BIULETYN WAT

VOL. LV, NR 2, 2006

Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu

ropoznawania Ÿróde³ emisji

JAN MATUSZEWSKI, TOMASZ KRASZEWSKI

Wojskowa Akademia Techniczna, Wydzia³ Elektroniki, Instytut Radioelektroniki,

00-908 Warszawa, ul. S. Kaliskiego 2

Streszczenie. Wspó³czesna „arena dzia³añ wojennych”, obserwowana w kilku ostatnich konflik-

tach zbrojnych, wskazuje na ogromne znaczenie urz¹dzeñ radioelektronicznych jako podstawo-
wych Ÿróde³ zdobywania informacji o przeciwniku, jego aktywnoœci, zamiarach oraz obszarze
dzia³añ. Rozpoznawanie pracuj¹cych Ÿróde³ emisji (ZE) odbywa siê na podstawie przechwyco-
nych sygna³ów sonduj¹cych i pomiarze ich parametrów. ród³em informacji o ZE jest zestaw
parametrów zapisanych w bazie danych (BD) systemu rozpoznania elektronicznego, opisuj¹cych
rozpoznawany obiekt (radar lub nadajnik zak³óceñ) i rodzaj jego pracy. Poprawne rozpoznanie
emitera, z za³o¿onym stopniem podobieñstwa, wi¹¿e siê z opracowaniem odpowiednich funkcji
decyzyjnych, procedur i algorytmów rozpoznawania emisji radarowych. Celem artyku³u jest za-
prezentowanie jednej z metod mo¿liwych do wykorzystania w procesie weryfikacji poprawnoœci
dzia³ania funkcji decyzyjnych algorytmu rozpoznawania Ÿróde³ emisji.
S³owa kluczowe: rozpoznanie elektroniczne, funkcje decyzyjne, radiolokacja
Symbole UKD: 621.396.96

1. Wstêp
Rozpatruj¹c funkcje decyzyjne algorytmów rozpoznawania w procesie iden-
tyfikacji wzorców w bazie danych, nale¿y na wstêpie wspomnieæ o parametrach
charakteryzuj¹cych dane wzorce (Ÿród³a emisji, radary) [1, 7, 8]. Parametry sy-
gna³u, które charakteryzuj¹ poszczególne rodzaje Ÿróde³ emisji (radarów impul-
sowych) to m.in.:
— czêstotliwoœæ noœna,
— okres powtarzania (czêstotliwoœæ powtarzania) impulsów,
— czas trwania (szerokoœæ) i kszta³t impulsu,
90 J. Matuszewski, T. Kraszewski

— k¹t przybycia (odbioru) sygna³u,

— moc sygna³u,
— polaryzacja sygna³u,
— szerokoœæ wi¹zki antenowej i poziom listków bocznych,
— rodzaj i szybkoœæ skanowania (przeszukiwania przestrzeni wi¹zk¹ ante-
now¹).

Do podstawowych parametrów Ÿróde³ emisji sygna³ów radarowych nale¿y

zaliczyæ [6, 9]:
— czêstotliwoœæ noœn¹, która jest jednym z najwa¿niejszych parametrów
technicznych, nale¿¹cych do zbioru cech rozpoznawczych wszystkich
urz¹dzeñ radiolokacyjnych promieniuj¹cych energiê. Wspó³czesne ra-
dary emituj¹ energiê elektromagnetyczn¹ w paœmie 0,3¸40 GHz na jed-
nej lub wielu czêstotliwoœciach noœnych,
— okres powtarzania impulsów, okreœlaj¹cy jednoznaczny zasiêg radaru i za-
kres jednoznacznego pomiaru prêdkoœci obiektu,
— czas trwania impulsu, maj¹cy wp³yw zarówno na rozró¿nialnoœæ radaru
w odleg³oœci, jak i na jego zasiêg.

W procesie rozpoznawania emiterów w pierwszej kolejnoœci wykorzystuje

siê wymienione powy¿ej parametry podstawowe, czyli czêstotliwoœæ noœn¹, czas
trwania impulsu i okres powtarzania impulsów, a œciœlej — zakres zmian warto-
œci tych parametrów [3, 4].

2. Wektory sygna³owe
Do pomiaru parametrów sygna³u radarowego, wykorzystywanych w propo-
nowanym procesie rozpoznawania, s³u¿y akustooptyczny analizator widma. Dla
ka¿dego z sygna³ów wykrytych we wskazanym paœmie miernik zapewnia pomiar:
— czasu odbioru sygna³u,
— czasu trwania impulsu,
— amplitudy œredniej impulsów,
— czêstotliwoœci noœnej sygna³u.

Miernik ten zapewnia gromadzenie wektorów pomiarowych zarówno dla

ka¿dego z impulsów z osobna, jak równie¿ dla wszystkich impulsów ³¹cznie,
odebranych w czasie tzw. „okna czasowego”.
Ka¿dy wektor sygna³owy sk³ada siê z wektora podstawowego oraz wekto-
rów uzupe³niaj¹cych (dodatkowych), które opisuj¹ wybrane, w zale¿noœci od
rodzaju zmian czêstotliwoœci noœnej i okresu powtarzania impulsów, parametry
wtórne sygna³u.
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 91

Przy konstrukcji wektora sygna³owego korzysta siê z rekordów, których pola

opisuj¹ce parametry sygna³u odpowiadaj¹ wektorom podstawowym i wektorom
dodatkowym wzorca sygna³owego. Wektor sygna³owy zawiera ponadto szereg
dodatkowych informacji niewykorzystywanych w procesie rozpoznawania Ÿróde³
emisji.
Wektor sygna³owy podstawowy jest wiêc struktur¹ danych zawieraj¹c¹ istot-
ne parametry emitera, do których nale¿¹ m.in. nastêpuj¹ce wielkoœci [4]:
— czas wykrycia sygna³u,
— rodzaj sygna³u,
— rodzaj modulacji (zmian) miêdzyimpulsowych czêstotliwoœci noœnej,
— rodzaj modulacji czêstotliwoœci w czasie trwania impulsu,
— rodzaj modulacji (zmian) miêdzyimpulsowych okresu powtarzania im-
pulsów,
— rodzaj modulacji czasu trwania impulsu,
— minimalna i maksymalna wartoœæ czêstotliwoœci noœnej, okresu powta-
rzania impulsów i czasu trwania impulsu,
— wartoœæ kierunku na ZE (namiar ZE),
— dok³adnoœæ pomiaru czêstotliwoœci noœnej, okresu powtarzania impul-
sów i czasu trwania impulsu,
— wektory uzupe³niaj¹ce informacje o czêstotliwoœci noœnej i okresie po-
wtarzania impulsów, np.: rodzaj modulacji i zakres zmian parametrów
moduluj¹cych.

3. Procedura rozpoznawania
Wektory sygna³owe poddawane s¹ dzia³aniu procedury rozpoznawania sy-
gna³ów i Ÿróde³ emisji (procedury klasyfikacji i identyfikacji), która jest realizo-
wana wed³ug nastêpuj¹cego algorytmu [3]:
· wstêpna procedura rozpoznawania — ka¿dy wektor sygna³owy jest po-
równywany ze wzorcem z bazy danych:
— je¿eli istnieje podobieñstwo do okreœlonego wzorca w bazie danych
(na okreœlonym poziomie zgodnoœci), to nastêpuje wpisanie do tego
wektora sygna³owego danych podstawowych i uzupe³niaj¹cych
o wszystkich znanych modach tego sygna³u w bazie danych;
— je¿eli nie istnieje podobieñstwo do ¿adnego wzorca, to jest podej-
mowany proces analizy i procedura zasadniczego rozpoznawania;
· zasadnicza procedura rozpoznawania — wektor sygna³owy jest porów-
nywany do sta³ych i zmiennych wzorców:
— je¿eli istnieje podobieñstwo do okreœlonego wzorca, to nastêpuje
wpisanie do tego wektora sygna³owego opisu sygna³u zawartego
w skojarzonym wzorcu sygna³u;
92 J. Matuszewski, T. Kraszewski

— je¿eli nie istnieje podobieñstwo do ¿adnego wzorca, wówczas rozpo-

czynana jest procedura zak³adania nowego wzorca w bazie danych.

4. WskaŸnik stopnia przenikania klas

W artykule zaproponowano zastosowanie tzw. wskaŸnika oceny stopnia prze-
nikania klas WOSP [2], (wykorzystywanego do analizy jakoœci procedur rozpo-
znawania sygna³ów radarowych) do opracowania algorytmu weryfikacji popraw-
noœci dzia³ania procedur rozpoznawania. WskaŸnik WOSP , obliczany niezale¿nie
dla ka¿dego parametru sygna³u radarowego, oznacza œredni¹ niejednoznacznoœæ
decyzji o rozpoznawanym sygnale.

4.1. Opis metody [2]

W metodzie tej dokonuje siê oceny stopnia przenikania (zachodzenia na sie-
bie) przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sy-
gna³u radarowego (czêstotliwoœci noœnej RF, okresu powtarzania impulsów PRI
i czasu trwania impulsu PW) z odpowiednimi ich reprezentantami w bazie da-
nych wzorców radarów.
Uogólniaj¹c problem, nale¿y dokonaæ oceny porównawczej parametrów sy-
gna³u xl i xs, l, s = 1, ..., N, tzn. nale¿y okreœliæ, który z tych parametrów charak-
teryzuje siê lepszymi w³aœciwoœciami rozdzielczymi [5]. Oceny porównawczej
stopnia przenikania klas dokonuje siê oddzielnie dla ka¿dego parametru sygna³u.

W dalszej czêœci artyku³u bêdziemy korzystaæ z nastêpuj¹cych oznaczeñ (rys. 1):

wi — i-ta klasa w bazie danych wzorców radarów, i = 1, ..., L;
xj — j-ty parametr sygna³u, j = 1, ..., N;
fi(xj) — warunkowa funkcja gêstoœci rozk³adu j-tego parametru i-tej klasy;
P(wi) — prawdopodobieñstwo a priori wyst¹pienia sygna³u z i-tej klasy;
L — liczba klas (radarów) w bazie wzorców;
N — liczba porównywanych parametrów (w naszym przypadku N = 3);
xismin — dolna (minimalna) wartoœæ s-tego parametru i-tej klasy ( i, k ∈1, L,
l , s ∈1, N );
xismax — górna (maksymalna) wartoœæ s-tego parametru i-tej klasy ( i, k ∈1, L,
l , s ∈1, N ).
Dzielimy zakres zmian parametru xl na przedzia³y: Di(1)(xl ), Di(2)(xl), ...,
Di(L)(xl ), w których ró¿ne od zera s¹ odpowiednio: jedna funkcja fi(xl), dwie funkcje
fi(xl), ..., L funkcji fi(xl). Analogicznie postêpujemy z parametrem xs, tj. okreœla-
my przedzia³y: Di(1)(xs), Di(2)(xs), ..., Di(L)(xs).
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 93

f i (x l), f k (x l)
f i (x l ) f k (x l )

xl

xilmin xklmin xilmax xklmax

f i( x s), f k (x s )
f i (x s ) fk (xs )

xs

x ismin xksmin xismax xksmax

Rys. 1. Ilustracja do wyznaczania WOSP dwóch parametrów xl i xs

Obliczamy prawdopodobieñstwo otrzymania jednoznacznej decyzji:

L L
P1 = ∑ P (ωi ) P ⎡⎣ xl ∈ ∆ i (1) ( xl / i ) ⎤⎦ = ∑ P (ωi ) ∫ f l ( xl )dxl .
i =1 i =1
(1)
∆ i (1) ( xl )

Prawdopodobieñstwo otrzymania dwuznacznej decyzji w postaci „klasa k

lub klasa m”, k , m ∈1, L, jest równe:
L L
P2 = ∑ P(ωi ) P ⎡⎣ xl ∈ ∆ i (2) ( xl / i) ⎤⎦ = ∑ P(ωi ) ∫ fl ( xl ) dxl , (2)
i =1 i =1 ∆i ( 2)
( xl )

gdzie: ∆i (2) ( xl ) — zbiór przedzia³ów, w których ró¿ne od zera s¹ dowolne dwie

funkcje ze zbioru funkcji fi(xl).
Prawdopodobieñstwo otrzymania L — znacznej decyzji w postaci „klasa 1
lub klasa 2, ... , lub klasa L” jest równe:
L L
PL = ∑ P (ωi ) P ⎡⎣ xl ∈ ∆ i ( L ) ( xl / i ) ⎤⎦ = ∑ P (ωi ) ∫ f l ( xl ) dxl ,
i =1 i =1
(3)
∆i ( L ) ( xl )

gdzie: ∆i ( L ) ( xl ) — zbiór przedzia³ów, w których ró¿ne od zera s¹ wszystkie L

funkcje fi(xl), i = 1, , L.
Oznaczmy przez M(x) wartoœæ oczekiwan¹ losowej wielkoœci x, która mo¿e
przyjmowaæ wartoœci x = 1, 2, ..., L z prawdopodobieñstwami Pi , i = 1, 2, ..., L
L
M (ξ ) = ∑ iPi . (4)
i =1
94 J. Matuszewski, T. Kraszewski

Obliczamy wartoœæ oczekiwan¹ dla pierwszego i drugiego parametru,

tj. M xl (ξ ) i M xs (ξ ). Jeœli M xl (ξ ) > M xs (ξ ), to parametr xs posiada lepsze w³a-
œciwoœci rozdzielcze, natomiast jeœli M xs (ξ ) > M xl (ξ ), to parametr xl charakte-
ryzuje siê lepszymi w³aœciwoœciami rozdzielczymi. Oznacza to, ¿e w pierwszym
przypadku lepsz¹ jakoœæ ma parametr xs, a w drugim przypadku — parametr xl.
Wzór (4) jest podstaw¹ do zdefiniowania wskaŸnika oceny stopnia przenika-
nia klas, przydatnego w procedurach weryfikacji poprawnoœci funkcji decyzyj-
nej na poszczególnych etapach algorytmu rozpoznawania. Wartoœæ tê mo¿na okre-
œliæ jako œredni¹ wartoœæ oczekiwan¹ uzyskania niejednoznacznej decyzji dla
s-tego parametru sygna³u radarowego:
L
WOSPs (ξ ) = ∑ iPi s = 1,..., N . (5)
i =1

W przypadku sprawdzania podobieñstwa wektora sygna³owego z wzorcami

radarów w bazie danych sytuacja jest odwrotna ni¿ w przypadku rozdzielczoœci
parametrów, tzn. im stopieñ przenikania siê przedzia³ów odpowiednich parame-
trów sygna³u z ich odpowiednikami w bazie wzorców jest wiêkszy, tym to podo-
bieñstwo jest wiêksze [8]. Wynika to z tego, ¿e jesteœmy zainteresowani tym, by
wartoœæ oczekiwana niejednoznacznej decyzji by³a jak najwiêksza, w ogólnym
przypadku WOSPs (ξ ) = L, co oznacza, ¿e L przedzia³ów s-tego parametru pokry-
wa siê. Oznacza to, ¿e jeœli przedzia³ zmian wartoœci parametru wektora sygna³o-
wego zawiera siê ca³kowicie w przedziale wzorca radaru w bazie danych, to war-
toœæ tego wskaŸnika powinna byæ równa jednoœci. Jeœli natomiast te przedzia³y
s¹ ca³kowicie roz³¹czne, to wartoœæ tego wskaŸnika powinna byæ równa zeru,
a przy ich czêœciowym przenikaniu bêdzie przyjmowaæ wartoœci wiêksze od zera
i mniejsze od jednoœci.
Przy porównywaniu wektora sygna³owego z odpowiednimi wektorami rada-
rów w bazie wzorców, bêdziemy mieli do czynienia zawsze jedynie z dwiema
klasami, czyli w tym przypadku L = 2. Obliczaæ bêdziemy tylko prawdopodo-
bieñstwo otrzymania jednoznacznej i dwuznacznej decyzji P1 i P2 , gdy¿ w roz-
patrywanym przypadku w ka¿dej chwili porównywany jest wektor sygna³owy
tylko z jednym wzorcem, a w zwi¹zku z tym decyzja mo¿e byæ tylko jedno- lub
dwuznaczna, tzn., ¿e w danym przedziale zmian wartoœci parametru ró¿na od
zera jest jedna funkcja fi(xj) (wektora sygna³owego lub wzorca) lub dwie funkcje
fi(xj) (wektora sygna³owego i wzorca) (rys. 2-6).
Trudno by³oby oszacowaæ równie¿ prawdopodobieñstwa a priori przechwy-
cenia sygna³ów z poszczególnych klas, wiêc do dalszych obliczeñ przyjmujemy:
P(w1) = P(w2) = 0,5.
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 95

Po uwzglêdnieniu powy¿szych za³o¿eñ wzory (1) i (2) przyjm¹ nastêpuj¹c¹

postaæ:
2 2
P1 = 0,5 ∑ P ⎡⎣ xl ∈ ∆ i (1) ( xl / i ) ⎤⎦ = 0,5∑ ∫ f i ( xl )dxl
i =1 i =1 ∆ (1) ( x )
(6)
i l
2 2
P2 = 0,5∑ P ⎡⎣ xl ∈ ∆ i (2) ( xl / i ) ⎤⎦ = 0,5∑ ∫ f i ( xl )dxl .
i =1 i =1 ∆ ( 2) ( x )
(7)
i l

Unormowany do zakresu <0, 1> wskaŸnik oceny stopnia przenikania siê prze-
dzia³ów parametrów xl , l = 1, 2, 3, wektora sygna³owego z ich odpowiednikami
w bazie wzorców ma zaœ nastêpuj¹c¹ postaæ:
WOSP ( xl ) = P1 + 2 P2 − 1. (8)
Jeœli WOSP(xl ) = 0, to przedzia³y s¹ roz³¹czne (brak podobieñstwa wektora
sygna³owego z badanym wektorem emitera w bazie wzorców), jeœli WOSP(xl ) = 1,
to jest pe³ne podobieñstwo (przedzia³ parametru wektora sygna³owego ca³kowi-
cie zawiera siê w przedziale odpowiedniego parametru radaru w bazie wzorców),
a jeœli 0 < WOSP(xl) < 1, to te przedzia³y przenikaj¹ siê czêœciowo.

4.2. Algorytm wyznaczania stopnia przenikania klas

Kolejnym etapem jest opisanie algorytmu zastosowanego przy okreœlaniu
wskaŸnika stopnia przenikania klas.
Oznaczenia:
xismin , xismax — odpowiednio: dolna (minimalna) i górna (maksymalna) war-
toœæ s-tego parametru i-tego wzorca klasy, i ∈1, L;
xsmin , xsmax — odpowiednio: dolna (minimalna) i górna (maksymalna) war-
toœæ s-tego parametru wektora sygna³owego, s = 1, ..., N;
lwr — liczba wzorców radarów z bazy danych, których parametry
s¹ zgodne z parametrami wektora sygna³owego (przenikaj¹
siê czêœciowo);
dp — wartoœæ graniczna oceny stopnia przenikania siê klas, dla któ-
rej wektory wzorców radarów z bazy danych brane s¹ do
dalszej analizy w procedurze rozpoznawania wektorów sy-
gna³owych;
WOSP(xs) — wskaŸnik oceny stopnia przenikania siê przedzia³ów s-tego
parametru;
WOSP(i) — wskaŸnik oceny stopnia przenikania siê przedzia³ów wszyst-
kich parametrów wektora sygna³owego oraz i-tego wzorca
radarów w bazie danych;
96 J. Matuszewski, T. Kraszewski

i — i-ta klasa emitera;

s — s-ty analizowany parametr emitera.

Algorytm postêpowania ma nastêpuj¹cy przebieg:

1. i: = 0; s: = 0; lwr: = 0
2. i: = i + 1
3. s: = s + 1
4. Obliczenie wskaŸnika WOSP(xs) oceny stopnia przenikania siê przedzia-
³ów dla s-tego parametru wektora sygna³owego oraz i-tego wzorca w ba-
zie danych. Mog¹ tu wyst¹piæ nastêpuj¹ce sytuacje:
a) Przedzia³y te s¹ ca³kowicie roz³¹czne (rys. 2).
Jeœli xsmax ≤ xismin ∨ xsmin ≥ xismax , to WOSP (i) = WOSP ( xs ) = 0.
Przejœcie do pkt. 8.

f (x s ) f (xs )

xs xs

xs
min
xsmax
xis
min
xis
max
xis
min
xis
max
xs
min
xs
max

Rys. 2. Przypadek roz³¹cznych przedzia³ów zmian wartoœci parametrów

b) Przedzia³ zmian s-tego parametru wektora sygna³owego zawiera siê

ca³kowicie w przedziale s-tego parametru i-tego wzorca w bazie
danych (rys. 3).
Jeœli xismin ≤ xsmin < xismax ∧ xismin < xsmax ≤ xismax , to WOSP ( xs ) = 1.
Przejœcie do pkt. 5.

f (xs )

xs

x is
min
xs
min
xs
max
xis
max

Rys. 3. Przypadek zawierania siê przedzia³u zmian wartoœci parametru wektora sygna³owego
w przedziale zmian wartoœci parametru wzorca

c) Przedzia³ zmian s-tego parametru wektora sygna³owego zawiera siê

czêœciowo (lewostronnie) w przedziale s-tego parametru i-tego wzor-
ca w bazie danych (rys. 4).
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 97

Jeœli xsmin < xismin ∧ xismin < xsmax ≤ xismax , to wskaŸnik oceny stop-
nia przenikania WOSP ( xs ) obliczamy zgodnie ze wzorem (8). W tym przy-
padku: 0 < WOSP ( xs ) < 1. Przejœcie do pkt. 5.
f (x s )

xs

x smin xismin x smax xismax

Rys. 4. Przypadek lewostronnego czêœciowego zawierania siê przedzia³u zmian wartoœci parametru
wektora sygna³owego w przedziale zmian wartoœci parametru wzorca

d) Przedzia³ zmian s-tego parametru wektora sygna³owego zawiera siê

czêœciowo (prawostronnie) w przedziale s-tego parametru i-tego
wzorca w bazie danych (rys. 5).
Jeœli xismin ≤ xsmin < xismax ∧ xsmax > xismax , to wskaŸnik oceny stop-
nia przenikania WOSP ( xs ) obliczamy zgodnie ze wzorem (8). W tym przy-
padku: 0 < WOSP ( xs ) < 1. Przejœcie do pkt. 5.
f (xs )

xs

xis min
xs
min
xis max
xs
max

Rys. 5. Przypadek prawostronnego czêœciowego zawierania siê przedzia³u zmian wartoœci parametru
wektora sygna³owego w przedziale zmian wartoœci parametru wzorca

e) Przedzia³ s-tego parametru i-tego wzorca w bazie danych zawiera

siê ca³kowicie w przedziale s-tego parametru wektora sygna³owego
(rys. 6).

f (x s )

xs

xs min
xis min
xis max
xs max

Rys. 6. Przypadek zawierania siê przedzia³u zmian wartoœci parametru wzorca w przedziale zmian
wartoœci parametru wektora sygna³owego
98 J. Matuszewski, T. Kraszewski

Jeœli xsmin < xismin ∧ xsmax > xismax , to wskaŸnik oceny stopnia prze-
nikania WOSP ( xs ) obliczamy zgodnie ze wzorem (8). W tym przypadku:
0 < WOSP ( xs ) < 1. Przejœcie do pkt. 5.
5. Sprawdzamy, czy czynnoœæ 4 zosta³a wykonana dla wszystkich parame-
trów pomiarowych wektora sygna³owego. Jeœli s < N, to przejœcie do
pkt. 3, w przeciwnym wypadku — przejœcie do pkt. 6.
6. Obliczenie uogólnionego wskaŸnika oceny stopnia przenikania siê prze-
dzia³ów dla wszystkich parametrów
N
WOSP (i ) = ∏WOSP ( xs ). (9)
s =1

7. Jeœli WOSP(i) ³ dp , to i-ty wzorzec radaru z bazy danych przechodzi do

dalszej analizy
lwr: = lwr + 1. (10)
8. Sprawdzenie, czy dla wszystkich wzorców radarów z bazy danych zosta³
obliczony wskaŸnik WOSP(i). Jeœli i < L, to przejœcie do pkt. 2, w prze-
ciwnym wypadku do pkt. 9.
9. Koniec procedury obliczania stopnia przenikania siê przedzia³ów para-
metrów wektora sygna³owego z wzorcami radarów w bazie danych.
Jeœli lwr = 0, to koniec algorytmu klasyfikacji wektora sygna³owego. Jeœli
lwr ³ 1, to przejœcie z wybranymi tutaj wektorami do kolejnego etapu procedury
rozpoznawania.

Poni¿ej przedstawione zosta³y przyk³adowe wyliczenia liczbowe WOSP dla

pojedynczego parametru w zale¿noœci od sposobu zawierania siê przedzia³u
zmian wartoœci parametru wektora sygna³owego w przedziale zmian wartoœci
wzorca.
Dane (rys. 7):
< ximin = 220, ximax = 232 > – przedzia³ wzorca i-tej klasy;
< xsmin = 228, xsmax = 234 > – przedzia³ wektora sygna³owego.

Rys. 7. Przypadek prawostronnego czêœciowego zawierania siê przedzia³u zmian wartoœci parametru
wektora sygna³owego w przedziale zmian wartoœci parametru wzorca
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 99

Obliczenia:
fi(x) = 1/(232 – 220) = 0,083
fs(x) = 1/(234 – 228) = 0,167
P1(x) = 0,5 * [(228 – 220) * 0,083 + (234 – 232) * 0,167] = 0,5
P2(x) = 0,5 * [232 – 228) * 0,083 + (232 – 228) * 0,167] = 0,5
WOSP(x) = P1(x) + 2 P2(x) – 1 = 0,5 + 2 * 0,5 – 1 = 0,5
Dane (rys. 8):
< ximin = 224, ximax = 234 > – przedzia³ wzorca i-tej klasy
< xsmin = 220, xsmax = 226 > – przedzia³ wektora sygna³owego WS
WOSP(x) = 0,27

f(x)
WS WZORZEC
x
220 224 226 234
Rys. 8. Przypadek lewostronnego czêœciowego zawierania siê przedzia³u zmian wartoœci parametru
wektora sygna³owego w przedziale zmian wartoœci parametru wzorca

Obliczony wskaŸnik stopnia przenikania klas WOSP(x) dla przyk³adu przed-

stawionego na rysunku 7 ma wiêksz¹ wartoœæ w porównaniu z przyk³adem na
rysunku 8, co oznacza, ¿e ten wektor sygna³owy jest bardziej zgodny ze wzorcem
w bazie danych.

5. Funkcja decyzyjna procedury rozpoznawania

Procedurê rozpoznawania wektorów sygna³owych realizuje siê wg okreœlo-
nych regu³ funkcji decyzyjnej po ka¿dej realizacji funkcji podstawowych: wy-
krywaniu i analizie. Funkcja decyzyjna procedury rozpoznawania, zawieraj¹ca
zasady porównywania wektorów sygna³owych i wzorców realizowana jest
w trzech etapach [3].
Etap 1:
Realizacja procedury okreœlania zgodnoœci przedzia³ów wartoœci:
— czêstotliwoœci noœnej sygna³u,
— okresu powtarzania impulsów,
— czasu trwania impulsu wektora sygna³owego z wzorcami w bazie da-
nych.
100 J. Matuszewski, T. Kraszewski

Podstawowym celem tego etapu jest wyszukanie w zasobach BD tych wzor-

ców, których przedzia³y wartoœci ww. parametrów s¹ zgodne (tzn. przenikaj¹ siê
w ca³oœci lub czêœciowo) z odpowiadaj¹cymi im przedzia³ami wartoœci tych pa-
rametrów zapisanymi w danym wektorze sygna³owym (zapisanymi w wektorze
podstawowym).
Okreœlanie zgodnoœci realizowane jest oddzielnie dla ka¿dego z parametrów
i polega na wyznaczeniu wskaŸnika oceny stopnia przenikania przedzia³ów danego
parametru, które s¹ zapisane w wektorze sygna³owym i porównywanym wzorcu.
Je¿eli:
— jeden z tych z przedzia³ów zawiera siê w pe³ni w drugim, wówczas war-
toœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania wynosi 1 (WOSP = 1);
— przedzia³y s¹ roz³¹czne, wówczas wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia prze-
nikania wynosi 0 (WOSP = 0);
— przedzia³y przenikaj¹ siê czêœciowo, wówczas wartoœæ wskaŸnika oceny
stopnia przenikania zawiera siê w przedziale niedomkniêtym od 0 do 1
(0 < WOSP < 1).
Koñcowa wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania (dla etapu I) jest ilo-
czynem wartoœci wskaŸnika WOSP uzyskanych dla trzech parametrów sygna³u
(wzór 9).
Do etapu II procedury rozpoznawania klasyfikuj¹ siê tylko te wzorce wybra-
ne z BD, dla których koñcowa wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania jest
wiêksza od zadanej wartoœci progowej.
Je¿eli, w wyniku realizacji procedury okreœlania zgodnoœci przedzia³ów war-
toœci parametrów, wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania nie przekroczy-
³a wartoœci progowej dla ¿adnego wzorca, wówczas procedura rozpoznawania
dla danego wektora sygna³owego zostaje przerwana i dla danego sygna³u nale¿y
wykonaæ dodatkow¹ analizê wektora sygna³owego lub za³o¿yæ nowy wzorzec,
jeœli taka procedura by³a ju¿ wykonana.
Etap 2:
Realizacja procedury sprawdzenia zgodnoœci cech sygna³u, które s¹ opisane
w sposób dyskretny.
Stwierdzanie zgodnoœci ww. cech sygna³u polega na ustaleniu, czy cechy te
zapisane w wektorze i w ka¿dym z zakwalifikowanych w etapie 1 wzorców s¹
w pe³ni zbie¿ne (s¹ takie same). Do etapu 3 procedury rozpoznawania klasyfi-
kuj¹ siê te wzorce, dla których zosta³a stwierdzona pe³na zbie¿noœæ cech sygna³u
z wektorem.
Je¿eli, w wyniku realizacji procedury sprawdzenia zgodnoœci cech sygna³u
nie zosta³a stwierdzona pe³na zbie¿noœæ cech sygna³u zapisanych w wektorze
z cechami sygna³ów zapisanych we wzorcach (zakwalifikowanych w etapie 1),
wówczas procedura rozpoznawania dla danego wektora sygna³owego zostaje prze-
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 101

rwana i dla danego sygna³u nale¿y wykonaæ dodatkow¹ analizê wektora sygna³o-
wego lub dokonaæ edycji wzorca sygna³owego.
Etap 3:
Realizacja procedury sprawdzenia zgodnoœci okreœlonych parametrów zapi-
sanych we wskazanych wektorach dodatkowych danego wektora z zakwalifiko-
wanymi do etapu 3 wzorcami.

Krok 1
Nastêpuje okreœlenie zgodnoœci parametrów dodatkowych, zwi¹zanych z mo-
dulacj¹ czêstotliwoœci noœnej sygna³u. W zale¿noœci od rodzaju modulacji miê-
dzyimpulsowej tego parametru, nale¿y dokonaæ sprawdzenia i/lub porównania
parametrów zapisanych w wektorach dodatkowych (uzupe³niaj¹cych) czêstotli-
woœci noœnej wektora i ka¿dego z zakwalifikowanych do etapu 3 wzorców. Dla
ka¿dego z rodzajów zmian nale¿y dokonaæ sprawdzenia i/lub porównania para-
metrów dodatkowych.
Wynik pozytywny realizowanych sprawdzeñ parametrów dyskretnych jest
wówczas, gdy nastêpuje pe³na zgodnoœæ danych parametrów zapisanych w wekto-
rze sygna³owym i danym wzorcu.
Wynik pozytywny realizowanych porównañ przedzia³owych jest wówczas,
gdy wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania (WOSP) jest wiêksza od zada-
nej wartoœci progowej.
Do kroku 2 w etapie 3 procedury rozpoznawania klasyfikuj¹ siê te wzorce,
których ³¹czny wynik realizowanych sprawdzeñ i porównañ jest pozytywny. Dla
tych wzorców nale¿y okreœliæ wartoœæ wskaŸnika WOSP , bêd¹c¹ iloczynem warto-
œci tego wskaŸnika, uzyskanego w etapie 1 i w kroku 1 etapu 3.
Je¿eli wynik realizacji procedury w kroku 1 jest negatywny dla wszystkich
wzorców, to procedura rozpoznawania dla danego wektora sygna³owego zostaje
przerwana i dla danego sygna³u nale¿y wykonaæ dodatkow¹ analizê wektora sy-
gna³owego lub dokonaæ edycji wzorca sygna³owego, jeœli taka procedura by³a
ju¿ wykonana.

Krok 2
Nastêpuje okreœlenie zgodnoœci parametrów dodatkowych, zwi¹zanych z mo-
dulacj¹ okresu powtarzania impulsów. W kroku tym postêpowanie jest identycz-
ne jak w kroku 1, z t¹ ró¿nic¹, ¿e wartoœæ wskaŸnika WOSP jest iloczynem warto-
œci tego wskaŸnika uzyskanego w kroku 1 etapu 3 i w kroku 2 w etapie 3.

Krok 3
Nastêpuje okreœlenie zgodnoœci parametrów dodatkowych, zwi¹zanych z cza-
sem trwania impulsu. Nale¿y dokonaæ sprawdzenia i/lub porównania parame-
102 J. Matuszewski, T. Kraszewski

trów zapisanych w wektorach dodatkowych (uzupe³niaj¹cych) czasu trwania im-

pulsu wektora sygna³owego i ka¿dego z zakwalifikowanych do kroku 3 w eta-
pie 3 wzorców.
W pierwszej kolejnoœci nale¿y sprawdziæ zgodnoœæ liczby wyestymowanych
wartoœci czasu trwania impulsu, a gdy wynik sprawdzenia jest pozytywny, nale¿y
porównaæ przedzia³owo wartoœæ (wartoœci) czasu trwania impulsu.
Wynik pozytywny realizowanych porównañ przedzia³owych jest wówczas,
gdy wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania (WOSP) jest wiêksza od zada-
nej wartoœci progowej.
Je¿eli wynik realizacji w kroku 3 jest negatywny dla wszystkich wzorców, wów-
czas procedura rozpoznawania dla danego wektora sygna³owego zostaje przerwana
i dla danego sygna³u nale¿y wykonaæ dodatkow¹ analizê wektora sygna³owego lub
dokonaæ edycji wzorca sygna³owego, jeœli taka procedura by³a ju¿ wykonana.
£¹czny wynik pozytywny uzyskuj¹ te wzorce, które uzyska³y pozytywne
wyniki wszystkich sprawdzeñ (realizowanych w etapie 2 i 3) oraz wartoœci wskaŸ-
nika oceny stopnia przenikania (WOSP) dla wszystkich porównañ przedzia³owych
(realizowanych w etapie 1 i 3) by³y wiêksze od wartoœci progowych.
£¹czna wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania (WOSP) jest iloczynem
wartoœci tego wskaŸnika, uzyskanych w etapie 1 oraz w kroku 1, 2 i 3 etapu 3.
Odpowiednikiem danego wektora sygna³owego w bazie danych jest wzorzec
(ze zbioru wzorców z pozytywnym wynikiem procedury rozpoznawania), który
charakteryzuje siê najwiêksz¹ ze wszystkich wartoœci¹ wypadkowego wskaŸnika
oceny stopnia przenikania (WOSP).

6. Testowanie funkcji decyzyjnej

Realizacja procedury wyznaczania wskaŸnika stopnia przenikania klas WOSP
by³a dokonywana w etapie 1 oddzielnie dla ka¿dego parametru:
— czêstotliwoœci noœnej sygna³u,
— okresu powtarzania impulsów,
— czasu trwania impulsu.
W przypadku ka¿dego z powy¿szych parametrów dokonywano zmiany:
— szerokoœci przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych parametrów po-
miarowych sygna³u radarowego przy za³o¿eniu sta³ego po³o¿enia prze-
dzia³u tych zmian w stosunku do wzorca,
— po³o¿enia przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych parametrów po-
miarowych sygna³u radarowego przy za³o¿eniu sta³ej szerokoœci prze-
dzia³u tych zmian.

Powy¿sze zmiany dokonywane by³y w sposób skokowy jako procent zakresu

zmian wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 103

w przedziale od –100% (ca³kowita roz³¹cznoœæ przedzia³ów) przez 0% (pokry-

wanie siê zakresów) do 100% (ponownie ca³kowita roz³¹cznoœæ).
Je¿eli zaœ chodzi o koñcow¹ wartoœæ wskaŸnika oceny stopnia przenikania
klas to jest ona iloczynem wartoœci wskaŸnika WOSP, uzyskanych dla trzech ww.
parametrów z etapu 1 oraz wskaŸnika stopnia przenikania klas wyliczonego dla
kroku 1, 2, 3 w etapie 3 procedury rozpoznawania.
Do testowania procedury rozpoznawania wykorzystano wzorce sygna³ów
radarowych, otrzymane w wyniku wielokrotnych pomiarów parametrów sygna-
³ów radarowych wykonanych przez pracowników Instytutu Radioelektroniki WEL
WAT. Badaniom poddano 20 wzorców wybranych losowo ze zbioru oko³o 100
wektorów sygna³owych, znajduj¹cych siê w bazie danych. W artykule przedsta-
wiono kilka z nich w celu zaprezentowania wyników. Na ka¿dym wykresie od-
dzielnie przedstawione s¹ wyniki obliczeñ WOSP dla wybranych wektorów. Poza
tym, na ka¿dym wykresie oddzielnie przedstawione s¹ wyniki obliczeñ dla po-
szczególnych parametrów (czêstotliwoœæ noœna sygna³u, okres powtarzania im-
pulsów, czas trwania impulsu) z etapu 1 oraz wartoœæ wskaŸników dla poszcze-
gólnych etapów realizacji procedury rozpoznawania.
Wyniki obliczeñ wskaŸnika WOSP dla poszczególnych etapów procedury roz-
poznawania przedstawione zosta³y na rysunkach 9-16.
Osie opisane s¹ nastêpuj¹co:
— 0X — procentowe zmiany wartoœci parametrów;
— 0Y — wartoœci wskaŸnika WOSP .
104 J. Matuszewski, T. Kraszewski

0,9

0,8

0,7

0,6

czêstotliwoœæ noœna sygna³u

okres powtarzania impulsów
czas trwania impulsu
etap 1 procedury rozpoznawania

Rys. 9a. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych para-
metrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 1 w BD — rekord podstawowy

1
czêstotliwoœæ noœna sygna³u
okres powtarzania impulsów
czas trwania impulsu 0,9
etap 1 procedury rozpoznawania
0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 9b. Przebieg WOSP przy zmianie po³o¿enia przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych para-
metrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 1 w BD — rekord podstawowy
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 105

1 1

0,9 0,9

0,8 0,8

0,7 0,7

0,6 0,6

0,5 0,5

0,4 0,4

0,3 0,3

0,2 0,2
czêstotliwoœæ noœna sygna³u
okres powtarzania impulsów
czas trwania impulsu 0,1 0,1
etap 1 procedury rozpoznawania
0 0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 -100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 10. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci (lewy) i po³o¿enia (prawy) przedzia³ów zmian
wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 2 w BD —
rekord podstawowy

1 1

0,9 0,9

0,8 0,8

0,7 0,7

0,6 0,6

0,5 0,5

0,4 0,4

0,3 0,3

0,2 0,2
czêstotliwoœæ noœna sygna³u
okres powtarzania impulsów
czas trwania impulsu 0,1 0,1
etap 1 procedury rozpoznawania
0 0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 -100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 11. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci (lewy) i po³o¿enia (prawy) przedzia³ów zmian
wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 3 w BD —
rekord podstawowy

1 1

0,9 0,9

0,8 0,8

0,7 0,7

0,6 0,6

0,5 0,5

0,4 0,4

0,3 0,3

0,2 0,2
czêstotliwoœæ noœna sygna³u
okres powtarzania impulsów
czas trwania impulsu 0,1 0,1
etap 1 procedury rozpoznawania
0 0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 -100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 12. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci (lewy) i po³o¿enia (prawy) przedzia³ów zmian
wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 4 w BD —
rekord podstawowy
106 J. Matuszewski, T. Kraszewski

wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci 1,0

RF w wektorze dodatkowym
wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci
0,9
PRI w wektorze dodatkowym
WOSP wypadkowy procedury rozpoznawania
0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0,0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 13a. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych pa-
rametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 5 w BD — rekord dodatkowy
(modulacja RF — sliding, modulacja PRI — nieznana, liczba wartoœci PW — 1)

wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci 1,0

RF w wektorze dodatkowym
wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci
0,9
PRI w wektorze dodatkowym
WOSP wypadkowy procedury rozpoznawania
0,8

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0,0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 13b. Przebieg WOSP przy zmianie po³o¿enia przedzia³ów zmian wartoœci podstawowych para-
metrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 5 w BD — rekord dodatkowy
(modulacja RF — sliding, modulacja PRI — nieznana, liczba wartoœci PW — 1)
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 107

wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci 1,0 1,0

RF w wektorze dodatkowym
wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci
0,9 0,9
PRI w wektorze dodatkowym
WOSP wypadkowy procedury rozpoznawania
0,8 0,8

0,7 0,7

0,6 0,6

0,5 0,5

0,4 0,4

0,3 0,3

0,2 0,2

0,1 0,1

0,0 0,0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 -100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 14. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci (lewy) i po³o¿enia (prawy) przedzia³ów zmian
wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 6 w BD —
rekord dodatkowy (modulacja RF — sta³a, modulacja PRI — sliding, liczba wartoœci PW — 1)

wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci 1,0 1,0

RF w wektorze dodatkowym
wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci
0,9 0,9
PRI w wektorze dodatkowym
WOSP wypadkowy procedury rozpoznawania
0,8 0,8

0,7 0,7

0,6 0,6

0,5 0,5

0,4 0,4

0,3 0,3

0,2 0,2

0,1 0,1

0,0 0,0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 -100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 15. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci (lewy) i po³o¿enia (prawy) przedzia³ów zmian
wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 7 w BD —
rekord dodatkowy (modulacja RF — sta³a, modulacja PRI — dwell, liczba wartoœci PW — 1)

wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci 1,0 1,0

RF w wektorze dodatkowym
wp³yw zmiany przedzia³u zmian wartoœci
0,9 0,9
PRI w wektorze dodatkowym
WOSP wypadkowy procedury rozpoznawania
0,8 0,8

0,7 0,7

0,6 0,6

0,5 0,5

0,4 0,4

0,3 0,3

0,2 0,2

0,1 0,1

0,0 0,0
-100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 -100 -90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rys. 16. Przebieg WOSP przy zmianie szerokoœci (lewy) i po³o¿enia (prawy) przedzia³ów zmian
wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego. Urz¹dzenie 8 w BD —
rekord dodatkowy (modulacja RF — sta³a, modulacja PRI — sta³a, liczba wartoœci PW — 1)
108 J. Matuszewski, T. Kraszewski

7. Wnioski koñcowe
Podstawowym celem procedury rozpoznawania jest wyszukanie w zasobach
BD tych wektorów wzorcowych, które s¹ najbardziej zgodne z badanymi wekto-
rami sygna³owymi.
Okreœlanie zgodnoœci realizowane jest oddzielnie dla ka¿dego z parametrów
w poszczególnych krokach algorytmu rozpoznawania i polega na wyznaczeniu
wskaŸnika oceny stopnia przenikania (WOSP) przedzia³ów danego parametru, które
s¹ zapisane w wektorze sygna³owym i porównywanym wzorcu. Do kolejnego
etapu procedury rozpoznawania klasyfikuj¹ siê te wzorce wybrane z BD, dla któ-
rych etapowa wartoœæ WOSP jest wiêksza od zadanej wartoœci progowej.
Reasumuj¹c, nale¿y zauwa¿yæ, ¿e testowanie przeprowadzono na grupie loso-
wo wybranych wzorców sygna³ów radarowych, rekordach podstawowych i dodat-
kowych. W obydwu przypadkach dokonywano zmian szerokoœci i po³o¿enia prze-
dzia³ów wartoœci podstawowych parametrów pomiarowych sygna³u radarowego:
— czêstotliwoœci noœnej sygna³u,
— okresu powtarzania impulsów,
— czasu trwania impulsu.
Podsumowuj¹c wyniki przedstawione w powy¿szym artykule w postaci wy-
kreœlonych wskaŸników WOSP na poszczególnych etapach realizacji procedury
rozpoznawania, nale¿y stwierdziæ, ¿e w celu uzyskania wartoœci WOSP na pozio-
mie 0,8¸0,9 w etapie 1 (rys. 9-12) zmiana szerokoœci przedzia³ów przenikania
przedzia³ów parametrów nie powinna przekraczaæ 30¸40%, ale w przypadku
zmiany zakresu zachodzenia przedzia³ów parametrów nie powinna przekraczaæ
ju¿ 15¸25%. Natomiast, je¿eli rozpatrzymy etap 3 (rys. 13-16), to wartoœci te
wynosz¹ odpowiednio dla zmiany szerokoœci 10¸15%, a dla zmiany po³o¿enia
ju¿ tylko 5¸10%. Wykreœlone wartoœci WOSP wskazuj¹ wyraŸnie, ¿e znacznie
wiêkszy wp³yw na wartoœæ WOSP , a co z tym zwi¹zane — poprawnoœæ rozpozna-
wania wektora sygna³owego, ma zdecydowanie zmiana po³o¿enia przedzia³u zmian
wartoœci parametrów pomiarowych sygna³u radarowego ni¿ zmiana szerokoœci.
W procedurze rozpoznawania sygna³ów radarowych nale¿a³oby siê równie¿ za-
stanowiæ nad mo¿liwoœci¹ wprowadzenia wspó³czynników wagowych dla po-
szczególnych parametrów ze wzglêdu ich informatywnoœæ oraz dok³adnoœæ po-
miaru i estymacji.
Artyku³ wp³yn¹³ do redakcji 20.10.2005 r. Zweryfikowan¹ wersjê po recenzji otrzymano w maju
2006 r.

LITERATURA
[1] Z. BUBNICKI, O. HRYNIEWICZ, R. KULIKOWSKI, Badania operacyjne i systemowe wobec wy-
zwañ XXI wieku, t. 2: Metody i techniki analizy informacji i wspomagania decyzji, Akade-
micka Oficyna Wydawnicza EXIT, 2004.
 Testowanie funkcji decyzyjnej algorytmu ropoznawania Ÿróde³ emisji 109

[2] À. Ë. ÃÎÐEËÈÊ, Â. À. ÑÊÐÈÏÊÈÍ, Ìåòîäû ðàñïîçíàâàíèÿ, Âûñøàÿ Øêîëà, Ìîñêâà, 1977.

[3] J. MATUSZEWSKI, M. SZTEMBERG, T. KRASZEWSKI, Testowanie procedury rozpoznawania, IRL
WEL WAT, Warszawa 2004.
[4] J. MATUSZEWSKI, S. WNUCZEK, Analiza parametrów sygna³ów radarowych wykorzystywa-
nych w rozpoznaniu radioelektronicznym, Materia³y VII Konferencji Naukowej „Sterowanie
i regulacja w radiolokacji i lataj¹cych”, Jelenia Góra, 11-13.VI.1996.
[5] J. MATUSZEWSKI, Oceny informatywnoœci parametrów sygna³ów radiolokacyjnych w syste-
mie rozpoznania i klasyfikacji Ÿróde³ promieniowania, rozprawa doktorska, WAT, Warszawa
1984.
[6] D. C. SCHELHER, Introduction to electronic warfare, Artech House Inc., Dedham, MA, 1986.
[7] K. STAPOR, Automatyczna klasyfikacja obiektów, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT,
Warszawa 2001.
[8] S. THEODORIDIS, K. KOUTROUMBAS, Pattern recognition, Academic Press, 1999.
[9] R. G. WILEY, Electronic Intelligence: The Interception of Radar Signals, Artech House, Inc,
1985.

J. MATUSZEWSKI, T. KRASZEWSKI
Decision function testing of emission sources recognition algorithm
Abstract. The contemporary battlefield which are observed in several last armed conflicts indicate
on the large meaning of electronic systems. The reconnaissance systems are the fundamental
equipment to collect information about enemy, their activities, intentions and field actions.
The recognition of working emission sources performs on the basis of intercepted radar signals
and measurement of their parameters. The set of parameters included in the electronic warfare
emitter data base is the information source of the radar emissions. This set describes the recognized
object (radar or target noise transmitter) and mod of its work. The correct emitters recognition is
connected with preparing the adequate decision functions, procedures and algorithms of recognition
process.
This paper presents the suitable method for the decision functions verification and their correctness
of working. These functions are the components of emissions sources recognition algorithm. The
described method uses the degree of infiltration assessment factor.
Keywords: electronic reconnaissance, decision functions, radiolocation
Universal Decimal Classification: 621.396.96