Fil sa Pil

MGA SALIK NA ISAALANG-ALANG SA

PAGSULAT

• Manunulat at kanyang Layunin –

PAGSULAT may kakayahang bumuo ng mga
ideya at magbuo ng malinaw na
pananaw
• Magbabasa at ang Paksa –
kakayahan ng babasa at
kakayahang bumuo ng mga
konsepto

PROSESO NG PAGSULAT

1. Brainstorming / Baliktaktakan ng
Ideya – paglilista ng mga
paksang kaugnay sa interes ng
manunulat.
2. Clustering
3. Paggawa ng Working Outline
4. Focused Freewriting – linangin
ang mga ideya mula sa working
outline tungo sa pagbuo ng mga
pangungusap at talata. Burador o
roughdraft ang magagawa dito.
Binubuo ito ng panimulang talata,
pangkatawang talaga, at papinig
na talata

SULATING AKADEMIK – makabuluhan

at may lalim na mas mataas na
edukasyon o sa kolehiyo
 Fil sa Pil
ESTRUKTURA NG TEKSTONG
AKADEMIKO
1. Deskripsyon ng Paksa – kasama
rito ang mga depinisyon,
paglilinaw at pagpapaliwanag.
Karaniwan itong makikita sa
simula ng teksto. Literal na
kahulugan ang nagsisilbing
gabay. Talasalitaan ay nagiging
gabay at upang mabigay ang
layunin ng manunulat
kanyang isinulat.
• Layunin – gusto ng may
akda na matutunan ng
mambabasa.
• Paniniwala – kinagisnan
na kultura o paniniwala.
• Damdamin – point of view
ng isinulat mo
• Perspektiba
pinaglalaban
manunulat
2. Problema at Solusyon
tinutukoy ang pinakatema ng
teksto at ang punto at layunin
ng paksa.
3. Sanhi at Bunga – nagagamit ito
para pagbatayan ang mga
ebidensya at katuwiran sa
teksto. RRL
4. Aplikasyon – iniuugnay nito ang
paksa at mga ideya sa tunay na
nagaganap sa buhay
5. Tradisyunal na Pananaw –
binabago ng manunulat ang
perspektiba ng mambabasa o
nababago ang perspektiba ng
manunulat habang
nagsasaliksik sa isang paksa.
6. Pananaw na Kognitibo – may
interaksyon ang mambabasa sa
teksto. Bumubuo siya ng hipotesis
o haka-haka. Tinatanggap o hindi
ang mga ideya sa teksto.
Nagbibigay interpretasyon sa
mga datos base sa dating
kaalaman.
7. Metakognitbong Pananaw –
katangian nito ang pag-iisip kung
ano ang ginagawa habang
nagbabasa. Dito lumilikha ng
kahulugan sa teksto mula sa mga
kaalaman at karanasan. Tekso ay
nilalapat sa sariling buhay bilang
solusyon o pundasyon.
sa
ESTRUKTURA NG TEKSTONG
AKADEMIKO
Etika – “ethos” (Karakter); ang may-
akda at “Ethicos” (Moral)
Nakikita ito sa:
– • Paninindigan sa Tama at
ng Mali
• Values (Pagpapahalaga) na
– may istandard o batayan.
Paglalagay ng pangalan ng
may-akda o kung saan na
sanggunian ito nanggaling.
MGA PAGLABAG SA ETIKA AT
PAGPAPAHALAGA SA PAGSULAT NG
AKADEMYA
1. Copyright
• Republic Act No. 8293 of
1987 Constitution -
intellectual Property code
of the Phillipines. Dapat
tukuyin ng may-akda kung
saan nanggaling ang
datos. Pag-angkin ng
buong gawa ng iba.
 Fil sa Pil
Naniniwala siyang ang sanaysay ang
pinakaepektibong pormat ng sulatin
upang maitala ang mga naranasan
2. Plagiarism – pag-aagaw ng
sa paglalakbay. Naprepreserba at
ideya.
napapaalam ang mga kultura at
• Hindi nabanggit ang may-
kasaysaynayan na nasa isang lugar
akda
na napuntahan mo. Nagiging
• Hindi nalagyan ng panipi
patibay o sanggunian dahil sa
• Hindi ginamitan ng sariling
karanasan
pananalita
3. Paghuhuwad ng Datos
DAHILAN NG PAGSULAT NG LAKBAY-
• Pag-imbensiyon ng datos
SANAYSAY
• Sinasadyang paglagay ng
Ayon kay Dr. Lilia Antonio et al. sa
ilang datos
Malikhaing Sanaysay (2013)
• Modipikasyon ng datos
4. Pagbili ng Papel o Pananaliksik
1. Upang maitaguyod ang isang
5. Pagsubscribe
lugar at kumita sa pagsusulat
6. Pagpapagawa o Pagpapabayad
• Mga travel blog na
itinuturing na libangan at
ARGUMENTO, EBIDENSIYA, gayundin ay maaaring
AT PROPOSISYON pagkakitaan
• Ang mga blog na ito ay
1. Argumento – pinaglalaban o naglalaman ng mga
pinaguusapan sa loob ng teksto. pagsasalaysay ng may-
Dito umiikot ang laman ng teskto, akda ng kanyang
e.g., layunin. paglalakbay
2. Ebidensiya – batayan ng 2. Upang maidokumento ang
argumento. Nagpapatibay sa kasaysay, kultura, at heograpiya
layunin ng teksto. ng lugar sa malikhaing paraan
Nagpapaliwanag ng argumento • Halimbawa ay ang ginawa
3. Proposisyon – paniniwala, ni Antonio Pigafetta na
prinsipiyo, at perspektiba ng isang tumungo sa Pilipinas
manunulat. Magigiging gabay kasama ni Magellan. Siya
lamang. Pinaninindigan ang ang nagtala ng
resulta ng teksto. mahahalang datos na
kanilang Nakita sa Pilipinas
LAKBAY-SANAYSAY • Mga datos patungkol sa
“travel essay” o “travelogue”. Isang hayop, klima, heograpiya, at
uri ng lathalaing ang pangunahing kultura ng sinaunang
layunin ay maitala ang mga Pilipino
nagiging karanasan sa paglalakbay. • Tulad din ng ginawa ni
Ayon kay Nonon Carandang, tinawag Marco Polo na “Travels of
niya itong sanaylakbay kung saan Marco” - bunga ng
binubuo ng tatlong layunin: pagtungo niya sa Asya at
sanaysay, sanay, at lakbay resulta na rin ng paninirhan
sa Tsina sa loon ng 15 taon
 Fil sa Pil
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT
NG LAKBAY-SANAYSAY
3. Upang makalikha ng patnubay
para sa mga posibleng
manlalakbay
• Mula sa nobelang :Noli Me
Tangere” ni Rizal, kung nais
mong higit na makilala ang
katangian ng kultura ng
bansang iyong pupuntahan,
mahalagang alamin mo
muna ang taglay nitong
kasaysayan
4. Upang maitala ang pansariling
kasaysayan sa paglalakbay tulad
ng espiritwalidad, pagpapahilom
o kaya’y pagtuklas sa sarili
• “Daily journal” o “diary”
• Ginagawa ito upang
maitala ang bagay na
kanyang Nakita, narinig,
naranasan, at iba pa sa
kanyang paglalakbay
• Itinatala sa “journal” ang
kanyang mga realisasyon
at natutunan sa proseso ng
paglalakbay

ANUMAN ANG DAHILAN SA

PAGLALAKBAY, ANG LAKBAY-
SANAYSAY AY KADALASANG
NAGLALAMAN NG MGA TALA NG
KARANASAN NG AWTOR. ANG
PAGTATALANG ITO AY ISANG PARAAN
NG MANUNULAT NA MAIBAHAGI ANG
KARANASAN AT KASIYAHAN SA
PAGLALAKBAY.
HINDI KAILANGAN MAGLAKBAY UPANG
GUMAWA NG LAKBAY-SANAYSAY,
MAAARING ISULAT ANG IYONG MGA
KARANASAN ARAW-ARAW DAHIL ITO
AY ISANG PAGLALAKBAY DIN