FILIPINO 2 REVIEWER

1. Teksto sa Agham Panlipunan

Ito'y sangay ng siyensya na tumatalakay sa mga paksang may kaugnayan sa mga
institusyon, gawain ng lipunan at ang ugnayang personal ng bawat nilalang bilang bahagi ng
komunidad. Sinasaklaw rin nito ang relasyon o kaugnayan ng iba't-ibang grupong etniko,
buhay pampamilya, kahirapan, suliranin sa populasyon at paggawa, reporma sa lupa at iba
pa. Kabilang din dito ang pulitika, ekonomiks, sosyolohiya, sikolohiya, antropolohiya,
kasaysayan ng kultura at sibilisasyon at iba pa. Isa pang halimbawa ng disiplinang agham
panlipunan ay ang akdang kasaysayan na tumutugon tungkol sa pangyayaring naganap sa
buhay ng bansa at ng kanyang mamamayan. Tinatalakay din dito ang kultura at tradisyon,
pinagmulan, paniniwala, pamumuhay, pangarap, kaugalian, kaasalan at kapalaran ng isang
bansa at sibilisasyon ng mga mamamayan.
2. Tekstong Humanidades
Tumatalakay ito sa mga may kaugnayan sa kultura at sining katulad ng sayaw,
musika, eskultura, pelikula, arkitektura, pagpipinta, teatro, panitikan at iba pang makataong
sining at wastong pagtingin dito. Ang sining ay napakahalaga sa buhay ng tao dahil
nagagawang makipag-ugnayan at maipahayag ang kanyang damdamin. Sa humanidades,
higit nating nakikilala ang ating sarili at higit tayong nagiging maingat at magalang sa
paniniwala sa mga likha at gawa ng ibang tao (Lachica, 1996).
3. Agham at Teknolohiya
Ang agham ay tumutugon sa mga non-fiction na gumagamit ng paglalahad,
paglalarawan o pangangatwiran. Ayon kay Fabrigas (2001), ito'y gumagamit ng pormal at
teknikal na pananalita. Ang mga salita na ginagamit sa mga tekstong ito ay kailangang alam
ng mga mambabasa upang maunawaan ang pagbabasa nito. Kadalasan naman gumagamit
ng eksperimento sa pamamagitan ng pagsusuri, pagmamasid, pag-aayos ng mga datos, pag-
uugnay ng mga konsepto na maaaring gamitin sa mga umiiral na suliranin.
Ang teknolohiya ay isang malawak na paksa. Saklaw nito ang mga pag-aaral hinggil sa
makabagong pamamaraan sa agrikultura gaya ng pagsasaka at pangingisda na walang ibang
layunin kundi mapaunlad at mapalaki ang kita. Higit na ginagamit ang teknolohiya, sa mga
kursong inhenyera, kasama na rito ang kompyuter at iba pang kursong teknikal magmula sa
elektroniks hanggang sa pananahi.
B. Dalawang Klase ng Teksto
1. Tekstong Akademik – ang tawag sa mga tekstong ginagamit sa pag-aaral ng
humanidades, agham panlipunan, at agham pisikal. Taglay nito ang mga terminolohiya,
uri ng diskurso o pahayag, nilalaman ng teksto at ang mga konseptong inilalahad.
2. Tekstong Propesyunal – mga teksto na nagdaan sa mabalasik na pagreresirts at ito ay
para sa mga taong ang gustong pag-aralan ay yaong mga bagay na makakatulong upang
maging malawak ang kanilang kaalaman gaya ng mga abogasya at medisina dahil ito ay
nakakatulong upang kanilang malaman ang mga bagay na mga patunay o pinatutunayan
ng mga akda.

C. Uri ng Teksto
1. Informativ (Impormatibo)
2. Descriptiv (Paglalarawan)
3. Narativ (Pagsasalaysay)
 4. Expositori (Paglalahad)
5. Argumentativ (Pangangatwiran)
6. Prosidyural (Proseso)
7. Persweysiv (Panghihikayat)

1. Tekstong Impormatibo
Layunin nitong magbigay ng konkretong impormasyon tungkol sa isang tao, bagay, lugar, hayop, o
pangyayari. Sinasabing ‘objective’ ang mga tekstong impormatib dahil walang halong anumang opinyon ang
pagsasalaysay sa uri ng tekstong ito. Kabilang sa mga ito ay ang mga kuwentong nagsasalaysay ng mga
tunay na pangyayari at mga babasahing mayroon tayo sa paaralan tulad ng mga teksbuk o batayang aklat.
Kadalasang sinasagot nito ang mga tanong na ano, sino, at paano.

2. Tekstong Deskriptibo
Isa namang uri ng naglalarawang babasahin ang tekstong deskriptiv o deskriptibo. Ito ay
nagtataglay ng mga impormasyong may kauganyan sa katangian ng mga tao, hayop, bagay, lugar, at mga
pangyayari. Dahil naglalarawan ang mga tekstong deskriptib, mayaman ang mga ito sa mga pang-uri at
pang-abay. Maaari din itong maging tekstong nagpapahayag ng pagkakatulad o pagkakaiba ng mga bagay.
Ito rin ay isang paraan ng masining na pagpapahayag ng paghanga sa ilang bagay.

3. Tekstong Naratibo
Isang uri naman ng teksto na nagsasalaysay ng serye ng mga pangyayari ay ang tekstong narativ o
naratibo. Katulad ng tekstong impormatib, ang layunin ng tekstong naratibo ay magbigay ng impormasyon.
Ang kinaibahan lamang, ito ay nakatuon sa kung paano nangyari ang mga tagpo, kompleto sa panahon,
tagpuan, at mga tauhan. Ilan sa mga halimbawa nito ay ang mga talambuhay, anekdota, o epiko. Maaari din
itong piksyon at di piskyon.

4. Tekstong Prosidyural
May uri naman ng teksto na nakatuon sa pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari o mga hakbang
sa paggawa ng mga bagay. Ito ay tinatawag na tekstong prosidyural. Kilala rin bilang teksto ng
pagkakasunud-sunod, sumasagot ito sa mga tanong na paano—paano nabubuo ang isang bagay, paano
iluto, paano isinasagawa ang isang proseso, o paano naganap ang isang pangyayari.

5. Tekstong Persweysib
Ang tekstong persweysiv ang isang uri ng tekstong naglalayong manghikayat ng mga mambabasa.
Ginagamit ito sa mga pahayagan, telebisyon, at radyo. Karaniwang ginagawa ang tekstong persuweysib
upang mapukaw ang interes ng mga tao at maniwala sa sinasabi nito. Nagagamit ito sa mga advertisements
o mga patalastas sa TV o radyo. Maaari din itong gamitin sa mga kampanya o pag-aalok ng mga serbisyo.

6. Tekstong Argumentatibo
Ito naman ay uri ng teksto na nakatuon sa paglalahad ng mga opinyon, paniniwala o kuro-kuro sa
mga mahahalagang isyu o iba pang bagay. Katulad ng tekstong Persweysib, layunin din nito na manghikayat
ng mga mambabasa. Gayunman, gumagamit ito ng mga argumento at mga pangangatuwiran. Karaniwang
sinasagot ng mga tekstong argumentativ ang tanong na ‘bakit?’ Bagaman nais nitong makapaglahad ng
damdamin, kailangan pa ring suportado ito ng katotohanan o facts.

7. Tekstong Expositori
Paglalahad sa pamamagitan ng pagpapaliwanag ng mga konsepto at mga palagay batay sa
pansariling haka-haka, opinyon, o pananaw.
Antas ng Pagbasa

1. Primarya (elementarya)
Ito’y panimulang pagbasa sapagkat pinapaunlad dito ang rudimentaryong
kakayahan. Ibig sabihin, dinedebelop ito mula sa kamangmangan. Elementaryang pagbasa
rin ito dahil sinisimulang ipinatuturo sa paaralang elementarya. Sa primarya, wika ang
pokus. Ang pagkilala sa aktwal ng mga salita, at ang pagpapamalay sa kahulugan ang unang
konsentrasyon ng primaryang pagbasa.
2. Inspeksyunal o Mapagsiyasat
Sa antas ng pagbasang ito, ang panahon ang pinakamahalaga. Itinatakda sa
limitadong oras ang pagbasa. Dahil sa limitadong pagbasa, hindi lahat ng nasa aklat ay
babasahin kundi ang superfisyal o espisipiko na kaalaman lamang. Ang kailangang sagutan
habang nagbabasa ay: Tungkol saan ang libro? Anu-ano ang mga bahagi nito? Anong uri ito
ng babasahin – kasaysayan ba? Nobela ba? Diskurso ba? Tinatawag din itong pre-reading o
sistematikong iskiming.
3. Mapanuri o Analytikal
Ang antas na ito ay aktibo. Dapat intindihing mabuti ang ipinapakahulugan sa
pamamagitan ng malinaw na pag-iinterpret. Interpratibo ito, samakatuwid, sapagkat
matalinong hinihinuha ang mga pahiwatig at tagong kahulugang matatagpuan wika nga, sa
pagitan ng teksto o linya. Mahalaga rito ang malalim na nakapaloob na kaisipan.
4. Sintopikal
Pinakamataas ang antas na ito ng pagbasa. Pag-uunawang integratibo ang kailangan
sa antas na ito. Komplikado at sistematikong pagbasa ito. Humahamon sa kakayahan ng
bumabasa. Komparatibo rin ito. Ibig sabihin, dapat marami nang nabasang libro ang
bumabasa para makapagiba-iba, makapagsuri, makapamuna at makapagpahalaga, kaya
naman kahit matrabaho ang pagbasa rito, marami namang nakukuhang benepisyo.

Dimensyon ng pag unawa sa binasa:

Bakit kinakailangang malaman ito ng isang mag-aaral o mamamayan?

Ang masusing pagbasa at tahimik na pag-unawa ng mga akda o teksto ay

pangunahing aspeto ng kasanayan na nagbibigay daan sa mas malalim na pang-unawa at
personal na pag-unlad. Ang kakayahan na makabasa ng tahimik at maunawaan ng buo ang
nilalaman ng isang teksto ay hindi lamang isang simpleng gawain, kundi isang sining na
nagbubukas ng pintuan sa masalimuot na mundo ng kaalaman at kaunawaan.

Sa mundo ng edukasyon, ang pagbasa ay itinuturing na pundasyon ng iba't ibang

asignatura. Ito ay nagbibigay hindi lamang ng impormasyon kundi naglalaman din ng mga
ideya, pananaw, at karanasan ng iba't ibang tao. Sa ganitong paraan, ang masusing pagbasa
ay nagsisilbing instrumento upang maging mas malalim at masalimuot ang ating pang-
unawa sa iba't ibang larangan.
 Ang kakayahan na makapagbasa ng tahimik at makakalikha ng masusing pagsusuri sa
isang teksto ay hindi lamang limitado sa larangan ng edukasyon kundi ay may malawakang
implikasyon sa personal na pag-unlad. Ito'y nagbibigay ng kakayahan sa isang tao na
magtaglay ng kritikal na pag-iisip, magbuo ng sariling opinyon, at magkaruon ng masusing
pang-unawa sa iba't ibang aspeto ng buhay.

Mga Kailangang Isagawa upang Makamit ang Antas ng Pagbasa

Tukuyin kung saang larangang nakapaloob ang teksto.
1. Tukuyin ang suliranin na tinatangkang gustong bigyang linaw ng may akda.
2. Pag-unawa sa mga salitang ginamit.
3. Sapulin ang mahahalagang proposition ng may akda.
4. Tukuyin sa kung nasagot ang mga katanungan sa suliranin.
5. Tukuyin kung saang bahagi ng teksto nagkamali, nagkulang o naging elohikal ang
pagpapaliwanag ng may akda.

Mga Tulong sa Isang Mambabasa ng Tahimik

1. Pumili ng isang lugar na tahimik at lumagay sa isang kalagayang maginhawa.

2. Itala at hanapin ang kahulugan ng mga salita o pariralang hindi alam ang kahulugan.
3. Kilalanin ang mga pangunahing kaisipan sa binabasa.
4. Itala ang mahahalagang impormasyon at suriin upang sa wakas ay
makapagbigay ng maayos o tamang konklusyon sa binasa.
5. Sikaping iugnay ang mga nabasa sa mga karanasan at mga bagay na
nakikita sa paligid.