Dekompresyon Hastalığı

(Vurgun)
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Oğuz Cumaoğlu, Acil Tıp ABD
Niğde Ömer Halisdemir Ünivesitesi Tıp Fakültesi
Neden???
Dalışla ilgili yaralanmalar, iki temel gaz kanunu ekseninde gelişir:
1) Boyle kanunu (sabit kütle ve sabit sıcaklıkta bir gaz maddenin hacmi ile
basıncının ters orantılı olduğunu belirtir.)
• Dalış ilişkili barotravma
• Hava embolisinin arkasında bu neden yatmaktadır.

2) Henry kanunu (sabit bir sıcaklıkta, bir sıvı içinde çözünen bir gaz miktarının, o
gazın kısmi basıncı ile doğru orantılı olduğunu belirtir.)
• Dekompresyon hastalığı ve azot narkozunun arkasındaki nedenleri açıklamaya
yardımcı olur.
Dalış Yaralanmaları
Barotravmalar
 Pulmoner Barotravma
 Arteriyel Gaz Embolisi
 Kulak Barotravması
 Sinüs Barotravması ve Dental Barotravmalar
 Azot Narkozu
Dekompresyon Hastalığı
Tipik olarak dalışın çıkış aşamasında şiddetli
dekompresyon hastalığı ile ilişkilidir. Bununla
birlikte, akciğer barotravmasından rüptüre
alveoller ve önceden var olan bir sağdan sola şant
(yani ventriküler septal defekt - VSD/atriyal septal
defek - ASD) yoluyla venöz dolaşımdan migrasyon
da arteriyel gaz embolilerine yol açabilir.
Dekompresyon hastalığı (DCS), çözünmüş
gazlar (genellikle karışık gaz dalışında
kullanılan nitrojen veya helyum) basınç
azalması sırasında vücutta kabarcıklar
oluşturduğunda ortaya çıkar.
Dekompresyon Hastalığı

• İnsidansı nadirdir. Spor dalışı için tahminler 10.000 dalış başına üç vakadır.
• Dalgıçlar, artan basınç altında derine inerken, dokular Henry kanununun öngördüğü şekilde,
artan miktarda oksijen ve azot ile yüklenir.
• Yüzeye hızlı dönüldüğünde ise nitrojen sıvı içinden çıkarak, dokularda ve kanda gaz
kabarcıklarının oluşmasına neden olur.
• Serbest kalan gaz kabarcıkları vazooklüzyonla ve dokular içerisinde pıhtılaşma ve
enflamatuar kaskadları aktive ederek organ etkilenmelerine yol açabilir. Ortaya çıkan klinik
etkilenen bölgeye göre değişir.
Risk faktörleri arasında ;
 Patent foramen ovale
 ASD, VSD gibi intrakardiyak sağdan sola şantlar
 Tüplü dalışın hemen ardından yapılan uçak yolculukları
 Erkek cinsiyet ( E/K ; 2.5/1)
Klinik
Dekompresyon hastalığı olan kişilerin yaklaşık %75’inde, ilk bir
saat içinde semptom geliştirir. Klinik belirtilere göre iki tipte
sınıflandırılır.
Tip 1: Daha hafif seyirlidir. Daha çok kas-iskelet sistemi ve cilt
bulguları ile seyreder.
Tip 2: Daha şiddetlidir, kalıcı sekel ve ölüme neden
olabilir. Kardiyopulmoner ve nörolojik bulgular ile seyreder.
Mikrovasküler arterlerde embolizasyon ve venöz gaz embolisi
etkendir.
Tedavi
• DCS klinik bir tanıdır. Semptomatik DCS'li tüm hastaları tedavi etmenin amacı hiperbarik
oksijen (HBO) olduğundan ve yeniden kompresyona vurgu yapıldığından, daha ileri teşhis
çalışmaları için tedavide gecikme olmamalıdır. Tek istisna göğüs röntgenidir, çünkü tedavi
edilmemiş pnömotorakslar HBO için mutlak bir kontrendikasyondur.

• Tedavi arteriyel gaz embolisinde olduğu

gibi %100 oksijen ve hiperbarik
rekompresyondur.
• Sağ kalp dolaşımını daha iyi sağlamak adına Trendelenburg pozisyonu ve sol
lateral dekübit pozisyonu tercih edilebilir.
Prognoz
Dekompresyon hastalığı geçirmiş olmak, hastaları gelecekte benzer
olaylar için yüksek risk altına sokabilir.

Prognoz, ciddiyete bağlıdır, ayrıca yeniden sıkıştırma zamanı,

kullanılabilirlik ve yüzey oksijenine ulaşma süresi ve destekleyici bakım
gibi faktörlere de bağlıdır.
 Püf noktalar…
 DCS'nin tedavisi %100 oksijen ile yapılır.
 Ardından hiperbarik bir oda içinde yeniden kompresyon yapılır.
 Çoğu durumda, bu uzun vadeli etkileri önleyecektir.
 Bununla birlikte, DCS'den kalıcı yaralanma mümkündür. Omurga ve
beyinde merkezi sinir sistemi lezyonları oluşabilir.
 Dalgıçlar, dekompresyon hastalığına yol açan aşırı kabarcık
oluşumunu önlemek için çıkış hızlarını sınırlar.
 Popüler dekompresyon modelleri tarafından kullanılan önerilen çıkış
hızı dakikada yaklaşık 10 metredir (33 ft).
Kaynaklar
1. Hardy K. Diving-related emergencies. Emerg Med Clin North Am.
1997;15(1):223240. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9056577.

2. Cooper JS, Hanson KC. Decompression Sickness. [Updated 2022 Feb 7]. In: StatPearls
[Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537264/