Carbon (C) Silic (Si)

Tính chất Tính chất tinh thể và cấu trúc: Tính chất tinh thể và cấu trúc:
vật lý - Carbon tồn tại ở nhiều dạng tinh thể - Silic thường tồn tại dưới dạng tinh thể có cấu
khác nhau như than chì, kim cương, trúc lưới mạng rất chặt chẽ. Mạng tinh thể của
cacbin, fullerene và carbon vô định hình. Silic có cấu trúc lập phương giống cấu trúc tinh
- Cấu trúc tinh thể của carbon thay đổi tùy thể của kim cương.
thuộc vào điều kiện tổ hợp và nhiệt độ.
VD: Tinh thể kim cương thuộc hệ lập
phương; than chì có cấu trúc lớp; tinh thể
thuộc hệ lục phương và có kiến trúc mạch
thẳng,……
Điểm nóng chảy và sự chuyển pha: Điểm nóng chảy và sự chuyển pha:
- Điểm nóng chảy của carbon thay đổi tùy - Silic có điểm nóng chảy là khoảng 1.414°C.
thuộc vào dạng tinh thể.
VD: than chì có điểm nóng chảy là
khoảng 3.550°C; Kim cương có thể chịu
nhiệt độ lên đến hàng ngàn độ C (chưa xác
định được)
- Khi đun nóng ở ~ 1500°C, trong điều - Có một sự chuyển pha Silic “vô định hình’’
kiện không có không khí, kim cương biến sang Silic tinh thể ở nhiệt độ cao (khoảng
thành than chì 1.468°C).
- Than chì muốn biến thành kim cương thì
cần có áp suất rất cao
- Tất cả các dạng “ vô định hình “ của
carbon, ở nhiệt độ cao, đều chuyển thành
than chì.
Dẫn điện và dẫn nhiệt: Dẫn điện và dẫn nhiệt:
- Trong các biến thể như than chì, carbon - Silic là một chất bán dẫn và có khả năng dẫn
có khả năng dẫn điện và dẫn nhiệt tốt điện và dẫn nhiệt tốt.
trong mặt phẳng của các lớp tinh thể.
- Trong các biến thể như kim cương,
carbon không dẫn điện.
Tính chất Khả năng tạo liên kết: Khả năng tạo liên kết:
hóa học -Carbon có khả năng tạo ra các liên kết C- -Silic cũng có khả năng tạo ra liên kết đôi và liên
C mạnh mẽ, tạo ra nền tảng cho hóa học kết đa, nhưng liên kết Si-Si không mạnh và ngắn
hữu cơ phong phú. Nó có khả năng tạo ra hơn rất nhiều, xuất hiện trong các hợp chất dãy
các liên kết đa dạng như liên kết đơn, liên SinH2n+2 và dãy SinX2n+2 (X là F và Cl).
kết đôi và liên kết ba. =>Do đó, các hợp chất hữu cơ của silic ít phong
phú hơn so với carbon.

Tính chất oxi hóa và khử: Tính chất oxi hóa và khử:
- Carbon tham gia vào nhiều phản ứng oxi -Silic cũng có khả năng tham gia vào các phản
hóa và khử. Ví dụ, carbon có thể oxi hóa ứng oxi hóa và khử, nhưng tính chất này không
để tạo CO2 hoặc CO, và ở nhiệt độ cao, phổ biến như trong trường hợp của carbon.
 carbon khử được các hợp chất như nước,
clorat, nitrat, axit nitric, axit sunfuric tạo
nên khí cacbonic.
C + O2 = CO2 ( nhiệt độ dưới 500°C)
2C + O2 = CO ( nhiệt độ trên 900 °C)
C + 2FeO ―to> 2Fe + CO2

Tính chất acid và kiềm: Tính chất acid và kiềm

- Carbon không có tính chất acid hoặc
kiềm trong điều kiện tiêu chuẩn. Tuy
nhiên, các dạng oxi hóa của carbon như
axit cacbonic có thể là acid.
- Silic có thể tạo ra các axit silicic trong nước và
tham gia vào các phản ứng với các chất kiềm,
nhưng tính chất acid và kiềm của nó không phổ
biến như carbon.
- Si tan dễ dàng trong dung dịch
kiềm → H2
Si + 2NaOH + H2O → Na2SiO3 + 2H2
- Si tác dụng với
axit
4HNO3 + 18HF + 3Si → 3H2SiF6 + 4NO + 8H2O

So sánh tính chất vật lý của các dạng thù hình của Carbon

Kim cương Than chì Fuleren Carbon vô định hình

Cấu - Tinh thể kim cương thuộc hệ
trúc lập phương. Trong tinh thể,
mỗi nguyên tử carbon ở trạng
thái lai hóa sp3 liên kết cộng
hóa trị với bốn nguyên tử
carbon khác bao quanh kiểu
hình tứ diện.
- Khoảng cách giữa các
nguyên tử C là 1,545 Å
- Mạng lưới tinh thể kim
cương là kiểu mạng lưới
nguyên tử điển hình
- Than chì có cấu trúc lớp, trong đó
mỗi nguyên tử carbon ở trạng thái lai
hóa sp2 liên kết cộng hóa trị với ba
nguyên tử carbon bao quanh cùng
nằm trong một lớp tạo thành vòng
sáu cạnh; những vòng này liên kết
với nhau thành một lớp vô tận.
-Độ dài liên kết C-C trong các lớp là
1,415 A°
-Tùy theo cách sắp xếp của các lớp
đối với nhau, than chì có hai dạng
tinh thể là lục phương và mặt thoi
+ Than chì lục phương thường có
trong thiên nhiên. Trong tinh thể than
chì lục phương, mỗi nguyên tử
carbon của lớp thứ nhất không nằm
đúng ở trên nguyên tử carbon của lớp
thứ hai, mà nằm đúng ở trên nguyên
tử carbon thuộc lớp thứ ba, nghĩa là
vị trí của các nguyên tử carbon ở lớp
thứ nhất trùng với vị của các nguyên
- Fuleren được cấu thành - Nhiều dạng “ vô định
từ các nguyên tử carbon hình” của carbon như
liên kết với nahu tạo than gỗ, than muội, than
thành khung rỗng và kín. cốc,..thực tế là những vi
- fuleren đơn giản, phổ tinh thể của than chì.
biến và bền nhất là C60 - Trong một vài loại
(Buckminsterfullerene) than muội, những vi tinh
- Nó có cấu trúc vòng cầu thể đó chỉ bé đến mức
chì giống như cái lồng, chỉ gồm có vài ô cơ bản
giống như một quả bóng của kiến trúc tinh thể
đá (bóng đá), được làm than chì.
bằng hai mươi hình lục
giác và mười hai hình ngũ Nói tóm lại là, carbon
giác, với một nguyên tử vô định hình không có
carbon ở mỗi đỉnh của cấu trúc tinh thể hoặc có
mỗi đa giác và liên kết cấu trúc tinh thể không
dọc theo mỗi cạnh đa rõ ràng
giác.

Độ - Rất cứng, là vật liệu cứng
cứng nhất trong tất cả các chất
- Thanh độ cứng của Moxơ lấy
độ cứng của kim cương là 10
Dẫn - Không dẫn điện vì tất cae
điện electron hóa trị đều được liên
kết bền vững trong liên kết C-
C thể dẫn điện tốt trong khi
Điểm - Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt
nóng độ sôi chưa xác định được
chảy, nhưng rất cao
điểm
sôi
Màu - Trong suốt, không màu, có
sắc chỉ số khúc xạ ánh sáng rất
lớn.
tử carbon ở lớp thứ ba, lớp thứ
năm, ..và lớp thứ hai trùng với lớp
thứ tư lớp thứ sáu, …( cái này diễn
giải ra thôi, dài vãi….)
+ Trong tinh thể than chì mặt thoi,
nguyên tử cacbon của lớp thứ nhất
nằm đúng ở trên nguyên tử cacbon
của lớp thứ tư, lớp thứ bảy, ...( cái
này cũng thế…)
- Các lớp carbon liên kết với nhau
thành mạng tinh thể chủ yếu nhờ liên
kết Van Der Waals, khoảng cách
giữa các lớp là 3,35 A°
- Mềm và trơn.
- Độ cứng còn phụ thuộc vào phương
ở trong tinh thể (theo phương song
song với lớp tinh thể đều lớn hơn so
với phương vuông góc với lớp)
- Có khả năng dẫn điện tốt do có các
electron tự do trong các lớp phẳng,
- Cớ nhiệt độ nóng chảy rất cao
(> 3800°C)
- Màu xám, có ánh kim
- Tính chất cơ học của - Thường là mềm, xốp
fullerene phụ thuộc vào và dễ uốn cong hơn so
kích thước và cấu trúc cụ với các dạng khác của
thể của nó. Các fullerene cacbon như than chì
nhỏ thường có độ cứng hoặc kim cương.
cao hơn so với các
fullerene lớn.
- Tùy thuộc vào kích - Phụ thuộc vào mức độ
thước và cấu trúc cụ thể, đặc thể và cấu trúc của
một số loại fullerene có nó, than vô định hình có
thể là chất dẫn điện hoặc
các loại khác có tính chất chất cách điện.
cách điện. Các fullerene
có thể tạo ra các dẫn xuất
có tính chất dẫn điện khác
nhau.
- Điểm nóng chảy và - Không có một nhiệt độ
điểm sôi của fullerene phụ nóng chảy hoặc điểm sôi
thuộc vào kích thước và cố định cho than vô định
cấu trúc cụ thể của nó. hình vì nó không có cấu
VD: C60 có nhiệt độ nóng trúc tinh thể rõ ràng
chảy ≈600 ºC
- Màu sắc tùy thuộc vào -Thường có màu đen
kích thước và cấu trúc cụ hoặc xám, nhưng có thể
thể của nó. thay đổi tùy thuộc vào
VD C60 tinh khiết có màu độ tinh khiết và quá
tím đặc trưng trình sản xuất.