng êu kêt tinh
theo mang tinh th¿ kim lo¡i gõm:
+Các nguyênté và ion kim lo¡i nm ó nút m¡ng, chí dao Ùng xung
quanh nút m¡ng.
(thoi gian tôn t¡i cça các nguyên tu kim lo¡i r¥t ngån)
+Các electron ty do chuyn Ùng xung quanh nút mang, Ik các ion
kim loai vói nhau.
-Các don ch¥t kim lo¡i cóthà kët tinh theo nhieu lo¡i m¡ng tinh the,
nhung chú y¿u theo 3 loai mang sau:
/Mang tinh thë lâp phurang tâm khõi: lon kim lo¡i nm ß tâm và các
dinh cua hinh l-p phrong.
+gom: Các kim loai kiêm(Li, Na, K, Rb, Cs), Ba, Cr, Fe.
+Có dÙ·c khít: 68%
*/ Mang tinh th l-p phuong tâm mät(tâm diÇn): ion và nguyên té kim
loai nm ß các inh và tâm các mät cça hinh l-p phuong.
+Gom: Ca, Sr; Al; Cu; Fe; Ag; Au..
+Có ·c khít: 74%
*/ Mang tinh th luc phuong chät khit (lng tru lyc giác êu)
+gom Be, Mg,..
+có d·c khít: 74%
VD: Nguyên të Såt là nhïng hinh cãu chiem 74% thetích cça tinh the,
còn lai là khe rông. Þ 20°C, D 7,8 g/cm; M 55,85. Tinh bán kính
té sät Û 20°C (nm).
gan dung cua nguyn
Thetich tinh th¿ chiêm boi 1 mol nguyên të såt
V1mol tnh the = M/D (cm)
The thrc cua 1 mol nguyên të st
tich
Vimol t Fe Vi moltinhthé. 0,74 (cm°)
Thetich cùa 1 nguyên tër såt
V1nt V1 mol nt/NA = 4/3. pi.R.

Tinh ra dugc R= 3 M(cm) =1,28.10(cm) =0,128 (nm)

4/TD.N
1nm 10m =10 cm
4/ Liên ket kim lo¡i:
Là lk duoc sinh ra nhò các electron tu do lk các ion duong kim lo¡i o
nút mang vÛi nhau nho luc hút t+nh iÇn
Có bàn ch¥t: là luc hút t+nh iÇn
So vÛi Ik ion (là lk ugc hinh thành giïa các ion m¡ng iÇn tích trái
dáu)
+Giong nhau: êu có cùng b£n ch¥t là lyrc hútt+nh iÇn
+Khácnhau - Lk ion: là luc hút gita ion âm và ion duong
Lk lim loai: là lyc hút gira ion duong kim loai va cac
electron mang t âm.
So vóiIkcÙng hóa tri Ik ugc hinh thành gikra hai nguyên të bång 1
hay nhieu cap e düng chung)
(à
 uo/D 9
= P 90 'so) juIsO PI 1Byu bueu (uo/6 so = P) Ine1 1eyu áyu jèoj wiy +
BueA 'woo '6ugp '1s :6ueu jèoj wy opo l ,uo/6 G < p 9o .èoj w!H +
(1o4 p6uju Buónj 194 /
p bugq o91 APp uwej'(0.0LE)M 1gqu oeo
M NYu weI 191 1ÇYu ugp 'ueip uPP (O,6E-) DH BI 1PYu dgyi-
Kpyo Bugu Ùp 1ÇIUN /
wgw joy .ëoj uIY eI 1gs wgu 19p buon jèoj upy
PI no buep ep 1o oep bunp y 9o way Iêoj uy op0 9yu buno Op
90 'wgu jëoj wiy DuFyu ej nep woyu en gy/ uway 'uway jëojwy P0+
Buono wy
I 1yu buFo ugi iguO SO PI 1gqu ww 'woJo e| igyu buno jèoj WIY+
uap neu 9o 1Ùq buèp 'oèq bugn nu 9o wgi buèp oèq .éoj uiN BueA
new 9o Bun 'ngu Qp nw oo Bugp 'wgx oy 6uiy ngw 9o is oèq
bugu neuw wy yup 99 woio 'uuoyu 'oy/ way 'way IèOj wIy OPO
wIM Yue 90 YXO bugu doj Íq oës 'uIy yue 9o o uQu
xo bugw doi 1Ùu nyd oeq iq bugnyi óp 1ÙIyug jèoj wy opo iey neH+
êIqu w| 6uDp ns oónp ugu 101 iàiyu ugp en uIp ugp 6ugj uebu fny)
101 1I4u ugp es buno (yi i01 uIp ugp jëo| uy +
p op 'uÇIp 19n 'jëoj wy
ew eg 1eyo ugq 'op iIyu :oA oÙnya ñyd jéo7 wiy epou#ip ugp óG
p o eno buóp ugknyo
ns pn ugo 'yuew buo buop oep 6uèu nu Q jèoj uy uonp uoi opo
Oe
ÓP 1êNyuo op deu Dug IeOj uM eNo uêip ugp óp 'oeo bugo ÓP 1ÓIYuO
TV Aep bugq keyi 'no Áp buFp oN BYI OBO UIp ugp dpo Áa
TV ny 'no up 9p nes 'by e 1gyu 101 uIp ugp iOj WIY +
enb ip Dugs yup oyo buou 1ep yi 9o 'ny eI 1EYu o9p .éoj uiy +
ugu
Kgb op h uonoaja opo op np jeoj wy epo Bunyo | 1ÇA 19uo yujp opo
1!yu ugp yujl-
ueip ugp yuj1
o9p yuil
DunyoJ gA 1pyo yu oPO/L
op h buop ugínYO ay1 90 *pyi yup
buew oq ugoj oujo bunyo buFp uoJjoeja jgo] uA
(op buOp ugÁnyo
6uguy) uoy ug| uÇIp uwe op 9o n ugínbu ejyd en yoÇ| /q } e[6 we4
muainbu 7 oyo Buny bunp yo uojoaja :1HO 1 neyu opYy+
a bunyo 6unp ns 9o np neyu Bugi9 +
 +Cau t¡o on ch¥t kim loai
+Khoi luong nguyên tuë kim loai
+DÙ bên cúa lk kim loai,.
Cu thé, tinh ch¥t v-t lý cça mÙt sQ kim lo¡i tiu bi¿u:
+Các kim lo¡i kiêm êu có màu tráng b¡ac, mëm, có nhiÇt Ù sôi,
nhiet dÙ nóng chày thap, dån diÇn, dán nhiÇt tot, là các kim lo¡i nh.
Li Na Rb Cs
Do cung 0,6 0,4 0,5 0,3 0,2
TneC) 180 98 64 39 29
D(g/cm) 0,53 0,97 0,86 1,53 1,90
Tính chat v-t lí cça kim loai kiêm nhin chung biên ôi theo mÙt quy
luat nhat inh: nhiÇt Ù nóng chày, Ù cúng gi£m dân të Li - Cs do

các kim lo¡i kiêm có c¥u t¡o nguyên tu turong ty nhau (có 1 electron
lóp ngoài cùng), cùng kt tinh theo mang tinh th l-p phuong tâm khõi;
t ëLi- Cs, bán kính tng dân, Ù âm diÇn giàm dân.
+Các kim lo¡i kiëm thQcómàu trng b¡c, tuong õi mëm, có khõi
luong riêng tuong dQi nhó, là các kim lo¡i nh, nhiÇt dÙ nóng cháy,
nhiet dÙ sôi thap (nhung cao hon çác kim lo¡i kiëm)
KLKT nhe hon nhôm (D =2,7 g/cm) (trër Ba có D = 3,5 g/cm).
Tính chat v-t lí cça kim loai kiem thõ không bien õi theo mÙt quy lu-t
nhat dinh nhu kim lo¡i kiêm do chúng k¿t tinh theo các mang tinh the
khác nhau
(Be, Mg: luc phuong chät khít; Ca; Sr: l-p phuong tâm diÇn; Ba: Ip tâm
khoi)
+Nhôm: có màu trång b¡c, nóng cháy &660 c, mêm, d kéo soi, de
dát móng, nh, dan diÇn, dån nhiÇt tot.
+Såt là kim loai có màu trång, hoi xám, nóng chåy ß 1540°C, hoi
mêm, dán iên, dan nhiÇt tÑt, có tính nhi¿m të, là kim lo¡i n·ng.
Tinh nhiem tu: bi nam chäm hut; va có the tró thánh nam cham khi d-t
trong diên, të truong.
+Döng là kim lo¡i màu ô nâu, nóng chåy ß 1083°C, tuong Ñi mêm,
dân diÇn, dân nhiÇt tõt, là kim loai nng.
Day dông dân diÇn phái có Ù tinh khiët cao 99,9%. Chi lân lugng nhó
chat khác, Ù dân iÇn gi£m manh.
+Crom là kim lo¡i có màu trâng b¡c, nóng chày ß 1890°C, là kim loai
CUng nhat, có the rach dugc thuy tinh, la kim loai nang.
Cr( M 52; D 7,2); Fe (M = 56; D = 7,8); Cu(M = 64; D=8,9)
lIW Hop kim
VD: Thép, gang: là hop kim cça Fe và C
Dông thau là hop kim cça Cu và Zn
Dong b¡ch là hop kim cça Cu và Ni
Vàng 9 cara là hop kim cça Cu và Au,..
Là ch¥t rn thu rgc khi nung nóng chay hôn hop nhiêu kim lo¡i vói
nhau hoc hôn hãp kim lo¡i vói phi kim.
-Liên kêt trong hop kim, chù y¿u là Ik kim loai, ngoài ra, có lk công hóa
tri. Vi v-y, m-t Ù electron ty do trong hgp kim nhó hon trong kim loai
thành phân.
Tính chat v-t lí cça hop kim: nhin chung tính ch¥t v-t lí cça hop kim
tuong doi giông các kim lo¡i thành phân nhung
+Hop kim dn iÇn và dan nhiÇt kém hon các kim loi thành phan
+DÙ céng thuròng cúng hon
Tính chat hóa hÍc cça hop kim: là tính ch¥t hóa hÍc cua các thành
phan tao nén hop kim.