„კ“-ზე იწყება და „ვარცი“ ზე მთავრდება

ავტორები: ონიანი ბორისი

იმნაძე დავითი
 • რა არის კვარცი

კვარცი არის მინერალი, რომელიც შედგება

სილიციუმის და ჟანგბადის ატომებისგან. მას აქვს მრავალი განსხვავებული
ეს არის მეორე ყველაზე უხვი მინერალი დედამიწის ფორმა და ფერი.
კონტინენტურ ქერქში.
 • კვარცის ფორმირება
▪ მაგმის
კრისტალიზაცია
კვარცი შეიძლება წარმოიქმნას
მაგმის კრისტალიზაციის შედეგად,
რომელიც არის გამდნარი ქანი.
მაგმაში არსებულ სილიციუმით
მდიდარ მინერალებს, როგორიცაა
ფელდსპარი, შეუძლია
გარდაიქმნან კვარცის
კრისტალებად.
▪ არსებული კლდეების
მეტამორფიზმი
მეტამორფიზმი ხდება მაღალ
წნევასა და ტემპერატურაზე. ამ
პირობებში, მინერალები,
როგორიცაა ფელდსპარი,
შეიძლება გარდაიქმნას კვარცად.
▪ ჰიდროთერმული
პროცესები
გულისხმობს ცხელი
სითხეების ცირკულაციას
ქანებში. ამ ცხელ სითხეებს
შეუძლიათ სილიციუმის
დაშლა და ვენების
წარმოქმნა.
• თვისებები კვარცი არის მინერალი, რომელიც ცნობილია თავისი სიმტკიცით.
მინერალური სიხისტის მოოსის სკალაზე მას ენიჭება სიხისტის
მნიშვნელობა 7.
▪ სიმტკიცე
მინერალის სიმაგრე განისაზღვრება მოოსის სკალით (1812 წელს
შექმნა გერმანელმა მინეროლოგმა ფ.მოოსმა). სკალაში სხვადასხვა
სიმაგრის 10 მინერალი ისეა შერჩეული ,რომ ყოველი მომდევნო
კაწრავს წინ მდგომს

7 ადგილით, კვარცი უფრო მტკიცეა, ვიდრე ბევრი ჩვეულებრივი

მინერალი, როგორიცაა ფელდსპარი, კალციტი და თაბაშირი. ეს
სიმტკიცე ხდის კვარცს პოპულარულს სხვადასხვა გამოყენებისთვის,
მათ შორის სამკაულები, საათებში... გარდა ამისა, კვარცი არის
გრანიტის და მრავალი სხვა ტიპის ქანების ძირითადი კომპონენტი.

კვარცი კაწრავს კალციტს

▪ კრისტალური სტრუქტურა
კვარცის კრისტალური სტრუქტურა არის სილიციუმის და
ჟანგბადის ატომების სამგანზომილებიანი განლაგება.

ის მიეკუთვნება ტრიგონალურ კრისტალურ სისტემას და აქვს

ექვსკუთხა პრიზმის ფორმა.

კვარცის ძირითადი სამშენებლო ბლოკი არის SiO4 ტეტრაედონი,

სადაც ერთი სილიციუმის ატომი გარშემორტყმულია ჟანგბადის
ოთხი ატომით. ეს ტეტრაჰედრები ერთმანეთთან არის
დაკავშირებული, რათა შექმნან ქსელი, ჟანგბადის თითოეული
ატომი განაწილებულია ორ ტეტრაედას შორის. ეს განლაგება
აძლევს კვარცს უნიკალურ თვისებებს, როგორიცაა მისი სიმტკიცე,
გამჭვირვალობა და პიეზოელექტროობა.
▪ პიეზოელექტროობა

• კვარცი ავლენს პიეზოელექტროობას, წარმოქმნის ელექტრულ

მუხტს, როდესაც ექვემდებარება მექანიკურ სტრესს.

• იგი არის კრისტალი, რომელსაც შეუძლია გარდაქმნას მექანიკური

ენერგია ელექტროენერგიად და პირიქით.

• როდესაც კვარცი ექვემდებარება მექანიკურ სტრესს , იგი

წარმოქმნის მცირე ელექტრულ მუხტს. ეს პიეზოელექტრული
ეფექტი კვარცს ღირებულს ხდის ელექტრონულ მოწყობილობებში,
როგორიცაა საათები, სადაც მისი ვიბრაციები გამოიყენება დროის
ზუსტი აღრიცხვისთვის. გარდა ამისა, იგი გამოიყენება სენსორებსა
და სხვა ტექნოლოგიებში, სადაც ზუსტი გაზომვებია
მნიშვნელოვანი.
• კვარცის გამოყენება ყოველდღიურ ცხოვრებაში

კვარცს უამრავი გამოყენება აქვს ყოველდღიურ ცხოვრებაში თავისი უნიკალური თვისებების

გამო.

შუშის წარმოება კერამიკული წარმოება სამკაულების წარმოება

 შუშის წარმოებაში
კვარცი გადამწყვეტ როლს ასრულებს მინის წარმოებაში.

იგი არის ძირითადი ნედლეული სილიციუმის მაღალი

შემცველობის გამო. მაღალ ტემპერატურაზე
გაცხელებისას კვარცი გარდაიქმნება გამდნარ მინად.

სხვა ინგრედიენტების დამატება, როგორიცაა სოდა

ნაცარი და კირქვა, ხელს უწყობს შუშის თვისებების
შეცვლას. კვარცი არა მხოლოდ ხელს უწყობს შუშის
გამჭვირვალობას, არამედ უზრუნველყოფს მის
გამძლეობასა და სითბოს წინააღმდეგობას.

მოკლედ რომ ვთქვათ, კვარცი არის ფუნდამენტური

კომპონენტი მინის დამზადების პროცესში, რომელიც
ქმნის საფუძველს გამჭვირვალე, ძლიერი და
მრავალმხრივი მინის პროდუქტების შესაქმნელად.
 ელექტრონიკასა და
ტექნოლოგიაში

• კვარცის შესანიშნავი თვისებები აქცევს მას

მნიშვნელოვან კომპონენტად სხვადასხვა
ელექტრონულ მოწყობილობებსა და
ტექნოლოგიებში. სმარტფონებიდან და
კომპიუტერებიდან დაწყებული მზის
პანელებითა და სენსორებით
დამთავრებული, იგი მნიშვნელოვან როლს
ასრულებს მუშაობის, სტაბილურობისა და
სიზუსტის გაუმჯობესებაში.
კვარცი გეოლოგიურ პროცესებში
• ვენების ფორმირება

კვარცის ვენები წარმოიქმნება ჰიდროთერმული

აქტივობის შედეგად, იგი გვაძლევს საშუალებას
შევისწავლოთ დედამიწის გეოლოგიური ისტორია
უფრო ღრმად.

ეს ვენები, რომლებიც ხშირად გვხვდება მინერალურ

საბადოებთან ერთად. იქმნება, როდესაც სილიციუმით
მდიდარი ცხელი სითხეები ქანების მოტეხილობებში
შედიან.

როდესაც სითხეები გაცივდება და მყარდება, კვარცის

კრისტალები იზრდება ვენებში, იჭერს ძვირფას
მინერალებს, როგორიცაა ოქრო, ვერცხლი და სპილენძი.
ამ კვარცის ვენების შესწავლით, გეოლოგებს შეუძლიათ
ამოიცნონ რთული პროცესები, რომლებიც ქმნიდნენ
ჩვენს პლანეტას მილიონობით წლის განმავლობაში.
• დანალექი ქანების
ცემენტაცია

კვარცის ცემენტაციის არსებობამ შეიძლება

მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს დანალექი
ქანების თვისებებზე. კვარცის ცემენტაცია
აძლიერებს კლდის სიმტკიცესა და გამძლეობას,
რაც მას უფრო გამძლეს ხდის ეროზიისა და
ამინდის მიმართ. გარდა ამისა, დანალექი ქანებში
კვარცის სიმრავლემ შეიძლება მათ გამორჩეული
გარეგნობა მიანიჭოს, რომელიც ხშირად
ხასიათდება მარცვლოვანი ტექსტურით და
გამჭვირვალე ან მინისებრი გარეგნობით.
ქვიშის დიუნების
ფორმირება

• კვარცი დიდ როლს თამაშობს როლს

დიუნების მორფოლოგიის
ფორმირებაში. მისი კუთხოვანი
ფორმა და მეზობელ მარცვლებთან
შეერთების უნარი ქმნის სტაბილურ
სტრუქტურას, რაც ხელს უშლის
დიუნების ადვილად დაშლას ან
ეროზიას. გარდა ამისა, კვარცის ღია
ფერი ასახავს მზის შუქს, ამცირებს
სითბოს შთანთქმას და ინარჩუნებს
ქვიშის დიუნებს შედარებით გრილი.
კვარცის კავშირი ქვიშის დიუნებთან არ
შემოიფარგლება მხოლოდ მათი ფორმირებით,
არამედ ვრცელდება მათ ვიზუალურ გარეგნობაზეც.
კვარცის მარცვლები ხშირად აძლევს ქვიშის დიუნებს
დამახასიათებელ ოქროს ან თეთრ ფერს, რაც
დამოკიდებულია მათ სისუფთავესა და სხვა
მინერალების არსებობაზე.
ქვიშის დიუნების წარმოქმნა გულისხმობს კვარცის
გაერთიანებას, რაც ხელს უწყობს მათ
სტაბილურობას, მორფოლოგიას და ვიზუალურ
მახასიათებლებს. ქვიშის დიუნის ფორმირებაში
კვარცის როლის გაგება გვეხმარება შევაფასოთ
ბუნების რთული პროცესები და მომხიბლავი
ურთიერთქმედება მინერალებსა და მიწის ფორმებს
შორის.
დასასრულს,

კვარცი არის ჩვენი ბუნებრივი

სამყაროს საოცრებების
დადასტურება. მისი მომხიბლავი
სილამაზით დაწყებული
მეცნიერების, ტექნოლოგიებისა
და გეოლოგიის ფასდაუდებელი
წვლილის ჩათვლით, კვარცი
აგრძელებს ჩვენს მოხიბვლას და
შთაგონებას. მოდით მივიღოთ
კვარცის იდუმალი
მიმზიდველობა, ვაფასებთ მის
მნიშვნელობას და გაოცებულნი
ვართ მის კრისტალურ
სტრუქტურაში დამალული
რთული საიდუმლოებით.
მადლობა ყურადღებისთვის !