Nhà máy rượu vang Bodegas Potia, Tây Ban Nha – KTS Norman

Foster

I – TỔNG QUAN:
- Dự án: Nhà máy rượu vang Bodegas Potia (Faustino Winery, Castilla y
Leon, Spain )
- Địa điểm xây dựng: Ribera del Duero, Tây Ban Nha
- Thiết kế kiến trúc: Norman Foster + Partners
- Quy mô: Tổng diện tích sàn 12.500 m2; công suất 1 triệu chai rượu vang/năm.
- Năm hoàn thành: 2010
- Mô tả: Nhà máy sản xuất rượu vang Bodegas Potia là một trong những nhà máy
rượu vang của tập đoàn Faustino, mỗi năm sản xuất khoảng 1 triệu chai rượu vang,
có khả năng lưu trữ 6.000 thùng 225l và 750.000 chai. Công trình còn là nơi bố trí
tiện nghi cho khách thăm quan, một phòng nếm thử rượu và nhà hàng nhìn ra cảnh
quan vườn nho rộng 400 ha xung quanh.
Bodegas Portia là một nhà máy rượu mới của Tập đoàn Faustino, nằm ở
Ribera del Duero, một trong những Denominación de Origen (DO) hàng đầu
của Tây Ban Nha và là một trong mười một vùng 'rượu vang chất lượng' trong
cộng đồng tự trị Castile và León. Dự án mang đến cơ hội nhìn lại nhà máy
rượu như một loại tòa nhà, sử dụng địa hình của địa điểm để hỗ trợ quá trình
sản xuất rượu và tạo điều kiện làm việc tối ưu, đồng thời giảm nhu cầu năng
lượng của tòa nhà và tác động của nó đối với cảnh quan.

II – HỒ SƠ BẢN VẼ - PHÂN TÍCH

Cấu trúc tổng thể nhà máy thuộc lại bố cục dạng trung tâm
Trong các XNCN hiện đại, đặc biệt là ở xứ ôn đới và hàn đới, do thực hiện hợp
khối tới mức tối đa nên khu sản xuất chỉ còn một công trình, thậm chí các công
trình như hành chính, điều hành, phục vụ công cộng, kho tàng, gara ôtô, nồi hơi sử
dụng điện cũng được hợp khối với nhà sản xuất. Đây là các XNCN nhẹ không thải
ra độc hại hoặc không đáng kể. Trong dạng bố cục này không gian sản xuất chính
nằm ở trung tâm còn không gian sản xuất phụ hoặc các công trình khác bố trí xung
quanh (nằm trong cùng không gian với nhà sản xuất chính hoặc nằm liền kề phía
ngoài tường bao của nhà sản xuất chính. Loại bố cục này thường gặp ở các XNCN
có khu đất tương đối vuông vức, mật độ xây dựng cao.

Nhà máy rượu vang Bodegas Potia – Tây Ban Nha do KTS Norman Foster và công
sự xây dựng năm 2010. Trên cơ sở đặc điểm sản xuất rượu vang tác giả thiết kế
nhà máy gồm 3 khối hướng tâm phù hợp với 3 giai đoạn sản xuất. Khối trung tâm
bố trí bộ phận điều khiển và kiểm soát quy trình sản xuất
Mặt bằng vị trí nhà máy
Mặt bằng tầng hầm

Mặt bằng tầng 1

Mặt cắt điển hình

Nhà máy do Norman Foster (KTS người Anh -1/6/1935, theo phong cách High-
tech, giải thưởng Pritzker năm 1999) và cộng sự thiết kế, có quy mô khoảng
12.500m2 diện tích sàn.

Trên một mặt bằng khu đất có dạng nửa hình tròn, tổ hợp công trình gồm ba khối
kiến trúc như ba cánh chĩa đều theo ba hướng, phản ánh ba giai đoạn của quá trình
sản xuất: lên men trong thùng thép, ủ trong thùng gỗ sồi, cuối cùng là đóng chai và
lưu giữ. Toàn bộ quá trình sản xuất được điều khiển và kiểm soát bởi khu trung
tâm đặt ở giữa nhà máy.
Các khu vực công cộng nằm trên tầng lửng cùng với nhà hàng với tầm nhìn ra cảnh
quan xung quanh. Hai tập chứa các quá trình lão hóa và được chôn một cách chiến
lược vào độ dốc tự nhiên của địa điểm để tận dụng các lợi ích làm mát nhiệt của
trái đất.
Nhà máy được thiết kế dựa trên lợi thế của địa hình, tận dụng độ dốc mái để tạo
thành đường vận chuyển nho vào nhà máy. Đường nhập hàng độc đáo này giúp rút
ngắn thời gian thu hoạch nho và giảm thiểu hư hỏng trong quá trình vận chuyển.
Từ trên mái, nho được thả qua phễu vào các thùng thép ủ men tại một cánh nhà.
Các thùng thép được bố trí tiếp xúc với bên ngoài cho cho phép carbon dioxide
thoát ra một cách tự nhiên.Hai cánh còn lại của nhà máy được thiết kế theo kiểu
bán hầm, nơi đặt các thùng gỗ lên men và chai để tận dụng nhiệt từ lòng đất, tạo
môi trường thuận lợi cho việc ủ và lưu giữ rượu vang.
 Toàn cảnh các giai đoạn sản xuất của nhà máy
Hình khối bố cục tổng thể là 3 hình tam giác thể hiện ba giai đoạn sản xuất
chính:
+ Lên men trong thùng thép;
+ Lão hóa trong thùng gỗ sồi;
+ Trưởng thành trong chai;
Cốt lõi của nó là một trung tâm điều hành, từ đó có thể kiểm soát tất cả các
giai đoạn của quy trình sản xuất. Sau khi thu hoạch, nho được chuyển đến nhà
máy rượu thông qua một con đường đi lên mái nhà, nơi chúng được thả trực
tiếp vào phễu. Sau đó, trọng lực sẽ giúp di chuyển vụ thu hoạch xung quanh
tòa nhà, tối đa hóa hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm thiểu thiệt hại cho
nho. Cánh lên men lộ ra bên ngoài, giúp khí cacbonic thoát ra ngoài tự
nhiên. Các cánh chứa thùng và hầm chai được đào một phần vào vị trí
dốc. Việc nhúng tòa nhà trong một khu đất có quy mô lớn theo cách này giúp
tạo điều kiện thuận lợi nhất cho quá trình lão hóa và là một phần thiết yếu của
chiến lược môi trường thụ động, cho phép tòa nhà khai thác các đặc tính nhiệt
của trái đất, kết hợp với khối lượng nhiệt của bê tông cơ cấu điều hòa khí hậu
bên trong.

Địa điểm ở Ribera del Duero, cách Madrid khoảng 150 km về phía bắc, có mùa
đông cực kỳ lạnh cũng như mùa hè nóng bức với lượng mưa hạn chế. Phần nhô ra
sâu của tán mái cung cấp bóng râm và tòa nhà được thiết kế để điều chỉnh nhiệt độ
bên trong, đồng thời giảm nhu cầu năng lượng. Bằng cách nhúng một phần tòa nhà
vào cảnh quan, tác động thị giác của nó được giảm thiểu và lợi ích môi trường thụ
động được tối đa hóa – mái nhà kết hợp các tế bào quang điện và khối nhiệt của
cấu trúc bê tông giúp kiểm soát nhiệt độ bên trong.

Các tán mái che bóng tâm nhĩ bằng kính và các thùng lộ ra ngoài và kết hợp
quang điện. Cấu trúc được ốp bằng ván lợp thép Corten, có màu sắc bổ sung
cho tông màu tự nhiên của những vườn nho.
Ba cánh của công trình tạo thành 3 góc và cũng là 3 lối vào. Lối vào chính cho
nhân viên và du khách được nhấn mạnh bằng một mái sảnh và vách kính lớn.
Trung tâm của nhà máy đặt một thư viện và phòng trưng bày phản ánh lịch sử phát
triển về rượu vang và tầm quan trọng của nó đối với ngành công nghiệp. Tại đây
du khách có thể quan sát các công đoạn sản xuất rượu qua bức tường bằng kính.
Toàn bộ bề mặt của công trình bằng bê tông cốt thép, bọc ngoài bằng thép Corten
với tông màu hòa nhập với môi trường cảnh quan của vườn nho xung quanh. Trên
mái của công trình lắp đặt các tế bào quang điện bổ sung cho nhu cầu năng lượng
của nhà máy. Phần lớn nhà máy nằm trong lòng đất kết hợp với kết cấu bao che
bằng bê tông giúp kiểm soát và duy trì nhiệt độ thích hợp bên trong.
Các mặt đứng của nhà máy
 Nội thất không gian khu vực lên men
Phản ánh sự phát triển của du lịch rượu vang và tầm quan trọng của nó đối
với ngành, một phòng trưng bày công cộng được nâng lên ở trung tâm của
nhà máy rượu kéo dài đến các khu vực gác lửng bằng kính, cho phép du
khách xem các giai đoạn sản xuất khác nhau. Giữa các cánh là khu vực lễ tân
có sân hiên và hồ nước nhìn ra vườn nho. Được lót bằng những thanh gỗ từ
các thùng rượu tái chế, các khu vực công cộng gợi lên truyền thống sản xuất
rượu phong phú trong vùng.
 Nội thất khu vực ủ rượu

Không gian khu vực công cộng, tiếp đón du khách

Nội thất của nhà máy phần lớn được ốp gỗ màu nâu sẫm từ các thùng rượu cũ, kết
hợp với chiếu sáng trang trí như một công trình trưng bày triển lãm về rượu.