2/18/2024

Mục tiêu
Chương 3 • Trình bày được các làn sóng hội nhập khu vực

• Giải thích được các động lực thúc đẩy hội nhập khu vực

• Giải thích được mối quan hệ giữa hội nhập khu vực và
Tổng quan về hệ thống thương mại đa biên

hội nhập kinh tế khu vực • Phân biệt các hình thức hội nhập khu vực

• Trình bày được các hình thức hội nhập khu vực

1 2

3.1 Các làn sóng hội nhập khu vực

Nội dung • Làn sóng 1
PTA – Preferential
Từ 1960s
trade agreements
3.1 Các làn sóng hội nhập khu vực Reciprocal PTAs Khởi đầu từ Châu Âu
RTA – Regional Vd. EEC, EFTA...
3.2 Các động lực thúc đẩy hội nhập khu vực trade agreement • Làn sóng 2
>> PTA của các Từ 1980s
3.3 Mối quan hệ giữa hội nhập khu vực và hệ nước trong khu vực Khởi đầu từ Mỹ
Preferential trade
arrangements in Vd. NAFTA , EU (single market)...
thống thương mại đa biên • Làn sóng 3
WTO >> GSP/ non
reciprocal Từ 2000s
3.4 Các hình thức liên kết khu vực preferential Khởi đầu từ Nhật và các nước Đông Á

3
(Pomfret 2007) 4

1
 2/18/2024

5 6

3.2 Các động lực thúc đẩy hội nhập khu vực
- Đạt được các thỏa thuận
• Tiếp cận thị trường tốt hơn Tiếp cận thương mại tự do hơn
( better market access) thị trường - Đối phó tốt hơn với hàng
Why tốt hơn
• Các động lực khác rào phi thuế quan
go (Better
preferential? market - Hội nhập sâu ở những lĩnh
access) vực WTO chưa đạt được
- Hiệu ứng Domino

7 8

2
 2/18/2024

- WTO plus (Bổ sung thêm nội Thúc đẩy các nước đứng
dung cho các vấn đề hội nhập
ngoài PTA tìm kiếm các thỏa
đã được đề cập trong WTO)
Hội nhập Hiệu ứng thuận thương mại ưu đãi
sâu - WTO extra (Bổ sung thêm Domino (preferential) tương tự
(Deep những vấn đề hội nhập chưa

integration) được đề cập trong WTO) Áp lực từ các nhà xuất

- Hội nhập về chính sách ở các khẩu đòi hỏi phải hội nhập vào
cấp độ ( mutual recognition/ các PTA để tìm kiếm cơ hội tiếp
harmonization of rules/
cận thị trường
centralization)

9 10

3.3 Mối quan hệ giữa hội nhập khu

Cơ chế giải quyết tranh vực và hệ thống thương mại đa biên
chấp mạnh mẽ hơn ở một số PTA
Mulitilateralism
(stronger enforcement vs
• Các khía cạnh pháp lý
Regionalism
Các động mechanism) • Các khía cạnh thực tiễn
Multilateral
lực khác Tạo động lực cải cách
trade
trong nước (domestic reform) agreements • Tác động tích cực và tác động
vs
thông qua các cam kết mạnh mẽ Preferential tiêu cực
hơn (more credible commitments) trade
agreements
Các lý do chính trị khác
11 12

3
 2/18/2024

Các khía cạnh pháp lý

• Sự hình thành các liên kết khu vực là ngoại lệ mang
tính hệ thống của nguyên tắc MFN trong WTO
Điều XXIV GATT
• GATT quy định ngoại lệ MFN đối với FTA và liên
Điều V GATS
minh thuế quan, quy định các điều kiện đáp ứng để
Enabling Clause
(Điều khoản cho
được hưởng ngoại lệ
phép 1979 –bộ
phận luật của • Hiệp định này (GATS) không ngăn cản bất kỳ thành
WTO-quy định
ngoại lệ trong viên nào trở thành 1 bên hoặc gia nhập hiệp định tự
đối xử MFN)
do hóa thương mại dịch vụ giữa các bên tham gia
Ngoại lệ
hiệp định đó.
mang tính
hệ thống
• Cho phép các bên ký kết dành sự ưu đãi một chiều
13 14
cho hàng hóa NK từ các nước đang phát triển

>>Cho phép 1 nhóm nước đàm phán các quy định và cam kết vượt
Các khía cạnh thực tiễn
ra ngoài giới hạn của WTO
• Liên kết khu vực ở Châu Âu tạo áp lực đẩy nhanh
>>CU/FTA thành lập trái với MFN của WTO, điều XXIV GATT cho European
integration kết quả của các vòng đàm phán trong GATT nhằm
phép RTAs được thành lập như một trường hợp ngoại lệ, với điều
giảm tác động phân biệt đối xử
kiện đáp ứng các tiêu chuẩn chặt chẽ nhất định Reduce
discriminating (thuế quan đánh ra bên ngoài chung (CET)
>>Bổ sung cho hệ thống thương mại toàn cầu mà không đe dọa sự
effect của EU được đàm phán giảm xuống từ 11% xuống
tồn tại của nó
Common 7.5% sau vòng Tokyo làm giảm tác động phân biệt đối
>>Tự do thương mại diễn ra nhanh hơn nếu nó được tiến hành trong
external tariff xử của EU)
khối thương mại khu vực
GATT vs • Những khó khăn trong vòng đàm phán Uruguay về
>>Thúc ép thay đổi cả những lĩnh vực không được điều chỉnh toàn preferential
dịch vụ thúc đẩy các đàm phán trong NAFTA
diện trong WTO: môi trường, lao động, đầu tư trade
15 agreements 16

4
 2/18/2024

• Làn sóng hình thành các liên kết khu vực

Doha round trở nên mạnh mẽ sau sự sự hình thành

Is the WTO và vòng đàm phán Doha. TRADE

multilateral
trading system • Số lượng lớn thành viên trong WTO cùng CREATION
falling apart? với các mâu thuẫn lợi ích dẫn đến khó đạt
The failure of
Doha round
được đồng thuận >>dẫn đến tiếp tục theo
TRADE
đuổi các FTA
weaken the
multilateral
rules- based • Giảm động lực đàm phán trong vòng Doha
DIVERSION
trading system
do đang theo đuổi nhiều FTA 17 18

Một số tác động tích cực của hội nhập Một số tác động tiêu cực của hội nhập
khu vực đến hệ thống thương mại đa biên khu vực đến hệ thống thương mại đa biên
Incubator for • Các doanh nghiệp được thử sức trong môi trường hội • Làm tổn thương các nước không phải là thành viên
firms to Trade
nhập khu vực trước khi cạnh tranh được trong môi diversion thông qua tác động chuyển hướng thương mại
operate on a
larger market trường toàn cầu • Luật chơi đa biên trong WTO được thay thế bằng
without full- Spaghetti bowl
• Chính sách thương mại được điều chỉnh nhanh và of origin rules hàng loạt hệ thống luật lệ riêng biệt ở mỗi khu vực
blown global
competition phù hợp với yêu cầu của từng nước thành viên trong (các quy tắc xuất xứ là điểm nổi bật) (spaghetti
hội nhập khu vực hơn là trong hội nhập đa biên Deeper bowl effect)
Enhance
bargaining integration
• Thế thương lượng của các PTA được củng cố • Nhiều quy tắc xuất xứ làm tăng chi phí thương mại
power may introduce
• Số thành viên của các PTA tiếp tục tăng lên nhờ hiệu protection (trade cost)
Spreading ứng domino làm đẩy mạnh thương mại tự do toàn • Hội nhập sâu có thể dẫn đến sự bảo hộ
liberal trade
cầu 19 20

5
 2/18/2024

• Các thành viên chủ chốt của hội nhập đa biên bĩ 3.4 Các hình thức liên kết khu vực
ràng buộc vào các thỏa thuận thương mại riêng Tiến trình của hội nhập:
Postpone the
multilateral biệt của hội nhập khu vực – cùng loại bỏ thuế quan và rào cản phi thuế, mỗi thành viên
FTA
trade progress duy trì chính sách thương mại độc lập
Vd. EU bị ràng buộc bởi chính sách nông nghiệp
Gainers from chung (CAP) và khó theo đuổi thương mại tự do trong Customs Union – FTA + thuế quan đối ngoại chung (common external tariff)
the existence
of deals that lĩnh vực nông nghiệp Common market – Customs union + tự do dịch chuyển vốn và lao động
discriminate
• Các PTA có thể làm trì hoãn tiến trình hội nhập đa
in trade
biên do các thành viên PTA đang được hưởng lợi Economic and – tự do dịch chuyển tất cả các yếu tố kinh tế: hàng hóa, dịch
Monetary Union vụ, lao động và vốn; thống nhất chính sách tiền tệ và kinh
từ các đối xử thương mại mang tính phân biệt tế

21 22

23 24

6
 2/18/2024

25