1.

Ang pamamaraan ng pagtutol ng mga Indiano sa pamumuno ni Mohandas Gandhi laban sa

mga Ingles ay kilala bilang "passive resistance" o "pasyang paglaban." Sa pamamagitan ng
ganitong paraan, hindi nila ginamit ang dahas o armadong pakikibaka upang ipahayag ang
kanilang pagtutol sa kolonyalismo ng Britanya. Sa halip, sila ay sumailalim sa mga paraan ng
mapayapang protesta, tulad ng civil disobedience, pag-aayuno, at mga boycott sa mga
produktong Ingles. Ang pamamaraang ito ay nagsisilbing epektibong paraan upang ipakita
ang kanilang determinasyon at pangunahing nagdulot ng pagbubuwisit sa pamahalaang
kolonyal.
2. Ang India ay naghangad ng kalayaan mula sa kolonyalismo ng Britanya, at isa sa mga
pangunahing pamamaraan na isinagawa nila upang matamo ang kanilang hangarin ay ang
pagtatag ng Indian National Congress (INC) noong 1885. Ang INC ay nagsilbing
pangunahing samahan ng mga nagsusulong ng kalayaan sa India, kung saan kanilang
inihayag ang kanilang mga hinaing at adhikain para sa pagsasarili ng bansa mula sa
pamamahala ng Britanya. Ang INC ay naging pangunahing instrumento sa pag-oorganisa ng
mga protesta at pagkilos laban sa kolonyalismo, na nagbunsod sa pagpapalaya ng India
noong 1947.
3. Ang pagkakaroon ng racial discrimination sa pagbibigay ng posisyon sa pamahalaan ay
isang pagbabagong hindi matanggap ng mga Indian. Sa ilalim ng pamumuno ng mga Ingles,
ang mga posisyon sa pamahalaan at iba't ibang sektor ng lipunan ay kadalasang ibinibigay
lamang sa mga Briton at sa mga lokal na mga taga-India na kabilang sa mga uri o lahi na
kinikilala ng mga Briton bilang mas mataas o mas karapat-dapat. Ito ay nagdulot ng di-
makatarungang diskriminasyon at hindi pagkakapantay-pantay sa mga Indian, na
nagpapalala sa kanilang pagtutol at pagnanais ng pagsasarili.
4. Ang paghati ng India at Pakistan noong 1947 ay nagdulot ng malawakang tensyon at
kaguluhan sa pagitan ng mga Muslim at Hindu. Ang mga Muslim ay naghangad ng isang
hiwalay at independenteng bansa, na humantong sa pagtatatag ng Pakistan. Ito ay resulta ng
mga pangamba at di-pagkakasundo sa pagitan ng mga Muslim at Hindu sa India. Ang
pagkakaroon ng hiwalay na bansa para sa mga Muslim ay nagdulot ng paghihiwalay sa mga
komunidad at nagresulta sa mga karahasan at pag-aalsa sa pagitan ng mga grupo. Ang
ganitong kaguluhan ay nagbunsod ng malaking bilang ng mga paglipat at pag-alis ng mga
mamamayan, kasama na ang pagkakaroon ng napakaraming mga biktima ng kaguluhan at
dislokasyon.
5. Ang nasyonalismo ay naglalarawan ng matinding pagmamahal at pangangalaga sa sariling
bansa at teritoryo. Sa kaso ng India at Pakistan, pareho nilang itinuturing ang Kashmir
bilang kanilang sariling pag-aari dahil sa kanilang pagnanais na palakasin ang kanilang
nasyonalismo at soberanya. Ang labanan para sa kontrol ng Kashmir ay nagmumula sa mga
matagal nang alitan at mga isyu ng pang-etniko at pang-territorial na mga pagkakaiba sa
pagitan ng mga bansa. Ito ay nagpapalakas pa sa tensyon sa pagitan ng dalawang bansa at
nagpapahirap sa pagsulong ng kapayapaan at kaunlaran sa rehiyon.
6. Ang pang-aalipusta at pagbaba sa pagtingin ng mga Ingles sa kultura ng India, pati na rin
ang kanilang pagpapalit ng sistema ng pamamahagi ng lupain, ay nagresulta sa
pagpapahirap sa kabuhayan ng mga Hindu at iba pang mga lokal na residente. Ang pag-aaral
ng Ingles ay naging isang pangunahing paraan ng pag-unlad sa panahon ng kolonisasyon,
ngunit ito rin ay nagdulot ng dislokasyon at kahirapan sa mga tradisyunal na pamamaraan
ng kabuhayan ng mga tao. Bukod dito, ang kontrol ng mga Ingles sa mga pangunahing
industriya at negosyo ay nagpapalala pa sa paghihirap ng mga lokal na mamamayan.
7. Ang kolonyalisasyon ay nagdulot ng iba't ibang epekto sa mga rehiyon ng Asya, ngunit isa sa
pinakamahalagang epekto nito ay ang pagpukaw sa damdaming nasyonalismo sa mga
mamamayan. Ang pananakop ng mga dayuhan ay nagbigay ng inspirasyon sa mga Asyano
na labanan ang pagsasamantala at ipagtanggol ang kanilang soberanya at kultura. Ito ay
nagresulta sa mga kilusang pampulitika at pangkultura na naglalayong makamit ang
kalayaan at pag-unlad ng kanilang bansa. Ang nasyonalismo ay naging isa sa mga
pangunahing puwersa sa pag-usbong ng mga pambansang pag-aalsa laban sa kolonyalismo
at sa proseso ng pagtatayo ng mga malayang bansa sa Asya.
8. Ang uri ng nasyonalismo na isinagawa ni Gandhi laban sa pananakop ng Great Britain ay
tinatawag na "passive" o "pasyibo." Si Mahatma Gandhi ay nagtaguyod ng kanyang adhikain
sa pamamagitan ng mapayapang protesta, tulad ng civil disobedience, fasting, at boycotts,
sa halip na gamitin ang dahas o aktibong pag-aalsa laban sa mga Briton. Sa pamamagitan ng
ganitong paraan ng pakikibaka, nagawa ni Gandhi na makilala sa buong mundo at
magtagumpay sa pagtamo ng kalayaan para sa India mula sa pananakop ng Britanya.
9. Ang diskriminasyon na naranasan ng mga Indian sa ilalim ng kolonyalismo ng Britanya ay
isa sa mga pangunahing pangyayari na pumukaw sa damdaming nasyonalismo sa bansang
India. Ang mga Indian ay napakabilis na naramdaman ang kawalan ng pantay na pagtrato,
limitasyon sa kanilang mga karapatan, at pagpapahirap sa ilalim ng pamumuno ng mga
Briton. Ang ganitong pagtrato ay nagpukaw sa damdaming pagmamahal sa sariling bansa at
paghangad ng kalayaan mula sa dayuhang pamamahala. Ito ang nagsilbing pagtataguyod sa
mga kilusang pangkultura at pampolitika, kasama na rin ang mga protesta at kilusang
nasyonalistiko na naglalayong ipagtanggol ang soberanya at dignidad ng India.
10. Ang kolonyalismo sa rehiyon ng Asya ay nagdulot ng mga negatibong epekto, kabilang na
ang paggalugad at pakikinabang ng mga kanluranin sa mga yamang likas ng mga bansang
kolonya. Sa pamamagitan ng pang-aagaw at pang-aabuso sa yaman ng mga kolonya, ang
mga bansang kolonyal ay nakinabang sa mayaman na likas na yaman ng Asya nang hindi
makatarungan, na nagdulot ng kahirapan at pagsasamantala sa mga lokal na mamamayan.
Ito ay nagresulta sa pangmatagalang impluwensiya at pagkaasa ng mga bansang kolonya sa
mga bansang kolonyal, na nagdulot ng paghihirap at pagkakahati-hati sa mga lipunang
Asyano.
11. Ang pagpapahalaga na isinusulong ni Mahatma Gandhi ay ang pagiging tapat sa
mamamayan at sa konstitusyon ng bansa. Si Gandhi ay tumukoy sa kahalagahan ng
moralidad at integridad sa pamumuno, na kinakailangan upang mapanatili ang tiwala at
respeto ng mamamayan sa kanilang mga lider. Sa pamamagitan ng pagiging tapat at may
integridad sa kanilang mga gawain, ang mga pinuno ay nagpapakita ng tunay na
pagmamalasakit at paglilingkod sa bayan.
12. Si Mohandas K. Gandhi ay naging kilalang lider sa pamamagitan ng kanyang kilusang
pampulitika na tinatawag na "satyagraha" o nonviolent resistance. Sa pamamagitan ng
ganitong paraan, hindi niya ginamit ang marahas na pagkilos upang labanan ang mga
Briton, bagkus ay nagtakda ng halimbawa sa pamamagitan ng pagtanggi sa pakikisalamuha
sa mga polisiya at batas ng mga Briton. Ang paraang ito ay nagpakita ng kanilang
determinasyon at pagkakaisa sa paglaban sa pananakop ng Britanya nang hindi gumagamit
ng dahas. Ang kilusang ito ni Gandhi ay nagdulot ng malaking impluwensiya sa lipunan at
nagtayo ng landas para sa pagtatamo ng kalayaan ng India mula sa kolonyalismo ng
Britanya.
13. Ang nasyonalismo ay nagbibigay daan para sa pagpapalakas ng damdaming makabayan at
pagmamahal sa sariling bansa at kultura. Sa pamamagitan ng nasyonalismo, ang mga
Asyano ay natutong ipaglaban ang kanilang kalayaan mula sa imperyalismong kanluranin at
iba pang anyo ng dayuhang panghihimasok. Ito ay nagpapalakas sa kanilang determinasyon
na panatilihin ang kanilang soberanya at dignidad bilang isang bansa.
14. Sa kasaysayan, hindi lahat ng mga bansang Asyano ay natutunan ang kanilang sariling
pamahalaan sa panahon ng pananakop ng mga kanluranin. Sa halip, maraming mga bansa
ang nanatiling nasa ilalim ng direkta o indirektang kontrol ng mga dayuhan hanggang sa
kanilang pagkakamit ng kalayaan. Ang proseso ng pagtuturo ng pamahalaan sa mga lokal na
lider ay depende sa uri ng kolonyalismo na naganap at kung paano ito naisalaysay. Ang
epekto ng kolonyalismo sa sistema ng transportasyon at komunikasyon, paghahalo ng mga
lahi, at ang pagiging pangunahing tagatanggap ng mga produktong kanluranin ay mga
karaniwang epekto ng pananakop ng mga kanluranin sa mga bansang Asyano.
15. Ang tagumpay ng kampanya ni Mohandas Gandhi sa India ay ipinapahiwatig na maaaring
labanan ang kolonyalismo sa mapayapang paraan at na ang pang-aapi ng mga kolonyalista
ay may katapusan. Sa pamamagitan ng kanyang kilusang "satyagraha" o nonviolent
resistance, ipinakita ni Gandhi na maaaring magtagumpay ang isang bansa sa paglaban sa
dayuhang pananakop nang hindi gumagamit ng dahas. Ang kanyang tagumpay ay
nagpapakita rin ng kanyang kakayahan bilang isang lider na nagtataguyod ng pagkakaisa ng
mamamayan sa India upang makamit ang kanilang kalayaan.
16. Ang "sati" o "suttee" ay isang tradisyonal na praktika sa ilang kultura sa India kung saan ang
isang biyudang babae ay sumusunod sa kanyang namatay na asawa sa kamatayan sa
pamamagitan ng pagpapatiwakal sa pamamagitan ng pag-aapoy sa sarili o pagsama sa
libing ng namatay.
17. Maraming mamamayang Indian ang namatay sa isang selebrasyon dahil sa pamamaril ng
mga sundalong Ingles. Sa kaganapang ito ay namatay ang may 379 katao at mayroong halos
1,200 na katao ang nasugatan. Ang Amritsar Massacre ay naganap noong April 13, 1919, sa
lungsod ng Amritsar sa India. Sa panahong ito, isang hindi armado at mapayapang
pagtitipon ang isinagawa sa Jallianwala Bagh, isang pampublikong lugar sa lungsod, upang
ipahayag ang kanilang pagtutol sa kolonyalismo ng Britanya at pagtanggi sa Rowlatt Act,
isang batas na nagpapalawak sa kapangyarihan ng mga Briton sa India.
18. Nangangahulugan ito na ang isang bansa na naghahanda upang maging isang malaya at
isang nagsasariling bansa ay ipasasailalim muna sa patnubay ng isang bansang Europeo.
Ang sistemang mandato ay isang uri ng pamamahala kung saan ang isang bansa ay
ipinagkakatiwala sa pangangalaga o patnubay ng isang ibang bansa upang maging malaya at
nagsasariling bansa. Karaniwang ito ay nangyayari pagkatapos ng digmaan kung saan ang
natalong bansa ay pinapayagan na magkaroon ng kanyang sariling pamahalaan, ngunit
mayroong isang kapangyarihang dayuhan na nagmamando o nagbibigay ng patnubay
hanggang sa maging ganap na independiyente ang bansa.
19. Ang Holocaust ay tumutukoy sa sistematiko at malawakang pagpatay ng mga Nazi sa mga
Hudyo (Jews) at iba pang mga grupo na kanilang itinuturing na di-kanais-nais ayon sa
kanilang paniniwala. Ito ay naganap sa panahon ng pangalawang digmaang pandaigdig at
nagresulta sa pagkamatay ng milyon-milyong mga tao sa mga Nazi concentration camps at
extermination camps.
20. Ang Zionism ay isang pampulitikang kilusang naglalayong itaguyod at itaguyod ang
pagtatag at pagpapalakas ng isang nagsasariling Jewish state sa lupaing tinatawag na
 Palestine. Ang pag-uwi ng mga Jews mula sa iba't ibang panig ng mundo patungo sa
Palestine ay isang pangunahing layunin ng Zionism, na naglalayong magkaroon ng isang
lugar ng seguridad at sariling soberanya para sa Jewish people.
21. Ang Mga Krusada na naganap mula 1096 hanggang 1273. Ang mga Krusada ay isang kilusan
na inilunsad ng simbahan at ng mga Kristiyanong hari upang mabawi ang banal na lugar,
ang Jerusalem sa Israel. Hindi man lubusang nagtagumpay ang krusadang ito, marami ring
mabuting naidulot ito, nagkaroon ng ugnayan ang mga Europeo sa Silangan at nakilala
nilaang mga produkto ng Silangan tulad ng pampalasa, mamahaling bato, pabango, sedang
tela, porselana,prutas at iba pa na nakabighani sa mga Europeo. Ang krusada ang nagpasigla
ng kalakalan sa pagitan ng Europa at Asya.Naging masigla ang palitan ng kalakal kaya
maraming Europeo ang nagkainteres na makarating sa Asya.Maraming Europeo ang
naghanap ng mga ruta para makarating lang sa Asya. At ito din ang naging daan para
magkainteres ang malalaking bansa sa Europa na sakupin ang ilang lugar o bansa sa Asya.
22. Ang Paglalakbay ni Marco Polo na isang Italyanong adbenturerong mangangalakal na taga-
Venice. Siya ay nanirahan sa China sa panahon ni Kublai Khan ng Dinastiyang Yuan nang
higit sa halos 11 taon. Sa panahong ito, siya ay nagsilbing tagapayo ni Emperador Kublai
Khan. Kinalugdan siya ni Kublai Khan at siya ay itinalagang maglakbay sa iba’t ibang lugar
sa Asya sa ngalan ng Emperador. Nakarating siya sa Tibet, Burma, Laos, Java, Japan, pati na
sa Siberia. Noong 1295 bumalik siya sa Italy at doon inilimbag niya ang aklat na The Travels
of MarcoPolo (1477). Ang mga nakita niyang magagandang kabihasnan sa mga bansang ito
ng Asya lalo na sa China, na inilarawan ang karangyaan at kayamanan nito. Maraming
adbenturerong Europeo ang namangha at nahikayat na makarating at makipagsapalaran sa
Asya.
23. Ang Renaissance na nagsimula sa Italya na naganap noong 1350. Isa itong kilusang
pilosopikal na makasining at dito binigyang-diin ang pagbabalik-interes sa mga kaalamang
klasikal sa Greece at Rome. Napalitan ito ng makaagham na pag-iisip mula sa mga
pamahiin.Masasabing ang pangunahing interes ay labas sa saklaw ng relihiyon. Ang
Renaissance ay salitang Pranses na ang ibig sabihin ay “muling pagsilang”. Ito ay naganap sa
huling bahagi ng gitnang panahon at pagsulong ng makabagong panahon. Matatandaan
natin na noong gitnang panahon ang Simbahang Kristiyano ang may malakas na
impluwensiya sa tao.
24. Ang Pagbagsak ng Constantinople (bahagi ng Turkey sa kasalukuyan). Ang Constantinople
ay ang Asyanong teritoryo na pinakamalapit sa Kontinente ng Europa. Ito ang nagsilbing
rutang pangkalakalan mula Europa patungong India, China at ibang bahagi ng Silangan na
napasa kamay ng mga Turkong Muslim noong 1453.Ang Constantinople ay ang Asyanong
teritoryo na pinakamalapit sa Kontinenteng Europa. Ito rin ang teritoryong madalas daanan
noong panahon ng Krusada. Kung matatandaan natin ng lumakas ang Turkong Muslim at
sinakop nga ang Jerusalem, nanganib ang Constantinople na bumagsak din sa mga Turkong
Muslim, kaya humingi ng tulong ang Emperador ng Constantinople para labanan ang mga
Turkong Muslim at mabawi ang Jerusalem.
25. Ang Merkantilismo. Sa Europa umiral ang prinsipyong pang-ekonomiya na kung may
maraming ginto at pilak, may pagkakataon na maging mayaman at makapangyarihan. |
Kinailangan ng mga Europeo na makahanap ng mga lugar na mapagkukunan ng likas na
yaman at hilaw na sangkap.
26. Ang Kanlurang Asya ay hindi agad nasakop dahil sa panahong ito pinaghaharian pa ito ng
napakalakas na imperyong Ottoman, at pinagpatibay ng pagkakaisa dahil sa relihiyong
 Islam na ipinalaganap at tinanggap sa rehiyon. Sa Kasaysayan, ang Kanlurang Asya ay may
malaking impluwensya mula sa imperyong Ottoman at relihiyong Islam. Ang pagiging
dominanteng kapangyarihan ng Imperyong Ottoman ay naging hadlang sa agaran pagpasok
ng ibang mga kapangyarihan sa rehiyon. Ang Islam naman ay nagdala ng pagkakaisa sa mga
tao sa pamamagitan ng kanilang relihiyosong pananampalataya at pamumuhay. Ito ang
nagbigay ng matibay na pundasyon sa kultura at lipunan ng Kanlurang Asya, na naging isa
sa mga dahilan kung bakit hindi ito agad nasakop ng ibang mga dayuhan.
27. Ang Kanlurang Asya ay hindi agad nasakop dahil sa panahong ito pinaghaharian pa ito ng
napakalakas na imperyong Ottoman, at pinagpatibay ng pagkakaisa dahil sa relihiyong
Islam na ipinalaganap at tinanggap sa rehiyon. Sa Kasaysayan, ang Kanlurang Asya ay may
malaking impluwensya mula sa imperyong Ottoman at relihiyong Islam. Ang pagiging
dominanteng kapangyarihan ng Imperyong Ottoman ay naging hadlang sa agaran pagpasok
ng ibang mga kapangyarihan sa rehiyon. Ang Islam naman ay nagdala ng pagkakaisa sa mga
tao sa pamamagitan ng kanilang relihiyosong pananampalataya at pamumuhay. Ito ang
nagbigay ng matibay na pundasyon sa kultura at lipunan ng Kanlurang Asya, na naging isa
sa mga dahilan kung bakit hindi ito agad nasakop ng ibang mga dayuhan.
28. Ang England sa India, noong 1600 ginamit ang British East India Company, isang pangkat ng
mangangalakal na Ingles na pinagkalooban ng pamahalaang Ingles ng kaukulang
kapangyarihan upang mangalakal at pamahalaan ang pananakop nito at pangalagaan ang
interes nito sa ibayong dagat. Pagdating ng 1612 nabigyan ng permiso ang Ingles para
makapagtatag ng pagawaaan sa Surat. Hindi nagustuhan ng Portugal dahil sila ang naunang
nanakop. Pagdating ng 1622, tinulungan ng Ingles ang mga Persian laban sa Portuguese
dahil dito nakapagtatag ng sentro ng kalakalan sa kanluran at silangang baybayin ng India.
Ang British East India Company ay nakakuha na ng concession (pagbibigay ng espesyal na
karapatang pangnegosyo) sa Madras mula sa rajah ng Chandragiri. Ang Netherlands sa
pamamagitan ng Dutch East India Company ay namahala rin sa isang bahagi ng India.
Napasailalim ng Netherlands ang East Indies (Indonesia sa kasalukuyan).
29. Sa Kasaysayan, ang Netherlands ay naging isang mahalagang kapangyarihan sa Asya sa
pamamagitan ng kanilang pagpapalawak ng kolonya at komersyo. Ang Dutch East India
Company ay naglaro ng malaking papel sa pagsasakop ng Netherlands sa Asya. Isa sa mga
pangunahing sakop ng Netherlands sa Asya ay ang East Indies, na kilala ngayon bilang
Indonesia. Sa pamamagitan ng Dutch East India Company, ang Netherlands ay
nagpapalawak ng kanilang kontrol sa mga ruta ng kalakalan at likas-yaman sa rehiyon.
30. Ang Portugal ay nakakuha ng maraming piling lugar sa Asya. Noong 1502 nagbalik at
nagtatag si Vasco da Gama ng sentro ng kalakalan sa may Calicut sa India. Nooong 1505
ipinadala si Francisco de Almeida bilang unang Viceroy sa silangan. Sa pamumuno ni
Alfonso de Albuquerque, 1510 nasakop ang Ormuz sa Golpo ng Persia (Iran ngayon). Diu at
Goa sa India, Aden sa Red Sea, Malacca sa Malaya at Moluccas sa Ternate, Macao sa China at
sa Formosa (Taiwan ngayon). Mga daungan ang piniling sakupin ng Portugal upang
makontrol ang kalakalan. Noong una ang motibo o paraan lang ay pangkabuhayan o pang-
ekonomiya lamang hanggang sa ipinasok ang Kristiyanismong Katolisismo sa mga
nasasakupan ng Portugal.Sa kalagitnaan ng 16 na siglo ang Portugal ay may malawak ng
sakop sa Asya.
31. Ang France ang pangatlong bansa na gusting masakop ang India. Ang ginawa ng France ay
nakipagsabwatan sa pinunong local ng Bengal. Ginamit ang French East India Company na
naitatag 1664. Nakapagtatag ang France ng pamayanang pangkomersyal sa Pondicherry,
 Chandarnagore, Mahe at Karikal. Nagtapos ang interes na ito ng nagkaroon ng labanan sa
Plassey ng Pitong Taong Digmaan sa pagitan ng England at France. Sa tulong ni Robert Clive,
ang nagtatag ng tunay na pundasyon ng Ingles sa India. Ang England ang nagtagumpay
laban sa France. Ang England ang nananatiling matatag na mananakop ng India.
32. Sa tulong ni Robert Clive, ang nagtatag ng tunay na pundasyon ng Ingles sa India. Ang
England ang nagtagumpay laban sa France. Ang England ang nananatiling matatag na
mananakop ng India. Sa Kasaysayan, ang papel ni Robert Clive ay kritikal sa pagtatatag at
pagpapalakas ng impluwensya ng Britanya sa India. Si Clive ay isang sundalo at opisyal ng
British East India Company na nagsimula bilang isang negosyanteng naglakbay sa India. Sa
kanyang mga tagumpay sa mga laban sa mga lokal na pamahalaan at sa mga kalaban na
French East India Company, naging malaki ang kanyang kontribusyon sa pagtatagumpay ng
Britanya laban sa Pranses at sa pagtatag ng kanilang kapangyarihan sa India.
33. Ang pagpapakasal ay personal na desisyon ng isang indibidwal at hindi kinakailangan na
isang pangkababaihang samahan ang magtakda o magpatupad nito. Sa halip, ang
pangkababaihang samahan ay karaniwang naglalayong magbigay ng suporta, edukasyon, at
pagkakataon sa mga kababaihan upang maisulong ang kanilang karapatan, kapakanan, at
mga layunin sa lipunan. Ito ay maaaring kasama ang pagtutulak para sa pagkakapantay-
pantay ng pagtingin sa lalaki at babae, pagtataguyod ng edukasyon at kasanayan, at
pagpapalakas ng kanilang boses sa mga isyu at hamon na kanilang kinakaharap sa lipunan.
Sa pamamagitan ng pangkababaihang samahan, ang mga kababaihan ay maaaring
magtulungan at magtayo ng isang mas magkakapantay-pantay at makatarunganang lipunan.
34. May malaking naitulong ang mga kababaihang Asyano tungo sa pagkakapantaypantay,
pagkakataonng pang-ekonomiya at karapatang pampulitika. May ibat-ibang samahan na
naoorganisa ang mga kababaihang Asyano na may malaking epekto sa kaunlarang
pangekonomiya at pampulitika ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya. Kaya dapat
lamang na pahalagahan ang mga kababaihang ito. Basahin natin at isaisip ang mga
pangyayari sa modyul na ito na nagpapaliwanag tungkol sa ginampanan ng mga
kababaihang Asyano.
35. Ang kapasidad ng mga samahang kababaihan upang maimulat ang publiko sa mga
kontrobersyal na isyu ay nagkaroon ng pagbabago lalo na sa mga isyu tungkol sa
diskriminasyon sa kababaihan at pambubugbog at pananakot sa asawa maliban na lamang
sa mga bansang Kuwait, Oman, Saudi Arabia at Syria. Ang kababaihan sa Kanlurang Asya ay
patuloy na aktibong nakikilahok sa pulitika, gayundin sa isyu ng pagkakaroon ng
kapayapaan at seguridad sa rehiyon.
36. Ang kilusan ng kababaihan sa Bangladesh ay isinilang bunga ng kilusang nasyonalista.
Noong 1970ang makakaliwang Mahila Parishad ay itinatag. Ito ang itinuturing na
pinakamalaking samahan ng kababaihan sa bansa. Naimpluwensiyahan nito ang
pagpapatupad ng mga polisiya sa pamahalaan kabilang ang kampanya na sumuporta sa
pagsasabatas ng pagbabawal ng pagbibigay ng dote at ratipikasyon ng CEDAW (Convention
on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women). Ang pagdami ng mga
samahang kababaihan sa Bangladesh ay tugon ng mga ito sa mga kaganapan sa bansa
simula pa noong 1980.
37. Ang kilusan ng kababaihan sa Bangladesh ay isinilang bunga ng kilusang nasyonalista.
Noong 1970ang makakaliwang Mahila Parishad ay itinatag. Ito ang itinuturing na
pinakamalaking samahan ng kababaihan sa bansa. Naimpluwensiyahan nito ang
pagpapatupad ng mga polisiya sa pamahalaan kabilang ang kampanya na sumuporta sa
 pagsasabatas ng pagbabawal ng pagbibigay ng dote at ratipikasyon ng CEDAW (Convention
on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women)
38. Ang neo-kolonyalismo ay isang anyo ng pananakop ng mga mayayaman at
makapangyarihang bansa. Ito ay hindi tuwirang pananakop. Ang neo-kolonyalismo ay may
dalawang uri: ang ekonomiko at kultural. Ang una ay sa pamamagitan ng mga tulong at
pautang na ipinagkaloob sa isang mahirap na bansa. At ang kultural ay binubuo ng mga
awit, palabas, babasahin at iba pa na ipinagkakaloob ng mga dayuhan sa isang bansa.
Nakakaapekto ang neo-kolonyalismo sa kadahilang nagiging labis na palaasa ang mga
mahirap ng bansa at kadalasan nawawala sila ng karangalan. Patuloy na inaalipin ang mga
bansang maliliit dulot ng neo-kolonyalismo.
39. "IMD-WB Ahensyang ginagamit upang maisakatuparan ng mga mayamang bansa ang
kanilang adhikain" ay tumutukoy sa paggamit ng International Monetary Fund (IMF) at
World Bank (WB) upang matupad ang mga layunin o adhikain ng mga mayayamang bansa.
Ang mga ahensyang ito ay nagbibigay ng pautang, tulong, at teknikal na suporta sa mga
bansa upang mapabuti ang kanilang ekonomiya at institusyon. Karaniwang ginagamit ng
mga mayamang bansa ang mga ito upang mapalakas ang kanilang kapangyarihan at
impluwensya sa pandaigdigang ekonomiya.
40. Ang Estados Unidos ng Amerika (USA) ay nanguna sa pagtangkilik at pagbibigay-suporta sa
mga proyekto at inisyatiba ng United Nations (UN) at iba pang mga organisasyon ng mga
bansang nagkakaisa. Ang USA ay kadalasang aktibong kalahok sa mga pandaigdigang
gawain tulad ng pagtulong sa pagpapalaganap ng kapayapaan, pag-unlad, at pagsugpo sa
kahirapan sa iba't ibang bahagi ng mundo. Ang kanilang suporta ay naglalayong palakasin
ang kanilang impluwensya at liderato sa pandaigdigang entablado.
41. Ang isipang kolonyal ay tumutukoy sa kawalan ng pagkakakilanlan o pag-iral ng sariling
kultura, pananaw, at pagpapahalaga dahil sa pagtanggap o pagyakap sa mga bagay na gawa
ng dayuhan. Ito ay madalas na nangyayari sa mga lipunang dating naging kolonya ng ibang
bansa, kung saan ang mga tradisyon, kaugalian, at ideolohiya ng dayuhan ay
pinahahalagahan at itinuturing na mas mahalaga kaysa sa sariling kultura at identidad ng
bansa. Isang halimbawa ng isipang kolonyal ay ang panahon ng kolonisasyon ng Pilipinas ng
mga Kastila noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo. Sa panahong ito, ang mga Pilipino ay
naging biktima ng kolonyalismo, kung saan ipinataw sa kanila ang mga dayuhang
kagustuhan at kultura ng mga Kastila. Ang pagtanggap sa wikang Kastila bilang opisyal na
wika, pagpapalaganap ng Kristiyanismo, at pag-angkin sa mga teritoryo at yaman ng bansa
ng mga Kastila ay ilan lamang sa mga halimbawa.
42. Continued Enslavement o Patuloy na Pang-aalipin- ang mga umuunlad na bansa ay malaya
sa prinsipyo, ngunit sa tunay na kahulugan ay nakatali pa rin sa malakolonyal na interes ng
kanluran.
43. Si Kalidasa naman ang pinakadakilang dramatista na may –akda ng Shakuntala. Tungkol ito
sa pag-ibig ni Haring Dusyanta sa isang ermitanya. Ang kahusayan ni Kalidasa ay
maihahalintulad sa mga mahuhusay na Europeong tulad ni William Shakespeare. Ang
Panchatantra naman ang pinakamatanda at pinakatanyag na koleksyon ng mga pabula na
may maraming kwento ukol sa alamat, engkantada at pabula. Si Rabindranath Tagore, isang
manunulat na taga Bengal, ang kauna-unahang Asyano na nagwagi noong 1913 ng Gawad
Nobel para sa panitikan. Sa kanyang mga akda, hinikayat ang mga kapwa Indian na
ipagmalaki ang lahing Indian.
44. Sa relihiyong Hinduismo, Budismo at Islam iniuugnay ang bawat gusali na nililikha nila. May
dalawang tanda ng arkitekturang Indian, ang kilalang templong budista sa India, ang stupa,
na gawa sa laryo o bato na may mga bilugang umbok na may tulis ng tore. Inilalagay dito
ang mga sagrado at panrelihiyong relikya at ang Taj Mahal na ipinatayo ni Shah Jahan para
sa kanyang pinakamamahal na asawa na si Mumtaz Mahal na namatay sa sa panganganak sa
ikalabing-apat nilang anak.
45. Ang tawag sa pangkatang laro sa India kung saan ang gagawin lamang ay manghuhuli ng
miyembro ng katunggaling pangkat ay "Kabbadi." Sa larong ito, ang isang manlalaro ay
tinatawag na "raider," na may tungkulin na pumasok sa teritoryo ng kalaban, manghuli ng
mga miyembro ng kabila, at makabalik sa kanyang teritoryo nang walang madadama. Ito ay
isang popular na laro sa Asya, partikular na sa India, kung saan ito ay may malalim na
kasaysayan at kultura.
46. Ang Panchatantra naman ang pinakamatanda at pinakatanyag na koleksyon ng mga pabula
na may maraming kwento ukol sa alamat, engkantada at pabula. Si Rabindranath Tagore,
isang manunulat na taga Bengal, ang kauna-unahang Asyano na nagwagi noong 1913 ng
Gawad Nobel para sa panitikan. Sa kanyang mga akda, hinikayat ang mga kapwa Indian na
ipagmalaki ang lahing Indian.
47. Ang Taj Mahal na ipinatayo ni Shah Jahan para sa kanyang pinakamamahal na asawa na si
Mumtaz Mahal na namatay sa panganganak sa ikalabing-apat nilang anak. Ito ay isang
napakagandang gusaling itinayo ni Shah Jahan, isang pinuno ng Mughal Empire sa India,
para sa kanyang pinakamamahal na asawa na si Mumtaz Mahal. Si Mumtaz Mahal ay
namatay sa panganganak sa kanilang ikalabing-apat na anak. Ang Taj Mahal ay itinuturing
na isa sa pinakamahalagang estruktura ng arkitektura sa buong mundo at isang simbolo ng
pag-ibig at pag-asa. Ito ay matatagpuan sa lungsod ng Agra sa India at isa sa mga
pinakapinupuntahang pasyalan sa bansa.
48. Ang "stupa" ay isang estruktura sa arkitektura ng Budismo na karaniwang gawa sa laryo o
bato. Ito ay mayroong mga bilugang umbok na tinatawag na "tore" na naglalaman ng mga
banal na rebulto, relihiyosong teksto, o mga relikwya. Ang mga stupa ay sagisag ng Budismo
at ginagamit bilang lugar ng pagsamba at paggalang sa mga banal na bagay. Ito rin ay isang
lugar ng paglalakbay at pagpapahalaga para sa mga mananampalataya ng Budismo. Ang
disenyo at istruktura ng bawat stupa ay maaaring mag-iba-iba depende sa kultura at
tradisyon ng lugar kung saan ito matatagpuan.