Rozpoznaj organizację międzynarodową

Wprowadzenie
Przeczytaj
Grafika interaktywna
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 Rozpoznaj organizację międzynarodową

Źródło: DOD photo by U.S. Air Force Master Sgt.Jerry Morrison, dostępny w internecie: www.wikipedia.com, licencja: CC
BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Dlaczego kraje się integrują? Najczęściej z powodów gospodarczych lub militarnych.

Czerpią korzyści ze wzajemnej współpracy w różnych dziedzinach np. ekonomicznej,
kulturowej czy w zakresie ochrony środowiska. Czują się bezpieczniej, należąc do paktów
militarnych. Zrzeszanie się państw w organizacjach międzynarodowych jest dobrowolne.
Liczba organizacji, do których należy państwo, świadczy o jego otwartości i roli, jaką
odgrywa na arenie międzynarodowej. Najaktywniejsze pod tym względem państwa są
członkami nawet około tysiąca organizacji – do takich należy np. Francja. Organizacje
międzynarodowe są najbardziej rozpowszechnioną i zinstytucjonalizowaną formą
współpracy, która przekracza granice państwowe. Wyraźnie zwiększają aktywność
społeczną państw (zwłaszcza wysoko rozwiniętych) – to owocuje także działalnością coraz
nowych organizacji niepaństwowych.

Twoje cele

Poznasz nazwy głównych organizacji politycznych, gospodarczych i militarnych

działających w skali regionalnej i globalnej, ich cele działania oraz kraje
członkowskie.
Scharakteryzujesz cele działania wybranych organizacji.
Przeanalizujesz na mapie zasięg wybranych organizacji.
Przeczytaj

Na świecie obserwuje się procesy integracyjne zachodzące w skali lokalnej, regionalnej

i globalnej – istnieje ponad cztery tysiące różnych organizacji. Najbardziej znane są te, które
funkcjonują globalnie lub regionalnie, zrzeszając wiele państw położonych w jednej części
świata.

Przyczyny powstawania i rozwoju organizacji międzynarodowych

Głównym celem integracji jest rozwój wszystkich dziedzin aktywności społeczeństw

i podniesienia poziomu życia ludzi. Z tego wynikają podstawowe funkcje organizacji
międzynarodowych.

Funkcje organizacji międzynarodowych

Działające na świecie organizacje można podzielić na polityczne i wojskowe (militarne) oraz

gospodarcze. Zadania organizacji często się przenikają, dlatego o niektórych mówimy, że są
polityczno‐militarne lub nawet polityczno‐gospodarcze.

Wybrane organizacje o zasięgu międzynarodowym

Wybrane organizacje o zasięgu regionalnym

Organizacja Narodów Zjednoczonych

Najważniejszą organizacją na świecie zrzeszającą prawie wszystkie kraje jest Organizacja

Narodów Zjednoczonych (ONZ). To uniwersalna (z wyjątkiem narodów
niereprezentowanych) organizacja międzynarodowa z siedzibą w Nowym Jorku. Powstała
24 października 1945 roku w wyniku wejścia w życie podpisanej 26 czerwca 1945 w San
Francisco Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ stawia sobie za cele główne działalności:
zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między
narodami, przestrzeganie praw człowieka oraz poprawa standardów życia, wspieranie
postępu społecznego.
Obecnie członkami ONZ są 193 państwa. Do ONZ nie należą: Watykan, Palestyna i Tajwan.
Status niepaństwowego obserwatora posiada Międzynarodowy Komitet Czerwonego
Krzyża i Zakon Maltański.

Członkowie ONZ według daty przyjęcia

Źródło: dostępny w internecie: wikipedia.org, domena publiczna.

Siedziba ONZ mieści się w Nowym Jorku. Część instytucji funkcjonuje jednak w innych
miastach świata, m.in. w Genewie, Hadze, Nairobi i Wiedniu.

Najważniejsze w strukturze są: Zgromadzenie Ogólne, zwane także Parlamentem Narodów

(składa się z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich) oraz Rada Bezpieczeństwa
(składa się z 5 stałych członków - Rosja, Chiny, USA, Wielka Brytania, Francja i 10 członków
niestałych wybieranych na 2 lata). Rada Bezpieczeństwa to jeden z głównych organów ONZ.
Ciąży na niej główna odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.
Podobnie jak Zgromadzenie Ogólne, może ona nakładać sankcje na państwa członkowskie.
Odpowiada za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.

Wybrane Agendy i organizacje współpracujące z ONZ

FAO (Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa)

Organizacja wyspecjalizowana ONZ zajmująca się walką z biedą i głodem oraz
podnoszeniem dobrobytu poprzez redystrybucję żywności i rozwój obszarów wiejskich. Ma
siedzibę w Rzymie (Włochy).

WHO (Światowa Organizacja Zdrowia)

Organizacja działająca w ramach ONZ zajmująca się ochroną zdrowia. Jej siedzibą jest
Genewa (Szwajcaria).
WTO (Światowa Organizacja Handlu)
Organizacja międzynarodowa z siedzibą w Genewie. Główne jej cele to znoszenie barier
w handlu międzynarodowym, działanie na rzecz rozwoju krajów członkowskich oraz
projektowanie i wprowadzanie w życie porozumień regulujących handel międzynarodowy.

UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury)

Organizacja wyspecjalizowana ONZ, której podstawowym celem jest wspieranie współpracy
międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla
praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię. ma siedzibę
w Paryżu (Francja).

UNICEF (Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom)

Powstał po to, aby zapewnić żywność i opiekę zdrowotną dla dzieci i matek w krajach,
które zostały zniszczone przez II wojnę światową. Obecnie niesie pomoc (m.in. edukacyjną
i zdrowotną) dzieciom na całym świecie. Siedzibę ma w Nowym Jorku (USA).

Organizacje polityczne i wojskowe

Ważną organizacją regionalną (a właściwie ze względu na trzy kraje ponadregionalną) jest

NATO – pl. OTAN, Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, potocznie Sojusz
Północnoatlantycki lub Pakt Północnoatlantycki. Jest to układ wojskowy zawarty 24
sierpnia 1949 roku. Artykuł piąty traktatu informuje, że każdy zbrojny atak na jedno
z państw członkowskich będzie traktowany przez pozostałe państwa jako atak na nie same
i w takiej sytuacji każdy z członków sojuszu udzieli pomocy napadniętej stronie, podejmując
działania, jakie uzna za koniecznie, łącznie z użyciem siły zbrojnej. Należy do niego obecnie
29 państw. Główna siedziba znajduje się w Brukseli (Belgia).

Na 29 członków NATO, dwóch pochodzi z Ameryki Północnej (Kanada oraz USA), jeden leży
na pograniczu Europy i Azji (Turcja), a pozostali znajdują się w Europie (Francja, Wielka
Brytania, Niemcy, Dania, Belgia, Holandia, Luksemburg, Norwegia, Islandia, Hiszpania,
Portugalia, Włochy, Grecja, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia,
Rumunia, Bułgaria, Słowenia, Albania, Chorwacja, Czarnogóra – najmłodszy członek NATO
od 5 czerwca 2017). Wszyscy członkowie posiadają siły zbrojne, jedynie Islandia nie posiada
regularnej armii (jednakże utrzymuje straż nadbrzeżną oraz mały oddział żołnierzy do
operacji pokojowych). Trzy państwa członkowskie posiadają broń jądrową: Francja, Wielka
Brytania oraz USA.
Państwa członkowskie NATO
Źródło: dostępny w internecie: wikipedia.org, domena publiczna.

OPA (Organizacja Państw Amerykańskich) została założona w 1948 roku na kongresie

w Bogocie (Kolumbia). Należą do niej wszystkie państwa niepodległe z Ameryki Północnej
i Południowej. Do zadań Organizacji należą m.in. umacnianie pokoju i bezpieczeństwa na
kontynentach amerykańskich, pokojowe rozstrzyganie sporów między państwami
członkowskimi, wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych
i politycznych. Przykładem działań OPA może być utworzenie w Ameryce Łacińskiej
(Ameryka Południowa i Środkowa) strefy bezatomowej.

WNP (Wspólnota Niepodległych Państw) – Powstała w Mińsku w 1991 roku w wyniku

rozpadu Związku Radzieckiego. Przystąpiły do niej wszystkie byłe republiki radzieckie
(Rosja, Białoruś, Ukraina, Mołdawia, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgistan, Tadżykistan,
Turkmenistan, Azerbejdżan, Armenia) oprócz Litwy, Łotwy i Estonii, a także Gruzji, która
jednak przyłączyła się w 1993 roku, by ostatecznie wystąpić z WNP w 2008 r. Główne
zadania WNP sprowadzają się do utworzenia na jej terenie jednolitej przestrzeni
gospodarczej (celnej, komunikacyjnej, ekonomicznej), a także do prowadzenia wspólnej
polityki międzynarodowej. Jest to jednak dosyć trudne do zrealizowania, bowiem istnieje
wiele rozbieżności w różnych kwestiach pomiędzy poszczególnymi państwami – ich
przejawem może być fakt, że do obronnego układu o zbiorowym bezpieczeństwie należy
obecnie tylko 6 krajów (Rosja, Armenia, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan i Białoruś). Także
zmiany polityczne władz państwowych nie sprzyjają dalszej integracji. W maju 2006 roku
Gruzja, Ukraina, Armenia i Mołdawia utworzyły odrębną Organizację na Rzecz Demokracji
i Rozwoju o nazwie GUAM.

ASEAN – Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo‐Wschodniej – organizacja

polityczno‐gospodarcza zrzeszająca 10 krajów regionu (Filipiny, Indonezja, Malezja,
Singapur, Tajlandia, Brunei, Wietnam, Laos, Birma i Kambodża). Została założona 8 sierpnia
1967 w Bangkoku. Jej siedzibą jest Dżakarta (Indonezja). Głównym celem działania jest
przyspieszanie rozwoju ekonomicznego oraz kulturowego w regionie i efektywna
współpraca państw.

LPA – Liga Państw Arabskich – Jest to organizacja o charakterze regionalnym, która

powstała w 1945 roku w Kairze (Egipt). Stanowi luźny związek państw arabskich mający na
celu zacieśnienie współpracy politycznej i gospodarczej. Duże znaczenie ma też głoszenie
jednolitych poglądów na forum ogólnoświatowym, czego przykładem może być uznanie
Palestyny za niepodległe państwo i przyznanie jej statusu członka Ligi Państw Arabskich.
Ponadto do organizacji tej należą: Algieria, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Dżibuti, Egipt, Irak,
Jemen, Jordania, Katar, Kuwejt, Liban, Libia, Mauretania, Maroko, Oman, Somalia, Sudan,
Syria, Tunezja i Zjednoczone Emiraty Arabskie.

Unia Afrykańska (AU) – organizacja międzynarodowa o charakterze politycznym,

wojskowym i gospodarczym, która zrzesza wszystkie państwa afrykańskie. Siedzibą jest
Addis Abeba (Etiopia). Główne cele i zadania:

promocja rozwiązań demokratycznych na kontynencie,

wspieranie rozwoju gospodarczego i społecznego państw członkowskich,
walka z nędzą i korupcją,
upowszechnianie i ochrona praw człowieka,
działanie na rzecz integracji polityczno‐gospodarczej kontynentu,
wspólny parlament,
bank centralny,
wspólny sąd,
działanie na rzecz zakończenia konfliktów na kontynencie afrykańskim (a
w przyszłości przeciwdziałanie im).

Organizacją polityczno‐militarną jest także ANZUS – Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku.

Należą do niej USA, Australia i Nowa Zelandia. Cele to wzajemne konsultacje w sprawie
bezpieczeństwa oraz wspólne działania na rzecz pokoju i bezpieczeństwa w rejonie
Pacyfiku.

G8 (Grupa Ośmiu Najbogatszych Świata)- Utworzona w 1975 roku przez Stany Zjednoczone,
Japonię, Wielką Brytanię, Francję, Niemcy i Włochy (Grupa Sześciu), w 1976 roku dołączyła
do nich Kanada, a w 1998 - Rosja. Państwa członkowskie uczestniczą w spotkaniach,
w czasie których wymieniane są informacje na temat globalnych problemów gospodarczych
i politycznych (G‐8 łączy organizacje polityczne z gospodarczymi). Uważa się, że grupa ta
faktycznie rządzi całą światową polityką i gospodarką. Szczególnie przekonani o tym są
antyglobaliści, którzy zawsze podczas spotkań „ósemki” urządzają liczne demonstracje
i protesty.
Organizacje gospodarcze

NAFTA Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu lub Północnoamerykańska Strefa

Wolnego Handlu – umowa zawarta pomiędzy Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Meksykiem
tworząca pomiędzy tymi państwami strefę wolnego handlu. NAFTA nie posiada instytucji
o ponadnarodowym charakterze. Nie ma siedziby, przewodniczącego, adresu, ani nie
dysponuje aparatem administracyjnym, nie wydaje rozporządzeń, nie pobiera podatków
(kraje należące do NAFTA zniosły stawki celne w handlu wzajemnym, zachowując jednak
autonomiczne stawki celne w handlu z krajami trzecimi) i nie udziela subwencji. Decyzje
podejmowane są na szczytach gospodarczych lub w specjalnie powołanych do tego
grupach. Cele działania:

osiągnięcie dobrobytu i rozwój krajów członkowskich,

dogodny klimat do inwestycji prywatnych,
stworzenie warunków politycznych służących rozwojowi wzrostu gospodarczego.

MERCOSUR – Wspólny Rynek Południa, kraje członkowskie: Argentyna, Brazylia, Paragwaj,

Urugwaj, Wenezuela. Państwa stowarzyszone (korzystają ze strefy wolnego handlu, ale nie
biorą udziału w unii celnej): Chile, Boliwia, Peru, Ekwador, Kolumbia. Siedziba organizacji –
Montevideo (Urugwaj). Główne zadania to: wzmocnienie współpracy gospodarczej
i zniesienie barier handlowych. Obecnie Mercosur jest najsilniejszą strefą wolnego handlu
w Ameryce Południowej, do której chcą dołączyć także inne kraje regionu.

Organizacje, do których należą kraje wyróżniające się jakąś wspólną cechą nazywamy często
organizacjami selektywnymi. Do takich należą m.in. OPEC i OECD.

OPEC – Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową – organizacja międzynarodowa

krajów producentów ropy naftowej z siedzibą w Wiedniu (Austria). Jej celem jest
ujednolicenie polityki dotyczącej wydobycia oraz wpływanie na poziom cen ropy naftowej.
Należy do niej obecnie 14 państw: Algieria, Angola, Arabia Saudyjska, Ekwador, Gabon,
Gwinea Równikowa, Irak, Iran, Katar (w grudniu 2018 poinformował o opuszczeniu OPEC
z dniem 1 stycznia 2019), Kongo, Kuwejt, Libia, Nigeria, Wenezuela, Zjednoczone Emiraty
Arabskie. Kraje OPEC kontrolują około 40% światowego wydobycia ropy naftowej.
Organizacja ta skupia głównie kraje posiadające największe rezerwy ropy naftowej na
świecie. Rezerwy krajów OPEC stanowią ponad 70% wszystkich znanych rezerw.

OECD – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju – organizacja międzynarodowa

o profilu ekonomicznym skupiająca 36 wysoko rozwiniętych
i demokratycznych państw. Utworzona na mocy Konwencji o Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju podpisanej w Paryżu przez 20 państw 14 grudnia 1960. Siedziba
znajduje się właśnie w Paryżu (Francja).

Celem OECD jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego

poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Do dorobku prawnego OECD
należą umowy i kodeksy postępowania, np. Liberalizacji Przepływów Kapitałowych
i Bieżących Operacji Niewidocznych oraz zalecenia, rezolucje i deklaracje – instrumenty
nieformalnego nacisku. Oprócz tego OECD wypracowuje „reguły gry”
w międzynarodowych stosunkach gospodarczych, tzn. opracowuje i wprowadza w życie
wspólne zasady (wytyczne) i normy działania (standardy) w poszczególnych dziedzinach
gospodarki. OECD zajmuje się też pomocą dla najbiedniejszych państw.

Państwa zrzeszone w OECD: Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia,
Irlandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Stany Zjednoczone,
Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania, Włochy, Japonia, Korea Południowa, Finlandia,
Słowacja, Australia, Chile, Nowa Zelandia, Słowenia, Meksyk, Izrael, Czechy, Estonia, Węgry,
Łotwa, Polska (1996), Litwa.

APEC (Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku) – organizacja powstała w 1989 roku

w Canberze z inicjatywy Australii, Nowej Zelandii, Japonii, Korei Południowej, Kanady
i USA. Do układu przystąpiły także inne kraje znad Oceanu Spokojnego – Chiny, Indonezja,
Malezja, Filipiny, Wietnam, Tajlandia, Singapur, Brunei, Papua Nowa Gwinea, Chile, Peru,
Meksyk i Rosja. Status odrębnego członka APAC mają dwie chińskie prowincje: Tajwan
i Hongkong. Głównym zadaniem jest stopniowa liberalizacja wymiany handlowej, aż do
utworzenia w 2015 roku strefy całkowicie wolnego handlu. Podejmowane są też działania
wspierające rozwój przemysłu ze szczególnym uwzględnieniem branży komputerowej,
informatycznej i telekomunikacyjnej.

Integracja na poziomie regionalnym przejawia się tworzeniem organizacji, które zrzeszają

kraje położone na jednym kontynencie (w jednej części świata), często sąsiadujące ze sobą.
Dla Europy najważniejszą obecnie jest Unia Europejska (EU).

Unia Europejska (EU)

W Europie ciągle najważniejszą organizacją gospodarczą jest Unia Europejska. U podstaw

europejskiej integracji pojawia się chęć niedopuszczenia do wybuchu kolejnych konfliktów
po zakończeniu II wojny światowej. Początkowo integracja zachodziła w sferze
gospodarczej, później w sferze społecznej i politycznej. Główne siedziby – Bruksela (Belgia),
Luksemburg (Luksemburg) i Strasburg (Francja).
Kraje przynależne do Unii Europejskiej
Źródło: dostępny w internecie: wikipedia.org, domena publiczna.

Główne cele działania Unii Europejskiej

promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy

gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami
członkowskimi,
wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem
na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,
dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej
wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych
i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,
rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma
być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę
poziomu życia państw uboższych,
ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich, wyrównanie rozwoju
gospodarczego regionów,
polepszenie standardów życia.
Rok
Państwa członkowskie UE
wstąpienia
Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec (od
1957
1990 Niemcy), Włochy

1973 Dania, Irlandia, Wielka Brytania

1981 Grecja

1986 Hiszpania, Portugalia

 Rok
Państwa członkowskie UE
wstąpienia
1995 Austria, Finlandia, Szwecja

Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia,

2004
Węgry

2007 Bułgaria, Rumunia

2013 Chorwacja

Od 1 lipca 2013 w skład UE wchodzi 28 państw. Status kandydata posiadają: Albania,

Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia i Turcja, natomiast Bośnia i Hercegowina oraz
Kosowo aspirują do tego miana.

W 2020 roku ze Wspólnoty wystąpiła Wielka Brytania.

Słownik
strefa wolnego handlu

brak ograniczeń w handlu między krajami wewnątrz organizacji

unia gospodarcza

forma integracji, w której zintegrowane kraje wprowadzają wspólną walutę, a niezależne

od rządów organy określają założenia wspólnej polityki gospodarczej oraz kontrolują ich
realizację

unia polityczna

to najściślejsza forma integracji krajów członkowskich współdziałających w sferze

gospodarczej oraz w zakresie wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa
zewnętrznego i spraw wewnętrznych

wspólny rynek

forma integracji, która zakłada nie tylko wolny handel ale także swobodny przepływ
kapitału i osób oraz wymianę myśli naukowo – technicznej między stowarzyszonymi
krajami
Grafika interaktywna

Polecenie 1

Współczesna integracja międzynarodowa dokonuje się na trzech głównych płaszczyznach:

politycznej, militarnej i gospodarczej. Przemyśl, na czym polegają te płaszczyzny, a następnie
opisz, w jakim kierunku będzie rozwijała się integracja? Czy proces ten może zaistnieć na
innych płaszczyznach?

Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Polecenie 2

Na podstawie poniższych map ustal i usystematyzuj przynależność poszczególnych państw do

danych organizacji międzynarodowych.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Na podstawie opisu celów działania wybierz właściwą organizację.

Wyspecjalizowana organizacja zajmująca się walką z biedą i głodem oraz podnoszeniem

dobrobytu poprzez redystrybucję żywności i rozwój obszarów wiejskich. Ma swoją główną
siedzibę w Rzymie (Włochy). Była zaangażowana w program Zielonej Rewolucji.

 WTO

 FAO

 WHO

 OECD
Ćwiczenie 2 輸

Na mapie zaznaczono państwa członkowskie wybranej organizacji międzynarodowej.

Wybierz nazwę tej organizacji.

 OPEC

 WHO

 NATO

 NAFTA
Źródło: grafika – autor – Ssolbergji - CC BY-SA 2.0., dostępny w internecie:
h ps://commons.wikimedia.org/wiki/File:European_Union_member_states_by_head_of_state.svg.
Ćwiczenie 3 醙

Mapa przedstawia kraje Unii Europejskiej. Spośród zaznaczonych na czerwono państw

wybierz kraje założycielskie Unii Europejskiej (od 1957 r.).

 Holandia

 Wielka Brytania

 Luksemburg

 Hiszpania

 Dania
  Belgia

 Szwecja
Źródło: grafika – autor –Glentamara - CC BY-SA 2.0.
 Ćwiczenie 4 醙

Uzupełnij tabelę nazwami organizacji, wybierając z podanych poniżej.

Ujednolicenie polityki dotyczącej wydobycia oraz wpływanie na poziom cen ropy na owej.,
Walka z biedą i głodem oraz podnoszenie dobrobytu poprzez redystrybucję żywności i rozwój
obszarów wiejskich., Zwalczanie epidemii chorób zakaźnych, ustalanie norm dotyczących
składu lekarstw i jakości żywności, zapewnienie opieki medycznej ludności świata oraz
zmniejszenia umieralności niemowląt., Stworzenie wzajemnych gwarancji bezpieczeństwa dla
krajów członkowskich i zapewnienie bezpieczeństwa w rejonie Oceanu Spokojnego., OECD,
UNESCO, UNICEF

Cele działania Nazwa organizacji

Ujednolicenie polityki
dotyczącej wydobycia
oraz wpływanie na
poziom cen ropy na owej.

Walka z biedą i głodem

oraz podnoszenie
dobrobytu poprzez
redystrybucję żywności
i rozwój obszarów
wiejskich.

Zwalczanie epidemii
chorób zakaźnych,
ustalanie norm
dotyczących składu
lekarstw i jakości
żywności, zapewnienie
opieki medycznej ludności
świata oraz zmniejszenia
umieralności niemowląt.

Stworzenie wzajemnych
gwarancji bezpieczeństwa
dla krajów członkowskich
i zapewnienie
bezpieczeństwa w rejonie
Oceanu Spokojnego.

Ćwiczenie 5 醙

Oceń, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Zaznacz właściwe komórki tabeli.

Zdania Prawda Fałsz

Wspólny Rynek Południa obejmuje współpracą wszystkie
 
państwa Ameryki Południowej.
Norwegia, Szwajcaria i Turcja nie są członkami Unii
 
Europejskiej.
ASEAN to Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku.  
Do Unii Afrykańskiej należą tylko kraje arabskie północnej
 
Afryki.

Ćwiczenie 6 醙

Uzasadnij, dlaczego na świecie powstaje coraz więcej organizacji gospodarczych o zasięgu

regionalnym lub nawet lokalnym.
Ćwiczenie 7 醙

Kraje przedstawione na mapie należą do jednej z organizacji gospodarczych. Nazwij tę

organizację. Korzystając z różnych źródeł informacji wyjaśnij, dlaczego ta organizacja należy
do organizacji selektywnych.
Ćwiczenie 8 醙

Wskaż nazwę organizacji, której kraje członkowskie zaznaczono na mapie. Następnie wybierz
odpowiedź, która określa charakter i cele tej organizacji.

Źródło: autor – Praca własna.*Derived from by Emuzesto, released under CC-BY-SA-2.0.*Map derived from by Emuzesto as of
version 14 August 2014.*Coloured using Inkscape, CC BY-SA 2.0.

Zaznacz nazwę organizacji:

 OECD

 FAO

 WTO

 ONZ

Zaznacz charakter i cele działalności organizacji:

 Polityczny - zachowanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.

 Gospodarczy - rozwój handlu i wspieranie rozwoju gospodarczego na świecie.

 Polityczno-gospodarczy - likwidacja głodu oraz wzrost poziomu rozwoju rolnictwa

i poziomu życia obywateli.

Gospodarczo-polityczny - wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak


najwyższego wzrostu gospodarczego oraz poziomu życia obywateli.
Dla nauczyciela

Scenariusz lekcji

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rozpoznaj organizację międzynarodową

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

cele kształcenia

I. Wiedza geograficzna.

1. Identyfikowanie sieci powiązań przyrodniczych, społecznych, kulturowych,

gospodarczych i politycznych w przestrzeni geograficznej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

1. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania

przyrodniczego, społeczno‐gospodarczego i kulturowego świata.
2. Waloryzowanie zjawisk i procesów przyrodniczych oraz wartościowanie zachowań
i działalności człowieka w środowisku geograficznym.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra

i piękna.
2. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za stan i jakość środowiska geograficznego,
kształtowanie ładu przestrzennego oraz przyszły rozwój społeczno‐kulturowy
i gospodarczy własnego regionu, Polski i świata.

Treści nauczania:

VII. Współpraca i konflikty: sieć powiązań postkolonialnych, organizacje współpracy

politycznej, społecznej i gospodarczej, przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych.

Uczeń:

2) wyjaśnia rolę ważniejszych międzynarodowych organizacji w życiu politycznym,

społecznym i gospodarczym różnych regionów świata, w tym znaczenie Unii Europejskiej
w przemianach społeczno‐gospodarczych państw zintegrowanych;

Kształtowane kompetencje kluczowe

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

poznaje nazwy głównych organizacji politycznych, gospodarczych i militarnych

działających w skali regionalnej i globalnej, ich cele działania i kraje członkowskie,
rozpoznaje wybrane organizacje na podstawie celów działania,
rozpoznaje wybrane organizacje na podstawie zaznaczonych na mapie państw.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE.

Formy zajęć: praca w grupach.

Środki dydaktyczne: e‐materiał, atlas, mapa ścienna, komputer, projektor multimedialny,

tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, wyd. 6 popr. i uzup.,

Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1998.
Kusztykiewicz A., Miedzińska M., Organizacje międzynarodowe. Rola, znaczenie,
funkcjonowanie, Oficyna wydaw. ASPRA, 2018.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

Sprawdzenie zadania domowego.
Przedstawienie celów lekcji.
Krótkie omówienie (przypomnienie) pojęcia organizacji i powodów, dla których ludzie
organizują się.

Faza realizacyjna

Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‐materiału.

 Omówienie zasad wykonania zadania - zadaniem uczniów jest analiza tekstu i ilustracji
zawartych w e‐materiale, wspomagana dyskusją,
Dyskusja (z udziałem wszystkich uczniów) dotycząca przyczyn powoływania przez
państwa organizacji międzynarodowych oraz politycznych, gospodarczych
i społecznych podstaw ich tworzenia – rozmowa, pytania, odpowiedzi,
Wymienianie przez uczniów znanych im organizacji międzynarodowych, ogólne
charakteryzowanie ich działalności i zasięgu regionalnego – nauczyciel uzupełnia
informacje, zadaje dodatkowe pytania.
Prezentacja uczniom grafiki interaktywnej w celu sprawdzenia poprawności
udzielonych odpowiedzi, wyjaśnianie wątpliwości, usystematyzowanie i rozszerzenie
dotychczasowej wiedzy.
Wyświetlenie na ekranie map organizacji międzynarodowych w celu prezentacji ich
zasięgu regionalnego
podsumowanie prezentowanych treści polegające na wyznaczeniu typów organizacji
ze względu na cele działania, wskazanie ich zasięgu regionalnego.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie
przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‐materiału
i przedstawienie rezultatów.

Faza podsumowująca

Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

Dokończeniu ćwiczeń zawartych w e‐materiale i zapoznanie się z pozostałymi

informacjami w domu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Nauczyciel może prosić uczniów o zapoznanie się ze schematem interaktywnym i tekstem

e‐materiału przed zajęciami. Grafika interaktywna może być wykorzystana przez
nauczyciela do przeprowadzenia dyskusji lub debaty z udziałem wszystkich uczniów na
temat potrzeby powoływania organizacji międzynarodowych, zasadności celów tych
organizacji i skuteczności ich działań.

Grafika interaktywna może stanowić uzupełnienie lekcji prowadzonych w ramach

przedmiotu Wiedza o społeczeństwie, zwłaszcza w odniesieniu do zagadnień
współczesnych stosunków międzynarodowych i ładu międzynarodowego.
Grafika może być także wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy
przez ucznia w domu. Znajdzie ona też zastosowanie w czasie lekcji mającej na celu
powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego współpracy i konfliktów na
świecie.