BOÄ LAO ÑOÄNG-THÖÔNG BINH VAØ XAÕ HOÄI

CUÏC AN TOAØN LAO ÑOÄNG

SOÅ TAY AN TOAØN

TRONG SÖÛ DUÏNG HOÙA CHAÁT
(DAØNH CHO NGÖÔØI LAO ÑOÄNG)

DO DANIDA/ BSPS TAØI TRÔÏ

Nhaø xuaát baûn Lao Ñoäng - 2007

 BOÄ LAO ÑOÄNG-THÖÔNG BINH VAØ XAÕ HOÄI
CUÏC AN TOAØN LAO ÑOÄNG

SOÅ TAY AN TOAØN

TRONG SÖÛ DUÏNG HOÙA CHAÁT
(DAØNH CHO NGÖÔØI LAO ÑOÄNG)

DO DANIDA/ BSPS TAØI TRÔÏ

Nhaø xuaát baûn Lao Ñoäng - 2007

 Soå tay An toaøn trong söû duïng hoùa chaát

Lôøi noùi ñaàu

Nöôùc ta ñang trong quaù trình hoäi nhaäp, ñaåy maïnh coâng
nghieäp hoaù vieäc saûn xuaát vaø nhu caàu söû duïng hoùa chaát
ngaøy caøng taêng leân. Söû duïng hoaù chaát ngaøy caøng nhieàu,
moät maët ñaõ goùp phaàn raát lôùn ñaùp öùng nhu caàu ñôøi soáng xaõ
hoäi, maët khaùc, hoùa chaát cuõng chöùa ñöïng nhieàu nguy cô
tieàm aån gaây chaùy noå, tai naïn lao ñoäng, beänh ngheà
nghieäp...Vì vaäy, ñaûm baûo an toaøn saûn xuaát, baûo veä söùc
khoûe ngöôøi lao ñoäng, traùnh aûnh höôûng nguy haïi trong saûn
xuaát söû duïng hoùa chaát ngaøy caøng ñöôïc quan taâm roäng raõi
treân theá giôùi cuõng nhö ôû Vieät Nam.

Ñeå coù theâm nhöõng kieán thöùc veà an toaøn trong söû duïng,
baûo quaûn, vaän chuyeån hoaù chaát nhaèm giaûm thieåu caùc aûnh
höôûng ñoäc haïi cuûa hoùa chaát ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng, Cuïc
An toaøn lao ñoäng- Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi
bieân soaïn cuoán soå tay "Höôùng daãn veà an toaøn trong söû
duïng hoaù chaát" ñeå ngöôøi lao ñoäng tieän söû duïng. Mong raèng
taøi lieäu naøy seõ giuùp ích ñöôïc nhieàu cho ngöôøi lao ñoäng vaø
nhöõng ngöôøi quan taâm.

Raát mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp cuûa ñoäc giaû ñeå taøi
lieäu ngaøy caøng hoaøn thieän hôn.

CUÏC AN TOAØN LAO ÑOÄNG

Cuïc An toaøn lao ñoäng 1

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

QUYEÀN VAØ NGHÓA VUÏ CUÛA NGÖÔØI LAO ÑOÄNG

( Trích NÑ 06/CP ngaøy 20/01/1995 cuûa Chính phuû)

Ñieàu 15. Ngöôøi lao ñoäng coù nghóa vuï:

1. Chaáp haønh caùc quy ñònh, noäi quy veà an toaøn lao ñoäng,
veä sinh lao ñoäng coù lieân quan ñeán coâng vieäc, nhieäm vuï
ñöôïc giao;
2.Phaûi söû duïng vaø baûo quaûn caùc phöông tieän baûo veä caù
nhaân ñaõ ñöôïc trang caáp, caùc thieát bò an toaøn, veä sinh nôi
laøm vieäc, neáu maát hoaëc hö hoûng thì phaûi boài thöôøng;
3.Phaûi baùo caùo kòp thôøi ngöôøi coù traùch nhieäm khi phaùt hieän
nguy cô gaây tai naïn lao ñoäng, beänh ngheà nghieäp, gaây ñoäc
haïi hoaëc söï coá nguy hieåm, tham gia caáp cöùu vaø khaéc phuïc
haäu quaû tai naïn lao ñoäng khi coù leänh cuûa ngöôøi söû duïng
lao ñoäng.

Ñieàu 16. Ngöôøi lao ñoäng coù quyeàn:

1.Yeâu caàu ngöôøi söû duïng lao ñoäng baûo ñaûm ñieàu kieän laøm
vieäc an toaøn, veä sinh, caûi thieän ñieàu kieän lao ñoäng; trang
caáp ñaày ñuû phöông tieän baûo veä caù nhaân, huaán luyeän, thöïc
hieän bieän phaùp an toaøn lao ñoäng, veä sinh lao ñoäng;
2.Töø choái laøm coâng vieäc hoaëc rôøi boû nôi laøm vieäc khi thaáy
roõ coù nguy cô xaûy ra tai naïn lao ñoäng, ñe doaï nghieâm
troïng tính maïng, söùc khoeû cuûa mình vaø phaûi baùo ngay vôùi
ngöôøi phuï traùch tröïc tieáp neáu nhöõng nguy cô ñoù chöa
ñöôïc khaéc phuïc;
3.Khieáu naïi hoaëc toá caùo vôùi cô quan nhaø nöôùc coù thaåm
quyeàn khi ngöôøi söû duïng lao ñoäng vi phaïm quy ñònh cuûa
Nhaø nöôùc hoaëc khoâng thöïc hieän ñuùng caùc giao keát veà an
toaøn lao ñoäng, veä sinh lao ñoäng trong hôïp ñoàng lao ñoäng,
thoûa öôùc lao ñoäng.

2 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

I. NHÖÕNG THUAÄT NGÖÕ CÔ BAÛN

1. Hoùa chaát laø dôn chaát, hôïp chaát, hoãn hôïp chaát ñöôïc con
ngöôøi khai thaùc hoaëc taïo ra töø nguoàn nguyeân lieäu töï nhieân,
nguyeân lieäu nhaân taïo.

2. Hoùa chaát ñoäc laø hoùa chaát nguy hieåm coù ít nhaát moät
trong nhöõng ñaëc tính nguy hieåm gaây ñoäc caáp tính hoaëc
maõn tính, ung thö hoaëc coù nguy cô ngaây ung thö, bieán ñoåi
gen, aûnh höôûng ñoäc haïi tôùi söùc khoûe sinh saûn, ñoäc haïi
ñeán moâi tröôøng.

3. Hoùa chaát nguy hieåm laø hoùa chaát coù moät hoaëc moät soá
ñaëc tính nguy hieåm sau ñaây:
- Deã noå
- Deã chaùy
- Ñoäc haïi
- OÂ nhieãm moâi tröôøng.

4. Söï coá hoùa chaát laø tình trang chaùy, noå, roø ræ, phaùt taùn
hoùa chaát gaây haïi hoaëc coù nguy cô gaây haïi cho ngöôøi, taøi
saûn vaø moâi tröôøng.

5. Söï coá hoùa chaát nghieâm troïng laø söï coá hoùa chaát ngaây
haïi hoaëc coù nguy cô gaây haïi lôùn, treân dieän roäng cho ngöôøi,
taøi saûn, moâi tröôøng vaø vöôït ra khoûi khaû naêng kieåm soaùt
cuûa cô sôû hoùa chaát.

Côc An toµn lao ®éng 3

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

II. ÑÖÔØNG XAÂM NHAÄP CUÛA

HOÙA CHAÁT VAØO CÔ THEÅ NGÖÔØI

Hoùa chaát coù theå ñi vaøo cô theå con ngöôøi theo 3 ñöôøng:
Ñöôøng hoâ haáp; ñöôøng tieâu hoùa vaø qua da.
Phaûi ñaäy kín bình seõ giaûm nguy cô
tieáp xuùc vôùi hôi ñoäc. Neáu ñeå hôû
hoùa chaát ôû daïng hôi, khoùi, buïi
hoaëc khí coù theå vaøo cô theå deã
daøng qua ñöôøng hoâ haáp.

Ñöôøng hoâ haáp: khi hít thôû caùc hoùa chaát döôùi daïng khí, hôi
hay buïi vaøo ñöôøng hoâ haáp seõ kích thích maøng nhaày cuûa
ñöôøng hoâ haáp treân vaø pheá quaûn. Sau ñoù, chuùng seõ xaâm nhaäp
saâu vaøo phoåi gaây toån thöông phoåi hoaëc löu thoâng trong maùu.

Phoåi bò toån
thöông do
Hoaù chaát gaây vieâm da. hoùa chaát

Haáp thuï qua da: Hoùa chaát dính treân da coù theå coù caùc
phaûn öùng sau: Phaûn öùng vôùi beà maët cuûa da gaây vieâm da
xô phaùt; xaâm nhaäp qua da, keát hôïp vôùi toå chöùc protein gaây
caûm öùng da; xaâm nhaäp qua da vaøo maùu. Khi da bò toån
thöông do caùc veát xöôùc hoaëc caùc beänh veà da thì nguy cô
bò hoùa chaát thaâm nhaäp vaøo cô theå qua da seõ taêng leân.
Khoâng aên, uoáng hoaëc huùt thuoác ôû
nôi laøm vieäc coù söû duïng hoùa chaát.
Thöùc aên, ñoà uoáng coù theå bò nhieãm
baån do tay baån hoaëc do hôi hoùa
chaát.

Ñöôøng tieâu hoùa: Do baát caån ñeå chaát ñoäc dính treân moâi,
mieäng roài voâ tình nuoát phaûi hoaëc aên, uoáng, huùt thuoác laø
nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu ñeå hoùa chaát xaâm nhaäp vaøo
cô theå qua ñöôøng tieâu hoùa.
4 Côc An toµn lao ®éng
 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

IIi. T¸c h¹i cña ho¸ chÊt ®èi víi

søc kháe con ng­êi

Nh÷ng ¶nh h­ëng cña hãa chÊt cã thÓ lµ cÊp tÝnh hoÆc
m·n tÝnh tïy thuéc vµo nång ®é vµ thêi gian tiÕp xóc.
Theo tÝnh chÊt t¸c ®éng cña hãa chÊt trªn c¬ thÓ con
ng­êi cã thÓ ph©n lo¹i theo c¸c nhãm sau ®©y: kÝch
thÝch g©y khã chÞu; g©y dÞ øng; g©y ng¹t; g©y mª vµ g©y
tª; t¸c ®éng ®Õn hÖ thèng c¸c c¬ quan chøc n¨ng; g©y
ung th­; h­ bµo thai, ¶nh h­ëng ®Õn c¸c thÕ hÖ t­¬ng lai
(®ét biÕn gien); bÖnh ghÎ.

- KÝch thÝch ®èi víi da:

Khi mét hãa chÊt tiÕp
xóc víi da, cã thÓ chóng
sÏ lµm biÕn ®æi c¸c líp
b¶o vÖ khiÕn cho da bÞ
kh«, xï x× ,ng­êi bÞ sÏ
khã chÞu ®au báng r¸t.
T×nh tr¹ng nµy ®­îc gäi
lµ viªm da; Ung th­ da do
tiÕp xóc víi arsen, s¶n
phÈm dÇu má vµ nhùa
than.

- KÝch thÝch ®èi víi

m¾t:Hãa chÊt vµo m¾t
cã thÓ g©y t¸c ®éng tõ
khã chÞu nhÑ, t¹m thêi tíi
th­¬ng tËt l©u dµi. Møc
®é th­¬ng tËt phô thuéc
vµo l­îng, ®éc tÝnh cña
hãa chÊt vµ c¶ c¸c biÖn
ph¸p cÊp cøu. C¸c chÊt
g©y kÝch thÝch ®èi víi m¾t
th­êng lµ: axÝt, kiÒm vµ
c¸c dung m«i;

Côc An toµn lao ®éng 5

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

- KÝch thÝch ®èi víi ®­êng h« hÊp:C¸c chÊt hßa tan nh­:
amoniac, fomandehit, sunfur, axÝt vµ kiÒm ë d¹ng mï s­¬ng,
khÝ hoÆc h¬i khi tiÕp xóc víi ®­êng h« hÊp trªn (mòi vµ häng)
sÏ g©y ra c¶m gi¸c báng r¸t, viªm phÕ qu¶n, ®«i khi g©y tæn
th­¬ng trÇm träng ®­êng thë vµ m« phæi. Khi tiÕp xóc l©u dµi
víi mét sè hãa chÊt nh­ asen, ami¨ng, crom, niken, bis-clometyl
ete (BCME)... cã thÓ g©y ung th­ phæi.

- G©y ng¹t: Sù ng¹t thë lµ

biÓu hiÖn cña viÖc ®­a
kh«ng ®ñ «xy vµo c¸c tæ
chøc cña c¬ thÓ. ChÊt g©y
ng¹t th­êng ë d¹ng khÝ nh­:
CO2 (Cacbonnic), CH4 (mª
tan), N2 (Nit¬), C2H6 (ª tan),
H2 (Hy®ro) ...; khi l­îng c¸c
khÝ nµy t¨ng sÏ lµm gi¶m tû
lÖ «xy trong kh«ng khÝ vµ
g©y ng¹t thë; nÕu kh«ng
®­îc cÊp cøu kÞp thêi cã thÓ
sÏ dÉn ®Õn tö vong.

6 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

- ¶nh h­ëng tíi chøc n¨ng cña gan: C¸c dung m«i: alcol,
cacbon tetraclorua, tricloetylen, clorofom cã thÓ g©y tæn
th­¬ng gan, dÉn ®Õn viªm gan víi c¸c triÖu chøng vµng da,
vµng m¾t. Tïy thuéc vµo lo¹i, liÒu l­îng vµ thêi gian tiÕp xóc
mµ cã thÓ dÉn tíi hñy ho¹i m« gan, ®Ó l¹i hËu qu¶ x¬ gan vµ
gi¶m chøc n¨ng gan. Ung th­ gan cã thÓ do tiÕp xóc vinyl
clorua ®¬n thÓ, ung th­ tñy x­¬ng lµ do benzen.

- C¸c hãa chÊt ¶nh h­ëng tíi chøc n¨ng c¶n trë thËn:
etylen glycol, cacbon ®isunphua, cacbon tetraclorua, cabon
®isulphua. C¸c chÊt kh¸c nh­ ca®mi, ch×, nhùa th«ng, etanol,
toluen, xylen... sÏ lµm háng dÇn chøc n¨ng cña thËn.
Côc An toµn lao ®éng 7
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

- HÖ thÇn kinh cã
thÓ bÞ tæn th­¬ng do
t¸c ®éng cña c¸c
hãa chÊt nguy hiÓm,
nh­: víi hecxan,
mangan vµ ch× sÏ
lµm tæn th­¬ng hÖ
thÇn kinh ngo¹i vi,
®Ó l¹i hËu qu¶ liÖt rñ
cæ tay; tiÕp xóc víi
c¸c hîp chÊt cã
photphat h÷u c¬
nh­ parathion cã
thÓ g©y suy gi¶m hÖ
thÇn kinh; cßn víi
cacbon ®isunfua cã
thÓ dÉn ®Õn rèi lo¹n
t©m thÇn...

- H­ thai (Qu¸i
thai): khi mang thai
nÕu tiÕp xóc víi hãa
chÊt nh­ thñy ng©n,
khÝ g©y mª, c¸c
dung m«i h÷u c¬ cã
thÓ c¶n trë qu¸ tr×nh
b×nh th­êng cña viÖc
ph©n chia tÕ bµo,
g©y biÕn d¹ng bµo
thai.

8 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

Iv. c¸c BiÖn Ph¸p b¶o ®¶m an toµn khi

sö dông ho¸ chÊt

1. An toµn ch¸y, næ

- §iÒu kiÖn ch¸y cÇn 3 yÕu tè: chÊt ch¸y, «xy vµ nguån g©y
ch¸y. B×nh th­êng ®Ó b¾t löa vµ bèc ch¸y m«i tr­êng kh«ng
khÝ cÇn cã nång ®é «xy tõ 15 - 21%.
Hçn hîp chÊt ch¸y víi «xy t¹o thµnh hçn hîp næ khi ë trong
giíi h¹n ch¸y næ sÏ trë nªn rÊt nguy hiÓm. Ng­îc l¹i nÕu hçn
hîp ®ã n»m ngoµi giíi h¹n ®Òu kh«ng thÓ næ ®­îc.

Côc An toµn lao ®éng 9

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

C¸c biÖn ph¸p ®Ó phßng ch¸y, næ lµ:

Kh«ng ®Ó c¸c chÊt ch¸y

næ gÇn löa; tr¸nh ma
s¸t, va ®Ëp ®èi víi chÊt
g©y næ b»ng c¸ch sö
dôngc¸c dông cô (më
n¾p thïng chøa) hoÆc
nÒn nhµ kho b»ng vËt
liÖu kh«ng ph¸t sinh tia
löa.

Th«ng hiÓu tÝnh chÊt nguy hiÓm cña tõng lo¹i vµ b¶o qu¶n
riªng;
C¸c chÊt dÔ ch¸y næ ph¶i b¶o qu¶n ë n¬i l¹nh. Khi sö dông
lÇn ®Çu ph¶i ®­îc h­íng dÉn cô thÓ.

10 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

C¸c chÊt dÔ ch¸y ph¶i ®Ó xa nguån nhiÖt, löa;

Chó ý:
- Khi trén lÉn víi chÊt ®· khö «xy hoÆc chÊt h÷u c¬ cã kh¶
n¨ng g©y ra ph¶n øng «xy ho¸ vµ ph¸t nhiÖt;
- C¸c chÊt dÉn löa B¶o qu¶n c¸ch xa n¬i ph¸t nhiÖt, löa.
- §Ëy n¾p thïng chèng, r¬i v·i.
- B¶o qu¶n ë n¬i th«ng giã.
- C¸c thiÕt bÞ ®iÖn sö dông trong kho chøa ph¶i lµ lo¹i an toµn
phßng næ;

Côc An toµn lao ®éng 11

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

§èi víi khÝ dÔ ch¸y: kh«ng ®­îc g©y va ch¹m, lµm nãng b×nh
chøa, cã hÖ thèng th«ng giã tèt khi sö dông trong nhµ, b¶o
qu¶n ë n¬i r©m m¸t;

C¸c chÊt
mang tÝnh
ph©n huû
nh­ axÝt th×
chó ý kh«ng
®Ó tiÕp xóc
víi n­íc, sö
dông mÆt n¹
khi tiÕp xóc
víi chóng.

12 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

2. ThiÕt lËp ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t hãa chÊt.

§©y lµ ch­¬ng tr×nh ­u tiªn nh­ c¸c ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt,
maketing vµ kiÓm tra chÊt l­îng... . C¸c biÖn ph¸p cô thÓ lµ:
Ph¶i biÕt tÊt c¶ c¸c hãa chÊt ®· vµ ®ang sö dông trong
doanh nghiÖp bao gåm sè l­îng, chÊt l­îng vµ nh÷ng nguy
c¬ liªn quan; ng­êi lao ®éng ph¶i biÕt sù ®éc h¹i, nguy hiÓm
cña c¸c hãa chÊt mµ hä ®ang tiÕp xóc vµ ph¶i ®­îc ®µo t¹o
vÒ nh÷ng cÈn träng cÇn thiÕt; n¬i lµm viÖc ph¶i ®­îc thiÕt kÕ
hoÆc söa l¹i cho phï hîp víi ng­êi lao ®éng;

Côc An toµn lao ®éng 13

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

3. TiÕn hµnh bao che hoÆc c¸ch ly nguån ph¸t sinh hãa
chÊt nguy hiÓm
- Gi¶m sù tiÕp xóc víi c¸c hãa chÊt ®éc h¹i b»ng viÖc di
chuyÓn c¸c d©y truyÒn vµ c«ng ®o¹n s¶n xuÊt c¸c hãa chÊt
nµy tíi vÞ trÝ an toµn, c¸ch xa ng­êi lao ®éng.
- Ph¶i ®¶m b¶o quy ®Þnh vÒ cù ly an toµn; quy ®Þnh kho¶ng
c¸ch hoÆc che ch¾n gi÷a ng­êi lao ®éng vµ hãa chÊt nh»m
ng¨n c¸ch mäi nguy c¬ liªn quan tíi hãa chÊt ®èi víi ng­êi
lao ®éng.
- Kh«ng ®­îc r¬i v·i hãa chÊt t¹i n¬i lµm viÖc.

4. Thùc hiÖn th«ng giã, hót h¬i khÝ ®éc

N¬i cã h¬i khÝ

®éc, bôi ®éc
®Òu ph¶i th«ng
giã tù nhiªn,
hoÆc c­ìng
bøc lµm t¨ng
l­îng kh«ng
khÝ l­u th«ng
vµ lµm gi¶m
nång ®é c¸c
hãa chÊt ®éc
h¹i

14 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

5. An toµn khi M¹

ChiÒu cao bÓ m¹ tÝnh tõ sµn kh«ng thÊp h¬n 1m, nÕu thÊp
h¬n ph¶i cã rµo ch¾n; møc dung tÝch trong bÓ m¹ cr«m ph¶i
thÊp h¬n miÖng bÓ Ýt nhÊt 0,15m; kh«ng nhóng tay vµo bÓ
m¹ ®Ó lÊy chi tiÕt; ph¶i ng¾t ®iÖn khi lÊy chi tiÕt ra khái bÓ m¹;
bé phËn m¹ cã sö dông axÝt ph¶i cã s½n c¸t vµ dung dÞch
soda 2% ®Ó xö lý a xÝt r¬i v·i; thanh dÉn ®iÖn, mãc treo gi¸
ph¶i ®­îc lµm s¹ch b»ng ph­¬ng ph¸p ­ít; sµn c«ng t¸c
ph¶i kh«;

6. An toµn khi S¬n

Bé phËn s¬n ph¶i ®­îc

c¸ch ly; c«ng viÖc s¬n
ph¶i tiÕn hµnh ë buång
riªng; th«ng giã côc bé vµ
xö lý bôi s¬n;
Côc An toµn lao ®éng 15
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

7. VËn chuyÓn khÝ nÐn an toµn

Khi vËn chuyÓn nhÊt thiÕt ph¶i ®Ëy n¾p b¶o vÖ van ®Çu b×nh;
sö dông thiÕt bÞ vËn chuyÓn (xe ®Èy) khi vËn chuyÓn; kh«ng
g©y va ch¹m khi vËn chuyÓn vµ dïng d©y buéc ®Ó tr¸nh ®æ,
r¬i; b¶o qu¶n b×nh khÝ nÐn ë vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, tho¸ng, th«ng giã
tèt kh«ng bÞ n¾ng räi trùc tiÕp; duy tr× nhiÖt ®é n¬i b¶o qu¶n
d­íi 40oC; bè trÝ thiÕt bÞ ch÷a ch¸y thÝch hîp, kh«ng hót
thuèc vµ sö dông löa trong khu vùc b¶o qu¶n.

8. §iÒu khiÓn tõ xa
Sö dông hÖ thèng ®iÒu
khiÓn tõ xa cã thÓ ng¨n
chÆn ®­îc c¸c mèi
nguy hiÓm tõ hãa chÊt
®èi víi ng­êi lao ®éng.

16 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

9. Sö dông ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n

- Khi tiÕp xóc víi ho¸ chÊt ®éc ph¶i cã c¸c trang thiÕt bÞ b¶o
vÖ c¸ nh©n nh­: mÆt n¹ phßng ®éc, quÇn ¸o, g¨ng tay, giÇy
ñng. Ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n ph¶i phï hîp víi hãa chÊt
nguy hiÓm vµ ph¶i b¶o qu¶n cÈn thËn vµ kÝch th­íc ph¶i phï
hîp, víi ng­êi lao ®éng.
- Ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc huÊn luyÖn, ®µo t¹o c¸ch sö
dông, b¶o qu¶n c¸c trang bÞ ®ã.

Côc An toµn lao ®éng 17

Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

Hµng ngµy quÇn ¸o b¶o vÖ c¸ nh©n

ph¶i ®­îc lµm s¹ch sau khi sö dông,
kh«ng ®Ó dÝnh hãa chÊt.

Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, huÊn luyÖn cung cÊp cho ng­êi lao
®éng nh÷ng hiÓu biÕt ®Ó ng¨n ngõa sù tiÕp xóc kh«ng cÇn
thiÕt ®èi víi hãa chÊt ®éc h¹i,

18 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

v. An toµn khi b¶o qu¶n ho¸ chÊt

Ho¸ chÊt ®éc ph¶i b¶o qu¶n trong kho cã nÒn vµ t­êng
kh«ng thÊm n­íc, xa d©n c­.

Nhµ kho kh«ng ®Æt trong khu vùc: DÔ bÞ lôt, hoÆc cã kh¶
n¨ng g©y « nhiÔm nguån cung cÊp n­íc ngÇm (nh­ giÕng
®µo, giÕng khoan, ®Çu nguån s«ng, suèi) ph¶i chÞu ®­îc löa,
nhiÖt ®é cao, kh«ng ph¶n øng hãa häc vµ kh«ng thÊm chÊt
láng; cã lèi ra, vµo phï hîp; cã chç chøa hãa chÊt trµn ®æ
hoÆc rß rØ ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng bªn ngoµi.
Côc An toµn lao ®éng 19
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

- S¾p xÕp ho¸ chÊt trong

kho kh«ng qu¸ cao; ®Ó lèi
®i th«ng tho¸ng; gi÷ sµn
cho s¹ch, cã ®ñ hÖ thèng
phßng ch¸y, ch÷a ch¸y;
ng­êi lao ®éng ph¶i
th­êng xuyªn tËp luyÖn
®Ó sö dông tèt c¸c thiÕt bÞ
®ã;

- Nh÷ng hãa chÊt dÔ b¾t

löa ph¶i ®­îc b¶o qu¶n ë
khu vùc m¸t, th«ng giã tèt,
c¸ch xa nguån g©y löa.

HÖ thèng th«ng giã phï hîp ®Ó lµm lo·ng hoÆc hót s¹ch
l­îng khÝ ®éc sinh ra ; cã ¸nh s¸ng nh©n t¹o hoÆc tù nhiªn
thÝch hîp nhê c¸c cöa sæ hoÆc hÖ thèng ®Ìn;

20 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

Kh«ng ®­îc ®Ó ho¸ chÊt chung víi l­¬ng thùc, thùc phÈm,
n­íc uèng, ®å dïng sinh ho¹t hµng ngµy.

T¹i vÞ trÝ lµm viÖc, c¸c lèi tho¸t n¹n ph¶i ®­îc ®¸nh dÊu râ
rµng vµ kh«ng bÞ bÊt cø c¶n trë nµo. Mçi n¬i lµm viÖc ®Òu
ph¶i cã nh÷ng lèi tho¸t n¹n th«ng tho¸ng.
Côc An toµn lao ®éng 21
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

vi. An toµn khi vËn chuyÓn hãa chÊt

Khi vËn chuyÓn cÇn tu©n thñ: NhÊt thiÕt ph¶i cã nh©n viªn ¸p
t¶i cña bªn cã hµng. Nh©n viªn ®ã ph¶i biÕt râ tÝnh chÊt hãa
lý cña hãa chÊt, biÖn ph¸p ®Ò phßng vµ c¸ch gi¶i quyÕt c¸c
sù cè ch¸y, næ, x× hë h¬i khÝ ®éc;

- VËt chøa ph¶i cã chÊt l­îng tèt, kh«ng vËn chuyÓn nh÷ng
vËt chøa bÞ rß rØ hoÆc bÞ h­ háng;

22 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

- Nh÷ng vËt chøa chÊt láng dÔ ch¸y ph¶i ®­îc x¾p xÕp ®Ó
®¶m b¶o chèng va ®Ëp vµ ng¨n chÆn sù ph¸t sinh löa do
chÝnh chÊt láng t¹o
ra; ph¶i thiÕt kÕ
nh÷ng thïng nhá
chuyªn dïng cho
vËn chuyÓn l­îng Ýt
nh÷ng chÊt láng dÔ
ch¸y. Thïng chøa
c¸c chÊt láng dÔ
ch¸y ®­îc tiÕp ®Êt,
cã ®ai, cã biÓn cÊm
löa.
- ViÖc vËn chuyÓn ho¸ chÊt nguy hiÓm trªn xe ph¶i cã mui
hoÆc b¹t che m­a ®Ó ®Ò phßng trêi m­a hoÆc thêi tiÕt xÊu;

- Kh«ng ®­îc vËn chuyÓn

chung víi ng­êi, gia sóc vµ
c¸c lo¹i hµng hãa kh¸c;
ng­êi trùc tiÕp xÕp dì ph¶i
mang ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn
b¶o vÖ c¸ nh©n.
Côc An toµn lao ®éng 23
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

vii. An toµn trong ®ãng gãi,

ph©n lo¹i vµ d¸n nh·n

- Mäi hãa chÊt cã ë n¬i lµm viÖc ph¶i ®­îc d·n nh·n, mçi mét
vËt chøa hãa chÊt t¹i n¬i lµm viÖc dï lín hay nhá ®Òu ph¶i
cã nh·n hîp lÖ. NÕu nh­ nh·n bÞ r¸ch hoÆc bÞ nhÇu n¸t ph¶i
yªu cÇu ng­êi cung cÊp ®æi vËt chøa kh¸c cã nh·n hîp ph¸p;

§äc vµ hiÓu nh÷ng chØ dÉn trªn nh·n, trªn phiÕu an toµn hãa
chÊt vµ c¸c tµi liÖu ®­îc cÊp kÌm theo hãa chÊt, c¸c thiÕt bÞ
liªn quan vµ ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n;

24 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

Nh·n th­êng gåm nh÷ng th«ng tin sau: §Æc ®iÓm nhËn d¹ng
cña hãa chÊt; biÓu t­îng c¸c nguy c¬; tªn chung vµ tªn
th­¬ng m¹i hãa chÊt; tªn vµ l­îng cña c¸c ho¹t chÊt; c«ng
dông cña s¶n phÈm; tªn vµ ®Þa chØ cña ng­êi s¶n xuÊt, ng­êi
ph©n phèi hoÆc c¸c ®¹i lý; c¸c biÖn ph¸p lµm viÖc an toµn
Côc An toµn lao ®éng 25
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

viii. BiÖn ph¸p s¬ cøu cÊp cøu

- Cã nh©n viªn y tÕ; cã thiÕt bÞ y tÕ ë gÇn nhÊt; cã ph­¬ng

tiÖn vËn t¶i cã s½n ®Ó tíi tr¹m y tÕ gÇn nhÊt; cã ph­¬ng tiÖn
liªn l¹c nh­ ®iÖn tho¹i, m¸y Fax, m¸y ph¸t thanh...

- Ho¹t ®éng s¬ cøu: NÕu da hoÆc quÇn ¸o cña ng­êi lao

®éng nhiÔm nhiÒu hãa chÊt, ph¶i röa s¹ch ng­êi bÞ n¹n b»ng
n­íc sau khi cëi quÇn ¸o ra; di chuyÓn n¹n nh©n mét c¸ch
cÈn thËn tõ n¬i nguy hiÓm tíi n¬i an toµn vµ ®Æt ë t­ thÕ dÔ
håi phôc nhÊt;
26 Côc An toµn lao ®éng
 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

NÕu ng­êi lao ®éng bÞ bÊt tØnh cã thÓ dïng c¸ng hoÆc ®ì ®Çu
vµ gi÷ chÆt quÇn ¸o ®Ó ®­a ra khái vïng nguy hiÓm;

Cã nhiÒu viÖc cÇn ­u tiªn tiÕn hµnh ngay khi s¬ cøu ng­êi bÞ
tæn th­¬ng v× hãa chÊt: NÕu thë yÕu hoÆc ngõng thë th×
h­íng mÆt n¹n nh©n lªn trªn vµ b¶o ®¶m khÝ qu¶n th«ng
suèt, lo¹i bá nh÷ng dÞ vËt che lÊp, t¾c nghÏn ë mÆt, miÖng,
häng cña n¹n nh©n vµ níi réng cæ ¸o. ViÖc më khÝ qu¶n chØ
do B¸c sü ngo¹i khoa thùc hiÖn vµ hµ h¬i thæi ng¹t. NÕu
miÖng n¹n nh©n bÞ nhiÔm ®éc th× dïng tay ®Ó bãp bãng th«ng
khÝ sÏ phï hîp h¬n.
Côc An toµn lao ®éng 27
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

NÕu tim ngõng ®Ëp th× ph¶i cÊp cøu xoa bãp tim ngoµi lång
ngùc hoÆc h« hÊp nh©n t¹o. Sau ®ã n¹n nh©n ph¶i ®­îc
ch¨m sãc chu ®¸o.

NÕu n¹n nh©n bÞ co giËt, níi láng tÊt c¶ quÇn ¸o vµ lµm nhÑ
nhµng ®Ò phßng chÊn th­¬ng. Khi ngõng co giËt, ®Æt n¹n
nh©n ë vÞ trÝ dÔ thë.

28 Côc An toµn lao ®éng

 Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

Ix. mét sè vô tai n¹n ®iÓn h×nh

Vô thø nhÊt: Tö n¹n v× võa hót thuèc võa kiÓm tra tÐc
x¨ng

Tai n¹n ®¸ng tiÕc nµy x¶y ra t¹i mét x­ëng söa ch÷a xe «t«
®ãng trªn ®Þa bµn huyÖn §«ng Anh, TP Hµ Néi do anh Ph¹m
N¨ng H­ëng( Sn 1973) lµm chñ.
Vµo håi 15giê ngµy 2/12/2007, xe « t« tÐc biÓn sè 34L -
3383 ®· rót hÕt x¨ng trong tÐc vµo söa t¹i mét x­ëng söa
ch÷a « t« ven ®­êng quèc lé 3 thuèc th«n Tiªn Héi, x· §«ng
Héi, huyÖn §«ng Anh, TP Hµ Néi.
Hai nh©n viªn cña x­ëng lµ Ph¹m N¨ng Hoµn (SN1988) vµ
§ç Tu©n (SN 1989) ®­îc giao nhiÖm vô trÌo lªn xe ®Ó kiÓm
tra tr­íc khi ®­a vµo söa ch÷a.
Trong lóc kiÓm tra, A Hoµn cã ngËm ®iÕu thuèc ®ang hót
dë ®· ®Ó tµn thuèc r¬i vµo trong tÐc gÆp hçn hîp khÝ x¨ng ®·
bïng ch¸y g©y tai n¹n.
Anh Hoµn ®· chÕt trªn ®­êng ®i bªnh viÖn ViÖt - §øc cÊp
cøu, cßn anh Tu©n bÞ th­¬ng nÆng.

Vô thø hai: Ngé ®éc thuèc b¶o vÖ thùc vËt

Kho¶ng 10giê30 ngµy 11-10, BÖnh viÖn An Nh¬n T©y ®·

tiÕp nhËn cÊp cøu 214 c«ng nh©n C«ng ty may Th¸i D­¬ng
ThÕ Giíi ®ãng t¹i x· NhuËn §øc, huyÖn Cñ Chi, TP. HCM bÞ
ngé ®éc thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Trong ®ã 14 ng­êi cã triÖu
chøng nÆng ®­îc chuyÓn cÊp cøu vÒ bÖnh viÖn Cñ Chi.

Nguyªn nh©n g©y ®éc lµ do c«ng ty phun thuèc trõ s©u

cho mÊy c©y ®iÖp n»m kÕ bªn cöa sæ, n¬i hót ®¶o kh«ng khÝ
cña ph©n x­ëng may. ViÖc nµy khiÕn h¬i thuèc trõ s©u bÞ hót
vµo trong phßng vµ g©y ngé ®éc cho c«ng nh©n lµm viÖc
trong x­ëng
§Õn 16giê cïng ngµy ®· cã mét nöa sè ng­êi bÞ n¹n ®­îc
cÊp cøu t¹i BÖn ViÖn An Nh¬n T©y xuÊt viÖn. Riªng 14 n¹n
nh©n ë viÖn Cñ Chi do bÞ nÆng h¬n nªn ph¶i ®iÒu trÞ b»ng
thuèc gi¶i ®éc, truyÒn dich nªn ch­a xuÊt viÖn ®­îc.
Côc An toµn lao ®éng 29
Sæ tay An toµn trong sö dông hãa chÊt

Vô thø ba: ChÕt ng­êi do hÝt ph¶i h¬i khÝ ®éc

Ngµy 14/10/2006 t¹i C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n §a N¨ng,

huyÖn BÕn Løc, tØnh Long An x¶y ra vô tai n¹n lµm chÕt 2
ng­êi, bÞ th­¬ng 4 ng­êi.

Nguyªn nh©n chÝnh lµ do ng­êi lao ®éng lµm viÖc t¹i hÇm
chøa x¸c c¸ th¶i kh«ng cã ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸
nh©n cÇn thiÕt nªn ®· hÝt ph¶i h¬i khÝ ®éc h¹i.

Vô thø t­: ChÕt ng­êi do ch¸y næ khÝ metan

Ngµy 06/3/2006 t¹i C«ng ty than Thèng NhÊt thuéc TËp

®oµn c«ng nghiÖp Than vµ Kho¸ng S¶n ViÖt Nam ®· s¶y ra
vô tai n¹n lao ®éng do ch¸y næ khÝ mª tan trong lß khai th¸c
than lµm chÕt 8 c«ng nh©n.

Nguyªn nh©n chÝnh lµ viÖc chÊp hµnh c¸c qui ®Þnh vÒ an

toµn cña ng­êi lao ®éng ch­a nghiªm, c¸n bé chØ huy s¶n
xuÊt thiÕu kiªn quyÕt, c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t thùc hiÖn
c¸c qui ®Þnh vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng ch­a s©u s¸t nªn
®· ®Î s¶y ra vô tai n¹n víi hËu qu¶ nghiªm träng.

Côc An toµn lao ®éng 30

 MUÏC LUÏC
Trang
Lêi Nãi §Çu 1

QuyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng 2

Nh÷ng thuËt ng÷ c¬ b¶n 3

c¸c con ®­êng x©m nhËp cña

hãa chÊt vµo c¬ thÓ ng­êi 4

T¸c h¹i cña ho¸ chÊt ®èi víi

søc kháe con ng­êi 5

c¸c BiÖn Ph¸p b¶o ®¶m an toµn khi

sö dông ho¸ chÊt 9
An toµn ch¸y, næ 9
ThiÕt lËp ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t hãa chÊt 13
TiÕn hµnh bao che hoÆc c¸ch ly nguån
ph¸t sinh hãa chÊt nguy hiÓm 14
An toµn khi M¹ 15
An toµn khi S¬n 15
VËn chuyÓn khÝ nÐn an toµn 16
§iÒu khiÓn tõ xa 16
Sö dông ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n 17

An toµn khi b¶o qu¶n ho¸ chÊt 19

An toµn khi vËn chuyÓn hãa chÊt 22

An toµn trong ®ãng gãi,

ph©n lo¹i vµ d¸n nh·n 24

BiÖn ph¸p s¬ cøu cÊp cøu 26

mét sè vô tai n¹n ®iÓn h×nh 29

 SOÅ TAY AN TOAØN
KHI SÖÛ DUÏNG HOÙA CHAÁT
(DAØNH CHO NGÖÔØI LAO ÑOÄNG)

NHAØ XUAÁT BAÛN LAO ÑOÄNG - NAÊM 2008

Chòu traùch nhieäm xuaát baûn:

TRAÀN DUÕNG

Bieân taäp: THU NGA

Trình baøy: PHAÏM VAÊN CHÍNH
Söûa baûn in: LEÂ THUØY HÖÔNG
BUØI THÒ XUAÂN ÑAØI

In 1000 cuoán, khoå 10x16 cm, taïi Xöôûng in Vieän Nghieân

cöùu KHKT Baûo hoä lao ñoäng, 216 Nguyeãn Traõi, Thanh
Xuaân, Haø Noäi. Giaáy ÑKKHXB soá: 122-2008/CXB/15-
13/LÑ ngaøy 31/1/2008. Quyeát ñònh XB soá: 61QÑLK/LÑ
ngaøy 22/2/2008. In xong vaø noäp löu chieåu quyù I naêm
2008.
 SOÅ TAY AN TOAØN
KHI SÖÛ DUÏNG
HOÙA CHAÁT
(DAØNH CHO NGÖÔØI LAO ÑOÄNG)